Acts


1

1 Mukĩtabũ kya muandio, Shekulu Teopilo, alĩ nandĩkile impola za nkaani tũlũ naalĩ wandilie ũYesu kwitenda nukwimania, 2 sunga kulutondo pĩna alĩ musole kwienda kwigyulu, pĩna nukondia kukualagĩĩlia kunzĩla ya kĩMuau Muelu ĩatumua naaluasaaguĩle. 3 Kuaasio nũigyeleela kĩna mupanga kuukuĩlĩ wingĩ pĩna nukondia kwiaagigua, nuĩ kũigyeleelaa kuntondo makumi manĩĩ nukwitambula impola za utemi wa kĩNzua. 4 Pĩna naĩona nĩndĩo nualagĩĩlia; alekipũna mũYelusalemũ, ĩpa lĩlindĩlĩ ilyago lya kĩ Tata, naalĩ muliigilie kumuane, 5 ya kĩna uYohana alukubadĩĩzagiaa kumazĩ, ĩpa inie mukibadĩĩzigua kuMuau Muelu muntondo zoziizi. 6 Iio gua, pĩna naĩlundĩĩla naamukolia naaũga, “Shekulu, zozi ntondone pĩna ukakumĩshookelia ĩĨsilaeli uutemi.” 7 Nuaĩĩla, “Sika mulĩmo waani kwimana intondo kamuĩ matũngo uTata naalumaĩĩkile kuusũũmi waakue umuene. 8 Ĩpa mukiaanũnkula ingũlũ pĩna uMuau Muelu wamuuzĩĩla; niniinie mukitũla akuĩli aane mũYelusalemũ numuUyahũdi wensi numuSamalia, sunga kumpelo ya nsĩĩ.” 9 Pĩna nutambula izi, pĩna alĩ kĩlĩ ilaaa, nunansulua, lyũmde nalĩmuanũnkula pamiiso maao. 10 Pĩna alĩ kĩlĩ alangamĩĩle kwigyulu pĩna alulonguĩle, laaa, antu abĩlĩ naĩĩmĩka piipĩ nĩndĩo naajialile ntiila nzelu, 11 naaũga, “Inie adĩinie antu a Galĩlaya, nĩkĩ muĩmĩkile mwilaaa kwigyulu. ũYesu uyu naaza musolue kwipũna kumiani kwienda kwigyulu, ukiiiza iio-iioo kĩna aza mumuoonie naazulonguĩle kwigyulu.” 12 Paapo naashooka kwienda kũYelusalumũ kwipũna kunkonko nyukuĩtaguaa Mĩzeituni nĩpiipĩ niYelusalemũ zĩ lugendo lwa lutondo lwa wikyali. 13 Pĩna naingĩla, naanankĩla kwityando lya mukiania ityembe pĩna alĩ akikyalaa, uPetelo nuYohana, nuYakobo; nuAndelea, nuPilipo, nuTomaso, nuBalitomayo, nuMatayo, nuYakobo ũshaAlipayo, nuSimoni uZelote, nũYuda sha Yakobo. 14 Ĩa tũlũ alĩ akamantĩĩne munkolo ĩmuĩ muulompi palumuĩ nĩasungu, nuMalia unina wa kĩYesu, nĩanũna aakue. 15 Pantondo zaasio nuĩmĩka uPetelo pakatĩ ya anũna (iyalo lya antu alĩ lialĩĩ gyana nĩmakumi mabĩlĩ;) nuũga, 16 agoosia anũna aane, ijĩpĩĩle uwandĩkua utimĩĩligue naalĩ utambulue nuMuau Muelu pakalĩ kumulomo wa kĩDaudi, mumpola za kĩYuda naalĩ mutongeeli wa aasio naalĩ amuguĩlĩle ũYesu. 17 Kuitĩ alĩ mukamantanigue palumuĩ nindiishie, nuligia ityũmpĩ lya wĩtumi uu. 18 Iio gua, uzo, alugulile mugunda kuuguli wa uonelani, nwitaamĩlia nutanduka, ĩmala maakue mensi namapũna. 19 Nazigyelela kuantu tũlũ naikyalile mũYelusalemũ; sunga umugunda waasio nuĩtua kuntambo yaao, Akelidama, ndogolelio yaakue. Mugunda wa mugali. 20 Kuitĩ yandĩkue mukĩtabũ kya Malumbĩĩlio, “uWikyalo waakue wĩĩ shaamua, ‘Wĩĩ ukutilĩ nwakikyala muasio,’ Kangĩ; ‘uUlindĩĩli waakue wausole wĩngĩ.’ 21 Iio gua, muantu naalĩ kuuzaa kwĩtiatile nindiishie intondo tũlũ pĩna ũShekulu Yesu alukuuzaa nũingĩla nukwipũna kumuĩtu, 22 kwiandia kwipũna uubadĩĩzo wa kĩYohana sunga palutondo pĩna alĩ musolue kumiĩtu kwienda kwigyulu, ijĩpĩĩle umuĩ waao watũle mukuĩli wa wiiuki waakue palumuĩ nindiishie.” 23 Naaaĩĩka abĩlĩ, uYosepu naalukuĩtaguaa Balisaba naalutĩĩte liina lĩĩa Yusito, nuMatia. 24 Naatũlilompa, naaũga, “Ue Shekulu numanile inkolo za antu tũlũ, kulagĩĩle waani numusaaguĩle muĩĩa naabĩlĩ, 25 walĩsole ĩlioma lya wĩtumi uu nuutumua uu nwaulekile ũYuda, wende kuluandĩ luakue umuene.” 26 Naakuĩla nsimbi; ĩnsimbi nyĩmuguĩĩla uMatia; nusagulua wĩĩ palumuĩ nĩatumua naikyumi numuĩ.



2

1 Lutondo lwa Penteskote pĩna nalupika, alĩ akoolĩ tũlũ ensi palumuĩ nailundilĩĩle. 2 Kumpũmpũkĩli kwipũna kwigyulu nauuza mulũgũũzo zĩ mulũgũũzo wa nzega nkulu nĩkũnkile kungũlũ, naumijulia ĩnumba tũlũ muna alĩ ikyalansile. 3 Naziigyeleela nĩmĩ naalĩ zĩtemanukile zĩ nĩmĩ za mooto naalĩ zĩĩmile mumuntu wensi. 4 Tũlũ naijulua nuMuau Muelu, naandia kwitambula kuntambo nazĩngĩ kĩna uMuau alĩ waatongelĩĩle kwilikitia. 5 Alĩ akoolĩ kũYelusalemũ Ayahũdi naikyalile, antu akulia-Nzua a ndugu zensi nsĩlĩlĩ igyulu. 6 uMulũgũũzo pĩna nũigigua, maũmbĩ namĩlundĩkĩĩla namatunduala, kuitĩ wensi waao alĩ wiigilie kĩna itambula kuntambo yaakue yaakuee. 7 Naakũmia tũlũ, naakulĩlua, naaũga, “Ĩa tũlũ naitambula, sika Agalĩlayane. 8 Yatũla mbii ishie kwiiigia ĩntambo yĩĩtu naalĩ kualelue ndĩzo? 9 ĩApaliti nĩAmedi nĩAelamani, nĩndĩo naikyalile kuMesopotamia, kuUyahũdi nukuKapadokia, Ponto nĩAsia, 10 Piligia nĩ Pampilia, Mĩsili ninandĩ za Libia piipĩ nukuKilene, nĩagenda kwipũna kuLumĩ, ĩAyahũdi nĩ aasio naalĩ atiati a wĩtekeli waao, 11 ĩAkelete nĩAlabu; kukiigyũlia ĩa itambula kuntambo zĩĩtu uutendi naukulu wa kĩNzua!” 12 Naakũmia tũlũ, naingĩĩlua ninkankani naĩĩ kĩtambuĩla ĩeene kueene, “Aaizi itĩ ndogolelio yaakue yaani. 13 ĩĨĩa naakuapopota nukwiũga, ‘Agaalile mubinio mupia.’” 14 Ĩpa uPetelo nuĩmĩka palumuĩ nĩnaikyumi numuĩ, nwitunta ululi luakue nuaĩĩla, “Ĩnie agoosia a Uyahũdi niniinie namwikyalile mũYelusalemũ, manĩ ulukaani ulu, tegeelĩ inkaani zaane. 15 Sika iio kĩna musĩĩgile; ĩa sika agaalile, kuitĩ ingĩ nsaa ya katatu ya munsĩ; 16 ĩpa ulukaani ulu lualu naalĩ lutambulue numunakĩdagu Yoeli. 17 ‘Ikitũla pantondo za mpelo, uũgile uNzua, nĩkakuiitĩla ĩantu tũlũ uMuau waane, nĩaana aani, agoosia nĩnaakĩĩma, ikipũnia unakĩdagu; nĩasumba aani ikiona maono; nĩanampala aani ikiloota ndooti 18 Sunga pantondo zaasio nĩkakuiitĩla ĩĩtumi aane, 2 agoosia nĩnaasungu, uMuau waane, Ndĩo ikipũnia uunakĩdagu. 19 Nikipũnia makula mukiania mwigyulu niilĩngasĩĩlio muna nsĩlĩlĩ ya nsĩĩ, mugali numooto numulũke wa liukĩ. 20 ĩMpasu ijilikaĩlĩka kwitũla wiilu, numueli kwitũla mugali pĩna ulutondo lwa kĩShekulu lũkĩĩlĩ kalaaza, ulutondo nalukulu nalukigyelela kualiĩ. 21 Kangĩ ikitũla wensi nukakulĩtekela ĩliina lya kĩShekulu ukigũnua.’ 22 “Agoosia a Ĩsilaeli, tegeelĩ inkaani izi; ũYesu Munazaleti, muntu naalĩ mũgyeleligue kumiani nuNzua kuutendi kwa kĩuyo pakatĩ yaani, kĩna uniinie akola namumanile; 23 wa yuuyu naalĩ mupũnigue kũshiio lya kĩNzua nuumani waakue kwipũna iyuukĩ; inie namumukononteela mumusalaba nukukumuulaga kumĩkono ya antu naabĩĩ. 24 Ĩpa uNzua numũiukia, numutũnguĩla muuwai wa nkia, kunsooko sika alĩ ishũũmĩkile waguĩlue nduo. 25 Kuitĩ uDaudi uũgile mumpola zaakue, ‘Kuuzaa numuoonie ũShekulu ntongela yaane intondo zensi, Kunsooko wĩĩlĩ pamukono waane wa kĩgoosia ndekishũngũsĩka. 26 Luulo gua ĩnkolo yaane nĩlumba, ululĩmĩ luane nalulumbĩĩligua; Kangĩ umuĩlĩ waane ukakikyala muulaaĩĩli. 27 Kunsooko sikukindekelia ĩnkolo yaane kuulungu; Sunga sikukakumuleka uMuelu waako wauone uoononeki. 28 Unĩngilie injĩla za upanga; Ukakinjulia ulumbi pausiu waako.’ 29 “Agoosia anũna aane, kantambule kuukamatĩkũ ntongela yaani impola za munampala wĩĩtu uDaudi, ya kĩna nukia, nuĩĩkua; nĩkĩbĩĩla kiakue kĩkoolĩ kunsĩĩtu sunga nantende. 30 Iio gua kunsooko alĩ munakĩdagu, nwimana ya kĩna uNzua alumulapĩĩle kwilyapo kĩna ukakumunansulĩlia umuĩ wa wĩleli wa kĩĩno kiakue wikyalanse mwityengu luakue lya kĩtemi; 31 umuene mukoleka pĩna nutoongela kukuzioona izi, alutambuĩle impola za wiiuki wa kĩKilisito ya kĩna sika nulekua kuulungu, sunga umuĩlĩ waakue sika nauona uoononeki. 32 “ũYesu wayu uNzua naalumũiukilie, nindiishie tũlũ kuakuĩli a mpola izi. 33 Iio gua, pĩna nunankĩligua sunga kumukono nwa kĩgoosia nwa kĩNzua nukwiligia kwa kĩTata ilyago lya Muau Muelu, ukiitile ĩkĩntu ĩkĩ namukĩoonie nukukukiigia. 34 Kuitĩ uDaudi sika alunankĩĩle kwigyulu, ĩpa umuene mukoleka uũgile, ‘Shekulu alumuĩĩlĩĩle ũShekulu waane, Kyalansa pamukono waane nwa kĩgoosia 35 Sunga pĩna nĩkakuaĩĩka ĩanaulugu aako nsĩlĩlĩ ya mĩgulu yaako.’ 36 “Luulo gua, ĩnumba tũlũ nya Ĩsilaeli amane kutai ya kĩna uNzua wamutendile ũYesu unuasio naalĩ mumukonontelĩĩle mumusalaba kwitũla Shekulu, kangĩ Kilisito.” 37 Pĩna naiigia izi naasonsua munkolo zaao, naamuĩĩla uPetelo nĩatumua naĩngĩ, kutendeii, agoosia anũna ĩĩtu. 38 uPetelo nuashookeelia, “Pelĩ, mubadĩĩzigue wensi mumiani muliina lya kĩYesu Kilisito, muleegeligue ĩmĩlandu yaani, niniinie mukiligia ĩkĩpeegua kya Muau Muelu. 39 Kuitĩ ilyago ingĩ kumiani nukuaana aani nukuaasio naĩĩlĩ kulĩ tũlũ ensi, ĩaasio ũShekulu Nzua wĩĩtu ukuĩĩtaa kumuakue.” 40 Nuakuĩla kunkaani nazĩngĩ ningĩ, nukukuasugula nuũga, “Ĩgũnĩ kwipũna muwĩleli uu wa uleki.” 41 Iio gua, ĩaasio naalĩ aanũnkuĩle ulukaani luakue naabadĩĩzigua; nulutondo luasio naĩongeela antu magana ma nzogũ matatu. 42 Naĩkamatĩkia muumanigua wa atumua, numuukamamtani, nukukuuega uugalĩ numuulompi. 43 Muntu wensi nũingĩĩlua nuooa; makula mingĩ niilĩngasĩĩlio naitendua nĩatumua. 44 Tũlũ naalĩ asuĩlĩĩle alĩ akoolĩ palumuĩ, niintu tũlũ alĩ asangĩĩle, 45 nukwigulia inshao zaao niintu yaao naalĩ kuuzaa atĩĩte nukukuoomolania tũlũ kwilika lya usilĩlua wa muntu wensi. 46 Lutondo kulutondo kunkolo ĩmuĩ alĩ kuuzaa akoolĩ muNumba ya kĩNzua nukwilĩa uugalĩ munumba zaao. Nailĩa ndia zaao kuulumbi nukunkolo nanzelu, 47 naakumukũmazukia uNzua nukukualoeelia ĩantu tũlũ. ũShekulu nongeeelia lutondo kulutondo iyalo lya aasio naalĩ igũnua.



3

1 uPetelo nuYohana alĩ inankĩla kwienda ensi kuNumba ya kĩNzua pityũngo lya ulompi nsaa ikyenda. 2 Numuntu umuĩ naalĩ munakĩtele kwipũna mundaa ya kĩnina alukukenkaguaa nĩantu, numuĩĩka pamulango wa Numba ya kĩNzua naukuĩtagũaa Muuza, walompe iipeegua kuantu naiingĩla muNumba ya kĩNzua. 3 Uzo pĩna numuona uPetelo nuYohana iingĩla muNumba ya kĩNzua, nulompa wapeegue kĩpeelo. 4 uPetelo numutuupĩĩla palumuĩ nuYohana nuũga, “Kulaae ishie.” 5 Nualaaĩkia, nusĩĩgile ukipeegua kĩntu ndĩo. 6 Ĩpa uPetelo nuũga, “iMpiia nĩzahabũ numugila, ĩpa nanikĩtĩĩte, kĩĩkio nukukupeela. Kuliina lya kĩYesu Kilisito Munazaleti, ĩĩmĩka ugende.” 7 Numũtyapa kumukono waakue wa kĩgoosia, numunansula; ĩkamuĩ ĩmĩgulu yaakue niing'ueng'ue yaakue nailigia ngũlũ. 8 Nupũũta, nuĩmĩka, nugenda; nũingĩla muNumba ya kĩNzua palumuĩ ndĩo, nwigenda, nwipũũta pũũta nukukumukũmazukia uNzua. 9 Antu tũlũ naamuona wigenda nukukumukũmazukia uNzua. 10 Naamumana ya kĩna muene alukuuzaa nwikyalansile nukwilompa iipeegua pamulango Muuza wa Numba ya kĩNzua. Naijulua numuntũmbĩ nuukũmia mumpola izi naalĩ zigyelĩĩle kumuakue. 11 Paapo pĩna aluityapile uPetelo nuYohana, antu tũlũ naĩlundĩkĩĩla kuukaaũ kumuao mukĩanda nakyukuĩtaguaa kĩanda kya kĩSolomoni, naakulĩlua dũũ. 12 uPetelo pĩna nuona izi nuaĩĩla ĩantu, “Agoosia a Ĩsilaeli, nĩkĩ mũkulĩlua izi, sunga nukukukutuupĩĩla ishie zĩ kĩna ndiishie kumutendile uzo wagende kungũlũ zĩĩtu undiishie, katia kunsooko ya ukulia-Nzua wĩĩtu.” 13 uNzua wa kĩĨbũlahimu nuĨsakĩ nuYakobo, uNzua wa atata ĩĩtu wamukulagiaa uMwĩtumi waakue ũYesu, uuyo inie naalĩ mumusakilie nukukumukaana ntongela ya kĩPilatu pĩna alupũnilie ulamuli umuasio watũnguĩlue. 14 Inie gua namumukaana uyo naMuelu na Munakulukuuluu, namulooa mupeegue umuulagi, 15 namumuulaga uyo uMuandio wa upanga, uyo uNzua naalumũiukilie kwipũna muakiu, nindiishie kuakuĩlli aakue. 16 ĩLiina liakue, nukuusuĩĩli muliina liakue, lyumupĩĩle ingũlũ umuntu uyu namumuoonie nukukumumana; nuusuĩĩli mwa kĩYesu wamupeelaa uyu uumuĩ wa kapanga ntongela yaani inie tũlũ. 17 Ĩpaino anũna aane, manile ya kĩna alĩ mutendile izi kuusiitimana, kĩna iio ĩakulu aani naalĩ atendile. 18 Ĩpa impola izo naalutanantilie uNzua kwipũna ĩkalĩ kumĩlomo ya anakĩdagu tũlũ, ya kĩna uKilisito waakue ukiaagigua; ziizo watimĩlĩĩlie itĩ. 19 Pelĩ gua, mupĩluke, ĩmĩlandu yaani ĩlimansĩĩligue, koona maaze ĩmatũngo ma usepeeleki namapũnile kwa kĩShekulu; 20 koona wamutume uKilisito naalĩ muaĩĩkĩligue kwipũna ĩkalĩ, muene ũYesu, 21 naalĩ yumũjĩpĩĩle kwiaanũnkulua kwigyulu, sunga maaze ĩmatũngo ma kutendua upia intu tũlũ, naalĩ matambulue nuNzua kumĩlomo ya anakĩdagu aakue naeelu kwipũna iyuukĩ ĩkalĩ. 22 Kuitĩ uMusa nuũga, “ũShekulu Nzua ukakumunansulĩlia inie munakĩdagu nukipũna muanũna aani zĩ uneene; mukakumũigia mumpola tũlũ nukakumuĩĩla. 23 Kangĩ ikitũla ya kĩna muntu wensi nasikukamũigia umunakĩdagu uyo ukioononeka nukwileegigua pakatĩ ya antu aakue.” 24 Kangĩ nĩanakĩdagu tũlũ kwipũna uSamueli nĩndio naalĩ amutiatile, tũlũ naalĩ atambuĩle alĩ atanantilie impola za ntondo izi. 25 Inie mwĩaana a anakĩdagu nilyago uNzua naalĩ ilagaanile nĩatata aani pĩna numuĩĩla uIbũlahimu, “Muwĩleli wako indugu tũlũ za unkũmbigyulu zikikembetua.” 26 Nzua pĩna numũiukia kwupũna muakiu uMwĩtumi waakue Yesu, numutuma kumiani tangua, wa mukembete wamuleegie wensi mumuani kwipũna muubĩĩ waakue.



4

1 Pĩna alĩ kĩlĩ akĩtambuĩla nĩantu, ĩapolia numukulu wa numba ya kĩNzua, nĩAsadukayo naaaagaana. 2 Naaĩĩpĩlua kunsooko akuamania ĩantu nukwitanantia mwa kĩYesu uwiiuki wa akiu. 3 Naaaguĩla, naaaĩĩka mukĩtũngo sunga mudaau, kuitĩ alĩ yaazaa mpĩndĩ. 4 Ĩpa muaasio naalĩ igyũũlie ulukaani, iingĩ naasuĩĩla; ĩagoosia dũũ alĩ zĩ magana ma nzogũ mataano. 5 Pĩna naweela, ĩakulu nĩanampala nĩalangi naĩilingĩĩla kũYelusalemũ, 6 nuAnasi umupolia namukulu, nuKayapa nuYohana nuAlekizando, nĩndĩo ensi naalĩ a kĩntua numupolia namukulu. 7 Pĩna naaaĩĩka pakatĩ, naaakolia, “Kungũlũ kĩ nukuliina lya kuani, inie mumatendile aya?” 8 Paapo uPetelo namũjulue nuMuau Muelu nuaĩĩla, “Inie akulu a antu nianampala a aĨsilaeli, 9 kanga kukoligue nantende mumpola za utendi nauuza naalĩ mutendelue umunakĩtele, kunzĩla kĩ alĩ mukamigue, 10 mumane inie tũlũ nĩantu tũlũ a Ĩsilaeli kĩna kuliina lya kĩYesu Kilisito Munazaleti naalĩ mumukonontelĩĩle inie mumusalaba, uzo uNzua numũiukia kwipũna muakiu; kwa kĩuyo umuntu uyu wĩĩmĩkile mupanga ntongela yaani. 11 Uzo muene gyũe naalĩ mulĩsiitile inie azengi, ndĩlo lialĩĩ igyũe kyulu lya kuluũno. 12 Kangĩ kutilĩ kaugũnua kunuĩngĩ kaumuĩ, kuitĩ kutilĩ kaliina naliĩngĩ nsĩlĩlĩ igyulu naalĩ apeegue ĩantu nalyukũjipĩĩle ishie kwigũnua nĩndĩlo.” 13 Pĩna naauona uukamatĩkũ wa kĩPetelo nuYohana, nukwilĩnga kĩna alĩ antu udũũ nasika amanigue, naakulĩlua, naalĩnga kĩna alĩ yĩensi nũYesu. 14 Ĩpa naamuona umuntu naalĩ mukamigue wĩĩmĩkile palumuĩ nĩndĩo, naaulia kalukaani lwa kushookeelia. 15 Pĩna naaalagĩĩlia apũne mũlindi, naalonga ĩkialo eene kuene, 16 naaũga, “Kuatendele yaani ĩantu ĩa? Kuitĩ yĩkualiĩ kuantu tũlũ naĩkikyalaa mũYelusalemũ kĩna kĩlĩngasĩĩlio kĩkulu kĩtendue nĩndĩo, sunga sika kusũũmile kukukĩkaana. 17 Ĩpa koona lukaani lulekishapatĩla kuantu, kwĩoopookie alekitambula kangĩ kumuntu kaumuĩ kuliina ĩlĩ.” 18 Naaĩĩta, naaalagĩĩlia alekitambula kalukaani kangĩ alekimania muliina lya kĩYesu. 19 Ĩpa uPetelo nuYohana naashookeelia naaaĩĩla, “Kanga ĩkulukuuluu ntongela ya kĩNzua kukumũigia inie kwikĩla uNzua, lamulĩ uniinie; 20 kuitĩ ishie sika kusũũmile kwileka kukuzitambula impola naalĩ kuzioonie nukukuziigia.” 21 Pĩna naakondia kukuoopookia naaatũnguĩla; sika naaona nzĩla ya kukuakaasĩlia kunsooko ya antu, kuitĩ ĩantu ensi alĩ akumukulia uNzua kuluasio naalĩ lutendekile. 22 Kuitĩ umuntu naalĩ mutendelue ĩkĩlĩngasĩĩlio kya kukamigua, ĩmiaka yaakue alĩ ĩkĩlile makumi manĩĩ. 23 Pĩna naatũnguĩlua naenda kuantu aao, naaaganuĩla impola zensi naalĩ aĩĩlue nĩapolia naakulu nĩanampala. 24 Ndĩo pĩna naiigia, naĩtunta induli zaao kunkolo ĩmuĩ kwa kĩNzua, naaũga, “Shekulu, ue ingĩ uue naalutũndile igyulu nĩnsĩĩ, nanza niintu tũlũ yensi naikoolĩ muasio. 25 ninduue kumulomo wa kĩtata wĩĩtu Daudi, mwĩtumi waako, alutambuĩle kungũlũ za kĩMuau Muelu, ‘Nĩkĩ indugu nazĩngĩ zikalamukĩlana Nĩantu asĩĩgile ĩza nakanda? 26 ĩAtemi a muna nsĩĩ ĩkitinkĩlĩĩlie Nĩakulu ndĩo akomilie ĩkialo Amusiite ũShekulu nuKilisito waakue.’ 27 Kuitĩ tai, uHelode nuPontia Pilatu palumuĩ nindugu nazĩngĩ nĩaantu a Ĩsilaeli naakĩkomia ĩkialo mukaa ĩĩ mumpola za Mwĩtumi waako naMuelu Yesu naalumupakile ĩmakũta, 28 atende mensi namĩkono. 29 Ĩpaino, Shekulu, alaae uoopookia waao, uapeele ĩĩtumi aako atambule ulukaani luako kuukamatĩkũ wensi, 30 pĩna winansula umukono waako kwikamia, niilĩgasĩĩlio nĩmakula matendeke muliina lya Mwĩtumi waako Muelu Yesu. 31 Pĩna naakondia kwilompa, umuasio muna alĩ ĩlundĩlĩĩle naishũngũsigua, tũlũ naijulua nuMuau Muelu, naatambula ulukaani lwa kĩNzua kuukamatĩkũ.” 32 iYũmbĩ lya aassio naalĩ asuĩlĩĩle, ĩmioo yaao ninkolo zaao nazitũla umuĩ sunga ukutilĩ nunumuĩ naaluũgile kĩna kĩntu kiensi naalukĩtĩĩte ingĩ nsao yaakue umuene, ĩpa intu yensi alĩ ya nsangĩ. 33 Nĩatumua naapũnia uukuĩli wa wiiuki wa kĩShekulu Yesu kungũlũ ningĩ, nuukende wingĩ nawĩĩma mumiao tũlũ. 34 Kuitĩ ukutilĩ nunumuĩ pakatĩ yaao naalĩ muulĩlue kakĩntu, kunsooko ĩaasio naalĩ atĩĩte ĩmĩgunda katia numba alĩ akugulagiaa naatuala ĩngele ya zaasio naagulilie, 35 naamĩĩĩka pamĩgulu ya atumua; muntu wensi noomoelua kwilika lya usilĩlua waakue. 36 Alukoolĩ Mulawi mukolakaa wa Kiipulo ĩliina liakue Yosepũ naalukuĩtaguaa nĩatumua Balinaba, ĩndogolelio yaakue muana wipyumbulio. 37 Nduyo alutĩĩte mugunda, nuugulia, nuzileeta impiia, nuzĩĩka pamĩgulu ya atumua.



