Romans


1

1 Paulo nanĩmwĩtumi wa kĩYesu Kilisito, nanumuĩtue ntũle mutumua nukwikamatulua ntanantie impola na nziiza za kĩNzua, 2 muzaasio nwapũnilie ilyago ĩkalĩ kunzĩla ya anakĩdagu aakue muwandĩkua naweeelu. 3 Ingĩ mpola za Muana waakue naalĩ mulelue kĩuntu muluuli lwa kĩDaudi, 4 nukukigyeleligua kungũlũ kĩna ingĩ muana wa kĩNzua kuwiiuki waakue kwipũna muakiu, kunzĩla ya kĩMuau mukola kuelia muene Yesu Kilisito Shekulu wĩĩtu. 5 Numumuakue umuene nakuanũnkula uukende nuutumua, koona kuzimanie indugu tũlũ zensi uugombigua wa usuĩĩli kunsooko ya liina liakue. 6 Mumiao niniinie gaa namuĩtua muĩ a kĩYesu Kilisito. 7 Namuandĩkĩla inie tũlũ namũkyalille mukaa yaLumĩ, namualĩĩ aloogua akĩNzua, namuĩĩtue mutũle eelu. uUkende wĩi kumiiani nĩmatiliga namapũnile kwa kĩNzua Tata wĩĩtu nukwa kĩShekulu Yesu Kilisito. 8 Tangua namusongelia uNzua waane mwa kĩYesu Kilisito kunsooko yaani tũlũ, kuitĩ uusuĩĩli waani witanantigua muna unkũmbigyulu wensi. 9 Kuitĩ uNzua nanukumutumĩlaa kunkolo yaane muMpola na Nziiza za Muana waakue, ingĩ mukuĩli waane kĩna iio nanukumutea inie muulompi waane upiupii, kangĩ sika nukukatalaa, 10 Nilompa kuuloa wa kĩNzua nsũũmĩkigue kwiiiza kunsiani zozi ntondo. 11 Kuitĩ ntĩĩte nsula dũũ ya kumuona, nsũũme kukumupeela ĩkĩpeegua kya kĩnkoolo, koona mukamĩnkĩĩligue; 12 itĩ kwĩkamie nkolo ĩne niniinie, wensi kuusũĩĩli wa muua, uwaani nuwaane. 13 Ĩpa anũna aane, sika numuloe muulie impola kĩna nkua ningĩ alĩ nukulomaa nĩĩze kunsiani, (koona ndigie inkali nukumuani gaa,) kĩna io nantĩĩte pakatĩ ya ndugu nzia; nangiligua sunga ityũngo lyolĩ. 14 Ĩne ndĩĩle mpaa kuaGiliki, nĩnasikaAlumi, ndĩĩle mpaa kuanamasala nĩnaagila ĩmasala. 15 Luulo gua kuluandĩ luane, ĩne nĩzĩpĩlĩĩlie kukuzitanantia iMpola na Nziiza sunga kunsiani namuĩlĩ kuLumĩ. 16 Kuitĩ ĩne numugila kansoni kuMpola na Nziiza, kunsooko ingĩ ngũlũ za kĩNzua nazukuleetaa uugũnua kuwensi nusuĩlĩle, kuMuyahũdi tangua, nukuMugiliki gaa. 17 Kuitĩ ĩkulukuuluu ya kĩNzua yukukũnukulaguaa munsĩ yaakue kwipũna uusuĩĩli sunga kuusuĩĩli, kĩna yandĩkue, “uMukola kulukuuluu kunzĩla ya usuĩĩli ukitũla mupanga.” 18 Kuitĩ uutaki wa kĩNzua wakũnukuĩlue kwipũna kwigyulu kuuleki wensi nuubĩĩ wa antu naakugilagiaa ĩtai kuubĩĩ waao. 19 Kunsooko impola za kĩNzua nazimanĩkile zaalĩĩ kualiĩ kumuao, kuiti uNzua alĩ wazigyelĩĩlie kumiao. 20 Kuitĩ impola nasika zigyelĩĩle kwipũna kumĩlĩmo yaakue, ingĩ ingũlũ zaakue za kalĩ nakalĩ nuUnzua waakue, sunga agila kawĩlongo; 21 kunsooko pĩna naamumana uNzua, sika naamukulia kĩna muene Nzua, sunga kukumusongelia, ĩpa ĩmasĩĩgo maao maalĩĩ nakanda, nĩmioo yaao nya ulu nilyupigua. 22 Naĩkĩsĩĩgĩla kĩna akola masala naatũla anaulu. 23 Naaukaĩla uukulu wa kĩNzua namugila kaoononeki kumpiani ikyelu lya muntu namukola oononeki, ninoni, ninimu, nĩnazĩkĩkuesaa. 24 Luulo gua, uNzua nualeka munsula za nkolo zaao autiate uudobũ, sunga naaulia kikyulio mumiĩlĩ yaao eene kueene; 25 Kunsooko alĩ akaĩĩle ĩtai ya kĩNzua niĩ uloongo, naakĩtekela nukukukĩtumĩla nakĩumbue palioma lya kiTyũnda nukukũmazukakiguaa ĩkalĩ nakalĩ! Amini. 26 Kunsooko ĩĩ Nzua nualeka atiate inshula zaao za nsoni, sunga ĩakĩĩma naakaĩla intendo ziyuukĩ zĩĩ ntendo nasika ziyuukĩ. 27 Nĩagoosia iio-iioo naaleka intendo zi yuukĩ kuakĩĩma, naĩaakĩlĩlia inshula agoosia atilĩ, naiitiata utendi wa nsoni, naaligia ĩeene munsĩ yaao ulĩpua nawijĩpĩĩle uulimĩĩli waao. 28 Kangĩ kĩna alĩ asiitile kukumugomba uNzua muulĩngi waao, uNzua nualeka atiate ishala liao nasikigyombigue, atende nasika zijĩpĩĩle. 29 Naijulua nuoonooni tũlũ wensi, nuubĩĩ nĩkĩaya nuukakũ. Naijulua nuwĩĩlũ nuulagi nuuleei nuupembeelia nĩmasĩĩgo namabĩĩ, ateketani, 30 atũngania, asuukĩla Nzua, agaali, akola lukentulo, akola kĩkũmuukia, azĩpia mabĩĩ, agila kikyulio kualeli aao, 31 agila kaulĩngi, aleka ukamantani, agila kauloogua, agila kakĩsuuusu. 32 Ndĩo naakulĩngaa uulamuli wa kulukuuluu wa kĩNzua ya kĩnanaakutendaa itĩ ijĩpĩĩle ukiu, akutendaa izi, sunga sika iio udũũ, ĩpa ĩgombilie nĩndĩo naakuzitendaa.



2

1 Luulo gua, ue nwĩmuntu tũlũ wensi nukulamulaa, umugila kawĩlongo; kuitĩ muzaasio nukumulamulaa nuĩngĩ ukĩlamulaa uue kĩna umutimu, kuitĩ ue nukulamulaa ukutendaa zizo-ziizoo. 2 Kumanile gua kĩna uulamuli wa kĩNzua ingĩ wa tai kumuao naakutendaa ĩzaasio. 3 Usĩĩgilene ue nwĩmuntu tũlũ wensi nukulamula ĩaasio naakutendaa ĩzaasio nukwitenda zizo-ziizoo uue mukola, kĩna ukakĩnega nuulamuli wa kĩNzua? 4 Katia umelile uugolĩ wa uuza waakue, nuutũngĩli waakue? nuugigimĩliaa waakue; sikumanilene kĩna uuuuza wa kĩNzua ukukulũtaa ue upele? 5 Ĩpa kwilika lya ukakũ waako nĩnkolo nangila kaupeli, wĩĩĩkĩĩlie kĩuto kya utaki kulutondo nuukunukulua wa ulamuli wa kulukuuluu ya kĩNzua. 6 nukakumushookeelia wensi kwilika lya utendi waakue; 7 ĩaasio naakudũũmaa uukulu nikyulio nuusiitioononeka kuugigimĩlia wa kutenda namaaza, ikipeegua upanga wa kalĩ nakalĩ; 8 ĩpa ĩaasio ĩaleei nasika agombile ĩtai ĩpa akugombaa uoononeki ikiligia kyũo nuutaki. 9 ikitũla nzago nuukoi munkolo ya muntu wensi nukutendaa namabĩĩ, Muyahũdi tangua nuMugiliki gaa, 10 ĩpa ukulu nikyulio nĩmatiliga kumuntu wensi nukutendaa namaaza, Muyahũdi tangua nuMugiliki gaa; 11 Kunsooko uNzua mugila kauloeelania. 12 Kuitĩ tũlũ ensi naatimuĩle kĩnzinzi kya Ulagĩĩlio ikilimĩĩla kĩnzinzi kya Ulagĩĩlio, ndĩo naatimuĩle muUlagĩĩlio ikilamulua nuUlagĩĩlio. 13 Kuitĩ sika aao naiigilie udũũ uUlagĩĩlio naikitũla anakulukuuluu pa kĩNzua, ĩpa ĩasio naakuukendegeelaa uUlagĩĩlio ikialĩĩligua ĩkulukuuluu. 14 Kuitĩ indugu nazĩngĩ nangila kaUlagĩĩlio pĩna itenda ĩeene akola nazĩĩlĩ muUlagĩĩlio, aazaa nuulagĩĩlio munkolo zaao ĩeene. 15 Ĩo akulagĩĩlaa umulĩmo wa Ulagĩĩlio nawandĩkue munkolo zaao, numoo wao gaa ukuĩlĩĩle mumasĩĩgo maao ĩmeene kumeene makĩsokia katia makĩgidĩla, 16 palutondo luasio uNzua pĩna ukakuulamula uunkũnkũ wa antu kunzĩla ya kĩYesu Kilisito, kwilika lya Mpola na Nziiza nantanantilie. 17 Laaa ue nukuĩtaguaa Muyahũdi nukwishania uUlagĩĩlio nukukĩkũmazukia mwa kĩnzua, 18 nukwimana uulooa waakue, nukwigombia namaaza kunsooko umulagĩlue muUlagĩĩlio, 19 nukwimana kutai kĩna ue umuene umutongeeli wa apokũ, weelu waao naikyalile muwiilu, 20 mulangi wa anaulu, mumania wa aniinoli, nutĩĩte ĩmpiani ya umani nĩ tai muUlagĩĩlio, 21 ue gua nukumanagiaa naĩngĩ, sikukĩmanagiaane ĩnkolo yaako? Ue nukutanantagiaa umuntu walekiiia, nwiiiane uue? 22 Ue nukuũgaa umuuntu walekigololia, nũgololiane ue? Ue nusuukĩĩlue ĩanzegamĩla, nũtepane iya munumba za wĩtekelo. 23 Ue nukĩkũmazukia kunsooko ya Ulagĩĩlio, nukumuleegeliane uNzua ikyulio kunzĩla ya kuutimulĩla uUlagĩĩlio, 24 Kuitĩ kĩna yandĩkue, “ĩLiina lya kĩNzua litukĩlua pakatĩ ya ndugu nazĩngĩ kunsooko yaani uniinie.” 25 Tai kwiaalamigua yukuleeta nsaĩlo kanga wĩĩ mwityapa Ulagĩĩlio, ĩpa kanga wĩĩ mutimuli wa Ulagĩĩlio, kwiaalamigua kumuako ikitũla usiitiaalamigua. 26 Luulo gua, kanga uzo nasika mualamigue ĩwityapile ĩmalagĩĩlio ma Ulagĩĩlio, uusiitiaalamigua waakue sika ikialĩĩliguane zĩ kwiaalamigua. 27 Nindiyo nasika mualamigue kwipũna iyuukĩ, nwityapile uUlagĩĩlio, sikukakukulamulane ue nutĩĩte uwandĩkua nukwialamigua utũle mutimuli wa Ulaagĩĩlio. 28 Kuitĩ uzo sika Muyahĩdi naMuyahũdi wa kunzi udũũ, kangĩ uwaalami wa tai sika wa kunzi numumuĩlĩ udũũ. 29 Uzo ingĩ Muyahũdi wa tai, nwa munsĩ; uwaalami wa tai ingĩ wa moo, wa kĩnkoolo sika wa wandĩkua. uLukũmo luakue sika lupũnile kuantu ĩpa kwa kĩNzua



