Uduk of Sudan.

JOHN

1

1 Ka muŋ’kup̱ tani Gwo diki’d dhali Gwo di’d eya Arumgimis mo dhali Gwo ta’da Arumgimis mo be. 2 A’di diki’d ’peni ka muŋ’kup̱ nyaḵka Arumgimis mo be. 3 Aris to ’baar mo ’kokunu mo mmo/uḵ ki a’di mo dhali ton ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’da jin uḵu ki dar gi a’di mo. 4 E a’di mo tani mondiki/e diki’d mo dhali mondiki/e a’di ta moŋkush gi ’kwani mo be. 5 Dhali moŋkush a’di ’twaḵki mondhurumi’d bwa mo dhali mondhurumi’d diki p̱i a’di e mo be. 6 Wathi/ diki’d jin ṯu’ckin ma Arumgimis ki yaku/ mo, a’di jin yuḵu gway ka Yohaan mo be. 7 A’di p̱u’dki’d mo gom gwo mmoṯor mo, mmoṯor gwo mo gom moŋkush mo, ka ris ’kwani ’baar mo mini gam gwo is e a’di mo be. 8 A’di diki ta moŋkush ki is piti mo. Hili a’di p̱u’dki’d mo mmoṯor gwo gom moŋkush mo be. 9 Dhali moŋkush gana/ a’di diki’d mmoyayu/ i ’kwaniny’cesh mo be, a’di jin ta moŋkush gana/ mmokusha ris ’kwaniny’ceshi ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo be. 10 A’di diki’d e mony’cesh mo dhali ’kwaniny’cesh uḵkunu ki a’di mo tani hili a’di ’kona ’kwaniny’cesh ki nyiṯẖ mo be. 11 A’di p̱u’dki’d e kum piti tani dhali ’kwanim piti ’koki bu’th a’di mo be. 12 Hili aris uni ’baar mo kun bu’thki a’di kun gam gway piti is mo tani a’di c̱iki uni mom’bi’th mo mmowar ki uc̱i ma Arumgimis mo be. 13 Uni gun dhodhu ’pena bas yisa, walla ’peni bwa gi buŋgwar is yisa, walla ’peni bwa wathi/ yisa, hili ’peni Arumgimis mo be. 14 Dhali Gwo warki’d ki buŋgwar mo dhali shurki c̱a’b mo e bwam ana mo, ’tu’du/ ka ’the dhali ki gwoŋ gana/ mo. Ana mishkina cam piti mo, monyca gi Ya/ jin di’d ṯal ’de/ ’peni Com mo be. 15 (Yohaan a’di ṯorki gwo gom a’di mo dhali cuu gwo mo ki: Wathi/ yansan a’di ta jin ṯorka/ um gwo mo ki: A’di jin midi p̱u’du/ i’ko’di aha/ mo tani a’di icaki’d ki aha/ mo haali/ a’di diki’di ṯwa/a/ ki aha/ mo be. ) 16 Dhali ’pena ’tu’d piti mo tani ana ’baar bu’thkina ’the mo mmomara ’the is mo be. 17 Haali/ gwoŋḵan jin c̱inu mo tani a’di c̱ikunu ka Musa mo. Hili a’the dhali gwoŋ gana/ p̱u’dkin ’pena Yesus Ḵrisṯẖos mo be. 18 Wathin ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’da jin p̱arki’da Arumgimis e ki sule/ sule/ mo be, hili jasi Ya/m pitin ṯal ’de/ a’di jin diki’da bor gi com mo, a’di jin ṯorki a’di eya tente/ mo be. 19 Dhali yansan ta gwo jin ṯor ma Yohaan mo ki ’Kwani Yahuuda/ hashki igasiis mo dhali ’Kwani Lawi ’peni Pa Urushaliim mo mmodoṯ a’di gwo mo ki: Ki /e tana ajaye? 20 A’di ki pi gwo mo. A’di diki ur gwo mo. Hili a’di piki gwo mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ dinaki ta Ḵrisṯẖos mo be. 21 Dhali uni ki doṯ a’di gwo mo ki: Ba /e tana ja sa/? /E tana Iliyya ’taa? A’di ki o gwo mo ki: Aha/ tana a’di yisa. Dhali uni ki o a’di gwo mo ki: I/e tana manc̱i gwo de? Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Yisa. 22 Dhali yan’ko’d uni ki o a’di gwo mo ki: Ba ki /e tana jaye? Dhalki aman mina mii tagi gwon thoḵ gom uni gun hashki aman mo. Ata ona /e gwo gom is pini kan mo sa/? 23 A’di ki o gwo mo ki: Aha/ tana ’twa/ wathin ṯal ’de/ mo mmocuu gwo mo e mombwaasho ki: Kari bway Tap̱a ka ji sho’k mo ma, me’d gwo jin okin ma manc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo jin yuḵu gway ka Ishaya mo. 24 Dhali uni hashkunu mo ’peni ’Kwani P̱arisiyiin mo be. 25 Dhali uni doṯki a’di gwo mo ki: Katinta imiikina /e ’kwani ki yi’de/ mo waḵki e diki ta aḴrisṯẖos mo walla Iliyya mo walla amanc̱i gwo mo? 26 Dhala Yohaan ki thoḵ uni gwo mo ki: Aha/ miikina mii jin miikunu ki yi’de/ mo tani hili wathi/ doshki’di bwam um mo jin molkina um mo be. 27 Isi a’diyini jin midi yayu/ i’ko’di aha/ mo, dhali wac̱kana p̱p̱am piti mo tani aha/ dinaki ha me’d mo mmo’cuḵ uni mo be. 28 Mii yansan a’di bu’thki mo mo e Pam Beeṯaniya mo e bwamp̱o/ Yi’deŋ Ḵumma/ Uurdun mo e mo jin miikin ma Yohaana mii ki yi’de/ mo be. 29 Dhali ka cim jiŋ ’ko’d mo tani a’di p̱arki’da Yesus e mo mmoyayu/ ’kup̱ kadhoŋ mo i a’di mo dhali o gwo mo ki: Hili mo mo ma, Ari Ḵa’bal ma Arumgimis a’di jin midi ḵal miinthus gi ’kwaniny’cesh mo be. 30 Wathi/ yansan a’di ta a’di jin ṯorka/ um gwo mo ki: ’Ko’di aha/ tani wathi/ midi p̱u’du/ mo a’di jin caki’d ki aha/ nṯwa/a/ mo haali/ a’di diki’di ṯwa/a/ ki aha/ mo be. 31 Aha/ ki is pem dinaki mish a’di mo. Hili gom mii yan mo tani aha/ p̱u’dkina mo mmomiiya mii jin miinu ki yi’de/ mo ki a’di minu ṯor eya tente/ e ’Kwani ma Israyiil mo be. 32 Dhala Yohaan ṯorki gwo mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ p̱arkina Shi/in Dheleladhelel e mo mmothulu/ me’d gurko/ ’peni momis mo mmoc̱a’ba p̱o/ a’di mo be. 33 Aha/ ki is pem dinaki mish a’di mo. Hili a’di jin hashki aha/ mo mmomiiya mii jin miinu ki yi’de/ mo tani a’di o aha/ gwo mo ki: A’di jin mina /e p̱ar Shi/in e mmothulu/ mo dhali c̱a’ba p̱o/ a’di mo tani a’di ta a’di yansan jin mii’da mii jin miinu ki Shi/in Dheleladhelel mo be. 34 Dhali aha/ mishkina mo mo dhali ta aman/o gwo ki a’di yansan ita Ya/ ma Arumgimis mo be. 35 Dhali ka cim jiŋ ’ko’d mo tani aYohaan a’di doshki’d mo nyaḵki imanciḵ a’di gwo isu/ mo be. 36 Dhali a’di ki p̱ara Yesus e mo me’d jin yayina a’di mo dhali o gwo mo ki: Hili mo mo ma. A’di ta Ari Ḵa’bal ma Arumgimis mo be. 37 Dhali imanciḵ a’di gwo su/ ciḵki gwo mo mmo/ona a’di gwo yansan mo dhali uni baṯẖkina Yesus nsho’k mo be. 38 Yesus ki ṯuka bor mo dhali p̱ar uni e mo mmobaṯẖkina uni a’di nsho’k mo dhali o uni gwo mo ki: Atinta ŋap̱a um mo? Dhali uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Rabbi, (a’di jin ta ’pemen gwo jin onu ka Manṯor Gwo mo) ki /e dini mana mo? 39 A’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Iiyu/ mo ma dhali p̱ar mo e mo. Uni p̱u’dkin mo dhali p̱ar mo e mo jin c̱a’bkina a’di mo dhali uni nyaḵki ’ko ki a’di ka tee c̱aan mo haali/ atente/ ta’da tente/ idoŋon mo be. 40 Jan ṯal ’de/ ’peni uni su/ jin ciḵ gwo ma Yohaan jin ṯora a’di mo dhali jin baṯẖ a’di nsho’k mo tani a’di ta’da Andaraawus mo, jin ta’da kam ma Simaan Buṯerus mo be. 41 A’di gamki’da kam piti nṯwa/a/ mo jin ta’da Simaan mo dhali o a’di gwo mo ki: Aman gamkina aMasiyya (jin ta ’pemen gwo jin onu ka Ḵrisṯẖos mo be). 42 A’di suski’da kam piti eya Yesus mo dhala Yesus p̱arki a’di e mo dhali o a’di gwo mo ki: Hayyiye /e tana Simaan jin ta ya/ ma Yohaan mo. /E minu yuḵ gway ka Sap̱a mo (a’di jin ta ’pemen gwo ka Buṯerus mo). 43 Dhali ka cim jiŋ ’ko’d mo tani Yesus p̱u’da/ bwa ka pije/ mo mmoya Pany Jaliil mo. Dhali a’di gamki’da P̱ilibbus mo dhali o a’di gwo mo ki: Baṯẖi aha/ nsho’k mo ma. 44 Dhala P̱ilibbus a’di ta wathi/ gi Pam Beeṯsayda mo jin ta ’peŋkuman bampa/ ma Andaraawus dhala Buṯerus mo be. 45 Dhala P̱ilibbus a’di gamki’da Naṯẖana/iil mo dhali o a’di gwo mo ki: Aman gamkina wathi/ yin jin okin ma Musa mo e gwoŋḵan jin c̱inu mo dhali imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo, uni si’da/ ’kwarki gwo mo goma Yesus gi Pa Naasira mo, a’di jin ta Ya/ ma Yuusup̱ mo. 46 Dhala Naṯẖana/iil ki thoḵ a’di gwo mo ki: A/mina tom ’boro’da kamu/ piyu/ mo ’peni Pa Naasira mowa? P̱ilibbus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Yayu/ mo ma dhali p̱ar e mo. 47 Dhala Yesus mishki’da Naṯẖana/iil mo mmop̱u’du/ e a’di mo dhali o a’di gwo mo ki: Hili mo mo ma. Wathi/ ’peni ’Kwani ma Israyiil ka jiŋ gana/ jin dar ga maḵ mo. 48 Dhala Naṯẖana/iil ki thoḵ a’di gwo mo ki: /E mishi aha/ kata moye? Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Nṯwa/a/ ka P̱ilibbus diki yuḵ /e mo ki /e dina lamp̱u/ mo tani aha/ p̱arkina /e e mo be. 49 Dhala Naṯẖana/iil ki thoḵ a’di gwo mo ki: Rabbi, /e ta Ya/ ma Arumgimis mo. /E tana Maliḵ gi ’Kwani ma Israyiil mo be. 50 Dhala Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Haali/ gom gwo jin oka e ki aha/ p̱arkina /e e eya lamp̱u/ mo tani a’di igama /e gwo is mowa? /E mini p̱ar dhan to kun caaca e mo mmobol gwansan e mo. 51 Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ ka jiŋ gana/ aha/ ṯora /e gwo mo ki um mini p̱ar momis e mo mmodi ki ḵany mo, dhali iman’doyu gwo ma Arumgimis mo mmoseku/ mo dhali mmothulu/ mo ap̱o/ Ya/ gi ’Kwani mo be.

2

1 Dhali ka cim kwara mo tani momiimash diki’d e Paŋ Kaana gi Pany Jaliil mo. Dhali KoYesus diki’d imun mo be. 2 Dhala Yesus si’da/ yuḵkunu mo e momiimash yan mo nyaḵki imanciḵ a’di gwo mo be. 3 Ki yimana mura’th bolu ki is mo tani KoYesus p̱u’dki’d mo dhali o a’di gwo mo ki: Uni dar gi yimana mura’th mo be. 4 Dhala Yesus ki owa yim gwo mo ki: Ayy a’boma. A’di midi mii /e katinta dhali aha/ mo? Haali/ mom pem diki p̱u’d naskina/ mo be. 5 Dhali kum ki o imanmiiya ṯu’c gwo mo ki: Miiyi a’diyin jin mina a’di iṯor um mo. 6 Dhali dhur wosh ’kokini pe’de/ mo kun caaca mo kun dhukunu mo gom ’Kwani Yahuuda/ mo mmolam to mo me’d mii gi gwoŋḵan jin c̱inu mo be. Jin ṯal ’de/ ḵalki’da jaluun bwamani iss ’de/ mo walla jaluun bwamani iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d mo be. 7 Yesus ki o uni gwo mo ki: ’Tu’di dhur gwansan ki yi’de/ mo ma. Dhali uni ki ’tu’d uni ki sheŋgolu/ ilu/ mo be. 8 Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Pashi mo ma dhali ha’bki a’di eya mancila to gi mo jin yuḵuwa yuḵ mo. Wakan uni ha’bki a’di mo be. 9 Dhali ka mancila to gi mo jin yuḵuwa yuḵ mo nyoḵki yi’de/ jin warki’d ki yimana mura’th mo tani dhali a’di diki mish mo jin ha’bkunu a’di ’peni nycine/ mo (bahili jasi imanmiiya ṯu’c uni mishki mo jin ha’bkunu yi’de/ ’peni cine/ mo) dhala mancila to gi mo jin yuḵuwa yuḵ gom montul ’kup̱ mo tani a’di ki yuḵ wathinyaŋa’b mo be. 10 Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ c̱iki ’kwani yimana mura’th jin ’boro’di ṯwa/a/ mo, dhali ki ’kwani p̱ikini kap̱ mo tani yimana mura’th jin thap̱athap̱ mo c̱iyunu ’kwani mo be. Hili /e karki yimana mura’th gana/ mo ntagi shwanesan mo be. 11 Mii yansan a’di ta miimer jin ṯwa/a/ jin miikin ma Yesus e Paŋ Kaana gi Pany Jaliil mo dhali a’di ki ṯor monycam piti eya tente/ mo, dhali imanciḵ a’di gwo gamki gwo is e a’di mo be. 12 Dhali ’ko’di mii yan mo tani a’di yaki’d ka luŋgu’b e Paŋ Kap̱ranahuum nyaḵki kum mo dhali ikam piti mo dhali imanciḵ a’di gwo mo dhali uni ki ’ko imun ka cim ka hony/e mo be. 13 Dhali Mompe’kup̱anyolos gi ’Kwani Yahuuda/ dishki’d mo dhala Yesus yaki’d ka gagamis e Pa Urushaliim mo be. 14 Dhali e gu’b gi mondheleladhelel mo tani a’di gamki uni gwansan kun ’kokin mo mmoyola morbip̱ mo dhali ḵa’bal mo dhali gurko/ mo, dhali uni kun ta imanwan emena guurush mo eya ṯu’c buni mo be. 15 Dhali a’di ki ṯo’d guluca ’ci’d mo dhali a’di ki ur uni ’baar ka pije/ mo ki ḵa’bal ilu/ mo dhali ka morbip̱i lu/ mo ’peni gu’b gi mondheleladhelel mo, dhali a’di ki wol emena guurush ’pera ’cesh mo dhali a’di ki kuma tharabeesam buni ’twa/a ’cesh mo. 16 Dhali a’di ki ṯor uni gwansan gwo mo, uni gun yolki gurko/ mo ki: ’Doyi to gwansan mo. Um mini ’koki mii gu’b ma Babam pem me’d gu’b gi moyol mo. 17 Imanciḵ a’di gwo kakina gwo e mo jin ’kwarkunu mo jin o gwo mo ki: Anyor gom gu’b pini mo tani a’di miga/ shwa mo be. 18 Dhali yan’ko’d ’Kwani Yahuuda/ ki o a’di gwo mo ki: Jamas mii gi wakatinta imina /e imii mo mmoṯor am mmomiina /e to gwansan mo. 19 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: ’Koshi gu’b gi mondheleladhelel yansan mo dhali ka cim kwara mo tani aha/ mina ’de’k a’di imis mo be. 20 Dhali ’Kwani Yahuuda/ ki o a’di gwo mo ki: Gu’b gi mondheleladhelel yansan a’di bu’thki yil issu/ i’ce’dka pe’de/ ap̱o/ mmonyaŋ a’di mo dhali /e mini ’de’k a’di imis ka cim kwara mmanakan? 21 Hili a’di oki gwo mo gom gu’b gi mondheleladhelel jin ta buŋgwar is piti mo be. 22 Dhali wakan ki a’di cuyunu mis mo ’peni mowu mo tani imanciḵ a’di gwo kana gwo e mo jin okina a’di wakansan mo dhali uni gamki Gwo jin ’kwarkunu is mo dhali gwo jin okin ma Yesus mo be. 23 Dhali ki a’di diki’d e Pa Urushaliim ka cim gi Mompe’kup̱anyolos jin yuḵuwa yuḵ mo tani ’kwani ka ris gamki gwo is e gway piti mo mmomishkina uni jamas miim piti kun miikina a’di mo. 24 Hila Yesus ki is piti diki’d naskina/ mmowo’d uni mo 25 haali/ a’di mishki’da ris ’kwani ’baar mo dhali midi mii diki ta gi jan ṯal ’deŋ kamu/ mmoṯor a’di gwo ap̱o/ ’kwani mo haali/ a’di ki is piti mishki to kun ’kon e bwaŋ ’kwani mo be.

3

1 Dhali wathiŋ kamu/ diki’d ’peni ’Kwani P̱arisiyiin jin yuḵkunu gway ka Nikudimus mo a’di jin ta tap̱a gi ’Kwani Yahuuda/ mo be. 2 Wathi/ yansan p̱u’dki’da Yesus mon’thiny mo dhali o a’di gwo mo ki: Rabbi, aman misha ki /e tana Manṯor Gwo jin p̱u’dki’d ’peni Arumgimis mo. Haali/ jan ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’da jin midi mish jamas mii gwansan mii mo kun miina /e mo, hili isi ciki/ Arumgimis midi nyaḵ di i a’di mo be. 3 Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/, aha/ ṯora /e gwo mo ki: Isi ciki/ waḵki/ jan ṯal ’deŋ kamu/ dinuki dho’th ki dho’th this ’peni momis mo tani a’di midi mol se Bampa/ ma Arumgimis mo be. 4 Nikudimus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Ki wathi/ jin ca’d minu mish dho’th kata mo? Mina a’di mish se bwaŋ kum doḵ/e ki a’di minu dho’th mowa? 5 Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/, aha/ ṯora /e gwo mo ki: Isi ciki/ waḵki/ jan ṯal ’deŋ kamu/ dinuki dho’th ’peni yi’de/ dhali ’peni Shi/in mo tani a’di midi mol cic̱ Bampa/ ma Arumgimis mo be. 6 C̱aan jin dhodhu ’peni buŋgwar is mo tani ta buŋgwar is mo dhali c̱aan jin dhodhu ’peni Shi/in mo tani a’di ta shi/in mo be. 7 Dhalku/ ki mer mo gom gwo jin oka e mo ki: Um minu mii dho’th ki dho’th this ’peni momis mo. 8 ’Tham poshki’d ki bwam piti mo dhali /e ciḵki is jin gwona a’di mo, hili /e diki mish mo jin yayina a’di mo walla mo jin yakina a’di mo. A’di ta mondho’th gi wakan be jin dhodhuwa ris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun dhodhu ki Shi/in mo be. 9 Dhala Nikudimus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Yan minu mish mii kataye? 10 Dhala Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: /E tana manṯor ’Kwani ma Israyiil gwo mo dhali /e din naskina/ mmodiki mish gwo yansan ’ban mowa? 11 Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/, aha/ ṯora /e gwo mo ki: Haali/ aman ṯora gwo gi to jin misha aman mo dhali ṯor gwo gi to jin p̱ara aman e mo. Hili um ’koki bu’th gwo jin ṯora aman mo be. 12 Waḵki/ aha/ ṯora um gwo gom to ga ’cesh mo dhali um ’koki gam gwo is mo tani ba um mini mish gwo gam is kata mo waḵki/ aha/ ṯora um gwo gom to gi momis mo? 13 Wathin ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’da jin seki momis mo, hili a’di jin thulki’d ’peni momis mo, a’di jin ta Ya/ gi ’Kwani mo, a’di jin diki’d e momis mo be. 14 Dhali me’d jin ’de’k ma Musa tasha/ e mombwaasho mo tani wakan si’da/ Ya/ gi ’Kwani minu mii ’de’k mo be, 15 ki a’diyin jin midi gam a’di gwo is mo tani midi ta gi mondiki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo be. 16 Haali/ Arumgimis enki ’kwaniny’cesh kagahara tani a’di c̱ikina a’di Ya/m piti jin di’d ṯal ’de/ mo, ki a’diyin jin midi gam a’di gwo is mo tani midi ’taki diki this e mo hili midi ta gi mondiki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo. 17 Haali/ Arumgimis hashki Ya/m piti i mony’cesh yansan yisa mmowaḵ ’kwaniny’cesh mo, hili ki ’kwaniny’cesh minu woṯẖ ki a’di mo be. 18 A’diyin jin gam a’di gwo is mo tani yisa waḵuwa, hili a’diyin jin diki gam gwo is mo tani a’di waḵkunu hila/ mo be haali/ a’di diki gam gway gi Ya/ ma Arumgimis jin di’d ṯal ’de/ is mo. 19 Dhali miiwaḵ a’dan be ki moŋkush p̱u’dki’d e ’kwaniny’cesh mo tani dhali ’kwaniny’cesh enki mondhurumi’d mo, mmodhal moŋkush e i is mo haali/ miim buni kun miikina uni mo tani ta thus ki thus mo be. 20 Haali/ aris uni ’baar mo kun miiki to kun ta thus ki thus mo tani shi/ki moŋkushi e mo dhali ’koki iiyu/ imoŋkush mo isi ciki/ ki miim buni minu ’taki be’d mo be. 21 Hili a’di jin boṯki’d mmomii gwoŋ gana/ mo tani a’di p̱u’dki’d mo e moŋkush mo, ki a’di minu ṯor eya tente/ mo ki miim piti kun miikina a’di mo tani uni wagaskin ma Arumgimis mo be. 22 Dhali yan’ko’d ki mii yansan mo tani Yesus dhali imanciḵ a’di gwo uni iikin e Bampa/ Yahuudiyya mo, dhali nyaḵki c̱a’b ki uni imun mo dhali mmomiiya mii ki yi’de/ mo be. 23 Dhala Yohaan si’da/ a’di miiki’da mii ki yi’de/ e Pa Enuun jin ’dish Pa Saliim is mo haali/ yi’de/ caaca imun mo. Dhali ’kwani p̱u’dkin mo dhali ’kokunu mo mmomiiya mii ki yi’de/ mo be. 24 Haala Yohaan dinuki kara sijin naskina/ mo be. 25 Dhali gwo jin sugu mo cuki’d mo ibwaman imanciḵa Yohaan gwo mo dhali Wathi/ Yahuudaŋ kamu/ mo gom mii jin miinu mmolam to mo me’d mii gi gwoŋḵan jin c̱inu mo be. 26 Dhali uni p̱u’dkina Yohaan mo dhali o a’di gwo mo ki: Rabbi, a’di jin nyaḵki di ki /e e bwamp̱o/ Yi’deŋ Ḵumma/ Uurdun mo tani a’di jin ṯorkina /e gwo mo tani a’di a’dani, miiki’da mii jin miinu ki yi’de/ mo, dhali aris ’kwani ’baar mo iikini a’di mo be. 27 Yohaan ki thoḵ uni gwo mo ki: Wathin ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’da jin midi bu’th toŋ kamu/ mo hili isi ciki/ a’di c̱ikunu a’di ’peni momis mo be. 28 Um ki is bum ta iman/o gwo gom aha/ mo, gwo jin oka/ um ki aha/ dinaki ta Ḵrisṯẖos mo, hili aha/ hashkunu nṯwa/a/ mo gom a’di mo be. 29 A’diyin jin ta gi nyaranyaŋa’b mo tani a’di ta wathinyaŋa’b mo, dhali amugu gi wathinyaŋa’b jin doshki’d mo dhali ciḵ a’di ’twa/ mo tani a’di ’kunya bwa ki ’kuny kagahara mo mmociḵ ’twa/ gi wathinyaŋa’b mo. Dhali wakan si’dayi a’di ’kunyka/ bwa ki ’kuny mo shwane/ jin ta bwaŋ ’kunyu’d pem mo. 30 A’di midi mii eḵa/ eḵ mo, hili aha/ mina mii wa she/ is kan mo be. 31 A’di jin p̱u’dki’d ’peni momis kan mo tani a’di ta ji gi di’d ap̱o/ ’kwani ’baar mo. A’di jin yayi’d ’peni mony’cesh mo tani ta ji jin cil ma ’cesh mo dhali ki ’twany ’cesh mo tani a’di ki o gwo mo. A’di jin p̱u’dki’d ’peni Momis mo tani a’di ta ji gi di’d ap̱o/ ’kwani ’baar mo be. 32 A’di ṯorki gwo gom a’di jin p̱arkina a’di e mo dhali gwo jin ciḵkina a’di mo, dhali wathiŋ kamu/ yisa di’da naskina/ jin bu’thki gwo jin ṯora a’di mo be. 33 A’diyin jin bu’thki gwo jin ṯora a’di mo tani ’dap̱ka’d ki a’di yansan mo ka Arumgimis ta jiŋ gana/ mo be. 34 Haali/ a’di jin hashkin ma Arumgimis mo tani a’di ṯorki gwo ma Arumgimis mo haali/ a’di diki c̱i a’di Shi/in me’d jin baru to mo. 35 Haali/ a’di jin ta Com enki Ya/m piti mo dhali c̱iya ris to ’baar mo e me’d piti mo be. 36 A’diyin jin gamki gwo is e Ya/m piti mo tani a’di ta’d gi mondiki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo be. A’diyin jin diki ha gwo gi Ya/ e mo tani a’di midi diki p̱ar mondiki/e e mo, hili anyor ma Arumgimis c̱a’bki’d ap̱o/ a’di mo be.

