Mark11 Muandio wa Mpola naNziiza za kĩYesu Kilisito, Muana wa kĩNzua. 2 Kĩna alĩ nandĩkue nuYesaya umunakĩdagu; “Laaa, Namutuma umutumua waane ntongela ya usiu waako, nukijĩpĩĩlia ĩnzĩla yaako; 3 luli lwa muntu lukĩtunta mumbuga: Mĩzĩpĩĩliĩ ĩnzĩla ya kĩShekulu, Pigololĩ ipijĩla piakue.” 4 uYohana mubadĩĩzia nwigyelela mumbuga, nukwitanantia ubadĩĩzo wa upeli kuuleegeligua wa mĩlandu. 5 Naĩĩ kumuagaana ĩansĩĩ yensi nya Uyahũdi, nĩaniYelusalemũ; naabadĩĩzigua nunduyo mumongo wiYolidani, naikũmuula ĩmĩlandu yaao. 6 uYohana alukĩtũngaa ĩntiila ya maũli ma ngamĩa, numusipi wa ndĩlĩ mukĩĩno kiakue, nulĩa inkumbĩ nuuukĩ wa muuwĩĩ. 7 Nutanantia, nuũga, “Upolokile kunũma yaane namukola ngũlũ kwikĩla ĩne. Nineene sika nijĩpĩĩle kwitũna nukwitũngula sunga ĩmĩkoa ya ilaatu yaakue. 8 Ĩne numubadĩĩzilie kumaazĩ, ĩpa uzo ukakumubadĩĩzia kuMuau Muelu.” 9 iNtondo zaasio nuuza ũYesu kwipũna kuNazaleti ya Galĩlaya, nubadĩĩzigua nuYohana mũYolidani. 10 Ĩkamuĩ pĩna nupũna mumaazĩ, nuona igyulu nalĩkũnukuka, nuMuau zĩ nkunda, nutima mumuakue; 11 luli nalupũna kwigyulu, “Ue uue Muana waane muloogua; nanumuloeeligue ninduue.” 12 Ĩkamuĩ uMuau numutuala kumbuga. 13 Nuĩmumbuga intondo makumi manĩĩ, nũgemua nũShetani; nayĩĩ ĩensi ninimu; ĩamalaĩka naĩĩ kumutumĩla. 14 uYohana Pĩna alĩ mutũngue mukĩtũngo ũYesu nuenda kũGalilaya, nũitanantia iMpola naNziiza za kĩNzua, 15 nuũga, “iTyũngo lyatimĩlaa, nuutemi wa kĩNzua wasũgamĩĩlaa; pelĩ musuĩĩle muMpola nanziiza.” 16 Pĩna nukĩlĩla pananza ya Galĩlaya, numuona uSimoni nuAndelea umunũna waakue, igumĩla ĩmazũĩlo munanza kuitĩ alĩ azũa-nsiĩ. 17 ũYesu nuaĩĩla, “Ntiatĩ, nineene nĩkakumutenda muĩ azũa-antu.” 18 Ĩkamuĩ naamaleka ĩmazũĩlo, naamutiata. 19 Nugenda kapenento, numuona uYakobo ũsha Zebedayo nuYohana umunũna waakue, ndĩo alĩ ĩĩlĩ mwipyango, naakumazĩpĩĩlia ĩmazũĩlo. 20 Ĩkamuĩ nuĩĩta, naamuleka utata waao uZebedayo mwipyango palumuĩ nĩanamulĩmo, naamutiata. 21 Naingĩla muKapelinaũmũ; ĩkamuĩ palutondo lwa wikyali nũingĩla mũshũnagogi, nũimania. 22 Naakũmia kuumania waakue, kunsooko aluamanilie zĩ mukola usũũmi, sika kĩna ĩalangi. 23 Muasio mũshũnagogi liao, ĩkamuĩ alukoolĩ muntu munalĩsĩĩmuĩ, 24 nalĩkuuta, nalĩũga, “Kwĩmbii ninduue, Yesu Munazaleti? Wijile kukukumalane? Nukuĩzĩ wĩwaani; uue Muelu wa kĩNzua.” 25 Yesu nulĩtakĩla, nuũga, “mũma, pũna mumuakue!” 26 ĩLĩsĩĩmuĩ nalĩmuzũganga, nalĩlĩla kululi lukulu, nalĩmupũna. 27 Naĩtũmba tũlũ ensi naĩĩ kĩkolia, naiiũga; “Yaani itĩ? Umanigua upia! Kuusũũmi wamalagĩĩlia ĩmasĩĩmuĩ, mamugombia.” 28 Ĩkamuĩ impola zaakue nazikũmuukanga tũlũ pensi kunandĩ za Galĩlaya. 29 Ĩkamuĩ pĩna naalega mũshũnagogi, naapika kunumba ya kĩSimoni nuAndelea, palumuĩ nuYakobo nuYohana. 30 Numukuĩ wa kĩSimoni alugonile, alĩ muluĩle; ĩkamuĩ naamuĩĩla impola zaakue 31 Numusũgamĩĩla, numuuukia numuamba umukono; uuluĩle naumulegela, nuĩ kuatumĩla 32 Pĩna niĩ mpĩndĩ ĩmpasu pĩna nĩsaalĩĩla, naĩĩ kumuleetela tũlũ naalĩ alemue, nĩanamasĩĩmuĩ. 33 Nĩkaa yensi alĩ ĩlundĩlĩĩle pamulango. 34 Nuakamia iingĩ naalĩ alemue uluĩle nauluĩle, numaĩnga ĩmasĩĩmuĩ mingĩ, sunga sika numagombia kwitambula, kunsooko alĩ mamuĩzĩ. 35 Nuuuka mwigyĩngu, kĩlĩ iilu, nupũna nulongola kumbuga kĩna tilĩ kaantu, kuasio nulompa. 36 uSimioni nĩaasio naalĩ ĩensi naamutalamĩĩla; 37 Pĩna naamuona naamuĩĩla, “Tũlũ ensi aza akukudũũma.” 38 Nuaĩĩla, “Kuĩni nukuua, sunga kũishaalĩi nayĩpiipĩ, koona ntanantie nukuasio. Ĩĩ yaĩ nsooko alĩ nijilĩĩle.” 39 Nuenda nutanantia mumasũnagogi mao munsĩĩ yensi nya Galĩlaya, nukwiĩnga ĩmasĩĩmuĩ. 40 Nuuza kumuakue munamatana, numupeepia nukũtũngama pamuakue, nuũga, “Kanga ĩumuloe, wishũũma kwinjelia.” 41 ũYesu numuonela kĩsuusu, nunansula umukono waakue, numuamba, numuĩĩla, “Numuloe, eela!” 42 Ĩkamuĩ ĩmatana namamulegela, nueligua. 43 Numulagĩnkĩĩlia, ĩkamuĩ numuleegia kuukaaũ, 44 Numuĩĩla, Laaa, uleke kumuĩĩla umuntu wensi kalukaani; ĩpa lenda wĩambie kumupolia, upũnie ĩsadaka ya kueligua kumuako kĩna uMusa alulagĩlĩĩlie, yĩĩ ukuĩli kumuao. 45 Ĩpa nupũna, nuandia kwitanantia ningĩ nukwishapatilia ulukaani luasio, sunga ũYesu sika nusũũma kwiingĩla mukaa ĩwigyelĩĩle kualiĩ; ĩpa alĩ wĩĩlĩ kuweekusĩ, naamuagaana kwipũna nandĩ zensi.21 Nũingĩla kangĩ muKapelinaũmũ pĩna nazikĩla ntondo nkeei, naikũmuuka kĩna ukoolĩ munumba. 2 Naĩlundĩĩla iingĩ, nalĩula kalioma sunga pamulango; nuĩ kuatambuĩla ulukaani. 3 Naaaza antu naamuleetela muluile wa kukiigyandi, mukenkue nĩantu anĩĩ. 4 Pĩna naalemua kukumusũgamĩĩlia kunsooko ya mulundo, naatalula kwityembe pĩna alĩ wĩĩlĩ. Pĩna naakondia kwitalula, naawiikiia uulĩlĩ naaluugonĩĩle umukiigyandi. 5 ũYesu pĩna nuona uusuĩĩlĩ waao, numuĩĩla umukiigyandi, “Muana waane, ĩmĩlandu yaako yaleegagiguaa.” 6 Alĩ akoolĩ nĩalangi naalĩ ikyalansile muasio, naiishĩĩga munkolo zaao, 7 “Uyu witambula mbii itĩ? Wamutukaa uNzua! Waani nusũũmile kwileegia ĩmĩlandu isiititũla uNzua wing'ene dũũ?” 8 Ĩkamuĩ ũYesu nulĩnga munkolo yaakue kĩna ishĩĩga itĩ, nuaĩĩla, “Nĩkĩ mwishĩĩga itĩ munkolo zaani? 9 Nayĩmbi naitontũ, kukumuĩĩla umukiigyandi, ĩMĩlandu yaako yaleegagiguaa; katia, ‘Uuka, ĩtuĩke uulĩlĩ waako, ulongole?’ 10 Ĩpa mumane gua, kĩna uMuana-muntu utĩĩte usũũmi muna nsĩĩ wa kuleegia ĩmĩlandu,” numuĩĩla umukiigyandi, 11 “Nakuĩĩla, uuka ĩtuĩke uulĩlĩ waako, ulongole kunumba yaako.” 12 Ĩkamuĩ nuuuka, nwĩtuĩka uulĩlĩ waakue, nupũna ntongela yaao ensi, sunga naakulĩlua tũlũ ensi, naamukulia uNzua naaũga, “Sika kwalaona itĩ nĩnainiino.” 13 Nupũna kangĩ, nuenda pikiki lya nanza; iyũmbĩ liensi nalyumuagana, nuamania. 14 Pĩna alukĩlile numuona uLawi ũsha Alpayo, wikyalansile p anumba ya usangulĩlio wa koodi; numuĩĩla, “Ntiata.” Nuuuka numutiata. 15 Pĩna alĩ wilĩa munumba yaakue, ĩasangulia-koodi iingĩ nĩanamĩlandu alĩ ikyalansile palumuĩ nũYesu nĩamanigua aakue, kuitĩ iingĩ alĩ amutiatile. 16 ĩAlangi nĩ Apalisayo pĩna naaona ilĩa ensi nĩasangulia-koodi nĩanamĩlandu, naaaĩĩla ĩamanigua aakue, “Nĩkĩ kawilĩa nukwikopa palumuĩ nĩanamĩlandu nĩasangulia-koodi?” 17 ũYesu pĩna nũigia, nuaĩĩla, “Naapanga sika akusiiaa kamukilĩki, ĩpa naaluĩle. Sika nijile kukuĩĩtaa ĩanakulukuuluu ĩpa ĩanamĩlandu.” 18 ĩAmanigua a kĩYohana nĩApalisayo alĩ akulaalĩlaa. Antu naaaza, naamuĩĩla, “Nĩkĩ ĩamanigua a kĩYohana nĩamanigua a Apalisayo akulaalĩlaa, ĩpa ĩamanigua aako sika akulaalĩlaa.” 19 ũYesu nuaĩĩla, “ĩAkola wĩnga ishũũma mbii kwilaalĩla pĩna umutooli yĩensi nindĩo. Pĩna umutooli kĩlĩ yĩensi nindĩo sika ishũũma kwilaalĩla. 20 Ĩpa intondo zikiiiza pĩna ikileegeligua umutooli; palutondo luasio paapo ikitũlilaalĩla. 21 Kutilĩ kaumuĩ nukutũmĩĩlaa ĩkĩtaaso nakĩpia kya ntiila muntiila nankulukulu; itĩ ĩkĩtaaso nakĩpia kĩkimomoola ĩntiila nankulukulu, nuluandala lutũla lugalĩ. 22 Kutilĩ kaumuĩ nukutaagĩlaa umubinio nasika ugaasile mũyĩndĩ ya ndĩlĩ naikulukulu; itĩ umubinio ukakuitandula iyĩndĩ ya ndĩlĩ, numubinio wiiitĩka, niyĩndĩ ya ndĩlĩ iooononeka. ĩpa umubinio nasika ugaasile ukutaagĩlaguaa mũyĩndĩ ya ndĩlĩ naipia.” 23 Pĩna alukĩlĩĩle mumĩgunda palutondo lwa wikyali, ĩamanigua aakue, pĩna alĩ igenda, naaipikisula uupikisua. 24 ĩApalisayo naamuĩĩla: Laaa katĩ, nĩkĩ aitenda naigiligue palutondo lwa wikyali? 25 Nuaĩĩla: Sika musomilene kĩna alutendile uDaudi, pĩna nuulia india, nukolua ĩnzala, umuene nĩndĩo naalĩ yĩensi, 26 kĩna alĩ wingĩĩle munumba ya kĩNzua pĩna alukolĩ umupolia namukulu uAbiatali, numalia ĩmapũli naalĩ mĩkũmbĩkĩlo kwa kĩNzua naalĩ mũiko kwilĩĩgua nĩnaĩngĩ isiititũla ĩapolia uduu; nuapeela nĩaasio naalĩ ĩensi nindĩo. 27 Nuaĩĩla: Lutondo lwa wikyali alĩ luĩĩkue kunsooko ya muntu, sika muntu kunsooko ya lutondo lwa wikyali. 28 Luulo gua, uMuana-muntu ingĩ Shekulu wa lutondo lwa wikyali gaa.31 Nũingĩla mũshũnagogi; muasio alukoolĩ muntu nwa mukono mulema. 2 Naamukũsĩla kaukakumukamia palutondo lwa wikyali, koona amusokie. 3 Numuĩĩla umuntu nwa mukono mulema: ĩĨmĩĩka pakatĩ! 4 Nuaĩĩla: Mũikone palutondo lwa wikyali kwitenda naiiza, katia kwitenda naibĩĩ; kwigyũna ĩnkolo ya muntu, katia kwiulaga? Naatuulia. 5 Nuakĩnduĩla poo kuutaki, nuona usungu kunsooko ya ukakũ wa nkolo zaao, numuĩĩla umuntu, golola umukono waako! Nuugolola; umukono waakue naukamia. 6 Ĩkamuĩ naalongola ĩApalisayo, naakomia ĩkialo palumuĩ nĩantu a kĩHelode amuulage kunzĩla kĩ. 7 ũYesu nulega nĩamanigua aakue, nuenda kunanza. Yũmbĩ kyulu nalĩmutiata kwipũna kũGalilaya nukuUyahũdi, 8 nukũYelusalemũ, nukuIdũmea, nukũtyumbĩ liYolidani, nukunandĩ za Tilo nĩSidoni; yũmbĩ kyulu pĩna naligyũlia zensi naalukuzitendaa, nalyumuagaana. 9 Nuaĩĩla ĩamanigua aakue amuzĩpĩlĩlie ipyango kunsooko ya mulundo, uleke kumutuunĩĩlia. 10 Kuitĩ aluakamilie iingĩ, sunga tũlũ naalĩ akuagaa naamupilimĩkĩlia koona amuapaatie. 11 Nĩmasĩĩmuĩ pĩna alĩ makumuonaa, namagua ntongela yaakue, namakuuta, namaũga, “Ue uue Muana wa kĩNzua!” 12 Numagilia maleke kumukũmuula. 