1 Timothy


1

1 Inyi Paulo, msu o Kristo Yesu, kui iwawaso lya Ruwa Mkyiṟa oṙu na Kristo Yesu, ulya lukuwoṙe na oe tapu; 2 ngaṟeia paruo-i ko Timoteo, mana oko mkunde iiṙikyienyi. Isaṟia lyikae kopfo, na ihooṟia, na ufoṟo, shiwukyie ko Ruwa Awu na ko Kristo Yesu Mndumii oṙu. 3 Ngyilekuterewa ukae Efeso, kyiyeri ngyiweiyenda Makyedonia, kundu uime wandu wengyi walaloshe shindo shingyi. 4 Walaṙetsie shiyeri shawo mbonyinyi tsa wongo na marinenyi gafoi ga waku wawo, shekyeenenga wandu iwesa shindo shifoi sha wutondo. Shindo-sho shiwoṙe ṙaawa kyindonyi Ruwa aluṟeyeṟie-pfo, kyindo lukyiichi kui iiṙikyia. 5 Kyaindi kyimaṙuma kya iwawaso-lyo nyi ikunda lyiwukyie mrimenyi mwilyi na makusaṟonyi mecha, na iiṙikyia lyilawoṙe wukulembecheṟi. 6 Wengyi walaichi isho waleosha shindo shiwicho; 7 wakundi iwa walosha wa mawawaso, maa chandu walaichi shilya waigamba maa shindo shilya waionguo kulawoṙe wuowu. 8 Kyaindi luichi kye mawawaso nyi kyindo kyicha, kokooya mndu agakusuria kui njia ikyeri ya sungusinyi. 9 Aichi kyindo-kyi kye mawawaso chi galeṙiko kyipfa kya wandu wasumganyi-pfo indi kyipfa kya wanyamaṟi, na walakyeri wayendelyi, na wekyefunja mawawaso ga Ruwa, na walya walekyeindia shindo shiele, na wekyewaaga wafee wawo, na wawaagi. 10 Na waṟui, na wekyelaa na wandu wa nguwo tsawo, na wekyeiwa wandu, na wekyeṙeṙa wongo, na wekyelya nyamu kui wongo; na kuwoṙe kyindo kyingyi kyoose kyilaṙuṙanyi na malosho gawoṙe moo. 11 Chandu kyikyionguoe Nduminyi Ngyicha ya kyiṟumi kya Ruwa ekyeṟumisho, Ndumi Ngyicha ngyileenengo iṟunda lyeionguo. 12 Na inyi ngyiana Kristo Yesu Mndumii oṙu, alengyienenga pfinya cha kyipfa alengyiwona kye ngyekyeafutsia shilya ngateṟia, kangyiwika iṟundenyi lyakye. 13 Maa chandu ipfo mawookyionyi ngyiwekyelahia, mndu ekyelyisa wandu wukyiwa, ngyilekyeaṙanyia shilya ngyiwio; kyaindi ngyileenengo isaṟia cha kyipfa ngyilewuta kuṙo kui wutondo, na kyipfa kya iuṟa iiṙikyia. 14 Na isaṟia lya Mndumii oṙu lyileengyeṟika mnu, hamwi na iiṙikyia na ikunda lyikyeri kyiiṙi kya Kristo Yesu. 15 Nyi kyindo kya loi, na kyiwaṟi iiṙikyio nakamwi, kye Kristo Yesu nalecha na wuyanenyi nakyiṟe wanyamaṟi; walya o kuwooka ai nyi inyi. 16 Kyaindi kyipfa kya ikyo ngyilewona isaṟia, kundu mrimenyi koko inyi o kuwooka, Yesu Kristo naṟingyishie wucha wokye wulekyesia; ngyiwe kyindo walya wechimwiṙikyia wechikyiambuya, wawone moo o mlungana. 17 Wulalu ko Mangyi o shiyeri shoose, alekyerumatso, alekyewono na meso, Ruwa alawoṙe ungyi ai cha oe, kokye kuwaṙe wuindi na kyiṟumi mlungana na mlungana. Amen. 18 Mono-ko, Timoteo, gakuenenga iwawaso-lyi lyiwe kyiseyesoe, kyipfa kya mbonyi tsapfo tsa ionguo shisuku, kundu kyiiṙi kya isho ukapane shiṙa shilya shicha. 19 Uwe mndu awoṙe iiṙikyia na makusaṟo mecha, galya wandu wengyi walegatakulyia kuleshi, wakarumara ko mbonyi tsa iiṙikyia. 20 Kyiiṙi kya iwo kuwoṙe Himenayo na Iskanda, walya ngyilewaṙambika Satana, kundu nawakape, na kui iwutio kuṙo wakuloshe walalahie Ruwa.