4

1 Dhali ki Tap̱a nyiṯẖki’d ki ’Kwani P̱arisiyiin ciḵki gwo ka Yesus diki’d mmomar imanciḵ a’di gwo is mo dhali mmomiiya mii jin miinu uni ki yi’de/ si’da/ mmobol kum ma Yohaan e mo 2 (ba Yesus yisa imii uni ki yi’de/ ki is piti mo hili jasi imanciḵ a’di gwo mo be). 3 Dhali a’di dhalki Pa Yahuudiyya ’pen mo dhali doḵki’d ka nyaŋ’ko’d e Pany Jaliil mo be. 4 A’di midi mii ya ki tur mo e Pan Saamira mo be. 5 Wakan a’di p̱u’dki’d e ’peŋkuman Bampa/ gi Pan Saamira, a’di jin yuḵkunu gway ka Suḵar mo, a’di jin ’dishki mo ma ’cesh ma Yakuub is jin c̱ikina a’di ya/m piti ka Yuusup̱ mo be. 6 Dhali jis yi’de/ ma Yakuub si’da/ diki’di mun mo be. Dhali wakan aYesus si’da/ a’di wukina is e mo gom ya jin yayina a’di nyaḵki imanciḵ a’di gwo mo. Dhali a’di c̱a’bki’da ’cesh nshemen jis yi’de/ mo. Haali/ mo ta’da tente/ mbwaŋ ’kup̱ mo be. 7 Dhala ’bom gi Pan Saamira p̱u’dki’d mo mmomush yi’de/ mo. Yesus ki owa yim gwo mo ki: C̱iyi aha/ mmop̱i mo ma. 8 Haali/ imanciḵ a’di gwo mo uni iikin e ’peŋkuman bampa/ mo mmoyolu/ tonṯe/ mo be. 9 Dhala ’bom gi Pan Saamira ki thoḵ a’di gwo mo ki: Ki /e jin ta Wathi/ Yahuuda/ ’tho aha/ yi’de/ ip̱i manakan? aha/ jin tana ’bom gi Pan Saamira mo? Haali/ ’Kwani Yahuuda/ usha gwo me’d nyaḵki ’Kwani Samiriyiin mo be. 10 Dhala Yesus ki thoḵa yim gwo mo ki: Waḵki e mini nyiṯẖ to jin c̱in ma Arumgimis ki me’d mo dhali gom gwo gi a’di yansan jin o /e gwo mo ki: C̱iyi aha/ yi’de/ aha/ p̱ina mo tani /e mini ’taki doṯ a’di mo dhali a’di midi ’taki c̱i /e yi’de/ jin di ki e. mo be. 11 Dhala ’bom ki thoḵ a’di gwo mo ki: Tap̱a, /e dar gi to mmomush yi’de/ mo dhali jis yi’de/ ’kula’kul mo ba/. Yi’de/ jin di ki e mina /e igam ’peni mana mo? 12 A/ki /e can ka babam bam ka Yakuub ’taa? a’di jin c̱iki aman jis yi’de/ yansan mo? Dhali a’di ki is piti p̱iki’d si’da/ mo ’peni jis yi’de/ yansan mo dhali iya/m piti mo dhali to/em piti mo be. 13 Yesus ki thoḵa yim gwo mo ki: Aris uni ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun p̱i yi’de/ yansan mo tani mina yi’de/ doḵ/e bu’th mo be. 14 Hili a’diyin jin midi p̱i yi’de/ jin miga/ c̱i a’di mo tani mina yi’de/ diki doḵ/e bu’th ki sule/ sule/ mo. Yi’de/ jin miga/ c̱i a’di mo tani midi war mo e a’di mmokash mo dhali mmodu’d mo ntagi mondiki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo be. 15 Dhala ’bom ki thoḵ a’di gwo mo ki: Tap̱a, c̱iyi aha/ yi’de/ yansan mo ma, ki aha/ mina yi’de/ diki doḵ/e bu’th mo walla mmodiki yayu/ imahan mmoha’b yi’de/ mo be. 16 Yesus ki owa yim gwo mo ki: Yaku/ mo ma. Yuḵa kaṯẖim pini mo dhali yayu/ imahan mo. 17 Dhala ’bom ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aha/ dara ga kaṯẖim pem mo. Yesus ki thoḵa yim gwo mo ki: Gwom pini ’boro’d mo jin ona /e gwo mo ki: Aha/ dara ga kaṯẖim pem mo be. 18 Haali e ’dap̱kina gwaṯẖ ’twa/ ka mudhe’d mo dhali a’di jin di’di /e shwane/ mo tani yisa ta’da kaṯẖim piniya. Gwo yan ona /e ki oŋ gana/ mo be. 19 Dhala ’bom ki o a’di gwo mo ki: Tap̱a, aha/ nyiṯẖkina ki /e tana manc̱i gwo ma Arumgimis mo be. 20 Haali/ ibabam bam uni iluŋkin e ’kuwosh yansan mo be dhali um o gwo ki mo gi Pa Urushaliim a’di ta mo jin mina ’kwani ḵa mii iluŋ mo ba/. 21 Yesus ki thoḵa yim gwo mo ki: A’boma, gami aha/ gwo is mo ma. Mo midi p̱u’du/ mo ki um mini ’koki luŋa Baba e ’kuwosh yan mo walla e Pa Urushaliim mo be. 22 Um luŋki to jin ’kona um ki mish mo. Aman luŋkina a’di jin misha aman mo haali/ mowoṯẖ piyi’d mo ’peni ’Kwani Yahuuda/ mo be. 23 Hili, mo midi p̱u’du/ mo dhali a’di a’dan shwane/ mo ki uni gun luŋkina luŋ ki bwaŋ gana/ mo tani mini luŋa Baba ki shi/in mo dhali ki gwoŋ gana/ mo haala Baba ŋap̱ki ku gi wakansan mmoluŋ a’di mo be. 24 Arumgimis ta shi/in be dhali uni gwansan kun luŋki a’di mo tani mini mii luŋ a’di ki shi/in dhali ki gwoŋ gana/ mo be. 25 Dhala ’bom ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aha/ misha ka Masiyya midi p̱u’du/ mo (a’di jin yuḵu gway ka Ḵrisṯẖos mo tani), dhali ki a’di midi p̱u’du/ mo tani a’di midi ṯor aman aris to ’baar mo be. 26 Yesus ki thoḵa yim gwo mo ki: Aha/ jin ṯora /e gwo mo tani aha/ a’dan be jin tana a’di mo be. 27 Dhali yan’ko’d ki ’ta’b mo tani imanciḵ a’di gwo p̱u’dkin mo. Dhali uni merkin mo mmoṯorkina a’di aṯor ka ’bom mo. Hili jan ṯal ’deŋ kamu/ yisa ḵa’d ’twa/ mo mmo/o gwo mo ki: Atinta ŋap̱a /e mo, walla, Atinta ṯorkina /e aṯor nyaḵka yim mo? 28 Wakan a’bom dhalki dhur yi’dem piti ’pen mo dhali ya ’peŋkuman bampa/ mo dhali ṯor ’kwani gwo mo ki: 29 Iiyu/ mo ma dhali p̱ar wathiŋ kamu/ e mo jin ṯorki aha/ aris tom pemi ’baar mo kun miikika/ mo. Yansan diki ta Ḵrisṯẖos ’teya? 30 Dhali uni iikin ka pije/ mo ’peni bampa/ mo dhali p̱u’dku/ i a’di mo be. 31 Ki embul mo yan mo tani imanciḵ a’di gwo ŋap̱ki a’di mo mmo/o a’di gwo mo ki: Rabbi, shwayi to mo ma. 32 Hili a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Aha/ takina gi tonṯe/ mmoshwa mo a’di jin molkina um mo be. 33 Wakan imanciḵ a’di gwo o gwo ka rem ’kup̱ mo ki: Ki wathiŋ kamu/ ḵalki a’di tonṯe/ mmoshwa mo ’taa? 34 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Tonṯem pem jin shwaka/ mo tani ta bwa gi a’di jin hashki aha/ mo dhali mmothima ṯu’c piti mo be. 35 ’Kona um ki o gwo mo ki: Appe boc̱a ’kup̱i doŋon mo naskina/ dhali yan’ko’d mo gi ’ciṯẖu/ to midi p̱u’du/ mo. Dhali aha/ ṯora um gwo mo ki: ’Deki em bumi mis mo dhali hili mombunto mo, a’di kusha to mo mo hila/ mmo/is mo gom mo jin minu ’ciṯẖ a’di to mo be. 36 A’di jin ’ciṯẖki to mo tani midi bu’th jin mina a’di gam mo dhali tul maman is gom mondiki/e ki sule/ mo. Wakan amanyeḵa ḵa’bany to mo dhali aman’ciṯẖ to mo uni ’kunykina bwa mo mmonṯal ’de/ mo be. 37 E mii yan mo tani gwo jin onu mo gama gam ki gwoŋ gana/ mo jin o gwo mo ki: Wathin ṯal ’de/ ki si to mo dhali jaŋ kamu/ ki ’ciṯẖ to mo be. 38 Aha/ hashkina um mo mmo’ciṯẖ a’di, a’di jin ’kokina um ki miiya ṯu’c mo. Kun tiya uni miikina ṯu’c mo dhali um cic̱kin e mo ma ṯu’c buni mo be. 39 ’Kwani Samiriyiin ’peni ’peŋkuman bampa/ c̱aan mo tani gamki a’di gwo is mo haali/ gom gwo jin ṯor ma ’bom mo mmo/o gwo mo ki: A’di ṯorki aha/ gwo mo goma ris to ’baar mo kun miikika/ mo be. 40 Wakan ki ’Kwani Samiriyiin p̱u’dkin e a’di mo tani uni doṯki a’di mo mmonyaḵ c̱a’b e uni mo, dhali a’di c̱a’bki’di mun ka cim su/ mo be. 41 Dhali uni ka ris ris gamki gwo is mo gom gwom piti mo be. 42 Dhali uni ki owa ’bom gwo mo ki: A’di yisa di’d mmota gwom pini jin gama aman gwo is mo yisa haali/ aman ciḵkina gwo ki is bam mo, dhali aman misha a’di yansan ka jiŋ gana/ a’di ita’da Manwoṯẖ gi ’kwaniny’cesh mo be. 43 Dhali ’ko’da cim su/ mo tani a’di yaki’d e Pany Jaliil mo be. 44 Haala Yesus ki is piti ṯorki gwo ka manc̱i gwoŋ kamu/ yisa taḵu e bampam pitiŋ ganaa. 45 Wakan ki a’di p̱u’dki’d e Pany Jaliil mo tani ’Kwani gi Pany Jaliil hanki a’di mo mmomishkina uniya ris to gun miikina a’di mo e Pa Urushaliim e mo ma yuḵ jin yuḵu mo haali/ uni si’da/ iikin e mo jin yuḵuwa yuḵ mo be. 46 Wakan a’di p̱u’dki’d ka nyaŋ’ko’d e Paŋ Kaana gi Pany Jaliil e mo jin warkina a’di yi’de/ ki yimana mura’th mo. Dhali e Paŋ Kap̱ranahuum mo tani wathi/ ma maliḵa kamu/ diki’d jin ’ba’thkina ya/m piti mo be. 47 Ki a’di ciḵki gwo ka Yesus p̱u’dki’d ’peni Pa Yahuudiyya e Pany Jaliil mo tani a’di yaki’d mo dhali yuḵ a’di mo mmoyayu/ ka luŋgu’b mo dhali wac̱ ya/m piti mo haali/ a’di ’disha ’twa/ mmowu mo be. 48 Dhali wakan aYesus ki o a’di gwo mo ki: Isi ciki/ ki um ’koki p̱ar jamas mii e mo dhali momer mo tani um mini ’koki gam gwo is mo be. 49 Dhali wathi/ ma maliḵ ki o a’di gwo mo ki: Tap̱a, yayu/ ka luŋgu’b mo ma nṯwa/a/ ka ’cim pem diki wu mo. 50 Yesus ki o a’di gwo mo ki: Yaku/ mo ma. Ya/m pini midi di ki e mo. Dhali wathi/ gamki gwo is jin ṯorkin ma Yesus a’di mo dhali a’di yaki bway pa mo be. 51 Dhali ki a’di diki’d mmoyaku/ ka luŋgu’b mo tani imanmiiya ṯu’c piti gamki a’di ’kup̱ mo dhali ṯor a’di gwo mo ki: Ya/m pini a’di di’d ki e mo be. 52 Wakan a’di ki doṯ uni atente/ mo jin ṯelkina a’di mii ’pen mo mmowac̱ mo. Dhali uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Katili/ ka tente/ joc̱ is ’peni bwaŋ ’kup̱ mo mmota atenten ’de/ mo tani athunya/ ki dhal a’di ’pen mo be. 53 Dhali com ki misha tente/ jin okin ma Yesus a’di gwo mo ki: Ya/m pini midi di ki e mo. Dhali a’di ki is piti gamki gwo is mo dhali ’kwani gi gu’b piti ’baar mo be. 54 Dhali mii yansan a’di ta miimer kun ’kon ma p̱o/i su/ mo jin miikin ma Yesus mo me’d jin p̱u’dkina a’di ’peni Pa Yahuudiyya e Pany Jaliil mo be.

5

1 Dhali ’ko’di mii yan mo tani ayuḵ jin yuḵu mmotul ’kup̱ gi ’Kwani Yahuuda/ ’dishki’d mo dhala Yesus ya’d ka gagamis e Pa Urushaliim mo be. 2 Dhali ara al yi’de/ diki’d e Pa Urushaliim e ’twaŋkala goŋ ḵa’bal mo jin yuḵkunu ki ’twaŋ ’Kwani Ibraniyiin ka Beeṯ/hisda mo, a’di jin ’kokin ma lambalanyi mudhe’d mo be. 3 Dhali mo yansan a’di ta mo jin ishkin ma waambuhany ’kwani kun aṯẖa mom’bi’th mo dhali kun takina ja’da/ mo dhali kun ta ŋwol mo dhali kun ḵu’thkina is guŋkuru/ mo, mmoc̱or yi’de/ mmobaŋgal is mo, 4 haala man’doyu gwo gi Tap̱a thulki’d ki me’da tiya eya al mo dhali mmobaŋgal yi’de/ is mo. Dhali a’diyin jin thulki yi’de/ nṯwa/a/ ’ko’di yi’de/ baŋgalkunu is mo tani a’di wac̱ki’d ’peni ’ba’th yin jin ’koshki a’di mo be. 5 Wathin ṯal ’de/ diki’d, a’di jin ’ba’thki’d ki yil iss ’de/ i’ce’dka ’kume’d mo dhali pekwara mo. 6 Dhali ka Yesus p̱arki a’di e mo mmo/isha a’di ’ko’da ’cesh ki rash rash mo tani a’di ki o a’di gwo mo ki: /E ŋap̱an ki /e minu wac̱ mowa? 7 Dhali wathi/ jin ’batha’d a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Tap̱a, aha/ dara gi wathi/ mmokar aha/ eya al mo ki yi’de/ baŋgalki is mo, dhali ki aha/ dina mmoya mo tani jaŋ kamu/ thulki’di ṯwa/a/ ki aha/ mo be. 8 Dhala Yesus ki o a’di gwo mo ki: Cuyi mis mo dhali ’deka cim pini dhali yayi mo. 9 Dhali ki jahanne/ wathi/ wac̱kunu mo dhali a’di ’de’kki’da cim piti mo dhali ya bway pa mo be. Dhali acim yansan a’di ta’da cim ma pesu/ mo be. 10 Dhali wakan ’Kwani Yahuuda/ ki o wathi/ jin wac̱kunu gwo mo ki: A’di ta’da cim ma pesu/ mo. A’di diki ta mii jin dhala gwoŋḵan /e bway mo mmoḵala cim pini mo be. 11 Hili a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Wathi/ jin wac̱ki aha/ mo tani a’di ki o aha/ gwo mo ki: ’Deki acim pini mo ma dhali yayi mo. 12 Dhali uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Ki wathi/ jana i/o /e gwo kan mo? mmo/o gwo mo ki: ’Deki acim pini dhali yayi mo? 13 Dhali wathi/ jin wac̱kunu mo tani a’di diki mish wathi/ mo haala Yesus borki is piti mo haala dhana waambuhany ’kwani caaca mo e mo c̱aan mo be. 14 Dhali yan’ko’d Yesus ki gam a’di e gu’b gi mondheleladhelel mo dhali o a’di gwo mo ki: Hili mo mo ma. /E ’borkina is mo. Dhalku/ miinthusa kamu/ ki mii mii doḵ/e mo jin mina jiŋ kamu/ jin shi/ashi/ mmobol yansan e mo diki ’kosh /e mo. 15 Dhali wathi/ yaki’d mo dhali ṯor ’Kwani Yahuuda/ gwo mo ka Yesus a’di iwac̱ki a’di mo be. 16 Dhali gom mii yan kan mo tani a’di ṯoca ’Kwani Yahuuda/ aYesus ’kus mo haali/ a’di miiki mii yansan ka cim ma pesu/ mo be. 17 Hila Yesus thoḵ uni gwo mo ki: Ababam pem di’d naskina/ mmomiiya ṯu’c mo. Dhali aha/ si’da/ dina mmomiiya ṯu’c mo. 18 Dhali gom gwo yan kan mo tani ’Kwani Yahuuda/ ’baar mo ŋap̱kina ŋap̱ mo ka dun dara’d mo mmo’kosh a’di mo haali/ a’di ilu/ yisa ’ce’dki jasa cim ma pesu/ yisa, hili si’da/ a’di yuḵki’da Arumgimis ki Com mo mmokar is piti mmonyaḵa nyaḵ ka Arumgimis mo be. 19 Dhali Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/ ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki: Ya/ moli toŋ kamu/ mii ki bwam piti mo hili jasi a’di jin p̱arkina a’di Com e mo mmomii mo. Haali/ to yin jin miikina a’di mo tani wakan si’da/ Ya/ a’di miiki uni mo be. 20 Haali/ Ababa a’di enki Ya/m piti mo dhali ṯor a’di aris to ’baar mo a’di jin miikina a’di ki is piti mo. Dhali adhan mii kun can kun boli gwansan e mo tani mina a’di iṯor a’di i e mo ki um mini mer mo be. 21 Haali/ me’d jin ’de’kkin ma Baba uni kun wukin mo dhali c̱i uni moŋ’koki/e mo tani wakan si’da/ Ya/ c̱iki uni moŋ’koki/e mo uni gun ona bwa a’di mo be. 22 Dhala Baba diki dwall jan ṯal ’deŋ kamu/ gwo mo, hili aris gwon dwalli ’baar mo tani c̱ikina a’di Ya/ mo be ka ris ’kwani ’baar mo mini taḵ Ya/ mo, 23 ma me’dyin si’da/ taḵkina uniya Baba mo. A’di jin diki taḵ Ya/ mo tani diki taḵa Baba mo a’di jin hashki a’di mo be. 24 Ka jiŋ gana/, ka jin gana/ aha/ ona um gwo mo ki: A’diyin jin ciḵki gwom pem mo dhali gam a’di is mo a’di jin hashki aha/ mo tani a’di ita’d gi mondiki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo be. A’di midi diki yayu/ e miiwaḵ gi gwon dwall mo hili a’di ’ciṯẖki’d mo ’peni mowu mo ntagi moŋ’koki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo be. 25 Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki: Mo midi p̱u’du/ mo dhali a’di diki’d shwane/ mo, ki uni kun wukin mo mini ciḵ ’twa/ gi Ya/ ma Arumgimis mo, dhali uni gwansan kun ciḵkin mo tani mini ’ko ki e mo be. 26 Haali/ me’d jin tan ma Baba gi mondiki/e e is piti mo tani wakan si’da/ a’di c̱iki a’di Ya/m piti mo mmota gi mondiki/e e is piti mo be. 27 Dhali a’di c̱iki a’di moshirri ’baar mo mmotor mii ’twa/a ’cesh gi gwon dwall mo haali/ a’di ta Ya/ gi ’Kwani mo be. 28 Dhalku/ ki mer gom gwo yansan mo haali/ mo midi p̱u’du/ mo ka ris ’kwani ’baar mo kun ’kokin mo e jis jwa mo tani mini ciḵ ’twam piti mo be 29 dhali uni mini piyu/ ka pije/ mo uni gwansan kun miiki miim ’boron mo e mo jin pinu e moŋ’koki/e mo dhali uni gwansan kun miiki tonthus mo tani uni mini piyu/ e momiiwaḵ mo be. 30 Aha/ mola toŋ kamu/ mii ki moshirr pem mo. Me’d gwo jin ciḵkika/ mo tani aha/ ki dwall gwo mo. Dhali gwon dwall pem kun dwallka/ mo tani ta kuŋ ḵar/e mo haali/ aha/ dinaki ŋap̱i mmomii ki bwam pem mo, hili jasi ki bwa gi a’di jin hashki aha/ mo be. 31 Waḵki/ aha/ ona gwo gom is pem mo tani gwo jin ṯorka/ gom is pem mo tani diki ta jiŋ gana/ mo be. 32 Jamu/ diki’d jin ta’da man/o gwo gom aha/ mo dhali aha/ misha ki gwo jin ṯora a’di mo gom aha/ mo tani ta gwoŋ gana/ mo be. 33 Um hashki ’kwani eya Yohaan mo dhali a’di ta’da man/o gwo mo gom gwoŋ gana/ mo be. 34 Hili aha/ dinaki bu’th gwo jin ṯoru ’peni ’kwani mo, hili aha/ ona gwo yansan ki um minu woṯẖ mo be. 35 A’di ta o’d jin shwaki’d mo dhala lamba/ jin ’twaḵki mo mo, dhali um okina bwa mo mmo’kuny bwa mo mmo’ko ari’ceenne/ mo e moŋkush piti mo be. 36 Hili gwo jin okunu mo gom aha/ mo a’di ica’d mo mmobol gwo ma Yohaan e mo. Haali/ aṯu’c jin c̱ikin ma Baba aha/ mo mmothim a’di mo, aṯu’c gwansan gana/ kun dika/ mmomii mo tani uni ta iman/o gwo gom aha/ mo ka Baba a’di hashki aha/ mo be. 37 Dhali Ababa a’di jin hashki aha/ mo tani a’di ki is piti ta’da man/o gwo gom aha/ mo. ’Twam piti ’kona um ki ciḵ ki sule/ sule/ mo dhali ayir/em piti ’kona um ki p̱ar e ki sule/ sule/ mo be. 38 Dhali um ’kon kan ki dar gi gwom piti mmodi e um mo haali/ um ’koki gam a’di gwo is mo a’di jin hashkina a’di mo be. 39 Um ŋap̱kin ki burbur e bwaŋ Gwo ma Arumgimis kun ’kwarkunu mo haali/ um ṯoshkin ki um ta gi moŋ’koki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo e uni mo. Dhali uni itana man/o gwo gom aha/ mo be. 40 Dhali um ’kokin mo mmo/ush ki ’tash mo mmo/iiyu/ i aha/ mo ki um mini ta gi moŋ’koki/e mo. 41 Aha/ dinaki bu’th monyca ’peni ’kwani mo. 42 Hili aha/ misha ki mo/en jin mina umi ’taki ena Arumgimis mo tani p̱iyi’d e um mo be. 43 Aha/ p̱u’dkina ki gway ma Babam pem mo dhali um ’koki bu’th aha/ mo. Waḵki/ jan ṯal ’deŋ kamu/ midi ’taki p̱u’du/ ki gway piti mo tani a’di imina umi se ’twa/ ap̱o/ mo mmobu’th mo be. 44 Ba gwo mina umi mish gam is kata mo? um kun buthi monyca ka rem ’kup̱ mo dhali ’koki ŋap̱ monyca jin p̱u’dki’d ’peni Arumgimis jin di’d ṯal ’de/ mo? 45 Dhalku/ ki ṯosh ki aha/ mina yer um is ki gway eya Ababa mo. A’di ta’da Musa jin midi yer um is ki gway mo a’di jin karkina um ka ’teŋ kap̱em bum mo be. 46 Waḵki/ um mini ’taki gama Musa gwo is mo tani um si’da/ mini ’taki gam aha/ gwo is mo haali/ a’di ’kwarki gwo gom aha/ mo be. 47 Hili waḵki/ um ’koki gam gwo jin ’kwarkina a’di is mo tani ba um mini mish gwom pem gam is kata moye?

