Matthew


1

1 Iga nyigo marina ga waku wa Yesu Kristo awei o kyishari kya Dawidi na Abrahamu. 2 Abrahamu nalefee Isakyi, Isakyi kafee Yakobo; Yakobo kafee Yuda na wana wa wamae. 3 Yuda kafee Peresi na Sera ipfo ko Tamari; Peresi kafee Esiromu; Esiromu kafee Aramu. 4 Aramu kafee Aminadabu; Aminadabu kafee Nashon, Nashon kafee Salyimone. 5 Salyimone kafee Boasi ko Rahabu; Boasi kafee Obedi ko Ruti, Obedi kafee Yese. 6 Yese kafee Mangyi Dawidi. Dawidi kafee Solomon ko mka ulya o Uria. 7 Solomon kafee Rehoboamu; Rehoboamu kafee Abiya; Abiya kafee Asa. 8 Asa kafee Yoshafati; Yoshafati kafee Yoramu; Yoramu kafee Usia. 9 Usia kafee Yotamu; Yotamu kafee Ahasi; Ahasi kafee Esekyia. 10 Esekyia kafee Manase; Manase kafee Amon; Amon kafee Yosia. 11 Yosia kafee Yekonia na wana wa wamae, kyiyeri kya wana wa Isiraelyi waleṙoo wusingyenyi kulya Babelyi. 12 Na numa ya wusamiṟo wulya wo Babelyi, Yekonia kafee Shealyitielyi; Shealyitielyi kafee Serubabelyi. 13 Serubabelyi kafee Abihudi; Abihudi kafee Elyiakyimu; Elyiakyimu kafee Asori. 14 Asori kafee Sadokyi; Sadokyi kafee Akyimu; Akyimu kafee Elyiudi. 15 Elyiudi kafee Elyieseri; Elyieseri kafee Matani; Matani kafee Yakobo. 16 Yakobo kafee Yosefu mii o Maria alefee Yesu elago Kristo. 17 Koikyo marika goose wookyia Abrahamu mṟasa Dawidi nyi ikumi na gaana. Na wookyia Dawidi mṟasa kyiyeri wana wa Isiraelyi waleṙoo wusingyenyi kulya Babelyi nyi marika ikumi na gaana. Na wookyia wusamiṟo wo Babelyi mṟasa Kristo nyi marika ikumi na gaana. 18 Yesu Kristo nalefeo kuṙi. Maria wamae kyiyeri aweṙuṙo nyi Yosefu, walandekooyane kyimmbiu nalewono ai mlemo kui wuiṙimi wo Mumuyo Mweele. 19 Na Yosefu, mii okye, kyipfa kya ilyi-indi awekyeri mndu msumganyi alakunde imsutsa, kaṙumbuo imṙa kui kyiṟika. 20 Kyasia-ng'u kyiyeri awekusaṟa isho, malaika o Mndumii kamchia ndoṙonyi, echigamba, “Yosefu, mana o Dawidi, ulaowuoe iṙuo Maria mka opfo, kyipfa ikyo kyikyimooge kokye nyi kui wuiṙimi wo Mumuyo Mweele. 21 Na oe nechienengo mana o womi, na iyoe nochimlaga Yesu, kyipfa, nyi oe echiwuta wandu wakye ngyuunyamaṟi tsawo. 22 Isho shoose shaṟundika kundu kyiafukyie kyindo kyileṙeṙo nyi Mndumii kui ndumo ya moonguo shisuku echigamba, 23 ‘Ambuya, mana mkyega nechiira mana, na oe nechienengo mana o womi; nawo wechimlaga Imanuelyi; ikyo nyi kyimwi na igamba, Ruwa hamwi na soe.’ ” 24 Na Yosefu lyilya aleamka iwuka maṙoenyi, nalewuta chandu malaika o Mndumii alemmbia. Kaṙuo mka okye; 25 alakooyane na oe kyimmbiu maa lyimwi, mṟasa kyiyeri aleenengo mana okye; kamlaga Yesu.



2

1 Lyilya Yesu alefeo Betilehemu ya Uyuda, kacha kyiyeri kya mangyi Herode, wandu wawewoṙe wuṟango wo mbonyi tsa nyenyeri wa ura lo ngamenyi waleshika Yerusalemu, wechigamba, 2 “Nyi kwi ai ulya alefeo mangyi o Wayuda? Kyipfa lulewona nyenyeri yakye ura lo ngamenyi, na soe locha luchemuolokyia.” 3 Kyasia mangyi Herode amuicho isho, nalewoṙo nyi fowa mrimenyi, na wandu wa Yerusalemu taa hamwi na oe. 4 Kasania wang'anyi wa makohanyi woose na walosha wa mawawaso, kapfula mbonyi kowo, Kristo nafeo kwi? 5 Nawo wakammbia, “Kyiiṙi kya Betilehemu ya Uyuda; kyipfa nyi wuṙo kyiwekyiṟeie nyi moonguo shisuku: 6 ‘Na iyoe Betilehemu, urukyenyi lo Yuda, ukyeri mtutu wachilyinyi wa Yuda maa ale-pfo; kyipfa kopfo nechiwuka mochilyia uruka, echilyisa wandu wako Isiraelyi.’ ” 7 Numa Herode kalaga wandu walya wawoṙe wuṟango wo mbonyi tsa nyenyeri kawaṙa nawo kyisanzionyi kyiṟika kawawesa nyi indi nyenyeri-yo ilewoneka. 8 Kawaṙuo Betilehemu, kagamba, “Yendenyi mundewesa mnu mbonyi tsa mana; na mukommbona, ngyiendienyi mbonyi, kundu na inyi ngyindemwindia.” 9 Nawo waicho maṙeṙo ga mangyi, walewooka kyaro; na nyenyeri iya waleiwona ura lo ngamenyi ikawasongoya, mṟasa ikayenda ikagoṟoka wuye ya handu mana awekyeri. 10 Na lyilya walewona nyenyeri iya walewoṙo nyi sia ing'anyi mnu. 11 Wakaiṙa na numba, wakawona mana hamwi na Maria wamae, wakapfiria ndi wakamwindia; nawo wampfunguo mkunja yawo wakamwenengyia shindo sha woguru wung'anyi; sahapu na uvumba na manemane. 12 Nawo wammbawaso nyi Ruwa ndoṙonyi walawiyilyie Herode, wakayenda urukyenyi kowo kui njia ingyi. 13 Na iwo wamuyende, malaika o Mndumii nalecha na ko Yosefu ndoṙonyi kagamba, “Yenda, uṙuo mana na wamae, uṙiche na Misiri, ukae pfo mṟasa ngyikuwie; kyipfa Herode nakundi ipfula mana namrumatse.” 14 Kayenda kaṙuo mana na wamae kyio, kayenda Misiri, 15 kakaa pfo mṟasa Herode kapfa; kundu kyiafukyie kyindo kyileṙeṙo nyi Mndumii kui ndumo ya moonguo shisuku, echigamba, “Iwuka Misiri ngyilelaga mono-ko.” 16 Naaho-ng'u Herode, ammbone kye ammbutio shindo sha ngyeṟo nyi wandu walya wawoṙe wuṟango wo mbonyi tsa nyenyeri naleicho nyashi mnu, kaṙuma wandu wakawaaga wana woose wa kyisoṟo wawekyeri kulya Betilehemu na ipfo mṟasenyi koose, wookyia wawoṙe maka iwi na wanda ya iho, ko kyiyeri kyoose alekyimanya ko wandu walya wawoṙe wuṟango wo mbonyi tsa nyenyeri. 17 Naaho-ng'u kyileafukyia kyindo kyilegambo nyi moonguo shisuku Yeremia, echigamba, 18 “Ṟui lyileaṙanyio Rama, wukyiwa, na ikapa ṟanyi lying'anyi, Raheli echifiiṟia wana wakye, alaiṙikyie iwiyiṟio moo, kyipfa woose wawepfiie.” 19 Kyaindi kyiyeri Herode alepfa, malaika o Mndumii nalecha na ko Yosefu ndoṙonyi ipfo Misiri, 20 kagamba, “Amka, uṙuo mana na wamae uwuye na kulya urukyenyi lo Isiraelyi; kyipfa wampfa walya waweikundi iwaaga mana-cho.” 21 Kayenda kaṙuo mana na wamae, kashika uruka lo Isiraelyi. 22 Kyaindi amwicho kye Arikyelao nawoṙe wuchilyi ipfo Uyuda handu ha Herode awuye, naleowuo iyenda pfo; na oe ammbawaso ndoṙonyi kayenda ngyuura tsa Galyilaya. 23 Kakaa mṟinyi uwekyelago Nasareti; kundu kyiafukyie kyindo kyileṙeṙo nyi weonguo shisuku: “Nechilago Mnasorayo.”



3

1 Mfiri iya Yohane Mpatisi naleyenda echionguo mbonyi ngyicha nukyenyi ya Uyuda, na igamba, 2 “Ṙumbuyenyi wunyamaṟi; kyipfa Wumangyi wo ruwewu womshika kufuhi.” 3 Cha kyipfa icho nyi oe alegambo nyi moonguo shisuku echigamba, “Ṟui lya mndu aieṙia nuka, ṟeyeṟenyi njia ya Mndumii, goṟotsenyi kundu echiiṙia.” 4 Na Yohane naweṟee ikunya lya mapfukye ga ngamia na ukowa lo njonyi kyitsinyi kyakye; na kyelya kyakye nyi-we nzie na wukyi wo nguṙunyi. 5 Naaho-ng'u wandu wa Yerusalemu waleyenda kokye, na wa Uyuda koose, na wa ngyuuruka tsoose tsa mbai ya Yoridan; 6 na oe kawapatisa kulya mfonyi o Yoridan, wechitocha ngyuunyamaṟi tsawo. 7 Na lyilya alewona wafoi kyiiṙi kya Mafarisayo na Masadukayo wechicha na wupatisonyi wokye, nalewawia, “Nyoe maalea ga njoka, nyi wui alemwikyimbia nyoe iṙicha nyashi-yo iicha? 8 Kyasia kumbienyi ndunda tsiṙuṙanyi na iṙumbuya wunyamaṟi. 9 Maa mulakusaṟe mrimenyi konyu kye, ‘Muwoṙe awu, nyi oe Abrahamu; kyipfa ngammbia kye Ruwa neiṙima kyiiṙi kya magoe-ga iiria Abrahamu wana.’ 10 Na soka lyammbikyio matsindenyi ga mashiṙi; kyasia orio ikyiṙi lyilekyekumbia ndunda ngyicha lyekyemanyo na iwiyitso moṙonyi. 11 Ny'kyaloi inyi ngyimpatisa kui mṟinga kyipfa kya iṙumbuya wunyamaṟi; kyaindi ulya aicha numa yako nawoṙe pfinya kuta inyi, ngyiwaṟi maa iira shiaṙu shakye-pfo; oe nechimpatisa kui Mumuyo Mweele na kui moṙo. 12 Indo lyakye lyeela shindo lyikyeri kuwokonyi kokye, na oe nechiaia muului oose handu hakye heelyia shindo; na isania nganu yakye kyikumbinyi, kyaindi muului nechiurumatsa moṙonyi ulekyeruma.” 13 Kyiyeri-kyo Yesu kacha awuka Galyilaya mṟasa Yoridan ko Yohane kundu napatiso. 14 Kyaindi Yohane katambagana imshingyia, echigamba, “Inyi ngyilangyie ipatiso nyi iyoe, na iyoe nuicha na koko?” 15 Yesu kagaluo kammbia, “Iṙikyia wulalu kuṙi; kyipfa nyi wuṙo kyiluwaṟi iafutsia wusumganyi woose.” Kyasia kamwiṙikyia. 16 Na Yesu ampatiso cha ilyi kaṙo iwuka kulya mṟingyenyi; na mapuchi gakaseia, kawona Mumuyo o Ruwa echisokyia wuye yakye cha mbeta. 17 Na ṟui lyiwukyie ruwewu lyikagamba, “Ichu nyi Mana oko, mkunde oko, ngyimchihiye kyipfa kyakye.”



4

1 Numa ya iho Yesu kaṙoo nyi Mumuyo kundu ko nuka, kundu nayesho nyi Mokyiriinzi. 2 Kakuretekyia mfiri makumi gaana kyio na kyingoto, mafurumionyi kawoṙo njaa. 3 Myeshi kacha na kokye kammbia, “Kokooya iyoe nyi mana o Ruwa, wia magoe-ga gawe mkate.” 4 Na oe kagaluo, kagamba, “Kyikyiṟeie, ‘Mndu echiwona moo kui mkate tikyi-pfo, kyaindi ko orio ṙeṙo Ruwa agamba.’ ” 5 Kyasia Mokyiriinzi kamṙuo mṟasa Yerusalemu, mṟi mweele, kammbikyia wuye ya uweri lo hekalu 6 kammbia, “Kokooya iyoe nyi Mana o Ruwa kuwiyitse wanda; kyipfa kyikyiṟeie, ‘Nechikuṙumia malaika wakye; na wechikuwaṙa mawokonyi gawo; ulachekapa ṙende igoenyi.’ ” 7 Yesu kammbia, “Ngoseṟa kyikyiṟeie, ‘Ulayeshe Mndumii Ruwa opfo.’ ” 8 Numa ya iho Mokyiriinzi kamṙuo fumvunyi lyileshi mnu, kamloṟa ngyuuchilyi tsoose tsa wuyana, na wung'anyi wotso, 9 kammbia, “Ishi shoose ngyechikuenenga, kongyiindia.” 10 Naaho-ng'u Yesu alemmbia, “Wuka iha, Satana, kyipfa kyikyiṟeie, ‘India Mndumii Ruwa opfo, umterewe oe amonyi.’ ” 11 Numa ya iho Mokyiriinzi kamleka; na malaika wakacha wakamtarama. 12 Yesu amwicho kye Yohane Mpatisi nampfungye, naleyenda mṟasa Galyilaya. 13 Kawuka Nasareti, kacha kakaa Kaperinaumu, mṟi ukyeri mbai ya ipalyipalyi, mṟasenyi o Sabulon na Naftalyi; 14 kundu kyiafukyie kyindo kyileṙeṙo nyi moonguo shisuku Yesaya, echigamba, 15 “Uruka lo Sabulon na uruka lo Naftalyi, ṟuko lya ipalyipalyi, molyolya o Yoridan, Galyilaya ya wandu walaiṙikyie Ruwa. 16 Wandu walya wakyeri meemenyi wammbona saa ing'anyi, na walya wakyeri urukyenyi lo kyirinje kya upfu, ngyeela yammboneka kowo.” 17 Wookyia kyiyeri-kyo Yesu nalewooka ionguo mbonyi ngyicha, na igamba, “Ṙumbuyenyi wunyamaṟi kyipfa Wumangyi wo ruwewu womtikyira kufuhi.” 18 Na oe kyiyeri aweichumia mbai ya ipalyipalyi lya Galyilaya, nalewona wana wa mka wawi, Simion ekyelago Petiro na Anderea mono-wamae wechiwiyitsa ndusu tseṙeia makunga ipalyipalyinyi; kyipfa wawekyeri wandu wekyeṙega makunga. 19 Kawawia, “Ngyioshenyi, na inyi ngyechimugaluo muwe wandu wekyeṙega wandu.” 20 Cha ilyi wakaṙa ndusu tsilya tsawo tseṙega makunga, wakamwosha. 21 Kaengyeṟa ichumia, kawona wana wengyi wa mka wawi, Yakobo mana o Sebedayo, na Yohane mono-wamae, wakyeri ngalawenyi hamwi na Sebedayo awu-yawo, wechiachikyia ndusu tsawo tseṙega makunga; kawalaga. 22 Cha ilyi wakaṙa ngalawa iya yawo na awu-yawo wakamwosha. 23 Na oe nawetenga-tenga urukyenyi lo Galyilaya loose, echilosha masinagoginyi gawo na ilosha Mbonyi Ngyicha ya Wumangyi, na ikyiṟa ndoṟe na wufafa wo orio mbaṟe wandunyi. 24 Na mbonyi tsakye tsikaṙunganana urukyenyi lo Shamu loose; wakamwendie woose waweluoe, wawoṙo nyi orio ndoṟe na orio ilyiso wukyiwa, wawoṙo nyi waṟufui wawicho, na wekyeuma nguku, na wapfiie ngapfu ura lumwi; kawakyiṟa. 25 Na wuingyi wo wandu wukomwosha, iwookyia Galyilaya na Dekapolyi, na Yerusalemu na Uyuda, na molyolya o Yoridan.



5

1 Na oe kyiyeri alewona wuingyi wo wandu, naleṙo na fumvunyi; na amṙamie, wanalosho wakye walecha na kokye. 2 Kawooka iwalosha echigamba, 3 “Wagusu iwo wawoṙe wukyiwa wo mrima; kyipfa Wumangyi wo ruwewu nyi wowo. 4 Wagusu iwo wawasokyie nyi fowa; kyipfa iwo wechiwiyiṟio moo. 5 Wagusu iwo wawoṙe wuhoo; kyipfa iwo wechioṟa uruka. 6 Wagusu iwo wawoṙe njaa na nyoṙa ya wusumganyi; kyipfa iwo wechiigutso. 7 Wagusu iwo wawoṙe isaṟia; kyipfa iwo wechiwona isaṟia. 8 Wagusu iwo wawoṙe mrima mmbaṙami; kyipfa iwo wechiwona Ruwa. 9 Wagusu iwo wekyeende ufoṟo; kyipfa iwo wechilago wana wa Ruwa. 10 Wagusu iwo wechipfulutso nyashi kyipfa kya iwa wasumganyi; kyipfa Wumangyi wo ruwewu nyi wowo. 11 Wagusu nyoe ilyi wechimkapa kyipfa kya wusumganyi na impfulutsa nyashi na imuiria orio kyindo kyiwicho kui wongo, kyipfa kyako. 12 Chihiyonyi, na ikyesa; kyipfa wori wonyu nyi wung'anyi ruwewu. Kyipfa nyi wuṙo walepfulutsa nyashi weonguo shisuku walemusongoya nyoe.” 13 “Nyoe nyi munyu o wuyana. Kyaindi munyu ukyeri unyamaṟikyie owiko-kyi mṟasa uṙahie? Ochiwaṙa-se kyiira maa ale-pfo, sile iwiyitso nja na ichumo-chumo nyi wandu. 14 Nyoe nyi saa ya wuyana. Mṟi oiṙima ikuṟiika ukyeri wuye ya fumvu-pfo. 15 Maa wandu wekyekoṟa taa na iiwikyia handu hakuṟiikyie-pfo, kyaindi handu hakuirie; nayo ikalyimikyia woose wakyeri numba. 16 Na wuṙo ngyeela yanyu ilyimikye mbele ya wandu, waiṙime iwona mawuto ganyu mecha, waṟumishe Awu-yonyu akyeri ruwewu.” 17 “Mulakusaṟe kye ngyilecha iilacha mawawaso na shilya weonguo shisuku wagambie. Ote. Ngyilecha iilacha-pfo, kyaindi iichuṟia. 18 Kyipfa, ny'kyaloi, ngammbia, mṟasa kyiyeri ruwewu na uruka shechiwuka ho, maa kyindo kyitung'tu kya mawawaso kyechiwuka ho-pfo, mṟasa shoose shiafukyie. 19 Kyasia mndu oose echinyamaṟa iwawaso lyimwi kyiiṙi kya iga gai matutu, na ilosha wandu kuṙo, nechilago mtutu kuta woose Wumangyinyi wo ruwewu; kyaindi mndu echigaosha na igalosha, icho nechilago ang'anyi Wumangyinyi wo ruwewu. 20 Kyipfa ngammbia-kye wusumganyi wonyu wulandeng'anie wulya wo walosha wa mawawaso na Mafarisayo, mochiiṙa maa ale na Wumangyinyi wo ruwewu-pfo.” 21 “Mulemuicho chandu wandu wa kacha walewio ulawaage; na mndu kawaaga kyimmbaṟi ianduyo. 22 Kyaindi inyi ngammbia, orio mndu mokapo nyi nyashi kyipfa kya mono-wamae kyimmbaṟi ianduyo. Na mndu molahia mono-wamae, kyimmbaṟi iṙeṙio moondu. Na mndu kamlaga tondo, kyimmbaṟi ngyehena ya moṙo. 23 Kyasia koende kyiano kyapfo na mbele ya Ruwa, na kunu kokumbuo kye mono-womoo nawoṙe ṙeṙo na iyoe, 24 ṙa kyiano-kyo kyapfo mbele ya Ruwa, uyende, uachikyie kuwooka mbonyi tsapfo na mono-womoo, numa uwuye uenengyie kyiano kyapfo. 25 Achikyia iwinyi mbonyi tsapfo na ulya uwoṙe na oe moondu kyiyeri uṙuṙanyi na oe njienyi; ulya uwoṙe na oe moondu alachekuṙuo ko moṙumbuo moondu, na moṙumbuo moondu kakuṙuo ko asikari, kowiyitso kyipfungonyi. 26 Ny'kyaloi, ngakuwia, ochiwuka pfo maa ale-pfo mṟasa umarise itaa helo iya ya mafurumionyi.” 27 “Muleicho kye kyikyigambe, ulaṟuguye maa ulaṟuguyo. 28 Kyaindi inyi ngammbia orio mndu aambuya mndu mka kui imlanga, amumṟuguya ipfo mrimenyi kokye. 29 Riso lyapfo lya kulyoe lyikakutewe, lyikuluoe ulyiwiyitse kuleshi na iyoe; kyipfa kyikuwaṟi kyoonyi kyapfo kyimwi kyiṙekye kundu mmbiu opfo oose ulawiyitso ngyehenenyi. 30 Na kuwoko kopfo ko kulyoe kukokutewe, ṙumbuo kuwoko-ko uwiyitse kuleshi na iyoe. Kyipfa kyikuwaṟi kyoonyi kyapfo kyimwi kyiṙekye, kundu mmbiu opfo oose ulawiyitso ngyehenenyi.” 31 “Kyiwekyiṙeṙe taa, mndu kaṙa mka okye, namwenengye kyiṟeio kyelekana na oe. 32 Kyaindi inyi ngammbia, orio mndu aṙa mka okye, sile ko mbonyi tsa wuṟui, namgaluo mṟui; na mndu kaalyika ulya aṙio naṟuguya.” 33 “Ngoseṟa mulemuicho chandu wandu wa kacha walewio, ulalye nyamu kui rina lya Ruwa, kyaindi afutsia nyamu tsapfo ko Mndumii. 34 Kyaindi inyi ngammbia, molalye nyamu maa ale; maa kui ruwewu, kyipfa ikyo nyi kyiṙi kya Ruwa kya wuchilyi. 35 Maa kui uruka, kyipfa nyiho hewikyia maṙende gakye; maa kui Yerusalemu, kyipfa nyicho mṟi o mangyi ang'anyi. 36 Maa ulalye nyamu kui mṙoe opfo, kyipfa oiṙima igaluo uchui lumwi iwa uwiṟo ang'u njuu-pfo. 37 Kyaindi maṙeṙo ganyu gawe yee, yee; ote, ote; kyipfa gaelewetsie igo gawukyie ko ulya mmbicho.” 38 “Mulemuicho kye kyikyigambe, riso ko riso, na yego ko yego; 39 kyaindi inyi ngammbia, mulawingane na mndu mmbicho; kyaindi mndu akukapa nguchu ya ura lo kulyoe, mgalutsie na nguchu ya kawi. 40 Na mndu akundi ikulaga moondunyi na iṙuo iwale lyapfo, mṙeeye na ijoho taa. 41 Na mndu echikuitika uyende na oe mailyi imwi, yenda na oe tsiwi. 42 Akuterewa, mwenengye; na mndu akundi iakuo kopfo ulamwime.” 43 “Mulemuicho kye kyikyigambe, ukunde momṟasa opfo, na usuo mokyituwa opfo. 44 Kyaindi inyi ngammbia, kundenyi washituwa wanyu, terewienyi walya waimpfulutsa nyashi; 45 kundu muiṙime iwa wana wa Awu-yonyu akyeri ruwewu. Kyipfa oe nekyeenenga mmbaṟi okye wawicho na wecha, nekyeolotsia mvuo wasumganyi na walai wasumganyi. 46 Kyipfa mukokunda wamukundi nyoe tupu, mowona wori wuha? Maa wesania ukamba, wekyeṟunda isho isho-pfoe? 47 Ngoseṟa mukoiṟikyiṟa wana wa wamanyu tupu, moṟunda kyi kya ngoseṟa? Maa wandu walaiṙikyie Ruwa wekyewuta cha isho-pfoe? 48 Kyasia nyoe mochiwa wandu walawoṙe mti, chandu Awu-yonyu o ruwewu alawoṙe mti.”



