JOHN

1

1 Dunuɲa fɔlɔni, Alaa Falan yi na. Falan yi Ala fɛma. Falan nan mɔn yi Ala ra. 2 A yi Ala fɛma a fɔlɔni. 3 Ala seen birin daxi a tan nan xɔn ma. Ala mi sese daxi a tan xanbi. 4 Nii rakisin yi a tan nin. Na nii rakisin yi findi kɛnɛnna ra adamadiine xa. 5 Kɛnɛnna yi mini dimini, koni dimin mi a nɔ. 6 Ala yi muxuna nde xɛ naxan yi xili Yoni. 7 Na yi fa, a findi kɛnɛnna seren na, alogo muxun birin xa dɛnkɛlɛya a tan xɔn. 8 Kɛnɛnna mi yi a tan na, koni a fa nɛn, alogo a xa fa kɛnɛnna sereyaan ba. 9 Kɛnɛnna yɛtɛɛn nan yi na ra, naxan famatɔ yi a ra dunuɲa muxune birin makɛnɛndeni. 10 Alaa Falan yi dunuɲa yi. Dunuɲa da a tan nan baraka yi, koni dunuɲa muxune mi a kolon. 11 A fa nɛn a konni, koni a kon kaane mi a rasuxu. 12 Koni naxanye a rasuxu e dɛnkɛlɛya a xinli, a sɛnbɛn fi nɛn ne ma e findi Alaa diine ra. 13 E mi barixi Ala diine ra adamadiyaan kiin xan xɔn ma hanma fati bɛndɛna hanma muxun sagona, koni na fataxi Ala nan na. 14 Alaa Falan yi findi fati bɛndɛn na, a yi lu en yɛ. Nxu bata a binyen to, alo fafana dii xɛmɛ kedenna binyena, a lugoxi hinanna nun ɲɔndin na. 15 Yoni yi a feen fala a xuini texin na, a naxa, “N na a tan nan ma fe fala, n naxa, ‘A fama n xanbi ra, koni a gbo n tan xa amasɔtɔ benun n tan xa da, a tan yi na.’ ” 16 En birin bata barakan sɔtɔ barakan fari a hinan kamalixin xɔn ma. 17 Amasɔtɔ Alaa sariyan falaxi yamaan xa Musa nan xɔn ma, koni hinanna nun ɲɔndin faxi Yesu nan xɔn ma, Alaa Muxu Sugandixina. 18 Muxu yo munma Ala to singen. Koni a Dii Xɛmɛ keden peen naxan nun a tan Ala lan, naxan a fafe fɛma, na nan bata Ala yita en na. 19 Yoni sereyani ito nan ba, Yahudiyane to saraxaraline nun Lewine xɛ a ma a maxɔdindeni keli Yerusalɛn taani, e naxa, “Nde i tan na?” 20 Yoni mi tondi a falɛ, a yi a fala e birin yɛtagi, a naxa, “Alaa Muxu Sugandixin mi n tan na.” 21 E yi a maxɔdin, e naxa, “Nde fa i tan na? Nabi Eli nan i tan na ba?” Yoni yi e yabi, a naxa, “Ɛn-ɛn, na mi n tan na.” E mɔn yi a maxɔdin, e naxa, “Nabiin nan i tan na ba?” A yi e yabi, a naxa, “Ɛn-ɛn, na mi n tan na.” 22 E yi a fala, e naxa, “Nde i tan na? Amasɔtɔ naxanye nxu xɛxi, fɔ nxu xa sa nxu dɛntɛgɛ nɛn ne xa. I nanse falɛ i yɛtɛ a fe yi?” 23 Yoni yi e yabi Nabi Esayi a falane xɔn, a naxa, “N tan na a ra naxan a xuini tema tonbonni, n naxa, ‘Ɛ kira tinxinxin nafala Marigin xa.’ ” 24 Farisi muxun naxanye yi xɛxi Yoni ma, 25 ne yi a maxɔdin, e naxa, “Xa Alaa Muxu Sugandixin mi i tan na, Nabi Eli mi i tan na, nabi mi i tan na, nanfera i fa muxune rafuma igeni e sariɲan feen na?” 26 Yoni yi e yabi, a naxa, “N tan marafuun tima igen nin, koni muxuna nde ɛ tagi ɛ mi naxan kolon. 27 A fama nɛn n xanbi ra, koni n tan mi lan hali n yi findi a sankidi fulunna ra.” 28 Ito birin ligaxi Betani taan nin, Yurudɛn baan kidima, Yoni yi muxune rafuma igeni dɛnaxan yi. 29 Na xɔtɔn bode, Yoni yi Yesu to fɛ a fɛma, a naxa, “Alaa Yɛxɛɛ Diin nan ito ra, naxan dunuɲa birin yulubin bama. 30 N yi ito nan ma fe falama, n naxa, ‘Muxuna nde fama n xanbi ra, koni a gbo n tan xa amasɔtɔ benun n tan xa bari, a tan yi na.’ 31 N tan mi yi a kolon nun, koni n bata fa yamaan nafudeni igeni alogo n xa a yita Isirayila yamaan na.” 32 Yoni mɔn yi sereyani ito ba, a naxa, “N bata Alaa Nii Sariɲanxin to godɛ a ma ganba sawurani, a yi lu a ma. 33 N mi yi a kolon nun, koni naxan n nafaxi yamaan nafudeni igeni, na a fala n xa nɛn, a naxa, ‘I na Alaa Nii Sariɲanxin to godɛ naxan ma, a tan nan marafuun tima Nii Sariɲanxin na.’ 34 N bata a to, n yi a seren ba, fa fala Alaa Dii Xɛmɛna a tan nan na.” 35 Na xɔtɔn bode Yoni nun a xarandii firin yi tixi nun, 36 a yi Yesu to danguɛ, a naxa, “Alaa Yɛxɛɛ Diin nan ito ra!” 37 A xarandii firinna yi a xuiin mɛ, e siga Yesu fɔxɔ ra. 38 Yesu yi a yɛɛ raxɛtɛ, a yi e to biraxi a fɔxɔ ra, a yi e maxɔdin, a naxa, “Ɛ nanse fenma?” E yi a yabi, e naxa, “Rabi, i yigiyaxi minɛn?” Rabi bunna nɛɛn fa fala, “Karamɔxɔ.” 39 A yi e yabi, a naxa, “Ɛ fa a mato.” Se din waxatin nan yi a ra nun. E yi siga, e sa a yigiyaden to. E ɲinbari raso a fɛma. 40 Xarandii firinna naxanye Yoni xuiin mɛ e bira Yesu fɔxɔ ra, na keden yi xili nɛn Andire, Simɔn Piyɛri xunyɛna. 41 Andire yi a tada Simɔn fen keden na, a yi a fala a xa, a naxa, “Nxu bata Mesiya to.” Mesiya bunna nɛɛn fa fala, “Alaa Muxu Sugandixina.” 42 Na xanbi ra, a fa Simɔn na Yesu fɛma. Yesu yi a mato, a naxa, “Simɔn nan i tan na, Yoni a dii xɛmɛna. I xili bama nɛn sɔnɔn, Sifasi.” Xinli ito nun Piyɛri, xili kedenna nan e ra. 43 Na xɔtɔn bode Yesu yi a ragidi, a xa siga Galile yamanani. A yi Filipi to, a yi a fala a xa, a naxa, “Bira n fɔxɔ ra!” 44 Filipi yi kelixi Betasada taan nin alo Andire nun Piyɛri. 45 Filipi yi Nataniyɛli to, a yi a fala a xa, a naxa, “Musa muxun naxan ma fe sɛbɛ Sariya Kitabun kui e nun nabine fan naxan ma fe sɛbɛ, nxu bata a to, Yusufu a dii xɛmɛna Yesu, Nasarɛti kaana.” 46 Nataniyɛli yi a maxɔdin, a naxa, “Se faɲin nɔɛ kelɛ Nasarɛti ba?” Filipi yi a yabi, a naxa, “Fa a mato.” 47 Yesu Nataniyɛli to fɛ a fɛma waxatin naxan yi, a naxa, “Isirayila kaan yɛtɛɛn nan ito ra! Yanfa mi naxan ma fe yi!” 48 Nataniyɛli yi a maxɔdin, a naxa, “I n kolonxi di?” Yesu yi a yabi a naxa, “N ni i toxi nɛn, i xɔdɛ binla bun ma waxatin naxan yi benun Filipi xa i xili.” 49 Nataniyɛli yi a yabi, a naxa, “Karamɔxɔ, Alaa Dii Xɛmɛn nan i tan na! Isirayila Mangan nan i tan na!” 50 Yesu yi a fala, a naxa, “N to a falaxi i xa, n naxa, ‘n bata yi i to xɔdɛ binla bun ma,’ i dɛnkɛlɛyaxi n ma na nan na ba? I feene toma nɛn naxanye gbo na xa!” 51 A yi a fala e xa, a naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ xa, ɛ ariyanna dɛɛn nabixin toma nɛn, ɛ yi Ala malekane to, e tema, e godoma Muxuna Dii Xɛmɛn xɔn ma!”

2

1 Soge firin danguxina, e siga ɲaxalandi tideni Kana taani, Galile yamanani. Yesu nga yi na nun. 2 E yi Yesu nun a xarandiine fan xili na ɲaxalandi tiini. 3 Manpaan to dasa, Yesu nga yi a fala a xa, a naxa, “Manpaan bata ɲan e yii.” 4 Yesu yi a yabi, a naxa, “N na, en ma fe na yi? N ma waxatin munma a li singen.” 5 Yesu nga yi a fala walikɛne xa, a naxa, “A na naxan fala ɛ xa, ɛ na liga.” 6 Awa, ige fɛɲɛ sennin yi dɔxi na nun, naxanye yi findixi Yahudiyane marasariɲan ige sa seen na, litiri yɛ kɛmɛ nan yi sama e keden kedenna birin kui. 7 Yesu yi a fala walikɛne xa, a naxa, “Ɛ ige fɛɲɛni itoe rafe igen na.” E yi e rafe igen na pen! 8 Na xanbi ra, a yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ igena nde sɛgɛ, ɛ siga a ra ɲaxalandi ti sumunna kuntigin fɛma.” E yi siga a ra a xɔn. 9 Ɲaxalandi ti sumunna kuntigin yi igen mato, a bata maxɛtɛ manpaan na, koni a mi yi a keliden kolon. Anu, walikɛɛn naxanye igen sɛgɛ, ne yi a kolon. Nanara, kuntigin yi ɲaxalandi kanna xili, 10 a yi a fala a xa, a naxa, “Manpa faɲin nan soma muxune yii singen, na xanbi ra, manpaan na muxune suxu waxatin naxan yi, i yi nde gbɛtɛ ramini naxan mi fan ɲaxi ra. Koni i bata manpa faɲin namara han iki!” 11 Yesu a kabanako fe singeni ito ra, a naxan liga Kana taani Galile yamanani. A yi a binyen mayita a xarandiine ra, ne yi la a ra. 12 Na xanbi ra, Yesu nun a nga nun a xunyɛne nun a xarandiine yi siga Kapɛrunan yi, e yi sa xi dando ti na. 13 Waxatin bata yi maso Yahudiyane Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla yi rabama waxatin naxan yi nun, Yesu yi siga Yerusalɛn taani. 14 A yi muxune li Ala Batu Banxin tanden ma, e ɲingene nun yɛxɛɛne nun ganbane matima na. Gbeti masarana ndee fan yi dɔxi na nun. 15 Nayi, a yi fɔsɔnna rafala, a yi e birin kedi Ala Batu Banxini, ɲingene nun yɛxɛɛne, a yi gbeti masarane gbeti gbananne raxuya ayi bɔxɔni, a yi e tabanle rafelen. 16 Muxun naxanye yi ganba matini, a yi a fala ne xa, a naxa, “Ɛ itoe birin ba be. Ɛ nama n Fafe Alaa banxin findi sare soden na!” 17 Naxan sɛbɛxi Kitabuni, na feen yi rabira a xarandiine ma, a naxa, “I ya banxina fe xaminna n na han a n ganma alo tɛɛna!” 18 Yahudiyane yi a maxɔdin, e naxa, “I nɔɛ taxamasenna mundun yitɛ nxu ra fa fala sɛnbɛna i yii, i yi na birin liga?” 19 Yesu yi e yabi, a naxa, “Ɛ Alaa banxini ito kala, n mɔn a tiyɛ soge saxanna bun.” 20 Yahudiyane yi a fala a xa, e naxa, “Ala Batu Banxini ito tixi ɲɛɛ tonge naanin e nun ɲɛɛ sennin nan bun ma. I tan nɔɛ na tiyɛ soge saxanna bun?” 21 Koni Yesu yi Ala Batu Banxin naxan ma fe falama, a yɛtɛɛn fati bɛndɛn nan yi na ra. 22 Nanara, Yesu to keli sayani, a falan yi rabira a xarandiine ma. E yi la Kitabun na e nun Yesu a fala tixine. 23 Yesu yi Yerusalɛn taani waxatin naxan yi Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla waxatini, muxu wuyaxi yi a kabanako feene to, e dɛnkɛlɛya a ma. 24 Koni Yesu mi yi a lannayaan saxi e yi, bayo a yi adamadiine birin kui feene kolon. 25 A mako mi yi a ma, e xa muxu yo a fe fala a xa, bayo a tan yɛtɛɛn yi adamadiin kui feene kolon.

3

1 Farisi muxuna nde yi na nun, a yi xili Nikodɛmi, Yahudiyane kuntigina nde nan yi a ra. 2 Na yi fa Yesu fɛma kɔɛɛn na, a yi a fala a xa, a naxa, “Karamɔxɔ, nxu a kolon a karamɔxɔn nan i ra fata Ala ra. I kabanako feen naxanye ligama, muxu yo mi nɔɛ ne ligɛ xa Ala mi a xɔn ma.” 3 Yesu yi a yabi, a naxa, “N xa ɲɔndin fala i xa, xa muxun mɔn mi xɛtɛ, a bari a nɛnɛn na, a mi nɔɛ Alaa Mangayaan toɛ.” 4 Nikodɛmi yi a maxɔdin, a naxa, “Muxun naxan bata fori, na mɔn nɔɛ barɛ di? A mi nɔɛ xɛtɛ a nga fatini, a mɔn yi a bari!” 5 Yesu yi a yabi, a naxa, “N xa ɲɔndin fala i xa, muxu yo mi nɔɛ soɛ Alaa Mangayani fɔ a bari fata igen nun Alaa Nii Sariɲanxin na. 6 Naxan barixi fati bɛndɛni, fati bɛndɛn nan na ra. Naxan barixi Alaa Nii Sariɲanxini, niin nan na ra. 7 I nama kabɛ bayo n bata a fala i xa, n naxa, ‘Fɔ ɛ mɔn xa xɛtɛ, ɛ bari a nɛnɛn na.’ 8 Foyen fama yiren nin dɛnaxan na a kɛnɛn, i yi a xuiin mɛ, koni i mi a keliden kolon, i mɔn mi a sigaden kolon. A na kii nin birin xa naxanye na bari Alaa Nii Sariɲanxini.” 9 Nikodɛmi yi a maxɔdin, a naxa, “Na ligan di nayi?” 10 Yesu yi a yabi, a naxa, “Isirayila kaane karamɔxɔn nan i tan na, i mi feni itoe kolon ba? 11 N xa ɲɔndin fala i xa, nxu naxan kolon, nxu na nan falama. Nxu naxan toxi, nxu na nan sereya bama. Koni hali na, ɛ mi nxɔ sereya falan suxi. 12 Nba, xa n dunuɲa feene fala ɛ xa, ɛ mi la ne ra. N na kore xɔnna feene fala ɛ xa, ɛ lama ne ra di? 13 Muxu yo munma te ariyanna yi singen, fɔ naxan kelixi ariyanna yi, n tan Muxuna Dii Xɛmɛna.” 14 Musa saɲini te kore kii naxan yi tonbonni wudin ma, fɔ n tan Muxuna Dii Xɛmɛn fan xa yite na kii nin 15 alogo naxan yo na dɛnkɛlɛya n ma, na xa habadan nii rakisin sɔtɔ. 16 Amasɔtɔ Ala bata dunuɲa xanu han a bata a Dii Xɛmɛ keden peen fi en ma, alogo muxu yo na dɛnkɛlɛya a ma, na nama halagi fɔ a habadan nii rakisin sɔtɔ. 17 Bayo Ala mi a Dii Xɛmɛn nafaxi dunuɲa yi alogo a xa dunuɲa muxune yalagi, koni alogo dunuɲa muxune xa kisi a xɔn ma. 18 Naxan yo na dɛnkɛlɛya a ma, na kanna mi fa yalagin sɔnɔn. Koni naxanye mi dɛnkɛlɛyaxi a ma, ne bata yelin yalagɛ, bayo e mi dɛnkɛlɛyaxi Alaa Dii Xɛmɛ keden peen ma. 19 E yalagima ito nan na: Kɛnɛnna bata fa dunuɲa yi koni dimin nan nafan adamadiine ma dangu kɛnɛnna ra, amasɔtɔ e kɛwanle mi fan. 20 Naxan yo fe ɲaxin ligama, kɛnɛnna mi rafan na ma. Na mi minin kɛnɛnna ma, alogo a sɔnna nama mini kɛnɛnni. 21 Koni naxan fe tinxinxin ligama, na fama nɛn kɛnɛnna ma, alogo yamaan xa a yigbɛ a a walima Ala sagoon nin. 22 Na xanbi ra, Yesu nun a xarandiine yi siga Yudaya yamanani. A waxati ti e fɛma. A yi yamaan nafuma igeni e tubi feen na. 23 Yoni fan yi marafuun tima Ayenon xudeni Salin taan dɛxɔn ma, amasɔtɔ ige gbeen yi na nun. Yamaan yi lu sigɛ mɛnni e rafudeni. 24 Yoni munma yi sa kasoon na singen. 25 Yoni a xarandiina ndee nun Yahudiyana nde yi e bode matandi fɔlɔ lan marasariɲan feen ma. 26 E yi siga Yoni fɛma, e yi a fala a xa, e naxa, “Karamɔxɔ, i xaxili luxi a xɔn ma ba, ɛ nun naxan yi Yurudɛn kidima, i naxan ma fe sereya ba nxu xa. Nba iki, a marafuun tima, muxune birin sigama a fɛma!” 27 Yoni yi e yabi, a naxa, “Muxun mi sese sɔtɔma fɔ Ala na naxan fi a ma. 28 Ɛ tan yɛtɛɛn nan n seren na, a n na a fala nɛn, n naxa, ‘Alaa Muxu Sugandixin mi n tan na, xɛraan nan tun n tan na a yɛɛ ra.’ 29 Ɲaxalandi kanna nan gbee ɲaxanla ra. Koni a xɔyin naxan tixi a fɛma, na tuli matixi a ra. A na a xuiin mɛ waxatin naxan yi, a sɛwama nɛn. N ma sɛwan na kii nin, a dɛfexi. 30 Fɔ a tan xa yite nɛn, n tan yi magodo.” 31 “Naxan kelixi kore xɔnna ma, na seen birin xun na. Naxan kelixi dunuɲa yi, dunuɲa gbeen nan na ra. Na dunuɲa feene nan falama. Naxan kelixi ariyanna yi, na nan seen birin xun na. 32 A naxan toxi, a a mɛ, a na nan sereya bama koni yamaan mi a sereya falan suxi. 33 Naxan na a falan suxu, na bata a mayita a Ala nan tinxin. 34 Ala naxan xɛxi, na Alaa falan nan tima amasɔtɔ Alaa Nii Sariɲanxin fima a ma nɛn dan mi naxan na! 35 Fafe Alaa Dii Xɛmɛn nafan a ma. A bata feen birin taxu a ra. 36 Naxan na dɛnkɛlɛya a Dii Xɛmɛn ma, na habadan nii rakisin sɔtɔma nɛn. Naxan mi laxi a Dii Xɛmɛn na, na mi nii rakisin sɔtɛ, bayo Alaa xɔlɔn luma nɛn a fari!”