6

1 Dhali ’ko’di mii yansan mo tani Yesus yaki’d mo mmo’ciṯẖa/ gap̱ ma Al ma Jaliil mo a’di jin ta’da Al ma Thabariyya mo be. 2 Dhala waambuhany ’kwani baṯẖki a’di nsho’k mo haali/ uni mishki miimer kun miikina a’di gom uni gwansan kun ’koshkina ’ba’th mo be. 3 Dhala Yesus a’di yaki’d e ’kuwosh mo dhali a’di ki c̱a’ba ’cesh nyaḵki imanciḵ a’di gwo mo be. 4 Dhali Mompe’kup̱anyolos jin yuḵuwa yuḵ gi ’Kwani Yahuuda/ ’dishki’d mo be. 5 Dhali yan’ko’d mmo’deka a’di em piti ki mis mo dhali mmomisha a’diya waambuhany ’kwani mmop̱u’du/ i a’di mo tani Yesus ki owa P̱ilibbus gwo mo ki: ’Peni mana imina ana iyol maa mo jin mina ’kwani gwansan wakan i’taki shwa mo? 6 Gwo yansan okina a’di mo mmopal a’di mo haali/ a’di mishki’d ki is piti gom to jin mina a’di ’taki mii mo be. 7 P̱ilibbus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Ariyaal iss ’kwanimpa ipe’de/ midi ’taki diki yol maaŋḵuthu’d mmo’kosh jwa mo gom uni ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ mmo’ceṯẖ bwa ime’d ki gwa’d gwa’d mo. 8 Jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni imanciḵ a’di gwo jin yuḵkunu gway ka Andaraawus mo jin ta’da kam ma Simaan Buṯerus mo o a’di gwo mo ki: 9 A’ciŋ kamu/ di’di mahan jin ta’d gi maaŋḵuthu’di mudhe’d ’peni emen posa kamu/ mo dhali to yi’de/ isu/ mo. Hili uni gwansan minu miiya tinta ibwaman ’kwani ka ris kun wakan mo? 10 Yesus ki o gwo mo ki: Ṯuci ’kwani mmo’ko ’pena ’cesh mo. Dhali asho ’bina e ki ’bi mo. Wakan ’kwaniŋ gwas uni ’kokina ’cesh mo dhali mondeŋ jin deŋkunu uni e mo tani wana e ka alaap̱i mudhe’d mo be. 11 Yan’ko’d Yesus ki bu’th maaŋḵuthu’d mo dhali ki a’di ’borki’da ’bor bwa i is mo tani a’di ki c̱iki uni gwansan kun ’kokina ’cesh mo. Dhali to yi’de/ si’da/ miikunu wakansan mo me’d jin ŋap̱kina uni a’di mo be. 12 Dhali ki shwam buni jin shwakina uni a’di ikap̱ mo tani a’di ki ṯor imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: Tuli kuluny maa kun uru ’kup̱ is mo ki jan ṯal ’deŋ kamu/ minu ’taki diki this e mo be. 13 Wakan uni tulki uni is mo dhali ’tu’dkina nura/ ka ’kume’d i’ce’dka su/ ki kuluny maa ’peni maaŋḵuthu’di mudhe’d ’peni emen posa kamu/ mo, kun dhalkina uni gwansan kun shwakin mo be. 14 Dhali ki ’kwani p̱arki miimer e mo jin miikina a’di mo tani uni o gwo mo ki: Wathi/ yansan ka jiŋ gana/ ta’da manc̱i gwo mo a’di jin midi yayu/ i mony’cesh mo be. 15 Dhali yan’ko’d mmonyiṯẖkina a’di uni mo ki uni muruni iiyu/ mo dhali bu’th a’di ki ’bi’th mo mmokar a’di ka maliḵ mo tani Yesus yaki’d mo doḵ/e e ’kuwosh mo a’di ’de/ mo be. 16 Ki mom’pimpili/ p̱u’dki’d mo tani imanciḵ a’di gwo uni iikin ka luŋgu’b eya al mo, 17 mmosekina uni e bwam ma ḵur mo dhali mmoṯel ii ’pen mo mmo’ciṯẖa/ gap̱ ma al e Paŋ Kap̱ranahuum mo. Dhali mo dhuruma/ dhurum mo be dhala Yesus diki yayu/ i uni naskina/ mo be. 18 Dhali yi’de/ birki bakal mo haali/ ’tham poshki’d kagahara mo be. 19 Dhali ki uni ’koshki cwa is me’d ŋaṯgini kwara mo walla idoŋon mo tani uni p̱arkina Yesus e mo mmoya ki sho’k e ’kup̱a al mo dhali a’di ’dishki’da ḵur is mo be. Dhali uni ḵo/kina ḵo/ is kagahara mo. 20 Hili a’di ki o uni gwo mo ki: Aha/ a’dan be. Dhalku/ is ki ḵo/ mo ma. 21 Dhali yan’ko’d uni ’kunykina bwa mo dhali bu’th a’di e bwam ma ḵur mo, dhali ki jahanne/ aḵur a’di p̱u’dki’d e mo jin ’kokina uni mmo/ii mo be. 22 Dhali ka cim jiŋ ’ko’d mo tani ’kwani kun ’kokina ’bana gap̱a kamu/ mo tani mishki mo mo ka ḵur diki’d jasi ṯal ’de/ imun mo, dhala Yesus diki se aḵur mo nyaḵki imanciḵ a’di gwo mo, hili imanciḵ a’di gwo uni iikin uni ’cena mo be. 23 Bahili jasa ḵur ’peni Pan Thabariyya mo tani p̱u’dkin mo mmo’dish mo is mo e mo jin shwakina uni maaŋḵuthu’d mo ’ko’di Tap̱a ’borki’da Arumgimis bwa i is mo be. 24 Wakan ki ’kwani mishkin ka Yesus diki di imun mo tani walla imanciḵ a’di gwo mo tani uni ki is buni seki bwam ma ḵur mo dhali ii e Paŋ Kap̱ranahuum mo mmoŋap̱a Yesus mo be. 25 Dhali ki uni gamki a’di e ’bana gap̱a ala kamu/ mo tani uni ki o a’di gwo mo ki: Rabbi, /e yayini mahan kakasja mo? 26 Dhala Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki: Um ŋap̱i aha/, yisa mmop̱arkina um miimer e mo yisa, hili mmoshwakina um maaŋḵuthu’d ikap̱ mo be. 27 Dhalku/ ki miiya ṯu’c gom tonṯe/ mo jin midi ’ce’d sho’k mo hili gom tonṯe/ jin midi ’dim ’kup̱ ntagi moŋ’koki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo, a’di jin mina Ya/ gi ’Kwani ic̱i um mo. Haali/ e a’di mo tani Arumgimis jin ta Com mo a’di ’dap̱ki gwom piti ’twa/ ki a’di mo be. 28 Dhali yan’ko’d uni ki o a’di gwo mo ki: Aman mina mii miiya ta mo mmomii mii ma ṯu’c ma Arumgimis mo? 29 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Mii yaase a’di ta mii jin minu mii goma Arumgimis mo ba/ ki um mini gam a’di gwo is mo, a’di jin hashkina a’di ki yayu/ mo be. 30 Wakan uni ki o a’di gwo mo ki: Ki miimer wakata imina /e imii mo jin mina aman i’taki p̱ar e mo dhali gam /e gwo is mo? Mii gi wakata imiikina /e mo? 31 Ibabam bam shwakina manna mo e mombwaasho mo me’d Gwo ma Arumgimis jin ’kwarkunu mo jin o ki: A’di c̱iki uni maaŋ gana/ ’peni momis mmoshwa mo be. 32 Dhali yan’ko’d Yesus ki o uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki: AMusa, yisa a’di ic̱iki um maa yan ’peni momis yisa. Ababam pem a’di c̱iki um maaŋ gana/ yan ’peni momis mo be. 33 Haali/ maa ma Arumgimis a’di ta a’di jin p̱u’dki’da ’cesh ’peni momis mo dhali c̱i mondiki/e e ’kwaniny’cesh mo. 34 Uni ki o a’di gwo mo ki: Tap̱a, c̱i am maa yansan isa yempa/ mo ma. 35 Yesus ki o uni gwo mo ki: Aha/ tana maa gi mondiki/e mo be. A’diyin jin yayi’di aha/ mo tani mina ṯe/ diki bu’th mo, dhali a’di jin gam aha/ gwo is mo tani mina yi’de/ diki bu’th ki sule/ mo be. 36 Hili aha/ ṯora um gwo mo ki: Um p̱arki aha/ e mo tani dhali um ’koki gam aha/ gwo is naskina/ mo be. 37 Aris uni ’baar mo kun c̱ikin ma Baba aha/ mo tani uni mini iiyu/ i aha/ mo, dhali a’di jin midi yayu/ i aha/ mo tani aha/ mina diki ur a’di ka pije/ mo be. 38 Haali/ aha/ p̱u’dkina i mony’cesh yansan ’peni momis mo, yisa mmomii ki bwam pem yisa, hili ki bwa gi a’di jin hashki aha/ mo be. 39 Dhali a’di yansan ita bwam piti jin hashki aha/ mo, ki aha/ mina diki this jan ṯal ’deŋ kamu/ e mo ’pena ris uni gwansan kun c̱ikina a’di aha/ mo, hili aha/ mina ’de’k uni ka cim jiŋ ’ko’d mo be. 40 Haali/ a’di yansan ita bwa ma Babam pem mo, ki aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun p̱arki Ya/ e mo dhali gam gwo is e a’di mo tani mini ’taki ta gi moŋ’koki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo. Dhali aha/ mina ’de’k uni ka cim jiŋ ’ko’d mo be. 41 Dhali yan’ko’d ’Kwani Yahuuda/ uni miikina gumgum ap̱o/ a’di mo haali/ a’di oki gwo mo ki: Aha/ tana maa jin thulki’d ’peni momis mo be. 42 Uni o gwo mo ki: Wathi/ yan diki ta aYesus mo? a’di jin ta Ya/ ma Yuusup̱ mo. ’Kona ana ki mish com dhali kum mowa? Ba ata ona a’di gwo mo shwane/ ki: Aha/ thulkina ’peni momis mo? 43 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Dhalka gumgum ki mii e bwam um um ’cena kan mo. 44 Wathin ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’da jin midi yayu/ i aha/ isi ciki/ Ababa jin hashki aha/, a’di dirki a’di mo. Dhali aha/ mina ’de’k a’di ka cim jiŋ ’ko’d mo be. 45 A’di ta gwo jin ’kwarkina imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo ki: Dhali uni ’baar mo min ma Arumgimisi ṯor mo. Ki aris uni ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun mini ciḵ gwo mo dhali da/ar ’pena Baba mo tani uni mini i/iiyu/ i aha/ mo be. 46 Wathin ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’da jin p̱arki’da Baba e mo, hili isi ciki/ jasi a’di jin ta ji ’peni Arumgimis mo, a’di mishki’da Baba mo be. 47 Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki: A’diyin jin gamki gwo is mo tani ta’d gi mondiki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba mo be. 48 Aha/ tana maa gi mondiki/e mo be. 49 Ibabam bum shwakina manna e mombwaasho mo dhali uni wukin mo be. 50 A’di yansan ta maa jin thulki’d ’peni momis mo jin mina wathi/ ’taki shwa mo tani dhali a’di midi diki wu mo be. 51 Aha/ tana maa jin di’d ki e jin thulki’da ’cesh ’peni momis mo. Waḵki/ wathin ṯal ’deŋ kamu/ jin midi shwa maa yansan mo tani a’di midi di ki e ki sule/ sule/ mo. Dhali maa jin miga/ c̱i gom moŋ’koki/e gi ’kwaniny’cesh mo tani a’di ta buŋgwar is pem mo be. 52 Dhali yan’ko’d ’Kwani Yahuuda/ uni su’kkin ki gwo e bwaman c̱em buni mo mmo/o gwo mo ki: Ki wathi/ yansan midi c̱i ana buŋgwar is piti mmo’ka manakan? 53 Dhali wakan aYesus ki o uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki: Isi ciki/ waḵki/ um ’koki ’ka shuman is gi Ya/ gi ’Kwani mo dhali p̱i abas piti mo tani um mini ’koki ta gi moŋ’koki/e e is bum mo be. 54 A’diyin jin ’ka buŋgwar is pem mo dhali p̱iya bas pem mo tani a’di ta’d gi mondiki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo dhali aha/ mina ’de’k a’di ka cim jiŋ ’ko’d mo be. 55 Haali/ buŋgwar is pem a’di ta tonṯeŋ gana/ mo be dhali abas pem a’di ta to jin minu p̱i jin ta jiŋ gana/ mo be. 56 A’diyin jin ’ka buŋgwar is pem mo dhali p̱iya bas pem mo tani a’di nyaḵki c̱a’b e aha/ mo dhali aha/ e a’di mo be. 57 Dhali me’da Babam pem jin di’d ki e mo dhali hash aha/ mo tani dhali aha/ dina ki e mo goma Baba mo, wakan a’diyin jin midi ’ka aha/ mo tani midi di ki e mo gom aha/ mo be. 58 Yansan ta maa jin thulki’da ’cesh ’peni momis mo, yisa waki jin shwakina icim dhali wu mowa. A’di jin midi shwa maa yansan mo tani midi di ki e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo be. 59 Gwo yansan okina a’di e gu’b gi montul is buni mo me’d jin ṯorkina a’di uni gwo mo e Paŋ Kap̱ranahuum mo be. 60 Imanciḵ a’di gwo ka ris ki uni ciḵki gwo yansan mo tani uni o gwo mo ki: Gwo yansan ’bitha’bi’th mo be. Aja a’di imidi mish a’di ciḵ mo? 61 Hila Yesus a’di nyiṯẖki’d ki is piti mo ki imanciḵ a’di gwo miiki’da gumgum mo isi gom gwo yan mo tani dhali o uni gwo mo ki: Um si’da/ kolkunu mo gom gwo yansan mo de? 62 Waḵki/ wakan mo tani gwo midi wakataye waḵki/ um ki p̱ar Ya/ gi ’Kwani e mmoseku/ e mo jin dina a’di ’thissa/ mo? 63 A’di ta shi/in jin c̱i moŋ’koki/e mo. Buŋgwar is a’di aṯẖa/aṯẖ mo. Gwo jin ṯorka/ um mo tani uni ta shi/in dhali moŋ’koki/e mo be. 64 Hili unin tiya ’kokini bwam um mo kun ’koki gam gwo is mo. Haala Yesus mishki’d ’peni ka muŋ’kup̱ nṯwa/a/ mo uni gwansan kun mini ’koki gam gwo is mo dhali a’diyin jin midi ’taki ’ciṯẖ a’di is ki gwo mo be. 65 Dhali a’di ki o gwo mo ki: Gom gwo gi wakan mo tani a’di iṯorka/ um gwo mo ki jan ṯal ’deŋ kamu/ midi moli yayu/ i aha/ mo, hili isi ciki/ a’di imin ma Babam pemi c̱i a’di mo be. 66 ’Ko’di mii yansan mo tani imanciḵ a’di gwo ka ris yeki gwo is mo dhali ’koki nyaḵ ii ki a’di mo be. 67 Yesus ki o uni gun ’koni ’kume’d i’ce’dka su/ gwo mo ki: I/um si’da/ mini ii mo ’taa? 68 Simaan Buṯerus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Tap̱a, ki am mina ii aja mo? Ki /e a’di ita gi gwo gi mondiki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo. 69 Dhali aman gamkina gwo is mo dhali shorkina is mo dhali mish mo mo ki /e ta jan ṯal ’de/ jin ḵogu mo ’peni Arumgimis mo be. 70 Dhala Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Dika/ ki kwany umi ’kume’d i’ce’dka su/ mo dhali jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni bwam um mo tani ta tap̱a ma ruma ’cesh mowa? 71 A’di oki gwo kan goma Yahuusa jin ta ya/ ma Simaan Isḵariyuuṯi, haali/ a’di ta jan ṯal ’de/ ’peni uniŋ ’kume’d i’ce’dka su/ mo jin midi ’ciṯẖ a’di is ki gwo mo.

7

1 ’Ko’di mii yan mo tani Yesus yaki’d e Pany Jaliil mo. A’di ushki ya Pa Yahuudiyya mo haali/ ’Kwani Yahuuda/ uni ŋap̱ki a’di mmo’kosh jwa mo be. 2 Dhali ayuḵ gi ’Kwani Yahuuda/ jin yuḵuwa yuḵ mo gom Gu’b C̱iŋa/ mo tani ’dishki’d mo be. 3 Wakan ikam piti o a’di gwo mo ki: Dhali mo yan mo dhali yayi e Pa Yahuudiyya mo ki imanciḵ /e gwo mini ’taki p̱ar miim pini e jin miikina /e mo. 4 Haali/ wathiŋ kamu/ yisa di’da jin miiki’da ṯu’c ka ’di/ mo waḵki/ a’di ona bwa ki miim piti minu mish eya tente/ mo. Waḵki e mii to gwansan mo tani ṯori is pini eya tente/ e ’kwaniny’cesh mo. 5 Haali/ ikam piti si’dayi ’koki gam a’di gwo is mo be. 6 Dhala Yesus ki o uni gwo mo ki: Mom pem diki p̱u’d naskina/ mo be, hili mom bum uni ’kokin isa yempa/ mo. 7 ’Kwaniny’cesh ’koki shi/ umi e mo, hili uni shi/ki aha/ i e mo haali/ aha/ ṯorkina uni gwo ki miim buni kun miikina uni mo tani ta thus ki thus mo be. 8 Iiku/ um mo ma eya yuḵ jin yuḵu ka tul ’kup̱ ki is bum mo. Aha/ mina diki ya eya yuḵ jin yuḵu mo haali/ mom pem diki p̱u’d mo mmothim mo naskina/ mo. 9 Gom gwo jin ona a’di kan mo tani a’di c̱a’bki’d e Pany Jaliil mo be. 10 Hili ŋ’ko’d ki ikam piti iikin ka gagamis e mo ma yuḵ jin yuḵu mo tani yan’ko’d a’di si’da/ yaki’d ka gagamis mo, yisa ya’d eya tente/ yisa, hili ka ḵwal is mo be. 11 Dhali ’Kwani Yahuuda/ ’kokin mo mmoŋap̱ a’di ka cim jin yuḵuwa yuḵ mo dhali o gwo mo ki: Mane a’di sa/? 12 Dhala dhana gumgum miikin ma waambuhany ’kwani mo gom a’di mo. Kun tiya o gwo mo ki: A’di ta wathi/ jin ’boro’d mo be. Dhali kun tiya o gwo mo ki: Yisa. A’di suski ’kwani mmodheres mo be. 13 Bahili gom ’Kwani Yahuuda/ mo tani wathin ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’da jin oki gwo eya tente/ gom a’di mo be. 14 Dhali ibwaman ma yuḵ jin yuḵu mo tani Yesus yaki’d ka gagamis mo e gu’b gi mondheleladhelel mo dhali ṯor gwo mo be. 15 Dhali ’Kwani Yahuuda/ merkin mo gom gwom piti mo dhali o gwo mo ki: Ki wathi/ yansan mishki gwo ’peni mana kan mo ki a’di diki di mo naskina/ mmomish gwo deŋ e mo? 16 Wakan aYesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Gwom pem jin ṯorka/ mo tani diki ta jim pem mo, hili ta ji gi a’di jin hashki aha/ mo be. 17 Waḵki/ wathiŋ kamu/ ona bwa ki mii bwam piti mo tani a’di midi mish mo mo waḵki/ gwo jin ṯoru ta jim ma Arumgimis mo walla waḵki/ aha/ ṯora gwo ki moshirr pem gana/ mo be. 18 A’diyin jin oki gwo ki moshirr pitiŋ gana/ mo tani a’di ŋap̱ki monyca ki is piti mo. Hili a’diyin jin ŋap̱ki monyca gi a’di jin hashki a’di mo tani ta jiŋ gana/ mo dhali mii kun ’koki ta kuŋ ḵar/e yisa ’kona e a’di mo be. 19 Din ma Musa ki c̱i um gwoŋḵan jin c̱inu mowa? Dhali jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni um yisa di’da jin dhuki gwoŋḵan jin c̱inu mo. Ata iŋap̱kina um aha/ mmo’kosh mo? 20 Dhali ’kwani ki thoḵ a’di gwo mo ki: /E tan ga ruma ’cesh mo. Aja iŋap̱ki /e mmo’kosh jwa mo? 21 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Aha/ miikina jasi ton ṯal ’de/ mo dhali umi ’baar mo merkin mo gom a’di mo be. 22 AMusayi ic̱iki um gwo mo gom mo jin minu ’ciṯẖa/ munyjal yis mo (dhali a’di yisa jasi ’pena Musa, hili ’peni ibabam bum mo) dhali um ki ’ciṯẖ wathiŋ gwaṯẖa munyjal yis piti ka cim ma pesu/ mo be. 23 Waḵki/ ka cim ma pesu/ wathiŋ gwaṯẖ ki bu’th mo jin ’ciṯẖuwa munyjal yis mo tani wakan gwoŋḵan jin c̱in ma Musa mo tani minu ’koki ’taki ’ce’d mo. A/um mii aha/ ka nyor mmowac̱ka/ buŋgwar is gi wathi/ ka ’bimpil mmo’bor mo ka cim ma pesu/ mowa? 24 Dhalku/ gwo ki dwall eya p̱or ma pije/ kan mo, hili dwalli gwo ki dwall gana/ ka ḵar/e mo. 25 ’Kwanin tiya ’peni Pa Urushaliim oki gwo wakan mo ki: Ki a’di diki ta wathi/ a’dana jin ŋap̱kina uni mmo’kosh mowa? 26 Dhali a’di di’di mahan shwane/ mmoṯor gwo eya tente/ mo dhali uni ’koki o gwoŋ kamu/ e a’di mo. A/mina uni gwansan kun ta gi moshirr imish ki a’di yansan ta’da Ḵrisṯẖos ’te/sana? 27 Bahili aman mishkina mo jin yayina wathi/ yansan ’peni cine/ mo dhali ka Ḵrisṯẖos minu piyu/ ’kwani i is mo tani wathin ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’da jin midi mish mo jin yayina a’di ’peni cine/ mo be. 28 Wakan Yesus ki ṯor uni gwo mo eya tente/ mo me’d jin ṯorkina a’di gwo e gu’b gi mondheleladhelel mo mmo/o gwo mo ki: Um mishi aha/ mo dhali mo jin yayika/ ’peni cineyi? Hili aha/ dinaki yayu/ ki bwam pem mo. A’di jin hashki aha/ mo tani ta a’diŋ gana mo, dhali a’di tani ’kona um ki mish mo be. 29 Aha/ misha a’di mo haali/ aha/ yayina ’peni a’di mo dhali a’diyi ihashki aha/ mo be. 30 Wakan uni ŋap̱ki bway mo mmobu’th a’di mo, hili wathin ṯal ’deŋ kamu/ diki kar me’d piti ap̱o/ a’di mo haali/ mom piti diki p̱u’d naskina/ mo be. 31 Dhali hili ’kwani ka ris gamki a’di gwo is mo dhali uni o gwo mo ki: A/ki me’d jin minu piya Ḵrisṯẖos ’kwani i is mo tani a/mina a’di mii miimer ki nyanye/ mmobol ku gi miina wathi/ yansan e mowa? 32 Dhali ’Kwani P̱arisiyiin ciḵkina waambuhany ’kwani mmomiikina uni agumgum kan mo gom a’di mo, dhali igasiis kun can mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin hashka iboliish mo mmobu’th a’di mo be. 33 Dhali yan’ko’d Yesus ki o uni gwo mo ki: Aha/ mina di e um ari’ceenne/ mo dhali yan’ko’d aha/ mina ya e a’di jin hashki aha/ mo be. 34 Um mini ŋap̱ aha/ mo dhali um mini ’koki gam aha/ mo haali/ mo jin miga/ ya mo tani mina um moli iiyu/ mo be. 35 Dhali ’Kwani Yahuuda/ oki gwo ka rem ’kup̱ mo ki: Ki mana dina wathi/ yansan gwo ibwa mo mmoya mo jin mina ana ’koki gam a’di mo? A’di dina gwo ibwa mo mmoya mo e bwaman ’Kwani Yahuuda/ kun c̱ekerkunu bwa mo e bwaŋ ’Kwaniŋ Griḵi mo dhali ṯor ’Kwaniŋ Griḵi gwo mo ’taa? 36 Ki ’pemen gwo yan jin ona a’di ta’da taye? jin ona a’di ki: Um mini ŋap̱ aha/ mo tani dhali um mini ’koki gam aha/ mo, dhali, Mo jin dika/ nycine/ mo tani mina um mol iiyu/ icine/ mo be. 37 Dhali ka cim jiŋ ’ko’d ki mo ma yuḵ jin yuḵu ka tul ’kup̱ mo tani a’di jin ta’da cim jin caaca mo tani Yesus doshki’d ki mis mo dhali ṯor gwo eya tente/ mo mmo/o gwo mo ki: Waḵki/ wathin ṯal ’deŋ kamu/ budha yi’de/ mo tani dhalki a’di yayi’di aha/ mo dhali p̱i mo. 38 A’diyin jin gamki aha/ gwo is mo tani dhalki a’di yayi’di aha/ mo, dhali dhalki a’diyin jin gamki aha/ gwo is mo tani p̱i a’di mo, me’d Gwo ma Arumgimis jin ’kwarkunu mo jin o gwo mo ki: ’Peni bwam ma dum piti mo tani a’di mina yi’deŋ ḵumma/ jin di ki e igusu/ mo be. 39 Dhali gwo yansan jin okina a’di mo tani okina a’di gom Shi/in mo, jin mina a’di c̱i gom uni gwansan kun gamki a’di gwo is mo kun muruni bu’th a’di mo be. Haali/ Shi/in a’di dinuki c̱iyu/ naskina/ mo haala Yesus naskina/ dinuki kar cam piti eya tente/ mo be. 40 Ki uni ciḵki gwo gwansan mo tani ’kwanin tiya o gwo mo ki: Wathi/ yansan ta’da manc̱i gwo ma Arumgimis ka jiŋ gana/ mo be. 41 Dhali kun tiya ki o gwo mo ki: Wathi/ yansan a’di ta’da Ḵrisṯẖos mo. Hili kun tiya o gwo mo ki: A/Ḵrisṯẖos midi piyu/ mo ’peni Pany Jaliila? 42 Dina Gwo ma Arumgimis jin ’kwarkunu mo ki o gwo mo ka Ḵrisṯẖos midi pi ’peni emen ma Dawuu’d mo? dhali minu piyu/ ’peni Pam Beeṯlaham, a’di jin ta pa jin din ma Dawuu’d nycine/ mo? 43 Wakan mondher bwa di’di bwaman ’kwani gom a’di mo be. 44 Unin tiya ona bwa ki bu’th a’di mo, hili wathin ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’da jin karki me’d ap̱o/ a’di mo be. 45 Dhali iboliish uni doḵkin ka nyaŋ’ko’d mo e igasiis kun can mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin mo, uni gun oki uni gwo mo ki: Atinta ’kona um ki guyu/ a’di mo? 46 Dhali iboliish ki thoḵ uni gwo mo ki: Wathiŋ kamu/ yisa di’da jin ṯorki gwo me’d wathi/ yansan mo be. 47 Dhali ’Kwani P̱arisiyiin ki thoḵ uni gwo mo ki: A/ki um si’da/ suskunu idheres mo de? 48 A/kun tiya ’peni ’kwani kun ta gi moshirr walla ’Kwani P̱arisiyiin gamki a’di gwo is mowa? 49 Hili awaambuhany ’kwani gwahan uni molki gwoŋḵan jin c̱inu mo dhali um jeekunu jwa mo be. 50 Dhala Nikudimus a’di jin yaki’di a’di mon’thiny nṯwa/a/ mo tani dhali a’di jin ta jan ṯal ’de/ ’peni uni mo jin oki uni gwo mo ki: 51 A/gwoŋḵan bana jin c̱inu mo midi dwall wathi/ gwo ka wuny isa, nṯwa/a/ mo ki uni ’koki dhu ’ce mo mmociḵ a’di mo dhali da/ar a’di jin miikina a’di mowa? 52 Dhali uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: /E si’da/ ta wathi/ ’peni Pany Jaliil ’taa? Aggi. Ŋap̱i mo ma dhali /e mini p̱ar e mo haala manc̱i gwo ma Arumgimisa kamu/ yisa di’da jin midi piyu/ mo ’peni Pany Jaliil mo. 53 Uni iikin e gu’b buni ki she/ ki she/ mo be.

