James


1

1 Yakobo mwĩtumi wa kĩNzua, kangĩ wa kĩShekulu Yesu Kilisito, namulamukia inie namwĩnduuli kyumi nazibĩlĩ nazishapatĩĩle. 2 Anũna aane, pĩna mwiaagaana ĩmagemua namĩsia-sia, sĩĩgĩlĩ ya kĩna ulumbi utilĩ; 3 ĩmulĩngile ya kĩna uugemua wa usuĩĩli waani ukuleeta ugigimĩlia, 4 nuugigimĩlia utũle numulĩmo namukamĩnkĩĩlũ, mutũle akamũ kangĩ akapanga, mulekikeepeelua kakĩntu. 5 Ĩpa wensi mumiani nawakeepeelua nĩmasala, wamulompe uNzua nukuapeela tũlũ kuukende, sunga sikukutakĩlanaa; ninduyo ukipeegua. 6 Ĩpa walompe kuusuĩĩli, walekitũla ninkankani nĩnainiino, kuitĩ nutĩĩte inkankani ingĩ zĩ yĩngo lya nanza nalĩkusolaguaa nĩnzega, nukwitualua uko ninduuko. 7 Kuitĩ umuntu nuasio walekishiiga ya kĩna ukiaanũnkula kĩntu kwa kĩShekulu, 8 uyo nwa nkolo zibĩlĩ nwa wĩkankania munzĩla zaakue tũlũ. 9 Ĩpa gua, umunũna namugila kaukulu, nwalumbe kunsooko wakumazukagigwaa nuukulu waakue. 10 numugolĩ muuniinupia waakue, kunsooko zĩ lyua lya masanzĩ ukikĩlania. 11 Kuitĩ ĩmpasu yukulĩlĩkagiaa nukwiuumia ĩmasanzĩ, nilyua liakue nalĩgua, nuuuza waakue nauula. Iio-iioo numugolĩ ukiuuma munzĩla zaakue. 12 Mulyuku umuntu nugigimĩlie muugemua, kunsooko pĩna udulile ukiaanũnkula ĩngala ya upanga, ũShekulu nualagĩĩle naamuloilue. 13 uMuntu pĩna wigemua walekiũga, “Nigemua nuNzua”; kuitĩ uNzua sikukugemaguaa nuubĩĩ, kangĩ uyo umuene sikukugemaa kamuntu; 14 ĩpa wensi ukugemaguaa pĩna wilũtua nukwipũũtigua nĩnsula yaakue umuene. 15 Pembele ĩnsula pĩna nĩligia ĩndaa ĩkutũgaa umulandu, numulandu pĩna wakama ukutũgaa uukiu. 16 Mulekilimĩĩligua anũna aane aloogua. 17 uUpeegua wensi nauuza, nĩkĩpeelo kiensi nakĩkamĩnkĩĩlũ kĩpũnile kukiania nakĩtima kwipũna kwa kĩTata wa weelu; kumuakue kutilĩ kaukaĩlĩkĩ kĩna mulũle naukukailĩkaa. 18 Kuuloa waakue alukulelile ishie kulukaani lwa tai, kutũle zĩ nkali za muandio muiumbe yaakue. 19 Zaasio mumanile anũna aane aloogua. uMuntu wensi watũle mukaaũ wa kũigia, ĩpa sika mukaaũ wa kutambula, sika mukaaũ wa kutaka; 20 kuitĩ uutaki wa muntu sika ukutendaa ĩkulukuulu ya kĩNzua. 21 Luulo gua, uĩĩkĩ kulĩ uudobũ tũlũ nuubĩĩ naukĩlĩkĩlĩĩle, luanũnkulĩ kuupolo ulukaani nalupandĩlue nalusũũmile kwigũna inkolo zaani. 22 Ĩpa mutũle atendi a lukaani, mulekitũla akũigia udũũ, mwĩkongile uniinie. 23 Kunsooko umuntu kanga watũle mũigia udũũ wa lukaani walekitũla mutendi, uzo ingĩ zĩ muntu nukĩlaa uusiu waakue kĩna wĩĩlĩ mukĩlolelo; 24 kuitĩ ukĩlaaa, nulongola, ĩkamuĩ nuĩwa kĩna wĩĩlĩ. 25 Ĩpa uzo nuulaaĩlĩĩle uulagĩĩlio naukamĩnkĩĩlũ nuwa ukolelua, nukukikyala muumo, walekiũla mũigia nwa kiĩwa ĩpa mutendi wa mulĩmo, uzo ukitũla mulyũkũ muutendi waakue. 26 uMuntu naa wĩsĩĩgile kĩna utĩĩte wĩtekeli, ninduyo sikugililie ululĩmĩ luakue ĩpa wĩkongile ĩnkolo yaakue, uwĩtekeli wa muntu nuasio, ingĩ nakanda. 27 uWĩtekeli naweelu naugila kibyado ntongela ya kĩNzua Tata ingĩ nsuu, kukuasoolia ĩaana naakiĩlue nĩaleli, nĩakiĩlua munzago zaao, sunga kukĩkendegeela muna unkũmbigyulu, kutule kuagila kaudobũ.