4

1 Farisi muxune yi a mɛ fa fala Yesu yi xarandiine sɔtɔma dangu Yoni ra, a yi e rafu igeni. 2 Anu, Yesu yɛtɛɛn mi yi marafuun tima, koni a xarandiine nan yi muxune rafuma. 3 Yesu to muxune falane mɛ, a keli Yudaya yamanani, a siga Galile yamanani. 4 A yi lan nun a xa dangu Samariya yamanani. 5 A taana nde li Samariya yamanani naxan xili Sikara, naxan yi maso xɛɛn na Yaxuba naxan so a dii xɛmɛn Yusufu yii. 6 Yaxubaa xɔɲinna yi na yi. Yesu bata yi xadan siga tideni, a yi dɔxɔ na xɔɲinna dɛ ra yanyin na. 7 Samariya kaa ɲaxanla nde yi fa ige badeni. Yesu yi a fala a xa, a naxa, “N ki igeni, n xa n min.” 8 A xarandiine bata yi siga taani donse saradeni. 9 Samariya kaa ɲaxanla yi a yabi, a naxa, “Yahudiyan nan i tan na, Samariya kaan nan n tan na. I n xandima igeni nanfera?” Amasɔtɔ Yahudiyane mako mi Samari kaane ma. 10 Yesu yi a yabi, a naxa, “Xa i yi Alaa kiseen kolon nun e nun naxan i xandixi igeni, xa i yi na fan kolon nun, i yi a xandima nɛn nun, a yi siimaya igen fi i ma.” 11 Ɲaxanla yi a fala, a naxa, “N fafe, ige rate se mi i yii, anu igen makuya. I na siimaya igen sɔtɔn minɛn yi? 12 Nxu benba Yaxuba nan xɔɲinni ito fixi nxu ma, a tan nun a diine nun a xuruseene birin yi e minma be nin nun. I tan gbo Yaxuba xa ba?” 13 Yesu yi a yabi, a naxa, “Muxu yo igeni ito min, min xɔnla a suxuma nɛn mɔn, 14 koni n tan igen naxan fima muxune ma, xa muxun na min, min xɔnla mi fa a suxuma sɔnɔn. Amasɔtɔ n ni igen naxan fima a ma, na luma nɛn a yi alo tigi igen naxan minima han a habadan nii rakisin sɔtɔ.” 15 Ɲaxanla yi a fala, a naxa, “N fafe, na igen fi n ma alogo min xɔnla nama fa n suxu sɔnɔn, n mɔn yi fa ige badeni be.” 16 Yesu yi a fala a xa, a naxa, “Sa i ya xɛmɛn xili, ɛ fa be.” 17 Ɲaxanla yi a yabi, a naxa, “Xɛmɛn mi n yii.” Yesu yi a yabi, a naxa, “I bata ɲɔndin fala fa fala xɛmɛ mi i yii. 18 Koni i bata yi dɔxɔ xɛmɛ suulun xɔn ma nun. I naxan yii iki, i ya xɛmɛn yɛtɛɛn mi na ra. I bata ɲɔndin fala n xa.” 19 Ɲaxanla yi a fala, a naxa, “N fafe, n bata a kolon fa yati, fa fala nabiin nan i tan na. 20 Nxu tan Samariya kaane, nxu benbane Ala batu geyani ito nan fari, koni ɛ tan Yahudiyane naxa, a lan nɛn, en xa Ala batu Yerusalɛn nin.” 21 Yesu yi a fala ɲaxanla xa, a naxa, “La n na, waxatina nde fama, yamaan mi fa fama Fafe Ala batudeni geyani ito fari, e mɔn mi a batuɛ Yerusalɛn taan fan yi. 22 Ɛ tan Samariya kaane, ɛ naxan batuma, ɛ mi na kolon. Nxu tan Yahudiyane naxan batuma, nxu na kolon, amasɔtɔ kisi feen fataxi Yahudiyane nan na. 23 Koni waxatina nde fama, a yɛtɛɛn bata a li, Ala batu muxu kɛndɛne fama Fafe Ala batudeni niin nun ɲɔndini nɛn yati! Bayo Fafe Ala na muxu sifane nan fenma, e yi a batu. 24 Niin nan Ala ra. Naxanye a batuma, ne xa a batu niin nun ɲɔndin yatin nin.” 25 Ɲaxanla yi a fala a xa, a naxa, “N na a kolon fa fala Mesiya fama nɛn, naxan xili Alaa Muxu Sugandixina. A na fa waxatin naxan yi, a feen birin yɛbama nxu xa nɛn.” 26 Yesu yi a yabi, a naxa, “A tan nan n tan na, n tan naxan falan tima i xa ito ra.” 27 Na waxatin yɛtɛni, Yesu a xarandiine yi fa, e kabɛ amasɔtɔ e bata a li falan tiyɛ ɲaxanla ra. Koni e sese mi ɲaxanla maxɔdin fa fala, “I waxi nanse xɔn?” E mi Yesu fan maxɔdin fa fala, “I nanse falama ɲaxanla xa?” 28 Nba, ɲaxanla yi ige ba fɛɲɛn lu na, a xɛtɛ taani. A sa a fala yamaan xa, 29 a naxa, “Ɛ fa xɛmɛna nde mato, n bata feen naxanye birin liga, a bata ne birin fala n xa. Alaa Muxu Sugandixin mi a ra ba?” 30 Na ma, yamaan yi keli taani, e siga Yesu fɛma. 31 Xarandiine yi Yesu mafanma na waxatini, e naxa, “Karamɔxɔ, donseen don!” 32 Koni a yi e yabi, a naxa, “Donsena n yii, ɛ mi naxan kolon.” 33 Nayi, xarandiine yi e bode maxɔdin fɔlɔ, e naxa, “Muxuna nde bata donseen fi a ma ba?” 34 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “N ma donseen nan n xɛ muxun sagoon wanla kɛɛn na han wanla yi kamali. 35 Ɛ a falama nɛn, ɛ naxa, ‘Kike naanin luxi, malo xaba waxatin yi a li,’ koni n xa a fala ɛ xa, ɛ yɛɛn nakeli, ɛ xɛɛne mato. Maala bata mɔ, malo xaba waxatin bata a li. 36 Malo xabane bata fɔlɔ e saranna sɔtɛ. E naxanye malanma, ne habadan nii rakisin sɔtɔma nɛn. Nanara, maala bi muxun nun a xaba muxun sɛwama nɛn e bode xɔn ma. 37 Na kui, ɲɔndin nan sandani ito ra, naxan a falaxi, a naxa, ‘Muxuna nde maala bima, gbɛtɛ yi a xaba.’ 38 N bata ɛ xɛ, ɛ sa maala xaba, ɛ mi naxan walixi. Muxu gbɛtɛye nan a walixi. Ɛ tan yi tɔnɔ sɔtɔ e wanli.” 39 Samariya kaan naxanye yi na taani, ne wuyaxi yi dɛnkɛlɛya Yesu ma na ɲaxanla falana fe ra, a naxa, “N feen naxan birin ligaxi, a bata na fala n xa.” 40 Nanara, Samariya kaane to fa Yesu fɛma, e yi a mafan, a xa lu e fɛma. Yesu yi lu e fɛma xii firin. 41 Muxu wuyaxi gbɛtɛye yi dɛnkɛlɛya Yesu ma a falane fe ra. 42 Ne yi a fala ɲaxanla xa, e naxa, “Nxu bata dɛnkɛlɛya iki koni nxu mi dɛnkɛlɛyaxi i ya falan gbansanna xan ma fe ra bayo nxu fan bata a xuiin mɛ. Nxu bata a kolon yati fa fala dunuɲa muxune rakisimaan nan a tan na.” 43 Yesu to xii firin ti na, a yi siga Galile yamanani. 44 Yesu yɛtɛɛn bata yi a fala e xa nun, a naxa, “Nabiin mi binyen sɔtɛ a yɛtɛna yamanani.” 45 A Galile yamanan li waxatin naxan yi, na kaane yi a yisuxu ki faɲi, amasɔtɔ e fan bata yi a fe ligaxine to Yerusalɛn taani Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla waxatini. Bayo e fan yi na nun. 46 Nayi, Yesu mɔn yi xɛtɛ Kana taani Galile yamanani, a igen maxɛtɛ manpaan na dɛnaxan yi. Mangana kuntigina nde yi mɛnni naxan ma dii xɛmɛn yi furaxi Kapɛrunan yi. 47 A to a mɛ a Yesu bata fa Galile yi sa keli Yudaya yamanani, a yi siga a fɛma, a yi a mafan, alogo a xa siga Kapɛrunan yi, a sa a dii xɛmɛni yalan. Amasɔtɔ a faxamatɔɔn nan yi fa a ra. 48 Yesu yi a fala a xa, a naxa, “Ɛ tan tondixi dɛnkɛlɛyɛ fɔ ɛ na taxamasenne nun kabanako feene to.” 49 Mangana kuntigin yi a yabi, a naxa, “N kanna, yandi, fa en siga benun n ma diin xa faxa.” 50 Yesu yi a fala, a naxa, “Siga, i ya dii xɛmɛn mi faxama.” Xɛmɛn yi la Yesu a falan na, a siga. 51 A yi sigama a konni waxatin naxan yi, a lan a walikɛne ra. Ne yi a fala a xa, fa fala a a diin mɔn a nii ra. 52 A yi e maxɔdin a dii xɛmɛn fisaxi waxatin naxan yi. E yi a yabi, e naxa, “Xoro yanyi tagini, a fati mawolonna yi a beɲin.” 53 Na yi rabira a fafe ma a Yesu a fala na waxatin nin, a naxa, “I ya dii xɛmɛn mi faxama.” Nanara, a tan nun a denbayaan birin yi dɛnkɛlɛya Yesu ma. 54 Kabanako feen firinden nan ito ra Yesu naxan liga a to keli Yudaya yamanani siga Galile yamanani.

5

1 Na xanbi ra, Yesu yi siga Yerusalɛn taani Yahudiyane sanla nde a fe ra. 2 Nba, maxadena nde yi rafalaxi Yerusalɛn taan yɛxɛɛne so dɛɛn dɛxɔn, a xili “Betesata” Heburu xuini. Gage suulun tixi na maxaden nabilinni. 3 Furetɔ wuyaxi yi saxi na gagene bun ma, danxutɔne nun sankalaxitɔne nun lɛbutɛnne. E yi igeni maxa waxatin nan legedenma 4 amasɔtɔ malekana nde yi godoma igeni waxatina nde yi, a yi a yimaxa. Furetɔɔn naxan singe na yi godo igeni, malekana igeni maxama waxatin naxan yi, na furen yi yalanma nɛn, a findi a sifa yo ra. 5 Xɛmɛna nde yi na nun naxan yi furaxi ɲɛɛ tonge saxan e nun solomasɛxɛ. 6 Yesu to a to saxi na yi, a yi a kolon fa fala na xɛmɛn bata yi bu furaxi, Yesu yi a fala a xa, a naxa, “I waxi a xɔn ma, i xa kɛndɛya ba?” 7 Furetɔɔn yi a yabi, a naxa, “N kanna, igeni maxan waxatin naxan yi, muxe mi n yii be naxan n nagodɛ igeni. N na kata, n xa godo a yi, muxu gbɛtɛ singe nan godoma n yɛɛ ra.” 8 Yesu yi a fala a xa, a naxa, “Keli, i ya sa seen tongo, i siga.” 9 Xɛmɛn yi yalan sa, a yi a sa seen tongo, a siga. Matabu Lɔxɔn nan yi a ra. 10 Na ma, xɛmɛn naxan kɛndɛyaxi, Yahudiyane yi a fala na xa, e naxa, “Sariyan mi a falaxi i xa i ya sa seen tongo Matabu Lɔxɔni.” 11 A yi e yabi, a naxa, “Muxun naxan n nakɛndɛyaxi, na nan a falaxi, a n xa n ma sa seen tongo, n siga.” 12 E yi a maxɔdin, e naxa, “Nde na ra naxan a falaxi, a i xa i ya sa seen tongo, i siga?” 13 Koni xɛmɛn naxan yi kɛndɛyaxi, na mi yi a kolon, bayo Yesu bata yi lɔ ayi yamaan yɛ. 14 Na xanbi ra, Yesu yi sa a to Ala Batu Banxini, a naxa, “A mato, i bata kɛndɛya. Fata yulubin ma alogo fe gbɛtɛn nama i sɔtɔ naxan ɲaxu dangu ito ra.” 15 Xɛmɛn yi siga, a sa a fala Yahudiyane xa, a naxa, a Yesu nan a rakɛndɛyaxi. 16 Nayi, e yi Yesu fen yɛngɛn na, bayo a bata yi na liga Matabu Lɔxɔni. 17 Nanara, Yesu yi e yabi, a naxa, “N Fafe Ala walima waxatin birin, a lan nɛn, n fan xa wali.” 18 Na ma, Yahudiya kuntigine mɔn yi e yixɔdɔxɔ fɛrɛn fendeni Yesu faxa xinla ma. Amasɔtɔ a mi yi Matabu Lɔxɔn sariyan xan gbansan kalama, koni a mɔn yi a falama a a Fafe nan Ala ra, a yi a fala alo e nun Ala keden. 19 Nanara, Yesu yi e yabi, a naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ xa. Fafana a Dii Xɛmɛn mi fefe ligɛ a yɛtɛ ma, fɔ a na a Fafe to naxan ligɛ. N Fafe Ala na naxan liga, n tan a Dii Xɛmɛn fan na nan ligama. 20 Bayo a Dii Xɛmɛn nafan a ma, a yi a yita a ra a feen naxanye birin ligama. A feene yitama a ra nɛn naxanye gbo itoe xa, alogo ɛ birin xa kabɛ ne ma. 21 Amasɔtɔ n Fafe Ala faxa muxune rakelima sayani kii naxan yi, a nii rakisin fi e ma, a Dii Xɛmɛn fan nii rakisin fima a waxɔn muxune ma na kii nin. 22 Fafe Ala mi muxu yo a kiti bolonma koni a bata muxu makitin birin taxu a Dii Xɛmɛn na, 23 alogo muxun birin xa a Dii Xɛmɛn binya, alo Fafe Ala binyaxi kii naxan yi. Muxu yo mi a Dii Xɛmɛn binya, na mi Fafan fan binyaxi naxan a xɛxi.” 24 “N xa ɲɔndin fala ɛ xa, naxan yo n ma falan mɛ, a dɛnkɛlɛya n xɛ muxun ma, na habadan nii rakisin sɔtɔma nɛn. Na kanna mi yalagima, koni a bata keli sayani, a so nii rakisini. 25 N xa ɲɔndin fala ɛ xa, waxatin fama, a bata a li, faxa muxune Alaa Dii Xɛmɛn xuiin namɛma nɛn. Naxanye na a mɛ, ne nii rakisin sɔtɔma nɛn. 26 Bayo alo habadan nii rakisin Fafe Ala yii kii naxan yi, a bata a ragidi a Dii Xɛmɛn ma na kiini. 27 A bata kiti sa sɛnbɛn fi a Dii Xɛmɛn ma, amasɔtɔ Muxuna Dii Xɛmɛn na a ra. 28 Ɛ nama kabɛ ito ra, bayo waxatin fama faxa muxune birin a xuiin namɛma nɛn, 29 e yi keli e gaburune kui. Naxanye fe faɲin ligaxi, ne kelima nɛn, e nii rakisin sɔtɔ. Naxanye fe ɲaxin ligaxi, ne fan kelima nɛn, e yalagi. 30 N mi nɔɛ fefe ligɛ n yɛtɛ ra. N kitin sama nɛn alo n na mɛma kii naxan yi. N ma kitin mɔn tinxin bayo n mi n yɛtɛ sagoon ligama, koni fɔ n xɛ muxun sagona.” 31 “Xa n tan nan n yɛtɛ sereyaan bama, ɛ mi na yatɛma ɲɔndin na. 32 Koni muxu gbɛtɛ na naxan sereyaan bama n xa. N na a kolon, a sereyaan naxan bama n ma fe yi, ɲɔndin nan na ra. 33 Ɛ bata xɛrane rafa Yoni ma, a seren ba ɲɔndini. 34 N tan mako mi adamadiine sereyaan ma koni n na falama nɛn alogo ɛ xa kisi. 35 Yoni luxi nɛn alo lɛnpu dɛgɛna ɛ tagi, a findi kɛnɛnna ra ɛ xa. Ɛ bata tin sɛwɛ a kɛnɛnna ra waxatidi bun. 36 Koni sereyana n yii naxan gbo Yoni gbeen xa. N Fafe Ala wanla naxanye soxi n yii n xa e rakamali, ne a yitama nɛn a n Fafe nan n xɛxi. 37 Fafe Ala naxan n xɛxi, na fan bata seren ba n xa. Ɛ munma a xuiin mɛ, ɛ mɔn munma a yɛtagin to mumɛ! 38 A falan mi ɛ tan kui, amasɔtɔ ɛ mi dɛnkɛlɛyaxi a xɛraan ma. 39 Ɛ kitabun fɛsɛfɛsɛma amasɔtɔ ɛ mirixi a ma, a ɛ habadan nii rakisin sɔtɔma a xɔn ma, koni ne fan seren bama n tan nan xa! 40 Hali na, ɛ mi tinxi fɛ n tan ma, ɛ nii rakisin sɔtɔ.” 41 “N mako mi adamadiine binyen ma. 42 Koni n na ɛ tan kolon. Alaa xanuntenyaan mi ɛ bɔɲɛni. 43 N bata fa n Fafe Ala xinli koni ɛ mi n nasuxi. Xa muxu gbɛtɛ fa a yɛtɛ xinli, ɛ na tan nasuxuma nɛn. 44 A rafan ɛ ma, ɛ xa binyen sɔtɔ ɛ bode ra koni ɛ mi kataxi ɛ yi binyen sɔtɔ Ala keden peen yii. Ɛ dɛnkɛlɛyama na yi di? 45 Koni ɛ nama ɛ miri fa fala n na ɛ magima n Fafe xa nɛn. Musa nan ɛ magima, ɛ yigi saxi naxan yi. 46 Xa ɛ yi laxi Musa ra nun, ɛ yi lama n tan fan na nɛn nun amasɔtɔ a bata n ma fe sɛbɛ. 47 Koni xa ɛ mi laxi a fe sɛbɛxine ra, ɛ lama n ma falan na di nayi?”

