JOHN

1

1 Pɛiŋ wɔɔ Ngewɔ i yaa hani gbi gbatɛ, numui na ti yɛ toli a Njiɛi i yɛ na lɔ. Tia Ngewɔ lɔ ti yɛ heini tawao tia Ngewɔ ti yɛ yakpe. 2 Hindei gbi lɔto-gbelei wɔɔ, Njiɛi tia Ngewɔ ti yɛ na lɔ. 3 Ngewɔ i hanii gbi gbatɛni a Njiɛi loko lɔ, tawao hanii gbi Ngewɔ i kpatɛni yeengila bɛɛ ii gbatɛni ngi wooma. 4 Ndɛvui i gbuani yee-Njiɛi hu lɔ i veni fuuhani gbi wɛ tawao yeendɛvui ji lɔ i wani a foofo nuuvu va. 5 Yeefofoi a voolɔ kpindi hu tawao kpindi ii yaa guni aa ndufe. 6 Ngewɔ i ngi lutu yila loilɔ, ngi laa a Jɔn, 7 yeefofoi hinda hugɛva a nuuvungaa, aako numui gbi ti yeengowili yekpei mɛni, ti la la. 8 Ta ii le aa yɛ a yeefofoi, kɛɛ i wɛilɔ fofoi hinda hugɛva. 9 Fofoi yeekpekpei vulii mia, na a wa dunyei hu i voo nuuvu kpɛlɛɛ ma. 10 Njiɛi ji i yɛlɔ dunyei hu, kɛɛ kia bɛɛ Ngewɔ i dunyei gbatɛni a ngi loko lɔ, na hu gbi dunyei ii ngi gɔni. 11 I wɛilɔ ngi nda lɔlei vulii hu, kɛɛ ngi nda bondeisia vulii tii loko heini ngi bu. 12 Kɛɛ nasia gbi ti loko heini ngi bu, i kpaya veilɔ ti wɛ wotevaa a Ngewɔ leengeisia. 13 Tii woteni a Ngewɔ leengeisia kia nuuvunga ta ti gbɔugbɔu ŋamɛi yeendeengɛisia le la, tawao a nuuvu hugbatɛ ii le ɔɔ aa hindo liima hu we, kɛɛ Ngewɔ vulii lɔ i yɛni a ti Kɛkɛ. 14 Njiɛi i woteilɔ a nuuvu, i hei mu lia, ngi lavengɔ a ngauwanda kɛɛ tɔnya. Mu ngi wɔlɔyei lɔnga, ngɔlɔyɛi na i majɔɔni wɔɔ jifa Kɛkɛi Hindolo yakpei a ngie. 15 (Jɔn i seli wuailɔ ngi va, a hee la yɛ, “Ji lɔ ngi yɛ ngi ma ji ngi ndeni ngɛɛ, ‘Numui na i wama nya wooma i leweni nya ma polouŋ ajifa i yɛ na lɔ pɛiŋ ti yaa nya le.’ ”) 16 ajifa taa wɔɔ gba mu gbi lubama pupungɔ maahu a lubɛi na a gbua ngi Yewɔya lavengɔi hu. 17 Ngewɔ i Saweisia veni a Mojisi loko lɔ kɛɛ i ngauwandei tia tɔnyɛi veni a Yesu, Ngewɔ Maha Heingɔi, loko lɔ. 18 Numu gbi ii yaa Ngewɔ lɔni wɔɔ gba; ngi Hindolo yakpei na tia ta ti yaakpe tawao i kɛkɛi gblanga tamia i ngi yɛyii gɛnga a mue gbalauŋ. 19 Juuisia ti mahublɛi nasia ti yɛ Jelusalɛm ti Saa Gbuablɛisia kɛɛ Livaiblɛisia lɛɛnga loilɔ Jɔn gama ngi mɔliva tɛɛ, “Numu laasii yeegbɛ lɔ a bie?” 20 Jɔn ii gangani a ti mɔli gbɛmbolaa; i ndeilɔ leeŋ kpawama yɛ, “Nya ii le nga yɛ a Mahɛi na Ngewɔ i Lahei wumbuni wɔɔ njooyovaa, Juuisia ta toli a Ngewɔ Maha Heingɔi.” 21 Kɛ ti ngi mɔlinga tɛɛ, “Ye lɔ hɔɔ a bie? Ilaija lɔ a bie?” Jɔn kpɛmboilɔ yɛ, “Ta yaa a nge.” Ti gbɔma ngi mɔlilɔ tɛɛ, “Ngewɔ lutui lɔ a bie mu yɛ kulɔ gbema?” Kɛ i ndenga yɛ, “Sawo.” 22 Kɛ ti ndenga na ngi ma tɛɛ, “Ye lɔ hɔɔ a bie? Bi hinda hugɛ a mue aako mu gu mu gona nasia ma ti mu loni. Bɛɛ gbɛ kɔloongɔ bia yekpe ma?” 23 I kpɛmboilɔ yɛ, “Ngi yɛni lekee a numu yila woi lɔ a hee la ndɔgbɔ lambɛi ma yɛ, ‘A Ndemɔi jia-welei wɔna,’ ” kia Ngewɔ lutui Aisaya i ndeni la wɔɔ. 24 Farisiisia lɔ ti tutui jisia loni. 25 Ti Jɔn mɔlilɔ na tɛɛ, “Gbɛe hɔɔ ba nungaa wua, ina bia ii le baa yɛ a Ngewɔ Maha Heingoi, ɔɔ Ilaija ɔɔ Ngewɔ lutui?” 26 Jɔn i kpɛmboilɔ yɛ, “Nga nungaa wua a njɛi lɔ; kɛɛ numu lɔ mbei wu lia wuii ngi yɛyii gɔɔ; 27 tamia i wama nya wooma, ngi gɔwɛi vulii ngii gbekpeni fulova.” 28 Ji i wieni Bɛtani lɔ, Jɔdan wooma a foloi hiye-welei hu wee, mia Jɔn i yɛ nungaa wua na. 29 Folo wekei ma Jɔn i Yesu lɔilɔ a wa ngi gama, kɛ i ndenga yɛ, “Ngewɔ Balaloi gbe, na i wama dunyamableisia gbi ti jumbuisia wumbuma! 30 Ji lɔ ngi yɛ ngi ma ji ngi ndeni ngɛɛ, ‘Hindo lɔ wama nya wooma ngi lewengɔ nya ma polouŋ, ajifa i yɛ na lɔ pɛiŋ ti yaa nya le.’ 31 Nya vulii ngii yɛ ngi gɔɔ kɛɛ aako Isrɛlbleisia ti ngi gɔɔ, famia ngi wani nga nungaa wua a njɛi.” 32 Jɔn i seli wuailɔ yɛ, “Ngi Ngewɔ Yafei lɔilɔ a gbua ngelegoohu a yei kia mbomukuloi na, i hei ngi wumba. 33 Nya vulii ngii yɛ ngi gɔɔ; kɛɛ Ngewɔ na i nya looni yɛ ngi nungaa wua a njɛi, i ndeilɔ pɛiŋ nya ma yɛ, ‘Numui na ba Ngafei lɔ i yei i hei ngi wumba, ta lɔ a nungaa wua a Ngewɔ Yafei.’ 34 Ngi hulɔnga, faale ngi selinga kɛ ta lɔ Ngewɔ Hindoloi le.” 35 Kia ngele wekei i woni, Jɔn tia ngi gaalopo fele ti yɛlɔ gbɔma looni; 36 kia i Yesu lɔni a lewe ti gblanga kɛ i ndenga yɛ, “Ngewɔ Balaloi gbe mia!” 37 Ngi gaalopo feleisia ti ji mɛnilɔ kɛ ti tonga Yesu ma. 38 Yesu i woteilɔ i ti lɔ ta to ngi ma kɛ i ti mɔlinga yɛ, “Gbɔɔ wu kɔkɔlima?” Kɛ ti ngi mɔlinga tɛɛ, “Rabai (yeembui lɔ a Kaamɔ), bi heini mi lɔ?” 39 Kɛ i ndenga ti ma yɛ, “A wa wu tɔ.” Ti liilɔ ti ngi heimi lɔ, tia tieni ti luva na kpɛiŋ, jifa kpɔkɔvolei hitingɔ yɛla na. 40 Nasia feleisia ti mɛnini Jɔn a yɛpɛ, ti toni Yesu ma, yeengila mia wɔɔ a Andru, Saimɔn Pita ndewei. 41 I ngi ndewei Saimɔn gɔkɔlilɔ ngaama i nde ngi ma yɛ, “Mu numui na lɔnga Ngewɔ Maha Heingɔi a ngie.” 42 Kɛ i wanga a ngie Yesu gama. Yesu i Saimɔn gbeilɔ yɛ, “Saimɔn lɔ a bie, Kenɛi Jɔn loi. Bi lɛi mia na a Sifas” (mbiyɛi ji tia Pita ti yakpe, yeembui a Fawa-Gɔtii). 43 Kia ngele wekei i woni, Yesu i ngi lii huyiliilɔ liva Galili. Kɛ i Filipi malenga, i nde ngi ma yɛ, “To nya ma!” 44 (Filipi i gbuani Bɛtsaida lɔ, Andru tia Pita ti yeetaahu.) 45 Filipi i Nataniɛl maleilɔ, i nde ngi ma yɛ, “Mu numui na lɔnga Mojisi i ngi hinda nyɛini wɔɔ Sawa Gɔlɛi hu, Ngewɔ lutuisia bɛɛ ti nyɛi. Tamia a Yesu Nasalɛtimɔi, Josɛfi hindoloi.” 46 Nataniɛl ndeilɔ ngi ma yɛ, “Hinda yekpe gbi a gulɔ i gbua Nasalɛti?” Filipi ndeilɔ ngi ma yɛ, “Wa bi tɔ.” 47 Yesu i Nataniɛl lɔilɔ a wa ngi gama kɛ i yɛpɛnga kɔloongɔ ngi ma yɛ, “Isrɛlmɔi vulii lɔ, kaasoo gbi ii ngi hu!” 48 Nataniɛl i ngi mɔlilɔ yɛ; “Bi yee pieni bi nya gɔni?” Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Pɛiŋ Filipi i yaa bi loli, ngi bi lɔilɔ ji bi yɛ figi wulii bu.” 49 Kɛ Nataniɛl i potenga yɛ, “Kaamɔ, Ngewɔ Hindoloi lɔ a bie! Isrɛlbleisia ti Mahɛi lɔ a bie!” 50 Yesu i ndeilɔ ngi ma yɛ, “Jifa ngi ndeni ngɛɛ ngi bi lɔilɔ figi wulii bu faa mia bi langa a nge? Ba hinda waawangaa hulɔlɔ tewengɔ ji ma.” 51 Kɛ i ndenga ti ma yɛ, “Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue: wa tɔlɔ ngelegoohu i lawo, Ngewɔ malikeisia ta lɛ ta yei numui na gama Nuuvu Hindoloi le.”