13 Nunankĩla munkonko, nuĩĩta naalualoilue umuene, naamuagaana. 14 Nuaĩĩka kyumi naabĩlĩ yĩĩ yĩensi nduyo, waaatume kwitanantia, 15 ĩĩ nuusũũmi wa kuĩnga ĩmasĩĩmuĩ. 16 Nuaĩĩka ĩa naikyumi naabĩlĩ; numupeela uSimoni ĩliina lya Petelo; 17 nuYakobo ũsha Zebedayo nuYohana umunũna wa kĩYakobo, nuapeela ĩliina lya Boanelego, ĩndogolelio yaakue aana a mugũgũmo; 18 nuAndelea, nuPilipo, nuBalitolomayo, nuMatayo, nuTomaso, nuYakobo ũsha Alpayo, nuTadayo, nuSimoni Mukananayo, 19 nũYuda nwa kuIsikaliote, uyo naalumusakilie. Nũingĩla munumba, 20 iyũmbĩ nalyumulundĩkĩĩla kangĩ sunga sika naasũũma kwilĩa india. 21 Pĩna ĩantua naiigia, naalongola kukumuguĩla, naaũga, “Wasalaa!” 22 ĩAlangi naalĩ atimile kwipũna kũYelusalemũ naaũga, “Mutĩĩtue nuBelizebuli, nukungũlũ ya mukulu wa masĩĩmuĩ wiĩnga ĩmasĩĩmuĩ.” 23 Nuĩĩta, nuaĩĩla kumpiani, “Wishuma mbii ũShetani kukumuĩnga ũShetani. 24 Kanga uutemi wĩĩ kĩpũka nkaani uweene, uutemi waasio sika wishũũma kwiĩĩmĩka. 25 Nĩnumba kanga yĩĩ kĩpũka nkaani ĩnene, ĩnumba niasio sikishũũma kwiĩĩmĩka. 26 NũShetani kanga wĩuukĩĩle umuene nukũtemanuka, sika wishũũma kwiĩĩmĩka, utĩĩte ukinĩĩlo. 27 Sika wishũũma gua nunumuĩ kwiingĩla munumba ya munangũlũ nukukuzishĩmba inshao zaakue, kanga ĩsikumutũngile tangua umunangũlũ; paapo waaze kumĩsĩmba ĩnumba yakue. 28 Tai namuĩĩla, ĩaana-antu ikileegeligua uutimu wensi nuutuki waao wensi naikipũnia, 29 ĩpa unuasio nukakumutukĩla uMuau Muelu, mugila kauleegeligua wa utimu sunga ĩkalĩ nakalĩ, ĩpa utĩĩte umulandu wa kalĩ nakalĩ.” ( 30 Kĩna iio naalĩ aũgile, “Munalĩsĩĩmuĩ.”) 31 uNina nĩanũna naaaza, naĩĩmĩka panzi, naamutuma umuntu kukumuĩta. 32 Niyũmbĩ nalikyalansile nalyumulundĩkĩlĩĩle, nalyumuĩĩla, “Laaa, umaau waako nĩanũna aako akoolĩ panzi, akukudũũma.” 33 Nuashookeelia nuũga, “uMaau waane nĩanũna aane aani?” 34 Nualaaanga naalĩ amupilimĩkĩlĩĩlie, nuũga, “Laaĩ umaau waane nĩanũna aane! 35 Wensi nukuutendaa uuloa wa kĩNzua, uuyo munũna waane, numugũlĩ waane, numaau waane.”41 Nuandia kangĩ kwimania pananza. Naamulundĩkĩĩla mulundo mukulu, sunga ninduyo nunankĩla mwipyango, nuĩma muasio munanza; umulundo tũlũ nawĩĩma pityumbĩ piipĩ nĩnanza. 2 Nuamania ningĩ kumpiani, nuaĩĩla muumania waakue, 3 “Tegeelĩ! Laaaĩ, muminzi alĩ wendile kwiminza. 4 Pĩna alĩ wiminza, injia nazigua panzĩla, nazĩĩza inoni nazĩzilĩa. 5 iNjia nazigua pipyampa pĩna kutilĩ ulongo nawingĩ, ĩkamuĩ nazilia kunsooko ya ukeei wa ulongo. 6 Pĩna ĩmpasu nĩlĩla nazigũnda, kunsooko ngila kamĩli, nazuuma. 7 iNjia naziguĩla mumiigia, nĩmiigia namakula namazishopa, sika nazitula kampeke. 8 iNjia naziguĩla muulongo nauuza, nazikinda nazikula nazipĩa, injia mukumi matatu, injia makumi mutandatu, injia gyana.” 9 Nuũga, “Nutĩĩte ĩakutuĩ a kuigĩlia, nũigie.” 10 Pĩna nuĩ wing'ene, io naalĩ ĩensi ninduyo palumuĩ nĩnaikyumi naabĩlĩ, naamukolia ĩndogolelio ya mpiani zaasio. 11 Nuaĩĩla, “Inie mwapĩĩlue unkũnkũ wa utemi wakĩNzua ĩpa kuaasio naĩkunzĩ zensi zĩĩlĩ zĩ mpiani, 12 ‘Koona nailaaa alaae, alekiona; Naiiigia iigie, alekilĩnga; Alekigomoka, aleegeligue ĩmĩlandu.’” 13 Nuaĩĩla, “Sika mumanile ĩmpiani ĩĩ, aimpiani zensi mukakuzilĩnga mbii? 14 uMuminzi ukuminzaa ulukaani. 15 ĩa awa apanzĩla pĩna ulukaani lwiminzua nindĩo pĩna naiigia, ĩkamuĩ nuuza ũShetani, nululeegia ulukaani naalĩ luminzue munkolo zaao. 16 Iio-iioo nindĩĩa naaminzue pipyampa, ĩa pĩna akulũigagiaa ulukaani, ĩkamuĩ akuluanũnkulaa kuulumbi; 17 ĩpa kuuzaa agila kamĩli mumiao akuĩmaa ntondo nkeei; pĩna zigyelela injago katia mpatĩ kunsooko ya lukaani, ĩkamuĩ akukilaguaa. 18 Nindĩĩa naaminzue pamiigia ingĩ naakulũigagiaa ulukaani, 19 nuukunkunali wa unkũmbigyulu, nuupembeeligua wa ugolĩ, ninshula nazĩngĩ nazingĩla, nazishopa ulukaani, naaulia uogoli. 20 Nindĩĩa naalĩ aminzue pamasalu namaaza, ingĩ naakulũigagiaa ulukaani nukukuluanũnkula, nukwipĩa impeke, umuua makumi matatu, umuua makumi mutandatu, umuua gyana.” 21 Nuaĩĩla, “ĩNtala yukuleetaguane ĩĩĩkue munsĩ ityooto katia muulũngũ wa ulĩlĩ? Sika yukuĩĩkaguaane pauĩĩko wa ntala? 22 Kutilĩ gua nalwĩpisile, ĩpa itĩ luĩze lwigyelele, sunga kutilĩ lwa unkũnkũ, ĩpa itĩ luĩze lwigyelele. 23 Naa ukoolĩ umukola akutuĩ a kuigĩlia, nũigie.” 24 Nuaĩĩla, “Laaĩ namulũigilie; ĩngele namukumĩgemelelaa, ĩĩo mukigemeleligua niniinie, kangi mukiongeeligua. 25 Nuasio nutĩĩte ukipeegua; nduyo namugila, sunga nukĩtĩĩte ukinamantulua.” 26 Nuũga, uUtemi wa kĩNzua ingĩ zĩ muntu nukuminzaa imbeu munsĩĩ, 27 nugona nukwilaĩla utiku nĩmunsĩ, ndizo imbeu nazilia nukwikula, uyo sika numanile kunzĩlakĩ. 28 ĩNsĩĩ yukupĩĩsagiaa ĩnene; ĩmuandio nole, kangĩ mpũũ, pembele mpeke nazipasa mumpũũ. 29 Pĩna naukama, ĩkamuĩ nutuala ĩnsiime kunsooko iyogola lyapikaa. 30 Nuũga, “uUtemi wa kĩNzua kuupianĩkĩĩlie niyaani? Katia kuuĩĩke mumpiani kĩ. 31 Ingĩ kĩna kabeu ka haladali nakapandĩlue munsĩĩ, ndĩko kaniino kwikĩla imbeu tũlũ zensi za muna nsĩĩ, 32 nĩpĩna kapandĩlua kakukulaa, nakatũla kakulu kwikĩla makota mensi, nalĩsonga ntambĩ nkulu, sunga inoni za mukiania zishũũme kuligia uutimo.” 33 Kumpiani ningĩ nazĩitĩ alukuatambuĩlaa ulukaani kĩna alĩ asũũmile kukulũigia. 34 Sikukĩtambuĩlaa ndĩo isiititũla kunzĩla ya mpiani. Nualondoosia ĩamanigua aakue ing'ene inkaaani zensi. 35 Palutondo luasio pĩna niĩ mpĩndĩ, nuaĩĩla, “Kupũũte kwityumbĩ.” 36 Naalĩleka iyũmbĩ, naamutuala muumo mwipyango iio kĩna alĩ wĩĩlĩ, nĩmapango namĩngĩ alĩ mĩensi ninduyo. 37 Nautũla muzũgo mukulu wa nzega, maĩngo namalĩkuanga ipyango sunga ipyango nalijula ĩmaazĩ. 38 Nduyo alĩ wĩĩlĩ kunũma, nugonile mumusegamo; naamulaĩlia, naamuĩĩla, “Mumania, sika kĩntune kumuako ishie nakwikapĩla?” 39 Nulaĩla, numĩtakĩla ĩnzega, numĩĩila ĩnanza, “Tuulia, tuula!” ĩNzega nĩtuula nayĩĩ ituulũ dũũ. 40 Nuaĩĩla, “Nĩkĩ mwĩooa itĩ? Muagila kausuĩĩline?” 41 Naingĩĩlua nuooa ukulu, naĩĩ kĩĩla, “Uyo waani gua, sunga ĩnzega nĩnanza zamũigia.”51 Naapika kwityumbĩ lya nanza kunsĩĩ ya Agelasi. 2 Pĩna nulega mwipyango, ĩkamuĩ nuagaanua numuntu naalupũnile paibĩĩla, munalĩsĩĩmuĩ; 3 uwikyaalĩ waakue alĩ paibĩĩla, alukutilĩ kaumuĩ naalusũũmile kukumutũnga, sunga ĩmatendele. 4 Kunsooko alukutũngaguaa ĩmatendele nĩmĩkoa nkua ningĩ; ĩmĩkoa nuĩtianga, nĩmatendele numaũnanga; kutilĩ nunumuĩ naalusũũmile kukumudula. 5 Ntondo zensi, utiku nĩmunsĩ alĩ wĩĩlĩ paibĩĩla numunkonko, nukwikuuta nukukĩtemanga namagũe. 6 Pĩna numuona ũYesu kĩlĩ wĩkulĩ, numumankĩĩla, numutũngamĩĩla, 7 nukuuta kululi lukulu, nuũga, “Kwĩmbii nunduue, Yesu, Muana wa kĩNzua nuĩlĩ kukiania? Nakulapia kwa kĩNzua ulekinjagia.” ( 8 Kunsooko alĩ walĩĩĩlaa, “Ue lĩsĩĩmuĩ, pũna mumuntu.”) 9 Numukolia, “Ĩliina liako uue waani?” Numuĩĩla, “Ĩliina liane neene legioni, kunsooko kwĩiingĩ.” 10 Numupeepekia waleke kumaleegia munsĩĩ niasio. 11 Nĩpaasio pankonko alĩ lĩkoolĩ dyale lya ngũlũi naalĩ zidĩĩma. 12 ĩMasĩĩmuĩ tũlũ namamupeepia, namaũga, “Kutume mungũlũĩ, kuende kuzingĩĩla.” 13 Numagombia ĩmasĩĩmuĩ namapũna, namingĩla mungũlũĩ, ndĩlo idyale nalĩtinintĩkĩla pigyĩlĩlĩ sunga munanza; alĩ zĩ magana manzogũ mabĩlĩ, nazikapĩla munanza. 14 ĩAdĩĩmi aao naamanka naazishapatĩlia impola mukaa numũishaalĩ. ĩAntu naaaza aone nalutendekile. 15 Naamuagaana ũYesu, naamuona umunalĩsĩĩmuĩ wikyalansile, uyu wayu naalutĩĩte uLegioni, ujialile intiila, waazaa nĩmasala; naoopoka. 16 Ndĩo naalĩ aoonie naaaganuĩla impola naalĩ zumũgyelelĩĩle umunalĩsĩĩmuĩ ningũlũĩ. 17 Naandia kukumupeepia ũYesu walege mumĩmbĩ zaao. 18 Pĩna alĩ wiingĩla mwipyango, uzo naalĩ mũingĩĩlue nĩmasĩĩmuĩ numupeepia yĩĩ yĩensi nduyo. 19 Nduyo sika numugombia, ĩpa numuĩĩla, “Lenda kunumba yaako nukuantua aako, uaganuĩle naaza wakutendelaa ũShekulu, nĩkĩna azukukolĩĩlue ĩkĩnishungu.” 20 Nuenda nuandia kwitanantia muDekapoli kĩna ũYesu alumutendĩĩle; naakulĩlua tũlũ ensi. 21 ũYesu pĩna nukondia kwipũũta kwityumbĩ mwipyango, yũmbĩ kyulu nalyumulundĩkĩĩla; nduyo alĩ wĩĩlĩ pananza. 22 Nuuza umuĩ wa akulu a shũnagogi, ĩliina lĩakue Yailo; pĩna numuona, nugua pamĩgulu yaakue, 23 numupeepia, nuũga, “Umunanso waane wĩpiipe kukia, wĩĩze umuĩĩkĩle ĩmĩkono yaako, umukamie, wĩĩ mupanga.” 24 Nuenda palumuĩ nduyo, yũmbĩ kyulu nalyumutiata, nalyukumupĩnga-pĩnga. 25 Numusungu umuĩ naalukupũnagiaa ĩmĩgali kumiaka kyumi nĩbĩlĩ, 26 nuaga kuakilĩki iingĩ, numala inshao tũlũ naalutĩĩte, sika nuona kauuza nĩnainiino, ĩpa nulualĩĩla udũũ. 27 Pĩna nuziigia izi ĩza kĩYesu, nuuza mwiyũmbĩ kwipũna kunũma, numĩamba ĩntiila yaakue. 28 Kuitĩ nuũga, “Kanga mambe ĩntiila zakue udũũ nikikamia.” 29 Ĩkamuĩ ĩnjiĩlio ya mĩgali yaakue nĩtipa, numana mumuĩlĩ waakue kĩna wakamagiaa muluago. 30 Ĩkamuĩ ũYesu pĩna nulĩnga munkolo yaakue kĩna ngũlũ zamukeepela, nuũga, “Waani azumambĩĩlie intiila zaane?” 31 ĩAmanigua aakue naamuĩĩla, “Uoonie iyũmbĩ nalyukukupĩnga-pĩnga, ninduue wiũga, Waani numambĩĩlie.” 