5

1 Ĩpa umuntu umuĩ ĩliina liakue Anania palumuĩ numusungu waakue uSapila alĩ agulilie nsao, 2 naalĩpisia ityũmpĩ lya ngele, umusungu nduyo alumanile, nuleeta ityũmpĩ lĩmuĩ nulĩĩĩka pamĩgulu ya atumua. 3 uPetelo nuũga, “Anania, nĩkĩ ũShetani ukũjuilie ĩnkolo yaako, umuĩĩle ulongo uMuau Muelu nukwipisia ityũmpĩ lya ngele ya mugunda? 4 Pĩna alĩ ukoolĩ kumuako sika alĩ nsao yaakone? Nĩpĩna nauguligua sika alĩ wĩĩlĩ muusũũmi waakone? Yatũla mbii nuĩĩka ulukaani ulu munkolo yaako? Sikuaĩĩlĩĩle kaantu ulongo, ĩpa uNzua umuene.” 5 uAnania pĩna nwigyũlia inkaani izi, nugua, nutiĩka ĩnkolo. Tũlũ naalĩ igyũlie izi naingĩĩlua nuooa wingĩ. 6 ĩasumba naĩĩmĩka, naamutũnga ntiila, naamutuala kunzi, naamuĩĩka mukĩbĩĩla. 7 Pĩna nazikĩla zĩ nsaa zitatu, umusungu waakue nũingĩla nduzo alĩ mugila kampola izi naalĩ zigyelĩĩle. 8 uPetelo numukollia, “Mbuĩla, alĩ mugulilie umugunda kuuguli wauune? Nuũga, Eeze, kuuguli wau-waauu.” 9 uPetelo numuĩĩla, “Yatũla mbii, sunga namukamantana kukumugema uMuau wa kĩShekulu. Laaa, ĩmĩgulu yaao naaza amuĩĩkile ũsheenie ĩkoolĩ panzi pamulango, nĩndĩo ĩkakukutuala kunzi ninduue.” 10 Ĩkamuĩ nugua pamĩgulu yaakue, nutiĩka ĩnkolo. ĩasumba aasio pĩna naingĩla naamuagaana wakiaa, naamutuala kunzi, naamuĩĩka palumuĩ nũsheeo. 11 iKyanisa liensi sunga tũlũ naalĩ aziigilie izi naingĩĩlua nuoona wingĩ. 00248.tif Kĩanda kya kĩSolomoni (Ut 5:12) 12 Kumĩkono ya atumua ilĩngasĩĩlio iingĩ nĩmakula mingĩ namatendua paantu. Nĩndĩo alĩ akamantĩĩne kunkolo ĩmuĩ mukĩanda kya kĩSolomoni. 13 Muĩĩa naĩngĩ, ukutilĩ nunumuĩ naalugimilie kwikamantana nĩndĩo, ĩpa ĩantu alĩ aakulilie. 14 Naalĩ asuĩlĩĩle naĩongeela mwa kĩShekulu, iingĩ, agoosia nĩasungu; 15 sunga munzĩla nankulu naĩĩ kuapũnia ĩaluĩle kunzi, naaaĩĩka muulĩlĩ numuipapa, koona uPetelo pĩna wikĩla, umulimĩlĩmĩ waakue udũũ uatambĩĩla ĩĩa. 16 Nĩantu naalĩ ĩĩlĩ muĩshaalĩ naipilimĩlĩĩlie iYelusalemũ naĩlundĩĩla, naakualeeta ĩaluĩle nĩndĩo naakuagagiguaa nĩmasĩĩmuĩ, naakamigua tũlũ ensi. 17 Nuuuka umpolia namukulu nĩndĩo naalĩ ĩensi ninduyo, ingĩ ityũmpi lya Asadukayo, naijuile uwĩĩlũ, 18 naaaguĩla ĩatumua naaaĩĩka mukĩtũngo. 19 Ĩpa uMalaĩka wa kĩShekulu nwigyula ĩmĩlango ya kĩtũngo muutiku nuapũnia, nuũga, 20 “Longolĩ muĩmĩke munumba ya kĩNzua muaĩĩle ĩantu inkaani zensi za Upanga uu.” 21 Pĩna naiigia izi, naiingĩla munumba ya kĩNzua kĩlĩ daau naiimania. Nuuza umupolia namukulu nĩndĩo naalĩ ĩensi ninduyo, naaailingĩĩla ĩanilindĩ nĩanampala ensi aĨsilaeli, naatuma ĩantu kukĩtũngo koona aaleete. 22 Ĩpa ĩĩtumi pĩna naapika, sika naaaona mukĩtũngo, naashooka, naapikia impola, 23 naaũga, “ĩKĩtũngo kukiagaanile kigyalĩlue kĩĩsa, nĩalindĩĩli ĩĩmĩkile pamulango, ĩpa pĩna kwaũgyũla, sika kwamuona kamuntu muasio.” 24 Pĩna naiigia inkaani izi, umukulu wa alindĩĩli a numba ya kĩNzua nĩapolia naakulu naingĩĩlua ninkankani mumpola zaao, naasiitimana ulukaani ulu lukitũla mbii. 25 Nuuza umuntu, nuaĩĩla nuũga, “Laaa, ĩantu aasio naaza muaĩĩkile mukĩtũngo akoolĩ munumba ya kĩNzua, ĩĩmĩkile akuamania ĩantu.” 26 Paapo umukulu wa alindĩĩli nulongola palumuĩ nĩantu aakue naaaleeta, ĩpa sika kungũlũ, kuitĩ alĩ aoopookile ĩantu aleke kuakua ĩmagũe. 27 Pĩna naaaleeta, naaĩĩmĩkia pakatĩ ilindĩ. uMupolia namukulu nuakolekeelia. 28 nuũga, “Sika alĩ kumukonontelĩĩliene mulekimanĩlia muliina ĩlĩ; laaĩ, niniinie mwalijulagiaa iYelusalemũ ĩmamania maani, kangĩ musiiile mukuleetele ishie umugali wa muntu nuasio.” 29 Ĩpa uPetelo nĩatumua naaashookeelia naaũga, “Yukũjĩpĩĩle kukumugombia uNzua kwikĩla ĩantu. 30 uNzua wa atata ĩĩtu alumũiukilie ũYesu naalĩ mumuulagile inie namumusũntia mwikyota. 31 uNzua wamukulilie kumukono waakue wa kĩgoosia, wĩĩ Mutongeeli nuMugũni, wamĩpeele ĩĨsilaeli uupeli nuuleegeligua wa mĩlandu. 32 Ishie kuakuĩli ampola izi, nuMuau Muelu gaa, uNzua nukuapeelaa ĩaasio naakumugombagiaa.” 33 Ĩo pĩna naiigia izi, naatakĩkia, naasiia kukuaulaga. 34 Ĩpa umuntu umuĩ, Mupalisayo, ĩliina liakue Gamalieli munilindĩ, mulangi wa Ulagĩĩlio naalĩ mukuligue nĩantu tũlũ nuĩmĩka pilindĩ, nulagĩĩlia ĩantu aasio apũnigue kunzi kwityũngo niino. 35 Paapo nuaĩĩla, “Agoosia a Ĩsilaeli, mwĩkendegeele kĩna mukakuatendela ĩantu ĩa. 36 Kuitĩ pĩna alĩ zikĩĩlĩ intondo izi, nwigyelela uTeuda nwĩtenda kĩna uzo muntu mukulu, ĩantu zĩ magana manĩĩ naakamantana ninduyo; uyo nuulagua, nĩndĩo ensi naalĩ amutiatile naapalansana naitũla sika kĩntu. 37 Pembele nwigyelela ũYuda Mugalĩlaya, pantondo za kuandĩka ĩmiina, nualũta antu ĩĩa naamulondeela, ninduyo nulimĩĩla, nĩndĩo ensi naalĩ amutiatile naapalansana. 38 Ĩpa ino nukumuĩĩla, ĩsuga-nsugĩ nĩantu ĩa, alekĩ; ĩpa anga ĩmasĩĩgo aya numulĩmo uu ĩupũnile kuantu, ukioononeka, 39 ĩpa anga ĩupũnile kwa kĩNzua sika musũũmile kukuwoonoona, koona muleke kigyelela kĩna mukĩkua nuNzua.” 40 Naamũigia, nĩndĩo pĩna naaĩĩta ĩatumua, naaakua, naaalagĩĩlia alekitambula kuliina lya kĩYesu, naalekela. 41 Iio gua, ndĩo naapũna mũlindĩ liasio, nailumba kunsooko alĩ aalĩĩligue kĩna alĩ ijĩpĩĩle kwimelua kunsooko ya liinaa liakue. 42 Mumeelele, nuMunumba ya kĩNzua numunumba zaao sika alĩ akulekaa kwimania nukwitanantia iMpola naNziiza za kĩYesu kĩna ingĩ Kilisito.



6

1 Pantondo zaasio pĩna ĩamanigua alĩ iongeeleka iyalo liao, ĩAyahũdi a kĩGiliki alĩ akuang'ung'untĩlia ĩAebũlania, kunsooko mumeelele alĩ aagumanĩlĩĩlie ĩakiĩlua aao muoomoelua. 2 Naikyumi naabĩlĩ naamĩlundĩĩla ĩnkaami ya amanigua naaũga, “Sika yukũjĩpĩĩle ishie kuleke kwitanantia uLukaani lwa kĩNzua nukukĩtuma umulĩmo pandia. 3 Luulo gua anũna ĩĩtu, muasaagule antu mupũngatĩ pakatĩ yaani, ĩa lukũmo naluuza, naijulue nuMuau nĩmasala, kuaĩĩke mumulĩmo uu. 4 Ishie gua kukakĩkamatĩkia muulompi nukukulutanantia uLukaani.” 5 uLukaani ulu nalualoeelia ĩanamulundo, naamusaagula uSitepano, muntu naalĩ wijuile uusuĩĩli nuMuau Muelu, nuPilipo, nuPolokolo, nuNikanoli, nuTimoni, nuPalimena, nuNikolao naalĩ mutiati wa wĩtekeli wa kĩYahũdi, nupũnile kuAntiokia. 6 Awa naaĩĩmĩkia ntongela ya atumua, naalompa, naaĩĩka ĩmĩkono yaao mumuao. 7 uLukaani lwa kĩNzua nalusapatĩla, niyalo lya amanigua naliongeeleka zigi-zigi mũYelusalemũ, nĩapolia iingĩ naaugombia uUsuĩĩli. 8 NuSitefano namwijulue nuukende ningũlũ, alukutendaa ĩmakula namakulu niilĩngasĩĩlio pakatĩ ya antu. 9 Paapo ityũmpĩ lya aasio naalĩ ishũnagogi naalĩ lyukuĩtaguaa lya Akolelua nĩlya Akilene nĩlya Alekizandelia, nĩaasio kwipũna kuKilikia nĩAsia, naĩĩmĩka kukĩkunguma nuSitepano. 10 Ĩpa sika naasũũma kukĩkunguma nĩmasala muna uMuau alukumupambĩla. 11 Paapo naaasisikĩĩlia ĩantu, naalĩ aũgile, “Kwamũgyũlagiaa umuntu uyu witambula inkaani za kumutukĩla uMusa nuNzua.” 12 Naaalũangĩla ĩantu nĩanampala nĩalangi; naamuagaana, naamuguĩla, naaamutuala kuntongela ilindĩ, 13 naĩĩmĩkia ĩakuĩli a ulongo, naalĩ aũgile, “uMuntu uyu sikukulekaa kwitambula iinkaani za kusiita Pana yeelu nuUlagĩĩlio; 14 kuitĩ kwamũigagiaa witambula ya kĩna uyo ũYesu Munazaleti ukitaula ĩpa nukwikaĩla intendo naalĩ kuapeegue nuMusa.” 15 Tũlũ ensi naalĩ ikyalansile pilindĩ naamutuupĩĩla naamuona uusiu waakue zĩ usiu wa kĩmalaĩka.



7

1 uMupolia namukulu nuũga, “ĩMpola izi yoine zĩĩlĩ.” 2 uSitepano nuũga, “Agoosia anũna aane nĩatata aane, tegeelĩ. uNzua wa ukulu alumwigyelelĩĩle utata wĩĩtu uIbũlahimu pĩna alĩ kĩlĩ wĩĩlĩ kuMesopotamia, pĩna alĩ wikaalĩ kwishaamĩla kuHalani. 3 numuĩĩla, ‘Lega munsĩ yaako numuantu aako, wende kunsĩĩ nanĩkakukulagĩĩla.’ 4 Paapo nulega munsĩĩ ya Akalidayo nwikyala kuHalani, nulega kuasio pĩna ũshee nukia, uNzua numusaamĩlia muna nsĩĩ ĩĩ namwikyalile inie ĩpaino. 5 Sika alumupĩĩle kausaali munu sunga uwa kuĩĩkĩla umugulu, ĩpa nuĩĩka ilyago kĩna ukakumupeela yĩĩ nsao yaakue nuwĩleli waakue naupolokile pĩna alĩ kĩlĩ mugila kamuana. 6 uNzua nuũga itĩ, ya kĩna uwĩleli waakue ukitũla ugenda munsĩĩ ya antu naĩngĩ nĩndĩo ĩkakuatenda ĩĩ asese aao nukuatendela naibĩĩ kumiaka magana maanĩĩ. 7 Nindugu niasio nĩkakuatenda ĩĩ asese, nĩkakualamula uneene, aluũgile uNzua; nĩpĩna ijilikĩla yaasio, ikilega; nĩndĩo ijile kĩntekela ĩne papaapa. 8 Numupeela ilyago lya walaami. uIbũlahimu numulela uIsaki, numualamia palutondo lwa munaana. uIsaki numulela uYakobo; uYakobo nualela iishekulu ĩĩtu naikyumi naabĩlĩ. 9 iIshekulu aasio naatũla nuwĩĩlũ kwa kĩYosepũ, naamugulia wende kuMĩsili; ĩpa uNzua nuĩ palumuĩ ninduyo, 10 numupũnia munzago zaakue zensi, numupeela ukende nĩmasala ntongela ya kĩPalao, umutemi wa Mĩsili; ninduyo numuĩĩka wĩĩ mutongeeli wa Mĩsili, kangĩ wa numba yaakue yensi. 11 Nayĩĩ nzala munsĩĩ yensi nya Mĩsili nĩnya Kanaani, nuluago lukulu; ĩatata ĩĩtu naaulia india. 12 Pĩna uYakobo nũigia ya kĩna kuMĩsili ukoolĩ upemba, nuatuma ĩatata ĩĩtu nkua ya muandio. 13 Pamusĩnzo wa kabĩlĩ paapo uYosepu nwĩkooola kuanũna aakue; nĩkĩnũna kya kĩYosepũ nakigyelela kwa kĩPalao. 14 uYosepu nuatuma antu numuĩta uYakobo ũshee nĩantu aakue, antu makumi mupũngatĩ naataano. 15 uYakobo nuenda kuMĩsili; nukiĩla kuuko, umuene nĩatata ĩĩtu; 16 naatualua kũShekemu naaĩĩkua mukĩbĩĩla kĩĩkio uIbũlahimu naalugulile kumpiia kuaana akĩHamoli kuasio kũShekemu. 17 “Ĩpa ityũngo lilyago liasio uNzua naalumulagĩĩle uIbũlahimu, pĩna nalĩsũgamĩĩla, ĩantu naĩongeela kwitũla iingĩ dũũ kuasio kuMĩsili, 18 sunga nuuuka umutemi wĩngĩ kuMĩsili nasika alumuĩzĩ uYosepu, 19 nuasio nulũjulĩlia uluuli luĩtu uusoso nukukuaagia ĩatata ĩĩtu, nwilagĩĩlia ipiana pitaague, pilekikula. 20 Pityũngo liasio nulelua uMusa, nunduyo alĩ muuza pa kĩNzua, nwikyala munumba ya kishee mieli ĩtatu. 21 Pĩna nutaagua, una Palao numusola, numukulia nuĩ muana waakue. 22 uMusa numanigua ĩmasala makĩMĩsili, nuĩ mukamatĩku munkaani nuutendi. 23 ĩMiaka yaakue pĩna nĩgela zĩ makumi manĩĩ, nusĩĩga munkolo yaakue wende kwilaaa ĩanũna aakue, ĩaana a Ĩsilaeli. 24 Numuona umuĩ witendelua ibĩĩ, numugidĩla numumalĩlia unuasio naalĩ muonelua, numukuangĩĩla uMumĩsili. ( 25 Alũsĩĩgile kĩna ĩanũna aakue ikilĩnga kĩna uNzua ukuapeela ugũnua kumukono waakue ĩpa sika alĩ alĩngile.) 26 uLutondo lwa kabĩlĩ nuaagaana ĩleeile, nukunga waakamantanie, nuũga, Agoosia inie, inie mukĩnũna, nĩkĩ mukĩtendela naibĩĩ itĩ. 27 Ĩpa unuasio naalĩ ukumutendela naibĩĩ umunakaa muua, numuguma nuũga, Waani naalukuĩĩkile ue wĩĩ mukulu kangĩ wĩĩ mulamuli wĩĩtu. 28 Usiilene umbulage nineene kĩna azumuulagile uMumĩsili igyulo. 29 uMusa numanka kunsooko ya lukaani luasio, nutũla mugenda kunsĩĩ ya Midiani, nulela aana abĩlĩ kuuko.” 30 “Pĩna nĩkĩla ĩmiaka makumi manĩĩ uMalaĩka wa kĩShekulu numũgyeleela mumbugi-melemele ya nkonko ya Sinai mukatũnkũ nakaakĩĩle umooto. 31 uMusa pĩna nuuona, nukulĩlua kwiona yaasio, nĩpĩna nusũgamĩĩla walaae kĩĩsa, ululi lwa kĩShekulu nalumuagaana, 32 Ĩne neene Nzua wa atata aako, Nzua wa kĩĨbũlahimu nunwa kĩĨsakĩ nunwa kĩYakobo. uMusa nũikĩkĩma, sika nugimia kwilaa. 33 ũShekulu numuĩĩla, ‘Jiula ilaatu mumĩgulu yaako, kuitĩ ĩpa pĩna wĩĩmĩkile ingĩ nsĩĩ nanzelu. 34 Kwiona, nauonile uwaagi wa antu aane naĩĩlĩ kuMĩsili; nigyulagiaa uwĩsũsũmi waao, nineene niikile nĩakomole. Ĩpaino nzuu, nikakukutuma kuMĩsili.’ 35 “uMusa uuzo naalĩ amusiitile, naiũga, ‘Waani naalĩ wakuĩĩkaa wĩĩ mukulu, kangĩ wĩĩ mulamuli, uyo-uuyoo uNzua numutuma watũle mukulu, kangĩ mukomoli kumukono wa kĩmalaĩka naalumũgyelĩĩle mukakĩtũnkũ.’ 36 uUyo aluapũnilie pĩna alutendile ĩmakula niilĩngasĩĩlio munsĩĩ ya Mĩsili nĩpananza iShamũ numumbugi-melemele kumiaka makumi manĩĩ. 37 Uuyo Musa naalĩ waaĩĩlĩĩle ĩaana a Ĩsilaeli, uNzua ukakumunansulĩlia munakĩdagu muanũna aani, kĩna alunansuĩle ĩne. 38 Uuyo alĩ wĩĩlĩ mumulundo mumbugi-melemele palumuĩ numalaĩka naalĩ ĩkĩtambuĩlaa pankonko ya Sinai, kangĩ nĩatata ĩĩtu; uuyo alĩ waanũnkuĩle inkaani za upanga wakupeele nindiishie. 39 ĩAtata ĩĩtu naasiita kukumugomba ĩpa naamuguma kulĩ, numunkolo zaao naashooka kuMĩsili.” 40 “Naamuĩĩla uAloni, ‘Kuzĩpĩĩlie anzua naĩkakukutongeela; kuiti uMusa naalukupũnilie kuMĩsili, sika kumanile nakyamuagaanaa.’ 41 Naamĩzĩpia ndaama pantondo zaasio, naaleeta nĩmapolia kunzegamĩla, naalumbia mumĩlĩmo ya mĩkono yaano. 42 uNzua nualeka alĩtekele iyũmbĩ ligyulu, kĩna yandĩkue mukĩtabũ kya anakĩdagu, Mbii! Alĩ mumpũnĩĩlie neenene ing'ombe nĩ mapolia miaka makumi manĩĩ mumbugi-melemele, inie namwa numba ya Ĩsilaeli. 43 Inie namusola ihyeema lya Moloki Nĩnsonda ya kĩnzua Lepani, ĩAnzegamĩla naalĩ muazĩpilie mwĩtekele; Nineene nĩkakumusaamia muende kulĩ kwikĩla nĩBabeli. 44 ĩAtata ĩĩtu alĩ atĩĩte ihyeema lya mumbugimelemele, iio kĩna uzo naalutambuĩle kwa kĩMusa walĩzĩpie iio-iioo kumpiani niasio naalumĩoonie. 45 ĩAtata ĩĩtu muwĩalĩli naalingĩlia palumuĩ nũYosua muutemi wa ndugu zaasio uNzua naaluziingilie ntongela ya atata ĩĩtu, sunga kuntondo za kĩDaudi, 46 naaluligilie uukende ntongela ya kĩNzua, ninduyo nulompa wamuligĩlie uNzua wa kĩYakobo wikyaalĩ. 47 Ĩpa uSolomoni muene alumuzengĩĩlie ĩnumba.” 48 “Ĩpa nukoolĩ kukiania sikukikyalaa munumba nanzengue kumĩkono, kĩna iio nuũgile umunakĩdagu, 49 ‘iGyulu ingĩ tyengu liane lya kĩtemi Nĩnsĩĩ uĩĩko wa mĩgulu yaane; Numba kĩ namukinjengela, uũgile ũShekulu? 50 Kamuĩ luandĩ kĩ pausũũpĩlio waane. Sika mukono waanene nuzĩpilie yensi?’ 51 “Inie namwa nkingo nankakũ, namutĩĩte inkolo nĩakutuĩ nasika aalamigue, upiupii mukĩkuaa nuMuau Muelu; kĩna ĩatata aani naalĩ atendile, niniinie iio mukutendaa. 52 uMunakĩdagu nuĩmbi ĩatata aani nasika alĩ amuagilie. Sunga naaaulaga ĩaasio naalĩ atanantilie ĩkalĩ impola za kuuza kumuakue uMukola Kulukuuluu; wayuuyu ĩpaino namwamusakilie nukukumuulaga; 53 inie naalĩ muwaanũnkuĩle uUlagĩĩlio kuulagĩĩligua wa amalaĩka, sika namuukendegeela.” 54 Pĩna naiigia inkaani izi, naatakĩkia, naamukelelia ĩmiino, 55 ĩpa uyo numũjulue nuMuau Muelu nulangamĩla kwigyulu, nuuona ukulu wa kĩNzua, nũYesu wĩĩmĩkile pamukono wa kĩgoosia wa kĩNzua. 56 Nuũga, “Laaĩ naona igyulu lyakũnukuka, nuMuana-muntu wĩĩmĩkile pamukono wa kĩgoosia wa kĩNzua.” 57 Naakulia ilyanga kyulu, naalĩmba ĩakutuĩ aao, naamupũũtĩla tũlũ ensi kwishĩĩgo lĩmuĩ. 58 Naamuguma kwipũna mukaa naamutũlanga namagũe; nĩakuĩli naziĩĩka intiila zaao pamĩgulu ya musumba umuĩ naalĩ ukuĩtaguaa Sauli. 59 Naamutũlanga namagũe uSitepano, ninduyo nwilompa, nuĩga, “Shekulu Yesu, aanũnkula ĩnkolo yaane.” 60 Nutũngama nwĩtunta ululi, “Shekulu, uleke kukuaalĩĩlia uutimu uu. Pĩna nutambula izi nugona.”