3

1 Ĩpa gua, uMuyahũdi utĩĩte ukĩlĩkĩĩli kĩ? Nukwiaalamigua nsaĩlo kĩ? 2 Ingĩ nsaĩlo nkulu kunzĩla zensi. Tangua apĩĩlue inkaani za kĩNzua. 3 Yaani gua, kanga ityũmpĩ liao ĩsika asuĩlĩĩle. uUsiitishuĩĩla waao ukuleegagiaa uusuĩĩli wa kĩNzua. 4 Sika iio! uNzua wĩĩ wa tai numuntu wensi wĩĩ mulongo; kĩna yandĩkue, “Koona upeegue ĩkulukuuluu munkaani zaako, Udule pĩna wilamulua ue.” 5 Ĩpa gua, kanga uutimu wĩĩtu ulagĩĩle ĩkulukuuluu ya kĩNzua, kuũge mbii; kĩna uNzua sika munakulukuuluune nuleetile utaki. (Nitambula kĩuntu.) 6 Sika iio! Kunsooko paasio, uNzua wishũũma mbii kukuulamula uunkũmbigyulu. 7 Ĩpa gua, malĩĩ ĩtai ya kĩNzua Iĩkĩlĩkĩlĩĩle kuukulu waakue kunsooko yaulongo waane, nĩkĩ kĩlĩ nilamulua zĩ munamĩlandu. 8 Kunĩkĩ kulekiũga (kĩna kuatũngigue, nĩkĩna naĩngĩ naĩkakilie kwitambula ya kĩna kuũgile), “Kutende namabĩĩ koona maaze namaaza. uUlamulua waao ingĩ wa kulukuuluu.” 9 Mbii gua ishie kwĩaazane kwikĩla naĩngĩ? Zũi, sunga kainiino! Kunsooko kwakondilie kukuasokia ĩAyahũdi nĩAgiliki ya kĩna tũlũ ensi ingĩ anamĩlandu, 10 kĩna yandĩkue, “Kutilĩ umunakulukuuluu sunga kaumuĩ 11 Kutilĩ nulĩngile, Kutilĩ nukumudũũma uNzua. 12 Tũlũ ensi endile kungĩ. Agila kansaĩlo tũlũ palumuĩ” Kutilĩ nukutendaa naiiza, sunga kaumuĩ. 13 “ĩKĩmĩlo kiao ingĩ kĩbĩĩla kualiĩ; kunĩmĩ zaao akupembeelagiaa.” “Usungu wa mũilu munsĩ ya mĩlomo yaao.” 14 “ĩMĩlomo ijulile ijũmo nuukalĩ.” 15 “ĩmĩgulu yaao mĩpepeele kwimanka kwiita ĩmĩgali. 16 Oonooni nuwaagi ukoolĩ munzĩla zaao. 17 ĩNzĩla ya matiliga sika amĩmanile.” 18 “Kukumoopoka uNzua yukutilĩ pamiiso maao.” 19 Kumanile gua, kĩna impola zensi naukutambula uUlagĩĩlio ukutambulaa kuasio naĩĩlĩ nsĩlĩlĩ ya Ulagĩĩlio, koona umulomo wensi umũmigue, uunkũmbigyulu tũlũ wensi ukosigue pa kĩNzua. 20 Kunsooko ĩĩ, ukutilĩ umukola muĩlĩ nukialĩĩligua ĩkulukuuluu ntongela yaakue kuutendi wa Ulagĩĩlio. Kuitĩ kwilĩnga ĩmĩlandu yukuuzaa kunzĩla ya Ulagĩĩlio. 21 Ĩpaino, ĩkulukuuluu ya kĩNzua ngyeleligue pĩna ukutilĩ nuUlagĩĩlio; nkuĩlue nuUlagĩĩlio nĩAnakĩdagu; 22 ingĩ ĩkulukuuluu ya kĩNzua kunzĩla ya usuĩĩli mwa kĩYesu Kilisito kuaasio tũlũ nasuĩlĩĩle. Kuitĩ ukutilĩ kawĩkĩli; 23 kunsooko tũlũ ensi atimuĩle nukwikeepeelua nuukulu wa kĩNzua. 24 Naaalĩĩligua ĩkulukuuluu nakanda kuukende waakue kunzĩla ya ukooli nawĩĩlĩ mwa kĩKilisito Yesu. 25 Uyo uNzua numuPũnilie watũle tyengu lipyolia kunzĩla ya usuĩĩli mumugali waakue. Itĩ walagĩĩle ĩkulukuuluu yaakue, kunsooko ya kuĩleka ĩmĩlandu naalĩ ĩtongĩĩle kwitendua muugigimĩlia wakĩnzua. 26 Koona walagĩĩle ĩkulukuuluu yaakue pĩnityũngo ĩlĩ, kĩna muene munakulukuuluu, kangĩ kĩna muene mukola kumualĩĩlia ĩkulukuuluu unuasio nutĩĩte uusuĩĩli mwa kĩYesu. 27 Yĩmpĩĩ gua kukĩkũmazukia. Igyalĩlue kunzi. Kwilyagĩĩlio kĩ; kwilagĩĩlio lya utendine. Zũi, ĩpa kwilagĩĩlio lya usuĩĩli. 28 Luulo gua kwaamba ulu, ya kĩna kuutendi wa ulagĩĩlio. 29 Katia uNzua ingĩ Nzua wa Ayahũdi udũũne, sika Nzua wa ndugu nazĩngĩ gaane. Eeze, ingĩ wa ndugu nazĩngĩ gaa. 30 kunsooko uNzua ingĩumuĩ nukakualĩĩlia ĩkulukuuluu kuusuĩĩli waao ĩaasio naaalamigue; nĩndĩo nasika aalamigue kunzĩla ya usuĩĩli uo-uuoo. 31 Ĩpa gua, kwaleegagiaane uUlagĩĩlio kunzĩla ya usuĩĩli. Sika iio! Kuluandĩ luua kwakamĩnkĩĩlia uUlagĩĩlio.



4

1 Kuũge mbii gua mumpola za kĩIbũlahimu utata wĩĩtu kukĩmuĩlĩ. 2 Kuitĩ kanga uIbũlahimu ĩalĩĩ mualĩĩligue ĩkulukuuluu kunsooko ya utendi waakue, utĩĩte lwa kĩkũmazukĩlia, ĩpa sika pa kĩNzua. 3 Kuitĩ uwandĩkua uũgile mbii. uIbũlahimu alumusuĩlĩĩle uNzua, nualĩĩligua ĩkulukuuluu. 4 Ĩpa kwa kĩuyo nukĩtumaa umulĩmo, ĩkĩnamulĩmo kiakue sika kialĩĩligua kĩna kya ukende, Ĩpa ingĩ kya mpaa. 5 Ĩpa nasika wĩtumile umulĩmo, ĩpa nusuĩlĩĩle mumuakue nukumualĩĩlia ĩkulukuuluu umunamĩlandu, uyo gua waalĩĩgiguaa ĩkulukuuluu kuusuĩĩli waakue. 6 Kĩinaa iio uDaudi nuutambuĩle uuliukũ wa muntu namualĩĩligue ĩkulukuuluu pĩna kutilĩ kautendi, 7 “Aliukũ naaleegeligue uutimu Naakũnĩkĩlĩligua ĩmĩlandu, 8 Muliukũ umuntu ũShekulu nasikumualĩlĩĩlie ĩmĩlandu.” 9 Ĩpa gua, uuliukũ uo wĩĩlĩ kuaasio naaalamiguene, katia sunga kuaasio nasika aalamigue. Kuitĩ kutambuĩle ya kĩna uIbũlahimu alĩ mualĩĩligue ĩkulukuuluu kuusuĩĩli waakue. 10 Nualĩĩligua mbii; pĩna alĩ mualamiguene, katia pĩna sika alĩ mualamigue? Sika pĩna nukondia kwiaalamigua, ĩpa pĩna alĩ wikĩĩlĩ kwiaalamigua. 11 Ninduyo aluanũnkuĩle ĩkĩlĩngasĩĩlio ĩkĩ kya kualamigua, lumenko lwa kulukuuluu naalutĩĩte kuusuĩĩli pĩna alĩ wikĩĩlĩ kalaalamigua, koona watũle tata wa tũlũ ensi naasuĩlĩĩle, kanga yĩĩ sika mualamigue nakĩ; koona nĩndĩo gaa aalĩĩligue ĩkulukuuluu, 12 kangĩ watũle tata wa aasio naaaalamigue; sika kuaasio naalĩ aalamigue udũũ, ĩpa sunga naakutiataa gaa ulugendo lwa usuĩĩli naalutĩĩte utata wĩĩtu uIbũlahimu pĩna alĩ wikĩĩlĩ kalaalamigua. 13 Kuitĩ ilyango liasio kĩna ukitũla musaali wa unkũmbigyuli, alĩ mupeegue uIbũlahimu nuwĩleli waakue, sika kunzĩla ya Ulagĩĩlio ĩpa kunzĩla ya kulukuuluu nya usuĩĩli. 14 Kanga ĩaasio naatiatile uUlagĩĩlio ĩasaali, uusuĩĩli ukitũla nakanda nilyango lileegigua. 15 Kuitĩ uUlagĩĩlio ukuleetaa utaki, kuitĩ pĩna kutilĩ kaUlagĩĩlio yukutilĩ kautimu. 16 Kunsooko ĩĩ alĩ ipũnile kuusuĩĩli; koona ilyago lĩzengue muukende, nukwikamĩnkĩĩligua kuwĩleli waakue wensi, sika kuaasio udũũ naatiatile uUlagĩĩlio, ĩpa nukuaasio gaa naakukamantanaa muusuĩĩli wa kĩIbũlahimu, kuitĩ muene tata wĩĩtu ishie tũlũ, 17 kĩna yandĩkue, “Nakuĩĩka utũle tata wa ndugu ningĩ” Ntongela ya kĩNzua numusuĩlĩĩle, nukũiukagiaa ĩakiu nukukigyelelia iintu nayukutilĩ kĩna zĩ ikoolĩ. 18 Ninduyo alusuĩlĩĩle kuulaaĩĩli nasika usũũmile kwilaaĩĩlua, koona watũle tata wa ndugu ningĩ kĩna alĩ itambulue, “Iio ukitũla uwĩleli waako.” 19 Nasikutũlile muneketũ muusuĩĩli pĩna alusĩĩgile impola za muĩlĩ wakue kĩna wakiile, kunsoko wagelilie miaka gyana; katia pĩna alusĩĩgile impola za ndaa ya kĩSala kĩna yakiile. 20 Sunga mwilyago lya kĩNzua alĩ mugila kankankani kuusiitishuĩĩla, ĩpa alĩ mupeegue ngũlũ muusuĩĩli waakue, nukukumupeela uNzua uukulu, 21 nwimanĩkia kĩna uNzua usũũmile kwitenda zaasio naalulagile. 22 “Luulo gua, naialĩĩligua ĩkulukuuluu kumuakue.” 23 Ĩpa sika alĩ nandĩkue kunsooko yaakue udũũ kĩna “waalĩĩligue ĩkulukuuluu,” 24 ĩpa kunsooko yĩĩtu nindiishie kukialĩĩligue iio-iioo, ishie nakusuĩlĩĩle mumuakue naalumũiukilie ũYesu Shekulu wĩĩtu kwipũna muakiu; 25 naalĩ mupũnigue kunsooko ya utimu wĩĩtu, nukwiiiukigua kunsooko ya ualĩĩligua wĩĩtu wa kulukuuluu.