32 Nukalankalia wamuone naazutendile itĩ. 33 Numusungu pĩna numana naaza mutendelue, noopoka nũikĩkĩma nuuza numuguĩĩla, numuĩĩla ĩtai yensi. 34 Nduyo numuĩĩla, “Maau, uusuĩĩli waako wakukamagiaa, lenda nĩmatiliga, wĩĩ mupanga kwipũna muluago luako.” 35 Pĩna alĩ kĩlĩ witambula, naaaza kwipũna kumukulu wishũnagogi naaũga umunanso waako wakiaa; yaakĩgua nakĩlĩ ukumuzũga uMumania. 36 Ĩkamuĩ ũYesu pĩna nulũigia ulukaani naalĩ lutambulue, numuĩĩla umukulu wishũnagogi, “Lekioopoka, suĩĩla udũũ!” 37 Sika numugombia kaumuĩ kukĩtiata ninduyo, isiititũla uPetelo nuYakobo nuYohana umunũna wa kĩYakobo. 38 Naapika kunumba ya mukulu wishũnagogi, nuona umuzũgo nĩkĩlĩlo nuukuuti wingĩ. 39 Pĩna nũingĩla, nuaĩĩla, nĩkĩ mukĩzũga nukwikuuta; umuana sikukiile, ĩpa ugonile ndoolo. 40 Naamusekekia. Pĩna nuapũnia tũlũ ensi kunzi, numusola ũshee nunina wa muana nindĩo naalĩ yĩensi nduyo, nũingĩla muna alĩ wĩĩlĩ umuana. 41 Numũtyapa umukono umuana, numuĩĩla, “Talita kumi; ĩndogolelio yaakue, Munansoo nakuĩĩla, uuka!” 42 Ĩkamuĩ umunanso nuuka nũigenda; alutĩĩte miaka kyumi nĩbĩlĩ. Ĩkamuĩ naakulĩlua ukulĩlua ukulu. 43 Nualagĩnkĩĩlia waleke kuzimana kaumuĩ, nuaĩĩla wapeegue india walĩe.61 Nulega kuasio, nuenda kunsiao, nĩamanigua aakue naamutiata. 2 Pĩna alĩ lutondo lwa wikyali, nuandia kwimania mũshũnagogi. Iingĩ, pĩna naiigia naakũmia, naiũga, upũnilie mpĩĩ izi? Kangĩ masala kĩ naalĩ mupeegue uyu? Nĩmakula kĩna aya ma mĩkono yakue mitendeka mbii? 3 Sika wayune umuseesi, umuana wa kĩMalia, munũna wa kĩYakobo nũYose nũYuda nuSimoni? Nĩagũlĩ aakue akutilĩne pana nsĩĩtu? Naamukilua. 4 ũYesu nuaĩĩla, munakĩdagu sikukuulagiaa kikyulio isiitũla munsĩĩ yaakue nukuluuli luakue, numunumba yaakue. 5 Kuasio sika nusũũma kwitenda kikyula kalĩmuĩ, ĩpa aluĩĩkĩĩle ĩmĩkono yaakue udũũ mualuĩle akeei nuakamia. 6 Nukulĩlua kuusiitishuĩĩla waao. 7 Nuĩĩta naikyumi naabĩlĩ, nuandia kukuatuma abĩlĩ abĩlĩ, nuapeela usũũmi mumasĩĩmuĩ. 8 Nualagĩĩlia alekishola kampamba za munzĩla isiititũla ĩnkome dũũ, si mapũli, si mpĩnda, si mpeesa mumusipi; 9 ĩpa ajiale ilaatu, aleke kĩkũmba ĩmĩnkũmbĩ ĩbĩlĩ. 10 Nuaĩĩla, tũlũ pensi pĩna mũingĩla munumba, ĩĩmĩ muumo sunga mupũne kuasio. 11 Nĩpaasio pĩna sika amusũgamĩĩlia katia kukumũigia, mulege paasio, lukũnũntĩ ulunkundĩ naluĩlĩ mumĩgulu yaani, wĩĩ ukuili kumiao. 12 Naalongola, naatanantia ĩantu apele. 13 Naaĩnga ĩmasĩĩmuĩ mingĩ muantu, naaapaka ĩmakũta ĩaluĩle, naaakamia. 14 Mutemi Helode nuziigia impola kunsooko ĩliina liakue alĩ lĩkũmuukile; nuũga, uYohana Mubadĩĩzia wiiukaa kwipũna muakiu, kunsooko ĩĩ makula mitenda mulĩmo munsĩ yaakue. 15 ĩĨĩa naaũga, “Ingĩ Elia. ĩIĩa naaũga, ingĩ munakĩdagu, zĩ umuĩ wa anakĩdagu.” 16 Ĩpa uHelode pĩna nũigia, nuũga, uyu wayu Yohana naalĩ numudumuĩle ityũe; wiiukile. 17 Kuitĩ uHelode muene aluatumile antu numuguĩla uYohana, numutũnga kukĩtũngo kunsooko ya kĩHelodia, umusungu wa munũna waakue uPilipo; kunsooko alĩ wamutoolile. 18 Kuitĩ uYohana alumuĩĩlĩĩle uHelode, mũiko kumuako kwitũla numusungu wa munũna waako. 19 Ĩpa uHelodia nuĩĩka igyũndo kumuakue, nusiia kukumuulaga, sika nusũũma, 20 kunsooko uHelode alumoopookile uYohana, alumumanile kĩna ingĩ muntu wa kulukuuluu namuelu, numukendegeela. Pĩna numũigia nukunguala dũu nunduyo alukumũigagiaa kuulumbi. 21 Ĩpa ĩlioma naligyela pĩna ulutondo lwa kulelua kumuakue uHelode nalupika; nuazĩpĩlĩlia india ningĩ ĩakulu a kaa, ĩakulu a ulugu, nĩnaakũmuukile muGalĩlaya. 22 uMunanso wa kĩHelodia nuina, numuloeelia uHelode nindĩo naalĩ yĩensi pandia. uMutemi numuĩĩla umunanso, nompa tũlũ nusiiile nĩkakukupeela. 23 Numũilĩla ityunu, “Kiensi nukinompa nĩkakukupeela, sunga uutemi waane nĩkakukutiĩla pakatĩ.” 24 Nupũna numuĩĩla unina, “Nompe yaani. Nuũga, ityue lya kĩYohana Mubadĩĩzia.” 25 Ĩkamuĩ nũingĩla kuukaaũ pamutemi, nulompa nuũga, nasiia umpeele ino-iinoo mukĩsela ityũe lya kĩYohana Mubadĩĩzia. 26 uMutemi, usungu nausululĩla, ĩpa kunsooko ya kũila ityunu, nĩaasio naikyalansile ninduyo, sika nuloogua kukumusiitĩlia. 27 Ĩkamuĩ numutuma umukulu wa kĩtũngo, nulagĩĩlia ityũe liakue lĩleetue. Nulongola numudumula ityũe mukĩtũngo, 28 nulĩleeta ityũe liakue mukisela, numupeela umunanso, numunanso numupeela unina waakue. 29 ĩAmanigua pĩna naaziigia, naaaza naausola umuĩlĩ waakue, naamuĩĩka mukĩbĩĩla. 30 Nĩatumua naĩlundĩĩla pakĩYesu naamuganuĩla tũlũ zensi naalĩ azitendile nukukuzimania. 31 Nuaĩĩla, nzuĩ mwing'ene kĩna kutilĩ kaantu, musũũpie iniino. Kunsooko alĩ akoolĩ antu iingĩ naalĩ iiiza nukwienda, nalĩula kalioma lya kulĩa. 32 Naalongola mwipyango ing'ene kĩna alĩ tilĩ kaantu. 33 Antu naaaona alonguĩle, iingĩ naaamana, naamanka kuasio kwipũna ikaa tũlũ naapika mbele. 34 Pĩna nulega mwipyango nuona mulundo mukulu, nuaonela kĩsuusu kuitĩ alĩ zĩ nkolo nangila kamudĩĩmi, nuandia kukuamania ningĩ. 35 Matũngo mingĩ pĩna namakĩla, ĩamanigua aakue naamuagaana, naaũga, “Munu mbuga ntilĩ, ĩpaino wiilaa. 36 Alage alongole kumĩgunda nukũishaalĩ naipilimĩkĩlĩĩlie, ĩgulĩlie ĩkya kulĩa.” 37 Nushookeelia, nuaĩĩla, apeelĩ uniinie kya kulĩa. naamuĩĩla, kulongolene kwigyula ĩmapũli ma shilinge magana mabĩlĩ, kuapeele alĩe. 38 Nuaĩĩla, mutĩĩte mapũli manga. Longolĩ mulaae. Pĩna naamana, naaũga, “Mataano nishiĩ zibĩlĩ.” 39 Nualagĩĩliaa aikyalansie ensi malindĩ-malindĩ, pamasanzĩ namatotũ. 40 Naikyalansa nkĩlĩlĩ-nkĩlĩlĩ, ĩpĩĩa gyana, ĩpĩĩa makumi mataano. 41 Pĩna numasola ĩmapũli namataano, ninshiĩ nazibĩlĩ, nulangamĩla kwigyulu, numakembeta numaega ĩmapũli nuatiĩnkania ensi. 42 Naalĩa ensi naikyuta, 43 Naasola ĩmaminangulua, naijulia ityooto kyumi naibĩlĩ, nĩma nsiĩ gaa. 44 Nĩnaalĩ amalĩĩle ĩmapũli alĩ agoosia maagana ma nzogũ matano. 45 Ĩkamuĩ nuakangasĩĩlia ĩamanigua aakue ingĩle mwipyango, atongele kwityumbĩ kuBetisaida, pĩna uyo alukuulaga umulundo. 46 Pĩna nualaga, nuenda kunkonko kwilompa. 47 Pĩna niĩ mpĩndĩ, ipyango ali kĩlĩ liĩlĩ pakatĩ ya nanza, nduyo alĩ wing'ene pikiki. 48 Nuaona akĩsinka kukulĩgendia ipyango kunsooko ĩnzega alĩpũnile kuntongela. Naitũla gyĩngu nwĩaagaana nwigenda munanza nuĩ zĩ ukuakĩla. 49 Pĩna naamuona wigenda munanza naasĩĩga kĩna mwĩntũnga, naakuuta 50 kunsooko tũlũ alĩ amuoonie, naakankanala. Ĩkamuĩ nwĩtambuĩla nĩndĩo, nuaĩĩla, kamiĩ nkolo, ingĩ neene, lekioopokĩ! 51 Nunankĩla mwipyango muna alĩ ĩĩlĩ; ĩnzega nĩtuula; naakulĩlua kwikĩlĩkĩĩla munkolo zaao, 52 Kuitĩ sika alĩ alĩngile impola za mapũli, ĩpa inkolo zaao nazikapũka. 53 Pĩna naapũũta, naapika kunsĩĩ ya Genesaleti, naĩĩma paapo. 54 Pĩna naapũna mwipyango, ĩkamuĩ ĩantu naamulĩnga, 55 naamanka naasapatĩla munsĩĩ niasio yensi. Naandia kukuakenka naaluĩle muulĩlĩ, paasio pĩna alĩ iigilie pĩna alĩ wĩĩlĩ. 56 Tũlũ pensi pĩna alĩ wingĩĩle mũishaalĩ numukaa numumĩgunda, naaaĩĩka ĩaluĩle pigyulĩlo, naamupeepia alĩpaatie sunga ishogolo lya ntiila yaakue udũũ; ĩaasio naalĩ amupaatilie naakamia.71 ĩApalisayo naamulundĩkĩĩla, nityũmpĩ lya alangi naalĩ apũnile kũYelusalemũ 2 Naaona tyũmpĩ lya amanigua nailĩa india kumĩkono namĩdobũ, ĩndogolelio yaakue, nasika alĩ mĩkalaligue. 3 Kunsooko ĩApalisayo nĩAyahũdi ensi sika akulĩaa pĩna sika ĩkalĩĩlie tangua ĩmĩkono, naaziamba intendo za anampala aao. 4 Kangĩ pĩna naapũna mwigyulĩlo sika ilĩa kanga asiite kĩeelia; zikoolĩ nazĩngĩ naalĩ azaanũnkuĩle kukuziamba, kĩna kwioogia iiiko ninungu niisheme ya yuuma. 5 ĩApalisayo nĩalangi naamukolia, nĩkĩ gua ĩamanigua aako sika akugendelaa muntendo za anampala, ĩpa akulĩaa india kumĩkono namĩdobũ. 6 Nuaĩĩla, uYesaya alumupũnĩĩlie unakĩdagu iiza, inie anamampĩlu, kĩna alĩ yandĩkue, “Antu ĩa ankunkulagiaa kumĩlomo Ĩpa inkolo zaao zĩkulĩ nineene. 7 Ĩkĩtekelaa nakanda gua, Naimania ĩmamania nama malagĩĩlio ma antu.” 8 Mwalĩlekile ilyagĩĩlio lya kĩNzua nukukuziamba intendo za antu. 9 Nuaĩĩla, “Iiza! Mwalĩsiita ilyagĩĩlio lya kĩNzua koona muziambe intendo zaani! 10 uMusa aluũgile, ‘Kulia utata waako numaau waako; nwakumutukĩla ũshee nunina, kwikia nwakie.’ 11 Inie mukuũgaa gua, ‘Kanga umuntu wamuĩĩle ũshee katia unina, Kĩntu kiane nakijĩpĩĩle kukukusaĩpia ingĩ Kolibani’ (ĩndogolelio yaakue, Kĩpũnigue kwa kĩNzua), 12 sika mukumugombagiaa kukumutendela kalumuĩ ũshee katia unina 13 Mukuloononeelia ulukaani lwa kĩNzua kuntendo zaani naalĩ mukĩsaalĩlaa; kangĩ mingĩ namĩitĩ mukutendaa.” 14 Pĩna nuliĩta iyũmbĩ nulĩĩĩla, nzigiĩ tũlũ ensi, mulĩnge. 15 Kutilĩ nakĩĩlĩ kunzi ya muntu nakyukumũingĩlaa mumuakue nakĩsũũma kukumudobia, ĩpa nakĩkumupũnaa umuntu, kĩĩkio kyukumudobagiaa umuntu. 16 Naa ukolĩ umukola akutuĩ a kuigĩlia, nũigie. 17 Pĩna nũingĩla munumba nulĩleka iyũmbĩ, ĩamanigua aakue namukolia impola za mpiani niasio 18 Nuaĩĩla, yoine, niniinie muagila kaulĩngi? Sika mulĩngilene kĩna nakiĩlĩ kunzi ya muntu nakyukumũingĩlaa mumuakue sika kishũũma kukumudobia? 19 Kunsooko sika kiingĩla munkolo ĩpa mundaa, nukwipũna kwibyaala. Iio nuzeelia india zensi. 