8

1 uSauli nugombile kwiulagua kumuakue. Palutondo luasio, ikyanisa naliĩlĩ mũYelusalemũ naligyeleelua nimpatĩ nkulu; tũlũ ensi naapalansana munsĩĩ ya Uyahũdi nĩSamalia, isiititũla ĩatumua. 2 ĩAntu naakulia-Nzua, namuĩĩka uSitepano naamulĩĩla kĩlĩlo kĩkulu. 3 uSauli nulionoona ikyanisa, nũingĩla numba kunumba nukukuakuesa ĩagoosia nĩasungu, nuagumĩla mukĩtũngo. 4 Ĩpa ĩaasio naaalĩ apalansanaa naenda uko ninduuko naitanantia uLukaani. 5 uPilipo nuenda kukaa ya Samalia nuatanantĩlia uKilisito. 6 Nukunkolo ĩmui ĩmaũmbĩ namawiigia kĩĩsa uutanantia wa kĩFilipo pĩna namaũgyũlia nukwiona iilĩngasĩĩlio naalukuitenda. 7 Kuitĩ ĩmasĩĩmuĩ namaapũna iingĩ naalĩ amatĩĩte, namikuuta kululi lukulu; nĩnaiingĩ akii-gyandi nĩanakĩtele naakamigua. 8 Nawĩĩ ulumbi ukulu mukaa niasio. 9 Numuntu umuĩ, ĩliina liakue Simoni, pamuandio naalukulagulaa mukaa niasio, nuakũmia ĩantu tũlũ a Samalia, nukĩĩla kĩna muene muntu mukulu. 10 Tutu ensi aniino nĩnaakulu naikamantana nduyo, naaũga, “Uyu ingĩ ngũlũ ya kĩNzua na nkulu.” 11 Naakamantana nduyo kunsooko waakũmilie ntondo kuulaguli waakue. 12 Ĩpa pĩna alĩ amusuĩlĩĩle uPilipo, nwitanantia iMpola naNziiza za utemi wa kĩNzua nĩliina lya kĩYesu Kilisito, naabadĩĩzigua, ĩagoosia nĩasungu. 13 Sunga uSimoni umuene nusuĩĩla; pĩna nubadĩĩzigua naikamantana nuPilipo. Pĩna nuiona iilĩngasĩĩlio nĩmakula namitendeka, nukũmia. 14 Pĩna ĩatumua naalĩ ĩĩlĩ mũYelusalemũ naiigia kĩna ĩAsamalia alĩ aanũnkuĩle ulukaani lwa kĩNzua, naamutuma uPetelo nuYohana ende kunsiao. 15 Nĩndĩo naatima, naaalompeela amuanũnkule uMuau Muelu, 16 kuiti uMuau Mwelu alĩ wikĩĩlĩ kalamutimĩĩla sunga kaumuĩ mumiao, ĩpa alĩ abadĩĩzigue muliina lya kĩShekulu Yesu udũũ. 17 Paapo naaĩkĩla ĩmĩkono yaao mumiao, ndĩo naamuanũnkula uMuau Muelu. 18 Pĩna uSimoni nuona kĩna ĩantu ipeegua uMuau Muelu kunzĩla ya kuĩĩkĩlua ĩmĩkono ya atumua, nualeetela mpiia, nuũga, 19 “Mpeelĩ nineene uusũũmi uu, koona muntu wensi nanumuĩĩkĩĩle ĩmĩkono waanũnkule uMuau Muelu.” 20 Ĩpa uPetelo numuĩĩla, “iMpeesa zaako nazilimĩlĩle kuuko palumuĩ nunduue kunsooko usĩĩgile kĩna usũũmile kwiligia uupeegua wa kĩNzua kumpiia. 21 Umugila kaukamantani katia tyũmpĩ muna lukaani ulu, kuiti ĩnkolo yaako sika ngolokũ ntongela ya kĩNzua. 22 Luulo gua pela, upũne muubĩĩ waako uu; mulompe ũShekulu, malĩĩ ishũũmĩkile uleegeligue ishĩĩgo lya nkolo yaako. 23 Kuitĩ nakuonaa wĩĩlĩ muukalĩ zĩ ntundu, kangĩ mukĩtũngo kya oonooni.” 24 uSimoni nushookeelia nuũga, “Nompeelĩ kwa kĩShekulu, zilekinjagaana inkaani izi naaza mutambuĩle.” 25 Pĩna naapũnia ukuĩli nukukulutambula ulukaani lwa kĩShekulu, naashooka kũYelusalemũ naazitanantia impola na nziiza muishaalĩ iingĩ ya Asamalia. 26 Malaĩka wa kĩShekulu naĩtambuĩla nuPilipo numuĩĩla, “Lega wende kuluandĩ lwa kutakama sunga kunzĩla ĩo nĩtinintĩkĩĩle kwipũna kũYelusalemũ nĩlunziĩ kuGaza. Yaĩ ĩnzĩla ya mbugi-melemele.” 27 Nĩnduyo nuuuka nulongola. Alukoolĩ muntu wa kuEtiopia naalĩ mulindĩĩla nsao mukulu nsĩlĩlĩ ya kĩKandake umutemi namukĩĩma nwa kuEtiopia, naalĩ muĩĩkue kukuzikendegeela imbĩĩka zaakue tũlũ; ninduyo alĩ wendile kũYelusalemũ kukĩtekela. 28 Pĩna alushookile kunsĩĩ yaakue, nwikyalansile mwigyalĩ liakue, nwishoma ĩkĩtabũ kya munakĩdagu Yesaya. 29 uMuau numuĩĩla uPilipo, “sũgamĩĩla piipĩ nigyalĩ liasio muendanie ndĩlo.” 30 uPilipo numanka, numũigia wishoma uunakĩdagu wa kĩYesaya, numukolia, “Uzilĩngilene izi nwishoma?” 31 Numushookeelia, “Nishũũma mbii, isiititũla muntu wanĩngie.” Numupeepia uPilipo wanankĩle ĩĩ ĩensi nduyo. 32 Nityũmpĩ lya wandĩkua naalĩ wishoma, ntĩĩlĩ, “Zĩ nkolo nanongoligue kwiulagua, Katia kĩna iio umuana-nkolo nakuuzaa utuulilie Ntongela ya unuasio nukumudumula ĩmaũli, Iio-iioo ninduyo ukumũmagiaa umulomo waakue. 33 Alĩ musiitĩligue ĩkulukuuluu muwĩniinupia waakue. Waani ukiganula impola za wĩleli waakue. Kunsooko uumĩ waakue waleegagiguaa muna nsĩĩ.” 34 uMulindĩĩla-nsao nuasio numushookeelia uPilipo, numuĩĩla, “Nakulompa umbuĩle, umunakĩdagu witambula nkaani za kuani; mumpola zaakuene anga za muntu wĩngĩ?” 35 uPilipo nuandia kwitambula, nusola ziizo nkaani, nuĩkumutanantĩlia iMpola na Nziiza za kĩYesu. 36 Pĩna alĩ alonguĩle naapika pamaazĩ, numulindĩĩla-nsao nuũga, “Laa ntaaya ĩmaazĩ; yaani naingilia ndekibadĩĩzigua.” 37 uPilipo nuũga, “Anga usuĩĩle kunkolo yaako yensi, ishũũmĩka udũũ.” Nushookeelia nuũga, “Nasuĩĩla ya kĩna ũYesu Kilisito muene muana wa kĩNzua.” 38 Nulagĩĩlia ĩĩmie igyalĩ, naiika uubĩlĩ waao uPilipo numulindĩĩla-nsao mumaazĩ numubadĩĩzia. 39 Pĩna naalega mumaazĩ, uMuau wa kĩShekulu numupũla uPilipo; umulindĩĩla-nsao sika numuona kangĩ; nulongola nuulumbi. 40 Ĩpa uPilipo nwigyelela kuAzoto; pĩna alulonguĩle nutanantia impola na nziiza mukaa zensi, sunga nupika kuKaisalia.



9

1 Ĩpa uSauli alĩ kĩlĩ ukĩkuuza kukuoopokia nukwishĩĩga kukuaulaga ĩamanigua a kĩShekulu; numuagaana umupolia namukulu, 2 nukunga wapeegua imbalua za kuendela kuDamesiko nanandĩkue kumasũnagogi, koona pĩna wamuona wensi nwa nzĩla ĩĩ, ĩagoosia nĩasungu, waatũnge waatuale kũYerusalemũ. 3 Ĩpa pĩna alulonguĩe alĩ wasũgamĩlaa kuDamesiko; kumpũmpũkĩli weelu kwipũna kwigyulu naumumĩlĩka tũlũ pensi. 4 Nugua pansĩ, nũigia luli nalumuĩĩla, “Sauli Sauli, nĩkĩ winjagia.” 5 Nuũga, “Uue waani Shekulu.” Nduyo nuũga, “Ĩne neene Yesu nwinjagia ue.” 6 Ĩpa ĩĩmĩka, wingĩle mukaa nunduue ukiĩĩlua nalukũjĩpĩĩle kwitenda. 7 Nĩantu naalĩ ĩmumusĩnzo ensi ninduyo naĩĩma naakeleala, naiiigia ululi, ĩpa sika naamuona kamuntu. 8 uSauli nuuuka kwipũna pansĩ, nĩmiiso maakue pĩna namalaĩla sika nuona kakĩntu, naamũtyapa kumukono, naamutuala sunga kuDamesiko. 9 Nudĩĩla intondo zitatu sikuoonie, sikulĩĩle sunga kwikopa. 10 Alukoolĩ muDamesiko mumanigua umuĩ ĩliina liakue Anania. ũShekulu numuĩĩla mumaono, “Anania nushookeelia: Neene, Shekulu.” 11 ũShekulu numuĩĩla, ĩĩmĩka, lenda kunzĩla nyukuĩtaguaa, “Ngolokũ, ukolie munumba ya kĩYuda umuntu nukuĩtaguaa Sauli nwa kuTaliso, kuitĩ laaa, wilompa; 12 ninduyo wamuonaa muntu umuĩ ĩliina liakue Anania, nũingĩla nukukumuĩĩkĩla ĩmĩkono mumuakue koona waone kangĩ.” 13 Ĩpa uAnania nushookeelia, “Shekulu, nazigyũũlie impola za muntu nuasio kuantu iingĩ, ubĩĩ wingĩ nuatendĩĩle ĩeelu aako kũYelusalemũ; 14 sunga papa utĩĩte usũũmi naupũnile kuapolia naakulu waatũnge tũlũ ensi naakuĩtaa ĩliina liako.” 15 Ĩpa ũShekulu numuĩĩla, “Longola udũũ, kunsooko unuasio ingĩ kĩseme nakĩsaagulue kumuane walĩtuale ĩliina liane ntongela ya ndugu nazĩngĩ nĩatemi nĩaana a Ĩsilaeli.” 16 Kuitĩ nĩkakumulagĩĩla mingĩ namĩkakumũjĩpĩla kwiaagigua kunsooko ya liina liane. 17 uAnania nuenda nũingĩla munumba; numuĩĩkĩla ĩmĩkono, nuũga, “Munũna waane Sauli, Shekulu Yesu untumile, naazukũgyelelĩĩle kumuako munzĩla naazũjilĩlĩĩle, koona uone kangĩ, kangĩ wijulue nuMuau Muelu.” 18 Ĩkamuĩ intu naigua kwipũna mumiiso maakue zĩ makũlũkũmba, nuona nuĩmĩka, nubadĩĩzigua. 19 Nulĩa india, nuligia ingũlũ. Nuĩma ntondo nkeei palumuĩ nĩamanigua a kuDamesiko. 20 Ĩkamuĩ nuĩ kumutanantia ũYesu mumasũnagogi kĩna muene Muana wa kĩNzua. 21 Tũlũ naalĩ igyũũlie naakũmia, naaũga, “Sika wayune nalukuaagagiaa ĩaasio naalĩ akuliĩtaa ĩliina ĩlĩ kũYelusalemũ? Nĩndĩĩpa azũjilĩĩle kuusiio wauwaauu waatũnge nukukuatuala kuapolia naakulu.” 22 Ĩpa uSauli nongeeleka kwitũla mukamatĩku, nuatundualia ĩAyahũdi naalĩ ikyalile muDamesiko, nwikamĩnkĩĩlia kĩna ũYesu ingĩ Kilisito. 23 Pĩna nazikĩla ntondo ningĩ, ĩAyahũdi naalonga kialo kya kukumuulaga, 24 ĩpa ĩkialo kiao kya kĩmpisĩ-mpisĩ nakigyelela kwa kĩSauli. Naamukũsĩla pamamĩlango ma kaa utiku nĩmunsĩ amuulage, 25 ĩpa ĩamanigua aakue naamusola muutiku naamuĩĩkĩla mwityooto, naamũikĩlia mũgyelele. 00332.tif Naamuĩkĩla mutyoto (Ut 9:25) 26 uSauli pĩna nupika kũYelusalemũ, nugema kwikamantana nĩamanigua, nĩndĩo tũlũ alĩ amoopookile, sika naasuĩĩla kĩna uyo ingĩ mumanigua. 27 Ĩpa uBalinaba numusola, numutuala kuatumua, nuaganuĩla kĩna alumuoonie ũShekulu munzĩla, naalĩ wĩtambulĩĩle ninduyo, kangĩ kĩna alutanantilie kuukamatĩku kuliina lya kĩYesu kuDamesiko. 28 Ninduyo alĩ ĩensi nĩndĩo mũYelusalemũ nũingĩla nukwipũna. 29 Nutanantia kuliina lya kĩShekulu, naĩtambuĩla nukukĩkunguma nĩAyahũdi a kĩGiliki, ĩpa ĩaasio alĩ idũũma ĩnzĩla ya kumuulaga. 30 Pĩna ĩanũna naiigia impola izi, naamutindĩkĩĩlia sunga kuKaisalia, naamutuala wende kuTaliso. 31 Iio gua, muUyahũdi wensi nĩGalĩlaya nĩSamalia, ikyanisa naliĩ nĩmatiliga, nalĩzengua, nalĩongeela, naliilongoleka muooa wa kĩShekulu nipyumbulio lya kĩMuau Muelu. 32 uPetelo, pĩna alĩ wipilima uko ninduuko, nwĩaagaana naeelu naalĩ akikyalaa kuLida. 33 Numuona muntu umuĩ kuasio, ĩliina liakue Enea, naalĩ wagonile muulĩlĩ ĩmiaka munaana kunsooko alĩ wakiile gyandi. 34 uPetelo numuĩĩla, “Enea, ũYesu Kilisito ukukukamia. Uuka, wĩaalĩlie uue.” Ĩkamuĩ nuuuka. 35 Nĩantu tũlũ naalĩ akikyalaa muLida nĩSaloni naamuona, naamupĩlukĩĩla ũShekulu. 36 Numumanigua umuĩ alĩ wĩĩlĩ kũYopa, ĩliina liakue Tabita, ĩndogolelio yaakue Dolikasi katia mpala. Alĩmũjulue nuutendi nauuza, niipeelo iingĩ naalukuipũnagiaa. 37 Pantondo zaasio nuluala, nukia; sunga pĩna naakondia kukumoogia, naamuĩĩka kwityando lya kukiania ityembe. 38 Nukunsooko ĩkaa ya Lida alĩ yĩpiipĩ niYopa, ĩamanigua naiigia kĩna uPetelo wĩĩlĩ kuuko, naatuma antu abĩlĩ kumuakue amupeepie walekitinia kwiiiza kuasio. 39 uPetelo nuuka naĩtiata nĩndĩo. Pĩna nupika naamutuala kwityando lya kukiania ityembe, ĩakiĩlua tũlũ naĩĩmĩka piipĩ ninduyo nailĩla nukukumulagĩĩla mĩnkũmbĩ nintiila naalukuzitũmaa uDolikasi pĩna alĩ kĩlĩ yĩensi nĩndĩo. 40 uPetelo nuapũnia tũlũ kunzi, nutũngama nulompa; paapo nuupĩlukĩĩla umuimba, nuũga, “Tabita, uuka!” Ninduyo nulaĩlia ĩmiiso maakue; pĩna numuona uPetelo, nuuuka nwikyalansa. 41 Numuamba umukono numuĩmĩkia; pĩna nuĩĩta ĩeelu nĩakiĩlua numuĩĩka mupanga ntongela yaao. 42 iMpola izi nazikũmuuka mukaa yensi niYopa, ĩantu iingĩ naasuĩĩla mwa kĩShekulu. 43 uPetelo nuĩma mũYopa intondo ningĩ kwa kĩSimoni, muzĩpia-ndĩlĩ.



10

1 Alukoolĩ muntu wa kuKaisalia, ĩliina liakue Kolinelio, mukulu wiyũmbĩ lya ĩlaasi nalyukuĩtaguaa kiItalia; 2 muntu namusuĩĩli, mukulia-Nzua umuene nĩnumba yaakue yensi; ninduyo alukuapeela ĩantu sadaka ningĩ nukukumulompa uNzua intondo tũlũ. 3 Nuona mumaono tengetenge zĩ nsaa ikyenda ya munsĩ, malaĩka wa kĩNzua numuagaana numuĩĩla, “Kolinelio.” 4 Numutuupĩĩla dũũ, noopooka pũũ; nuũga, “Yaani Shekulu.” Numuĩĩla, “uUlompi waako nishadaka zaako zapikile kukiania, zaalĩĩ kijukĩlo ntongela ya kĩNzua. 5 Tuala gua ino-iinoo antu kũYopa, umuĩte uSimoni nukuĩtaguaa Petelo. 6 Uzo mugenda wa muntu umuĩ ĩliina liakue Simoni muzĩpia-ndĩlĩ, ĩnumba yaakue yĩpiipĩ nĩnanza.” 7 Pĩna uMalaĩka naalĩ ĩkĩtambuĩla ninduyo nulega, uKolinelio nuĩĩta ĩĩtumi aakue abĩlĩ numwĩlaasi umuĩ, muntu mukulia-Nzua mwiyũmbĩ lya aasio naakumutumĩlaa intondo zensi. 8 Pĩna nualondoosia impola zensi, nuatuma ende kũYopa. 9 Lutondo lwa kabĩlĩ pĩna alĩ alonguĩle nukukumĩsũgamĩla ĩkaa, uPetelo alunankĩĩle kwityembe walompe, alĩ zĩ nsaa ya mutandatu ya munsĩ. 10 Nukolua nzala nusiia walĩe; ĩpa pĩna alĩ ijĩpĩĩlia, ĩnkolo yaakue nĩkia mukanka, 11 nuona igyulu lyakũnukuka, ĩkĩseme nakĩtimigua sunga pansĩ zĩ ntiila nkulu, namambigue impembe zaakue nazinĩĩ. 12 Munsĩ yaakue alĩ zikoolĩ nimu za makelu tũlũ naza mĩgulu ĩnĩĩ, nĩnazĩkĩkuesaa, ninoni za mukiania. 13 Paapo ululi nalumuagaana naluũga, “Uuka Petelo; ulaga ulĩe.” 14 Ĩpa uPetelo nuũga, “Leka yaasio Shekulu, kuitĩ nikaalĩ ndĩe kiensi nakĩdobũ kamuĩ nasika kieligue.” 15 uLuli nalumuagaana nkua ya kabĩlĩ, nalumuĩĩla, “Nayeeligue nuNzua, leka kwiĩĩta idobũ.” 16 uLukaani ulu nalũgyelela nkua zitatu, paapo ĩkĩseme nakĩshookigua kangĩ kwigyulu. 17 Pĩna uPetelo nuĩ ninkankani munkolo yaakue, ĩmaoni naazumaoonie kĩna matĩĩte ndogolelio kĩ, laaa, ĩantu naalĩ atumue nuKolinelio, pĩna naamĩkolia ĩnumba ya kĩSimoni, naĩĩmĩka pamulango, 18 naĩĩtana, naakolia kĩna uSimoni nukuĩtaguaa Petelo ukoolĩ muasione. 19 uPetelo pĩna alĩ kĩlĩ wishĩĩga impola za maoni, uMuau numuĩĩla, “Akoolĩ antu atatu akukudũũma. 20 Uuka, utime wĩtiate nĩndĩo, ulekitũla ninkankani kunsooko neene nĩatumile.” 21 uPetelo nutima, nuaagaana ĩantu aasio, nuũga, “Ĩne neene gua namwindũũma;” mũjile kunsooko kĩ? 22 Naaũga, “uKolinelio, mukulu wa ulugu, munakulukuuluu, mukulia-Nzua, nutĩĩte ulukũmo luuza mundugu yensi nya Uyahũdi, alĩ mulagĩligue numalaĩka namuelu waatume antu kumuako, ue wende kumuakue, waziigie inkaani kwipũna kumuako.” 23 Paapo nuasũgamĩĩlia ĩĩ agenda aakue. Lutondo lwa kabĩlĩ, uPetelo nulongola palumuĩ nĩndĩo nĩanũna naĩngĩ a kũYopa naamutiata. 24 Mudaau nzĩa naapika kuKaisalia, nuKolinelio alĩ waatũngĩĩle nuailingĩlĩĩle ĩantu nĩasuaĩĩa. 25 uPetelo pĩna alũpikĩĩlaa, uKoloneli numusĩngĩĩlia numutũngamĩĩla pamĩgulu yaakue numukulia. 26 Ĩpa uPetelo numuuukia nuũga, “Ĩĩmĩka, ĩne nuneene numuntu udũũ.” 27 Pĩna alĩ ĩkĩtambuĩla nunduyo, nũingĩla munumba nuona antu iingĩ ĩlundĩlĩĩle. 28 Nuaĩĩla, “Inie mumanile kĩna mũiko umuntu naMuyahũdi wakamantane nukukumuagaana umuntu nwa ndugu yĩngĩ, ĩpa uNzua wansugula ndeke kumwĩta umuntu wensi mudobũ katia sika mueligue. 29 Kunsooko ĩĩ ĩne napika kwanu, pĩna aza numuĩtue, sika nasiita; luulo gua, namukolia lukaani kĩ naaza munzĩtĩĩle.” 30 uKolinelio nuũga, “Nantende lutondo lwa kanĩĩ, nsaa yoĩ-yooĩĩ, nsaa ikyenda, alĩ nilompa munumba yaane; laaa, muntu nuĩmĩka ntongela yaane nujialile ntiila mpĩmpĩmũ, 31 nuũga, ‘Kolinelio, uulompi waako wiigagiguaa, nishadaka zaako zijukaguaa ntongela ya kĩNzua. 32 Luulo gua, tuma antu ende kũYopa, umuĩte uSimoni nukuĩtaguaa Petelo, wĩĩlĩ munumba ya kĩSimoni, muzĩpia ndĩlĩ, piipĩ nĩnanza; nduzo pĩna ukiiza mukakĩtambuĩla.’ 33 Ĩkamuĩ naatuma ĩantu kumuako, nunduue watenda iiza kwiiza. Luulo gua, ishie kukoolĩ papa ensi ntongela ya kĩNzua kuziigie inkaani zensi naazumulagĩĩligue nuNzua.” 34 uPetelo numũmuula umulomo waakue, nuũga, “Tai nalĩnga kĩna uNzua mugila kauloeelia, 35 ĩpa wensi nwa ndugu yensi nukumoopookaa nukwitenda ĩkulukuuluu ukumugombagia. 36 Mulumanile ulukaani naalĩ waatualĩĩle ĩaana a Ĩsilaeli, nwitanantia impola nanziiza za matiliga kwa kĩYesu Kilisito, muene Shekulu wa antu ensi; 37 ulukaani nalwasapatĩĩle muUyahũdi wensi, naalĩ luandĩlĩĩlie kũGalilaya, pĩna naukĩla ubadĩĩzo naalutanantilie uYohana, 38 impola za kĩYesu wa kuNazaleti, kĩna uNzua alumupakile ĩmakũta kuMuau Muelu ningũlũ; nduyo nupilima uko ninduuko nukwitenda naiiza nukukuakamia tũlũ naalemeeligue nũShetani, kunsooko uNzua alĩ ĩpalamuĩ ninduyo. 39 Nindiishie kuakuĩli a mpola zensi naaluzitendile munsĩĩ ya Uyahũdi nukũYelusalemũ. Naamuulaga naamusũntia mwikyota. 40 uNuasio uNzua numũiukia palutondo lwa katatu, numũgyelelia, 41 sika kuantu tũlũ, ĩpa undiishie naalĩ kuasaagulue nuNzua kuĩ akuĩli, nindiishie naalĩ kulĩĩle nukwikopa ensi ninduyo pĩina alĩ wiiukile kwipũna muakiu. 42 Nukulagĩĩlia kuatanantĩlie ĩantu nukukuakuĩla kĩna uyu wayu naalĩ muĩĩkue nuNzua wĩĩ Mulamuli wa apanga nĩnaakiu. 43 uUyo ĩanakĩdagu tũlũ ensi akumukuĩlaa kĩna kuliina liakue wensi nusuĩlĩĩle mumuakue wiligia uleegeligia wa mĩlandu.” 44 uPetelo pĩna alĩ kĩlĩ witambula inkaani izi, uMuau Muelu nuatimĩĩla ensi aasio naalĩ akulutegeela ulukaani luasio. 45 Nĩasuĩĩli kwipũna kuaasio. 46 Kuitĩ naigyũlia aitambula kutambo sia-sia nukukumukũmazukia uNzua. Paapo uPetelo nushookeelia nuũga, 47 “Waani nusũũmile kwigilia ĩmaazĩ, ĩa alekibadĩĩigua naaza aanũnkulaa uMuau Muelu zĩ undiishie.” 48 Nulagĩĩlia abadĩĩzigue muliina lya kĩYesu Kilisito. Paapo naamulompa wadĩĩle ntondo nkeei.