5

1 Iio gua, kunsooko kuaalĩĩligue ĩkulukuuluu kuusuĩĩli, kutĩĩte matiliga kwa kĩNzua kunzĩla ya kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito. 2 Kwa kĩuyo kuusuĩĩli kwaligilie usũgamĩĩli kuukende uu nakuĩmĩkile munsĩ yaakue, nukwilumba muulaaĩĩli wa ukulu wa kĩNzua. 3 Ĩpa sika iio dũũ, sunga kulumbile numunzago gaa, ĩkumanile kĩna uwaagi ukuleetaa ugigimĩlia, 4 nuugigimĩlia ukuleetaa ukamia nkolo, nuukamia nkolo ukuleetaa ulaaĩĩli, 5 nuulaaĩĩli ugila kansoni, kunsooko uulogua wa kĩNzua wiitĩĩlue munkolo zĩĩtu kunzĩla ya kĩMuau Muelu naalĩ kuapeegue ishie 6 Ishie pĩna alĩ kuagila kangũlũ, ityũngo pĩna nalĩpika, uKilisito nukia kunsooko ya anamĩlandu. 7 Kuitĩ ikakũ umuntu kwikia kunsooko ya munakulukuulu, ĩpa ishũũmĩkile umuntu kwigimia wakie kunsooko ya muntu namuuza, 8 ĩpa uNzua ulagĩlĩĩle uuloogua waakue umuene kunsĩĩtu pĩna alĩ kĩlĩ kwĩanamĩlandu, uKilisito alukiile kunsooko yĩĩtu. 9 Naikulu nangũlũ, pĩna kuaalĩĩligue ĩkulukuuluu kumugali waakue, kukigũnua ninduyo kwipũna muutaki wa kĩNzua. 10 Kuitĩ malĩĩ pĩna alĩ kwĩalugu, nakukamantanigua kwa kĩNzua kunzĩila ya nkia ya Muana waakue; naikulu nangũlũ pĩna kwakondia kwikamantanigua, kukigũnua kuupanga waakue. 11 Ĩpa sika iio udũũ, sunga kukĩlumbĩĩlia kwa kĩNzua kunzĩla ya kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito; kwa kĩuyo alĩ kuanũnkuĩle uukamantanigua wĩĩtu. 12 Luulo gua, kĩna kunzĩla ya muntu umuĩ umulandu nũingĩla muna unkũmbigyulu, nukunzĩla ya mulandu uuo, nkia; iio gua, nĩnkia nĩapikĩĩla ĩantu tũlũ ensi kunsooko tũlũ ensi atimuĩle. 13 uMulandu alaĩ ukoolĩ muna unkũmbigyulu pĩna alĩ kĩlĩ ukutilĩ Ulagĩĩlio. 14 Ĩpa ĩnkia alĩ ĩtemile kwipũna kwa kĩAdamu sunga kwa kĩMusa, sunga muaasio nasika alĩ atimuĩle kwilika lya utimu wa kĩAdamu, naalĩ mpiani yaakue umuene nũjiliiiza. 15 Ĩpa uupeegua wa ukende sika wilika nuutimu. Kuitĩ malĩĩ kuutimu wa muntu umuĩ, iingĩ naakia, naikulu nangũlũ uukende wa kĩNzua nuupeegua nawĩĩlĩ muukende wa muntu umuĩ, ũYesu Kilisito, ukĩlĩkĩlĩĩle kuantu iingĩ. 16 Sunga muna wĩĩlĩ umuntu nuasio numuĩ nutimuĩle, sika iio wĩĩlĩ uupeegua; kunsooko uulamuli nawaazile kunzĩla ya umuĩ nauleeta ulamulua wa kukaasigua; ĩPa uupeegua wa ukende nawaazile kunsooko ya utimu wingĩ ukuleetaa kwialĩĩligua ĩkulukuuluu. 17 Kuitĩ malĩĩ kuutimu wa muntu umuĩ nkia nĩtema kunzĩla ya unuasio numuĩ, naikulu nangũlũ ĩaasio naaanũnkuĩle iwiingĩ wa ukende nuupeegua wa kulukuuluu, ikitema muupanga kunzĩla ya nuasio numuĩ ũYesu Kilisito 18 Iio gua, kĩna yoi uutimu wa umuĩ naukuleetaa ulamulua wa kukaasigua kuantu tũlũ ensi, iio-iioo uutendi wa umuĩ wa kulukuuluu ukuleetaa ualĩĩligua wa kulukuuluu ya upanga kuantu tũlũ ensi. 19 Kuitĩ kĩna yoi kuuleki wa umuĩ naiingĩ naatũla anamĩlanudu, iio-iioo nukwigomba kumuakue umuĩ, naiingĩ naatũla anakulukuuluu. 20 uUlagĩĩlio alĩ wingĩĩle koona uutimu wĩĩ ukulu nangũlũ; numulandu pĩna naukula, uukende naukula kwikĩlĩkĩĩla. 21 Itĩ yoi kĩna umulandu nalĩ utemile muukiu, iio-iioo nuukende uteme kunzĩla ya kulukuuluu kuupanga wa kalĩ nakalĩ kunzĩla ya kĩYesu Kilisito Shekulu wĩĩtu.



6

1 Kuũge mbii gua? Kwikyalene mumulandu koona uukende wĩĩ wingĩ nangũlũ? 2 Sika ioo! Ishie naalĩ kuukiĩlĩĩle umulandu kukakikyala mbii muwaasio? 3 Sika mumanilene kĩna ishie tũlũ naalĩ kuabadĩĩzigue mwa kĩKilisito Yesu, kuabadĩĩzigue munkia yaakue. 4 Kuitĩ alĩ kuaĩĩkue palumuĩ ninduyo kunzĩla ya ubadĩĩzo munkia yaakue, kĩna itĩ uKilisito alĩ wiiukile kwipũna muakiu kunzĩla ya ukulu wa kĩTata, iio-iioo nindiishie kugendele muupia wa upanga. 5 Kuitĩ malĩĩ ĩkwakamantaniligue ninduyo mumpiani ya nkia yaakue, iio-iioo kukikamantaniligua nukumpiani ya wiiuki waakue. 6 Kumanile kĩna uuntu wĩĩtu wa kalĩ alĩ ukononteelue mumusalaba palumuĩ ninduyo, koona umuĩlĩ wa mulandu uleegigue, kulekitũla asese a mulandu kangĩ. 7 Kuitĩ uzo naalukiile palumuĩ wĩĩ kulĩ numulandu. 8 Ĩpa malĩĩ ĩkwakile palumuĩ nuKilisito, kusuĩlĩĩle kĩna kukipangatigua palumuĩ ninduyo. 9 Kumanile kĩna uKilisito alĩ mũiukigue kwipũna muakiu; sikukikia kangĩ; uukiu sika ukumudemela nkangĩ. 10 Kuitĩ kunkia naalukiile; aluukiĩlĩĩle umulandu kamuĩ dũũ; ĩpa muupangati waakue, upangatile mwa kĩNzua. 11 Iio-iioo niniinie mwĩsĩĩgĩle kĩna muakiu kumulandu, ĩpa muapanga kwa kĩNzua mwa kĩYesu Kilisito. 12 Kuitĩ umulandu ulekitema munsĩ mumiĩlĩ yaani namĩkola ukiu sunga kwigombia inshula zaakue. 13 Mulekipũnia ipitũmpĩ pya miĩlĩ yaani kumulandu zĩ mata ma ubĩĩ; ĩpa mwĩpũnie iniinie kwa kĩNzua zĩ naapanga naapũnile muakiu. Sunga ipitũmpĩ pya muĩlĩ mupipũnie kwa kĩNzua zĩ mata ma kulukuuluu. 14 Kuitĩ umulandu sika ukakumudemela inie, kunsooko sika muĩlĩ nsĩlĩlĩ ya Ulagĩĩlio ĩpa nsĩlĩlĩ ya ukende. 15 Mbii gua; kutimulene kunsooko sika kuĩlĩ nsĩlĩlĩ ya Ulagĩĩlio ĩpa nsĩlĩlĩ ya ukende. Sika iio! 16 Sika mumanilene kĩna kumuakue uzo kanga mwĩpũnie uniinie zĩ asese aakue kukumugombia, mwitũla asese aakue namumugombilie, kanga wĩĩ wĩtumi wa mulandu nauleetile ukiu, katia wĩtumi wa ugombia nauleetile ĩkulukuuluu. 17 Ĩpa uNzua wasongeligue kunsooko inie naalĩ mwĩasese a mulandu alĩ mugoombilie munkolo zaani uumanigua naalĩ muapeegue. 18 Paasio pĩna alĩ muakomolue kwipũna mumulandu namutũla asese a kululuuluu. 19 Ntambuĩle kĩuntu kunsooko ya uneketũ waani wa kĩuntu. Kuitĩ kĩna alĩ mupũnilie ipitũmpĩ piani pya muĩlĩ piĩ asese a udobũ, nukuuleki naukĩlĩkĩlĩĩle; iio gua nunzuauu mupũnie ipitũmpi piani pya muĩlĩ piĩ asese a kulukuuluu kuweeligua. 20 Kuitĩ pĩna alĩ muasese a mulandu, alĩ muagila kakulukuuluu. 21 Alĩ muligilie nsaĩlo kĩ munkaani zaasio namwikulelua inshoni unzuauu. Kuitĩ ĩmpelo ya nkaani izi ingĩ ukiu. 22 Ĩpaino pĩna mwakomolua kwipũnamumulandu nukwitũla asese a kĩNzua, mutĩĩte nsaĩlo yaani, ingĩ kwieeligua, nĩmpelo yaakue upanga wa kalĩ nakalĩ. 23 Kuitĩ ĩkĩnamulĩmo kya mulandu ingĩ ukiu; ĩpa uupeegua wa kĩNzua ingĩ upanga wa kalĩ nakalĩ mwa kĩKilisito Yesu Shekulu wĩĩtu.