6

1 Na xanbi ra, Yesu yi dangu Galile Daraan kidima, naxan mɔn xili Tiberiyadi Darana. 2 Yama gbeen yi biraxi a fɔxɔ ra amasɔtɔ e bata yi a kabanako wanle to. A yi furetɔne yiyalanma. 3 Yesu nun a xarandiine yi te geyaan fari, e sa dɔxɔ na. 4 Yahudiyane sanla, Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla bata yi maso. 5 Yesu yi a yɛɛn nasiga, a yama gbeen to fɛ a fɛma. A yi a fala Filipi xa, a naxa, “En donseen sarama minɛn yi muxuni itoe xa, e yi e dɛge?” 6 A na fala a xa nɛn alogo a xa a kɛɲaan fɛsɛfɛsɛ, bayo a yi a kolon a yi naxan ligama. 7 Filipi yi a yabi, a naxa, “Hali en gbeti gbanan kɛmɛ firin sara donseen na, birin mi ndedi sɔtɛ!” 8 Yesu a xarandiina nde Simɔn Piyɛri ngaxakedenna Andire yi a fala, a naxa, 9 “Banxulanna nde be buru xun suulun nun yɛxɛ firin a yii. Koni na nanse ligɛ muxuni itoe birin na?” 10 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ yamaan nadɔxɔ.” Nba, sɛxɛn yi mɛnni han. Nayi, muxune birin yi dɔxɔ. Fayida xɛmɛ wuli suulun nan ɲɔxɔn yi e yɛ nun. 11 Yesu yi buru xunne tongo, a barikan bira Ala xa. Muxun naxanye yi dɔxi na, a yi a taxun ne ra han e wasa! A yɛxɛn fan liga na kiini. 12 E birin to lugo, a yi a fala a xarandiine xa, a naxa, “Ɛ dungi dungi dɔnxɛne matongo. Ɛ nama sese yikala.” 13 Nanara, e ne birin matongo. E debe fu nun firin nafe buru xun suulunna dungi dungine ra, naxanye lu e dɛge xanbini. 14 Na muxune to a to Yesu kabanako feen naxan liga, e yi a fala, e naxa, “Nabiin nan yati xɛmɛni ito ra naxan yi lanma a fa dunuɲa yi.” 15 Yesu yi a kolon, a e yi fama a karahanden nin, a xa findi mangan na. Nayi, a mɔn yi keli na, a kedenna yi siga geyaan fari. 16 Ɲinbanna a lixina, a xarandiine yi godo daraan dɛ, 17 e te kunkin kui siga daraan kidima Kapɛrunan binni. Kɔɛ yi so, Yesu mi fa e fɛma. 18 Foye gbeen yi fa, igen yi walanɲɛ ayi kati! 19 Na waxatini, xarandiine bata yi siga kilo suulun hanma sennin igen xun ma. E yi Yesu to a masoɛ kunkin na, a sigan tima igen fari. E yi gaxu. 20 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ nama gaxu, n tan nan a ra.” 21 Xarandiine yi tin a so kunkin kui, kunkin yi a sigaden li mafurɛn. 22 Na xɔtɔn bode yamaan naxan lu daraan dɛ, ne yi a to a kunki keden peen nan yi na yi, anu Yesu mi te na kunkin kui. A xarandiine nan gbansan siga. 23 Marigi Yesu barikan bira Ala xa dɛnaxan yi, yamaan yi burun don, kunki gbɛtɛye yi fa mɛnni sa keli Tiberiyadi taani. 24 Nanara, yamana a to waxatin naxan yi, a Yesu nun a xarandiine mi yi na, e te kunkine kui, siga Yesu fendeni Kapɛrunan yi. 25 E Yesu to daraan xanbi ra waxatin naxan yi, e a fala a xa, e naxa, “Karamɔxɔ, i faxi be waxatin mundun yi?” 26 Yesu yi e yabi, a naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ xa, ɛ mi n fenma amasɔtɔ ɛ bata kabanako feene to, koni bayo ɛ bata burun don, ɛ lugo. 27 Ɛ nama wali donsena fe ra naxan kalama, fɔ naxan habadan nii rakisin fima ɛ ma n tan Muxuna Dii Xɛmɛn naxan soma ɛ yii. Amasɔtɔ Fafe Ala bata a taxamasenna sa n ma.” 28 E yi a maxɔdin, e naxa, “Nxu tan nanfe ligama alogo nxu yi Alaa wanle kɛ.” 29 Yesu yi e yabi, a naxa, “Ɛ walima Ala xa ikiini: Ɛ xa la a xɛraan na.” 30 E yi a yabi, e naxa, “I kabanako feen mundun ligama, nxu a to, nxu dɛnkɛlɛya i ma? I nanfe ligama na yi? 31 Nxu benbane donseen don nɛn tonbonni naxan xili Mannana alo a sɛbɛxi Kitabun kui kii naxan yi, a naxa, ‘A burun so e yii sa keli kore, e yi a don.’ ” 32 Yesu naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ xa. Musa xa mi burun so ɛ yii de sa keli kore, koni n Fafe Ala nan buru kɛndɛn so ɛ yii, sa keli kore. 33 Amasɔtɔ Ala burun naxan fima ɛ ma, sa keli kore, na nan nii rakisin fi dunuɲa muxune ma.” 34 Nayi, e yi a fala a xa, e naxa, “Nxu kanna, lu na burun soɛ nxu yii tun.” 35 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “N tan nan nii rakisin balon na. Muxu yo fa n tan ma, kamɛn mi na suxɛ mumɛ! Muxu yo dɛnkɛlɛya n tan ma, min xɔnla mi na suxɛ mumɛ! 36 Koni n na a fala ɛ xa nɛn, a ɛ bata yi n to nun koni ɛ mi dɛnkɛlɛya. 37 N Fafe Ala muxun naxanye fi n ma, ne fama nɛn n fɛma. Naxan na fa n fɛma, n mi na kedɛ mumɛ! 38 Amasɔtɔ n godoxi nɛn sa keli ariyanna yi alogo n xa fa n xɛ muxun sagoon liga koni n tan sagoon mi a ra. 39 N xɛ muxun sagoon ni i ra: a bata muxun naxanye fi n ma, n nama ne sese ralɔ ayi, koni fɔ n xa e rakeli sayani lɔxɔ dɔnxɛni. 40 Amasɔtɔ n Fafe Ala sagoon nan ito ra, a naxan yo na a Dii Xɛmɛn to, e dɛnkɛlɛya a ma, n yi e rakeli sayani lɔxɔ dɔnxɛni, ne habadan nii rakisin sɔtɔma nɛn.” 41 Yahudiyane yi Yesu mafala fɔlɔ bayo a bata a fala, a naxa, “N tan nan balon na naxan sa kelixi ariyanna yi.” 42 Na ma, e naxa, “Yusufu a dii xɛmɛn Yesu xa mi ito ra ba? Nxu a fafe nun a nga kolon. A tan a falama di nayi, a godoxi nɛn sa keli ariyanna yi?” 43 Yesu yi e yabi, a naxa, “Ɛ ba n mafalɛ ɛ bode tagi. 44 Muxu yo mi fɛ n fɛma fɔ n Fafe Ala na naxan mabandun, n xɛ muxuna. Awa, n na a rakelima nɛn sayani lɔxɔ dɔnxɛni. 45 Nabine bata a sɛbɛ, e naxa, ‘Ala e birin xaranma nɛn.’ Naxan yo na n Fafe Ala xuiin namɛ, a yi a xaranna suxu, na fama nɛn n fɛma. 46 Muxu yo munma Fafe Ala to, fɔ naxan kelixi Ala yi, na nan tun bata Fafe Ala to. 47 N xa ɲɔndin fala ɛ xa, muxu yo na dɛnkɛlɛya, na bata habadan nii rakisin sɔtɔ. 48 N tan nan nii rakisin balon na. 49 Ɛ benbane burun don nɛn tonbonni, naxan xili Mannana, koni e faxa nɛn. 50 Koni na balon ni i ra naxan sa kelixi ariyanna yi, muxu yo na a don, na mi faxama. 51 N tan nan nii rakisin balon na sa keli ariyanna yi. Muxu yo na baloni ito don, a nii rakisin sɔtɔma nɛn habadan. N fati bɛndɛn nan findixi baloni ito ra, n naxan fima alogo dunuɲa muxune birin xa nii rakisin sɔtɔ.” 52 Yahudiyane xɔlɔxin yi e bode matandi fɔlɔ, e naxa, “Xɛmɛni ito nɔɛ a fati bɛndɛn fiyɛ en ma di, en yi a don?” 53 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ xa, xa ɛ mi Muxuna Dii Xɛmɛn fati bɛndɛn don, ɛ yi a wunla min, nii rakisin mi luma ɛ xa mumɛ! 54 Muxu yo n fati bɛndɛn don, a yi n wunla min, habadan nii rakisina a xa. N na a rakelima nɛn sayani lɔxɔ dɔnxɛni. 55 Amasɔtɔ donse kɛndɛn nan n fati bɛndɛn na. Min se kɛndɛn nan n wunla ra. 56 Naxan na n fati bɛndɛn don, a yi n wunla min, na bata lu n tan yi, n fan bata lu na kanni. 57 Habadan Fafe, na nan n xɛxi. Nii rakisina n tan yii a barakani. Na kiini, naxan na balo n tan xɔn, na fan nii rakisin sɔtɔma nɛn n barakani. 58 Baloni ito nan godoxi sa keli ariyanna yi. Ɛ benbane burun don nɛn naxan xili Mannana, e faxa. Koni, naxan na baloni ito don, na nii rakisin sɔtɔma nɛn habadan.” 59 Yesu na birin falaxi waxatin naxan yi, a yi xaranna tima salide banxini Kapɛrunan taani. 60 E to na mɛ, a xarandii wuyaxi yi a fala, e naxa, “Xaranni ito xɔdɔxɔ de! Nde tinɲɛ a ma?” 61 Yesu yi a kolon a yɛtɛ ma fa fala a xarandiine a mafalama a falana fe ra. Nanara, a yi a fala e xa, a naxa, “Na falan bata ɛ magaxu ba? 62 Xa ɛ fa Muxuna Dii Xɛmɛn to tɛ a kelideni go? 63 Alaa Nii Sariɲanxin nan nii rakisin fima. Sese mi fati bɛndɛn na. N falan naxanye tixi ɛ xa, niin nun nii rakisin nan ne ra. 64 Koni hali na, ɛ tan nde mi dɛnkɛlɛyaxi.” Amasɔtɔ xabu a fɔlɔni, Yesu yi ne kolon naxanye mi yi dɛnkɛlɛyaxi a ma e nun naxan sa a yanfama. 65 A mɔn yi a fala, a naxa, “Na feen ma, n bata a fala ɛ xa, n naxa, ‘Muxu yo mi nɔɛ fɛ n fɛma fɔ n Fafe Ala na naxan mali.’ ” 66 A xarandii wuyaxi yi xɛtɛ a fɔxɔ ra na waxatini, e mi fa siga a fɔxɔ ra sɔnɔn. 67 Nanara, Yesu yi a fala a xarandii fu nun firinne xa, a naxa, “Ɛ tan go, ɛ fan waxi xɛtɛ feni ba?” 68 Simɔn Piyɛri yi a yabi, a naxa, “Marigina, nxu sigama nde fɛma? Habadan nii rakisi falane i tan nan yii. 69 Nxu bata dɛnkɛlɛya, nxu bata a kolon fa fala i tan nan Alaa Muxu Sariɲanxin na.” 70 Yesu yi e yabi, a naxa, “N tan xa mi ɛ tan muxu fu nun firinne sugandixi ba? Koni hali na, muxu keden ɛ yɛ, se ɲaxin nan na ra!” 71 A yi na falama Simɔn Isakariyoti a dii xɛmɛn Yudasi nan ma. Na yi a xarandii fu nun firinne nan yɛ, koni na nan yi a yanfama.

7

1 Na xanbi ra, Yesu yi Galile yamanani siga. A mi tin sigɛ Yudaya yamanani amasɔtɔ Yahudiyan naxanye yi na, ne yi waxi a faxa feni. 2 Yahudiyane Bubu Kui Sanla bata yi maso. 3 Nanara, Yesu ngaxakedenne yi a fala a xa, e naxa, “I lan nɛn i xa keli be, i siga Yudaya yamanani, alogo i ya xarandiine xa i ya kabanako fe wanle to. 4 Muxun wanla naxan kɛma, a mi na luxunɲɛ xa a waxi findi feni xili kanna ra. Bayo i feni itoe ligama, i yɛtɛ yita dunuɲa birin na.” 5 Amasɔtɔ hali a ngaxakedenne mi yi laxi a ra. 6 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “N ma waxatin munma a li singen. Koni waxatin birin lan ɛ tan xa. 7 Dunuɲa mi nɔɛ ɛ tan naɲaxuɛ. Koni a bata n tan naɲaxu, amasɔtɔ n bata a fala a a kɛwanle ɲaxu. 8 Ɛ siga sanli. N tan mi sigama iki, amasɔtɔ n ma waxatin munma a li singen.” 9 A yi na fala e xa, a lu Galile yamanani. 10 Yesu ngaxakedenne sigaxin sanli, na xanbi ra a fan yi siga. Koni a mi a yɛtɛ makɛnɛn, a yi a yɛɛ raluxunɲɛ ayi. 11 Yahudiyane yi a fen malanni, e naxa, “A minɛn yi?” 12 Yamaan yi kɔyɛkɔyɛnma a fe yi han! Nde naxa, “Muxu faɲin nan a ra.” Nde fan naxa, “Ɛn-ɛn, a yamaan mayendenma.” 13 Koni muxu yo mi falan ti kɛnɛnni a fe ma, amasɔtɔ e yi gaxuxi Yahudiyane yɛɛ ra. 14 Malanna bata yi siga han a tagi, Yesu yi siga Ala Batu Banxini, a yamaan xaran fɔlɔ. 15 Yahudiyane yi kabɛ kati! E yi a fala, e naxa, “Xɛmɛni ito Kitabun kolonxi di? A mi xaranxi.” 16 Yesu yi e yabi, a naxa, “N xaranna naxan tima, na mi kelixi n tan ma, koni a kelixi n xɛ muxun nan ma. 17 Naxan waxi Ala sagoon liga feni, na a kolonma nɛn, xa xaranni ito kelixi Ala nan ma, hanma xa a kelixi n tan nan ma. 18 Muxun naxan a yɛtɛ a fe falama, na binyen nan fenma a yɛtɛ xa. Koni naxan binyen fenma a xɛ muxun xa, na ɲɔndin nan falama, tinxintareya mi na kanni. 19 Musa xa mi Alaa sariyan so ɛ yii ba? Koni ɛ sese mi sariyan suxi! Nanfera ɛ kataxi n faxa feen na?” 20 Yamaan yi a yabi, e naxa, “Yinnani i fɔxɔ ra! Nde kataxi i tan faxa feen na?” 21 Yesu yi e yabi, a naxa, “N bata yi kabanako fe gbee keden liga, ɛ birin kabɛ nɛn na ma. 22 Musa gaan tiin yamarin so nɛn ɛ yii. Nanara, ɛ ɛ dii xɛmɛne dugi soma Matabu Lɔxɔni. Anu, Musa xa mi a fɔlɔ koni xabu ɛ benbane. 23 Xa ɛ ɛ dii xɛmɛne dugi soma Matabu Lɔxɔni, alogo Musaa sariyan nama kala, ɛ xɔlɔma n tan ma nanfera, a n bata xɛmɛn gbindin birin nakɛndɛya Matabu Lɔxɔni? 24 Ɛ nama kitin bolon benun ɛ xa feen fɛsɛfɛsɛ. Ɛ kitin sa tinxinna nin.” 25 Yerusalɛn taan muxuna ndee yi a fala, e naxa, “Na xɛmɛn xa mi ito ra ba, e kataxi naxan faxa fe ra? 26 A mato, a falan tima kɛnɛnni, e mi a mafalama! Kuntigine bata a kolon ba, fa fala Alaa Muxu Sugandixin nan ito ra? 27 Koni Alaa Muxu Sugandixin na fa waxatin naxan yi, muxu yo mi a keliden kolonɲɛ. Koni en birin xɛmɛni ito keliden kolon.” 28 Yesu yi xaranna tima Ala Batu Banxini waxatin naxan yi, a yi a xuini te, a naxa, “Ɛ n kolon ba e nun n keliden yɛtɛna? N mi faxi n yɛtɛ ma. Naxan n xɛxi, ɲɔndin nan na kanna ra. Ɛ mi a tan kolon, 29 koni n tan a kolon, amasɔtɔ n kelixi a tan nan fɛma. A tan nan n xɛxi.” 30 Na xanbi ra, e kata a suxu feen na. Koni muxu yo mi a yiin din a ra, amasɔtɔ a waxatin munma yi a li singen. 31 Koni muxu wuyaxi yi dɛnkɛlɛya a ma yamaan yɛ, e naxa, “Alaa Muxu Sugandixin na fa waxatin naxan yi, a kabanako feene ligɛ nɛn naxanye gbo muxuni ito gbeene xa ba?” 32 Farisi muxune yi yamaan kɔyɛkɔyɛn xuiin mɛ Yesu a fe ma. Saraxarali kuntigine nun Farisi muxune yi kantan muxune rasiga a suxudeni. 33 Yesu naxa, “N na ɛ fɛma han waxatidi mɔn, na xanbi ra n siga n xɛ muxun fɛma. 34 Ɛ n fenma nɛn, koni ɛ mi fa n toɛ sɔnɔn, amasɔtɔ n sigan dɛnaxan yi, ɛ mi nɔɛ sigɛ na yi.” 35 Yahudiyane yi a fala e bode tagi, e naxa, “A sigan minɛn yi, en mi a toɛ dɛnaxan yi? A sigama Girɛkine yamanani ba, en kon kaane xuyaxi ayi dɛnaxan yi, a yi Girɛkine xaran? 36 A falani ito bunna di? Fa fala, ɛ n fenma nɛn, koni ɛ mi n toɛ? Fa fala, n sigan dɛnaxan yi, ɛ mi sigɛ mɛnni?” 37 Sanla lɔxɔ dɔnxɛni, sanla lɔxɔ gbeena, Yesu yi ti, a yi a xuini te, a naxa, “Xa min xɔnla naxan ma, a xa fa n ma, a fa a min. 38 Naxan na dɛnkɛlɛya n tan ma, siimaya igene minima nɛn na kanni alo baana, alo Kitabuna a falaxi kii naxan yi.” 39 Yesu yi Alaa Nii Sariɲanxin nan ma fe falama. Naxanye yi dɛnkɛlɛyama Yesu ma, ne yi a sɔtɔma nɛn. Na waxatini, Nii Sariɲanxin munma yi fi, amasɔtɔ Yesu munma yi keli a binyeni. 40 Muxuna nde yi Yesu xuiin mɛ yamaan yɛ, e naxa, “Nabi yɛtɛɛn nan xɛmɛni ito ra yati!” 41 Nde gbɛtɛye fan naxa, “Alaa Muxu Sugandixin nan a ra.” Koni nde gbɛtɛye naxa, “Alaa Muxu Sugandixin minima Galile yamanani di? 42 Kitabun xa mi a falaxi ba fa fala Alaa Muxu Sugandixin minima Dawuda bɔnsɔnna nin keli Bɛtɛlɛmi taan nin, Dawuda dɔxɔdena?” 43 Nanara, yamaan yi yitaxunxi a fe ra. 44 Ndee yi waxi a suxu feni koni muxu yo mi a yiin din a ra. 45 Kantan muxune yi xɛtɛ saraxarali kuntigine nun Farisi muxune fɛma, naxanye e maxɔdin, e naxa, “Nanfera ɛ mi faxi Yesu ra?” 46 Kantan muxune yi e yabi, e naxa, “Muxu yo munma falan ti singen alo xɛmɛni ito falan tima kii naxan yi.” 47 Farisi muxune yi e maxɔdin, e naxa, “A bata ɛ fan mayenden n ɲɛ? 48 Ɛ yamaan kuntigina nde kolon hanma Farisi muxuna nde naxan laxi a ra? 49 Yamani ito mi Musaa sariyan kolon. Nanara, Ala dangana e fɔxɔ ra!” 50 Nikodɛmi naxan bata yi fa Yesu fɛma a fɔlɔni nun, na yi e yɛ, a yi a fala e xa, a naxa, 51 “En ma sariyan na a ra ba, en xa muxun yalagi benun en xa a xuiin mɛ, en yi a kolon a naxan ligama?” 52 E yi a yabi, e naxa, “Galile kaan nan i tan fan na ba? Kitabun xaran. I a kolonma nɛn nayi a nabiin mi kelɛ Galile yamanani mumɛ!” 53 Nayi, birin yi siga a konni.