2

1 Anũna aane, mulekitũla nuuloeelania, pĩna mutĩĩte uusuĩĩli wa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito mukola ukulu. 2 Kuitĩ kanga muntu wingĩle mũshũnagogi liani nujialile iinanzala ya zahabũ nĩmajialo namaaza; kangĩ wingĩle umutũka nujialile ĩntiila na nkulukulu, 3 niniiinie mukumulaaa unuaiso nujialile ĩmajialo namaaza nukukumuĩĩla, “Kyalansa ue ĩpa pĩna iiza,” nukukumuĩĩla ũmutuka, “Imika ĩpa, katia ĩmika paluandi luane;” 4 mbii, sika mutendile kawĩkĩline niinie kuniinie, namutũla alamuli namutĩĩte ĩmasĩĩgo namabĩĩ? 5 Ntegeelĩ, anũna aane aloogua, uNzua sika aluasaaguĩlene ĩatũka a unkũmbigyulu atũle agolĩ muusuĩĩli, kangĩ asaali a utemi naalualagĩĩle ĩaasio naamuloilue? 6 Ĩpa inie mumuleegĩĩlie ikyulio umutũka. Sika agolĩne naakumudemelaa inie nukukumukuesa ntongela ya malindĩ? 7 ĩAasio sika aao naakulĩtukĩlane ĩliina naliiza namuĩĩtue ndĩlo? 8 Ĩpa gua, mwitenda iiza, kanga mulĩkendegeele ilyagĩĩlio lya kĩtemi, kĩna yandĩkue, “Muloogue umunakaa waako kĩna ĩnkolo yaako.” 9 Ĩpa kanga mualoeelie ĩantu, mukutendaa mulandu nukwilamulua nuUlagĩĩlio zĩ atimuli. 10 Kuitĩ wensi nukukendegeelaa uUlagĩĩlio tũlũ, nukukĩkũmpia mulukaani lumuĩ, wamatimulĩlaa ĩmalagĩĩlio mensi. 11 Kuitĩ uzo naaluũgile, “Ulekigololia,” muene aluũgile, “Ulekiulaga.” Ĩpa gua, kanga wĩĩ sikugoluĩlie ĩpa uulagile, waaza mutimuli wa ulagĩĩlio. 12 Tambulĩ nukwitenda iio zĩ antu naijililamulua kuulagĩĩlio wa ukolelua. 13 Kuitĩ uulamuli ugila kakĩnishungu mumuakue nasikukulagĩĩlaa ĩkĩnishungu; ĩkĩnishungu kyukuudulaa uulamuli. 14 Nsaĩlo kĩ anũna aane, wensi kanga waũge utĩĩte uusuĩĩli, ninduyo mugila kautendi? Uusuĩĩli waasio usũũmile kukumugũnane? 15 Kanga munũna katia mugũli wĩĩ kĩpuĩ nukwikeepeelua nĩkya kulĩa sunga kulutondo lumuĩ, 16 nuwensi mumuani wamuĩĩle, “Lenda nĩmatiliga, woote umooto nukukikyuta,” ĩpa wasiite kumupeela namusilĩlue kumuĩlĩ, nsaĩloo kĩ? 17 Iio nuusuĩĩli, kanga ĩugila kautendi, ingĩ ukiu. 18 Ĩpa wensi nukiũga, “Ue utĩĩte usuĩĩli, ĩne ntĩĩte utendi.” Ndagĩĩla uusuĩĩli waako pĩna kutilĩ kautendi waako, nineene nĩkakukulagĩĩla uusuĩĩli waane kuutendi waane. 19 Ue usuĩlĩĩle kĩna uNzua ingĩ umuĩ, utendile iiza; sunga ĩmasĩĩmuĩ ndayo masuĩlĩĩle nukũkĩkĩma. 20 Ĩpa ue muntu wa lukeemo, usiilene kwimana ya kĩna uusuĩĩli pĩna ugila kautendi ingĩ nakanda? 21 uIbulahimu, tata wĩĩtu, sika alĩ mualĩĩliguene ĩkulukuuluu kuutendi, pĩna alumupũnilie uĨsakĩ umuana waakue paasio paupolelio? 22 Waona kĩna uusuĩĩli alĩ witenda umulĩmo palumuĩ nuutendi waakue, nuusuĩĩli naukondeeleka kuutendi. 23 Paapo uwandĩkua nautimĩĩligua nauũgile; “uIbũlahimu numusuĩĩla uNzua, naialĩĩligua ĩkulukuuluu kumuakue;” kangĩ nduyo alĩ muĩtue musuamuua wa kĩNzua. 24 Mwaona kĩna umuntu ukualĩĩlagiguaa ĩkulukuulu kuutendi waakue, sika kuusuĩĩli udũũ. 25 Iio-iioo nuLahabũ umugololia sika nualĩĩliguane ĩkulukuuluu kuutendi pĩna nuasũgamĩĩlia ĩatumua, nuapũnia kunzi kunzĩla yĩngĩ? 26 Kuitĩ kĩna io umuĩlĩ pĩna kutilĩ kamuau ingĩ mukiu; iio-iioo gua, nuusuĩĩli pĩna ugila kautendi ingĩ ukiu.