2

1 Kyasia kyindo kying'anyi kuta shoose nyi iterewiana, iterewa Ruwa shilya lukundi, na iana Ruwa kyipfa kya mboṟa tsakye. Isho shiwutikye kyipfa kya wandu woose; 2 kyipfa kya wamangyi na wawoṙe wuchilyi, luwe wandu walakyeri ndengyenyi na wawoṙe ufoṟo, kyiiṙi kya iindia Ruwa na wandu woose. 3 Ikyi nyi kyindo kyicha, nakyo nyi kyindo kyikyikunde mbele ya Ruwa Mkyiṟa oṙu, 4 ulya akundi wandu woose wakyiṟo, na iiṙima imanya shikyeri sha loi. 5 Cha kyipfa Ruwa nyi umwi, na ulya ekyesanza Ruwa na wandu nyi umwi, mndu ulya ai Kristo Yesu. 6 Ulya alekuwuta amonyi kundu naendie wandu woose wukyiṟo; ikuwuta lyileloṟa kyiyeri Ruwa akundi ikyiṟa wandu woose. 7 Na inyi kyipfa kya wukyiṟo-wo ngyilewiko ngyiwe moonguo Ṙeṙo lya Ruwa na msu (ngyiṙeṙa loi, ngyiṙeṙa wongo-pfo), mlosha o wandu walaiṙikyie Ruwa iiṙikyienyi na wuloi. 8 Kyasia ngyikundi wasoṟo waloshe siṟinyi, wawoṙe mrima ngyiwaṙami. Waire mawoko ilyi waiterewa Ruwa, kulawoṙe ikapo nyi nyashi ang'u igaluana. 9 Na wuṙo waka wakuchope kui nguwo, wakushikyie necha, hamwi na wupfereri wucha, na mrima uwoṙe meena; chi kui ioka njui, maa iṟaa shindo sha sahapu na lulu, maa nguwo tsa woguru wung'anyi-pfo; 10 indi kui mawuto mecha, chandu kyiwaṟi waka wekyeloṟa kye waowuye na ikunda Ruwa. 11 Mndu mka nakuloshe alaiamtsa kyituṟu, echipfereria nakamwi. 12 Ngyienenga mndu mka momu o ilosha maa o ichilyia mndu msoṟo-pfo, indi nawe mndu alaiamtsa kyituṟu. 13 Cha kyipfa Adamu nyi oe alegumbo kuwooka, na Eva kagumbo numa. 14 Maa Adamu alelembo-pfo, indi mndu mka nalelembo nakamwi kaṙeko. 15 Kyaindi mndu mka nechikyiṟo kui iwaṙa wana, kokooya awaṙa iiṙikyia Yesu na ikunda na iilyisho, hamwi na mrima uwoṙe meena.