20 Nuũga, nakyukumupũnaa umuntu, kiasio kĩĩkio kyukumudobagiaa umuntu. 21 Kunsooko kwipũna mumoo wa muntu makupũnaa masĩĩgo namabĩĩ, ulandĩ, wiii, uulagi, 22 ugololia, uawa, ugaali, upembeelia, usambo, ukĩndani, ituki, lukeemo, uulu. 23 uUbĩĩ uu wensi ukupũnaa munsĩ nukukumoonoona umuntu. 24 Nulega kuasio, nuenda kumĩmbĩ za Tilo nĩSidoni. Nũingĩla munumba, nusiia walekimana kamuntu kaumuĩ; sika nusũũma kukĩpisa. 25 Ĩkamuĩ umusungu naalutĩĩte ĩkananso naalĩ kingĩlue nĩlĩsĩĩmuĩ, pĩna nũigia impola zaakue, nuuza numuguĩĩla pamĩgulu yaakue. 26 Numusungu alĩ Mugiliki, kĩntua kiakue muSilopoiniki. Numulompa walĩĩnge ĩlĩsĩĩmuĩ mumunanso waakue. 27 Numuĩĩla, “Aleke ĩaaana ikyute tangua; sika iiza gua kukuusola uugalĩ wa aana nukukuzigumĩla imbua.” 28 Nduyo numushookeelia numuĩĩla, “Eeze Shekulu, nimbua zukulĩa imaminangulua ma aana paulũngũ wa meeza.” 29 Numuĩĩla, kunsooko ya lukaani ulu, longola, ĩlĩsĩĩmuĩ lyamulegelaa umunanso waako. 30 Nulongola kunumba yaakue, nukaagaana ĩkaana kagonigue muulĩlĩ, nĩlĩsĩĩmuĩ lyakalegelaa. 31 Nulega kangĩ mumĩmbĩ za Tilo, nukĩlĩla pakatĩ ya Sidoni sunga kunanza ya Galĩlaya, pakatĩ ya mĩmbĩ za Dekapoli. 32 Naamuleetela munakĩlĩmba kangĩ musekema, naamupeepia waĩĩke ĩmĩkono yaakue 33 Numuũna luandĩ pamulundo wing'ene, nuĩĩkĩla injala zaakue muakĩtuĩ aakue, nutia matĩ, nulupaatia ululĩmĩ luakue, 34 nulangamĩla kwigyulu, nwĩsũsũma, numuĩĩla, “Epata,” ĩndogolelio yaakue, “Lĩmbuuka!” 35 Nĩakĩtuĩ aakue naalĩmbuuka, ĩkamuĩ ululĩmĩ luakue nalutonta, nutambula kĩĩsa. 36 Nualagĩĩlia aleke kukumukũmulĩla kaumuĩ. Iio kĩna alĩ wĩkakilie kukualagĩĩlia, iio nĩndĩo naĩkakia kwitanantia. 37 Naakũmĩkia kwikĩlĩkĩĩla, naiiũga, watendaa tũlũ iiza; sunga ĩanakĩlĩmba iigie nianakĩmũũmĩ atambule.81 Muntondo zaasio, pĩna alĩ ukoolĩ kangĩ umulundo namukulu, ndĩo naagila ĩkya kulĩa, nuĩĩta ĩamanigua aakue, nuaĩĩla, 2 Nalĩonela iyũmbĩ kĩsuusu kunsooko yakikyala nineene intondo zitatu, nĩkya kulĩa agila. 3 Kanga nĩalekele ende kunumba zaao nanzala, ikigua naweesa munzĩla, naamuĩ apũnile kulĩ. 4 ĩAmanigua aakue naamushookeelia, “Wishũũma mbii umuntu kukualĩĩsia ĩa uugalĩ ĩkyute munu muna mbuga?” 5 Nuakolia, mutĩĩte ĩmapũli manga? Naaũga, mupũngatĩ. 6 Nulĩlagĩĩlia iyũmbĩ likyalanse pansĩ, numasola ĩmapũli nama mupũngatĩ, nusongelia, numaega, nuapeela ĩamanigua aakue aatengele, naalĩtengelia iyũmbĩ. 7 Alĩ atĩĩte nipishiĩ pikeei, nupikembeta, nuũga nindiipi apitenge. 8 Naalĩa, naikyuta, naamailingĩĩla ĩmaminangulua naalĩ masaagile, ĩmatooto mupũngatĩ. 9 Ndĩo alĩ zĩ magana ma nzogũ manĩĩ. Nualaga. 10 Ĩkamuĩ nunankĩla mwipyango palumuĩ nĩamanigua aakue, nuenda kunandĩ za Dalimanuta. 11 ĩApalisayo naamuagaana naandia kukĩkunguma ninduyo, naiidũũma ĩkĩlĩngasĩĩlio kwipũna kwigyulu, naaĩĩ kumugema. 12 Nwĩsũsũma munkolo yaakue, nuũga, nĩkĩ widũũma ĩkĩlĩngasĩĩlio? Tai namuĩĩla inie, uwĩleli uu sika ukipeegua kakĩlĩngasĩĩlio. 13 Nualeka, nunankĩla kangĩ mwipyango, nuenda kwityumbĩ. 14 Naĩĩwa kwishola ĩmapũli, isiititũla alĩ atĩĩte pyũli lĩmuĩ dũũ pakatĩ yaao mwipyango. 15 Nualagĩĩlia, nuũga, laaĩ, sukukĩ nĩngaasio ya Apalisayo nĩngaasio ya kĩHelode. 16 Naĩĩ kĩtambuĩla eene kueene, kunsooko alĩ agila kamapuli. 17 ũYesu nulĩnga, nuaĩĩla, nĩkĩ mukĩtambuĩla kĩna muagila kamapũli; sika mwalalisulane nukwilĩnga? iNkolo zaani kĩlĩ nkakũne? 18 ĩMiiso mutĩĩte, kwiona kutilĩne; ĩakutuĩ mutĩĩte, kwiiigia kutilĩne; kangĩ sika mũjukilene? 19 Pĩna alĩ nĩaeganilie alĩ ĩmagana ma nzogũ mataano ĩmapũli naalĩ matano, namukenka itooto iinga naalĩ ijuile ĩmaminangulua? Naamuĩĩla, kyumi naibĩlĩ. 20 Kangĩ nama mupũngatĩ kuantu magana ma nzogũ manĩĩ, namumakenka matooto manga naalĩ mijuile ĩmaminangulua? Naamuĩĩla, mupũngatĩ. 21 Nuaĩĩla, mwikaalĩ kalalĩngane? 22 Naapika kuBetisaida. Naamuleetela mupokũ, naamupeepia wamuĩĩkĩle ĩmĩkono. 23 Numuamba umukono umupokũ, numupũnĩlia kĩnzinzi kya kĩsaalĩ, numutiĩla ĩmatĩ mumiiso, numuĩĩkĩla ĩmĩkono numukolia, waona kĩntune? 24 Nulangamĩla nuũga, nukuaona antu zĩ makota migenda. 25 Paapo nuĩĩkĩla ĩmĩkono yaakue kangĩ mumiiso maakue; nulaaĩkia, nukamia, nuona tũlũ. 26 Numutuma kunumba yaakue, numuĩĩla, ulekiingĩla mukĩsaalĩ. 27 ũYesu nuenda nĩamanigua aakue kũishaalĩ ya Kaisalia ya Pilipi. Munzĩla nuakolia ĩamanigua aakue nuaĩĩla, ĩantu akuũgaa neene waani. 28 Naamuĩĩla naaũga, Yohana Mubadĩĩzia; ĩĩĩa Elia; ĩĩĩa akuũgaa umuĩ wa anakĩdagu. 29 Uyo nuakolia, ainie gua, mukuũgaa neene waani? uPetelo numushookeelia, numuĩĩla, ue uue Kilisito. 30 Nuasugulĩkia aleke kumuĩĩla kamuntu kaumuĩ impola zaakue. 31 Nuandia kukuamania kĩna yumũjĩĩpĩle uMuana-muntu kwiaagigua mumpola ningĩ nukwishiitua nĩanampala nĩapolia naakulu nĩalangi, nukwiulagua; nĩpĩna zakĩla ntondo zitatu ukiiiuka. 32 Nulutambula ulukani kualiĩ. uPetelo numuũna kĩmpeelo, nuandia kukumutakĩla. 33 Nupĩluka nualaaa ĩamanigua aakue, numutakĩla uPetelo nuũga, lenda kunũma yaane Shetani, kunsooko sikukuzishiga ĩza kĩNzua, ĩpa ĩza antu udũũ. 34 Nuliĩta iyũmbĩ palumuĩ nĩamanigua aakue, nuaĩĩla, nuasio nusiiile kwintiata kunũma yaane, nwĩiime ĩmaakue, wakenke umusalaba waakue, wantiate. 35 Kuitĩ wensi nusiiile kukuugũna uumĩ waakue ukakuulimĩĩlia. Kangĩ wensi nwakuulimĩĩlia uumĩ waakue kunsooko yaane nukunsooko ya Mpola naNziiza, ukakuugũna. 36 uMuntu ukishaĩpigua kĩ kanga wauligie uunkũmbigyulu sue, nukwikapĩka uumĩ waakue? 37 Kangĩ umuntu wapũnie kĩ palioma lya uumĩ waakue? 38 Wensi kanga wankolelue inshoni ĩne ninkaani zaane muwĩleli uu wa ugololia nĩmĩlandu, nuMuana-muntu ukakumukolelua inshoni uzo pĩna wijile muukulu wa kĩTata waakue palumuĩ nĩamalaĩka naeelu.91 Nuaĩĩla, tai namuĩĩla, akoolĩ naĩĩmĩkile ĩpa, sika ikilũla kankia sunga auone uutemi wa kĩNzua wijile kungũlũ. 2 Pĩna nazikĩla ntondo mutandatu, ũYesu nuasola palumuĩ nduyo uPetelo nuYakobo nuYohana, nuatuala munkonko nandĩĩpũ ing'ene dũũ. Nukaĩlĩka ikyelu liakue ntongela yaao, 3 nintiila zaakue naziimĩlĩmĩnta, nazeela pee, kutilĩ kamuzĩpĩa-ntiila muna nsĩĩ nwishũũma kukuzeelia pee kĩna yaasio. 4 Naigyeleelua nuElia palumuĩ nuMusa, alĩ akĩtambuĩla nũYesu. 5 uPetelo nushookeelia numuĩĩla ũYesu, “Shekulu, iiza ishie nakwĩĩpa; kuzenge pigyũnda pitatu, kamuĩ kaako, kamuĩ ka kĩMusa, kamuĩ ka kĩElia.” 6 Kunsooko sika alumanile lwa kutambula, kunsooko alĩ oopookaa pũũ. 7 Lyũnde naliĩza nalĩakũnikĩla; luli nalupũna mwilyũnde, “Uyu wayu Muana waane muloogua, mũigiĩ umuene.” 8 Kaaaziilaaa kunu nukunu, sika naona kamuntu kangĩ, ĩpa ũYesu wing'ene dũũ palumuĩ ndĩo. 9 Pĩna alĩ iiika munkonko, nualagĩĩlia aleke kumuĩĩla nunumuĩ naalĩ azioonie, sunga uMuana-muntu pĩna ukiiiuka kwipũna muakiu. 10 Naaluamba ulukaani, naĩĩ kĩkolia eene kueene, kwiiiuka kwipũna muakiu, ĩndogolelio yaakue yaani? 11 Naamukolia naaũga, “Nĩkĩ ĩalangi akuũgaa, Yumũjĩpĩĩle uElia waaze tangua?” 12 Nuaĩĩla, “Tai, uElia wijile tangua wazĩpĩĩlie yensi; ĩpa palumuĩ niyaasio, nuandĩkĩlua mbii uMuana-muntu kĩna ukiaagĩkigua mingĩ nukwimelekigua. 13 Ĩpa namuĩĩla, uElia waazile, naamutendela tũlũ naalĩ aziloilue, kĩna alĩ muandikĩlue.” 14 Pĩna naapika kuamanigua, naaona yũmbĩ kyulu naalĩ lĩapilimĩkĩlĩĩlie, nĩalangi ĩkĩkunguma nindĩo. 15 Ĩkamuĩ iyũmbĩ pĩna nalĩmuona nalĩtunduala, nalĩmumankĩĩla, nalyumulamukia. 16 Nuakolia ĩaasio, “Mukikunguma yaani nĩndĩo?” 17 Umuĩ wiyũmbĩ numushookeelia, “Mumania aza numuleetile umuanaa kumuako, utĩĩte lĩsĩĩmuĩ lyĩkĩmũũmĩ; 18 Nĩpĩna lyukumũtyapaa lyukumutaagaa pansĩ, nduyo ukupũũtagiaa ipyombolũ nukwikelia nĩmiino, nuumagala buu. Naaĩĩla ĩamanigua aako kukulĩĩnga ĩlĩsĩĩmuĩ, alemua.” 19 Nuashookeelia nuũga, “Kaaa, wĩleli nasika ukusuĩĩlaa! Sunga nzalĩ nĩĩ kumiani? Sunga nzalĩ nĩkakĩuumĩĩlia niniinie? Muleetĩ kumuane.” 20 Naamuleeta kumuakue. Pĩna numuona, ĩkamuĩ ĩlĩsĩĩmuĩ nalĩmuzũganga, nugua pansĩ, nũipingilita, nũipũũtia ipyombolũ. 21 Numukolia ũshee, kwipũna nzalĩ nualĩĩ itĩ? Nuũga, kwipũna uug'inia waakue. 22 Nkua ningĩ lyukumugumĩlaa mumooto numumaazĩ, koona lyĩmuulage. Malĩĩ usũũmile, ukualĩĩlie, ukuonele kĩsusu. 23 ũYesu numuĩĩla, kanga ĩusũũmile! Tũlũ yensi ishũũmĩkile kumuakue nusuĩlĩĩle. 24 Ĩkamuĩ ũshee wa mulĩĩsia nukuuta nuũga, nasuĩĩlaa; aalĩĩlia usiitishuĩĩla waane! 25 ũYesu pĩna nulĩona iyũmbĩ lĩkĩlundĩkĩĩlanga, nulĩtakĩla ĩlĩsĩĩmuĩ, nulĩĩĩla, ue lĩsĩĩmuĩ munakĩmũũmĩ numunakĩlĩmba, ĩne nakulagĩĩlia, pũna mumuakue; uleke kumũingĩla kangĩ. 26 Nalĩkuuta, nalyĩ kumuzũganga, nalyĩmupũna; nuĩ zĩmukiu, sunga iingĩ naaũga, “Wakiaa.” 27 ũYesu numuamba umukono waakue, numuukia nuĩmĩka. 28 Pĩna nũingĩla munumba, ĩamanigua aakue naamukolia ing'ene dũũ, “Nĩkĩ ishie sika nakusũũma kukulĩĩnga?” 29 Nuaĩĩla, nalyĩkĩna itĩ sika lĩsũ umĩkile kwipũna isiititũla kuulompi udũũ. 30 Naalega kuasio, naakĩlĩla muGalĩlaya; sika alĩ muloe kaumuĩ wamuone, 31 Kunsooko alukuamania ĩamanigua aakue, nukukuaĩĩla itĩ, uMuana-muntu walongolaa kwiĩĩkĩlua mumĩkono ya antu, ndĩo ĩkakumuulaga; nĩpĩna waulagua zikikĩla ntondo zitatu ukiiiuka. 