Mark11 Ukuqala kwevangeli likaJesu Kristu, iNdodana kaNkulunkulu;2 njengokulotshiweyo kubaprofethi ukuthi: Khangela, mina ngiyathuma isithunywa sami phambi kobuso bakho, esizalungisa indlela yakho phambi kwakho. 3 Ilizwi lomemezayo enkangala, lithi: Lungisani indlela yeNkosi; qondisani indledlana zayo. 4 Kwathi uJohane ebhabhathiza enkangala, etshumayela ubhabhathizo lokuphenduka kukho ukuthethelelwa kwezono, 5 kwaphumela kuye ilizwe lonke leJudiya, labo abeJerusalema, basebebhabhathizwa bonke nguye emfuleni iJordani, bevuma izono zabo. 6 Futhi uJohane wayembethe uboya bekamela, elozwezwe lwesikhumba ekhalweni lwakhe, wayesidla intethe loluju lweganga. 7 Watshumayela, esithi: Olamandla kulami uyeza emva kwami, engingafanele ukukhothama ngithukulule umchilo wamanyathela akhe. 8 Mina ngilibhabhathize ngamanzi; kodwa yena uzalibhabhathiza ngoMoya oNgcwele. 9 Kwasekusithi ngalezonsuku kwafika uJesu evela eNazaretha yeGalili, wabhabhathizwa nguJohane eJordani. 10 Wenela ukukhuphuka emanzini, wabona amazulu eqhekezeka, loMoya kungathi lijuba esehlela phezu kwakhe; 11 kwasekusiza ilizwi livela emazulwini, lathi: Wena uyiNdodana yami ethandekayo, engithokoza ngayo. 12 Njalo uMoya wahle wamqhubela enkangala. 13 Wayekhona-ke lapho enkangala insuku ezingamatshumi amane elingwa nguSathane, wayelezilo, ingilosi zasezimnceda. 14 Kwathi emva kokunikelwa kukaJohane, uJesu wafika eGalili, etshumayela ivangeli lombuso kaNkulunkulu, 15 wasesithi: Isikhathi sigcwalisekile, njalo umbuso kaNkulunkulu ususondele; phendukani, likholwe ivangeli. 16 Kwathi ehambahamba elwandle lweGalili wabona uSimoni loAndreya umfowabo, bephosela imbule olwandle; ngoba babengabagoli benhlanzi. 17 UJesu wasesithi kubo: Ngilandelani, ngizalenza libe ngabagoli babantu. 18 Njalo bahle batshiya amambule abo, bamlandela. 19 Eseqhubeke ibangana esuka lapho, wabona uJakobe okaZebediya, loJohane umfowabo, labo babesemkhunjini belungisa amambule abo. 20 Njalo wahle wababiza; basebetshiya uyise uZebediya emkhunjini leziqatshwa, basuka bamlandela. 21 Basebengena eKapenawume; kwathi ngesabatha wahle wangena esinagogeni, wafundisa. 22 Basebebabaza ngemfundiso yakhe; ngoba wabafundisa njengolamandla, kodwa kungenjengababhali. 23 Futhi kwakukhona esinagogeni labo umuntu owayelomoya ongcolileyo, wasememeza, 24 wathi: Yekela, silani lawe, Jesu weNazaretha? Uze ukusibhubhisa yini? Ngiyakwazi wena ukuthi ungubani: ONgcwele kaNkulunkulu. 25 UJesu wasemkhuza, wathi: Thula, uphume kuye. 26 Futhi umoya ongcolileyo emhlukuluza ekhala ngelizwi elikhulu, waphuma kuye. 27 Basebemangala bonke, baze babuzana, bathi: Kuyini lokhu? Yikufundisa bani okutsha lokhu, ukuthi ngamandla uyalaya labomoya abangcolileyo, futhi bamlalele. 28 Njalo yahle yaphuma indumela yakhe esigabeni sonke seGalili esizingelezeleyo. 29 Njalo bahle baphuma esinagogeni, bangena endlini kaSimoni loAndreya, kanye loJakobe loJohane. 30 Futhi uninazala kaSimoni wayelele eloqhuqho, njalo bahle bamtshela ngaye; 31 wasesiya kuye, wabamba isandla sakhe wamvusa; futhi uqhuqho lwahle lwamyekela, wabasebenzela. 32 Kwathi sekuhlwile, ilanga selitshona, baletha kuye bonke abagulayo lababengenwe ngamadimoni; 33 njalo umuzi wonke wawubuthene emnyango. 34 Wasesilisa abanengi ababegula izifo ezitshiyeneyo, wakhupha amadimoni amanengi, kavumelanga amadimoni ukuthi akhulume, ngoba ayemazi. 35 Njalo ekuseni kusesemnyama kakhulu wavuka waphuma, waya endaweni eyinkangala, wakhuleka khona. 36 USimoni lababelaye basebemdingisisa; 37 sebemtholile bathi kuye: Bonke bayakudinga. 38 Wasesithi kubo: Asiye emizini eseduze, ukuze ngitshumayele lakhona; ngoba ngiphumele lokhu. 39 Wasetshumayela emasinagogeni abo kulo lonke eleGalili, ekhupha amadimoni. 40 Kwasekufika kuye umlephero, emncenga eguqa ngamadolo phambi kwakhe, esithi kuye: Aluba uthanda, ungangihlambulula. 41 UJesu wasesiba lesihelo, welula isandla, wamthinta, wathi kuye: Ngiyathanda, hlambuluka; 42 esekhulumile bahle basuka ubulephero kuye, wahlanjululwa. 43 Wasemlayisisa, wahle wamyekela wahamba, 44 esithi kuye: Khangela ungatsheli muntu ulutho; kodwa hamba, uziveze kumpristi, unikele ngokuhlanjululwa kwakho lokho uMozisi akulayayo, kube yibufakazi kubo. 45 Kodwa yena esephumile waqala ukutshumayela kakhulu walwandisa udaba, kwaze kwathi wayengaselakho ukungena emzini obala, kodwa wayengaphandle ezindaweni ezizinkangala; beza kuye bevela enhlangothini zonke. 21 Esebuye wangena eKapenawume emva kwezinsuku; kwasekuzwakala ukuthi usendlini.2 Njalo kwahle kwabuthana abanengi, akwazabe kusaba lendawo yabo, hatshi langasemnyango; wasekhuluma ilizwi kubo. 3 Basebesiza kuye, beletha oyisigoga, ethwelwe ngabane. 4 Babengelakusondela kuye ngenxa yexuku, bavula uphahla lapho ayekhona, bathi sebelubhobozile behlisa ithala alele kulo oyisigoga. 5 Njalo uJesu ebona ukholo lwabo wathi koyisigoga: Ndodana, izono zakho uzithethelelwe. 6 Kodwa abanye bababhali ababehlezi lapho, banakana enhliziyweni zabo, bathi: 7 Ukhulumelani inhlamba enje lo? Ngubani ongathethelela izono ngaphandle koyedwa, uNkulunkulu? 8 Njalo wahle wakwazi uJesu emoyeni wakhe ukuthi babenakana njalo phakathi kwabo, wathi kubo: Linakanelani izinto lezi enhliziyweni zenu? 9 Yikuphi okulula, ukuthi koyisigoga: Izono zakho uzithethelelwe, kumbe ukuthi: Sukuma, uthathe icansi lakho, uhambe? 10 Kodwa ukuze lazi ukuthi iNdodana yomuntu ilamandla okuthethelela izono emhlabeni (wathi koyisigoga): 11 Ngithi kuwe: Sukuma uthathe icansi lakho, uye endlini yakho. 12 Njalo wahle wasukuma, wathatha icansi, waphuma phambi kwabo bonke; baze bamangala bonke, bamdumisa uNkulunkulu, besithi: Kasizange sikubone okunje. 13 Wasebuya esiya elwandle, ixuku lonke laselisiza kuye, wasebafundisa. 14 Esedlula wabona uLevi okaAlfewu ehlezi endlini yokuthelisela, wasesithi kuye: Ngilandela. Wasesukuma wamlandela. 15 Kwasekusithi ehlezi endlini yakhe, labathelisi abanengi lezoni bahlala ekudleni loJesu labafundi bakhe; ngoba babebanengi, bemlandela. 16 Kwathi ababhali labaFarisi, bembona esidla labathelisi lezoni, bathi kubafundi bakhe: Kungani esidla enatha labathelisi lezoni? 17 Kwathi uJesu esezwile wathi kubo: Abaphilileyo kabadingi melaphi, kodwa abagulayo. Kangizanga ukubiza abalungileyo, kodwa izoni zize ekuphendukeni. 18 Njalo abafundi bakaJohane lababaFarisi babezila ukudla; abantu basebesiza bathi kuye: Kungani abafundi bakaJohane lababaFarisi bezila ukudla, kodwa abafundi bakho bengazili ukudla? 19 UJesu wasesithi kubo: Abantwana abasendlini yomthimba bangazila yini ukudla, umyeni eselabo? Bangezile, ingqe ngesikhathi umyeni eselabo; 20 kodwa zizafika insuku lapho umyeni azasuswa kubo, njalo khona bezazila ukudla ngalezonsuku. 21 Futhi kakho othungela isichibi selembu elingakafinyeli esembathweni esidala; uba-ke kungenjalo okubekelweyo kudabuke kiso, okutsha kwesidala, kuqhele ukudabuka. 22 Futhi kakho othela iwayini elitsha emigodleni emidala; uba-ke kungenjalo iwayini elitsha lidabula imigodla, lichitheke iwayini lemigodla yonakale; kodwa iwayini elitsha limele lifakwe emigodleni emitsha. 23 Kwasekusithi edabula emasimini amabele ngesabatha, abafundi bakhe basebeqala ukukha izikhwebu behamba. 24 AbaFarisi basebesithi kuye: Khangela, kungani besenza okungavunyelwayo ngesabatha? 25 Yena wasesithi kubo: Kalizange libale yini uDavida akwenzayo, mhla eswele, elambile, yena lababelaye? 26 Ukuthi wayangena njani endlini kaNkulunkulu esikhathini uAbhiyatha engumpristi omkhulu, wadla izinkwa zokubukiswa ezingavunyelwa ukudliwa ngaphandle kwabapristi, wabanika lababelaye? 27 Wasesithi kubo: Isabatha lenziwa ngenxa yomuntu, njalo umuntu kenziwanga ngenxa yesabatha; 28 ngakho iNdodana yomuntu iyiNkosi leyesabatha. 31 Wasebuya engena esinagogeni, njalo kwakukhona lapho umuntu olesandla esitshwabheneyo.2 Basebemqaphela ukuthi uzamsilisa ngesabatha, ukuze bambeke icala. 3 Wasesithi kumuntu olesandla esitshwabheneyo: Sukuma uye phakathi. 4 Wathi kubo: Kuvunyelwe yini ngamasabatha ukwenza okulungileyo, kumbe ukwenza okubi? Ukusindisa impilo, kumbe ukubulala? Kodwa bathula. 5 Wasebathalaza ngokuthukuthela, edabukile ngobulukhuni benhliziyo yabo, wathi kumuntu: Yelula isandla sakho. Waselula, isandla sakhe sasesisiliswa saphila njengesinye. 6 Basebephuma abaFarisi bahle bacebisana labakaHerodi bemelane laye, ukuthi bangambulala njani. 7 Kodwa uJesu wasuka wahamba labafundi bakhe ngaselwandle; ixuku elikhulu laselimlandela livela eGalili, leJudiya; 8 leJerusalema, leIdumiya, langaphetsheya kweJordani, labemimangweni yeTire leSidoni, ixuku elikhulu, selizwile izinto ezinkulu abezenza, leza kuye. 9 Wasetshela abafundi bakhe ukuthi umkolo umlindele ngenxa yexuku, ukuze lingamcindezeli. 10 Ngoba wayesilisa abanengi, baze bawela phezu kwakhe bonke abalezifo, ukuze bamthinte. 11 Futhi omoya abangcolileyo, bembona, babesiwa phansi phambi kwakhe, bekhala besithi: Wena uyiNdodana kaNkulunkulu. 12 Wasebalayisisa kakhulu ukuthi bangamvezi. 