8

1 Yesu yi siga Oliwi geyaan fari. 2 Na xɔtɔn bode subaxani, a mɔn yi xɛtɛ Ala Batu Banxini. Yamaan birin yi fa a fɛma, a dɔxɔ, a yi e xaran fɔlɔ. 3 Sariya karamɔxɔne nun Farisi muxune yi ɲaxanla nde suxu yalunyaan ligadeni, e fa a ra, e yi a ti e tagi. 4 E yi a fala Yesu xa, e naxa, “Karamɔxɔ, nxu ɲaxanli ito suxi yalunyaan nan ligɛ. 5 Musa a yamari nɛn Sariya Kitabuni, a na ɲaxalan sifan xa magɔlɔn gɛmɛn na han a faxa. Nba, i tan naxa a di?” 6 E yi na falama a bunba feen nan ma, alogo e xa a suxu. Koni Yesu yi a yigodo, a lu sɛbɛnla tiyɛ a yii sonla ra bɔxɔn ma. 7 E yi tixi a dɛxɔn ma na waxatini, e lu a maxɔdinɲɛ. Yesu yi a rakeli, a yi a fala e xa, a naxa, “Naxan munma yulubin liga ɛ tagi singen, na singe xa gɛmɛn woli a ma.” 8 A mɔn yi a yigodo, a lu sɛbɛnla tiyɛ bɔxɔn ma. 9 E ito mɛ waxatin naxan yi, e birin yi keli na yi keden keden yɛɛn ma fɔlɔ xɛmɛ fonne ma. Yesu kedenna yi lu na yi, ɲaxanla fan yi lu tixi na yi. 10 Yesu yi keli, a yi a fala ɲaxanla xa, a naxa, “Nga ɲaxanla, e minɛn yi? Muxe mi lu be, e yi i yalagi?” 11 A yi a yabi, a naxa, “N fafe, muxu yo.” Yesu naxa, “Nba, n tan fan mi i yalagima. Siga, koni i nama fa yulubin liga sɔnɔn.” 12 Yesu mɔn yi falan ti e xa, a naxa, “N tan nan dunuɲa kɛnɛnna ra. Naxan na bira n tan fɔxɔ ra, na nii rakisin kɛnɛnna sɔtɔma nɛn, a mi sigan tiyɛ dimini mumɛ!” 13 Farisi muxune yi a fala a xa, e naxa, “I yɛtɛ seren nan bama iki, ɲɔndi mi i ya sereyaan na!” 14 Yesu yi e yabi, a naxa, “Hali n nan n yɛtɛ seren ba, n ɲɔndin nan falama. Amasɔtɔ n na n keliden nun n sigaden kolon. Koni ɛ tan mi n keliden nun n sigaden kolon. 15 Ɛ kitin sama adamadiyaan nin. N mi muxu yo a kiti bolonma. 16 Koni xa n tan na kitin sa, n ma kitisaan findima ɲɔndin nan na, amasɔtɔ n keden mi a ra. Nxu nun n fafe na a ra naxan n xɛxi. 17 A sɛbɛxi ɛ sariyan kui, a naxa, ‘Xa sere firinna falan naxan ti, ɲɔndin nan na ra.’ 18 N seren bama n yɛtɛ xa, n Fafe naxan n xɛxi, na fan seren bama n xa.” 19 E yi a fala a xa, e naxa, “I fafe minɛn yi?” Yesu yi e yabi, a naxa, “Ɛ mi n kolon, ɛ mi n fafe fan kolon. Xa ɛ yi n tan kolon nun, ɛ yi n Fafe fan kolonma nɛn.” 20 Yesu yi na falane birin tima, a lu xaranna tiyɛ Ala Batu Banxini, Ala kiseene rasuxuma dɛnaxan yi. Hali na, muxu yo mi a suxu, amasɔtɔ a waxatin munma yi a li singen. 21 Yesu mɔn yi a fala e xa, a naxa, “N bata siga. Ɛ n fenma nɛn, koni ɛ faxama nɛn ɛ yulubine yi. N sigama dɛnaxan yi, ɛ mi nɔɛ sigɛ mɛnni.” 22 Nanara, Yahudiyane yi maxɔdinna ti, e naxa, “A waxi a yɛtɛ faxa feen nin ba, bayo a falama, a naxa, ‘N sigama dɛnaxan yi, ɛ mi nɔɛ fɛ mɛnni?’ ” 23 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Dunuɲa gbeen nan ɛ tan na, koni n tan kelixi kore xɔnna nan ma. Ɛ tan fataxi dunuɲa ito nan na, koni n tan mi kelixi dunuɲa ito yi. 24 Nanara, n na a falaxi ɛ xa fa fala, ɛ faxama nɛn ɛ yulubine yi. Nba, xa ɛ mi laxi a ra fa fala ‘N tan nan a ra, naxan na yi,’ ɛ faxama nɛn ɛ yulubine yi yati!” 25 E yi a maxɔdin, e naxa, “Nde i tan na?” Yesu yi e yabi, a naxa, “N naxan falama ɛ xa xabu a fɔlɔni, na nan n tan na. 26 Fala wuyaxi n xɔn ɛ kitideni, koni naxan n nafaxi, ɲɔndin nan a tan na. N naxan mɛxi a ra, n na falama nɛn dunuɲa muxune xa.” 27 E mi yi a famuma fa fala a Fafe Ala nan ma fe falama e xa. 28 Nanara, Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ na Muxuna Dii Xɛmɛni te waxatin naxan yi, ɛ a kolonma nɛn na yi fa fala ‘N tan nan a ra, naxan na yi.’ Ɛ a kolonma nɛn na waxatini, n mi fefe ligama n yɛtɛ ma fɔ n Fafe Ala n xaranxi naxan ma. 29 Naxan n xɛxi, na n fɔxɔ ra, a mi n kedenna luxi, amasɔtɔ n na a rafan feen ligama waxatin birin.” 30 Muxu wuyaxi yi a falane mɛ, e dɛnkɛlɛya a ma. 31 Na ma, Yahudiyan naxanye yi dɛnkɛlɛyaxi a ma, Yesu yi a fala ne xa, a naxa, “Xa ɛ n ma xaranna suxu, n ma xarandiin yɛtɛɛn nan ɛ tan na na yi. 32 Ɛ ɲɔndin kolonma nɛn, ɲɔndin yi ɛ xɔrɔya.” 33 E yi a yabi, e naxa, “Iburahima bɔnsɔnna nan nxu tan na. Han to, nxu mi yi muxe konyiya bun. Fa fala, ɛ xɔrɔyama nɛn, na bunna di?” 34 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ xa, naxanye yulubin ligama, yulubina konyin nan ne ra. 35 Konyin mi luma denbayani waxatin birin, koni dii xɛmɛn luma nɛn denbayani habadan. 36 Xa Dii Xɛmɛna ɛ xɔrɔya, ɛ bata xɔrɔya nayi yati! 37 N na a kolon Iburahima bɔnsɔnna nan ɛ tan na. Anu, ɛ kataxi n faxa feen na amasɔtɔ n ma falan mi xanma ɛ ma. 38 N naxan toxi n Fafe Ala fɛma, n na nan falama ɛ xa, koni ɛ naxan mɛxi ɛ fafe ra, ɛ na nan ligama.” 39 E yi a yabi, e naxa, “Nxu fafe nan Iburahima ra.” Yesu yi e yabi, a naxa, “Xa Iburahimaa diine nan yi ɛ ra nun, ɛ yi a liga feene ligama nɛn. 40 N ɲɔndin naxan mɛxi Ala ra, n na nan falama ɛ xa, koni hali na, ɛ kataxi n faxa feen na. Iburahima mi ito ɲɔxɔnna ligɛ! 41 Ɛ fafe liga feene nan ligama.” E yi a yabi, e naxa, “Nxu mi barixi futun fari ma. Ala nan keden peen nxu Fafe ra.” 42 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Xa ɛ fafe nan yi Ala ra nun yati, ɛ yi n xanuma nɛn nun, amasɔtɔ n fataxi Ala nan na, n be nin iki. N mi faxi n yɛtɛ ra, Ala nan n xɛxi. 43 N naxan falama, nanfera ɛ mi na yɛɛ toma? Amasɔtɔ ɛ mi nɔɛ n fala xuiin mɛ. 44 Ɛ fafe nan Yinna Mangan Setana ra, ɛ waxi a xɔn ma, ɛ xa a rafan feene liga. Xabu a fɔlɔni muxu faxan nan a tan na. A mi tin ɲɔndin ma amasɔtɔ ɲɔndi mi a tan yi mumɛ! A nɛɛn wulen falama, a minima a yɛtɛ gbee kɛɲaan nan ma amasɔtɔ wule xɛlɛn nan a ra. Wulene birin fafe nan a tan na. 45 Koni ɛ mi laxi n na bayo n ɲɔndin nan falama ɛ xa. 46 Nde ɛ yɛ be naxan a yitɛ a n bata yulubin liga? Xa n ɲɔndin fala ɛ xa, nanfera ɛ mi lama n na? 47 Naxan fataxi Ala ra, na a tuli matima nɛn Alaa falan na. Ɛ mi ɛ tuli matima bayo Ala gbee mi ɛ tan na.” 48 Yahudiyane yi Yesu yabi, e naxa, “Nxu mi ɲɔndin xan falama ba, fa fala Samariya kaan nan i tan na ɲinan ɲaxin naxan fɔxɔ ra?” 49 Yesu yi e yabi, a naxa, “Yinnan mi n tan fɔxɔ ra. N na n Fafe Ala nan tun binyama, koni ɛ tan n yelefuma. 50 N mi binyen fenma n yɛtɛ xa. Ala naxan kitin sama, na nan binyen fenma n tan xa. 51 N xa ɲɔndin fala ɛ xa, naxan na n ma falan suxu, na kanna mi sayaan sɔtɛ habadan!” 52 Yahudiyane yi a fala a xa, e naxa, “Nxu bata a kolon yati, fa fala yinnana i tan fɔxɔ ra! Iburahima bata faxa, nabine fan bata faxa, koni i tan naxa, ‘Naxan na n ma falan suxu, na kanna mi sayaan sɔtɛ habadan.’ 53 I tan gbo nxu fafe Iburahima xa ba, naxan bata faxa? Nabine fan bata faxa. I ya fe mirixi di?” 54 Yesu yi e yabi, a naxa, “Xa n yi n yɛtɛ binya nun, n ma binyen mi findima sese ra. N Fafe nan n binyama, ɛ a falaxi naxan ma fa fala ɛ Ala nan a ra. 55 Ɛ mi a tan kolon, koni n tan a kolon. Xa n na a fala fa fala n mi a kolon, n bata findi wule xɛlɛn na nayi alo ɛ tan. Koni n na a kolon, n na a falan suxuma. 56 Ɛ fafe Iburahima yengi yi tixi n fa waxatin na sɛwani. A bata a to, a yi sɛwa.” 57 Yahudiyane yi a fala a xa, e naxa, “I munma ɲɛɛ tonge suulun sɔtɔ singen, i yi Iburahima to nun ba?” 58 Yesu yi e yabi, a naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ xa, Iburahima barixi nɛn, n tan na.” 59 Na ma, e yi gɛmɛne tongo a magɔlɔn xinla ma, koni Yesu yi a luxun, a mini Ala Batu Banxini.

9

1 Yesu yi a masiga tima waxatin naxan yi, a yi xɛmɛna nde to naxan barixi danxutɔyani. 2 A xarandiine yi a maxɔdin, e naxa, “Karamɔxɔ, nanfera xɛmɛni ito barixi danxutɔyani, a yɛtɛɛn nan yulubin ligaxi ba hanma a sɔtɔ muxune?” 3 Yesu yi e yabi, a naxa, “A yɛtɛna yulubin xa mi a danxuxi, a sɔtɔ muxune fan gbeen mi a danxuxi. A danxuxi nɛn alogo Ala sɛnbɛn wanla xa mayita yamaan na a tan xɔn ma. 4 Fanni sogen texi fɔ en xa n xɛ muxuna wanle kɛ nɛn. Amasɔtɔ kɔɛɛn somaan ni i ra, muxe mi nɔɛ walɛ waxatin naxan yi. 5 N dunuɲa yi waxatin naxan yi, dunuɲa kɛnɛnna nan n tan na.” 6 Yesu to na fala, a dɛgen namini bɔxɔni, a bɛndɛn namulan a ra, a boron bɔli danxutɔɔn yɛɛne ma. 7 A yi a fala xɛmɛn xa, a naxa, “Sa i yɛɛn naxa ige ramaradeni naxan xili Siloyan.” Siloyan bunna nɛɛn, “Xɛrana.” Na ma, xɛmɛn yi siga, a sa a yɛɛn naxa. A xɛtɛmatɔna, a seen to. 8 Na xanbi ra, a dɔxɔ bodene nun muxun naxanye yi a toma xandi tideni a fɔlɔni, ne yi maxɔdinna ti, e naxa, “Xɛmɛn naxan yi dɔxi xandi tideni nun, na xa mi ito ra ba?” 9 Nde naxa, “A tan nan a ra.” Koni bonne naxa, “Ɛn-ɛn, e maliga nɛn tun!” Koni xɛmɛn yɛtɛɛn yi a fala, a naxa, “N tan nan yati a ra.” 10 E yi a maxɔdin, e naxa, “I yɛɛn nabixi di?” 11 A yi e yabi, a naxa, “Xɛmɛn naxan xili Yesu, na nan bɛndɛn namulanxi a yi boron bɔli n yɛɛne ma. A yi a fala n xa, a naxa, ‘Siga Siloyan yi, i sa i yɛɛn naxa.’ Nayi, n sa n yɛɛn naxa, n yi seen to.” 12 E yi a maxɔdin, e naxa, “Na xɛmɛn minɛn yi?” A yi e yabi, a naxa, “N mi a kolon.” 13 Nba, xɛmɛn naxan yi danxuxi nun, e yi siga na ra Farisi muxune fɛma. 14 Anu, Yesu bɛndɛn namulan waxatin naxan yi, a xɛmɛn yɛɛne rabi, Matabu Lɔxɔn nan yi a ra. 15 Nanara, Farisi muxune mɔn yi xɛmɛn maxɔdin a yɛɛn nabi kiin ma. A yi a fala e xa, a naxa, “A bɛndɛn nan namulanxi, a yi a bɔli n yɛɛne ma, n yi n yɛɛn naxa, iki n bata seen to.” 16 Farisi muxuna nde naxa, “Xɛmɛn naxan ito ligaxi, na mi fataxi Ala xan na, amasɔtɔ a mi Matabu Lɔxɔn tɔnna suxi.” Koni nde gbɛtɛ naxa, “Yulubi kanna nɔɛ kabanako fe sifani itoe ligɛ ba?” Na ma, e yitaxun. 17 Nba, Farisi muxune mɔn yi xɛmɛn maxɔdin, e naxa, “I tan naxa a di a fe yi, a i tan naxan yɛɛye rabixi?” A yi e yabi, a naxa, “Nabiin nan a ra.” 18 Benun e xa xɛmɛn sɔtɔ muxune xili, Yahudiyane mɔn mi yi laxi a ra a danxutɔɔn nan yi a ra, a bata seen to. 19 E yi e maxɔdin, e naxa, “Ɛ diin nan ito ra ba, ɛ naxan ma a a sɔtɔxi danxutɔyaan nin? Nanfe ligaxi a to fa seen toma iki?” 20 A sɔtɔ muxune yi e yabi, e naxa, “Nxu a kolon fa fala a nxɔ diin na a ra. Nxu mɔn a kolon a sɔtɔxi danxutɔyaan nin. 21 Koni nxu mi a kolon naxan a ligaxi a fa seen toma iki. Naxan a yɛɛn nabixi, nxu mi na fan kolon. Ɛ a maxɔdin, bayo dii ɲɔrɛ mi fa a ra sɔnɔn. A yɛtɛɛn xa ɛ yabi!” 22 A sɔtɔ muxune ito fala nɛn, amasɔtɔ e yi gaxuxi Yahudiyane yɛɛ ra, bayo Yahudiyane bata yi lan a ma fa fala naxan na a tiyɛ a ra, a Alaa Muxu Sugandixin nan Yesu ra, e na kanna kedima nɛn salide banxini. 23 Na nan a liga, a sɔtɔ muxune naxa, “Ɛ a maxɔdin, amasɔtɔ dii ɲɔrɛ mi fa a ra sɔnɔn!” 24 E mɔn yi na xɛmɛn xili naxan yi danxuxi, e yi a fala a xa, e naxa, “Ɲɔndin fala, i binyen fi Ala ma! Nxu a kolon fa fala yulubi kanna nan na xɛmɛn na.” 25 Xɛmɛn yi e yabi, a naxa, “N tan mi a kolon xa yulubi kanna nan a ra. N naxan kolon, danxutɔɔn nan yi n na, koni iki n seen toma!” 26 E yi a maxɔdin, e naxa, “A nanfe ligaxi i ra? A i yɛɛn nabixi di?” 27 A yi e yabi, a naxa, “N bata yelin na falɛ ɛ xa, koni ɛ mi ɛ tuli mati. Nanfera ɛ mɔn waxi a mɛ feni? Ɛ fan waxi findi feni a xarandiine nan na ba?” 28 E yi a makonbi, e yi a fala a xa, e naxa, “A xarandiina i tan nan na, Musa gbee xarandiine nan nxu tan na. 29 Nxu a kolon fa fala Ala falan ti nɛn Musa xa, koni nxu mi xɛmɛni ito kelide kolon!” 30 Xɛmɛn yi e yabi, a naxa, “Ee! Nba, kabanako feen nan na ra, ɛ mi a keliden kolon, koni a bata n tan yɛɛn nabi. 31 En na a kolon fa fala Ala mi a tuli matima yulubi kanne ra. A tuli matima a binya muxu nan xui ra naxan a sagoon ligama. 32 Xabu dunuɲa da, muxe munma a mɛ singen fa fala muxuna nde bata danxutɔɔn yɛɛn nabi naxan sɔtɔxi danxutɔyani. 33 Xa xɛmɛni ito mi fataxi Ala xan na nun, a mi yi nɔɛ fefe ligɛ nun.” 34 E yi a yabi, e naxa, “I sɔtɔxi yulubin yɛtɛɛn nin, i kataxi nxu xaran feen nan na ba?” E yi a kedi tanden ma. 35 Yesu yi a mɛ fa fala a e bata xɛmɛn kedi. A yi a to, a naxa, “I bata dɛnkɛlɛya Muxuna Dii Xɛmɛn ma ba?” 36 Xɛmɛn yi a yabi, a naxa, “N kanna, nde na ra alogo n xa dɛnkɛlɛya a ma?” 37 Yesu yi a fala a xa, a naxa, “I bata yelin a toɛ, a tan nan falan tima i xa iki.” 38 Xɛmɛn yi a fala, a naxa, “N Marigina, n bata dɛnkɛlɛya i ma.” A yi a xinbi sin Yesu bun ma. 39 Yesu naxa, “N faxi dunuɲa makitiden nin alogo danxutɔne xa seen to, yɛɛ kanne yi danxu.” 40 Farisi muxuna ndee yi a fɛma na yi, ne yi a xuiin mɛ. E yi a maxɔdin, e naxa, “I yengi a ma danxutɔɔn nan nxu tan fan na ba?” 41 Yesu yi e yabi, a naxa, “Xa danxutɔɔn nan yi ɛ ra nun, ɛ mi yi yatɛma yulubi kanna ra na yi. Koni bayo ɛ naxa, ‘Nxu seen toma,’ ɛ yulubin luma nɛn ɛ ma na yi.”

10

1 Yesu naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ xa, muxun naxan mi soma xuruse sansanni fata a so dɛɛn na, koni a te sansanna ra, muɲaden nun fumaden nan na kanna ra. 2 Muxun naxan soma xuruse sansanni fata a dɛɛn na, xuruse rabaan nan na kanna ra. 3 Dɛ kantanna dɛɛn nabima a xa nɛn. A na a yɛxɛɛne xili waxatin naxan yi, e a xuiin mɛma nɛn, a yi e ramini. 4 A na a gbeene ramini waxatin naxan yi, a ti e yɛɛ ra, a yɛxɛɛne birama a fɔxɔ ra nɛn, amasɔtɔ e a xuiin kolon. 5 E mi birama muxu gbɛtɛ fɔxɔ ra, e gima muxu gbɛtɛ yɛɛ ra nɛn, amasɔtɔ e mi a xuiin kolon.” 6 Yesu yi sandani ito sa e xa, koni a feen naxan falama e xa, e mi na famu. 7 Nayi, Yesu mɔn yi a fala e xa, a naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ xa, n tan nan sansanna so dɛɛn na yɛxɛɛne xa. 8 Naxanye birin faxi n yɛɛ ra, muɲadene nun fumadene nan yi ne ra. Koni yɛxɛɛne mi e tuli mati ne xuine ra. 9 N tan nan sansanna so dɛɛn na. Muxu yo so n tan xɔn ma, na kisima nɛn. Na nɔɛ minɛ nɛn a so, a yi balon sɔtɔ. 10 Muɲaden mi fama fefe ra fɔ muɲan nun faxa tiin nun kalan xili ma. N tan faxi nɛn alogo e xa dunuɲa yi gidi dɛfexin sɔtɔ.” 11 “N tan nan xuruse raba faɲin na. Xuru se raba faɲin tinɲɛ nɛn, a faxa yɛxɛɛne fe ra. 12 Koni walikɛɛn tan mi luxi alo xuruse rabana bayo a gbee mi yɛxɛɛne ra. Xa a kankon to fɛ, a yɛxɛɛne rabeɲinma nɛn, a yi a gi. Kankon yi wuru yɛxɛɛ kuruni a yi e raxuya ayi. 13 Walikɛɛn nan na ra, yɛxɛɛne fe kɔntɔfili mi a ma. 14 N tan nan xuruse raba faɲin na. N na n ma xuruseene kolon, e fan n kolon 15 alo Fafana n kolon kii naxan yi, alo n fan Fafan kolon kii naxan yi. N nan n niin fima nɛn n ma xuruseene fe ra. 16 Yɛxɛɛ gbɛtɛye n yii naxanye mi kulani ito yi fɔ n xa fa ne fan na. E tuli matima nɛn n xuiin na. E findi kuru kedenna ra xuruse raba kedenna xa. 17 N Fafe Ala bata n xanu amasɔtɔ n bata n niin fi, alogo n mɔn xa sa a sɔtɔ. 18 Muxu yo mi n niin bɛ n yi, koni n na a fima nɛn n yɛtɛ ra. Sɛnbɛna n yii, n yi a fi, a sɛnbɛn mɔn n yii n yi a tongo. N yamarini ito nan sɔtɔxi n Fafe Ala ra.” 19 Yahudiyane mɔn yi yitaxun na falane fe ra. 20 E wuyaxi yi a fala, e naxa, “Yinna ɲaxin nan ito fɔxɔ ra. Seen bata so a yi! Ɛ tuli matima a ra nanfera?” 21 Koni bonne naxa, “Yinna ɲaxin naxan fɔxɔ ra, na mi falan tima na kiini. Yinnan nɔɛ danxutɔɔn yɛɛn nabiyɛ ba?” 22 Ala Batu Banxin nabi waxatin sanla sɛwan nan yi a ra Yerusalɛn taani, xunbeli waxatini. 23 Yesu yi a masiga tima Ala Batu Banxin tanden ma Sulemani a Gagene bun ma. 24 Yahudiyane yi a rabilin e yi a fala a xa, e naxa, “I sikɛni ito bama nxu ma waxatin mundun yi? Xa Alaa Muxu Sugandixin nan i tan na, a fala nxu xa kɛnɛnni.” 25 Yesu yi e yabi, a naxa, “N bata yelin a falɛ ɛ xa, koni ɛ mi laxi a ra. N kabanako fe wanla naxanye kɛma n Fafe Ala sɛnbɛni, ne nan n seren na. 26 Koni ɛ mi laxi n na, amasɔtɔ n ma yɛxɛɛne mi ɛ tan na. 27 N ma yɛxɛɛne n xuiin mɛma nɛn. N na e kolon, e birama nɛn n fɔxɔ ra. 28 N habadan nii rakisin fima e ma nɛn, e mi faxɛ habadan. Muxu yo mi nɔɛ e bɛ n yii. 29 N Fafe Ala naxan e soxi n yii, na gbo birin xa. Muxu yo mi nɔɛ e bɛ n Fafe Ala yii. 30 N tan nun n Fafe, keden nan nxu ra.” 31 Yahudiyane mɔn yi gɛmɛne tongo a magɔlɔn xinla ma. 32 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “N bata wali faɲi wuyaxi kɛ ɛ yɛtagi n Fafe Ala barakani. Ɛ n magɔlɔnma wanla mundun ma fe ra ne yɛ nayi?” 33 Yahudiyane yi a yabi, e naxa, “Nxu mi i magɔlɔnma wali faɲine xan ma fe ra fɔ i Ala rayelefun naxan tima! Bayo muxun nan tun i tan na, koni i kataxi i xa i yɛtɛ findi Ala ra!” 34 Yesu yi e yabi, a naxa, “A mi sɛbɛxi ɛ sariyani ba, a Ala naxa, ‘Alane nan ɛ tan na.’ 35 Kitabun naxan falaxi ɲɔndin nan na ra habadan. Alaa falan tixi muxun naxanye xa, xa a yi a fala ne ma, a ‘alane’ nan ne ra, 36 nanfera ɛ tan naxa, a n tan bata Ala rayelefu n to a falaxi a Alaa Dii Xɛmɛn nan n tan na? N Fafe Ala nan n sugandixi, a yi n nafa dunuɲa yi. 37 Awa, xa n mi Fafe Alaa wanla kɛma hali ɛ mi la n na. 38 Koni xa n na e kɛma, xa ɛ mi la n na, ɛ la n ma wanle ra alogo ɛ xa a kolon fa, a Fafana n yi e nun n tan fafani.” 39 Yahudiyane mɔn yi kata Yesu suxu feen na koni a yi a ba e yii. 40 Yesu mɔn yi xɛtɛ Yurudɛn kidi ma, Yoni yi marafuun tima dɛnaxan yi igeni a fɔlɔni. A sa lu na. 41 Muxu wuyaxi yi fa a fɛma, e naxa, “Yoni mi kabanako fe liga, koni a falan naxanye birin tixi xɛmɛni ito a fe yi, ɲɔndin nan ne ra.” 42 Muxu wuyaxi yi dɛnkɛlɛya a ma mɛnni.