7

1 Sika mumanile anũna aane (kunsooko nitambula nĩaasio naamanile uUlagĩĩlio,) ya kĩna uUlagĩĩlio ukumutemaa umuntu pĩna kĩlĩ muumĩ? 2 Kuitĩ umusungu nutĩĩte umugoosia mutũngue nilyagĩĩlio pĩna umugoosia kĩlĩ muumĩ; ĩpa kanga wakie umugoosia, nutũnguĩlua nilyagĩĩlio lya mugoosia. 3 Iio gua, pĩna umugoosia waakue kĩlĩ muumĩ, na watũla numugoosia wĩngĩ, ukuĩtaguaa mugololia. Ĩpa kanga umugoosia waakue wakie, nutũnguĩlua kwipũna mwilyagĩĩlio liasio; kanga watoolue numugoosia wĩngĩ, unuasio sika mugololia. 4 Iio gua anũna aane, mwaukiĩlĩĩle uUlagĩĩlio kunzĩla ya muĩlĩ wa kĩYesu Kilisito; mutũle a muntu wĩngĩ, unuasio naalĩ wiiukile muakiu koona kumupĩĩsĩlie uNzua inkali. 5 Kuitĩ pĩna ulugendo luĩtu alĩ lua kĩuntu, inshula za mulandu naalĩ zikoolĩ kunzĩla ya Ulagĩĩlio nazĩtuma umulĩmo mupitũmpĩ piĩtu pya muĩlĩ, sunga nakuupĩĩsĩlia uukiu inkali. 6 Ĩpaino mwatũngulĩĩlue kwipũna muulagĩĩlio, kwaukiĩlĩĩle uwaasio naalĩ ukukugilagiaa, koona uwĩtumi wĩĩtu muupia wa nkolo, sika wĩtumi nsĩlĩlĩ ya wandĩkua wa kalĩ. 7 Kuũnge mbii gua? uUlagĩĩlio ingĩ mulandune. Sika iio! Ĩpa gua, sika alĩ nijililĩnga umulandu isiititũla kunzĩla ya Ulagĩĩlio, kuitĩ sika alĩ nijililĩnga kwiawa isiititũla uUlagĩĩlio ukuũgaa, “Ulekiawa.” 8 Ĩpa umulandu nuligia ilioma kunzĩla ilyagĩĩlio, nautenda munsĩ yaane inshula zensi. Kuitĩ pĩna ukutilĩ Ulagĩĩlio, umulandu mukiu. 9 Nineene alĩ numuumĩ ĩmbele, pĩna alĩ kutilĩ Ulagĩĩlio; ĩpa pĩna nalĩĩza ilyagĩĩlio, umulandu naupangata, nineene nankia. 10 Lyagĩĩlio lĩĩlo nalijile lĩleete uupanga, kumuane nalĩleeta nkia. 11 Kuitĩ umulandu nauona lioma mwilyagĩĩlio liasio, naumpuutia kũlyagĩĩlio liasio, naumbulaga. 12 Iio gua, uUlagĩĩlio ingĩ weelu, nilyagĩĩlio liasio ingĩ lielu, lya kulukuuluu, kangĩ liiza. 13 Mbii gua, uwaasio naalĩ uuza nautũla ukiune kumuane? Sika iio! Ĩpa umulandu, koona wigyelele utũle mulandu tai, alĩ uzĩpilie kwitũla uukiu munsĩ yaane kunzĩla ya liasio naliiza, koona kwilyagĩĩlio liasio umulandu utũle mubĩĩ kwikĩlĩkĩĩla. 14 Kuitĩ kumanile ya kĩna uUlagĩĩlio iingĩ wa kĩnkoolo; ĩpa ĩne numuntu wa kĩmuĩlĩ numuguligue nsĩlĩlĩ ya mulandu. 15 Kuitĩ sika nĩngile nanukulutendaa, kuitĩ uluasio nanululoilue sika nukulutenda, ĩpa luasio nanulusuukĩĩlue, luulo nanulutenda. 16 Ĩpa kanga ĩnukutendaa nasika nululuilue, ng'ombile kĩna uUagĩĩlio ingĩ uuza. 17 Ĩpaino ingĩ sika neene nukulutenda, ĩpa iingĩ umulandu naũkyalile munsĩ yaane. 18 Kuitĩ manilee ya kĩna munsĩ yaane, ndogolelio yaakue muuĩlĩ waane, sika lwikyalile kalukaani naluuza; kuitĩ kwilooa ikoolĩ mumuane, ĩpa kukulutenda naluuza kutilĩ. 19 Kuitĩ uluasio naluuza nanululoilue sika nukulutendaa, ĩpa nalubĩĩ nasika nululoilue, luulo nukulutendaa. 20 Ĩpa kanga ĩnukulutendaa nasika nululoilue, sika neene nukulutenda, ĩpa umulandu nawikyalile munsĩ yaane. 21 Iio gua, namona uulagĩĩlio uu; pĩna numuloe kwitenda naluuza, paapo nalubĩĩ lukoolĩ kumuane. 22 Kuitĩ nuulumbĩlĩĩlie uUlagĩĩlio wa kĩNzua kuuntu wa munsĩ. 23 Ĩpa mupitũmpĩ piane pya muĩlĩ namona ulagĩĩlio wingĩ naukĩsinka nuulagĩĩlio waasio wishala liane, nukwinguĩla zĩ musese nsĩlĩlĩ ya ulagĩĩlio wa mulandu nawĩĩlĩ mupitũmpĩ piane pya muĩlĩ. 24 Ukĩa kumuane ĩne! Waani ukingũna kwipũna mumuĩlĩ uu wa ukiu. 25 Nzua wasongeeligue kunsooko ya kĩYesu Kilisito Shekulu wĩĩtu. Luulo gua, kwishala liane ĩne uneene nukuutumĩkĩla uUlagĩĩlio wa kĩNzua, ĩpa kumuĩlĩ waane uulagĩĩlio wa mulandu.



8

1 Ĩpaino gua, kutilĩ kaulamulua wa kukaasigua kuaasio naĩĩlĩ mwa kĩKilisito Yesu. 2 Kuitĩ uulagĩĩlio wa kiMuau wa upaanga naukoolĩ mwa kĩKilisito Yesu wantũngulĩĩle kwipũna muulagĩĩlio wa mulandu nuukia. 3 Kuitĩ ĩzaasio nasika zishũũmĩkile kuUlagĩĩlio kunsooko ya uneketũ wa kĩmuĩlĩ, uNzua kukumutuma uMuana waakue umuene mumpiani ya muĩlĩ namukola mulandu nukunsooko ya mulandu, nulamula kukuukaasia umulandu mumuĩlĩ; 4 koona ĩkulukuuluu nandagĩĩligue nuUlagĩĩlio ĩtimĩĩligue munsĩ yĩĩtu nasika kukugendelaa kwitiata ĩza kĩmuĩlĩ ĩpa ĩza kĩMuau. 5 Kuitĩ ĩaasio naatiatile ĩza kĩmuĩlĩ akusĩĩgaa impola za kĩumuĩlĩ; ĩpa ĩaasio naatiatile ĩza kĩMuau akusĩĩgaa impola za kĩMuau. 6 Kuitĩ ishĩĩgo lya kĩmuĩlĩ ingĩ ukiu ĩpa ishĩĩgo lya kĩMuau ingĩ upanga nĩmatiliga. 7 Kuitĩ ishĩĩgo lya kĩmuĩlĩ ingĩ ulugu kwa kĩNzua, kangĩ sika ligombile uUlagĩĩlio wa kĩNzua, kangĩ sika asũũmile kwigombia. 8 ĩAasio natiatile impola za kĩmuĩlĩ sika asũũmile kukumuloeelia uNzua. 9 Ĩpa kanga uMuau Muelu wa kĩNzua ĩwikyalile tai munsĩ yaani, inie sika muĩlĩ mukĩmuĩlĩ; muĩlĩ mwa kĩMuau. Wensi nasikumutĩĩte uMuau wa kĩKilisito, unuasio sika muntu waakue. 10 Kanga uKilisito ĩwĩĩlĩ munsĩ yaani, ĩmiĩlĩ yakiile kunsooko ya mulandu, ĩpa inkolo zaani zĩĩlĩ muupanga kunsooko ya kulukuuluu. 11 Ĩpa kanga uMuau wa kĩuyo naalumũiukilie ũYesu kwipũna muakiu ĩwikyalile munsĩ yaani, uyo naalumũiukilie uKilisito Yesu kwipũna muakiu ukakuĩpangatia nĩmiĩlĩ yaani niĩlĩ muukiu, kwa kĩMuau waakue nũkyalile munsĩ yaani. 12 Luulo gua anũna aane, kualĩĩ nĩmpaa, sika kumuĩlĩ, kwikyale kukuzitiata impola za kĩmuĩlĩ, 13 Kuitĩ kanga mwikyale kukuzitiata impola za kĩmuĩlĩ mukikia; ĩpa kanga muulage uutendi wa muĩlĩ kunzĩla ya kĩMuau, mukitũla upanga. 14 Kuitĩ ĩaasio naatongeelue nuMuau wa kĩNzua, ĩa ingĩ aana a kĩNzua. 15 Kuitĩ sika muanũnkuĩle ĩnkolo ya usese mushookele kangĩ muooa, ĩpa alĩ muanũnkuĩle ĩnkolo ya waana, nukunkolo ĩĩ kwalĩla, “Aba! Tata!” 16 uMuau muene ukukuĩlaa palumuĩ ninkolo zĩĩtu kĩna ishie kwĩaana akĩNzua. 17 Malĩĩ kwĩaana gua, kuasaali, asaali a kĩNzua, kangĩ kuasaali palumuĩ nuKilisito, kanga kuagigue palumuĩ ninduyo, koona kukuligue palumuĩ ninduyo. 18 Kuitĩ nsĩĩgile kĩna uwagi wa nzuauu sika kĩntu kwipianĩkĩĩligua nuukulu naukikũnukulua kumiĩtu. 19 Kuitĩ niiumbe tũlũ gaa ilaaĩlĩĩle kunsula nkulu uukũnukulua wa aana a kĩNzua. 20 Kuitĩ iumbe alĩ iĩĩkue nsĩlĩlĩ ya oononeki, sika kuulooa waao ĩeene, ĩpa kuulooa wa kĩuyo naaluiĩĩkile muulaaĩĩli; 21 koona iiumbe ĩeene ĩkiĩĩkua uukolelua nukwileegigua muusese wa oononeki nukwiligia uukolelua wa ukulu wa aana a kĩNzua. 22 Kuitĩ kumanile kĩna iiumbe yensi yĩkĩsũsũma palumuĩ nukwiaagigua palumuĩ sunga nunzuauu. 23 Sika iio dũũ, ĩpa nindiishie gaa, nakutĩĩte ĩnduĩ-ĩnduĩ ya kĩMuau, kukĩsũsũma munkolo zĩĩtu nakulaaĩlĩĩle kwitendua aana, ingĩ uukomolua wa miĩlĩ yĩĩtu 24 Kuitĩ alĩ kuagũnue muulaaĩĩli uu; ĩpa ulaaĩĩli nawigyelĩĩle sika ulaaĩĩli. Kuitĩ waani nukulaaĩĩlaa ĩkiaasio nukĩoonie. 25 Ĩpa kanga ĩkukulaaĩĩlaa ĩkiasio nasika kukĩoonie, kukutũngĩlaa kuugigimĩlia. 26 Iio-iioo uMuau nduyo ukukualĩĩlagiaa muuneketũ wĩĩtu, kunsooko sika kumanile kwilompa muna ijĩpĩĩle, ĩpa uMuau umuene ukukulompeelaa ishie kuwĩsũsũmi nasika ishũũmĩka kwitambulua. 27 Ninduyo nukuzikeesagiaa inkolo umanile ishĩĩgo lya kĩMuau kĩna liĩlĩ, kunsooko ukualompeelaa ĩeelu, muna muloelue uNzua. 28 Kumanile gua kĩna uNzua munkaani zensi ukĩtumaa umulĩmo kuuuza, kuaasio naamuloogilue uNzua, ingĩ aao naĩĩtue kuusiio waakue. 29 Kunsooko ĩaasio naalĩ waamanile kwipũna iyuukĩ, aao alĩ waasaaguĩle kwipũna iyuukĩ apianĩkĩĩligue nĩmpiani ya Muana waakue, koona uzo wĩĩ mulelua wa muandio pakatĩ ya anũna iingĩ. 30 Nĩaasio naalĩ waasaaguĩle kwipũna iyuukĩ, aao nuĩĩta, nĩaasio naaluĩĩtile, aao nuaalĩĩlia ĩkulukuuluu, nĩaasio naalĩ waaalĩlĩĩlie ĩkulukuuluu, aao nuakulia. 31 Kuũge mbii gua mumpola izi? uNzua kanga wĩĩ paluandĩ luĩtu, waani ukakukudula? 32 Uyo nasika alumugililie uMuana waakue-waakuee, ĩpa alumupũnilie kunsooko yĩĩtu ishie tũlũ, sikukakukupeelane kuukende iintu tũlũ palumuĩ ninduyo? 33 Waani ukakuasokia ĩasaagulua a kĩNzua. ũNzua ingĩ umuene nukuaalĩĩlagiaa ĩkulukuuluu. 34 Waani ukilamula kukaasigue. uKilisito Yesu ingĩ muene naalukiile, eeze naikulu nangũlũ naalĩ mũiukigue, nukoolĩ kumukono wa kĩgoosia nwa kĩNzua, kangĩ muene ukukulompeelaa. 35 Waani uka kukukamatula nuuloogua wa kĩKilisito. Waagine, katia ukoi, katia mpatĩ, katia nzala katia kĩpuĩ, katia luago, katia iyũmba. 36 Kĩna yandĩkue, “Kunsooko yaako kwiulagua munsĩ pii, Kwialĩĩligua zĩ nkolo za kuulagua.” 37 Ĩpa itĩ mumpola izi tũlũ kukudulĩkagiaa kwikĩlĩkĩĩla kunzĩla yaakue nukuloilue. 38 Kuitĩ manile tai ya kĩna sunga ĩnkia, katia upanga, katia malaĩka katia akola usũũmi, 39 Kanga ya kukiania katia ya pansĩ, sunga kĩumbe kiensi nakiĩngĩ, kĩkutilĩ nakĩkishũũma kukukukamatula ishie nuuloogua wa kĩNzua nawĩĩlĩ mwa kĩKilisito Yesu Shekulu wĩĩtu.