3

1 Nyi kyindo kya loi kye mndu kakunda iṟunda lya askofu, nalanga kyindo kyicha. 2 Kyasia kyiwaṟi askofu nawe mndu alekyegambo kye nawoṙe wuwicho woose, mii o mka umwi, awoṙe meena na wuṟango, mndu muyendelyi, ekyeambilyia wandu, aichi ilosha. 3 Chi mndu aichiwie wunanzi-pfo, chi mndu ekyekapa wandu-pfo; indi nawe mhoo. Chi mndu mogaluana kui maṙeṙo, maa mndu akundi heleri-pfo. 4 Mndu ekyechilyia necha kanyi kokye, aichi itoṟisha wana; 5 (kyimwi na igamba, mndu alawoṙe wuiṙimi wo ichilyia kanyi kokye, neiṙima kuṙa iambuya Siṟi ya Ruwa?) 6 Maa alawe mndu aleilachika na iosha Yesu mfiri ya kufuhi, alachekushela kaanduyo chandu Mokyiriinzi alekushela kaanduyo. 7 Lyingyi-se nawaṟi iṟingyishio wucha na wandu walya walakyeri poonyi lya walya waiṙikyie Yesu, kundu alachewuta shindo sha sonu na iwingo nyi Mokyiriinzi. 8 Na wuṙo mashemasi wawe wandu wawoṙe mkaṟo yechienenga wandu iwaindia. Chi wandu wekyegamba ikyi inu na kyingyi ngama-pfo. Chi wandu wekyenyo mpfinyo mnu-pfo. Chi wandu wawoṙe wulanga wo masaa ga sonu-pfo. 9 Wechiosha malosho ga iiṙikyia Yesu kui mrima ngyiwaṙami. 10 Iwa taa wayesho kuwooka, naaho waṟunde iṟunda lya mashemasi; wammbono kye wawoṙe tewe-pfo. 11 Na wuṙo waka wawo wawaṙe mkaṟo yechienenga wandu iwaindia. Chi wandu wekyeiria wengyi shindo sha wongo-pfo. Wandu wawoṙe meena, wekyeafutsia shoose wateṟia. 12 Mashemasi wawe mamii wa mka umwi, wechitoṟisha wana wawo necha, na kanyi kowo. 13 Cha kyipfa wekyeṟunda necha iṟunda lya ushemasi wekyewona rina lyicha, na wekyeiṙima ionguo kulawoṙe wuowu mbonyi tsa iiṙikyia lyikyeri kyiiṙi kya Kristo Yesu. 14 Ngyikuṟeia isho ngyikusaṟie icha na kopfo mfiri ya kufuhi. 15 Kyaindi ngakyelyio, umanye chandu kyiwaṟi wandu iwuta kyiyeri-kyo wakyeri numbenyi ya Ruwa, ikyeri Siṟi ya Mndumii ai na moo, ngoe na urende lo loi. 16 Na loi kyiṟika kya iowuo na ikunda Ruwa nyi kyindo kying'anyi. “Ruwa naleṟingyishio mmbiunyi, kamanyika nawoṙe wusumganyi Mumuyonyi, kawono nyi malaika. Mbonyi tsakye tsikagambo ko walya walaiṙikyie Yesu, wandu wa wuyana wakamwiṙikyia, kaṙoo wuye ruwewu kyiṟuminyi.”