8

1 Hila Yesus yaki’d mo e ’Kuwosh Seṯuun mo be. 2 Dhali mon’thamo/ ka ’tum mo tani a’di p̱u’dki’d e gu’b gi mondheleladhelel doḵ/e mo. Aris ’kwani ’baar mo p̱u’dkini a’di mo. Dhali a’di c̱a’bki’da ’cesh mo dhali ṯor uni gwo mo be. 3 Dhali iman’kwar to mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin uni suskina ’bomi a’di mo jin bu’thkunu mo e momii miinyc̱al mo, dhali uni ki kara yimi bwaman mo be. 4 Dhali uni ki o a’di gwo mo ki: Manṯor Gwowa, a’bom yansan a’di bu’thkunu mo e mo jin miina a’di miinyc̱al mo be. 5 Dhali gwoŋḵan jin c̱in ma Musa mo ḵanki aman gwo mo mmo’kosh wathi/ gi wakansan ki wosh mo be. Gwom pini wakatintaye jin mina /e i/o mo goma yim mo? 6 Mii yansan miikina uni mmopal a’di mo ki uni mini ’taki ta gi gwo mmo/o ap̱o/ a’di mo. Dhala Yesus c̱a’bki’d ki ji luŋ mo dhali ’kwara ’cesh ki me’d piti mo be. 7 Dhali ki uni ’kon mo mmoṯirrish a’di ki gwondoṯ mo tani a’di doshki’d ki mis mo dhali o uni gwo mo ki: Dhalki a’di jin dara’d gi miinthus e bwam um mo tani iyip̱i woshi ṯwa/a/ mo mmo’kosha yim mo. 8 Dhali ki jahanne/ a’di c̱a’bki’d ki ji luŋ mo dhali ’kwara ’cesh ki me’d piti mo be. 9 Hili ki uni ciḵki a’di mo tani uni iikin ka pije/ ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo mmoṯel ’pen ’peni a’di jin ca’d mo, dhala Yesus dhalkunu a’di ’de/ mo nyaḵka ’bom jin doshki’di bwambori a’di mo be. 10 Dhala Yesus ki hil mo mo dhali owa yim gwo mo ki: A’boma, mane uni mane? Dina wathin ṯal ’deŋ kamu/ ki waḵ /eya? 11 Ayim ki thoḵ gwo mo ki: Wathi/ yisa di’da Tap̱a. Dhala Yesus ki o a’di gwo mo ki: Wakan si’da/ aha/ dinaki waḵ /e mo be. Yaku/ mo ma dhali dhalku/ miinthus ki mii doḵ/e mo. 12 Doḵ/e Yesus ki ṯor uni gwo mo mmo/o ki: Aha/ tana moŋkush gi ’kwaniny’cesh mo be. A’di jin midi baṯẖ aha/ nsho’k mo tani midi diki ya e mondhurumi’d mo. Hili a’di midi ta gi moŋkush gi mondiki/e mo be. 13 Dhali yan’ko’d ’Kwani P̱arisiyiin ki o a’di gwo mo ki: /E ṯori gwo ki is pini ba/. Gwom pini jin ṯora /e mo tani diki ta gwoŋ gana/ mo be. 14 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Ba isi waḵki/ gwo jin ṯorka/ gom is pem mo tani gwom pem jin ṯorka/ mo tani ta gwoŋ gana/ mo haali/ aha/ misha mo jin yayika/ ’peni cine/ mo dhali mo jin yaka/ iya mo si’da/ hili um ’koki mish mo jin yayika/ ’peni cine/ mo walla mo jin yaka/ iya mo be. 15 Um dwalli gwo isi gom buŋgwar is mo. Aha/ dinaki dwall jan ṯal ’deŋ kamu/ gwo mo be. 16 Ba isi waḵki/ gwo jin dwallka/ mo tani gwon dwall pem ta gwoŋ gana/ mo haali/ aha/ yisa dina aha/ ’de/ mo jin dwalli gwo mo, hili aha/ dhali Ababam pem jin hashki aha/ mo be. 17 E gwoŋḵan bum jin c̱inu mo, a’di jin ’kwarkunu mo mmo/o gwo mo ki: Gwo jin c̱ina ’kwani su/ mo tani ta gwoŋ gana/ mo be. 18 Aha/ ṯora gwo gom is pem mo dhali Ababam pem a’di jin hashki aha/ mo tani a’di ṯorki gwo gom aha/ mo be. 19 Wakan uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Mane Cim mane? Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Um ’koki mish aha/ mo walla Ababam pem mo. Waḵki/ um mishi aha/ mo tani um mini ’taki misha Babam pem si’da/ mo be. 20 Gwo gwansan okin ma Yesus e mo jin dhunuwa guurush mo me’d jin ṯorkina a’di ’kwani gwo e gu’b gi mondheleladhelel mo. Hili wathin ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’da jin bu’thki a’di mo haali/ mom piti diki p̱u’d naskina/ mo be. 21 Doḵ/e a’di ki o uni gwo mo ki: Aha/ yana ya mo dhali um mini ŋap̱ aha/ mo dhali um mini wu mo e miinthus bum mo. Dhali mo jin yaka/ iya icine/ mo tani um mini mol iiyu/ mo be. 22 Dhali yan’ko’d ’Kwani Yahuuda/ ki o gwo mo ki: Mina a’di ’kosh is piti jwa mo ’taa? me’d jin ona a’di gwo mo ki: Mo jin yaka/ iya mo tani mina um moli iiyu/ mo be. 23 Dhali a’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Um ’pena ’cesh yan mo. Aha/ ’peni momis mo. Um ita ku gi mony’cesh yan mo. Aha/ dinaki ta ji gi mony’cesh yan mo be. 24 Aha/ ṯora um gwo mo ki um mini wu mo e miinthus bum mo, haali/ um mini wu mo e miinthus bum mo isi ciki/ um mini ’taki gam aha/ gwo is mo ki aha/ tana a’di mo be. 25 Dhali uni ki o a’di gwo mo ki: /E sa/ tana ja mo? Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Ma isi gwo yin jin ṯorka/ um mo ’peni ka muŋ’kup̱ mo tani a’di iṯorkika/ umi ’baar mo be. 26 Aha/ tana gi gwon tiya ka ris mmo’taki o gom um mo dhali mmo’taki dwall si’da/ mo tani hili a’di jin hashki aha/ mo tani ta a’diŋ gana/ mo, dhali aha/ ṯorkina a’di i’kwaniny’cesh mo gwo jin ciḵka/ ’peni a’di mo be. 27 Dhali uni ’koki mish gwom piti ’ban mo jin okina a’di uni mo gom gwony Com mo be. 28 Dhali wakan aYesus ki o uni gwo mo ki: Ki um mini ’de’k Ya/ gi ’Kwani mo tani yan’ko’d um mini mish mo mo ki aha/ tana a’di be dhali ki aha/ dinaki mii ton ṯal ’deŋ kamu/ ki moshirr pem ki is pem mo, hili jasi uni kun okika/ kun ṯorkin ma Baba aha/ mo be. 29 Dhali a’di jin hashki aha/ mo tani a’di di’d e aha/ mo. A’di diki dhal aha/ ’pen mo haali/ aha/ miina to isa yempa/ kun ’borki a’di bwa mo be. 30 Me’d jin ṯorkina a’di gwo wakan mo tani ’kwani ka ris gamki a’di gwo is mo be. 31 Dhali yan’ko’d Yesus ki o ’Kwani Yahuuda/ gwo mo, uni kun gamki a’di gwo is mo ki: Waḵki/ um mini ṯikir ’ko mo e gwom pem mo tani um ka jiŋ gana/ mini ta imanciḵ aha/ gwo mo be. 32 Dhali um mini mish gwoŋ gana/ mo. Dhali gwoŋ gana/ midi dhu um ki ’kus mo be. 33 Uni thoḵki a’di gwo mo ki: Aman tana emen ma Ibrahiim mo dhali aman ’konaki ta c̱iŋkina/ gi ’kwanin tiya mo. Ba ata i/ona /e gwo mo ki: Um minu dhu ki ’kus mo? 34 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki: Aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun miiki miinthus mo tani uni ta c̱iŋkina/ gi miinthus mo be. 35 Dhali c̱iŋkina/ yisa mishi ṯikir c̱a’b e gu’b ki sule/ ki sule/ mo, hili ya/ a’di ṯikirki c̱a’b ki sule/ sule/ mo be. 36 Wakan waḵki/ Ya/ dhu um ki ’kus mo tani um ka jiŋ gana/ mini ’ko ki ’kus mo be. 37 Aha/ misha ki um ta emen ma Ibrahiim mo. Bahili um ŋap̱ki aha/ mmo’kosh mo haali/ gwom pem diki gam monyc̱a’b e um mo be. 38 Aha/ ṯorkina gwo ki to jin mishkika/ ’pena Babam pem mo dhali um miiki to jin ciḵa um ’pena babam bum mo be. 39 Uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Ibrahiim ta’da babam bam mo. Dhala Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Waḵki/ um mini ’taki ta uc̱i ma Ibrahiim mo tani um mini ’taki mii mii kun miin ma Ibrahiim mo be. 40 Hili shwane/ um ŋap̱ki aha/ mmo’kosh mo, wathi/ jin ṯorki um gwoŋ gana/ jin ciḵkina a’di ’peni Arumgimis mo. Mii ma Ibrahiim yisa wakana. 41 Um mii to kun ciḵa um ’pena babam bum mo. Uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aman ’konuki dho’th ki dho’th c̱al mo be. Aman tana ga Baba jin di’d ṯal ’de/ mo a’di jin ta’da Arumgimisi. 42 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Waḵki/ Arumgimis midi ’taki ta Ababam bum mo tani um mini ’taki en aha/ mo haali/ aha/ pikina ’peni Arumgimis mo dhali aha/ yayina ’peni a’di mo. Aha/ dinaki yayu/ ki bwam pem mo, hili ki bwa gi a’di jin hashki aha/ mo be. 43 Atinta ’kona um ki mish gwo jin oka/ ’ban mo? Haali/ a’di wakan mmomola um gwom pem ciḵ mo be. 44 Um ’pena babam bum jin ta tap̱a ma ruma ’cesh mo dhali bwam bum o’d ki mii me’d bwa ma babam bum mo. A’di ta’da man’kosha mee mo ’peni ka muŋ’kup̱ mo dhali a’di dar gi toŋ kamu/ mmomii gom gwoŋ gana/ mo haali/ gwoŋ ganaŋ kamu/ yisa di’da e a’di mo. Ki a’di ki ṯor gwo ka ṯor mo tani a’di ki o gwo mo me’d isi jin di’di a’diyi haali/ a’di ta’da ṯor mo dhali com jin cil ma ṯor mo. 45 Hili haali/ gom gwoŋ gana/ jin ṯorka/ um mo tani um ’koki gam aha/ gwo is mo be. 46 Wathi/ jana ’peni bwam um gamki aha/ ki aha/ dina mii m’ba/ gom miinthus mo? Waḵki/ aha/ ṯora gwoŋ gana/ mo tani ata ’kona um ki gam aha/ gwo is mo si’da/? 47 A’diyin jin ta jim ma Arumgimis mo tani ciḵki’da Arumgimis gwo mo. Dhali gom gwo jin ’kona um ki ciḵ a’di mo tani um ’koki ta ku ma Arumgimis mo be. 48 Dhali ’Kwani Yahuuda/ ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aman ona gwo ki oŋ gana/ ba/ ki /e ta Wathi/ gi Pan Saamira jin taki’d ga ruma ’cesh moyi? 49 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Aha/ dinaki ta aruma ’cesh mo, hili aha/ taḵa Ababam pem mo dhali um ’koki taḵ aha/ mo be. 50 Hili wakan si’da/ aha/ dinaki ŋap̱ monyca ki is pem mo. Jan ṯal ’deŋ kamu/ diki’d jin ŋap̱ki a’di mo dhali a’di midi ta mandwall gwo mo be. 51 Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki: Waḵki/ wathin ṯal ’deŋ kamu/ midi dhu gwom pem mo tani a’di midi diki p̱ar wu e ki sule/ mo be. 52 Dhali ’Kwani Yahuuda/ ki o a’di gwo mo ki: Shwane/ aman misha ki /e tana ga ruma ’cesh mo. Ibrahiim wuki’d mo ba/, me’d jin wukina imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo dhali i/e a’di i/on ki: Waḵki/ wathi/ midi dhu gwom pem mo tani a’di midi diki nyoḵ wu ki sule/ mo be. 53 /E can mo mmobola babam bam ka Ibrahiim e jin wuki’d mo ’taa? Aggi. Dhali imanc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo kun wukin mo. Ki /e si’da/ ṯoshki /e tana ja mo? 54 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Waḵki/ aha/ kara monycam pem mo tani monycam pem di’d ki buthur mo. A’di ta’da Babam pem jin karki aha/ ca eya tente/ mo, a’di jin okina um ki a’di ta’da Arumgimis bum mo be. 55 Hili um ’koki mish a’di mo. Aha/ misha a’di mo be. Waḵki/ aha/ ona gwo ki aha/ mola a’di mo tani aha/ mina ’taki ta aṯor me’d um mo, hili aha/ misha a’di mo dhali aha/ dhuna gwom piti mo be. 56 Ababam bum ka Ibrahiim a’di ’kunykina bwa mo mmop̱ina a’di acim pem e mo. A’di mishki a’di mo dhali ’borkina bwa mo be. 57 Dhali yan’ko’d ’Kwani Yahuuda/ ki o a’di gwo mo ki: /E dina yil ki ’ko/ issu/ i’ce’dka ’kume’d naskina/ mo dhali /e p̱arkina Ibrahiim eya? 58 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki: Nṯwa/a/ ka Ibrahiim diki di mo tani aha/ dikina mo be. 59 Dhali wakan uni ’de’kki wosh mo dhali ’taki ’kosh a’di mo. Hila Yesus bagki is piti mo dhali ya ka pije/ mo ’peni gu’b gi mondheleladhelel mo be.

9

1 Me’d jin yakina a’di ki yampe mo tani a’di mishki wathiŋ kamu/ jin taki’da ja’da/ ’pena dho’th piti jin dho’thkunu a’di kan mo be. 2 Dhali imanciḵ a’di gwo doṯki a’di gwo mo ki: Rabbi, kaja miiki miinthus mo, wathi/ yansan ’taa? walla icom mo, ki a’di dho’thkunu ka ja’da/ kan mo? 3 Yesus ki thoḵ gwo mo ki: A’di yisa ita miinthus gi wathi/ yan mo walla icom mo, hili ki mii ma Arumgimis minu ṯor eya tente/ e a’di mo be. 4 Ana ṯucu ki mii mii gi a’di jin hashki aha/ mo, ki mo di’d ki montee naskina/ mo. Ki mo midi ta mon’thiny mo tani wathin ṯal ’deŋ kamu/ midi mola ṯu’c mii mo be. 5 Me’d jin dika/ e mony’cesh yan mo tani aha/ tana moŋkush gi ’kwaniny’cesh mo be. 6 Me’d jin okina a’di gwo wakansan mo tani a’di ki ’taḵ manya/ a’cesh mo dhali ’thoḵa je ki manya/ mo dhali gwa’c wathi/ e ka je mo be, 7 mmo/o a’di gwo mo ki: Yaku/ mo ma mmolam eya Al Yi’de/ Siluwaam mo (a’di jin ta ’pemen gwo jin onu mo ki: a’di hashkunu mo). Wakan a’di yaki’d mo dhali lamki’d mo dhali doḵki’d ka nyaŋ’ko’d mo mmomish mo mo be. 8 Dhali imanmiiya ṯu’c dhali uni gwansan kun mishki a’di nṯwa/a/ mo mmotana a’di aman’tho to mo tani uni o gwo mo ki: Dina a’di ki ta wathi/ yansan a’di jin c̱a’bki’d dhali ’tho to mo? 9 Kun tiya o gwo mo ki: A’di ta a’di be. Kun tiya o gwo mo ki: Yisa, hili a’di wana e ki a’di mo. A’di ki o uni gwo mo ki: Aha/ tana wathi/ mo be. 10 Uni ki o a’di gwo mo ki: Dhali em pini mishu ḵa’d kataye? 11 A’di ki thoḵ gwo mo ki: Wathi/ jin yuḵu ka Yesus a’di ’thoḵki’da je mo dhali gwa’c aha/ em pem mo dhali o aha/ gwo mo ki: Yaku/ mo eya Siluwaam mo dhali lam mo. Wakan aha/ yakina mo dhali lam mo dhali aha/ bu’thkina momish mom pem mo be. 12 Uni ki o a’di gwo mo ki: Mane a’di mane? A’di ki thoḵ gwo mo ki: Aha/ mola a’di mo be. 13 Dhali uni ki susi wathi/ e ’Kwani P̱arisiyiin mo, a’di jin taki’da ja’da/ ’thissa/ mo be. 14 Dhali a’di ta’da cim ma pesu/ jin miikin ma Yesusa je mo dhali ḵa’d a’di em piti mo be. 15 Dhali ’Kwani P̱arisiyiin doḵ/e ki doṯ a’di gwo mo ki a’di mishi bu’th momish mom piti kata mo. Dhali a’di ki o uni gwo mo ki: A’di karki’da je e em pem mo dhali aha/ lamkina mo tani aha/ mishkina mo mo be. 16 Dhali ’Kwani P̱arisiyiina tiya ki o gwo mo ki: Wathi/ yansan diki di ’peni Arumgimis mo ba/ haali/ a’di diki kara cim ma pesu/ ki jiŋ ḵogu mo. Hili kun tiya o gwo mo ki: A/ki wathi/ jin ta’da manmii miinthus midi mish miimer gi wakansan mii mowa? Mondher bwa di’di bwaman uni mo be. 17 Wakan uni doḵ/e ki o wathiny ja’da/ gwo mo ki: Gwo gi wakata i/ona /e gom a’di mo me’d jin ḵa’dkina a’di /e e mo? A’di thoḵ gwo mo ki: A’di ta’da manc̱i gwo ma Arumgimis mo be. 18 Dhali ’Kwani Yahuuda/ ’koki gam gwo is ki a’di taki’da ja’da/ mo dhali ki a’di bu’thki momish mo mo ntagi uni ki yuḵ icom gi wathi/ jin bu’thki momish mom piti mo be. 19 Dhali uni ki doṯ uni gwo mo ki: A/yan ta ya/m buma, a’di jin ona um ki a’di dho’thkunu ka ja’da/ mo? Ba a’di mishi mo mo kata shwane/? 20 Icom thoḵki gwo mo ki: Aman misha ki a’di yansan ta ya/m bam mo dhali a’di dho’thkunu ka ja’da/ mo be. 21 Bahili a’di mishi mo kata shwane/ sa/? Aman mola mo walla aman ’konaki mish a’di jin ḵa’dki em piti mo. Doṯi a’di mo ma. A’di cana yil mo. A’di midi o gwo gom is piti mo be. 22 Icom oki gwo wakansan mo haali/ uni ḵo/ki ’Kwani Yahuuda/ mo haali/ ’Kwani Yahuuda/ thosonki gwo mo jin gamu me’d mo waḵki/ wathin ṯal ’deŋ kamu/ midi ’taki pi gwo gom a’di mo mmo/o ki a’di ta’da Ḵrisṯẖos mo tani a’di minu ur ka pije/ ’peni gu’b gi montul is buni mo be. 23 A’di ta gwo jin ona icom gwo mo wakan mo ki: A’di cana yil mo be. Doṯi a’di mo ma. 24 Wakan doḵ/e me’di su/ mo tani uni ki yuḵ wathi/ jin taki’da ja’da/ mo dhali o a’di gwo mo ki: C̱iya Arumgimis mom’bor bwa i is mo ma. Aman misha ki wathi/ yansan ta’da manmii miinthus mo be. 25 A’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Waḵki/ a’di ta’da manmii miinthus mo tani aha/ mola mo be. Jasi ton ṯal ’de/ a’di imishka/ mo ba/ me’d jin taka/ ja’da/ mo tani aha/ misha mo shwane/ mo be. 26 Uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Ki a’di mii’da ta i /e mo? Ki e ḵa’da a’di /e kata mo? 27 A’di ki thoḵ uni gwo mo ki: Aha/ ṯorkina um gwo mo hila/ dhali um ushki gwo ciḵ moyi. Ba tinta iŋap̱a um a’di mmociḵ doḵ/e sa/? Um si’da/ ŋap̱an mmowar ki imanciḵ a’di gwo mo ’taa? 28 Dhali uni sorki a’di mo mmo/o gwo mo ki: /E a’di itana manciḵ a’di gwo mo. Hili aman tana imanciḵa Musa gwo mo be. 29 Aman misha ka Arumgimis ṯorki’da Musa gwo mo. Hili gom gwo gi wathi/ yan mo tani aman mola mo mo jin yayina a’di ’peni cine/ mo be. 30 Dhali wathi/ ki thoḵ uni gwo mo ki: Ba mii yansan ta miimer mo be. Ki um ’koki mish mo jin yayina a’di ’peni cine/ mo dhali hili a’di ḵa’dki aha/ em pem mo be. 31 Ana misha mo mo ka Arumgimis diki ciḵ ’twa/ gi imanmii miinthus mo hili waḵki/ jan ’de/ yin jin ta’da manluŋa Arumgimis mo dhali mii bwam piti mo tani Arumgimis ciḵki a’di ’twa/ mo be. 32 Hili ’pena dhamo/ ki suny suny mo me’d jin ṯelkina mony’cesh ’pen mo tani gwo yisa ciḵkunuwa ki jan ṯal ’deŋ kamu/ ḵa’dki’da kamu/ e mo a’di jin dhodhu ka ja’da/ mo. 33 Waḵki/ wathi/ yansan midi ’taki diki di ’peni Arumgimis mo tani a’di midi ’taki mol toŋ kamu/ mii mo be. 34 Dhali uni ki thoḵ gwo mo ki: /E jin dho’thkunu e miinthus kan mo tani dhali mina /e imish am gwo ṯora? Dhali uni ki ur a’di ka pije/ mo be. 35 Dhala Yesus ciḵki gwo ki uni urki a’di ka pije/ mo dhali a’di ki gam a’di ’kup̱ mo, dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: /E gamki Ya/ ma Arumgimis gwo is mo ’taa? 36 A’di ki thoḵ a’di gwo mo dhali o gwo mo ki: Ki a’di jaye, Tap̱a, ki aha/ mina gam a’di gwo is mo? 37 Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: /E mishki a’di mo dhali a’di a’dan be jin ṯorki /e gwo mo be. 38 A’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Tap̱a, aha/ gamkina gwo is mo. Dhali a’di ki luŋ a’di mo be. 39 Dhala Yesus ki o gwo mo ki: Gom gwon dwall mo tani aha/ p̱u’dkina i mony’cesh yansan mo, ki uni gwansan kun ’koki mish mo mo tani mini ’taki mish mo mo, dhali uni gwansan kun mishi mo mo tani mini war ka ja’da/ mo be. 40 ’Kwani P̱arisiyiina tiya ’dishkin mo mmociḵ gwo jin ona a’di mo dhali uni ki o a’di gwo mo ki: A/am si’da/ de itana ja’da/ de? 41 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Waḵki/ um mini ’taki ta ja’da/ mo tani um mini ’taki dar gi mii ’ba/ mo, hili shwane/ um o gwo mo ki: Aman misha mo mo. Dhali mo kun ’konu ki mii ’ba/ mo tani ishkin e um mo be.

10

1 Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ona um ki a’diyin jin diki se ki ’twaŋkala goŋ ḵa’bal mo, hili ise ki bwaya kamu/ mo tani a’di ta wathin ’di/ mo dhali jin ta’da mandil to mo be. 2 Hili a’diyin jin cic̱ki’d ki ’twaŋkal mo tani a’di ta’da manhil ḵa’bal jin hili ḵa’bal mo be. 3 Dhali amanc̱or ’twaŋkal mo tani ḵa’dki a’di ’twaŋkal mo, dhali ḵa’bal ciḵki ’twam piti mo, dhali a’di ki yuḵ ḵa’bal pitiŋ gana/ ki gway buni mo dhali shu uni bway ka pije/ mo be. 4 Ki a’di suski kum pitiŋ gana/ ’baar mo ka pije/ mo tani a’di ki ya nṯwa/a/ ki uni mo dhali ḵa’bal baṯẖki a’di nsho’k mo haali/ uni mishki ’twam piti mo be. 5 Jaŋ kamu/ jin di ki she/ mo tani mina uni ’koki baṯẖi sho’k mo be, hili uni mini so mo ’peni a’di mo haali/ uni ’koki mish ’twa/ gi ’kwanin tiya mo be. 6 Gwom poḵ yansan ṯor ma Yesus uni mo, hili uni ’koki mish gwo ’ban mo, gwo jin okina a’di uni mo be. 7 Wakan Yesus ki o uni gwo doḵ/e mo ki: Aha/ ṯora um gwo mo ki: Aha/ tana ’twaŋkal gom ḵa’bal mo be. 8 Aris uni ’baar mo kun iiyini ṯwa/a/ ki aha/ mo tani uni ta ’kwanin ’di/ mo dhali kun ta imandil to mo. Hili ḵa’bal ’koki c̱i bwa ’kup̱ ki uni mo be. 9 Aha/ tana ’twaŋkal mo. Waḵki/ jan ṯal ’deŋ kamu/ midi seyu/ i aha/ mo tani a’di minu woṯẖ mo dhali midi seyu/ bwaman mo dhali ya ka pije/ mo dhali gama shon dhii/i’d mo be. 10 ’Kwanin ’di/ uni p̱u’dkin mo mmoḵwal to jasi ’te/ mo dhali mmo’kosha ’kosh mo dhali mmo’ce’da ’ce’d sho’k mo. Aha/ p̱u’dkina mo ki uni mini ta gi moŋ’koki/e mo dhali mmota gi a’di ki nyanye/ mo be. 11 Aha/ tana manhil ḵa’bal jin ’boro’d mo. Amanhil ḵa’bal jin ’boro’d ki kar mondiki/em piti a’cesh gom ḵa’bal mo be. 12 Hili a’di jin mii to ka guurush mo dhali diki ta manhil ḵa’bal mo tani dhali ḵa’bal ’koki ta kum piti mo tani ki a’di p̱arki’da wu e mo mmoyayu/ mo tani a’di ki dhal ḵa’bal ’pen mo dhali gus mo be dhala wu ki bu’th uni mo dhali c̱eker uni bwa mo be. 13 A’di guski’d mo haali/ a’di ta’da manmii to ka guurush mo be dhali bwaŋ kamu/ yisa ta a’di pa gom ḵa’bala. 14 Aha/ tana manhil ḵa’bal jin ’boro’d mo. Aha/ misha kum pem mo dhali kum pem mishi aha/ mo be. 15 Me’d jin mishkin ma Baba aha/ mo tani dhali aha/ misha Ababa mo. Dhali aha/ karkina mondiki/em pema ’cesh gom ḵa’bal mo be. 16 Dhali aha/ tana gi ḵa’bala tiya kun ’koki ’ko eya goŋ yansan mo. Aha/ mina mii susi uni si’da/ mo, dhali uni mini c̱i bwa gom ’twam pem mo be. Wakan uni mini ta ama’dinya ṯal ’de/ mo be dhali amanhil ḵa’bal midi di ’de/ mo be. 17 Gom ’kup̱ gwo gi wakan mo tani Ababa enki aha/ mo haali/ aha/ karkina mondiki/em pema ’cesh mo ki aha/ mina ’taki bu’th a’di ka nyaŋ’ko’d mo be. 18 Wathin ṯal deŋ kamu/ yisa di’da jin midi bu’th a’di ’peni aha/ mo, hili aha/ karkina a’diya ’cesh ki bwam pem gana/ mo. Aha/ tana gi mom’bi’th mo mmokar a’diya ’cesh mo dhali aha/ tana gi mom’bi’th mo mmobu’th a’di doḵ/e mo be. Gwoŋḵan yan bu’thkika/ ’pena Babam pem mo be. 19 Dhali gwo jin dheru ’kwani bwa mo doḵ/e diki’d mo e bwaŋ ’Kwani Yahuuda/ mo haali/ gom gwo gwansan mo be. 20 ’Kwanin tiya ka ris o gwo mo ki: A’di ta’d ga ruma ’cesh mo dhali a’di guski’da du mo. Atinta ciḵa um gwom piti mo? 21 Kun tiya o gwo mo ki: Gwo gwansan ’koki ta gwo gi wathi/ jin taki’d ga ruma ’cesh mo. A/min ma ruma ’cesh mish ḵa’d wathiny ja’da/ e mowa? 22 A’di ta’da ayuḵ jin yuḵu ka tul ’kup̱ mo mmokar gu’b gi mondheleladhelel ki she/ mo (mmokar a’di ki she/ ’ko’di a’di nyoŋkunu doḵ/e mo be) e Pa Urushaliim mo be. 23 A’di ta mondiṯ mo dhala Yesus yaki’d ki sho’k e gu’b gi mondheleladhelel eya lambalany ma Sulemaan mo be. 24 Wakan ’Kwani Yahuuda/ tulki is i a’di mo dhali o a’di gwo mo ki: /E mini dhu am ki mo gi wakata mmoshi bwa ’kup̱ mo kan? Waḵki e tana Ḵrisṯẖos mo tani ṯori aman gwo shoka ’cesh ka ji sho’k mo ma. 25 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Aha/ ṯorkina um gwo mo tani dhali um ’koki gam gwo is mo. Gom mii kun miikika/ ki gway ma Babam pem mo tani uni ṯorki gwo gom aha/ mo be. 26 Hili um ’koki gam gwo is mo haali/ um ’koki ta uni kun cilka/ ki ḵa’bal pem mo. 27 Ḵa’bal pem ciḵki ’twam pem mo dhali aha/ misha uni mo dhali uni baṯẖki aha/ nsho’k mo be. 28 Dhali aha/ c̱ina uni moŋ’koki/e ki sule/ ya ye ’ba/ mo be. Dhali uni mini ’koki ’ce’d sho’k ki sule/ mo. Dhali wathin ṯal ’deŋ kamu/ midi diki sul uni mo ’peni me’d pem mo be. 29 Ababam pem a’di jin c̱iki uni aha/ mo tani a’di ica’d ki uni ’baar mo dhali wathiŋ kamu/ yisa di’da jin midi mish sul uni mo ’peni me’d ma Babam pem mo be. 30 Aha/ dhala Baba, aman ṯala ’de/ mo be. 31 Dhali ’Kwani Yahuuda/ uni ’de’kki wosh mo doḵ/e mmo’taki ’kosh a’di mo. 32 Yesus thoḵ uni gwo mo ki: Aha/ ṯorkina um miim ’borga/ i e ka ris ’pena Babam pem mo. Dhali gom mii kuna imina umi ’kosh aha/ ki wosh mo? 33 ’Kwani Yahuuda/ thoḵki a’di gwo mo ki: Aman mina ’kosh /e ki wosh gom miim ’boro’d yisa hili gom gwo sor jin walkina /e mo, haali e jin ta wathiny’cesh kan mo kar is pini ka Arumgimis mo. 34 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: A’di dinuki ’kwar mo e gwoŋḵan bum jin c̱inu mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ ona gwo mo ki: Um a’di itana rumi? 35 Waḵki/ a’di ki yuḵ uni ka rum, uni kun p̱u’dkina Gwo ma Arumgimis mo (Dhali Gwo ma Arumgimis jin ’kwarkunu mo tani minu mol ’ce’d mo be) tani 36 a/um ki o gwo mo ki a’di jin karkina Com ki she/ ki jin ḵogu mo dhali hashu e mony’cesh mo ki: /E walki gwo sor mo, haali/ aha/ ona gwo mo ki: Aha/ tana Ya/ ma Arumgimis mo. 37 Waḵki/ aha/ dinaki mii mii ma Babam pem mo tani dhalki gwom pem ki gam is mo ma. 38 Hili waḵki/ aha/ ki mii uni mo tani ba waḵki/ isi um ’koki gam aha/ gwo is mo tani gami aha/ gwo is gom mii mo ma, ki um mini mish mo mo dhali mish gwo ’ban mo ka Baba a’di diki’d e aha/ mo dhali aha/ eya Baba mo be. 39 Doḵ/e uni palki mii mo mmobu’th a’di mo, hili a’di yeki’d mo ’peni bwam me’d buni mo be. 40 A’di yaki’d doḵ/e mo mmo’ciṯẖa/ Al Ḵumma/ Yi’de/ Uurdun mo e mo yin jin miikin ma Yohaana mii ki yi’de/ nṯwa/a/ mo dhali a’di ki c̱a’bi mun mo be. 41 Dhali ’kwani ka ris p̱u’dkini a’di mo dhali uni ki o a’di gwo mo ki: Yohaan diki mii miimer mo tani, hili aris gwo kun okin ma Yohaan gom wathi/ yansan mo tani ta gwoŋ gana/ mo be. 42 Dhali ’kwani ka ris gamki a’di gwo is imun mo be.