11

1 ĩAtumua nĩanũna naalĩ ĩĩlĩ kuUyahũdi naaziigia impola kĩna indugu nazĩngĩ ndĩzo zaanũnkuĩle ulukaani lwa kĩNzua. 2 NuPetelo pĩna nunankĩla wende kũYelusalemũ, ĩaasio naalĩ aalamigue naĩĩ kĩkunguma nduyo, 3 naaũga, “Wingĩla nĩkĩ kuantu nasika aalamigue sunga nukũlĩa nĩndĩo.” 4 uPetelo nuandia kukualondoosia kĩĩsa kĩĩsa nuũga, 5 “Alĩ nĩĩlĩ mukaa iYopa, alĩ nilompa, ĩnkolo yaane nĩkia mukanka namona maono; kĩseme nakĩtima zĩ ntiila nkulu nakiikigua kwipũna kwigyulu kumpembe zaakue zinĩĩ, nakĩnzagaana. 6 Nanĩkĩtuupĩĩlĩkia, naniishĩĩga, naniziona inimu za muna nsĩĩ ninkialu nĩnazĩkĩkuesaa ninoni za mukiania. 7 Naniigia nululi nalumbuĩla, Uuka Petelo, ulaga ulĩe. 8 Nambũga, ‘Leka yaasio Shekulu, kuitĩ ĩkĩntu nakĩdobũ katia nasika kieligue kikaalĩ kingĩle mumulomo waane sunga kainiino.’ 9 uLuli nalunzagaana nkua ya kabĩlĩ kwipũna kwigyulu naluũga, ‘Nũyeelilie uNzua ue uleke kuyĩĩta idobũ.’ 10 uLukaani ulu nalũngyeleela nkua zitatu, pembele iintu yensi naishookigua kwigyulu. 11 Laaa, ĩkamuĩ antu atatu naĩĩmĩka ntongela ya numba muna alĩ kuĩlĩ, naalĩ atumue kumuane kwipũna kuKaisalia. 12 uMuau numbuĩla kwĩtiate nĩndĩo, ndekitũla ninkankani. ĩAnũna ĩa naĩmutandatu nakwĩtiata nakũingĩla munumba ya muntu uuyo. 13 Nukuganuĩla kĩna alumuoonie uMalaĩka naalĩ wĩĩmĩkile munumba yaakue nukukumuĩĩla, Tuma antu ende kũYopa, umuĩte uSimoni nukuĩtaguaa Petelo, 14 nukakukuĩĩla inkaani nazĩkakukugũna ue nĩnumba yaako tũlũ. 15 Pĩna alĩ nandiilie kwitambula, uMuau Muelu nuatimĩĩla kĩna yoi naalukutimĩlĩĩle ishie pamuandio. 16 Nanulũjuka ulukaani lwa kĩShekulu kĩna aluũgile, uYohana alubadĩzilie kumazĩ ĩpa inie mukibadĩzigua kuMuau Muelu. 17 Ĩpa gua, anga uNzua ĩwaapĩĩle ĩkĩpeegua kĩĩkio-kĩĩkio naalukupĩĩle ishie pĩna alĩ kusuĩlĩĩle mwa kĩShekulu Yesu Kilisito, aĩne neene waani gua, nsũũme kukumugilia uNzua?” 18 Pĩna naigyũlia zaasio naatuulia, naamukulia, “uNzua naaũga, sunga kundugu nazĩngĩ uNzua waapĩĩle upeli aligie upanga.” 19 ĩAasio gua, naalĩ asapatĩĩle kunsooko ya luago naalĩ lũgyeliile kumpola za kĩSitepuano, naenda sunga kuPoiniki nĩKiipulo nĩ Antiokia, sika naatanantia ulukaani isiititũla kuAyahũdi udũũ. 20 Mwiyũmbĩ liasio, ĩĩĩa alĩ antu a kuKiipulo nĩKilene; nĩndĩo pĩna naapika kuAntiokia, naĩtambuĩla nĩAgiliki gaa, naakuatanantĩlia iMpola na Nziiza za kĩShekulu Yesu. 21 uMukono wa kĩShekulu nawĩĩ palumuĩ nĩndĩo, nĩantu iingĩ naasuĩĩla, naamupĩlukĩĩla ũShekulu. 22 iMpola zaasio za antu aasio nazipika muakutuĩ ikyanisa naliĩlĩ kũYelusalemũ; naamutuma uBalinaba wende sunga kuAntiokia. 23 Ninduyo pĩna nupika nuuona ukende wa kĩNzua, nulumba, nuakamia nkolo, ĩĩ ĩensi nũShekulu kwishĩĩgo lĩmuĩ, 24 kunsooko alĩ muntu muuza nalĩ mũjulue nuMuau Muelu nuusuĩĩli. Iyũmbĩ kyulu naliongeeleka kwa kĩShekulu. 25 Pembele uBalinaba nulongola kuTaliso kukumudũũma uSauli. 26 Pĩna numuoona numuleeta kuAntiokia. Nayĩĩ kũtyũngo lya muaka koo naĩkĩilingĩĩlaa palumuĩ nikyanisa nukukulĩmania iyũmbĩ kyulu lya antu. Paasio pa Antiokia ĩamanigua alĩ nkua ya muandio kwiĩĩtua AKilisito. 27 Muntondo zaasio anakĩdagu naapũna kũYelusalemũ, naenda kuAntiokia. 28 Nuĩmĩka umuĩ waao ĩliina liakue Agabo, nulagĩĩla kuusũũmi wa kĩMuau kĩna nzala nkulu ikiiiza muna unkũmbigyulu wensi; nigyelela pantondo za kĩKilaudio. 29 ĩAmanigua naakamantana, wensi kwilika lya usũũmi waakue; wapũnie nsao, kukuatualĩla ĩanũna naikikyala kuUyahũdi. 30 Naatenda iio, naaatualĩla ĩanampala kumĩkono ya kĩBalinaba nuSauli.



12

1 Pantondo zaasio umutemi Helode nunansula ĩmĩkono yaakue kwiaagia ityũmpĩ lya antu ikyanisa. 2 Numuulaga uYakobo umunũna wa kĩYohana kwiyũmba. 3 Pĩna nuona kĩna ĩAyahũdi aloeeligue, numuguĩla sunga uPetelo. Alĩ patondo za ugalĩ naugila igaaĩ. 4 Pĩna numuguĩla, numũingĩlia mukĩtũngo, numuĩĩkĩla mumĩkono ya maũmbĩ manĩĩ ma ĩlaasi, iyũmbĩ liensi ĩlaasi anĩĩ, amulindĩĩle, alusiiile wamupũnie wamũgyelelie ntongela ya antu pĩna ulutondo lwa Pasaka lwakĩla. 5 uPetelo nulindĩĩlua mukĩtũngo, nikyanisa nalyumulompa uNzua kuukamatĩkũ kunsooko yaakue. 6 Sunga pĩna uHelode nusiia kukumupũnia, uutiku uuoo uPetelo alugonile pakatĩ ya ĩlaasi abĩlĩ namutũngue matendele mabĩlĩ; nĩalindĩĩli pamulango naakĩlindĩlĩĩle ĩkĩtũngo. 7 Laaa, umalaĩka wa kĩShekulu numũgyeleela, weelu nawelia mukĩtũngo, numukua uPetelo mulualũ, numulaĩlia, nuũga, “Kaawa uuka!” ĩMatendele namalega mumĩkono yaakue. 8 uMalaĩka numuĩĩla, “Ĩtũnge, jiala niilaatu yaako.” Nutenda iio. Numuĩĩla, “Ĩkũmbe numunkũmbĩ waako, ntiata.” 9 Nupũna kunzi numutiata; sika numana kĩna aza tai namatendue nuMalaĩka, ĩpa alusĩĩgile kĩna nĩmbũge wiona maoni. 10 Pĩna naakĩla paulindĩĩli wa muandio nuwa kabĩlĩ, sunga naenda palyumulango lya kiuma lya kũingĩlĩla mukaa naligyulĩka ĩliene. Naapũna kunzi naakĩlĩla munzĩla ĩmuĩ, ĩkamuĩ umalaĩka numuleka. 11 uPetelo pĩna nulĩnga munkolo yaakue, nuũga, “Ĩpaino naonaa tai kĩna ũShekulu azumutumile umalaĩka waakue nukwindeegia mumukono wa kĩHelode numuzensi ĩantu a kĩYahũdi naalĩ azilaaĩlĩĩle.” 12 Pĩna alukumasĩĩga aya, nupika kunumba ya kĩMalia, unina wa kĩYohana, ĩliina liakue lya kabĩlĩ Maliko, muasio antu iingĩ alĩ ĩlundĩlĩĩle, nailompa. 13 Pĩna nukinintia pamulango wa mpongolo, mutugua ĩliina liakue Loda, nuuza kwitegeela. 14 Pĩna nululĩnga ululi lwa kĩPetelo sika nulũgyula uluĩgĩ kunsooko ya ulumbi, ĩpa numanka munumba, nuaĩĩla kĩna uPetelo wĩĩlĩ pamulango. 15 Naamuĩĩla, “Wishalane ue!” Ĩpa uyo nuũga; Tai kũgile. Naaũga, “Uyu umalaĩka waakue.” 16 uPetelo nwĩkakia kwikinintia, sunga pĩna naamũgyuĩla, naamuona, naakũmia. 17 Ninduyo nuaangaazĩlia umukono atuulie, nuaganuĩla kĩna ũShekulu azumupũnilie mukĩtũngo, nuũga. Mumuĩĩle uYakobo nĩanũna impola izi. Nulega, nuenda pĩngĩ. 18 Sunga pĩna naweela, ĩĩlaasi naakunguala zigi-zigi yatũla mbii uPetelo. 19 NuHelode pĩna numudũũma, sika numuona; nuakolekeelia ĩalindĩĩli, nulagĩĩlia aulague. Pĩna nulega muUyahũdi nuenda kuKaisalia nwikyala kuuko. 20 nuHelode alĩ waatakĩlĩĩle dũũ ĩantu a Tilo nĩSidoni; ndĩo pĩna naakondia kukĩpaa ĩmbua nuBalasito, mukendegeeli wa migyuĩlo ma mutemi, naamuendeela kwishĩĩgo lĩmuĩ, naidũũma ĩmatiliga, kunsooko ĩnsĩĩ yaao alĩ yukuligagiaa india kwipũna kunsĩĩ ya mutemi. 21 Lutondo lumuĩ naalĩ lulagĩĩligue, uHelode nujiala majialo ma kĩtemi, nwikyalansa mwityengu lya ulamuli, nupũnia inkaani ntongela yaao. 22 ĩAntu naakulia ĩkĩlanga, naaũga; “Ĩngĩ luli lwa kĩnZua, sika luli lwa muntu!” 23 Ĩkamuĩ umalaĩka wa kĩShekulu numukua kunsooko sika alumupĩĩle uNzua uukulu; nulĩĩgua ning'ũnuĩ, nutiĩka nkolo. 24 uLukaani lwa kĩNzua nalulongoleka nukwishapatĩla. 25 uBalinaba nuSauli pĩna naamala uwĩtumi waao, naashooka kwipũna kũYelusalemũ, naamusola palumuĩ ndĩo uYohana nukuĩtagua Maliko.



13

1 Nukuasio kũkyanisa naalĩ liĩlĩ kuAntiokia alĩ akoolĩ anakĩdagu nĩamania. Balinaba nuSimoni nukuĩtagua Nigeli, nuLukio Mukilene, nuManaeni musuamuua wilindĩ lyakĩ jũmbe Helode, nuSauli. 2 Pĩna alĩ akumutekela uNzua nukwilaalĩla, uMuau Muelu nuũga, “Nkamatulĩliĩ gua uBalinaba nuSauli kumulĩmo uo naalĩ nĩĩtĩĩle.” 3 Papo pĩna naalaalĩla nukwilompa, naaaĩĩkĩla ĩmĩkono mumuao, naatuma ende. 4 Pĩna ĩaasio naatualua nuMuau Muelu, naenda kuSeleukia nukwipũna kuasio naatũnga umusĩnzo munanza sunga kuKiipulo. 5 Pĩna naapika kuSalami, naalutanantia ulukaani lwa kĩNzua mumasũnagogi ma Ayahũdi. Nĩndĩo alĩ ĩensi nuYohana wĩĩ mualĩĩlia waao. 6 Pĩna alĩ akĩlile pakatĩ ya kĩsiwa kiensi sunga kuPapo, naamuona muntu wa kĩYahũdi, lyagu, munakĩdagu wa ulongo, ĩliina liakue Baliyesu; 7 unuasio alĩ ĩensi nũjũmbe Selegio Paulo, muntu munamasala; nduyo nũlagilia uBalinaba nuSauli aletue kumuakue, nusiia walũigie ulukaani lwa kĩNzua. 8 Ĩpa uElima, ũlyagu, kuitĩ yoĩ ndogolelio ya liina liakue, naĩĩ kĩkunguma nĩndĩo, nwishiia wamupandĩlĩlie ĩnkolo ũjũmbe nuasio, wauleke uUsuĩĩli waasio. 9 Ĩpa uSauli, namuene Paulo, namũjulue nuMuau muelu, numutuupĩĩla, 10 nuũga, “Ue muana wa mubĩĩ nũjuile upembeelia nuubĩĩ wensi, mulugu wa kulukuuluu yensi, sika wilekane kukuzipeta injĩla za kĩShekulu nangolokũ? 11 Laaa gua, umukono wa kĩShekulu wĩĩlĩ kumuako, nunduue ukipokũla, sika ukakĩmĩona ĩmpasu kwityũngo. ĩkamuĩ lunguĩ nuwiilu naumuagaana, nwiaapaatia-aapaatia nukukumudũũma umuntu wa kumuamba umukono wamutongeele.” 12 Paapo ũjũmbe, pĩna nuona kĩna alĩ itendekile nusũĩĩla, nukũmia mumpola za umanigua wa kĩShekulu. 13 uPaulo nĩĩĩa naalĩ ĩensi ninduyo naatũnga umusĩnzo munanza kwipũna kuPapo naapika kuPelige ya Pampilia. uYohana nualeka, nushooka kũYelusalemũ. 14 Ĩpa ĩo naalega kuPelige naakĩlĩla pakatĩ ya nsĩĩ, naapika kuAntiokia ya Pisidia; naingĩla mũshũnagogi palutondo lwa wikyali, naikyalansa. 15 ĩMatũmpĩ ma Ulagĩĩlio nĩma Anakĩdagu pĩna namasomua, ĩakulu ishũnagogi naatuma muntu kumiao nukukuaĩĩla, “Agoosia anũna ĩĩtu, malĩĩ ĩmutĩĩte lukaani lwa kukamĩnkĩĩlia inkolo za antu, lutambulĩ.” 16 uPaulo nuuka nuangaazĩlia umukono, nuũga, “Agoosia a Ĩsilaeli niniinie namukumoopokaa uNzua, tegeelĩ. 17 uNzua wa antu ĩaĨsilaeli alĩ waasaaguĩle ĩatata ĩĩtu, nuakulia ĩantu aasio pĩna alĩ ĩĩlĩ munsĩĩ ya ugenda nya Mĩsili, nukumukono naalĩ munansulue nuapũnia alege kuasio. 18 Kumiaka makumi manĩĩ nuagigimĩlia mumbugi-melemele. 19 Pĩna nuzoonoona indugu mupũngatĩ za nsĩĩ ya Kanani, nuapeela ĩnsĩĩ ya usaali kumiaka zĩ magana manĩĩ nĩmakumi mataano. 20 Pembele nuapeela alamuli sunga pantondo za munakĩdagu Samueli. 21 Paapo naalompa aligie mutemi, nuNzua nuapeela Sauli muana wa kĩKishi muntu wa kĩntua kya kĩBenjamini, kumiaka makumi manĩĩ. 22 Pĩna numuleegia nuasio, numunansula uDaudi wĩĩ mutemi waao, naalumukuĩlĩĩle, nuũga, ‘Namuona uDaudi muana wa kiYese, muntu nukumĩloeelagiaa ĩnkolo yaane nukwitenda uuloa waane wensi.’ 23 Muwĩleli waakue umuntu nuasio, uNzua wamĩleetĩĩle ĩĨsilaeli Mugũni, ingĩ ũYesu, kĩna alupũnilie ilyago. 24 Pĩna alĩ wikaalĩ kalaaza nuasio, uYohana alutanantilie impola za ubadĩĩzo wa upeli kuantu tũlũ a Ĩsilaeli. 25 uYohana pĩna nuumala umulĩmo waakue, nuũga, ‘Musĩĩgile ĩne neene waani. Ĩne sika nuasio. Ĩpa laaĩ, wijile umuĩ kunũma yaane; ĩne sika nijĩpĩĩle kukumutũngulĩlia ilaatu ya mĩgulu yaakue.’” 26 “Agoosia anũna aane, aana a luuli lwa kĩIbũlahimu, niniinie pakatĩ yaani namumoopokile uNzua, ulukaani ulu lwa ugũnua lwaleetaguaa kumiĩtu. 27 Kuitĩ ĩaasio naakikyalaa mũYelusalemũ nĩakulu aao, kunsooko sika alĩ amumanile uyo, sunga inkaani za anakĩdagu nazukusomaguaa palutondo luensi lwa wikyali, alĩ azitimĩlĩĩlie kukumulamula. 28 Kanga ĩsika alĩ aoonie kansooko ya kumuulaga nakĩ, naamulompa uPilatu waulague. 29 Sunga pĩna naamala zensi naalĩ nandĩkue mumpola zaakue, naamũikia mwikyota, naamuĩĩka mukĩbĩĩla. 30 Ĩpa uNzua numũiukia kwipũna muakiu; 31 nwigyelela kuntondo ningĩ kuaasio naalĩ apũnile palumuĩ ninduyo kũGalilaya ende kũYelusalemũ, nunzuauu ingĩ eene akuĩli aakue ntongela ya antu. 32 Nindiishie kukumutanantĩlia inie iMpola na Nziiza zilyago ĩlo naalĩ waapĩĩle ĩatata, 33 ya kĩna uNzua watimĩlĩĩlie ilyago liasio kuaana ĩĩtu kukumũiukia ũYesu; kĩna yandĩkue muMalumbĩĩlio, mulango wa kabĩlĩ, ‘Ue uue wĩMuana waane ĩne nantende nakulelaa.’ 34 Kangĩ ya kĩna uyo numũiukia kwipũna muakiu, walekishookela uoononeki, uũgile itĩ, ‘Nĩkakumupeela inie uukende naweelu nawa tai wa kĩDaudi.’ 35 ‘Iio gua, utambuĩle nĩpĩĩa, Sikukakumuleka umuelu waako waone oononeki.’ 36 Kuitĩ uDaudi pĩna aluutumĩkĩĩle uulooa wa kĩNzua muwĩleli waakue, nugona nuĩĩkua palumuĩ nĩatata aakue, nuona uoononeki. 37 Ĩpa uyo naalĩ mũiukigue nuNzua sika aluoonie kaononeki. 38 Luulo gua mumane, agoosia anũna aane, kĩnakwa kĩuyu muatanantĩĩligue uleegeligua wa mĩlandu. 39 Kwa kĩuyo wensi nusuĩlĩĩle ukualĩĩlagiguaa ĩkulukuuluu kuUlagĩĩlio wa kĩMusa. 40 Luulo gua laaĩ, mulekiaagaanua nimpola izo naalĩ ntambulue nĩanakĩdagu. 41 Laaĩ inie namukumelaa, kulĩluĩ, musile; Kunsooko nĩkĩtuma umulĩmo muntondo zaani, Mulĩmo nasika mukishuĩĩla kaiiniino Anga umuntu wamuganuĩle.” 42 Pĩna alĩ ipũna, ĩantu naaapeepia aĩĩlue inkaani izi palutondo lwa wikyali nalũjile. 43 Pĩna umulundo wishũnagogi nausapatĩla, ĩAyahũdi iingĩ nĩatiati naakumukulagiaa uNzua muwĩtekeli wa kĩYahũdi naaatiatĩĩla uPaulo nuBalinaba naalĩ akĩtambuĩla nĩndĩo, naaakamia inkolo ĩkamatĩkie muukende wa kĩNzua. 44 Palutondo lwa wikyali lwa kabĩlĩ, piipĩ ĩkaa yensi naĩlundĩĩla kukulutegeela ulukaani lwa kĩNzua. 45 Ĩpa ĩAyahũdi pĩna naamaona ĩmaũmbĩ, naijulua nuwĩĩlũ naazikaania inkaani naalĩ zitambulua nuPaulo nukukumutukĩla. 46 uPaulo nuBalinaba naatambula kunkolo ya kĩgoosia, naaũga, “Alĩ yumũjĩpĩĩle inie mutambuĩlue tangua ulukaani lwa kĩNzua, ĩpa kunsooko mukuluguma kulĩ nukukukĩona kĩna uupanga wakalĩ nakalĩ sika umũjĩpĩĩle inie, laaĩ, kwauuka kundugu nazĩngĩ. 47 Kuitĩ yoi alĩ kualagĩĩligue nũShekulu, ‘Nakuĩĩkaa ue wĩĩ weelu wa ndugu nazĩngĩ, Utũle ugũnua waao sunga kumpelo ya nsĩĩ.’” 48 iNdugu nazĩngĩ pĩna nazigyũlia yaasio, nazilumba, nazulukulia ulukaani lwa kĩShekulu; ndĩo naalĩ aĩĩkue kuupanga wa kalĩ nakalĩ naasuĩĩla. 49 uLukaani lwa kĩShekulu nalusapatĩla munsĩĩ niasio tũlũ yensi. 50 Ĩpa ĩAyahũdi naakinĩla ĩasungu analukũmo, akulia uNzua, sunga ĩakulu a kaa. Naatũla kuaagia uPaulo nuBalinaba naaaĩnga kwipũna mumĩmbĩ yaao. 51 Ndĩo naakũnũntila ulunkundĩ lwa mĩgulu yaao, naalongola kuIkonio. 52 ĩAmanigua naijulua nuulumbi nuMuau Muelu.



14

1 Kuasio kuIkonio naingĩla palumuĩ mũshũnagogi lya Ayahũdi. Naatambula, sunga ĩAyahũdi nĩAgiliki, iingĩ dũũ naasuĩĩla. 2 Ĩpa ĩAyahũdi nasika alĩ asuĩlĩĩle naaalũangĩla ĩantu a ndugu nazĩngĩ nukukuapandĩlĩlia inkolo nambĩĩ mumpola za anũna. 3 Naikyala kuuko ntondo ningĩ, naitambula kunkolo ya kĩgoosia mwa kĩShekulu, naalukuĩlĩĩle ulukaani lwa ukende wakue, nukuasũũmia sunga ilĩngasĩĩlio nĩmakula matendue kumĩkono yaao. 4 Ĩpa ĩantu a mukaa naĩkamatula, ĩĩĩa alĩ ĩĩlĩ kuluandĩ lwa Ayahũdi, ĩĩĩa kuluandĩ lwa atumua. 5 Ĩpa indugu nazĩngĩ nĩAyahũdi palumuĩ nĩakulu aao naauukia ulugu kumiao, aagaalĩle nukukuatũla ĩmagũe. 6 Ĩo naaziigia impola izi, naatalamĩla kuLisitĩla nĩDelibe, kaa za Likaonia ninshĩĩ naalĩ zĩpiipĩ. 7 Nukuasio naazitanantia impola na nziiza. 8 Kuasio kuLisitĩla alukoolĩ muntu alĩ mulemue mĩgulu, munakĩtele kwipũna mundaa yakĩ nina, alĩ wikĩĩlĩ kalagenda. 9 Uyu alumũigilie uPaulo pĩna alĩ witambula; uPaulo numutuupĩĩla, nuona kĩna utĩĩte usuĩĩli wa kukamigua, 10 nuũga kululi lukulu, “Ĩĩmĩka kumĩgulu yaako, ĩgolole!” Nuuka kuukaaũ, nũigenda. 11 Niuũmbĩ pĩna nalĩona kĩna uPaulo alutendile, naĩtunta kutambo ya kĩLikaonia, “ĨAnzua akũikĩĩlaa kumpiani ya antu!” 12 uBalinaba naamutea ĩliina liakue Zeu, nuPaulo, Helime, kunsooko muene mutambuli. 13 uMupolia wa kĩZeu, ijumba liakue naalĩ liĩlĩ ntongela ya kaa, nuleeta ing'ombe ningala za ukelu sunga pamamĩlango, nukunga wapũnie ipyolia palumuĩ niyũmbĩ. 14 Ĩpa ĩatumua Balinaba nuPaulo pĩna naiigia impola naatandula intiila zaao, naamanka kuukaaũ naingĩla mumulundo. Naĩtunta, 15 naaũga, “Agoosia inie, nĩkĩ mwitenda itĩ. Ishie nindiishiie kwĩantu kwilika lĩmuĩ niniinie, kukumutanantĩlia inie iMpola na Nziiza, koona mukaĩlĩke nukukuzileka intendo izi nangila kansaĩlo, mutungĩnkane nuNzua namupanga, naalutũndile igyulu nĩnsĩĩ nĩnanza niintu tũlũ yensi naikooolĩ. 16 Pakalĩ nuzileka indugu tũlũ zensi zigendele munzĩla zaao inene. 17 Ĩpa sika nwĩleka ĩmugila kaukuĩli kunsooko ukutendaa namaaza nukukumupeela ĩmbũla kwipũna kwigyulu nĩmatũngo ma uogoli, nukumupeela india nazendile muumo, nuulumbi wa nkolo zaani.” 18 Pĩna alĩ atambuĩle izi, naishaaga iniino udũũ alemue kukumagilia ĩmaũmbĩ maleke kuapũnĩlia ipyolia. 19 Ĩpa ĩAyahũdi naapika kuasio kwipũna kuAntiokia nĩIkonio, naamasisikĩĩlia ĩmaũmbĩ, naamutũla ĩmagũe uPaulo naamukuesa kunzi ya kaa, naishĩĩga kĩna wakiaa. 20 Ĩpa pĩna ĩamanigua naamupilimikĩĩlia nuĩmĩka, nũingĩla mukaa; palutondo lwa kabĩlĩ nulega, nuenda palumuĩ nuBalinaba kuDelibe. 21 Pĩna naatanantia impola na nziiza mukaa niasio nukwiligia amanigua iingĩ, naashooka kuLisitĩla nĩIkonio nĩAntiokia, 22 naakuzĩkamĩnkĩĩlia inkolo za amanigua nukukuasugula ĩkamatĩkie muusuĩĩli, naiũga ya kĩna yukũjĩpĩĩle kwiingĩla muutemi wa kĩNzua kuwaagi wĩngĩ. 23 Pĩna naamasaagulĩlia ĩmakanisa tũlũ ĩanampala, naalompa nukwilaalĩla palumuĩ, naaaĩĩka mumĩkono ya kĩShekulu naalĩ asuĩlĩĩle mumuakue. 24 Naakĩlĩla pakatĩ ya Pisidia, napika kuPampulia. 25 Pĩna naalutanantia ulukaani muPelige, naenda sunga kuAtalia. 26 Kwipũna kuasio naapũũta ĩnanza ende kuAntiokia; kuasio kuuko alĩ aĩĩkue muukende wa kĩNzua kumulĩmo waasio naalĩ autumile. 27 Pĩna naapika, naalĩlundĩĩla ikyanisa, naaganuĩla impola zensi naaluzitendile uNzua ni ndĩo, nikina alĩ uigyuĩlĩĩle ĩa ndugu nazĩngĩ umulango wa usuĩĩli. 28 Naĩĩma kuuko palumuĩ nĩamanigua kũtyũngo sika iniino.