2

1 Njii fele wooma, nyaha-gɔli-gomɛ yɛlɔ tei na hu ta toli a Kena, Galili lɔlei hu, tawao Yesu ngi nje i yɛ na lɔ. 2 Ti Yesu bɛɛ loliilɔ yeekomɛi na hu tia ngi gaalopoisia. 3 Kia ndɔi i gbɔyɔni, Yesu ngi nje i hugɛilɔ a ngie yɛ, “Ndɔ gbi ii yaa ti yeya.” 4 Yesu i poteilɔ i nde ngi nje ma yɛ, “Yie, gbɛe bi mu loko wilima na hu? Nya watii ii yaa hitini lɛ yengeva.” 5 Ngi nje ndeilɔ pɛlei na yeebɔilopoisia ma yɛ, “Na gbi lekee i ndengaa wu ma yɛ wu pie, wu pie.” 6 Nja-vɛɛ waawaa wɛita yɛlɔ heini na Juuisia jɛli-yɛi houva hu, yeengila gbi a galɔŋ numu gbɔyɔngɔ ɔɔ numu gbɔyɔngɔ maahu puu hou. 7 Yesu i ndeilɔ yeebɔilopoisia ma yɛ, “A fɛi jisia laave a njɛi.” Kɛ ti ti lavenga a lo te ti wu ma. 8 Kɛ i ndenga yɛ, “A yee njɛi ji lɛɛnga wuli wu li la komɛ mahumɔi gama.” Kɛ ti ya la. 9 Kia komɛi maahumɔi i njɛi gɔni, potengɔ yɛla na a ndɔi. Ii yɛ ngi gbuama gɔɔ kia bɛɛ bɔilopoi nasia ti njɛi wulini hu ti kɔɔngɔ. I nyaha gɔlimɔi loliilɔ 10 i nde ngi ma yɛ, “Numu gbi a ndɔ yekpei yese pɛiŋ ve nungaa wɛ; ti kpolingaa na pandawanda, kɛ i yeengahangɔi venga; kɛɛ bia bi ndɔi yeekpekpei loomagbatɛnga haaŋ i tonga watii ji ma.” 11 Kabandei yeehaalaye lɔ Yesu pieni Kena, Galili lɔlei hu; i kɛilɔ kɛ ngɔlɔyɛi lɔ ngi hu, kɛ ngi gaalopoisia ti langa a ngie. 12 Ji wooma Yesu tia ngi nje kɛɛ ngi ndewengeisia kɛɛ ngi gaalopoisia ti liilɔ Kapaniɔm, ti lɔwɔ lɛnga wie na. 13 Juuisia ti gomɛi na ta toli a Tewema Gomɛi lukpengɔ yɛla kpla kɛ Yesu i ya Jelusalɛm. 14 I nungaa maleilɔ ta nikangɛisia majia kɛɛ mbalangɛisia kɛɛ powoisia Ngewɔ Wɛlei yeekatei hu, navoo maluveblɛisia bɛɛ ti heini ti tebiisia ma. 15 Kɛ i gɔtei liimbanga a foma, i ti gbi gbɛ na tia mbalangɛisia kɛɛ nikangɛisia, i navoo maluveblɛisia ti tebiisia gulagula, yeenavoei kpɛlɛɛ i vaya. 16 Kɛ i ndenga nasia ma ti yɛ powoisia majia yɛ, “A hanii jisia gbua mbei; a gbe a nya Kɛkɛ Wɛlei yɛlaa a felegɔma.” 17 Na nyɛingɔ Ngewɔ Gɔlɛi hu tɛɛ, “Bi Wɛlei malii a nya mɔlɔ kia ngɔmbu” i hitɛilɔ ngi gaalopoisia wɛ. 18 Juuisia ti ngi mɔlilɔ tɛɛ, “Kabande hindei yeegbɔɔ bi piema kɛva kɛ kpaya lɔ bi wɛ ji wieva?” 19 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “A Ngewɔ Wɛlei ji wolo; nga tolɔ gbɔma njii sawa goohu.” 20 Kɛ Juuisia ti ndenga tɛɛ, “Ngewɔ Wɛlei ji lola i gunga a foo numu fele gbɔyɔngɔ maahu wɛita lɔ; bia ba tolɔ njii sawa goohu?” 21 Kɛɛ Ngewɔ Wɛlei na Yesu i yɛ ma tamia a ngi gbuhɛi. 22 Faale ngi hiyengɔi hu hee hu, i hitɛilɔ ngi gaalopoisia wɛ kɛ i ji leilɔ; kɛ ti langa a Ngewɔ Gɔlɛi kɛɛ njɛpɛi nasia i yɛ ndeni. 23 Kia lɛ Yesu i yɛ Jelusalɛm a Tewema Gomɛi yeewatii, numu gboto ti lɛilɔ a ngie ji ti kabande hindei nasia lɔni i yɛ pie; 24 kɛɛ Yesu ii ta yekpe gbuani ndɔgbɔ ti wɛ, ajifa i yɛ nuuvu gbi gɔɔlɔ, 25 tawao ii yɛ gbeweni numu gbi va seli wuava nuuvui va ajifa i kɔɔlɔ gbɔɔ i ti liisia hu.

3

1 Farisiisia ti mahumɔ yila yɛlɔ na, ngi laa a Nikodimɔsi, Farisiimɔ a ngie. 2 Kenɛi ji i wɛilɔ Yesu gama a kpindi i nde ngi ma yɛ, “Kaamɔ, mu kɔɔlɔ kɛ Kaamɔ lɔ a bie ba gbua Ngewɔ gama; ajifa numu gbi ɛɛ gu aa kabande hindei jisia wie bi piema ina Ngewɔ i yɛ ngi wooma.” 3 Yesu ndeilɔ ngi ma yɛ, “Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a bie, kɛlee ti numu le a nina, ɛɛ gu a wuaala Ngewɔ mahayɛi hu.” 4 Nikodimɔsi i ngi mɔlilɔ yɛ, “Ta yee gu ti numu wovangɔ le gbɔma? A yamalɔ gbɔma ngi nje goohu i ngi le?” 5 Yesu kpɛmboilɔ yɛ, “Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a bie, numu gbi ɛɛ gu aa wuaa Ngewɔ mahayɛi hu kɛlee ta ngi le a njɛi kɛɛ Ngewɔ Yafei. 6 Numui na nuuvu a ngi le, nuuvu mia kɛɛ numui na Ngewɔ Yafei a ngi le ngafa le. 7 Bi wuhu aa wu ji ngi ndeni bi ma ngɛɛ, ‘ta wu le lɔ a nina.’ 8 Fɛfɛi a vɛlɔ a li mia ngi longɔ i li na; ba ngi vɛwoi mɛnilɔ kɛɛ bii ngi hiyemɛi gɔɔ ɔɔ ngi limɛi; hii numui na gbi Ngewɔ Yafei a ngi le i na.” 9 Nikodimɔsi i ngi mɔlilɔ yɛ, “Ji a yee gu i wie?” 10 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Isrɛl yeekaamɔ waa lɔ a bie, na hu gbi bii ji yeembui gɔɔ? 11 Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a bie, na mu kɔɔngɔ ta mia ma yɛpɛ kɔlooni ma, mu na gona mu hulɔnga, kɛɛ wuɛɛ mu layie gulu. 12 Ina ngi dunyama hindangaa hugɛnga a wue kɛɛ wuii lani la, wa yee gu wu la la ina ngi ngelegoohu hindangaa hugɛilɔ a wue? 13 Numu gbi ii yaa wɔɔ gba lɛni ngelegoohu kɛlee numui na i gbuani ngele goohu i yei, tamia a Nuuvu Hindoloi.” 14 Tawao kia Mojisi i kalii hɛlɛni ngulii ma ndɔgbɔ lambɛi ma, hii lɔɔ ta Nuuvu Hindoloi hɛlɛ, 15 aako numu gbi lekee a la a ngie i kunafɔ lɛɛvui majɔɔ. 16 Ajifa Ngewɔ i loilɔ a dunyablaa hulewengɔ, famia i ngi Hindolo yakpei veni aako numu gbi lekee a la a yee-Ndoi na aa jukulu, i kunafɔ lɛɛvui majɔɔ. 17 Ajifa Ngewɔ ii ngi Hindoloi yoyoni dunyei hu dunyablaa lɛɛva kɛɛ aako ngi sabui hu ti bawo kunafɔ hee yeya. 18 Numu gbi lekee a liilo ngi ma ɛɛ ndɛɛ majɔɔ kɛɛ numu gbi lekee ɛɛ liilo ngi ma, i wilanga a ndɛɛ majɔɔla ajifa ii liiloni Ngewɔ Hindoloo yakpei ma. 19 Hii Ngewɔ a dunyablaa gbɛmbo, a ji i ngi hindei yeetɔnyɛi yeefofoi yoyonga dunyei hu kɛɛ nuuvungaa tii loni a fofoi kɛlee kpindi ajifa ti wiehindeisia ti nyamungɔ. 20 Numu gbi lekee a hinda nyamuisia wie, ngi lolongɔe a fofoi tawao ɛɛ lukpe kpla, ajifa ii loni ngi wiehindeisia ti maa i gɛ. 21 Kɛɛ numu gbi lekee a hinda yekpe wie, a walɔ fofoi gama aako ngi wiehindeisia ti kɛ kɛ ngi golongɔe Ngewɔ wɛ. 22 Ji wooma, Yesu tia ngi gaalopoisia ti liilɔ Judia yeetatei hu ti lɔwɔ lɛɛnga wie na, a nungaa wua. 23 Jɔn bɛɛ i yɛlɔ a nungaa wua Iinɔn, Salim gblanga, ajifa njɛi gbotongɔ yɛla yeehindei na, tawao nungaa ti yɛlɔ a wa ngi gama a ti wua. 24 (Yeewatii na tii yɛ lɛ Jɔn wuni kpindi-wɛlei bu.) 25 Jɔn gaalopoisia kɛɛ Juumɔ yila ti ndablaa wieilɔ kɔlooni nguɛi ma. 26 Faale ti wɛilɔ Jɔn gama ti nde ngi ma tɛɛ, “Kaamɔ, numui na gɛ wua ta wu yɛ Jɔdan wooma, na bi ngi yɛpɛ leni, taa na nungaa wuama tawao numui gbi lɔ yeima ngi ma.” 27 Jɔn i poteilɔ i nde ti ma yɛ, “Numu gbi ɛɛ hani gbi majɔɔ iiyɛ Ngewɔ i fe ngi wɛ. 28 Wua vulii wa nya jelilɔ kɛ ngi ndeilɔ ngɛɛ nya ii le nga yɛ a Ngewɔ Maha Heingɔi, tawao ngɛɛ ngi gulɔyia lemɔ lɔ a nge. 29 Numui na a nyahɛi majɔɔ ta lɔ nyahamɔi le; kɛɛ nyahamɔi ndiamɔi na a yɛ looni a wolo, ngi goohu a nɛɛlɔ waa ji a nyahamɔi yɛpɛ woi mɛni. Faale nya nda goohunɛɛi ji laa i venga na kpaŋ. 30 Ngi hinda i wɔlɔmaa, nya nya hinda maa i yei.” 31 Numui na a gbua aijɛnɛ i wa, i leweni numui gbi ma. Numui na ti ngi leni dunyei ji hu dunyamamɔ mia a ngie tawao a dunyama hindei yeenjɛpɛ lɔ le; kɛɛ numui na a gbua aijɛnɛ i wa, i leweni numu gbi ma. 32 Hindei nasia a hulɔ tawao a mɛni aijɛnɛ, tamia a hugɛ kɛɛ numu gbi ɛɛ la a ngi layie. 33 Kɛɛ numui na a la a ngi layie, i kɛnga kɛ Ngewɔ lɔnyangɔe. 34 Numui na Ngewɔ i ngi loonga a Ngewɔ layie lɔ le, Ngewɔ i ngi lavenga kpaŋ a ngi Yafei. 35 Kɛkɛi Ngewɔ longɔe a ngi Hindoloi tawao i hindei gbi loko wuaanga ngi yeya. 36 Numui na a la a Hindoloi a kunafɔ lɛɛvui majɔɔlɔ; numui na ɛɛ golo Hindoloi wɛ, ɛɛ kunafɔ lɛɛvui majɔɔ tawao Ngewɔ a kpalɛ waa yeilɔ ngi ma.