4

1 Kyasia Mumuyo naiṙeṙa na pata kye shiyeri sha mafurumionyi wandu wengyi wechikuletsana na iiṙikyia, wechiaṙanyia mumuyo ngyiwicho yekyelemba, na malosho ga wandu waikuloṟa cha ilyi wawoṙe Mumuyo o Ruwa kyaindi wawachilyie nyi Satana. 2 Kui wukulembecheṟi wo wandu wekyeṙeṙa wongo, na mrima ipfiie ngapfu kyipfa ingyichilyie nyi Satana. 3 Wechilosha kye wandu walaalyikye ang'u ialyiko, na iwawia walalye shelya shilyiwe, shilya Ruwa aleshigumba, na soe luiṙikyie Yesu imanya wuloi kye luwaṟi iana Ruwa kyiyeri loambilyia shindo-sho. 4 Cha kyipfa orio kyindo Ruwa agumbie kyikyicha, maa kuwoṙe kyiwaṟi ilego-pfo, kokooya kyaambilyio kui iana. 5 Kyipfa kyikyiilyishe kui Ṙeṙo lya Ruwa na kui iterewa. 6 Ukumbuṟe wandu shindo-sho, na iyoe nochiwa mṟundi mcha o Kristo Yesu, na mndu uichiwie mbonyi tsa iiṙikyia, na malosho mecha galya uleosha. 7 Indi malosho galaṙuṙanyi na galya ya Ndumi Ngyicha ugalege, na iyoe ukuichiwiṟe iwaṙa iowuo na ikunda Ruwa. 8 Cha kyipfa ikuichiwiṟa iwaṙa pfinya tsa mmbiu kuwoṙe kyiira kyitutu, kyaindi iowuo na ikunda Ruwa shindonyi shoose nyi kyindo kyicha. Kyimwi na igamba, nuwoṙe kyiteṟio kya moo o wulalu, na ulya ochikouipfo mfiri-yo iicha. 9 Nyi kyindo kya loi nakamwi, na kyiwaṟi iiṙikyio nyi woose wekyeosha Yesu, 10 kye lokyekulyisa wukyiwa na itambagana kyipfa kya ikyo, na luwikyie ikusuria lyaṙu ko Ruwa ai na moo, akyeri Mkyiṟa o wandu woose, ngoseṟa o walya waiṙikyie. 11 Shindo-sho ushigambe na ishilosha. 12 Mndu oose alamine wundaka wopfo, indi uwaṙe mkaṟo mcha mbele ya walya waiṙikyie Yesu, kyiiṙi kya iṙeṙa na ikundenyi na ufoṟo na mkaṟonyi ulawoṙe ukoe lo wuṟui. 13 Mṟasa kyiyeri ngyechicha, upfuṟukane kyiiṙi kya ikulosha shiṟeio shiele na iikyimba na ilosha. 14 Ulaṙe iṟunda na kyisumbo kyilya uwoṙe, umwenengye kui ionguo shisuku na kui iyekyio mawoko nyi wameeku wa siṟi. 15 Isho ukusaṟe kyipfa kyasho; ushioshe; kundu wandu woose wamanye handu ushikyie. 16 Ringa mrima opfo, na malosho gapfo. Ulalekane na shindo-sho; kyipfa kui iwuta kuṙo nochikyiṟa mrima opfo na mrima ya walya wechiicho shilya uilosha.



