Romans


1

1 Paruo-i yawuka koko inyi Paulo, mṟundi o Yesu Kristo, alelago nawe msu, na iteseṟo naonguoe Ndumi Ngyicha ya Ruwa; 2 nayo nyiyo Ruwa alekoamwenenga kyaasa kui ṙumbu lya weonguo shisuku shiṟeionyi shiele. 3 Mbonyi tsa Mono-kye alefeo kyisharinyi kya Dawidi, 4 na iṟingyishio kui wuiṙimi iwa Mana o Ruwa, kui mbaṟe ya ngoo ya wuele, kui iṟutso lya wapfu, Yesu Kristo Mndumii oṙu. 5 Icho ai kye kyiiṙi kyakye luleambilyia isaṟia na ndumo kundu masanga goose gaiṙime iindia kui iiṙikyia kyipfa kya rina lyakye. 6 Na kyiiṙi kya iwo nyoe mulewa wasambuṟe wa Yesu Kristo; 7 ko woose wakyeri Roma, wawakunde nyi Ruwa, walelago wawe wandu wa Ruwa. Isaṟia lyikae konyu na ufoṟo luwukyie ko Ruwa Awu oṙu, na ko Mndumii Yesu Kristo. 8 Kuwooka ngyiana Ruwa oko kyiiṙi kya Yesu Kristo kyipfa kyanyu nyoe moose, kyipfa iiṙikyia lyanyu lyiongoyo wuyanenyi koose. 9 Kyipfa Ruwa, ichu ngyekyemterewa na imwindia kui mrima oko kyiiṙi kya Ndumi Ngyicha ya Mono-kye, nyi mṟingyishi oko chandu ngyekyemukumbuo kulawoṙe itsia, 10 mfiri yoose shiterewonyi shako, ngyechiterewa ngyiche na konyu mfiri ya kufuhi, Ruwa kakunda ingyigoṟokyia kyaronyi kyako. 11 Kyipfa ngyilangyie mnu immbona nyoe, ngyiiṙime imuenenga kyisumbo kya mrimenyi, kundu mukarisho mulalolome. 12 Kyimwi na igamba, luwiyiṟiane moo inyi na nyoe, orio mndu kui iiṙikyia lya oṙoe, lyanyu na lyako. 13 Kyaindi wana wa wama wako, ngyikundi muṙe mulamanya kye kafong'ui ngyilekunda icha na konyu; indi maa mṟasa wulalu ngyilalekyio, kundu ngyiiṙime igaluo wandu konyu wagalukyie Kristo taa. Chandu ngyiwoṙe wandu wagalukyie Kristo iwuka ko wandu wa masanga walai wa kunu Roma. 14 Ngyiriko nyi Wakyiṟikyi na walakyeri Wakyiṟikyi, ngyiriko nyi waṟango na matondo. 15 Koikyo, ko ura loko, inyi ngyikuṟeyeṟie ionguo Ndumi Ngyicha maa konyu nyoe mokyekaa Roma. 16 Kyipfa ngyiwonia sonu Ndumi Ngyicha-pfo; kyipfa nyi wuiṙimi wo Ruwa wokyeende wukyiṟo, ko orio mndu aiṙikyie, ko Myuda kuwooka, na ko Mkyiṟikyi taa. 17 Kyipfa wusumganyi wo Ruwa wuloṟo kyiiṙi kyakye; wookyia mawookyionyi ga iiṙikyia mṟasa mafurumionyi; chandu kyikyiṟeie, “Awoṙe wusumganyi nechikaa kui iiṙikyia.” 18 Cha kyipfa nyashi ya Ruwa ilemanyika na pata iwuka Ruwewu kyipfa kya wunyamaṟi na wuwicho woose wo wandu wekyewingana na wuloi kui wuwicho. 19 Kyipfa mbonyi tsa Ruwa tsiichio tsamanyika mrimenyi kowo kyipfa Ruwa nalewaloṟa na pata. 20 Kyipfa wookyia kyiyeri Ruwa alegumba wuyana wandu weiṙima imanya na pata kye pfinya tsakye nyi tsa mlungana na kye nai Ruwa loi. Mbonyi tsi tsekyeiṙima iwono-pfo kyaindi tsekyemanyika. Wandu weiṙima imanya mbonyi-tsi tsa Ruwa kyipfa kya shindo Ruwa agumbie. Kyipfa kya ikyo wechiiṙima ikuwaṙa na kyindo kyoose kyiiṙi kya shilya wawutie-pfo. 21 Cha kyipfa kyiyeri walemanya Ruwa walemṟumisha cha kye oe nyi Ruwa maa imwana-pfo; indi waleṙekyia maloshonyi gawo ga wongo, na mrima yawo iwoṙe wutondo ikawiko meema. 22 Wechikuloṟa kye waṟango waletondoka. 23 Wakagaluo kyiṟumi kya Ruwa alekyepfa kui mafano ga mndu, shileye, na ga mando ga saka, na shekyekukuruo na ndewu. 24 Kyipfa kya isho Ruwa nalewaṙa langonyi tsa mrima yawo, waoshe ukoe, mṟasa wakawutiana shindo sha sonu kui mmbiu yawo. 25 Cha kyipfa walegaluo wuloi wo Ruwa iwa wongo, wakapfiria ndi kyindo Ruwa agumbie, wakawaṙima Ruwa ekyeṟumisho mlungana. Amen. 26 Koikyo Ruwa nalewaṙa waoshe lango tsawo tsa sonu. Waka wakailacha mkaṟo wakawutiana mbonyi tsa wolyi kui mmbiu yawo, kyindo kyilawaṟi iwa kuṙo. 27 Wasoṟo nawo na wuṙo wakaṙa iwuta mbonyi tsa wolyi na waka chandu kyiwaṟi wookyia mawookyionyi, wakalangana, wasoṟo wechiwuta shilawaṟi, wakaambilyia ngapo mrimenyi kowo, ngapo ikyeri wori wawaṟi. 28 Na chandu walelega iwika Ruwa ngyuuṟangonyi tsawo, Ruwa nalewaṙa waoshe ngyuuṟango tsawo tsilawoṙe kyiira, wawute shilawaṟi iwuta. 29 Wawoṙe wuwicho wo orio mbaṟe, wunyamaṟi na lango na wuwicho. Wawoṙe wunyeng'i, na uwaagi, na wuṟiingyi, na wulembi; wandu wa makusaṟo mawicho, wekyeṙeṙa wengyi. 30 Wekyeiria woṙiawo wongo, wasuuye Ruwa, wawoṙe tiri, wekyekushela, wekyeṙamia kyiṙombo kyeṙeṙa wongo, walekyeindia wafee wawo. 31 Walaichi kyindo, walekyeafutsia shilya wateṟie, walakundi wandu wa kanyi kowo, walawoṙe isaṟia. 32 Waichi mnu ianduyo lya wusumganyi wo Ruwa, kye wekyewuta isho wawaṟi upfu, wekyewuta isho; maa chi isho tupu-pfo, indi wakaiṙikyiana na walya wekyewuta waṙo.



2

1 Koikyo, iyoe mndu uianduya oṙoo uwoṙe kyegamba-pfo. Kyipfa isho uanduya ungyi nukuanduya kumonyi kye nunyamaṟie; kyipfa iyoe uianduya nuiwuta shilya shilya. 2 Na soe luichi kye ianduyo lyiwukyie ko Ruwa nyi lya sungusinyi ko iwo wekyewuta isho. 3 Iyoe mndu, okyeanduya walya wekyeṟunda isho na iwuta isho isho kumonyi, nokusaṟa nochiiṙima iṙicha ianduyo lyiwukyie ko Ruwa? 4 Ang'u nuimina wucha wokye wufoi na wusimiri wokye na ikarishia lyakye, ulamanye kye wucha wo Ruwa wukukuruo uiṙime iṙumbuya wunyamaṟi? 5 Indi kyipfa kya wuumu wopfo, na kui mrima opfo ulawoṙe iṙumbuya wunyamaṟi, nuiengeṟa nyashi ya Ruwa kopfo mfiri ulya o nyashi ya Ruwa na iloṟo lya chandu Ruwa ekyeanduya kulawoṙe ikundia. 6 Echitaa orio mndu iṙuana na mawuto gakye. 7 Walya kui wusimiri kyiiṙi kya iwuta mecha waipfula mng'ano na kyiṟumi na ikaa ho mlungana, wechienengo moo o mlungana. 8 Na walya wawoṙe wuṟiingyi, walekyeindia wuloi, indi wakaiṙikyiana na mbaka, wewona nyashi na isuo lying'anyi; 9 matuuro na wukyiwa wuye ya orio mndu ekyewuta mawicho, Myuda kuwooka na Mkyiṟikyi taa. 10 Indi mng'ano na kyiṟumi na ufoṟo ko orio mndu ekyewuta shicha, Myuda kuwooka na Mkyiṟikyi taa; 11 kyipfa kuwoṙe ikundia ko Ruwa-pfo. 12 Kyipfa iwo woose walenyamaṟa kulawoṙe mawawaso weṙeka kulawoṙe mawawaso, na woose walemyamaṟa waichi mawawaso, weanduyo kui mawawaso. 13 Kyipfa chi woose wekyeicho mawawaso wai wasumganyi mbele ya Ruwa-pfo, indi nyi walya wekyewuta kyilya mawawaso gakundi wechitalyio wusumganyi. 14 Kyipfa ilyi wandu wa Masanga walawoṙe mawawaso wekyewuta kui mkaṟo yawo shilya shikyeri uwawasonyi, walawoṙe mawawaso wakuenenga mawawaso wawenyi. 15 Iwo wailoṟa iṟunda lya uwawaso luluṟeie mrimenyi kowo na kyilya kyikyeri mrimenyi kowo kyechiwaṟingyishia, na makusaṟo gawo gawenyi gechiloṟa kye wawawicho ang'u wawawicho-pfo, 16 mfiri ulya Ruwa echianduya makusaṟo ga kyiṟika ga wandu, iṙuana na Ndumi-i Ngyicha ya Kristo Yesu ngyilemuongoya. 17 Kyaindi iyoe, kokooya nuilago Myuda na ikusuria uwawaso, na ikushela kyiiṙi kya Ruwa, 18 na imanya kyilya akundi, na iiṙikyia mbonyi ngyicha, na iyoe numloshe mawawasonyi, 19 na imanya loi kye iyoe kumonyi nyi msongoru o shipfupfuṟe, ngyeela ya iwo wakyeri meemenyi, 20 mlosha o matondo, na wana wanangu, awoṙe wuṟango na wuloi uwawasonyi; 21 kyasia iyoe uilosha ungyi, okulosha kumonyi-pfoe? Iyoe uionguo kye mndu alaiwe, nuiiwa kumonyi? 22 Iyoe ugamba mndu alaṟuguye ang'u alaṟuguyo, nuiṟuguya ang'u iṟuguyo kumonyi? Iyoe nusuuye mafano ga waruwa na kunu nuikugaluo mnjama kui iiwa mahekalunyi ga waruwa? 23 Iyoe okyekushelyia mawawaso, nokyefunjia Ruwa kyiṟumi kyakye kui ifunja uwawaso? 24 Kyipfa rina lya Ruwa lyilahio wandunyi walaiṙikyie Ruwa kyipfa kyanyu, chandu kyikyiṟeie. 25 Kyipfa iṙino lyiwoṙe kyiira kokooya ui mndu okyewuta kyilya mawawaso gakundi. Kyaindi kowa mofunja mawawaso iṙino lyapfo lyawa cha ilyi ulamṙine. 26 Kyasia kokooya icho alamṙine nekyeosha shilya uwawaso luwawasie, ngyesa iṙa iṙino lyakye lyechitalo cha nyi iṙino-pfoe? 27 Na icho alamṙine wookyia kuwooka, ekyeosha kyilya uwawaso lukundi, echikuanduya iyoe umṙine, konyamaṟa uwawaso-pfoe? 28 Kyipfa oe chi Myuda ai Myuda kyanja tupu-pfo, maa iṙino chi lyilya lya kyanja tupu mmbiunyi-pfo. 29 Indi oe nyi Myuda ai Myuda o mrimenyi; na iṙino nyi lya mrima, Mumuyonyi o Ruwa, chi shiṟeionyi-pfo. Uwawaso-lo kyiṟumi kyalo kyilekyewuka ko wandu indi ko Ruwa.