3

1 Anũna aane, iingĩ mumiani alekitũla amania, kuitĩ mumanile ya kĩna ishie nakwĩamania kukiligia ulamulua ukulu nangũlũ. 2 Kuitĩ ishie tũlũ kukĩkũmpagiaa. Wensi nasika wĩkũmpilie muutambuli waakue, uyo ingĩ muntu wa kapanga, nusũũmile kuugilia numuĩlĩ wensi gaa kĩna zĩ kũgyuatio. 3 Laaĩ, kukumaĩĩkĩlaa ĩmaguatio mumĩlomo ya mpalasi koona zukugombie ishie, itĩ kukuĩpĩlula ĩmiĩlĩ yaao yensi. 00029.tif Gyuatĩlio lya mpalasi (Yak 3:3) 4 Laaĩ, sunga ĩmapango kanga mĩĩ makulu noo, makugendagiguaa nĩnzega nankulu, makupĩlulaguaa nĩkamankĩlio kaniinio tũlũ kwensi kĩna usiiile kwienda unuasio nwigendia. 5 Iio-iioo nululĩmĩ ndulo ingĩ katũmpĩ kaniino, ĩo lukĩkeemaa wĩkeemi naukulu. Laaĩ kĩna umooto namuniino naukusonsaa uuwĩĩ naukulu zigi-zigi! 6 Nululĩmĩ ndulo luene mooto; luene unkũmbigyulu wa uleki. Mumatũmpĩ mĩĩtu ma muĩlĩ, ululĩmĩ luene lukudobagiaa umuĩlĩ tũlũ wensi, kangĩ lukuishonsa tũlũ naalĩ iumbue, ndulo lukuakĩlagiguaa numooto wa Gehena 7 Kuitĩ munduuli tũlũ zensi ĩza nimu, nĩza noni, nĩnazĩkĩkuesaa, nĩza munanza, tũlũ-tũũlũũ zukudĩĩmaguaa, ndizo zakondile kwidĩĩmua nĩantu. 8 Ĩpa ululĩmĩ kutilĩ nusũũmile kukuludĩĩma, luene ubĩĩ nasika ukulũkupaa, wijuile uulogi naukola ukiu. 9 Kuluasio nakumukulĩlĩa ũShekulu kangĩ Tata, sunga kuluasio nakuazũmĩla ĩantu naalĩ aumbue kumpiani ya kĩNzua. 10 Mumulomo wazuuzu ukupũnaa ukembetua nuuzũmua. Anũna aane, sika ijĩpĩĩle kwitũla itĩ. 11 Mbii, ĩkoolĩne ĩnjiĩlio nyukupũnagiaa ĩmaazĩ na maaza, nĩmaazĩ namakalĩ kuluuzĩ lumuĩ? 12 Anũna aane, umukuu usũũmulene kwipĩa izeituuni, katia umuzabiibu kwipĩa inkuu? Iio-iioo nĩnjiĩlio sika ĩsũũmile kwipũnia ĩmaazĩ ma kĩlenge nĩmaazĩ namaaza. 13 Waani munamasala, numulĩngi pakatĩ yaani? Nwalagĩĩle uutendi waakue mulugendo naluuza nuupolo wa masala. 14 Ĩpa malĩĩ mutĩĩte wĩĩlũ naukalĩ nuuleei munkolo zaani, muleke kĩkũmazukia, kangĩ mulekitambula ulongo mumpola za tai. 15 ĩMasala aya sika maasio namiikile kwipũna kukiania, ĩpa ma muna nsĩĩ, kangĩ ma kĩuntu nĩma kĩShetani. 16 Kuitĩ ĩpaasio pĩna ukoolĩ uwĩĩlu nuuleei, paapo wĩĩlĩ umuzũgo nuutendi wensi naubĩĩ. 17 Ĩpa ĩmasala namapũnile kukiania, kumuandio ingĩ meelu, kangĩ ingĩ ma matiliga, ma upolo, mĩlĩganĩlĩĩlie kwitegeela inkaani za antu, mijuile kĩnishungu ninkali nanziiza, magila kankankani sunga unamampĩlu. 18 Nĩnkali nya kulukuuluu yukupandĩlaguaa mumatiliga nĩaasio naakuleetaa ĩmatiliga.