32 Ĩpa sika naalĩnga ulukani luasio, naoopooka kukumukolia. 33 Naapika kuKapelinaũmũ. Pĩna alĩ wĩĩlĩ munumba, nuakolia, aza mukĩkunguma yaani munzila. 34 Naatuulia, kuitĩ alĩ ĩkĩtambuĩla eene kueene munzĩla, Waani namukulu. 35 Nwikyalansa, nuĩĩta naikyumi nabĩlĩ nuaĩĩla, muntu nusiiile kwitũla wa muandio ukitũla wa mumalĩĩlio kwikĩla tũlũ, kangĩ mwĩtumi wa tũlũ 36 Nukasola ĩkang'inia, nukaĩĩka pakatĩ yaao, nukakoleela, nuaĩĩla, 37 uMuntu nukakukaanũnkula ĩkang'inia kamuĩ nakĩkĩna ĩka kuliina liane, winanũnkulaa uneene, numuntu kanga wananũnkule ĩne sikunanũnkuĩle uneene, ĩpa umuene naaluntumile. 38 uYohana numuĩĩla, “Mumania alĩ kumuoonie muntu umuĩ alukumaĩnga ĩmasĩĩmuĩ kuliina liako nasika kukĩtiataa nindiishie, nakumugilia kunsooko sikukĩtiataa nindiishie.” 39 ũYesu nuũga, lekĩ kukumugilia, kuitĩ kutilĩ nukutendaa ikyula kuliina liane, paapo kangĩ wasũũme kwitambula naibĩĩ; 40 Kunsooko nasikukusiitile, unuasio wĩĩlĩ kuluandĩ luĩtu. 41 Wensi nukakumukopia inie ĩkĩĩko kya maazĩ kunsooko inie mwĩantu a kĩKilisito, tai namuĩĩla sika ukiulia ĩkĩpeegua kiakue. 42 Wensi nukakumutimulia umuĩ wa aasio naaniino naansuĩlĩĩle, taazu watũngĩĩligue lĩluala munkingo yaakue wagumĩlue munanza. 43 Numukono waako kanga ukutimulie, uudumule; taazu kwiingĩla muupanga umulema kwikĩla kwitũla nĩmĩkono ĩbĩlĩ nukwienda muGehena mumooto nasika ukudibaa. 44 Numuasio ing'ũnuĩ sika zukukiaa numooto sika ukudibaa. 45 Numugulu waako kanga ukutimulie, uudumule; taazu kwiingĩla muupanga ĩwĩmunakĩtele kwikĩla kwitũla nĩmĩgulu ĩbĩlĩ, nukwigumĩlua muGehena. 46 Numuasio ing'unuĩ sika zukukiaa numooto sika ukudibaa. 47 Nĩlĩĩso liako kanga lyukutimulie, lĩkuule ulĩtaage; tazu kwiingĩla muutemi wa kĩNzua utĩĩte, kyopo kwikĩla kwitũla nĩmiiso mabĩlĩ, nukwigumĩlua muGehena. 48 Muasio ingũnuĩ sika zukukiaa numooto sika ukudibaa. 49 Kunsooko muntu wensi ukilungĩlua mulenge kumooto. 50 uMulenge ingĩ muuza, ĩpa umulenge kanga usuuke, mukiĩĩkĩla yaani ukolele. Muĩ numulenge munsĩ yaani, mwikyale nĩmatiliga niinie kuniinie.101 Nulega kuasio nupika kumĩmbĩ za Uyahũdi nukwityumbĩ liYolidani, maũmbĩ namĩlundĩĩla kangĩ namamuagaana, nuamania kangĩ kĩna alĩ wijiĩlĩĩle. 2 ĩApalisayo naamuagaana naamukolia koona amugeme, mũikone umugoosia kukumuleka umusungu waakue? 3 Nuashookeelia nuaĩĩla, “uMusa alumulagĩlĩĩlie yaani?” 4 Naamuĩĩla, “uMusa alukulekĩĩle kwiandĩka ĩmbalua ya kĩlekela nukukumuleka.” 5 ũYesu nuaĩĩla, “Kunsooko ya ukakũ wa nkolo zaani numuandĩkĩlia ilyagĩĩlio ĩlĩ. 6 Ĩpa gua kwipũna umuandio wa utũndua wa unkũmbigyulu, ‘uNzua nuaumba umugoosia numukĩĩma.’ 7 ‘Kunsooko ĩĩ umuntu ukakualeka ũshee nunina, wakamantane numusungu waakue; 8 nĩaasio naabĩlĩ ikitũla muĩlĩ umuĩ sunga sika ikitũla abĩlĩ kangĩ ĩpa muĩlĩ umuĩ.’ 9 Iio gua uNzua naalukĩkamantĩĩnie, umuntu waleke kukĩkamantuula.” 10 “Sunga numunumba ĩamanigua naamukolia impola za lukaani luasio. 11 Nuaĩĩla, wensi nukakumuleka umusungu waakue nukwitoola wĩngĩ, wagololagiaa; 12 numusungu kanga wamuleke umugoosia waakue nukwitoolua numuntu wĩngĩ, wagololagiaa.” 13 Naamutualila ĩang'inia waasumbule; ĩamanigua aakue naaa kuagilia. 14 ũYesu pĩna nuaona nuĩĩpĩlua, nuaĩĩla, “Alekĩ ĩang'inia aaze kumuane, muleke kuagilia, kuitĩ naĩkĩna ĩa, uutemi wa kĩNzua ingĩ waao. 15 Tai namuĩĩla, uNuasio nasikuwaanũnkuĩle uutemi wa kĩNzua zĩ mung'inia sika ukakuwingĩla kainiino. 16 Nuakũmbasĩla nuĩĩkĩla ĩmĩkono yakue mumiao, nuakembeta.” 17 Sunga pĩna alulonguĩle munzĩla muntu umuĩ numumankĩĩla, nutũngama pamuakue, numukolia, “Mumania nwĩmuuza, ntende yaani nsũũme kukuusaala uupanga wa kalĩ nakalĩ.” 18 ũYesu numuĩĩla, “Nĩkĩ winjĩta nĩmuuza. Kutilĩ namuuza isiititũla umuĩ dũũ nduyo uNzua.” 19 Umamanile ĩmalagĩĩlio, “Ulekiulaga, ‘Ulekigololia, Ulekiiia, Ulekikuĩla uulongo, Ulekipembeelia, kulia utata waako numaau waako.’” 20 “Numuĩĩla, mumania aya mensi namakendegelĩĩle kwipũna uulĩsia waane.” 21 ũYesu numulaa, numuloogua, numuĩĩla, “Umukeepeele lukaani lumuĩ; longola, ugulie tũlũ yensi nutĩĩte, uapeele ĩatũka, ninduue ukitũla utĩĩte ĩkĩuto kwigyulu; kangĩ nzuu untiate. 22 Nusiununala kuusiu kulukaani ulu, nulongola nuusungu kunsooko alutĩĩte nsao ningĩ.” 23 ũYesu nulaaanga, nuaĩĩla ĩmanigua aakue, “Ikakũ kuaasio akola nsao kwiingĩla muutemi wa kĩNzua! 24 ĩAmanigua naakulĩlua kunkaani zaakue. ũYesu nushookeelia kangĩ, nuaĩĩla, aana aane, ikakũ kuaasio naasanilie inshao kwiingĩla muutemi wa kĩNzua! 25 Itontũ ĩngamĩa kwisheelela munsungĩĩli ya lusinge kwikĩla umugolĩ kwiingĩla muutemi wa kĩNzua.” 26 Naakũmĩkia nangũlũ naamuĩĩla, “Waani gua nusũũmile kwigũnĩka?” 27 ũYesu nualaaa nuũga, “Kuantu sika ishũũmĩkile, ĩpa kwa kĩNzua sika iio, kunsooko tũlũ zensi zishũũmĩkile kwa kĩNzua. 28 uPetelo nuandia kukumuĩĩla, laaa, ishie kwalekile tũlũ yensi nakukutiata ue.” 29 ũYesu nuũga, “Tai taaii namuĩĩla, muntu wensi nulekile ĩnumba katia mĩgunda kunsooko yane nukusooko ya Mpola na Nziiza 30 ukipeegua nkua gyana ĩpaino munityũngo ĩlĩ, numba nĩanũna niagũlĩ nunina nĩaana nĩmĩgunda palamuĩ nuupaatigua, numuunkũmbigyulu naũjile uupanga wa kalĩ nakalĩ. 31 Ĩpa iingĩ naa muandio ikitũla a mumalĩĩlio, nĩamumalĩĩlio ikitũla a muandio.” 32 Nindĩo alĩ ĩĩlĩ munzĩla naiinankĩla kũYelusalemũ. ũYesu alĩ watongelaa; naakulĩlua, nindĩo naalĩ ĩtiatile naoopooka. Nuatuala kangĩ naikyumi naabĩlĩ nuandia kukuaĩĩla nazĩkakumuagaana, 33 nuũga, laaaĩ kwinankĩla kulunziĩ kũYelusalemũ, nuMuana-muntu ukiĩĩkĩlua mumĩkono ya apolia naakulu nĩalangi, nĩndĩo ĩkakumulamula kwiulagua; ĩkakumuĩĩka mumikono ya ndugu nazĩngĩ, 34 nĩndĩo ĩkakumupopota nukukumutiĩla ĩmatĩ, nukukumukua namĩkoa nukukumuulaga, nĩpĩna intondo zitatu zikikila ukiiiuka. 35 uYakobo nuYohana, ĩaaana a kĩZebedayo, naamuagaana naamuĩĩla, mumania, kusiiile ukutendele luensi nakukakukulompa. 36 Nuaĩĩla, musiiile numutendele yaani? 37 Naamuĩĩla, ukugombie ishie kwikyalanse umuĩ kumukono waako wa kĩgoosia, umuua kumukono waako wa kĩkĩĩma muukulu waako. 38 ũYesu nuaĩĩla, sika mumanile namukululompa. Mwishũũmane kwikopela ĩkĩĩko nanukukopelaa ĩne, nukwibadĩĩzigua uubadĩĩzo nanumubadĩĩziligue ĩne? 39 Naamuĩĩla, kusũũmile. ũYesu nuaĩĩla, ĩkĩĩko nanukukopelaa ĩne mukakukĩkopela, nuubadĩĩzo nanumubadĩĩzĩligue ĩne mukibadĩĩzigua; 40 ĩpa mumpola za kikyalansa kumukono waane wa kĩgoosia nuwakĩkĩĩma, sika lukaani luane kwipeelana, ĩpa ikipeegua ĩaasio naalĩ azĩpĩlĩligue. 41 Nĩaasio naikyumi pĩna naaziigia, naandia kukuatakĩla uYakobo nuYohana. 42 uYesu nuaĩĩla, mumanile kĩna ĩaasio naakusĩĩgaguaa kũtũla akulu a ndugu nazĩngĩ akudemelaa kungũlũ, nĩakulu aao akĩoonatĩĩlagiaa. 43 Ĩpa sika ikitũla itĩ kumiani, ĩpa wensi nusiiile kwitũla mukulu mumiani ukitũla mwĩtumi waani; 44 wensi nusiile kwitũla wa muandio mumiani ukitũla musese wa tũlũ ensi. 45 Kuitĩ uMuana-muntu sika alũjile kukĩtumĩlua ĩpa kukĩtuma nukwipũnia uuumĩ waakue wĩĩ ukomoli kunsooko ya iingĩ. 46 Naapika kũYeliko. Pĩna alĩ wilega kũYeliko palumuĩ nĩamanigua akue niyũmbĩ nikyulu, umuana wa kĩTimayo, uBalitimayo, mulompi namupokũ, alĩ wikyalansile panzĩla. 47 Ninduyo pĩna nũigia kĩna ingĩ ũYesu Munazaleti, nuandia kwikuuta, nuũga, ee Yesu Muana wa kĩDaudi, unkolelua kĩnishungu! 48 Iingĩ naamugilia koona watuulie, ĩpa nulongoleka kukĩtunta, ee Muana wa kĩDaudi unkolelue kĩnishungu! 49 ũYesu nuĩma, nuũga, muĩti! Naamuĩta umupokũ, naamuĩĩla, kamia nkolo; uuka, ukukuĩta. 50 Nutaaga ĩntiila yaakue, nupũũta, numuagaana ũYesu. 51 ũYesu numushookeelia numuĩĩla, usiiile nukutendele yaani? uMupokũ numuĩĩla, shekulu, nsiiile moone. 52 ũYesu numuĩĩla, “Longola, uusuĩĩlĩ waako wakukamagiaa.” Ĩkamuĩ nuona, numutiata munzĩla.111 Pĩna naasũgamĩĩla kũYelusalemũ piipĩ nĩBetipage nĩBetania pankonko ya mĩzeituni, nuatuma abĩlĩ muamanigua aakue, 2 nuaĩĩla, lendĩ sunga kukĩsaalĩ ĩkio namutungĩnkĩĩne, nĩpĩna mukiingĩla muasio, ĩkamuĩ mukiona muana-ndoguĩ mutũngue nasika waladaamĩĩlua numuntu; mutũngulĩ muleetĩ. 3 Wensi kanga wamukolie, Nĩkĩ mwitenda itĩ, ũgĩ, Shekulu umusiiile, ĩkamuĩ ukakumushookia kangĩ umuana-ndoguĩ papa. 4 Naalongola, naamuona umuana-ndoguĩ mutũngue pamulango kunzi ya nzĩla nankulu; naamutũnguĩla. 5 Nĩantu naĩngĩ naalĩ ĩĩmĩkile paasio naaĩĩla, mwitenda yaani namukumutũnguĩla umuana-ndoguĩ? 6 Naaaĩĩla kĩna ũYesu alĩ ualagĩlĩĩlie, ndĩo naaalekela. 7 Naamutualĩla ũYesu umuana ndoguĩ, naala intiila zaao mukiania yaakue; numudaamĩĩla. 8 Iingĩ naaala intiila zaao munzĩla, ĩĩa naatema intambĩ mumĩgunda nukukuzaala munzĩla. 9 ĩAntu naalĩ atongĩĩle nĩaasio naalĩ ĩtiatile naĩtunta induli zaao naaũga, Osiana, wakũmazukigue nũjile muliina lya kĩShekulu! 10 Ukũmazukigue uutemi naupolokile, wa kĩtata wĩĩtu uDaudi! Osiana kukiania kwigyulu! 