3

1 Kyasia Myuda nawoṙe-kyi kya ngoseṟa? Na iṙino lyiwoṙe kyiiṙa kyiha? 2 Lyiwoṙe kyiiṙa ngoseṟa ko njia tsoose. Kya kuwooka nyi kyipfa wawaenengye ulogo lo Ruwa. 3 Nyi kyikyi-ng'u, kokooya wandu waata walaleiṙikyia? Aa ilega iiṙikyia lyawo lyechiilacha shilya Ruwa ateṟie? 4 Maa ale; kundu Ruwa nawono nyi o loi, na orio mndu nyi o wongo; chandu kyikyiṟeie, “Kundu umanyikye kye nuwoṙe wusumganyi maṙeṙonyi gapfo, undewinga kyiyeri kya ianduyo.” 5 Kyaindi kokooya wuwicho woṙu wuṟingyishia wusumganyi wo Ruwa, lugambe kyikyi? Ruwa nyi mmbicho aiende nyashi? (Ngyigamba kui mbaṟe ya kyimndu.) 6 Ote! Kyipfa iho Ruwa neiṙima kuṙa ianduya wuyana? 7 Kyaindi kokooya loi ya Ruwa yaengyeṟa iṟingyishia mng'ano okye kyipfa kya iṙeṙa wongo lyako, ny' kyilyi inyi ngyiengyeṟa ianduyo kye ngyimnyamaṟi? 8 Kyitewe ny' kyi lulagambe (chandu luleirio, na chandu wengyi waigamba na pfinya kye kyi wuṙo luigamba), luwute shiwicho kundu kuche mecha? Ruwa nechiwaolotsia ngapo chandu wawaṟi iwutio. 9 Kyasia ny' kyikyi-ng'u? Lukyeri wecha kuta wengyi? Ote! Maa ale. Cha kyipfa lomshitakyi Wayuda na Wakyiṟikyi kye wawachilyie nyi wunyamaṟi taa. 10 Chandu kyikyiṟeie kye, “Kuwoṙe msumganyi maa umwi-pfo. 11 Kuwoṙe aichi-pfo, kuwoṙe aipfula Ruwa-pfo. 12 Woose waṙekyie, kuwoṙe aiwuta mecha-pfo, ote! Maa umwi. 13 Uṟoo lowo nyi kyilome kyilakyishikyie, kui ngyuulumi tsawo walewika ngyeṟo wekyeṙeṙa shindo shikyeri cha uṟoi lo njoka. 14 Maṙumbu gawo gaichuo seso ngyiwicho. 15 Maṙende gawo gaipfuṟukana iwaaga wandu. 16 Wunyamaṟi na ikapa kawi shikyeri njienyi tsawo. 17 Maa njia ya ufoṟo waleimanya-pfo. 18 Maa wakuloshie iowuo na ikunda Ruwa-pfo.” 19 Kyasia luichi kye mbonyi tsoose uwawaso lugambie ko walya wawachilyie nyi uwawaso, kundu orio mndu nawio natsie, na wuyana woose wuchilyio nyi ianduyo lya Ruwa. 20 Kyipfa kuwoṙe mndu oose echitalo kye namsumganyi mbele yakye kui iwuta shilya mawawaso gakundi-pfo, kyipfa mawawaso gekyeenenga mndu imanya wunyamaṟi. 21 Kyaindi wulalu, wusumganyi wo Ruwa womanyika kulawoṙe mawawaso. Wuṟingyishio kui uwawaso na malosho ga weonguo shisuku. 22 Nyi wusumganyi wo Ruwa wukyeri kui njia ya iiṙikyia kyiiṙi kya Yesu Kristo ko woose waiṙikyie. Kyipfa kuwoṙe kya mbaṟe ingyi-pfo. 23 Kyipfa woose wawutie sha wunyamaṟi na mng'ano o Ruwa otitia kowo. 24 Waitalyio wusumganyi walaitaa kyindo kui isaṟia lyakye, kui njia ya wukyiṟo wukyeri kyiiṙi kya Kristo Yesu. 25 Ichu Ruwa amwummbikye nawe kyisanza kui njia ya iiṙikyia samunyi yakye, kundu naloṟe wusumganyi wokye, kyipfa kya ilekyia wusimirinyi wo Ruwa maṙeko goose galesonguo iwuto. 26 Naiṙime iloṟa wusumganyi wokye kyiyeri-kyi, kundu nawe msumganyi na momtalyia wusumganyi icho aiṙikyie Yesu. 27 Kyasia ikushela nyi kwi lyikyeri-ng'u? Lyashingyio nja. Kui iwawaso lya mbaṟe iha? Kui iwawaso lya mawuto? Ote! Indi kui iwawaso lya iiṙikyia. 28 Kyasia, luwonyi kye mndu nekyetalyio wusumganyi kui iiṙikyia kulawoṙe iwuta shilya mawawaso gakundi. 29 Aa ngyesa Ruwa nyi Ruwa o Wayuda tupu? Chi Ruwa o wandu walakyeri Wayuda taa-pfoe? Yee, nyi Ruwa o walakyeri Wayuda taa. 30 Kokooya loi Ruwa nyi umwi, echitalyia wusumganyi walya wawaṙine iiṙikyienyi, na walya walawaṙine nechiwatalyia wusumganyi kui njia ya iiṙikyia-lyo ilyo. 31 Kyasia, ngyesa luilacha mawawaso kui iiṙikyia-lyo? Ote! Cha kyipfa luindia mawawaso chandu gawaṟi iindio.



4

1 Kyasia, lugambe luṙa mbonyi tsa Abrahamu, awu oṙu? 2 Kyipfa kokooya Abrahamu naletalyio wusumganyi kyipfa kya mawuto gakye, nawoṙe kyekushelyia; indi chi mbele ya Ruwa-pfo. 3 Kyipfa shiṟeio shagamba-kyi? Abrahamu naleiṙikyia Ruwa, kyikatalyio kokye kye nyi wusumganyi. 4 Kyaindi ko mndu aiṟunda, wori wokye wokyetalo nyi isaṟia-pfo, indi kye nyi sile. 5 Kyaindi ko mndu alaiṟunda, indi kaiṙikyia ulya aimtalyia wusumganyi mndu alakundi na iowuo Ruwa, iiṙikyia lya mndu-cho lyatalo kye nyi wusumganyi. 6 Chandu Dawidi alegamba agusu mndu ulya Ruwa amtalyia kye namsumganyi kulawoṙe mawuto, 7 “Agusu wawahooṟie maṙeko gawo na ngyuunyamaṟi tsawo tsilatsisende nyi Ruwa. 8 Agusu mndu ulya Mndumii alaimtalyia ngyuunyamaṟi.” 9 Kyasia ngyesa sia-yo nyi ko iwo wawaṙine, ang'u nyi ko iwo walawaṙine taa? Kyipfa luigamba kye ko Abrahamu iiṙikyia lyakye lyiletalo kye nyi wusumganyi. 10 Ngyesa naletalyio kuṙa-ng'u? Nyi kyiyeri amṙino ang'u alandeṙino? Chi numa ya iṙino-pfo, indi alandeṙino. 11 Na oe naleambilyia kyindo-kyi kyeloṟa kye namṙine, iṟingyishia lya wusumganyi wulya wo iiṙikyia awelyiwoṙe alandeṙino. Naiṙime iwa awu o woose waiṙikyie, maa chandu walawaṙine, kundu nawo wawetalyio wusumganyi taa. 12 Lyingyi-se nawe awu o wandu waṙine, na chi ko iwo waṙine tikyi-pfo, indi walya wekyeosha ndifo tsa mwiṙikyie o awu oṙu, Abrahamu, awewoṙe wookyia kyiyeri alandeṙino. 13 Kyipfa kyaasa kyilya kye nechiwa mokyioṟa o wuyana Abrahamu na kyishari kyakye waleenengo chi kui mawawaso-pfo indi kui wusumganyi waletalyio kui iiṙikyia. 14 Kyipfa kokooya walya wa mawawaso nyiwo weoṟa, iiṙikyia lyawa wulya, na kyaasa kyailachika. 15 Kyipfa mawawaso nyigo gekyeende nyashi, cha kyipfa kulawoṙe mawawaso kuwoṙe ṙeko-pfo. 16 Koikyo kyaasa kyiwukyie iiṙikyienyi, kyiwe kui njia ya isaṟia, kundu kyaasa kyilya kyilalolome ko shishari shoose. Chi ko walya wa uwawaso tikyi-pfo, indi na ko walya wai wa iiṙikyia lya Abrahamu; akyeri awu oṙu soe loose; 17 (chandu kyikyiṟeie, “Ngyilekuwika uwe awu o Masanga gafoi;”) mbele ya Ruwa ulya alemwiṙikyia, moenenga wapfu moo, ekyeloṟa maa shindo shilakyeri pfo. 18 Na oe naleiṙikyia echiweṙelyia kyindo kyilechiiṙima iweṙelyio, kundu naiṙime iwa awu o masanga gafoi, chandu kyiwekyiṙeṙe kye, “Nyi wuṙo kyechiwa kyishari kyapfo.” 19 Oe alawemfofo iiṙikyienyi, nalekusaṟa kya mmbiu okye ulekoompfa (ammbaṙe cha maka igana), na Sara awewoṙe wuiṙimi wo waṙa mana-pfo. 20 Kyaindi awonyi kyaasa kya Ruwa alekapa kawi kui iṙa iiṙikyia-pfo, indi naleenengo pfinya kui iiṙikyia, echiṟumisha Ruwa. 21 Echimanya kye loi Ruwa neiṙima iṟunda shilya aweteṟie. 22 Koikyo kyikatalyio kokye kye nyi wusumganyi. 23 Kyaindi kyikyiṟeie kye nyi Abrahamu tupu aletalyio wusumganyi-pfo; 24 indi na kyipfa kyaṙu soe lochitalyio kuṙo taa, soe luiṙikyie icho aleṟutsa Yesu Mndumii oṙu ko wapfu. 25 Ulya alewuto kyipfa kya maṙeko gaṙu, na iṟutso kundu luiṙime italyio wusumganyi.