6

1 “Mulaloṟe wucha wonyu mbele ya wandu, kundu wamuambuye. Kyipfa mukoṟunda muṙo, mowona wori ko Awu-yonyu akyeri ruwewu-pfo. 2 Kyasia kyiyeri-kyo uienengyia kyiano kyesaṟia molakushele, chandu wakulembecheṟi wekyewuta ipfo masinagoginyi na njienyi, kundu waṟumisho nyi wandu. 3 Ny'kyaloi, ngammbia, wammbona wori wowo. Kyaindi kyiyeri iyoe uienengyia kyiano kyesaṟia, maa kuwoko kopfo ko kumoso kulamanye kyindo kuwoko kopfo ko kulyoe kuiṟunda. 4 Kyiano kyapfo kyesaṟia kyiwe kui kyiṟika; na Awu-yopfo ulya ekyewona maa shilya shikuṟiikyie nechikuenenga iṟikoso.” 5 “Ngoseṟa kyiyeri muiterewa, mulawe cha wakulembecheṟi; kyipfa wo wakundi iterewa wagoṟokyi masinagoginyi na mbai ya njia, kundu wawono nyi wandu. Ny'kyaloi, ngyimmbia, wamuambilyia wori wowo. 6 Kyaindi iyoe kyiyeri-kyo uiterewa, iṙa na kyiṟinyi kyapfo uwiirie moongo, na komshinga moongo opfo, uterewe mbele ya Awu-yopfo akyeri handu hakuṟiikyie; na Awu-yopfo ekyewona maa shilya shikuṟiikyie nechikuenenga iṟikoso. 7 Na nyoe kyiyeri-kyo mukyeri kyiterewonyi, mulagambe shindo shifoi shilawoṙe kyiira, cha wandu walaichi Ruwa, kyipfa wo wekyekusaṟa kye wechiaṙanyio kyipfa kya maṙeṙo gawo iwa gafoi. 8 Kyasia mulawe cha iwo; kyipfa Awu-yonyu naichi shilya mukundi maa nyoe mulamterewa. 9 Kyasia nyoe terewenyi kuṙi, ‘Awu-yoṙu ukyeri ruwewu, Rina lyapfo lyitano lyiele, 10 Wumangyi wopfo wuche, kyindo ukundi kyiṟundikye, iha wuyanenyi cha kulya ruwewu. 11 Uluenengye kando kaṙu inu. 12 Uluhooṟie maṙeko gaṙu, chandu na soe lokyehooṟia walya wekyeluṙekyio. 13 Na ulaluṙuo kyiyeshionyi, kyaindi ulukyiṟe ngyeṟo tsa ulya mmbicho. [Cha kyipfa Wumangyi nyi wopfo, na pfinya, na mng'ano, mṟasa mlungana. Amen.’ ”] 14 “Cha kyipfa mukohooṟia wandu maṙeko gawo, na Awu-yonyu o ruwewu nechimuhooṟia nyoe. 15 Kyaindi mulandehooṟie wandu maṙeko gawo, maa Awu-yonyu echimuhooṟia nyoe maṙeko ganyu-pfo.” 16 “Ngoseṟa kyiyeri moṙumbuo ikuretekyia kundu muṟumishe Ruwa, mulawe cha wakulembecheṟi wawoṙe shaam shiwoṙe nzineeri. Kyipfa wekyenyamaṟa shaam shawo, kundu wawono nyi wandu kye wailya maa inyo-pfo. Ny'kyaloi ngammbia, wamuambilyia wori wowo. 17 Kyaindi iyoe kyiyeri okuretekyia, kushie mafuṙa mṙoenyi, usambe kyaam; 18 kundu ulawono nyi wandu kye nokuretekyia, sile nyi Awu-yopfo akyeri handu hakuṟiikyie, na Awu-yopfo ekyewona maa shilya shikuṟiikyie nechikuenenga iṟikoso.” 19 “Mulakoome shindo sha woguru kyipfa kyanyu iha wuyanenyi, handu mashinu na koṟa shekyenyamaṟa, na mbafu tsekyefunja na iiwa. 20 Kyaindi koomenyi shindo sha woguru kyipfa kyanyu ruwewu, kulekyenyamaṟika kyindo kyipfa kya mashinu maa koṟa, maa mbafu tsilekyefunja na iiwa. 21 Kyipfa handu kyindo kyapfo kya woguru kyikyeri na ho-ndu na mrima opfo ochikaa.” 22 “Taa ya mmbiu nyi riso. Kyasia riso lyapfo lyechiṟunda necha mmbiu opfo oose ochiwaṙa ngyeela. 23 Kyaindi riso lyapfo lyikanyamaṟika, mmbiu opfo oose ochiwaṙa meema. Kyasia ngyeela iya ikyeri kopfo ikawa meema; nyi meema ung'anyi mnu!” 24 “Kuwoṙe mndu echiiṙima iṟundia wandumii wawi-pfo; cha kyipfa nechisuo ichu, na ikunda ichu; ang'u nechikuwaṙa na ichu na imina ichu. Moiṙima iṟundia Ruwa na masaa-pfo. 25 Kyipfa kya ikyo ngammbia, mulawinie moo yanyu, mulye kyi ang'u munyo kyi; maa mmbiu yanyu muṟaae kyi. Moo chi ngoseṟa ya kyelya, na mmbiu chi ngoseṟa ya kyindo kyeṟaa? 26 Ambuyenyi shileye sha ngyinenyi kye shekyeṙonga-pfo, maa shekyesambuo-pfo, maa shekyesania kyikumbinyi-pfo; na awu-yonyu o ruwewu nekyeshiembeṟa shoose. Nyoe muwoṙe woguru wung'anyi kuta shileye-sho-pfoe? 27 Nyi wui konyu maa kakuwinisha eiṙima iengyeṟa maa ale mfiri yakye ya iha wuyanenyi? 28 Kyatarama kyi iwinia shindo sheṟaa? Kusaṟenyi kya shiwaṟo sha maṙemenyi, chandu shekyeṙo. Shekyeṟunda-pfo, maa shekyeoka-pfo. 29 Na inyi ngammbia kye maa Solomon mng'anonyi okye oose aleṟiko necha cha shiwaṟo-shi pfo. 30 Kyasia, kokooya Ruwa nekyeṟika kuṙo melyi tsa maṟa gai ho inu na ngama gakawiyitso moṙonyi, ngyesa echimṟika nyoe lya ngoseṟa, nyoe wa iiṙikyia lyifofo-pfoe? 31 Kyasia mulakuwinishe, mochigamba, lulye kyi, ang'u lunyo kyi, ang'u lpṟaae kyi? 32 Cha kyipfa isho shoose wandu walaṙikyie Ruwa wekyeshipfula. Na awu-yonyu o ruwewu naichi kye mukundi isho shoose. 33 Kyaindi pfulenyi kuwooka Wumangyi wokye, na wusumganyi wokye; na isho shoose mochiengyeṟio. 34 Kyasia mulakuwinishe na sha ngama; kyipfa ngama yekuwinia imonyi. Kyishikyie ikuwinisha orio mfiri na ngyuukyiwa tsa mfiri-cho.”



7

1 “Mulaanduye, mulacheanduyo nyoe. 2 Kyipfa chandu muianduya wengyi na wuṙo mochianduyo. Na kyiyeṟo kyilya mueṟa nakyo mochiyeṟio. 3 Kyasia, ny'kyilyi uiambuya kyiunana kyikyeri risonyi lya mono-womoo, na mriti-cho ukyeri ipfo risonyi lyapfo ulauambuye? 4 Ang'u nowia kuṙa mono-womoo, ‘Ngyileka ngyiwute kyiunana ipfo risonyi lyapfo,’ na kunu kuwoṙe mriti ipfo risonyi lyapfo? 5 Iyoe mkulembecheṟi, wuta kuwooka mriti-cho ipfo risonyi lyapfo; naaho-ng'u ochiwona necha iwuta kyiunana kyilya kyikyeri risonyi lya mono-womoo. 6 Mulaenengye shite kyilya kyikyeri kyiele. Maa mulawiyitse lulu tsanyu mbele ya nguwe. Tsilachetsichuma-chuma, tsikagaluka na imtafuo-tafuo.” 7 “Terewenyi na nyoe mochienengo. Pfulenyi, na nyoe mochiwona. Kape-kapenyi moongo na nyoe mochipfunguyo. 8 Kyipfa orio moterewa nekyeambilyia; na ulya mopfula nekyewona; na ulya mokapa-kapa moongo nechipfunguyo moongo. 9 Ang'u kuwoṙe mndu uha konyu, mono-kye kamterewa mkate, echimwenenga igoe? 10 Ang'u kamterewa ikunga, echimwenenga njoka? 11 Kyasia kokooya nyoe, mui wawicho, muichi ienenga wana wanyu shienengo shicha, ngyesa chi ngoseṟa mnu Awu onyu akyeri ruwewu echienenga mecha walya wekyemterewa-pfoe? 12 Kyasia shoose mukundi muṟundio nyi wandu, na nyoe waṟundienyi kuṙo. Kyipfa iga nyigo mawawaso na malosho ga weonguo shisuku.” 13 “Iṙenyi na numba kui moongo ulya msuse. Kyipfa moongo nyi umlandari, na njia iyendie wuṙetsinyi nyi ingyilandari, na nyi wafoi wekyeiṙa na numba kui moongo-cho. 14 Kyaindi moongo nyi umsuse, na njia iyendie moonyi o mlungana nyi ingyisuse, na wekyeiwona nyi sa waangu.” 15 “Kushowenyi na weonguo shisuku wa wongo, wandu wekyecha na konyu wakyeri cha moondo, kyaindi ipfo mrimenyi kowo nyi shisii shilang'a. 16 Mochiwamanya kui ndunda tsawo. Ngyesa wandu wekyehaa sabibu mshenyi, ang'u ndunda ngyicha tseloṙa nduonyi? 17 Na wuṙo orio ikyiṙi lyicha lyekyekumbia ndunda ngyicha; na ikyiṙi lyiwicho lykyekumbia ndunda ngyiwicho. 18 Ikyiṙi lyicha lyeiṙima ikumbia ndunda ngyiwicho maa ikyiṙi lyiwicho ndunda ngyicha-pfo. 19 Orio ikyiṙi lyilekyekumbia ndunda ngyicha lyekyemanyo na iwiyitso moṙonyi. 20 Kyasia na wuṙo kyikyeri kui ndunda tsawo mochiwamanya.” 21 “Chi orio mndu ekyengyiwia, ‘Mndumii, Mndumii’ echiiṙa na ipfo Wumangyinyi wo ruwewu-pfo; sile ulya ekyeosha shilya Awu oko akyeri ruwewu akundi. 22 Wafoi wechingyiwia mfiri ulya, ‘Mndumii, Mndumii, luleonguo shisuku kui rina lyapfo, na kui rina lyapfo iwuta waṟufui wawicho, na kui rina lyapfo iwuta shindo shifoi sha maṟiyisho?’ 23 Naaho-ng'u ngyechiwawia na pata, ‘Ngyimuichi nyoe maa ale-pfo. Wukyenyi koko, nyoe mokyeṟunda mawicho.’ ” 24 “Kyasia orio mndu ekyeicho maṙeṙo-ga gako na igaosha, nechiwa cha mndu awoṙe wuṟango, alewika numba yakye wuye ya iṟaṟa. 25 Mvuo ikakapa, mra ung'anyi ukocha, shiwiṟi shikakuma, shikakapa numba iya, ilaolokye; kyipfa ingyiyekyie wuye ya iṟaṟa. 26 Na orio mndu echiicho maṙeṙo gako alagaoshe, nechiwa cha mndu mtondo, alewika numba yakye wuye ya mlelya; 27 mvuo ikakapa, mra ung'anyi ukocha, shiwiṟi shikakuma, shikakapa numba iya, ikaoloka, na ioloka lyayo lyikawa lying'anyi.” 28 Na lyilya Yesu alemarisa igamba kuṙo, wuingyi wo wandu wuleṟiyio mnu kyipfa kya malosho gakye. 29 Cha kyipfa naweiwalosha cha mndu awoṙe wuchilyi, maa chi cha walya wawekyelosha mawawaso-pfo.



8

1 Na oe kyiyeri alesoka kulya fumvunyi, wuingyi wufoi wo wandu wulemwosha. 2 Kukocha mndu awoṙo nyi ndoṟe ya taambo kamwindia echigamba, “Mndumii, kokunda, noiṙima ingyiyeṟemtsa.” 3 Yesu kagoṟuo kuwoko kampaaya, echigamba, “Ngyikundi; yeṟemka.” Na cha ilyi ndoṟe yakye ya taambo ikammbuka. 4 Yesu kammbia. “Ulawie mndu; kyaindi yenda, undekuloṟa ko mkohanyi, undeenengyia kyiano chandu Mose alegamba, kyiwe wuṟingyishi kowo.” 5 Na kyiyeri aleiṙa na Kaperinaumu mchilyi umwi mtutu nalecha na kokye. 6 Kamterewa, echigamba, “Mndumii, mṟundi oko nalee kanyi, nawoṙo nyi ndoṟe ya ipfa ngapfu ura lumwi, naiwawio mnu.” 7 Yesu kammbia, “Ngyeecha, ngyimkyiṟe.” 8 Mchilyi ulya kamgaluo, kagamba, “Mndumii, inyi ngyiwaṟi iyoe uiṙe na numba koko-pfo; kyaindi gamba ṙeṙo lyimwi tikyi, na mṟundi oko nechichia. 9 Cha kyipfa inyi nyi mndu ngyiwoṙe wuchilyi, ngyiwoṙe asikari wanda yako; ngawia ichu, ‘yenda’ nekyeyenda; na ichu, ‘nnjo’ nekyecha; na kyisinga kyako, ‘wuta kuṙi’, kyekyewuta.” 10 Kyiyeri Yesu aleicho isho, naleṟiyio, kawia walya waweimwosha, “Ny'kyaloi ngammbia, ngyilandewone iiṙikyia lying'anyi kuṙi, ko mndu oose kunu Isiraelyi-pfo. 11 Na inyi ngammbia, kye wafoi wechicha iwuka ura lo ngamenyi na ura lo kyukonyi, nawo wechiṙamia hamwi na Abrahamu, na Isakyi, na Yakobo Wumangyinyi wo Ruwewu; 12 kyaindi wana wa Wumangyi wechiwiyitso meemenyi o nja. Nyipfo kochiwaṙa ṟanyi na ilya ngakuru.” 13 Na Yesu kawia mchilyi ulya, “Yenda; kyiwe kopfo chandu oiṙikyia.” Mṟundi ulya okye kachia saa iya iya. 14 Kyiyeri Yesu aleshika kanyi ko Petiro, kawona mamka o Petiro, alee kyitaṟenyi nawoṙo nyi isemu. 15 Kampaaya kuwoko, isemu lyikamleka; na oe kafuma kawaṟundia. 16 Na lyilya kuleila, wakamwendie wandu wafoi wawoṙo nyi waṟufui wawicho; kawuta waṟufui wawicho kui ṙeṙo lyakye, kakyiṟa woose walawekuiṙima, 17 kundu kyiafukyie kyindo kyilya kyikyigambe nyi moonguo shisuku Yesaya, echigamba, “Oe amonyi naleṙuo wufafa woṙu, na iṙuo ndoṟe tsaṙu.” 18 Na kyiyeri Yesu alewona wuigyi wufoi wo wandu wochimtengyetia, nalewia wanalosho wakye handu hamwi na oe wayende molyolya. 19 Mlosha umwi o mawawaso kayenda kokye, kammbia, “Mlosha, ngyekuosha orio handu ochiyenda.” 20 Yesu kammbia, “Mapaara gawoṙe mṟeshe, na shileye sha ngyinenyi shiwoṙe singyi kyaindi Mono-Adamu awoṙe handu heonyonyia-pfo.” 21 Ungyi kyiiṙi kya wanalosho wakye kammbia, “Mndumii, ngyienenga momu kuwooka, ngyiyende ngyindeṟika awu-yoko.” 22 Kyaindi Yesu kammbia, “Ngyiosha; leka wapfu waṟikye wapfu wawo.” 23 Kaṙooya ngalawenyi, wanalosho wakye wakamwosha. 24 Kukowaṙa shiwiṟi shing'anyi kulya ipalyipalyinyi; shiwiṟi-sho shikakapa ngalawa iya ikashikyio nyi mṟinga, na oe nawelee maṙoe. 25 Wanalosho wakye wakayenda kokye, wakamwamtsa, wechigamba, “Mndumii, luletse, luisia.” 26 Kawawia, “Ny'kyilyi mowa waowu, nyoe wa iiṙikyia lyiangu?” Cha ilyi kafuma, kaṙeṙia shiwiṟi na ipalyipalyi; kukotsia sau. 27 Wandu walya wakaṟiyio, wechigamba, “Ichu nyi mndu o mbaṟe iha maa shiwiṟi sha ipalyipalyinyi shiosha kyilya aigamba?” 28 Na oe kyiyeri aleshika molyolya, urukyenyi lo Wakyerasi, wandu wawi wawoṙo nyi waṟufui wawicho walekarisana na oe, wawukyie handu heṟika wandu, walang'a mnu, maa mndu alaiṙime iiṙa njia iya. 29 Wakakalagatsa, wechigamba, “Luwoṙe kyikyi na iyoe, Mana o Ruwa? Ngyesa nocha ichelutuura kyiyeri kyaṙu kyilashika?” 30 Kyasia, kuleshi nawo kuwewoṙe poo lya nguwe tsifoi tsechilya. 31 Waṟufui walya wawicho wakamterewa, wechigamba, “Koluwuta, luṙe luyende, lundeiṙa na kulya poonyi lya nguwe.” 32 Kawawia, “Yendenyi.” Wakawuka, wakaiṙa na kulya mmbiunyi ya nguwe; na poo lyilya lyoose lyikasoka halya kyiiṟimikonyi lyeṙicha mṟasa ipalyipalyinyi, lyikapfiia mṟingyenyi. 33 Kyaindi walya wawelyisa nguwe-tso waleṙicha, wakayenda mṟinyi, wakaonguo mbonyi-tso kundu koose, na mbonyi tsa walya wawewoṙo nyi waṟufui wawicho taa. 34 Wandu woose wa mṟi ulya wakafuma indeambilyia Yesu; nawo lyilya walemmbona, walemterewa nawukye mṟasenyi kowo.



9

1 Kaṙooya ngalawenyi, kaambaṙa, kashika mṟinyi kowo. 2 Wandu wakamwendie mndu awoṙe ndoṟe ya ipfa ngapfu ura lumwi, alee kyitaṟenyi, na Yesu kyiyeri alewona iiṙikyia lyawo, nalewia ulya awoṙe ndoṟe-yo, “Kuwanze lying'anyi mrimenyi, mono-ko; omhooṟio maṙeko gapfo.” 3 Na numa ya iho walosha waata wa mawawaso wakagamba mrimenyi kowo, “Ichu nailahia Ruwa kyipfa naikuloṟa cha ilyi oe nyi Ruwa.” 4 Na Yesu, aichi makusaṟo gawo, kagamba, “Ny'kyilyi mukusaṟa shiwicho mrimenyi konyu? 5 Kyipfa nyi kyiha kyii kyaangu, nyi igamba, ‘Omhooṟio maṙeko gapfo,’ ang'u nyi igamba, ‘Amka, uyende?’ 6 Kyaindi muiṙime imanya kye Mono-Adamu nawoṙe wuchilyi wuyanenyi wo hooṟia ngyuunyamaṟi, (Nawia ulya awoṙe ndoṟe ya ipfa ngapfu ura lumwi,) ‘Amka, ukuṙikye kyitaṟa kyapfo uyende kanyi kopfo.’ ” 7 Kaamka, kayenda kanyi kokye. 8 Kyiyeri wuingyi wo wandu wulemmbona, walewoṙo nyi wuowu, wakang'anyisa Ruwa, aleenenga wandu wuchilyi wo mbaṟe-i. 9 Na Yesu kyiyeri aweiṙa awuka pfo nalewona mndu aṙamie handu hesania ukamba mbai ya ipalyipalyi ekyelago Matayo, kammbia, “Ngyiosha.” Kaamka kamwosha. 10 Na kyiyeri aleṙamia kanyi nalye kyelya, wesania ukamba wafoi na wanyamaṟi walecha wakaṙamia handu hamwi na Yesu na wanalosho wakye. 11 Kyiyeri Mafarisayo walewona, walewia wanalosho wakye, “Ny'kyilyi mlosha onyu ailya handu hamwi na wesania ukamba na wanyamaṟi?” 12 Na oe kyiyeri aleicho, nalewawia, “Walya walaluoe wekyepfula mwaanga-pfo, sile walya waluoe. 13 Kyaindi yendenyi, mundekulosha kyitambuluo kya maṙeṙo-ga. ‘Ngyikundi isaṟia, maa chi shienengo-pfo’, kyipfa ngyilecha ilaga walya wasumganyi-pfo kyaindi wanyamaṟi.” 14 Kyiyeri kyilya wanalosho wa Yohane wakayenda kokye wakagamba, “Ny'kyilyi soe na Mafarisayo lokyekuretekyia kyaindi wanalosho wapfo wekyewuta kuṙo-pfo?” 15 Yesu kawawia, “Wawalage wolyinyi weiṙima kuṙa ikapa ṟanyi kyiyeri monyi wolyi akyeri handu hamwi nawo? Kyaindi kochicha mfiri monyi wolyi echiwuto kowo, nyilyo wechikuretekyia. 16 Kuwoṙe mndu ekyewika kyiṙami kya nguwo ngyihya nguwonyi ngyiku-pfo. Kyipfa ikyo kyihya kyewuta ho ikyo kyiku na handu halya harandukyie hekyeengyeṟa ing'ana. 17 Na wandu wekyewika mpfinyo mhya maselelenyi maku-pfo. Na wakawika pfo, maselela-go gekyepaṟika; mpfinyo ukopusuka, na maselela gakanyamaṟika. Kyaindi wekyewika mpfinyo maselelenyi mahya, shikakyia shoose.” 18 Kyiyeri aweiwawia isho, kukocha mchilyi umwi, kamwindia, echigamba, “Mono-ko o kyika napfa wulalu kuṙi; kyaindi nnjo, uwikyie kuwoko kopfo wuye yakye, na oe nechiwaṙa moo.” 19 Yesu kaamka, kamwosha, hamwi na wanalosho wakye. 20 Na mndu mka awewoṙe ndoṟe yechoṟa kyiyeri kya maka ikumi na iwi, kacha kyanuma kokye, kapaaya ikyechu lya ikunya lyakye. 21 Kyipfa nalegamba mrimenyi kokye: Ngapaaya ikyechu lya ikunya lyakye tikyi ngyechichia. 22 Yesu kagaluka kammbona, kammbia, “Kuwanze mnu mrimenyi, mono-ko; iiṙikyia lyapfo lyakukyiṟa.” Mndu mka ulya kachia saa iya. 23 Kyiyeri Yesu aleshika kanyi ko mchilyi ulya, nalewona wekapa mtoṟiṟo, na wuingyi wo wandu wochikapa ṟanyi. 24 Kawawia, “Wukyenyi iha, kyipfa manakye-chu apfiie-pfo, nalee tikyi.” Wakamsaaṟa mnu. 25 Kyaindi wuingyi wo wandu wommbuto ho, naleiṙa na numba, kammbaṙa kuwoko; manakye ulya kagoṟoka. 26 Mbonyi-tsi tsikaṙunganana uruka lulya loose. 27 Kyiyeri Yesu aweiṙa iwuka pfo, shipfupfuṟe shiwi shikamwosha, shikakuilenga, shechigamba, “Ulusaṟie, Mono-Dawidi.” 28 Na oe kyiyeri aleshika kanyi, shipfupfuṟe shilya shileyenda kokye na oe kashiwia, “Muiṙikyie kye ngyeiṙima iṟunda ikyi?” Shikammbia, “Yee, Mndumii.” 29 Naaho-ng'u kashipaaya meso, kagamba, “Kui kyiyeṟo kya iiṙikyia lyanyu wonenyi.” 30 Meso gasho gakatambaṟuka. Na Yesu kashiwia ko pfinya, echigamba, “Ambuyenyi maa mndu alamanye.” 31 Kyaindi shikafuma, shikaonguo mbonyi tsakye kulya urukyenyi koose. 32 Nawo kyiyeri waweiyenda, wakamwendie mndu ai ndiṟi awoṙo nyi mṟufui mmbicho. 33 Na kyiyeri mṟufui ulya mmbicho alewuto, ulya awei ndiṟi naleṙeṙa, wuingyi wo wandu wakaṟiyio, wakagamba, “Kyilandewonekye kunu Isiraelyi kyiyeri kyoose-pfo.” 34 Kyaindi Mafarisayo wakagamba, “Kui pfinya tsa ang'anyi o waṟufui wawicho naiwuta waṟufui wawicho.” 35 Na Yesu naweitenga-tenga kyiiṙi kya mṟi yoose na shikaṟo, echilosha masinagoginyi gawo, ionguo Mbonyi Ngyicha tsa Wumangyi; na ichihiṟa ndoṟe tsoose na wufafa wo orio mbaṟe. 36 Na kyiyeri alewona wuingyi wo wandu, nalewona wukyiwa mrimenyi kokye kyipfa wawewinie na inyanyaṟika cha moondo galawoṙe mlyisi. 37 Naaho-ng'u kawia wanalosho wakye, “Shilyimu nyi shifoi, kyaindi waṟundi nyi waangu. 38 Kyasia, terewenyi Monyi ṙema naṙikye waṟundi ṙemenyi lyakye.”