13 Wasesenyukela entabeni, wabizela kuye labo ayebafuna yena; basebesiza kuye. 14 Wasemisa abalitshumi lambili, ukuze babe laye, lokuze abathume ukuyatshumayela, 15 futhi babe lamandla okwelapha imikhuhlane, lawokukhupha amadimoni: 16 LoSimoni wamutha ibizo lokuthi nguPetro; 17 loJakobe okaZebediya, loJohane umfowabo kaJakobe; wabatha amabizo wathi ngoBowanegesi, okuyikuthi, amadodana omdumo; 18 loAndreya, loFiliphu, loBartolomewu, loMathewu, loTomasi, loJakobe okaAlfewu, loTadewu, loSimoni umKhanani, 19 loJudasi uIskariyothi, laye owamnikelayo. Basebengena endlini. 20 Ixuku laselibuthana futhi, kwaze kwathi bona abasazange benelise lokudla isinkwa. 21 Kwathi abakibo sebezwile lokhu baphuma ukuyambamba; ngoba bathi: Uyahlanya. 22 Lababhali abavela eJerusalema bathi: UloBhelezebhule, lokuthi: Ukhupha amadimoni ngenkosi yamadimoni. 23 Wasebabizela kuye, wathi kubo ngemifanekiso: USathane angakhupha njani uSathane? 24 Futhi uba umbuso wehlukene umelene lawo ngokwawo, lowombuso ungeme. 25 Lendlu uba yehlukene imelana layo ngokwayo, leyondlu ingeme. 26 LoSathane uba ezivukela yena, ahlukane, angeme, kodwa uyaphela. 27 Kakho ngitsho ongangena endlini yesiqhwaga, aphange impahla yaso, uba engasibophi isiqhwaga kuqala, abesephanga indlu yaso. 28 Ngiqinisile ngithi kini: Zonke izono zizathethelelwa kubantwana babantu, lezinhlamba loba ziphi abahlambaza ngazo; 29 kodwa loba ngubani ohlambaza emelene loMoya oyiNgcwele, kalakuthethelelwa lanini, kodwa ulecala lokulahlwa okulaphakade; 30 ngoba bathi: Ulomoya ongcolileyo. 31 Kwasekufika abafowabo lonina, bema ngaphandle bathumela kuye, bembiza. 32 Njalo ixuku lalihlezi limphahlile; basebesithi kuye: Khangela, unyoko labafowenu baphandle bayakudinga. 33 Wasebaphendula wathi: Ngubani umama kumbe abafowethu? 34 Wasethalaza labo ababehlezi bemphahlile, wathi: Khangelani umama labafowethu. 35 Ngoba loba ngubani owenza intando kaNkulunkulu, nguye ongumfowethu lodadewethu lomama. 41 Wasebuya waqala ukufundisa ngaselwandle; kwasekubuthana kuye ixuku elikhulu, waze wangena emkhunjini wahlala olwandle; njalo ixuku lonke lalisemhlabathini ngaselwandle.2 Wasebafundisa izinto ezinengi ngemifanekiso, lekufundiseni kwakhe wathi kubo: 3 Lalelani; khangelani, kwaphuma umhlanyeli ukuyahlanyela. 4 Kwasekusithi ekuhlanyeleni, enye yawela eceleni kwendlela, kwasekufika inyoni zezulu zayidla zayiqeda. 5 Kodwa enye yawela edwaleni, lapho eyayingelamhlabathi omnengi khona; futhi yahle yamila, ngoba yayingelakutshona komhlabathi; 6 kwathi ekuphumeni kwelanga yahangulwa yabuna ngoba yayingelampande. 7 Enye yasiwela emeveni, ameva asekhula, ayiminyanisa, futhi ayithelanga isithelo. 8 Njalo enye yawela emhlabathini omuhle; yathela isithelo esakhulayo sanda, yazala enye amatshumi amathathu, lenye amatshumi ayisithupha, lenye ikhulu. 9 Wasesithi kubo: Olendlebe zokuzwa, akezwe. 10 Kwathi eseyedwa, labo ababemphahlile kanye labalitshumi lambili bambuza ngemifanekiso. 11 Wasesithi kubo: Kuphiwe kini ukwazi imfihlo yombuso kaNkulunkulu; kodwa labo abangaphandle benzelwa izinto zonke ngemifanekiso; 12 ukuze bebona babone, bangabonisisi; njalo besizwa bezwe, bangaqedisisi; hlezi loba nini baphenduke, bathethelelwe izono zabo. 13 Wasesithi kubo: Kaliwazi lumfanekiso yini? Pho lizayazi njani imifanekiso yonke? 14 Umhlanyeli uhlanyela ilizwi. 15 Njalo abaseceleni kwendlela, yilabo lapho okuhlanyelwa khona ilizwi, futhi nxa belizwa, uSathane ahle afike alisuse ilizwi elihlanyelwe enhliziyweni zabo. 16 Lalabo ngokunjalo abahlanyelwe edwaleni, abathi, lapho besizwa ilizwi, bahle balemukele ngentokozo, 17 njalo kabalampande phakathi kwabo, kodwa bahlala okwesikhathi; kuthi sekufika inkathazo kumbe ukuzingelwa ngenxa yelizwi, bahle bakhubeke. 18 Lalaba yilabo abahlanyelwe emeveni, abalizwayo ilizwi, 19 kodwa impisekelo yalumhlaba, lenkohliso yenotho, lenkanuko yezinye izinto kungene kuminyanise ilizwi, futhi ibe ingasatheli. 20 Lalaba yilabo abahlanyelwe emhlabathini omuhle, abathi belizwile ilizwi, balemukele, bathele, enye amatshumi amathathu, lenye amatshumi ayisithupha, lenye ikhulu. 21 Wasesithi kubo: Kanti isibane silethwa ukuze sibekwe ngaphansi kwesitsha kumbe ngaphansi kombheda? Angithi ukuze sibekwe esiqobaneni sesibane? 22 Ngoba kakukho okufihliweyo okungayikubonakaliswa; akukho okwenzeka kube yimfihlo, kodwa ukuze kube sobala. 23 Nxa umuntu elendlebe zokuzwa akezwe. 24 Wasesithi kubo: Qaphelisani elikuzwayo. Ngesilinganiso elilinganisa ngaso lizalinganiselwa ngaso, njalo lina elizwayo lizaphiwa ngokwengezelelweyo. 25 Ngoba loba ngubani olakho, uzaphiwa; kodwa loba ngubani ongelakho, uzakwemukwa lalokho alakho. 26 Wasesithi: Unjalo umbuso kaNkulunkulu, njengokuba nxa umuntu ephosa inhlanyelo emhlabathini, 27 njalo alale abesevuka ebusuku lemini, lenhlanyelo imile njalo ikhule, yena kakwazi ukuthi njani. 28 Ngoba umhlabathi uyathela ngokwawo, kuqala usungulo, kulandele isikhwebu, kulandele amabele apheleleyo esikhwetshini. 29 Kodwa nxa sesivuthiwe isithelo, uhle athumeze isikela, ngoba ukuvuna sekufikile. 30 Wathi futhi: Sizawufananisa lani umbuso kaNkulunkulu? Kumbe sizawufananisa ngomfanekiso bani? 31 Unjengohlamvu lwemasitedi, oluthi nxa seluhlanyelwe emhlabathini, luncinyane kulazo zonke inhlamvu ezisemhlabeni; 32 njalo nxa seluhlanyelwe, lukhule, lube lukhulu lwedlule izilimo zonke, lwenze ingatsha ezinkulu, kuze kuthi inyoni zezulu zingakhela ngaphansi komthunzi wazo. 33 Waselikhuluma kubo ilizwi ngemifanekiso eminengi enjalo, njengamandla abo okuzwa; 34 kodwa ngaphandle komfanekiso kakhulumanga kubo; kodwa sebebodwa wabachasisela abafundi bakhe izinto zonke. 35 Ngalolosuku sekuhlwile, wasesithi kubo: Asichapheleni ngaphetsheya. 36 Sebeyekele ixuku lahamba, bamthatha bahamba laye njengoba enjalo emkhunjini. Futhi leminye imikolo yayilaye. 37 Kwasekuvuka isiphepho esikhulu somoya; lamagagasi aphoseka emkhunjini, waze wagcwala khathesi. 38 Njalo yena wayengemuva emkhunjini elele emqamelweni; basebemvusa, bathi kuye: Mfundisi, kawukhathali yini ukuthi siyabhubha? 39 Wasevuka wakhuza umoya, wathi kulo ulwandle: Thula, uthi zwi! Umoya wasuqamuka, kwasekusiba khona ukuthula okukhulu. 40 Wasesithi kubo: Kungani lisesaba kangaka? Kalilakholo ngani? 41 Basebesesaba ngokwesaba okukhulu, bathi omunye komunye: Kanti ungubani lo, ukuthi lomoya lolwandle kumlalele? 51 Basebefika ngaphetsheya kolwandle, elizweni lamaGadarene.2 Esephumile emkhunjini, wahle wamhlangabeza umuntu ovela emangcwabeni elomoya ongcolileyo, 3 owayehlala emangcwabeni; njalo kwakungelamuntu owayengambopha ngitsho langamaketane, 4 ngoba wayebotshiwe kanengi ngezibopho langamaketane, kodwa amaketane ayeqanyulwa nguye, lezibopho zaqanyuqanyulwa; njalo kwakungekho owayengamthambisa; 5 langezikhathi zonke, ebusuku lemini, wayesezintabeni lemangcwabeni eklabalala ezisika ngamatshe. 6 Kwathi ebona uJesu ekhatshana, wagijima wamkhonza, 7 wamemeza ngelizwi elikhulu esithi: Ngilani lawe, Jesu, Ndodana kaNkulunkulu oPhezukonke? Ngikufungisa ngoNkulunkulu, ungangihluphi. 8 Ngoba wathi kuye: Phuma emuntwini, moya ongcolileyo. 9 Wasembuza wathi: Ibizo lakho ungubani? Wasephendula, wathi: Ibizo lami nginguLegiyoni, ngoba sibanengi. 10 Wasemncenga kakhulu, ukuthi angabaxotsheli ngaphandle kwelizwe. 11 Kwakukhona lapho ngasezintabeni umhlambi omkhulu wengulube usidla; 12 lamadimoni wonke amncenga, athi: Sithume engulubeni, singene kuzo. 13 Njalo uJesu wahle wawavumela. Omoya abangcolileyo basebephuma bangena ezingulubeni; umhlambi wasuphaphatheka eliweni usiya olwandle; njalo zazingaba zinkulungwane ezimbili; zaminzwa olwandle. 14 Abazelusayo ingulube basebebaleka, bayabika emzini lemaphandleni. Basebephuma ukubona ukuthi kuyini okwenzakeleyo; 15 bafika kuJesu, bambona obengenwe ngamadimoni ehlezi egqokile eqondile, yena owayelelegiyoni; basebesesaba. 16 Labo ababekubonile babatshela ukuthi kwenzeke njani kowayengenwe ngamadimoni, langengulube. 17 Basebeqala ukumncenga ukuthi asuke elizweni lakibo. 18 Wathi engena emkhunjini, owayengenwe ngamadimoni wamncenga, ukuthi abe laye. 19 Kodwa uJesu kamvumelanga, kodwa wathi kuye: Hamba uye ekhaya kwabakini, ubatshele ukuthi iNkosi ikwenzele okungakanani, ikuhawukele. 20 Wasesuka ehamba waqala ukutshumayela eDikapolisi ukuthi uJesu umenzele okungakanani; basebemangala bonke. 21 UJesu esebuye wachaphela ngaphetsheya ngomkhumbi, kwabuthana kuye ixuku elikhulu, futhi wayengasolwandle. 22 Njalo khangela, kwafika omunye wabaphathi besinagoge, uJayirosi ngebizo; embona, wawa phansi enyaweni zakhe, 23 wamncenga kakhulu, esithi: Indodakazi yami encane isiphela; ngiyakuncenga ukuthi ubuye ubeke izandla phezu kwayo, ukuze isindiswe, njalo izaphila. 24 Wasehamba laye; ixuku elikhulu laselimlandela, lamminyezela. 25 Njalo owesifazana othile owayelomopho wegazi okweminyaka elitshumi lambili, 26 ehluphekile kakhulu kubelaphi abanengi, echithile konke ayelakho, engasizakalanga, kodwa kulokhu kumqinela, 27 esezwile ngoJesu, weza exukwini ngemuva, wathinta isembatho sakhe; 28 ngoba wathi: Aluba ngithinta izembatho zakhe nje, ngizasindiswa. 29 Futhi wahle woma umthombo wegazi lakhe, wasesizwa emzimbeni ukuthi usilile esifweni. 30 Njalo uJesu wahle wazi phakathi kwakhe ukuthi amandla aphumile kuye, watshibilika esexukwini, wathi: Ngubani othinte izembatho zami? 31 Abafundi bakhe basebesithi kuye: Uyabona ixuku likuminyezela, kodwa uthi: Ngubani ongithintileyo? 32 Wasethalaza ukuthi ambone owenze lokhu. 