9

1 Nitambula ĩtai mwa kĩKilisito, sika nilomboka, umoo waane unkuĩlĩĩle mwa kĩMuau Muelu, 2 ya kĩna ntĩĩte usungu ukulu nuuwai nasika ukuulaa munkolo yaane. 3 Kuitĩ aza nijililompa ĩne uneene nzũmue nukwikamatulua kwipũna mwa kĩKilisito kunsooko ya anũna aane, antua aane kukĩmuĩlĩ. 4 Aao ĩaĨsilaeli akola kutendua aana, nuukulu, nilyago, nuUlagĩĩlio, nuwĩtekeli, nĩmalago. 5 Aao naaatĩĩte ĩatata; mumiao nwigyelela uKilisito kukĩuntu. Uyo wayu mukiania ya intu tũlũ, uNzua nukukũmazukagiguaa ĩkalĩ nakalĩ. Amini 6 Ĩpa sika kuũge kĩna ulukaani lwa kĩNzua lulegile. Kuiti naakulelaguaa kwipũna kwa kĩĨsilaeli sika tũlũ ensi aĨsilaeli. 7 Kangĩ sika tũlũ ensi aana a kĩIbũlahimu kunsooko ya kulelua kwipũna mumuakue; ĩpa, “Mwa kĩIsaki uwĩleli waako ukiĩĩtua.” 8 ĩNdogolelio yaakue, sika aana a kĩmuĩlĩ naakutũlaa aana a kĩNzua, ĩpa ĩaana ilyago, aao ikialĩĩligua kũtũla wĩleli. 9 Kuitĩ ulukaani lwilyago ntuulu, “Pityũngo kĩna ilĩ nikishooka, nuSala ukitũla numuana.” 10 Kangĩ sika iio udũũ, ĩpa pĩna uLebeka nduyo nukenka iimbi kumugoosia umuĩ, nduyo ingĩ Isaki utata wĩĩtu, ( 11 kuitĩ pĩna sika alĩ alalelua ĩaana aasio, sunga sika alĩ alatenda kalukaani naluuza katia nalubĩĩ, koona wĩĩmĩke usiio wa kĩNzua wa usaaguli, sika kunsooko ya utendi, ĩpa kunsooko ya wĩĩti waakue), 12 uzo uLebeka nuĩĩlua itĩ, “uMukulu ukakumutumĩla namuniino.” 13 Kĩna yandĩkue, “Numuloogilue uYakobo, ĩpa uEsau numusuukĩlue.” 14 Kuũge mbii gua. Kutilĩ kakulukuuluune kwa kĩNzua. Sika iio! 15 Kuitĩ umuĩĩlĩĩle uMusa, “Nĩkakumukolelua ĩkĩnishungu uyo nanukumukolelaguaa ĩkĩnishungu, kangĩ nĩkakumuonela ĩkĩsuusu nanukumuonelaa ĩkĩsuusu.” 16 Iio gua, sika kuulooa wa muntu katia kuwĩkakia waakue; ingĩ kukĩnishungu udũũ ĩkya kĩNzua. 17 Kuitĩ uwandĩkua umuĩĩlĩĩle uPalao, “Alĩ nukuĩmĩkilie kooona ndagĩĩle ingũlũ zaane kumuako, ĩliina liane lĩtanantigue muna nsĩĩ poo.” 18 Iio gua, ukumukolelaguaa kĩnishungu wensi kĩna muloe umuene, nukukumutenda mukakũ wensi kĩna muloe umuene. 19 Ukimbuĩla gua, “Nĩkĩ uNzua kĩlĩ wishokia? Kuitĩ waani nusũũmile kukĩkunguma nuulooa waakue?” 20 Ĩpa ue muana muntu, uue waani nukumushookeeelia uNzua. Mbii ĩkĩseme naalĩ kĩumbue kĩkakumuĩĩlane umuumbi, “Nĩkĩ watenda itĩ.” 21 Umuumbi mugila kausũũmine mwilongo; kuntongo ĩmuĩ nilyongo kwijĩpĩa ĩkĩseme kĩmuĩ kĩtule kikyulio, ĩkĩĩa kĩtũle kigila kikyulio. 22 Mbii gua, kanga uNzua ĩusiile kũlagĩĩla uutaki waakue nukukigyelelia ingũlũ zaakue kuupolo wingĩ, nuagigimĩlia ĩaasio naalĩ isheme ya utaki naalĩ ijĩpĩĩligue kuoononeki, 23 koona wigyelelie uugolĩ wa ukulu waakue mũisheme ya kĩnĩshungu naalĩ wiijĩpilie kwipũna ĩkalĩ, iligie uukulu. 24 Ishie nindiishie alĩ kuĩĩtue nduyo, sika kwipũna muAyahũdi udũũ, ĩpa sunga kwipũna mundugu nazĩngĩ gaa. 25 Kĩna yoi nuũgile kwa kĩHosea, “ĩAasio nasika alĩ antu aane, Nĩkakuĩĩta antu aane; Nduyo nasika alĩ muloogua waane Nĩkakumuĩta muloogua waane.” 26 “Nĩpaasio pĩna alĩ aĩĩlue, ‘Ĩne sika mwĩantu aane,’ ikiĩĩtua, ‘Aana a kĩNzua namupanga.’” 27 uYesaya nduyo nwĩtunta ululi luakue mumpola za Ĩsilaeli, “iYalo lya aana a Ĩsilaeli kanga liĩ kĩna umunsanga wa nanza nakĩ, ingĩ ĩamusaaga aao dũũ naikigũnua, 28 kuitĩ ũShekulu ukikondia ulukaani luakue muna nsĩĩ; ukakulukondia kuukaaũ.” 29 Nĩkĩna uYesaya aluũgile ĩkalĩ, “ũShekulu wa maũmbĩ kanga ĩsika alũjile kukukulekela uwĩleli, Alĩ kwijilitũla zĩ Sodomũ, alĩ kwijililĩganĩĩligua nĩGomola.” 30 Kuũge mbii gua? Ya kĩna indugu nazĩngĩ nasika akudũũmaa ĩkulukuuluu alĩ aligilie ĩkulukuuluu, ingĩ ĩkulukuuluu nya nzĩla ya usuĩĩli. 31 Ĩpa ĩĨsilaeli nyukudũũmaa ĩkulukuuluu ya Ulaagĩĩlio alĩ nemue kwikendegeela uUlagĩĩlio waasio. 32 Kunsooko kĩ Kunsooko sika alĩ amĩtiatile ĩnzĩla ya usuĩĩli ĩpa zĩ kukumĩtiata ĩnzĩla ya utendi. 33 kĩna yandĩkue, “Laaa, naĩĩka muSayuni gyũe lya kukũmpia, nipyampa lya kuguusania kangĩ wensi nusuĩlĩĩle mumuakue sikukikolua kansoni.”