15

1 Naaaza ĩantu kwipũna kuUyahũdi naakuamania ĩanũna, “Kanga musiitialamigua kukuzitiata intendo za kĩMusa sika musũũmile kwigũnĩka.” 2 Pĩna uPaulo nuBalinaba naĩkunguma nukukĩtambuĩla nĩndĩo kunkaani ningĩ, naaaĩĩka uPaulo nuBalinaba nĩĩĩa pakatĩ yaao ende kũYelusalemũ kuatumua nĩanampala, ende kĩtambuĩla impola zikyolio ĩlĩ. 3 Iio gua; pĩna atumue nikyanisa, naakĩlĩla pakatĩ ya Poiniki nĩSamalia, naiganula impola za ukaĩlĩki wa ndugu nazĩngĩ naalumbĩĩlia ĩanũna tũlũ nkankanaa. 4 Pĩna naapika kũYelusalemũ, naasũgamĩĩligua nikyanisa nĩatumua nĩanampala, naaaganuĩla impola zensi, kĩna uNzua alutendile nĩndĩo. 5 Ĩpa ĩĩĩa mwityũmpĩ lya Apalisayo naasuĩlĩĩle naĩĩmĩka naaũga, “Kutilĩ kawĩnegelo kukuaalamia nukukualagĩĩlia auambe uUlagĩĩlio wa kĩMusa.” 6 ĩAtumua nĩanampala naĩlundĩĩla alusĩĩge ulukaani luasio. 7 Pĩna naĩtambuĩlĩkia, uPetelo nuuuka nuaĩĩla, “Agoosia anũna aane, inie mumanile kwipũna intondo za muandio, kĩna uNzua alusaaguĩle pakatĩ yaani ya kĩna indugu nazĩngĩ ziigie ulukaani lwa mpola na nziiza kumulomo waane, nukukulusuĩĩla. 8 uNzua numanile inkolo, nuakuĩla nuapeela uMuau Muelu kĩna yoi naalukupĩĩle nindiishie, 9 Kangĩ sika nukulekanula ishie nĩndĩo, ĩpa nwĩoogia inkolo zaao kuusuĩĩli. 10 Iio gua, nĩkĩ mukumugema uNzua nukukuatũngĩĩlia ipyĩmpĩ munkingo za amanigua, sunga ĩatata ĩĩtu nindiishie sika kusũũmile kukulĩkenka. 11 Ĩpa kusuĩlĩĩle ya kĩna kwigũnua kunzĩla ya ukende wa kĩShekulu Yesu, lika lĩmuĩ nĩndĩo gaa.” 12 uMulundo tũlũ wensi nautuulia, naamutegeela uBalinaba nuPaulo pĩna naaganuĩla impola za ilĩngasĩĩlio nĩmakula uNzua naalumatendile pakatĩ ya ndugu nazĩngĩ kuwĩtumi waao. 13 Pĩna naakondia inkaani zaao, uYakobo nushookeelia nuũga, “Agoosia anũna aane, ntegeelĩ. 14 uSimoni wakuganuĩlaa ya kĩna uNzua aluzagaanile indugu nazĩngĩ pakalĩ, koona waasaagule antu pakatĩ yaao kunsooko ya liina liakue. 15 Ninkaani za anakĩdagu zakamantana nĩzaasio, kĩna yandĩkue, 16 ‘Pĩna zakĩla zaasio nikishooka, Nineene nĩkakĩmĩzenga ĩnumba ya kĩDaudi nyaguile. Nikijenga kangĩ uutalũkũ wakue, nineene nĩkakumiĩmikia. 17 Koona ĩantu naasaagile amudũũme ũshekulu, nindugu zensi nazĩngĩ, kuaasio kĩna ĩliina liane tyeegue, 18 Uũgile ũShekulu, nuzilĩngilie ĩzaasio kwipũna ĩkalĩ.’” 19 “Kuluulo, ĩne nalamula kĩna kuleka kuakunkunalia ĩaasio a mundugu nazĩngĩ naamupĩlukĩlĩĩle uNzua; 20 ĩpa kwĩandĩkĩle ĩsungansuge nuudobũ wa anzegamĩla, nuugololia nĩnama nangogue, nĩmĩgali.” 00285.tif Nzegamĩla (Ut 15:20) 21 “Kuitĩ kwipũna ĩkalĩ sunga nunzuauu uMusa utĩĩte mukaa zensi nakutanantagiaa inkaani zaakue, kangĩ mumasũnagogi zukusomaguaa palutondo lwa wikyali.” 22 Paapo nayĩaloeelia ĩatumua nĩanampala palumuĩ nikyanisa liensi aasaagule antu pakatĩ yaao atume kuAntiokia palumuĩ nuPaulo nuBalinaba. Nĩndĩo ntĩĩa, ũYuda nukuĩtanguaa Balisaba, nuSila naalĩ atongeeli pakatĩ ya anũna. 23 Naandĩka mbalua, amĩtuale kumĩkono yaao, itĩ, “Ishie anũna aani, atumua nĩanampala, kuanũna ĩĩtu naapũnile mundugu nazĩngĩ naĩĩlĩ kuAntiokia nukũShamũ nĩKilikia, kumulamukilie. 24 Kunsooko kuigagiaa ya kĩna ĩĩĩa naalĩ apũnile mumuĩtu akumuzũga inie kunkaani zaao, akumuleetela inkankani munkolo zaani, nindiishie sika alĩ kualagĩlĩĩlie; 25 pĩna kwakamantana kwishĩĩgo lĩmuĩ, ishie kwaona iiza kuasaagule ĩantu nukukuatuma kunsiani palumuĩ nĩaloogua ĩĩtu uBalinaba nuPaulo. 26 Ĩantu naapũnilie uumĩ waao kunsooko ya kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito. 27 Kuluulo, kuatuma ũYuda nuSila naĩkakumuĩĩla ĩeene kumĩlomo yaao inkaani zizo-ziizoo. 28 Kuitĩ uMuau Muelu nindishie kukamantanile kuleke kumutuĩka umuligo isiitula ziizo dũũ nazijipĩle, 29 mwĩsugansuge niintu naipoleligue kuanzegamĩla, nĩmĩgali, nĩnama nangogue, nuugololia. Kanga mwĩgilie niyasio mukitenda iiza. Mulamugua.” 30 Iio gua, pĩna naatumua, naenda kuAntiokia, naauilingĩĩla umulundo, naapũnia ĩmbalua niasio. 31 Pĩna naamĩsoma, naalumba kunsooko ya kukamigua inkolo. 32 ũYuda nuSila naeene anakĩdagu, naakamia nkolo ĩanũna kunkaani ningĩ, nukukuakamĩnkĩĩlia. 33 Nĩndĩo pĩna naĩĩma kuasio intondo nkeei naashookigua nĩmatiliga nĩanũna kuaasio nalĩ aatumile. 34 Ĩpa uSila nuona iiza wikyale kuuko. 35 uPaulo nuBalinaba naikyala muAntiokia naimania nukukulutanantia ulukaani lwa kĩShekulu palumuĩ nĩantu naĩngĩ iingĩ. 36 Pĩna nazikĩla ntondo nkeei, uPaulo numuĩĩla uBalinaba, “Kushooke gua, kualaae ĩanũna mukaa zensi muna alĩ kutanantilie ulukaani lwa kĩShekulu, kuone impola zaao.” 37 uBalinaba nukunga wamusole uYohana nukuĩtaguaa Maliko, ende palumuĩ nĩndĩo. 38 Ĩpa uPaulo sika nuona iiza endanie nunuasio naalualekile kuPamfilia naalusiitile kwienda ensi nĩndĩo kumulĩmo. 39 Luulo gua, nauuuka wĩkungumi sunga naalekanuka. uBalinaba numusola uMaliko nupũũta ĩnanza nuenda kuKiipulo. 40 Ĩpa uPaulo numusaagula uSila, nulega pĩna nulompeelua nĩanũna wapeegue ukende wa kĩNzua. 41 Nukĩlĩla pakatĩ ya Shamũ nĩKilikia, nukukumakamĩnkĩĩlia ĩmakanisa.



16

1 Nupika kuDelibe nĩLisitĩla. Kuasio alukoolĩ mumanigua, ĩliina liakue Timoteo, muana wa musungu wa kĩYahũdi nusuĩlĩĩle, ĩpa ũshee alĩ Mugiliki. 2 ũTimoteo alĩ mukuĩlue iiza nĩanũna naalĩ ĩĩlĩ muLisitĩla nĩIkonio. 3 uPaulo nukunga ĩtiate ninduyo, numusola numualammia kunsooko ya Ayahũdi naalĩ akoolĩ kunandĩ zaasio, kuitĩ tũlũ alĩ amanile kĩna ũshee alĩ Mugiliki 4 Pĩna alĩ akĩlĩĩle pakatĩ ya kaa zaasio, naapeela ĩmalagĩĩlio naalĩ malagĩĩligue nĩatumua nĩanampala naĩĩlĩ mũYelusalemũ, amakendegeele. 5 Iio gua, ĩmakanisa namakamĩnkĩĩligua muusuĩĩli; iyalo liao naliongeeleka ntondo zensi. 6 Pĩna naakĩla pakatĩ ya nsĩĩ ya Piligia nĩGalatia, pĩnanaasiitĩligua nuMuau Muelu aleke kulutambula ulukaani munsĩĩ ya Asia. 7 Pĩna naapika kwitungĩnkana kuMisia, naagema kwilongola kuBitinia, ĩpa uMuau wa kĩYesu sika nuagombia; 8 naakĩla muMisia, naatinintĩkĩla kuTiloa. 9 uPaulo nwigyeleelua nĩmaoni muutiku numuona umuntu wa kuMakedonia wĩĩmĩkile ukumupeepia, nwiũga, “Pũũta wĩĩze kuna Makedonia ukualĩĩlie!” 10 Pĩna numaona ĩmaoni, ĩkamuĩ nakuloma kwienda kuMakedonia, nakumana kutai kĩna uNzua ukuĩtile ishie kuatanantĩlie impola na nziiza. 11 Nakulega paTiloa, nakũingĩla mwipyango, nakulongola nakutunga ĩkĩsongela kya kuSamotialeke; sunga mudaau nukupika kuNeapoli. 12 Kwipũna kuasio nakupika kuPilipi, ikaa nankulu nyaMakedonia, kangĩ muasio muna Alumĩ alĩ atemile. Nakuĩma mukaa niasio ntondo nkeei. 13 Palutondo lwa wikyali nakupũna kunzi ya kaa nakuenda piipĩ pamoongo pĩna alĩ kusĩĩgile kĩna ikoolĩ pawĩtekelelo, nakũkyalansa nukukĩtambuĩla nĩasungu naalĩ, ĩlundĩlĩĩle paasio. 14 Musungu umuĩ, ĩliina liakue Lidia, naalukugulagiaa intiila nantitimũ, mukolakaa wa kuTiatila, mukulia Nzua, nukuiigia. Ninduyo uNzua numukũnukula ĩnkolo wazikendegeele nazitambulua nuPaulo. 15 Pĩna nubadĩĩzigua nĩa numba yakue sue, nukupeepia nuũga, “Kanga ĩmwamonaa kĩna naazaa musuĩĩli mwa kĩShekulu, ingĩlĩ munumba yaane, mwikyale.” Nukukankanĩka. 16 Pĩna alĩ kulonguĩle paasio pawĩtekelelo, mutũgua umuĩ naalutĩĩte lĩsĩĩmuĩ lya uganga wityaĩle nukuagaana; naalĩ waaligĩĩlie ishekulu aakue nsaĩlo ningĩ kuutaĩĩlia. 17 Numutiatĩĩla uPaulo nindiishie, nuzoguĩlie, nuũga, “ĩAntu ĩa ingĩ ĩtumi a kĩNzua nwa kukiania, naakumutanantĩlagiaa ĩnzĩla ya ugũnua.” 18 Nutenda iio ntondo ningĩ. ĩpa uPaulo nuĩĩpĩlua, nupĩluka, nulĩĩĩla ĩlĩsĩĩmuĩ, “Nakulagĩĩlia ue, kuliina lya kĩYesu Kilisito, pũna mumuakue,” Nalĩpũna lĩĩlo tyũngo. 19 Pĩna iishekulu aakue naaona kĩna uulaaĩĩli wa nsaĩlo yaao yalega, naamuguĩla uPaulo nuSila, naakuesa sunga kũgyulaanĩlo ntoongela ya akulu. 20 pĩna naatuala kualamuli naaũga, “ĩAntu ĩa ingĩ Ayahũdi, naakumĩzũga ĩkaa yĩĩtu, 21 Kangĩ itanantia itendo naza miiko kumuĩtu kukuzigomba nukukuzitenda kunsooko ishie kwĩAlumĩ.” 22 ĩAntu iyũmbĩ naaauukĩĩla; nĩalamuli naaajiula intiila zaao kungũlũ, naalagĩĩlia akuue nkome. 23 Pĩna naaakua makuo mingĩ, naagumĩla mukĩtũngo, naamulagĩĩlia umulindĩĩli wa kĩtũngo waalindĩĩlĩkie. 24 Pĩna nuligia ilyagĩĩlio ĩlĩ, nuagumĩla kwityando lya mukatĩ nuatũnga ĩmĩgulu kumatendele. 25 Muutiku wa katĩ uPaulo nuSila alĩ ilompa nukukumuĩmbĩla uNzua ĩmĩmbo, nĩatũngua naĩngĩ alĩ akuategeela. 26 Kumpũmpũkĩli umumanga namukulu nausũngũsia ĩnsĩĩ, sunga ĩmĩkũlĩla ya kĩtũngo nĩsũngũsĩka, ĩkamuĩ injĩĩgĩ zensi nazigyulĩka nĩmatendele tũlũ mensi namatũngulua. 27 Pĩna umulindĩĩli wa kĩtũngo nulaĩla mundoolo nukwiona kĩna injĩĩgĩ za kĩtũngo zigyulĩkaa, nusopoola iyũmba liakue nusiia wĩulage, nusĩĩga nĩmbũge ĩatũngua amankaa. 28 ĩpa uPaulo nwĩtuntĩkia ululi luakue nuũga, “Leka kĩalalia, kuitĩ ishie tũlũ kukoolĩ mwanu.” 29 Nulagĩĩlia iintala zileetue, nũingĩlanga mukatĩ nwikĩkĩma kuooa, nuaguĩĩla Paulo nuSila, 30 nuapũnia kunzi, nuũga, “Agoosia inie, injĩpĩĩle ntende yaani koona ngũnĩke.” 31 Naamuĩĩla, “Suĩĩla mwa kĩShekulu Yesu, nunduue ukigunĩka,” nĩaasio naĩĩlĩ munumba yaako. 32 naamuĩĩla ulukaani lwa kĩShekulu, uzo nĩensi naalĩ ĩĩlĩ munumba yaakue. 33 Nuasũgamĩĩlia ityũngo lĩlo-lĩĩloo lya utiku, nwĩoogelia inkomele zaao za ukuua, tũlũ ensi. 34 Nuatuala kunumba yaakue, nualũgĩla india, nulumbĩkia umuene nĩnumba yaakue tũlũ yensi, kunsooko alĩ wasuĩĩlaa mwa kĩNzua. 35 Pĩna naweelaa, ĩalamuli naatuma ĩĩlaasi, naaũga, “Atũnguĩlĩ ĩantu aasio.” 36 uMulindĩĩli wa kĩtũngo numuĩĩla uPaulo inkaani izi, nuũga, “ĩAlamuli aatumile ĩantu mutũnguĩlue;” kuluulo gua, pũnĩ kunzi, lendĩ nĩmatiliga. 37 Ĩpa uPaulo nuaĩĩla, “Aza akukuile ntongela ya antu sika kualamulue nipilindĩ, nindiishie kuAlumĩ, kangĩ naakugumĩla mukĩtũngo, ĩpaino akupũnie kukĩmpisĩ-mpisĩne. Sika iio; naaze ĩeene akupũnie.” 38 ĩĨlaasi naatualĩla ĩalamuli inkaani izi, nĩndĩo naoopooka pĩna naiigia ya kĩna alĩ Alumĩ. 39 naaaza naapeepia; pĩna naapunia, naaaĩĩla alege mukaa niasio. 40 Pĩna naapũna mukĩtũngo naingĩla munumba ya kĩLidia; pĩna naĩona nĩanũna, naapumbulia, naalongola.



17

1 Pĩna naakĩla pakatĩ ya Ampipoli nĩApolonia, naapika kuTesaloniki, paapo ishũnagogi lya Ayahũdi alĩ liĩlĩ. 2 NuPaulo kĩna alĩ kuuzaa ntendo yaakue, nũingĩla muumo muna alĩ ĩĩlĩ, naĩĩ kĩtambuĩlakunkaani za wandĩkua kuntondo zitatu za wikyali, 3 nwilondoosia nukwikamĩnkĩĩlia kĩna alĩ yumũjĩpĩĩle uKilisito kwiaagigua nukuiuka kwipũna muakiu, nuũga, “ũYesu wayuuyu nanukumuganuĩla impola zaakue ingĩ muene Kilisito.” 4 ĨĨĩa pakatĩ yaao naagomba, naakamantana nuPaulo nuSila, nĩAgiliki akulia-Nzua naakamantana iingĩ dũũ, nĩasungu naatĩĩte ukulu sika akeei. 5 Ĩpa ĩAyahũdi naingĩĩlua wĩĩlũ, naaasola antu naabĩĩ naakata, nĩndĩo naalunda yũmbĩ, naakũlanga ĩkaa, naagaana ĩantu a numba ya kiYasoni, naakunga aatuale kuntongela ya antu. 6 Pĩna naaaulia, naamukuesa ũYasoni nityũmpĩ lya anũna kuntongela ya akulu a kaa, naakulia ĩkĩlanga, naaũga, “ĩAntu ĩa naakuugalula unkũmbigyulu apikaa nukunu, 7 nuYasoni waasũgamĩĩlagiaa. ĩa tũlũ asiitile kwiamba ĩmalagĩĩlio ma kĩKaisali, iũga kĩna ukoolĩ mutemi wĩngĩ nukuĩtaguaa Yesu.” 8 iYũmbĩ nĩakulu a kaa naakunguala pĩna naiigia ĩzaasio. 9 Pĩna naasola ĩkĩganza kyakĩ Yasoni nĩnaĩngĩ, naaleka ende. 10 ĩkamuĩ muutiku ĩanũna naamutuala uPaulo nuSila kuBeloya; pĩna naapika kuasio, naingĩla mũshũnagogi lya Ayahũdi. 11 Ĩasio alĩ aaza kwikĩla ĩa kuTesaloniki; alĩ aluanũnkuĩle ulukaani kunkolo nantontũ, mumeelele naikeesekia uwandĩkua, naona kĩna impola izi yoi zĩĩlĩ. 12 Iio gua, iingĩ pakatĩ yaao naasuĩĩla, asungu a kĩGiliki naatĩĩte ukulu palumuĩ nĩagoosia sika akeei. 13 ĩpa ĩAyahũdi a kuTesaloniki pĩna alĩ iigilie ya kĩna ulukaani lwa kĩNzua lutanantigue sunga kuBeloya nuPaulo, nuenda kuuko nukuasio naazũga nukukuakungualia ĩantu. 14 Paapo ĩkamuĩ ĩanũna naamutuala uPaulo wende kunanza, ĩpa uSila nũTimoteo naasaaga paapo. 15 ĩAasio naalĩ amutindĩkĩlĩĩlie uPaulo naamutuala sunga kuAtene, nĩndĩo pĩna naalagĩĩligua aaĩĩle uSila nũTimoteo alekitinia kukumutiata, naalongola. 16 uPaulo pĩna alĩ waalindĩĩle ĩaasio kuAtene, ĩnkolo yaakue nĩĩĩpĩlua munsĩ yaakue pĩna nuona kĩna ĩkaa alĩ ijuile ĩanzegamĩla. 17 Mũshũnagogi naĩkĩtambuĩla nĩAyahũdi nĩakulia-Nzua nĩaasio naalukuagaana pigyulĩlo lutondo kulutondo. 18 Nityũmpĩ lya Aepukuleo nĩAstoiko, ĩakola masala naataagana nduyo. ĩĩĩa naaũga; “uMusolia umbodele uyu, muloe kwitambula yaani gile.” ĩĩa naaũga; “Wigyelĩĩle zĩ mutanantia wa anzua a kĩgenda.” Kunsooko alukumutanantia ũYesu nuwiiuki. 19 Paapo naamuamba, naamutuala pĩna yukuĩtanguaa Aleopago, naaũga, “Kusũũmilene kwilĩnga uumanigua uu naupia nukuutambula? 20 Kuitĩ wiingĩlia nkaani ng'enda muakutuĩ ĩĩtu. Kualoe gua kwilĩnga ĩndogolelio ya npola izi.” 21 Kuitĩ ĩantu a Atene nĩagenda naĩkikyalaa paasio alĩ agila kalioma kulukaani naluĩngĩ isiititũla kwitambula nukwiigia impola nampia. 00355.tif Kikonko kya Aleopago kuAtene (Ut 17:22) 22 uPaulo nuĩmĩka pakatĩ ya Aleopago, nuũga, “Inie agoosia a Atene, tũlũ pensi naonaa kĩna inie mwĩantu a wĩtekeli. 23 Kuitĩ pĩna aza nikĩla uko ninduuko nukwilaaa iintu namukuitekelaa namona uupolelio pĩna alĩ yoolue itĩ, ‘KWA KĩNZUA NASIKA MUMANUE?’ Luulo gua, unuasio namukumutekelaa nasika mumuĩzĩ, uuzo ĩne nukumutanantĩlia inie. 24 uNzua naalutũndile uunkũmbigyulu niintu yensi naikoolĩ, sikukikyalaa munumba za wĩtekelo nanzegue kumĩkono, kunsooko muene Shekulu wigyulu nĩnsĩĩ. 25 Kangĩ siku kĩtumĩlaguaa kumĩkono ya antu zĩ musilĩlue kĩntu kiensi, kunsooko uzo muene ukuapeelaa ĩantu ensi uumĩ numuau niintu yensi. 26 Ninduyo alutũndile ndugu yensi nya antu kwipũna mumuntu umuĩ, ĩĩme muusiu wa nsĩĩ, nuaĩĩkĩlia ĩmatũngo nimĩmbĩ za wikyalo waao kwipũna umuandio. 27 amudũũme uNzua, anga ĩkunzĩla ya kuaapaatia-aapaatia amuone, ĩpa sika wĩĩmile kulĩ nuwensi kumiĩtu. 28 Kuitĩ munsĩ yaakue ishie kukikyalaa, kukugendela, nukwitũla nuuumĩ. Kĩna iio umuĩ waani, muĩmbankumbu, aluũgile, ‘Kuitĩ ishie kwĩuleli waakue.’ 29 Luulo gua, kunsooko kwĩuleli wa kĩNzua, sika yukũjĩpĩĩle kukumupianĩkĩĩlia uNzua nĩ zahabũ katia mpĩa katia gyue, iintu naalĩ ijĩpigue kuutiani nĩmasĩĩgo ma kĩuntu. 30 ĩMatũngo ma usiitimana, uNzua alĩ wĩtendile zĩ sikumaoonie; ĩpaino ualagĩlĩĩlie ĩantu ensi tũlũ kwensi apele. 31 Kunsooko uĩĩkile ulutondo lwa kulamula uunkũmbigyulu mukulukuuluu kumuntu naalumusaaguĩle; ninduyo nuapĩĩle ĩantu ensi ukamĩnkĩĩlia wa mpola izi kunzĩla ya kumũiukia kwipũna muakiu.” 32 Pĩna naiigia impola za wiiuki wa akiu, ĩĩĩa naaleeta mapana, ĩĩĩa naaũga, “Kukakukutegeela kangĩ mumpola izi.” 33 Paapo uPaulo nulega kumiao. 34 iTyũmpĩ lya antu naakamantana nduyo, naasuĩĩla, muaasio alumoolĩ Dionisio uMualeopago, numusungu umuĩ ĩliina liakue Damalisi nĩnaĩngĩ palumuĩ nĩndĩo.