4

1 Yesu i kɔɛilɔ kɛ Farisiisia ti mɛninga kɛ numu gboto lɔ lama a ngie, a ti wua, i lewe Jɔn ma. 2 (Kia bɛɛ Yesu vulii ii numu wuani, ngi gaalopoisia lekee lɔ ti yɛ pie.) 3 Kia Yesu i na mɛnini nungaa ti yɛ nde i gbuɛilɔ Judia latei na hu i yama Galili lɔlei hu, 4 kɛɛ mahoungnɔ yɛla i lewe a Samelia lɔlei hu wee. 5 Kɛ i fonga Samelia yeetaa yila hu ta toli a Saika, kpaa na gbla Jekɔpi i feni wɔɔ ngi loi Josɛfi wɛ. 6 Jekɔpi ya-lowa wovei i yɛ na lɔ kɛ Yesu i heinga yeenja-lowɛi laa, ngi gahu gbɔyɔngɔ waa a jiɛi. Fologundiei yɛla. 7 Samelia nyaha yila i wɛilɔ njɛi wuliva kɛ Yesu i ndenga ngi ma yɛ, “Nya gɔ njɛi hu ngi kpɔle.” 8 (Ngi gaalopoisia ti lingɔ yɛla tei hu mɛhɛɛ yeyama.) 9 Nyapoi i ngi mɔlilɔ yɛ, “Gbɛe Juumɔ a bie, ba nja vɛli nya ma, Samelia nyaha a nge?” (Ajifa Juuisia tia Sameliablɛisia tɛɛ gbɔ wɔɔ hinda gbi ma.) 10 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Kiaa bi yɛ kɔɔlɔ gbɔɔ Ngewɔ a gu a fela gbama kɛɛ numui na i ndenga bi ma yɛ ‘nya gɔ njɛi hu,’ baa ngi vɛlilɔ tawao aa bi gɔlɔ a njɛi na a ndɛvui ve numu wɛ.” 11 Nyapoi ndeilɔ ngi ma yɛ, “Kenɛi, haka gbi ii bi yeya njɛi lalavaa la tawao njalowɛi hubɔngɔ; ba ndɛvu-ve yɛi ji majɔɔ mi lɔ? 12 Bi leweni mu maada Jekɔpi na ma i njalowɛi ji veni mu wɛ, ta vulii i kpɔle kɛɛ ngi leengeisia kɛɛ ngi lohanisia?” 13 Yesu ndeilɔ ngi ma yɛ, “Numu gbi lekee i njɛi ji gbolingaa ngi bolohu a belɔ gbɔma, 14 kɛɛ numu gbi lekee a njɛi na gboli nya nga fe ngi wɛ, ngi bolohu ɛɛ yaa be; njɛi na nga fe ngi wɛ a wotelɔ a nja waa ngi hu na a ngi gɔ a ndɛvu-ve yɛi, i ngi gɔ a kunafɔ lɛɛvui.” 15 Nyapoi ndeilɔ ngi ma yɛ, “Ndemɔi, nya gɔ njɛi ji hu aako nya bolohu aa yaa be tawao ngaa gbɔma wa mbei nja lalama.” 16 Yesu ndeilɔ ngi ma yɛ, “Li bi bi hinii loli wu wa mbei.” 17 Nyapoi poteilɔ yɛ, “Hini ii nya yeya.” Kɛ Yesu ndenga ngi ma yɛ, “Bi lɔnyangɔe ji bi ndeni bɛɛ hini ii bi yeya; 18 ajifa bi hini lɔɔlu jɔnga tawao numui na wua ta wu heini kiahuna bi hini ii le; bi tɔnya-yia lɔ leni.” 19 Nyapoi ndeilɔ ngi ma yɛ, “Ndemɔi, ngi kɔɔnga kɛ Ngewɔ lutu lɔ a bie. 20 Mu maadani ti yɛ wɔɔ Ngewɔ vɛli ngiyei ji hu lɔ; kɛɛ wua wu Juuisia wɛɛ Jelusalɛm lekee mia mahoungɔ mu Ngewɔ vɛ.” 21 Yesu i ndeilɔ ngi ma yɛ, “Nyapoi, la a nge, watii lɔ hitima wɛɛ yaa Kɛkɛi vɛli ngiyei ji hu ɔɔ Jelusalɛm. 22 Wu Sameliablɛisia wuii kɔɔ yelɔ wu hɛɛma ngi ma, mua mu Juuisia mu kɔɔlɔ ye lɔ mu hɛɛma ngi ma, ajifa Juuisia lɔ ta hugɛ kia Ngewɔ a yee nuuvungaa bawo la. 23 Kɛɛ watii lɔ hitima, tawao hitingɔe na, nasia ta Ngewɔ vɛli a tɔnya ta ngi vɛli ngafaya hu lɔ kɛɛ tɔnyɛi, ajifa yeeNgewɔ vɛliblei jisia nyɔkɔ lɔ kɛkɛ lɔlɔma. 24 Ngafa lɔ a Ngewɔ tawao mahoungɔ nasia ta ngi vɛli ti ngi vɛli ngafaya hu kɛɛ tɔnyɛi.” 25 Nyapoi ndeilɔ ngi ma yɛ, “Ngi kɔɔlɔ Ngewɔ Maha Heingɔi lɔ wama; i wangaa, a hindei gbi hugɛlɔ a mue.” 26 Yesu ndeilɔ ngi ma yɛ, “Nya ngi yɛpɛma bi gama, tamia a nge.” 27 Ngamɛi na kɛ Yesu gaalopoisia ti wanga. I gualɛilɔ ti ma tɔva tia nyaha ta yɛpɛ, kɛɛ ti yilayee bɛɛ ii mɔlini aa yɛma, “Gbɔɔ bi longɔ la?” ɔɔ “Gbɛe wua ta wu yɛpɛma?” 28 Kɛ nyapoi i ngi ya-vajii longa, i li tei hu, i nde nungaa ma yɛ, 29 “A wa wu taamɔ yila lɔ i hindei gbi hugɛnga ngi piema wɔɔ. Ngewɔ Maha Heingɔi mia baaa?” 30 Kɛ nungaa ti gbuanga tei hu, ti li Yesu gama. 31 Pɛiŋ ti yaa foo, Yesu gaalopoisia ti ngi manɛnɛilɔ tɛɛ, “Kaamɔ, mɛhɛɛ mɛ.” 32 Kɛɛ i ndeilɔ ti ma yɛ, “Mɛhɛɛ lɔ nya yeya mɛva wuii hinda hugɔɔ.” 33 Kɛ ti tɔtonga a ti nyɔunyɔ mɔlila tɛɛ, “Numu gbi i wanga a mɛhɛɛ ngi wɛ?” 34 Yesu ndeilɔ ti ma yɛ, “Nya mɛhɛɛi lɔ a nya Kɛkɛ na nya loni ngi liima hindei wiela kɛɛ ngengei na gbɔyɔlaa i feni nya wɛ pieva. 35 Sale lɔ wu laa, ‘I longa ngalu naani kɛ mba lewe-gbelei i hitinga.’ Gbɛɛ ngi hugɛ a wue, a wu wui wumbu lɛɛ wu tɔ kia mbeisia ti bengɔ la kpalɛisia hu. 36 Numui na a mbei lewe taa ngi pawɛi majɔma, tawao a mɛhɛɛ lɛ lɔ ma kunafɔ lɛɛvui va, aako tuhani hiimɔi tia tewemɔi ti goohunɛɛ a leenga. 37 Tɔnya-yia lɔ a ji ta nde tɛ. ‘Hiimɔi gba yee tewemɔi gbaa.’ 38 Ngi wu longa mbei na leweva wuii mɔnɛi ma; nungaa wekangaa lɔ ti mɔnɛnga, wua wu nafanga ti mɔnɛwoi hu.” 39 Sameliablaa gboto tei na hu ti lɛilɔ a ngie ajifa nyapoi i ndeni yɛ, “I nya wiehinda wovei gbi hugɛnga.” 40 Faale kia Sameliablɛisia ti wani ngi gama, ti ngi huhouilɔ tɛɛ aa lewe, kɛ i njii fele wienga ti gɔwɔma. 41 Numu gboto wekangaa ti lɛilɔ a ngie njɛpɛi nasia va i yɛ nde ti ma. 42 Ti ndeilɔ nyapoi ma tɛɛ, “Bi layie lekee va ii le maa la a ngie; mua yekpe vulii mu ngi layiesia mɛninga tawao mu kɔɔnga kɛ ta vulii lɔ dunyablaa gbi ti wumawomɔi le.” 43 Kia Yesu i lɔwɔ fele gbɔyɔni Saika, i gbuɛilɔ na i li Galili lɔlei hu, 44 ajifa ta vulii i ndenga wɔɔ yɛ baa ii Ngewɔ lutu ma ngi lemɛi. 45 Faale kia i foni Galili lɔlei hu, Galiliblɛisia ti gahu gbuɛilɔ waa ngi ma ajifa ti yɛlɔ Tewema Gomɛi hu Jelusalɛm tawao ti hindei kpɛlɛɛ lɔilɔ i pieni na. 46 Faale i liilɔ gbɔma Kena, Galili lɔlei hu, mia wɔɔ i njɛi woteni na a ndɔi. Gɔmɛtimɔ waa yila i yɛlɔ na, ngi hindoloi heegbɛngɔ waa Kapaniɔm. 47 Kia i mɛnini kɛ Yesu i gbuanga Judia lɔlei hu i wanga Galili, i liilɔ i ngi manɛnɛ yɛ i li Kapaniɔm i ngi loi bawo, ajifa yeendoi haala longɔ yɛla te. 48 Faale Yesu i ndeilɔ ngi ma yɛ, “Wuii kabande hindangaa hulɔilɔ nga pie, wuɛɛ la a nge.” 49 Gɔmɛtimɔi i ndeilɔ ngi ma yɛ, “Ndemɔi, wa mu li kaaka hee, nya loi aa haa.” 50 Yesu ndeilɔ ngi ma yɛ, “Li; bi loi a bawolɔ.” Kenɛi i lɛilɔ a na Yesu ndeni ngi ma kɛ i ya. 51 Kia i yɛ lima kɛ tia ngi bɔilopoisia ti gomɛnga, ti hugɛ a ngie kɛ ngi loi i bawonga. 52 Kɛ i ti mɔlinga hawei yeegbɛ ma lɔ ndoi i tɔtoni a fesala, kɛ ti hugɛnga a ngie tɛɛ, “Fologundiei i leweni hawa yila gbengi kɔle i gbeni ngi ma.” 53 Kenɛi i yɛ kɔɔlɔ kɛ hawei na ma mia kinɛiŋ Yesu i ndeni ngi ma yɛ, “Bi loi a bawolɔ.” Faale tia ngi wɛlɛ bublɛisia gbi ti lɛilɔ a Yesu. 54 Heima yeefele lɔ Yesu i gbuani Judia lɔlei hu i wa Galili lɔlei hu i kabande hinda wie.