10

1 Anũna aane, numuloe nkankanaa munkolo yaane, kangĩ nukulompaa kwa kĩNzua kunsooko ya Aĩsilaeli, koona agũnue. 2 Kuitĩ nukuakuĩla ya kĩna atĩĩte ukamatĩku kwa kĩNzua, ĩpa itĩ sika kunzĩla ya masala. 3 Kuitĩ pĩna sika amanile ĩkulukuuluu ya kĩNzua, naasiia kwikamĩnkĩĩlia ĩkulukuuluu yaao ĩeene, sika naĩĩĩka nsĩlĩlĩ ya kulukuuluu ya kĩNzua. 4 Kuitĩ uKilisito alukondelĩĩlie uUlagĩĩlio, kĩna wensi nusuĩlĩĩle waaalĩĩligue ĩkulukuuluu. 5 Kuitĩ uMusa wandĩkile mumpola za kulukuuluu nĩpũnile kuUlagĩĩlio, ya kĩna umuntu nukuukendegeelaa uwaasio ukitũla mupanga kuwaasio. 6 Ĩpa ĩkulukuuluu nĩpũnile kuusuĩĩli yukutambulaa itĩ, “Ulekiũga munkolo yaako, ‘Waani ukinankĩla kwieenda kwigyulu,’ (wamuleete uKilisito pana pansĩ.) 7 Katia, ‘Waani ukitima kwienda kuulungu?’ (wamuleete uKilisito kuna kiania kwipũna muakiu.)” 8 Ĩpa ĩũgile mbii? ULukaani lwĩpiipĩ ninduue, mumulomo waako numunkolo yaako, ingĩ ulukaani lwa usuĩĩli nakukulutanantagiaa. 9 Kunsooko, kanga umukũmuule ũYesu kumulomo waako ya kĩna ingĩ Shekulu, nukwishuĩĩla munkolo yaako ya kĩna uNzua alumũiukilie kwipũna muakiu, ukigũnĩka. 10 Kuitĩ umuntu kunkolo ukusuĩĩla waalĩĩligue ĩkulukuuluu, nukumulomo ukukũmuulaa wagũnue. 11 Kuitĩ uwandĩkua uũgile, “Wensi nusuĩlĩĩle mumuakue sikukikolua kansoni.” 12 Kuitĩ yukutilĩ kawĩkĩli pakatĩ ya Muyahũdi nuMugiliki, kuitĩ uyo muene Shekulu wa tũlũ ensi, mukola ugolĩ kuantu tũlũ naakumuĩtaa. 13 “Kuitĩ wensi nukakuliĩta ĩliina lya kĩShekulu ukigũnĩka.” 14 Iio gua, amuĩte mbii uyo nasika amusuĩlĩĩle. Kangĩ amusuĩĩle mbii uyo nasika amũigilie. Kangĩ amũigie mbii pĩna kutilĩ kamutanantia. 15 Kangĩ atanantie mbii pĩna sika atumue. Kĩna yandĩkue, “Laaa kĩna yukuloeelagiaa ĩmĩgulu yaao naitanantia impola nanziiza.” 16 Ĩpa sika tũlũ ensi naalĩ agombilie iMpola na Nziiza, kuitĩ uYesaya waũga, “Shekulu, waani alusuĩlĩĩle impola zĩĩtu.” 17 Iio gua, usuĩĩli ukupũnaa kuzaasio nazukũigagiguaa; nĩzaasio nazukũigagiguaa zukupũnaa kunzĩla ya lukaani lwa kĩKilisito. 18 Ĩpa nakolia, ĩo sika naiigiane? Eeze, iigilie; kuitĩ “uLuli luao nalusapatĩla muna nsĩĩ poo, Ninkaani zaao sunga impelo za unkũmbigyulu.” 19 Kangĩ nakolia, ĩĨsilaeli sika nĩlĩngane? Muandio uMusa nuũga, “Nĩkakumutenda muĩ nuwĩĩlũ kuantu nasika ndugu; Kundugu nangila kaulĩngi nĩkakumutakia inie.” 20 Sunga uYesaya nugimia, nuũga, “Namonua nĩndĩo nasika andũũmile Nanigyelela kumiao nasika amkolelĩĩlie.” 21 Ĩpa kũIsilaeli uũgile, “Munsĩ pii nanĩambĩĩlia ĩmĩkono ĩantu naasiitile, ndĩo akakũ.”



11

1 Luulo gua, nakolia, uNzua nuataagane kulĩ ĩantu aakue? Sika iio! Kuitĩ ĩne nineene numuĨsilaeli, umuĩ wa wĩleli wa kĩIbũlahimu, kĩntua kya kĩBenjamini. 2 uNzua waataagile kulĩ ĩantu aakue naalĩ waamanile kwipũna iyuukĩ.Sika mumanilene ĩzaasio naalĩ ntambulue nuwandĩkua mumpola za kĩElia, kĩna alĩ ĩkĩtambuĩla nuNzua nukumĩsokia ĩĨsilaeli, 3 Shekulu, aaulagile ĩanakĩdagu aako, agũmulangile uupolio waako, nineene nasaaga ning'ene dũũ ndĩo idũũma ĩnkolo yaane. 4 Ĩpa uushookeelia wa kĩNzua wamuĩĩla mbii. Nĩsaagĩĩlie antu magana ma nzogũ mupũngatĩ nasika atũngamilie kilũũ ntongela ya kĩBaali. 5 Itĩ iio-iioo sunga nunzuauu, ĩamusaaga akoolĩ naasaagulue kuukende. 6 Ĩpa gua, kanga yĩĩ kuukende, sika itũla kuutendi kangĩ, katia ĩpaasio ukende sika ũtũla ukende. 7 Mbii gua? ĩKiasio naalĩ ukukĩdũũmaa uĨsilaeli sika alĩ wakĩligilie. Ĩpa ĩasaagulua naakĩligia, nĩnaĩngĩ naakapũka, 8 Kĩna yandĩkue, “uNzua nuapeela ĩnkolo ya ndoolo ĩMiiso malekiona, nĩakutuĩ alekiigia Sunga nantende yoĩ.” 9 nuDaudi uũgile, “ĩmeeza yaao nĩtũle zĩ kĩnandatĩ numutego Kangĩ kĩntu kya kĩkũmpia, nuumalia kumiao; 10 Ĩmiiso maao milyupigue alekiona; Uatũnie ĩmĩgongo yaao upiupii.” 11 Iio gua nakolia, ĩkũmpilie sunga ague mulaatune. Sika iio! Ĩpa kuutimu waao uugũnua waapikĩlĩĩle indugu nazĩngĩ, koona uĨsilaeli watendue wiilũ. 12 Ĩpa gua, kanga uutimu waao ĩwatũlile ugolĩ wa unkũmbigyulu, nuukeepelua waao ĩwatũlile ugolĩ wa ndugu nazĩngĩ, sika nangũlũne pĩna ikiingĩla ĩAyahũdi tũlũ! 13 Ĩpa kukĩtambuĩla niniinie namwĩndugu nazĩngĩ. Iio gua, mũlika nanaalĩĩ mutumua kundugu nazĩngĩ, nukuukulia wĩtumi waane, 14 koona nĩtende wĩĩlũ nakumugali umuĩ nineene, nukukuagũna umuĩ umuĩ mumiao. 15 Kuitĩ malĩĩ uutaagua waao ĩwaleetile ukamantanigua kuunkũmbigyulu, aa uugombigua ukitũla yaani, isiititũla upanga kwipũna muukiu. 16 Kanga uulĩpulua wĩĩ weelu, nintonge itũla nzelu iio-iioo, nitina kanga liĩ lielu intambĩ zitũla nzelu iio-iioo 17 Ĩpa mbaa intambi nazĩngĩ zatemangilue, ninduue muzeituni wa muwĩĩ nusopekelua paluandĩ luao, nutũla mukamantani witina lya muzeituni nuugĩnũ waakue, 18 uleke kĩkũmazukia kumtambĩ zaasio; katia na waa kĩkũmazukia, sika uue gua ulĩkenkile itina, ĩpa ingĩ itina liene lyukukenkile ue. 19 Luulo gua, ukiũga, “Ntambĩ ntemangue koona ĩne nsopekelue.” 20 liza udũũ. Alĩ atemangue kunsooko ya usiitishuĩĩla wao, nduue wĩĩmĩkile kunsooko ya usuĩĩli. Uleke kĩkeema, taazu wĩĩmĩke nuooa nauuza. 21 Kuitĩ malĩĩ uNzua ĩsika nuzileka intambĩ ziyuukĩ, iio sikukakukuleka ninduue. 22 Laaa gua, uuuza nuutaki wa kĩNzua; kuaasio naalĩ aguile, utaki; ĩpa kumuako uuuza wa kĩNzua; kanga wikyale muuuza waasio; na yaa sika iio, ue ninduue ukitemangua. 23 Nĩaasio gua, kanga aleke kikyala muusiitishuĩĩla waao, ikishopekelua, kunsooko uNzua usũũmile kukuasopekela kangĩ. 24 Kuitĩ malĩĩ ue alĩ umutemangue nuleegigua mumuzeituni wa muuwĩĩ kwiyuukĩ liakue, nusopekelua nsũta iyuukĩ mumuzeituni wa mugunda, sika nangũlũne ĩaasio naalĩ iyuukĩ, ikishopekelua kangĩ mumuzeituni waao ĩeene. 25 Kuitĩ, muleke kĩona zĩ akola usugũ, sika numuloe anũna aane, mulekimana unkũnkũ uu, ya kĩna uukakũ wingĩĩle kwityũmpĩ lya Ĩsilaeli sunga iyalo lya ndugu nazĩngĩ lĩkondeeleke. 26 Iio ĩĨsilaeli tũlũ ikigũnĩka. Kĩna yandĩkue, “uMugũni ukiiza kwipũna kuSayuni; Ukileegia uuleki wa kĩYakobo” 27 “Nĩndĩĩlĩ lyolĩ ilago liane nĩndĩo, Pĩna nĩkakualeegelia ĩmĩlandu yaao.” 28 Kunkaani za Mpola na Nziiza gua, tũlũ atũlile alugu kunsooko yaani ĩpa kumpola za usaaguli atũlile aloogua kunsooko ya atata aao. 29 Kuitĩ uupeegua nuwĩĩti wa kĩNzua ugila kaukaĩlĩki. 30 Kuitĩ kĩna uniinie ĩkalĩ alĩ mumulekile uNzua, ĩpaino mwaligilie kĩnishungu kunsooko ya uleki waao, 31 iio-iioo nĩndĩo aleki ĩpaino, koona kuuligia waani wa kĩnishungu, ĩo nĩndĩo aligie kĩnishungu. 32 Kuitĩ uNzua ukuatũngaa tũlũ palumuĩ naakumulekaa, koona waakolelue tũlũ kĩnishuungu. 33 Laaĩ uugolĩ nĩmasala nuumani wakĩNzua, kĩna ugila kampelo! uUlamuli waakue sika wa kĩgũgũnĩĩlua, sunga injĩla zaakue sika za kulĩngĩka! 34 “Kuitĩ waani naalumanile ishala lya kĩShekulu. Katia waani naalĩ musĩĩgia waakue?” 35 “Katia waani naalumumpĩĩle uyo kĩntu tangua, nduyo waazishookeeligua kangĩ?” 36 Kuitĩ iintu tũlũ yukupũnaa kumuakue, ikoolĩ kuusũũmi waakue, kangĩ ishookile kumuakue. uUkulu wĩĩ kumuakue ĩkalĩ nakalĩ. Amini.