5

1 Ulaṟoṟome mndu meeku, indi ṙeṙa na oe cha awu opfo; na ndaka cha wana wa womoo. 2 Ṙeṙa na wakyeku cha wamama wapfo; wana wa kyika cha washikyi wapfo; kui mkaṟo ulawoṙe ukoe lo wuṟui. 3 Uindie wakusu wai wakusu wa loi. 4 Kyaindi mkusu kokooya nawoṙe wana ang'u wachuku, wakuloshe kuwooka iwuta shilya wawaṟi iwutia wa kanyi kowo, na itaa wafee wawo. Cha kyipfa nyi kyindo kyichihiṟie mbele ya Ruwa. 5 Kyasia, ulya ai mkusu o loi, namṙe amonyi, icho nakusurie Ruwa, na oe orio mfiri nekyeterewa kyingoto na kyio. 6 Indi, ulya alekyeringa mrima okye napfiie maa chandu ai na moo. 7 Shindo-sho taa ushigambe, kundu mndu oose alagambe kye walya owawia wawoṙe ṙeko. 8 Kyaindi mndu oose alekyeambuya walya wakyeri wakye, ngoseṟa walya wa kanyi kokye, nakana Iirikyia, lyingyi-se nammbicho kuta mndu alaiṙikyie Yesu. 9 Mkusu alatalo nyi mkusu sile awaṙa maka makumi gaṟandaaṟu; na oe nai mka o mii umwi. 10 Na oe naṟingyishio kye nawoṙe mawuto mecha; kokooya naleambuya na iṙosa wana necha, kokooya naleambilyia wayenu, kookoya nalekutitiṟa mṟasa kaanguo wandu wa Ruwa maṙende, kokooya naletarama wandu wailyiso wukyiwa, kokooya nalewika wuragari iṟundenyi lyicha. 11 Indi wakusu wakoho ulawatale kye nyi wakusu, kyipfa wakang'anyio nyi lango kyilaṙuṙanyi na malosho ga Kristo, wakundi ialyiko. 12 Nawo wechianduyo kyipfa waṙa iiṙikyia lyilya lyawo lya kuwooka. 13 Lyingyi-se, hamwi na isho, wekyekulosha iṙokuo, wechitenga-tenga numba kui numba. Maa chi waṙoko tupu-pfo; kyaindi wekyeṙeṙa shindo shekyeende kyituwa na wekyesuma-suma shindo sha wandu wengyi wechiṙeṙa shindo shilawawaṟi iṙeṙa. 14 Kyasia ngyikundi wakusu, walawaku, waalyiko, wafee wana, wachilyie kanyi kowo; kundu walaenengye mokyituwa ṙaawa lyegamba kye luwoṙe ṙeko. 15 Cha kyipfa wengyi wamuilachika na iosha Satana. 16 Mndu mka aiṙikyie, kokooya nawoṙe wakusu, nawatarame oe amonyi, kundu siṟi ilalemio; kundu siṟi itarame walya wakyeri wakusu wa loi. 17 Wameeku wa siṟi wekyechilyia necha na watalo kye wawaṟi iindio ngoseṟa, ngoseṟa walya wekyekuwinisha iṙeṙa mbele ya wandu na ilosha. 18 Kyipfa kyiṟeio kyiele kyagamba, “Maa ulaime umbe ilya ilyi ikutarama ihuo nganu.” Na lyingyi-se, “Mṟundi nawaṟi wori wokye.” 19 Molaiṙikyie kyiyeri oicho kye mndu meeku nawuta kyindo kyiwicho, sile kokooya noicho waṟingyishi wawi ang'u waṟaaṟu wegamba kuṙo. 20 Walya wekyewuta sha wunyamaṟi orio kyiyeri uwaṟoṟome mbele ya wandu woose kundu na wengyi waowuo. 21 Ngakuwia mbele ya Ruwa, mbele ya Kristo Yesu, na mbele ya malaika wasambuṟe, uwute isho kulawoṙe ianduya kui iṙimaṙima. Ulawute kyindo kyoose kui ikundia. 22 Ulayekyie mndu mawoko kui iṙimaṙima, maa ulakuwikye ngyuunyamaṟinyi tsa wandu wengyi. Uringye mrima opfo ulafanyiṟo nyi ukoe. 23 Wookyia wulalu ulanyo mṟinga tupu-pfo kyaindi nyo mpfinyo kyitutu, kyipfa kya ndewu yapfo, na ndoṟe-tso tsekyekutuura orio kyiyeri. 24 Ngyuunyamaṟi tsa wandu wengyi tsiwonio na pata, na tsiwasongoya iyenda kyianduyonyi, kyaindi ngyuunyamaṟi tsa wandu wengyi tsechiwono kyiyeri kyilya kyeanduya kyilashika-pfo. 25 Na wuṙo mawuto mecha gawonio na pata; maa kokooya galawonio nyi wandu chi kyindo kyeiṙima ikuṟiika-pfo.