5

1 Ji wooma, Juuisia ti Yewɔ hindei yeekomɛ i yɛlɔ na kɛ Yesu i ya Jelusalɛm. 2 Jelusalɛm yeekata-lamɛi na ta toli a Mbala Gata-Laamɛi, Popa gbatengɔ yɛlɔ na gblanga ta toli Hibu yiɛi hu a Bɛtsata, sɛmɛɛ laalongɔ lɔɔlu i looni ma. 3 Heegbɛblaa vaha waa ti yɛlɔ wuni yeesɛmɛi jisia bu-- pumublaa, nɛmublaa kɛɛ kpɔɔkpɔblaa ti ti lia. [Ta njɛi jɛɛjialɛi mawulo. 4 Ajifa Ndemɔi malikei i yɛlɔ na a njɛi jɛɛjia; tawao njɛi jɛɛjia ngɔi hu numui na lekee wɔɔta yese a wili hu, heegbɛ lasi gbi i yɛ ngi ma a bawolɔ.] 5 Taamɔ yila yɛlɔ na, ngi heegbɛngɔ foo numu gbɔyɔngɔ maahu puu maahu wayakpa va. 6 Kia Yesu ngi lɔni, i kɔɛilɔ kɛ i lɛmbinga waa laani yeehindei na, kɛ i ndenga ngi ma yɛ, “Bi longɔe bi bawo?” 7 Heegbɛmɔi i kpɛmboilɔ yɛ, “Kaamɔ, numu gbi ii nya yeya aa nya wili njɛi hu ji a jɛɛjia; nga lo limaa kɛ numu wekei i wilinga hu nya gulɔ.” 8 Yesu i ndeilɔ ngi ma yɛ, “Hiye, bi bi yalɛi wumbu, bi jia.” 9 Ngaamɛi na, taamɔi i bawoilɔ, i ngi yalɛi wumbu, i tɔtoo a jialaa. Foloi na ji i wieni i yɛni a Juuisia ti lɛɛvu volei lɔ, 10 faale Juuisia yeetokulɔisia ti ndeilɔ taamɔi na ma i bawoni tɛɛ, “Mu lɛɛvu volo lɔ tawao mu jawei mia bi nyaninga ji bi bi yalɛi wumbunga bi jiama la.” 11 Taamɔi i kpɛɛmboilɔ yɛ, “Numui na i nya bawoni tamia i ndeni nya ma yɛ ngi nya yalɛi wumbu ngi jia.” 12 Ti ngi mɔlilɔ tɛɛ, “Ye lɔ a numui na i ndeni yɛ bi ji wie?” 13 Kɛɛ taamɔi na i bawoni ii yɛ Yesu gɔɔ ajifa faha lɔ i yɛ yeehindei na, tawao Yesu lingɔ yɛla. 14 Na wooma Yesu i ngi maleilɔ Ngewɔ Wɛlei bu i nde ngi ma yɛ, “Wote mbei, bi bawonga na; gbe jumbu wielei ma, ina na ii le, hinda a bi wielɔ nyamungɔ tewengɔ ji ma.” 15 Kɛ taamɔi i ya i hugɛ a Juuisia yeetokulɔisia yɛ Yesu mia i ngi bawoni. 16 Faale ti tɔtoilɔ a Yesu yakpɛlaa a nyamu jifa i yɛlɔ a nungaa bawo Ndɛvu Volei ma. 17 Kɛɛ Yesu i kpɛmboilɔ ti ma yɛ, “Nya Kɛkɛ lɔ yengema watii gbi faale mahoungɔ nya bɛɛ ngi yenge.” 18 Kpɛmboi ji va vulii lɔ na Juuisia yeetokulɔisia ti yɛ pele gɔli kpɔtu ngi waava jifa ii gɛlɛni lekee Ndɛvu Volei yeesawei nyanila ma, i Ngewɔ lolinga a ngi Kɛkɛ, a ta yekpe huma Ngewɔ ma. 19 Yesu ndeilɔ ti ma yɛ, “Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, nya, Hindoloi a nge, ɛɛ gu a hinda gbi wiela a ngi wuma wee kɛ na lekee a tɔ Kɛkɛi a pie; ajifa na lekee a pie, nyɔkɔ lɔ Hindoloi bɛɛ a pie. 20 Gbamaile Kɛkɛi longɔe a ngi Hindoloi faale na gbi lekee ta vulii a pie a kɛlɔ a ngie tawao a hinda waawangaa gɛlɔ a ngie tewengɔ ji ma, i wu gbi wuhu wu. 21 Kia lɔɔ nya Kɛkɛ a nungaa wu hee hu i ndɛvui ve ti wɛ, hii lɔɔ nya nya Hindoloi a ndɛɛvui ve nasia wɛ a nɛɛ ngi wɛ feva ti wɛ. 22 Nya Kɛkɛ ɛɛ numu gbi gbɛmbo; i nungaa gbɛmbolei yeekpayɛi venga ngi Hindoloi wɛ. 23 Nya Kɛkɛ i ji wienga aako numui gbi ti baagɔɔ Hindoloi ma kia lɔɔ ti baa gɔngɔ la ngi ma. Numui na ii baagɔɔ Hindoloi ma, ii baagɔɔ Kɛkɛi na ma i ngi loni. 24 “Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, numui na a nya layie mɛni, i la a nya lomɔi, kunafɔ lɛɛvui lɔ ngi hu kpɛmbo gbi ii ngi ma jifa i wilanga gbuala hee hu i wilinga ndɛvui hu. 25 Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue; watii lɔ hitima, tawao yeewatii hitingɔe na bɛɛ, haableisia ta Ngewɔ Hindoloi woi mɛnilɔ tawao nasia ta mɛni ta wulɔ. 26 Gbamaile kia ndɛvui i Kɛkɛi vulii hu, hii i pienga ndɛvui i ngi Hindoloi bɛɛ hu, 27 tawao i kpaya venga ngi wɛ numui gbi gbɛmbova, ajifa Nuuvu Hindoloi lɔ a ngie. 28 Ji aa wu wuhu wu, ajifa watiilɔ hitima nasia gbi ti kambɛi hu ti ngi woi mɛni, 29 ti gbua ti gambɛisia hu; nasia ti kpekpe wienga ta hiye lɔ, nasia ti nyamu wienga, ta hiyelɔ ti ti gbɛmbo ti ti lɛɛ. 30 “Ngɛɛ gu a hinda gbi wiela a nya nda gbaya; nga nungaa gbɛmbolɔ lekee kia Ngewɔ a nde la nya ma, faale nya kiti lewengɔi wɔnangɔe, ajifa ngii lapima na wieva nya longɔ la, kɛ na lekee nya lomɔi longɔ la. 31 “Ngi seli wuaangaa nya yekpe va, nungaa tɛɛ la a nya jeli wuaangɔi lɔnyala; 32 numu weka lɔ na a seli wuaa nya va, tawao ngi kɔɔlɔ kɛ seli na a nguaa nya va tɔnyangɔe. 33 Wu nungaa loilɔ Jɔn gama tawao i tɔnyɛi hugɛilɔ kɔlooni nya ma. 34 Tii yɛma nya gbewengɔe huɛɛŋ nuuvu jeli wuaangɔ va; kɛɛ ngi ji lemaa aako wu bawo. 35 Na Jɔn i ndeni piengɔ kia lambo, i pieilɔ wu goohu i nɛɛ tawao wu lumɛilɔ ngi layieisia, ti wiengɔ kia foofo, ti wu goohu nɛɛ watii wulo va. 36 Kɛɛ seli wuaangɔ lɔ na nya va tewengɔ Jɔn jeli wuaangɔi ma; tia mia a kabande yengei nasia ngi piema ajifa tia lɔ ti selima kɛ nya Kɛkɛ lɔ i nya loni. 37 Tawao nya Kɛkɛ na i nya loni, ta vuli lɔ i seli wuaanga nya va. Wuii yaa wɔɔ gba ngi woi mɛnini, wuii yaa wɔɔ gba ngi yɛyii lɔni; 38 tawao wɛɛ ngi layieisia lamagbatɛ wu liisia hu, ajifa nya i nya loni wuii lani a numui na i toni. 39 Wa Ngewɔ Gɔlɛi gaalɔ, ajifa wu langɔ la kɛ wa kunafɔ lɛɛvui majɔɔ ti hu lɔ; tawao ta vulii lɔ a nya hinda yeetɔnyɛi hugɛ; 40 na hu gbi wu gangangɔe a wala nya gama aako wu ndɛvui majɔɔ. 41 “Ngii gbeweni nuuvu lato va. 42 Ngi kɔɔlɔ kɛ ndoma gbi ii wu lii hu Ngewɔ va. 43 Ngi wanga nya Kɛkɛ gbayei hu lɔ kɛɛ wuii yaa loko heini nya bu; kɛɛ numu weka i wangaa ta yekpe ngi gbayei hu, ta lɔ wa loko hei ngi bu. 44 Wua wa tato gɔli wu nyɔunyɔ ma, wɛɛ tatoi na gɔli a gbua Ngewɔ yakpei gama, wa yee gu wu la a nge? 45 Na hu gbi, waa gili la kɛ nya mia ngi wama wu mayia gɛma a nya Kɛkɛ Mojisi na wu lii longɔ ngi ma, ta vulii mia a wu mayia gɛ. 46 Kiaa wu yɛ lɛilɔ vulii a Mojisi a tɔnya, wu yɛ lalɔ a nge ajifa i kɔlɔ nyɛilɔ kɔloongɔ nya ma. 47 Kɛɛ kia lekee wuii lani a ngi gɔlɔ nyɛingɔi, wa yee gu wu la a nya layieisia?”