11 Nũingila mũYelusalemũ munumba ya kĩNzua; pĩna nulaaanga tũlũ yensi nandĩ zensi, kuitĩ alĩ yaazaa mpĩndĩ nupũna nuenda kuBetania palumuĩ nĩnaikyumi naabĩlĩ. 12 Mudaau pĩna naapũna kuBetania, nukolua nzala. 13 Nuona kĩna kulĩ mukuu nalĩ utĩĩte ĩmalũka, nuenda koona waone yaani naĩkoolĩ muasio. Pĩna nuusũgamĩĩla sika nuona kakĩntu isiititũla ĩmalũka udũũ, kuitĩ sika alĩ tyũngo lya nkali. 14 Nushookeelia nuuĩĩla, sunga ĩkalĩ nakalĩ, kaumui walekilĩa inkali kumuako. Nĩamanigua aakue naiigia. 15 Naapika kũYelusalemũ, nũingĩla muNumba ya kĩNzua, nuandia kukuaĩnga ĩaasio naalĩ igulia nukwigula munumba ya kĩNzua nuzigalulanga imeeza za akaĩĩsia-mpeesa, nĩ matengu maagulia nkunda. 16 Sunga sika numuleka kaumuĩ wakĩlie ĩkĩseme pakatĩ ya numba ya kĩNzua. 17 Nũimania nuũga, “Sika yandĩkuene kĩna ĩnumba yaane ikiĩĩtua numba ya wĩtekeli kundugu tũlũ zensi? Ĩpa inie gua mwamĩtendaa yĩĩ lyũlũ lya aleegelania.” 18 ĩApolia naakulu nĩalangi naaziigia impola, naadũũma ĩnzila ya kumuulaga kuitĩ alĩ amoopookaa, kunsooko iyũmbĩ tũlũ alĩ lyakũmagiaa kuumania waakue. 19 Nĩpĩna nayĩĩ mpĩndĩ nulega mukaa. 20 Mudaau pĩna alĩ akĩlile, naauona umukuu uumaa kwipũna kũtyina. 21 uPetelo nwijuka impola zaakue numuĩĩla, shekulu laaa, umukuu naazuuzũmile, uumaa! 22 ũYesu nushookeelia nuaĩĩla, musuĩĩle mwa kĩNzua. 23 Tai namuĩĩla, Wensi nukakumĩĩĩla ĩnkonko ĩĩ, Kuuluka utaague munanza, sunga walekitũla ninkankani munkolo yaakue, ĩpa wasuĩĩle kĩna zaasio nwitambulla zitendeke, zikitũla zaakue. 24 Kunsooko ĩĩ namuĩĩla, Mensi namukumapeepia muulompi, suĩĩlĩ ya kĩna mukumaanũnkula, nindayo mikitũla maani. 25 Pĩna muĩmĩkile nukwilompa, lekelĩ kanga ĩmutĩĩte lukaani kumuntu; koona nuTata waani nwa kwigyulu wamuleegelie inie uutimu waani. 26 Ĩpa kanga uniinie sika mũleegelania ĩmĩlandu, sunga uTata waani nwa kwigyulu sika ukakumuleegelia inie uutimu waani 27 Naapika kũYelusalemũ kangĩ, pĩna alĩ wiumbaumba panumba yakiNzua, ĩapolia naakulu nĩalangi nĩanampala naamuagaana, 28 naamuĩĩla, kuusũũmi kĩ witenda inkaani izi; kangĩ waani naalukupĩĩle uusũũmi uu uzitende izi? 29 ũYesu nuaĩĩla, “Nĩkakumukolia lukaani lumuĩ, niniinie munshookeelie; paapo nĩkakumuĩĩla kuusũũmĩ kĩ nukutendaa izi. 30 uUbadĩĩzo wa kĩYohana alĩ upũnile kwigyulu kanga kuantu? Nshookeeliĩ.” 31 Naĩtambuĩla eene kueene naiiũga, kanga kuũge, Alĩ upũnile kwigyulu, ukiũga, Nĩkĩ gua sika namumusuĩĩla. 32 Ĩpa kanga kuũge, Upũnile kuantu? alĩ oopokile ĩantu, kuitĩ ensi alĩ amuoonie uYohana kĩna munakĩdagu wa tai. 33 Naamushookeelia ũYesu, naaũga, sika kumanile. ũYesu nuũga, sunga nineene sika nukumuĩĩla inie kuusũũmi kĩ nukuzitendaa izi.121 Nuandia kukĩtambuĩla nĩndĩo kumpiani, “Muntu alupandĩĩle mĩzabiibu mumugunda, nukita ĩkito, nulĩsĩmbĩla ityulĩ lya kusokolela inkali, nukĩzenga ĩkĩlĩngo kya kulilĩla, nualindĩĩlia ĩalĩmi, nulongola musĩnzo kulĩ. 2 Sunga pityũngo liakue numutuma umwĩtumi kualĩmi koona wazaanũnkule inkali za mĩzabiibu kualĩmi a mugunda. 3 Naamuguĩla, naamukua, namupunia kunzi, naamushookia mugila kakĩntu. 4 Numutuma kangĩ kumiao mwĩtumi wĩngĩ, nunuasio naamukuanga inguma mwityũe, naamutukanga. 5 Numutuma numuua, unuasio naamuulaga; nĩĩa iingĩ, ĩĩ naaakua, ĩĩa naaaulaga. 6 Alĩ kĩlĩ utĩĩte umuĩ, umuana waakue muloogua; uyu numutuma kumiao nkua ya mumalĩĩlio, nuũga, ‘Ĩkakumukulia umuana waane.’ 7 Ĩpa ĩalĩmi aasio naĩtambuĩla eene kueene, uyu wayu musaali, kuĩni kumuulage, nuusaali ukitũla wĩĩtu. 8 Naamuguĩla, naamuulaga, naamutaaga kunzi ya mugunda wa mĩzabiibu.” 9 Ukitenda yaani gua, umukola mugunda wa mĩzabiibu. Ukiiiza nukukuaulaga ĩalĩmi aasio, numugunda waasio wa mĩzabiibu ukakuapeela antu ĩngĩ? 10 Sunga uwandĩkua uu mwikaalĩ kukuusomane, “Igyũe naalĩ alĩsiitile ĩazengi liasio lialĩĩ gyũe kyulu lya kuluũno. 11 ulukaani ulu lupũnile kwa kĩShekulu ndulo ingĩ lwa ukulĩlua pamiiso mĩĩtu.” 12 Naadũũma amuguĩle, naaliopooka iyũmbĩ, kuitĩ alĩ alĩngile kĩna kumpiani niasio aluataambuĩle ĩeene. Naamuleka, naalongola. 13 Naatuma kumuakue katũmpĩ ka Apalisayo nĩantu a kĩHelode amutege muutambuli waakue. 14 Naamuagaana, naamuĩĩla, “Mumania, kumanile kĩna ue uue wĩmuntu wa tai, sunga sikukukunkunalaa kumpola za muntu wensi, kunsooko sikukulaaa kamakelu ma antu, ĩpa mutai ukumĩmanagiaa ĩnzĩla ya kĩNzua. Iizane kukumupeela uKaisali ĩkoodi anga zũi.” 15 Kumupeelene katia kuleke kumupeela. Ninduyo pĩna nulĩnga uunamampĩlu waao, nuaĩĩla, nĩkĩ mwingema, Ndeetelĩ ĩshilinge ndaae. 16 Naamĩleeta, Nuaĩĩla, aityũe ĩlĩ lya kuani munu nuwandĩkua uu. Naamuĩĩla, lya kĩKaisali. 17 ũYesu nuaĩĩla, mupeelĩ uKaisali naya kĩKaisali, naya kĩNzua mupeelĩ uNzua. Naamukulilua dũũ. 18 NĩAsadukayo, naakuũgaa kutilĩ kawiiuki, naamuagaana, naamukolia naaũga, 19 “Mumania, uMusa alukuandĩkĩĩle itĩ, ‘Kanga umuntu wakiisie umunũna wamuleke umusungu mugila kamuana, umunũna waakue wamusole umusungu nuasio, nduyo wamuligĩlie umunũna uluuli.’ 20 Alĩ akoolĩ antu mupũngati ĩkĩnũna; nwa muandio numusola musungu, nukia, nduyo sika nuleka kaluuli. 21 Nwa kabĩlĩ numusola, nukia, sika nuleka kaluuli; numwa katatu iio; 22 sunga tũlũ ensi naa mupũngati sika naaleka kaluuli. ĩMpelo ya ĩa tũlũ nukia numusungu nuasio. 23 Muwiiuki pĩna ikiiiuka, ukitũla musungu wa kuani muĩa? Kunsooko tũlũ ensi naa mupũngati alĩ amusolile.” 24 ũYesu nuaĩĩla, si luulone mulimĩlĩĩle kunsooko sika mumanile uwandĩkua sunga ingũlũ za kĩNzua. 25 Kuitĩ pĩna ikiiiuka kwipũna muakiu, sika akutoolaa sunga kwitoolua, ĩpa ikitũla zĩ amalaĩka mwigyulu. 26 Nukumpola za akiu kĩna akũiukagiguaa, mwikaalĩ kalasomane mukĩtabũ kya kĩMusa, mumpola za kĩtũnkũ, kĩna uNzua alumuĩĩlĩĩle nuũga, Ĩne neene nĩNzua wa kĩIbũlahimu nuNzua wa kĩIsaki nuNzua wa kĩYakobo? 27 Sika Nzua wa akiu ĩpa wa apanga. Mulimĩlĩĩle nangũlũ! 28 Umuĩ wa alangi nuuza nwigyũlia ĩkĩkunguma ni nduyo, nulĩnga ya kĩna waashookelĩĩlie iiza, numukolia, lyagĩĩlio kĩ nalya muandio mutũlũ. 29 ũYesu nushookeelia, lya muandio ntĩĩlĩ, Iigia Ĩsilaeli, ũShekulu Nzua wĩĩtu ingĩ Shekulu wing'ene. 30 Ninduue muloogue ũShekulu Nzua wako kumoo waako tũlũ nukunkolo yaako tũlũ nukumasala maako tũlũ nukungũlũ zaako tũlũ. 31 Nĩlya kabĩlĩ ntĩĩlĩ, Muloogue umunakaa waako kĩna ĩnkolo yaako. Kutilĩ ilyagĩĩlio naliĩngĩ nikyulu kwikĩla aya. 32 uMulangi numuĩĩla tai Mumania, utambuĩle iiza kĩna uNzua ingĩ Nzua wing'ene, sunga kutilĩ nuĩngĩ isiititũla umuene dũũ. 33 Nukukumuloogua umuene kunkolo yensi nukuulĩngi wensi nukungũlũ zensi, nukukumuloogua umunakaa kĩna ĩnkolo yaako; inkaani izi zukukĩlaa ĩmapolia nĩmakũmbĩ tũlũ mensi. 34 NũYesu pĩna nuona kĩna washookeelia kumasala, numuĩĩla, “Ue sika wĩkulĩ muutemi wa kĩNzua.” Kwĩpũna paapo kutilĩ kaumuĩ naalugagũilie kukumukolia kangĩ. 35 ũYesu pĩna alĩ wimania muNumba ya kĩNzua nushookeelia, nuũga, “Nĩkĩ ĩalangi akuũgaa kĩna uKilisito ingĩ muana wa kĩDaudi. 36 uDaudi umuene aluũgile kuusũũmi wa kĩMuau Muelu, ‘ũShekulu alumuĩĩlĩĩle ũShekulu waane, Kyalansa pamukono waane wa kĩgoosia Sunga pĩna nĩkakuaĩĩka ĩanlugu aako Nsĩlĩlĩ ya mĩgulu yaako.’” 37 “uDaudi umuene numuĩta, ‘Shekulu,’ yatũla mbii gua, wĩĩ muana waakue?” 38 Nuaĩĩla muumania waakue, ĩsukukĩ nĩalangi, naaloe kwiumba-umba ĩajialile intiila nandĩĩpũ nukwiũgigua mumagulĩlo, 39 nukukikyalansa kuntongela mumasũnagogi nukumatengu ma kuntongela pandia. 40 Akulĩaa numba za akiĩlua, nukuunamampĩlu akulompaa ilĩĩpũ; ĩa ijililigia ulamulua naulũto. 41 Nduyo nwikyalansa nutungĩnkana pauĩĩkĩlo wa sadaka, nũilaa kĩna umulundo wiiikĩla ĩmapeesa muuĩĩkĩlo wa sadaka. Agolĩ iingĩ naaĩĩkĩla mingĩ. 42 Nuuza musungu umuĩ, mukiĩlua, mutũka, nuĩĩkĩla pishenti pibĩlĩ, lika kya hela ĩmuĩ. 43 Nuĩĩta ĩamanigua aakue, nuaĩĩla, tai namuĩĩla, uMukiĩlua uyu namutũka uĩĩkĩĩle nangũlũ kwikĩla tũlũ naiĩĩkĩla muuĩĩkĩlo wa sadaka, 44 Kuitĩ ĩa tũlũ aza iĩĩkĩla kwipũna munsao zaao naningĩ, ĩpa uyu azuĩĩkĩĩle yensi muutũka waakue, ziizo ndia zaakue zensi.131 Pĩna alĩ wipũna muNumba ya kĩNzua, umuĩ wa amanigua akue numuĩĩla, “Mumania, laaa ĩmagũe nuuzengua uu wa ukulilua!” 2 ũYesu nushookeelia numuĩĩla, “Waonaane uuzengua uu naukulu. Sika likishaaga kigyũe mukiania igyũe nasika likitaulua.” 3 Pĩna alĩ wikyalansile munkonko ya Mĩzeituni kwitunginkana ninumba ya kĩNzua, uPetelo nuYakobo nuYohana nuAndelea naamuũna kĩmpeelo, naamukolia wing'ene. 00351.tif Nkonko ya Mĩzeituni (Mk 13:3) 4 “Kuĩĩle, impola izi zikitũla nalĩ kangĩ kĩlĩngasĩĩlio kĩ, izi tũlũ pĩna zikiandia kwikondeeleka. 5 ũYesu nuandia kukuaĩĩla, Ĩsukuki, muntu wensi waleke kumulimĩĩlia. 6 Iingĩ ĩkiiiza kuliina liane iiũga, ‘Ĩne ingĩ muene, nĩndĩo ĩkakualimĩĩlia iingĩ!’ 7 Niniinie pĩna mukiiigia impola za ulugu nuukũmuuki wa ulugu, mulekitũmbua; maasio mikitũla kutilĩ kawĩnegelo, ĩpa ĩmpelo ikĩĩlĩ. 8 Kuitĩ ndugu ikiuuka ĩkue nĩndugu, nuutemi wĩkue nuutemi; nĩmĩmanga uko ninduuko, nzala ikitũla ikoolĩ; aya maya muandio wa uwai naukulu.” 