18

1 Pĩna naikĩla yaasio, uPaulo nulega kuAtene, nupika kuKolinto. 2 Numuona Muyahũdi umuĩ ĩliina liakue Akila, mukolakaa wa Ponto, ninduyo ziizo ntondo alupũnile kunsĩĩ ya Italia palumuĩ nuPilisila musungu waakue, kunsooko uKilaudio alĩ walagĩlĩĩlie ĩAyahũdi ensi alege kuLumĩ.Nuenda kumiao. 3 nukunsooko umulĩmo wao wa kutũma ĩmaheema alĩ umuĩ, nuĩ kikyalaa nĩndĩo nukukĩtuma umulĩmo ensi. 4 Nwĩtambuĩlaa nĩantu mũshũnagogi palutondo luensi lwa wikyali, nualũta ĩAyahũdi nĩAgiliki. 5 uSila nũTimoteo pĩa naapika kwipũna kuMakedonia, uPaulo nutuunua nulukaani luasio, nwitanantia nukukuapũnĩlĩkĩa ukuĩli ĩAyahũdi kĩna ũYesu ingĩ Kilisito. 6 Pĩna naĩkunguma nduyo nukukumutuka, nukũnũnta intiila zaakue, nuaĩĩla, “Ĩmĩgali yaani nayĩĩ mumatũe maani, ĩne numugila kautimu. Kwipũna nantende nikienda kundugu nazĩngĩ.” 7 Nulega kuasio nũingĩla munumba ya muntu umuĩ, ĩliiina liakue Tito Yusito, mukulia-Nzua; nĩnumba yaakue alĩ ikinĩnkĩĩne nishũnagogi. 8 uKilisipo, mukulu wishũnagogi nusuĩĩla mwa kĩShekulu palumuĩ nĩnumba yaakue yensi. ĩAkolinto iingĩ pĩna naiigia, naasuĩĩla, naabadĩĩzigua. 9 ũShekulu numuĩĩla uPaulo mumaoni muutiku, “Lekioopoka, ĩpa utambule udũũ, lekituulia, 10 kunsooko ĩne kwĩpalumuĩ ninduue, ukutilĩ nukakukuukĩĩla nukukukualaalia, kunsooko ĩne ntĩĩte antu iingĩ munakaa ĩĩ.” 11 Nwikyala kuasio muaka umuĩ nĩmieli mutandatu, nwimania ulukaani lwa kĩNzua pakatĩ yaao. 12 Ĩpa uGalio pĩna alĩ jũmbe wa kuAkaya, ĩAyahũdi naamuuukĩĩla uPaulo kwishĩĩgo lĩmuĩ, naamutuala kuntongela ityengu lya ulamuli, 13 naaũga, “uMuntu uyu ukualũta ĩantu amutekele uNzua kunzĩla nasika ĩkamantĩĩne nuUlagĩĩlio.” 14 uPaulo pĩna nusiia kwimũmuula umulomo waakue, uGalio nuaĩĩla ĩAyahũdi, “Iio gua, kanga ĩaza lukaani lwa kutenda ubĩĩ kamuĩ utimu naukulu, inie Ayahũdi, aza injĩpĩĩle ĩne kwitegeela kĩĩsa. 15 Ĩpa malĩĩ ikyolio lya nkaani nĩmiina nuUlagĩĩlio waani pakatĩ yaani, lukendegeelĩ uniinie akola, kuitĩ ĩne uneene sika numuloe nĩĩ mulamuli wa nkaani izi.” 16 Nuaĩnga ntongela ityengu lya ulamuli. 17 Nĩndĩo ensi naamuguĩla uSositene, mukulu wishũnagogi, naamukua ntongela ityengu lya ulamuli, ĩpa uGalio sika nuzikeela inkaani izi. 18 uPaulo nuĩmĩkia kuasio ntondo ningĩ, pembele naĩlaga nĩanũna, nupũũta ĩnanza wende kũSiria; uPilisila nuAkila naendania palumuĩ ninduyo. PaKenkelea numua ityũe liakue kunsooko aluĩkile ĩlyago. 19 Naapika kuEpeso, nualeka kuuko. Uzo umuene nũingĩla mũshũnagogi, naĩkĩtambuĩla nĩAyahũdi. 20 Pĩna naamulompa wĩĩme ityũngo lyĩĩpũ, sika nugomba, 21 ĩpa naĩlaga nĩndĩo nuũga, “Nikishooka kangĩ kĩna nsiani kanga uNzua ĩmuloe.” Nupũũta ĩnanza kwipũna kuEpeso. 22 Pĩna nupika kuKaisalia, nunankĩla wende kualamukia ĩo ikyanisa, nutima kangĩ kuAntiokia. 23 Pĩna nuĩma kuasio ntondo nkeei, nulega nukĩlĩla pakatĩ ya Galatia nĩFiligia kaa kukaa, nukukuakamĩnkĩĩlia ĩamanigua tũlũ. 24 Alukoolĩ Muyahũdi ĩliina liakue Apolo, mukolakaa wa Alekizandelia, nupika kuEpeso; alĩ mumani mukulu wa kutambula, naalumanikilie uwandĩkua. 25 uNuasio alĩ mumanigue ĩnzĩla ya kĩShekulu, nukunsooko ĩnkolo yaakue alĩ kuuzaa yaakĩĩle nutambula nukukuzimania kĩĩsa-kĩĩsa impola za kĩYesu; ninduyo alĩ wĩĩzĩ uubadĩĩzo wa kĩYohana udũũ. 26 Nuandia kwitambula kuukamatĩkũ mũshũnagogi; ĩpa uPilisila nuAkila, pĩna naamũigia, naamusũgamĩĩlia kunsiao, naamulĩngia ĩnzĩla ya kĩNzua kĩĩsa-kĩĩsa. 27 Pĩna nuloma wamĩpũũte ĩnanza wende kuAkaya, ĩanũna naamukamia ĩnkolo, naaandĩkĩla ĩamanigua amusũgamĩĩlie. Pĩna nupika, nuaalĩĩlia dũũ ĩaasio naalĩ asuĩlĩĩle kunzĩla ya ukende. 28 kuitĩ ukuakungumaa kualiĩ ĩAyahũdi, nwilagĩĩla kunzĩla ya wandĩkua kĩna ũYesu ingĩ Kilisito.



19

1 Pĩna uApolo alĩ wĩĩlĩ kuKolinto, uPaulo nukĩlĩla paasio pankonko, nupika kuEpeso. Kuasio nuaagaana ĩamanigua naĩngĩ. 2 Nuakolia, “Alĩ muanũnkuĩlene uMuau Muelu pĩna namusuĩĩla.” Naamushookeelia, “Sunga kwiigia sika kwaliigia kĩna uMuau Muelu ukoolĩ.” 3 Nuakolia, “Aĩpa muabadĩĩzigue ubadĩĩzo kĩ.” Naaũga, “Kuubadĩĩzo wa kĩYohana.” 4 uPaulo nuũga, “uYohana alukubadĩĩzagia kuubadĩĩzo wa upeli nukuaĩĩla ĩantu amusuĩĩle uyo nukiiiza kunũma yaakue, ninduyo ingĩ ũYesu.” 5 Pĩna naaziigia izi, naabadĩĩzigua muliina lya kĩShekulu Yesu. 6 pĩna uPaulo nuaĩĩkĩla ĩmĩkono yaakue mumiao, uMuau Muelu nwĩĩza mumiao, naiitambula kuntambo ng'enda nukwipũnia unakĩdagu. 7 Niyalo liao alĩ zĩ agoosia kyumi naabĩlĩ. 8 Nũingĩla mũshũnagogi, nutambula kuukamatĩkũ mieli ĩtatu, naĩkĩtambuĩla impola za utemi wa kĩNzua nukukualũta ĩantu. 9 Ĩpa pĩna ĩĩĩa naĩkakia nukwishiita, naamĩtuka Ĩnzĩla niasio ntongela ya mulundo, nulega kumiao, nuasola ĩamanigua palumuĩ nduyo, naĩkĩtambuĩla nĩantu lutondo kulutondo mwishule lya muntu umuĩ, ĩliina liakue Tilano. 10 iMpola izi nazilongoleka iio miaka ĩbĩlĩ, sunga ĩAyahũdi nĩAgiliki ensi naĩkikyalaa muAsia naiigia ulukani lwa kĩShekulu. 11 uNzua nutenda makula kwikĩlĩkĩĩla kunzĩla ya mĩkono ya kĩPaulo. 12 sunga iideeo nintiila nazipũnile mumuĩlĩ waakue nazileetua kualuĩle, paapo ĩmauluĩle namalega nĩmasĩĩmuĩ namapũnigua mumiao. 13 Nĩĩĩa pakatĩ ya Ayahũdi naalĩ kuuzaa iumba-umba nukwiĩnga ĩmasĩĩmuĩ, naagema kukulĩtea ĩliina lya kĩShekulu Yesu kuaasio naiingĩĩlue nĩmasĩũmuĩ, naaũga, “Nakulapĩla kuliina lya kĩYesu, uyo nukutanantagiguaa nuPaulo.” 14 Alĩ akolĩ aana mupũngatĩ a kĩSikewa, Muyahũdi, mupolia namukulu, naalĩ atendile itĩ. 15 ĩpa ĩlĩsĩĩmuĩ nalĩashookeelia nalĩũga, “ũYesu numulĩngile, nuPaulo numuĩzĩ, ĩpa inie niinie aani.” 16 Numuntu naalĩ mũingĩĩlue nĩlĩsĩĩmuĩ nuapũũtĩla abĩlĩ nuasũũma nuadula, sunga naamanka kwipũna munumba niasio kĩpuĩ kangĩ naaalaalĩgua 17 iMpola izi naziigigua nĩAyahũdi nĩAgiliki ensi naalĩ ikyalile kuEpeso; ooa nauaingĩĩla ensi, nĩliina lya kĩShekulu Yesu nalĩkuligua. 18 Sunga iingĩ muaasio naalĩ asuĩlĩĩle, naaaza naakũmuula naigyelelia uutendi waao kualiĩ. 19 Kangĩ iingĩ muaasio naakulagulaa, naailingĩĩla imbũgũlũ zaao naazishonsa umooto ntongela ya antu ensi, naaalia ĩngele yaao, naaona zĩ mpiia magana ma nzogũ makumi mataano 20 Yaasio iio ulukaani lwa kĩShekulu nalongeeleka kungũlũ nukwidula. 21 iMpola izi pĩna naziula, uPaulo nwĩsĩĩgia munkolo yaakue kĩna pĩna wakĩla pakatĩ ya Makedonia nĩAkaya wende kũYelusalemũ nuũga. 22 Nuatuma abĩlĩ naalĩ akumutumĩlaa, ũTimoteo nuElasito ende kuMakedonia, uzo umuene nudĩĩla ntondo nkeei muAsia. 23 Pantondo zaasio nawigyela mukũlũkeke sika muniino ku mpola za nzĩla niasio. 24 Kuitĩ muntu umuĩ, ĩliina liakue Demetelio, mutiana-mpiia naalukupijĩpagiaa ipijumba pya mpiia kumpiani ya numba ya kumutekela uAlitema, uzo alualigĩĩlie ĩatiani nsaĩlo nkulu. 25 Nuailingĩĩla ĩaasio palumuĩ nĩnaĩngĩ a mulĩmo waasio nuũga, “Agoosia inie, mumanile kĩna uugolĩ wĩĩtu ukupũnaa muna mulĩmo wau. 26 Kangĩ muoonie nukwiigia kĩna sika muna Epeso udũũ, ĩpa numuAsia yensi, uPaulo alĩ waaputilie ĩantu iingĩ nukukuapĩlulĩlia ĩmasĩĩgo maao, nwiũga ya kĩna iyaaso nayukuzĩpagiguaa kumĩkono sika anzua. 27 Ĩpa sika iio udũũ kĩna umulĩmo wĩĩtu ikimelua, sunga ĩnumba ya kumutekela nzua-musungu namukulu uAlitema likialĩĩligua zĩ sika kĩntu, kangĩ uukulu waakue ukileegigua, uuzo ĩAsia nuunkũmbigyulu wensi naakumutekelaa.” 28 Pĩna naiigia izi naatakĩkia, naakulia ĩkĩlanga naaũga, “uAlitema nwa Aepeso ingĩ mukulu!” 29 Ĩkaa yensi nĩkũlũganĩka, naamanka ensi naingĩla pawĩsĩgĩlo nishĩĩgo lĩmuĩ, naakuakuesa uGayo nuAlisitaliko palumuĩ nuPaulo. 30 uPaulo nuloma kwiingĩla pakatĩ ya antu, ĩpa ĩamanigua naamugilia. 31 Nĩĩĩa akulu a kuAsia, naalĩ akĩsuakĩĩa, naatuma ĩantu kumuakue, naamusugula walekiingĩla paasio pawĩsĩgĩlo. 32 Paapo naakulia ĩkĩlanga, ĩĩĩa itĩ nĩĩĩa itĩ, kuitĩ umulundo alĩ woononekaa, uwingĩ waao sika alĩ amanile ĩnsooko ya kĩlundĩĩla yaasio palumuĩ 33 Naamupũnia uAlekizando, ĩAyahũdi naamuĩĩka ntongela ya antu. uAlekizando nwĩangaazĩlia umukono, nuusiia wĩnene ntongela ya antu. 34 Ĩpa pĩna naalĩnga kĩna uyo Muyahũdi, naakulia ĩkĩlanga tũlũ ensi kululi lumuĩ kwityũngo lya nsaa zibĩlĩ, naaiũga, “uAlitema nwa Aepeso ingĩ mukulu.” 35 uMuandĩki wa kaa pĩna nuatuulia ĩaasio iyũmbĩ, nuũga, “Inie agoosia a Epeso, waani nasikumanile kĩna ikaa ya Epeso ingĩ nkendegeeli iJumba lya kĩAlitema namukulu, kangĩ nya lintu naalĩ lĩguile kwipũna kwigyulu. 36 Kunsooko impola izi sika zishũũmile kwikungumigua, yumũjĩpĩĩle mutuulie muleke kĩkangasĩĩlia. 37 Kuitĩ mualeetile ĩantu ĩa nasika iiile iintu iJumba lya kĩnzua wĩĩtu namusungu, sunga kukumutuka. 38 Kuluulo gua, malĩ uDemetelio nĩatiani aakue ĩatĩĩte lukaani kuwensi, ĩmalindĩ makoolĩ, nĩalamuli akoolĩ; naĩsokie ĩeene kueene. 39 Ĩpa kanga mudũũme nkaani za mpola zĩngĩ zikijĩpĩĩligua muna ĩkialo kĩlagĩĩligue. 40 Kuitĩ kusũũmile kwishokigua kunsooko ya wĩleei wa nantende; kangĩ sika kukitũla nulukaani kukĩnena kunsooko ya mukũlũkeke uu.” 41 Pĩna nukondia kwitambula izi nuulaga umulundo.



20

1 ĩKĩlanga pĩna nakĩkĩla, uPaulo nuĩĩta ĩamanigua, nuakamia nkolo, naĩlaga nĩndĩo, nulega wende kuMakedonia. 2 Pĩna alukĩlĩĩle inandĩ zaasio nukukuakamia inkolo nukukuaĩĩla inkaani ningĩ, nupika kuUgiliki. 3 Kuasio nũkyala mieli ĩtatu. Nuloma wende kũShamũ kunzĩla ya munanza, ĩpa pĩna ĩAyahũdi naakomia ĩkialo kya kĩmpisĩ-mpisĩ kumuakue, nuloma washooke pakatĩ ya Makedonia. 4 ĩAntu ĩa naĩtiata palumuĩ ninduyo, uSopatilo sha Pilo nwa kuBeloya, uAlisitaliko nuSekundo naalĩ Atesaloniki, nuGayo nwa kuDelibe, nũTimoteo; nuTikiko nuTilofimo a kuAsia. 5 ĩAsio naatongela naakulindĩla kuTiloa. 6 pĩna nazikĩla intondo za ugalĩ naugila igaaĩ, nakupuuta ĩnanza kwipũna kuPilipi, nakuaagaana kuTiloa, musĩnzo wa ntondo zitaano, nakudĩĩla kuasio ntondo mupũngatĩ. 7 Palutondo lwa muandio lwijũma pĩna alĩ kwĩilingĩlĩĩle koona kuuege ugalĩ, uPaulo naĩtambuĩla nĩndĩo, nwiloma kwilega mudaau yaakue, nuulĩĩpia uutambuli waakue sunga kuutiku wa katĩ. 8 Alĩ zikolĩ intala ningĩ kwityembe lya kukiania muasio muna alĩ kwĩlundĩlĩĩle. 9 Musumba umuĩ, ĩliina liakue Eutiko alĩ wikyalansile pidilishia, nusũũmua nindoolo doo, sunga pĩna uPaulo alulongolekile kwitambula, nusũũmĩkigua nindoolo nugua kwipũna kwityembe lya kukiania lya katatu, nuuukigua wakiaa. 10 Ĩpa uPaulo nũika, nutũna, numukũmbasĩla, nuũga, “Lekĩ ĩkĩlanga, kuitĩ uupanga waakue kĩlĩ ukoolĩ mumuakue.” 11 uPaulo nunankĩla kukiania kangĩ, nuuega ugalĩ, nulĩa, naĩtambuĩla nĩndĩo sunga naweela, paapo nulega. 12 Naamuleeta umusumba mupanga, naapumbuligua dũũ. 13 ĩpa ishie nakutongela kwienda kwipyango, nakupũũta ĩnanza kwienda kuAsia, nakusĩĩgile kukumusola uPaulo kuasio, kuitĩ iio alulagĩlĩĩlie, uzo umuene alulomile wende namĩgulu. 14 Pĩna nakuagaana kuAso, nakumũingĩlia mwipyango nakupika kuMitilene. 15 Nakugendia ipyango kwipũna kuasio, lutondo lwa kabĩlĩ nakupika kwitungĩnkana kuKio. Lutondo lwa katatu nakupika kuSamo, nakuĩma kuTilogilio; lutondo lwa kanĩĩ nakupika kuMileto. 16 Kuitĩ uPaulo nuloma wakĩlĩle kuEpeso nipyango, walekitinia muAsia, kunsooko alĩ wĩkangasĩlĩĩlie wapike kũYelusalemũ kulutondo lwa Pentekoste, anga ishũũmĩkile. 17 Kwipũna kuMileto nuatuma antu ende kuEfeso, nuĩĩta ĩanampala ikyanisa. 18 Pĩna naapika kumuakue, nuaĩĩla, “Inie uniinie mumanile kĩna alĩ nĩĩlĩ mumiani intondo zensi kwipũna ulutondo lwa muandio pĩna alĩ nijile ĩpa pĩna Asia, 19 nanukumutumĩla uNzua kuwĩniinupia wensi nukumisholi, nĩmagemua naalĩ ndigilie ĩne kukialo kya kĩmpisĩ-mpisĩ kya Ayahũdi. 20 Sika nandeka kukumutanantĩlia ulukaani nalusũũmile kukumupeela ĩnsaĩlo, ĩpa alĩ numumanilie kualiĩ, kangĩ numba kunumba. 21 Nanĩakuĩlĩkia ĩAyahũdi nĩAgiliki apele ntongela ya kĩNzua, nukwishuĩĩla mwa kĩShekulu wĩĩtu Yesu Kilisito. 22 Laaĩ, ĩpaino nalongola kũYelusalemũ numutũngue nuMuau; sika manile impola nazikinjagaana ĩne kuasio, 23 isiititũla uMuau Muelu kuuzaa unkuĩlĩĩle mukaa zensi kĩna uutũngua nimpatĩ zinindĩĩle. 24 ĩpa sika nsĩĩgile kĩna uumĩ waane ingĩ kĩntu kya nsaĩlo kumuane; lukoolĩ lukaani lumuĩ udũũ, malĩĩlie ulugendo luane, nuwĩtumi naalĩ nuwaanũnkuĩle kwa kĩShekulu Yesu, kukuzikuĩla iMpola na Nziiza za ukende wa kĩNzua. 25 “Laaĩ, ĩpaino ĩne manile kĩna inie tũlũ ensi, pakatĩ yaani naalĩ numutanantĩĩlie impola za utendi wa kĩNzua, sika mukiona uusiu waane kangĩ. 26 Luulo, gua numukuĩlĩĩle inie tũlũ ensi nantende ya kĩna ĩne numugila kautimu kumĩgali yaani tũlũ ensi, 27 Kuitĩ sika alĩ ndekile kukumutanantĩlia uulooa tũlũ wensi wa kĩNzua. 28 ĩkendegeelĩ uniinie akola, nidyale liensi paasio pĩna uMuau Muelu umuĩĩkile inie muĩ akendegeeli, mulĩdĩĩme ikyanisa lya kĩNzua naalĩ wĩligĩĩlie kumugali waakue umuene. 29 Ĩne manile kĩna pĩna nikilega, iyĩngi naataki ikiingĩla pakatĩ yaani nasika ĩkakulĩkolelua idyale. 30 Sunga pakatĩ yaani antu ĩkakigyela iitambula ĩza ulimĩĩli, aalũte ĩamanigua akamantane nĩndĩo. 31 Luulo gua, kengealĩ mũjuke kĩna miaka ĩtatu utiku nĩmunsĩ sika alĩ ndekile kukumusugula wensi kumisholi. 32 “Ĩpaino namuĩĩkaa mumĩkono ya kĩNzua numulukaani lwa ukende waakue nalusũũmile kukumuzenga nukukumupeela uusaali palumuĩ nĩndĩo ensi naeeligue. 33 Sikaaalĩ numuawe kampiia katia zahabũ katia majialo mamuntu wensi. 34 Inie uniinie mumanile ya kĩna ĩmĩkono yaane ĩĩ yĩtumile kuusilĩlua waane sunga kuaasio naalĩ kwĩpalumuĩ nineene. 35 Munkaani tũlũ numulagĩlĩĩlie ya kĩna kukuuamba umulĩmo itĩ, yumũjĩpĩĩle muĩalĩĩlie ĩaneketũ nukukuzijuka inkaani za kĩShekulu Yesu kĩna alutambuĩle umuene, ‘Yukuleetaa ulumbi kwipeelana kwikĩla kwipeegua.’” 36 Pĩna alutambuĩle itĩ, nutũngama, nulompa palumuĩ nĩndĩo tũlũ ensi. 37 Ensi naalĩla dũũ, naamukũmbasĩla uPaulo munkingo, naamusunĩkia. 38 Naatũla nuusungu nangũlũ kunsooko ya lukaani luasio naalulutambuĩle, ya kĩna sika ĩkakumuona kangĩ uusiu waakue. Naamutindĩkĩĩlia sunga kwipyango.



21

1 Pĩna alĩ kukĩlaga nĩndĩo nukwiandia umusĩnzo munaza, nakupika kunzĩla ya kĩsongela kuKosi; lutondo lwa kabĩlĩ nakupika kuLodo; kwipũna kuasio nakupika kuPatala. 2 Pĩna nakuona ipyango lya kukupũũtia ĩnanza sunga kuPoiniki nakunankĩla nakuandia umusĩnzo munanza. 3 Pĩna nakuona ĩKiipulo nakumĩleka luandĩ lwa nkĩgĩ, nakulĩgendia ipyango sunga kũShamũ, nakupika kuTilo, kuitĩ kuasio ipyango alĩ liiikia ĩmĩligo yaakue. 4 Pĩna nakuona ĩamanigua, nakuĩma kuasio ntondo mupũngatĩ. Kunzĩla ya kĩMuau naamuĩĩla uPaulo walekienda kũYelusalemũ. 5 Sunga pĩna nakutimĩlia intondo zaasio, nakulega nakulongola; naakutindĩkĩĩlia tũlũ palumuĩ nĩasungu nĩaana aao sunga kunzi ya kaa, nakutũngama pikiki lya nanza nakulompa. 6 Pĩna nakwĩlaga nakũingĩla mwipyango, nĩndĩo naashooka kukaa. 7 Pĩna nakukondia umusĩnzo munanza kwipũna kuTilo, nakupika kuTolemai; nakuaũgia ĩanũna nakuĩma kumiao lutondo lumuĩ. 8 Mudaau yaakue nakulega, nakupika kuKaisalia, nakũingĩla munumba ya kĩPilipo, mutanantia wa Mpola naNziiza, naalĩ umuĩ wa aasio namupũngatĩ, nakuĩma kumuakue. 9 uMuntu uyu alutĩĩte ananso anĩĩ naakupũnagiaa uunakĩdagu. 10 Pĩna alĩ kuĩmile kuaasio intondo ningĩ, munakĩdagu umuĩ ĩliina liakue Agabo nuuza kwipũna kuUyahũdi 11 Pĩna nukuagaana, nuusola umusipi wa kĩPaulo, nwĩtũnga ĩmĩgulu nĩmĩkono, nuũga, “uMuau Muelu uũgile itĩ, itĩ yoi ĩAyahũdi a kũYelusalemũ ĩkakumutũnga umukola musipi uu, nĩndĩo ĩkakumuĩĩkĩla mumĩkono ya ndugu nazĩngĩ.” 12 Pĩna nakũigia itĩ ishie nĩantu naalĩ akoolĩ paasio nakumupeepia walekienda kũYelusalemũ. 13 Paapo uPaulo nushookeelia, “Mwitenda yaani, kwilĩla nukumũnangĩlia ĩnkolo. Kuitĩ ĩne nĩzĩpĩlĩĩlie sika kwitũngua udũũ, ĩpa sunga kwikia kũYelusalemũ kunsooko ya liina lya kĩShekulu Yesu.” 14 Pĩna nusiita kukukũigia nakutuulia, nakuũga, “uUlooa wa kĩShekulu nautendeke.” 15 Pĩna nazikĩla intondo zaasio, nakukenka iisheme yĩĩtu, nakulongola kũYelusalemũ. 16 ĩĨĩa a amanigua a kuKaisalia nakwĩtiata niindidishie, naakutuala kunumba ya kĩMunasoni nwa kuKiipulo, mumanigua wa kalĩ, kwikyale kumuakue. 17 Pĩna nakupika kũYelusalemũ, ĩanũna naakusũgamĩĩlia kuulumbi. 18 Palutondo lwa kabĩlĩ uPaulo nũingĩla kwa kĩYakobo palumuĩ nindiishie, nĩanampala tũlũ alĩ akoolĩ. 19 Pĩna nakuaũgia, uPaulo nulondoosia impola zensi, lumuĩ lumuĩ, uNzua naalutendile pakatĩ ya ndugu nazĩngĩ kunzĩla ya wĩtumi waakue. 20 Pĩna naaziigia, naamukulia uNzua. Naamuĩĩla, “Munũna wĩĩtu, uoonie ĩAyahũdi naasuĩlĩĩle kĩna aazaa magana ma nzogũ mingĩ; kangĩ ensi atĩĩte wĩĩlũ kunsooko ya Ulagĩĩlio. 21 Nĩndĩo aĩĩlaguaa impola zaako kĩna ukuamanagiaa ĩAyahũdi ensi naĩkyalaa pakatĩ ya ndugu nazĩngĩ amuleke uMusa, nukukuaĩĩla alekiaalamia ĩaana aao, kangĩ alekiamba intendo. 22 Aĩpa mbii. Ikiiigia kualiĩ kĩna waazaa. 23 Luulo gua, tenda yoi kĩna kukukuĩĩla. Akoolĩ antu anĩĩ kunsĩĩtu naalĩ atũngue nilyapo; 24 uasole ĩantu ĩa, mwĩeelie palumuĩ, ualĩpĩĩlie koona amue ĩmatũe maao. Itĩ tũlũ ikimana kĩna impola izi naalĩ aĩĩlue kunsooko yaako sika kĩntu, ĩpa ue umuene utĩĩĩte lugendo naluuza, kangĩ uuambile uUlagĩĩlio. 25 Ĩpa mumpola za ndugu nazĩngĩ naalĩ asuĩlĩĩle, alĩ kuandĩkile nukwipũnia uulamuli wĩĩtu, ĩnege ĩeene niintu naalĩ ipoleligue kuanzegamĩla, nĩmĩgali, nĩnaigogue, nuugololia.” 26 Paapo uPaulo nuasola ĩantu aasio, lutondo lwa kabĩlĩ nwĩeelia umuene palumuĩ nĩndĩo, nũingĩla muNumba ya kĩNzua nwitanantia impola za kutimĩĩlia intondo za weeligua, sunga ĩkĩpeelo kĩpũnigue kunsooko ya wensi mumiao. 27 pĩna intondo zaasio nazĩmupũngatĩ alĩ zĩpiipĩ kwitimĩla, ĩAyahũdi naalĩ apũnile kuAsia naamuona muNumba ya kĩNzua naalĩsaalĩnkania iyũmbĩ liensi naamuguĩla, 28 naakulia ĩkĩlanga naaiũga, “Agoosia aĨsilaeli, kualĩliĩ! Uyu wayu muntu nukumanagiaa ĩantu tũlũ pensi impola za kuakungumia ĩantu ĩĩtu nuUlagĩĩlio nĩndĩĩpa pana yeelu. Kangĩ kwikĩla izi, nũingĩlia ĩAgiliki munu muNumba yakĩNzua, nudobia ĩpa pana yeelu. 29 Kuitĩ alĩ amuoonie uTilofimo Muepeso palumuĩ ninduyo mukaa, naasĩĩga kĩna uPaulo alumũingĩĩlie muNumba ya kĩNzua.” 30 Kaa yensi nĩlũangĩlua, ĩantu naĩlundĩĩla, naamuguĩla uPaulo, naamukuesa, naamupũnia muNumba ya kĩNzua, ĩkamuĩ ĩmazĩĩgĩ namigyalĩlua. 31 ĩpa pĩna naiidũũma kukumuulaga, impola nazumupikĩĩla umukulu wa ulugu ya kĩna iYelusalemũ yensi yakulũganĩkaa. 32 Ĩkamuĩ nuasola ĩlaasi nĩakulu aao numanka kumiao. Nĩndĩo pĩna naamuona umukulu wa ulugu palumuĩ nĩĩlaasi, naleka kukumukua uPaulo. 33 uMukulu wa ulugu nusũgamĩĩla, numuguĩla, nulagĩĩlia watũngue matendele mabĩlĩ. Nukolia, “Waani uyu, kangĩ utendile yaani.” 34 Naakulia ĩkĩlanga, ĩĩĩa mwiyũmbĩ naaũga itĩ, nĩĩĩa iyaao. Pĩna nulemua kwilĩnga ĩtĩ kunsooko ya kĩlanga, nulagĩĩlia watualue munkĩlĩ. 35 uPaulo pĩna nupika paunankĩlĩlo nukenkua nĩĩlaasi kunsooko ya muzũgo wiyũbĩ, 36 Kuitĩ ĩantu iingĩ dũũ alĩ ĩtiatile, naakulia ĩkĩlanga, naaũga, “Muleegie uyu!” 37 uPaulo pĩna alĩ wileetua munkĩlĩ numuĩĩla umukuulu wa ulugu, “Nsũũmilene nukuĩĩle lukaani.” Unuasio numuĩĩla, “Wĩĩzĩne ĩKĩgiliki;” 38 ue sika uMumĩsili nuasioone naaluuukilie uluntampa intondo izo, nuatongeela mumbuga ĩantu magana ma nzogũ manĩĩ naakuĩtaguaa Aulagi? 39 uPaulo nuũga, “Ĩne nuMuyahũdi wa kuTaliso, ĩkaa ya Kilikia; numukolakaa wa kaa nasika niino. Nakupeepia, undekele nĩtambuĩle nĩantu ĩa.” 40 Pĩna numupeela ĩlioma, uPaulo nuĩmĩka paunankĩlĩlo nwĩaangaazĩlia umukono ĩantu; pĩna naatuulia, nuĩ kuatambuĩla kuntambo ya kĩEbũlania nwiũga,