11

1 Dhali wathiŋ kamu/ diki’d jin ’ba’thki’d jin yuḵu gway ka Li/aasar gi Pam Beeṯaniya mo, a’di jin ta pa ma Mariyam dhali ’bwaham piti ka Marṯẖa mo be. 2 A’di ta’da Mariyam jin ’koshki Tap̱a is ka yina p̱i’dnaŋ gana/ mo dhali shumuṯ a’di sho’k ka mur’kup̱ ma yim mo, a’di jin ’ba’thkin ma kam piti ka Li/aasar mo. 3 Wakan i’bwaham hashki a’di gwo mo mmo/o gwo mo ki: Tap̱a, a’di jin ena /e mo tani ’ba’thki’d mo be. 4 Hili ka Yesus ciḵki gwo yansan mo tani a’di ki o gwo mo ki: ’Pemen ’ba’th yansan yisa ta mowuwa. A’di ta mii gom monyca ma Arumgimis mo, wakan ki Ya/ ma Arumgimis minu kar ki ca gom a’di mo be. 5 Dhala Yesus enki’da Marṯẖa dhali ’bwaham mo be dhala Li/aasar mo. 6 Wakan ki a’di ciḵki gwo gom a’di mmo’ba’thkina a’di mo tani a’di c̱a’bki’d ka cim su/ naskina/ e mo yin jin dikina a’di nycine/ mo be. 7 Dhali yan’ko’d a’di ki o gwo yansan e imanciḵ a’di gwo mo mmo/o gwo mo ki: Dhalki ana iina Pa Yahuudiyya mo doḵ/e. 8 Dhali imanciḵ a’di gwo ki thoḵ a’di gwo mo ki: Rabbi, ’Kwani Yahuuda/ hila/ uni shwaneyin ŋap̱ki /e mmo’kosh ki wosh mo dhali /e mini ya imun doḵ/e mana sa/? 9 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: ’Kon ma tee ki ’ko ’kume’d i’ce’dka su/ ka tente/ mowa? Waḵki/ wathiŋ kamu/ ki ya ki sho’k montee mo tani a’di diki kol mo haali/ a’di p̱arki moŋkush gi mony’cesh yan e mo be. 10 Hili waḵki/ wathin ’de/ ki ya ki sho’k mon’thiny mo tani a’di kolki’d mo haali/ moŋkush diki di e a’di mo be. 11 Wakansan a’di oki gwo mo dhali yan’ko’d ṯor uni gwo mo ki: Akam bana ka Li/aasar a’di ishki e mo, hili aha/ mina ya mo mmomer a’di e mo ’peni mo/ish e mo be. 12 Dhali imanciḵ a’di gwo ki o a’di gwo mo ki: Tap̱a, waḵki/ a’di ishki e mo tani a’di mina isi ’bor mo be. 13 Dhala Yesus a’di oki gwo gom jwam piti mo, hili uni kulumki gwo ibwa mo ki a’di midi si a’di is ’peni mo/ish e mo be. 14 Dhali yan’ko’d Yesus ki ṯor uni gwo ka ji sho’k mo mmo/o gwo mo ki: ALi/aasar, a’di wuki’d mo be. 15 Dhali gom gway bum mo tani aha/ ’kunykina bwa mo ki aha/ dinaki di imun mo, wakan ki um mini gam gwo is mo. Hili dhalki ana iina i/ii i a’di mo. 16 Ṯuuma, a’di jin yuḵu gway ka ’ci jin dhodhu isu/ mo, a’di o gwo e igarr piti jin nyaḵa a’di gwo ciḵ mo ki: Dhalki ana iina si’da/ ki ana mina nyaḵ wu ki a’di mo be. 17 Dhali ka Yesus p̱u’dki’d mo tani a’di gamki’da Li/aasar, a’di jin diki’di jis jwa ka cim doŋon hila/ mo be. 18 Pam Beeṯaniya a’di ’dishki Pa Urushaliim is mo, dhali si’d piti wana e ki ŋaṯgini su/ mo be. 19 Dhali ’Kwani Yahuuda/ tana ris ka ris uni iikina Marṯẖa mo dhala Mariyam mo mmomalas uni mo isi goma kam buni mo be. 20 Ka Marṯẖa ciḵki gwo ka Yesus p̱u’dki’d mo tani ayim yaki’d mo dhali raḵ a’di ibway mo, ka Mariyam diki’d e bwaŋ gu’b mo be. 21 Marṯẖa ki owa Yesus gwo mo ki: Tap̱a, waḵki e mini ’taki di imahan mo tani akam pem midi ’taki diki wu mo be. 22 Dhali shwane/ isi me’d jin mishka/ ki to yin jin mina /e idoṯ ’peni Arumgimis mo tani Arumgimis midi c̱i /e a’di mo be. 23 Yesus ki thoḵa yim gwo mo ki: Akam pini midi cu mis doḵ/e mo be. 24 Marṯẖa ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aha/ mishayi ki a’di midi cu mis doḵ/eyi e mompinu ka cim jiŋ ’ko’d mo be. 25 Yesus ki thoḵa yim gwo mo ki: Aha/ tana mompinu dhali moŋ’koki/e mo be. A’diyin jin gamki aha/ gwo is mo tani ba a’di jin wuki’d mo tani hili a’di midi di ki e mo be. 26 Dhali a’diyin jin di’d ki e dhali gam aha/ gwo is mo tani a’di midi diki wu ki sule/ mo. A/gwo yansan gama /e is mo ’te/sana? 27 Ayim ki thoḵ a’di gwo mo ki: Nye, Tap̱a. Aha/ gama gwo is ki /e tana Ḵrisṯẖos mo jin ta Ya/ ma Arumgimis mo, a’di jin midi yayu/ e mony’cesh yansan mo be. 28 Ka yim oki gwo yansan mo tani ayim yaki’d mo dhali yuḵ ’bwaham piti ka Mariyam mo mmo/o a’di gwo ka ḵwal is mo ki: Amanṯor Gwo di’di mahan mo dhali a’di yuḵki /e mo be. 29 Dhali ka yim ciḵki gwo mo tani ayim cuki mis ki jahanne/ mo dhali ya i a’di mo be. 30 Dhala Yesus diki p̱u’du/ ipa naskina/ mo, hili a’di diki’d naskina/ e mo yin jin gamkin ma Marṯẖa a’di ’kup̱ mo be. 31 Ki ’Kwani Yahuuda/ kun ’kokin mo naskina/ e gu’b nyaḵka yim mo mmomalasa yim mo tani uni p̱arkina Mariyam e mo mmocukina a’di mis ki jahanne/ mo dhali ya ka pije/ mo tani, uni baṯẖkina yimi sho’k mo mmoṯosh ka yim yaki’d ka pije/ mo mmoko mo e moŋ’kup̱aje mo be. 32 Dhali yan’ko’d, aMariyam, ka yim p̱u’dki’d e mo jin din ma Yesus mo dhali p̱ar a’di e mo tani a’di biṯki’di sho’k piti mo dhali o gwo mo ki: Tap̱a, waḵki e mini ’taki di imahan mo tani akam pem midi ’taki diki wu mo be. 33 Ka Yesus p̱arki’da yim e mo mmogwokina a’di mo tani dhali ’Kwani Yahuuda/ kun nyaḵki p̱u’d ka yim mo mmoko mo si’da/ tani a’di den ma du mo e shi/in piti mo dhali mur mo. 34 Dhali a’di ki o gwo mo ki: Mane mo jin karkina um a’di mo? Uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Tap̱a, yayu/ mo ma dhali p̱ar e mo. 35 Yesus gwoki’d mo be. 36 Wakan ’Kwani Yahuuda/ oki gwo mo ki: Hili mo mo ma. A’di enki a’di ijasa/! 37 Hili kun tiya ’peni uni oki gwo mo ki: A/bunya/ mina a’di jin mishi wathiny ja’da/ ḵa’d e mo tani mina a’di ’taki diki mish wathi/ yansan non ’peni mowu mo? 38 Dhali yan’ko’d Yesus den ma du mo e shi/in piti doḵ/e mo dhali a’di p̱u’dki’d e moŋ’kup̱aje mo. A’di ta jis wosh jin ’kolkunu mo dhali wosh karkunu mo mmo’dap̱ a’di ’twa/ mo be. 39 Yesus ki o gwo mo ki: Ḵaci wosh mo ma. Dhala Marṯẖa jin ta ’bwaham gi wathi/ jin wu’d mo tani o a’di gwo mo ki: Tap̱a, ki mo yan shwanetan mo tani a’di min ma shimi bulabul mo haali/ a’di ’kokin ma cimi doŋon mo mmowu mo be. 40 Yesus ki owa yim gwo mo ki: Dika/ ki ṯor /e gwo mo waḵki e mini ’taki gam gwo is mo tani /e mini ’taki p̱ar monyca ma Arumgimis e mowa? 41 Wakan uni ḵa’cki wosh mo dhala Yesus ’deki em piti ki mis mo dhali o gwo mo ki: Ababa, aha/ ’borkina /e bwa i is mo ki /e ciḵki aha/ ’twa/ mo. 42 Aha/ mishkina ki /e ciḵki aha/ ’twa/ isa yempa/ mo, hili aha/ okina gwo yansan gom gway gi ’kwani kun doshkin ki ’dishe/ mo ki uni mini ’taki gam gwo is ki /e a’di ihashki aha/ mo be. 43 Ki a’di oki gwo wakansan mo tani a’di cuuki’d ki dhan ’twa/ jin caaca mo ki: Li/aasar, piyu/ ka pije/ mo. 44 Wathi/ jin wuki’d mo piki’d ka pije/ mo, me’d piti dhali sho’k piti ’tamkunu is ki burrinyen dhiny e jin kanuwa kan mo dhali bwam/em piti a’di ’tamkunu mo ki burrinye/ si’da/ mo. Yesus ki o uni gwo mo ki: ’Cuḵi a’di mo ma dhali dhalki a’di ya’d mo. 45 Wakan ’Kwani Yahuuda/ ka ris ris uni kun iiyin nyaḵka Mariyam mo dhali kun p̱arki to kun miikina a’di e mo tani uni gamki gwo is e a’di mo be. 46 Hili kun tiya ’peni uni, uni iikin mo e ’Kwani P̱arisiyiin mo dhali ṯorki uni gwo mo gom to jin miikin ma Yesus mo be. 47 Wakan igasiis kun can mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin uni tulki ’kwani gi montul is buni is mo dhali o gwo mo ki: Atinta i/a’di imina ana imii mo? Haali/ wathi/ yansan miiki’da ris miimer ka ris mo. 48 Waḵki/ ana mina dhal a’di mmomii kansan san mo tani aris ’kwani ’baar ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo mini gam a’di gwo is mo dhali ’Kwani Ruumaniyiin mini iiyu/ mo dhali ’ce’d mom bana jin ḵogu sho’k mo dhali kal bana mo be. 49 Hili jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni uni mo tani a’di ta’da Kayaap̱a, a’di jin ta’da gasiis jin ca’d gi yil c̱aan mo, jin oki uni gwo mo ki: Um moli to ’baar mo. 50 Um ’koki mish gwo ’ban mo ki a’di ta shi/ miim ’boro’d gom um mo ki wathin ṯal ’de/ midi ’taki wu mo gom ’kwani mo, dhali ki kal yan ka ’bimpil minu ’taki ’koki ’ce’d sho’k mo be. 51 A’di diki o gwo yansan ’peni bwam piti ’te/ mo, hili mmotakina a’diya gasiis jin ca’d gi yil c̱aan mo tani a’di oki gwo is mo ka Yesus midi ’taki wu mo gom kal yan mo be. 52 Dhali yisa jasi gom kal yan a’di ’cena hili mmotul uc̱i ma Arumgimis isi monṯal ’de/ mo uni gun c̱ekerkunu bwa mo is’ko’d mo be. 53 Wakan ’pena tee c̱aan mo tani uni gamki ’twa/ ’kup̱ mo gom bway jin mina uni ’taki kar a’di mmowu mo be. 54 Wakan aYesus yisa di’d mmoya eya tente/ mo e bwaman ’Kwani Yahuuda/ mo hili a’di yaki’d ’peni mun mo e bampa/ jin ’dish mombwaasho is mo e bampa/ jin yuḵkunu gway ka Ep̱rayim mo. Dhali a’di c̱a’bki’di mun nyaḵki imanciḵ a’di gwo mo be. 55 Dhali Mompe’kup̱anyolos gi ’Kwani Yahuuda/ ’dishki’d mo dhali ’kwani ka ris iikin ’peni bampa/ e Pa Urushaliim nṯwa/a/ ki Mompe’kup̱anyolos mo mmonyoŋ is buni mo be. 56 Uni ’kokin mo mmotima tim mo goma Yesus mo dhali mmo/o gwo ka rem ’kup̱ mo me’d jin doshkina uni e gu’b gi mondheleladhelel mo ki: Ki gwo gi wakatinta ikulumkina /e ibwa mo? Ki a’di midi diki yayu/ e montul is yan jin yuḵuwa yuḵ mo ’taa? 57 Dhali igasiis kun can mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin uni ḵanki gwo mo mmo/o ki waḵki/ wathin ṯal ’deŋ kamu/ midi mish mom piti mo tani a’di midi ’taki ṯor uni gwo mo jin mina uni ’taki bu’th a’di mo be.

12

1 Acim ’koni pe’de/ nṯwa/a/ ki Mompe’kup̱anyolos mo dhala Yesus p̱u’dki’d e Pam Beeṯaniya mo e mo jin pikin ma Li/aasar mo a’di jin ’de’kkin ma Yesus ’peni mowu mo be. 2 Dhali uni miiki a’di tonṯe/ mo. Marṯẖa a’di miiki’da ṯu’c mo, hila Li/aasar a’di ta jan ṯal ’de/ e bwam uni gwansan kun ’kokina tharabeesa nyaḵki a’di mo be. 3 Mariyam bu’thki’da yina p̱i’dnaŋ gana/ jin ’bitha yol she/ ki ’bi’th mo jin din ma raṯul ’de/ mo be. Dhali a’di ki ’kosh sho’k ma Yesus mo dhali shumuṯ a’di sho’k ka mur’kup̱ piti mo, dhali gu’b a’di ’tu’dkunu mo ka shim ma p̱i’dna/ mo be. 4 Hila Yahuusa Isḵariyuuṯi a’din ṯal ’de/ ’peni imanciḵ a’di gwo mo (a’di jin midi ’ciṯẖ a’di is ki gwo mo) o gwo mo ki: 5 Atinta ’konuki yola p̱i’dna/ yansan ka riyaal iss ’kwanimpa i’kume’d mo dhali c̱iki ’kwani kun hatha’ko’d mo? 6 Gwo yansan ona a’di, yisa mmotan ma du a’di pa yisa gom ’kwani kun hatha’ko’d mo, hili haali/ a’di ta’da ’di/ mo, dhali mmotana a’di ka jisilaan ma guurush mo tani a’di ki pil mo ki ’pen mo mmo’do uni mo. 7 Yesus ki o gwo mo ki: Dhalka yim mo ma. Dhalka yim kar a’di igama tee jin minu kan aha/ mo. 8 ’Kwani kun hatha’ko’d ’koni um isa yempa/ mo, hili um mini ’koki ta gi aha/ isa yempa/ mo. 9 Dhana waambuhany ’Kwani Yahuuda/ ka ris da/arki gwo mo ki a’di di’di mun mo tani dhali uni p̱u’dkin mo, yisa jasi ’te/ gom gway ma Yesusa, hili si’da/ mmop̱ara Li/aasar e mo a’di jin ’de’kkina a’di ’peni mowu mo be. 10 Wakan igasiis kun can mo thosonki gwo mo mmokara Li/aasar mmowu si’da/ mo be, 11 haali/ gom gway gi a’di mo tani ’Kwani Yahuuda/ ka ris ’kokini mo/ii mo dhali gama Yesus gwo is mo be. 12 Dhali ka tee jiŋ ’ko’d mo tani awaambuhany ’kwani uni p̱u’dkin e mo ma yuḵ jin yuḵu ka tul ’kup̱ mo mmociḵkina uni gwo ka Yesus midi p̱u’dku/ e Pa Urushaliim mo be. 13 Wakan uni ḵwa/kina biny jeṯẖkum mo dhali ii mo mmoraḵ a’di ibway mo mmocuu gwo mo ka: Hosanna. Mom’bor mii gom a’di jin p̱u’dki’d ki gway gi Tap̱a mo, isa Maliḵ gi ’Kwani ma Israyiili. 14 Dhala Yesus a’di gamki ari thuluny mo dhali mer a’di ap̱o/ mo me’d gwo jin ’kwarkunu mo ki: 15 Dhalku/ is ki ḵo/ mo, ’bwa/ ma Sihyuun. Hili mo mo ma. Amaliḵ pini a’di p̱u’dki’d mo mmomer ari thulunya p̱o/ mo be. 16 Imanciḵ gwo ’koki mish gwo yansan ’bani ṯwa/a/ mo be. Hili ka Yesus karkunu cam piti eya tente/ mo tani dhali yan’ko’d uni kakina gwo yansan e mo jin ’kwarkunu mo gom a’di mo dhali jin miikunu mo gom a’di mo be. 17 Dhala waambuhany ’kwani ’kokin nyaḵki a’di mo me’d jin yuḵkina a’di aLi/aasar ’peni jis jwa mo dhali ’de’k a’di ’peni mowu mo tani uni o gwo mo gom a’di mo be. 18 Dhali ’kup̱ gwo a’dani, a’di iikin ma waambuhany ’kwani mo mmoraḵ a’di ibway mo mmociḵkina uni gwo mo gom miimer yansan jin miikina a’di mo be. 19 Dhali yan’ko’d ’Kwani P̱arisiyiin oki gwo ka rem ’kup̱ mo ki: Misha uma, um moli toŋ kamu/ mii mo, hili aris ’kwaniny’ceshi ’baar mo iikin mo mmobaṯẖ a’di nsho’k mo be. 20 Dhali e bwaman uni gwansan kun iikin ka gagamis mo mmoluŋ ka cim jin yuḵuwa yuḵ mo tani unin tiya gwahan ita ’Kwaniŋ Griḵi mo be. 21 Wakan uni gwansan p̱u’dkina P̱ilibbus mo, a’di jin ta wathi/ ’peni Pam Beeṯsayda e Pany Jaliil mo, dhali uni o a’di gwo mo ki: Tap̱a, aman ona bwayi mmop̱ara Yesus e mo be. 22 Dhala P̱ilibbus yaki’d mo dhali ṯorka Andaraawus gwo mo. Dhala Andaraawus yaki’d mo nyaḵka P̱ilibbus mo dhali uni ṯorkina Yesus gwo mo be. 23 Dhala Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Mo p̱u’dki’d mo gom Ya/ gi ’Kwani ki a’di minu kar ca eya tente/ mo be. 24 Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki: Isi ciki/ waḵki/ emen pos diki biṯa ’cesh dhali wu mo tani a’di midi di a’di ’de/ mo. Hili waḵki/ a’di ki wu mo tani a’di midi dho’th maman kagahara mo be. 25 A’diyin jin enki mondiki/em piti mo tani midi this a’di e mo, dhali a’diyin jin shi/ki mondiki/em piti i e mo e mony’cesh yansan mo tani a’di midi kar a’di ntagi mondiki/e ki sule/ ya ye ’ba/ mo. 26 Waḵki/ wathin ṯal ’deŋ kamu/ midi mii aha/ to mo tani a’di midi mii baṯẖ aha/ nsho’k mo be. Dhali mo yin jin miga/ di mo tani a’di imina c̱iŋkinam pemi di si’da/ mo be. Waḵki/ wathin ṯal ’deŋ kamu/ midi mii aha/ to mo tani Ababa midi taḵ a’di mo be. 27 Dhali shwane/ aḵashiram pem ṯocu bwa mo, dhali aha/ mina i/o kata mo? Ababa. /E ki woṯẖi aha/ ’peni mo yansan mowa? Yisa. Haali/ gom ’kup̱ mii yan mo tani aha/ p̱u’dkina mo e mo yansan mo be. 28 Ababa, kari /e gway pini ki ca mo. Dhali yan’ko’d ’twa/ p̱u’dki’d ’peni momis mo mmo/o gwo mo ki: Aha/ karkina a’di ki ca mo dhali aha/ mina kar a’di ki ca doḵ/e mo be. 29 Dhala waambuhany ’kwani kun doshkin ki ’dishe/ ciḵki a’di mo dhali okin ki a’di ta’da sho’k jin dorki’d mo. Kun tiya o gwo mo ki: Aman’doyu gwo a’di ṯorki gwo e a’di mo be. 30 Dhala Yesus ki thoḵ gwo mo ki: ’Twa/ yansan p̱u’dki’d gom gway bum mo, yisa gom gway pema. 31 Dhali mo jin minu tor gwo ’twa/a ’cesh gi gwon dwall e mony’cesh yansan mo tani a’di p̱u’dki’d mo. Dhali tap̱a ma ruma ’cesh yansan minu biṯ ka pije/ mo be. 32 Dhali aha/, ki aha/ minu ’de’k mo ’peni mony’cesh yan mo tani aha/ mina dira ris ’kwani ’baar mo e is pem mo be. 33 A’di oki gwo yansan mo mmoṯor ’pemen jwa jin mina a’di wu mo be. 34 Dhala waambuhany ’kwani thoḵki a’di gwo mo ki: Aman ciḵkina gwo mo ’peni gwoŋḵan jin c̱ikunu mo ka Ḵrisṯẖos midi c̱a’b ki sule/ sule/ mo. Ba /e o gwo kan mana ki Ya/ gi ’Kwani minu mii ’de’k mo? Ki Ya/ gi ’Kwani jana a’dan? 35 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Moŋkush midi nyaḵ di e um ari’ceenne/ mo. Iiyi/ um mo ki moŋkush di’d naskina/ mo, isi ciki/ ki mondhurumi’d midi diki kum um mo. A’diyin jin yaki’d e bwam mondhurumi’d mo tani diki mish mo jin yakina a’di mo be. 36 Ki um ta gi moŋkush mo tani gami gwo is e moŋkush mo ki um mini ’taki war ki iya/ gi moŋkush mo be. Ka Yesus oki gwo yansan mo tani a’di yaki’d mo dhali bag is piti ’peni uni mo be. 37 Ba a’di miiki miimer ka ris ibwambori uni mo tani hili uni ’koki gam a’di gwo is mo be. 38 A’di ta gwo jin okin ma manc̱i gwo ma Arumgimis kadhamo/ mo jin ta’da Ishaya mo jin minu thim moyi jin o gwo mo ki: Tap̱a, kaja gamki gwom bana jin c̱inu is mo dhali eya ja ṯorkunu abi gi Tap̱a i e mo? 39 Wakan uni mol a’di gwo gam is mo be. Haala Ishaya doḵ/e o gwo mo ki: 40 A’di ’dap̱ki uni em buni mo mmota ja’da/ mo dhali ’bi’thki uniya dum buni mo, isi ciki/ ki uni mini ’taki p̱ar e ki em buni mo dhali nyiṯẖ ka dum buni mo, dhali ṯu’k mo gom aha/ mmowac̱ uni mo be. 41 Ishaya oki gwo yansan haali/ a’di mishki monycam piti mo dhali o gwo gom a’di mo be. 42 Bahili ’kwani ka ris isi uni gun ta gi moshirr mo tani gamki a’di gwo is mo, hili gom moŋḵo/ is gom ’Kwani P̱arisiyiin mo tani uni ’koki pi gwo mo be, isi ciki/ uni minu ’taki ur ka pije/ ’peni gu’b gi montul is buni mo be. 43 Haali/ uni enki montaḵ ’peni ’kwani mo mmodhal montaḵ ’peni Arumgimis e i is mo. 44 Dhala Yesus cuuki’d kagahara dhali o gwo mo ki: A’diyin jin gamki aha/ gwo is mo tani diki gam aha/ gwo is jasi ’te/ mo, hili a’di gamki a’di jin hashki aha/ gwo is mo be. 45 Dhali a’di jin p̱arki aha/ e mo tani p̱arki a’di jin hashki aha/ e mo. 46 Aha/ p̱u’dkina mo mmota moŋkush ma ’cesh yan mo ki a’diyin jin midi gam gwo is e aha/ mo tani midi diki ṯikir di mo e mondhurumi’d mo be. 47 Waḵki/ wathin ṯal ’deŋ kamu/ ciḵ gwo jin oka/ mo dhali diki dhu uni mo tani aha/ dinaki dwall a’di gwo mo, haali/ aha/ dinaki p̱u’du/ mo mmodwall ’kwaniny’cesh gwo mo, hili mmowoṯẖ ’kwaniny’cesh mo be. 48 A’diyin jin ushki aha/ mo dhali diki bu’th gwom pem jin oka/ mo tani a’di ta gi jan ṯal ’deŋ kamu/ jin midi dwall a’di gwo mo. Gwo jin oka/ mo tani a’di midi ta gwon dwall piti ka cim jiŋ ’ko’d mo. 49 Haali/ aha/ dinaki o gwo ’peni moshirr pem gana/ mo. Ababa jin hashki aha/ mo tani a’di ki is piti c̱iki aha/ gwoŋḵan jin ’kwarkunu mo gom gwo jin miga/ i/o mo dhali gwo jin miga/ iṯor mo. 50 Dhali aha/ misha gwoŋḵan piti jin ’kwarkunu mo ki a’di ta gwo gi mondiki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo. A’di jin oka/ mo tani okika/ me’d jin ḵankin ma Baba aha/ gwo mo be.