10

1 Kalaga wanalosho wakye ikumi na wawi, kawaenenga pfinya yechilyia waṟufui wawicho, wawawute, na iwuta ndoṟe tsoose na wufafa wo orio mbaṟe. 2 Na marina ga wasu-wo ikumi na wawi nyi iga. O kuwooka nyi Simion awekyelago Petiro, na Anderea mono-wamae; Yakobo o Sebedayo, na Yohane mono-wamae. 3 Filyipo, na Baritolomayo, Tomasi, na Matayo msani o ukamba; Yakobo mana o Alyifayo, na Tadayo. 4 Simion Mkananayo, na Yuda Isikariote, na oe nyi oe alemṟiinga. 5 Iwo ikumi na wawi Yesu nalewaṙuma, kawawia, “Ko walya walakyeri Wayuda mulayende, maa mulaiṙe na mṟinyi maa umwi o Wasamaria. 6 Nanga moyenda ko wandu wa Isiraelyi waṙekyie cha moondo. 7 Na ilyi moyenda, onguonyi mbonyi ngyicha, mochigamba, ‘Wumangyi wo Ruwewu womtikyira kufuhi.’ 8 Kyiṟenyi waluoe, ṟutsenyi wapfu, yeṟemtsenyi wawoṙo nyi taambo, wutenyi waṟufui wawicho; muleenengo mulaitaa kyindo, enengyienyi mulaitoo kyindo. 9 Mulakuṙikye sahapu, maa heleri tsa orio mbaṟe mkunjenyi yanyu. 10 Maa mkunja o kyaro, maa mawale gawi, maa shiaṙu, maa upoi; kyipfa mṟundi nawaṟi kyelya kyakye. 11 Na orio mṟi na kyikaṟo mochiiṙa napfo, pfulenyi pfo mndu awoṙe kyienengo kyeambilyia wayenu; mkae kokye mṟasa ilyi mochiwuya na kanyi. 12 Na nyoe mukoiṙa na kanyi ko mndu-cho muiṟikyiṟenyi. 13 Na kokooya mndu-cho na walya wa kanyi kokye wawaṟi, ufoṟo lo Mndumii lukae nawo; indi kokooya walawaṟi, ufoṟo lo Mndumii lummbiyilyie nyoe. 14 Na mndu alandemuambilyie na iaṙanyia maṙeṙo ganyu, ilyi mowuka ipfo kokye, ang'u ipfo mṟinyi, kute-kutenyi kyilulyi ipfo maṙendenyi ganyu, iloṟa mowalega nakamwi. 15 Ny'kyaloi, ngammbia, kyechiwa kyaangu uruka lo Sodoma na Gomora ihooṟio maṙeko mfiri ulya o ianduyo kuta mṟi-cho.” 16 “Inyi ngyimṙuma cha moondo ko shisii. Kyasia waṙenyi wuṟango cha njoka, na iwa wahoo cha mbuna. 17 Kuṟiisenyi na wandu cha kyipfa wechimṙuo mengyenyi, na masinagoginyi gawo wechimkapa. 18 Na nyoe wechimṙuo mbele ya wachilyi na wamangyi kyipfa kyako, iwa wuṟingyishi kowo na ko walya walai Wayuda. 19 Kyaindi iho-ndu wechimṙuo, mulakusaṟe-saṟe chandu mochiṙeṙa; kyipfa mochienengo saa-yo shilya mochiṙeṙa. 20 Kyipfa chi nyoe muiṙeṙa-pfo, indi nyi Mumuyo o Awu-yonyu aiṙeṙa kui maṙumbu ganyu. 21 Na mongari nechiṟiingyia mono-wamae kundu nawoogo, na awu nechiṟiingyia mana, na wana wechigaluka na iwaaga wafee wawo. 22 Na nyoe wandu woose wechimsuo kyipfa kya rina lyako; kyaindi ulya echikarishia mṟasa mafurumionyi nyi oe echikyia. 23 Kyaindi ilyi wechimfuna mṟinyi umwi, ṙichilyienyi mṟinyi ungyi. Cha kyipfa nyi loi ngammbia mochimarisa ionguo mbonyi mṟinyi ya Isiraelyi Mono-Adamu alacha-pfo. 24 Manalosho ekyeiṙa mlosha okye-pfo, na kyisinga kyekyeiṙa mndumii okyo-pfo. 25 Kyishikyie manalosho iwa cha mlosha okye, na kyisinga iwa cha mndumii okyo. Kokooya walelaga monyi kanyi Beelyisebulyi ngyesa chi ngoseṟa walya wai wa kanyi kokye-pfoe?” 26 “Kyasia, mulawaowuoe, cha kyipfa kuwoṙe kyindo kyikyishikyie maa kyikuṟiikyie kyilechimanyika-pfo. 27 Kyilya ngyimmbia nyoe meemenyi, kyigambenyi saenyi. Na kyilya moicho kui kyiṟika, kyionguonyi na pata. 28 Mulaowuoe iwo waiwaaga mmbiu, walaiṙime iwaaga na mrima. Nanga moowuo ulya echiiṙima irumatsa mmbiu na mrima taa ngyehenenyi. 29 Ngyesa, shileye shiwi shekyekumbo helo imwi-pfoe? Kyaindi maa kyimwi kyekyeṙeka Awu-yonyu alaichi-pfo. 30 Kyaindi nyoe maa njui tsa mṙoe yanyu tsingyitale tsoose. 31 Kyasia mulaowuoe, nanga nyoe kuta shileye shifoi.” 32 “Kyasia, orio mndu echingyiṟingyishia mbele ya wandu, na inyi ngyechimṟingyishia mbele ya Awu-yoko akyeri 33 Kyaindi orio mndu echingyikana mbele ya wandu, na inyi ngyechimkana mbele ya Awu-yoko akyeri ruwewu.” 34 “Mulakusaṟe ngyilecha iende ufoṟo wuyanenyi. Ote! Ngyilecha iende ufoṟo-pfo, indi ushu. 35 Cha kyipfa ngyilecha iṟiingyia mndu na awuye, na mono-waka na wamae, na mndu na mamii okye. 36 Na washituwa wa mndu nyi walya wa kanyi kokye. 37 Akundi awuye ang'u wamae kuta inyi, angyiwaṟi-pfo, maa akundi mono-kyisoṟo ang'u mono-kyika kuta inyi, angyiwaṟi-pfo. 38 Maa mndu alechikuṙika msalaba okye kangyiosha, angyiwaṟi-pfo. 39 Mokyiṟa moo okye nechiuṙetsa; na mouṙetsa kyipfa kyako nechiukyiṟa.” 40 “Amuambilyia nyoe nangyiambilyia inyi, na oe angyiambilyia inyi, naambilyia ulya alengyiṙuma. 41 Moambilyia moonguo shisuku kyipfa oe nyi moonguo shisuku nawaṙilyia wori wo ionguo shisuku; na oe echiambilyia mndu msumganyi kyipfa oe nyi mndu msumganyi, nechiwaṙilyia wori wo mndu msumganyi. 42 Na orio mndu echirutsa umwi o iwa watutu mṟinga uichololyia, kyipfa nyi manalosho, ny'kyaloi, ngammbia, wori wokye wochiṙeka maa ale-pfo.”



11

1 Na Yesu kyiyeri alemarisa iṙeṙa na wanalosho wakye ikumi na wawi, nalendelosha na ionguo mbonyi ngyicha mṟinyi yawo. 2 Na Yohane kyiyeri aleicho ipfo kyipfungonyi mawuto ga Kristo, naleṙuma wanalosho wakye, immbesa, 3 “Iyoe nyi ulya aicha, ang'u luweṙelyie ungyi?” 4 Yesu kagaluo kawawia, “Yendenyi mundeongoya Yohane shilya mushiicho na ishiwona; 5 shipfupfuṟe shienengo iwona, shiwete shichumia, wawoṙo nyi taambo waiyeṟemtso, wapfu maṙwi waiicho, wapfu waiṟutso, na wakyiwa waiongoyo Mbonyi Ngyicha. 6 Agusu orio mndu alammbihie kyipfa kyako.” 7 Na wanalosho wa Yohane wamuyende, Yesu nalewooka iongoya wuingyi wo wandu mbonyi tsa Yohane. “Mulefuma iyenda nuka iambuya kyikyi? Unyatsi lochiṙeṙemsho nyi mkuma? 8 Kyaindi mulefuma indewona kyi? Mndu amṟikye nguwo tsa wusuṟi? Wandu waṟee nguwo tsa wusuṟi wakyeri numbenyi tsa kyimangyi. 9 Kyaindi kyitewe mukofuma nyi kyikyi? Nyi iwona moonguo shisuku? Yee loi, ngammbia, na akyeri ang'anyi kuta moonguo shisuku. 10 Ichu nyi oe shiṟeio shilegamba, ‘Inyi, ngyiṙuma mndu oko mbele ya ushangu lopfo, echisungusia njia yapfo.’ ” 11 Ny'kyaloi, ngammbia kulandewaṙe mndu kyiiṙi kya walya wawafee nyi waka akyeri ang'anyi kuta Yohane Mpatisi-pfo. Kyaindi akyeri mtutu Wumangyinyi wo ruwewu nyi nang'anyi kuta oe. 12 Wookyia kyiyeri kya Yohane Mpatisi mṟasa wulalu Wumangyi wo ruwewu wokyecha ko pfinya, na iwo wawoṙe pfinya waiwurakuo. 13 Cha kyipfa weonguo shisuku na uwawaso waleonguo mṟasa Yohane. 14 Na kokooya mukundi iiṙikyia, oe nyi oe Elyiya ulya echicha. 15 Awoṙe maṙwi, naaṙanyie. 16 “Kyaindi ngyechilyingatsana na kyi rika-lyi? Lyikyeri cha wana wekyeṙamia sangaṙa, wekyelaga oṙiawo, wechigamba, 17 ‘Lulekapa mtoṟiṟo kyipfa kyanyu, maa muletema-pfo; lulekapa ṟanyi maa mulawoṙo nyi wukyiwa.’ 18 Kyipfa Yohane nalecha, alailya maa alainyo, wakagamba, ‘Nawoṙo nyi mṟufui mmbicho.’ 19 Mono-Adamu nalecha, echilya na inyo, wakagamba, ‘Ichu nawoṙe ndewu, nyi mnanzi, mbuya ya wesania ukamba na wanyamaṟi!’ Na wuṟango wo Ruwa wochimanyika kui shindo wuṟango-wo wuiṟunda.” 20 Naaho-ng'u kawooka iṙeṙia mṟi iya kyiiṙi kyayo kuleṟundika shiṟiyisho shakye shifoi, kyipfa ileṙumbuya wunyamaṟi-pfo. 21 “Ochia lopfo, Korasini! Ochia lopfo Betisaida! Kyipfa cha kokooya shiṟiyisho shilewutika konyu shilewutika kulya Tiro na Sidon wawechiṙumbuya wunyamaṟi kyiyeri kyileshi kyileiṙa kui iṟaa masaṟa na ikushia ifui. 22 Kyaindi ngammbia, kyechiwa kyaangu Tiro na Sidon ikarishia ngapo tsawo mfiri o ianduyo kuta nyoe. 23 Na iyoe Kaperinaumu, ngyesa noching'anyiso mṟasa ruwewu? Nochisotso mṟasa ko waṟumu cha kyipfa shiṟiyisho shilewutika kopfo shiwechiwutika kulya Sodoma, mṟi-cho uwechiṙio ho mṟasa inu. 24 Kyaindi ngammbia, kyechiwa kyaangu ko uruka lo Sodoma ikarishia ngapo yalo mfiri o ianduyo kuta iyoe.” 25 Kyiyeri kyilya Yesu kagaluo, kagamba, “Ngakuana, Awu, Mndumii o ruwewu na uruka, kyipfa shindo-shi ulekunda ishitambuluya wawoṙe wuṟango-pfo, kyaindi kotambuluya wana watutu. 26 Yee, loi, Awu, kyipfa nyi wuṙo kyilechihiṟa mbele yapfo.” 27 Kagamba, “Ngyimṙambikye shoose na Awu-yoko, maa kuwoṙe aichi Mana, sile Awu-pfo; maa kuwoṙe aichi Awu, sile Mana-pfo, na orio oose ulya Mana akunda imtambuluya. 28 Nnjonyi na koko, nyoe moose muiwina na muwalemie nyi maṟio, na inyi ngyechimuonyonyisha. 29 Waṙilyienyi iṟunda-lyi ngyimṙambika, mukuloshe koko; kyipfa inyi ngyimhoo na muindi mrimenyi; na nyoe mochiwaṙa ufoṟo mrimenyi konyu. 30 Cha kyipfa kyilya ngyimmbia kyikyicha konyu, na ṟio ngyimṙika lyilyiangu.”



12

1 Kyiyeri kyilya Yesu naleiṙa maṙemenyi mfiri o onyonya. Wanalosho wakye wakawoṙo nyi njaa, wakawooka itumuo magaa ga nganu wakalya. 2 Na lyilya Mafarisayo walewona walemmbia, “Wanalosho wapfo waiṟunda kyindo kyilakyeri sungusinyi ikyiṟunda mfiri o onyonya.” 3 Kawawia, “Muichi kyindo Dawidi alewuta, lyilya alewoṙo nyi njaa, oe na woṙoe? 4 Chandu aleiṙa na numbenyi ya Ruwa, kalya mkate iya ngyeele, mkate kyilakyeri sungusinyi kokye maa ko woṙoe iilya, sile ko makohanyi wawenyi? 5 Maa muichi chandu kyikyiṟeie ipfo mawawasonyi, kye mfiri o onyonya makohanyi numbenyi ya Ruwa wekyefanyiṟa mfiri o onyonya walatalyio wunyamaṟi? 6 Kyaindi ngammbia, kye iha nakyeri ho ai ang'anyi kuta numba ya Ruwa. 7 Kyaindi kokooya muweichi kyitambuluo kya maṙeṙo-ga, ‘Ngyikundi isaṟia, maa chi shienengo-pfo,’ muwechigamba wawoṙe ṙeko iwo walawatalyie wunyamaṟi-pfo! 8 Cha kyipfa Mono-Adamu nyi oe Mndumii o mfiri o onyonya.” 9 Kawuka pfo, kaiṙa na sinagoginyi lyawo. 10 Na kuwewoṙe mndu awoṙe kuwoko kupfiie ngapfu. Kyasia kundu waiṙime iwona kyindo kyemmbusia wuwingo wakammbesa, “Nyi sungusinyi ikyiṟa wandu mfiri o onyonya?” 11 Kawawia, “Nyi mndu uha kyiiṙi kyanyu awoṙe ondo lyimwi, na ondo-lyo lyikaoloka mkuwenyi mfiri o onyonya, alechilyiwaṙa nalyikyiṟe? 12 Ngyesa mndu awoṙe kyiira kying'anyi kuta ondo kafong'ui-pfoe? Kyasia nyi sungusinyi iṟunda mecha mfiri o onyonya.” 13 Naaho-ng'u kawia mndu ulya, “Goṟuo kuwoko kopfo.” Kagoṟuo kuwoko, kukochia, kukowaṙa pfinya cha kulya ko kawi. 14 Kyaindi Mafarisayo walya wakalya wuṟiingyi chandu wechimrumatsa. 15 Na Yesu aicho isho shoose nalewuka pfo; na wandu wafoi wakamwosha; kawakyiṟa woose. 16 Kawaima walamṟingyishie; 17 kundu kyiafukyie kyindo kyikyigambe nyi moonguo shisuku Yesaya, echigamba, 18 “Ambuya, mṟundi oko ngyilemsambuṟa; mkunde oko, mrima oko umchihiye kyipfa kyakye; ngyechimwenenga pfinya ya Mumuyo oko, na oe nechianduya wandu walaiṙikyie Ruwa. 19 Echiṙeṙa maa ikuilenga na ṟui lyakye-pfo; maa mndu echiicho ṟui lyakye njienyi-pfo. 20 Echituura mndu mfafa-pfo, maa echiinyala ulya alawoṙe kyitarama-pfo, mṟasa naenengye ianduyo wuwinzi. 21 Na rina lyakye wandu walaiṙikyie Ruwa wechilyikusuria.” 22 Kyiyeri kyilya kaendio mndu awoṙo nyi mṟufui mmbicho, kyipfupfuṟe kyiwekyeiṙima iṙeṙa; kamkyiṟa, na ulya alaweiṙima iṙeṙa kaṙeṙa na iambuo. 23 Wuingyi wo wandu wukoṟiyio, wakagamba, “Ichu chi mono-Dawidi-pfoe?” 24 Kyaindi lyilya Mafarisayo waleicho, walegamba, “Ichu naifuna waṟufui wawicho kui pfinya tsa ang'anyi o waṟufui wawicho.” 25 Kyasia Yesu aichi makusaṟo gawo, kawawia, “Wumangyi wukowaṙa wuṟiingyi, kokyewaṙa wukyiwa; ngoseṟa mṟi ang'u kanyi kukowaṙa wuṟiingyi kuwoṙe kyindo kyechiiṙima igoṟoka-pfo. 26 Na Satana kafuna Satana, nakuṟiinga oe amonyi, kyasia wumangyi wokye wochigoṟoka wuṙa? 27 Na inyi ngafuna waṟufui wawicho kui pfinya tsa ang'anyi o waṟufui wawicho, ngyesa wana wanyu wekyefuna waṟufui wawicho kui pfinya tsa wui? Kyipfa kya ikyo iwo nyiwo wechimuanduya. 28 Kyaindi inyi ngafuna waṟufui wawicho kui Mumuyo o Ruwa, kyasia Wumangyi wo Ruwa wommaa icha na konyu. 29 Ang'u mndu neiṙima kuṙa iiṙa na numbenyi ya mndu awoṙe pfinya na imsoka shindo shakye, alapfunga kuwooka icho awoṙe pfinya? Nyi lyo-ng'u echiiṙima iwaṙa numba-yo ko pfinya. 30 Mndu alakyeri hamwi na inyi ekyeoshana na inyi-pfo; na mndu alekyesania hamwi na inyi nekyeola-ola. 31 Kyipfa kya ikyo ngammbia, ‘Orio wunyamaṟi na orio ṙeṙo lyelahia Ruwa wandu wechihooṟio, kyaindi ko ilahia Mumuyo wechihooṟio-pfo. 32 Na mndu oose echiṙeṙa Mono-Adamu uwicho nechihooṟio, kyaindi ulya echiṙeṙa Mumuyo Mweele uwicho echihooṟio-pfo.’ ” 33 “Kundu ikyiṙi lyiwe lyicha kyiwaṟi iwaṙa ndunda ngyicha; kyaindi kokooya nuwoṙe ikyiṙi lyiwicho na ndunda tsechiwiha, cha kyipfa ikyiṙi lyekyemanyika kui ndunda tsalyo. 34 Nyoe maalea ga njoka, moiṙima kuṙa iṙeṙa shindo shicha, mui wawicho? Kyipfa, ṙumbu lya mndu lyekyeṙeṙa shilya shiichuṟie mrima-cho okye. 35 Mndu mcha kyiseyesoenyi kyicha nekyewuta shicha; na mndu mmbicho kyiseyesoenyi kyiwicho nekyewuta shiwicho. 36 Kyasia ngammbia, ‘Orio ṙeṙo lyilawoṙe kyiira, wandu wechilyiṙeṙa, kyiwawaṟi iwia Ruwa kyimaṙuma kyelyiṙeṙa mfiri ulya o furumia.’ 37 Kyipfa kui maṙeṙo gapfo nochitalyio wusumganyi, na kui maṙeṙo gapfo nochianduyo.” 38 Iho walosha wa mawawaso na Mafarisayo waata wakamgaluo, wakagamba, “Mlosha, lukundi iwona kyiṟingyishio kopfo.” 39 Kagaluo kawawia, “Rika lyiwicho lya wuṟui lyipfula kyiṟingyishio, maa lyechienengo kyiṟingyishio-pfo, sile kyiṟingyishio kya moonguo shisuku Yona. 40 Kyipfa chandu Yona awekyeri mfiri iṟaṟu kyingoto na kyio ndewunyi ya nyangumi, na wuṙo Mono-Adamu echikaa mfiri iṟaṟu kyingoto na kyio amṟikye terinyi. 41 Wandu wa Ninawi wechigoṟoka mfiri o ianduyo hamwi na wandu wa rika-lyi. Nawo wechianduya rika-lyi kye lyileṙeko. Kyipfa wo waleṙumbuya wunyamaṟi kui malosho ga Yona; na iha hakyeri ai ang'anyi kuta Yona. 42 Mangyi o kyika o ura lo kyaseri nechigoṟoka mfiri o ianduyo hamwi na wandu wa rika-lyi, na oe nechiwaanduya kye waleṙeko. Kyipfa oe nalecha iwuka ngyuura tsa kyishingonyi tsa wuyana kundu naicho wuṟango wo Solomon, na iha hakyeri ai ang'anyi kuta Solomon.” 43 “Mṟufui mmbicho, ilyi awuka ko mndu, nekyeiṙia handu halawoṙe mṟinga, echipfula handu heonyonya, alawone. 44 Na numa nekyegamba, ‘Ngyechiwuya na kanyi koko ngyilewuka.’ Na kacha, kawona numba iya ilawoṙe kyindo, ingyiaie, na ichopo, 45 cha ilyi nekyeyenda, kaṙuo handu hamwi na oe waṟufui wengyi wawicho mfungaaṙe wakyeri wawicho kuta oe amonyi, nawo wekyeiṙa na numba na ikaa pfo; na mndu ulya mafurumionyi gakye gekyewiha kuta kulya mawookyionyi. Nyi wuṙo kyechiwa, ko rika-lyi lyii lyiwicho.” 46 Kyiyeri aweiṙeṙa na wuingyi wo wandu, wamae na wana wa wamae wawegoṟokyi iho nja wakundi iṙeṙa na oe. 47 Mndu umwi kammbia, “Womoo na wana wa wama wapfo wagoṟokyi iho nja, wakundi iṙeṙa na iyoe.” 48 Kagaluo, kawia mndu ulya alemwendie mbonyi, “Wama oko nyi wui? Na wana wa wama wako nyi wakyi?” 49 Kagoṟuya wanalosho wakye kuwoko, kagamba, “Wonenyi wama oko na wana wa wama wako! 50 Cha kyipfa orio oose echiṟunda shilya Awu-yoko akyeri ruwewu akundi, ichu nyi oe mono-wama oko, na mshikyi oko, na wama oko.”