33 Kodwa owesifazana esesaba ethuthumela, ekwazi okwenzekileyo kuye, weza wawa phambi kwakhe, wamtshela iqiniso lonke. 34 Wasesithi kuye: Ndodakazi, ukholo lwakho lukusindisile; hamba ngokuthula, siliswa esifweni sakho. 35 Esakhuluma, kwafika abanye bomphathi wesinagoge, bathi: Indodakazi yakho isifile; usamkhathazelani uMfundisi? 36 Kwahle kwathi uJesu esizwa ilizwi elikhulunywayo wathi kumphathi wesinagoge: Ungesabi, kholwa kuphela. 37 Futhi kavumelanga muntu ukuthi amlandele, ngaphandle kukaPetro loJakobe loJohane umfowabo kaJakobe. 38 Bafika-ke endlini yomphathi wesinagoge, wabona isiphithiphithi, labakhalayo labalilayo kakhulu, 39 esengenile wathi kubo: Liphithizelelani, likhala? Umntwana omncane kafanga, kodwa ulele. 40 Basebemhleka usulu. Kodwa yena, esebakhuphile bonke, wathatha uyise womntwana omncane lonina lalabo ababelaye, wangena lapho okwakulele khona umntwana omncane. 41 Wabamba isandla somntwana omncane, wathi kuye: "Thalitha, kumi"; okuyikuthi ngokuphendulelwa: Wena ntombazana encane, ngithi kuwe, vuka. 42 Njalo yahle yavuka intombazana encane, yahamba, ngoba yayileminyaka elitshumi lambili; basebesanganiseka ngokusanganiseka okukhulu. 43 Wasebalayisisa kakhulu ukuthi lokhu kungaziwa muntu; wathi kayinikwe ukudla. 61 Wasesuka lapho, waya emzini wakibo; abafundi bakhe basebemlandela.2 Sekufike isabatha, waqala ukufundisa esinagogeni; labanengi abamuzwayo bamangala, bathi: Zivela ngaphi lezizinto kuye? Njalo yinhlakanipho bani ayinikiweyo, ukuthi lalimisebenzi yamandla enje yenziwe ngezandla zakhe? 3 Lo kayisuye umbazi yini, indodana kaMariya, lomfowabo kaJakobe loJose loJudasi loSimoni? Labodadewabo kabakho yini lapha kithi? Basebekhubeka ngaye. 4 Kodwa uJesu wathi kubo: Umprofethi kasweli ukudunyiswa, ngaphandle kwelizweni lakibo, lezihlotsheni zakhe lendlini yakwabo. 5 Futhi wayengelakho ukwenza lowodwa umsebenzi wamandla lapho, ngaphandle kokubeka izandla phezu kwabagulayo abalutshwana, wabasilisa. 6 Wasemangala ngokungakholwa kwabo. Wabhodabhoda imizana efundisa. 7 Wasebizela kuye abalitshumi lambili, waqala ukubathuma ngababili, wabanika amandla phezu kwabomoya abangcolileyo. 8 Wabalaya ukuthi bangaphathi lutho lwendlela, ngaphandle kodondolo kuphela; lasikhwama, lamphako, lamali ezwezweni; 9 kodwa bafake amanyathela; futhi bangembathi izembatho ezimbili. 10 Wasesithi kubo: Lapho elingena khona endlini, hlalani kiyo lize liphume khona. 11 Njalo loba ngobani abangayikulemukela, kumbe balizwe, nxa liphuma lapho, thintithani uthuli olungaphansi kwenyawo zenu kube yibufakazi kubo. Ngiqinisile ngithi kini: Kuzakuba lula eSodoma kumbe laseGomora ngosuku lwesigwebo, kulakulowomuzi. 12 Sebephumile batshumayela ukuthi baphenduke; 13 bakhupha amadimoni amanengi, bagcoba abanengi abagulayo ngamagcobo babasilisa. 14 Inkosi uHerodi wasesizwa ngakho, ngoba ibizo lakhe laba sobala, wasesithi: UJohane owabhabhathizayo uvukile kwabafileyo, futhi kungakho lamandla esebenza kuye. 15 Abanye bathi: UnguElija; labanye bathi: Ungumprofethi, kumbe unjengomunye wabaprofethi. 16 Kodwa uHerodi esizwa wathi: Lo nguJohane, mina engamquma ikhanda; yena uvukile kwabafileyo. 17 Ngoba yena uHerodi wayethumele wambamba uJohane, wambopha entolongweni, ngenxa kaHerodiyasi umkaFiliphu umfowabo, ngoba wayemthethe. 18 Ngoba uJohane wayethe kuHerodi: Kawuvunyelwa ukuba lomkamfowenu. 19 UHerodiyasi wasembambela inhliziyo, wafuna ukumbulala; kodwa kenelisanga; 20 ngoba uHerodi wayemesaba uJohane, esazi ukuthi uyindoda elungileyo lengcwele, wamlondoloza; lalapho emuzwa, wenza izinto ezinengi, wamuzwa ngokuthokoza. 21 Kwathi selufikile usuku oluhle, uHerodi ngelanga lakhe lokuzalwa wenzela izikhulu zakhe lenduna zenkulungwane labalisa beGalili ukudla kwantambama, 22 kwathi indodakazi kaHerodiyasi lo isingenile yagida, yamkholisa uHerodi lalabo ababehlezi ekudleni laye, inkosi yathi entombini: Cela kimi loba kuyini okuthandayo, njalo ngizakupha; 23 wafunga kuyo esithi: Loba kuyini ongakucela kimi, ngizakunika, kuze kube yingxenye yombuso wami. 24 Yasiphuma isithi kunina: Ngizacelani? Yena wasesithi: Ikhanda likaJohane uMbhabhathizi. 25 Njalo yahle yangena enkosini ngokuphangisa, yacela, yathi: Ngifuna ukuthi unginike khathesinje emganwini ikhanda likaJohane uMbhabhathizi. 26 Inkosi yasidabuka kakhulu, kodwa ngenxa yezifungo langalabo ababehlezi layo ekudleni kayithandanga ukuyilandulela. 27 Njalo inkosi yahle yathuma ibutho yalaya ukuthi kulethwe ikhanda lakhe. Wasehamba wamquma ikhanda entolongweni, 28 waletha ikhanda lakhe ngomganu, walinika intombi; intombi yasilinika unina. 29 Kwathi abafundi bakhe sebezwile beza, bathatha isidumbu sakhe, basibeka engcwabeni. 30 Abaphostoli basebebuthana kuJesu, bambikela konke, lababekwenzile kanye lababekufundisile. 31 Wasesithi kubo: Wozani lina lodwa endaweni eyinkangala, liphumule kancinyane. Ngoba babebanengi abafikayo labahambayo, futhi bengelathuba lokudla. 32 Bakhuphuka ngomkhumbi baya endaweni eyinkangala bebodwa. 33 Amaxuku asebabona besuka, labanengi bamazi, bagijimela khona ndawonye ngenyawo bevela emizini yonke, basebebadlula, bahlangana kuye. 34 Kwathi uJesu esephuma wabona ixuku elikhulu, waba lesihelo ngabo, ngoba babenjengezimvu ezingelamelusi; waseqala ukubafundisa izinto ezinengi. 35 Kwathi isikhathi sesihambile, abafundi bakhe beza kuye bathi: Lindawo iyinkangala, lesikhathi sesihambile; 36 bayekele, ukuze baye ezigabeni ezizingelezeleyo lemizaneni bazithengele izinkwa. Ngoba bengelalutho abangaludla. 37 Wasephendula wathi kubo: Banikeni lina ukuthi badle. Basebesithi kuye: Sihambe yini siyethenga izinkwa ngabodenariyo* abangamakhulu amabili, sibaphe badle? 38 Wasesithi kubo: Lilezinkwa ezingaki? Hambani liyebona. Sebesazi bathi: Zinhlanu, lenhlanzi ezimbili. 39 Wasebalaya ukuthi babahlalise bonke phansi ngezigaba ngezigaba etshanini obuluhlaza. 40 Basebehlala phansi ngamaviyo ngamaviyo, ngamakhulu langamatshumi amahlanu. 41 Wasethatha izinkwa ezinhlanu lenhlanzi ezimbili, ekhangela phezulu ezulwini, wabonga, wazihlephula izinkwa, wazinika abafundi bakhe ukuthi bazibeke phambi kwabo; lenhlanzi ezimbili wazabela bonke. 42 Basebesidla bonke, basutha. 43 Basebedobha izitsha ezilitshumi lambili ezagcwala imvuthu ezazisele, lokuseleyo kwenhlanzi. 44 Lalabo abadlayo izinkwa, babengaba ngamadoda azinkulungwane ezinhlanu. 45 Njalo wahle wacindezela abafundi bakhe ukuthi bangene emkhunjini, njalo bamqalele ukuya ngaphetsheya eBethisayida, yena esayekela ixuku lihamba. 46 Esebavalelisile, wasuka waya entabeni ukuyakhuleka. 47 Sekuhlwile, umkhumbi wawuphakathi kolwandle, futhi yena wayeyedwa emhlabathini. 48 Wababona behlupheka kakhulu ekugwedleni, ngoba umoya wawuphambene labo, wasesiza kubo sokungaba yisikhathi somlindo wesine wobusuku, ehamba phezu kolwandle; wasefuna ukubadlula. 49 Sebembonile ehamba phezu kolwandle, basebecabanga ukuthi lithonga, bakhala kakhulu; 50 ngoba bambona bonke, bethuka. Kodwa wahle wakhuluma labo, wathi kubo: Manini isibindi; yimi, lingesabi. 51 Wasesenyukela kubo emkhunjini, umoya wasuthula; basebesanganiseka kakhulu okwedlula amalawulo ngaphakathi, bamangala. 52 Ngoba babengaqedisisanga ngezinkwa; ngoba inhliziyo yabo yayilukhuni. 53 Kwathi sebechaphile bafika elizweni leGenesaretha, babophela umkhumbi ekhunjini. 54 Bathi sebephumile emkhunjini, bahle bamazi, 55 bagijimela kuso sonke lesosigaba esizingelezeleyo, baqala ukubhoda bethwala abagulayo ngamathala bebasa lapho abebesizwa ukuthi ukhona. 56 Njalo loba ngaphi angena khona emizaneni loba emizini, loba emaphandleni, babeka abagulayo emidangeni, bamncenga ukuthi bathinte umphetho wesembatho sakhe nje; njalo bonke abamthintayo basindiswa. 71 Kwasekubuthana kuye abaFarisi, labanye bababhali, ababevela eJerusalema;2 sebebonile ukuthi abanye babafundi bakhe badla izinkwa ngezandla ezingcolileyo, okuyikuthi ezingagezwanga, basola. 3 Ngoba abaFarisi lamaJuda bonke kabadli, ngaphandle kokuthi bagezisise izandla zabo, belondoloza isiko labadala. 4 Nxa bevela emdangeni, kabadli, ngaphandle kokuthi bageze; futhi zikhona ezinye izinto ezinengi abazemukelayo ukuzilondoloza, ukugezisa inkezo lembiza lezitsha zethusi lemibheda. 5 Emva kwalokhu abaFarisi lababhali bambuza bathi: Kungani abafundi bakho bengahambi ngesiko labadala, kodwa badla isinkwa ngezandla ezingahlanjwanga? 6 Kodwa waphendula wathi kubo: UIsaya waprofetha kuhle ngani lina bazenzisi, njengokulotshiweyo ukuthi: Lesisizwe singidumisa ngezindebe, kodwa inhliziyo yabo ikhatshana lami. 7 Kodwa zingikhonza ngeze, zifundisa izimfundiso eziyimilayo yabantu. 8 Ngoba liyekela umlayo kaNkulunkulu, ligcine isiko labantu, ukugezisa imbiza lenkezo; lezinye izinto ezinengi ezinjalo liyazenza. 9 Wasesithi kubo: Liyekela kuhle umlayo kaNkulunkulu, ukuze lilondoloze isiko lenu. 10 Ngoba uMozisi wathi: Hlonipha uyihlo lonyoko; lokuthi: Othuka uyise kumbe unina kumele afe ukufa; 11 kodwa lina lithi: Aluba umuntu esithi kuyise kumbe kunina: Lokho obungasizwa yimi ngakho, "liKhobane", okuyikuthi umnikelo kuNkulunkulu; 12 kalisamvumeli ukwenzela uyise kumbe unina ulutho, 13 lilenza ize ilizwi likaNkulunkulu ngesiko lenu eliliqhubayo; lezinto ezinengi ezinjalo liyazenza. 