6

1 Ji wooma Yesu tia ngi gaalopoisia ti liilɔ Galili Wopɛi wooma (ta toli gbɔma a Taibirias Wopɛi). 2 Ke faha waa i tonga ngi ma ajifa ti kabande welei lɔilɔ i yɛ heegbɛbleisia bawo la. 3 Yesu i lɛilɔ ngiye yila hu i hei na tia ngi gaalopoisia. 4 Juuisia ti gomɛi na ta toli a Tewema Gomɛi, tukpengɔ yɛla kpla. 5 Yesu i yaama jiɛilɔ hu kɛ i faha waa lɔnga ta wa ngi gama, kɛ i Filipi mɔlinga yɛ, “Mi lɔ ma mɛhɛɛ yeya na a gu numui ji kpɛlɛɛ ti goo ve?” 6 I ji leilɔ lekee Filipi hugɔɔva kɛɛ ta vulii i yɛ kɔɔlɔ gbɔɔ a pie. 7 Filipi kpɛmboilɔ yɛ, “Kani gbaa gɔpɔ hɔndɔ fele ɛɛ gu i bledii yeya aako numui ji gbi ti kulokulo jia laa.” 8 Yesu gaalopoi yeepekei, Andru, Saimɔn Pita ndewei, i hugɛi lɔ a Yesu yɛ, 9 “Hiilopo yilalɔ mbei bledii gbuha lɔɔlu i ngi yeya kɛɛ nyɛɛ fele, kɛɛ gbɔɔ a na faha bondei ji va?” 10 Yesu i ndeilɔ ti ma yɛ, “A pie nungaa ti hei.” Kpiti gboto yɛlɔ yeehindei na; faale nungeisia ti heiilɔ, hingeisia lekee ti gungɔ a Tauji lɔɔlu. 11 Kɛ Yesu i blediisia wumbunga, i siɛgbua Ngewɔ ma, i kɔlɛkɔlɛ nasia ma ti yɛ heini; hii i pieni a nyɛi bɛɛ, numui gbi ti mɛhɛɛi na mɛ ti goo i ve vulii kpaŋ. 12 Kia nungeisia ti goo i veni, Yesu ndeilɔ ngi gaalopoisia ma yɛ, “A yeengaingaingɔi yeemɔnii lɛma, hani gbi aa nyani.” 13 Yeengaingaingɔi na nungaa ti gbahani ma, ti teilɔ ma i samba puu maahu fele laave na mɔnuni bledii gbuha lɔɔlui hu nungaa ti mɛni. 14 Kia nungeisia ti kabande hindei ji hulɔni Yesu i pieni, ti ndeilɔ tɛɛ, “Ngewɔ lutui na vulii ngi walaa i hu wɔɔ dunyei hu ta lɔ!” 15 Yesu i tɔilɔ kɛ ti longɔ ti ngi hou ti ngi yɛ a mahɛi a kpaya, faale i gbuɛilɔ, ta yakpe, i lɛ ngiyei hu gbɔma. 16 Kia kpɔkɔ i wɛlɛni, ngi gaalopoisia ti yeilɔ Popɛi laa, 17 ti wili ndɛndɛ yila hu, ti tɔtoo a yamala Kapaniɔm a njɛi ya wee. Kpindi wɛlɛngɔ yɛla na tawao Yesu ii yɛ lɛ wani ti gama. 18 Vivii waa i gulɛilɔ kɛ njɛi i lumbenga. 19 Kia ti maili sawa ɔɔ naani gani njɛi ya, ti Yesu lɔilɔ a jia Popɛi ya a lukpe ndɛndɛi gbla kɛ ti luwanga, 20 kɛɛ i ndeilɔ ti ma yɛ, “Nya mia; waa luwa.” 21 Ti goohu i nɛɛlɔ ngi wumbuva ndɛndɛi hu tawao ngaamɛi na kɛ ndɛndɛi i fonga ti limɛi. 22 Folo wekei ma, nungei nasia ti loni Popɛi wooma gbengi, ti liiheilɔ ma kɛ ndɛndɛ yakpe lɔ i yɛ na tawao kɛ Yesu gaalopoisia lekee lɔ ti lini hu, Yesu ii yɛ ti lia. 23 Na hu gbi ndɛndɛngaa ta hiye Taibirias ti wɛilɔ hindei na gbla fahii i mɛhɛɛ mɛni na ji Yesu i siɛgbuani Ngewɔ ma. 24 Faale kia nungeisia ti tɔni kɛ Yesu tia ngi gaalopoisia tii na, tia bɛɛ ti wililɔ yeendɛndɛisia hu ti li Kapaniɔm ta ngi gɔkɔli. 25 Ji ti ngi maleni Popɛi wooma Kapaniɔm yakɛi ma, ti ngi mɔlilɔ tɛɛ, “Kaamɔ, migbe lɔ bi fonga mbei?” 26 Yesu kpɛmboilɔ yɛ, “Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, wa nya gɔkɔli, kabande hindei nasia wu hulɔni ti va ii le wua yɛ nya gɔkɔlima, kɛɛ jifa wu bledii mɛni wu goo i ve. 27 Waa mɔnɛ mɛhɛɛi na va a jukulu, kɛɛ a mɔnɛ mɛhɛɛi na va a lo numu goohu i kunafɔ lɛɛvui ve ngi wɛ, tawao Nuuvu Hindoloi mia a yeemɛhɛi ve wu wɛ, ajifa ta lɔ Ngewɔ i ngi gɛnga yɛva a ngi jɔngɔ.” 28 Kɛ ti ngi mɔlinga tɛɛ, “Gbɔɔ mahoungɔ mu pie aako mu Ngewɔ liima yengei wie?” 29 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Na Ngewɔ longɔ wu pie tamia a ji wa la a numui na i njooyonga dunyei hu.” 30 Kɛ ti ngi mɔlinga tɛɛ, “Kabande hindei yeegbɔɔ ba pie? 31 Mu maadani tia mu mamani ti yɛ wɔɔ pele hu ndɔgbɔ lambɛi ma ti yɛ mɛhɛɛi na lɔ mɛ ta toli a mana, kia Ngewɔ Gɔlɛi i ndeni la yɛ, ‘Ngewɔ i yɛlɔ a mɛhɛɛ ve ti wɛ a gbua ngele goohu.’ ” 32 Kɛ Yesu i ndenga ti ma yɛ, “Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, Mojisi ii le aa mɛhɛɛi na ve wu wɛ i gbuani ngelegoohu; nya Kɛkɛ lɔ a mɛhɛɛi yeetɔnyangɔi na ve a gbua ngelegoohu. 33 Gbamaile mɛhɛɛi na Ngewɔ a fe tamia a numui na i gbuanga ngelegoohu i yeinga kunafɔ lɛɛvui veva dunyablaa wɛ.” 34 Ti ndeilɔ ngi ma tɛɛ, “Ndemɔi, mɛhɛɛi ji ve mu wɛ kpelema gbi.” 35 Yesu ndeilɔ ti ma yɛ, “Nya lɔ ndɛvu ve mɛhɛɛi a nge; numui na a wa nya gama ndɔlɛ ɛɛ ngi lɔ, tawao numui na a la a nge ngi bolohu ɛɛ be. 36 Kɛɛ ngi ndeilɔ wu ma ngɛɛ wu nya lɔnga kɛɛ wuii lani a nge. 37 Numu gbi lekee nya Kɛkɛ a ngi ve nya wɛ, a vɛfɛlɔ nya ma; tawao numui na a wa nya gama ngɛɛ ngi gbɛ kulo bɛɛ. 38 Ajifa ngi gbuanga aijɛnɛ ngi yeinga Ngewɔ na i nya loni ngi liimɛi lɔ wieva, nya ndɛi ii le; 39 tawao nya lomɔi liimɛi lɔ a ji nasia gbi i ti venga nya wɛ ngɛɛ yeengila bɛɛ lohu, ngi pie ti gbi ti vulu ti hiye hee hu kɛlɛma volei ma. 40 Ajifa nya Kɛkɛi liimɛi lɔ a ji numu gbi lekee a nya gɔɔ kɛ Ngewɔ Hindoloi lɔ a nge, i la a ngie, i kunafɔ lɛɛvui majɔɔ; tawao nga ngi vululɔ ngi ngi wumbu hee hu kɛlɛma volei ma.” 41 Juuisia ti tɔtoilɔ a gbonyɛla a ngie ajifa i ndeni yɛ, “Nya lɔ mɛhɛɛi na a nge i gbuani ngelegoohu.” 42 Ti ndeilɔ tɛɛ, “Yesu yaa a ji, Josɛf loi, mu ngi kɛkɛ tia ngi nje gɔngɔ? Gbɛe na i ndema yɛ, ‘Ngi hiyenga ngelegoohu lɔ?’ ” 43 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Waa gbonyɛ wu nyɔunyɔ gama. 44 Numu gbi ɛɛ gu aa wa nya gama kɛlee nya Kɛkɛi a ngi laala; tawao nga ngi vululɔ ngi ngi wumbu hee hu kɛlɛma volei ma. 45 Nyɛingɔe Ngewɔ lutuisia ti Gɔlɛi hu tɛɛ, ‘Ngewɔ a ti gbi gaalɔ.’ Numu gbi lekee a nya Kɛkɛi woo mɛni, i kaa wumbu ngi ma, a vɛfɛlɔ nya ma. 46 Na ii kɛni kɛ numu gbi i nya Kɛkɛi lɔnga; iiyɛ numui na i hiyenga Ngewɔ gama, ta yakpe lɔ i nya Kɛkɛi lɔnga. 47 Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, numui na a la a nge tamia a kunafɔ lɛɛvui majɔɔ. 48 Bledii na a ndɛvui ve tamia a nge. 49 Wu maadani ti mɛhɛɛi na mɛilɔ vulii ta toli a mana ndɔgbɔ lambɛi ma, kɛɛ ti haailɔ. 50 Ji lɔ bledii na le a gbua ngelegoohu na numu gbi ta mɛ, tɛɛ haa. 51 Nya lɔ bledii vulungɔi a nge ngi gbuani ngelegoohu ngi yei; numu gbi i yeebledii ji mɛngalɔ, a vululɔ kunafɔ va. Bledii na nga fe ngi wɛ tamia a nya luwui na ngi wama fema aako dunyablaa gbi ti kunafɔ lɛɛvui majɔɔ.” 52 Kɛ Juuisia ti tɔtonga a ndablaa wiela a ti nyɔunyɔ tɛɛ, “Taamɔi ji a yee ngi luwui ve mu wɛ mɛva?” 53 Faale Yesu i ndeilɔ ti ma yɛ, “Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, wuii Nuuvu Hindoloi luwui mɛilɔ, waa ngi ŋamɛi gboli, ndɛvu gbi ɛɛ yɛ wu hu; 54 numui na a nya luwui mɛ, i nya ŋamɛi gboli, kunafɔ lɛɛvui a yɛlɔ ngi hu, tawao nga ngi vululɔ kɛlɛma volei ma. 55 Ajifa nya luwui vulii lɔ mɛhɛɛ le tawao nya ŋamɛi vulii lɔ kpɔle-hani le. 56 Numui na a nya luwui mɛ, i nya ŋamɛi gboli, a yɛ nya hu lɔ, nya bɛɛ ngi ngi hu. 57 Kia ndɛvu ve Kɛkɛi i nya loni tawao ngi sabui hu lɔ ndɛvu i nya bɛɛ hu, hii numu gbi lekee a nya mɛ, a ndɛvu majɔɔ nya sabui hu. 58 Ji lɔ bledii na le i gbuani ngele goohu i yei, ii wieni kia bledii na i na wu maadani ti mɛni, ti haa lɔɔ. Numui na a bledii ji mɛ, a vululɔ kunafɔ va.” 59 Yesu i ji lɔ leni ji i yɛ nungaa gaama Kapaniɔm hɛɛ wɛlei bu. 60 Kia ngi gaalopo gboto ti ji mɛnini, ti ndeilɔ tɛɛ, “Kaai ji kpaukpaungɔ waa le; ye lɔ a gu i wolo ji ma?” 61 Numu gbi ii hugɛni a Yesu gbɔɔ ngi gaalopoisia ti yɛ nde kɛɛ i kɔɛilɔ, kɛ i ndenga ti ma yɛ, “Ji i piemaa wu gbe a lala a nge? 62 Gbɔɔ hɔɔ a wie ina wu Nuuvu Hindoloi lɔilɔ a lɛ mia wɔɔ i yɛ na? 63 Ngewɔ Yafei mia a ndɛvui ve nuuvungaa wɛ; nuuvu gbayei ii gbekpeni kulo bɛɛ. Njɛpɛi nasia ngi ndenga wu ma a pielɔ wu Ngewɔ Yafei majɔɔ na a ndɛvui ve. 64 Na hu gbi wu lɛɛnga lɔ na wuii lani a nge.” Ajifa Yesu i yɛ kɔɔlɔ i hiye watii na ma i tɔtoni a nungaa gaala yeeni lɔ ta la a ngie kɛɛ ngi gaalopoi yeena a ngi ve. 65 Kɛ i ndenga yɛ, “Ji vamia ngi ndeni wu ma ngɛɛ numu gbi ɛɛ gu aa wa nya gama kɛlee Kɛkɛi i luma ngi wɛ.” 66 Na wooma ngi woomablaa gboto ti yamɛilɔ, tii yaa hitɛni ngi wooma. 67 Faale Yesu i ngi gaalopo puu maaha feleisia mɔlilɔ yɛ, “Wua bɛɛ wu longɔe wu li?” 68 Saimɔn Pita i kpɛmboilɔ yɛ, “Ndemɔi, ye lɔ ma li ngi gama? Njɛpɛi nasia ta kunafɔ lɛɛvui ve numu wɛ ti bia lɔ yeya; 69 tawao mu langa na a bie, ajifa mu kɔɔnga kɛ bia lɔ Ngewɔ i bi yoyonga.” 70 Yesu i poteilɔ yɛ, “Nya lɔ ngi wu puu maahu felei jisia wɔyɔ ni. Nya ii le? Na hu gbi seitana lɔ a wu yilayee!” 71 I njɛpɛi ji leni Judas va lɔ, Saimɔn Kɛriɔtmɔi loi; ajifa kia bɛɛ kaalopo puu maahu feleisia yilayee lɔ wɔɔ a Judas, tamia i wama Yesu vema.