11

1 Xɛmɛna nde yi furaxi, naxan yi xili Lasarusi Betani kaana, Mariyama nun a tada ɲaxalanmana, Marata yi dɔxi taan naxan yi. 2 Mariyama findi ɲaxanla nan na naxan latikɔnɔnna sa Marigin sanne ma, a yi e masugusugu a xun sɛxɛne ra, na ngaxakedenna Lasarusi nan yi furaxi. 3 Nanara, a tadane yi xɛraan nasiga Yesu ma, e naxa, “Marigina, i xɔyin bata fura.” 4 Yesu to na mɛ, a naxa, “Saya fure mi a ra. Ito ligaxi nɛn alogo Ala xa binya. Alaa Dii Xɛmɛn binyama nɛn fureni ito xɔn ma.” 5 Marata nun a xunyɛn ɲaxalanmaan nun Lasarusi yi rafan Yesu ma han! 6 Anu, a to a mɛ fa fala a Lasarusi furaxi, a yi dɛnaxan yi, a mɔn yi xii firin ti mɛnni. 7 Na xanbi ra, a yi a fala a xarandiine xa, a naxa, “En xɛtɛ Yudaya yamanani.” 8 A xarandiine yi a fala a xa, e naxa, “Karamɔxɔ, a munma bu singen Yahudiyane yi waxi i magɔlɔn feni, i mɔn waxi xɛtɛ feni mɛnna nin ba?” 9 Yesu yi e yabi, a naxa, “Yanyi birin na, kɛnɛnna mi na ba? Naxan na sigan ti yanyin na, na mi dagalanma ayi amasɔtɔ a dunuɲa kɛnɛnna toma. 10 Koni xa muxun sigan ti kɔɛɛn na, a dagalanma ayi nɛn amasɔtɔ kɛnɛnna mi na.” 11 Yesu to na fala, a naxa, “En xɔyin Lasarusi xiin nɛn, koni n xa sa a raxulun.” 12 A xarandiine yi a fala a xa, e naxa, “Marigina, xa a xiin nɛn, a kɛndɛyama nɛn.” 13 Koni Yesu yi Lasarusi faxa feen nan ma fe falama nun. A xarandiine yi mirixi a ma, a xixɔnla nan tun yi a ma. 14 Nanara, Yesu yi falan makɛnɛn e xa, a naxa, “Lasarusi faxaxin nan a ra. 15 Koni n bata sɛwa ɛ tan ma fe ra bayo n mi yi a fɛma nun, alogo ɛ xa dɛnkɛlɛya. En siga a fɛma.” 16 Nayi, Tomasi, naxan yi xili a “Gulunna,” na yi a fala xarandiin bonne xa, a naxa, “En fan xa siga, alogo en birin xa sa faxa!” 17 Yesu to fa, a yi a kolon a Lasarusi maluxunna bata yi xii naanin ti. 18 Betani nun Yerusalɛn taan yi tagi so, fɔ kilo saxan ɲɔxɔn. 19 Yahudiya wuyaxi bata yi fa nun Marata nun Mariyama xunyɛ xɛmɛmaan saya xɔntɔnna tideni e ma. 20 Marata to a mɛ, a Yesu fama, a yi siga a ralandeni koni Mariyama yi lu banxini. 21 Marata yi a fala Yesu xa, a naxa, “N Marigina, xa i yi be nun, n xunyɛn mi yi faxɛ nun! 22 Koni n na a kolon, hali iki, i na Ala maxandi fefe ra, a na ligama i xa nɛn.” 23 Yesu yi a fala a xa, a naxa, “I xunyɛn mɔn kelima nɛn sayani.” 24 Marata yi a yabi, a naxa, “N na a kolon a kelima nɛn sayani dunuɲa raɲanni.” 25 Yesu yi a fala a xa, a naxa, “N tan nan marakeli tiin na sayani e nun nii rakisin na. Naxan na dɛnkɛlɛya n tan ma, hali a faxa, a nii rakisin sɔtɔma nɛn. 26 Naxan na lu a nii ra a dɛnkɛlɛya n ma, na mi faxɛ mumɛ! I laxi ito ra ba?” 27 Marata yi a yabi, a naxa, “Ɔn Marigina, n laxi a ra fa fala Alaa Muxu Sugandixin nan i tan na, Alaa Dii Xɛmɛna, naxan yi fama dunuɲa yi nun.” 28 Marata na fala xanbini, a xɛtɛ, a yi a xunyɛn Mariyama xili wundoni, a yi a fala a xa, a naxa, “Karamɔxɔ be yi, a i xilima.” 29 Mariyama na mɛ waxatin naxan yi, a yi keli mafurɛn, a sa a ralan. 30 Yesu munma yi taan li nun, Marata a li dɛnaxan yi, a yi mɛnna nin nun. 31 Yahudiyan naxanye siga Mariyama xɔntɔndeni, ne a to waxatin naxan yi Mariyama bata keli mafurɛn, a mini, e yi bira a fɔxɔ ra. E yengi yi a ma, a sigan gaburun dɛɛn nan na wugadeni. 32 Mariyama Yesu fɛman li waxatin naxan yi, a yi a to, a yi a xinbi sin a bun ma, a naxa, “Marigina, xa i yi be nun, n xunyɛn mi yi faxɛ nun!” 33 Yesu yi a to, a wugama, Yahudiyan naxanye fan yi a fɔxɔ ra, ne fan yi wugama, na yi a niin sunu han! 34 A yi e maxɔdin, a naxa, “Ɛ a maluxunxi minɛn yi?” E yi a yabi, e naxa, “Marigina, fa a mato.” 35 Yesu yi wuga. 36 Na ma, Yahudiyane naxa, “A bata a xanu kii naxan yi, ɛ na mato!” 37 Koni nde naxa, “Ito xa mi danxutɔɔn yɛɛn nabi ba? A mi yi a ligɛ nun, Lasarusi nama faxa ba?” 38 Yesu bɔɲɛn yi sunuxi, a siga gaburun dɛɛn na. Faranna nan yi a ra nun, gɛmɛn saxi a dɛɛn na. 39 Yesu yi e yamari, a naxa, “Ɛ gɛmɛn ba a dɛ ra!” Faxa muxun tadan ɲaxalanmaan Marata yi a fala a xa, a naxa, “Marigina, a xirin nan fa minima iki amasɔtɔ a maluxunna bata soge naanin ti.” 40 Yesu yi a fala a xa, a naxa, “N mi yi a fala i xa nun fa fala xa i dɛnkɛlɛyaxi, i Alaa binyen toma nɛn?” 41 Nayi, e gɛmɛn ba na. Yesu yi a yɛɛ rate kore, a yi Ala maxandi, a naxa, “N Fafe, n barikan birama i xa amasɔtɔ i bata n xuiin mɛ. 42 N na a kolon fa fala i n xuiin mɛma waxatin birin. Koni n ni ito falama muxuni itoe nan ma fe ra naxanye tixi be, alogo e xa la a ra fa fala a i tan nan n xɛxi.” 43 A to na fala, a yi a xuini te, a naxa, “Lasarusi, mini!” 44 Faxa muxun yi keli gaburun kui, a sanna nun a yiine raxidixi kasangenna ra, a xunna fan mafilinxi kasangenni. Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ a mafulun, ɛ a lu, a xa siga.” 45 Nanara, Yahudiyan naxanye yi na Mariyama xɔntɔndeni, Yesu feen naxan liga, e to na to, e wuyaxi yi dɛnkɛlɛya a ma. 46 Koni nde yi siga Farisi muxune fɛma. Yesu feen naxan ligaxi, e sa na fala e xa. 47 Nanara, saraxarali kuntigine nun Farisi muxune yi kitisa yamaan xili bode toni, e naxa, “En nanfe ligama? Xɛmɛni ito kabanako fe wuyaxi ligama! 48 Xa en na a lu iki, muxune birin dɛnkɛlɛyama a ma nɛn. Romi kuntigine kelima nɛn, e yi en ma yire sariɲanxin kala e nun en siyaan birin!” 49 E tan nde kedenna yi xili Kayafa, naxan yi Saraxarali Kuntigi Singen na nun na ɲɛɛn na, a yi a fala, a naxa, “Ɛ mi fefe kolon! 50 Ɛ mi a kolon ba, fa fala a fisa muxu kedenna xa faxa yamaan xa benun siyaan birin xa halagi?” 51 Anu, a mi na falaxi a yɛtɛ ma. Kayafa to yi saraxarali kuntigiyani nun na ɲɛɛn na, a waliyiya falan nan tixi na ra fa fala Yesu xa faxa Yahudiyane siyaan xa. 52 Koni na siyaan gbansanna xa mi a ra fɔ Ala diin naxanye xuyaxi ayi, a yi ne findi yama kedenna ra. 53 Nba, fɔlɔ na waxatin ma, Yahudiya kuntigine yi Yesu faxa feni tɔn. 54 Nanara, Yesu mi fa a masiga ti Yudaya yamanani kɛnɛnni sɔnɔn koni a keli, a siga taana nde yi tonbonna dɛxɔn ma, dɛnaxan xili Efirami. E nun a xarandiine yi lu na yi. 55 Yahudiyane sanla, Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla bata yi maso. Muxu wuyaxi yi keli na yamanani siga Yerusalɛn taani alogo e xa sa e yɛtɛ rasariɲan benun sanla xa a li. 56 E yi lu Yesu fenɲɛ. E yi malanxi Ala Batu Banxini waxatin naxan yi, e yi lu e bode maxɔdinɲɛ, e naxa, “Ɛ mirixi nanse ma? A mi fɛ sanli ba?” 57 Saraxarali kuntigine nun Farisi muxune bata yi yamarin fi, e naxa, xa naxan Yesu yire kolon, a xa a yire ba alogo e xa sa a suxu.

12

1 A bata yi lu soge sennin benun Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla xa a li, Yesu yi siga Betani taani, Lasarusi yi dɔxi dɛnaxan yi, Yesu naxan nakeli sayani. 2 E yi donseen nafala a xa na yi. Lasarusi yi dɔxi Yesu fɛma a dɛgedeni, Marata yi walima e xa. 3 Nba, Mariyama yi latikɔnɔnna sare xɔdɛxɛn litiri tagiin tongo, naxan xili naradi, a yi a sa Yesu sanne ma. A yi e masugusugu a xunsɛxɛn na. Latikɔnɔnna xirin yi banxin suxu. 4 Yudasi Isakariyoti, Yesu a xarandiina nde naxan yi a yanfama, a a so yiini, na yi a fala, a naxa, 5 “Nanfera latikɔnɔnni ito mi matixi gbeti gbanan kɛmɛ saxan na, a so yiigelitɔne yii?” 6 A mi na falaxi fa fala a xaminxi yiigelitɔne fe ra, koni bayo muɲaden nan yi a tan na nun. Gbeti bɛnbɛnla yi ramaraxi a tan nan yii. A yi na gbetina nde donma nun. 7 Koni Yesu naxa, “Fata a ra! A ito maraxi n binbin maluxun lɔxɔn nan yɛɛ ra. 8 Yiigelitɔne ɛ fɛma waxatin birin koni n tan mi luma ɛ fɛma waxatin birin.” 9 Yahudiya wuyaxi yi a mɛ, a Yesu na yi. E yi siga Yesu nun Lasarusi fan matodeni Yesu naxan nakeli sayani. 10 Na ma, saraxarali kuntigine yi Lasarusi fan faxa feni tɔn. 11 Amasɔtɔ Yahudiya wuyaxi yi xɛtɛma e fɔxɔ ra, e yi dɛnkɛlɛya Yesu ma Lasarusi a fe ra. 12 Na xɔtɔn bode, yama gbeen naxan yi faxi sanli, ne yi a mɛ, a Yesu fama Yerusalɛn taani. 13 Nanara, e sa tugu yiine masɛgɛ, e sa a ralan, e sɔnxɔ, e naxa, “Ala tantun! Naxan fama Marigin xinli, Ala xa na baraka! Ala xa Isirayila Mangan baraka!” 14 Yesu yi sofanla to, a dɔxɔ a fari alo a sɛbɛxi Kitabuni kii naxan yi, a naxa, 15 “Siyon kaane, ɛ nama gaxu! A mato, ɛ mangan fama. A dɔxi sofali diin fari.” 16 A xarandiine mi yi na birin famuxi singen, koni Yesu binya waxatin naxan yi, nayi e yi a kolon a na feene yi sɛbɛxi a tan nan ma fe ra, a e tan yɛtɛɛn bata yi na liga a xa. 17 Yamaan naxan yi Yesu fɛma a Lasarusi xili gaburun na waxatin naxan yi, a yi a rakeli sayani, ne birin yi lu na seren bɛ. 18 Nanara, yamaan yi siga a ralandeni amasɔtɔ e bata a mɛ Yesu kabanako feen naxan ligaxi. 19 Farisi muxune yi a fala e bode xa, e naxa, “Ɛ mi a to, en katan naxan tima, a munanfan yo mi en ma! A mato, dunuɲa muxune birin biraxi a fɔxɔ ra!” 20 Girɛkina nde bata yi siga sanli Ala batudeni. 21 E fa Filipi fɛma naxan yi kelixi Betasada taani Galile yamanani, e yi maxɔdinna ti, e naxa, “Nxu Fafe, nxu waxi a xɔn ma, nxu xa Yesu to.” 22 Filipi yi sa a fala Andire xa, e firinna birin yi siga, e sa a fala Yesu xa. 23 Yesu yi e yabi, a naxa, “Muxuna Dii Xɛmɛn binya waxatin bata a li. 24 N xa ɲɔndin fala ɛ xa, fanni sansi kɛsɛn mi bira bɔxɔni a yɛɛ maluxun, a mi wuyɛ ayi. Koni xa a yɛɛ maluxun, a solima nɛn, a wuya ayi. 25 Muxu yo niin nafan a ma, a bɔnɔma a yi nɛn, koni muxu yo a mɛ a niin na dunuɲa ito yi, na a ramarama nɛn habadan nii rakisini. 26 Muxu yo waxi a xɔn ma, a xa wanla kɛ n xa fɔ a xa bira n fɔxɔ ra nɛn. Nayi, n dɛnaxan yi, n ma walikɛɛn fan luma nɛn mɛnni. Muxu yo wanla kɛma n xa, n Fafe Ala na binyama nɛn.” 27 Yesu naxa, “N bɔɲɛn tɔrɔxi na a ra iki. N nanfe falama? N xa a fala ba, fa fala, ‘N Fafe, i nama tin waxatini ito xa n li?’ Anu, n faxi na nan ma. 28 N Fafe, i xinla binya!” Nayi, fala xuiin yi keli kore naxan a fala, a naxa, “N bata a binya, n mɔn a binyama nɛn.” 29 Yamaan naxan yi tixi na, ne yi fala xuiin mɛ, e naxa, “Galanna bata a xui ramini!” Ndee naxa, “Malekan bata falan ti a xa!” 30 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Fala xuini ito mi minixi n tan ma fe ra, fɔ ɛ tan ma fe ra. 31 Dunuɲa kitin bolon waxatin bata a li iki. Ala dunuɲani ito kuntigi ɲaxin kedima nɛn iki. 32 N na yite bɔxɔn ma waxatin naxan yi, n muxune birin mabandunma nɛn n ma.” 33 A ito falaxi nɛn alogo a xa a faxa kiin yita e ra. 34 Yamaan yi a yabi, e naxa, “Nxu bata a kolon Sariya Kitabun xɔn, a Alaa Muxu Sugandixin luma nɛn habadan. I tan a falama nanfera fa fala a Muxuna Dii Xɛmɛni tema nɛn? Nde Muxuna Dii Xɛmɛni ito ra?” 35 Yesu yi e yabi, a naxa, “Kɛnɛnna kanna mɔn ɛ yɛ singen waxatidi tun. Kɛnɛnna ɛ tagi waxatin naxan yi ɛ sigan ti, alogo dimin nama so ɛ ma. Bayo naxan dimini, na mi a sigaden kolon. 36 Kɛnɛnna kanna ɛ tagi waxatin naxan yi, ɛ dɛnkɛlɛya a ma, alogo ɛ xa findi kɛnɛnna muxune ra.” Yesu ito fala e xa waxatin naxan yi, a yi siga, a a luxun e ma. 37 Hali a to kabanako fe wuyaxi liga e yɛɛ xɔri, e mi la a ra. 38 Na liga nɛn alogo Nabi Esayi fala xuiin xa kamali, a naxa, “Marigina, nde laxi nxɔ falan na? Marigina a sɛnbɛn makɛnɛn nde xa?” 39 Nanara, e mi yi nɔɛ dɛnkɛlɛyɛ bayo Esayi mɔn naxa, 40 “A bata e yɛɛn danxu, a yi e bɔɲɛn xɔdɔxɔ ayi, alogo e yɛɛne nama toon ti, e xaxinla nama feene famu, a e nama maxɛtɛ, Ala yi e rakɛndɛya.” 41 Esayi na falaxi nɛn, bayo a bata yi Yesu a binyen to, a yi a tan nan ma fe falama. 42 Anu, hali yamaan kuntigine yɛ, muxu wuyaxi dɛnkɛlɛya nɛn Yesu ma. Koni e mi yi tinma a falɛ Farisi muxune fe ra alogo e nama e ramini salideni. 43 A rafan e ma muxune xa e binya benun Ala xa e binya. 44 Yesu yi a xuini te, a naxa, “Naxan na dɛnkɛlɛya n ma, a mi dɛnkɛlɛyaxi n tan xan tun ma fɔ naxan n xɛxi. 45 Muxu yo n to, na bata n xɛ muxun fan to. 46 N bata fa dunuɲa yi alo kɛnɛnna kanna. Naxan na dɛnkɛlɛya n ma, na mi luyɛ dimini. 47 Muxu yo n ma falan mɛ, a mi a suxu, n tan xa mi a yalagima. Amasɔtɔ n mi faxi dunuɲa yalagideni, fɔ a rakisideni. 48 Naxan na a mɛ n na, a mi tin n ma falane suxɛ. N ma falan na kanna yalagima nɛn lɔxɔ dɔnxɛni. 49 Amasɔtɔ n mi falan tima n yɛtɛ xan ma fe ra fɔ n Fafe Ala naxan n xɛxi. Na nan n ma fala tixine yamarima n ma. 50 N na a kolon fa fala a yamarin findima nɛn habadan nii rakisin na. N falan tiin nɛn alo n Fafe Ala a yamarixi n ma kii naxan yi.”