4

1 uUlugu ukupũna pĩĩ, nuwĩkui pakatĩ yaani ukupũnaa mpĩĩ? Sika muumo munsula zaanine nazĩkĩkuaa mupitũmpĩ piani pya muĩlĩ. 2 Mukuawaguaa, ĩpa muagila kakĩntu; mukuulagaa nukwiona uwĩĩlu, ĩpa sika mwishũũma kwiligia kakĩntu. Mukĩkuaa nukukĩleea ĩpa muagila kakĩntu kunsooko sika mulompile. 3 Mukulompaa ĩpa sika muligilie kakĩntu kunsooko mulompile ibĩĩ, koona mwĩtumĩle munsula zaani. 4 Inie agololia, agoosia nĩakĩĩma, sika mumanilene kĩna ĩkĩsuakĩĩa kya unkũmbigyulu ingĩ ulugu kwa kĩNzua? Luulo gua, wensi nusiiile watũle musuamuua wa unkũmbigyulu ukĩtenda watũle mulugu wa kĩNzua. 5 Katia musĩĩgile kĩna uwandĩkua witambula nakandaane? uMuau nwikyalile munsĩ yĩĩtu ukukuloogaguaane kuuloogua wa wĩĩlũ? 6 Ĩpa ukongelelagiaa uukende; luulo uũgile, “uNzua ukĩsinkaa nĩanalukeemo, ĩpa ukuapeelaa uukende naĩniinupilie.” 7 Luulo gua, mwĩniinupie pa kĩNzua. Musiitĩ ũShetani ninduyo ukakumutalama. 8 Musũgamĩĩlĩ uNzua, ninduyo ukakumusũgamĩĩla inie. Eeliĩ ĩmĩkono yaani inie anamĩlandu, nukukuzoogia inkolo zaani inie namwa nkolo zibĩlĩ. 9 Mwinukua nukwilĩla! Kwisheka kumuani ikaĩlĩke itũle kwilĩla ĩsuka, nuulumbi waani utũle ulanda. 10 Mwĩniinupie ntongela ya kĩShekulu ninduyo ukakumukulia. 11 Muleke kĩteketa anũna aane. Numuteketile umunũna waakue katia kukumulamula umunũna waakue, ukuuteketaa uUlagĩĩlio nukukuulamula uUlagĩĩlio. Ĩpa malĩĩ ukuulamula uUlagĩĩlio, sikukutũlaa mutendi wa Ulagĩĩlio, ĩpa umulamuli. 12 uMupũnia Ulagĩĩlio numulamuli ingĩ umuĩ udũũ, nusũũmile kwigũna nukwiulaga. Uue waani nukumulamula umĩaako? 13 Alĩ gua, inie namwiũga, “Nantende katia mudaau kukiingĩla mukaa ĩmuĩ nukukikyala muumo muaka koo, ikwiyĩnza nukukĩsaĩpia,” 14 niniinie sika mumanile nazikitũla mudaau. uUmĩ waani yaani? Kuitĩ inie ingĩ zĩ liuki naligyelĩĩle kukatũngo, pembele nalĩula. 15 Taazu imuũga, “ũShekulu kanga waloogue nindiishie kuĩ nuumĩ kukitenda itĩ niitĩ.” 16 Ĩpaino mukĩkentula muwĩkeemi waani. uWĩkeemi kĩna waasio ingĩ ubĩĩ. 17 Iio gua, uzo numanile kwitenda namaza waleke kumatenda, kumuakue uzo ingĩ mulandu.