13

1 Mfiri ulya Yesu kawuka kanyi kaṙamia mbai ya ipalyipalyi. 2 Wuingyi wung'anyi wo wandu wukokuumbia kufui na oe, mṟasa kaṙooya ngalawenyi, kaṙamia, na wuingyi wulya woose wukogoṟoka mbai ya ipalyipalyi. 3 Kawawia shindo shifoi kui mfano, echigamba, “Moolyia mbeu nalefuma indewaaya. 4 Na kyiyeri aweiwaaya, mbeu tsingyi tsileoloka kufui na njia, shileye shikacha shikatsilya. 5 Tsingyi tsikaoloka handu hawoṙe iṟaṟa, halawoṙe teri ishikyie. Cha ilyi tsikaṙo, na kyipfa halawewoṙe teri ishikyie; 6 mui ukowaa ukotsikoṟa; na kyipfa tsilawewoṙe mri tsikauma. 7 Tsingyi tsikaoloka handu hawoṙe msha. Msha iya ikaṙo ikatsiilama. 8 Tsingyi tsikaoloka handu hawoṙe teri ngyicha, tsikakumbia, imwi igana, imwi makumi gaṟandaaṟu, imwi makumi gaṟaaṟu. 9 Awoṙe maṙwi naaṙanyie.” 10 Wanalosho wakacha, wakammbia, “Kyitewe uiṙeṙa nawo kui mfano ny'kyi?” 11 Kagaluo kawawia, “Nyoe muwaenengye imanya shiṟika sha Wumangyi wo ruwewu, kyaindi wo wawaenengye-pfo. 12 Cha kyipfa orio oose awoṙe kyindo nechienengo, na oe nechipfumbutsio pacha; kyaindi orio oose alawoṙe kyindo, maa kyilya awoṙe nechisoko. 13 Kyipfa kya ikyi ngyiṙeṙa nawo kui mfano; cha kyipfa wakaambuo wawonyi-pfo, na wakaaṙanyia waiicho maa imanya-pfo. 14 Na ṙeṙo lya moonguo shisuku Yesaya lyaafukyia kowo, lyechigamba, ‘Iicho mochiicho, maa mochimanya-pfo, iambuo mochiambuo, maa mochiwona-pfo. 15 Kyipfa mrima ya wandu-wa yawa ngyiumu, na kui maṙwi gawo wekyeicho necha-pfo, na washingyie meso gawo; walachewona kui meso gawo, walaicho kui maṙwi gawo, wakamanya kui mrima yawo, wakangyigalukyia, ngawakyiṟa.’ ” 16 “Kyaindi, agusu meso ganyu, cha kyipfa gawonyi; na maṙwi ganyu, cha kyipfa gaiicho. 17 Cha kyipfa, ny'kyaloi, ngammbia, weonguo shisuku wafoi na wasumganyi walelanga iwona ishi mushiwonyi nyoe, walashiwone; na iicho ishi muicho nyoe walashiicho.” 18 “Kyasia nyoe aṙanyienyi mfano o moolyia mbeu. 19 Orio mndu kaicho ṙeṙo lya Wumangyi wo ruwewu alalyimanye, mmbicho ulya nekyecha, karakuo kyilya kyikyiṙongye mrimenyi kokye. Iyi nyiyo mbeu iya ingyiṙongye mbai ya njia. 20 Na mbeu iya ingyiṙongye iṟaṟenyi, nyi mndu ulya ekyeicho ṙeṙo lyilya, kalyiambilyia cha ilyi na sia. 21 Kyaindi lyekyewaṙa mri mrimenyi kokye-pfo, na lyekyekaa kyiyeri kyifuhi. Kukocha wukyiwa ang'u matuuro kyipfa kya ṙeṙo-lyo, cha ilyi, lyekyekaa kokye-pfo. 22 Na iya ingyiṙongye mshenyi, icho nyi mndu ekyeicho ṙeṙo lyilya; na mawino ga wuyana, na wulembi wo masaa wokyeilama ṙeṙo lyilya; lyilawaṙe ndunda. 23 Na iya ingyiṙongye terinyi ngyicha, icho nyi oe ekyeicho ṙeṙo lyilya, na ilyimanya. Icho nyi oe ekyekumbia ndunda, ichu igana, na ichu makumi gaṟandaaṟu, na ichu makumi gaṟaaṟu.” 24 Kawaenenga mfano ungyi, echigamba, “Wumangyi wo ruwewu wufananyi na mndu alewaaya mbeu ngyicha ṙemenyi lyakye. 25 Kyaindi wandu wamlae, mokyituwa okye kacha kawaaya makacha nganunyi, kaṙicha. 26 Numa kyiyeri nganu ileṙo na ikumbia, kukowoneka makacha. 27 Shisinga sha monyi kanyi shikayenda shikammbia, ‘Mndumii, ulewaaya mbeu ngyicha ṙemenyi lyapfo-pfoe? Nyi kwi lyileende makacha?’ 28 Kashiwia, ‘Mokyituwa nyi oe aleṟunda kuṙi.’ Shisinga shikammbia, ‘Kyasia nukundi luyende lundegasania?’ 29 Kagamba, ‘Ote, mulachesania makacha, na ikuluo nganu hamwi nago. 30 Ṙenyi shoose shing'ane mṟasa kyiyeri kyesambuo. Na kyiyeri kyesambuo ngyechiwia iwo waisambuo, sanienyi makacha kuwooka, mugapfungye shikonde shikonde mugakoṟe; kyaindi nganu isanienyi kyikumbinyi kyako.’ ” 31 Kawaenenga mfano ungyi, echigamba, “Wumangyi wo ruwewu wufananyi na mbeu ya haradalyi, mndu aleiwuta na iiwaaya ṙemenyi lyakye. 32 Nayo nyi ingyitutu kuta mbeu tsoose. Kyaindi ikamṙo, yekyeng'ana kuta mashiṙi goose, ikawa ikyiṙi, maa shileye sha ngyinenyi shekyecha na iṙamia mbagenyi tsayo.” 33 Kawawia mfano ungyi. “Wumangyi wo ruwewu wufananyi na chachu ilewuto nyi mndu mka, kaikooma shitelenyi shiṟaaṟu sha mso, mṟasa mso-cho ukoshimba oose taa.” 34 Isho shoose Yesu nalewia wuingyi wo wandu kui mfano, maa kulawoṙe mfano alewawia kyindo-pfo. 35 Kundu kyiafukyie kyindo kyikyiṙeṙe nyi moonguo shisuku echigamba, “Ngyechiṙeṙa nawo kui mfano, ngyechigamba shikuṟiikyie wookyia mawookyionyi.” 36 Numa ya iho Yesu kasamana na wuingyi wo wandu. Kaiṙa na kanyi, wanalosho wakye wakayenda kokye, wakagamba, “Lutambuluye mfano o makacha ga ṙemenyi.” 37 Kagaluo, kagamba, “Ekyewaaya mbeu tsilya ngyicha nyi Mono-Adamu. 38 Ṙema-lyo nyi wuyana. Mbeu tsilya ngyicha nyi wana wa Wumangyi wo ruwewu, na makacha-go nyi wana wa mmbicho ulya. 39 Mokyituwa ulya alewaaya nyi Mokyiriinzi. Kyilyimu nyi mafurumionyi ga wuyana; na wesambuo nyi malaika. 40 Kyasia, chandu makacha gekyesanio na ikoṟo moṙonyi; nyi wuṙo kyechiwa mafurumionyi ga wuyana. 41 Mono-Adamu nechiṙuma malaika wakye, nawo wechisania iwuka ipfo Wumangyinyi wokye, woose wekyeende wunyamaṟi, na iwo wekyefunja mawawaso, 42 na iwawiyitsa moṙonyi ung'anyi. Nyi pfo-ndu kochiwaṙa wukyiwa na ilya ngakuru. 43 Nyilyo wasumganyi wechiaka-aka cha mnengyeṟi Wumangyinyi wo Awu-yawo. Awoṙe maṙwi, naaṙanyie.” 44 “Lyingyi-se Wumangyi wo ruwewu wufananyi na kyindo kya woguru wung'anyi kyikyiṟikye ṙemenyi. Kyiyeri mndu alewona kyindo-kyo, nalekyiṟika; na kyipfa alechihiyo mnu naleyenda kakumba shoose awewoṙe, kaguṟa ṙema lyilya.” 45 “Lyingyi-se Wumangyi wo ruwewu wufananyi na mndu o mbucha, awekyepfula lulu ngyicha. 46 Na oe kyiyeri alewona lulu imwi ngyicha ya woguru wung'anyi, naleyenda kakumba shoose awewoṙe kaiguṟa.” 47 “Lyingyi-se Wumangyi wo ruwewu wufananyi na iṟambika, lyilewiyitso ipalyipalyinyi, lyikasania wa orio mbaṟe. 48 Na lyilya lyileichuo, walelyikuruo na mbai ya ipalyipalyi; wakaṙamia, wakasania wai wecha ngalawenyi, kyaindi wai wawicho wakawawiyitsa. 49 Nyi wuṙo kyechiwa mafurumionyi ga wuyana. Malaika wechiwoneka, wewikyia wawicho kuleshi na wasumganyi, 50 na iwawiyitsa moṙonyi ung'anyi. Nyi pfo-ndu kochiwaṙa wukyiwa na ilya ngakuru.” 51 Yesu nalewawesa, “Momanya isho shoose?” Wakammbia, “Yee.” 52 Kawawia, “Kyipfa kya ikyo, orio mlosha o mawawaso awoṙe wuṟango wo malosho ga Wumangyi wo ruwewu nafananyi na monyi kanyi ekyewuta kyindonyi kyakye kya woguru wung'anyi shindo shihya na sha kacha.” 53 Na kyiyeri Yesu alemarisa ilosha kui mfano-yo, nalefuma kayenda. 54 Na lyilya aleshika urukyenyi lokye, nalewalosha sinagoginyi lyawo, mṟasa wakaṟiyio, wakagamba, “Ichu nyi kwi aleende wuṟango-wu na maṟiyisho-ga? 55 Ichu chi mana o ulya ekyepacha mbau? Wamae chi ulya ekyelago Maria? Na wana wa wamae chi Yakobo, na Yosefu, na Simion, na Yuda? 56 Na washikyi wakye woose wakyeri iha koṙu-pfoe? Kyasia ichu nyi kwi alewona ishi shoose?” 57 Wakawihiyo kyipfa kyakye. Yesu kawawia, “Moonguo shisuku nekyeindio kundu koose sile urukyenyi lokye, na kanyi kokye amonyi.” 58 Maa aleṟunda shindo shifoi sha maṟiyisho ipfo-pfo, kyipfa walemwiṙikyia-pfo.



14

1 Kyiyeri kyilya mangyi Herode naleicho mbonyi tsa Yesu. 2 Kawia waṟundi wakye, “Ichu nyi oe Yohane Mpatisi. Naṟuka ko wapfu. Nyikyo kyitewe awoṙe pfinya tseṟunda ishi shoose.” 3 Kyipfa Herode nalekoawaṙa Yohane, kampfunga, kammbika kyipfungonyi, kyipfa kya Herodia, mka o Filyipo mono-wamae. 4 Kyipfa Yohane nalemmbia, “Chi sungusinyi ikaa na oe-pfo.” 5 Na oe kyiyeri awekundi immbaaga, naleowuo wandu, kyipfa walewona Yohane cha moonguo shisuku. 6 Na kyiyeri mfiri ung'anyi o ifeo lya Herode uleshika mana o Herodia o waka naletema mbele ya wandu, kachihiṟa Herode, 7 mṟasa Herode kawika kyaasa kui ilya nyamu kye nechimwenenga kyindo kyoose echikyiterewa. 8 Na oe, kunu echilosho nyi wamae, kagamba, “Ngyienenga wulalu kuṙi iha ipongonyi mṙoe o Yohane Mpatisi.” 9 Na mangyi kawona fowa mrimenyi. Kyaindi kyipfa kya nyamu tsakye, na kyipfa kya walya waweilya handu hamwi na oe, kagamba naenengo. 10 Kaṙuma mndu, kaṙumbuo Yohane mṙoe kulya kyipfungonyi. 11 Mṙoe okye ukoendo ukyeri ipongonyi, mana ulya o waka kauenengo; kauṙuo ko wamae. 12 Wanalosho wakye wakayenda, wakaṙuo mnying'a ulya, wakamṟika; numa wakayenda wakaongoya Yesu mbonyi. 13 Na Yesu kyiyeri aleicho isho, nalewuka ipfo ngalawenyi, kayenda handu halawoṙe wandu, hatsie sau. Na wuingyi wo wandu kyiyeri waleicho, walemwosha wechumia na maṙende wawuka mṟinyi kowo. 14 Yesu kafuma, kawona wuingyi wo wandu wung'anyi, kawona wukyiwa mrimenyi kyipfa kyawo, kawakyiṟa ndoṟe tsawo. 15 Na kyiyeri kuleila, wanalosho wakye waleyenda kokye, wakagamba, “Handu ha nyi nuka mreesi, na kyiyeri kyamwiṙa. Samana na wuingyi wo wandu, wayende shikaṟonyi, wandeguṟa shelya.” 16 Yesu kawawia, “Wawoṙe kyitewe kyeyenda-pfo. Waenengyenyi kyelya.” 17 Wakammbia, “Luwoṙe kyindo iha sile mkate itanu na makunga gawi-pfo.” 18 Kagamba, “Ngyiendienyi.” 19 Kagamba wuingyi wo wandu waṙamie maṟenyi. Kaira mkate iya itanu na makunga galya gawi, kaambuya wuye ruwewu, kawikyia mboṟa, kafunja mkate iya, kaenengyia wanalosho, wanalosho wakaenengyia wuingyi wulya wo wandu. 20 Wakalya woose wakaiguṙa. Wakasania matsugaṟo ga shipeṟengu sha mkate iya, mkunja ikumi na iwi, iichuo. 21 Nawo walelya wawekyeri wasoṟo washikyie shiku shitaanu, kulawoṙe waka na wana watutu. 22 Cha ilyi kaitika wanalosho wakye waṙooye ngalawenyi wasonguo mbele yakye iyenda molyolya, kyiyeri oe aweisamana na wuingyi wo wandu. 23 Na oe amsamane na wuingyi wo wandu, naleṙooya fumvunyi handu halawoṙe wandu, indeterewa. Na kyiyeri kuleila, nawekyeri pfo amonyi. 24 Na ngalawa iya ilekoyamshika makyiṙi-gawi ga ipalyipalyi, yechilya wukyiwa mnu kyipfa shiwiṟi shiweikapa. 25 Na kyiyeri kya iringa lya kaana lya kyio Yesu naleyenda ko wanalosho walya, echichumia wuye ya ipalyipalyi. 26 Kyiyeri wanalosho walemmbona echichumia wuye ya ipalyipalyi, walewoṙo nyi wuowu, wechigamba, “Nyi kyirinje”; wakafiiṟa kui wuowu. 27 Cha ilyi Yesu kaṙeṙa, kawawia, “Kuwanzenyi mrimenyi; nyi inyi, mulaowuoe.” 28 Petiro kamgaluo, kagamba, “Kokooya nyi iyoe, ngyiwia ngyiche na kopfo wuye ya mṟinga.” 29 Kagamba, “Nnjo.” Petiro kasoka kulya ngalawenyi, kachumia na maṙende wuye ya mṟinga, kundu nayende ko Yesu. 30 Kyaindi kyiyeri alewona kyiwiṟi, kaowuo; kawooka isoṟowia; kafiiṟa, echigamba, “Mndumii, ngyiletsa.” 31 Cha ilyi Yesu kagoṟuo kuwoko kokye, kammbia, “Iyoe uwoṙe iiṙikyia lyaangu, ny'kyilyi ulaleiṙikyia kye ngyeiṙima ikuenenga wuiṙimi wo chumia wuye ya mṟinga?” 32 Nawo wakaṙooya ngalawenyi, kyiwiṟi kyikatsia. 33 Na walya wawekyeri kulya ngalawenyi wakamwindia, wechigamba, “Ny'kyaloi iyoe nui Mono-Ruwa.” 34 Na wamuambaṙe, waleshika uruka lo Kyenesareti. 35 Na wandu wa handu halya kyiyeri walemmanya, waleṙuma wandu iyenda ngyuuruka tsikyeri mṟasenyi, wakamwendie woose walawekuiṙima. 36 Nawo wakamterewa wapaaye maa ikyechu lya ikunya lyakye tupu; na woose walepaaya wakakyiṟo piu.



15

1 Naaho-ng'u Mafarisayo na walosha wa mawawaso wawukyie Yerusalemu waleyenda ko Yesu wechigamba, 2 “Ny'kyilyi wanalosho wapfo wainyamaṟa shilya shileambilyio ko waku waṙu? Cha kyipfa wekyesamba mawoko ilyi wailya-pfo.” 3 Kagaluo, kawawia, “Ny'kyi kyitewe na nyoe mokyenyamaṟa iwawaso lya Ruwa kyipfa kya shilya muleambilyia ko waku wanyu? 4 Cha kyipfa Ruwa nalegamba, ‘India awuyo na womoo,’ na ‘Alahia awuye ang'u wamae ipfa napfe.’ 5 Kyaindi nyoe mokyegamba, ‘Echiwia awuye ang'u wamae, ikyo kyoose kyikuwaṟi inyi ngyikutarame nyi kyiṙaso,’ 6 kyasia alaindie awuye ang'u wamae. Mukoilacha ṙeṙo lya Ruwa kyipfa kya shilya muleambilyia ko waku wanyu. 7 Nyoe wakulembecheṟi, nyi necha chandu Yesaya aleonguo shisuku kyipfa kya mbonyi tsanyu, echigamba, 8 ‘Wandu-wa wekyengyiindia kui maṙumbu; kyaindi mrima yawo ikyeri kuleshi na inyi. 9 Nawo wekyengyiana na ingyiterewa kya maai, wechilosha malosho gakyeri mawawaso ga wandu.’ ” 10 Kalaga wuingyi wo wandu, kawawia. 11 “Aṙanyienyi, mumanye. Kyekyefanyiṟa mndu kyimṟumoe chi kyilya kyekyeiṙa na ṙumbunyi-pfo. Indi kyilya kyekyewuka ṙumbunyi ny'kyo kyekyefanyiṟa mndu.” 12 Naaho-ng'u wanalosho wakye waleyenda kokye wakammbia, “Uichi kye Mafarisayo kyiyeri waleicho ṙeṙo lyilya walewihiyo?” 13 Kagaluo, kawawia, “Orio kyindo Awu-yoko o ruwewu alalekyiṙonga nechikyikuluo. 14 Walekyenyi. Iwo nyi shipfupfuṟe wai wasongoru wa shipfupfuṟe. Na kyipfupfuṟe kyikasongoya kyipfupfuṟe oṙoe, sheoloka mkuwenyi shoose shishiwi.” 15 Kyasia Petiro kagaluo, kammbia, “Lutambuluye mfano-chu.” 16 Yesu kagamba, “Mṟasa wulalu maa nyoe muwoṙe wuṟango-pfoe? 17 Mulandemanye kye orio kyindo kyekyeiṙa na ṙumbunyi kyekyeiṙa ndewunyi, kyikawiyitso choṟonyi? 18 Kyaindi shekyewuka ṙumbunyi shawuka mrimenyi; nasho nyisho shekyefanyiṟa mndu kyimṟumoe. 19 Cha kyipfa mrimenyi kokyewuka makusaṟo mawicho, uwaagi, wuṟui, wuiwi, wuṟingyishi wo wongo, na shilahio. 20 Igo nyigo gekyefanyiṟa mndu kyimṟumoe. Kyaindi ilya ulasamba mawoko kokyefanyiṟa mndu-pfo.” 21 Yesu kawuka handu halya, kayenda mbai ura lo Tiro na Sidon. 22 Na mndu mka Mkananayo o ura lulya kacha, kakuilengakyika echigamba, “Ungyisaṟie, Mndumii, Mono-Dawidi; mana oko o waka nawoṙo kyetse nyi mṟufui mmbicho.” 23 Maa oe alemgaluo kyindo-pfo. Na wanalosho wakye wakayenda kokye wakamterewa, wechigamba, “Mlekye nayende; cha kyipfa naikalagatsa numa yaṙu.” 24 Kagaluo, kagamba, “Ngyileṙumo ko wandu wengyi sile ko wana wa Isiraelyi waṙekyie cha moondo-pfo.” 25 Na oe kacha kamwolokyia, echigamba, “Mndumii, ungyitarame.” 26 Kagaluo, kagamba, “Chi necha iwuta kyelya kya wana na iwiyitsia shite-pfo.” 27 Mndu mka ulya kagamba, “Yee, Mndumii. Kyaindi maa shite shekyelya matsugaṟo gekyeoloka mesenyi ko wandumii washo.” 28 Naaho-ng'u Yesu kagaluo kammbia, “Mama, iiṙikyia lyapfo nyi lying'anyi; na kyiwe kopfo chandu ukundi.” Mana ulya okye o kyika kachia cha ilyi. 29 Yesu kawuka handu halya, kashika mbai ya ipalyipalyi lya Galyilaya, kaṙooya fumvunyi, kaṙamia ho. 30 Wuingyi wufoi wo wandu wukoyenda kokye, wechimwendie shiwete, shipfupfuṟe, wai ndiṟi, wafiri shiwungo, na wengyi wafoi, wakawawikyia maṙendenyi gakye; kawakyiṟa; 31 mṟasa wuingyi wulya wo wandu wakaṟiyio, kyiyeri walewona wai ndiṟi waiṙeṙa, wawoṙe shiwungo shifiri waichia, shiwete shichumia na shipfupfuṟe shiwona, wakang'anyisa Ruwa o Isiraelyi. 32 Yesu kalaga wanalosho wakye, kagamba, “Ngawoṙo nyi fowa mrimenyi kyipfa kya wuingyi-wu wo wandu, cha kyipfa wulalu nyi mfiri iṟaṟu wakyeri hamwi na inyi, maa wawoṙe kyindo kyelya-pfo. Ngoseṟa isamana nawo walalyiie kyindo ngyikundi-pfo, walacheoloka njienyi.” 33 Wanalosho wakye wakammbia, “Lowona kwi mkate ifoi iha nuka, mṟasa iigutsa wuingyi wung'anyi kuṙi?” 34 Yesu kawawia, “Muwoṙe mkate inga?” Wakagamba, “Mfungaaṙe, na shikunga shaangu.” 35 Kagamba wuingyi wo wandu wuṙamie wanda. 36 Kawaṙa mkate iya na shikunga shilya, kaana, kashifunja-funja, kaenengyia wanalosho wakye, nawo wanalosho wakaenenga wuingyi wo wandu. 37 Wakalya woose wakaiguṙa. Wakasania matsugaṟo ga shifunjoe sha mkate, mkunja mfungaaṙe, iichuo. 38 Nawo walelya wawekyeri wasoṟo shiku shiina, kulawoṙe waka na wana watutu. 39 Kasamana na wuingyi wo wandu, kaṙooya ngalawenyi, kayenda ngyuura tsa Makadan.