7

1 Ji wooma Yesu i jɛsiɛlɔ Galili lɔlei hu; ii yɛ loni i jɛsia Judia lɔlei hu ajifa Juuisia ti mahublɛisia ti longɔ yɛla ti ngi waa. 2 Juuisia ti gomɛi na ta bafɛisia lo fa, ta luva na ta yii na, ta toli a Bafa Gomɛi, tukpengɔ yɛla kpla; 3 faale Yesu ndewehingeisia ti ndeilɔ ngi ma tɛɛ, “Gbua tatei ji hu bi li Judia lɔlei hu aako bi woomableisia ti kabande hindei nasia lɔ bi piema. 4 Ajifa numu gbi ɛɛ hindei nasia lɔwu i piema ina ngi longɔ nungaa ti ngi hinda hugɔɔ kpawama. Kia bi hinda bondei jisia wiema, bia yekpe gɛ a dunyabla.” 5 Ngi ndewehingeisia ti ji leilɔ lekee kɛɛ tia vulii tii yɛ lani a ngie. 6 Yesu ndeilɔ ti ma yɛ, “Nya lilɔwɔi ii yaa hitini lɛ. Lɔwɔ gbi bɛngɔe wua wu ma. 7 Dunyablaa tɛɛ gu ti lolo a wue, kɛɛ ti lolongɔe a nge ajifa nga luva ndema ti ma kɛ ti wiehindeisia ti nyamungɔe. 8 Wua a li Komɛi ji hu; nya ngii lima na ajifa nya lɔwɔi yeekpekpei ii yaa hitini.” 9 Kia i ji leni, i loilɔ Galili lɔlei hu watii wulo va. 10 Kia ngi ndewehingeisia ti lini Komɛi hu, kɛ ta bɛɛ i ya na ndɔwu hu, foofo hu ii le. 11 Juuisia ti mahublɛisia ti yɛlɔ a ngi gɔkɔli Komɛi hu, ta mɔli tɛɛ, “Taa mindo?” 12 Nungaa ti yɛlɔ a ndondoyia gboto le ndalongɔ ngi ma. Kia ti lɛɛnga ti yɛ nde tɛɛ, “Numu yekpe lɔ a ngie,” hii pekeisia ti yɛ nde tɛɛ, “Sawo, taa nungeisia yakama.” 13 Kɛɛ numu gbi ii yɛ ngi yɛpɛ le ngeleya ajifa ti luwangɔ yɛla Juuisia ti mahublɛisia ma. 14 Ti foeilɔ kinɛiŋ Komɛi yeendiɛi Kɛ Yesu i wuaanga Ngewɔ Wɛlei bu i nungaa gaa. 15 Juuisia ti mahublɛisia ti wuhu i wuilɔ tɛɛ, “Taamɔi ji i yee pieni i kaa bondei ji majɔɔni, kia wɔɔ gba ii yaa lini kaa-wɛlɛ bu?” 16 Faale i poteilɔ i nde ti ma yɛ, “Na nga nungaa gaa la nya woo ii le; Ngewɔ na i nya loni ta lɔ ngi woo le; 17 numu gbi i longaa i na gɔɔ Ngewɔ longɔ la, a kɔɔlɔ ina nya numu gaalɛi i gbuanga Ngewɔ gama lɔ ɔɔ ina ngi yɛpɛma a nya nda gbayei lɔ. 18 Numui na a yɛpɛ a ngi nda gbayei a tɔwɔi lɔ gɔkɔli nungaa gama; kɛɛ numui na a ngi lomɔi lɔwɔi gɔkɔli ngi lɔnyangɔe tawao ndɛɛ gualala gbi ii ngi hu. 19 Mojisi ii le aa Sawei ve wu wɛ? Na hu gbi numu yakpe bɛɛ ii wu lia aa Sawei hou. Gbɛe wu lapima nya waava?” 20 Nungeisia ti kpɛmboilɔ tɛɛ, “Ngafa nyamu lɔ bi hu! Ye lɔ i lapima bi waava?” 21 Yesu i ti mɔli gbɛmboilɔ yɛ, “Ngi kabande hinda yila lɔ wieni i wu gbi wuhu wu. 22 Mojisi lɔ i Sawei veni wu wɛ yɛ wu wu hingaleengeisia hei biliya (kia bɛɛ Mojisi ii le aa kpɔku kɛ wu maadani), tawao wa bili heilɔ Ndɛvu Volei ma. 23 Ina wa numu heilɔ bili ya Ndɛvu Volei ma aako Mojisi jawei aa nyani, wu lii lewengɔe nya ma jifa ngi numu yila ngi gbuhɛi gbi bawoni Ndɛvu Volei ma? 24 Waa kiti lewe nungaa ma ti yɛyii na va wa tɔ, kɛɛ a kitii lewe a pɔɔna.” 25 Faale Jelusalɛmblɛisia lɛɛnga ti ndeilɔ tɛɛ, “Taamɔi ji ii le mahangeisia ta yɛ kɔkɔlima paava? 26 Ta gbe i yɛpɛma faha waa hu kɛɛ tɛɛ laali ngi ma! Ti kɔɔlɔ vulii hɔɔ kɛ Ngewɔ Maha Heingɔi lɔ a ngie? 27 Na hu gbi mu ngi hiyemɛi gɔɔlɔ; kɛɛ watii na Ngewɔ Maha Heingɔi a wa, numu gbi ɛɛ ngi hiyemɛi gɔɔ.” 28 Famia kia Yesu i yɛ nungaa gama Ngewɔ Wɛlei bu i ndeilɔ ngeleya yɛ, “Wu nya gɔɔlɔ vulii, tawao wu mia gɔɔlɔ ngi hiyeni na. Kɛɛ ngii wani a nya wuma wee; nya lomɔi lɔnyangɔe liilova ngi ma kɛɛ wuii ngi gɔɔ. 29 Nya ngi ngi gɔɔlɔ, ajifa ngi hiyenga ngi gama lɔ, tawao ta lɔ i nya loni.” 30 Kɛ tiaa lapima gbundɛva ngi ma kɛɛ numu gbi ii guni aa loko la ngi ma ajifa ngi watii ii yɛ hitini lɛ. 31 Na hu gbi numu gboto ti lɛilɔ a ngie tɛɛ, “Watii na Ngewɔ Maha Heingɔi a gbua nga, a kabande hindangaa wielɔ i lewe nasia ma taamɔi ji i pienga?” 32 Farisiisia ti ndondoyiɛi na mɛnilɔ fahii i yɛ nde kɔlooni Yesu ma, kɛ Saagbuablaa Waawaisia tia Farisiisia ti kugbangaa longa ngi houva. 33 Kɛ Yesu i ndenga yɛ, “Mua wueni mu yɛmaa na watii wulo va, kɛ ngi ya nya lomɔi gama; 34 wa nya gɔkɔlilɔ kɛɛ wɛɛ nya lɔ ajifa mia nga yɛ na wɛɛ gu a wuala na.” 35 Juuisia ti mahublɛisia ti ti nyɔunyɔ mɔlilɔ tɛɛ, “Mindo lɔ i taamɔi ji nɛmahu liva na muɛɛ gu a ngi lɔla? Taa ngi nɛmahu liva Gliki lɔlei yeetei nasia hu mu bondeisia ti heini na i Glikiblɛisia gaa? 36 Gbɔɔ ngi lii i ma ji i ndema yɛ. ‘Wa nya gɔkɔlilɔ kɛɛ wɛɛ nya lɔ’ kɛɛ gbɔma, ‘mia nga yɛ na wɛɛ gu waa wua na?’ ” 37 Komɛi yeekɛlɛma volei ma, foloi yeembawai, Yesu i hiyeilɔ, i lo, i nde ngeleya yɛ, “Numui na gbi lekee ngi bolohu bengɔ, i wa nya gama i njɛi gboli. 38 Kia Ngewɔ Gɔlɛi i ndeni la, numu gbi lekee a la a nge, njeiyɛi nasia ta ndɛvui ve ta gbualɔ ngi hu.” 39 Yesu i ji leni Ngewɔ Yafei va lɔ, na nungei nasia ti langɔ a ngie ti wama majɔɔma; ajifa watii na Ngewɔ ii yɛ lɛ ngi Yafei yoyoni dunyei hu gbamaile ii yɛ lɛ Yesu lɛni ngelegoohu aa ngi wɔlɔyei ve. 40 Nungaa lɛɛnga ti yɛ fahii na hu ti njɛpɛi jisia mɛnilɔ Yesu i ndeni kɛ ti ndenga tɛɛ, “Ngewɔ lutui vulii lɔ a ji.” 41 Pekeisia ti ndeilɔ tɛɛ, “Ngewɔ Maha Heingɔi lɔ a ngie.” Kɛɛ ti lɛɛnga ti mɔlilɔ tɛɛ, “Ngewɔ Maha Heingɔi ɛɛ gbua Galili. 42 Ngewɔ Gɔlɛi yɛ a gbua Devidi beembee hu lɔ, ti ngi le Bɛtlihɛm, fulei na wɔɔ Devidi i yɛ heini na.” 43 Nungeisia ti luahu i gɔlɛilɔ kɔloongɔ ngi ma. 44 Ti lɛɛnga ti longɔ yɛla ti ngi hou, kɛɛ numu gbi ii loko lani ngi ma. 45 Polisisia ti yamɛilɔ Saagbuablaa Waawaisia gama kɛɛ Farisiisia. Kɛ ti ti mɔlinga tɛɛ, “Gbɛe wuii wani a ngie?” 46 Polisisia ti kpɛmboilɔ tɛɛ, “Kia wɔɔ gba numu gbi ii yaa yɛpɛni kia taamɔi na i na!” 47 Farisiisia ti ti mɔlilɔ tɛɛ, “Wua bɛɛ ti wu yakanga? 48 Wu mɛninga kɛ tokulɔ gbi ɔɔ Farisiimɔ i langa wɔɔ gba a ngie? 49 Kɛɛ fahii jisia tii Mojisi jawei gɔɔ faale Ngewɔ i ti jondunga.” 50 Nikodimɔsi na i lini Yesu gama ngovama tawao Farisiisia yilayee a ngie, i ndeilɔ pekeisia ma yɛ, 51 “Mu jawei a numu lɛɛlɔ ina muii hugbɛkpɛni pɛiŋ gbɔɔ i pienga ɔɔ gbɔɔ a nde ta yekpe magaova?” 52 Ti kpɛmboilɔ tɛɛ, “Bia bɛɛ bi gbuanga Galili lɔ? Ngewɔ Gɔlɛi hugbee, ba tɔlɔ kɛ Ngewɔ lutu gbi ɛɛ gu i gbua Galili.” [ 53 Numui gbi ti liilɔ ti yeekuwuhuisia.