6

1 Wandu woose waiṙikyie Yesu wawapfungye nyi mshe ya wusinga, wawone wandumii wawo kye wawaṟi iindio mnu, rina lya Ruwa lyilamino hamwi na malosho gaṙu. 2 Na walya wawoṙe wandumii waiṙikyie Yesu walawamine cha kyipfa nyi wana wa wama kyiiṙi kya Yesu; indi nyi kyicha wawaṟundie, cha kyipfa wandumii-wo wekyewona kyiira kya iṟunda lyawo wawa wandu wakunde. 3 Uloshe na itutuma shindo-shi. Mndu oose kalosha mbonyi tsingyi, alaiṙikyie mbonyi tsiwoṙe moo o Mndumii oṙu Yesu Kristo, maa malosho galaṙuṙanyi na iowuo na ikunda Ruwa, 4 mndu-cho nakushela. Maa aichi kyindo kyoose-pfo; indi nawoṙe wusuko wo ikunda igaluana na iluyana kui maṙeṙo, maṙeṙo gekyeende wunyeng'i, shiloyano, shilahio, na ikusaṟa kye mndu ungyi nawuta kyindo kyiwicho. 5 Na igaluana lya maṙeṙo lya wandu wanyamaṟikyie mṙoe yawo, walaichi wuloi, kunu wechikusaṟa kye iowuo na ikunda Ruwa nyi njia ya iwona kyiira. 6 Kyaindi iowuo na ikunda Ruwa hamwi na iṙa ilanga shindo shifong'ui nyi kyindo kyiwoṙe kyiiṙa kying'anyi. 7 Cha kyipfa lulecha na wuyanenyi luwoṙe kyindo-pfo; lyingyi-se lochiwuka pfo luwoṙe kyindo-pfo. 8 Indi lukowaṙa kyelya na nguwo lulapfule-pfule-se shindo sha ngoseṟa. 9 Kyaindi iwo wakundi iwaṙa masaa wekyeoloka shiyeshonyi na mṙegonyi, na langonyi tsingyi tsa maai, tsekyelyisa wukyiwa, tsekyeolotsa wandu wuṙetsinyi na wunyamaṟinyi. 10 Kyipfa mri o mawicho ga orio mbaṟe nyi ikunda heleri. Nyi kui ikunda mnu heleri wandu waata walelekana na iiṙikyia wechikulyisa ngyuukyiwa tsifoi. 11 Indi iyoe mndu o Ruwa, uṙiche shindo-sho; uoshe wusumganyi, iowuo na ikunda Ruwa, iiṙikyia, ikunda, wusimiri, na wuhoo. 12 Kapana shiṙa shilya shicha sha iiṙikyia. Waṙa moo ulya o mlungana ulelagio nyi Ruwa kyiyeri ulegamba na pata iiṙikyia lyapfo mbele ya waṟingyishi wafoi. 13 Ngakuwia mbele ya Ruwa ekyeringa shindo shoose, na mbele ya Kristo Yesu, alegamba iiṙikyia lyakye mbele ya Pontio Pilato, 14 kye uringye iwawaso-lyi kulawoṙe tewe, kulawoṙe mndu igamba kye nowuta kyindo kyiwicho, mṟasa kyiyeri Ruwa echishukuo Mndumii oṙu Yesu Kristo. 15 Kyiyeri oe amonyi echikuṟingyishia kyiyeri kyikashika, ulya aleṟumisho, awoṙe pfinya oe amonyi, Mangyi o wamangyi, Mndumii o wandumii. 16 Ulya alekyepfa, akyeri ngyeelenyi ilekyeiṙima irumisho; maa kulawoṙe mndu alemummbona, maa eiṙima immbona. Kyiyeri kyoose naenengo kyiṟumi na pfinya mṟasa mlungana. Amen. 17 Walya wakyeri wanjama wa wuyana wo wulalu uwawie walakushele, maa walakusurie wunjama wowo wukyeri cha mboshia, indi wakusurie Ruwa ekyeluenenga shindo shoose kulawoṙe iehia kundu luṟunde nasho kui sia. 18 Wawute shindo shicha, wawe wanjama kui iwuta wucha, waenengyie masaa gawo, wakae na wandu wengyi kui mrima; 19 kunu wechikooma kyiseyesoe kyiwe urende lucha ko kyiyeri kyiicha, kundu wawone moo o loi. 20 Iyoe Timoteo, ringa kyilya Ruwa alekuṙambika, ukushowe na malosho galaṙuṙanyi na galya ga wandu wekyeindia Ruwa, ga wutondo, na maṙeṙo ga wutondo gekyelago malosho kui wongo; 21 galya wengyi wekyegaṙeṙa wakaasha Iiṙikyia. Isaṟia lyikae na nyoe moose.



AMAZING GRACE BIBLE INSTITUTE