13

1 Dhali nṯwa/a/ ki mo jin yuḵuwa yuḵ ka tul ’kup̱ ki Mompe’kup̱anyolos mo tani aYesus mishki’d ki mom piti p̱u’dki’d mo jin mina a’di ya mo ’peni mony’cesh yansan e com mo tani, a’di enki kum piti kun ’kokin e mony’cesh yansan mo, a’di enki uni ntagi ’pemen mo be. 2 Dhali ki tonṯe/ muru shwa mo tani ki tap̱a ma ruma ’cesh ’baarki gwo kar mo eya du ma Yahuusa Isḵariyuuṯi mo, a’di jin ta ya/ ma Simaan mo mmo’ciṯẖ a’di is ki gwo mo tani, 3 Yesus mmomishkina a’di ki Com c̱iki’da ris to ’baar mo e me’d piti mo dhali mmop̱u’dkina a’di ’peni Arumgimis mo dhali mmomina a’di doḵa Arumgimis ka nyaŋ’ko’d mo tani 4 a’di cuki mis mo ’peni tonṯe/ mo, dhali a’di ’cuḵki burrinyem p̱om piti mo mmokara ’cesh mo dhali a’di ki deḵ burrinye/ gi imanmiiya ṯu’c e empa’d piti mo. 5 Dhali yan’ko’d a’di ki wol yi’de/ e bwam ma sahan mo dhali ṯel mii ’pen mo mmolam imanciḵ a’di gwo sho’k mo dhali shumuṯ uni sho’k ki burrinye/ gi imanmiiya ṯu’c jin hitha a’di e empa’d mo be. 6 A’di p̱u’dki’da Simaan Buṯerus mo dhala Simaan Buṯerus ki o a’di gwo mo ki: Tap̱a, /e mini lam aha/ sho’k pem ’taa? 7 Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: To jin miiga/ shwane/ tani dina /e ki mish mo, hili ŋ’ko’d mo tani /e mini mish gwo yan ’ban mo be. 8 Buṯerus ki thoḵ a’di gwo mo ki: /E mini diki lam aha/ sho’k pem ki sule/ sule/ mo ba/. Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Waḵki/ aha/ dinaki lam /e mo tani /e diki ta gi moŋkamu/ e aha/ mo be. 9 Simaan Buṯerus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Tap̱a, jasi sho’k pem ’te/ yisa, hili me’d pem si’da/ mo dhali ’kup̱ mo be. 10 Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Adiyin jin up̱kunu mo tani midi mii diki mii ta gi mo jin minu lam a’di mo isi ciki/ jasi sho’k piti mo, hili a’di dhelelki’d ka ’kup̱ kulu/ mo be. Dhali um dhelelkin mo tani, hili yisa umi ’baar mowa. 11 Haali/ a’di mishki a’di jin midi ’ciṯẖ a’di is ki gwo mo. A’di i/ona a’di gwo gi wakan mo ki: Umi ’baar mo yisa idheleladhelel mo. 12 Ki a’di lamki uni sho’k buni mo tani dhali a’di bu’thki burrinyem piti ka nyaŋ’ko’d mo dhali c̱a’b e mom piti mo, dhali a’di ki o uni gwo mo ki: Um mishi ’pemen miiŋ gwo yansan jin miiga/ gom um mowa? 13 Um yuḵki aha/ ka Manṯor Gwo dhali ki Tap̱a mo. Dhali miim bum ’boro’d be haali/ aha/ wana kan mo be. 14 Waḵki/ aha/ wana kan mmota Tap̱a mo dhali Amanṯor Gwom bum mo lamki um sho’k mo tani um si’da/ ḵa ba/ imini lam sho’k ka gam ’kup̱ mo be. 15 Haali/ aha/ c̱ikina um she/um mii mo ki um si’da/ mini ’taki mii mii me’d aha/ mo me’d jin miika/ gom um mo be. 16 Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ṯora um gwo mo ki c̱iŋkina/ yisa ica’d ki tap̱am piti mo yisa, walla a’di jin hashu mo tani yisa ica’d ki a’di jin hashki a’di mowa. 17 Waḵki/ um mini mish gwo gwansan mo tani mom’bor mii ’te/ ba/ gom um mo waḵki/ um mini mii uni mo be. 18 Aha/ dinaki ṯor gwo gom umi ’baar mo. Aha/ misha uni gun kwanyka/ mo, a’di jin mina Gwo ma Arumgimis jin ’kwarkunu mo ki a’di minu thim moyi ki: A’di jin shwaki maam pem a’di ’de’kki ’penaṯiŋkilan sho’k piti ap̱o/ aha/ mo. 19 Aha/ ṯora um gwo shwane/ nṯwa/a/ mo ki mo diki bu’th mo mo, waḵki/ a’di ki bu’th mo mo tani um ki gam gwo is ki aha/ tana a’di mo be. 20 Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki: A’diyin jin midi bu’th jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni bwam uni kun hashka/ mo tani a’di bu’thki aha/ mo, dhali a’di jin bu’thki aha/ mo tani a’di bu’thki a’di jin hashki aha/ mo be. 21 AYesus oki gwo wakansan mo tani a’di murkin ma du mo e shi/in mo dhali ṯe gwo shoka ’cesh mo ki: Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki: Jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni um midi ’ciṯẖ aha/ is ki gwo mo be. 22 Dhali imanciḵ gwo uni sugkin ki e ka rem ’kup̱ mo mmomolkina uni wathi/ jin okina a’di mo be. 23 Jan ṯal ’de/ ’peni imanciḵ a’di gwo mo a’di jin enkin ma Yesus mo mmo/ishkina a’di ki ’dishe/ eya bor ma Yesus mo be. 24 Wakan Simaan Buṯerus wuḵki a’di ki ’kup̱ mo dhali o gwo mo ki: Ṯori aman wathi/ jin okina /e mo ma. 25 Wakan mmo/ishkina a’di abor ma Yesus ki ’dishe/ mo tani a’di ki o a’di gwo mo ki: Tap̱a kaja sa/? 26 Yesus ki thoḵ gwo mo ki: A’di ta a’di jin miga/ c̱ika gabul maaŋḵuthu’d yan mo ki aha/ mina ’thup̱ki a’di mo be. Wakan ki a’di ’thup̱ki a’di agabul maaŋḵuthu’d mo tani a’di ki c̱iki a’di ka Yahuusa jin ta ya/ ma Simaan Isḵariyuuṯi mo be. 27 Dhali yan’ko’d ka gabul maaŋḵuthu’d mo tani Seṯaan seki’da dum piti mo. Yesus ki o a’di gwo mo ki: A’di jin mura /e imii mo tani miiyi a’di ki jahanne/ mo ma. 28 Dhali jan ṯal ’deŋ kamu/ jin di’da tharabeesa yisa mishki ’pemen gwowa, kata okina a’di a’di kan mo. 29 Kun tiya ṯoshkin haali/ Yahuusa ta’d ga jisilaan ma guurush mo tani on ka Yesus ṯorki a’di gwo mo ki: Yoli tonṯe/ kun mina ana mii ta goma yuḵ jin yuḵu ka tul ’kup̱ mo, walla ki a’di midi ’taki c̱i to gom ’kwani kun hatha’ko’d mo be. 30 Wakan ’ko’da gabul maaŋḵuthu’d jin bu’thkina a’di mo tani a’di ki jahanne/ yaki’d ka pije/ mo, dhali mo ta mondhurumi’d mo be. 31 Ki a’di yaki’d ka pije/ mo tani Yesus ki o gwo mo ki: Shwane/ Ya/ gi ’Kwani karkunu ca eya tente/ mo, dhali e a’di mo tani Arumgimis karkunu ki ca mo be. 32 Waḵki/ Arumgimis karkunu ki ca mo e a’di mo tani Arumgimis si’da/ minu kar ki ca mo e is piti mo dhali midi kar a’di ki ca hila/ mo be. 33 Ushi uc̱iya, aha/ dina um jasi ari’ceenne/ mo. Um mini ŋap̱ aha/ mo dhali me’d jin okika/ ’Kwani Yahuuda/ gwo mo, wakan si’da/ tani shwane/ aha/ ona um gwo mo ki: Mo yin jin miga/ ya icine/ mo tani mina um mol iiyu/ icine/ mo be. 34 Gwoŋḵan jin ta jin this jin ’kwarkunu mo tani a’di c̱ikika/ um mo ki um mini en ka rem ’kup̱ mo, isi me’d jin enka/ um moyi, ki um si’da/ mini en ka rem ’kup̱ mo be. 35 Gom ’kup̱ mii yansan kan mo tani aris ’kwani ka ris mini mish ki um ta imanciḵ gwom pem mo waḵki/ um enen ka rem ’kup̱ mo be. 36 Simaan Buṯerus ki o a’di gwo mo ki: Tap̱a, ki mana imina /e iya mo? Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Mo yin jin miga/ ya mo tani /e mini mol aha/ baṯẖi sho’k shwane/ mo. Hili /e mini baṯẖ aha/ nsho’k ŋ’ko’d mo be. 37 Buṯerus ki o a’di gwo mo ki: Tap̱a, jan ta imiga/ mol /e baṯẖi sho’k shwanetan mo? Aha/ mina kar mondiki/em pema ’cesh gom /e mo be. 38 Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: A/e mini kar mondiki/em pini a’cesh gom aha/? Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ṯora /e gwo mo ki: Ka dhoŋgola ŋwa diki ko e mo tani ntagi /e mini waṯ aha/ gway me’di kwara mo be.

14

1 Dhalku/ ki dhu adum bum ki mur mo ma. Gami um gwo is eya Arumgimis mo dhali gami aha/ gwo is si’da/ mo. 2 E gu’b ma Babam pem mo tani mo jin minu ’ko tana ris mo. Waḵki/ a’di midi ’taki diki wakan mo tani a/miga/ ’taki ṯor um gwo ki aha/ yana ya mo mmothoson mo gom uma? 3 Dhali ki aha/ mina ya mo dhali thoson um mo tani aha/ mina doḵu/ doḵ/e dhali ’do um nyaḵki aha/ mo ki mo yin jin miga/ di nycine/ mo tani a’di imina umi ’ko si’da/ mo be. 4 Dhali mo yin jin yakika/ iya mo tani misha um mo dhali bway misha um si’da/ mo be. 5 Ṯuuma ki o a’di gwo mo ki: Tap̱a, aman ’konaki mish mo jin yana /e iya mo. I/aman misha bway imana? 6 Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aha/ tana bway dhali gwoŋ gana/ dhali mondiki/e mo. Wathin ṯal ’deŋ kamu/ midi diki yayu/ eya Baba, hili jasi e aha/ mo be. 7 Waḵki/ um mini ’taki mish aha/ mo tani um mini ’taki misha Babam pem si’da/ mo be. ’Peni shwane/ um mishki a’di mo dhali um p̱arki a’di e mo be. 8 P̱ilibbus ki o a’di gwo mo ki: Tap̱a, ṯor am Ababa i e mo ma, dhali aman minu ṯe mo be. 9 Yesus ki o a’di gwo mo ki: Aha/ dina i /e ki rash rash kan mo dhali dina /e ki mish aha/ naskina/ P̱ilibbus? A’di jin p̱arki aha/ e mo tani p̱arki’da Baba e mo. Ba kata ona /e ki: Ṯor am Ababa i e mo? 10 Dina /e ki gam gwo is ki aha/ dina eya Baba dhali Ababa di’d e aha/ ’taa? Gwo kun oka/ um mo tani aha/ dinaki o a’di ki moshirr pem gana/ mo. Hili Ababa jin c̱a’bki’d e aha/ mo tani a’di miiki miim piti mo be. 11 Gami aha/ gwo is mo ki aha/ dina eya Baba mo dhala Ababa di’d e aha/ mo, walla gami aha/ gwo is gom gway gi mii mo ’te/. 12 Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki a’di jin gamki aha/ gwo is mo tani midi mii mii si’da/ kun miika/ mo, dhali mii kun can ki gwansan mo tani mina a’di imii mo haali/ aha/ yana ya Ababa mo be. 13 Ma to yin jin mina umi doṯ ki gway pem mo tani aha/ mina mii a’di mo, ka Baba minu kar ca eya tente/ e Ya/ mo be. 14 Waḵki/ um mini doṯ aha/ ton tiya ki gway pem mo tani aha/ mina mii uni mo be. 15 Waḵki/ um eni aha/ mo tani um mini dhu gwoŋḵan pem kun ’kwarkunu mo be. 16 Dhali aha/ mina doṯa Baba mo dhali a’di midi c̱i uma Manmalasa kamu/ mmodi e um ki sule/ sule/ mo be, 17 isi a’diyi jin ta Shi/in gi gwoŋ gana/ mo, a’di jin molkina ’kwaniny’cesh bu’th mo haali/ uni ’koki mish a’di mo walla ’koki nyiṯẖ a’di mo. Um mishki a’di mo haali/ a’di c̱a’bki’d nyaḵki um mo dhali midi di e um mo be. 18 Aha/ mina diki dhal um ka dhip̱a mo. Aha/ mina yayu/ i um mo be. 19 Shini naskina/ dhali ’kwaniny’cesh mini ’koki p̱ar aha/ e doḵ/e mo. Hili um mishki aha/ mo. Haali/ aha/ dina ki e mo tani um si’da/ mini ’ko ki e mo be. 20 Ka cim c̱aan tani um mini mish ki aha/ dina eya Babam pem mo dhali um e aha/ mo dhali aha/ e um mo be. 21 A’di jin ta gi gwoŋḵan pem kun ’kwarkunu mo dhali jin dhu uni mo tani a’di be ita ji gi eni aha/ mo be. Dhali a’di jin eni aha/ mo tani a’di min ma Babam pemi en mo dhali aha/ mina en a’di mo dhali ṯor a’di is pem i e eya tente/ mo be. 22 Yahuusa a’di jin ta’da Isḵariyuuṯi yisa, a’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Tap̱a, kata a’di imina /e iṯor is pini eya tente/ e am mo dhali diki ṯor ’kwaniny’cesh mo? 23 Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Waḵki/ wathi/ midi en aha/ mo tani a’di midi dhu gwom pem mo, dhali Ababam pem midi en a’di mo, dhali aman mina iiyu/ mo i a’di mo dhali mii moŋ’kom bam nyaḵki a’di mo be. 24 A’diyin jin diki en aha/ mo tani diki dhu gwom pem mo. Dhali gwo yin jin ciḵa um mo tani diki ta jim pem mo, hili ta jim ma Baba jin hashki aha/ mo be. 25 Gwo gwansan ṯorkika/ um mo ki aha/ dina e um naskina/ mo be. 26 Hili ka Manmalas jin ta Shi/in Dheleladhelel mo, a’di jin min ma Babam pem hashu/ ki gway pem mo tani a’di midi ṯor um gwo ’baar mo dhali midi ka um gwo e ’baar mo kun ṯorkika/ um mo be. 27 Moŋḵu’th is dhalkika/ um mo. Moŋḵu’th is pem c̱ikika/ um mo. Yisa me’d jin c̱inu ’kwaniny’cesha, aha/ c̱ikina um a’di mo. Dhalka dum bum ki dhu ki mur mo walla dhalku/ ki dhu uni ka ḵo/ is mo. 28 Um ciḵki gwo mo jin oka/ ki: Aha/ yana ya mo dhali aha/ mina idoḵu/ i um mo. Waḵki/ um eni aha/ mo tani um mina bwa ’taki ’kuny mo haali/ aha/ yana Ababa mo, haala Baba a’di eḵki’d mmobol aha/ e mo be. 29 Dhali shwane/ aha/ ṯorkina um gwo nṯwa/a/ mo ki mo diki bu’th mo mo naskina/. Wakan ki a’di midi bu’th mo mo tani um mini gam gwo is mo be. 30 Aha/ mina diki c̱a’b mmoṯor um gwo ki rash rash mo haali/ tap̱a gi mony’cesh yan p̱u’dki’d mo. A’di dar gi mom’bi’th ap̱o/ aha/ mo be. 31 Hili aha/ miikina to me’d jin ḵankin ma Baba aha/ gwo mo, wakan ki ’kwaniny’cesh mini ’taki nyiṯẖ ki aha/ ena Ababam pem mo. Cuyi mis mo. Dhalki ana iina imun mo.

15

1 Aha/ tana cwalman gana/ mo dhali Ababam pem a’di ta’da manḵor mo be. 2 Arisa bim pem kun daḵ dho’th mo tani uni ’ciṯẖa/ a’di mo mmo’do ka pije/ mo, dhali arisa bi kun dho’th maman mo tani a’di ki thoson mo dhali ’ciṯẖ mo ki uni mini dho’th maman ki nyanye/ mo be. 3 Um dhelelkin mo hila/ ki gwo jin ṯorkika/ um mo be. 4 ’Koyi e aha/ mo ma dhali aha/ e um mo. Me’da biny cwa jin moli maman dho’th ki is piti mo isi ciki/ a’di midi mii di e cwalman mo, wakan um si’da/ isi ciki/ um mini ’ko e aha/ mo be. 5 Aha/ tana cwalman gana/ mo, dhali um a’di itana bi mo. A’diyin jin c̱a’bki’d e aha/ mo dhali aha/ e a’di mo tani a’di be jin dhothi maman kagahara mo, haali/ ki dar gi aha/ mo tani um moli toŋ kamu/ mii mo be. 6 Waḵki/ wathi/ diki c̱a’b e aha/ mo tani a’di biṯu ka pije/ me’da biny cwa mo dhali a’di ki ḵu’th mo dhala binycwa tulkunu is mo mmoṯa’k i o’d mo, dhali o’d ki shwa mo be. 7 Waḵki/ um ’kon e aha/ mo dhali gwom pem ’kon e um mo tani doṯi ma to yin jin ona bwa um mo dhali a’di minu mii gom um mo be. 8 Ki ’kup̱ mii yan kan mo tani Ababam pem karkunu ki ca mo mmodho’thkina um maman kagahara mo, dhali wakan um ki nyo/ mii mo mmota imanciḵ aha/ gwo mo be. 9 Me’d jin enkin ma Baba aha/ mo tani wakan si’da/ aha/ enkina um mo. ’Koyi e mo/en pem mo ma. 10 Waḵki/ um dhu gwoŋḵan pem kun ’kwarkunu mo tani um mini ’ko e mo/en pem mo, me’d jin dhukika/ gwoŋḵan ma Babam pem mo kun ’kwarkunu mo dhali c̱a’b e mo/en piti mo be. 11 To gwansan ṯorkika/ um mo ki moŋ’kuny bwam pem midi di e um mo dhali ki bwaŋ ’kunygam bum minu ’tu’d mo be. 12 Gwo yansan a’di ta gwoŋḵan pem jin ’kwarkunu mo ki um mini en ka rem ’kup̱ mo me’d jin enkika/ um mo be. 13 Mo/en jin ca’da kamu/ yisa di’da e wathiny’cesha kamu/ jin wakansan mo jin mina wathi/ kar mondiki/em pitiya ’cesh gom ikam piti mo be. 14 Um ta ikam pem mo waḵki/ um ki mii gwo kun ḵankika/ um mo be. 15 Aha/ yisa dikina mmoyuḵ um ki c̱iŋkina/ haali/ c̱iŋkina/ diki mish to jin miina tap̱am piti mo be. Hili aha/ yuḵkina um ki ikam pem mo haali/ aris to kun ciḵkika/ ’pena Babam pem mo tani aha/ ṯorkina um uni eya tente/ mo be. 16 Um ’koki kwany aha/ mo tani hili aha/ ikwanykina um mo dhali dhu um mo ki um mini ’taki ’ko mo dhali dho’th maman mo dhali ki maman bum mini ’taki ’ko mo. Wakan ki ma to yin jin mina um doṯa Baba ki gway pem mo tani a’di midi c̱iki um uni mo be. 17 Gwo yansan ḵankika/ um mo ki um mini en ka rem ’kup̱ mo be. 18 Waḵki/ ’kwaniny’cesh shi/i um i e mo tani um ki mish mo ki uni shi/ki aha/ i e nṯwa/a/ mo dhali uni mini shi/ um i e mo be. 19 Waḵki/ um mini ’taki ta ku gi ’kwaniny’cesh mo tani ’kwaniny’cesh mini ’taki ena en gom kum buni mo, hili haali/ um ’koki ta ku gi ’kwaniny’cesh mo haali/ aha/ kwanykina um mo ’peni ’kwaniny’cesh mo tani a’di ishi/kina ’kwaniny’cesh umi e kan mo be. 20 Kayi gwo e jin ṯorka/ um mo ma ki c̱iŋkina/ yisa ica’d ki tap̱am pitiya. Waḵki/ uni ṯo’cki aha/ ’kus mo tani uni si’da/ mini ṯo’c um ’kus mo. Waḵki/ uni mini dhu gwom pem mo tani uni si’da/ mini dhu gwom bum mo be. 21 Hili aris to gwansan mina uni mii mo gom gway pem mo haali/ uni ’koki mish a’di mo, a’di jin hashki aha/ mo be. 22 Waḵki/ aha/ mina ’taki diki p̱u’du/ mo dhali o uni gwo kan mo tani uni mini ’taki dar gi miinthus mo ba/. Hili shwane/ uni dar gi gwo mmoc̱i miinthus buni ’ko’d mo be. 23 A’diyin jin shi/ki aha/ i e mo tani shi/ki’da Babam pemi e si’da/ mo be. 24 Waḵki/ aha/ mina ’taki diki mii to ibwam uni, mii jin dina jan ṯal ’deŋ kamu/ ki mii mo tani uni mini ’taki dar gi miinthus mo. Hili shwane/ uni p̱arki mo e mo dhali shi/ aha/ i e mmonṯal ’de/ nyaḵka Ababam pem mo be. 25 A’di ta gwo jin minu thim moyi jin ’kwarkunu mo e gwoŋḵan buni jin c̱ikunu mo ki: Uni shi/ki aha/ i e ka ḵar ’kup̱ mo be. 26 Hili ka Manmalas midi p̱u’du/ mo a’di jin miga/ hashu/ i um ’pena Baba mo tani isi a’diyi jin ta Shi/in gi gwoŋ gana/ mo a’di jin piyi’d ’pena Baba mo, a’di midi ta Man/o gwo gom aha/ mo be. 27 Dhali um si’da/ mini ta iman/o gwo mo haali/ um nyaḵki ’ko ki aha/ ’peni ka muŋ’kup̱ mo be.