8

1 Kɛɛ Yesu i lɛilɔ Ɔlivi Yiyei hu. 2 Kia ngele i woni, i humbuilɔ Ngewɔ Wɛlei bu. Numui gbi ti yandɔɛilɔ ti ngi gala, kɛ i heinga i tɔtoo a ti gaala. 3 Sawei Yeekaamɔisia tia Farisiisia ti wuailɔ na a nyaha yila ti wuni ti ma tia hindo gbamɛi, ti ngi lo ti gbi gulɔ. 4 Kɛ ti ndenga Yesu ma tɛɛ, “Kaamɔ ti nyapoi ji hounga tia hindo gbamɛi ta la vulii. 5 Mojisi i ndeilɔ mu ma Sawei hu yɛ ma lo yeenumu bondei ji hɔwɔhɔwɔmaa a kɔtii i haa. Bia bɛɛ gbɛ ngi va?” 6 Ti ji leilɔ ngi tɛguva aako ti njia wɛlɛ ngi ma. Yesu i ma wɛleilɔ a kɔlɛi nyɛi ndɔmɛi a ngi lokoyiwoi. 7 Kɛɛ kia ti nɔɔni ngi mɔlila ma, i hiyeilɔ, i lo, i nde ti ma yɛ, “Numui na wu lia jumbu gbi ii ngi ma, ta yese i kɔtii wili nyapoi ji ma.” 8 Kɛ i wɛlɛnga gbɔma a kɔlɛi nyɛi ndɔmɛi a ngi lokoyiwoi. 9 Kia ti ji mɛnini, ti gbi, i lɔto kpakoleisia ma, ti gbuɛilɔ a ngilangila ti li, ti Yesu yakpe lo kɛɛ nyapoi i looni ngi gulɔ. 10 Yesu i ngi wui wumbuilɔ, i ngi mɔli yɛ, “Nyapoi, tiaa mindo? Numu gbi ii bi lɛɛni?” 11 Nyapoi i kpɛmboilɔ yɛ, “Numu gbi ii nya lɛɛni, Ndemɔi.” Kɛ Yesu i ndenga yɛ, “Nya bɛɛ ngii bi lɛɛma; li, kɛɛ baa yaa jumbu hinda wie.”] 12 Yesu i gbɔma yɛpɛilɔ Farisiisia gama yɛ, “Dunyei yeefofoi lɔ a nge; numu gbi lekee a to nya ma ɛɛ jia kpindi hu, tawao a fofoi na majɔɔlɔ a ndɛvui ve dunyableisia wɛ.” 13 Kɛ Farisiisia ti ndenga ngi ma tɛɛ, “Biaa yɛpɛma kɔloongɔ bia yekpe ma tawao seli gbi ii na aa bi layieisia wooma nikpɔ; na bi ndema ii lɔnyani.” 14 Yesu i poteilɔ ti ma yɛ sawo, “Kiaa bɛɛ nya yekpe nga nya jelilɔ, nya jeli wuaangɔi lɔnyangɔe, ajifa ngi mia gɔɔlɔ ngi hiyenga na kɛɛ mia ngi lima na, kɛɛ wua wuii mia gɔɔ ngi hiyeni na ɔɔ mia ngi lima na. 15 Wua wa kiti lewe nungaa ma a ti yɛyii na lɔ wa tɔ ajifa nuuvungaa a wue, nya ngɛɛ kiti lewe numu gbi ma. 16 Kɛɛ kiaa bɛɛ nga kiti lewelɔ numu ma, nya kiti lewengɔi lɔnyangɔe ajifa ngii ji wiema a nya wuma wee; nya Kɛkɛi na i nya loni, mua ta le hinda gbi hu nga pie. 17 Nyɛingɔe wu jawei hu kɛ numu fele ti jeli wuaangɔi lɔnyangɔe. 18 Nya yekpe lɔ nga nya jeli tawao nya Kɛkɛi na i nya loni a nya jeli wuaangɔi wooma nikpɔlɔ.” 19 Faale ti ngi mɔlilɔ tɛɛ, “Bi Kɛkɛ i mindo lɔ?” Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Wuii nya gɔɔ tawao wuii nya Kɛkɛ bɛɛ gɔɔ; kiaa wu yɛ nya gɔɔlɔ, wu yɛ nya Kɛkɛ bɛɛ gɔɔlɔ.” 20 Yesu i njɛpɛi jisia gbi lɔ leni ji i yɛ nungaa gaama Ngewɔ Wɛlei bu, lomui na hu ta navoo gaŋaisia heima gbatɛ na, kɛɛ numu gbi ii ngi houni ajifa ngi watii i yɛ hitini lɛ. 21 Yesu i gbɔma ndeilɔ ti ma yɛ, “Nga lilɔ tawao wa nya gɔkɔlilɔ kɛɛ wa haalɔ wu jumbusia hu. Wɛɛ gu a walaa mia ngi lima na.” 22 Kɛ Juuisia ti ti nyɔunyɔ mɔlinga tɛɛ, “Ji i ndema yɛ ‘Mia ngi lima na wɛɛ gu a walaa na’, kɛ a ta yekpe waalɔ?” 23 Yesu ndeilɔ ti ma yɛ, “Wua wu gbuanga mbui lɔ dunyei ji hu, nya ngi gbuanga mahui lɔ ngelegoohu; wua dunyei ji hublaa mia a wue, nya dunyei ji humɔɔ yaa a nge. 24 Ngi ndeilɔ wu ma ngɛɛ wa haalɔ wu jumbuisia hu, tawao wa haalɔ wu jumbuisia hu kɛlee wu la la kɛ nya mia a na ngi ndeni ngɛɛ tamia a nge.” 25 Kɛ ti ngi mɔlinga tɛɛ, “Ye lɔ a bie?” Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Numui na vulii ngi hugɛni wɔɔ a wue i hiye tɔto-gbelei ma ngɛɛ ta mia a nge. 26 Hinda gboto lɔ na ndeva ndalongɔ wu ma kɛɛ hinda gboto wu lɛɛva fa. Kɛɛ nya lomɔi lɔnyangɔe tawao na lekee nga mɛni ngi laa tamia nga nde dunyablaa ma.” 27 Na i ndeni ti ma kɔlooni Kɛkɛi ma tii yeembui gɔni. 28 Faale i ndeilɔ yɛ, “Watii na wa Nuuvu Hindoloi hɛlɛ krɔsii ma, yeewatii namia wa kɔɔ kɛ nya mia a na ngi ndeni ngɛɛ tamia a nge tawao wa kɔɔlɔ kɛ ngɛɛ hinda gbi wie a nya nyɛkɛ; na lekee Kɛkɛi a nde nya ma ndeva tamia nga nde. 29 Numui na i nya loni mua ta le Tuuŋ; ii yaa gbeni nya yakpe ma, ajifa nga ngi liima hindei lɔ wie kpema gbi.” 30 Numu gboto ti njɛpɛi jisia mɛnini ti lɛilɔ a Yesu. 31 Kɛ Yesu i ndenga Juu nasia ma ti lani a ngie yɛ, “Wu golongalɔ kaai ji bu nga kɛ, kɛ nya woomableisia vulii lɔ a wue, 32 tawao wa tɔnyɛi gɔɔlɔ, yeetɔnyɛi na a wu gbualɔ nduwɔyɛi hu.” 33 Ti poteilɔ tɛɛ ngi ma, “Ebraham bɔɔsɔɛisia lɔ a mue tawao muii yaa yɛni wɔɔ nduwɔya hu numu gbi yeya. Gbɛe bi ndema bɛɛ ‘Wa yɛlɔ a nasia nduwɔ yaa tie?’ ” 34 Yesu i ti mɔli gbɛmboilɔ yɛ, “Gbɛe ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, numu gbi lekee i jumbu hinda wiengalɔ, jumbui luwɔ mia a ngie. 35 Nduwɔi ɛɛ lo ngi luwɔkɛi yeepɛlɛbu kunafɔ kɛɛ nduwɔkɛi hindoloi ta a lo na lɔ kunafɔ va. 36 Faale yeehindoloi i wu gbuangaa nduwɔyɛi hu, wa yɛlɔ fɔ a nasia nduwɔ yaa tie. 37 Ngi kɔɔlɔ kɛ Ebraham bɔɔsɔɛisia mia a wue, na hu gbi wuaa pele gɔima nya waava ajifa nya layie ɛɛ heima gbi jɔɔ wu lii hu. 38 Na ngi tɔnga nya Kɛkɛ gama, tamia nga yɛpɛ kɔloongɔ ma, kɛɛ wua wa na lɔ wie wa mɛni wu kɛkɛ laa.” 39 Ti poteilɔ tɛɛ ngi ma, “Mu kɛkɛ mia a Ebraham.” Kɛɛ Yesu poteilɔ, “ina vuii Ebraham leengeisia mia a wue, a nasia wie i yɛ a pie.” 40 kɛɛ kiahuna wuaa pele gɔima nya waava, nya hii ngi tɔnyɛi na hugɛnga a wue ngi mɛnini a Ngewɔ; ji ii le Ebraham aa pie. 41 “Na wu kɛkɛ pieni tamia wu piema.” Kɛ ti ndenga ngi ma tɛɛ, “Pue-leengaa yaa a mue; mu kɛkɛ i yakpe, tamia a Ngewɔ.” 42 Yesu i ndeilɔ ti ma yɛ, “Kiaa wu Kɛkɛ vulii mia a Ngewɔ, waa lolɔ a nge, ajifa ngi gbuanga Ngewɔ hu lɔ ngi wanga mbei; ngii wani a nya nyɛkɛ, ta mia i nya loni. 43 Gbɛe wɛɛ na hugɔɔ ngi ndema? Ajifa ɛɛ gu wu hu wolova nya layie ma. 44 Wu gbuanga wu kɛkɛ Seitana hu lɔ, tawao wu liima hindei lɔ a wu kɛkɛ liimɛisia wiela. Numu waamɔ mia wɔɔ gba a ngie i hiye tɔto-gbelei ma tawao ngi loko gbi ii tɔnyɛi hinda hu, ajifa tɔnya gbi ii ngi hu. I ndɛi gualangaa, na kungɔ ngi hu tamia a nde, ajifa ndɛi kpɛlɛɛ ti kɛkɛ mia a ngie. 45 Kɛɛ jifa nga tɔnyɛi le, wuii lani a nge. 46 Ye lɔ wu lia a nde yɛ ngi jumbu hinda yakpe bɛɛ wienga? Ina nga tɔnyɛi lɔ le, gbɛe wuii lani a nge? 47 Numui na i gbuani Ngewɔ hu a wololɔ Ngewɔ layieisia ma; ji wuii gbuani Ngewɔ hu faamia wɛi wolo ngi layieisia ma.” 48 Juuisia ti poteilɔ tɛɛ ngi ma, “Ji mu ndeni muɛɛ Sameliamɔ lɔ a bie tawao muɛɛ ngafa nyamu lɔ bi hu, tɔnya ii le?” 49 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Ngafa nyamu gbi ii nya hu, kɛɛ nga nya Kɛkɛ lɔ bɛlɛ hei, tawao wua wa baa baalɔ nya ma. 50 Na hu gbi ngii lapima nya yekpe nya bɛlɛhei goliva; Numu lɔ na nya bɛlɛhei gɔliva tawao ta lɔ a yɛ a kiti lewemɔi. 51 Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, numu gbi i golongalɔ nya layieisia bu, ɛɛ haa kunafɔ.” 52 Juuisia ti ndeilɔ ngi ma tɛɛ, “Kiahuna mia mu langa la vulii kɛ ngafa nyamu lɔ bi hu. Ebraham i haailɔ; Ngewɔ lutuisia ti haailɔ; kɛɛ bia bɛɛ ‘Numu gbi i golongalɔ nya layieisia bu ɛɛ haa kunafɔ.’ 53 Bi leweni mu maada Ebraham ma, i haani? Ngewɔ lutuisia ti haailɔ! Bia ta ye lɔ a bie?” 54 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Nya bɛlɛ heii ii yɛni a gbɛogbɛ; nya Kɛkɛ na wa nde wuɛɛ wu Yewɔɛi mia, tamia a nya bɛlɛ hei. 55 Kɛɛ wua wuii yaa ngi gɔni; nya ngi ngi gɔɔlɔ. Ina ngi ndeilɔ ngɛɛ ngii ngi gɔɔ, nga yɛ a ndɛmɔ lɔ kia wu na; kɛɛ ngi ngi gɔɔlɔ tawao nga ngi layie houlɔ. 56 Wu kɛkɛ Ebraham goohu i nɛɛlɔ ajifa Ngewɔ lumani ngi wɛ nya wa-gbelei lɔva; i tɔilɔ tawao ngi goohu i nɛɛlɔ.” 57 Kɛ Juuisia ti ndenga ngi ma tɛɛ, “Bii yaa guni lɛ a foo numu fele gbɔyɔngɔ maahu puu; bi Ebraham lɔnga?” 58 Yesu i ndeilɔ ti ma yɛ, “Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, pɛiŋ wɔɔ ti yaa Ebraham le, nyaa na.” 59 Kɛ ti kɔtiisia wumbunga ngi hɔwɔva la; kɛɛ Yesu i lɔwuilɔ i gbua Ngewɔ Wɛlei bu a ti lia wee.