16

1 Mafarisayo na Masadukayo wakacha na kokye, wakamwesha, wakamterewa nawaloṟe kyiṟingyishio kyiwukyie ruwewu. 2 Kagaluo, kawawia, “Kukoila, mokyegamba, ‘Kochiwa mfiri mcha; cha kyipfa ruwewu ifanyi kyimaande.’ 3 Na ngamenyi, mokyegamba, ‘Inu kochiwaṙa shiwiṟi; cha kyipfa ruwewu ifanyi kyimaande; lyingyi-se kushimbi.’ Nyoe wakulembecheṟi, muichi imanya fana ya ruwewu, kyaindi, ngyesa, shiṟingyishio sha shiyeri-shi moiṙima ishimanya? 4 Rika lyiwicho na lya wuṟui lyikundi kyiṟingyishio, maa lyechienengo kyiṟingyishio-pfo, sile kyiṟingyishio kya Yona.” Kalekana nawo, kayenda. 5 Na wanalosho wakayenda mṟasa molyolya, wakawaṙima iṙuo mkate. 6 Yesu kawawia, “Kushowenyi na chachu ya Mafarisayo na Masadukayo.” 7 Wakagaluana wo wenyi ko wenyi, wechigamba, “Nyi kyipfa kya ilyi lulaende mkate.” 8 Na Yesu kamanya, kawawia, “Ny'kyilyi muigaluana nyoe wenyi ko wenyi, nyoe wa iiṙikyia lyaangu? Nyi kyipfa nyoe mulawoṙe mkate? 9 Maa mulandemanye maa mukumburie mkate iya itanu ko walya shiku shitaanu, na nyi mkunja inga mulesania-pfoe? 10 Maa mkate iya mfungaaṙe ko walya shiku shiina, na nyi mkunja inga mulesania-pfoe? 11 Kyawa kuṙa mulalemanya kye chi kyipfa kya mkate ngyilemmbia-pfo? Kyaindi kushowenyi na chachu ya Mafarisayo na Masadukayo.” 12 Naaho-ng'u walemanya kye alewawia ikuringa na chachu ya mkate, indi na malosho ga Mafarisayo na Masadukayo-pfo. 13 Kyasia Yesu kayenda ngyuura tsa Kaisaria-Filyipi, kawesa wanalosho wakye, kagamba, “Wandu wekyegamba Mono-Adamu nyi wui?” 14 Wakagamba, “Wengyi wekyegamba nui Yohane Mpatisi, wengyi Elyiya, wengyi Yeremia ang'u umwi o weonguo shisuku.” 15 Kawawia, “Aa nyoe mokyegamba inyi nyi wui?” 16 Simion Petiro kagaluo, kagamba, “Iyoe nyi oe Kristo, Mono-Ruwa ai na moo mlungana.” 17 Yesu kagaluo, kammbia, “Agusu iyoe Simion Mono-Yona, cha kyipfa chi pfinya ang'u wuṟango wo kyimndu shakutambuluya ikyi-pfo; indi Awu-yoko akyeri ruwewu. 18 Na inyi ngakuwia, iyoe nyi oe Petiro, na kyiyeri-kyo ngyechiwika Siṟi yako iyoe nyilyo iṟaṟa handu ngyechiiyekyia; maa pfinya tsa upfu tseiwinga-pfo. 19 Na inyi ngyechikuenenga iyoe ngyuupfunguo tsa Wumangyi wo ruwewu na orio kyindo ochikyipfunga iha wuyanenyi, kyewa kyikyipfungye ruwewu; na orio kyindo ochikyipfunguo wuyanenyi, kyechiwa kyikyipfunguoe ruwewu.” 20 Naaho-ng'u kaima mnu wanalosho wakye walawie mndu oose kye oe nyi oe Kristo. 21 Wookyia kyiyeri-kyo Yesu nalewooka iwia na pata wanalosho wakye kye kyimmbaṟi iyenda Yerusalemu na iambilyia matuuro gafoi iwuka ko wameeku wa mengye, na wang'anyi wa makohanyi, na walosha wa mawawaso, na iwoogo, na mfiri o kaṟaaṟu iṟuka. 22 Petiro kamṙuo mbai, kawooka imṙeṙia, echigamba, “Maa ale, Mndumii, isho shechikukooya-pfo.” 23 Kagaluka, kawia Petiro, “Wuka koko, Satana, nungyishingyia; kyipfa uikusaṟa shikyeri sha Ruwa-pfo, indi sha wandu.” 24 Kyiyeri-kyo Yesu nalewia wanalosho wakye, “Mndu oose kakunda ingyiosha, nakulege amonyi, nakuṙikye msalaba okye, nangyioshe. 25 Cha kyipfa mndu akundi ikyiṟa mrima okye, nechiuṙetsa; na mndu echiṙetsa mrima okye kyipfa kyako, nechiukyiṟa. 26 Kyipfa mndu nechiiria ho kyi kaenengo wuyana woose, na iṙetsa mrima okye? Ang'u mndu nechienengyia kyi handu ha mrima okye? 27 Cha kyipfa Mono-Adamu nechicha mng'anonyi o Awu-yokye hamwi na malaika wakye. Naaho-ng'u echitaa orio mndu iṙuana na mmbutie yakye. 28 Ny'kyaloi ngammbia, hawoṙe wandu kyiiṙi kya iwa wagoṟokyie iha, walechiwona upfu maa ale mṟasa kyiyeri wechiwona Mono-Adamu echicha Wumangyinyi wokye.”



17

1 Na mfiri iṟandaaṟu yamuiṙe Yesu kaṙuo Petiro na Yakobo, na Yohane mono-wamae, kawaende mṟasa wuye ya fumvu lyileshi handu halawoṙe wandu. 2 Kailachika fana yakye mbele yawo; kyaam kyakye kyikaaka-aka cha mnengyeṟi; mkoṟoṟi okye ukoila cha ngyesa. 3 Mose na Elyiya wakacha na kowo wakaṙeṙa na Yesu. 4 Petiro kagaluo, kawia Yesu, “Mndumii, nyi kyicha soe ikaa iha. Kokunda, ngyechiachikyia matengo gaṟaaṟu iha. Lyimwi lyapfo iyoe, na lyimwi lya Mose, na lyimwi lya Elyia.” 5 Kyiyeri aweiṙeṙa, ipuchi lyiilyi lyikawaendie mrinje; na ṟui lyikawuka kulya ipuchinyi, lyikagamba, “Ichu nyi Mono-ko, mkunde oko, ngyimchihiye kyipfa kyakye; muaṙanyienyi oe.” 6 Na kyiyeri wanalosho walya waleicho, waleoloka na ndewu, wakaowuo mnu. 7 Yesu kacha, kawapaaya, kagamba, “Amkyenyi, maa mulaowuoe.” 8 Wakaambuo, walawone mndu sile Yesu amonyi. 9 Na kyiyeri waweisoka fumvunyi, Yesu nalewawia, “Mulawie mndu oose mbonyi tsa isho moloṟo, mṟasa kyiyeri Mono-Adamu echiṟuka ko wapfu.” 10 Wanalosho wakye wakammbesa, wechigamba, “Kyasia ny'kyilyi walosha wa mawawaso wekyegamba kye Elyia nawaṟi icha kuwooka?” 11 Na oe kagaluo, kawawia, “Loi Elyia naicha kuwooka, na oe nechiachikyia shoose; 12 kyaindi ngammbia kye Elyiya amcha, walammanye, kyaindi wakammbutia orio kyindo walekunda. Na wuṙo Mono-Adamu na oe aindelyiso wukyiwa kowo.” 13 Naaho-ng'u wanalosho walya walemanya kye naṙeṙa nawo mbonyi tsa Yohane Mpatisi. 14 Nawo kyiyeri waleshika kyisanzionyi, mndu umwi kacha na kokye, kampfiria ndi, echigamba, 15 “Mndumii, usaṟie mono-ko, cha kyipfa nawoṙo nyi iuma nguku, na ilyiso wukyiwa wuwicho; kyipfa kafoi nekyeoloka moṙonyi, na kafoi mṟingyenyi. 16 Ngamwende na ko wanalosho wapfo, walaiṙime imkyiṟa.” 17 Yesu kagaluo, kagamba, “Nyoe rika lyilawoṙe iiṙikyia, lyiendie njia ilawaṟi, ngyechikaa hamwi na nyoe mṟasa indi? Ngyeṙuana na nyoe mṟasa indi? Mwendenyi na kunu koko.” 18 Yesu kaṙeṙia mṟufui ulya mmbicho, kawuka mana ulya. Manakye ulya kyakyia wookyia kyiyeri kyilya. 19 Numa wanalosho walya wakayenda ko Yesu kui kyiṟika, wakagamba, “Ny'kyilyi soe lulaiṙima immbuta?” 20 Yesu kawawia, “Kyipfa kya wufofo wo iiṙikyia lyanyu. Cha kyipfa, ny'kyaloi, ngammbia, mukowaṙa iiṙikyia lyishikyie cha mbeu ya haradalyi mochiwia fumvu-lyi, ‘Wuka iha uyende kulya;’ nalyo lyechiwuka ho; maa kochiwaṙa kyindo kyilechiiṙimika konyu-pfo. [ 21 Kyaindi mbaṟe-i yekyewuka sile kui iterewa na ikuretekyia-pfo.]” 22 Nawo kyiyeri wawekyeri Galyilaya, Yesu kawawia. “Mono-Adamu naindewiko mawokonyi ga wandu, nawo wechimmbaaga, na mfiri o kaṟaaṟu nechiṟuka”. 23 Wakawoṙo nyi fowa mnu mrimenyi kowo. 24 Na kyiyeri waleshika Kaperinaumu, walya wawekyesania kyifunjoe kya shekyelyi waleyenda ko Petiro, wakagamba, “Ngyesa mlosha onyu aienengyia kyifunjoe kya shekyelyi-pfoe?” Kagamba, “Nekyeenengyia.” 25 Na oe kyiyeri aleiṙa na kanyi Yesu nalesonguo immbesa, echigamba, “Nuwonyi kuṙa, Simion? Wamangyi wa wuyana wekyeambilyia kodi ang'u ukamba ko wandu waha? Ko wana wawo ang'u ko wayenu?” 26 Na oe kyiyeri alegamba, “Ko wayenu,” Yesu nalemmbia, “Kyasia, kokooya nyi wuṙo, wana wawaṟi itaa ukamba-pfo. 27 Kyaindi kundu lulachewawutia kyindo lukowawihiṟa, yenda ipalyipalyinyi undewiyitsa-pfo ndoana uwaṙe ikunga lyilya lyawoneka kuwooka, na kotambaṟuo ṙumbu lyalyo nowona shekyelyi yetaa ukamba lo hekalu. Ṙuo iyo undewaenengyia kyipfa kyako na kyipfa kyapfo.”



18

1 Kyiyeri kyilya wanalosho wakayenda ko Yesu, wechigamba, 2 “Kyasia nyi wui-ng'u ai ang'anyi Wumangyinyi wo ruwewu?” Kalaga mana umwi mtutu, kammbikyia makyiṙi-gawi gawo, 3 kagamba, “Ny'kyaloi, ngammbia, mulandegalukye na iwa cha shiwana shitutu, mochiiṙa maa ale na Wumangyinyi wo ruwewu-pfo. 4 Kyasia, orio oose echikukyiwasha amonyi cha mana-chu, icho nyi oe ai ang'anyi Wumangyinyi wo ruwewu. 5 Na orio oose echiambilyia mana umwi mfano o ichu kui rina lyako, nangyiambilyia inyi.” 6 “Kyaindi echitewe umwi o iwa watutu wangyiiṙikyie, kyimmbaṟi napfungyio nzingonyi ikyesa na iwiyitso kyitsindenyi kya ipalyipalyi. 7 Ochia nyi lo wuyana kyipfa kya shindo shetewe! Kyipfa shindo shetewe icha shechicha; kyaindi ochia lokye mndu ulya aende kyindo kyetewe! 8 Kyasia kuwoko kopfo ang'u kuṙende kopfo kukokutewe; ṙumbuo kuwoko-ko ang'u kuṙende-ko uwiyitse kuleshi na iyoe. Nyi nanga iiṙa na moonyi o mlungana ulawoṙe kuwoko ang'u kuṙende, kuta iwaṙa mawoko gawi na maṙende gawi, na iwiyitso moṙonyi o mlungana. 9 Na riso lyapfo lyikakutewe; lyikuluoe, ulyiwiyitse kuleshi na iyoe. Nyi nanga iiṙa na moonyi o mlungana uwoṙe riso lyimwi, kuta iwaṙa meso gawi na iwiyitso ngyehenenyi ya moṙo.” 10 “Mulamine umwi o iwa watutu, cha kyipfa ngammbia kye malaika wawo ruwewu mfiri yoose wekyeambuya kyaam kya Awu-yoko akyeri ruwewu. [ 11 Cha kyipfa Mono-Adamu nalecha iletsa kyiṙekyie.] 12 Muwonyi muṙa? Mndu awoṙe moondo igana, lyimwi lyikaṙeka, ngyesa ekyeṙa galya makumi kyenda na kyenda, kayenda mafumvunyi, na ipfula lyilya lyaṙeka-pfoe? 13 Na kaiṙima ilyiwona, ny'kyaloi, ngammbia, nekyechihiyo kyipfa kya ilyo ngoseṟa, kuta galya makumi kyenda na kyenda galaṙekyie. 14 Na wuṙo kyilachihiṟie ushangunyi lo Awu-yonyu akyeri ruwewu kye umwi o iwa watutu naṙekye.” 15 “Na mono-womoo kakuṙekyio, yenda umṙeṙie kya ṙeko lyakye, iyoe na oe tupu. Kakuaṙanyia, nowona mono-womoo. 16 Ote, kokooya alaaṙanyia, ṙuo handu hamwi na iyoe mndu umwi ang'u wawi, kundu kui maṙumbu ga waṟingyishi wawi ang'u waṟaaṟu orio ṙeṙo lyimanyikye na pata. 17 Na alandemuaṙanyie nyoe, wia siṟi; na alandeaṙanyie siṟi taa, na nawe kopfo cha mndu alaiṙikyie Ruwa na mosania ukamba.” 18 “Ny'kyaloi, ngammbia, shoose mochishipfunga wuyanenyi shechiwa shishipfungye ruwewu; na shoose mochishipfunguo wuyanenyi shechiwa shishipfunguoe ruwewu. 19 Lyingyi-se ngammbia, kyiyeri wawi wanyu wechisanza kyindonyi kyoose wechikyiterewa, wewutio nyi Awu-yoko akyeri ruwewu. 20 Cha kyipfa hai wawi waṟaaṟu wasanzie kui rina lyako, na inyi ngyikyeri iho makyiṙi-gawi gawo.” 21 Numa ya iho Petiro kayenda kokye kammbia, “Mndumii, mono-wama oko nangyiṙekyio kyenga na inyi ngyimhooṟie? Nyi ka mfungaaṙe ngyesa?” 22 Yesu kammbia, “Ngyikuwia ka mfungaaṙe tupu-pfo, indi umhooṟie makumi mfungaaṙe, ka mfungaaṙe. 23 Kyipfa kya ikyo Wumangyi wo ruwewu wukyeri cha mangyi umwi alekunda isungusia matala na waṟundi wakye. 24 Kyiyeri alewooka iṟunda-lyo naleendio mndu umwi airiko sile ya talanta shiku ikumi. 25 Na oe kyiyeri aleuṟa kyetaa, mndumii okye kagamba nakumbo, oe na mka okye na wana wakye, na shindo shoose awoṙe, sile iya itoo. 26 Kyasia mṟundi ulya kaoloka, kamwindia echigamba, ‘Mndumii, ngyiweṙa, na inyi ngyechikutaa sile yoose taa.’ 27 Mndumii o mṟundi ulya kammbonia wukyiwa kampfunguo, kamhooṟia sile iya. 28 Mṟundi ulya kafuma, kawona umwi o mbuya tsakye, awemmbesa dinari igana. Kamtirimisha, kammbaṙa maṟoo, echigamba, ‘Ngyitaa sile iya uriko.’ 29 Kyasia mbuya iya oṙoe ikaoloka maṙendenyi gakye, ikamterewa, yechigamba, ‘Ngyiweṙa, na inyi ngyechikutaa sile yoose taa.’ 30 Kyaindi alekunda-pfo. Kayenda, kammbiyitsa kyipfungonyi, mṟasa ilyi echitaa sile-yo. 31 Kyasia kyiyeri mbuya tsakye tsilewona shilya shileṟundika, tsilewihiyo mnu mrimenyi, tsikayenda tsikaongoya Mndumii otso shoose shileṟundika. 32 Naaho-ng'u Mndumii okye kamlaga, kammbia, ‘Iyoe mṟundi mmbicho, ngyilekuhooṟia iyoe sile iya yoose, lyilya ulengyiterewa; 33 na iyoe, ngyesa kyiwekuwaṟi isaṟia mbuya yapfo, chandu inyi ngyilekusaṟia iyoe-pfoe?’ 34 Mndumii okye kasuo, kamṙuo ko watuuri, mṟasa kyiyeri echitaa sile iya yoose. 35 Na wuṙo Awu-yoko a ruwewu echimmbutia nyoe, mulandehooṟie kui mrima yanyu orio mndu mono-wamae.”



19

1 Na lyilya Yesu alemarisa ionguo maṙeṙo-go nalefuma Galyilaya kayenda kaiṙa na urukyenyi lo Uyuda, molyolya o Yoridan. 2 Wuingyi wufoi wo wandu wulemuosha, kawakyiṟia pfo. 3 Kyasia Mafarisayo wakayenda kokye, wakamwesha, wechimmbia, “Ngyesa nyi sungusinyi mndu iṙa mka okye chandu akukundia?” 4 Kagaluo, kawawia, “Muichi kye ulya alewagumba mawookyionyi, nalegumba mndu msoṟo na mndu mka?” 5 Kaengyeṟa igamba, “Kyipfa kya ikyo, mndu nechiṙa awuye na wamae, nawaṙane tapu na ioshana na mka okye; na iwo wawi wechiwa mmbiu umwi. 6 Kyasia wakyeri wawi-se-pfo, indi mmbiu umwi. Kyasia walya Ruwa awalunga, mndu alawaletsane.” 7 Wakammbia, “Kyasia nyi wuṙa-ng'u Mose alegamba kye mka-cho naenengo kyiṟeio kyeletsana wolyi, na imṙa?” 8 Kawawia, “Mose, kyipfa kya wuumu wo mrima yanyu, nalemuenenga momu o lekana na waka wanyu; kyaindi wookyia mawookyionyi kyiwekyeri kuṙo-pfo. 9 Na inyi ngammbia nyoe, orio mndu echiṙa mka okye, sile nyi kyipfa kya wuṟui, kaalyika ungyi, naṟuguya. Na ulya aalyika ulya aṙio naṟuguya.” 10 Wanalosho wakye wakammbia, “Mbonyi tsa mndu na mka okye tsikawa kuṙo, kuwoṙe kyiira ialyika-pfo.” 11 Kyaindi oe kawawia, “Chi woose weiṙima iambilyia ṙeṙo-lyi-pfo, sile walya wawaenengye wuiṙimi. 12 Kyipfa kuwoṙe wandu walekyekuwinisha na mbonyi tsa wolyi kyipfa wawafee mbaṟe-yo iyo. Lyingyi-se kuwoṙe wandu wawaime nyi wandu wengyi pfinya tsekuwinisha na mbonyi tsa wolyi. Ngoseṟa kuwoṙe wandu waleṙumbuo wo wawenyi iṙa ikuwinisha na mbonyi tsa wolyi kyipfa kya Wumangyi wo ruwewu. Eiṙima iambilyia ṙeṙo-lyi, nalyiambilyie.” 13 Naaho-ng'u kaendio wana watutu kundu nayekyie mawoko wuye yawo na iwaterewia; wanalosho wakye wakaṙeṙia walya walewaende. 14 Kyaindi Yesu kagamba, “Lekyenyi wana watutu wache na koko; maa mulawashingyie; cha kyipfa wafananyi na iwo, Wumangyi wo ruwewu nyi wowo.” 15 Kayekyia mawoko gakye wuye yawo kawuka pfo. 16 Na mndu umwi kayenda kokye kammbia, “Mlosha, ngyiwute kyindo kyiha kyicha, kundu ngyiwone moo o mlungana?” 17 Kammbia, “Ny'kyi kyitewe ungyiwesa mbonyi tsa wucha? Ai mcha nyi umwi. Kyaindi kokunda iiṙa na moonyi o mlungana, osha kyilya mawawaso gakundi.” 18 Kammbia, “Mawawaso gaha?” Yesu kagamba, “Nyi iga: Ulawaage, Ulaṟuguye maa Ulaṟuguyo, Ulaiwe, Ulaṟingyishie wongo. 19 India awuyo na womoo, Kunda momṟasa opfo chandu ukukundi iyoe kumonyi.” 20 Manakye ulya kammbia, “Igo goose ngyekyeosha kyilya gakundi. Ny'kyikyi ngyiwuṟie-se?” 21 Yesu kammbia, “Kokunda iwa mndu aafutsie shoose yenda undekumba shoose uwoṙe, uenengye wakyiwa, na iyoe nochiwaṙa kyiseyesoe ruwewu, numa nnjo ungyioshe.” 22 Kyiyeri manakye ulya aleicho ṙeṙo-lyo, kawuka ho akuinyaṙie; kyipfa nawewoṙe masaa gafoi. 23 Yesu kawia wanalosho wakye, “Ny'kyaloi, ngammbia kye kyechiwa kyilemeri mnjama iiṙa na Wumangyinyi wo ruwewu. 24 Lyingyi-se ngammbia, nyi kyaangu ngoseṟa ngamia iiṙa ṟochonyi lya sindanu, kuta mnjama iiṙa na Wumangyinyi wo Ruwa.” 25 Kyiyeri wanalosho waleicho, waleṟiyio mnu, wechigamba, “Nyi wui-ng'u echiiṙima ikyia?” 26 Yesu kawaitukuya na pfinya, kawawia, “Ko wandu ikyo kyeiṙimika-pfo; kyaindi ko Ruwa shoose shekyeiṙimika.” 27 Naaho-ng'u Petiro kagaluo, kammbia, “Soe luleṙa shoose lukokuosha; lochienengo kyi?” 28 Yesu kawawia “Ny'kyaloi, ngammbia kye nyoe mulengyiosha inyi, wuyanenyi wuhya, kyiyeri Mono-Adamu echiṙamia kyiṙinyi kya mng'ano okye, na nyoe mochiṙamia shiṙinyi ikumi na shiwi, mochianduya mbaṟe ikumi na tsiwi tsa wandu wa Isiraelyi. 29 Na orio mndu aleṙa numba, ang'u mono-wamae o kyisoṟo ang'u o kyika, ang'u awuye, ang'u wamae, ang'u wana, ang'u maṙema, kyipfa kya rina lyako, nechiambilyia ka igana, na ioṟa moo o mlungana. 30 Kyaindi wafoi wai wa kuwooka wechiwa wefurumia, na wai wefurumia wechiwa wa kuwooka.”