16

1 Aha/ okina ris to ’baar mo e um mo mmonon um ’peni mo jin minu kol um mo be. 2 Uni mini ur um ka pije/ ’peni gu’b gi montul is mo. Ka jiŋ gana/, mo midi p̱u’du/ mo ki a’diyin jin midi ’kosh um mo tani midi ṯosh ki a’di mii to mmoluŋa a’diya luŋ goma Arumgimis mo. 3 Dhali uni mini mii mii yansan haali/ uni ’koki misha Baba mo walla aha/ mo be. 4 Hili aha/ okina to gwansan e um mo, ki mom buni mini p̱u’du/ mo tani um ki ka gwo e ki aha/ ṯorkina um uni mo be. Aha/ dinaki o gwo gwansan ’peni ka muŋ’kup̱ mo haali/ aha/ dikina nyaḵki um mo be. 5 Hili shwane/ aha/ yana ya e a’di jin hashki aha/ mo. Hili jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni um diki doṯ aha/ gwo mo ki: /E yani ya mana mo? 6 Hili haali/ aha/ ṯorkina um gwo gwansan mo tani bwan diṯi’d ’tu’dki uma dum bum mo be. 7 Bahili aha/ ṯorkina um gwoŋ gana/ mo. A’di ta shi/ miim ’boro’d bum mo jin miga/ ya mo haali/ waḵki/ aha/ dinaki ya mo tani Amanmalas midi diki yayu/ i um mo. Hili waḵki/ aha/ yana mo tani aha/ mina hashki a’di i um mo be. 8 Dhali ki a’di midi p̱u’du/ mo tani a’di midi pucur ’kwaniny’cesh ki gwo mo gom miinthus mo dhali gom mo ma ḵar/e mo dhali gom gwo jin minu dwall mo be. 9 Gom gwo gi miinthus mo haali/ uni ’koki gam gwo is e aha/ mo be. 10 Gom mii ma ḵar/e mo haali/ aha/ yana ya Ababa mo, dhali um mini ’koki p̱ar jis/em pem e mo be. 11 Gom gwon dwall mo haali/ tap̱a gi mony’cesh yansan a’di torkunu gwon dwall ’twa/a ’cesh mo be. 12 Hili aha/ tana gi gwon tiya ka ris mmo/o um mo tani hili um mol uni bu’th shwane/ mo be. 13 Ki Shi/in gi gwoŋ gana/ midi p̱u’du/ mo tani a’di midi shu um bway eya ris gwoŋ gana/ ’baar mo. Haali/ a’di midi diki ṯor gwo gi moshirr ki is piti mo. Hili ma to yin jin mina a’di ciḵ mo tani a’di mina a’di iṯor mo dhali a’di midi ṯor um eya tente/ to kun mini p̱u’du/ mo be. 14 A’di midi kar aha/ ki ca mo haali/ a’di midi bu’th jim pem mo dhali ṯor um a’di eya tente/ mo be. 15 Aris to ’baar mo kun ta ku ma Baba mo tani uni ta kum pem mo. A’di oka/ gwo mo wakan ki: A’di midi bu’th jim pem mo dhali ṯor um uni eya tente/ mo be. 16 Shini naskina/ dhali um mini ’koki p̱ar aha/ e doḵ/e mo. Doḵ/e shini naskina/ dhali um mini p̱ar aha/ e mo be. 17 Kun tiya ’peni imanciḵ a’di gwo oki gwo ka rem ’kup̱ mo ki: Gwonta okina a’di ana kan mo ki: Shini naskina/ dhali um mini ’koki p̱ar aha/ e mo dhali doḵ/e, shini naskina/ dhali um mini p̱ar aha/ e mo, dhali, haali/ aha/ yana iya Ababa mo? 18 Uni oki gwo mo ki: ’Pemen gwo yansan wakata jin ona a’di ki: Shini naskina/. Aman ’konaki mish ’pemen gwo jin ona a’di mo. 19 Yesus nyiṯẖki’d ki uni ona bwa ki doṯ a’di mo tani a’di ona a’di uni gwo mo ki: A/gom gwo yan a’di idoṯkina um gwo ki is bum mo jin oka/ ’pemen piti ki: Shini naskina/ mo dhali um mini ’koki p̱ar aha/ e mo, dhali doḵ/e, shini naskina/ mo dhali um mini p̱ar aha/ e mowa? 20 Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki: Um mini ko mo dhali ko ki kony jabu’th mo, hili ’kwaniny’cesh uni imina bwa i’kuny mo. Um a’di imina bwa idiṯadiṯ mo, hili bwan diṯi’d bum midi war ki moŋ’kuny bwa mo be. 21 Ka ’bom shwan ma ’ci mo tani ayim diṯa bwa mo haali/ ayim p̱u’dki’di mom piti mo. Hili ka yim ki dhotha ’ci mo tani ayim yisa di’di moka gwo e mo goma nyor pitiya, gom bwaŋ ’kunyu’d mo ka ’ci dho’thkunu mo e mony’cesh mo be. 22 Wakan um diṯkina bwa shwane/ mo, hili aha/ mina p̱ar um e doḵ/e mo dhali adum bum minu ’tu’d ki moŋ’kuny bwa mo dhali wathin ṯal ’deŋ kamu/ yisa di’da jin midi bu’th moŋ’kuny bwa yan ’peni um mo be. 23 Dhali ka tee c̱aan mo tani um mini ’koki doṯ aha/ gwondoṯa kamu/ mo. Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ona um gwo mo ki: Waḵki/ um mini doṯ toŋ kamu/ ’pena Baba mo tani a’di midi c̱iki um uni ki gway pem mo be. 24 Ntagi shwanesan mo tani um ’koki doṯ toŋ kamu/ ki gway pem mo. Doṯi mo ma dhali um mini bu’th to mo ki moŋ’kuny bwam bum minu ’tu’d mo be. 25 Aha/ okina gwo yansan e um ki jim poḵ mo. Mo midi p̱u’du/ mo ki aha/ mina diki doḵ/e ṯor um gwo ki jim poḵ mo, hili aha/ mina ṯor um gwo ka ji sho’k goma Baba mo be. 26 Dhali ka tee c̱aan mo tani um mini doṯ ki gway pem mo. Dhali aha/ dinaki o um gwo mo ki aha/ mina doṯ Ababa gom um mo. 27 Haali/ Ababa ki is piti enki um mo haali/ um enki aha/ mo dhali gamki gwo is ki aha/ p̱u’dkina ’pena Baba mo be. 28 Aha/ pikina ’pena Baba mo dhali aha/ p̱u’dkina i ’kwaniny’cesh mo be. Doḵ/e aha/ mura idhal ’kwaniny’cesh ’pen mo dhali ya Ababa mo be. 29 Imanciḵ a’di gwo o gwo mo ki: Ayy, shwane e ṯorki gwo shoka ’cesh mo, yisa ki ari gwoŋ kamu/ jin poḵa /eya. 30 Shwane/ aman misha ki /e mishkina ris to ’baar mo dhali /e mini mii diki ta gi jan ṯal ’deŋ kamu/ mmodoṯ /e gwo mo. Gom ’kup̱ mii yan mo tani aman gamkina gwo is ki /e p̱u’dkin ’peni Arumgimis mo be. 31 Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: A/gwo gama um is shwane/ mowa? 32 Mo midi p̱u’du/ mo. Ka jiŋ gana/ a’di p̱u’dki’d mo ki um minu c̱eker bwa mo, aris umi ’baar mo e gu’b bum ka ’deṯe/ ’deṯe/ mo dhali um mini dhal aha/, aha/ ’de/ mo. Hili aha/ dina aha/ ’de/ yisa, haali/ Ababa a’di nyaḵki di ki aha/ mo be. 33 Aha/ okina gwo yansan e um mo ki e aha/ mo tani um mini ta gi moŋḵu’th is mo. E mony’cesh yan mo tani um mini gam monṯo’c bwa mo, hili roc̱i shoka ’cesh ’te/ ma, haali/ aha/ p̱ikina mony’cesh yansan e ki mii mo be.

17

1 Ka Yesus ’baarki gwo gwansan mmo/o mo tani a’di ’de’kki em piti ’kup̱ ki momis mo dhali o gwo mo ki: Ababa, mo p̱u’dki’d mo. Kari /e Ya/m pini ki ca mo ki Ya/m pini si’da/ midi kar /e ki ca mo be. 2 Me’dyin jin c̱ikina /e a’di mom’bi’th ap̱o/ buŋgwar is mo mmoc̱i moŋ’koki/e ki sule/ ya ye ’ba/ mo e uni gun c̱ikina /e a’di mo be. 3 Dhali moŋ’koki/e ki sule/ sule/ ya ye ’ba/ mo a’dan be, ki uni mini mish /e mo, ki /e tana Arumgimis gana e ’de/ ki lish mo, dhala Yesus Ḵrisṯẖos, a’di jin hashkina /e mo be. 4 Aha/ karkina /e ki ca mo e mony’cesh yansan mmothimkika/ aṯu’c jin c̱ikina /e aha/ mmomii mo be. 5 Dhali shwane/ Ababa, kari /e aha/ ki ca e buŋ’kus pini mo ma, a’di jin ta monyca jin nyaḵka/ ki /e nṯwa/a/ ki mony’cesh yansan dinuki uḵ mo be. 6 Aha/ ṯorkina gway pini eya tente/ e ’kwaniny’cesh mo, uni gun c̱ikina /e aha/ ’peni ’kwaniny’cesh mo. Uni ta kum pini mo dhali /e c̱iki uni aha/ mo dhali uni dhuki gwom pini mo be. 7 Shwane/ uni mishkin ka ris to ’baar mo kun c̱ikina /e aha/ mo tani uni ’peni /e mo be. 8 Haali/ aha/ c̱ikina uni gwo kun c̱ikina /e aha/ mo dhali uni bu’thki uni mo dhali mish ka jiŋ gana/ ki aha/ pikina ’peni /e mo, dhali uni gamki gwo is ki /e a’di ihashki aha/ mo be. 9 Aha/ dikina mmo’tho mo gom uni mo. Aha/ yisa dina mmo’tho gom ’kwaniny’cesh gwansan mo, hili gom uni gwansan kun c̱ikina /e aha/ mo haali/ uni ta kum pini mo be. 10 Aris kum pemi ’baar mo tani uni ta kum pini mo be. Dhali kum pini ta kum pem mo dhali aha/ karkunu ki ca e uni mo be. 11 Dhali shwane/ aha/ mina diki di i mony’cesh yan mo, hili uni a’di i’koni mony’cesh yan mo, dhali aha/ yakina iya i /e mo. Ababa, /e jin ḵogu mo, dhuyi uni ma e gway pini mo uni kun c̱ikina /e aha/ mo, ki uni mini ṯal ’de/ mo isi me’d jin ṯala ana ’de/ mo be. 12 Ki aha/ dikina uni naskina/ mo tani aha/ dhukina uni ki gway pini mo, uni kun c̱ikina /e aha/ mo. Aha/ jikina uni mo dhali jan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni uni yisa thisu e mowa, hili jasi ya/ gi a’di jin daḵu gwo me’d mo, ki Gwo ma Arumgimis jin ’kwarkunu minu thim moyi. 13 Hili shwane/ aha/ yakina iya i /e mo, dhali gwo gwansan ṯorkika/ ’kwaniny’cesh mo ki uni mina bwa ’kuny mo mmo’tu’d uni ki is buni mo. 14 Aha/ c̱ikina uni gwom pini mo dhali ’kwaniny’cesh shi/ki uni i e mo haali/ uni ’koki ta ku gi mony’cesh mo, isi me’dyin dika/ ki ta ji gi mony’cesh mo be. 15 Aha/ dinaki ’tho ki /e mini ’taki bu’th uni ’peni mony’cesh mo, hili ki /e mini ’taki dhu uni ’peni a’din thus ’deyin mo. 16 Uni ’koki ta ku gi mony’cesh mo, isi me’dyin dika/ ki ta ji gi mony’cesh mo be. 17 Dhagami uni ki gwoŋ gana/ mo. Gwom pini ita gwoŋ gana/ mo be. 18 Me’d jin hashkina /e aha/ i mony’cesh mo tani wakan si’da/ aha/ hashkina uni mo e mony’cesh mo be. 19 Dhali gom gway buni mo tani aha/ dhagamkina is pem mo, ki uni si’da/ minu dhagam e gwoŋ gana/ mo be. 20 Aha/ dinaki ’tho gom uni gwansan uni ’cena mo, hili si’da/ gom uni gwansan kun mini gam aha/ gwo is i’ko’d mo e gwom buni mo be, 21 ki uni ’baar mo mini ṯal ’de/ mo, isi me’dyin /e jin tana Baba dikin e aha/ mo, dhali aha/ e /e mo, ki uni si’da/ mini ’ko e ana mo, wakan ki ’kwaniny’cesh mini gam gwo is ki /e hashki aha/ mo be. 22 Dhali monyca yin jin c̱ikina /e aha/ mo tani aha/ c̱ikina uni a’di mo ki uni mini ṯal ’de/ mo isi me’d ana mmoṯala ana ’de/ mo be. 23 Aha/ e uni mo dhali /e e aha/ mo ki uni minu gam is ki gam gana/ mmonṯal ’de/ mo, wakan ki ’kwaniny’cesh mini mish ki /e a’di ihashki aha/ mo dhali /e enki uni mo isi me’dyin jin enkina /e aha/ mo be. 24 Ababa, aha/ ona bwa si’dayi ki uni gwansan kun c̱ikina /e aha/ mo mini nyaḵ ’ko ki aha/ mo e mo yin jin miga/ di mo, mmop̱ar monycam pem e mo, a’di jin c̱ikina /e aha/ mo ki mo/en pini gom aha/ mo nṯwa/a/ ki mony’cesh yan dinuki ḵa’b mo be. 25 Ayy Ababa jin ta’da ḵar/e mo, ’kwaniny’cesh ’koki mish /e mo, hili aha/ mishkina /e mo, dhali uni gwansan imishkin ki /e a’di ihashki aha/ mo be. 26 Aha/ ṯorkina uni gway pini i e mo dhali aha/ mina kar a’di eya tente/ mo, ki mo/en c̱aan jin enkina /e aha/ mo tani midi di e uni mo dhali aha/ e uni mo be.

18

1 Ka Yesus daḵki gwo gwansan o mo tani a’di yaki’d ka pije/ mo nyaḵki imanciḵ a’di gwo mo mmo’ciṯẖ embul wosh ma Gidruun mo e mo yin jin dikina monsinu mo, a’di jin cic̱kina a’di nyaḵki imanciḵ a’di gwo mo be. 2 Dhala Yahuusa a’di jin ’ciṯẖki a’di is ki gwo mo si’da/ mishki mo mo haala Yesus yaki’di mun me’d ka ris mo nyaḵki imanciḵ a’di gwo mo be. 3 Wakan Yahuusa a’di c̱ikunu i/askar kun tulu ’kup̱ mo, uni gun dhunu mo mmoji mo mo, dhali kun tiya kun tana imanji mo mo si’da/ ’peni igasiis kun can mo dhali ’Kwani P̱arisiyiin mo, dhali uni iikin mo ka lamba/ ime’d mo dhali dhantho/ mo dhali to kun asu mo. 4 Dhali yan’ko’d Yesus mishki’da ris to gwansan kun mini p̱u’du/ i a’di mo tani dhali a’di yaki’d ka ḵarambuye/ mo dhali o uni gwo mo ki: Kaja ŋap̱a um mo? 5 Dhali uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Yesus gi Pa Naasira mo. Yesus ki thoḵ uni gwo mo ki: Aha/ a’dan jin tana a’di mo. Dhala Yahuusa jin ’ciṯẖki a’di is ki gwo mo tani doshki’d nyaḵki uni mo be. 6 Ki a’di oki uni gwo mo ki: Aha/ tana a’di mo tani, uni iikin ka c̱iŋ’ko’d mo dhali ṯagkina ’cesh mo be. 7 Doḵ/e a’di ki doṯ uni gwo mo ki: Kaja a’di iŋap̱a um mo? Dhali uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Yesus gi Pa Naasira mo. 8 Yesus ki thoḵ gwo mo ki: Aha/ ṯorkina um gwo mo ki: Aha/ a’dan jin tana a’di mo. Waḵki/ um ŋap̱i aha/ kan mo tani dhalki ’kwani gwansan iin mo ma. 9 A’di ta gwo jin thimkunu moyi jin okina a’di mo ki: ’Peni uni gwansan kun c̱ikina /e aha/ mo tani aha/ dinaki this jan ṯal ’deŋ kamu/ e mo be. 10 Dhali yan’ko’d Buṯerus ta’d gi dhan gandala turga/ mo dhali a’di ki buḵ a’di mo dhali ruṯẖun c̱iŋkina/ ma gasiis jin ca’d mo dhali ’ciṯẖ a’di ’ce ma bim poros piti mo. Dhali c̱iŋkina/ yan yuḵu gway ka Malḵus mo be. 11 Yesus ki owa Buṯerus gwo mo ki: Dwari gandala turgam pini e ’kumpum piti mo. Miga/ diki p̱iya ḵubbaaya jin c̱ikin ma Baba aha/ mo ’taa? 12 Wakan i/askar dhala mancil ma askar alip̱ buni mo dhali imanji mo mo ’peni ’Kwani Yahuuda/ mo uni bu’thkina Yesus mo dhali deḵ a’di mo be. 13 Nṯwa/a/ uni ki sus a’di eya Hannaan mo haali/ a’di ta’da mar ma Kayaap̱a mo, a’di jin ta’da gasiis jin ca’d gi yil c̱aan mo be. 14 A’di ta’da Kayaap̱a jin logomki ’Kwani Yahuuda/ ki gwo mo ki a’di ta shi/ miim ’boro’d jin mina wathin ṯal ’deŋ kamu/ ’taki wu mo gom ’kwani mo be. 15 Simaan Buṯerus baṯẖki’da Yesus nsho’k mo dhali amanciḵ a’di gwoŋ kamu/ si’da/ mo. Dhali amanciḵ gwo yan a’di mishkin ma gasiis jin ca’d mo dhali gom mii gi wakan mo tani a’di cic̱ki bwaagoŋ ma gasiis jin ca’d mo nyaḵka Yesus mo be, 16 ka Buṯerus di’di modosh naskina/ e ’twaŋkala goŋ mo be. Wakan amanciḵ gwo yan jin mishkin ma gasiis jin ca’d mo yaki’d ka pije/ mo dhali ṯora ṯor ki nyarany c̱iŋkina/ jin hili ’twaŋkala goŋ mo dhali susa Buṯerus bwaman mo mo. 17 Dhali nyarany c̱iŋkina/ jin hili ’twaŋkala goŋ mo tani o’da Buṯerus gwo mo ki: /E si’da/ diki ta amanciḵ wathi/ yansan gwo mo ’taa? A’di ki o gwo mo ki: Aha/ yisa tana a’diya. 18 Dhali uni kun ta c̱iŋkina/ dhali imanji mo mo tani uni ’thaki o’da ’cila’th mo haali/ mo ’thup̱a’thup̱ mo, dhali uni ’kokin mo mmosam is buni i o’d mo. Dhala Buṯerus si’da/ nyaḵki di ki uni mo mmodoshkina a’di mo dhali mmosam is piti i o’d mo be. 19 Dhali yan’ko’d agasiis jin ca’d doṯki’da Yesus gwo mo gom imanciḵ a’di gwo mo dhali gom gwo jin ṯora a’di mo be. 20 Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aha/ ṯorkina ’kwaniny’cesh gwo eya tente/ isa yempa/ mo dhali aha/ ṯorkina gwo isa yempa/ e gu’b gi montul is mo dhali e gu’b gi mondheleladhelel mo, e mo yin jin tulkina ’Kwani Yahuuda/ isi ’baar mo mmonṯal ’de/ mo. Aha/ dinaki ṯor gwoŋ kamu/ ka ḵwal is mo. 21 /E doṯi aha/ gwo janta mo? Doṯi uni gwansan kun ciḵ aha/ gwo mo ma, gwo jin okika/ uni mo. Uni mishi gwo kun oka/ mo be. 22 Ki a’di oki gwo gwansan mo tani jan ṯal ’de/ ’peni imanji mo mo jin doshki’d ki ’dishe/ mo tani dorki’da Yesus ki me’d piti mo dhali o gwo mo ki: Eeh. A/e thoḵkina gasiis jin ca’d gwo mo kana? 23 Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Waḵki/ aha/ ṯẖutha gwo o mo tani ṯori gwo jin ṯẖu’thka/ mii mo. Hili waḵki/ aha/ ona gwo ka ḵar/e mo tani atinta dorkina /e aha/ mo? 24 Dhali yan’ko’d Hannaan ki hash a’di eya gasiis jin ca’d ki mondeḵ is mo be. 25 Dhala Simaan Buṯerus a’di diki’di modosh ki mis mo dhali mmosam is piti i o’d mo. Dhali uni ki o a’di gwo mo ki: /E si’da/ diki ta amanciḵ a’di gwo mo ’taa? A’di waṯki gwo mo dhali o gwo mo ki: Aha/ yisa tana a’diya. 26 Dhali c̱iŋkinan ṯal ’deŋ kamu/ ’peni uni ma gasiis jin ca’d jin ta’da abas gi wathi/ jin ’ciṯẖ ma Buṯerus ’cem piti mo tani doṯki a’di gwo mo ki: Dika/ ki p̱ar /e e mo nyaḵki a’di e bwam monsinu mowa? 27 Doḵ/e Buṯerus waṯki gwo mo, dhali ki jahanne/ adhoŋgola ŋwa gwoki e mo be. 28 Yan’ko’d uni ki susa Yesus mo ’peni gu’b ma Kayaap̱a mo e mo jin c̱a’b ma mudhiir nycine/ mo. A’di ta mon’thamo/ ka ’tum mo. Uni ki is buni ’koki cic̱ mo jin din ma mudhiir nycine/ mo, wakan ki uni minu ’taki ’koki nyo/ is mo, hili jin mina uni ’taki shwa to gi Mompe’kup̱anyolos mo be. 29 Wakan aBilaaṯus yaki’d ka pije/ e uni mo dhali o gwo mo ki: Gom ’kup̱ gwo gi wakatinta iyerkina um wathi/ yan is ki gway mo? 30 Uni ki thoḵ a’di gwo mo ki: Waḵki/ wathi/ yansan midi ’taki diki ta jin thus ki thus mo tani aman mina ’taki ’koki c̱i a’di wakan mo be. 31 Bilaaṯus ki thoḵ uni gwo mo dhali o gwo mo ki: Susi um a’di ki is bum mo dhali dwalli a’di gwo mo ki gwo jin ta jiŋ ḵan bum mo. Dhali ’Kwani Yahuuda/ thoḵki a’di gwo mo ki: A’di diki ta mii jin dhala gwoŋḵan am bway mo mmokar jan ṯal ’deŋ kamu/ ’kup̱a ’cesh mo mmowu mo ba/. 32 A’di yansan miikunu mo mmothim gwo moyi jin okin ma Yesus mmoṯor gwo mo gom wu jin mina a’di wu mo be. 33 Bilaaṯus cic̱ki’d e mo ma mudhiir ka nyaŋ’ko’d mo dhali yuḵa Yesus mo dhali o a’di gwo mo ki: Ki /e de itana Maliḵ gi ’Kwani Yahuuda/ mo de? 34 Dhala Yesus ki thoḵ gwo mo ki: /E si’da/ on kan e bwam pini mo ’taa? walla ’kwanin tiya a’di iṯorki /e gwo gom aha/ mo? 35 Bilaaṯus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aha/ tana Wathi/ Yahuudaa? ’Kwani gi kal pini dhali igasiis kun can mo uni c̱iki /e ki aha/ mo. Ki tonta imiikina /e mo sa/? 36 Yesus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Bampam pem jin taka/ tap̱a mo tani diki ta ji gi mony’cesh yansan mo. Waḵki/ mom pem jin taka/ tap̱a mo midi ’taki di e mony’cesh yansan mo tani c̱iŋkinam pem mini ’taki as mo, ki aha/ minu ’taki ’koki c̱i ’Kwani Yahuuda/ mo. Hili mom pem jin taka/ tap̱a mo tani yisa ’peni mony’cesh yana. 37 Bilaaṯus ki thoḵ a’di gwo mo ki: Ba /e be itana maliḵ mo ’te/ ise be. Yesus ki thoḵ gwo mo ki: /E be i/on ki aha/ tana amaliḵ mo be. Haali/ gom ’kup̱ mii yan mo tani aha/ dho’thkunu mo dhali gom ’kup̱ mii yan mo tani aha/ p̱u’dkina e ’kwaniny’cesh mo mmoṯor gwo ki gwoŋ gana/ mo. Aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ uni gun ta ’kwani gi gwoŋ gana/ mo tani uni ciḵki ’twam pem mo be. 38 Bilaaṯus ki o a’di gwo mo ki: Ki gwoŋ gana/ atinta jan? ’Ko’di a’di oki gwo gwansan mo tani a’di yaki’d ka pije/ e ’Kwani Yahuuda/ doḵ/e mo dhali ṯor uni gwo mo ki: Toŋ kamu/ yisa gamkika/ e a’di jin miga/ yer a’di is ki gway mo. 39 Hili um tan gi mii mo ki aha/ mina ’taki ’cuḵ ki um wathin ṯal ’de/ gom um ka cim gi Mompe’kup̱anyolos mo. Um ona bwa ki aha/ mina ’cuḵki uma Maliḵ gi ’Kwani Yahuuda/ mo ’taa? 40 Uni cuun kagahara doḵ/e mo mmo/o gwo mo ki: Wathi/ yansan yisa, hila Baraabas mo. Dhala Baraabas a’di ta wathi/ jin ta’da mandil to mo be.