22

1 “Agoosia anũna aane nĩatata aane, nzigiĩ inkaani zaane za ukuĩli ntongela yaani ĩpaino.” 2 Pĩna naiigia kĩna ukĩtambuĩla nĩndĩo kuntambo nya Kĩebulania naatuulia udũũ. Nuũga, 3 “Ĩne nuMuyahũdi, numulelue kuTaliso, kaa nya Kilikia, ĩpa alĩ numukulĩligue muna kaa yoĩ; pamĩgulu ya kĩGamalieli namanigua kĩĩsa-kĩĩsa uUlagĩĩlio wa atata ĩĩtu, nanĩkamatĩkia mumpola za kĩNzua zĩ uniinie tũlũ nantende ĩĩ. 4 Nanĩaagia ĩantu a Nzĩla ĩĩ sunga kukuaulaga, nanĩatũnga nanĩatuala kukĩtũngo, agoosia nĩasungu, 5 Kĩna umupolia namukulu nĩanampala a kialo ensi ankuĩlĩĩle. Nanaanũnkula ĩmbalua kwipũna kumiao nĩatualĩle ĩanũna.” 6 Pĩna alĩ kĩlĩ nĩĩlĩ mumusĩnzo nukwishũgamĩĩla kuDamesiko zĩ nsaa ya mutandatu ya munsĩ kumpũmpũkĩlĩ weelu ukulu naupũna kwigyulu naumĩlĩkĩla ĩne nandĩ zensi. 7 Nangua pansĩ naniigia luli nalumbuĩla Sauli Sauli nĩkĩ winjagia. 8 Nanshookeelia uue waani Shekulu. “Numbuĩla ĩne neene Yesu Munazaleti ue nwinjagia.” 9 Ĩpa ĩaasio naalĩ auoonie uweelu ĩpa sika alĩ alũigilie ululi lwa nuasio naalĩ kukĩtambuĩla nineene. 10 Nambũga ntende yaani shekulu ũShekulu numbuĩla ĩĩmĩka wende kuDamesko; kuasio ukiĩĩlua impola tũlũ nandagiĩĩligue uzitende. 11 Pĩna nanemua kwiona kunsooko ya ukulu wa weelu waasio namambua kumĩkono nĩaasio naalĩ kwĩensi nampika kuDamesiko 12 Alukoolĩ muntu umuĩ, ĩliina liakue Anania, mukola kuukendegeela uUlagĩĩlio wensi, naalutĩĩte lukũmo naaluuza pakatĩ ya Ayahũdi ensi naĩkikyalaa kuasio, 13 nunzagaana, nuĩmĩka piipĩ pamuane numbuĩla, Munũna waane Sauli, uone, Nineene katũngo kako-kaakoo namona. 14 Paapo nuũga, uNzua wa atata ĩĩtu alukusaaguĩle ue ulĩnge uulooa waakue nukukumuona unuasio Mukola kulukuuluu, nukukulũigia ululi nalupũnile mumulomo waakue. 15 Kuitĩ ukitũla mukuĩli waakue kuantu tũlũ ensi, waa mpola zaasio naaluzioonie nukukuziigia. 16 Ĩpaino wĩĩmĩĩle yaani? Ĩĩmĩka ubadĩĩzigue; woogie ĩmĩlandu yaako, wiiĩĩta ĩliina liakue. 17 Pĩna naashooka kũYelusalemũ nukwilompa muNumba ya kĩNzua, ĩnkolo yaane nĩkia mukanka, 18 nanumuona nduyo, numbuĩla, Uuka, ulege mũYelusalemũ kuukaaũ, kunsooko sika ĩkakuugomba uukuĩli waako mumpola zaane. 19 Nineene nambũga, Shekulu, ĩeene akola amanile kĩna ĩne mũshũnagogi liensi alĩ nukuaĩĩka mukĩtũngo nukukuakua naasuĩlĩĩle mumuako. 20 Nĩmĩgali ya kĩSitepano umukuĩli waako. pĩna alĩ iiitua, ĩne alĩ nkoolĩ paapo nũkũlindĩĩla intiila zaao naalĩ akumuulaga. 21 Ninduyo numbuĩla, Lega udũũ, kunsooko nikakukutuma wende kulĩ kundugu nazĩngĩ. 22 Naamutegeela sunga palukaani lwalu; paapo naĩtunta induli zaao naaũga, “Muleegie umuntu kĩna uyu muna nsĩĩ, kuitĩ sika yumũjĩpĩĩle watũle muumĩ.” 23 Pĩna alĩ ikulia ĩkĩlanga nukwiguma intiila zao nukwishemula ĩmasalu mukiania, 24 umukulu wa ulugu nulagĩĩlia waleetue munkĩlĩ, nwiũga wakoligue impola zaakue kunzĩla nya makuo wamĩone ĩnsooko ya kumukulĩlia ĩkĩlanga itĩ. 25 Ĩpa pĩna alĩ amutũngile naluligĩ, uPaulo numuĩĩla umukulu wa ĩlaasi naalĩ wĩĩmĩkile paasio, “Kuuza ntendone kukumukua uMulumĩ pĩna wikaalĩ walamulue.” 26 Pĩna umuntu nuasio nũigia ĩzaasio, nuenda numuĩĩla umukulu wa ulugu, “wakitenda mbii. Kuitĩ umuntu uyu ingĩ Mulumĩ.” 27 uMukulu wa ulugu nuuza numukolia, “Mbuĩla, uue uMulumĩne.” Nuũga, “Eeze.” 28 uMukulu nushookeelia, “Ĩne uukolakaa uu alĩ nuugulile kungele nkulu.” uPaulo nuũga, “Ĩne gua numulelelue muumo.” 29 Nĩaasio naalĩ akaaa kumukolia naalega naamuleka kuukaaũ. uMukulu nuasio nduyo noopooka pĩna nulinga kĩna ingĩ Mulumĩ, kangĩ kunsooko alĩ wamutũngaa. 30 Lutondo lwa kabĩlĩ pĩna nusiia kwimana kutai kunsooko kĩ alĩ wishookigua nĩAyahũdi, numutũnguĩla, nulagĩĩlia ĩapolia naakulu nilindĩ liensi lyĩlunde. Numuleeta uPaulo pansĩ numuĩmĩkia ntongela yaao.



23

1 uPaulo nuatuupĩĩla ĩakulu ilindĩ, nuũga; “Agoosia anũna aane, ine kumoo namuelu nikyalile ntongela ya kĩNzua sunga nantende.” 2 ĩpa umupolia namukulu, uAnania, nualagĩĩlia ĩaasio naalĩ ĩpiipĩ ninduyo amukue umulomo waakue. 3 Paapo uPaulo numuĩĩla, “uNzua akakukukua ue gyelele nipyakue ĩnkenke! Nĩkĩ wikyalansile kwinamula lika lya Ulagĩĩlio, ninduue wioonoona uUlagĩĩlio, nwilagĩĩlia nkuue.” 4 ĩAasio naalĩ ĩĩmĩkile piipĩ ninduyo naaũga, “Waakumutukane umupolia namukulu nwa kĩNzua.” 5 uPaulo nushookeelia nuũga, “Sika aza manile, anũna aane, kĩna uyu mupolia namukulu, kuitĩ yandĩkue, Uleke kumuĩĩla inkaani nambĩĩ umukulu wa antu aako.” 6 uPaulo pĩna nulĩnga kĩna ĩĩĩa Asadukayo ĩĩĩa Apalisayo, nwĩtunta ululi luakue ntongela ya akulu ilindĩ, “Agoosia anũna aane, ĩne neene Mupalisayo, muana wa Mupalisayo ĩne nilamulua mumpola za ulaaĩĩli nuwiiuki wa akiu.” 7 Pĩna nutambula izi, nawigyela wĩkungumi pakatĩ ya Apalisayo nĩAsadukayo, umulundo naukamatuka. 8 Kuitĩ ĩAsadukayo akuũgaa ukutilĩ kawiiuki kamuĩ amalaĩka kamuĩ nkolo, ĩpa ĩApalisayo akukũmuulaa kĩna tũlũ ikoolĩ. 9 Paapo nakiĩ kĩlanga kĩkulu; nĩalangĩ aluandĩ lwa Apalisayo naĩĩmĩka naĩĩ kĩkunguma naaũga, “Sika kuoonie kaubĩĩ wensi kumuntu uyu. Anga ĩnkolo kamuĩ malaĩka naĩkĩtambuĩla ninduyo, yaa yaani gua?” 10 pĩna wĩleei ukulu nauuka, umukulu nuasio noopooka, uPaulo walekitandulanigua nĩndĩo, nualagĩĩlia ĩĩlaasi atime amuleegie kungũlũ mumĩkono yaao, amutuale kunkĩlĩ. 11 uUtiku waasio ũShekulu nuĩmĩka piipĩ ninduyo nuũga, “Kamia nkolo Paulo, kuitĩ kĩna iio naalunkuĩlĩĩle mumpola zaane kũYelusalemũ, iio-iioo yukũjĩpĩĩle unkuĩle sunga kuLumĩ.” 12 Pĩna naweela, ĩAyahũdi naakomia ĩkialo naiila ityunu ya kĩna sika ikilĩa nukwikopa sunga amuulage uPaulo. 13 Nĩaasio naalĩ akomilie ĩkialo itĩ alĩ iingĩ kwikĩla makumi manĩĩ. 14 Naenda kuapolia nakulu nĩanampala, naaũga, “Kwakamantanaa muiilityunu, kuleke kitomata kakĩntu sunga kumuulage uPaulo.” 15 Luulo gua, inie palumuĩ nĩanilindĩ, muĩĩlĩ ino-iinoo umukulu wa ulugu wamuleete pansĩ kĩna muani zĩ mukakuzilekanula kĩĩsa impola zaakue. ishie kwĩzĩpĩlĩĩlie kukumuulaga pĩna wikĩĩlĩ kalasũgamĩĩla. 16 uMũpyua wa kĩPaulo nwigyũlia kĩna akumuteketeelia, nuenda nũingĩla munkĩlĩ numuĩĩla uPaulo. 17 uPaulo numuĩta umuĩ wa akulu a ĩlaasi, nuũga, “Mutuale umusumba uyu kumukulu wa ulugu, kuitĩ utĩĩte mpola za kumuĩĩla:” 18 Numusola, numutuala kumukulu wa ulugu, numuĩĩla, “uPaulo umutũngua azunzĩtile wanompa nukuleetele umusumba uyu kunsooko utĩĩte mpola za kukuĩĩla.” 19 uMukulu nuasio numuamba umukono, nwĩũna palumuĩ ninduyo kĩmpeelo numukolia kukĩmpisĩ-mpisĩ, “Utĩĩte lukaani kĩ lwa kumbuĩla.” 20 Nuũga, “ĩAyahũdi ĩgombagiaa akulompe umutuale uPaulo mudaau umuĩĩke ntongela ilindĩ zĩ asiile kwimana kĩĩsa-kĩĩsa impola zaakue. 21 Kuluulo gua, ue ulekigomba, kuitĩ antu akĩlile nĩmakumi manĩĩ, naamuteketelĩĩlie, naakamantanile muiilityunu kĩna sika ikilĩa nukwikopa sunga amuulage; nĩndĩo itĩ ĩzĩpĩĩlagiaa alindĩĩle ilyago kumuako.” 22 uMukulu nuasio numuleka umusumba wende, numulagĩĩlia, “Uleke kumuĩĩla kamuntu kĩna wambuĩla impola izi.” 23 Nuĩĩta akulu aĩlaasi abĩlĩ, nuũga, “Pansaa ya katatu nya utiku zĩpĩĩliĩ ĩĩlaasi magana mabĩlĩ ende sunga kuKaisalia, nĩadamĩĩla mpalasi makumi mupũngatĩ, nĩnaatĩĩte indilima, magana mabĩlĩ. 24 Kangĩ mumuzĩpĩlĩlie uPaulo mpalasi ya kudaamĩĩla, mumutuale iiza kwakĩ jũmbe uPeliki.” 25 Nuandĩka mbalua itĩ, 26 “Kilaudio Lisia kwakĩ jũmbe numukulu Peliki, nakulamukia! 27 uMuntu uyu alĩ muguĩlue nĩAyahũdi piipĩ kwiulagua ndĩo, paapo nanenda palumuĩ nĩĩlaasi nanumugũna, pĩna nanumumana kĩna uyu Mulumĩ. 28 Pĩna nansiia mane alĩ amusokilie lukaani kĩ nanumutuala ntongela ilindĩ liao. 29 Namona kĩna musokigue mumpola za Ulagĩĩlio waao, sika alĩ musokigue lukaani luensi nalũjĩpĩĩle kwitũngua kamuĩ kwiulagua. 30 Pĩna naniigia kĩna ĩkakumukũsĩla, ĩkamuĩ namutuma kumuako, nalagĩĩlia ĩasokia aakue atambule inkaani zaao ntongela yaako Mulamu gua.” 31 Iio gua, ĩĩlaasi naamusola uPaulo kĩna alĩ alagĩĩligue, naamutuala sunga kuAntipatili muutiku. 32 Mudau yaakue naaleka ĩaasio ĩadaamĩĩla mpalasi ende palumuĩ ninduyo, naĩngĩ naashooka kunkĩlĩ. 33 Pĩna naapika kuKaisalia nukukumupeela ũjũmbe ĩmbalua, naamuĩĩka uPaulo ntongela yaakue. 34 Pĩna numĩsoma ĩmbalua, nukolia upũnile nsĩĩ kĩ. 35 nuũga, “Nĩkakukutegeela pĩna ikiiza ĩasokia aako.” Nulagĩĩlia walindĩĩlue munumba ya kĩHelode.



24

1 Pĩna nazikĩla ntondo zitaano, uAnania mupolia namukulu nuuza palumuĩ nityũmpĩ lya anampala numutambuĩla umuĩ ĩliina liakue Telitulo, nĩndĩo naamulondooselia ũjũmbe impola za kĩPaulo. 2 Ninduyo pĩna nuĩtua, uTelitulo nuandia kukumusokia, nuũga. “Kunsooko kwaligilie matiliga mingĩ muutemi waako Peliki numukulu; kangĩ kuukendegeeli waako mpola ningĩ zukuzĩpĩĩlagiguaa kundugu ĩĩ, 3 izi tũlũ kukuzaanũnkulaa kumasongelio mingĩ kunzĩla zensi sunga tũlũ pensi. 4 Ĩpa ndeke kukutinĩlia nakupeepia ukutegeele nkaani nkeei kuuza waako. 5 Kuitĩ kumuonile umuntu uyu kĩna mugaali, ukoonoonaa nukukualũangĩla ĩAyahũdi tũlũ muna unkũmbigyulu, kangĩ muene tyũe lya nkamĩ ya Anazaleti. 6 Kangĩ nugema kumĩdobia ĩNumba ya kĩNzua; paapo namuguĩla, nakusiia kukumulamula kuUlagĩĩlio wĩĩtu.” 7 Ĩpa uLisia umukulu wa ĩlaasi nupika, numuleegia kungũlũ mumĩkono yĩĩtu, 8 nualagĩĩlia ĩasokia aaze kumuako. Kunzĩla ya kumuakue mumpola izi nakukumusokia 9 ĩAyahũdi naĩgombia uusokia uu, naiũga kĩna iio wĩĩlĩ. 10 ũJũmbe pĩna numuangaazĩlia umukono watambule, uPaulo nushookeelia, “Manile kĩna ue waalĩĩ mulamuli wa ndugu ĩĩmiaka mingĩ, nitambula mumpola zaane kuulumbi. 11 Ue usũũmile kwimana kĩna intondo kwipũna naalĩ nendile kũYelusalemũ kukĩtekela sika zikĩlile kyuni nazibĩlĩ. 12 Kangĩ ĩa sika alĩ amoonie kĩna alĩ nĩkĩkunguma numumtu wensi katia kukulĩlũangĩla iyũmbĩ munumba ya kĩNzua katia mumasũnagogi katia mukaa. 13 Kangĩ sika asũũmile kwikamĩnkĩĩlia inkaani naansokilie mumpola zaane. 14 Ĩpa ntongela yaako nikũmuula itĩ, kĩna mumpola za Nzĩla naaakumiĩta wĩkamatuli, iio nukumutekelaa uNzua wa atata ĩĩtu nukwishuĩĩla zensi nanandĩkue muUlagĩĩlio numuAnakĩdagu. 15 Ntĩĩte ulaaĩĩli kwa kĩNzua nĩndĩo naaugombile, kĩna wiijile ukoolĩ uwiiuki wa akiu, akola kulukuuluu nĩnasika akola kulukuuluu, 16 nineene nĩkakilie intondo zensi nĩĩ numoo naugila kukũmpia naĩngĩ ntongela ya kĩNzua nĩantu gaa.” 17 Pĩna nĩkĩla miaka mingĩ nampika, nĩatualĩle ĩantu a ndugu yaane ishadaka niipeelo. 18 Pĩna alĩ nitenda itĩ, alĩ amoonie muNumba ya kĩNzua, kangĩ numueligue, numugila kamulundo katia ulũngili. Ĩpa ĩAyahũdi ĩĩa naalĩ apũnile kuAsia, 19 iJĩpĩĩle nĩndĩo aaze ĩpa ntongela yaako aazinshokia kanga ĩatĩĩte lukaani luensi kumuane. 20 Katia ĩeene atambule utimu kĩ naalĩ auoonie pĩna alĩ nĩĩmĩkile ntongela ilindĩ, 21 isiititũla kulukaani lwalu nalumuĩ naalĩ nĩtuntile pĩna nanĩĩmĩka pakatĩ yaao nukwiũga, Mumpola za wiiuki wa akiu ĩne nilamulua ntongela yaako nantende ĩĩ. 22 uPeliki, kuitĩ alĩ wazimanaa kĩĩsa impola za Nzĩla ĩĩ, nukĩsũnta ĩkialo kiĩ lutondo luĩngĩ, nwiũga, “uLisia umukulu wa ulugu pĩna ukiiiza, nukilamula inkaani zaani.” 23 Numulagĩĩlia umukulu nuasio uPaulo walindĩĩlue, ĩpa wĩĩ nĩlioma, kangĩ waleke kumugilia kaumuĩ wa asuaĩĩa aakue kukumutumĩla. 24 Pĩna nazikĩla ntondo nkeei, uPeliki nupika palumuĩ nuDulusila musungu waakue naalĩ Muyahũdi, nutumanĩĩlia uPaulo wĩĩtue, numutegeela impola za usuĩĩli mwa kĩKilisito Yesu. 25 Pĩna nulondoosia impola za kulukuuluu nukukĩgilia nuulamuli naukiiza, uPeliki nũingĩĩlua nuooa, nuũga, “Longola ĩpaino, pĩna nikiligia ĩlioma nĩkakukuĩta.” 26 Palumuĩ niyaasio, nutũngĩĩle zĩ ukipeegua mpiia nuPaulo; iio gua, numuĩta nkua ningĩ naĩtambuĩla ninduyo. 27 Pĩna nĩkĩla miaka ĩbĩlĩ, uPeliki numuanũnkula uPolikio Pesto wateme palioma liakue. uPeliki, kunsooko nusĩĩa kukualoeelia ĩAyahũdi, numuleka uPaulo mukĩtũngo.



25

1 uPesito pĩna nuligia uutemi wa nsĩĩ pĩna nazikĩla ntondo zitatu, nunankĩla wende kuYelusalemũ kwipũna kuKaisalia. 2 ĩApolia naakulu nĩatongeeli a Ayahũdi naamuĩĩla impola za kĩPaulo, naamupeepia. 3 Nukukumulompa waaloeelie, walagĩĩlie waleetue kũYelusalemũ; naalomile amukũsĩle nukukumuulaga munzĩla. 4 Ĩpa uPesito nushookeelia ya kĩna uPaulo mulindĩĩlue kuKaisalia, ninduyo umuene wĩzĩpĩlĩĩlĩlie wende kuasio kuukaaũ. 5 Nuũga, “Luulo gua, ĩaasio mumiani naatĩĩte usũũmi kutime palumuĩ nineene amusokie kanga ĩlukoolĩ nalubĩĩ kumuntu nuasio.” 6 Pĩna nuĩma kunsiao ntondo nasika zikĩlile munaana kamuĩ kyumi, nuenda kuKaisalia. Lutondo lwa kabĩlĩ nwikyalansa mwityengu lya ulamuli, nulagĩĩlia uPaulo waleetue. 7 Pĩna nuuza, ĩAyahũdi naalĩ apũnile kũYelusalemũ naĩĩmĩka piipĩ ninduyo, naamusokia kunkaani ningĩ kangĩ ndũto, ĩpa naalemua kukuzikamĩnkĩĩlia. 8 uPaulo nutambula, nuũga, “Ĩne sika ntimuĩle kalukaani kuUlagĩĩlio wa Ayahũdi sunga ku Numba ya kĩNzua, sunga kwa kĩKaisali.” 9 Ĩpa uPesito nwishiia kukualoeelia ĩAyahũdi, numushookelia uPaulo nuũga, “Umuloene wende kũYelusalemũ ulamulue kuasio ntongela yaane kumpola izi?” 10 Ĩpa uPaulo nuũga, ĩne nĩmĩkile ntongela ityengu lya ulamuli wa kĩKaisali, paapo injĩpĩĩle namulue; sika nĩatimulĩĩle ĩAyahũdi kalukaani kĩna uue nulĩngile nkankanaa. 11 Malĩĩ ĩne numutimuli katia ntendile lukaani nalũjĩpĩĩle mbulague, sika nsiitile kwikia. ĩpa malĩĩ ulukaani ulu nanishookeelia ĩsika lwa kulukuuluu kutilĩ nusũmile kwimbĩĩka. Nsiile ntelie nukwa kĩKaisali. 12 Paapo uPesto pĩna nukondia kukĩtambuĩla nĩanilindĩ, nuushookeelia, “Usiiile kwa kĩKaisali, ukienda kwa kĩKaisali.” 13 Pĩna nazikĩla ntondo nkeei, uAgilipa mutemi nuBelinike naapika kuKaisalia amusoolie uPesto. 14 Pĩna naikyala kuasio ntondo ningĩ, uPesito nuĩ kumuganuĩla umutemi impola za kĩPaulo nuũga, “Ukoolĩ muntu ĩpa naalĩ mulekue nuPeliki mukĩtũngo. 15 Pĩna alĩ nĩĩlĩ kũYelusalemũ ĩapolia naakulu nĩanampala a Ayahũdi naanganuĩla impola zaakue, naalompa numulamule,” 16 Nanĩashookeelia kĩna sika ntendo ya kĩLumĩ kukumupũnia wensi naalĩ musokigue pĩna wikĩĩlĩ kalaagaanua nĩasokia usiu kuusiu, waligie ĩlioma lya kĩtambuĩla mumpola za usokia kumuakue. 17 luulo gua, pĩna naĩlundĩĩla ĩpa sika nantinia; ĩpa palutondo lwa kabĩlĩ nanikyalansa mwityengu lya ulamuli, nandagĩĩlia umuuntu nuasio waleetue. 18 ĩAsokia pĩna naĩĩmĩka, sika naamusokia kalukaani nalubĩĩ kĩna alĩ nsĩĩgile ĩne, 19 Ĩpa kumpola za wĩtekeli waao nukumpola za muntu umuĩ Yesu nwakiile, nukumutambulaa uPaulo kungũlũ kĩna ukoolĩ mupanga. 20 Nineene pĩna nanemua mumpola za nkaani izi, nanumukolia malĩĩ muloe wende kũYelusalemũ walamulue kuasio mumpola izi. 21 Ĩpa uPaulo pĩna nusiia kwitelia, walindile sunga walamulue numutemi namukulu, iio nandagĩĩlia walindĩĩlue sunga pĩna nĩkakumutuala kwa kĩKaisali. 22 uAgilipa numuĩĩla uPesto, “ĩne nineene numuloe numũigie umuntu uyu.” Nuũga, “Ukakumũigia mudaau.” 23 Iio gua, mudau yaakue naaaza uAgilipa nuBelinike naĩoogelĩĩlie ĩkĩtemi, naingĩla muasio kwitegeela inkaani palumuĩ nĩakulu a kaa. Paapo uPesito nulagĩĩlia uPaulo waleetue. 24 uPesito nuũga, “Mutemi Agilipa, niniinie ensi namukoolĩ palumuĩ nindiishie, mwamuona umuntu uyu Mumpola zaakue, ĩAyahũdi sue naalompa kũYelusalemũ sunga nĩa ĩpa gaa, nĩaalĩĩlie, naikulia ĩkĩlanga kĩna sika yumũjĩpĩĩle kainiinno wĩĩ muumĩ. 25 Ĩpa ĩne namona kĩna sikutendile kalukaani nalũjĩpĩĩle waulague; ninduyo umuene pĩna nusiia kwitelia kumutemi namukulu, nanamula numutuale kumuakue. 26 Ĩpa mumpola zaakue numugila kalukaani lwa tai kukumuandĩkĩla ũshekulu; luulo namuleeta ntongela yaani, naikulu nangũlũ ntoongela yaako, mutemi Agilipa, pĩna kwakondia kukumukolia-kolia, ndigie ulukaani lwa kuandĩka. 27 kuitĩ naona ingĩ ulu kukumutuala umuntu, ndekilagĩĩla uusokia kumuakue.”