5

1 Kyasia lukomtalyio wusumganyi uwukyie iiṙikyienyi luwaṙe ufoṟo na Ruwa, kui njia ya Mndumii oṙu Yesu Kristo. 2 Ulya kui oe lulewona kui njia ya iiṙikyia ikooya isaṟia-lyi lugoṟokyi kyiiṙi kyalyo; na ichihiyo ikusurienyi lya mng'ano o Ruwa. 3 Maa chi wuṙo tikyi-pfo, indi luchihiyo taa ngyuukyiwenyi; luichi kye wukyiwa, iṟunda lyakye nyi iende wusimiri. 4 Na iṟunda lya wusimiri nyi ikarisho lya mrima. Na iṟunda lya ikarisho lya mrima nyi ikusuria. 5 Na ikusuria lyekyeende sonu-pfo; cha kyipfa ikunda lya Ruwa lyamletsio mrimenyi koṙu kui Mumuyo Mweele luleenengo soe. 6 Cha kyipfa kyiyeri kyilya lulawewoṙe pfinya, ilyi kyiyeri kyileafukyia, Kristo nalepfa kyipfa kya wanyamaṟi. 7 Cha kyipfa nyi kyindo kyuumu; mndu ipfa kyipfa kya mndu msumganyi. Kyaindi kyeiṙimika mndu ikaria ipfa kyipfa kya mndu awoṙe mawuto mecha. 8 Indi Ruwa naloṟa ikunda lyakye oe amonyi koṙu soe, kyipfa Kristo nalepfa kyipfa kyaṙu, kyiyeri luwei wanyamaṟi. 9 Kyasia ngoseṟa mnu lukomtalyio wusumganyi samunyi yakye, nelushingyia lulaolokyio nyi nyashi ya Ruwa. 10 Cha kyipfa kokooya kyiyeri luwewoṙe kyituwa na Ruwa lulesanzo kui upfu lo Mono-kye; ngoseṟa mnu lukomsanzo lochikyiṟo kui moo okye. 11 Maa chi wuṙo tikyi-pfo, indi na ichihiyo kyiiṙi kya Ruwa kui Mndumii oṙu Yesu Kristo, ulya kui oe wulalu loambilyia isanzo-lyo. 12 Koikyo, kokooya kui mndu umwi wunyamaṟi wulecha na wuyanenyi, na kyipfa kya wunyamaṟi-wo kukocha upfu; na kuṙo upfu lukoshika ko wandu woose kyipfa woose walewuta wunyamaṟi. 13 Kyipfa kyiyeri mawawaso galawendewiko wunyamaṟi wuwekyeri wuyanenyi, indi wunyamaṟi wokyetalo kulawoṙe mawawaso-pfo. 14 Kyaindi upfu lulechilyia wookyia Adamu mṟasa Mose, nalo lulechilyia maa iwo walawekyewuta wunyamaṟi wufananyi na ṙeko lya Adamu, akyeri mfano okye oe echicha. 15 Kyaindi kyisumbo kyilya kyiwekyeri cha ṙeko lyilya-pfo. Cha kyipfa kokooya kyipfa kya iṙeko lya ulya umwi wafoi walepfa, ngoseṟa mnu isaṟia lya Ruwa na kyienengo kyikyeri isaṟienyi lyakye mndu umwi Yesu Kristo kyileengyeṟika kyipfa kya walya wafoi. 16 Maa chandu mndu ulya umwi alewuta wunyamaṟi chi kyimwi na kyienengo kyilya-pfo. Cha kyipfa ianduyo lyilecha kui njia ya mndu umwi lyikaende ngapo; indi kyisumbo kya isaṟia kyilecha kyipfa kya maṙeko gafoi, kyikaende italyio wusumganyi. 17 Kyipfa kokooya kui iṙeko lya mndu umwi upfu lulechilyia kyipfa kya ulya umwi, ngoseṟa mnu iwo wekyeambilyia isaṟia lyifoi, na kyienengo kyilya kya wusumganyi, wechichilyia moonyi kui ulya umwi, Yesu Kristo. 18 Kyasia-ng'u, kokooya kui ṙeko lyimwi wandu woose waleanduyo ngapo, na wuṙo kui iṟunda lyimwi lya wusumganyi wandu woose waletalyio wusumganyi wuwoṙe moo. 19 Kyipfa kokooya kui inyamaṟa lya mndu umwi wandu wafoi walewiko wandunyi wawoṙe wunyamaṟi, na wuṙo kui iindia lya mndu umwi wandu wafoi wechisanzio kyiiṙi kya wawoṙe wusumganyi. 20 Indi mawawaso galecha kundu ṙeko lyilya lying'ane mnu. Na kyiyeri wunyamaṟi wuleengyeṟika, isaṟia lyiwefoi ngoseṟa; 21 kundu kye chandu wunyamaṟi wulechilyia upfunyi, na wuṙo kui njia ya wusumganyi isaṟia lyichilyie mṟasa moo o mlungana kui Yesu Kristo Mndumii oṙu.



6

1 Kyasia lugambe kyikyi-ng'u? Lukae wunyamaṟinyi kundu isaṟia lyiengyeṟe ifo? 2 Maa ale! Soe lulawoṙe-se moo o wuta sha wunyamaṟi lochikaa-se luṙa wunyamaṟinyi? 3 Muichi kye soe loose lulepatiso kyiiṙi kya Kristo Yesu lulepatiso upfunyi lokye? 4 Kyasia luleṟiko hamwi na oe kui njia ya wupatiso upfunyi lokye, kundu luwaṙe moo ngyihya nakamwi chandu Awu aleṟutsa Kristo iwuka upfunyi kui pfinya yakye ing'anyi. 5 Cha kyipfa chandu lulelungana na oe mfanonyi o upfu lokye na wuṙo lowelungana na oe mfanonyi o iṟuka lyakye. 6 Luichi mbonyi-tsi kye, mkaṟo oṙu o kacha ulekapio msalabenyi hamwi na oe, kundu mmbiu o wunyamaṟi uilachikye lulachilyio-se nyi wunyamaṟi. 7 Kyipfa oe alepfa naletalyio wusumganyi kuleshi na wunyamaṟi. 8 Kyaindi lui kye lulepfa hamwi na Kristo, luiṙikyie kye lochiwaṙa moo hamwi na oe; 9 luichi kye Kristo kamṟuka ko wapfu epfa-se-pfo, maa upfu lomchilyia-se-pfo. 10 Kyipfa kui ipfa lyakye, wunyamaṟi woiṙima-se imchilyia-pfo; indi kulya oe iwaṙa moo, nawaṙa moo ko Ruwa. 11 Na wuṙo maa nyoe kutalenyi kye muwapfu ko mbonyi tsa wunyamaṟi, na wai na moo ko Ruwa kyiiṙi kya Kristo Yesu. 12 Kyasia, wunyamaṟi wulachilyie mmbiunyi yanyu yekyepfa mṟasa mukoosha lango tsayo. 13 Maa mulaengyeṟe iwuta shiwungo shanyu shiwe shisha sha mbaka ko wunyamaṟi. Indi kuwutenyi muwenyi ko Ruwa cha wai na moo numa ya ipfa, na shiwungo shanyu ko Ruwa iwa shisha sha wusumganyi. 14 Kyipfa wunyamaṟi wochimuchilyia nyoe-pfo, cha kyipfa muwachilyie nyi mawawaso-pfo, indi muwachilyie nyi isaṟia. 15 Kyasia ny'kyikyi-ngu? Luwute wunyamaṟi kyipfa lulawachilyie nyi mawawaso indi isaṟia? Ote! 16 Muichi kye icho muiwuta mrima yanyu kokye iwa waṟundi wakye kyiiṙi kya imwindia, mowa waṟundi wakye ulya muimwindia, kokooya nyi wuṟundi wo wunyamaṟi wokyeende upfu, ang'u kokooya nyi wuṟundi wo wuindi wokyeende wusumganyi. 17 Kyaindi Ruwa naano, cha kyipfa muwewachilyie nyi wunyamaṟi, indi muleindia kui mrima yanyu mbaṟe iya ya wuṟango wulewiko wumchilyie. 18 Na mommbiko kuleshi na wunyamaṟi, mukochilyio nyi wusumganyi. 19 Ngyiṙeṙa kui mbaṟe ya kyimndu kyipfa kya wufofo wo mmbiu yanyu. Cha kyipfa chandu mulewuta shiwungo shanyu shiṟunde mbonyi tsa ukoe na wunyamaṟi muiṙime iwuta wunyamaṟi, na wuṙo-ng'u wulalu wutenyi shiwungo shanyu shiṟunde sha wusumganyi muiṙime iyeṟemtso. 20 Kyipfa kyiyeri muwewachilyie nyi wunyamaṟi, muwekyeri kuleshi na wusumganyi. 21 Kyasia nyi kyiira kyiha-ng'u mulewona mfiri iya ko shindo-sho shimuriisa sonu wulalu? Kyipfa mafurumionyi ga shindo-sho nyi upfu. 22 Kyaindi wulalu mukomlekyio, na iwa kuleshi na wunyamaṟi, na iwa waṟundi wa Ruwa, muwoṙe kyiira kyanyu, nyikyo iilyisho, na mafurumionyi gakyo nyi moo o mlungana. 23 Kyipfa wori wo wunyamaṟi nyi upfu, indi kyisumbo kya Ruwa nyi moo o mlungana kyiiṙi kya Kristo Yesu Mndumii oṙu.