20

1 “Cha kyipfa Wumangyi wo ruwewu wufananyi na monyi kanyi, alefuma ngamenyi utuko indeṟeia waṙemi nawaṙuo ṙemenyi lyakye lya msabibu. 2 Na oe ammarise iiṙikyiana woguru na waṙemi walya iwaenenga dinari ko mfiri umwi, nalewaṙuo kulya ṙemenyi lyakye. 3 Kafuma kyiyeri kya saa tsiṟaaṟu tsa ngamenyi, kawona wengyi wagoṟokyi sangaṙa walawoṙe kyindo kyeṟunda. 4 Na iwo kawawia, ‘Na nyoe yendenyi ṙemenyi lyako lya msabibu, na kyilya kyiwaṟi ngyechimuenenga.’ Wakayenda. 5 Kafuma-se kyiyeri kya saa tsiṟandaaṟu na saa kyenda, kawuta wuṙo. 6 Na kyiyeri kya saa kumi na imwi kafuma, kakooya wengyi wagoṟokyi, kawawia, ‘Ny'kyilyi mugoṟokyi iha kyingoto puti kulawoṙe maṟunda?’ 7 Wakammbia, ‘Ny'kyipfa kuwoṙe mndu aluṟeie iṟunda-pfo.’ Kawawia, ‘Na nyoe yendenyi ṙemenyi lyako lya msabibu.’ 8 Kyiyeri kuleila, monyi ṙema ulya kawia mchilyi o waṙemi wakye, ‘Laga waṙemi, uwataae wori wowo, ochiwooka na o mafurumionyi mṟasa o kuwooka.’ 9 Na kyiyeri walecha walya wa saa kumi na imwi, waleambilyia orio mndu dinari. 10 Na walya wa kuwooka kyiyeri walecha, walekusaṟa kye weambilyia ngoseṟa. Kyaindi na iwo taa wakaambilyia oṙio mndu dinari. 11 Kyasia wamuambilyie, wakanunuwia monyi kanyi, 12 wechigamba, ‘Iwo wa mafurumionyi waṟunda saa imwi tupu, na iyoe nowalyingatsana na soe lokarishia ngyuukyiwa na mui o mfiri puti.’ 13 Na oe kagaluo umwi owo, kammbia, ‘Mbuya yako, ngakuima kyilya uwaṟi-pfo. Oiṙikyiana na inyi iambilyia dinari? 14 Ṙuo kyii kyapfo, uyende; ngakunda ienenga ichu o mafurumionyi kyilyingananyi na iyoe. 15 Chi sungusinyi iwuta na shilya shii shako chandu ngyikundi-pfoe? Ang'u riso lyapfo lyanyeng'a kyipfa kya inyi iwa mcha?’ 16 Na wuṙo wa mafurumionyi wechiwa wa kuwooka, na wa kuwooka wechiwa wa mafurumionyi.” 17 Na lyilya Yesu aweiṙo echiyenda Yerusalemu, kaṙuo wanalosho walya ikumi na wawi handu halawoṙe wandu; na njienyi kawawia, 18 “Luiṙo iyenda Yerusalemu; na Mono-Adamu nechiwiko mawokonyi ga wang'anyi wa makohanyi na walosha wa mawawaso; nawo wemwanduya napfe. 19 Numa ya iho wechimṙuo ko masanga waiṙime imkapa makuukuu, na imkapa na ngowa, na imkapia msalabenyi; na mfiri o kaṟaaṟu neṟuka.” 20 Naaho-ng'u mama o wana wa Sebedayo kayenda ko Yesu hamwi na wana wakye kamwindia, na imterewa kyindo. 21 Yesu kammbia, “Nukundi kyikyi?” Kammbia, “Gamba kye wana-wa wako wawi waṙamie umwi kuwoko kopfo ko kulyoe na umwi kuwoko kopfo ko kumoso, Wumangyinyi wopfo.” 22 Yesu kagaluo, kagamba, “Muichi kyindo muiterewa-pfo. Ngyesa moiṙima iiṙia matuuro-ga gaingyiweṙa?” Wakammbia, “Loiṙima.” 23 Kawawia, “Kyaloi mochiiṙima ituuro cha inyi, kyaindi iṙamia kuwoko koko ko kulyoe na kuwoko koko ko kumoso, ngyiwoṙe pfinya yemuenenga-pfo, indi weenengo walya wawaṟeyeṟie nyi Awu-yoko.” 24 Na kyiyeri walya ikumi waleicho walesuuya wana walya wa mka wawi. 25 Kyaindi Yesu kawalaga, kagamba, “Muichi kye wang'anyi wa wandu walaiṙikyie Ruwa wekyechilyia wandu wawo kui pfinya, na wang'anyi wawo wakawagaluo waṟundi. 26 Kyaindi kyechiwa kuṙo konyu-pfo. Mndu oose akundi iwa ang'anyi konyu, na nawe mṟundi onyu; 27 na mndu oose akundi iwa o kuwooka konyu nawe kyisinga kyanyu. 28 Chandu Mono-Adamu alalecha iṟundio, kyaindi iṟunda, na ireka moo uwe kyindo kyekyiṟa wanyamaṟi.” 29 Na lyilya waweiwuka Yeriko wandu wa kyisanzionyi kying'anyi wakamwosha. 30 Na shipfupfuṟe shiwi shiweṙamie mbai ya njia, nasho kyiyeri shileicho kye Yesu naiiṙa, shilekuilenga na ṟui lying'anyi, shechigamba, “Ulusaṟie, Mndumii, mono-Dawidi.” 31 Wandu wa kyisanzionyi kyilya wakashiṙeṙia, kundu shitsie. Kyaindi sho shikaengyeṟa ikuilenga na maṟui gang'anyi, shechigamba, “Ulusaṟie, Mndumii, mono-Dawidi!” 32 Yesu kagoṟoka, kashilaga, kagamba, “Mukundi ngyimmbutie kyi?” 33 Shikammbia, “Lukundi meso gaṙu gatambaṟukye luwone.” 34 Yesu kashiwonia wukyiwa, kapaaya meso gasho; cha ilyi shikaiṙima iwona, shikamwosha.



21

1 Na lyilya waleshika kufuhi na Yerusalemu, na ishika Betifage, kyikaṟo kyiwekyeri msaṟinyi o mashiṙi ga mseituni, naaho-ng'u Yesu aleṙuma wanalosho wawi, echiwawia, 2 “Yendenyi mṟasa kyikaṟo kyilya kyikyeri mbele ya ushangu lonyu, na cha ilyi mowona nzoi ingyipfungye, na igache lya nzoi hamwi nayo; tsipfunguonyi mungyiendie. 3 Na kokooya mndu ammbesa kyindo, gambenyi, ‘Mndumii nawoṙe kyindo akundi iwuta natso,’ na kulawoṙe iṙetsa kyiyeri nechitsiende.” 4 Ishi shoose shechiwa, kundu kyiafukyie kyindo kyilya kyileṙeṙo nyi moonguo shisuku echigamba, 5 “Wienyi mṟi o Sion, mangyi opfo naicha na kopfo, namhoo, na oe naṙamie wuye ya nzoi. Na igache lya nzoi, mana o nzoi.” 6 Wanalosho walya wakayenda, wakawuta chandu Yesu alewawia. 7 Wakaende nzoi iya na igache lya nzoi, wakawikyia nguwo tsawo wuye yatso, na oe kaṙamia wuye yayo. 8 Wandu wafoi wa kyisanzionyi kyilya wakaala nguwo tsawo njienyi; na wengyi wakamanya maṟamba ga mashiṙi, wakagaala njienyi. 9 Na wuingyi wo wandu wawesongoi, na walya walemwosha, wakakuilenga na ṟui lying'anyi wechigamba, “Hosiana, Mono-Dawidi! Nyi oe ammbikyie mboṟa, ulya aicha kui rina lya Mndumii, Hosiana wuye ruwewu.” 10 Na lyilya aleiṙa na Yerusalemu, mṟi oose ukowaṙa ndiṟimo tsing'anyi, wandu wechigamba, “Nyi wui ichu?” 11 Wuingyi wo wandu wukogamba, “Ichu nyi moonguo shisuku ulya, Yesu o Nasareti ya Galyilaya.” 12 Yesu kaiṙa na hekalunyi, kafuna woose wawekapa mbucha kulya hekalunyi, kapfuluo mesa tsa weilacha heleri, na shiṙi sha walya waweikumba mbeta. 13 Kawawia, “Kyikyiṟeie, ‘Numba yako yechilago numba ya kyiterewionyi,’ kyaindi nyoe moigaluo iwa usanja lo wasokyi.” 14 Na shipfupfuṟe na shiwete shikayenda kokye akyeri kulya hekalunyi, kashikyiṟa. 15 Kyaindi wang'anyi wa makohanyi na walosha wa mawawaso kyiyeri walewona maṟiyisho alewuta, na kyiyeri wana walekuilenga na maṟui gawo hekalunyi, wechigamba, “Hosiana, Mono-Dawidi” walesuo, 16 wakammbia, “Uichuoe chandu iwa waigamba?” Yesu kawawia, “Yee loi. Mulandeicho kye ‘Kui maṙumbu ga wana wanangu na waionga nuleafutsia kyiṟumi?’ ” 17 Kalekana nawo, kayenda nja ya mṟi mṟasa Betania, kalaa pfo. 18 Na lyilya kulekya kyiyeri aweiyenda mṟinyi, nalewoṙo nyi njaa. 19 Kawona mfumu umwi mbai ya njia, kayenda halya-ndu uwekyeri, alawone pfo kyindo sile maṟa tupu. Kauwia, “Kulawonekye ndunda kopfo wookyia inu mṟasa mlungana.” Mfumu ukouma cha ilyi. 20 Kyiyeri wanalosho walewona, waleṟiyio, wechigamba, “Nyi wuṙa mfumu ouma cha ilyi?” 21 Yesu kagaluo, kawawia, “Ny'kyaloi, ngammbia, mukowaṙa iiṙikyia, mulandewe wandu weilacha-ilacha kyilya moiṙikyia, mochiṟunda chi ilyo lya mfumu tupu-pfo, kyaindi maa mukowia fumvu-lyi, ‘Kuluka, uwiyitso ipalyipalyinyi,’ kyechiṟundika. 22 Na shoose mochishiterewa kyiterewonyi mochiiṙikyia, mochiambilyia.” 23 Na kyiyeri amwiṙe na hekalunyi wang'anyi wa makohanyi na wasongoru wa wandu wakayenda kokye kyiyeri aweilosha, wakagamba, “Nyi kui wuchilyi wuha uiwuta shindo-shi? Na oe nyi wui alekuenenga wuchilyi-wu?” 24 Yesu kagaluo, kawawia, “Na inyi ngyemmbesa kyindo kyimwi na nyoe mukongyigaluo, inyi ngyechimmbia nyi kui wuchilyi wuha ngyiwuta ishi. 25 Wupatiso wa Yohane wulewuka kwi? Wulewuka ruwewu, ang'u ko wandu?” Wakawesana wo wenyi ko wenyi, wechigamba, “Lukogamba, wulewuka ruwewu, neluwia, ‘Ny'kyilyi-ng'u mulalemwiṙikyia?’ 26 Na lukogamba, ‘Wulewuka ko wandu,’ luiowuo kyisanzionyi; kyipfa wandu woose wawonyi Yohane nyi moonguo shisuku.” 27 Wakagaluo Yesu, wakagamba, “Luichi-pfo.” Na oe kawawia, “Maa inyi ngyimmbia nyoe nyi kui wuchilyi wuha ngyiwuta ishi-pfo.” 28 “Kyaindi muwonyi kuṙa? Mndu umwi nawewoṙe wana wawi. Kayenda ko ulya o kuwooka, kagamba, ‘Mono-ko, inu yenda undeṟunda ṙemenyi lya msabibu.’ 29 Kagaluo kagamba, ‘Ngyiyenda, Mndumii,’ alayende. 30 Kayenda ko ulya o kawi, kagamba wuṙo. Na oe kagaluo, kagamba, ‘Ngyikundi-pfo.’ Numa ya iho katerewa ihooṟio, kayenda. 31 Ngyesa kyiiṙi kya iwo wawi nyi uha aleṟunda kyilya awuye akundi?” Wakammbia, “Nyi ulya o kawi.” Kyasia Yesu kawawia, “Ny'kyaloi ngammbia, wesania ukamba na maṟai waimusongoya iiṙa na Wumangyinyi wo Ruwa. 32 Cha kyipfa Yohane nalecha na konyu kui njia ya wusumganyi, nyoe mulamwiṙikyie. Kyaindi wesania ukamba na maṟai walemwiṙikyia; na nyoe maa lyilya mulewona, muleṙumbuya kundu mumwiṙikyie-pfo.” 33 “Aṙanyienyi mfano ungyi. Kuwewoṙe mndu umwi monyi kanyi, na oe nalewaaya sabibu ṙemenyi lyakye, kalyiringyichia uṟigo, kasuma rina lyekamia mpfinyo makyiṙi-gawi galyo, kawika kyitaanga, kagawia waṙemi ṙema lyilya, kayenda kyaro. 34 Ilyi kyiyeri kyesambuo kyiletikyira kufuhi, kaṙuma waṟundi wakye ko waṙemi walya, waambilyie ndunda tsakye. 35 Waṙemi walya wakawaṙa waṟundi walya, ichu wakamkapa, na ichu wakammbaaga, na ichu wakamkapa na magoe. 36 Kaṙuma-se waṟundi wengyi wafoi kuta walya wa kuwooka, wakawawutia wuṙo. 37 Mafurumionyi kaṙuma mono-kye o womi kowo, echigamba, weindia mono-ko. 38 Kyaindi waṙemi walya kyiyeri walewona mana ulya, wakaṙeṙa wo wenyi ko wenyi, wechigamba, ‘Ichu nyi mokyioṟa. Sindenyi lummbaage, luṙuo kyooṟa kyakye.’ 39 Wakammbaṙa, wakammbiyitsa nja ya ṙema lya msabibu wakammbaaga. 40 Kyasia kyiyeri echicha mndumii ulya o ṙema lya msabibu nechiwutia kyi waṙemi-wo?” 41 Wakammbia, “Nechirumatsa uwicho walya wawicho; na ṙema lya msabibu nechigawia waṙemi wengyi, wechimtaa ndunda kui kyiyeri kyiwaṟi.” 42 Yesu kawawia, “Muichi chandu kyikyeri shiṟeionyi: ‘Igoe walelyilega wewika numba, ilyo lyawa igoe lying'anyi lya ndumbenyi; ṙeṙo-lyi lyiwukyie ko Mndumii, nalyo nyi kyiṟiyisho mesonyi gaṙu?’ ” 43 Kyipfa kya ikyo ngammbia, “Wumangyi wo Ruwa wochiwuto konyu, na ienengo isanga lyingyi lyekyekumbia ndunda tsa Wumangyi-wo. [ 44 Na icho echioloka wuye ya igoe-lyo nechifinjika-finjika; na ulya lyechimwolokyia, lyechimsaa lyimmamiṟe.]” 45 Wang'anyi wa makohanyi na Mafarisayo, kyiyeri waleicho mfano yakye, walemanya kye nyi kyawo aiṙeṙa. 46 Nawo kyiyeri walepfula immbaṙa, waleowuo wuingyi wo wandu, cha kyipfa wo walemmbona nai moonguo shisuku.



22

1 Yesu kagaluo, kawawia-se kui mṙeṙie, echigamba, 2 “Wumangyi wo ruwewu wufananyi na mangyi umwi aleachikyia mono-kye wolyi. 3 Kaṙuma shisinga shakye shilage walya wawewalage na kulya wolyinyi; nawo wakalega icha. 4 Kaṙuma-se shisinga shingyi, echigamba, ‘Wienyi walya wawalage, kye ngyiṟeyeṟie shelya shako; umbe tsako na orio kyindo kyinoru shamshinjo, na shoose shammba; nnjonyi na wolyinyi.’ 5 Kyaindi wakamina, wakayenda, umwi ṙemenyi kokye, umwi mbuchenyi yakye; 6 na walya waletsugaa wakawaṙa shisinga shilya shakye, wakashiwutia shindo shiwicho, na ishiwaaga. 7 Kyasia mangyi ulya kakapo nyi nyashi; kaṙika mbaganyi tsakye, karumatsa wawaagi walya, karumatsa mṟi owo kui moṙo. 8 Numa ya iho kawia shisinga shakye, ‘Wolyi wommba, kyaindi walya wawalage wawaṟi-pfo. 9 Kyasia yendenyi mṟasa handu mtandaṟa ikooyanyi na woose mowawona walagenyi na wolyinyi.’ 10 Shisinga shilya shikafuma shikayenda njienyi ing'anyi, shikasania woose walewawona, wawicho na wecha; wolyi wukoichuo wayenu. 11 Kyaindi kyiyeri mangyi ulya aleiṙa na numba kundu naambuye wayenu wakye, kawona pfo mndu umwi alaṟee mkoṟoṟi o wolyi. 12 Kammbia, ‘Mbuya-ko, noiṙa kuṙa na kunu na iyoe uwoṙe mkoṟoṟi o wolyi-pfo?’ Na oe kauṟa kyegamba. 13 Mangyi kawia waṟundi, ‘Mpfungyenyi mawoko na maṙende, mṙuonyi mundemmbiyitsa meemenyi o nja. Nyipfo kochiwaṙa ṟanyi na ilya ngakuru. 14 Cha kyipfa walage nyi wafoi, indi wasambuṟe nyi waangu.’ ” 15 Naaho-ng'u Mafarisayo wakayenda wakalya njama, chandu wemṙega kui maṙeṙo. 16 Wakaṙuma kokye wanalosho wawo hamwi na Maherodi, wakagamba, “Mlosha, luichi kye iyoe nyi mndu o loi, na njia ya Ruwa nokyeilosha kui wuloi, maa okyesaṟa rina lya mndu oose-pfo, cha kyipfa okyeambuya fana tsa wandu-pfo. 17 Kyasia luwie, nuwonyi kuṙa? Nyi sungusinyi ienenga Kaisari kodi, ang'u chi wuṙo-pfo?” 18 Kyaindi Yesu kamanya wuwicho wowo, kagamba, “Ny'kyilyi mungyiyesha, nyoe wakulembecheṟi? 19 Ngyiloṟenyi heleri ya kodi.” Nawo wakamwendie dinari. 20 Kawawia, “Nyi ya wui sanamu-i na kyiṟeio-kyi?” 21 Wakammbia, “Nyi ya Kaisari.” Kawawia, “Kyasia, enengyenyi Kaisari shikyeri sha Kaisari, na Ruwa shikyeri sha Ruwa.” 22 Kyiyeri waleicho waleṟiyio, wakamṙa wakayenda. 23 Mfiri ulya Masadukayo, wandu wekyegamba kye kuwoṙe iṟuka lya wapfu-pfo, waleyenda kokye, wakammbesa, 24 wechigamba, “Mlosha, Mose nalegamba, ‘Mndu kapfa, alawoṙe wana, mono-wamae naalyikye mka ulya okye, kundu mono-wamae nawone mana.’ 25 Kyasia koṙu kuwewoṙe wana wa mka mfungaaṙe. O kuwooka kaalyika, kapfa, na kyipfa alawoṙe mana, kaṙeeya mono-wamae mka okye. 26 Na wuṙo o kawi na oe, na o kaṟaaṟu, mṟasa woose mfungaaṙe. 27 Mafurumionyi ga woose mndu mka ulya na oe kapfa. 28 Kyasia, kyiyeri kya iṟuka lya wapfu, nechiwa mka o uha kyiiṙi kya walya mfungaaṙe? Kyipfa woose wawekyeri na oe.” 29 Yesu kagaluo, kawawia, “Muiṙeka, cha kyipfa muichi shiṟeio maa wuiṙimi wo Ruwa-pfo. 30 Cha kyipfa walya wekyeṟuka ko wapfu wekyealyika maa ialyiko-pfo, kyaindi wekyewa cha malaika wa ruwewu. 31 Lyingyi-se ko mbonyi tsa iṟuka lya wapfu, muichi kyindo kyilya kyileṙeṙo nyi Ruwa, echigamba, 32 ‘Inyi nyi Ruwa o Abrahamu, na Ruwa o Isakyi na Ruwa o Yakobo?’ Ruwa chi Ruwa o wapfu-pfo, indi o wai na moo.” 33 Na kyiyeri wuingyi wo wandu waleicho waleṟiyio, kyipfa kya malosho gakye. 34 Na kyiyeri Mafarisayo waleicho kye nalegaluo ndiṟi Masadukayo walya, waleṙamia kyiṙombo handu hamwi. 35 Umwi owo, aichi mawawaso, kammbesa, echimwesha, 36 “Mlosha, kyiiṙi kya mawawaso nyi lyiha lying'anyi kuta goose?” 37 Yesu kammbia, “Kunda Mndumii Ruwa opfo kui ngoo yapfo yoose, na kui mrima opfo oose, na kui wuṟango wopfo woose. 38 Ilyi nyilyo iwawaso lying'anyi kuta goose, nalyo nyi lya kuwooka. 39 Na lya kawi lyifananyi nalyo, nalyo nyi ilyi, ‘Kunda momṟasa opfo cha mrima opfo.’ 40 Mawawaso goose na malosho ga weonguo shisuku gakyeri kyiiṙi kya mawawaso-ga gawi.” 41 Na kyiyeri Mafarisayo walesanzia handu hamwi, Yesu nalewawesa, echigamba, “Muwonyi kuṙa mbonyi tsa Kristo? 42 Nyi mono-wui?” Wakammbia, “Nyi o Dawidi.” 43 Kawawesa, “Kyasia kyawa-ng'u kuṙa Dawidi kyiiṙi kya Mumuyo ilaga Mndumii, echigamba, 44 ‘Mndumii nalewia Mndumii oko, uṙamie kuwoko koko ko kulyoe, mṟasa kyiyeri ngyechiwika washituwa wapfo, wanda ya wuchilyi wopfo?’ ” 45 “Kyasia, Dawidi kamlaga Mndumii, nawa-se kuṙa mono-kye?” 46 Maa kulewaṙa mndu aleiṙima imgaluo kyindo-pfo; maa kuwoṙe mndu oose alekaria wookyia mfiri ulya immbesa kyindo-se-pfo.



23

1 Numa ya iho Yesu kaṙeṙa na wuingyi wo wandu na wanalosho wakye, echigamba, 2 “Walosha wa mawawaso na Mafarisayo wawoṙe wuiṙimi wo tambuluo mawawaso ga Mose. 3 Kyasia, shoose wechimmbia, mushiwute; kyaindi kui mfano o mawuto gawo, mulawute; kyipfa wo wekyeṙeṙa kyaindi wekyewuta-pfo. 4 Wo wekyepfunga maṟio malemeri na iṙika wandu mayewenyi gawo; walakunde wo wawenyi igapaaya na kyimnyoe kyawo. 5 Lyingyi-se mmbutie yawo yoose nyi kundu wawono nyi wandu; cha kyipfa shichonyi-sho shishiṟeie maṙeṙo ga Ruwa wekyeṟaa shaamunyi shawo na mawoko nyi shing'anyi mnu, na makyechu ga mkoṟoṟi yawo gangyilesheṟe mnu. 6 Wakundi iṙamia shiṙi sha mbele handu hawoṙe shelya, na iṙamia mbele masinagoginyi, 7 na iiṟikyiṟo sangaṙa, na ilago nyi wandu ‘Rabi.’ 8 Kyaindi nyoe mulalago ‘Rabi,’ kyipfa mlosha onyu nyi umwi, na nyoe moose nyi wana wa mka. 9 Maa mulalage mndu awu wuyanenyi, kyipfa Awu-yonyu nyi umwi, ai o ruwewu. 10 Maa mulalago wasongoru; kyipfa msongoru onyu nyi umwi, na oe nyi oe Kristo. 11 Na oe ai ang'anyi onyu nechiwa mṟundi onyu. 12 Na orio oose echikung'anyisa amonyi nechititiṟo, na orio oose echikutitiṟa amonyi neching'anyiso. ” 13 “Ochia lonyu walosha wa mawawaso na Mafarisayo, wakulembecheṟi! Cha kyipfa mokyeshingyia wandu moongo o Wumangyi wo ruwewu; nyoe muwenyi mulaiṙe napfo, maa walya waiiṙa mulawalekyie waiṙe napfo. [ 14 “Ochia lonyu walosha wa mawawaso na Mafarisayo, wakulembecheṟi! Cha kyipfa mokyesoka wakusu orio kyindo wawoṙe, na kui wukulembecheṟi mokyewika shiterewo shileshi; kyipfa kya ikyo mochiambilyia ianduyo lying'anyi ngoseṟa.] 15 “Ochia lonyu walosha wa mawawaso na Mafarisayo, wakulembecheṟi! Cha kyipfa mokyetenga-tenga mapalyipalyinyi na urukyenyi lugaṙutsu kundu mugaluoe mndu umwi nawaṙe iiṙikyia, na kammboneka, mokyemgaluo kawa mana o ngyehena ammbicho kuta nyoe kawi. 16 “Ochia lonyu wasongoru mui shipfupfuṟe. Nyoe mokyegamba, ‘Mndu echilya nyamu kui hekalu chi kyindo-pfo, indi mndu kalya nyamu kui shindo sha sahapu shikyeri hekalunyi, kyimmbaṟi iwuta shilya ateṟia.’ 17 Nyoe matondo na shipfupfuṟe. Kyipfa nyi kyiha kying'anyi kuta kyingyi, nyi sahapu iya, ang'u hekalu-lyo lyekyeyeṟemtsa sahapu-yo? 18 Lyingyi-se, ‘Mndu echilya nyamu kui alyitaṟe, chi kyindo-pfo; indi mndu echilya nyamu kui kyienengo kyikyeri iho wuye ya alyitaṟe-yo, kyimmbaṟi iwuta shilya ateṟia.’ 19 Shipfupfuṟe nyoe. Kyipfa nyi kyiha kying'anyi kuta kyingyi, kyienengo-kyo, ang'u alyitaṟe-yo yekyeyeṟemtsa kyienengo-kyo? 20 Kyasia ulya alya nyamu kui alyitaṟe, nekyelya nyamu nayo na shindo shoose shikyeri wuye yayo. 21 Na ulya alya nyamu kui hekalu, nekyelya nyamu nalyo, na ilya nyamu kui Ruwa ulya ekyekaa pfo. 22 Na ulya ekyelya nyamu kui ngyina, nekyelya nyamu kui kyiṙi kya mng'ano kya Ruwa, na ilya nyamu kui Ruwa ulya akyiṙamilyie. 23 “Ochia lonyu walosha wa mawawaso na Mafarisayo, wakulembecheṟi! Cha kyipfa mokyetaa orio kyifunjoe kya ikumi kya maṟa gelotsiṟa kyelya, kyaindi mukoṙa mbonyi tsing'anyi tsa mawawaso, cha iṙumbuo moondu kulawoṙe ikundia, na isaṟia, na iiṙikyia. Isho muwaṟi ishiwuta, maa shilya shingyi mulashiṙe. 24 Wasongoru shipfupfuṟe, mokyefifina kyitsina shindonyi shanyu shenyo kyaindi mkomeṟa ngamia.” 25 “Ochia lonyu walosha wa mawawaso na Mafarisayo, wakulembecheṟi! Cha kyipfa mokyesanja kyiṙoo na kyitela ipfo kyanja kyaindi shindo muwikyie pfo nyi sha wusokyi na ikukunda nyoe muwenyi. 26 Iyoe Mfarisayo kyipfupfuṟe. Sanja kyiṙoo kuwooka ipfo kyanumba, kundu na ipfo kyanja kuiṙime iila. 27 “Ochia lonyu, walosha wa mawawaso na Mafarisayo, wakulembecheṟi! Cha kyipfa mufananyi na shilome shishishie kyindo kya uwiṟo, nasho kya ipfo nja shekyewoneka shii shicha, kyaindi ipfo kyanumba shiichuo mafuo ga wapfu; na orio kyindo kyiporu. 28 Na wuṙo na nyoe; ipfo kyanja muwono nyi wandu cha muwoṙe wusumganyi, kyaindi ipfo kyanumba muichuo wukulembecheṟi na ifunja mawawaso lya orio mbaṟe.” 29 “Ochia lonyu, walosha wa mawawaso na Mafarisayo, wakulembecheṟi! Cha kyipfa mokyewika shilome shicha sheṟika weonguo shisuku na waṟundi wengyi wasumganyi wa Ruwa na shilome-sho mkoshichopa mnu, 30 na igamba, ‘Kokooya soe luwekyeri pfo kyiyeri kya kacha kya waku waṙu, luwechisanza nawo ipusuo samu ya weonguo shisuku-pfo.’ 31 Kuṙi muikuṟingyishia muwenyi, kye nyoe nyi wana wa walya walewaaga weonguo shisuku. 32 Afutsienyi-ng'u kyila waku wanyu walewooka. 33 Nyoe njoka, wana wa manjoka, moṙicha kuṙa ngapo ya ngyehena? 34 Kyipfa kya ikyo, inyi ngyiṙuma konyu weonguo shisuku na wawoṙe wuṟango na walosha wa mawawaso na wengyi kyiiṙi kyawo mochiwawaaga na iwakapia msalabenyi, wengyi kyiiṙi kyawo mochiwakapa wakyeri masinagoginyi ganyu na iwafuna mṟi kui mṟi. 35 Na mochiwona ngapo kyipfa kya samu ya wandu wasumganyi mulewaaga, wookyia samu ya Abelyi, ulya msumganyi, mṟasa samu ya Sakaria, mono-Barakyia, mulemmbaagia kyiiṙi kya haele na alyitaṟe. 36 Ny'kyaloi, ngammbienyi, ngapo-tso tsoose tsechiolokyia rika-lyi.” 37 “Iyoe Yerusalemu, Yerusalemu, uiwaaga weonguo shisuku na ikapa na magoe walya wawaṙume kopfo! Nyi kyenga ngyilekunda ikusania hamwi na wana wapfo, chandu nguku yekyesania handu hamwi maalea gayo wanda ya makungo gayo, kyaindi mulekunda-pfo? 38 Ruwa akyeri-se numbenyi yanyu yeterewia-pfo. 39 Cha kyipfa ngammbia, mochingyiwona-se maa ale wookyia wulalu-pfo, mṟasa kyiyeri mochigamba, ‘Namwenengye mboṟa ulya aicha kui rina lya Mndumii.’ ”