12

1 Luulo gua, namupeepia inie anũna aane, kukĩnishungu kya kĩNzua, ĩpũniĩ ĩmiĩlĩ yaani yĩĩ sadaka nampanga, nanzelu, nya kumuloeelia uNzua, uu wau wĩtekeli waani wa kĩnkoolo. 2 sunga mulekitiatĩĩla inkaani za unkũmbigyulu uu, ĩpa mukaĩlue kwitendua upia ishala liani, koona mulekanule kĩna wĩĩlĩ uulooa wa kĩNzua nauuza wa kumuloeelia, kangĩ nuukamĩnkĩĩlũ. 3 Kuitĩ kuukende naalĩ numupeegue, namuĩĩla wensi kunsiani walekishĩĩga nankulu kwikĩla nayumũjĩpĩĩle kwishĩĩga; taazu wĩĩ nishĩĩgo naliendile muumo, kĩna uNzua alumoomolĩĩle wensi kwilika lya usuĩĩli. 4 Kuitĩ kĩna iio numuĩlĩ umuĩ kutĩĩte pitũmpĩ pingĩ, sunga ipitũmpĩ tũlũ sika pyĩkĩtumaa umulĩmo umuĩ; 5 iio-iioo nindiishie nakwĩiingĩ, kwĩmuĩlĩ umuĩ mwa kĩKilisito, kangĩ wensi numuua kwĩpitũmpĩ udũũ. 6 Kuitĩ gua, kutĩĩte ipeegua nayĩkĩlankĩlile, kwilika lya ukende naalĩ kuapeegue; kanga wĩĩ unakĩdagu, kuupũnie uunakĩdagu kwilika lya usuĩĩli wĩĩtu; 7 Kanga wĩĩ wĩtumi, muwĩtumi wĩĩtu; umukola kumania, muumania waakue, 8 umukola kusugula, muuumoo; umukola kutongeela, kuukamatĩkũ; umukola kukolelana kĩnishungu, kuulumbi. 9 Uloogua nawĩĩ ugila kaunamampĩlu; lusuukĩluĩ nalubĩĩ, ĩmukamantĩlĩĩle naluuza. 10 Kuuloogua wa kĩnũna, mwĩloogue niinie kuniinie; kwikyulio, ĩmuatongelĩĩle ĩaani. 11 Kuukamatĩkũ sika muĩ akata, muakĩle munkolo ĩmukumutumĩla ũShekulu. 12 Kuulaaĩĩli, ĩmwilumbĩĩlia; munzago, ĩmugigimĩĩlie; muulompi, ĩmusikitĩĩle. 13 Kuusilĩlua wa antu naeelu, ĩmukamantĩĩne; muusũgamĩĩlia agenda, ĩmwĩkamatĩkilie 14 Akembetĩ naakumuagia; kembetĩ, mulekijũma. 15 Lumbĩ palumuĩ ndĩo naalumbile; lĩlĩ palumuĩ ndio nailĩlaa. 16 Mukamantane mumasĩĩgo maani niinie kuniinie; muleke kĩkentula, ĩpa mukamantane nĩnaaniino. Muleke kĩkeema muusugũ waani. 17 Muleke kumushookeelia muntu ubĩĩ kuubĩĩ. Musĩĩgĩkie nanziiza pamiiso ma antu tũlũ. 18 Na yasũũmĩka, kuluandĩ luani, mwikyale mumatiliga nĩantu tũlũ. 19 Aloogua, mulekimalia, ĩpa ulekelĩ lioma utaki wa kĩNzua, kuitĩ yandĩkue, “uUkaasia ingĩ waane; ĩne neene nikishookeelia, uũgile ũShekulu.” 20 Ĩpa “umulugu waako, kanga wakolue nzala, mulĩĩsie; kanga wakolue noota, mukopie. Kuitĩ pĩna witenda itĩ ukakumukonolela ĩmakalaa ma mooto kwityũe liakue.” 21 Ulekidulua nuubĩĩ, ĩpa uudule ubĩĩ kuuuza.



13

1 Muntu wensi nwaugombe uusũũmi wa kutema, kuitĩ kutilĩ kausũũmi isiititũla upũnile kwa kĩNzua, ninduo naukoolĩ ulagĩĩligue nuNzua. 2 Iio gua, nukumusiitaa umukola usũũmi ukulĩsiita nilyagĩĩlio lya kĩNzua; ndĩo naakusiita, ĩkakĩleetela ulamulua. 3 Kuitĩ ĩakola usũũmi sika akoopookagiaa antu kunsooko ya utendi nauuza, ĩPa kunsooko ya utendi naubĩĩ. ĩpa usiiile ulekitũla nuooane pamuakue. 4 Kuitĩ uyo ingĩ mwĩtumi wa kĩNzua wakuligĩlie naiiza. Ĩpa gua, kanga ĩwitenda naibĩĩ, oopooka, kuitĩ uyo sikulĩnkenkile iyũmba nakanda; ingĩ mwĩtumi wa kĩNzua, nukumukaasagiaa kuutaki nukutendaa naibĩĩ. 5 Luulo gua, yukũjĩpĩĩle kwigomba, sika kunsooko ya utaki udũũ, ĩpa kunsooko ya moo waako. 6 Kunsookoo ĩĩo kangĩ, mukulĩpaa ĩkoodi, kuitĩ ĩo ingĩ ĩtumi a kĩnzua, naĩkĩtumaa umulĩmo uo-uuoo. 7 Apũnĩliĩ tũlũ kĩna yĩajĩpĩĩle; ĩkoodi kuaasio a koodi, usangulia kuaasio a usangulia; nwijĩpĩĩle kwioopokua; nwijĩpĩĩle kwikuligua, wakuligue. 8 Mulekilĩa mpaa yensi kumuntu wensi isiititũla kukĩloogua, kuitĩ numuloogilue umuua watimĩlĩĩle uUlagĩĩlio. 9 ĩMalagĩĩlio aya, “Ulekigololia, Ulekiulaga, Ulekiiia”, ulekiawa; naa likoolĩ ĩlyagĩĩlio liensi naliĩngĩ, kyamantanigue nigue mulukaani ulu: Muloogue umunakaa waako kĩna ĩnkolo yaako. 10 Uloogua sika ukumutendelaa umunakaa kalukaani nalubĩĩ, kuitĩ uuloogua ingĩ ukamĩnkĩĩlũ wa Ulagĩĩlio. 11 Kangĩ ĩmumanile ityũngo, kĩna tyũngo lya kulaĩla mundoolo lyapikaa, kuitĩ ĩpaino uugũnua wĩĩtu wĩpiipĩ nindiishie kwikĩla pĩna alĩ kwiandia kwishuĩĩla. 12 Utiku waakiieela, ĩmunsĩ yasũgamĩĩlaa; luulo gua, kuujiule uutendi wa wiilu nukwijala ĩmata ma weelu. 13 Kulutiate ulugendo nalũjĩpĩĩle ĩmunsĩ, sika kuulakũ nulugaalo, sika kuugololia nuusambo, sika kuwĩleei nuwĩĩlũ. 14 Ĩpa mumujiale ũShekulu Yesu Kilisito, kangĩ muleke kuukeela umuĩlĩ sunga kukuzaakĩlia inshula zaakue.



14

1 Uyo gua, namuneketũ muusuĩĩli musugamĩĩlie, ĩpa itĩ muleke kumukungumia ĩmasĩĩgo maakue. 2 Umuĩ nutĩĩte usuĩĩli ukulĩaa yensi, umuua namumeketũ ukulĩaa inani udũũ. 3 Uyo nukulĩaa waleke kumumela uzo nasikukulĩaa, sunga umuene nasikukulĩaa waleke kumulamula uzo nukulĩaa, kuitĩ uNzua umugombilie. 4 Ue uue waani nukumulamulaa umwĩtumi wa muntu wĩngĩ. Kwa kĩShekulu waakue uzo wĩĩmĩkile katia uguile. Kangĩ ukiĩĩmĩkigua kuitĩ ũShekulu usũũmile kukumuĩmĩkia. 5 Umuĩ ukusĩĩgĩlaa wĩkĩli wa lutondo nulutondo; umuua ukuonaa ntondo zensi zilika. Wensi nwakame mumasĩĩgo maakue umuene. 6 Uyo nukuluutaa ulutondo, ukuluutaa kwa kĩShekulu; ninduyo nukulĩaa, ukilĩaa kwa kĩShekulu, kuitĩ ukumusongelagiaa uNzua; kangĩ nasikukulĩaa, sikukulĩaa kwa kĩShekulu, nduyo gaa ukumusongelagiaa uNzua. 7 Kuitĩ kutilĩ kamuntu pakatĩ yĩĩtu namuumĩ wing'ene sunga ukutilĩ nukĩkiĩlaa wing'ene. 8 Kuitĩ kanga kuĩ kwĩuumĩ, kwĩuumĩ kwa kĩShekulu, katia kanga kukie, kukiile kwa kĩShekulu. Iio gua, kanga ĩkwĩuumĩ katia kanga kukie, kwĩnsao za kĩShekulu. 9 Kuitĩ kunsooko ĩĩ uKilisito alukiile, nuĩ mupanga kangĩ, koona watũle Shekulu wa akiu nĩnaapanga gaa. 10 Ue gua, nĩkĩ kaukumumela umunũna waako. Katia ue, nĩkĩ kaukumumela umunũna waako. Kuitĩ ishie tũlũ kukiĩĩmĩka ntongela ityengu lya ulamuli lya kĩNzua 11 Kuitĩ yandĩkue, “Kĩna numupanga ĩne, uũgile ũShekulu, Lyũũliensi likitũngama ntongela yaane, nuulĩmĩ luensi lukikũmuula kwa kĩNzua.” 12 Iio gua wensi pakatĩ yĩĩtu ukipũnia iyalo liakue umuene kwa kĩNzua. 13 Luulo gua kuleke kĩlamula kangĩ, Ĩpa taazu kuupũnie uulamuli uu, kulekiĩĩka kĩntu kya kumukũmpia umunũna, katia kya kumuguusia. 14 Manile, kangĩ numukamĩnkĩĩligue mwa kĩShekulu Yesu, ya kĩna kutilĩ kakĩntu nakĩbĩĩ ĩkiene, isiititũla kwa kĩuyo nusĩĩgile ĩkĩntu kĩna kĩbĩĩ, kumuakue uyo kĩntu kiasio ingĩ kĩbĩĩ. 15 Numunũna waako kanga wĩĩ nuusungu kunsooko ya ndia zaako, ulekile kwigendela muwĩloogua. Kundia zaako uleke kumoonoona unuasio uyo uKilisito naalukiile kunsooko yaakue. 16 Luulo gua, nawa uuza kumuani ulekitambulua kĩna zĩ ubĩĩ 17 Kuitĩ uutemi wa kĩNzua sika kwilĩa nikwikopa, ĩpa ingĩ kulukuuluu nĩmatiliga nuulumbi mwa kĩMuau Muelu. 18 Kuitĩ uyo nukumutumĩla uKilisito munkani izi, ukumuloeelagia uNzua, kangĩ ukugombagiguaa nĩantu. 19 Iio gua kutiate impola za matiliga nimpola nazijĩpĩĩle kukĩzenga. 20 Kunsooko ya ndia uleke kuwoonoona umulĩmo wa kĩNzua. Tai tũlũ ingĩ iiza, ĩpa ingĩ ibĩĩ kunuasio nukulĩaa nukukuakũmpia naĩngĩ. 21 Ĩngĩ iiza kwishiitilĩa ĩnama sunga kwikopa umubinio, katia kwitenda lukaani luensi nalukakumukũmpia umunũna waako. 22 uUsuĩĩli nuutĩĩte, wĩĩ uutĩĩte ue wing'ene ntongela ya kĩNzua. Muliukũ unuasio nasikukĩlamulaa mulukaani luasio nukukulugombia. 23 Ĩpa nuasio nutĩĩte inkankani wilamulua kwitũla mutimu kanga walĩe, kunsooko sikulĩĩle kuusuĩĩli. Nuutendi wensi nasika upũnile muusuĩĩli ingĩ mulandu.