7

1 Wana wa wama wako, muichi (kyipfa ngyiṙeṙa na iwo waichi mawawaso), kye mawawaso gekyechilyia mndu ilyi akyeri na moo? 2 Kyipfa mndu mka awoṙe mii nampfungye nyi mawawaso ko ulya amwalyikyie kyiyeri akyeri na moo. Indi kapfa ulya amwalyikyie, nalekyio iwuka iwawasonyi lya wolyi. 3 Kyasia kyiyeri mii okye akyeri na moo, kokooya mka-chu awaṙa mii ungyi nekyelago mṟui. Indi mii okye kapfa, nalekyio, eshingyio-se nyi iwawaso lyilya-pfo, na oe chi mṟui-se-pfo, maa kaalyiko nyi mii ungyi. 4 Na wuṙo, wana wa wama wako, nyoe taa muwoṙe-se moo o osha uwawaso-pfo, kyipfa mukyeri kyoonyi kya mmbiu o Kristo, muiṙime iwa masaa ga ungyi, ulya aleṟuka ko wapfu, kundu soe lukumbie ndunda ko Ruwa. 5 Kyipfa kyiyeri luwekyeri na mbaṟe ya mmbiu, lango tsa wunyamaṟi tsiwekyeri pfo kyipfa kya uwawaso, tsileṟunda mmbiunyi yaṙu lukopfa. 6 Indi wulalu lolekyio iwuka uwawasonyi, luwoṙe-se moo o osha wunyamaṟi wulya wuleluchilyia-pfo, kundu soe luiṙime iṟunda mbaṟenyi ngyihya ya Mumuyo o Ruwa, chi mbaṟenyi ya kacha ya kyiṟeio-pfo. 7 Kyasia lugambe kyikyi-ng'u? Uwawaso nyi wunyamaṟi? Ote! Indi ngyiweiṙima imanya wunyamaṟi sile nyi kui mawawaso-pfo; cha kyipfa kokooya uwawaso lulalegamba “Ulalangye” gyiwechimanya ilanga-pfo. 8 Kyaindi wunyamaṟi wulewona ṙaawa ko iwawaso lyilya, wukowuta mrimenyi koko orio mbaṟe ya ilanga. Kyipfa wunyamaṟi kulawoṙe mawawaso upfiie. 9 Na inyi ngyiwekyeri na moo ipfo mawookyionyi kulawoṙe mawawaso, indi kyiyeri iwawaso lyilya lyilecha, wunyamaṟi wulewaṙa pfinya na inyi ngapfa. 10 Ngawona iwawaso lyilya lyekyeende moo kye koko inyi lyileende upfu. 11 Kyipfa wunyamaṟi, kui iwona ṙaawa ko iwawaso lyilya, wulengyilemba, koikyo wukongyiwaaga. 12 Kyasia uwawaso lungyiele. Na iwawaso lyilya lyilyiele, na lya wusumganyi, na lyilyicha. 13 Kyasia-ng'u ngyesa, lyilya lyikyeri lyicha lyiwekyeri upfu koko inyi? Ote! Indi wunyamaṟi, kundu wuwono kye nyi wunyamaṟi loi, wulengyiwaaga kui iwawaso lyilya lyicha, kundu kui iwawaso lyilya wunyamaṟi wuengyeṟe iwiha mnu. 14 Cha kyipfa luichi kye uwawaso mawookyionyi galo nyi mrimenyi; indi inyi nyi mndu o mmbiunyi, ngyimchilyie nyi wunyamaṟi. 15 Kyipfa ngyiichi kyindo ngyiwuta-pfo; cha kyipfa kyilya ngyikundi, ngyikyiwuta-pfo; indi kyilya ngyikyisuuye nyikyo ngyekyewuta. 16 Kyaindi kokooya ngawuta kyilya ngyilakyikundi, ngaiṙikyia kye iwawaso lyilya lyilyicha. 17 Kyasia wulalu chi inyi mrimenyi koko ngyiwuta ikyo-pfo, indi nyi wunyamaṟi wulya wukyeri mrimenyi koko. 18 Cha kyipfa ngyiichi kye mrimenyi koko, lugambe mmbiunyi oko, kokyekaa kyindo kyicha-pfo cha kyipfa ikunda ngyikundi, indi iwuta kyindo kyicha ngiiṙima-pfo. 19 Cha kyipfa kyilya kyicha ngyikyikundi ngyikyiwuta-pfo; indi kyilya kyiwicho ngyilakyikundi nyikyo ngyekyewuta. 20 Kyasia kokooya kyilya ngyilakyikundi nyikyo ngyikyiwuta, chi inyi mrimenyi koko ngyikyiwuta-pfo, indi nyi wunyamaṟi wulya wukyeri mrimenyi koko. 21 Kyasia ngawona iwawaso-lyi, kye koko inyi ngyikundi iwuta kyindo kyicha, kuwoṙe lyilyiwicho. 22 Cha kyipfa mrimenyi koko ngyimchihiye kyipfa kya iwawaso lya Ruwa. 23 Kyaindi shiwungonyi shako, ngyiwonyi iwawaso lyikyeri kuleshi, lyikapana shiṙa na iwawaso lyilya lya wuṟango woko, na ingyiwaṙa ko pfinya kui iwawaso lyilya lya wunyamaṟi lyikyeri shiwungonyi shako. 24 Ochia loko, mkyiwa inyi, nyi wui echingyiletsa na mmbiu-chu o upfu? 25 Ngyiana Ruwa, kui Yesu Kristo Mndumii oṙu. Kyasia, kokooya nyi wuṙo, inyi ngyimonyi kui wuṟango woko ngyiṟundia iwawaso lya Ruwa, indi kui mmbiu oko iwawaso lya wunyamaṟi.



8

1 Kyasia-ng'u, wulalu, kuwoṙe ianduyo lya ngapo ko iwo wakyeri kyiiṙi kya Kristo Yesu-pfo. 2 Cha kyipfa iwawaso lya Mumuyo o moo ulya ukyeri kyiiṙi kya Kristo Yesu lyilengyilekyia, kuleshi na iwawaso lya wunyamaṟi na upfu. 3 Kyipfa shilya shilekyeiṙimika kui iwawaso, kyipfa kya ilyi lyiwewoṙe wufofo kyipfa kya mmbiu, Ruwa kui iṙuma Mana okye amonyi kui mbaṟe ya mmbiu ui o wunyamaṟi, na kyipfa kya wunyamaṟi, naleanduya wunyamaṟi mmbiunyi. 4 Kundu shilya shishigambe mawawasonyi, shiafutsio mrimenyi koṙu soe, lulekyekaa kui iosha mbonyi tsa mmbiu, indi mbonyi tsa mrima. 5 Cha kyipfa walya wekyeosha mmbiu wekyekusaṟa mbonyi tsa mmbiu; indi walya wekyeosha mrima wekyekusaṟa mbonyi tsa mrima. 6 Cha kyipfa kyindo mmbiu ukundi nyi upfu; indi kyindo mrima ukundi nyi moo na ufoṟo. 7 Cha kyipfa kyilya mmbiu ukundi nyi kyituwa ko Ruwa, kyipfa kyekyeindia iwawaso lya Ruwa-pfo, maa kyeiṙima ilyiindia-pfo. 8 Walya wekyeosha mmbiu wechiiṙima ichihiṟa Ruwa-pfo. 9 Kyaindi kokooya Mumuyo o Ruwa nakyeri mrimenyi konyu, nyoe muiosha mmbiu-pfo; indi muiosha Mumuyo. Kyaindi kokooya mndu oose alawoṙe Mumuyo o Kristo, icho chi okye-pfo. 10 Na Kristo akyeri mrimenyi konyu, mmbiu yanyu iwoṙe-se moo o osha wunyamaṟi-pfo; indi mrima yanyu ikyeri na moo kyipfa kya wusumganyi. 11 Kyaindi kokooya Mumuyo okye ulya aleṟutsa Yesu ko wapfu nakyeri mrimenyi konyu, ulya aleṟutsa Kristo Yesu ko wapfu naiṟutsa na mmbiu yanyu ikyeri mbaṟenyi ya ipfa, kui Mumuyo okye akyeri mrimenyi konyu. 12 Kyasia, kokooya nyi wuṙo, wana wa wama, lui wasile, chi wa mmbiu lukae na moo kui iosha mbonyi tsa mmbiu-pfo. 13 Kyipfa kokooya mokaa na moo kui iosha mbonyi tsa mmbiu, mukundi ipfa; indi kokooya mowaaga mawuto ga mmbiu kui Mumuyo, mokaa na moo. 14 Cha kyipfa woose wekyesongoyo nyi Mumuyo o Ruwa, iwo nyiwo wana wa Ruwa. 15 Cha kyipfa Mumuyo ulya Ruwa amuenengyie omugaluo nyoe watumo na imuenenga wuowu-pfo; indi muleambilyia Mumuyo o imugaluo wana, na kui Mumuyo-cho luilaga Papa, nyi kyimwi na igamba Awu. 16 Mumuyo oe amonyi nekyeṟingyishia hamwi na mrima yaṙu, kye soe nyi wana wa Ruwa. 17 Na kokooya soe nyi wana, kyasia, soe nyi weoṟa mboṟa tsa Ruwa, wekyeoṟa hamwi na Kristo. Yee, lochituuro hamwi na oe kundu luweiṙima ing'anyiso hamwi na oe. 18 Cha kyipfa ngyitala matuuro ga kyiyeri-kyi kya wulalu kye chi kyindo cha mng'ano ulya ochiloṟo koṙu-pfo. 19 Cha kyipfa shigumbe shoose shiweṙelyia kui sia ing'anyi iloṟo lya wana wa Ruwa. 20 Cha kyipfa shigumbe shoose shilewiko wanda ya kyindo kyilawoṙe kyiira; chi kui ikunda lyasho-pfo, indi kyipfa kyakye oe aleshiwika kyiiṙi kya ikusuria. 21 Kyipfa shigumbe-sho shimonyi nasho shechiwiko handu halawoṙe ichilyio na iwuto wutumonyi wo inyamaṟika, mṟasa shiiṙe handunyi halawoṙe ichilyio ha mng'ano o wana wa Ruwa. 22 Cha kyipfa luichi kye shigumbe shoose taa shiwawio handu hamwi, nasho shiwoṙe fowa cha ya mndu mka aienengo mana handu hamwi maa wulalu. 23 Maa chi wuṙo tikyi-pfo, indi maa soe luwenyi luwoṙe shindo shikyeri ndunda tsa kuwooka tsa Mumuyo, soe taa luiwawio mrimenyi koṙu, lochiweṙelyia iwa wana, nyi kyimwi na wukyiṟo wo mmbiu yaṙu. 24 Cha kyipfa lulekyiṟo kui kyindo kyiweṙelyio, kyilawonio. Indi kyindo kyiweiweṙelyio kyikammboneka, kuwoṙe-se iweṙelyia-pfo. Cha kyipfa nyi wui ekyeweṙelyia kyilya akyiwonyi? 25 Indi lukoweṙelyia kyindo lulakyiwonyi, lokyiweṙelyia kui wusimiri. 26 Na wuṙo Mumuyo na oe nekyelutarama wufofo woṙu, kyipfa luichi iterewa chandu kyiluwaṟi-pfo; indi Mumuyo amonyi nekyeluterewia kui isumkyia lyilechiiṙima isendo. 27 Na oe ai moruwa-ruwa mrima, naichi kyilya Mumuyo akundi cha kyipfa nekyeterewia wandu wa Ruwa chandu Ruwa akundi. 28 Na soe luichi kye shindonyi shoose Ruwa nekyeṟunda hamwi na walya wamkundi kyiiṙi kya iwanenga mecha, kyimwi na igamba soe luwalage chandu Ruwa akundi. 29 Kyipfa walya awewaichi wookyia mawookyionyi, nalewasambuṟa wookyia mawookyionyi wafananyisho na mfano o Mono-kye, kundu oe nawe mmbele o wana wa wama wafoi. 30 Na walya alewasambuṟa wookyia mawookyionyi, iwo kawalaga; na walya alewalaga, iwo kawatalyia wusumganyi; na walya alewatalyia wusumganyi, iwo kawang'anyisa. 31 Kyasia lugambe kyi kyipfa kya isho? Ruwa akyeri ura loṙu, nyi wui eiṙima iluwutia kyindo kyiwicho? 32 Ulya alalelekyia Mono-kye amonyi, indi kammbuta kyipfa kyaṙu soe loose nechilemo kuṙa iluenenga necha shindo shoose hamwi na oe? 33 Nyi wui echiṙuo mengyenyi wasambuṟe wa Ruwa? Ruwa nyi oe aiwatalyia wusumganyi. 34 Nyi wui eiṙima igamba kye nawaṟi iolotsio ngapo? Kristo Yesu nyi oe alepfa; yee, na ngoseṟa ya isho, naleṟuka ko wapfu, na oe naṙamie kuwoko ko kulyoe ko Ruwa. Ngoseṟa nyi oe ailuterewia. 35 Nyi wui echiluletsana na ikunda lya Kristo? Ngyesa nyi fowa, ang'u wukyiwa, ang'u kyiwi, ang'u njaa, ang'u iwuṟa nguo, ang'u ndenga, ang'u ushu? 36 Chandu kyikyiṟeie kye, “Kyipfa kyapfo luiwoogo kyingoto puti, luwatale cha moondo geshinja.” 37 Kyaindi kyiiṙi kya mbonyi-tso tsoose luiwinga, na ngoseṟa ya iwinga, kui ulya alelukunda! 38 Cha kyipfa ngammanya kui wuloi kye, maa upfu, maa moo, maa malaika, maa wawoṙe wuchilyi, maa shikyeri pfo, maa shilya shechiwa pfo, maa wawoṙe wuiṙimi, 39 maa shikyeri wuye, maa shikyeri wanda, maa kyindo kyingyi kyoose kyikyigumbe kyechiiṙima iluletsana na ikunda lya Ruwa lyikyeri kyiiṙi kya Kristo Yesu Mndumii oṙu-pfo.