24

1 Yesu kayenda, kawuka hekalunyi. Wanalosho wakye wakayenda kokye wamloṟe numba tsa hekalu. 2 Na oe kagaluo, kawawia, “Muwonyi ishi shoose? Ny'kyaloi, ngammbia, hechitsugaa igoe wuye ya igoe lyingyi lyilechiolotso-pfo.” 3 Na lyilya aweṙamie fumvunyi lya mashiṙi ga mseituni, wanalosho wakye wakayenda kokye kui kyiṟika, wechigamba, “Luwie, mbonyi-tsi tsechiwa indi? Na kyiṟingyishio kya icha lyapfo na kya mafurumionyi ga wuyana nyi kyikyi?” 4 Yesu kagaluo, kawawia, “Mndu alamlembe. 5 Cha kyipfa wafoi wechicha kui rina lyako, wechigamba, ‘Inyi nyi Kristo;’ nawo wechilemba wafoi. 6 Na nyoe mochiicho mbonyi tsa shiṙa na iweweṙo lya shiṙa. Maa mulaowesho; kyipfa isho shiwaṟi iwa kuṙo; kyaindi mafurumionyi galya galandeshikye-pfo. 7 Cha kyipfa isanga lyechiwuka ikapana na isanga, na wumangyi ikapana na wumangyi. Kochiwaṙa njaa, na shiriinza handu kui handu. 8 Isho shoose nyisho mawookyionyi ga iwawio lying'anyi. 9 Kyiyeri-kyo wechimṟiinga nyoe muwoṙo nyi wukyiwa, nawo wechimmbaaga, na nyoe mochiwa wandu wawasuoe nyi masanga goose kyipfa kya rina lyako. 10 Naaho-ng'u wafoi wechikapa tuulyia, nawo wechiṟiingana, na isuana. 11 Na weonguo shisuku wa wongo wechiwoneka na ilemba wafoi. 12 Na kyipfa kya iengyeṟika inyamaṟa mawawaso, ikunda lya wandu wafoi lyechiololyia. 13 Kyaindi ulya echikarishia mṟasa mafurumionyi, nyi oe echikyia. 14 Lyingyi-se mbonyi ngyicha tsa Wumangyi tsechiongoyo wuyanenyi koose, iwa wuṟingyishi wo masanga goose. Iho nyiho mafurumionyi galya gechicha.” 15 “Kyasia kyiyeri-kyo mochiwona ulya ekyenyamaṟa na ifunja orio kyindo kyiele, ulya amgambe nyi moonguo shisuku Danielyi, agoṟokyi handu haele (aikulosha na namanye). 16 Naaho-ng'u wakyeri urukyenyi lo Uyuda waṙichilyie mafumvunyi. 17 Na ai kai alasokye iṙuo shilya shikyeri kanyi kokye. 18 Maa akyeri mṙemenyi alawuye na numa ionduo nguwo yakye. 19 Ochia lo iwo wai wanene na waionza mfiri-yo! 20 Terewenyi, kundu iṙicha lyanyu kulawe kyiyeri kya mbeho, maa mfiri o onyonya. 21 Cha kyipfa kyiyeri-kyo kochiwaṙa wukyiwa wung'anyi, mbaṟe yakye ilandewonekye wookyia mawookyionyi ga wuyana mṟasa wulalu, maa mbaṟe-yo iyo yechiwono-se maa ale-pfo. 22 Na kokooya mfiri-yo ilawechifuhiṟo, mndu oose awechikyia-pfo; kyaindi kyipfa kya wasambuṟe mfiri-yo yechifuhiṟo. 23 Kyiyeri-kyo mndu kammbia, ‘Kristo nakyeri iha, ang'u nakyeri kulya,’ mulaiṙikyie. 24 Cha kyipfa wechiwoneka makristo wa wongo, na weonguo shisuku ga wongo, nawo wechiwuta ṟigo tsing'anyi na shiṟiyisho; waiṙime imuṙetsa, cha kyikaiṙimika, mṟasa wai wasambuṟe. 25 Ngammuikyimbia. 26 Kyasia wakammbia, ‘Nakyeri kundu ko nuka kuumu suwaa kulawoṙe maa mṟinga,’ mulafume; ‘Nakyeri kanyi,’ mulaiṙikyie. 27 Cha kyipfa chandu mbawa yekyewaṟuka iwuka ura lo ngamenyi mṟasa ikawono ura lo kyukonyi, nyi wuṙo kochiwa kyiyeri kya icha lya Mono-Adamu. 28 Cha kyipfa handu mnying'a ukyeri nyi ho-ndu mbeṟo tsekyekuumbia.” 29 “Kyaindi cha ilyi, numa ya wukyiwa wo mfiri iya, mnengyeṟi ochiwiko meema, na mori ochiloṟa ngyesa yacho-pfo, na nyenyeri tsechioloka iwuka ruwewu, na shindo shingyi sha ruwewu shekupaaya-paya na inyanyaṟika. 30 Naaho-ng'u yechiwonekana ṟigo ya Mono-Adamu ruwewu; na masanga goose ga wuyana gechikapa ṟanyi; nago gechiwona Mono-Adamu echicha mapuchinyi ga ruwewu hamwi na pfinya na mng'ano ung'anyi. 31 Na oe nechiṙuma malaika wakye hamwi na ṟui lying'anyi lya iganda, nawo wechisania wasambuṟe wakye iwuka ngyuura tsoose tsa wuyana.” 32 “Kyasia ko mfumu kuloshenyi mfano. Mbaga yakye ikammarisa ioṟia na iwaṙa maṟa, mokyemanya kye kyiyeri kya isambuo kyikyeri kufuhi. 33 Na nyoe taa, ilyi mowona isho shoose, manyenyi kye Mono-Adamu nakyeri kufuhi, moongonyi. 34 Ny'kyaloi, ngammbia, rika-lyi lyechiiṙa-pfo, mṟasa kyiyeri isho shechiafukyia. 35 Ngyina na uruka shechiiṙa, kyaindi, maṙeṙo gako gechiiṙa maa ale-pfo.” 36 “Kyaindi mbonyi tsa mfiri ulya na saa iya kuwoṙe aichi-pfo, maa malaika wakyeri ruwewu, maa Mana, sile Awu amonyi. 37 Cha kyipfa chandu kyiwekyeri kyiyeri kya Noe, nyi wuṙo kochiwa kyiyeri kya icha lya Mono-Adamu. 38 Cha kyipfa chandu kyiwekyeri mfiri iya ilesongoya Mfu wandu waweilya na inyo, wechialyika na ialyiko, mṟasa mfiri ulya Noe aleiṙa na safinenyi 39 walamanye mṟasa Mfu ukocha, ukowarumatsa woose. Nyi wuṙo kochiwa kyiyeri kya icha lya Mono-Adamu. 40 Kyiyeri-kyo wandu wawi wekooya wai ṙemenyi; umwi nawuto ho, umwi naṙio ho. 41 Waka wawi wekooya wesaa; umwi nawuto ho, umwi naṙio ho.” 42 “Kyasia laenyi kyiṙombo; kyipfa muichi nyi mfiri uha Mndumii onyu echicha-pfo. 43 Kyaindi manyenyi kyindo-kyi; kokooya monyi kanyi aweichi kyiyeri mbafu yechicha, nawelaa kyiṙombo, maa awechiṙa numba yakye ifunjo-pfo. 44 Kyipfa kya ikyo na nyoe kuṟeyeṟenyi; cha kyipfa saa mulaikusaṟie Mono-Adamu naicha.” 45 “Kyasia nyi wui-ng'u mṟundi muyendelyi, awoṙe wuṟango, mndumii okye alemwenenga wuchilyi kanyi kokye, naenengye wandu kyelya kyiyeri kyiwaṟi? 46 Agusu mṟundi ulya, mndumii okye echicha namkooye ewuta kuṙo. 47 Ny'kyaloi, ngammbia, nechimwenenga ichilyia shindo shakye shoose. 48 Kyaindi mṟundi ulya mmbicho kagamba mrimenyi kokye, ‘Mndumii oko naikyelyio,’ 49 kawooka ikapa woṙoe, na ilya na inyo hamwi na wananzi. 50 Mndumii o mṟundi-cho neecha mfiri mṟundi-cho alaukusaṟie, na saa alaichi; 51 nechimṙumbuo mateng'eta gawi na immbutia chandu wakulembecheṟi wekyewutio. Nyi lyo-ndu kochiwaṙa wukyiwa na ilya ngakuru.”



25

1 “Naaho-ng'u Wumangyi wo ruwewu wochifanana na wana wa kyika ikumi, waleira taa tsawo, wakafuma indeambilyia monyi wolyi. 2 Wataanu wawekyeri matondo, na wataanu wawewoṙe wuṟango. 3 Walya wawekyeri matondo waleira taa tsawo, walaṙuo mafuṙa; 4 indi walya wawoṙe wuṟango waleṙuo mafuṙa shindonyi shawo shewika mafuṙa hamwi na taa tsawo. 5 Na lyilya monyi wolyi alekyelyio, woose wakarengyera wakalaa maṙoe. 6 Kyaindi kyio kya mayeleyele, hakawaṙa iiṟuka lya mndu aigamba, ‘Aulya, monyi wolyi; fumenyi mundemwambilyia.’ 7 Cha ilyi wana walya wa kyika woose wakafuma, wakaṟeyeṟa taa tsawo. 8 Walya wai matondo wakawia walya wawoṙe wuṟango, ‘Luenengyenyi shifuṙa shanyu; kyipfa taa tsaṙu tsiruma.’ 9 Kyaindi walya wawoṙe wuṟango wakawagaluo, wechigamba, ‘Chi wuṙo-pfo; gelushika soe na nyoe-pfo. Nanga moyenda ko walya wekyekumba mafuṙa mundeguṟa pfo ganyu.’ 10 Nawo kyiyeri waweiyenda iguṟa, monyi wolyi kacha, na walya wawekuṟeyeṟie wakaiṙa na oe na wolyinyi; moongo ukoshingo. 11 Numa wana walya wa kyika wengyi wakacha, wakagamba, ‘Mndumii, Mndumii, lupfunguye moongo.’ 12 Kagaluo kagamba, ‘Ny'kyaloi, ngammbia, ngyimuichi nyoe-pfo.’ 13 Kyasia laenyi kyiṙombo, cha kyipfa muichi mfiri-cho maa saa-pfo.” 14 “Kyipfa nyi cha mfano o mndu akundi iyenda kyaro. Nalelaga waṟundi wakye, kawaṙambika masaa gakye. 15 Kaenenga umwi talanta tsitaanu, na umwi talanta tsiwi, na umwi talanta imwi; orio mndu iṙuana na wuiṙimi wokye; kayenda kyaro. 16 Cha ilyi ulya aleambilyia talanta tsitaanu kayenda, kakapa natso mbucha, kawona ho kyiira talanta tsingyi tsitaanu. 17 Na wuṙo taa ulya awoṙe tsiwi; oe kawona ho kyiira talanta tsiwi. 18 Kyaindi ulya aleambilyia imwi, naleyenda kasuma wanda terinyi, kaṟika pfo heleri iya ya mndumii okye. 19 Mfiri ifoi yamuiṙe mndumii o waṟundi walya kacha, kaachikyia matala hamwi nawo. 20 Ulya aleambilyia talanta tsitaanu kacha kaende talanta tsingyi tsitaanu, echigamba, ‘Mndumii, nulekooma koko talanta tsitaanu; aitsi talanta tsingyi tsitaanu ndewona ho kyiira.’ 21 Mndumii okye kammbia, ‘Necha, mṟundi mcha na mwendelyi. Nokuloṟa kye numwendelyi maa shindonyi shitutu. Ngyechikuwika mchilyi o shindo shifoi. Iṙa na sienyi ya mndumii opfo.’ 22 Na ulya aleambilyia talanta tsiwi kacha, kagamba, ‘Mndumii, nulekooma koko talanta tsiwi; aitsi, talanta tsingyi tsiwi ndewona ho kyiira.’ 23 Mndumii okye kammbia, ‘Necha, mṟundi mcha na mwendelyi. Nokuloṟa kye numwendelyi maa shindonyi shitutu. Ngyechikuwika mchilyi o shindo shifoi. Iṙa na sienyi ya mndumii opfo.’ 24 Na ulya aleambilyia talanta imwi, kagamba, ‘Mndumii, ngyilemanya kye iyoe nyi mndu muumu. Nokyesambuo handu ulawaaya, nokyesania handu ulaolyie mbeu. 25 Kyasia ngaowuo, ngayenda ngaṟika talanta yapfo terinyi. Wulalu nuwoṙe kyilya kyikyeri kyapfo.’ 26 Mndumii okye kagaluo, kagamba, ‘Iyoe mṟundi mmbicho na mṙoko. Nulemanya kye ngyekyesambuo handu ngyilawaaya, ngyekyesania handu ngyilaolyia mbeu. 27 Kyasia, kyiwekuwaṟi ikooma heleri yako ko walya wekyeilacha heleri; na inyi ngacha ngyiwewona kyilya kyikyeri kyako na heleri ya ngoseṟa. 28 Kyasia, msokyenyi talanta-yo enengyenyi ulya awoṙe talanta ikumi. 29 Cha kyipfa ulya awoṙe kyindo nechienengo, na iengyeṟio pacha; kyaindi alawoṙe kyindo, maa kyilya awoṙe nechisoko. 30 Na mṟundi-cho alawoṙe kyiira, mmbiyitsenyi kuleshi meemenyi o nja. Nyi pfo-ndu kochiwaṙa wukyiwa na ilya ngakuru.’ ” 31 “Kyiyeri-kyo Mono-Adamu echicha mng'anonyi okye na malaika waele woose hamwi na oe, nyi lyo-ndu echiṙamia kyiṙinyi kya mng'ano okye. 32 Na masanga goose gechisanzia mbele yakye; na oe nechiwasawuo chandu mlyisi ekyesawuo moondo na mburu. 33 Nechiwika moondo kuwoko kokye ko kulyoe, na mburu kuwoko kokye ko kumoso. 34 Numa ya iho mangyi nechiwia walya wakyeri kuwoko kokye ko kulyoe, ‘Nnjonyi, nyoe muwawikyie mboṟa nyi Awu-yoko, oṟenyi Wumangyi muleṟeyeṟio wookyia itsano lya wuyana. 35 Cha kyipfa ngyiwewoṙo nyi njaa, mkongyienenga kyelya; ngyiwemwangari mukongyienenga mṟinga o nyo; ngyiwekyeri muyenu, mukongyiambilyia cha mndu onyu; 36 ngyiwemkuuye, mukongyienenga nguwo tseṟaa; ngyiweluoe, mukochengyiwia hai; ngyiwekyeri kyipfungonyi mukochengyisaia.’ 37 Naaho-ng'u wasumganyi wechimgaluo, wechigamba, ‘Mndumii, nyi indi lulekuwona uwoṙo nyi njaa, lukokuenenga kyelya, ang'u umwangari lukokuenenga mṟinga o nyo? 38 Lyingyi-se nyi indi lulekuwona ukyeri muyenu, lukokuambilyia cha mndu oṙu, ang'u umkuuye, lukokuenenga nguwo tseṟaa? 39 Nyi indi-se lulekuwona uluoe, ang'u ukyeri kyipfungonyi, lukokusaia?’ 40 Na Mangyi nechigaluo, echiwawia, ‘Ny'kyaloi ngammbia, chandu mulewutia umwi o wana wa wama-wo wako wai watutu, mulengyiwutia inyi.’ 41 Numa ya iho nechiwia na walya wakyeri kuwoko kokye ko kumoso, ‘Wukyenyi koko, nyoe muwasese, muyende moṙonyi o mlungana, umṟeyeṟie Mokyiriinzi na malaika wakye. 42 Cha kyipfa nyiwewoṙo nyi njaa, mulangyienengye kyelya; ngyiwemwangari, mulangyienengye mṟinga o nyo; 43 ngyiwekyeri muyenu, mulangyiambilyie cha mndu onyu; ngyiwemkuuye, mulangyienengye nguwo tseṟaa; ngyiweluoe, na ngyiwekyeri kyipfungonyi, mulachengyisaia.’ 44 Naaho-ng'u na iwo taa wechigaluo, wechigamba, ‘Mndumii, nyi indi lulekuwona iyoe uwoṙo nyi njaa, ang'u umwangari, ang'u ukyeri muyenu, ang'u umkuuye, ang'u uluoe, ang'u ukyeri kyipfungonyi, lulakupfuṟukanie?’ 45 Na oe newagaluo, echigamba, ‘Ny'kyaloi, ngammbia, chandu mulalewutia umwi o iwo wai watutu, mulengyiwutia inyi-pfo.’ 46 Na iwo wechiyenda na iiṙa na ngaponyi ya mlungana; indi wasumganyi wechiyenda moonyi o mlungana.”