14 Esebizile kuye ixuku lonke, wathi kilo: Ngilalelani lonke, liqedisise. 15 Kalukho ulutho olungaphandle komuntu olungamngcolisa lungena kuye; kodwa izinto eziphuma kuye, yizo lezo ezingcolisa umuntu. 16 Uba ekhona olendlebe zokuzwa akezwe. 17 Esengenile endlini evela exukwini, abafundi bakhe bambuza ngomfanekiso. 18 Wasesithi kubo: Ngokunjalo lani lingabangelakuqedisisa yini? Kaliqedisisi yini ukuthi konke okungaphandle okungena emuntwini kungemngcolise? 19 Ngoba kakungeni enhliziyweni yakhe, kodwa esiswini; kuphumela ngaphandle, kuhlambulula ukudla konke. 20 Wasesithi: Okuphumayo emuntwini, yikho okungcolisa umuntu. 21 Ngoba kuphuma ngaphakathi enhliziyweni yabantu imicabango emibi, ukuphinga, ukufeba, ukubulala, 22 ukweba, ubuhwaba, ukuxhwala, inkohliso, amanyala, ilihlo elibi, inhlamba, ukuzigqaja, ubuthutha; 23 zonke lezizinto ezimbi zivela ngaphakathi, zimngcolise umuntu. 24 Wasesukuma lapho waya emikhawulweni yeTire leSidoni. Wangena endlini, engathandi ukuthi umuntu akwazi, kodwa wayengelakufihlakala. 25 Ngoba owesifazana, olentombazana yakhe elomoya ongcolileyo, esezwile ngaye, weza wawa phansi enyaweni zakhe; 26 njalo owesifazana wayengumGriki, engumSirofenike ngokuzalwa; wasemncenga ukuthi akhuphe idimoni endodakazini yakhe. 27 Kodwa uJesu wathi kuye: Ake kusuthe abantwana kuqala; ngoba kakukuhle ukuthatha isinkwa sabantwana sisiphosele izinjana. 28 Kodwa waphendula wathi kuye: Yebo, Nkosi; kodwa lezinjana ezingaphansi kwetafula ziyadla imvuthuluka yabantwana. 29 Wasesithi kuye: Ngenxa yalokhukutsho hamba-ke; idimoni liphumile endodakazini yakho. 30 Wasesuka waya endlini yakhe, wafica idimoni seliphumile, lendodakazi ilele embhedeni. 31 Wasebuya wasuka emikhawulweni yeTire leSidoni, weza elwandle lweGalili, phakathi kwemikhawulo yeDikapolisi. 32 Basebeletha kuye isacuthe esigagasayo, bamncenga ukuthi abeke isandla sakhe phezu kwaso. 33 Wasesikhupha exukwini sabasodwa, wafaka iminwe yakhe endlebeni zaso, wakhafula wathinta ulimi lwaso, 34 ekhangela phezulu ezulwini, wabubula, wathi kuso: "Efatha"; okuyikuthi: Vulwa! 35 Njalo zahle zavulwa indlebe zaso; yasithukululwa intambo yolimi lwaso, sasesikhuluma saqonda. 36 Wasebalaya ukuthi bangatsheli muntu; kodwa lanxa wayebalayile kakhulu, kwang’khona bekumemezela ngamandla. 37 Basebemangala kakhulukazi sibili, bathi: Uzenzile kuhle izinto zonke; wenza kokubili izacuthe ukuthi zizwe, lezimungulu ukuthi zikhulume. 81 Ngalezonsuku kwakukhona ixuku elikhulu kakhulu, njalo lalingelakho okokudla, uJesu wabizela kuye abafundi bakhe wathi kubo:2 Ngilesihelo ngexuku; ngoba sebehlezi lami insuku ezintathu, bengelalutho lokudla; 3 njalo uba ngibayekela baye emakhaya abo bengadlanga, bazayatha endleleni; ngoba abanye babo bavela khatshana. 4 Abafundi bakhe basebemphendula bathi: Zingavela ngaphi izinkwa umuntu angasuthisa ngazo laba lapha enkangala? 5 Wasebabuza wathi: Lilezinkwa ezingaki? Basebesithi: Eziyisikhombisa. 6 Waselaya ixuku ukuthi lihlale phansi emhlabathini; wasethatha izinkwa eziyisikhombisa, esebongile wazihlephula wazinika abafundi bakhe, ukuthi babeke phambi kwabo; basebebeka phambi kwexuku. 7 Njalo babelenhlanzana ezinlutshwana; esebusisile wathi bazibeke lazo phambi kwabo. 8 Basebesidla, basutha; basebedobha imvuthu ezazisele, izitsha eziyisikhombisa. 9 Labasebedlile babengaba zinkulungwane ezine; wasebayekela bahamba. 10 Njalo wahle wangena emkhunjini labafundi bakhe, weza kungxenye zeDalmanutha. 11 AbaFarisi basebephuma, baqala ukuphikisana laye, befunisisa kuye isibonakaliso esivela ezulwini, bemlinga. 12 Wasebubula kakhulu emoyeni wakhe wathi: Lesisizukulwana sidingelani isibonakaliso? Ngiqinisile ngithi kini: Qiniso akulasibonakaliso esizanikwa kulesisizukulwana. 13 Wasebatshiya, wangena emkhunjini futhi, wasuka waya ngaphetsheya. 14 Njalo abafundi babekhohliwe ukuthatha izinkwa, bengelalutho emkhunjini ngaphandle kwesinkwa esisodwa. 15 Wasebalaya, wathi: Nanzelelani, liqaphele imvubelo yabaFarisi lemvubelo kaHerodi. 16 Basebezindlisana, besithi: Ngoba kasilazinkwa. 17 UJesu esekwazi wathi kubo: Kungani likhulumisana ngokuthi kalilazinkwa? Kalikaboni, njalo kaliqedisisi yini? Lokhe lilenhliziyo ezilukhuni yini? 18 Lilamehlo kaliboni yini? Futhi lilendlebe kalizwa yini? Njalo kalikhumbuli yini? 19 Mhla ngahlephulela abazinkulungwane ezinhlanu izinkwa ezinhlanu, ladobha izitsha ezingaki ezigcwele imvuthu? Bathi kuye: Ezilitshumi lambili. 20 Njalo mhla ziyisikhombisa kwabazinkulungwane ezine, ladobha izitsha ezingaki ezigcwele imvuthu? Basebesithi: Eziyisikhombisa. 21 Wasesithi kubo: Yinindaba lingaqedisisi? 22 Wasefika eBethisayida. Basebeletha kuye isiphofu, bamncenga ukuthi asithinte. 23 Wasesibamba isiphofu ngesandla, wasikhuphela ngaphandle komzana; esekhafulele emehlweni aso, wabeka izandla zakhe phezu kwaso, wasibuza ukuthi ngabe sibona ulutho. 24 Sasesikhangela phezulu sathi: Ngibona abantu behambahamba kungathi yizihlahla. 25 Emva kwalokhu wabuya wabeka izandla zakhe phezu kwamehlo aso, wasenza sakhangela phezulu; sasesisiliswa, sabona bonke ngokucacileyo. 26 Wasesithuma endlini yaso, wathi: Ungangeni emzaneni, njalo ungatsheli muntu loyedwa emzaneni. 27 UJesu wasephuma labafundi bakhe baya emizaneni yeKesariya yeFiliphu; besendleleni wababuza abafundi bakhe, wathi kubo: Abantu bathi ngingubani? 28 Basebephendula bathi: UJohane uMbhabhathizi; labanye: UElija; labanye: Omunye wabaprofethi. 29 Yena wasesithi kubo: Lina-ke lithi ngingubani? UPetro wasephendula wathi kuye: Wena unguKristu. 30 Wasebalayisisa ukuthi bangatsheli muntu ngaye. 31 Waseqala ukubafundisa, ukuthi iNdodana yomuntu imele ukuhlupheka izinto ezinengi, ilahlwe ngabadala labapristi abakhulu lababhali, ibulawe, ibuye ivuke emva kwensuku ezintathu. 32 Waselikhuluma lelilizwi obala. UPetro wasemthatha waqala ukumkhuza. 33 Kodwa etshibilika, wabona abafundi bakhe, wamkhuza uPetro, wathi: Suka ngemva kwami, Sathane; ngoba kawucabangi ngezinto zikaNkulunkulu, kodwa ngezabantu. 34 Kwathi esebizele kuye ixuku kanye labafundi bakhe, wathi kubo: Uba umuntu ethanda ukuza ngemva kwami, kazidele, athathe isiphambano sakhe, angilandele. 35 Ngoba loba ngubani othanda ukusindisa impilo yakhe, izamlahlekela; kodwa loba ngubani olahlekelwa yimpilo yakhe ngenxa yami levangeli, yena uzayisindisa. 36 Ngoba kuzamsizani umuntu, nxa ezuza umhlaba wonke, kodwa alahlekelwe ngumphefumulo wakhe? 37 Kumbe umuntu uzanikani kube lihlawulo lomphefumulo wakhe? 38 Ngoba loba ngubani olenhloni ngami langamazwi ami kulesisizukulwana esifebayo lesonakeleyo, iNdodana yomuntu layo izakuba lenhloni ngaye, nxa isiza enkazimulweni kaYise kanye lengilosi ezingcwele. 91 Wasesithi kubo: Ngiqinisile ngithi kini: Bakhona abanye kwabemiyo lapha, abangasoze bezwe ukufa, baze babone umbuso kaNkulunkulu usufikile ngamandla.2 Emva kwensuku eziyisithupha uJesu wasethatha uPetro loJakobe loJohane, wasebakhuphulela entabeni ende ebehlukanisa bodwa; waseguqulwa isimo phambi kwabo; 3 lezembatho zakhe zacwazimula, zaba mhlophe nke njengeliqhwa elikhithikayo, kakulamcoli welembu emhlabeni ongazenza zibe mhlophe kangako. 4 Kwasekubonakala kubo uElija eloMozisi, njalo bekhuluma loJesu. 5 UPetro wasephendula wathi kuJesu: Rabi*, kuhle ukuthi sibe lapha; futhi asakhe amadumba amathathu, elinye ngelakho, lelinye ngelikaMozisi, lelinye ngelikaElija. 6 Ngoba wayengakwazi angakutsho; ngoba babesesaba kakhulu. 7 Kwasekufika iyezi labasibekela; kwaba lelizwi elivela eyezini, lisithi: Lo uyiNdodana yami ethandekayo; zwanini yona. 8 Njalo bahle bathalaza, kababe besabona muntu, kodwa uJesu yedwa elabo. 9 Kwathi besehla entabeni, wabalaya ukuthi bangatsheli muntu izinto abazibonileyo, ize ivuke kwabafileyo iNdodana yomuntu. 10 Njalo bazigcinela lelilizwi, bebuzana ukuthi kutshoni ukuvuka kwabafileyo. 11 Basebembuza, besithi: Batsholoni ababhali ukuthi uElija ufanele ukufika kuqala? 12 Wasephendula, wathi kubo: UElija ufika kuqala isibili, abuyisele zonke izinto; njalo kubhalwe njani ngeNdodana yomuntu, ukuthi imele ihlupheke izinto ezinengi njalo idelelwe. 13 Kodwa ngitsho kini ukuthi uElija laye sewafika, basebesenza kuye konke abakuthandayo, njengokulotshiweyo ngaye. 14 Kwathi efika kubafundi, wabona ixuku elikhulu libahanqile, lababhali bephikisana labo. 15 Lahle lathi ukumbona ixuku lonke laselimangala, lagijimela kuye lambingelela. 16 Wasebabuza ababhali wathi: Liphikisana ngani labo? 17 Omunye wexuku wasephendula wathi: Mfundisi, ngilethe kuwe indodana yami, elomoya oyisimungulu; 18 kuthi loba ngaphi oyibamba khona, uyidabule; ikhihlize amagwebu, igedle amazinyo ayo, yome qha; njalo ngikhulume labafundi bakho ukuthi bawukhuphe, kodwa behluleka. 19 Wasemphendula wathi: O sizukulwana esingelakholo, koze kube nini ngilani? Koze kube nini ngilibekezelela? Iletheni kimi. 20 Basebeyiletha kuye; kwathi umbona, umoya wahle wayihlukuza; yawela emhlabathini, yazigiqagiqa ikhihliza amagwebu. 21 Wasebuza uyise wathi: Kulesikhathi esingakanani, lokhu kwenzeka kiyo? Wasesithi: Kusukela ebuntwaneni. 22 Futhi uyiphosele kanengi emlilweni lemanzini, ukuze uyibhubhise; kodwa nxa kukhona ongakwenza, sihawukele, usisize. 23 UJesu wasesithi kuye: Nxa usenelisa ukukholwa, zonke izinto ziyenzeka kokholwayo. 