15

1 Ishie gua, yukũjĩpĩĩle nakutĩĩte ingũlũ kuusole uuneketũ wa aasio naagila ingũlũ, kuleke kĩloeelia undiishie. 2 Wensi mumiĩtu wamulooeelie umunakaa waakue, waligie uuuza, wazengue. 3 Kuitĩ uKilisito sika alĩ wĩloelĩĩlie umuene; ĩpa kĩna yandĩkue, “Umeli waao naalĩ akumelile ue naunzagaana uneene.” 4 Kuitĩ zensi naalĩ nandĩkue ĩkalĩ alĩ nandĩkue kukukumania ishie, koona kunzĩla ya ugigimĩlia nukwikamia nkolo muwandĩkua, kuligie ulaaĩĩli. 5 uNzua namukola ugigimĩlia nukwikamia inkolo wamutongeele mukamantane mwishĩĩgo lĩmuĩ dũũ niinie kuniinie, kumpiani ya kĩKilisito Yesu. 6 Itĩ yoi mumukulie uNzua, tata wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito kunkolo ĩmuĩ nukululi lumuĩ. 7 Kuluulo, mwĩsũgamĩĩlie niinie kuniinie kĩna iio uKilisito muene naalukusũgamĩlĩĩlie, kuukulu wa kĩNzua. 8 Naũgaa gua, ya kĩna uKilisito waalĩĩ mwĩtumi wilyago kuasio naalĩ aalamigue, walagĩĩle ĩtai ya kĩNzua, koona wakamĩnkĩĩlie ĩmalago naalĩ apeegue ĩatata, 9 Kangĩ indugu nazĩngĩ zĩmukulie uNzua kunsooko ya kĩnishungu kiakue, kĩna yandĩkue, “Iio gua, nĩkakukukũmazukia pakatĩ ya ndugu nazĩngĩ, Nĩkakuliĩmbĩla ĩliina liako.” 10 Kangĩ itambulua, “Inie ndugu nazĩngĩ, lumbĩ palumuĩ nĩantu aakue.” 11 Kangĩ, “Inie ndugu zensi nazĩngĩ, mukũmazukiĩ ũShekulu Inie antu ensi mumukũmazukie.” 12 Kangĩ uYesaya waũga, “Ĩkaa lĩkoolĩ itina lya kiYese Nupolokile kwitema indugu nazĩngĩ. Uzo indugu nazĩngĩ zĩkakumulaaĩĩla.” 13 uNzua wa ulaaĩĩli waani wamũjulie inie uulumbi wensi nĩmaatiliga uulaaĩĩli waani wongeeligue kungũlũ za kĩMuau mũelu. 14 Anũna aane, ĩne neene naonile mumpola zaani kĩna inie niniiie mũjuile uuza, mũjulue nuumani tũlũ kangĩ musũũmile kukĩsugula niinie kuniinie. 15 Ĩpa nukumuandĩkĩla kuukamatĩkũ lukaani lumuĩ lumuĩ zĩ kukumũjukĩlia, kunsooko ya ukende naalĩ numupeegue nuNzua, 16 ntũle mwĩtumi wa kĩYesu Kilisito pakatĩ ya ndugu nazĩngĩ, mumulĩmo namuelu kukuatanantĩlia iMpola na Nziiza za kĩNzua, koona indugu nazĩngĩ zitũle sadaka nankola ugombigua pĩna nzeligue nuMuau Muelu. 17 Luulo gua, mwa kĩKililisito Yesu ntĩĩte nsooko ya kĩkũmazukĩlia mumpola za ĩNzua. 18 Kuitĩ sika nikigimia kukulutea kalukaani isiititũla naalutendile uKilisito mumulĩmo waane; indugu nazĩngĩ zigombie kulukaani nukuutendi. 19 kungũlũ za ilĩngasĩĩlio nĩmakula, kungũlũ za kĩMuau Muelu. Paluandĩ luane alĩ nukutanantagiaa kuukamĩnkĩĩlũ iMpola na Nziiza za kĩKilisito kwipũna kũYelusalemũ nukwipilimĩla sunga kuIliliko. 20 Alĩ nĩkamatĩkĩlie kwitanantia iMpola na Nziiza kuasio kĩna ĩliina lya kĩKilisito alĩ likĩĩlĩi kalamanua, ndekijenga mukiania ya mukũlĩla wa muntu wĩngĩ, 21 ĩpa kĩna yandĩkue, “ĩAasio naikaalĩ atanantĩligue impola zaakue ikiona; nĩaasio naikaalĩ igyũlie ikilĩnga.” 22 Kunsooko yoĩ alĩ nukugilagiguaa nkua ningĩ kwiiiza kunsiani. 23 Ĩpaino kunsooko numugila kamulĩmo muna nandĩ izi, kangĩ kunsooko alĩ ntĩĩte nsula kumiaka mingĩ nĩĩze kunsiani, 24 Pĩna nikitũnga umusĩnzo kwienda kuSipania, ndaaĩlĩĩle kukumuona inie mumusĩnzo waane; ntindĩkĩĩligue niniinie, kanga tangua kwĩsũũpĩĩlie katũngo kunsiani. 25 Ĩpaino nalongolaa kũYelusalemũ kukuatumĩla ĩantu naeelu. 26 Kuitĩ yaloeelagiaa ĩa kuMakedonia nĩAkaya kwishangulia iipeelo kunsooko ya eelu naatũka kuasio kũYelusalemũ. 27 Kuitĩ yĩaloelĩĩlie, kangĩ alĩ antu a mpaa kumuao; kuitĩ kanga indugu nazĩngĩ alĩ zikamantĩĩne muintu yaao ya kĩnkoolo, ijĩpĩĩle aatumĩle muintu yaao ya kĩmuĩlĩ. 28 Iio gua pĩna nakondia kukĩtuma umulĩmo uu, nukukuapeela uusangulia uu, nikikĩlĩla kunsiani mumusĩnzo waane kuSipania. 29 Nineene manile kĩna pĩna nikiiiza kunsiani, nikiiiza nuwijuli wa ukembeti wa kĩKilisito. 30 Anũna aane, namupeepia mwa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito numuuloogua wa kĩMuau, ĩkamatĩkiĩ palumuĩ nineene muulompi waani kunsooko yaane ntongela ya kĩNzua, 31 koona ngũnue kwipũna muaasio nasika asuĩlĩĩle muUyahũdi, kangĩ uwĩtumi waane kuasio kũYelusalemũ ugombigue nĩantu naeelu; 32 koona nĩĩzekunsiani nuulumbi kuulooa wa kĩNzua, nukwishũũpia palumuĩ niniinie. 33 uNzua wa matiliga wĩĩpalumuĩ niniinie tũlũ. Amini



16

1 Numupũnilie kumiani uPoibe munũna wĩĩtu, mwĩtumi mwikyanisa naliĩlĩ kuKenkelea, 2 koona mumuanũnkule mwa kĩShekulu, kĩna ijĩpĩĩle ĩantu naeelu, mumualĩĩlie mulukani luensi nukishiia kumiani, kunsooko uyo ninduyo ingĩ mualĩĩlia wa antu iingĩ, nunzalĩĩlia nineene gaa. 3 Mualamukie uPilisika nuAkila ĩĩtuma-mulĩmo palumuĩ nineene mwa kĩKilisito Yesu; 4 naalĩ agombile sunga kwidumulua ĩmatũe kunsooko yaane ĩne. Nĩasongĩĩlie, ĩpa sika uneene dũũ, sunga nĩmakanisa mensi namakoolĩ kundugu nazĩngĩ gaa. 5 Mulĩlamukie nikyanisa naliĩlĩ munumba yaao. Mumulamukie nuEpeneto, muloogua waane naalĩ nduĩ-nduĩ kuAsia mwa kĩKilisito. 6 Mumulamukie nuMalia naalukĩtumaa umulĩmo kuukamatĩkũ kunsooko yaani. 7 Mualamukie nuAndoloniko nuYunia, antua aane, naalĩ atũngue palumuĩ nineene; naantongeeli mwiyũmbĩ lya atumua, nĩndĩo alĩ antongelĩĩle ĩne mwa kĩKilisito. 8 Mumulamukie nuAnpiliato, muloogua waane mwa kĩShekulu. 9 Mumulamukie nuUlibano, mwĩtuma-mulĩmo miĩtu mwa kĩKiilisito, nuSitakisi, muloogua waane. 10 Mumulamukie nuApele namugombigue mwa kĩKilisito. Mualamukie nĩantu a numba ya kĩAlisitobulo. 11 Mumulamukie nuHelosioni, muntua waane. Mualamukie nĩantu a numba ya kĩNalikiso naĩĩlĩ mwa kĩShekulu. 12 Mualamukie nuTiligaina nuTilifosa, ĩĩtumi mwa kĩShekulu. Mumulamukie nuPelisisi, muloogua, nukĩtumaa mulĩmo nkankanaa mwa kĩShekulu. 13 Mumulamukie nuLũpo musaagulua mwa kĩShekulu, nunina, namaau waanegaa. 14 Mualamukie uAsinkilito, uFelegoni, Heleme, uPatiloba, uHelema nĩanũna naĩpalumuĩ nĩndĩo. 15 Mualamukie uFilologo, ũYuliam uNelea numugũli wakue, uOlimpa, nĩnaeelu ensi naĩpalumuĩ nĩndĩo. 16 Mwĩlamukie kuwĩsuni naweelu. Makanisa mensi ma kĩKilisito mamulamukilie. 17 Anũna aane, namusugula, mualaaĩkie ĩakola wĩleei nuukũmpia, naĩkĩkungumaa nuumanigua naalĩ muamanigue; mwĩnege nĩndĩo. 18 Kuitĩ ĩaasio sika akumutumĩlaa ũShekulu wĩĩtu uKilisito, ĩpa indaa zaao ĩeene; nukunzĩla ya nkaani nantelele nukukĩloeelia akuzipuutagiaa inkolo za antu naagila ĩmasala. 19 Kuitĩ uugombia waani wigyelĩĩle ntongela ya antu ensi, sunga numbile kunsooko yaani ĩpa numuloe inie muĩ anamasala mumpola nanziiza, muĩatakata mumpola nambĩĩ. 20 NuNzua nwa matiliga, ukakumutilatĩlia ũShetani nsĩlĩlĩ ya mĩgulu yaani kuukaaũ. uUkende wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito wĩĩ niniinie. 21 ũTimoteo mwĩtuma-mulĩmo palumuĩ nineene umulamukilie, nuLukipo nuYasoni nuSosipatilo, ĩantu aane. 22 Ĩne neene Telitio nanandĩkile ĩbalua ĩĩ, numulamukilie mwa kĩShekulu. 23 uGayo umusũgamĩĩlia waane, kangĩ wikyanisa liensi umulamukilie. uElasito, mukendegeela-nsao wa kaa, numunũna wĩĩtu Kualito amulamukilie. 24 uUkende wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito wĩĩ niniinie Amini. 25 Ĩpaino nwakuligue uzo nusũũmile kukumukaminkĩĩlia inie kunzĩla ya Mpola na Nziiza nantanantilie, nukuutanantigua wa kĩYesu Kilisito kunzĩla ya ukũnukulua wa unkũnkũ uo naalĩ upisue kwipũna iyuukĩ, 26 Ĩpa nawigyeleligua kuntondo izi kuwandĩkua wa anakĩdagu, naumanigue nindugu zensi kunzĩla ilyagĩĩlio lya kĩNzua nwa kalĩ nakalĩ, itĩ augombe uUsuĩĩli. 27 Muene uNzua munamasala wing'ene dũũ. uUkulu wĩĩ kumuakue mwa kĩYesu Kilisito. ĩkalĩ nakalĩ.Amini.



AMAZING GRACE BIBLE INSTITUTE