26

1 Na lyilya Yesu alemarisa ionguo shindo-sho shoose, nalewia wanalosho wakye, 2 “Muichi kye numa ya mfiri iwi kochiwa pasaka, na Mono-Adamu nechiṟiingo nakapio msalabenyi.” 3 Kyiyeri kyilya wang'anyi wa makohanyi, na wasongoru wa wandu, wakasanzia numbenyi ya Mkohanyi ang'anyi kuta woose ekyelago Kayafa; 4 wakachila handu hamwi, kundu wawaṙe Yesu kui ngyeṟo na immbaaga. 5 Kyaindi wakagamba, “Kyilawe kyiyeri kya mfiri ung'anyi, kulacheamka kyituṟu wandunyi.” 6 Na Yesu kyiyeri awekyeri Betania numbenyi ko Simion awewoṙo nyi taambo, 7 mndu mka awewoṙe kyimkyepe kyiwoṙe mafuṙa mecha gekushia ga woguru wung'anyi naletikyira kufuhi na oe, kagaletsia mṙoenyi kokye kyiyeri aweṙamie echilya. 8 Wanalosho wakye kyiyeri walewona, wakasuo, wakagamba, “Iola-ola-lyi ilyi nyi lya kyikyi? 9 Kyipfa mafuṙa-ga gaweiṙima ikumbo ko heleri tsifoi wakyiwa waenengo.” 10 Yesu kamanya, kawawia, “Ny'kyilyi muilyisa mndu mka-chu wukyiwa? Kyipfa nyi iṟunda lyicha angyiṟundia inyi. 11 Cha kyipfa mfiri yoose muwoṙe wakyiwa hamwi na nyoe; kyaindi inyi mungyiwoṙe mfiri yoose-pfo. 12 Kyipfa kui ipusia mmbiu oko mafuṙa-go, nawuta aṙo ingyiṟeyeṟa ko iṟiko lyako. 13 Ny'kyaloi, ngammbienyi orio handu ndumi-i ngyicha yechiongoyo wuyanenyi koose, kyindo-kyo mndu mka-chu aṟunda na kyakye kyegambo kyipfa-kya imkumbuo.” 14 Kyiyeri-kyo umwi o walya ikumi na wawi, awekyelago Yuda Isikariote naleyenda ko wang'anyi wa makohanyi, 15 kagamba, “Ny'kyikyi mochingyienenga, ngamtarama muiṙime immbaṙa?” Wakamteṟia rupia makumi gaṟaaṟu. 16 Wookyia kyiyeri kyilya Yuda kapfula ṙaawa lyicha lyemṟiinga. 17 Na mfiri o kuwooka o mkate ilangyitarang'ishe, wanalosho walya waleyenda ko Yesu, wakammbia, “Nyi hanga ukundi lukuṟeyeṟie ulyiie ho Pasaka?” 18 Kagamba, “Yendenyi mṟinyi ko mndu mlyiwe, mundemmbia, ‘Mlosha nagamba, kyiyeri kyako kyikyisaangye kyikyeri kufuhi; kopfo ngyechiachikyia Pasaka hamwi na wanalosho wako.’ ” 19 Wanalosho wakawuta chandu Yesu alewawia, wakaṟeyeṟa Pasaka. 20 Kyasia kyiyeri kuleila naleṙamia ilya kyelya hamwi na walya ikumi na wawi. 21 Nawo kyiyeri waweilya, nalegamba, “Ny'kyaloi, ngammbia, umwi onyu nechingyiṟiinga.” 22 Wanalosho wakye wakawoṙo nyi fowa mnu, wakawooka immbesa umwi, umwi, “Nyi inyi, Mndumii?” 23 Kagaluo, kagamba, “Icho awika kuwoko kokye hamwi na inyi kyitelenyi, nyi oe echingyiṟiinga. 24 Mono-Adamu naindepfa, chandu kyikyiṟeie; kyaindi ochia lokye mndu ulya echiṟiinga Mono-Adamu! Kyiwechiwa nanga mndu-cho alawefeo.” 25 Yuda, ulya momṟiinga, kagaluo, kagamba, “Nyi inyi, Mlosha?” Kammbia, “Iyoe nogamba.” 26 Nawo kyiyeri waweilya, Yesu naleira mkate, kauwikyia mboṟa, kaupeṟenguo, kaenengyia wanalosho wakye, kagamba, “Waṙilyienyi, mulye. Ichu nyicho mmbiu oko.” 27 Kaira kyiṙoo, kaana, kawaenengyia, echigamba, “Nyonyi moose kyilya kyikyeri kunu 28 cha kyipfa iyi nyi samu yako ya mma, ipusuka kyipfa kya wafoi ko iwuto wunyamaṟi. 29 Kyaindi ngammbia, ngyechinyo-se mpfinyo maa ale-pfo mṟasa kyiyeri ngyechiunyo na nyoe wuyanenyi wuhya wo Awu-yoko.” 30 Nawo kyiyeri walemarisa iimba, wakafuma na nja iyenda fumvunyi lya mashiṙi ga mseituni. 31 Naaho-ng'u Yesu kawawia, “Nyoe moose mochiwihiyo kyipfa kyako kyio-kyi; cha kyipfa kyikyiṟeie, ‘Ngyechiwaaga mlyisi, na moondo ga poo gechinyanyaṟika.’ 32 Kyaindi numa ya iṟuka lyako, ngyechimusongoya iyenda Galyilaya.” 33 Petiro kagaluo, kammbia, “Wakawihiyo woose kyipfa kyapfo, inyi ngyechiwihiyo maa ale-pfo.” 34 Yesu kammbia, “Ny'kyaloi ngakuwia iyoe, kyio-kyi ilying'onyi lyilafuga, nongyikana kaṟaaṟu.” 35 Petiro kammbia, “Maa kokooya ngyechipfa na iyoe, ngyechikukana maa ale-pfo.” Na wanalosho woose wakagamba wuṙo. 36 Numa ya iho Yesu kayenda hamwi nawo mṟasa handu hekyelago Getisemane, kawia wanalosho wakye, “Ṙamienyi iha, mṟasa ngyiyende kulya ngyindeterewa.” 37 Kaṙuo Petiro na wana walya wawi wa Sebedayo, kawooka iiṟewe na iwona fowa mrimenyi. 38 Naaho-ng'u kawawia, “Mrima oko uwoṙo nyi iiṟewe lying'anyi mnu ngyeiṙima maa ipfa. Kaenyi iha, mulae kyiṙombo hamwi na inyi.” 39 Kayenda mbele kyitutu, kaoloka na ndewu, katerewa, echigamba, “Awu-yoko, kyikaiṙimika, ṙombo-lyi lya matuuro lyiiṙe kuleshi na inyi. Kyaindi chi chandu ngyikundi inyi-pfo, indi nyi chandu ukundi iyoe.” 40 Kacha na ko wanalosho walya, kawakooya walee, kawia Petiro, “Ngyesa moiṙima ilaa kyiṙombo na inyi maa saa imwi-pfoe? 41 Laenyi kyiṙombo, muterewe, mulacheiṙa na kyiyeshionyi. Mrima ukundi; kyaindi mmbiu uwoṙe pfinya-pfo.” 42 Kayenda-se lya kawi, katerewa, echigamba, “Awu-yoko kokooya kyilechiiṙimika ṙombo-lyi lya matuuro lyiiṙe kuleshi na inyi, kyilya ukundi kyiwe kuṙo.” 43 Kacha-se, kawakooya walee; kyipfa meso gawo gawewoṙo nyi maṙoe malemeri. 44 Kawaṙa-se, kayenda, katerewa lya kaṟaaṟu, echigamba maṙeṙo galya galya. 45 Numa ya iho kacha na ko wanalosho wakye, kawawia, “Laenyi wulalu, muonyonye. Saa yamtikyira kufuhi, na Mono-Adamu nechiwiko mawokonyi ga wanyamaṟi. 46 Amkyenyi, sindenyi! Ulya aingyiṟiinga amtikyira kufuhi.” 47 Kyasia kyiyeri aweiṙeṙa, Yuda, umwi o walya ikumi na wawi, kacha, aṙuṙanyi na ṟiima lying'anyi lya wandu wawoṙe ngyuushu na ṟungu, wawuka ko wang'anyi wa makohanyi na wasongoru wa wandu. 48 Na ulya momṟiinga nalekoamuwaenenga kyiṟingyishio, echigamba, “Icho ngyechimkomba, nyi oe; mmbaṙenyi.” 49 Cha ilyi kayenda ko Yesu, kagamba, “Ngakuiṟikyiṟa, Mlosha.” Kamkomba. 50 Yesu kammbia, “Mbuya yako, ṟunda ikyo kyakuende.” Wakayenda, wakagoṟuo mawoko gawo wakawaṙa Yesu. 51 Na umwi o walya wawekyeri hamwi na Yesu kagoṟuo kuwoko kokye, kawuta ushu lokye, kamanya isinga lya Mkohanyi ang'anyi kuta woose, kalyiṙumbuo kuṙwi. 52 Naaho-ng'u Yesu alemmbia, “Wiyiṟa ushu lopfo na halya-ndu luwekyeri; kyipfa woose wekyekapana kui ushu wechirumatso kui ushu. 53 Ang'u nokusaṟa kye inyi ngyechiiṙima iterewa Awu-yoko, na oe nangyiendie wulalu kuṙi ngyuulyimalyi tsa malaika tsifoi kuta ikumi na tsiwi-pfoe? 54 Kyasia kokooya Ruwa aṙika ngyuulyimalyi tsengyikapania shiṟeio shechiafutsio kuṙa kye isho nyisho shiwaṟi iwa?” 55 Saa iya Yesu kawia wuingyi wo wandu, “Ngyesa mofuma cha ilyi mundewaṙa msokyi, muwoṙe ngyuushu na ṟungu, ingyiwaṙa? Orio mfiri ngyileṙamia hekalunyi ngyechilosha, mulangyiwaṙe. 56 Kyaindi ishi shoose shawa, kundu shiṟeio sha weonguo shisuku shiwe chandu shigambie.” Naaho-ng'u wanalosho woose wakamṙa wakaṙicha. 57 Nawo wakawaṙa Yesu wakamṙuo ko Kayafa, Mkohanyi ang'anyi kuta woose, handu wawesanzie walosha wa mawawaso na wasongoru. 58 Na Petiro kamwosha ai kuleshi mṟasa numba ya Mkohanyi ang'anyi kuta woose, kaiṙa na numba, kaṙamia hamwi na waṟundi, nawone mafurumionyi. 59 Kyasia wang'anyi wa makohanyi na mengye yoose wakapfula wandu weṟingyishia Yesu shindo sha wongo, waiṙime immbaaga; 60 walawone, maa chandu waṟingyishi wa wongo wafoi walecha. 61 Kyaindi numa ya iho kukocha waṟingyishi wawi, wakagamba, “Ichu nalegamba, ‘Ngyeiṙima ifunja hekalu lya Ruwa, na ilyiwika-se numa ya mfiri iṟaṟu.’ ” 62 Kyasia Mkohanyi ang'anyi kuta woose kammbia, “Ugaluo kyindo? Iwa nyi kyikyi waikuṟingyishia?” 63 Kyaindi Yesu katsia sau. Mkohanyi ang'anyi kuta woose kammbia, “Ngakututuma ulye nyamu kui rina lya Ruwa ai na moo, uluwie kokooya iyoe nyi oe Kristo, Mono-Ruwa.” 64 Yesu kammbia, “Iyoe nogamba; kyaindi ngammbia, wookyia wulalu mochiwona Mono-Adamu aṙamie kuwoko ko kulyoe ko Ruwa echicha mapuchinyi ga ruwewu.” 65 Naaho-ng'u Mkohanyi ang'anyi kuta woose karanduo mkoṟoṟi okye, echigamba, “Nalahia Ruwa. Lukundi-se wuṟingyishi wo ngoseṟa maa ale-pfo. Wulalu momuicho chandu alahia Ruwa. 66 Muwonyi kuṙa nyoe?” Wakagaluo, wakagamba, “Nawaṟi iwoogo.” 67 Naaho-ng'u wakampuchia maṙa ipfo kyaam, wakamkapa nzina; wengyi wakamkapa ngofi, 68 wechigamba, “Iyoe Kristo lutambuluye; nyi wui akukapa?” 69 Na Petiro naweṙamie nja ya numba iya. Kyisinga kyimwi kyikayenda kokye, kyikagamba, “Na iyoe nuwekyeri hamwi na Yesu o Galyilaya.” 70 Kakana mbele ya woose, echigamba, “Ngyiichi ikyo uigamba-pfo.” 71 Na oe kyiyeri alefuma na nja mṟasa kyichuminyi kyisinga kyingyi kyikammbona, kyikawia wandu wawekyeri pfo, “Ichu nawekyeri hamwi na Yesu o Nasareti.” 72 Kakana-se kui nyamu, “Ngyiichi mndu-chu-pfo.” 73 Halaiṙa kyiyeri kyileshi, walya walecha na halya wakayenda kokye, wakammbia, “Petiro, ny'kyaloi iyoe nyi umwi owo; kyipfa maa mṙeṙie opfo ukumanyisha.” 74 Naaho-ng'u Petiro kagamba, “Ngalya nyamu ngyigamba kya loi! Ruwa nangyikape kokooya ngyilaigamba kya loi! Ngyiichi mndu-chu-pfo!” Na cha ilyi ilying'onyi lyikafuga. 75 Petiro kakumbuo kyindo kyilya Yesu alegamba, “Ilying'onyi lyilafuga, nongyikana kaṟaaṟu.” Kafuma na nja katonyitsa mcheṟeṟe ya fowa.



27

1 Na kyiyeri kulekya, wang'anyi wa makohanyi woose na wasongoru wa wandu wakaṙamia kyama chandu weiṙima iwaaga Yesu. 2 Wakampfunga, wakammbuta halya, wakamṙambika ko Pilato awekyeri mchilyi o uruka lulya. 3 Numa ya iho Yuda, ulya momṟiinga, kyiyeri alewona kye amwanduyo kamanya wuwicho wo kyilya aleṟunda, kawiyiṟia wang'anyi wa makohanyi na wasongoru rupia tsilya makumi gaṟaaṟu, kagamba, “Ngyileṙeko kyiyeri ngyileṟiinga mndu alawoṙe ṙeko.” 4 Wakagamba, “Kyasia, soe luwoṙo pfo-pfo. Isho nyi shapfo kumonyi.” 5 Kawiyitsa rupia tsilya hekalunyi kafuma, kandekuwika kyigowo kapfa. 6 Wang'anyi wa makohanyi wakasania rupia tsilya, wakagamba, “Chi sungusinyi itsisanza na shienengo sha numbenyi ya Ruwa-pfo, cha kyipfa nyi wori wo ipusuo samu.” 7 Wakaṙamia kyiṙombo, wakaṙumbuo iguṟa ṙema lya mndu ekyeachikyia shinungu na heleri tsilya, hakawa handu heṟika wayenu wapfa. 8 Koikyo ṙema-lyo lyekyelago ṙema lya samu mṟasa inu. 9 Naaho-ng'u kyikaafukyia kyindo kyilya kyileṙeṙo nyi moonguo shisuku Yeremia, echigamba, “Walewuta rupia makumi gaṟaaṟu, kyindo wandu waata wa Isiraelyi waleiṙikyiana na oe imtaa; 10 wakaguṟa natso ṙema lya mndu ekyeachikyia shinungu chandu Mndumii alengyiwia.” 11 Na Yesu kagoṟoka mbele ya ulya awekyechilyia uruka lulya. Mchilyi-cho kammbesa, kagamba, “Iyoe nyi oe mangyi o Wayuda?” Yesu kammbia, “Iyoe nogamba.” 12 Kyaindi kyiyeri wang'anyi wa makohanyi na wasongoru walewia Yesu kye nammbicho alegaluo kyindo-pfo. 13 Naaho-ng'u Pilato kammbia, “Uichuo mawicho-ga goose waikusendia?” 14 Alamgaluo maa kyindo kyimwi mṟasa mchilyi ulya kaṟiyio mnu. 15 Kyasia kyiyeri kya mfiri ung'anyi o Pasaka, mchilyi ulya naweichiwie ipfunguo mpfungo umwi wandu wamkunda. 16 Kyasia kuwewoṙe mpfungo orio mndu awemwichi kyipfa kya wuwicho wokye, ekyelago Baraba. 17 Kyasia kyiyeri wandu walesanzia handu hamwi Pilato kawawia, “Mukundi ngyimpfunguye wui? Baraba ulya, ang'u Yesu ekyelago Kristo?” 18 Cha kyipfa nalemanya kye walemṙambika kokye kui wunyenyi. 19 Na kyiyeri Pilato aweṙamie kyiṙinyi kyakye echiṙumbuo moondu, mka okye nalemṙumia ndumo, immbia, “Ulawutie mndu-cho msumganyi kyindo kyoose; cha kyipfa kyio-kyi kyaamkyia inu ngyileloṙo kyakye ngawihiyo mnu.” 20 Na wang'anyi wa makohanyi na wasongoru wa wandu wakawanzia wuingyi wulya wo wandu wuwie Pilato napfunguo Baraba, na iwaaga Yesu. 21 Kyasia mchilyi ulya kagaluo, kawawia, “Mukundi ngyimpfunguye wui kyiiṙi kya iwa wawi?” Wakagamba, “Baraba.” 22 Pilato kawawia, “Kyasia, Yesu-chu ekyelago Kristo ngyimmbutie kyi?” Wakagamba woose, “Nakapio msalabenyi.” 23 Kagamba, “Ny'kyi? Wuwicho wokye nyi kyikyi?” Wakaengyeṟa mnu ikalagatsa, wechigamba, “Nakapio msalabenyi.” 24 Kyasia kyiyeri Pilato alewona kuwoṙe kyiira kyoose-pfo, indi kyituṟu kyikundi iamka, kaira mṟinga, kasamba mawoko gakye mbele ya wuingyi wulya wo wandu, kagamba, “Inyi ngyiwoṙe ṙeko samunyi ya mndu-chu msumganyi-pfo. Ilyi nyi iṟunda lyanyu nyoe.” 25 Wandu woose wakagaluo wakagamba, “Leka samu ya mndu-chu iwe wuye yaṙu na ko wana waṙu.” 26 Naaho-ng'u kawapfunguya Baraba; na ammarise igamba Yesu nakapo na ngowa, kamṙambika ko ngyuulyimalyi tsakye wandemkapia msalabenyi. 27 Naaho-ng'u asikari wa mchilyi o uruka lulya wakaṙuo Yesu mṟasa Praitorio ngyuulyimalyi tsingyi tsoose tsikakuumbia halya-ndu awekyeri. 28 Wakammbuta nguwo, wakamṟika ikunya lyifanyi kyimaande. 29 Wakaoka oṟo ya msha, wakamṟika mṙoenyi kokye, wakammbikyia upoi lo wuchilyi kuwokonyi kokye ko kulyoe; wakapfiria ndi mbele yakye, wakamkapa makuukuu, wechigamba, “Lokuiṟikyiṟa, Mangyi o Wayuda!” 30 Numa ya iho wakampuchia maṙa, wakaira upoi lulya, wakamkapa mṙoenyi. 31 Wammarise imkapa makuukuu, wakawuta ikunya lyilya, wakamṟika mkoṟoṟi okye, wakamṙuo imkapia msalabenyi. 32 Na lyilya waweiwuka kulya mṟinyi wakawona mndu o Kyirene, ekyelago Simion; ichu wakamwitika nakuṙikye msalaba okye. 33 Na kyiyeri waleshika handu hekyelago Golyigota, kyimwi na igamba, “Ipoṟong'u,” 34 wakamwenenga mpfinyo umsanze-sanze na mṟinga o nduu nanyo; kyaindi oe kyiyeri aleukomba na ulumi lokye alakunde inyo. 35 Wammarise imkapia msalabenyi, wakagawa mkoṟoṟi okye wechikapa kuṟu kuha; kundu kyiafukyie kyindo kyilya kyileṙeṙo nyi moonguo shisuku, “Walegawiana nguwo tsako; na kyipfa kya ikunya lyako walekapa kuṟu kuha.” 36 Wakaṙamia wakamringa halya. 37 Wakawikyia wuye ya mṙoe okye kyindo kyeloṟa kyimaṙuma kyewoogo, kyindo kyikyiṟeie: “ICHU NYI YESU, MANGYI O WAYUDA.” 38 Kyiyeri kyilya kyilya wasokyi wawi wakakapio msalabenyi hamwi na oe, umwi kuwoko kokye ko kulyoe, na umwi kuwoko kokye ko kumoso. 39 Na wandu wawekuiṙia wakamlahia, wechisunza-sunza mṙoe yawo, na igamba, 40 “Iyoe ochiiṙima ifunja hekalu na ilyiwika-se numa ya mfiri iṟaṟu, kukyiṟe mrima opfo. Kokooya iyoe nyi mono-Ruwa, soka iho msalabenyi.” 41 Na wang'anyi wa makohanyi taa wakamkapa makuukuu hamwi na walosha wa mawawaso wechigamba, “Nalekyiṟa wengyi, aiiṙima ikukyiṟa amonyi-pfo. 42 Oe nyi mangyi o Isiraelyi; wulalu nasokye msalabenyi, na soe lochimwiṙikyia. 43 Nalekuwaṙa na Ruwa; namkyiṟe wulalu, kokooya namkundi; cha kyipfa nalegamba, ‘Inyi nyi Mono-Ruwa.’ ” 44 Na wasokyi walya walekapio msalabenyi hamwi na oe walemlahia wuṙo. 45 Kyasia wookyia saa tsiṟandaaṟu kulewaṙa meema wuye ya uruka loose mṟasa saa kyenda. 46 Na cha saa kyenda, Yesu kakuilenga na ṟui lying'anyi echigamba, “Eloi, Eloi, lama sabakyitani?” Kyimwi na igamba, “Ruwa oko, Ruwa oko, ny'kyilyi ongyiṙa?” 47 Na kyiyeri wandu waata wawekyeri halya waleicho, walegamba, “Ichu nailaga Elyiya.” 48 Cha ilyi umwi owo kayenda eṙicha, kaira kyindo kyekyeongyia mṟinga, kakyiichuṟa mṟinga okyetarang'ia, kakyipfungyia upoinyi, kamrutsa. 49 Walya wengyi wakagamba, “Leka luwone kokooya Elyiya nechicha imkyiṟa.” 50 Na Yesu amkuilengye-se na ṟui lyakye ko pfinya, kalekyia moo. 51 Na isulyia lyeshingyia ipfo hekalunyi lyikaranduka kawi wookyia wuye mṟasa wanda. Uruka lukoṙeṙema; na maṟaṟa gang'anyi gakapaṟika. 52 Shilome shikaṟuguka; mmbiu ifoi ya waele wapfiie ikaamka. 53 Nawo wammbukye shilomenyi shawo, numa ya iṟuka lyakye, wakaiṙa na mṟinyi mweele, wandu wafoi wakawawona. 54 Kyasia mchilyi ulya, na iwo wawekyeri hamwi na oe wechiringa Yesu, kyiyeri walewona kyiriinza na chandu mbonyi tsilewa, wakaowuo mnu, wechigamba, “Ny'kyaloi ichu nawekyeri Mono-Ruwa.” 55 Hawewoṙe na waka wafoi halya wechiambuya wakyeri kuleshi. Iwo nyiwo waleosha Yesu iwuka Galyilaya, na imṟundia. 56 Kyiiṙi kyawo nawekyeri ho Maria Makyidalena, na Maria mama o Yakobo na Yosefu na mama o wana wa Sebedayo. 57 Na lyilya kuleila mndu mnjama o Arimataya ekyelago Yosefu kacha, na oe nawekyeri manalosho o Yesu. 58 Mndu-chu naleyenda ko Pilato, katerewa mmbiu o Yesu. Naaho-ng'u Pilato kagamba naenengo mmbiu-cho. 59 Yosefu kaira mmbiu ulya, kauaṟahia sandenyi ya uwiṟo, 60 kauwikyia kyilomenyi kyakye kyihya, awekyiachikyie igoenyi; kaiṟimitsia igoe lying'anyi mbele ya moongo o kyilome, kawuka ho. 61 Na halya wawekyeri ho Maria Makyidalena, na Maria ulya o kawi, waṙamie weambuyana na kyilome kyilya. 62 Na Mfiri o kawi, numa ya mfiri o ikuṟeyeṟa lya mfiri o onyonya, wang'anyi wa makohanyi, na Mafarisayo walekooyana na Pilato, 63 wakagamba, “Mndumii, lokumbuo kye ulya ekyeṙeṙa wongo nalegamba kyiyeri-kyo awei na moo, ‘Numa ya mfiri iṟaṟu nechiṟuka!’ 64 Kyasia gamba kye kyilome-kyi kyiringo necha mṟasa mfiri o kaṟaaṟu; wanalosho wakye walachemwiwa, na iwia wandu, ‘Naṟuka ko wapfu; na wulembi wo mafurumionyi wukong'ana kuta wulya wo mawookyionyi.’ ” 65 Pilato kawawia, “Muwoṙe asikari; yendenyi munderinga necha kyilome chandu muichi.” 66 Wakayenda, wakaringa kyilome necha, kui iwikyia igoe lyilya kyiṟingyishio kyiwoṙe mfano owo, hamwi na asikari walya waringyi.



28

1 Na lyilya mfiri o onyonya uleiṙa, ochikya mfiri o kuwooka o juma Maria Makyidalena, na Maria ulya o kawi, waleyenda indeambuya kyilome kyilya. 2 Na hawewoṙe kyiriinza kying'anyi kya uruka; kyipfa malaika o Mndumii nalesoka iwuka ruwewu, kacha kaiṟimitsa igoe lyilya kalyiṙamilyia. 3 Na fana yakye iwekyeri cha mbawa, na mkoṟoṟi okye mwiilyi cha Kyipoo. 4 Na kui imwowuo, waringyi walya wakaṙeṙema, wakawa cha wapfu. 5 Malaika kagaluo, kawia waka walya, “Mulaowuoe, cha kyipfa ngyiichi kye muipfula Yesu alekapio msalabenyi. 6 Akyeri iha-pfo; kyipfa amṟuka, chandu alegamba. Nnjonyi, muambuye handu awemlaṟe. 7 Na nyoe yendenyi faṟa, mundewia wanalosho wakye, amṟuka ko wapfu. Naimusongoya iyenda Galyilaya. Nyi pfo-ndu mochimmbona. Aikyonyi-ng'u, ngamummbia.” 8 Wakafuma iwinyi iwuka kyilomenyi, kui wuowu na sia ing'anyi, wakayenda weṙicha iongoya wanalosho wakye mbonyi. 9 Na Yesu kakarisana nawo, echigamba, “Ngamuiṟikyiṟa!” Wakatikyira kufuhi wakammbaṙa maṙende, wakamwindia. 10 Numa ya iho Yesu kawawia, “Mulaowuoe. Yendenyi, mundewia wana wa wama wako wayende Galyilaya. Nyi pfo-ndu wechingyiwona.” 11 Na walya kyiyeri waweiyenda, asikari waata waleiṙa na mṟinyi, wakaongoya wang'anyi wa makohanyi mbonyi tsa shindo shoose shileṟundika. 12 Wakasanza hamwi na wasongoru, wakachila, wakaenenga asikari heleri tsifoi, 13 wechigamba, “Gambenyi kye wanalosho wakye walecha kyio, wakamwiwa, kyiyeri soe luwelee. 14 Na mbonyi-tsi tsikamanyika ko mchilyi o uruka-lu, soe loṙeṙa na oe, na echimmbutia kyindo kyiwicho-pfo.” 15 Kyasia wakaambilyia heleri tsilya, wakawuta chandu walelosho. Na mbonyi-tso tsikaṙunganana ko Wayuda mṟasa inu. 16 Na wanalosho walya ikumi na umwi wakayenda Galyilaya mṟasa fumvu lyilya Yesu alewawia. 17 Nawo kyiyeri walemmbona, walemwindia; kyaindi waata walewaṙa iiṙikyia lyaangu. 18 Yesu kacha na kowo, kaṙeṙa nawo, kawawia, “Ngyimṙambikye wuchilyi woose ruwewu na wuyanenyi. 19 Kyasia, yendenyi, mundegaluo masanga goose iwa wanalosho, mochiwapatisa kui rina lya Awu, na Mana, na Mumuyo Mweele; 20 na iwalosha iosha shoose ngyilemmbi nyoe. Na inyi ngyikyeri na nyoe mfiri yoose, mṟasa mafurumionyi ga wuyana.”



AMAZING GRACE BIBLE INSTITUTE