9

1 Ngyiṙeṙa loi kyiiṙi kya Kristo, ngyiṙeṙa wongo-pfo, mrima oko ongyiṟingyishia Mumuyonyi Mweele, 2 kye ngyiwoṙo nyi fowa ing'anyi na mawawio galekyesia mrimenyi koko. 3 Kyipfa ngyiweiṙima iterewa inyi ngyimonyi iseso nyi Ruwa na iletsano na Kristo kyipfa kya wana wa wama wako, kyishari kyako kyimmbiu. 4 Iwo wakyeri Waisiraelyi wawoṙe kulya ilago nyi wana, na kyiṟumi kyilya; na shiteṟio, na ienengo uwawaso, na iindia na iterewa Ruwa, na shaasa shakye. 5 Iwo wakyeri wachuku wa waku, na kyiiṙi kya iwo kulewuka Kristo kui mbaṟe ya mmbiu. Nyi oe akyeri wuye ya shindo shoose, Ruwa, ekyeano shiyeri shoose. Amen. 6 Chi kye Ṙeṙo lya Ruwa lyailachika-pfo. Kyipfa wandu Ruwa asambuṟie chi Waisiraelyi tikyi-pfo. 7 Maa wailago wana kyipfa kya ilyi wakyeri wa ushari lo Abrahamu-pfo, indi, “Kyiiṙi kya Isakyi ushari lopfo lochilago.” 8 Kyimwi na igamba chi wana wa mmbiu wai wana wa Ruwa-pfo, indi wana wa kyaasa kyilya wekyetalo kye nyi wa ushari. 9 Cha kyipfa mbonyi tsa kyaasa nyi itsi: “Kyiyeri cha ikyi ngyechicha, na Sara nekoamwenengo mana.” 10 Maa chi wuṙo tikyi-pfo, indi Rebeka na oe, amwire mana kui mii umwi, na oe nyi Isakyi, awu oṙu, 11 (kyipfa walandefeo wana walya, maa walandewute kyindo kyicha ang'u kyiwicho, kundu kyindo Ruwa akundi kui isambuṟa kyigoṟokye, chi kyipfa kya mawuto-pfo, indi kyipfa kya kyilya ulya ailaga akundi), 12 nalewio kuṙi: “Ang'anyi nechiṟundia mtutu.” 13 Chandu kyikyiṟeie, “Ngakunda Yakobo, indi Esau ngamsuo.” 14 Kyasia lugambe kyikyi-ng'u? Kuwoṙe wuwicho ko Ruwa? Ote! 15 Kyipfa naiwia Mose, “Ngyehooṟia ulya ngemhooṟia; ngyesaṟia ulya ngyemsaria.” 16 Kyasia, kokooya nyi wuṙo, chi wuiṙiminyi wo ulya akundi, maa wo ulya aikapa mteeṟa-pfo; indi wo Ruwa ulya aihooṟia. 17 Kyipfa shiṟeio shagamba kya Farao kye, “Ngyilekugoṟotsa kyipfa kya ikyi, kundu ngyiloṟe pfinya tsako kopfo, rina lyako lyiongoyo urukyenyi koose.” 18 Kyasia, kokooya nyi wuṙo, akunda imhooṟia nekyemhooṟia, na akunda imwenenga mrima muumu nekyemgaluo muumu. 19 Kyasia, nongyiwia, “Ny'kyilyi Ruwa aiengyeṟa igamba kye luwoṙe tewe? Cha kyipfa nyi wui ekyewingana na kyilya oe akundi?” 20 Ote! Chi wuṙo-pfo, iyoe mndu. Iyoe nyi wui uigaluo Ruwa? Ngyesa kyindo kyigumbe kyiwie ulya alekyigumba, “Ny'kyilyi ongyigumba kuṙi?” 21 Ang'u moachikyia shinungu ngyesa achilyie teri, kui ṙombo lyimwi lya teri iachikyia kyindo kyimwi kyiwaṙe kyiṟumi na kyingyi kyilawoṙe kyiṟumi-pfoe? 22 Kyasia ny' kyikyi-ng'u, kokooya Ruwa kui ikunda iloṟa nyashi yakye, na iṟingyishia wuiṙimi wokye, kui ikarishia lying'anyi, naleṙuana na walya wawewaṟi inyamaṟo nyi nyashi ya Ruwa. 23 Lyingyi-se, kundu naṟingyishie wung'anyi wo kyiṟumi kyakye kui shindo shilya sha isaṟia, aleshiachikyia wookyia kacha shiwaṙe kyiṟumi. 24 Nyi soe-ng'u alelulaga. Chi wandu wai Wayuda tikyi-pfo, indi na wandu walai Wayuda taa. 25 Nyi chandu awegambie ipfo ko Hosea, “Ngyelaga wandu wako walya walakyeri wandu wako, na mkunde oko ulya alakyeri mkunde oko, 26 Lyingyi-se kyechiwa handu halya walewio, nyoe chi wandu wako-pfo, iho welago wana wa Ruwa ai na moo.” 27 Yesaya na oe naiṙeṙa kya Isiraelyi, echigamba, “Itala lya wana wa Isiraelyi, maa chandu lyikyeri cha mlelya o ipalyipalyi, nyi matsugaṟo gawo tikyi gechikyiṟo. 28 Kyipfa Mndumii kulawoṙe iṙetsa kyiyeri nechianduya wandu woose wa Wuyana, echimarisa na iṙumbuo.” 29 “Lyingyi-se chandu Yesaya alesonguo iṙeṙa, ‘Kokooya Mndumii o ngyuulyimalyi alaleluṙeeya ushari, luwewa cha Sodoma, luwechifananyisho na Gomora.’ ” 30 Kyasia lugambe kyikyi-ng'u? Kye wandu walaiṙikyie Ruwa, walekyeosha wusumganyi; walewona wusumganyi; kyaindi nyi wusumganyi wulya wukyeri wo iiṙikyia. 31 Indi Isiraelyi wechiosha iwawaso lya wusumganyi walewona iwawaso lyilya-pfo. 32 Kyipfa kya kyikyi? Kyipfa walelyiosha kui njia ya iiṙikyia-pfo, indi cha ilyi kye nyi kui njia ya mawuto. Wakakapa tuulyia halya igoenyi lyekyeenenga wandu ikapa ṙende, 33 chandu kyileṟeio, “Ngyiwika Sion igoe lyekyeenenga wandu ikapa ṙende na iṟaṟa lyekyeolotsa. Na orio echimwiṙikyia echirigo nyi sonu-pfo.”



10

1 Wana wa wama wako, kyindo ngyilangyie mnu mrimenyi koko, na kyiterewo kyako ko Ruwa, nyi kyipfa kyawo kundu wakyiṟo. 2 Cha kyipfa ngyiwaṟingyishia kye wawoṙe wuragari kyipfa kya Ruwa, indi chi kyiiṙi kya wuṟango-pfo. 3 Cha kyipfa, walaichi wusumganyi wo Ruwa, na wakundi iṟingyishia wusumganyi wowo wawenyi, walechilyio nyi wusumganyi wo Ruwa-pfo. 4 Cha kyipfa Kristo amche kuwoṙe-se kyimaṙuma kya uwawaso-pfo; kundu orio aiṙikyie natalyio wusumganyi. 5 Cha kyipfa Mose naleṟeia kui wusumganyi wuwukyie kui mawawaso, kye mndu ekyewuta isho nechiwaṙa moo kui isho. 6 Indi wusumganyi wulya wokyewono kui iiṙikyia wogamba kuṙi: “Maa ulagambe mrimenyi kopfo, nyi wui echiṙo iyenda Ruwewu?” (Nyi kyimwi na isotsa Kristo na wanda). 7 Ang'u, “Nyi wui echisoka iyenda ko waṟumu?” (Nyi kyimwi na iṙosia Kristo wuye, iwuka ko wapfu.) 8 Kyaindi wusumganyi wogamba kuṙa? Ṙeṙo lyilya lyikyeri kufuhi na iyoe, ṙumbunyi lyapfo, na mrimenyi opfo, nyi ṙeṙo lyilya lya iiṙikyia lokyelyionguo. 9 Cha kyipfa, koṟingyishia Yesu kui ṙumbu lyapfo kye nyi Mndumii, na iiṙikyia mrimenyi kopfo kye Ruwa nalemṟutsa ko wapfu, nochikyiṟo. 10 Cha kyipfa kui mrima mndu nekyeiṙikyia mṟasa kawona wusumganyi, na kui ṙumbu nekyeṟingyishia kawona wukyiṟo. 11 Cha kyipfa kyiṟeio kyagamba, “Orio momwiṙikyia echiwona sonu-pfo.” 12 Cha kyipfa kuwoṙe mbaṟe ingyi ko Myuda na Mkyiṟikyi-pfo, kyipfa oe nyi Mndumii o woose, awoṙe wunjama ko woose wekyemlaga; 13 kyipfa orio mndu echilaga rina lya Mndumii nechikyiṟo. 14 Kyasia wamlage kuṙa icho walamwiṙikyie? Lyingyi-se wamwiṙikyie kuṙa icho walandemwicho? Lyingyi-se wamwicho kuṙa icho kulawoṙe moonguo mbonyi? 15 Lyingyi-se weonguo mbonyi kuṙa walawaṙume? Chandu kyikyiṟeie, “Gamecha cha kyikyi maṙende ga iwo wekyeonguo mbonyi tsa mecha.” 16 Kyaindi chi woose waleindia mbonyi iya ngyicha-pfo, kyipfa Yesaya naigamba, “Mndumii, nyi wui aleiṙikyia mbonyi tsaṙu?” 17 Kyasia iiṙikyia lyekyecha kui kyilya mndu aiicho; na kyilya mndu aiicho kyekyecha kui ionguo Ṙeṙo lya Kristo. 18 Kyaindi ngyigamba, ngyesa wo waleicho-pfoe? Yee waleicho. “Ṟui lyawo lyileṙunganana wuyanenyi koose, na maṙeṙo gawo mṟasa matsitsionyi ga wuyana.” 19 Indi ngyigamba, ngyesa Waisiraelyi walemanya-pfoe? Kya kuwooka Mose naigamba, “Ngyewawika wunyenyi kui wandu walakyeri Isanga, kui isanga lyilaichi kyindo ngyewapfulutsa nyashi.” 20 Na Yesaya awoṙe wuṟango na wukari wung'anyi, naigamba, “Ngyilekooyo nyi iwo walekyengyipfula, ngyileṟingyishio ko iwo walaiwesa mbonyi tsako.” 21 Indi ko Isiraelyi naigamba, “Kyingoto puti ngyilewaleshia mawoko wandu walawoṙe wuindi na walekyeicho.”