13

1 Nba, na xɔtɔn bode, Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla nan yi a ra. Yesu yi a kolon fa fala a keli waxatin bata a li dunuɲa yi, siga a Fafe Ala konni. A gbee muxun naxanye yi dunuɲa yi, a yi ne xanu waxatin birin, a yi e xanu han a raɲanna. 2 E yi e dɛgema waxatin naxan yi, Yinna Mangan Setana bata yi yelin soɛ Simɔn ma dii xɛmɛn Yudasi Isakariyoti bɔɲɛni a xa Yesu yanfa, a a so yiini. 3 Yesu yi a kolon fa fala Fafe Ala bata feen birin sa a sɛnbɛni. A yi a kolon fa fala a fataxi Ala nan na, a mɔn sigama Ala nan ma. 4 Nanara, e to yi e dɛgema, a yi keli, a yi a doma gbeen ba a ma, a dugin xidi a tagi. 5 Na xanbi ra, a yi igen sa ige sa seen kui, a yi fɔlɔ a xarandiine sanne maxɛ. Dugin naxan yi xidixi a tagi, a yi e sanne masugusugu na ra. 6 A yi fa Simɔn Piyɛri fɛma, na yi a fala a xa, a naxa, “Marigina, i tan nan n sanna maxama ba?” 7 Yesu yi a yabi, a naxa, “I mi a kolon n naxan ligama iki, koni i fama a kolondeni nɛn.” 8 Piyɛri yi a fala, a naxa, “I tan mi n sanna maxɛ mumɛ!” Yesu yi a yabi a naxa, “Xa n mi i sanna maxa, i mi findɛ n ma xarandiin na.” 9 Simɔn Piyɛri yi a yabi, a naxa, “Marigina, i nama n sanna gbansanna maxa nayi, koni e nun n yiine nun n xunna!” 10 Yesu yi a yabi, a naxa, “Naxan bata a gbindin maxa, na mako mi fa a maxan ma fɔ a sanne, bayo a sariɲan. Ɛ fan sariɲan, koni ɛ birin mi a ra.” 11 Yesu yi a yanfa muxun kolon. Nanara, a yi a fala, a naxa, “Ɛ birin mi sariɲan.” 12 Yesu yelin e sanne maxɛ waxatin naxan yi, a yi a doma gbeen nagodo a ma, a mɔn yi sa dɔxɔ a funfuni. A yi e maxɔdin, a naxa, “N naxan ligaxi ito ra, ɛ na famuxi ba? 13 Ɛ n tan xilima fa fala ‘Karamɔxɔ’ e nun ‘Marigina.’ Na falan lanxi amasɔtɔ na nan n tan na. 14 Xa n tan ɛ Marigin nun ɛ karamɔxɔn bata ɛ sanne maxa, ɛ tan fan xa ɛ bode sanne maxa. 15 N misaala yitaxi ɛ ra nɛn, alogo ɛ xa a liga alo n na a ligaxi kii naxan yi. 16 N xa ɲɔndin fala ɛ xa, konyin mi gbo a kanna xa, xɛraan mi gbo a xɛ muxun xa. 17 Ɛ bata feni itoe kolon iki, sɛwana ɛ xa, xa ɛ lu na ligɛ!” 18 “N mi falan tima ɛ birin ma fe ra. N bata naxanye sugandi, n ne kolon. Koni fɔ Kitabun fala xuiin xa rakamali nɛn, a naxa, ‘Nxu nun naxan donseen donma nxu bode xɔn, na bata keli n xili ma.’ 19 N ni ito falama ɛ xa iki benun a xa liga. Nayi, a na liga waxatin naxan yi, ɛ lama a ra nɛn, fa fala, ‘N tan nan a ra, naxan na yi.’ ” 20 “N xa ɲɔndin fala ɛ xa. Naxan na n ma xɛrani suxu, na bata n fan yisuxu. Naxan na n tan yisuxu, na kanna bata Ala yisuxu naxan n xɛxi.” 21 Yesu ito fala waxatin naxan yi, a niin yi sunu! A yi sereya falani ito ti, a naxa, “N xa ɲɔndin fala ɛ xa, ɛ tan nde keden n yanfama nɛn, a n so yiini yati!” 22 A xarandiine yi e bode mato, e mi yi a kolon a yi muxun naxan ma. 23 Yesu a xarandii keden yi na, a yi naxan xanuxi kati, na yi dɔxi a dɛxɔn ma. 24 Simɔn Piyɛri yi a yiin maliga na xa, a naxa, “A maxɔdin, a nde a fe falama.” 25 Na xarandiin yi a maso Yesu ra, a yi a maxɔdin, a naxa, “N Marigina, nde na ra?” 26 Yesu yi a yabi, a naxa, “N na donseen sin sabini, n na a so naxan yii, na kanna nan a ra.” Awa, a donseen sin sabini, a yi a so Simɔn ma dii xɛmɛn Yudasi Isakariyoti yii. 27 Yudasi donseen nasuxina, Setana yi so a yi sa! Yesu yi a fala a xa, a naxa, “I naxan ligama, na liga mafurɛn.” 28 Yesu naxan fala a xa, bonna naxanye yi dɔxi e dɛgedeni, ne sese mi yi na famuxi. 29 Bayo Yudasi nan yi e gbetin marama, nde yengi yi lu a ma, a Yesu bata a fala a xa, a xa sa sena nde sara sanla fe ra. Hanma a xa sa sena nde so yiigelitɔne yii. 30 Yudasi yi na donseen nasuxu, a mini na sa! Kɔɛɛn nan yi a ra. 31 Yudasi siga waxatin naxan yi, Yesu naxa, “Iki, n tan Muxuna Dii Xɛmɛna binyen bata makɛnɛn, Alaa binyen fan bata makɛnɛn n barakani. 32 Xa Alaa binyen bata makɛnɛn n tan barakani, Ala yɛtɛna n tan Muxuna Dii Xɛmɛna binyen makɛnɛnma nɛn mafurɛn!” 33 “N ma diine, n mi buma ɛ fɛma sɔnɔn. Ɛ n fenma nɛn, koni n naxan fala Yahudiyane xa, n na nan falama ɛ fan xa, n naxa, ‘N sigama yiren naxan yi, ɛ mi nɔɛ sigɛ na yi.’ 34 N yamari nɛnɛn nan soma ɛ yi, ɛ bode xanu. Ɛ ɛ bode xanu alo n na ɛ xanuxi kii naxan yi. 35 Ɛ na ɛ bode xanu, muxune birin ɛ kolonma n ma xarandiine ra na nan xɔn.” 36 Simɔn Piyɛri yi a maxɔdin, a naxa, “Marigina, i sigan minɛn yi?” Yesu yi a yabi, a naxa, “N sigama dɛnaxan yi, i mi nɔɛ sigɛ n fɔxɔ ra mɛnni iki, koni i sigama n fɔxɔ ra nɛn waxati famatɔni.” 37 Piyɛri yi a maxɔdin, a naxa, “Marigina, nanfera, n mi nɔɛ birɛ i fɔxɔ ra iki? N faxɛ nɛn i ya fe ra!” 38 Yesu yi a yabi, a naxa, “I faxɛ n ma fe ra ba? N xa ɲɔndin fala i xa, benun dontonne xa wuga waxatin naxan yi, i ya falama nɛn dɔxɔɲa ma saxan fa fala i mi n kolon.”

14

1 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ bɔɲɛn nama tɔrɔ, ɛ dɛnkɛlɛya Ala ma, ɛ dɛnkɛlɛya n tan fan ma. 2 Banxi wuyaxi n Fafe Ala konni. Xa a mi yi na kiini, n yi a falama ɛ xa nɛn nun. N sigama n xa sa yirena nde yitɔn ɛ xa na yi. 3 N na sa yirena nde yitɔn ɛ xa, n mɔn fama nɛn, n yi siga ɛ ra n yii alogo n dɛnaxan yi, ɛ fan yi sa lu mɛnni. 4 N sigan dɛnaxan yi, ɛ mɛn kiraan kolon.” 5 Tomasi yi a fala a xa, a naxa, “Marigina, nxu mi i sigaden kolon, nxu na kiraan kolonma di?” 6 Yesu yi a yabi, a naxa, “Kiraan nan n tan na, e nun ɲɔndina e nun nii rakisina. Muxu yo mi sigɛ n Fafe Ala ma n tan ma sabuyaan xanbi. 7 Xa ɛ n tan kolon, ɛ n Fafe fan kolonma nɛn. To xanbi ra, ɛ bata a kolon, ɛ bata a to.” 8 Filipi yi a fala a xa, a naxa, “Marigina, Fafe Ala yita nxu ra, na nan nxu wasama.” 9 Yesu yi a yabi, a naxa, “Filipi, en bata bu en bode fɛma kati! Han to, i mi n kolon? Muxu yo na n to, na kanna bata Fafe Ala to. I tan a falama nanfera fa fala a n xa Fafe Ala yita ɛ ra? 10 Filipi, i mi laxi a ra ba, fa fala n Fafe Ala yi, Fafe Ala n fan yi? N falan naxanye tima ɛ xa, n gbee mi ne ra. Koni n Fafe Ala naxan luma n tan yi, na nan a wanla kɛma. 11 Ɛ dɛnkɛlɛya a ma fa fala n Fafe Ala yi, Fafe Ala n fan yi. Hanma ɛ dɛnkɛlɛya kabanako fe wanli itoe xɔn.” 12 “N xa ɲɔndin fala ɛ xa, naxan na dɛnkɛlɛya n ma, na feene ligama nɛn alo n naxanye ligama. A yɛtɛɛn feene ligama nɛn naxanye gbo itoe xa, amasɔtɔ n sigama n Fafe Ala fɛma. 13 Ɛ na Ala maxandi fefe ra n tan xinli, n na ligama ɛ xa nɛn alogo n Fafe Alaa binyen xa mayita a Dii Xɛmɛn barakani. 14 Xa ɛ n xandi fefe ra n xinli, n na ligama ɛ xa nɛn.” 15 “Xa ɛ n xanuxi, ɛ n ma yamarine suxu. 16 N Fafe Ala maxandima nɛn, a yi Mali Ti gbɛtɛ so ɛ yii naxan luma ɛ fɛma habadan. 17 Alaa Nii Sariɲanxin nan a ra, ɲɔndin kanna. Dunuɲa mi nɔɛ na sɔtɛ amasɔtɔ e mi nɔɛ a toɛ, e mi a kolonɲɛ. Koni ɛ tan a kolon amasɔtɔ a luma nɛn ɛ fɛma, a mɔn yi lu ɛ yi. 18 N mi ɛ luyɛ alo kiridine, n mɔn fama nɛn ɛ fɛma. 19 Ndedi nan fa luxi, dunuɲa muxune mi fa n toma sɔnɔn koni ɛ tan n toma nɛn. Bayo n tan bata niin kisin sɔtɔ, ɛ fan nii rakisin sɔtɔma nɛn. 20 Na waxatin na a li, ɛ a kolonma nɛn, a n Fafe Ala yi, ɛ tan fan n tan yi alo n tan ɛ yi kii naxan yi. 21 Muxu yo n ma yamarine sɔtɔ, a yi e suxu, na nan bata n xanu. Muxu yo n xanu, n Fafe Ala fan na kanna xanuma nɛn, n tan fan yi a xanu, n yi n yɛtɛ yita a ra.” 22 Yudasi bonna, Yudasi Isakariyoti mi naxan na, na yi a fala, a naxa, “Marigina, nanfera i lan i xa i yɛtɛ yita nxu ra, koni i mi i yɛtɛ yitɛ dunuɲa muxune ra?” 23 Yesu yi a yabi, a naxa, “Muxu yo n xanu, na n ma falan suxuma nɛn. N Fafe Ala fan yi a xanu, n tan nun n Fafe Ala yi siga a fɛma, nxu yi nxu konni tɔn a fɛma. 24 Muxu yo mi n xanu, na mi n ma falan suxɛ. Ɛ bata falan naxan mɛ, n gbee fala mi na ra. N Fafe Ala naxan n xɛxi, na nan gbee na ra.” 25 “N to yi ɛ fɛma, nanara, n falani itoe ti ɛ xa. 26 Koni Mali Tiina, Alaa Nii Sariɲanxina, Fafe Ala naxan nafama ɛ ma n xinli, na ɛ xaranma nɛn feen birin ma. N feen naxan birin falaxi ɛ xa, a ne birin nabirama nɛn ɛ ma.” 27 “N bata bɔɲɛ xunbenla lu ɛ yi. N bata n ma bɔɲɛ xunbenla fi ɛ ma. N mi a fixi ɛ ma alo dunuɲa kiin tima kii naxan yi. Ɛ bɔɲɛn nama tɔrɔ, ɛ nama gaxu. 28 Ɛ bata n ma falan mɛ, n naxa, ‘N sigama koni n mɔn fama ɛ fɛma nɛn.’ Xa ɛ yi n xanuxi, ɛ yi sɛwama nɛn n siga feen na n Fafe Ala konni amasɔtɔ a gbo n tan xa. 29 N feni itoe falama ɛ xa nɛn iki benun a xa liga. Nanara, a na liga waxatin naxan yi, ɛ dɛnkɛlɛyama nɛn. 30 N mi fa buma falan tiyɛ ɛ fɛma sɔnɔn, amasɔtɔ dunuɲa ito kuntigi ɲaxin fama. Sese mi a ra n tan yi. 31 Koni dunuɲa xa a kolon fa fala n bata n Fafe Ala xanu. Nanara, n feen birin ligama alo a n yamarixi kii naxan yi. Ɛ keli, ɛ fa, en siga.”

15

1 Yesu yi a fala, a naxa, “N tan nan ɲɔndin binla ra alo wudin binla. N Fafe Ala nan nakɔɔn kanna ra. 2 Wudi yiin naxanye birin n tan wudi binla ma, xa na naxanye mi bogi, Fafe Ala ne bama nɛn n ma. Naxanye birin bogima, a ne rasariɲanma nɛn alogo e mɔn xa bogi dangu a singen na. 3 N falan naxan tixi ɛ xa, na bata ɛ sariɲan iki. 4 Ɛ lu n tan yi, n fan yi lu ɛ yi. Wudi yiin mi nɔɛ bogɛ a yɛtɛ ra, xa a mi a binla ma. Ɛ fan na kii nin, xa ɛ mi lu n tan yi. 5 N tan nan wudin binla ra, a yiine nan ɛ tan na. Naxan na lu n tan yi, n tan fan luma nɛn na kanni, a yi bogi wuyaxi ti a kɛwanli. Amasɔtɔ ɛ mi nɔɛ sese ligɛ n tan xanbi. 6 Xa muxun naxan mi lu n tan yi, na rawolima ayi nɛn alo wudi yiina, a xara. Na wudi yii sifane malanma nɛn, e sa tɛɛni, e gan. 7 Xa ɛ lu n tan yi, n ma falan yi lu ɛ yi, ɛ na n xandi sese yi, ɛ na sɔtɔma nɛn. 8 Ɛ na findi n ma xarandiine ra, ɛ yi bogi wuyaxi ti ɛ kɛwanli, na nan n Fafe Alaa binyen makɛnɛnma.” 9 “N Fafe Ala n xanuxi kii naxan yi, n fan bata ɛ xanu na kiini. Ɛ lu n ma xanuntenyani. 10 Xa ɛ n ma yamarine suxu, ɛ luma nɛn n ma xanuntenyani alo n fan n Fafe Alaa yamarin suxi kii naxan yi, n lu a xanuntenyani. 11 N ni ito falaxi ɛ xa nɛn alogo n ma sɛwan xa lu ɛ yi, ɛ sɛwan yi dɛfe.” 12 “N ma yamarin nan ito ra, ɛ bode xanu alo n na ɛ xanuxi kii naxan yi. 13 Xanuntenyaan mi muxu yo yi dangu ito ra fa fala a xa faxa a xɔyine fe ra. 14 Xa ɛ n ma yamarine suxu, n xɔyine nan ɛ tan na. 15 N mi fa a falama ɛ ma sɔnɔn fa fala walikɛne amasɔtɔ walikɛɛn mi a kolon a kuntigin naxan ligama. Koni n fa ɛ xili bama nɛn, ‘n xɔyine’ amasɔtɔ n naxan birin mɛxi n Fafe Ala ra, n bata na yɛba ɛ xa. 16 Ɛ tan mi n sugandixi koni n tan bata ɛ sugandi, n yi ɛ ti a ra a ɛ xa siga, ɛ sa bogi wuyaxi ti ɛ kɛwanle xɔn, bogin naxanye luma a ra habadan alogo ɛ na fefe maxandi n xinli, n Fafe Ala xa na fi ɛ ma. 17 N ma yamarin nan ito ra, ɛ bode xanu.” 18 “Xa dunuɲa muxune ɛ raɲaxu, ɛ xaxili lu a xɔn ma fa fala a e n singe nan naɲaxu. 19 Xa dunuɲa muxun nan yi ɛ tan na nun, dunuɲa muxune yi ɛ xanuma nɛn alo e kon kaane. Koni n bata ɛ sugandi keli dunuɲa muxune tagi. E gbee mi fa ɛ tan na. Na nan a ligaxi dunuɲa muxune ɛ raɲaxuxi. 20 N naxan falaxi ɛ xa, ɛ xaxili lu na xɔn ma, n naxa, ‘Konyin mi gbo a kanna xa.’ Xa e bata n tan bɛsɛnxɔnya, e ɛ fan bɛsɛnxɔnyama nɛn. Xa e bata n ma falan suxu, e ɛ fan gbeen suxuma nɛn. 21 Koni e ito birin ligama ɛ ra nɛn amasɔtɔ n gbeen nan ɛ tan na, bayo e mi n xɛ muxun kolon. 22 Xa n mi yi fa nun, n fa falan ti e xa, e mi yi yatɛma yulubi tongone ra nun. Koni iki, mawuga yo mi fa e xa yulubina fe ra sɔnɔn. 23 Muxu yo n tan naɲaxu, na kanna bata n Fafe Ala fan naɲaxu. 24 Xa n mi yi kabanako fe wanle kɛ e tagi nun, muxu gbɛtɛ munma yi naxanye liga singen, e mi yi yatɛn yulubi tongone ra nun. Koni iki, n naxan ligaxi, e bata na to. Hali na, e n tan nun n Fafe Ala raɲaxuxi. 25 Koni naxan sɛbɛxi e Sariya Kitabun kui, fɔ na xa kamali nɛn, a naxa, ‘E bata n tan naɲaxu fuuni.’ ” 26 “Mali Tiin na fa, n naxan nafama sa keli Fafe Ala fɛma, Alaa Nii Sariɲanxina, ɲɔndin kanna, na n ma fe sereyaan bama nɛn. 27 Ɛ tan fan n ma fe sereyaan bama nɛn amasɔtɔ ɛ yi n fɔxɔ ra nun xabu a fɔlɔni.”