9 “Kendegeelĩ inkolo zaani, kuitĩ ĩkakumutuala kumalindĩ, numumasũnagogi mukikuua, mukiĩĩmĩkigua ntongela ya akulu nĩatemi kunsooko yaane, mutũle ukuĩli kumiao. 10 NiMpola naNziiza zikitanantigua tangua mundugu tũlũ zensi. 11 Nĩpĩna ĩkakumutuala inie nukukumutũngia, muleke kĩkunkunalia kĩna mukitambula kĩ. Ĩpa luensi namukipeegua pityũngo liasio, lutambulĩ; kuitĩ sika niinie namwitambula, ĩpa ingĩ uMuau Muelu. 12 Numunũna ukakumusakia umunũna waulague, nũshee numuana waakue yoi, nĩaana ĩkakuasakia ĩaleli aao aulague. 13 Niniinie mukitũlishuukĩlua nĩantu tũlũ kunsooko ya liina liane. Ĩpa umukola kugigimĩlia sunga kumpelo, uyo ukigũnĩka. 14 Ĩpa pĩna mwakĩona ĩkĩolũ kya oononeki kiĩĩmĩka pĩna sika ijĩpĩĩle (nwishoma nwalĩnge), paapo naĩĩlĩ muUyahũdi naatalamĩle kunkonko. 15 Numuntu nuĩlĩ kwityembe walekitima sunga walekiingĩla kwishola kakĩntu munumba yaakue. 16 Nunuasio nuĩlĩ kumugunda walekishooka kukuusola umunkũnbĩ waakue. 17 Ĩpa ukĩa kumuao naa maimbi nĩaasio naakoonkagiaa intondo zaasio! 18 Ĩpa lompĩ maleke kigyelela aya pantondo za mbula. 19 Kuitĩ intondo zaasio zikitũla za luago nasika lwalatũla, kwipũna umuandio wa kuumba pĩna uNzua aluumbile sunga nantende, kaangĩ sika lũjilitũla kainiino. 20 Kanga ũShekulu ĩsika alukaguĩlie intondo zaasio, sika alũjiligũnĩka nunumuĩ; ĩpa kunsooko ya asaagulua naaluasaaguĩle nuzikagulia intondo.” 21 Paapo kanga muntu wamuĩĩle, “Laaa, ‘uKilisito nsuuyu papa’; laaa ‘nsuuyo uko,’ lekishuĩĩlĩ. 22 Kuitĩ mijile kigyelela maKilisito ma ulongo nĩmanakĩdagu ma ulongo, namikitenda iilĩngasĩĩlio nĩmakula kukualimĩĩlia, kĩna ishũũmĩkile, sunga ĩasaagulua. 23 Inie gua, ĩkendegeelĩ; nakondagiaa kukumuĩĩla impola zensi. 24 “Ĩpa pantondo zaasio, pĩna uluago luasio lwakĩla, ĩmpasu ĩkakilyupa, numueli sika ukieelia uweelu waakue, 25 nishonda zikitũligua kwigyulu, ningũlũ nazĩĩlĩ kwigyulu zikishũngũsĩka. 26 Paasio paapo ĩkakumuona uMuana-muntu upolokile mumalũnde kungũlũ ningĩ nuukulu. 27 Paapo ukakuatuma ĩamalaĩka nukukuailingĩĩla ĩasaagulua aakue kwipũna kunandĩ zinĩĩ za upũnĩĩlo wa nzega, kwipũna kuluandĩ lwa mpelo ya nsĩĩ sunga kuluandĩ lwa mpelo igyulu.” 28 “Ĩmaniĩ mpiani kumukuu; pĩna ulutambĩ luakue lukuũmbaa nukwishonga ĩmalũka, mukulĩngaa kĩna ĩsongola yanũnkaa. 29 Iio gua niniinie pĩna mwaona aya makiigyela, mulĩnge kĩna wĩpiipĩ pamĩlango. 30 Tai nukumuĩĩla, uluuli ulu sika lukikĩla sunga aya tũlũ mensi makondeeleke. 31 iGyulu nĩnsĩĩ zikikĩla, ĩpa inkaani zaane sikazĩkikĩla kainiino. 32 Ĩpa impola za lutondo luasio nityũngo liasio, kutilĩ nuzimanile, sunga ĩamalaĩka kwigyulu sunga uMuana, isiititũla uTata dũũ. 33 Sukukĩ, kengealĩ, mulompe, kuitĩ sika mumanile ityũngo liasio pĩna likitũla. 34 Ikitũla zĩ muntu nutũngile musĩnzo kulĩ, nuleka ĩnumba yaakue, nuapeela ĩĩtumi aakue uusũĩmi, wensi umulĩmo waakue, numulagĩĩlia umulindĩĩla-mulango wakengeale. 35 Kengealĩ gua, kuitĩ sika mumanile pĩna ukiiiza ũShekulu wa numba, kanga mpĩndĩ, kanga muutiku wa katĩ, kanga pĩna ĩamumbĩ aikunkula, kanga daau; 36 walekiiiza kumpũmpũkĩli wamuagaane mugonile 37 Niitĩ nanukumuĩĩla inie, nukuaĩĩla tũlũ ensi, Kengealĩ.”141 Pĩna nazikĩla ntondo zibĩlĩ, nalutũla lutondo lukulu lwa Pasaka, kangĩ lwa ugalĩ naugila igaaĩ. ĩApolia naakulu nĩalangi naaidũũma kukumuguĩla kuupembeelia, amuulage. 2 Kuitĩ alĩ aũgile, ilekitũla palutondo nalukulu koona ulekitũla muzũgo wa antu. 3 Pĩna alĩ wĩĩlĩ kuBetania munumba ya kĩSimoni munamatana, nwikyalansile pandia, nuuza musungu naalutĩĩte kasali ka makũta ma nalada, 4 Alĩ akoolĩ naalĩ aĩĩpĩlaguaa naiũga eene kueene, “Yaa kĩ gua kwioonoona ĩmakũta itĩ?” 5 Kuitĩ ĩmakũta aya aza mijiliguligua kushilinge magana matatu nukwikĩlĩkĩĩla, apeegue ĩatũka. Naamusininkalĩla dũũ umusungu nuasio. 6 ũYesu nuaĩĩla, “Mulekĩ, nĩkĩ mukumuagia. Wĩtumĩĩle mulĩmo namuuza. 7 Kuitĩ kuuza mwĩensi nĩatũka intondo tũlũ, nĩpĩna musiiile kukutendela naiiza musũũmile; ĩpa ĩne sika kwĩensi niniine intondo zensi. 8 Utendile kĩna usũũmile, watongelaa kukuupaka ĩmakũta umuĩlĩ waane kunsooko ya uĩĩkua. 9 Tai namuĩĩla, kuensi kĩna iMpola na Nziiza zikitanantigua muna unkũmbigyulu wensi, naalutendile uyu lukiganulua kuwijukĩlo waakue.” 10 ũYuda nwa kuIsikaliote, umuĩ wa aasio naikyumi naabĩlĩ, nuenda kuapolia naakulu koona wamusakie kumiao. 11 Nindĩo pĩna naiigia naalumbĩkia, naalagaana kukumupeela mpiia. Nudũũma ĩnzĩla ya kumusakia kwityũngo nalijĩpĩĩle. 12 Sunga palutondo lwa muandio lwa ugalĩ naugila igaaĩ, pĩna alĩ amĩsĩnzile ĩnkolo ya Pasaka, ĩamanigua aakue naamukolia, “Mpĩĩ pĩna usiile kuende kukuzĩpĩlĩlie umĩlĩe ĩPasaka?” 13 Nuatuma abĩlĩ muamanigua akue, nuaĩĩla, lendĩ mukaa, mukitaagana numugosia umĩkenkile ntunda ya maazĩ, mutiatĩ. 14 Pensi pĩna ukiingĩla, muĩĩlĩ umukola numba, Mumania uũgile, liĩlĩ mpĩĩ ityando liane ĩlya agenda ndĩĩle ĩPasaka muasio palumuĩ nĩamanigua aane. 15 Ninduyo ukakumulagĩĩla ityando lya kukiania nikyulu, lyakondaa kwijĩpĩĩligua; muasio muumo mukuzĩpĩlĩlie. 16 Ĩamanigua naalongola naenda mukaa naaona iio-iioo kĩna aluaĩĩlĩĩle, naamĩzĩpĩĩlia ĩPasaka. 17 Pĩna niĩ mpĩndĩ, nuuzaa palumuĩ nĩnaikyumi naabĩlĩ. 18 Nindĩo pĩna alĩ ikyalansile pandia nailĩa, ũYesu nuũga, “Tai namuĩĩla, umuĩ waani nwilĩa ensi nineene ukinshakia.” 19 Naandia kwiona usungu, naĩĩ kumukolia umuĩ-umuĩ, “Neenene? 20 Nuaĩĩla, umuĩ wikyumi naabĩlĩ, uyo nakwilĩĩlia ensi nineene mukiungu.” 21 Kuitĩ uMuana-muntu walongolaa kĩna alĩ muandĩkĩlue, ĩpa ukĩa kumuakue umuntu nuasio nukumusaki uMuana-muntu. Taazu kanga umuntu nuasio alĩ walekilelua. 22 Pĩna alĩ ilĩa nuusola uugalĩ, nuukembeta, nuuega, nuapeeela, nuũga, “Koĩ uuwau muĩlĩ waane.” 23 Nukĩsola nĩkĩĩko, nusongelia, nuapeela, naakĩkopela tũlũ ensi. 24 Nuaĩĩla, uu waau mugali waane wilyago, nũitĩkile kunsooko ya iingĩ. 25 Tai namuĩĩla, Sika nikikopa kangĩ uupĩi wa mĩkali ya mĩzabiibu sunga palutondo luasio pĩna nĩkakuukopa naupia muutemi wa kĩNzua. 26 Ndĩo pĩna naakondia kwiĩmba, naalongola kunkonko ya Mĩzeituni. 27 ũYesu nuaĩĩla, tũlũ ensi mukishuukua, kuitĩ yandĩkue, Nĩkakumukua umudĩĩmi ninkolo zikishapatĩla. 28 Ĩpa pĩna niiuka, nĩkakumutongeela kwienda kũGalilaya. 29 uPetelo numuĩĩla, “Kanga tũlũ ensi asuukue, ĩpa ĩne sika neene.” 30 ũYesu numuĩĩla, tai nakuĩĩla, ue nantende muna utiku wau-waauu, umunbĩ ĩkaa wikaalĩ kalakunkula nkua zibĩlĩ, ukinkaana nkua zitatu. 31 Ninduyo nwĩkakia kwiũga, kanga ĩinjĩpĩĩle kwikia ninduue, sika nĩkakukukaana kainiino. Tũlũ ensi naaũga iio-iioo. Kĩtanga kya kuGetisemane (Mk 14:32) 32 Naaaza sunga pakĩtanga nakyukuĩtagua Getisemane, nuaĩĩla ĩamanigua aakue, “Kyalansĩ papa pĩna ukaa nilompa.” 33 Nuasola uPetelo nuYakobo nuYohana palumuĩ nduyo nuandia kwitunduala nukukĩsũsũma. 34 Nuaĩĩla, ĩnkolo yaane ĩtĩĩte usungu ukulu piipĩ kwikia; ĩĩmĩ papa, mukengeale! 35 Nutela iniino, nugua pansĩ, nũilompa ya kĩna naa ishũũmĩkile, ityũngo ĩlĩ lyumukĩle. 36 Nuũga, “Aba Tata, tũlũ ishũũmĩkile kumuako; ndeegelia ĩkĩĩko ĩkĩ; ĩpa sika kĩna numuloele ĩne, ĩpa kĩna umuloele ue.” 37 Nuuza mwĩaagaana agonaa indoolo, numuĩĩla uPetelo, “Simoni, wagonaane indoolo. Sika wasũũmane kwikengeala kansaa kaĩmuĩ.” 38 Kyalĩ nuukenge nukwilompa, mulekiingĩla muugemua. ĩNkolo ndoogue, ĩpa umuĩlĩ muneketũ. 39 Nuenda kangĩ nulompa nuũga inkaani zizoziizoo. 40 Nuuza kangĩ, nuaagaana agonaa indoolo, kuitĩ ĩmiiso maao alĩ maazaa malũto, sunga sika naalumana lwa kumushookelia. 41 Nuuza nkua ya katatu nuaĩĩla gonĩ gua ĩpaino, musũũpie; yakondaa, ityũngo lyapolokaa; laaĩ, uMuana-muntu wiĩĩkĩlua mumĩkono ya anamĩlandu. 42 Uukĩ kwĩĩni; laaĩ, nuasio nwinshakia wasũgamĩĩlaa. 43 Alĩ kĩlĩ witambula, ĩkamuĩ ũYuda nupika, umuĩ wikyumi naabĩlĩ, yĩensi niyũmbĩ, naatĩĩte maũmba nĩmasukulĩ, apũnile kuapolia naakulu nĩalangi nĩanampala. 44 uNuasio nukumusakia alĩ waapĩĩle ĩkĩlĩngasĩĩlio, nuũga, nanĩkakumusuna, nuasio uuyo; mumuguĩle, mumusole kĩĩsa. 45 Pĩna nuuza, ĩkamuĩ numuagaana, nuũga, Shekulu! numusunikia. 46 Naanansula ĩmĩkono yaao, naamuguĩla. 47 Umuĩ waao naalĩ ĩpaasio, nusopoola iyũmba, numukua umusese wa mupolia namukulu, numudumula ukutuĩ 48 ũYesu nushookeelia, nuaĩĩla, mupũnile nĩmaũmbane nĩmasukulĩ munguĩle ĩne zĩ muleegelania? 49 Ntondo zensi alĩ kuuza nĩĩlĩ ntongela yaani muNumba ya kĩNzua nanimania, sika namunguĩla, ĩpa aya matũlile koona uwandĩkua ukondeeligue. 50 Paapo ĩamanigua naamuleka, naamanka tũlũ ensi. 51 Numusumbatĩ umuĩ numutiata, alĩ wĩtũngile mumwĩlĩ waakue ntiila nankamũ, naamuguĩla. 52 Ninduyo numĩleka ĩntiila nankamũ, numanka wĩkĩpuĩ. 53 Naamutuala ũYesu kumupolia namukulu; naĩlundĩĩla ĩapolia naakulu nĩanampala nĩalangi tũlũ ensi 54 uPetelo numutiatĩlĩĩle nuĩlĩ kulĩ, sunga kukĩanda kya mupolia namukulu; nwikyalansile palumuĩ nĩĩtumi, nwioota umooto. 55 ĩApolia naakulu nilindĩ liensi naiidũũma ukuĩli kwa kĩYesu koona amuulage; sika naaona. 56 Kuitĩ iingĩ alĩ akumukuĩla uulongo, ĩpa uukuĩli waao sika naukamantana. 