24 Njalo uyise womntwana wahle wamemeza ngezinyembezi wathi: Ngiyakholwa, Nkosi, siza ukungakholwa kwami. 25 Kwathi uJesu esebona ukuthi ixuku ligijima kanyekanye ndawonye, wakhuza umoya ongcolileyo, esithi kuwo: Wena moya oyisimungulu loyisacuthe, mina ngiyakulaya: Phuma kuye, ungabe usangena kuye. 26 Usumemezile, wayihlukuza kakhulu, waphuma; yasisiba njengofileyo, kwaze kwathi abanengi bathi isifile. 27 Kodwa uJesu wayibamba ngesandla, wayiphakamisa; yasisukuma. 28 Wathi esengenile endlini, abafundi bakhe bambuza bebodwa bathi: Kungani thina sehlulekile ukuwukhupha? 29 Wasesithi kubo: Loluhlobo lungeke luphume ngalutho, ngaphandle komkhuleko lokuzila ukudla. 30 Basebesuka lapho badabula eGalili; wayengathandi ukuthi loba ngubani akwazi, 31 ngoba wayefundisa abafundi bakhe, esithi kubo: INdodana yomuntu izanikelwa ezandleni zabantu, njalo bazayibulala; isibulewe izavuka ngosuku lwesithathu. 32 Kodwa kabaqedisisanga lumutsho, besaba ukumbuza. 33 Wasefika eKapenawume. Kwathi esendlini wababuza wathi: Beliphikisana ngani endleleni? 34 Kodwa bathula; ngoba endleleni babephikisene ngokuthi ngubani omkhulu. 35 Wasehlala phansi wabiza abalitshumi lambili, wathi kubo: Uba umuntu ethanda ukuba ngowokuqala, uzakuba ngowokucina kubo bonke, lesisebenzi sabo bonke. 36 Wasethatha umntwana omncane, wammisa phakathi kwabo; wamgona, wathi kubo: 37 Loba ngubani owemukela omunye wabantwana abancane abanje ebizweni lami, wemukela mina; njalo loba ngubani owemukela mina, kemukeli mina, kodwa yena ongithumileyo. 38 UJohane wasemphendula, wathi: Mfundisi, sabona omunye ongasilandeliyo ekhupha amadimoni ngebizo lakho; sasesimenqabela, ngoba engasilandeli. 39 Kodwa uJesu wathi: Lingamenqabeli; ngoba kakho owenza umsebenzi wamandla ebizweni lami, njalo olamandla okukhuluma kubi ngami masinyane; 40 ngoba ongamelani lathi, ungowethu. 41 Ngoba loba ngubani ozalinathisa inkezo yamanzi ngebizo lami, ngoba lingabakaKristu, ngiqinisile ngithi kini: Kasoze alahlekelwa ngumvuzo wakhe. 42 Futhi loba ngubani okhubekisa omunye walaba abancinyane abakholwa kimi, kungcono kuye ukuthi ilitshe lokuchola ligaxwe entanyeni yakhe, abesephoselwa olwandle. 43 Njalo uba isandla sakho sikukhubekisa, siqume; kungcono kuwe ukungena ekuphileni uyingini, kulokuthi ulezandla ezimbili usuke uye esihogweni, emlilweni ongacitshekiyo, 44 lapho impethu yabo engafi khona, lomlilo ongacitshi khona. 45 Njalo uba unyawo lwakho lukukhubekisa, luqume; kungcono kuwe ukungena ekuphileni uyisiqhwala, kulokuthi ulenyawo ezimbili uphoselwe esihogweni, emlilweni ongacitshekiyo, 46 lapho impethu yabo engafi khona, lomlilo ongacitshi khona. 47 Njalo uba ilihlo lakho likukhubekisa, likhuphe; kungcono kuwe ukungena embusweni kaNkulunkulu ulelihlo elilodwa, kulokuthi ulamehlo amabili uphoselwe esihogweni somlilo, 48 lapho impethu yabo engafi khona, lomlilo ongacitshi khona. 49 Ngoba wonke uzatswaywa ngomlilo; njalo wonke umhlatshelo uzatswaywa ngetswayi. 50 Itswayi lihle; kodwa uba itswayi lingelabutswayi, lizalivuselela ngani? Banini letswayi phakathi kwenu, njalo lihlalisane ngokuthula. 101 Wasesukuma lapho weza emingceleni yeJudiya edabula ngaphetsheya kweJordani; amaxuku asebuya abuthana kuye; wasephinda ukubafundisa, njengokwejwayela kwakhe.2 Kwasekusiza kuye abaFarisi bambuza ukuthi: Kuvunyelwe yini ukuthi indoda yale umkayo? bemlinga. 3 Wasephendula wathi kubo: UMozisi walilayani? 4 Basebesithi: UMozisi wavuma ukubhala incwadi yesehlukaniso, lokumala. 5 UJesu wasephendula wathi kubo: Ngenxa yobulukhuni benhliziyo yenu walibhalela lumlayo; 6 kodwa kusukela ekuqaleni kokudaliweyo, uNkulunkulu wabenza owesilisa lowesifazana. 7 Ngenxa yalokhu indoda izatshiya uyise lonina, inamathele kumkayo, 8 njalo labo ababili bazakuba nyamanye. Ngakho kabasebabili, kodwa banyamanye. 9 Ngakho lokho uNkulunkulu akuhlanganisileyo, kakungabi lamuntu okwehlukanisayo. 10 Endlini abafundi bakhe basebebuya bembuza ngalokhu. 11 Wasesithi kubo: Loba ngubani owala umkakhe athathe omunye, uyafeba kuye; 12 lomfazi uba esala indoda yakhe endele kwenye, uyafeba. 13 Basebeletha abantwana abancane kuye ukuze ababambe; kodwa abafundi bakhe babakhuza ababalethayo. 14 Kodwa uJesu ekubona wathukuthela, wathi kubo: Vumelani abantwana abancane beze kimi, lingabenqabeli. Ngoba umbuso kaNkulunkulu ungowabanje. 15 Ngiqinisile ngithi kini: Loba ngubani ongemukeli umbuso kaNkulunkulu njengomntwana omncane, kasoze angene kuwo. 16 Njalo ebagona, ebeka izandla zakhe phezu kwabo, wababusisa. 17 Esephumele endleleni, omunye wamgijimela, eguqa phambi kwakhe wambuza wathi: Mfundisi olungileyo, ngingenzani ukuze ngidle ilifa lempilo elaphakade? 18 UJesu wasesithi kuye: Ungibizelani ngokuthi olungileyo? Kakho olungileyo, ngaphandle koyedwa, uNkulunkulu. 19 Uyayazi imilayo ethi: Ungafebi, ungabulali, ungebi, ungafakazi amanga, ungadlelezeli, hlonipha uyihlo lonyoko. 20 Wasephendula wathi kuye: Mfundisi, lezizinto zonke ngizigcinile kusukela ebutsheni bami. 21 Njalo uJesu emkhangela wamthanda, wathi kuye: Kunye okusweleyo; hamba, uthengise konke olakho, uphe abayanga, njalo uzakuba lokuligugu ezulwini; njalo uze, uthathe isiphambano, ungilandele. 22 Kodwa edanile ngalelilizwi wasuka wahamba edabukile; ngoba wayelempahla ezinengi. 23 UJesu wasethalaza wathi kubafundi bakhe: Kuzakuba lukhuni kangakanani kwabalenotho ukungena embusweni kaNkulunkulu. 24 Abafundi basebemangala ngamazwi akhe. Kodwa uJesu ephendula futhi wathi kubo: Bantwana, kulukhuni kangakanani kwabathembela enothweni ukungena embusweni kaNkulunkulu; 25 kulula ukuthi ikamela lithutshe entunjeni yenalithi, kulokuthi umuntu onothileyo angene embusweni kaNkulunkulu. 26 Basebemangala kakhulukazi, bekhulumisana bathi: Pho kungasindiswa bani? 27 UJesu wasebakhangela wathi: Kubantu kakulakwenzeka, kodwa kakunjalo kuNkulunkulu; ngoba zonke izinto ziyenzeka kuNkulunkulu. 28 UPetro waseqala ukuthi kuye: Khangela, thina sitshiye konke, sakulandela. 29 UJesu wasephendula wathi: Ngiqinisile ngithi kini: Kakukho muntu otshiye indlu, kumbe abafowabo, kumbe odadewabo, kumbe uyise, kumbe unina, kumbe umkakhe, kumbe abantwana, kumbe amasimu, ngenxa yami levangeli, 30 ongayikwemukela ngokwekhulu khathesi ngalesisikhathi, izindlu labafowabo labodadewabo labonina labantwana lamasimu, kanye lokuzingelwa, lempilo elaphakade esikhathini esizayo. 31 Kodwa abanengi abokuqala bazakuba ngabokucina, labokucina ngabokuqala. 32 Njalo besendleleni benyukela eJerusalema; uJesu wayesehamba phambi kwabo, njalo babemangele, belandela babesesaba. Wasethatha futhi abalitshumi lambili, waqala ukubatshela izinto ezazizamehlela 33 ukuthi: Khangelani, senyukela eJerusalema, futhi iNdodana yomuntu izanikelwa kubapristi abakhulu lakubabhali, njalo bazayigwebela ukufa, bayinikele kwabezizwe, 34 bazayiyangisa, bayitshaye ngesiswepu, bayikhafulele amathe, bayibulale; njalo ngosuku lwesithathu izabuya ivuke ekufeni. 35 Kwasekusiza kuye uJakobe loJohane, amadodana kaZebediya, besithi: Mfundisi, sithanda ukuthi usenzele loba yini esizayicela. 36 Wasesithi kubo: Lithanda ukuthi ngilenzeleni? 37 Basebesithi kuye: Siphe ukuthi sihlale omunye ngakwesokunene sakho lomunye ngakwesokhohlo sakho ebukhosini bakho. 38 Kodwa uJesu wathi kubo: Kalikwazi elikucelayo. Linganatha yini inkezo engiyinathayo mina, njalo libhabhathizwe ngobhabhathizo engibhabhathizwa ngalo mina? 39 Basebesithi kuye: Singakwenza. Kodwa uJesu wathi kubo: Isibili inkezo engiyinathayo mina lizayinatha; lizabhabhathizwa ngobhabhathizo engibhabhathizwa ngalo mina; 40 kodwa ukuhlala ngakwesokunene sami langakwesokhohlo sami kayisikho okwami ukukupha, kodwa kungokwalabo abakulungiselweyo. 41 Kwathi sebezwile abalitshumi baqala ukuthukuthela ngoJakobe loJohane. 42 Kodwa uJesu wababizela kuye wathi kubo: Liyazi ukuthi labo okuthiwa babusa izizwe bazibusa ngobulukhuni; lezikhulu zazo zisebenzisa amandla phezu kwazo. 43 Kodwa akuyikuba njalo phakathi kwenu; kodwa loba ngubani othanda ukuba ngomkhulu phakathi kwenu, kabe yisisebenzi senu; 44 njalo loba ngubani othanda ukuba ngowokuqala phakathi kwenu, kabe yisisebenzi sabo bonke. 45 Ngoba leNdodana yomuntu kayizanga ukukhonzwa, kodwa ukukhonza, lokunika impilo yayo ibe lihlawulo labanengi. 46 Basebefika eJeriko; kwathi esephuma eJeriko, labafundi bakhe, lexuku elikhulu, indodana kaTimewu, uBartimewu oyisiphofu wayehlezi endleleni ephanza. 47 Kwathi esezwile ukuthi nguJesu weNazaretha, waqala ukumemeza lokuthi: Jesu Ndodana kaDavida, akungihawukele! 48 Abanengi basebemkhuza ukuthi athule; kodwa wamemeza kakhulukazi, esithi: Ndodana kaDavida, akungihawukele! 49 UJesu esima wasesithi kabizwe; basebesibiza isiphofu, besithi kuso: Mana isibindi; sukuma, uyakubiza. 50 Sasesilahla isembatho saso sasukuma seza kuJesu. 51 UJesu wasephendula wathi kuso: Ufuna ukuthi ngikwenzeleni? Isiphofu sasesisithi kuye: Raboni*, ukuthi ngemukele ukubona. 52 UJesu wasesithi kuso: Hamba; ukholo lwakho lukusindisile. Njalo sahle semukela ukubona, salandela uJesu endleleni. 111 Kwathi besondela eJerusalema, eBetfage leBethani, entabeni yeMihlwathi, wathuma ababili kubafundi bakhe,2 wathi kubo: Hambani liye emzaneni okhangelene lani; lizahle lithi lingena kuwo lifice ithole likababhemi likhulekiwe, okungazange kuhlale kulo umuntu; lilikhulule lililethe. 