11

1 Kyasia, ngyiwesa, ngyesa Ruwa naletsindikyia wandu wakye kuleshi? Ote! Kyipfa maa inyi nyi mndu o Isiraelyi, umwi o washari wa Abrahamu, mndu o mbaṟe ya Benyamen. 2 Ruwa aletsindikyia wandu wakye kuleshi awewaichi wookyia mawookyionyi-pfo. Ang'u muichi kyilya kyileṙeṙo nyi shiṟeio ko mbonyi tsa Elyiya-pfoe? Chandu aishitakyi Waisiraelyi mbele ya Ruwa. 3 “Mndumii, wawaaga weonguo shisuku wapfo, wanyamaṟa alyitaṟe tsapfo, na inyi ngaṙio ngyimonyi, nawo waingyipfula wangyiwaage.” 4 Indi Ruwa nalemgaluo kuṙa? “Ngyiwoṙe wandu shiku mfungaaṙe walekyepfiria ndi mbele ya Baalyi.” 5 Kyasia na wuṙo kyiyeri-kyi kya wulalu, kuwoṙe mtsugaṟo o wandu wasambuṟe kui isaṟia. 6 Kyaindi kokooya nyi kui isaṟia, kyewa-se kui mawuto-pfo, ang'u iho isaṟia lyiwechiwa-se isaṟia-pfo. 7 Kyasia kyawa kuṙa-ng'u? Kyindo kyilya Isiraelyi aweikyipfula alekyiwona-pfo, indi walya walesambuṟo walekyiwona, na wengyi waleming'a. 8 Chandu kyiwekyiṟeie, Ruwa nalewaenenga mrima mlemeri, mṟasa maa maṙwi galaicho, mṟasa inu. 9 Na Dawidi naigamba, “Shelya shawo shiwe mṙego o wawaṙa, waolokye na ianduyo 10 Meso gawo gawiko meema walaiṙime iwona moongo yawo ilemekye shiyeri shoose.” 11 Kyasia ngyiwesa, ngyesa walekapa ṙende mṟasa waolokye piu? Ote! Kyaindi kui ṙeko lyawo wukyiṟo wuleafukyia ko walya walaiṙikyie Ruwa, kundu wo wawenyi wawoṙo nyi wunyeng'i. 12 Kyasia, kokooya ṙeko lyawo lyawa nyi wunjama wo wuyana, na wufofo wowo wo kyimrima wuleende mboṟa ing'anyi ko wandu wa masanga wengyi, ngyesa kyechiwa ngoseṟa iafutsia lyawo-pfoe? 13 Kyaindi ngyiṙeṙa na nyoe, mui wandu walakyeri Wayuda. Kyasia, chandu ngyikyeri msu o wandu walakyeri Wayuda, ngyiṟumisha iṟunda lyako. 14 Kofia ngyeiṙima iwaenenga wunyenyi wandu wa samu yako ngyimonyi na ikyiṟa wandu waata. 15 Kyipfa kokooya iwiyitso lyawo lyileende kyisanza kya wuyana na Ruwa, ngyesa iiṙikyio lyawo lyechiwa-kyi sile nyi moo ko walya walempfa? 16 Lyingyi-se kokooya kyifunjoe kyikyienengye Ruwa, na wuṙo mkate oose; na itsinde lyikawa nyi lya Ruwa, na wuṙo maa mbaga tsalyo. 17 Kyaindi kokooya mbaga tsingyi tsilemanyo, na iyoe mseituni o nguṙunyi nuleṙongo kyiiṙi kyatso, kowa mbumbu imwi ya ikyiṙi lya mseituni na wucha wolyo, 18 maa ulakushele kyiiṙi kya mbaga tsilya, ang'u kokooya nukushela, chi iyoe uṙuṙe itsinde-pfo, indi nyi itsinde lyikuṙuṙe iyoe. 19 Kyasia nogamba, mbaga tsilya tsilemanyo kundu ngyipario ho inyi. 20 Nyi kyicha. Galemanyo kyipfa kya ilemo iiṙikyia lyawo; na iyoe nugoṟokyi kui iiṙikyia lyapfo. Maa ulakushele, indi uowuo. 21 Cha kyipfa kokooya Ruwa alalelekyia mbaga tsa kuwooka, maa ekulekyia iyoe-pfo. 22 Kyasia, ambuya-ng'u, wucha na wulang'a wo Ruwa; ko walya waolokyie wulang'a; indi kopfo iyoe wucha wo Ruwa, kokaa kyiiṙi kya wucha-wo; sile nyi wuṙo, iyoe taa nowiyitso kuleshi. 23 Na iwo taa, wakaṙa wufofo wowo wo iiṙikyia, wechiṙongo, cha kyipfa Ruwa neiṙima iwaṙonga-se. 24 Cha kyipfa kokooya iyoe nulemanyo kowuto mseituninyi, ukyeri mseituni o nguṙunyi wookyia mawookyionyi, numa koṙongo mbaṟe ingyi, mseituninyi ui mcha; chi ngoseṟa walya wakyeri mseituni mcha wookyia mawookyionyi iiṙima iṙongo mseituninyi owo wawenyi-pfoe? 25 Cha kyipfa wana wa wama wako, ngyikundi mulamanye wuṟikyi-wu-pfo, kundu mulachekusaṟa kye mulawaṟango; kye wuumu wo Waisiraelyi nyi kundu masanga gengyi gamanye Ruwa. 26 Koikyo Waisiraelyi woose wechikyiṟo; chandu kyikyiṟeie, “Mkyiṟa nechicha awuka Sion, neletsana Yakobo na washituwa wakye. 27 Na ikyi nyikyo kyiteṟio kyako nawo, llyi ngyechiwahooṟia ngyuunyamaṟi tsawo.” 28 Kyasia ko mbonyi tsa Ndumi Ngyicha walewa washituwa kyipfa kyanyu; indi kyipfa kya isambuṟo walewa nyi wakunde kyipfa kya waku waṙu. 29 Cha kyipfa shisumbo sha Ruwa shiwoṙe isumkyia-pfo, maa ilago lyasho. 30 Kyipfa kokooya chandu nyoe kacha mulelega Ruwa, kyaindi wulalu mulewona isaṟia kui ilega lyawo; 31 na wuṙo maa wo walelega wulalu, kundu kui nyoe isaṟio nawo wasaṟio. 32 Kyipfa Ruwa nalewawika handu hamwi woose kyiiṙi kya ilega kundu nawasaṟie woose. 33 Chandu wunjama na wuṟango na imanya lya Ruwa shikyeri, ianduya lyakye lyekyemanyika-pfo, maa njia tsakye tsechiwa isoruo-soruo-pfo! 34 Kyipfa nyi wui aichi kyindo Mndumii akusaṟie? Ang'u nyi wui alemmba mlosha okye? 35 Ang'u nyi wui alemwenenga kyindo kuwooka, na oe namtae-se? 36 Cha kyipfa shindo shoose shiwukyie kokye, shikyeri pfo kui pfinya tsakye; lyingyi-se shiwuya na kokye. Kyiṟumi nyi kyakye shiyeri shoose. Amen.



12

1 Kyasia, wana wa wama wako, ngyimuterewa, kui ihooṟia lya Ruwa, wutenyi mmbiu yanyu iwe kyiṙaso kyiwoṙe moo, kyiele, kyechihiṟa Ruwa, ilyi nyilyo iindia na iterewa Ruwa lyilyicha na lya loi. 2 Maa mulaoshe mbaṟe ya wuyana-wu; indi mugalukye kundu Ruwa naiṙime igaluo makusaṟo ganyu. Iho nyi lyo-ndu moiṙima imanya kyilya Ruwa akundi, imanya kyilya kyii kyicha, kyemchihiṟa na kyikyiafutsie. 3 Cha kyipfa kui isaṟia ngyileenengo ngyiwia orio mndu akyeri konyu alakusurie kyindo kya ngoseṟa kuta chandu awaṟi ikusuria; indi nawaṙe meena chandu Ruwa agawie orio mndu meena o iiṙikyia. 4 Kyipfa chandu mmbiunyi umwi luwoṙe shiwungo shifoi, maa shiwungo shoose shekyeṟunda iṟunda lyimwi-pfo; 5 na wuṙo na soe chandu lukyeri wafoi lukyeri mmbiu umwi kyiiṙi kya Kristo, na shiwungo, orio umwi ko oṙoe. 6 Kyasia cha kyipfa luwoṙe shisumbo sha orio mndu mbaṟe yakye, iṙuana na chandu luleenengo isaṟia; kokooya nyi ionguo shisuku, luonguo shisuku iṙuana na iiṙikyia. 7 Kokooya nyi maṟunda lukae maṟundenyi gaṙu. Molosha, kyiiṙi kya ilosha lyakye; 8 motutuma, kyiiṙi kya itutuma lyakye; motarama oṙoe, kui mrima mkyesi; mogoṟokyia, kui wuragari; mosaṟia, kui sia. 9 Ikunda lyilawaṙe wukulembecheṟi. Suonyi kyikyeri kyiwicho, oshanenyi na kyikyeri kyicha. 10 Kui ikunda lya mono-wama, mukundane nyoe wenyi ko wenyi; kui kyiṟumi mochisongoṟa woṙianyu. 11 Kui wuragari, chi waṙoko-pfo, muwoṙe wuragari mrimenyi konyu; mochiṟundia Ruwa. 12 Kui ikusuria, mochichihiyo; fowenyi, mochiweṙelyia; kyiiṙi kya iterewa, kyiyeri kyoose. 13 Mochitarama wandu wa Ruwa shilya wakundi; kui iambilyia wayenu, mochipfuṟukana. 14 Wikyienyi mboṟa walya waimsuiṟa; wikyienyi mboṟa, maa mulasese. 15 Chihiyonyi hamwi na iwo waichihiyo; fiiṟenyi hamwi na walya waifiiṟa. 16 Muiṙikyiane shilya mukusurie nyoe wenyi ko wenyi. Maa mulakusurie shindo shing'anyi, indi muiṙikyie iwinisho nyi mbonyi tsifofo. Maa mulakushelyie wuṟango. 17 Maa mulatae mndu wuwicho ko wuwicho. Ṟundenyi shindo shicha mbele ya wandu woose. 18 Kokooya kyechiwa, ko ura lonyu, mukae ufoṟonyi na wandu woose. 19 Wakunde, maa mulatae kyiṟaache, indi seiyenyi nyashi ya Ruwa; kyipfa kyikyiṟeie, “Kyiṟaache nyi kyako inyi; inyi ngyetaa,” Mndumii nagamba. 20 Kyaindi, mokyituwa opfo awoṙo nyi njaa, mwenengye kyelya; amwangari, mwenengye kyindo kyenyo; kyipfa kowuta kuṙo, nowika makaa ga moṙo mṙoenyi kokye. 21 Wuwicho wulakuwingye, indi uwingye wuwicho kui wucha.