19

1 Dhali yan’ko’d Bilaaṯus ki budha Yesus mo dhali dor a’di ki yisbip̱ mo be. 2 Dhali i/askar uni ṯo’di toŋ’kup̱ ’pena ’de/ mo dhali kar a’di i ’kup̱ piti mo dhali uni ki hi’th a’di burrinyen duḵ is mo. 3 Uni p̱u’dkini a’di mo mmo/o gwo mo ki: Hayy, Maliḵ gi ’Kwani Yahuuda/! Dhali uni ki dor a’di ki me’d buni mo be. 4 Bilaaṯus a’di yaki’d ka pije/ doḵ/e mo dhali o uni gwo mo ki: Hili mo mo ma. Aha/ suskina um a’di ka pije/ mo ki um mini mish ki aha/ dinaki gam toŋ kamu/ e a’di jin miga/ yer a’di is ki gway mo be. 5 Wakan aYesus a’di yaki’d ka pije/ mo mmohi’th toŋ’kup̱ ma ’de/ mo dhali burrinyen duḵ is mo, dhala Bilaaṯus ki o uni gwo mo ki: Wathi/ a’dahan mo be. 6 Ki igasiis kun can mo dhali imanji mo mo p̱arki a’di e mo tani uni ḵumki cuuwa/ kagahara mo mmo/o gwo mo ki: ’Koshi a’di ki cwany’ciṯẖan dhul mo. ’Koshi a’di ki cwany’ciṯẖan dhul mo. Dhala Bilaaṯus ki o uni gwo mo ki: Guyi um a’di ki is bum mo dhali ’koshi a’di ki cwany’ciṯẖan dhul mo haali/ aha/ dinaki gam toŋ kamu/ e a’di jin miga/ yer a’di is ki gway mo be. 7 ’Kwani Yahuuda/ ki thoḵ a’di gwo mo ki: Aman tana gi gwoŋḵan jin c̱ikunu mo dhali ki gwoŋḵan jin c̱ikunu mo tani a’di ḵa ba/ imidi wu moyi, haali/ a’di kar is piti mmota Ya/ ma Arumgimis mo be. 8 Ka Bilaaṯus ciḵki gwo gwansan mo tani a’di ḵo/ki is kagahara mo be. 9 A’di cic̱ki mo ma mudhiir doḵ/e mo dhali owa Yesus gwo mo ki: Ki /e ’peni mana sa/? Hila Yesus c̱i a’di gwon thoḵa kamuwa? 10 Wakan Bilaaṯus ki o a’di gwo mo ki: /E mini diki thoḵ aha/ ’twaa? Dina /e ki mish ki aha/ tana gi mom’bi’th mo mmo’cuḵ /e mo dhali tana gi mom’bi’th mo mmo’kosh /e ki cwany’ciṯẖan dhul mo? 11 Yesus thoḵ a’di gwo mo ki: /E mini ’taki dar gi mom’bi’th ap̱o/ aha/ mo, hili isi ciki/ a’di jin c̱iyunu /e ’peni momis mo. Wakan si’da/ a’di jin c̱iki /e aha/ mo tani a’di cana miinthus mo be. 12 ’Peni mo yan mo tani Bilaaṯus ŋap̱ki bway mo mmo’cuḵ a’di mo, hili ’Kwani Yahuuda/ ḵumki cuuwa/ mo mmo/o gwo mo ki: Waḵki e mini dhal wathi/ yan me’d mo tani /e yisa tana mugu ma Kaysara. Haali/ aris ’kwani ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ kun dhu is buni ka maliḵ mo tani uni dhu is buni ap̱owa Kaysar mo be. 13 Ka Bilaaṯus ciḵki gwo yansan mo tani a’di suski’da Yesus ka pije/ mo dhali a’di ki c̱a’ba ’cesh ap̱owa ḵursi jin dwallu gwo mo e mo ma ’cesh jin yuḵkunu gway ka A’cesh jin Rusu Mmoc̱i Jamas mo dhali jin ta ’twaŋ ’Kwani Ibraniyiin ka Jabbaaṯẖa mo be. 14 Dhali a’di ta’da tee jin Thosonkunu to mo gom Mompe’kup̱anyolos mo, dhali a’di ta’da tente/ ibwaŋ’kup̱ mo be. A’di ki o ’Kwani Yahuuda/ gwo mo ki: Amaliḵ bum a’dan mo be. 15 Dhali uni ḵumki cuuwa/ mo mmo/o gwo mo ki: A’di ka bor ’de/ mo. A’di ka bor ’de/ mo. ’Koshi a’di ki cwany’ciṯẖan dhul mo. Bilaaṯus ki o uni gwo mo ki: Miga/ ’kosha Maliḵ bum ki cwany’ciṯẖan dhula? Dhali igasiis kun can mo thoḵ a’di gwo mo ki: Aman ’konaki ta ga maliḵa kamu/ mo ba/, hila Kaysar a’di ’de/ mo be. 16 Dhali yan’ko’d a’di ki c̱iki a’di ki uni mo mmo’kosh ki cwany’ciṯẖan dhul mo be. 17 Wakan uni bu’thkina Yesus mo dhali a’di yaki’d ka pije/ mo mmoḵal cwany’ciṯẖan dhul pitiŋ gana/ mo e mo jin yuḵkunu gway ki mo ma simaŋ ’kup̱ mo, a’di jin yuḵkunu gway ki ’twaŋ ’Kwani Ibraniyiin mo ka: Gulguṯẖa mo be. 18 Uni ki ’kosh a’di ki cwany’ciṯẖan dhul imun mo dhali ’kwanin sun tiya si’da/ nyaḵkunu ’kosh ki a’di mo, jan ṯal ’deŋ kamu/ ki ’bana kamu/ mo, dhali jamu/ ki ’bana kamu/ mo dhala Yesus ibwamani uni mo be. 19 Bilaaṯus si’da/ a’di ’kwarki gwo mo dhali kari ’kup̱ cwany’ciṯẖan dhul mo, a’di jin deŋkunu e mo ka: Yesus gi Pa Naasira, jin ta’da Maliḵ gi ’Kwani Yahuuda/ mo. 20 ’Kwani Yahuuda/ ka ris deŋki gwo yansan e mo jin ’kwarkunu mo haali/ mo jin ’koshkunuwa Yesus ki cwany’ciṯẖan dhul mo tani a’di ’dishki ’peŋkuman bampa/ is mo dhali a’di ’kwarkunu ki ’twaŋ ’Kwani Ibraniyiin mo dhali ki ’twaŋ ’Kwani Ithaliyaan mo dhali ki ’twaŋ ’Kwaniŋ Griḵi mo be. 21 Dhali yan’ko’d igasiis kun can gi ’Kwani Yahuuda/ mo okina Bilaaṯus gwo mo ki: Dhalku/ gwo ki ’kwar mo mmo/o ka: Maliḵ gi ’Kwani Yahuuda/ mo, hili, ’kwari gwo mo mmo/o ki: Wathi/ yansan o’d ki: Aha/ tana aMaliḵ gi ’Kwani Yahuuda/ mo be. 22 Bilaaṯus thoḵki gwo mo ki: A’di jin ’kwarka/ mo tani ’kwarkika/ mo be. 23 Dhali ki i/askar mmo’koshkina uniya Yesus ki cwany’ciṯẖan dhul mo tani uni ki bu’th burrinyem piti mo dhali pwaḵ a’di bwa mo she doŋon mo, jan ṯal ’de/ goma askar ki she/ she/ mo. Hili burrinyem bwaman piti jin uḵu ki dar gi mosho mo, miikunu mo ’peni ’ba/ tagi bum’pen mo be. 24 Wakan uni oki gwo ka rem ’kup̱ mo ki: Dhalkina ki dher a’di bwa mo, hili ana ki biṯ to mo gom a’di mo ki ana mina p̱ar e mo ki a’di midi ta jim maja mo. A’di ta gwo jin thimkunu moyi me’d gwo jin ’kwarkunu mo e Gwo ma Arumgimis mo ki: Uni ḵwa/ki burrinyem pem bwa mo e bwam uni mo, dhali gom burrinyem pem mo tani to ṯagkina uni mo be. 25 Wakan i/askar uni miiki to yansan mo. Hili uni kun doshkin ki ’dishe/ e cwany’ciṯẖan dhul ma Yesus mo tani ta a’di jin ta kum mo dhali ’bwaham gi kum mo be, dhala Mariyam jin ta ash ma Kiluuba mo dhala Mariyam Magdaliyya mo. 26 Ka Yesus p̱arki kum e mo dhali amanciḵ a’di gwo jin ena a’di kagahara jin doshki’d ki ’dishe/ mo tani a’di ki o kum gwo mo ki: A’boma, hili ya/m pini mo ma. 27 Dhali yan’ko’d a’di ki owa manciḵ a’di gwo gwo mo ki: Hili kwan mo ma. Dhali ’peni mo c̱aan mo tani amanciḵ a’di gwo suski’da yim bway gu’b pitiŋ gana/ mo be. 28 ’Ko’di mo yansan mo tani Yesus mmomishkina a’di ka ris to ’baar mo ki uni ’baarkunu mo tani oki gwo mo (mmothim Gwo moyi jin ’kwarkunu mo) ki: Aha/ butha yi’de/ mo be. 29 Dhali toŋ’kul bwaŋ kamu/ diki’d mo jin ’tu’dkunu mo ki yiman tom’pac̱a’d mo. Wakan uni ki p̱aca lip̱a/ mo mmo’tu’d a’di ki yiman tom’pac̱a’d mo dhali kar a’di e cwa jin wana e ki cwa ma ’tasha jal bip̱ mo dhali kar a’di e ’twam piti mo be. 30 Ka Yesus bu’thki yiman tom’pac̱a’d mo tani a’di ki o gwo mo ki: A’di ’baarki’d mo, dhali a’di ki luŋ ’kup̱ piti mo dhali c̱i shi/in piti mo be. 31 Me’d jin tana a’di atee jin Thosonkunu to mo, ki buŋgwar is mini ’taki ’koki ’ko ap̱o/ cwany’ciṯẖan dhul ka cim ma pesu/ mo (haali/ acim ma pesu/ c̱aan ta’da cim jin eḵa/ eḵ mo) tani ’Kwani Yahuuda/ doṯkina Bilaaṯus ’twa/ mo ka yorom buni minu ’taki ’ce’d mo dhali ki uni minu ’taki ḵal mo be. 32 Wakan i/askar uni p̱u’dkin mo dhali ’ce’da yoro gi a’di jin ṯwa/a/ mo dhali ji gi a’diŋ kamu/ jin nyaḵkunu ’kosh ki cwany’ciṯẖan dhul ki a’di mo. 33 Hili ki uni p̱u’dkina Yesus mo dhali p̱ar a’di e mo ki a’di wuki’d hila/ mo tani uni ’koki ’ce’da yorom piti mo be. 34 Hila askara ’deŋ kamu/ su’kki a’di gwar ka mee mo dhali ki jahanne/ abas guski’d mo dhali yi’de/ mo be. 35 A’di p̱arki a’di e mo tani a’di oki gwo mo be— gwom piti jin ṯorkina a’di mo tani ta gwoŋ gana/ mo dhali a’di mishki’d ki a’di ṯorki gwoŋ gana/ — ki um si’da/ mini gam gwo is mo be. 36 Haali/ to gwansan uni bu’thki mo mo mmothim Gwo ma Arumgimis jin ’kwarkunu moyi ki: Asiman ṯal ’deŋ kamum piti minu ’koki ’ce’d mo be. 37 Dhali doḵ/e Gwo ma Arumgimisa kamu/ jin ’kwarkunu mo o gwo mo ki: Uni mini hil a’di mo a’di jin su’kkina uni mo be. 38 ’Ko’di mii yansan mo tani Yuusup̱ gi Pa Arraama, a’di jin ta’da manciḵa Yesus gwo mo, hili ki kup̱ mo, haali/ a’di ḵo/ki ’Kwani Yahuuda/ mo, dhali a’di doṯki’da Bilaaṯus ’twa/ mo ki a’di midi ’taki ḵal buŋgwar is ma Yesus mo dhala Bilaaṯus dhalki a’di bway mo be. Wakan a’di p̱u’dki’d mo dhali ḵal buŋgwar is piti mo be. 39 Nikudimus si’da/ a’di jin yayi’di a’di nṯwa/a/ mon’thiny mo, a’di p̱u’dki’d mo mmoḵal yiman cwa jin yuḵu ka murr jin ’koshi e ki yiman cwaŋ kamu/ jin wana e ka ’kwaṯan mo, a’di jin ḵuyi mo ki ḵuy mo, dhali jin baru ka raṯul iss ’kwanimpa imudhe’d mo be. 40 Uni ki ḵal buŋgwar is ma Yesus mo dhali ’tam a’di is ki burrinyen dhiny e mo dhali to kun ḵuyi mo ki ḵuy mo me’d mii jin miina ’Kwani Yahuuda/ mo mmokana kan mo be. 41 Dhali e mo jin ’koshkunu a’di ki cwany’ciṯẖan dhul nycine/ mo tani bwam monsinu di’d mo dhali e monsinu mo tani jis jwa jin ta jin this diki’d mo jin dinuki kar wathiŋ kamu/ nycine/ naskina/ mo be. 42 Wakan haali/ a’di ta’da tee gi ’Kwani Yahuuda/ jin Thosonkunu to mo dhali gom jis jwa ’disha’dish mo tani uni ki kara Yesus imun mo be.

20

1 Dhali ka cim jin ṯwa/a/ ka dhas mo tani Mariyam Magdaliyya p̱u’dki’d mo e moŋ’kup̱aje ka ’tum mo ki mo di’d ki mondhurum naskina/ mo dhali a’di p̱arki wosh e ki a’di ḵa’ckunu hila/ ’peni jis jwa mo be. 2 Wakan ayim guski’d mo dhali ya mo eya Simaan Buṯerus mo dhali amanciḵ a’di gwoŋ kamu/ mo, a’din ’de/ yin jin en ma Yesus mo, dhali o uni gwo mo ki: Uni ḵalki Tap̱a ’peni jis jwa mo dhali aman ’konaki mish mo jin karkina uni a’di nycine/ mo. 3 Dhali yan’ko’d Buṯerus p̱u’dki’d ka pije/ mo nyaḵka manciḵ a’di gwoŋ kamu/ mo dhali uni sokin ka ḵarambuye/ ’kup̱ ki jis jwa mo be. 4 Dhali uni sokin mo, hila manciḵ gwoŋ kamu/ a’di bolki’da Buṯerus sho’k mo dhali jidhir e jis jwa nṯwa/a/ mo be. 5 Dhali a’di tuki mo mo mmohil bwaman mo dhali a’di p̱arki jasi burrinyen dhiny e e mo mmo/ishi mom buni mo, hili a’di diki ya bwaman mo be. 6 Dhali yan’ko’d Simaan Buṯerus p̱u’dki’d mo mmobaṯẖ a’di nsho’k mo dhali a’di yaki bwany jis jwa mo dhali a’di ki p̱ar burrinyen dhiny e e mo mmo/ish mo be, 7 dhali burrinye/ jin deḵkunu a’di i’kup̱ piti mo tani yisa nyaḵki ish ki burrinyen dhiny e mo, hili a’di ’kuc̱ki is mo e mom piti mo be. 8 Dhali yan’ko’d amanciḵ gwoŋ kamu/ a’di jin jidhirki’di jis jwa nṯwa/a/ mo tani a’di si’da/ seki bwaman mo dhali a’di mishki mo mo dhali gam gwo is mo be. 9 Haali/ uni ’koki mish Gwo ma Arumgimis jin ’kwarkunu mo naskina/ ki a’di midi mii pi ’peni mowu mo be. 10 Dhali yan’ko’d imanciḵ a’di gwo uni doḵki bway pam buni mo be. 11 Hila Mariyam doshki’d mo mmoko mo apije/ ’peni jis jwa mo dhali me’d jin gwokin ma yim mo tani ayim ki tu mo mo dhali p̱ar jis jwa e mo be. 12 Dhali ayim p̱arki iman’doyu gwo su/ e ki bany bany mo mmo’ko e mo yin jin ’thikunu buŋgwar is ma Yesus mo, jan ’de/ diki’di buŋ’kup̱ piti mo dhali jaŋ kamu/ e busho’k piti mo be. 13 Uni ki owa yim gwo mo ki: A’boma, atinta gwokina /e kan mo? Ayim ki thoḵ uni gwo mo ki: Haali/ uni ḵalki Tap̱am pem mo dhali aha/ mola mo jin karkina uni a’di nycine/ mo be. 14 Mmo/ona a’di gwo kan mo tani ayim ki ṯuga bor mo dhali p̱ara Yesus e mo mmodosh mo, hili ayim diki mish a’di ki a’di ta’da Yesus mo be. 15 Yesus ki owa yim gwo mo ki: A’boma, atinta gwokina /e kan mo? Dhali aja iŋap̱kina /e mo? Dhali a’di ṯoshki’d ki a’di ta’da manhil bwaman monsinu mo. Ayim ki o a’di gwo mo ki: Tap̱a, waḵki e ḵalki a’di mo tani ṯori aha/ mo jin ’thikina /e a’di nycine/ mo dhali aha/ mina ḵal a’di mo be. 16 Yesus ki owa yim gwo mo ki: Mariyam. Ayim ki ṯu’k ’ban mo dhali o a’di gwo ki ’twaŋ ’Kwani Ibraniyiin ki: Rabbooni (a’di jin ta ’pemen gwo jin onu mo ka: Manṯor Gwo mo be). 17 Yesus ki owa yim gwo mo ki: Dhalku/ ki p̱eyaa/ i is mo haali/ aha/ dinaki seya Baba naskina/ mo. Hili yaku/ e iwaḵ pem mo dhali o uni gwo mo ki: Aha/ sena se Ababam pem mo dhali Ababam bum mo, dhali eya Arumgimis pem mo dhali eya Arumgimis bum mo be. 18 Mariyam Magdaliyya yaki’d mo dhali o imanciḵ a’di gwo gwo mo ki: Aha/ p̱arkina Tap̱a e ka pinya/ em pem mo be. Dhali ayim ṯorki uni gwo mo ki a’di ṯorki’da ris to gwansan eya yim mo be. 19 Dhali ki mo ta mom’pimpili/ mo ka tee c̱aan mo jin ta’da cim jin ṯwa/a/ ka dhas mo tani acampur gu’bi ’baar mo ’kokin ki mu’th mo e mo jin ’kokina imanciḵ a’di gwo nycine/ mo haali/ uni ḵo/ki ’Kwani Yahuuda/ mo. Dhala Yesus p̱u’dki’d mo dhali doshi bwam uni mo dhali o uni gwo mo ki: Moŋḵu’th is midi di e um mo. 20 Ki a’di oki gwo yansan mo tani a’di ki ṯor uni me’d piti i e mo dhali gwar piti mo be. Dhali yan’ko’d imanciḵ a’di gwo ’kunykina bwa mo mmop̱arkina uni Tap̱a e mo be. 21 Yesus ki o uni gwo doḵ/e mo ki: Moŋḵu’th is midi di e um mo. Me’d jin hashkin ma Baba aha/ mo tani isi kan si’da/ aha/ hashkina um mo be. 22 Dhali ki a’di oki gwo yansan mo tani a’di shi/inki’da p̱o/ uni mo dhali o uni gwo mo ki: Budhi Shi/in Dheleladhelel mo ma. 23 Waḵki/ um gwamki miinthus gi cin tiya mo tani uni gwamkunu mo, dhali waḵki/ um ’koki gwam miinthus gi cin tiya mo tani uni ’konuki gwam mo be. 24 Dhala Ṯuuma a’di jin ta jan ṯal ’de/ ’peni uniŋ ’kume’d i’ce’dka su/ mo, a’di jin yuḵkunu gway ka ’ci jin dhodhu isu/ mo tani a’di diki di i uni me’d jin p̱u’dkin ma Yesus mo be. 25 Wakan imanciḵ a’di gwon tiya ṯorki a’di gwo mo ki: Aman p̱arkina Tap̱a e mo. Hili a’di ki o uni gwo mo ki: Isi ciki/ aha/ mina ’taki p̱ara du’d ma musmaar e mo e me’d piti mo dhali dwar me’d pem e jisan ma musmaar mo dhali dwar me’d pem e gwar piti mo tani aha/ mina diki gam gwo is mo be. 26 Acim pekwara ŋ’ko’d mo tani imanciḵ a’di gwo ’kokini bwaŋ gu’b doḵ/e mo, dhala Ṯuuma nyaḵki di ki uni mo. Dhali acampur gu’bi ’baar mo ’ko ki mu’th mo. Hila Yesus p̱u’dki’d mo dhali doshi bwam uni mo dhali o gwo mo ki: Moŋḵu’th is midi di e um mo be. 27 Dhali yan’ko’d a’di ki owa Ṯuuma gwo mo ki: Kari me’d pini imahan mo dhali p̱ari me’d pem e mo, dhali hethi me’d pini mo dhali dwari a’di e gwar pem mo. Dhalku/ ki di ki dar gi gwo jin gamu is kan mo, hili gami gwo is mo ma. 28 Ṯuuma thoḵ a’di gwo mo ki: Tap̱am pem dhali Arumgimis pem. 29 Yesus ki o a’di gwo mo ki: A/gwo gama /e is mo haali e p̱arki aha/ e mo? Mom’bor mii ’te/ be gom uni gwansan kun mini gam aha/ gwo is mo ki uni ’koki p̱ar aha/ e naskina/ mo be. 30 Dhala Yesus mii’da ris miimera tiya ka ris mo ibuŋ’kusi imanciḵ a’di gwo mo, uni kun ’konuki ’kwar eya warka/ yansan mo be. 31 Hili mii gwansan uni ’kwarkunu mo ki um mini gam gwo is ka Yesus ta’da Ḵrisṯẖos mo, a’di jin ta Ya/ ma Arumgimis mo, dhali ki um mini ṯikir gwo gam is mo dhali ṯikir moŋ’koki/e gam mo e gway piti mo be.

21

1 ’Ko’di mii yansan mo tani aYesus a’di ṯorki is piti eya tente/ doḵ/e e imanciḵ a’di gwo e shemen ma Al ma Thabariyya mo, dhali a’di ṯorki is piti wakansan mo be. 2 Simaan Buṯerus dhala Ṯuuma a’di jin yuḵkunu ka A’ci jin dhodhu isu/ mo dhala Naṯẖana/iil gi Paŋ Kaana e Pany Jaliil mo, dhali iya/ ma Sabadi isu/ mo dhali imanciḵ a’di gwon tiya isu/ mo, uni ’kon mmonṯal ’de/ mo be. 3 Simaan Buṯerus ki o uni gwo mo ki: Aha/ yana ya mo mmocesh to yi’de/ mo. Dhali uni ki o a’di gwo mo ki: Aman mina ii nyaḵki /e mo. Uni iikin mo dhali se bwaaḵur mo. Hili ki mon’thiny c̱aan mo tani uni ’koki bu’th toŋ kamu/ mo be. 4 Me’d jin ḵala mo kush mo tani Yesus doshki’d e shemen ma gap̱ mo. Hili imanciḵ a’di gwo ’koki mish ki a’di ta’da Yesus mo. 5 Yesus ki o uni gwo mo ki: Uc̱iya, a/um ta gi to yi’den tiya ’te/ tana? Uni thoḵ a’di gwo mo ki: Yisa. 6 A’di ki o uni gwo mo ki: Biṯa ’thi/ ki ’bana bim poros ma ḵur mo dhali um mini gam kun tiya mo be. Wakan uni biṯki a’di mo dhali shwane/ uni molona ’thi/ dir bway bwaaḵur mo haali/ to yi’de/ ’ka’da ’kup̱a! 7 Dhali amanciḵ a’di gwo jin en ma Yesus mo o’da Buṯerus gwo mo ki: A’di ta Tap̱a be. Ka Simaan Buṯerus ciḵki gwo ki a’di ta Tap̱a mo tani a’di hi’thki burrinyem bwaman piti i is mo haali/ a’di di’d ki burrinye/ i empa’d ’te/ goma ṯu’c mo dhali a’di poshki’da al mo be. 8 Hili imanciḵ a’di gwon tiya uni p̱u’dkin mo e bwaaḵur mo mmodira ’thi/ jin ’tu’da to yi’de/ mo haali/ uni yisa si’dkin ’pena gap̱a, hili uni aṯẖkina ŋaṯgini ’de/ mo be. 9 Ki uni pikin ka pije/ eya ’cesh mo tani uni p̱arki o’d e jin ’thanu ka ’cila’th imun mo dhali to yi’de/ mmo’ko i o’d mo dhali maaŋḵuthu’d mo be. 10 Yesus ki o uni gwo mo ki: Ḵali to yi’den tiya mo ma kun daḵa bu’thkina um mo. 11 Wakan Simaan Buṯerus a’di yaki’da ḵur mo dhali dira ’thiya gap̱ mo a’di jin ’tu’dkina to yi’deny caaga/ mo kun ’koni iss ’kwanimpa ipesu/ i’ce’dka ’kume’d i’ce’dka kwara ap̱o/ mo be. Dhali baga ris jin takina uni wakan mo tani a’thi/ yisa ’ciṯẖki bwa mowa. 12 Yesus ki o uni gwo mo ki: Iiyu/ mo ma dhali shwa tonṯe/ gi mon’thamo/ mo. Hila manciḵ a’di gwoŋ kamu/ yisa di’d ’de/ jin ro’dki mii mo mmodoṯ a’di gwo mo ki: Ki /e tana ja sa/? Uni nyiṯẖkin ki a’di ta Tap̱a mo be. 13 Yesus p̱u’dki’d mo dhali bu’th maaŋḵuthu’d mo dhali c̱iki uni mo dhali to yi’de/ miikina a’di kan si’da/ mo be. 14 Mii yansan a’di ta mii jin ’kon ma p̱o/i kwara mo jin ṯorkin ma Yesus imanciḵ a’di gwo is piti e eya tente/ mo ’ko’di a’di cukunu mis mo ’peni mowu mo be. 15 Ki uni ’baarki tonṯe/ gi mon’thamo/ mmoshwa mo tani Yesus ki owa Simaan Buṯerus gwo mo ki: Simaan, ya/ ma Yohaan, a/e eni aha/ mmobol gwansan e mo ’taa? A’di ki thoḵ a’di gwo mo ki: Nye, Tap̱a. /E mishkin ki aha/ enkina /e mo. 16 A’di ki o a’di gwo mo ki: C̱iyi ushi ḵa’bal pem to mmoshwa mo. Doḵ/e me’d jin ’kon ma ap̱o/i su/ mo tani a’di ki o a’di gwo mo ki: Simaan, ya/ ma Yohaan, a/e eni aha/ mo ’taa? A’di ki o a’di gwo mo ki: Nye, Tap̱a. /E mishkin ki aha/ enkina /e mo. A’di ki o a’di gwo mo ki: Hili ḵa’bal pem mo ma. 17 A’di ki o a’di gwo mo me’di kwara ki: Simaan, ya/ ma Yohaan, a/e eni aha/ mo? ABuṯerus suguwa du tash mo haali/ a’di ki o a’di gwo me’di kwara mo ki: A/e eni aha/ mowa? Dhali a’di ki o a’di gwo mo ki: Tap̱a, /e mishkina ris to ’baar mo dhali /e mishkin ki aha/ enkina /e mo. Dhala Yesus ki o a’di gwo mo ki: C̱iyi ḵa’bal pem to mmoshwa mo. 18 Ka jiŋ gana/, ka jiŋ gana/ aha/ ona /e gwo mo, me’dyin jin dina /e ki gwa’d mo tani /e ki deḵ to i empa’d ki me’d pini mo dhali ya me’d jin ona bwa /e mo. Hili ki /e mini ta adhan mo tani /e mini he’th me’d pini mo dhali wathiŋ kamu/ midi deḵ ki /e to mo dhali ḵal /e i mo jin mina bwa ’te /e ki ya mo be. 19 (Gwo yansan ona a’di mmoṯor a’di wu jin mina a’di wu mo mmokar monyca ma Arumgimis mo. ) Dhali ’ko’di gwo yansan mo tani a’di ki o a’di gwo mo ki: Baṯẖi aha/ nsho’k mo ma. 20 Simaan Buṯerus ṯu’kki’d mo dhali p̱ar a’di jin baṯẖki uni e mo a’di jin ta’da manciḵ gwo jin en ma Yesus mo, a’di jin ishki’d eya bor piti mo e tonṯe/ jin shwakina uni mom’pimpili/ yin mo dhali o a’di gwo mo ki: Tap̱a, kaja a’di jin midi ’ciṯẖ /e is ki gwo mo? 21 Ka Buṯerus p̱arki a’di e mo tani a’di ki owa Yesus gwo mo ki: Tap̱a, gwo gom wathi/ yan wakata mo? 22 Yesus ki o a’di gwo mo ki: Waḵki/ a’di ta bwam pem gom a’di jin mina a’di c̱a’b kan ntagi aha/ mina p̱u’du/ mo tani yan midi ta ata gom /e mo? Baṯẖi /e aha/ nsho’k mo ma. 23 Gwo yansan a’di yaki’d ki lala’th mo e bwam uni kun tana a’di awaḵ mo, ka manciḵ a’di gwo yansan midi diki wu mo. Hila Yesus diki o gwo e a’di ki a’di midi diki wu mo, hili a’di o gwo mo ki: Waḵki/ a’di ta bwam pem jin mina a’di c̱a’b kan ntagi aha/ mina p̱u’du/ mo tani yan midi ta ata gom /e mo? 24 A’di yansan ta’da manciḵ gwo jin ta’da man/o gwo gom to gwansan mo dhali a’di i’kwarki gwo gwansan mo. Dhali a’di mishki’d ki gwonṯor piti jin ṯora a’di mo tani ta gwoŋ gana/ mo be. 25 Hili ton tiya ’kokin ka ris si’da/ jin miikin ma Yesus mo. Waḵki/ aris uni ’baar mo ka ’deṯe/ ’deṯe/ minu ’taki ’kwar mo tani aha/ ṯosha ki isi mony’cesh ki is piti mo midi dar gi mo mo mmodhuwa warka/ kun ’kwarkunu gwo mo kun minu ’taki ’kwar mo be.


AMAZING GRACE BIBLE INSTITUTE