3 Njalo uba umuntu esithi kini: Likwenzelani lokhu? Lithi: INkosi iyaliswela; njalo uzahle alithumele lapha. 4 Bahamba-ke bafica ithole likhulekiwe lisesangweni ngaphandle, endleleni; basebelikhulula. 5 Labanye kwababemi khona bathi kubo: Lenzani likhulula ithole? 6 Basebesitsho kubo njengoba uJesu elayile; basebebayekela bahamba. 7 Basebeliletha ithole kuJesu, baphosela izembatho zabo phezu kwalo, wasehlala phezu kwalo. 8 Labanengi bendlala izembatho zabo endleleni; labanye bagamula izingatsha lamahlamvu ezihlahleni, bakwendlala endleleni. 9 Lalabo ababehamba phambili lababelandela bamemeza, besithi: Hosana*! Ubusisiwe ozayo ebizweni leNkosi; 10 ubusisiwe umbuso kababa wethu uDavida, ozayo ebizweni leNkosi. Hosana kweliphezulu! 11 UJesu wasengena eJerusalema, lethempelini; wathi esekhangele izinto zonke jikelele, sekuhlwile, waphuma waya eBethani labalitshumi lambili. 12 Lakusisa bephuma eBethani, walamba. 13 Ebona umkhiwa ukhatshana, ulamahlamvu, wasondela ukuthi mhlawumbe angathola ulutho kuwo; njalo efika kuwo, katholanga lutho ngaphandle kwamahlamvu; ngoba kwakungesiso isikhathi somkhiwa. 14 UJesu ekhuluma wathi kuwo: Kakungabi kusadla muntu isithelo kuwe kuze kube nininini. Labafundi bakhe bakuzwa. 15 Basebefika eJerusalema; uJesu wasengena ethempelini waqala ukuxotsha labo ababethengisa lababethenga ethempelini; wasegenqula amatafula ababentshintshelana imali, lezihlalo zalabo ababethengisa amajuba; 16 wayengavumeli ukuthi umuntu athwale impahla adabule ethempelini. 17 Wasefundisa, wathi kubo: Kakulotshiwe yini ukuthi: Indlu yami izabizwa ngokuthi yindlu yomkhuleko yezizwe zonke? Kodwa lina seliyenze ubhalu lwabaphangi. 18 Ababhali labapristi abakhulu basebekuzwa, badinga ukuthi bangambulala njani; ngoba babemesaba, ngoba lonke ixuku lamangala kakhulu ngokufundisa kwakhe. 19 Sekusihlwa, waphuma phandle komuzi. 20 Ekuseni kakhulu besedlula, babona umkhiwa womile kusukela empandeni. 21 UPetro wasekhumbula wathi kuye: Rabi*, khangela, umkhiwa owuqalekisileyo womile. 22 UJesu wasephendula wathi kubo: Banini lokholo kuNkulunkulu. 23 Ngoba ngiqinisile ngithi kini: Loba ngubani ozakuthi kulintaba: Phakanyiswa, uphoselwe olwandle; njalo engathandabuzi enhliziyweni yakhe, kodwa ekholwa ukuthi akutshoyo kuyenzeka, kuzakwenzeka kuye loba yini akutshoyo. 24 Ngakho ngithi kini: Konke loba yini elikucelayo likhuleka, kholwani ukuthi liyakwemukela, njalo lizakuba layo. 25 Njalo nxa limi likhuleka, thethelelani uba lilolutho olumelana lomuntu; ukuze uYihlo osemazulwini laye alithethelele iziphambeko zenu. 26 Kodwa uba lina lingathetheleli, loYihlo osemazulwini kayikulithethelela iziphambeko zenu. 27 Basebebuya bafika eJerusalema; kwathi ehambahamba ethempelini, abapristi abakhulu lababhali labadala beza kuye, 28 bathi kuye: Izinto lezi uzenza ngaliphi igunya; njalo ngubani okunike leligunya lokuthi wenze lezizinto? 29 UJesu wasephendula wathi kubo: Lami ngizalibuza umbuzo ube munye, njalo lingiphendule, khona ngizalitshela ukuthi ngenza lezizinto ngaliphi igunya. 30 Ubhabhathizo lukaJohane lwavela ezulwini, kumbe ebantwini? Ngiphendulani. 31 Basebezindlisana, besithi: Uba sisithi: Ezulwini, uzakuthi: Pho kalikholwanga kuye ngani? 32 Kodwa uba sisithi: Ebantwini; besaba abantu; ngoba bonke babemphatha uJohane, ngokuthi ungumprofethi ngeqiniso. 33 Basebephendula bathi kuJesu: Kasazi. UJesu wasephendula wathi kubo: Lami kangilitsheli ukuthi ngenza lezizinto ngaliphi igunya. 121 Waseqala ukukhuluma labo ngemifanekiso wathi: Umuntu wahlanyela isivini, wasibiyela ngothango, wagebha isikhamelo, wakha umphotshongo, wasiqatshisa kubalimi, waya kwelinye ilizwe.2 Kwathi sekuyisikhathi esifaneleyo wathuma inceku kubalimi, ukuze yemukele kubalimi okwesithelo sesivini. 3 Kodwa bayibamba bayitshaya, bayimukisa ize. 4 Wasebuya ethuma kubo enye inceku; laleyo bayitshaya ngamatshe bayilimaza ekhanda, bayixotsha isithelwe inhloni. 5 Wasebuya ethuma enye; yona basebeyibulala; lezinye ezinengi, ezinye bazitshaya, lezinye bazibulala. 6 Ngakho eseselendodana eyodwa ethandekayo kuye, ekucineni wayithuma kubo layo, esithi: Bazayihlonipha indodana yami. 7 Kodwa labobalimi bakhulumisana besithi: Le yindlalifa; wozani, siyibulale, lelifa lizakuba ngelethu. 8 Basebeyibamba bayibulala, bayiphosela ngaphandle kwesivini. 9 Ngakho uzakwenzani umninisivini? Uzakuza ababhubhise abalimi, anikele isivini kwabanye. 10 Kalibalanga yini lumbhalo othi: Ilitshe abakhi abalalayo, yilo eseliyinhloko yengonsi; 11 lokhu kwenziwe yiNkosi, njalo kuyisimanga emehlweni ethu? 12 Basebedinga ukumbamba, kodwa besaba ixuku; ngoba babesazi ukuthi wayekhuluma lumfanekiso emelane labo. Basebemtshiya bahamba. 13 Basebethuma kuye abanye babaFarisi labakaHerodi, ukuze bamthiye ekukhulumeni. 14 Basebesiza bathi kuye: Mfundisi, siyazi ukuthi wena uqotho, njalo kawukhathali ngomuntu; ngoba kawunanzi isimo somuntu, kodwa ufundisa indlela kaNkulunkulu ngeqiniso: Kuvunyelwe yini ukuthela kuKesari kumbe hatshi? 15 Sithele, kumbe singatheli? Kodwa ekwazi ukuzenzisa kwabo wathi kubo: Lingilingelani? Lethani kimi udenariyo*, ukuze ngibone. 16 Basebeletha. Wasesithi kubo: Ngokabani lumfanekiso lalumbhalo? Basebesithi kuye: NgokaKesari. 17 UJesu wasephendula wathi kubo: Mnikeni uKesari okukaKesari, loNkulunkulu okukaNkulunkulu. Basebemangala ngaye. 18 Basebesiza kuye abaSadusi, abathi kakukho ukuvuka kwabafileyo; bambuza, bathi: 19 Mfundisi, uMozisi wasibhalela, ukuthi: Uba umfowabo womuntu esifa, atshiye umkakhe, engatshiyi bantwana, umfowabo kamthathe umkakhe, amvusele umfowabo inzalo; 20 kwakulezelamani eziyisikhombisa; owokuqala wasethatha umfazi, wafa engatshiyanga inzalo; 21 lowesibili wamthatha, wafa, laye engatshiyanga inzalo; lowesithathu kwaba njalo; 22 lalaba boyisikhombisa bamthatha, kabatshiyanga inzalo. Ekucineni kwabo bonke kwafa lomfazi. 23 Ngakho ekuvukeni kwabafileyo, mhla bevukayo, uzakuba ngumkabani kubo; lokhu abayisikhombisa babelaye engumkabo? 24 UJesu wasephendula wathi kubo: Kaliduhanga yini ngalokhu, ngoba lingayazi imibhalo, loba amandla kaNkulunkulu? 25 Ngoba mhla bevukayo ekufeni, kabathathani, njalo kabendiswa, kodwa banjengengilosi ezisemazulwini. 26 Kodwa mayelana labafileyo, ukuthi bayavuswa, kalifundanga yini egwalweni lukaMozisi, ukuthi uNkulunkulu esihlahleni wakhuluma njani kuye, esithi: NginguNkulunkulu kaAbrahama, loNkulunkulu kaIsaka, loNkulunkulu kaJakobe? 27 Kayisuye uNkulunkulu wabafileyo, kodwa uNkulunkulu wabaphilayo; ngakho lina liduhile kakhulu. 28 Wasefika omunye wababhali, esezwile bebuzana, esebonile ukuthi ubaphendule kuhle, wambuza wathi: Yiwuphi umlayo wokuqala kuyo yonke? 29 UJesu wasemphendula wathi: Owokuqala kuyo yonke imilayo ngowokuthi: Zwana, Israyeli: INkosi uNkulunkulu wethu, iNkosi yinye; 30 njalo wothanda iNkosi uNkulunkulu wakho ngenhliziyo yakho yonke, langomphefumulo wakho wonke, langengqondo yakho yonke, langamandla akho wonke. Yilo umlayo owokuqala. 31 Lowesibili uyafanana, yilo: Wothanda umakhelwane wakho njengalokhu uzithanda wena. Kawukho omunye umlayo omkhulu kulale. 32 Umbhali wasesithi kuye: Kuhle, Mfundisi, utsho okuqotho ukuthi kuloNkulunkulu oyedwa, langaphandle kwakhe kakho omunye; 33 lokumthanda ngenhliziyo yonke, langokuqedisisa konke, langomphefumulo wonke, langamandla wonke, lokuthanda umakhelwane njengawe, kuyedlula yonke iminikelo yokutshiswa lemihlatshelo. 34 UJesu esembona ukuthi uphendule ngenhlakanipho, wathi kuye: Kawukhatshana lombuso kaNkulunkulu. Njalo kakwabe kusaba khona umuntu olesibindi sokumbuza. 35 UJesu, efundisa ethempelini, wasephendula wathi: Batsho njani ababhali ukuthi uKristu uyindodana kaDavida? 36 Ngoba uDavida uqobo lwakhe ngoMoya oyiNgcwele wathi: INkosi yathi eNkosini yami: Hlala ngakwesokunene sami, ngize ngibeke izitha zakho zibe yisenabelo senyawo zakho. 37 Ngakho uDavida uqobo lwakhe umbiza ngokuthi yiNkosi; pho uyindodana yakhe njani? Lexuku elikhulu lamuzwa ngokuthokoza. 38 Wasesithi kubo ekufundiseni kwakhe: Qaphelani ababhali, abathanda ukuhamba bembethe izembatho ezinde, lokubingelelwa emidangeni, 39 lezihlalo eziqakathekileyo emasinagogeni, lezihlalo zabahloniphekayo ekudleni kwantambama; 40 abadla izindlu zabafelokazi, bekhuleka isikhathi eside ngokuzenzisa; laba bazakwemukela ukulahlwa okukhulu. 41 UJesu wasehlala phansi maqondana lesitsha somnikelo wabona ukuthi ixuku liphosela njani imali esitsheni somnikelo; labanothileyo abanengi baphosela okunengi. 42 Kwasekufika umfelokazi othile ongumyanga waphosela inhlamvana ezimbili ezincane zemali, ezenza indibilitshi. 43 Wasebizela kuye abafundi bakhe, wathi kubo: Ngiqinisile ngithi kini: Lumfelokazi ongumyanga uphosele okwedlula bonke laba abaphoseleyo esitsheni somnikelo; 44 ngoba bonke baphosele kokunengi kwabo; kodwa yena ebuyangeni bakhe uphosele konke alakho, konke okwempilo yakhe. 131 Kwathi ephuma ethempelini, omunye wabafundi bakhe wathi kuye: Mfundisi, khangela, amatshe anjani lezakhiwo ezinjani!2 UJesu wasephendula wathi kuye: Uyabona lezizakhiwo ezinkulu yini? Akusoze kutshiywe ilitshe phezu kwelitshe, elingasoze lidilizelwe phansi. 