13

1 Orio mndu naindie wuchilyi na wang'anyi wa uruka, kyipfa kuwoṙe wuchilyi wulawukyie ko Ruwa-pfo; na wulya wukyeri pfo wuwukyie ko Ruwa. 2 Koikyo molega awoṙe wuchilyi urukenyi na iwingana na kyilya Ruwa awawasie, na walya wekyewingana na oe wechianduyo. 3 Kyipfa walya wekyechilyia wekyeowesha wandu kyipfa kya mecha-pfo, indi kyipfa kya mawuto mawicho. Kyasia nukundi ulaowuo awoṙe wuchilyi? Wuta shindo shicha na iyoe nochienengo kyiṟumi na iyoe nochiwona kyiṟumi kokye. 4 Cha kyipfa oe nyi mṟundi o Ruwa kopfo kyipfa kya mecha. Indi kyiyeri owuta shindo shiwicho, owuo, kyipfa aiṙuo ushu wulya-pfo; cha kyipfa nyi mṟundi o Ruwa, ekyetaa kyiṟaache ulya ekyewuta shindo shiwicho kyipfa kya nyashi. 5 Koikyo kyikuwaṟi iindia, chi kyipfa kya nyashi iya tupu-pfo, indi na kyipfa kya kyilya mrima ukundi. 6 Lyingyi-se kyipfa kya ikyo taa mokyetaa kodi; kyipfa wo nyi waṟundi wa Ruwa, wechikaa iṟundenyi-lyo ilyo. 7 Enengyenyi woose kyilya kyiwawaṟi, mndu o kodi, kodi; mndu o ukamba, ukamba; awaṟi iṙeṙemio, iṙeṙemio; awaṟi wuindi, wuindi. 8 Maa mulariko nyi mndu kyindo kyoose, sile ikundana; cha kyipfa mokunda oṙoe naafutsia mawawaso. 9 Kyipfa kulya igamba, Ulaṟuguye ang'u ulaṟuguyo, Ulawaage, Ulaiwe, Ulalangye; na kuwoṙe iwawaso lyingyi lyoose, lyasanzo na ṙeṙo-lyi, kye, “Kunda momṟasa opfo cha iyoe kumonyi.” 10 Ikunda lyekyewutia momṟasa kyindo kyiwicho-pfo. Kyasia ikunda nyilyo lyaafutsia mawawaso. 11 Yee, lukomanya kyiyeri, kye kyiyeri kyeamka maṙoenyi kyamwafukyia; cha kyipfa wulalu wukyiṟo woṙu wukyeri kufuhi na soe kuta lyilya lulewooka iiṙikyia. 12 Kyio nyi iiṙa kyii kyingoto kyamtikyira kufuhi; kyasia luṙe mawuto ga meema, na iṟaa shisha sha ngyeela. 13 Chandu kyiwaṟi iwuto kyingoto luchumie kui wuyendelyi wucha. Chi kui ilya na ielewetsa na wunanzi-pfo, chi kui ukoe na wuṟui-pfo, chi kui shiloyano na wunyenyi-pfo. 14 Indi irenyi shisha sha Mndumii Yesu Kristo, maa mulaambuye mmbiu, mṟasa muamtse lango tsacho.



14

1 Mndu awoṙe iiṙikyia lyifofo, mwambilyienyi, indi mulamwanduye makusaṟo gakye. 2 Mndu umwi nawoṙe iiṙikyia, nekyelya shoose; kyaindi ulya akyeri mfofo nekyelya mboka tsa maṟa. 3 Ulya ekyelya alaanduye ulya alailya; kyipfa Ruwa naiṙikyiana na oe. 4 Iyoe nyi wui uianduya mṟundi o mndu ungyi? Ko mndumii okye amonyi ulya nekyegoṟoka ang'u ioloka. Yee, nechigoṟotso cha kyipfa Mndumii neiṙima imgoṟotsa. 5 Mndu umwi nekyewona kye mfiri yoose ifananyi-pfo. Ungyi nekyewona mfiri yoose ifananyi. Orio mndu nawute chandu wuṟango wokye womloṟa. 6 Ulya mong'anyisa mfiri, nekyeung'anyisa ko Mndumii; na molya, nekyelya ko Mndumii, cha kyipfa naana Ruwa; lyingyi-se, ulya alekyelya ailya ko Mndumii-pfo, na oe taa naiana Ruwa. 7 Kyipfa kuwoṙe mndu kyiiṙi kyaṙu ai na moo kyipfa kyakye amonyi, maa kuwoṙe mndu ekyepfa kyipfa kyakye-pfo. 8 Cha kyipfa kokooya lokaa na moo, lui na moo kyiiṙi kya Mndumii, ang'u kokooya lopfa, lopfa ko Mndumii. Kyasia kokooya lokaa na moo ang'u kokooya lopfa, soe nyi masaa ga Mndumii. 9 Kyipfa Kristo nalepfa kawaṙa-se moo kyipfa kya ikyi, nachilyie wapfu na wai na moo taa. 10 Kyaindi iyoe ngyesa ny'kyilyi uianduya mono-womoo? Ang'u ngyesa iyoe ny'kyilyi uimina mono-womoo? Cha kyipfa soe loose lochigoṟoka mbele ya kyiṙi kya ianduyo kya Ruwa. 11 Cha kyipfa kyikyiṟeie, “Chandu ngyikyeri na moo, Mndumii nagamba, orio mndu nepfiria ndi mbele yako, na orio ulumi lochisenda Ruwa.” 12 Kyasia nyi wuṙo, orio mndu kyiiṙi kyaṙu echiwuta mbonyi tsakye amonyi mbele ya Ruwa. 13 Kyasia lulaengyeṟe ianduyana, indi nanga mowuta ianduya lya mbaṟe-i, mndu alawute kyindo kyetewe mono-wamae ang'u kyemwolotsa. 14 Ngyiichi, ngoseṟa ngyimṟingyishie mnu kyiiṙi kya Mndumii Yesu, kye kuwoṙe kyindo kyifanyi kyimṟumoe wookyia mawookyionyi gakyo-pfo; kyaindi ko ulya awona kyindo kyifanyi kyimṟumoe, ko mndu-cho kyindo kyilya kyifanyi kyimṟumoe. 15 Na mono-womoo kawoṙo nyi fowa kyipfa kya kyelya, noṙa ichumia ikundenyi. Kui kyelya kyapfo ulanyamaṟe mndu ulya Kristo alepfa kyipfa kyakye. 16 Kyasia, wucha-wo wonyu wulasendo kui wuwicho. 17 Kyipfa Wumangyi wo Ruwa chi ilya maa inyo-pfo, indi nyi wusumganyi na ufoṟo na sia Mumuyonyi Mweele. 18 Kyipfa ulya aiṟundia Kristo mbonyi-tso tsekyechihiṟa Ruwa, na lyingyi-se nekyeiṙikyio nyi wandu. 19 Kyasia kokooya nyi wuṙo, luoshe mbonyi tsa ufoṟo na mbonyi tsiwoṙe kyiira kui ikarishana. 20 Kyipfa kya kyelya ulanyamaṟe iṟunda lya Ruwa. Loi, shoose shishicha; indi nyi uwicho ko mndu ilya na ikuicho uwicho mrimenyi. 21 Nyi kyicha iṙa ilya nyama maa inyo mpfinyo maa iwuta kyindo kyoose kyetewe mono-womoo naolokye. 22 Iiṙikyia lyilya uwoṙe ukae nalyo mrimenyi kopfo mbele ya Ruwa. Nanga mndu ulya alekyekuanduya mrimenyi kokye kui kyindo kyilya ekyekyiiṙikyia. 23 Kyaindi awoṙe ikapa kawi, kokooya alya naanduyo kye nanyamaṟie, kyipfa alya kui iiṙikyia-pfo. Na orio kyindo kyilawukyie iiṙikyienyi nyi wunyamaṟi.