16

1 “N ni ito birin falaxi ɛ xa nɛn alogo ɛ nama bira tantanni. 2 E ɛ kedima nɛn salide banxine yi. Nba, waxatina nde fama, xa muxu yo ɛ faxa, na kanna a mirima nɛn fa fala a bata Alaa wanla kɛ. 3 E feni itoe ligama ɛ ra nɛn amasɔtɔ e mi n tan kolon, e mi n Fafe Ala fan kolon. 4 Koni n bata feni itoe fala ɛ xa. Nanara, e nɛma feni itoe ligɛ ɛ ra waxatin naxan yi, n ma falane rabirama ɛ ma nɛn. N munma yi feni itoe fala ɛ xa nun a singeni amasɔtɔ n yi ɛ fɛma.” 5 “Koni iki, n sigama n xɛ muxun fɛma koni ɛ tan sese mi n maxɔdinma fa fala, ‘I sigan minɛn yi?’ 6 Koni xabu n na a fala ɛ xa, ɛ bɔɲɛn bata rafɔrɔ. 7 Hali na, n xa ɲɔndin fala ɛ xa, a fisa ɛ ma n siga. Amasɔtɔ xa n mi siga, Mali Tiin mi fama ɛ fɛma. Koni xa n siga, n Mali Tiin nafama ɛ ma nɛn. 8 A na fa, a dunuɲa muxune tantanna yitama e ra nɛn lan yulubin nun tinxinyaan nun Ala kiti bolonna ma. 9 Yulubina, amasɔtɔ e mi dɛnkɛlɛyaxi n tan ma. 10 Tinxinyana, amasɔtɔ n sigama n Fafe Ala konni, ɛ mi fa n toma sɔnɔn. 11 Kiti bolonna, amasɔtɔ dunuɲa kuntigi ɲaxin bata yelin yalagɛ.” 12 “Fe wuyaxi n kui, n naxanye falɛ ɛ xa, koni e mi xanɲɛ ɛ ma iki. 13 Koni Alaa Nii Sariɲanxina, ɲɔndin kanna na fa, a ɛ tima nɛn ɲɔndin birin kiraan xɔn. A mi a yɛtɛ sagoon xan falama. Koni a naxan mɛma, a na nan falama ɛ xa. A yi fe famatɔne rali ɛ ma. 14 A n tan binyama nɛn amasɔtɔ a na naxan sɔtɔ n tan yii, a na nan nalima ɛ ma. 15 N gbeen nan n Fafe Ala yii seene birin na. Nanara, n naxa, ‘Alaa Niin na naxan sɔtɔ n yii, a na nan nalima ɛ ma.’ ” 16 Awa, Yesu yi a fala, a naxa, “Ndedi mɔn luxi, ɛ mi fa n toma, koni na waxatidin na dangu ɛ mɔn n toma nɛn.” 17 A xarandiina ndee yi a fala e bode tagi, e naxa, “Ito bunna di? Fa fala, ‘Ndedi mɔn luxi, ɛ mi fa n toma, koni na waxatidin na dangu, ɛ mɔn n toma nɛn?’ A mɔn naxa, a sigama a Fafe fɛma.” 18 E yi a falama, e naxa, “A nanse falama ito ra, a naxa, ‘Waxatidi?’ En mi a kolon a naxan falama.” 19 Yesu to a kolon fa fala e yi waxi a maxɔdin feni, a yi a fala e xa, a naxa, “N naxan falaxi ɛ xa fa fala, ‘Ndedi mɔn luxi, ɛ mi fa n toma, koni na waxatidin na dangu, ɛ mɔn n toma nɛn’ ɛ ɛ bode maxɔdinma na nan ma ba? 20 N xa ɲɔndin fala ɛ xa, ɛ wugama nɛn, ɛ sunu koni dunuɲa muxune sɛwama nɛn. Ɛ bɔɲɛn nafɔrɔma nɛn koni ɛ bɔɲɛ rafɔrɔn findima nɛn sɛwan na. 21 Xa ɲaxanla diin barima waxatin naxan yi, a niini suxuma a ma nɛn kati, amasɔtɔ a waxatin nan na ra. Koni a na diin sɔtɔ waxatin naxan yi, a ɲinanma nɛn a tɔrɔn birin na, a sɛwa amasɔtɔ a bata diin sɔtɔ dunuɲa yi. 22 Ɛ tan fan na kii nin. Ɛ bɔɲɛn nafɔrɔxi iki koni n mɔn ɛ toma nɛn. Ɛ bɔɲɛn yi rafe sɛwan na. Muxu yo mi nɔɛ ɛ sɛwan bɛ ɛ yii. 23 Na waxatin na a li, ɛ mi n maxɔdinɲɛ fefe ra. N xa ɲɔndin fala ɛ xa, ɛ na n Fafe Ala maxandi fefe ra n tan xinli, a na fima ɛ ma nɛn. 24 Han iki, ɛ munma Ala maxandi fefe ra n xinli singen. Ɛ xandin ti, ɛ a sɔtɔma nɛn alogo ɛ sɛwan xa dɛfe.” 25 “N bata yi feni itoe fala ɛ xa sandani. Koni waxatina nde fama, n mi fa falan tima ɛ xa na kiini, koni n nan n Fafe a fe makɛnɛnma ɛ xa nɛn na waxatini. 26 Na waxatin na a li, ɛ Ala maxandima nɛn n xinli. N mi a falama a n tan nan n Fafe maxɔdinma ɛ xa. 27 Na mi a ra. Amasɔtɔ Fafe Ala bata ɛ xanu bayo ɛ bata n tan xanu, ɛ bata la a ra fa fala n kelixi Ala nan ma. 28 N kelixi n Fafe Ala nan fɛma, n fa dunuɲa ito yi. Iki n kelima dunuɲa yi, n siga n Fafe Ala fɛma.” 29 A xarandiine yi a fala, e naxa, “A mato, i falan tima nxu xa kɛnɛnna nin iki, i mi fa sanda sama sɔnɔn. 30 Nxu bata a kolon iki fa fala i feen birin kolon. Nanara, i mako mi a ma a muxe xa maxɔdinna ti. Nayi, nxu bata la a ra fa fala i kelixi Ala nan fɛma.” 31 Yesu yi e yabi, a naxa, “Ɛ bata la a ra iki ba? 32 Waxatina a limaan ni i ra, a bata a li, ɛ birin xuyama ayi nɛn na waxatini, ɛ birin yi siga ɛ konne yi. Ɛ yi n keden peen lu. Koni n keden mi a ra amasɔtɔ n Fafe Ala n fɛma. 33 N feni itoe falaxi ɛ xa nɛn alogo ɛ xa bɔɲɛ xunbenla sɔtɔ n tan barakani. Ɛ tɔrɔma nɛn dunuɲani ito yi, koni ɛ wɛkilɛ! N tan bata dunuɲa nɔ.”

17

1 Yesu yelin na falɛ waxatin naxan yi, a yi a yɛɛ rate kore, a naxa, “N Fafe, waxatin bata a li. I ya Dii Xɛmɛna binyen makɛnɛn alogo i ya Dii Xɛmɛn xa i binya. 2 I bata sɛnbɛn fi n tan ma adamadiine birin xun na, a n xa habadan nii rakisin fi muxune ma i naxanye soxi n yii. 3 Habadan nii rakisin nan ito ra, a e xa i tan Ala keden peen nan kolon e nun Yesu Alaa Muxu Sugandixina i naxan xɛxi. 4 N bata i ya binyen makɛnɛn dunuɲa yi. I wanla naxan soxi n yii, n bata yelin na ra. 5 N Fafe, iki n ma binyen makɛnɛn i yɛtagi, binyen naxan yi n yii i fɛma nun benun dunuɲa xa da.” 6 “I muxun naxanye fixi n ma dunuɲa yi, n bata i makɛnɛn ne xa. I gbeen nan yi e tan na. I bata e so n tan yii, e yi i ya falan suxu. 7 E bata a kolon iki fa fala i seen naxan birin fixi n ma, ne kelixi i tan nan yii. 8 I falan naxan tixi n xa, n bata na fala e xa, e yi a suxu. E bata a kolon yati, fa fala n kelixi i tan nin. E bata la a ra fa fala i tan nan n xɛxi.” 9 “N ni i tan Ala maxandima e xa. N mi i maxandima dunuɲa muxune birin xan xa fɔ i muxun naxanye soxi n yii amasɔtɔ i gbeen nan ne ra. 10 Naxanye birin n yii, i gbeen nan ne ra. I gbeen naxanye birin na, n gbeen nan ne ra. N binyaxi e tan xɔn. 11 Iki n sigama i fɛma, n mi fa luma dunuɲa yi sɔnɔn koni e tan mɔn dunuɲa yi. N Fafe sariɲanxina, i xinla naxan fixi n ma, e ratanga na xinla sɛnbɛni alogo e xa findi kedenna ra, alo en tan findixi kedenna ra kii naxan yi. 12 N yi e fɛma waxatin naxan yi, i xinla naxan so n yii, n na e ratanga na xinla sɛnbɛn nan xɔn, n yi e kantan. Hali keden mi lɔ ayi, fɔ halagin yi ragidixi naxan ma, alogo Kitabun sɛbɛnla xa kamali. 13 Iki n sigama i fɛma, n bata feni itoe fala dunuɲa muxune xa alogo e xa n ma sɛwa dɛfexin sɔtɔ e bɔɲɛni. 14 N bata i ya falan nali e ma koni dunuɲa muxune bata e raɲaxu amasɔtɔ dunuɲa gbee mi e tan na alo dunuɲa gbee to mi n tan na. 15 N mi i mafanma fa fala i xa e ba dunuɲa yi koni n ni i mafanma nɛn, i xa e ratanga Fe Ɲaxin Kanna ma. 16 Dunuɲa gbee mi e ra alo dunuɲa gbee to mi n tan na. 17 E rasariɲan ɲɔndin xɔn. I ya falan nan ɲɔndin na. 18 I n xɛxi dunuɲa yi kii naxan yi, n fan bata e xɛ dunuɲa yi na kiini. 19 N bata n yɛtɛ rasariɲan e fe ra alogo e fan xa rasariɲan ɲɔndin xɔn.” 20 “N mi i maxandima e tan xan tun ma fe ra, koni fɔ e nun naxanye fan dɛnkɛlɛyama n ma e fala xuiin xɔn ma 21 alogo e birin xa findi muxu kedenna ra, alo i tan n tan yi kii naxan yi, e nun n fan i tan yi kii naxan yi. N Fafe, e fan xa findi kedenna ra en tan yi alogo dunuɲa muxune xa la a ra fa fala i tan nan n xɛxi. 22 I binyen naxan soxi n yii, n fan bata na so e yii, alogo e fan xa findi kedenna ra alo n tan nun i tan kedenna ra kii naxan yi, 23 n tan e tan yi, i tan fan n tan yi. E xa findi kedenna ra ngaxakedenya kamalixini alogo dunuɲa muxune xa a kolon fa fala i tan nan n xɛxi, a i bata e xanu alo i n xanuxi kii naxan yi. 24 N Fafe, i bata e so n yii. N dɛnaxan yi, n waxi a xɔn ma, e fan xa siga n fɔxɔ ra mɛnna nin, alogo e xa n ma binyen to, i binyen naxan fixi n ma, bayo i n xanuxi nɛn benun dunuɲa xa da. 25 N Fafe tinxinxina, dunuɲa muxune mi yi i kolon, koni n tan i kolon, e fan bata a kolon a i tan nan n xɛxi. 26 N bata a liga e yi i kolon. N na ligama nɛn, alogo i n xanuxi xanuntenyaan naxan na, na xa lu e tan fan yi, n tan fan yi lu e yi.”

18

1 Yesu yelin Ala maxandɛ waxatin naxan yi, e nun a xarandiine yi siga, e sa dangu Kedirɔn lanbanna fɔxɔ kedenni, oliwi wudi bili nakɔɔn yireni, e nun a xarandiine sa so dɛnaxan yi. 2 Yudasi naxan Yesu yanfa, a a so yiini, na yi mɛnna kolon amasɔtɔ Yesu nun a xarandiine yi darixi e malanɲɛ mɛnna nin. 3 Yudasi yi fa nakɔni, e nun Romi sofa ganla nun Yahudiyane kantan muxune, saraxarali kuntigine nun Farisi muxun naxanye xɛxi. Xaye dɛgɛne nun lɛnpune nun yɛngɛ so seene yi e yii. 4 Feen naxanye fama ligadeni Yesu ra, a yi ne birin kolon. Yesu yi fa e fɛma, a yi e maxɔdin, a naxa, “Ɛ nde fenma?” 5 E yi a yabi, e naxa, “Nxu Yesu Nasarɛti kaan nan fenma.” Yesu naxa, “N tan ni i ra.” Yudasi naxan a yanfama, a a so yiini, na fan yi tixi e tagi. 6 Yesu to a fala, a naxa, “N tan ni i ra,” e xɛtɛ e xanbi ra, e bira. 7 Yesu mɔn yi e maxɔdin, a naxa, “Ɛ nde fenma?” E yi a fala, e naxa, “Yesu Nasarɛti kaana.” 8 Yesu yi a fala, a naxa, “N bata yi a fala ɛ xa, a n tan ni i ra. Xa ɛ n tan nan fenma, ɛ bonni itoe yiiba, e xa siga.” 9 A na liga nɛn alogo a fala tixin xa kamali, a naxa, “N Fafe Ala naxan birin fixi n ma hali na keden mi lɔxi ayi.” 10 Silanfanna yi Simɔn Piyɛri yii. Piyɛri yi a botinɲɛ ayi, a Saraxarali Kuntigi Singena konyin yiifari ma tunla sɛgɛ a ma. Na konyin yi xili nɛn “Malikusi.” 11 Yesu yi a fala Piyɛri xa, a naxa, “I ya silanfanna sɔti a tɛɛni! N Fafe tɔrɔ igelengenna naxan nagidixi n ma n mi n minɲɛ na ra ba?” 12 Sofa ganla nun e mangan nun Yahudiyane kantan muxune yi Yesu suxu, e yi a xidi. 13 E siga Yesu ra Anasa singe fɛma amasɔtɔ Kayafa bitan xɛmɛmaan nan yi na ra. Kayafa nan yi Saraxarali Kuntigi Singen na na ɲɛɛn na. 14 Kayafa nan bata yi Yahudiyane rakolon nun, a naxa, a fisa muxu kedenna xa faxa yamaan xa. 15 Simɔn Piyɛri nun xarandiina nde yi biraxi Yesu fɔxɔ ra. Saraxarali Kuntigi Singen yi xarandiin bonna kolon ki faɲi. Nanara, a so Yesu fɔxɔ ra Saraxarali Kuntigi Singena tanden ma kiti sadeni. 16 Koni Piyɛri yi tixi sansanna so dɛɛn dɛxɔn. Xarandiin bonna, Saraxarali Kuntigi Singen yi naxan kolon, na yi mini, a falan ti walikɛ ɲaxanla xa, naxan tixi dɛɛn na, na yi Piyɛri raso. 17 Walikɛ ɲaxanla naxan yi tixi dɛɛn na, na yi a fala a xa, a naxa, “Xɛmɛni ito xarandiina nde xa mi i fan na ba?” Piyɛri yi a yabi, a naxa, “N tan mi a ra.” 18 Xunbenla yi fama na waxatini. Nanara, walikɛne nun dɛ kantanne yi tɛɛn sa a ra, e yi tixi naxan xɔn e maxaradeni. Piyɛri fan yi tixi e yɛ a maxaradeni. 19 Saraxarali Kuntigi Singen yi Yesu maxɔdin a xarandiine nun a xaranna fe ma. 20 Yesu yi a yabi, a naxa, “N bata falan ti yamaan birin xa kɛnɛnni, n yi darixi xaranna tiyɛ salide banxine nin hanma Ala Batu Banxini, Yahudiyane birin e malanma dɛnaxan yi. N mi sese falaxi wundoni. 21 I n maxɔdinma na ma nanfera? Muxun naxanye n xuiin mɛxi, ne maxɔdin. E n ma fala tixine kolon ki faɲi!” 22 Yesu ito fala waxatin naxan yi, dɛ kantanna naxanye yi na yi, na nde yi a dɛɛn garin, a naxa, “I Saraxarali Kuntigi Singen yabima na kii nin?” 23 Yesu yi a yabi, a naxa, “Xa n fala ɲaxin tixi, na sereyaan ba. Koni xa n ɲɔndin nan falaxi, nanfera i n garinxi?” 24 Nayi, Anasa yi a xidixin nasiga Kayafa ma, Saraxarali Kuntigi Singena. 25 Simɔn Piyɛri yi lu tixi na yi a maxaradeni. E yi a fala a xa, e naxa, “A xarandiina nde xa mi i fan na ba?” Koni Piyɛri yi a tandi, a naxa, “N tan mi a ra.” 26 Piyɛri Saraxarali Kuntigi Singena konyin naxan tuli sɛgɛ a ma, na kon kaana nde yi a maxɔdin, a naxa, “N mi i tan xa to a fɛma oliwi bili nakɔni?” 27 Piyɛri mɔn yi a tandi. Dontonna yi wuga keden na! 28 E yi Yesu tongo Kayafa konni siga yamana kanna banxini. Xɔtɔn xɔtɔnna nan yi a ra nun. Yahudiyane yɛtɛɛn mi so yamana kanna banxini alogo Romi kaane nama e sariɲanna kala, bayo e yi sigama Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla donse donden nin. 29 Pilati yi mini tandeni e fɛma, a yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ xɛmɛni ito kansunma feen mundun ma?” 30 E yi a yabi, e naxa, “Xa xɛmɛni ito mi fe ɲaxi rabaxi, nxu mi yi fama a ra i fɛma nun.” 31 Pilati yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ a tongo, ɛ yɛtɛɛn xa a makiti ɛ sariyan na.” Yahudiyane yi a yabi, e naxa, “Koni ɛ sariyan mi a ra, nxu xa muxun faxa.” 32 Ito ligaxi nɛn alogo Yesu naxan fala lan a faxa kiin ma, na xa kamali. 33 Pilati yi xɛtɛ yamana kanna banxini, a sa Yesu xili, a yi a maxɔdin, a naxa, “Yahudiyane Mangan nan i tan na ba?” 34 Yesu yi a yabi, a naxa, “I yɛtɛna maxɔdinna ni ito ra ba hanma muxune nan a falaxi i xa?” 35 Pilati yi a yabi, a naxa, “I mirixi a ma fa fala Yahudiyan nan n tan na ba? I kon kaane nun i ya saraxarali kuntigine nan i soxi n yii. I nanfe ligaxi?” 36 Yesu yi a fala a xa, a naxa, “Dunuɲani ito gbee mi n ma mangayaan na. Xa dunuɲana ito gbeen nan yi n ma mangayaan na nun, n ma walikɛne yi yɛngɛn soma n xa nɛn nun alogo Yahudiyane nama n suxu. Koni iki, n ma mangayaan mi be xan yi.” 37 Nanara, Pilati yi a maxɔdin, a naxa, “Mangana nde nan i tan na nayi ba?” Yesu yi a yabi, a naxa, “I tan nan a falaxi fa fala a mangan nan n tan na. N barixi dunuɲa yi na nan ma, a n xa ɲɔndin seren ba. Naxan yo ɲɔndin xa, ne e tuli matima n xuiin na nɛn.” 38 Pilati yi a maxɔdin, a naxa, “Nanse ɲɔndin na?” A to na fala, Pilati yi mini banxini, a mɔn yi siga Yahudiyane fɛma, a sa a fala e xa, a naxa, “N mi a yalagi xun toxi hali ndedi! 39 Koni ɛ namunna nan a ra, n muxu keden yiiba ɛ xa Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla waxatini. Ɛ waxi a xɔn ma, n xa Yahudiyane mangan yiiba ɛ xa ba?” 40 E sɔnxɔ sɔnxɔ, e yi a yabi, e naxa, “Ɛn-ɛn, a tan mi a ra. Nxu waxi Baraba nan xɔn!” Anu, fumaden nan yi Baraba ra.