3 Esehlezi entabeni yeMihlwathi maqondana lethempeli, uPetro loJakobe loJohane loAndreya bambuza bebodwa, 4 bathi: Sitshele, lezizinto zizakuba nini? Lesibonakaliso siyini lapho sezizapheleliswa lezizinto zonke? 5 UJesu ebaphendula waseqala ukuthi: Qaphelani kungabi khona oliduhisayo. 6 Ngoba abanengi bazakuza ngebizo lami, besithi: Mina nginguye; futhi baduhise abanengi. 7 Kodwa nxa lisizwa ngezimpi lamahungahunga ezimpi, lingethuki; ngoba kufanele kwenzeke; kodwa ukuphela kakukabi khona. 8 Ngoba isizwe sizavukela isizwe, lombuso uvukele umbuso; njalo kuzakuba khona ukuzamazama komhlaba indawo ngendawo, njalo kuzakuba khona indlala lezinhlupheko; lezizinto ziyikuqala kwemihelo. 9 Kodwa ziqapheleni lina; ngoba bazalinikela emiphakathini, lemasinagogeni lizatshaywa, lizalethwa laphambi kwababusi lamakhosi ngenxa yami, kube yibufakazi obumelene labo. 10 Kodwa ivangeli limele ukutshunyayelwa kuqala kuzo zonke izizwe. 11 Kodwa nxa belidonsa belinikela, lingakhathaleli ngaphambili elizakukhuluma, linganakani; kodwa loba yini elizayinikwa ngalelohola, ikhulumeni; ngoba kakusini elikhulumayo, kodwa uMoya oyiNgcwele. 12 Futhi umfowabo uzanikela umfowabo ekufeni, loyise umntwana; labantwana bazavukela abazali, besebebabulala; 13 njalo lizazondwa yibo bonke ngenxa yebizo lami; kodwa ophikelelayo kuze kube sekupheleni, nguye ozasindiswa. 14 Kodwa nxa libona amanyala encithakalo, akhulunywa nguDaniyeli umprofethi, emi lapho angafanele khona (ofundayo kaqedisise), khona labo abaseJudiya kababalekele ezintabeni; 15 lophezu kophahla lwendlu angehleli endlini, angangeni ukuthatha ulutho endlini yakhe; 16 losemasimini angabuyeli emuva, ukuyathatha isembatho sakhe. 17 Kodwa maye kwabakhulelweyo labamunyisayo ngalezonsuku! 18 Kodwa khulekani ukuthi ukubaleka kwenu kungabi sebusika. 19 Ngoba ngalezonsuku kuzakuba khona ukuhlupheka, okungazanga kube khona kusukela ekuqaleni kokudaliweyo uNkulunkulu akudalayo kuze kube khathesi, lokungasoze kwaba khona. 20 Njalo uba iNkosi ibingazifinyezanga lezonsuku, bekungesindiswe nyama; kodwa ngenxa yabakhethiweyo, ebakhethileyo, izifinyezile insuku. 21 Langalesosikhathi nxa umuntu esithi kini: Khangelani, nangu uKristu; kumbe: Khangelani, ulaphayana; lingakholwa; 22 ngoba kuzavuka okristu bamanga labaprofethi bamanga, besebesenza izibonakaliso lezimangaliso, ukuduhisa, nxa kungenzeka, labakhethiweyo. 23 Kodwa qaphelani lina; khangelani, sengilitshelile konke ngaphambili. 24 Kodwa ngalezonsuku, emva kwalokhokuhlupheka, ilanga lizafiphazwa, lenyanga kayiyikupha ukukhanya kwayo, 25 lenkanyezi zezulu zizabe zisiwa, lamandla asemazulwini azazanyazanyiswa. 26 Khona-ke bezabona iNdodana yomuntu isiza emayezini ilamandla amakhulu lenkazimulo, 27 khona-ke izathuma ingilosi zayo, ibisiqoqa abakhethiweyo bayo emimoyeni yomine, kusukela emkhawulweni womhlaba kuze kube semkhawulweni wezulu. 28 Fundani-ke umfanekiso emkhiweni; nxa ugatsha lwawo selusiba buthakathaka luhlume amahlamvu, liyazi ukuthi ihlobo seliseduze; 29 ngokunjalo lani, nxa libona lezizinto zisenzeka, yazini ukuthi kuseduze kuseminyango. 30 Ngiqinisile ngithi kini: Lesisizukulwana asisoze sidlule, zize zenzeke izinto zonke lezi. 31 Kuzadlula izulu lomhlaba; kodwa amazwi ami awasoze adlule. 32 Kodwa lolosuku lalelohola kakho owaziyo ngakho, ngitsho lengilosi ezisezulwini, ngitsho leNdodana, ngaphandle kukaBaba. 33 Qaphelani, lilinde likhuleke; ngoba kalazi ukuthi isikhathi sinini. 34 Njengomuntu owasuka elizweni lakibo watshiya indlu yakhe, wanika inceku zakhe amandla, kuleyo laleyo umsebenzi wayo, walaya umlindisango ukuthi alinde. 35 Ngakho lindani; ngoba kalazi ukuthi inkosi yendlu izafika nini, kusihlwa, loba phakathi kobusuku, loba ekukhaleni kweqhude, loba emadabukakusa; 36 hlezi ifike ilijume, ilifice lilele. 37 Lalokhu engikutsho kini ngikutsho kubo bonke: Lindani. 141 Kwathi emva kwensuku ezimbili kwaba khona iphasika lomkhosi wesinkwa esingelamvubelo; abapristi abakhulu lababhali basebedinga ukuthi bangambamba njani ngobuqili bambulale;2 kodwa bathi: Kungabi ngomkhosi, hlezi kube lesiphithiphithi sabantu. 3 Kwathi eseBethani, endlini kaSimoni umlephero, ehlezi ekudleni, kwafika owesifazana ephethe umfuma we-alibasta* wamagcobo awenadi* uqobo aligugu elikhulu; wasephahlaza umfuma we-alibasta, wawathela ekhanda lakhe. 4 Kwakukhona abanye abathukuthelayo ngaphakathi kwabo, besithi: Kwenzelwani ukumotshwa kwalamagcobo? 5 Ngoba la abengathengiswa ngemali edlula odenariyo* abangamakhulu amathathu, besekunikwa abayanga. Basebemsola. 6 Kodwa uJesu wathi: Myekeleni; limhluphelani? Wenze umsebenzi omuhle kimi. 7 Ngoba abayanga lihlala lilabo, futhi uba lithanda lingabenzela okuhle; kodwa mina kalihlali lilami. 8 Yena wenzile abengakwenza; uqalile ngaphambili ukuwugcobela ukungcwatshwa umzimba wami. 9 Ngiqinisile ngithi kini: Loba ngaphi emhlabeni wonke lapho okuzatshunyayelwa khona lelivangeli, lalokhu akwenzileyo kuzakhulunywa ngakho kube yisikhumbuzo ngaye. 10 UJudasi Iskariyothi, omunye wabalitshumi lambili, wasesiya kubapristi abakhulu, ukuze amnikele kubo. 11 Futhi sebezwile bathokoza, bathembisa ukumnika imali; wasedinga ukuthi angamnikela njani kuhle. 12 Kwathi ngosuku lokuqala lwesinkwa esingelamvubelo, ababehlaba ngalo iphasika, abafundi bakhe bathi kuye: Uthanda ukuthi siyelungisa ngaphi ukuze udle iphasika? 13 Wasethuma ababili kubafundi bakhe, wathi kubo: Hambani liye emzini, njalo umuntu uzahlangana lani ethwele imbiza yamanzi; limlandele, 14 njalo loba kungaphi azangena khona, kalibokuthi kumninindlu: UMfundisi uthi: Ingaphi indlu yezihambi, lapho engingadlela khona iphasika labafundi bami? 15 Futhi yena uzalitshengisa indlu enkulu ephezulu eyendlelweyo elungisiweyo; silungiseleni khona. 16 Abafundi bakhe basebephuma, bangena emzini, bathola kunjengokutsho kwakhe kubo ; basebelungisa iphasika. 17 Kwathi sekukusihlwa wafika labalitshumi lambili. 18 Sebehlezi besidla, uJesu wathi: Ngiqinisile ngithi kini: Omunye wenu, odla lami, uzanginikela. 19 Basebeqala ukudabuka, bathi kuye ngamunye ngamunye: Yimi yini? Lomunye: Yimi yini? 20 Kodwa waphendula wathi kubo: Ngomunye wabalitshumi lambili, otsheba kanye lami emganwini. 21 Sibili iNdodana yomuntu ihamba, njengokulotshiweyo ngayo; kodwa maye kulowomuntu enikelwa nguye iNdodana yomuntu! Bekungakuhle kuye aluba lowomuntu wayengazalwanga. 22 Kwathi besidla, uJesu wathatha isinkwa, wasibusisa wasihlephula, wabanika, wathi: Thathani, lidle; lokhu kungumzimba wami. 23 Wasethatha inkezo, esebongile wabanika; basebenatha kuyo bonke. 24 Wasesithi kubo: Leli ligazi lami, elesivumelwano esitsha, elichithelwa abanengi. 25 Ngiqinisile ngithi kini: Angisayikunatha okwesithelo sevini, kuze kufike lolosuku engizasinatha ngalo sisitsha embusweni kaNkulunkulu. 26 Kwathi sebehlabele ingoma yokudumisa baphuma baya entabeni yeMihlwathi. 27 UJesu wasesithi kubo: Lonke lizakhubeka ngami ngalobubusuku; ngoba kulotshiwe ukuthi: Ngizatshaya umelusi, izimvu besezihlakazeka. 28 Kodwa emva kokuvuswa kwami, ngizalandulela ukuya eGalili. 29 Kodwa uPetro wathi kuye: Lanxa bonke bezakhubeka, kodwa hatshi mina. 30 UJesu wasesithi kuye: Ngiqinisile ngithi kuwe: Lamuhla ngalobubusuku, lingakakhali kabili iqhude, uzangiphika kathathu. 31 Kodwa waqinisa ngamandla esithi: Loba kudingeka ngife lawe, angisoze ngikuphike. Basebesitsho njalo labo bonke. 32 Basebefika endaweni ebizo layo yiGetsemane; wasesithi kubafundi bakhe: Hlalani phansi lapha, ngisayakhuleka. 33 Wasethatha kanye laye uPetro loJakobe loJohane, waseqala ukudatshulwa sibili lokukhathazeka kakhulu. 34 Wasesithi kubo: Umphefumulo wami udabukile kakhulu kuze kube sekufeni; hlalani lapha lilinde. 35 Waseqhubeka ibangana, wawela emhlabathini, wakhuleka ukuthi, uba kungenzeka, kudlule kuye lelihola. 36 Wasesithi: Aba*, Baba, zonke izinto ziyenzeka kuwe. Susa linkezo kimi; kodwa kungabi yikuthi ngithandani mina, kodwa kube yikuthi uthandani wena. 37 Wasesiza, wabafica belele, wathi kuPetro: Simoni, ulele yini? Ubungelinde yini ihola libe linye? 38 Lindani likhuleke, ukuze lingangeni ekulingweni. Umoya uyavuma-ke, kodwa inyama ibuthakathaka. 39 Wasebuya wahamba wayakhuleka, esitsho wona lawomazwi. 40 Wasebuya wabafica futhi belele; ngoba amehlo abo ayenzima, kodwa babengazi ukuthi bazamphendula bathini. 41 Wasesiza ngokwesithathu, wathi kubo: Qhubekani lilele-ke liphumule. Kwanele; ihola selifikile; khangelani, iNdodana yomuntu iyanikelwa ezandleni zezoni. 42 Sukumani, sihambe; khangelani, onginikelayo useduze. 43 Kwathi esakhuluma, wahle wafika uJudasi, omunye wabalitshumi lambili, njalo elexuku elikhulu elilezinkemba lezinduku, livela kubapristi abakhulu lababhali labadala. 44 Lomnikelayo wayebanike isiboniso, esithi: Lowo engizamanga, nguye; limbambe, limqhube limqinise. 45 Esefikile, wahle wasondela kuye wathi: Rabi*, Rabi! Wasemanga. 46 Basebemdumela, bambamba. 47 Lomunye kwababemi khona wakhokha inkemba wagadla inceku yompristi omkhulu, waquma indlebe yayo. 48 UJesu wasephendula wathi kubo: Liphume njengokuyamelana lomphangi yini lilezinkemba lezinduku ukuzangibamba? 49 Bengilani insuku ngensuku ethempelini ngifundisa, kodwa kalingibambanga; kodwa lokhu kwenzeke ukuze kugcwaliseke imibhalo. 