15

1 Kyasia kyiluwaṟi soe luwoṙe pfinya iṙuo wufofo wo iwo walawoṙe pfinya, maa kyiluwaṟi iwuta shindo sheluchihiṟa soe luwenyi-pfo. 2 Orio mndu kyiiṙi kyaṙu nachihiṟe momṟasa okye, naambilyie wucha, kundu naiṙime ikarisha iiṙikyia lyakye. 3 Cha kyipfa Kristo alewuta shindo shekuchihiṟa amonyi-pfo; indi chandu kyikyiṟeie, “Shilahio shawo walekulahia iyoe shilengyikooya inyi.” 4 Cha kyipfa shoose shilesonguo iṟeio shileṟeio kundu shiluloshe soe; kundu kui wusimiri na iwiyiṟio moo lya shiṟeio luiṙime iwaṙa ikusuria. 5 Na Ruwa ai o wusimiri na iwiyiṟia moo namuenengye ikusuria kyindo kyimwi nyoe wenyi ko wenyi kui mfano o Kristo Yesu; 6 kundu kui mrima umwi na kui ṙumbu lyimwi muiṙime iṟumisha Ruwa, Awu o Mndumii oṙu Yesu Kristo. 7 Koikyo muambilyiane nyoe wenyi ko wenyi, chandu na Kristo aleluambilyia, kundu Ruwa nang'anyiso. 8 Kyipfa ngyigamba kye Kristo ammba mṟundi o mma o iṙino kyipfa kya wuloi wo Ruwa, kundu naṟingyishie shiteṟio waku waṙu waleenengo. 9 Lyingyi-se kundu wandu walakyeri Wayuda waṟumishe Ruwa kyipfa kya ihooṟia lyakye; chandu kyikyiṟeie, “Koikyo ngyekuana wandunyi walakyeri Wayuda, na inyi ngyeimbia rina lyapfo.” 10 Lyingyi-se nagamba, “Chihiyonyi, wandu walakyeri Wayuda, hamwi na wasambuṟe wa Ruwa.” 11 Lyingyi-se, “Nyoe wandu moose mulakyeri Wayuda, ṟumishenyi Mndumii nyoe wandu moose, mng'anyisenyi.” 12 Na lyingyi-se Yesaya nagamba, “Kochiwaṙa mndu kyisharinyi kya Yese, na oe nechichilyia wandu walakyeri Wayuda, nawo wechikusuria kokye.” 13 Kyasia-ng'u Ruwa mokusuria namuichuṟe nyoe sia yoose na ufoṟo iiṙikyienyi, kundu muengyeṟikye mnu iwaṙa ikusuria, pfinyenyi tsa Mumuyo Mweele. 14 Wana wa wama wako, inyi ngyimonyi ngyileṟingyishio kui mbonyi tsanyu kye mui wandu wecha, muwaenengye wuṟango woose; lyingyi-se moiṙima itutumana. 15 Indi ngyimuṟeia, kui wukari ngoseṟa ngyuurenyi tsingyi tsa paruo-i, cha imukumbuṟa, kui isaṟia lyilya ngyileenengo nyi Ruwa, 16 kundu ngiwe mṟundi o Kristo Yesu wandunyi walakyeri Wayuda. Ngyiṟundie Ndumi Ngyicha ya Ruwa iṟunda lya wukohanyi, kundu wandu walakyeri Wayuda wawe kyiano kyechiambilyio, kyikamwilyiṟo nyi Mumuyo Mweele. 17 Kyasia, ngyiwoṙe kyimaṙuma kyewona kyiṟumi kyiiṙi kya Kristo Yesu mbele ya Ruwa. 18 Kyipfa ngyekaria igamba kyindo Kristo alakyiwutie kui iṟunda lyako-pfo, wandu walakyeri Wayuda waiṙime iindia kui iṙeṙa ang'u kui mawuto, 19 kui pfinya tsa kyiṟingyishio na maṟiyisho, pfinyenyi tsa Mumuyo Mweele; mṟasa kyikawa wookyia Yerusalemu, na mṟasenyi mṟasa Ilyiriko, ngamwonguo Ndumi Ngyicha ya Kristo chandu kyiwaṟi. 20 Na wuṙo-se ngyechitambagana ionguo Ndumi Ngyicha, ngyilaonguo handu rina lya Kristo lyammarise igambo, ngyilachewika numba wuye ya mndu ungyi. 21 Indi chandu kyikyiṟeie, “Walya walandeongoyo mbonyi tsakye wechiwona, na walya walandeicho wechimanya.” 22 Ny'kyo kyitewe ngyileimo kyiyeri kyifoi ngyilache na konyu. 23 Kyaindi wulalu, cha kyipfa kulawoṙe-se kyindo kyingyishingyie ngyuura tsa kunu, lyingyi-se wookyia maka ifoi ngyilangyie icha na konyu; 24 kyiyeri kyoose ngyechipfunga kyaro kyeyenda Spania [ngyeecha na konyu]. Cha kyipfa ngyikusurie immbona nyoe kyaronyi kyako, na iṙoo kyaro na nyoe, mrima oko uchihiyo kyitutu kyipfa kyanyu. 25 Indi wulalu ngyiyenda Yerusalemu, ngyechiṟundia wandu wa Ruwa; 26 kyipfa kyachihiṟa wandu wa Makyedonia na Akaya wasanie kyindo kyetarama wandu wa Ruwa wai wafofo ipfo Yerusalemu. 27 Yee, kyachihiṟa wandu wa Makyedonia, lyingyi-se wairiko nyi wandu walya wafofo wa Yerusalemu. Cha kyipfa kokooya wandu walakyeri Wayuda waleambilyia iwuka kowo shindo sha mrima, kyawakooya wo iwatarama kui shienengo sha kyiwuyana. 28 Ngammarisa iṟunda-lyo na iwaenengyia kyilya kyilesanio kyipfa kyawo, ngyeiṙia konyu ngyechiyenda Spania. 29 Ngyiichi kye ngacha na konyu ngyemuendie mboṟa ing'anyi ya Kristo. 30 Kyasia-ng'u, wana wa wama wako, ngyimuterewa kyipfa kya Mndumii oṙu Yesu Kristo, na kyipfa kya ikunda lyekyeendo nyi Mumuyo, pfuṟukanenyi hamwi na inyi shiterewonyi shanyu kyipfa kyako mbele ya Ruwa. 31 Terewenyi kundu ngyilakapo nyi walya walaiṙikyie Yesu urukyenyi lo Uyuda, na lyingyi-se kundu iṟunda ngyiwoṙe ipfo Yerusalemu lyiiṙikyio nyi wandu wa Ruwa. 32 Ngyiiṙime ishika konyu kui sia, chandu Ruwa akundi, ngyiiṙime ionyonya hamwi na nyoe. 33 Ruwa o ufoṟo nawe na nyoe moose. Amen.



16

1 Ngyimanyisha konyu mshikyi oṙu Foibe; akyeri mṟundi siṟinyi ya Kyenkrea. 2 Mwambilyienyi kyiiṙi kya Mndumii, chandu kyiwaṟi wandu wa Ruwa mumwenengye orio kyindo kyoose echikunda konyu; cha kyipfa oe nataramie wandu wafoi, kawengyitarama na inyi taa. 3 Ngyiiṟikyiṟienyi Pirisikyila na Akyila, wandu wai waṟundi hamwi na inyi kyiiṙi kya Kristo Yesu, 4 wawekuṟeyeṟie maa iwoogo kyipfa kyako. Iwo ngyiwaana, maa chi inyi tikyi-pfo, indi na siṟi tsa wandu woose walakyeri Wayuda taa. Ngyiiṟikyiṟienyi na siṟi ikyeri numbenyi kowo. 5 Ngyiiṟikyiṟienyi Epaineto, mkunde oko, aleambilyia Yesu kulya Asia. 6 Ngyiiṟikyiṟienyi Maria, ulya alekulyisa wukyiwa mnu kyipfa kyanyu. 7 Ngyiiṟikyiṟienyi Andironiko na Yunia, washari wako, walepfungo hamwi na inyi, wandu waichio kyiiṙi kya wasu; nawo walengyisongoya inyi iwa Wakristiano. 8 Ngyiiṟikyiṟienyi Ampilyiato, mkunde oko kyiiṙi kya Mndumii. 9 Ngyiiṟikyiṟienyi Urubano, mndu aiṟunda hamwi na inyi kyiiṙi kya Kristo, na Stakyisi, mkunde oko. 10 Ngyiiṟikyiṟienyi Apele, amwiṙikyie kyiiṙi kya Kristo. Ngyiiṟikyiṟienyi wandu wa kanyi ko Aristobulo. 11 Ngyiiṟikyiṟienyi Herodioni, ushari loko. Ngyiiṟikyiṟienyi wandu wa kanyi ko Narikyiso, wai kyiiṙi kya Mndumii. 12 Ngyiiṟikyiṟienyi Turufaina na Turufosa, wawoṙe wuragari kyiiṙi kya Mndumii. Ngyiiṟikyiṟienyi Perisisi, mkunde alewika wuragari mnu kyiiṙi kya Mndumii. 13 Ngyiiṟikyiṟienyi Ṟufo, msambuṟe kyiiṙi kya Mndumii, na wamae akyeri nyi wama oko taa. 14 Ngyiiṟikyiṟienyi Asinkoito, Filekoni, Herime, Patiroba, Herima, na wana wa wama wakyeri hamwi nawo. 15 Ngyiiṟikyiṟienyi Filoloko na Yulyia, Nerea na mshikyi okye; na Olyimpa, na wandu wa Ruwa woose wakyeri hamwi nawo. 16 Iṟikyiṟanenyi nyoe wenyi ko wenyi chandu wandu waiṙikyie Yesu wekyeiṟikyiṟana. Siṟi tsoose tsa Kristo tsamuiṟikyiṟa. 17 Wana wa wama wako, ngyimuterewa ambuyenyi walya wawoṙe wuṟiingyi na mbonyi tseolotsa wengyi kui malosho galaṙuṙanyi na shilya mulekulosha. Kushowenyi nawo. 18 Kyipfa wandu wa mbaṟe-yo waiṟundia Mndumii oṙu Yesu Kristo-pfo, indi nyi ndewu tsawo wawenyi; na kui maṙeṙo ga wulembi na maṙeṙo gekuloṟa kye wawecha kundu wakundo, wailemba wandu wanyotsu. 19 Kyipfa wuindi wonyu wuleshika ko wandu woose. Kyasia ngyimchihiye kyipfa kyanyu, kyaindi ngyikundi nyoe muwaṙe wuṟango shindonyi shicha na iwa matondo shindonyi shiwicho. 20 Na Ruwa o ufoṟo nechirumatsa Satana wanda ya maṙende ganyu iwinyi. Isaṟia lya Mndumii oṙu Yesu Kristo lyikae hamwi na nyoe [Amen.] 21 Timoteo, mṟundi hamwi na inyi, namuiṟikyiṟa, na Lukyio, na Yason, na Sasipatiro, washari wako. 22 Inyi Teritio, ngyileṟeia paruo-i, ngamuiṟikyiṟa kyiiṙi kya Mndumii. 23 Gayo, ulya alengyiambilyia na ngyikyeri kokye hamwi na Siṟi yoose taa wamuiṟikyiṟa. Erasto, moambilyia heleri tsa mṟi, na Kwarito mono-wama oṙu, wamuiṟikyiṟa. [ 24 Isaṟia lya Mndumii oṙu Yesu Kristo lyikae hamwi na nyoe moose. Amen.] 25 Wulalu naṟumisho ulya echiiṙima imukarisha, iṙuana na Ndumi Ngyicha ngyileonguo kya wucha wo Yesu Kristo, kyilyingananyi na kyilya kyiwekuṟiikyie wookyia kyiyeri kyileshi kyileiṙa. Wulalu Ruwa nashukuo 26 na pata kui shiṟeio sha weonguo shisuku, kyikamanyika ko masanga goose chandu Ruwa o mlungana alegamba, kundu waindie Iiṙikyia. 27 Nyi oe Ruwa, kulawoṙe ungyi awoṙe wuṟango cha oe. Kyiṟumi nyi kyakye kui Yesu Kristo, mlungana na mlungana. Amen.



AMAZING GRACE BIBLE INSTITUTE