19

1 Nayi, Pilati yi Yesu tongo, e yi a bulan. 2 Sofane yi kɔmɔtin ɲali kanna rafala mangaya taxamasenna ra, e yi a so a xunna, e yi doma mamiloxin nagodo a ma. 3 E yi lu fɛ a fɛma, e yi a fala a xa, e naxa, “Yahudiyane Mangana, i kɛnɛ.” E yi a garin. 4 Pilati mɔn yi mini, a yi a fala Yahudiya yamaan xa, a naxa, “Ɛ a mato, n xa a ramini ɛ ma tandeni, alogo ɛ xa a kolon a n mi a yalagi xun toxi mumɛ!” 5 Nayi, Yesu yi mini tandeni, mangaya kɔmɔti ɲali kanna soxi a xun na, doma mamiloxin fan yi ragodoxi a ma. Pilati yi a fala e xa, a naxa, “A tan xɛmɛn ni i ra!” 6 Saraxarali kuntigine nun dɛ kantanne to a to, e sɔnxɔ sɔnxɔ, e lu a falɛ, e naxa, “A xa gbangban, a xa gbangban!” Pilati yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ tan xa a tongo, ɛ sa a gbangban. N tan mi a yalagi xun toxi mumɛ!” 7 Yahudiyane yi a yabi, e naxa, “Sariyana nxu yii, fata na sariyan na a daxa a xa faxa amasɔtɔ a bata a yɛtɛ findi Alaa Dii Xɛmɛn na.” 8 Pilati to na mɛ, a yi gaxu kati! 9 A mɔn yi xɛtɛ yamana kanna banxini, a yi a fala Yesu xa, a naxa, “I tan kelixi minɛn yi?” Koni Yesu mi a yabi. 10 Pilati yi a fala a xa, a naxa, “I mi n yabima? I mi a kolon fa fala sɛnbɛna n yii, n ni i beɲin hanma n ni i gbangban?” 11 Yesu yi a yabi, a naxa, “Nɔ yo mi i yii n tan fari fɔ Ala naxan soxi i yii. Nanara, xɛmɛn naxan n soxi i yii na bata findi yulubi tongon na dangu i tan na.” 12 Pilati na mɛ waxatin naxan yi, a beɲin xɔnla yi a suxu kati! Koni Yahudiyane yi lu sɔnxɔ sɔnxɔɛ, e naxa, “Xa i xɛmɛni ito beɲin, Romi Manga Gbeen Sesare xɔyi mi i tan na. Naxan yo a yɛtɛ findi mangan na, na bata keli Romi Manga Gbeen xili ma.” 13 Pilati to falani ito mɛ, a Yesu ramini, a dɔxɔ a kiti sa gbɛdɛni, dɛnaxan xili “Gɛmɛ Kirana” dɛnaxan xili Heburu xuini, “Gabata.” 14 Halagi Tiin Dangu Lɔxɔn Sanla nan yi na xɔtɔn bode. Pilati yi a fala Yahudiyane xa, a naxa, “Ɛ mangan ni i ra, ɛ hɔn!” 15 E lu sɔnxɔɛ, e naxa, “A xa faxa! A xa faxa! A xa gbangban!” Pilati yi e maxɔdin, a naxa, “Ɛ waxi a xɔn ma, n xa ɛ mangan gbangban wudin ma ba?” Saraxarali kuntigine yi a yabi, e naxa, “Manga yo mi nxu tan yii, ba Romi Manga Sesare ra.” 16 Na xanbi ra, Pilati yi Yesu so e yii, a e xa a gbangban wudin ma. Nayi, sofane yi siga Yesu ra. 17 A yɛtɛɛn yi a faxa wudin tongo, e siga yirena nde yi dɛnaxan xili “Xun Xɔri Yirena” dɛnaxan xili Heburu xuini, “Gologota.” 18 E yi sa a gbangban wudin ma mɛnni. E yi muxu firin fan gbangban wudin ma a fɛma, bonna a fɔxɔ kedenni, bonna fan a fɔxɔ kedenni. Yesu yi lu e tagi. 19 Pilati yi yamarin fi, e sɛbɛnla ti, e sa a singan a faxa wudin na, a naxa, “Yesu Nasarɛti kaana, Yahudiyane Mangana.” 20 Yahudiya wuyaxi yi na xaran amasɔtɔ Yesu yi gbangbanxi wudin ma dɛnaxan yi, mɛn yi taan dɛxɔn ma nɛn, na yi sɛbɛxi Heburu xuiin nun Latin xuiin nun Girɛki xuiin nin. 21 Yahudiyane saraxarali kuntigine yi a fala Pilati xa, e naxa, “I nama a sɛbɛ fa fala ‘Yahudiyane Mangana,’ koni fa fala xɛmɛni ito naxa, a Yahudiyane Mangan nan a tan na.” 22 Pilati yi e yabi, a naxa, “N naxan sɛbɛxi, n mi fa na kalama sɔnɔn.” 23 Sofane to yelin Yesu gbangbanɲɛ wudin ma, e yi a dugine tongo, e yi a yitaxun dɔxɔde naanin sofa keden dɔxɔde keden. A doma bun biran naxan mi yi dɛgɛxi bayo dugi kedenna nan yi a ra, na yi lu. 24 Sofane yi a fala e bode xa, e naxa, “En nama a yibɔ, en masɛnsɛnna ti, a na naxan suxu, na yi a sɔtɔ.” Ito ligaxi nɛn alogo Kitabuna falan xa kamali, a naxa, “E bata masɛnsɛnna ti n ma dugine fe ra, e xa e yitaxun e bode tagi.” Nayi, sofane yi na liga. 25 Yesu nga yi tixi a faxa wudin fɛma nun, e nun a ngaxakeden ɲaxalanmana, Mariyama, Kilofasi a ɲaxanla, e nun Mariyama Magadala kaana. 26 Yesu yi a nga tixin to na yi e nun a xarandiina, a yi naxan maxanuxi han! A yi a fala a nga xa, a naxa, “Nga, i ya dii xɛmɛn nan ito ra.” 27 A yi a fala na xarandiin xa, a naxa, “I nga ni ito ra.” Na waxatin yɛtɛni, na xarandiin yi a nga tongo, a siga a ra a konni. 28 Yesu yi a kolon fa fala feen birin bata yelin ligɛ, a naxa, “N kɔɛ yinla bata raxara.” A na fala nɛn alogo naxan sɛbɛxi Kitabuni na xa kamali. 29 Ige sasena nde yi dɔxi na, na yi rafexi manpa muluxunxin na. E dugi dungina nde ragodo manpa muluxunxini, e yi a filin wudin ma naxan xili hisopi wudina. E yi a lan Yesu dɛɛn ma a gbangban wudin kɔɛ ra. 30 Yesu to manpa muluxunna min, a yi a fala, a naxa, “A birin bata kamali.” Na danguxina, a yi a xun sin, a niin yi ba. 31 Yuman nan yi a ra, na xɔtɔn bode yi findima lɔxɔ binyen nan na Matabu Lɔxɔne yɛ. Yahudiyane kuntigine mi yi waxi e xa faxa muxune lu wudin kɔɛ ra Matabu Lɔxɔni. E yi a fala Pilati xa a e xa e sanne yigira alogo e xa e ragodo sinma. 32 Nanara, sofane yi siga, e yi xɛmɛn bonna sanne yigira naxan yi gbangbanxi Yesu dɛxɔn e nun bonna. 33 Koni e Yesu li waxatin naxan yi, e yi a to, a bata faxa. Nanara, e mi a sanne yigira. 34 Koni sofana nde yi Yesu sɔxɔn a ɲɛnsɛnni tanban na. Wunla nun igen yi mini a ma mafurɛn. 35 Naxan na toxi, na bata a seren ba. Ɲɔndin nan a sereyaan na. A tan yatigi a kolon a ɲɔndin nan falaxi. Nayi, ɛ fan xa dɛnkɛlɛya. 36 Na ligaxi nɛn alogo Kitabun sɛbɛnla xa kamali, a naxa, “Hali a xɔri kedenna mi yigirɛ.” 37 A sɛbɛxi yire gbɛtɛ yi Kitabun kui, a naxa, “E muxun naxan yisɔxɔnxi, e e yɛɛn tima nɛn na ra.” 38 Na xanbi ra, Yusufu Arimate kaan yi Pilati mafan, a xa Yesu binbin tongo. Nba, Yesu a xarandiina nde nan yi Yusufu ra, koni wundoni, amasɔtɔ a yi gaxuxi Yahudiyane yɛɛ ra. Pilati yi tin. Nanara, a yi fa Yesu binbin tongodeni. 39 Nikodɛmi naxan siga Yesu fɛma kɔɛɛn na a fɔlɔni, na fan yi bira Yusufu fɔxɔ ra. Ture xiri ɲaxumɛn kilo tonge saxan, mirihi latikɔnɔnna nun latikɔnɔn gbɛtɛ basanxin nan yi a yii. 40 E yi Yesu binbin kasangen dugi fixɛn nun ture xiri ɲaxumɛn na amasɔtɔ Yahudiyane namunna nan yi na ra. 41 Yesu gbangban wudin ma dɛnaxan yi, nakɔ yiren nan yi na dɛxɔn. Bilinganna nde yi na nun, muxe munma yi maluxun dɛnaxan yi. 42 Na xɔtɔn bode Yahudiyane Matabu Lɔxɔn nan yi a ra, gaburun faranna to mi yi makuya, e sa Yesu maluxun mɛnni.

20

1 Xatin subaxani benun kuye xa yiba, Mariyama Magadala kaan yi siga gaburu dɛɛn na, a yi a li, gɛmɛn bata ba gaburun dɛ ra. 2 A gimatɔɔn yi siga Simɔn Piyɛri nun a xarandiin boden fɛma, Yesu yi naxan maxanuxi han, a yi a fala e xa, a naxa, “E bata Marigin ba gaburun kui, e a saxi dɛdɛ, nxu mi na kolon!” 3 Piyɛri nun xarandiin bonna yi mini, siga gaburu dɛɛn na. 4 E firinna birin yi siga e giyɛ koni xarandiin bonna yi dangu Piyɛri ra, a singe yi sa gaburu dɛɛn li. 5 A yi a felen, a yi a yɛɛ masa, a yi kasangenna to gaburun faranna kui koni a mi so na. 6 Na xanbi ra, Simɔn Piyɛri yi fa, a yi so gaburu faranna ra kedenna, a fan yi kasangenna to saxi na yi. 7 Yesu xunna yi mafilinxi dugin naxan yi, na mafilinxin yi saxi a danna, a mi yi kasangenna dɛxɔn ma. 8 Nayi, xarandiin naxan singe sa gaburu dɛɛn li, na fan yi so a kui. A yi na yito, a yi dɛnkɛlɛya. 9 Amasɔtɔ e munma yi a famu naxan sɛbɛxi Kitabuni, naxan yi a falaxi a Yesu kelima nɛn sayani. 10 Na xanbi ra, xarandiine yi xɛtɛ e konni. 11 Mariyama tan tixin yi lu wugɛ gaburu dɛɛn na. A wugama, a yi a felen a yɛɛ masadeni gaburun kui. 12 Yesu binbin yi saxi dɛnaxan yi nun, a yi maleka dugi fixɛ kan firin to dɔxi mɛnni. Kedenna dɔxi a xun saden binna ra. Bonna dɔxi a san saden binna ra. 13 E yi a maxɔdin, e naxa, “I wugan nanfera, nga ɲaxanla?” A yi e yabi, a naxa, “E bata n Marigin ba be yi, n mi a kolon e a saxi dɛdɛ.” 14 A ito fala waxatin naxan yi, a yi a firifiri, a Yesu to tixi na yi. Koni a mi yi a kolon, xa Yesu nan yi a ra. 15 Yesu yi a maxɔdin, a naxa, “I wugan nanfera, nga ɲaxanla? I nde fenma?” Ɲaxanla yengi yi a ma, a nakɔ kantanna nan yi a ra. A yi a fala a xa, a naxa, “N fafe, xa i tan nan a baxi be, i sigaxi a ra dɛnaxan yi, na fala n xa, n xa sa a tongo na.” 16 Yesu yi a fala a xa, a naxa, “Mariyama.” A yi a firifiri, a falan ti Yesu xa Heburu xuini, a naxa, “Raboni.” Na bunna nɛɛn, “Karamɔxɔ.” 17 Yesu yi a fala a xa, a naxa, “I nama kankan n ma, amasɔtɔ n munma siga n Fafe Ala fɛma singen. Koni siga, i sa a fala n ngaxakedenne xa, i naxa, a n tema n Fafe nun ɛ Fafe fɛma, n ma Ala nun ɛ Ala.” 18 Nayi, Mariyama Magadala kaan yi siga a faladeni xarandiine xa fa fala a bata Marigin to, a bata falani itoe ti a xa. 19 Na xati kedenna ɲinbanna ra, xarandiine yi malanxi banxina nde kui, dɛɛn balanxi e ma amasɔtɔ e yi gaxuxi Yahudiyane yɛɛ ra. Yesu yi fa, a ti e tagi, a naxa, “Ɛ bɔɲɛn xa xunbeli.” 20 A yelinxini ito falɛ, a yi a yiine nun a ɲɛnsɛnna yita e ra. Xarandiine Marigin toxina, e sɛwa kati! 21 Yesu mɔn yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ bɔɲɛn xa xunbeli! N Fafe Ala n xɛxi kii naxan yi, n fan bata ɛ xɛ na kiini.” 22 A ito fala waxatin naxan yi, a yi a dɛ foyen fe e ma, a naxa, “Ɛ Alaa Nii Sariɲanxin sɔtɔ. 23 Ɛ na diɲa naxanye yulubiye ma, ne mafeluun sɔtɔma nɛn, ɛ na naxanye gbeeye ramara, ne gbeene ramarama nɛn.” 24 Muxu keden yi a xarandii fu nun firinne yɛ, Tomasi, naxan mɔn yi xili “Gulunna,” na mi yi e fɛma Yesu fa waxatin naxan yi. 25 Nanara, xarandiin bonne yi a fala a xa, e naxa, “Nxu bata Marigin to!” Tomasi yi a fala e xa, a naxa, “Xa n mi a gbangban funfun to a yiine kui, n yi n yii sonla raso a sɔxɔndene ra, n yi n yiin naso a ɲɛnsɛnna sɔxɔnden na, n mi lɛ a ra mumɛ!” 26 Lɔxɔ xun keden danguxina, xarandiine mɔn yi malan banxini, Tomasi yi e fɛma, dɛɛne yi balanxi. Koni Yesu yi fa, a ti e tagi, a naxa, “Ɛ bɔɲɛn xa xunbeli.” 27 Na xanbi ra, a yi a fala Tomasi xa, a naxa, “I yii sonla rafa, i yi n yiine mato. I yiini bandun, i yi a raso n ɲɛnsɛnni, alogo i nama dɛnkɛlɛyatareyaan liga, dɛnkɛlɛya.” 28 Tomasi yi a yabi, a naxa, “N Marigina, n ma Ala!” 29 Yesu yi a fala a xa, a naxa, “Bayo i bata n to, i bata dɛnkɛlɛya ba? Muxun naxanye dɛnkɛlɛyaxi hali e munma n to, sɛwan ne xa!” 30 Yesu kabanako fe gbɛtɛ wuyaxi liga nɛn a xarandiine yɛɛ xɔri naxan mi sɛbɛxi Kitabuni ito kui. 31 Koni itoe sɛbɛxi nɛn alogo ɛ xa la a ra fa fala Alaa Muxu Sugandixin nan Yesu ra, Alaa Dii Xɛmɛna. Ɛ na dɛnkɛlɛya a ma, ɛ nii rakisin sɔtɔma nɛn a xinli.

21

1 Na xanbi ra, Yesu mɔn yi a yɛtɛ makɛnɛn a xarandiine xa Tiberiyadi daraan dɛxɔn ma. A a yɛtɛ makɛnɛn kii naxan yi, na nan ito ra. 2 Simɔn Piyɛri nun Tomasi naxan xili Gulunna, e nun Nataniyɛli naxan kelixi Kana taani Galile yamanani e nun Sebede a dii xɛmɛne nun xarandii firin gbɛtɛye, ne yi malanxi. 3 Simɔn Piyɛri yi a fala bonne xa, a naxa, “N sigama yɛxɛ suxudeni.” E yi a yabi, e naxa, “Nxu fan sigama i fɔxɔ ra nɛn.” Nayi, e siga, e sa dɔxɔ kunkin kui. Koni e mi sese suxu na kɔɛɛn na. 4 Kuye yibaxina, Yesu yi fa ti daraan dɛ. Koni a xarandiine mi yi a kolon, a Yesu nan yi a ra. 5 A yi a fala e xa, a naxa, “Banxulanne, ɛ bata yɛxɛna nde suxu ba?” E yi a yabi, e naxa, “Ɛn-ɛn.” 6 A yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ yalaan nagodo kunkin yiifanna ma, ɛ nde suxuma nɛn na yi.” E to yalaan nagodo mɛnni, e mi nɔ a bandunɲɛ amasɔtɔ yɛxɛ wuyaxi bata yi e suxu yalaan na. 7 Yesu yi xarandiin naxan maxanuxi, na yi a fala Piyɛri xa, a naxa, “Marigin nan a ra!” Simɔn Piyɛri to na mɛ tun, fa fala Marigin nan a ra, a yi a domaan xidi a ra, amasɔtɔ a ragenla nan yi a ra. A tugan, a sin igeni. 8 Xarandiin bonne yi bira a fɔxɔ ra kunkin kui, e fa yalaan bandunɲɛ, a rafexi yɛxɛn na ken! Amasɔtɔ, e nun xaren mi yi tagi kuya, fɔ nɔngɔnna yɛ kɛmɛ firin ɲɔxɔn. 9 E to xaren li, e yi tɛɛn to na, yɛxɛne yi ganma dɛnaxan yi e nun buruna. 10 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ baxi yɛxɛn naxan suxude, ɛ fa na nde ra.” 11 Simɔn Piyɛri yi so kunkin kui, a yalaan bandun xareyaan na, a rafexi yɛxɛ xungbene ra. Kɛmɛ tonge suulun e nun saxan nan yi a birin na. Hali e to a wuyaxi suxu, koni yalaan mi yibɔ. 12 Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Ɛ fa ɛ dɛge.” Xarandiine sese mi susu a maxɔdinɲɛ fa fala, “Nde i tan na?” Amasɔtɔ e yi a kolon, a Marigin nan yi a ra. 13 Nanara, Yesu yi a maso, a burun tongo, a yi a so e yii. A yɛxɛn fan liga na kiini. 14 A saxanden nan yi na ra Yesu xa a makɛnɛn a xarandiine xa, xabu a keli sayani. 15 E yelin xanbini e dɛge, Yesu yi a fala Simɔn Piyɛri xa, a naxa, “Simɔn, Yoni a dii xɛmɛna, i n xanuxi dangu itoe ra ba?” Piyɛri yi a yabi, a naxa, “Ɔn, n Marigina, i a kolon, i rafan n ma.” Yesu yi a fala a xa, a naxa, “I yengi dɔxɔ n ma yɛxɛɛ diine xɔn.” 16 Yesu mɔn yi a fala a xa a firindeni, a naxa, “Simɔn, Yoni a dii xɛmɛna, i n xanuxi ba?” Piyɛri yi a yabi, a naxa, “Ɔn, n Marigina, i a kolon, i rafan n ma.” Yesu yi a fala a xa, a naxa, “I yengi lu n ma yɛxɛɛne xɔn.” 17 Yesu mɔn yi a fala a xa a saxandeni, a naxa, “Simɔn, Yoni a dii xɛmɛna, n nafan i ma ba?” Piyɛri bɔɲɛn yi yifu amasɔtɔ Yesu bata a maxɔdin dɔxɔɲa ma saxan fa fala, “I n xanuxi ba?” Piyɛri yi a fala a xa, a naxa, “N Marigina, i feen birin kolon, i a kolon, i rafan n ma.” Yesu yi a fala a xa, a naxa, “I yengi dɔxɔ n ma yɛxɛɛne xɔn. 18 N xa ɲɔndin fala i xa. I yi banxulanyani waxatin naxan yi, i yi darixi i yɛtɛ maxidɛ nɛn, i yi siga dɛnaxan na i kɛnɛn. Koni i na fori waxatin naxan yi, i yiine yibandunma nɛn muxu gbɛtɛ yi i maxidi, a siga i ra yire yi dɛnaxan mi rafan i ma.” 19 Yesu yi na falama nɛn alogo a xa Piyɛri faxa kiin yita, a yi Ala binyama naxan xɔn. A yi a fala a xa, a naxa, “Bira n fɔxɔ ra.” 20 Piyɛri yi a firifiri, a yi xarandiin bonna to e fɔxɔ ra, Yesu yi naxan maxanuxi. A tan nan yi dɔxi Yesu fɛma e dɛgedeni, a Yesu maxɔdin waxatin naxan yi, a naxa, “Marigina, nde i yanfama, a i so yiini?” 21 Awa, Piyɛri a toxina, a yi a fala Yesu xa, a naxa, “Marigina, nanfe ligama xɛmɛni ito ra?” 22 Yesu yi a yabi, a naxa, “Xa n waxi a xɔn ma, a tan xa lu a nii ra han n fa, na nanfe ligama i tan na? I tan xa bira n fɔxɔ ra tun.” 23 Nayi, falani ito yi xuya ayi Yesu a xarandiine tagi fa fala xarandiini ito mi faxama. Koni Yesu mi a falaxi fa fala a mi faxama, koni a yi a fala a xa nɛn, a naxa, “Xa n waxi a xɔn ma a tan xa lu a nii ra han n fa, na nanfe ligama i tan na?” 24 Na xarandiin nan feni itoe seren bama. A tan nan mɔn itoe sɛbɛxi. En na a kolon fa fala ɲɔndin nan a sereyaan na. 25 Yesu mɔn fe gbɛtɛ wuyaxi liga nɛn. Xa ne birin yi sɛbɛ nun, n ma miriyani, a kitabune mi yi xanɲɛ dunuɲani ito yi.