50 Bonke basebemtshiya babaleka. 51 Lejaha elithile lamlandela, lembethe ilembu elicolekileyo emzimbeni onqunu. Aselibamba amajaha; 52 laselitshiya ilembu elicolekileyo lababalekela linqunu. 53 Basebemqhuba uJesu bamusa kumpristi omkhulu; basebebuthana kuye abapristi abakhulu bonke labadala lababhali. 54 UPetro wasemlandela ekhatshana waze waba phakathi kweguma lompristi omkhulu; wayehlezi kanye lezinceku, esotha umlilo. 55 Labapristi abakhulu lomphakathi wonke badinga ubufakazi ngoJesu, ukuze bambulale; kodwa kababutholanga. 56 Ngoba abanengi bafakaza amanga ngaye, kodwa ubufakazi babo kabuvumelananga. 57 Kwasekusukuma abanye bafakaza amanga amelana laye besithi: 58 Thina samuzwa esithi: Mina ngizadiliza lelithempeli elenziwe ngezandla, njalo ngakhe elinye elingenziwanga ngezandla ngensuku ezintathu. 59 Loba kunjalo ubufakazi babo kabuvumelananga. 60 Kwasekusukuma umpristi omkhulu phakathi kwabo wambuza uJesu, esithi: Kawuphenduli lutho yini? Bafakazani laba okumelana lawe? 61 Kodwa wathula, kaphendulanga lutho. Umpristi omkhulu wabuya wambuza, wathi kuye: Wena unguKristu, iNdodana yoBusisiweyo yini? 62 UJesu wasesithi: Mina nginguye. Njalo lizabona iNdodana yomuntu ihlezi ngakwesokunene samandla, isiza ngamayezi ezulu. 63 Umpristi omkhulu wasedabula izembatho zakhe wathi: Sisaswelelani abafakazi? 64 Liyizwile inhlamba; licabangani? Bonke basebemlahla ukuthi ulecala lokufa. 65 Abanye basebeqala ukumkhafulela amathe, lokumgubuzela ubuso, lokumdutshuza, lokuthi kuye: Profetha! Izinceku zasezimwakala. 66 UPetro esegumeni ngaphansi, kwafika enye yezincekukazi zompristi omkhulu; 67 isibona uPetro esotha, yamkhangela yathi: Lawe ubulomNazaretha, uJesu. 68 Kodwa waphika, wathi: Kangikwazi, futhi kangikuqedisisi okutshoyo. Wasephuma phandle, waya entubeni; laselikhala iqhude. 69 Njalo incekukazi encane imbona yabuya yaqala ukutsho kwababemi khona ukuthi: Lo ungomunye wabo. 70 Kodwa wabuya waphika. Kwathi emva kwesikhatshana futhi labo ababemi khona bathi kuPetro: Ngeqiniso ungomunye wabo; ngoba lawe ungumGalili, lolimi lwakho luyavumelana. 71 Waseqala ukuqalekisa lokufunga esithi: Kangimazi lumuntu elimtshoyo. 72 Iqhude laselikhala ngokwesibili. UPetro wasekhumbula ilizwi uJesu ayelitshilo kuye lokuthi: Lingakakhali kabili iqhude, uzangiphika kathathu. Esenakane ngalokhu wakhala. 151 Kwathi khonokho ekuseni kakhulu abapristi abakhulu benza umhlangano kanye labadala lababhali, lomphakathi wonke, bambopha uJesu bamqhuba bamnikela kuPilatu.2 UPilatu wasembuza wathi: Wena uyiNkosi yamaJuda yini? Wasemphendula wathi kuye: Uyatsho wena. 3 Abapristi abakhulu basebemmangalela ngezinto ezinengi; kodwa yena kaphendulanga lutho. 4 UPilatu wasebuya embuza, wathi: Kawuphenduli lutho yini? Khangela, zingaki izinto abazifakazayo ezimelana lawe. 5 Kodwa uJesu kabesaphendula lutho, waze wamangala uPilatu. 6 Langomkhosi wayebakhululela isibotshwa esisodwa, loba yisiphi abasicelayo. 7 Kwakukhona umuntu othiwa nguBarabasi, owayebotshiwe lalabo ababevukele umbuso laye, ababebulele ekuvukeleni umbuso. 8 Ixuku laselimemeza laqala ukucela ukuthi alenzele njengezikhathi zonke. 9 UPilatu wasebaphendula, wathi: Lithanda ukuthi ngilikhululele iNkosi yamaJuda yini? 10 Ngoba wayekwazi ukuthi ngomona abapristi abakhulu bamnikele. 11 Kodwa abapristi abakhulu bavusa ixuku, ukuthi kungcono alikhululele uBarabasi. 12 UPilatu wasephendula wathi futhi kubo: Pho lifuna ngimenzeni lo elithi uyiNkosi yamaJuda? 13 Basebememeza futhi bathi: Mbethele! 14 Kodwa uPilatu wathi kubo: Ngoba wenze ububi bani? Kodwa bamemeza kakhulu bathi: Mbethele! 15 Khona uPilatu ethanda ukukholisa ixuku, wabakhululela uBarabasi; kodwa wamnikela uJesu, esemtshaye ngesiswepu, ukuthi abethelwe. 16 Abebutho basebemngenisa phakathi, egumeni, eliyindlu yombusi, basebebizela ibutho lonke ndawonye, 17 bamgqokisa okuyibubende, sebeluke umqhele wameva bamethesa, 18 baqala ukumbingelela besithi: Bayethe, Nkosi yamaJuda! 19 Batshaya ikhanda lakhe ngomhlanga, bamkhafulela amathe, baguqa ngamadolo bamkhonza. 20 Sebemklolodele, bamhlubula okuyibubende, bamgqokisa ezakhe izembatho. Basebemusa phandle ukuze bambethele. 21 Babamba ngamandla omunye owayesedlula othiwa nguSimoni umKurene, evela emaphandleni, uyise kaAleksandro loRufusi, ukuthi athwale isiphambano sakhe. 22 Basebemusa endaweni ethiwa yiGolgotha, okuyikuthi ngokuphendulelwa, iNdawo yokhakhayi. 23 Basebemnika iwayini lixutshaniswe lenhlaka ukuthi alinathe; kodwa kalemukelanga. 24 Sebembethele, babelana izembatho zakhe, benza inkatho yokuphosa ngazo, ukuthi ngamunye uzathathani. 25 Kwakulihola lesithathu*, njalo bambethela. 26 Futhi kwakulombhalo wecala lakhe elalibhalwe phezulu usithi: INKOSI YAMAJUDA. 27 Njalo babethelwa kanye laye abaphangi ababili, omunye ngakwesokunene lomunye ngakwesokhohlo sakhe. 28 Wasugcwaliseka umbhalo othi: Futhi wabalwa kanye lezoni. 29 Labedlulayo bamhlambaza, benikina amakhanda abo, besithi: Hiya, wena odiliza ithempeli, ulakhe ngensuku ezintathu, 30 zisindise, wehle esiphambanweni. 31 Langokunjalo abapristi abakhulu labo bakloloda kanye lababhali bathi omunye komunye: Wasindisa abanye, angezisindise yena. 32 UKristu iNkosi yakoIsrayeli kehle khathesi esiphambanweni, ukuze sibone sikholwe. Lababebethelwe kanye laye bamklolodela. 33 Kwathi sekufike ihola lesithupha*, kwaba khona ubumnyama phezu komhlaba wonke kwaze kwaba lihola lesificamunwemunye*. 34 Ngehola lesificamunwemunye uJesu wamemeza ngelizwi elikhulu, wathi, "Eloyi, Eloyi, lama sabaktani?" Okuyikuthi ngokuphendulelwa: Nkulunkulu wami, Nkulunkulu wami, ungitshiyeleni? 35 Labanye kwababemi khona besizwa bathi: Khangelani, ubiza uElija. 36 Wasegijima omunye, wagcwalisa uzipho ngeviniga, waluhloma emhlangeni, wamnika ukuthi anathe, esithi: Yekelani, sibone uba uElija uzakuza amethule. 37 UJesu wasememeza ngelizwi elikhulu waphefumula okokucina. 38 Leveyili lethempeli ladatshulwa laba zincezu ezimbili laqala phezulu lisiya phansi. 39 Kwathi induna yekhulu eyayimi maqondana laye ibona ukuthi ukhale njalo, waphefumula okokucina, yathi: Ngeqiniso lumuntu ubeyiNdodana kaNkulunkulu. 40 Kwakukhona labesifazana bebukele bekhatshana, okwakukhona phakathi kwabo loMariya Magadalena, loMariya unina kaJakobe omncinyane lokaJose, loSalome, 41 (labo ababemlandela, eseseGalili, bemncedisa), labanye abesifazana abanengi abenyukela eJerusalema laye. 42 Kwathi sekuhlwile, ngoba kwakungamalungiselelo, okuyikuthi usuku phambi kwesabatha, 43 wafika uJosefa owayevela eArimathiya, ilunga elihloniphekayo lomphakathi, owayelindele laye umbuso kaNkulunkulu; wangena ngesibindi kuPilatu, wacela isidumbu sikaJesu. 44 UPilatu wasemangala ngokuthi usefile; wabizela kuye induna yekhulu, wayibuza ukuthi kambe sekuyisikhathi efile. 45 Esazisiwe yinduna yekhulu, wamnika uJosefa isidumbu. 46 Wasethenga ilembu elicolekileyo, wamethula, wamgoqela ngelembu elicolekileyo, wambeka engcwabeni elaligujwe edwaleni; wagiqela ilitshe emnyango wengcwaba. 47 Futhi uMariya Magadalena loMariya unina kaJose babona lapho ayebekwa khona. 161 Isabatha selidlulile, uMariya Magadalena loMariya unina kaJakobe loSalome bathenga amakha, ukuze bahambe bayemgcoba.2 Kwathi ekuseni kakhulu ngosuku lokuqala lweviki beza engcwabeni, ekuphumeni kwelanga. 3 Basebekhulumisana besithi: Ngubani ozasigiqela ilitshe lisuke emnyango wengcwaba? 4 Futhi bathi ukukhangela babona ilitshe seligiqwe lasuswa; ngoba lalilikhulu kakhulu. 5 Kuthe bengena engcwabeni, babona ijaha lihlezi ngakwesokunene, lembethe isembatho eside esimhlophe; besaba. 6 Kodwa lathi kubo: Lingesabi; lidinga uJesu weNazaretha obebethelwe; uvukile, kakho lapha; khangelani, indawo lapho abebembeke khona. 7 Kodwa hambani, litshele abafundi bakhe loPetro ukuthi uzalandulela ukuya eGalili; lizambona khona, njengalokho ayekutshilo kini. 8 Basebephuma ngokuphangisa babaleka engcwabeni; futhi ukuqhuqha lokwethuka kwababamba; futhi kabakhulumanga lutho emuntwini, ngoba babesesaba. 9 Kwathi uJesu esevukile ekuseni kakhulu ngolokuqala lweviki, wabonakala kuqala kuMariya Magadalena, ayekhuphe kuye amadimoni ayisikhombisa. 10 Yena wasuka wababikela labo ababelaye, belila bekhala. 11 Labo sebezwile ukuthi uyaphila lokuthi ubonwe nguye, kabakholwanga. 12 Njalo emva kwalezizinto wabonakala ngesinye isimo kwababili babo behamba, besiya emaphandleni. 13 Labo bahamba babikela abanye; lalabo kababakholwanga. 14 Emva kwalokhu wabonakala kwabalitshumi lanye behlezi ekudleni, wasola ukungakholwa kwabo lobulukhuni benhliziyo, ngoba bengakholwanga labo abambonayo esevukile. 15 Wasesithi kubo: Hambani liye emhlabeni wonke, litshumayele ivangeli kuso sonke isidalwa. 16 Lowo okholwayo abhabhathizwe uzasindiswa; kodwa ongakholwayo uzalahlwa. 17 Lalezizibonakaliso zizabalandela abakholwayo; ebizweni lami bazakhupha amadimoni; bakhulume ngendimi ezintsha; 18 bazadobha izinyoka; uba benatha loba yikuphi okubulalayo, kakusoze kubalimaze; bazabeka izandla phezu kwabagulayo, futhi bazaphila. 19 Ngakho iNkosi, emva kokuthi isikhulumile labo, yakhutshulelwa ezulwini, yahlala ngakwesokunene sikaNkulunkulu. 20 Bona basebephuma batshumayela endaweni zonke, iNkosi isebenza labo, iqinisa ilizwi ngezibonakaliso ezazilandela. Ameni. |