57 Sunga ĩĩĩa naĩĩmĩka nukwikuĩla ulongo, naiũga, 58 ishie alĩ kumũigilie wiũga, ĩne nikakumĩtaula ĩnumba ĩĩ nya kĩNzua nanzengue kumĩkono, nukutondo zitatu nikijenga yĩngĩ nasika nzengue kumĩkono. 59 Sunga niitĩ gaa uukuĩli waao sika naukamantana. 60 Numupolia namukulu nuĩmĩka pakatĩ, numukolia ũYesu, nuũga, sika wishookeeliane kalukaani? Ĩa ikuĩla yaani kumuako. 61 Ĩpa nutuulia sunga sika nushookeelia kalukaani. Umupolia namukulu numukolia kangĩ, numuĩĩla, “Ue uue Kilisitone, Muana wa Mukulu?” 62 ũYesu nushookeelia, “Ingĩ neene, Niniinie mukakumuona uMuana-muntu wikyalansile pamukono wa kĩgoosia nwa ngũlũ, ĩupolokile nĩmalũnde ma kwigyulu.” 63 uMupolia namukulu nuzitandulanga intiila zaakue, nuũga, yaakĩgua kwidũũma ĩakuĩli. 64 Mũigagiaa uutukĩla-Nzua waakue; musĩĩgileei inie. Tũlũ ensi naalamula kĩina yumũjĩpĩĩle kwiulagua. 65 ĩĨĩa naandia kukumutiĩla ĩmatĩ, naamukũnĩkĩla uusiu, naĩĩ kumukua inkũndi, naĩĩ kumuĩĩla, pũnia unakĩdagu! Sunga ĩĩtumi ndĩo naamukua impĩĩ. 66 uPetelo alĩ wĩĩlĩ panzi pakĩanda; nakaaza katũgua kamuĩ ka mupolia namukulu, 67 nakamuona uPetelo wioota umooto, nakamutuupĩĩla, nakaũga, ue ninduue aza mwĩpalumuĩ nuMunazaleti ũYesu. 68 Nukaana, nuũga, sika numuĩzĩ, sunga sika nigyũũlie yaasio nwitaambula ue. Nupũna kunzi sunga kumpongolo. uMumbĩ nukunkula. 69 ĩKatũgua kaasio nakamuona kangĩ, nakandia kukuaĩĩla ĩaasio naalĩ ĩĩmĩkile paasio, “Uyu wayu umuĩ waao.” 70 Nukaana kangĩ. Katũngo kaniino kangĩ, ĩaasio naalĩ ĩĩmĩkile paasio naamuĩĩla uPetelo, “Kulukuuluu ue mwĩpalumuĩ ndĩo kunsooko ue uMugalĩlaya.” 71 Nuandia kwijũma nukwilapa, “Sika numuĩzĩ umuntu nuasio namukumutambula.” 72 Ĩkamuĩ umumbĩ nukunkula nkua ya kabĩlĩ. uPetelo nulũjuka ulukaani luasio naalĩ muĩĩlue nũYesu, “uMumbĩ ĩkaa wikaalĩ kalakunkula nkua zibĩlĩ, ukinkaana nkua zitatu.” Pĩna nulupindĩkia, nulĩla.151 Ĩkamuĩ pĩna naweela ĩapolia naakulu palumuĩ nĩanampala nĩalangi nilindĩ liensi naakoomia ĩkialo, naamutũnga ũYesu, naamutuala naamuĩĩka mumikono ya kĩPilatu. 2 uPilatu numukolia, “Ue uuene umutemi wa Ayahũdi?” Nushookeelia nuũga, “Iio kĩna uũgile ue.” 3 Nĩapolia naakulu alĩ akumusokia nkaani ningĩ. 4 uPilatu numukolia kangĩ, nuũga, sika wishookeelia kalukaanine, Laaa, nkaani zinga naakukusokia? 5 ũYesu sika nushookeelia kalukaani kangĩ, sunga uPilatu nukulĩlua. 6 Palutondo nalukulu ukuatũngulĩlagiaa mutũngua umuĩ, naamulompile. 7 Alukoolĩ muntu nukuĩtaguaa Balaba, alĩ mutũngue palumuĩ nĩanaluntampa naaulagana muluntampa luasio. 8 iYũmbĩ naliĩza, naliandia kwilompa lĩtendelue kĩna kuuza wijiĩli. 9 uPilatu nuashookeelia nuũga, “Musiiilene numutũngulĩlie umutemi wa Ayahũdi.” 10 Kuitĩ alĩ walĩngaa kĩna ĩapolia naakulu alĩ amupũnilie kuwĩĩlũ. 11 ĩApolia naakulu naalĩsuagĩĩlia iyũmbĩ koona waatũngulĩlie uBalaba. 12 uPilatu nushookeelia kangĩ nuaĩĩla, nteendeeii gua ninduyu namuũgile umutemi wa Ayahũdi? 13 Naakulia ĩkĩlanga kangĩ, “Mukononteele mumusalaba!” 14 uPilatu nuaĩĩla, ubĩĩ kĩ naalutendile? Naĩkakia dũũ kwikulia ĩkĩlanga, “Mukononteele!” 15 uPilatu nusiia kukulĩloeelia iyũmbĩ, nuatũngulĩlia uBalaba, numupũnia ũYesu pĩna naamukua ĩmĩkoa, koona wakononteelue mumusalaba. 16 Nĩĩlaasi naamusola mukĩanda kijumba lya kĩtemi naĩlundĩĩla palumuĩ yũmbĩ liensi lya ĩlaasi. 17 Naamujiala ntiila nkasũkũ, naataa ngala ya miigia, naamujiala mwityũe, 18 naandia kukumulamukia, weelaa, mutemi wa Ayahũdi! 19 Naamukua ninkome mwityũe, naamutiĩla ĩmatĩ, naatũngama nukukumutekela. 20 Pĩna naakondia kukumupopota, naamujiula ĩntiila nankasũkũ, naamujiala intiila zaakue umuene, naamutuala kunzi koona amukononteele mumusalaba. 21 Naamukankanĩka muntu umuĩ naalukĩlile upũnile kumugunda, Simoni nwa kuKilene ushee wakĩ Alekizando nuLũpo, wakenke umusalaba waakue. 22 Naamutuala kuasio kuGoligota, ĩndogolelio yaakue, panungulu ityũe. 23 Naamupeela umubinio naalĩ musangigue niilago, ĩpa sika nuanũnkula. 24 Naamukononteela mumusalaba, naoomolana intiila zaakue, naazikuĩla nsimbi, muntu wensi wasole kĩ. 25 Alĩ nsaa ya katatu naamukononteela. 26 Alĩ ukoolĩ wandĩkua wa usokigua waakue naalĩ wandĩkue pakiania, “MUTEMI WA AYAHŨDI.” 27 Palumuĩ ninduyo alĩ aakonontelĩĩle aleegelania abĩlĩ, umuĩ kumukono waakue wa kĩgoosia, umuĩ kumukono waakue wa kĩkĩĩma. 28 Paapo gua uwandĩkua nautimĩĩligua naalĩ utambulue, “Nualĩĩligua palumuĩ nĩaleki.” 29 Nĩasio naalĩ ikĩla munzila naakumutukĩla, naiangazia ĩmatũe, naiũga, kaaa! Uwe mukola kumĩtaula ĩnumba ya kiNzua nukukumĩzenga kuntondo zitatu, 30 ĩgũne, tima gua mumusalaba. 31 Iio-iioo ĩapolia naakulu gaa naamupopota eene kueene palumuĩ nĩalangi, naiiũga, alukuagũnaa naĩngĩ, sikusũũmile kukĩgũna umuene. 32 uKilisito, mutemi wa Ĩsilaeli, nwatime ĩpaino mumusalaba kuone nukwishuĩĩla. Sunga aao naalĩ akononteelue palumuĩ nduyo naakumutukĩla. 33 Pĩna nayĩĩ nsaa ya mutandatu, naitũla kiiti munsĩĩ yensi, sunga kunsaa ikyenda. 34 Nĩpansaa ikyenda ũYesu nwĩtunta ululi luakue nangũlũ, “Eloi, Eloi, Lama sabakitani.” ĩNdogolilio yaakue, “Nzua waane, Nzua waane, nĩkĩ wandekaa?” 35 Nĩnaĩngĩ naalĩ ĩĩmĩkile paasio pĩna naiigia, naaũga, laaĩ ukumuĩta uElia. 36 Umuĩ numanka, nuenda nwijulia sipongo umubinio namukalĩ, nuĩĩkĩla mulunangĩ numukopia, nuũga, “Lekĩ, kulaae malĩ uElia ukiiza kumutimia.” 37 NũYesu nwĩtunta ululi, nutiĩka ĩnkolo. 38 iPyupa lya numba ya kĩNzua nalĩtanduka mpĩngĩlĩ zibĩlĩ, kwipũna kukiania sunga pansĩ. 39 uMukulu wa ulugu naalĩ wĩĩmĩkile paasio naitungĩnkĩĩne, pĩna nuona ya kĩna watiĩka ĩnkolo itĩ, nuũga, “Tai umuntu uyu alĩ Muana wa kĩNzua.” 40 Alĩ akoolĩ ĩasungu naalĩ ilaaĩla kulĩ, numwiyũmbĩ liasio alĩ akoolĩ uMalia nwa kuMagidala nuMalia unina wa kĩYakobo namuniino nũYose, nuSolome; 41 Ĩaasio alĩ ĩtiatile ninduyo pĩna alĩ ĩĩlĩ kũGalilaya nukukumutumĩla, nĩĩĩa naĩngĩ iingĩ naalĩ anankĩĩle ensi sunga kũYelusalemũ. 42 Pĩna naitũla mpĩndĩ, kunsooko alĩ lutondo lwa Wĩzĩpĩĩlia, luasio naalĩ lutiatue nulutondo lwa wikyali; 43 nuenda uYosepũ umuntu nwa kuAlimatea, munakialo wa lukũmo, ninduyo umuene utũngĩĩle uutemi wa kĩNzua, nugimia kwiingĩla ntongela ya kĩPilatu, nuulompa umuĩlĩ wa kĩYesu. 44 Ĩpa uPilatu nukulĩlua kunsooko wakaawa kũkia. Numuĩta umukulu wa ulugu numukolia kawakiaa katũngo 45 Pĩna nuĩĩlua numukulu wa ulugu kĩna wakiaa, numulekela uYosepu umuimba. 46 Nugula ĩntiila nankamũ, numũikia, numutũnga ĩntiila niasio, numuĩĩka mukĩbĩĩla naalĩ kĩkũnue mwigyũe, nupingilitia igyũe pamulango wa kĩbĩĩla. 47 nuMalia nwa kuMugidala nuMalia unina wa kiYose naalaaa pĩna alĩ muĩĩkue.161 Pĩna lutondo lwa wikyali nalukĩla, uMalia nwa kuMagidala, nuMalia unina wa kĩYakobo, nuSolome, naagula ĩmakũta nama nsũla-nsũla, amupake. 2 Sunga palutondo lwa muandio lwijũma, kĩlĩ daau, naenda kukĩbĩĩla pĩna ĩmpasu alĩ itua. 3 Naĩĩ kĩtambuĩla eenekuene; “Waani nukakukupingilitĩlia igyũe pamulango wa kĩbĩĩla?” 4 Pĩna naalaa, naaona kĩna igyũe lyakondaa kwipingilitigua, nindĩlo alĩ kyulu zigi-zigi. 5 Pĩna naingĩla mukĩbĩĩla, naamuona umusumba wikyalansile paluandĩ lwa kĩgoosia, nujialile intiila nzelu, naatunduala. 6 Ninduyo nuaĩĩla; “Lekitundualĩ, mukumudũũma ũYesu Munazaleti naalĩ mukononteelue mumusalaba. Wiiukaa, ukutilĩ munu; laaĩ pĩna alĩ amuĩĩkile. 7 Ĩpa longolĩ, muaĩĩle ĩamanigua aakue, nuPetelo; ya kĩna wamutongeelaa kwienda kuGalĩlaaya; kuasio kuuko mukakumuona kĩna alumuĩĩlĩĩle.” 8 Naapũna mukĩbĩĩla naamanka, kunsooko naingĩĩlua nuukĩkĩmi numuntũmbĩ; sunga sika naamuĩĩla kamuntu kalukaani, kuitĩ alĩ oopokaa. [ 9 Ninduyo pĩna nũiuka palutondo lwa muandio lwijũma kĩlĩ gyĩngu, numwigyeleela tangua uMalia nwa kuMagidala naalumuĩngĩĩlie ĩmasĩĩmuĩ namupũngati. 10 Nuasio nuenda nuaĩĩla impola izi aasio naalĩ yĩensi, naalĩ ikĩsusuma nukwilĩla. 11 Ĩpa ĩasio pĩna naiigia kĩna waazaa mupanga ninduyo alĩ wamuonaa, sika naasuĩĩla. 12 Pĩna nazikĩla zaasio, nũigyeleela abĩlĩ mumiao kũkyelu liĩngĩ, pĩna aalĩ igenda naalunziĩ kumĩgunda. 13 Nĩaasio nalongola, naaganuĩla ĩaasio naĩngĩ; sunga ndĩo sika naaasuĩĩla. 14 Pembele nũigyeleela aasio naikyumi numuĩ pĩna alĩ ilĩa, nuatakĩla kuusiitishuĩĩla waao nuukakũ wa nkolo zaao, kuitĩ sika alĩ aasuĩlĩĩle ĩaasio naalĩ amuoonie pĩna alĩ wiiukile kwipũna muakiu. 15 Nuaĩĩla, longolĩ muunkũmbigyulu tũlũ, ĩmwitanantia ĩmpola nanziiza kukĩumbe tũlũ. 16 Nusuĩlĩĩle nukwibadĩĩzigua ukigũnĩka; nasikusuĩlĩĩle ukilamulua. 17 Niilĩngasĩĩlio ii yĩkakĩtiata nĩaasio naasũĩlĩĩle, kuliina liane ikiĩnga ĩmasĩĩmuĩ; ikitambula ntambo mpia 18 ikiamba ninjoka; sunga kanga akope ĩkyakuulagana sika kĩkakuatenda kakĩntu; ikiĩĩkĩla ĩmĩkono yaao mualuĩle nĩndĩo ikikamia. 19 ũShekulu Yesu pĩna nukondia kukĩtambuĩla nĩndĩo, nutualua kwigyulu, nwikyalansa pamukono wa kĩgoosia wa kĩNzua. 20 Nĩndĩo naapũna, naatanantia tũlũ pensi; ũShekulu nukĩtuma umulĩmo palumuĩ nĩndĩo, nukukulukamĩnkĩĩlia uLukaani kuilĩngasĩĩlio naalĩ yĩtiatile ndulo. |