26

1 uAgilipa numuĩĩla uPaulo, “Utĩĩte lioma kukĩtambulĩlia uue.” Paapo uPaulo nunansula umukono waakue, nuĩ kĩtambulĩlia: 2 ĩne neene nĩoonie numuliukũ kunsooko nĩkĩtambulĩlia ntongela yaako nantende, mutemi Agilipa, mumpola zensi nanumusokigue nĩAyahũdi. 3 Kuitĩ ue wĩĩzĩ dũũ, intendo nuukolia wensi naatĩĩte ĩAyahũdi. Luulo gua, nukulompile untegeele kuugigimĩlia. 4 uLugendo luane kwipũna uusumba waane, kĩna alĩ luĩlĩ kwipũna umuandio pakatĩ ya ndugu yaane kuasio kũYelusalemũ, ĩAyahũdi ensi alumanile. 5 Alĩ amanile ĩne kwipũna umuandio, malĩĩ aloe kwikuĩla, kĩna alĩ nĩmĩtiatile ĩnkamĩ nĩkakilie kukuzikendegeela impola za wĩtekeli wĩĩtu, kuitĩ alĩ nĩMuPalisayo. 6 Ĩpaino nĩĩmĩkile ĩpa namulue kunsooko ya ulaaĩĩli wilyago ĩatata ĩĩtu naalĩ apeegue nuNzua. 7 Ninduuli zĩĩtu kyumi nazibĩlĩ zilaaĩlĩĩle zĩlĩpikĩĩle; pĩna ĩkamatĩkilie kukĩtekela utiku nĩmunsĩ. Kunsooko ya ulaĩĩli uu nishokigua nĩAyahũdi, ee Mutemi! 8 Nĩkĩ lwatũla kumiani zĩmbũge ingĩ lukaani nasika lwishuĩĩlua kĩna uNzua ukũiukagiaa ĩakiu. 9 Tai ĩne uneene alĩ moonie munkolo yaane kĩna injĩpĩĩle ntende utendi wingĩ naukĩkuaa nĩliina lya kĩYesu Munazaleti. 10 Nantenda itĩ mũYelusalemu; pĩna alĩndigilie uusũũmi kuapolia naakulu, nanĩatũnga eelu iingĩ, kangĩ pĩna alĩ akuulagaguaa nangombagiaa. 11 Nkua ningĩ mumasũnagogi maao mensi alĩ nĩkĩakaasagia, nanĩakakanĩka kukumutuka uNzua sunga kuugaali naukĩlĩkĩlĩĩle alĩ nĩkĩaagagiaa sunga kukaa za ugenda. 12 Iio gua, nanongola sunga kuDamesiko nantĩĩte usũũmi nuulagĩĩligua wa apolia naakulu. 13 Pansaa ya mutandatu, eeMutemi, pĩna alĩ nĩĩlĩ munzĩla, namona weelu naupũnile kwigyulu naukĩlile uweelu wa mpasu, naumĩlĩkĩla ĩne nĩaasio naalĩ kwĩensi nineene, inaandĩ zensi. 14 Nakugua pansĩ tũlũ ensi; naniigia luli lwintambuĩla kuntambo ya kĩEbũlania, Sauli Sauli, nĩkĩ winjagia. ĩkakũ kumuako kukumĩsamba ilyakĩ ĩndilima. 15 Nineene nambũga, “Uue waani Shekulu.” ũShekulu nuũga, “Ĩne neene Yesu, nwinjagia ue.” 16 Ĩpa uuka, wĩĩmĩke kumĩgulu yaako, kuitĩ nukũgyelelĩĩle kunsooko yoĩ, nukuĩĩke wĩĩ mwĩtumi numukuĩli kumpola naazumoonie ĩne, sunga kumpola ziizo nanĩkakigyelelia kumuako. 17 Ĩnukukugũna kwipũna kuantu aako sunga kwipũna kundugu nazĩngĩ; kuitĩ nukukutuma kumiao 18 ualaĩlie ĩmiiso maao, agomolue kwipũna mukiiti, ingĩle muweelu; agomolue kwipũna muusũũmi wa kĩShetani, ingĩle kwa kĩNzua; aleegeligue ĩmĩlandu yaao, asaale palumuĩ nĩnaeeligue kuusuĩĩli nawĩĩlĩ mumuane. 19 Luulo gua, eeMutemi Agilipa, sika nansiita ĩmaoni ma kwigyulu, 20 ĩpa kumuandio nanĩatanantĩlia ĩaasio a kuDamesiko niYelusalemũ numunsĩĩ yensi nya Uyahũdi sunga kundugu nazĩngĩ, koona apele agomokele kwa kĩNzua, ĩĩtenda utendi nawijĩpĩĩle uupeli. 21 Kunsooko ya izi ĩAyahũdi naanguĩla muNumba ya kĩNzua naagema kwimbulaga. 22 Sunga ulutondo lwa nantende ndigilie waalĩĩligua naupũnile kwa kĩNzua, nanĩĩmĩkile ĩpa nukukuakuĩla aniino nĩakulu, kangĩ sika nitambula nkaani zĩngĩ, isiititũla zozoozo ĩanakĩdagu nuMusa naalĩ akuzitambulaa kĩna zijilitũla; 23 ya kĩna uKilisito yumũjĩpĩĩle waagigue, kangĩ uzo wĩĩ wa muandio kwiiiuka muakiu, watanantie impola za weelu kuantu aakue nukundugu nazĩngĩ. 24 Pĩna nutambula itĩ, uPesito nwĩtunta nuũga, “Paulo wasailile ue, uumani waako naukulu wakusalilie.” 25 ĩpa uPaulo nuũga, “Sika nsalile ee Pesito numukulu, ĩpa nitambula inkaani za tai kangĩ za masala. 26 kuitĩ mutemi umanile impola izĩ luulo nitambula ntongela yaakue kualiĩ.Kuitĩ moonie ti kĩna impola izi zukutilĩ nasikuzimanile, kuitĩ izi sika alĩ zitendekile kumpelo-mpelo. 27 Ee Mutemi Agilipa, uasuĩlĩĩlene ĩanakĩdagu. Manile kĩna uasuĩlĩĩle.” 28 uAgilipa numuĩĩla uPaulo, “Pityũngo niino usĩĩgile ntũle MuKilisito!” 29 uPaulo nuũga, “Malĩĩ niino kamuĩ lyĩĩpũ, magu;” namulompa uNzua, sika ue dũũ, ĩpa tũlũ ensi nainigia nantende atũle zĩ neene, isiititũla ĩmatendele aya. 30 Paapo umutemi nũj ũmbe, nuBelinike nĩaasio naalĩ ikyalansile palumuĩ nĩndĩo naĩĩmĩka. 31 Pĩna naalega, naĩĩ kĩtambuĩla naiũga, “uMuntu uyu sikutendile kalukaani nalũjĩpĩĩle kwiulagua katia kwitũngua.” 32 uAgilipa numuĩĩla uPesito, “uMuntu uyu azũjilishũũma kwitũnguĩlua kanga ĩsika alusiile kwitelia kwa kĩKaisali.”



27

1 Pĩna naagomba kupũũte ĩnanza kuende kuItalia naamuĩĩka uPaulo nĩatũngua naĩngĩ mumĩkono ya mukulu wa ĩĩlaasi, ĩliina liakue Yulio, naalĩ wityũmpĩ lya ĩlaasi ĩlya mutemi namukulu. 2 Nakũingĩla mwipyango naalĩ lĩpũnile kuAdalamiti nalĩlunziĩ kukaa za Asia, nakulega, uAlisitaliko Mumakedonia nwa kuTesalonike alĩ kwĩensi nĩndiishie. 3 Lutondo lwa kabĩlĩ nakupika kuSidoni ũYulio numukendegeela uPaulo kuupolo numulekela wende kuasuaĩĩa aakue wakendegeelue nĩndĩo. 4 Kwipũna kuasio nakugendia ipyango, nakukĩlĩla nsĩlĩlĩ ya Kiipulo kwĩkĩĩkame nĩnzega kunsooko alĩ ipũna kuntongela. 5 Pĩna nakupũũta ĩnanza ya luandĩ lwa Kilikia nĩPampilia, nakupika kuMila, kaa ya Kilikia. 6 Kuasio umukulu wa ĩlaasi nuona pyango lya Alekizandelia lĩlunziĩ kuItalia, nukũingĩlia muumo. 7 Nakugendia ipyango kĩĩsa-kĩĩsa kuntondo ningĩ, sunga nakupika kuluandĩ lwa Nido kuluago, nukunsooko ĩnzega alĩ yukukugilia nakukĩlĩla nsĩlĩlĩ ya Kilene kuluandĩ lwa Salimone. 8 Nakulĩgendia ipyango kuluago pankilimbua ya nanza, nakupika kuasio kĩna yukuĩtanguaa Kiandalo Kĩĩza, piipĩ nĩpaasio alĩkoolĩ kaa nyukuĩtaguaa Lasea. 9 Pĩna nazikĩla ntondo ningĩ numusĩnzo nawĩĩ wa wĩlũgi paasio kunsooko intoondo za kulaalĩla alĩ zakĩlile, uPaulo nuasugula, 10 nuũga, “Agoosia, naonaa kĩna umusĩnzo uu ukitũla nuuaalaalĩki, kangĩ utĩĩte ukapĩki wingĩ, sika ukapĩki wa mĩligo nipyango udũũ, ĩpa nuwa uumĩ wĩĩtu gaa.” 11 Ĩpa umukulu wa ĩlaasi numũigia nangũlũ umugendia pyango numukola pyango kwikĩla uPaulo ninkaani zaakue. 12 Nukunsooko paasio pa kiandalo sika alĩ ijĩpĩĩle kukikyala intondo za mpepo, iingĩ mumiao naaũga taazu alege kwipũna kuasio ende kuPoeniki malĩĩ ishũũmĩkile, nukwiĩĩma kuasio pantondo za mpepo, nĩndĩo ingĩ kaa ya Kilete nĩtungĩnkĩĩne kĩkĩĩlĩma kya kĩsũkũma nĩkĩkĩĩlĩma kya kĩtakama. 13 ĩNzega ya kutakama pĩna nĩkũnka iniino, naasĩĩga aligagiaa kĩna alĩ asiiile, naakĩkuula ĩkĩkamĩkĩlo naaloongola pankilimbua ya Kilete. 14 iTyũngo pĩna nalĩkĩla, ĩnzega nĩkũnka zĩ kĩlaumbĩ, nyukuĩtaguaa Eulakilo. 15 Pĩna ipyango nalĩguĩlua nukwilemua kwitungĩnkaana nĩnzega, nakulĩleka nakusolua kiaka. 16 Nakukĩla kuukaaũ piipĩ nĩkĩsiwa kĩniino, ĩliina liakue Kauda, paasio kuluago lukulu nakukanankĩlia kapango kipyango. 17 Naakatũnga ĩkapango, naakĩlĩlia luligi pansĩlĩlĩ ipyango. Paapo pĩna alĩ oopokile kĩna ikikama mumĩnsanga nyukuĩtaguaa Siliti, naatũngula intiila za kugendelia ipyango, naakenkua iio nĩnzega. 18 Pĩna ĩnzega nĩkakia kukukukua kungũlũ, palutondo lwa kabĩlĩ naagumĩla ĩmĩligo munanza. 19 Palutondo lwa katatu naataaga iisheme ipyango kumĩkono yaao ĩeene. 20 Pĩna ĩmpasu ninshonda sika alĩ zigyelĩĩle kuntondo ningĩ, nĩnzenga nankulu nyukukũnkaa, nakuulia uulaaĩĩli wa kugũnĩka. 21 Pĩna alĩ ĩĩmile tyũngo kyulu sika alĩĩle kandia, paapo uPaulo nuĩmĩka pakatĩ yaao, nuũga, “Agoosia, anga ĩalĩĩ mutiatile ulukaani luane, alĩ muleke kwilega kuasio kuKilete, sika aza mũjiligia injago nuulimĩli uu. 22 Ĩpaino namuĩĩla mukamie nkolo, kuitĩ pakatĩ yaani ukutilĩ nunumuĩ nukilimansĩĩligua isiititũla ipyango udũũ. 23 Kuitĩ malaĩka wa kĩNzua waane, uyu nanukumutumĩlaa, aza wĩĩmĩkile muna utiku wau piipĩ nineene 24 wambuĩla, ‘Lekioopooka Paulo, ukutilĩ kawĩnegelo, ukiĩĩmĩka ntongela ya kĩKaisali; kangĩ laaa, uNzua wakupeelaa ĩaasio tũlũ naatĩĩte umusĩnzo palumuĩ ninduue.’ 25 Luulo gua agoosia, kamiĩ nkolo, kuitĩ numusuĩlĩĩle uNzua kĩna ikitũla iio-iioo kĩna aza numuĩĩlue. 26 Ĩpa kutilĩ kawĩnegelo kulĩmankie ipyango kulĩkũnilie kukĩsiwa kĩmuĩ.” 27 Pĩna naupika utiku wikyumi nakanĩĩ, pĩna alĩ kwitualua uko ninduuko munanza ya Adilia, muutiku wa katĩ ĩanananza naasĩĩgile kĩna asũgamĩlaa kunsĩĩ nankakũ. 28 Naiikia ĩkĩlaaĩlo, naaona kĩna uusimu wa maazĩ alĩ zĩ mĩkono makumi mabĩlĩ; naalongoleka, naalĩgumĩlia kangĩ naaona uusimu wa maazĩ alĩ zĩ mĩkono kyumi nĩtaano. 29 Naoopooka kulekikũnĩlia mumapampa; luulo naiikia makamĩkĩlio manĩĩkunũma, naalompa weele. 30 Ĩpa ĩanananza naagema kwimanka alĩleke ipyango. Kuluulo, naiikia kapango munanza ĩtende kuunamampĩlu zĩ kwiguma makamĩkĩlio sunga kuntongela. 31 uPaulo numuĩĩla umukulu wa ĩlaasi gyana sunga ĩĩlaasi gaa, “Ĩa kanga asiitiĩĩma munipyango sika musũũmile kwigũnĩka.” 32 Paapo ĩĩlaasi naazidumula indigi za kapango naakalekela kague. 33 Pĩna alĩ wieeleela, uPaulo nuapeepia tũlũ alĩe india nũũga, nantende lutondo lwa kyumi nakaanĩĩ mwikyalile yoi kwitũngĩla nukwilaalĩla, sika mulĩĩle kakĩntu. 34 Luulo gua, numupeepilie mulĩe india; mukiligia ingũlũ, kuiti sunga ityũmbĩ lityue lya umuĩ mumiani sika likilimĩĩla, 35 pĩna nutambula izi, nusola ugalĩ, numusongelia uNzua ntongela yaao ensi, nuuega nuandia kwilĩa, 36 paapo naakamia inkolo ensi, naalĩa india ĩeene. ( 37 Nindiishie tũlũ naalĩ kukoolĩ mwipyango alĩ kwĩantu magana mabĩlĩ nĩmakumi mupũngatĩ namutandatu.) 38 Pĩna naikyuta, naakeepia ĩmĩligo ipyango, naagumĩla uupemba munanza. 39 Pĩna naweela, sika naamĩlekanula ĩnsĩĩ niasio, isiititũla naalĩona ikiki kyulu, naasiia alĩtuale ipyango kuasio malĩ ishũũmikile. 40 Naamaguma ĩmakamĩkĩlio, naamaleka munanza, nankulu palumuĩ nukwitolia indigi zimankĩlio, paapo naamĩnansula ĩntiila naniino nya kugendelia ipyango, ĩtungĩnkane nĩnzega, ende kũkiki lya munsaanga. 41 Ĩpa naapikĩĩla pamaazĩ namakeei, ipyango nalĩseketela kuntongela, nalĩsĩmbĩla mumĩnsanga, nalĩguĩlua zigi-zigi, sika nalĩsũngusĩka, ĩpa kunũma nalĩtalulua kungũlũ za maĩngo. 42 iKialo kya ĩlaasi gyana alĩ kukuaulaga ĩatũngua, wensi waleke kĩgũna kunzĩla ya kukua nsambo. 43 Ĩpa umukulu wa ĩlaasi kunsooko nwishiia kukumuguna uPaulo, nuagilia alekitenda kĩna alĩ asĩĩgile. Nualagĩlia ĩaasio naasũũmile kwikua ĩnsambo ĩgumĩle tangua munanza apike kunsĩĩ nankakũ. 44 Ĩaasio naalĩ asaagile nualagĩĩlia ĩgũne mumakota niisheme ipyango, itĩ yoi tũlũ ensi naagũnĩka, naapika kunsĩĩ nankakũ.



28

1 Pĩna nakugũnĩka, paapo nakulĩnga kĩna ĩliina lya kĩsiwa ingĩ Melita. 2 Ĩakolakaa naakutendela iiza kwikĩlĩkĩĩla, kuitĩ naakoleelia umooto naakusũgamĩĩlia ishie tũlũ kunsooko ya mbũla nalĩkuĩle, nĩmpepo. 3 uPaulo pĩna nuteena ĩkĩlinga lya nkuĩ nukukukĩĩkĩla mumooto, nzoka nĩpũna kunsooko ya mooto nyumutũnga mumukono. 4 ĩAkolakaa pĩna naamĩona ĩnzoka ĩkĩgalaganzia mumukono naĩĩ kĩtambuĩla eene kueene, “Kutilĩ kankankani, umuntu uyu muulagi, anga ĩazaa ugũnĩkile noo munanza, ĩkulukuuluu sika yumulekile wĩĩ muumĩ.” 5 Ĩpa uzo numĩkanantĩla ĩnzoka mumooto, sika nuaalaalĩka. 6 Iio nasĩĩgile nĩmbuge ukiimba katia ukigua pansĩ wakie kuukuanguki. ĩpa pĩnanaamukengekia nukwiona kĩna sikuaalaalĩkile, naakaĩla ĩmasĩĩgo maao, naaũga kĩna alĩ nzua. 7 Piipĩ nĩpasio alĩ ĩkoolĩ mĩgunda nya mukulu wa kĩsiwa, ĩliina liakue Pubulio, nduyo nukusũgamĩĩlia kunkolo ya kĩsuakĩĩa intondo zitatu. 8 ũShee wa kĩPubulio ali muluĩle nukwipunĩlia ĩmĩgali. uPaulo nũingĩla kumuakue, nulompa, nuĩĩka ĩmĩkono mumuakue numukamia. 9 Izi pĩna nazitendeka, ĩaluĩle ĩĩĩa mukĩsiwa kiasio naamuagaana naakamigua. 10 Nĩndĩo naakukulia kwikyulio kyulu; pĩna nakũingĩla mwipyango kangĩ, naakuĩĩkĩlĩlia mwipyango iintu ya musĩnzo wĩĩtu. 11 Mieli ĩtatu pĩna nĩkĩla, nakutũnga umusĩnzo mwipyango lya Alekizandelia naalĩ liĩmile paasio pantondo za mpepo, nĩkĩlĩngasĩĩlio kiakue ingĩ Tyutĩ nuMalũka. 12 Na kupika kuSilakusa, nakudĩĩla kuasio ntondo zitatu. 13 Kwipũna kuasio nakupilima, nakupika kuLegio; pĩna lutondo lumuĩ nalukĩla, nzega ya takama nĩkũnka, lutondo lwa kabĩlĩ nakupika kuPuteoli. 14 Kuasio nakuagaana ĩanũna naakupeepia kuĩme nĩndĩo ntondo mupũngatĩ. Iio nakupika kuLumĩ. 15 ĩAnũna a kuasio, pĩna naigyũlia impola zĩĩtu, naapoloka kukukusĩngĩĩlia sunga ku Gyunanĩlo lya kuApio nĩTiletabeline uPaulo pĩna nuona, numusongelia uNzua, nukamia ĩnkolo. 16 Pĩna nakupika kuLuĩ, uPaulo nupeegua ugombigua wĩĩme kĩna muloelue umuene, palumuĩ numwĩlasi numulindĩlĩĩle. 17 Pĩna nazikĩla ntondo zitatu, nuĩĩta ĩakulu a Ayahũdi ĩlundĩĩle. Pĩna naĩlunda, nuaĩĩla, “Agoosia anũna aane, kanga ĩsika alĩ nĩatimulĩĩle ĩantu ĩĩtu sunga intendo za atata ĩĩtu noo, nambĩĩkĩlua mumĩkono ya Alumĩ, nantũngua kwipũna kũYelusalemũ. 18 Nĩndĩo pĩna alĩ iinkolekeelia, naasiia kwintũnguĩla kunsooko kumuane alĩ kutilĩ kalukaani nalũjĩpĩĩle mbulague. 19 Ĩpa ĩAyahũdi pĩnanaasiita, nankankanĩkua kwitelia ilindĩ kwa kĩKaisali. Sika mbũge alĩ ntĩĩte lukaani lwa kuasokia ĩantu a ndugu yaane. 20 Luulo gua, kunsooko yoĩ numuĩtile inie muĩze muĩzindaaa nukukĩtambuĩla, kuitĩ kunsooko yaulaĩĩli waĨsilaeli numutũngue nityendele ĩlĩ.” 21 ĩAasio naamuĩĩla, “Ishie sika kuligilie kambalua kumpola zaako kwipũna kuUyahũdi, sunga ukutilĩ kaumuĩ wa anũna naalũjile kunu, waganule kamuĩ watambule kanalubĩĩ mumpola zaako. 22 Ĩpa kusĩĩgile kĩna iiza kũigie kumuako kĩna uoonie; kuitĩ mumpola za wĩkamatuli uu wigyelela kunsĩĩtu kĩna itambulua ibĩĩ tũlũ pensi.” 23 Pĩna naalagana ninduyo ulutondo, iingĩ naamuagaana munumba muna alĩ wĩĩlĩ nualondoosia kĩĩsa-kĩĩsa kwipũna mudaau sunga mumpĩndĩ, nukukuukuĩla uutemi wa kĩNzua. Nugema kukuasugula mumpola za kĩYesu kunzĩla ya Ulagĩĩlio wa kĩMusa ninkaani za Anakĩdagu. 24 ĩĨĩa naagomba inkaani zaakue, ĩĩĩa sika naazishuĩĩla. 25 Pĩna sika naĩkĩgombia eene kueene, naalongola pĩna uPaulo nutambula lukaani lumuĩ itĩ, “uMuau Muelu alukĩtambuĩlaa kutai nĩatata aani kumulomo wa munakĩdagu Yesaya, 26 Nuũga, ‘Lenda kuantu ĩa, uaĩĩle, Kwiigia mukiiigia, ĩpa sika mukilĩnga; Kwilaaa mukilaaa, ĩpa sika mukiona. 27 Kuitĩ inkolo za antu ĩa zaalĩĩ nkakũ. Nukuakutuĩ aao sika akũigagiaa kĩĩsa. Nĩmiiso maao amatũtilie; Alekiona kumiiso maao, Alekiiigia kuakutuĩ aao, Alekilĩnga kunkolo zaao, Agomoke, nĩagũne.’ 28 Luulo gua imanĩke kumiani kĩna uugũnua uu wa kĩNzua watualaguaa kundugu nazĩngĩ, nĩndĩo ikitegeela.” 29 Pĩna alutambuĩile inkaani izi, ĩAyahũdi naalongola, naĩĩ kĩkolia ningĩ eene kueene. 30 Nuĩma miaka ĩbĩlĩ munumba yaakue naalupangile, nuasũgamĩĩlia tũlũ-tũũlũũ naalĩ akumuagaana, 31 nukukuzitanantia impola za utemi wakĩ Nzua, nukukuzimania impola zakĩYesu Kilisito kuukamatĩkũ wingĩ, sika nugiligua numuntu.



AMAZING GRACE BIBLE INSTITUTE