5

1 Alĩ gua, inie agolĩ, lĩlĩ mukuute umuano kunsooko ya nzago nazĩkakumuagaana. 2 iNshao zaani zaolile, nĩmajialo maani malĩĩlue nimpekũnĩ. 3 ĩZahabũ zaani nimpiia zaani zaguĩlĩĩle uũũluĩ, nuũũluĩ waakue ukakumukuĩla, nduo ukilĩa ĩmiĩlĩ yaani zĩ mooto. Mwĩĩĩkĩĩlĩe ĩkĩuto kuntondo za mpelo. 4 Laaĩ katĩ, ĩkĩnamulĩmo kya alĩmi naalĩ aoguĩle ĩmĩgunda yaani naalĩ mukĩgililie kuunele kĩkulilie ĩkĩlanga, nĩkĩlĩlo kiao naalĩ aoguĩle kiingĩlaa muakutuĩ a akĩShekulu wa maũmbĩ. 5 Mukulĩaa kumamona muna nsĩĩ nukukĩloeelia udũũ; mwazigĩnagiaa inkolo zaani kulutondo lwa kuulagua. 6 Namumulamula umunakulukuuluu, namumuulaga; ninduyo sika nwĩsinka niniinie. 7 Luulo gua anũna aane, gigimĩliĩ sunga pĩna ujilishooka ũShekulu. Laaĩ, umulĩmi ulaaaĩlĩĩle uuogoli nauuza wa nsĩĩ, nugigimĩlia kunsooko yaakue sunga pĩna ĩligie ĩmbũla ya muandio nĩnya mpelo. 8 Niniinie gua, gigimĩliĩ, kamiĩ inkolo zaani, kunsooko kwishooka kumuakue ũShekulu yasũgamĩĩlaa. 9 Muleke kĩsũsũmĩla niinie kuniinie anũna aane, mulekilamulua. Laaĩ, uMulamuli wĩĩmĩkile pamĩlango. 10 Anũna aane, impola za anakĩdagu naalĩ atambuĩle muliina lya kĩShekulu, atũle mpiani ya kuagigua ibĩĩ nukwigigimĩlia. 11 Laaĩ, kukuĩĩtaa Aliukũ naakutũlaa akamatĩkũ. Mũigilie impola za ugigimĩlia wa kiYobũ, mwauoonie usiio wa kĩShekulu, ya kĩna ũShekulu ingĩ mukola kĩsuusu kingĩ nĩkĩnishungu. 12 Naikulu nangũlũ gua anũna aane, mulekilapa nukwitea igyulu katia nsĩĩ, sunga kukĩlapo nakiĩngĩ tũlũ kiensi; ĩpa ĩeeze yaani yĩĩ eeze, nĩzũi yaani yĩĩ zũĩ, mulekiguĩla muulamulua. 13 Ukoolĩ wensine mumiani nwiaagigua? Nwalompe. Ukoolĩ wensine mumiani nutĩĩte ĩnkolo ya kulumbĩĩlia? Nuĩmbe ĩmĩmbo. 14 Ukoolĩ wensine mumiani namuluĩle? Nuĩĩte ĩanampala ikyanisa amulompeele, amupake ĩmakũta ku liina lya kĩShekulu. 15 Nuulompi wa usuĩĩli ukakumugũna umuluĩle, nũShekulu ukakumuuukia; malĩĩ alutendile mĩlandu ukileegeligua. 16 Ĩkũmulĩlĩ ĩmĩlandu niinie kuniinie, nukukĩlompeela koona mukamigue. uUlompi wa muna kulukuuluu usũũmĩkilie kanga ĩwĩkakilie. 17 u Elia alĩ muntu lika lĩmuĩ nindiishie, nulompekia ĩmbũla ĩlekikua; nĩmbũla sika nĩkua munsĩĩ kumiaka ĩtatu nĩmieli mutandatu. 18 Nulompa kangĩ, igyulu nalĩpũnia ĩmbũla, ĩnsĩĩ nĩpĩa inkali zaakue. 19 Anũna aane, kanga wensi mumiani wamĩlimĩĩle inzĩla ya tai, nunuĩngĩ wamushookie, 20 walĩnge kĩna unuasio numushookilie umunamĩlandu walege munzĩla ya ulimĩĩli, ukakumĩgũna ĩnkolo yaakue muukiu, nukwikũnĩkĩla uwingĩ wa mĩlandu.



AMAZING GRACE BIBLE INSTITUTE