9

1 Kia Yesu i yɛ lima, i taamɔ yila lɔilɔ ti ngi leni ngi wumungɔ. 2 Ngi gaalopoisia ti ngi mɔlilɔ tɛɛ, “Kaamɔ, ye jumbu lɔ i pieni ti taamɔi ji leni ngi wumungɔ, ta ɔɔ ngi lebleisia?” 3 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Taamɔi ji tia ngi lebleisia ti jumbu ii le aa wa a pumui ji, kɛɛ aako wu Ngewɔ gbayei lɔ i yenge ngi hu. 4 Mahoungɔe mu nya lomɔi yengei wie kia lɛ foloi i na; kpindi lɔ wama tawao numu gbi ɛɛ gu aa yenge. 5 Kia lɛ ngi dunyei hu, nya lɔ dunyei yeefofoi a nge.” 6 Ji lengɔi wooma Yesu i ndayɛi wuilɔ ndɔmɛi, i pɔlɛi lɔgbɔ la, i yeepɔlei jia taamɔi yaama, 7 yɛ ngi ma, “Li bi bi yaamɛi wua Popɛi na hu kpatɛngɔ ta toli a Sailoam” (mbiyɛi ji yeembui lɔ a Njooyongɔ.) Faale taamɔi i liilɔ, i ngi yaama wa, i yama a hinda lɔ. 8 Ngi heinyɔuisia kɛɛ nasia ti yɛ a ngi lɔ ngovama a fɛlii wie, ti ndeilɔ tɛɛ, “Taamɔi ji ii le i yɛ heini a fɛlii wie?” 9 Nungaa lɛɛnga ti ndeilɔ tɛɛ, “Tamia,” kɛɛ pekeisia ti ndeilɔ tɛɛ, “Sawo, ta yaa na, ngi gbuaye mia.” Faale taamɔi vulii i ndeilɔ yɛ, “Nya mia.” 10 Faale ti ngi mɔlilɔ tɛɛ, “I yee na ba gu a hinda lɔla na?” 11 I kpɛmboilɔ yɛ, “Taamɔi na ta toli a Yesu i pɔlɛi lɔ yɔmbɔni i sia nya yaama, i nde nya ma yɛ ngi li ngi nya yaamɛi wa Sailoam wopɛi hu. Faale ngi liilɔ tawao kia lekee ngi nya yaama wuani kɛ ngi gunga a hinda lɔla.” 12 Kɛ ti ngi mɔlinga tɛɛ, “Taa mindo?” I kpɛmboilɔ yɛ, “Ngii ngi yɛma gɔɔ” 13 Ti ndeilɔ taamɔi na ma ti ngi leni wɔɔ ngi wumungɔ tɛɛ tia tieni ti li Farisiisia gama. 14 Ndɛvu Volei ma yɛla Yesu i pɔlɛi yɔmbɔni i taamɔi yamɛisia bawo la. 15 Farisiisia ti ngi mɔlilɔ gbɔma tɛɛ i yee pieni i hinda lɔni. Kɛ i ndenga ti ma yɛ, “I pɔlɛi lɔ jiani nya yaamɛi ma, ngi nya yaamɛi wua, kiahuna nga gulɔ a hinda lɔla.” 16 Farisiisia lɛɛnga ti ndeilɔ tɛɛ, “Taamɔi na i ji wieni ii gbuani Ngewɔ gama ajifa ɛɛ Ndɛvu Volei yeesawei hou.” Kɛɛ pekeisia ti ndeilɔ tɛɛ, “Numui na jumbumɔ a ngie a yee gu a kabande hinda bondei jisia wiela?” Kɛ ti blanga. 17 Faale ti gbɔma pumumɔi mɔlilɔ tɛɛ, “Ji i bi yamɛisia bawonga, gbɔɔ bi nɛmahu ngi va?” I kpɛmboilɔ yɛ, “Ngewɔ lutu mia a ngie.” 18 Juuisia tii yɛ lani la kɛ taamɔi ji wumungɔe wɔɔ, i gunga na a hinda lɔla, kɛ ji ti ngi lebleisia lolini, 19 ti ti mɔli tɛɛ, “Wu loi lɔ? Wɛɛ wu ngi leni ngi wumungɔ; kɛɛ gbɛe a gu na a hinda lɔla?” 20 Ngi lebleisia ti kpɛmboilɔ tɛɛ, “Mu kɔɔlɔ kɛ mu loi lɔ, tawao mu ngi leni ngi wumungɔ, 21 kɛɛ i yee pienga a hinda lɔ na, muii kɔɔ, tawao muii kɔɔ ye lɔ i ngi yamɛisia bawoni. A ngi mɔli; ngi lakpangɔe, a yɛpɛlɔ ta yekpe va.” 22 Ngi lebleisia ti ji lɔ leni jifa ti luwangɔ yɛla Juuisia ma gbamaile hugbatɛngɔ yɛla Juuisia yeya kɛ numu gbi i ndengaa yɛ Ngewɔ Maha Heingɔi mia a Yesu, ta ngi gbɛlɔ hɛɛ wɛlei bu. 23 Famia ngi lebleisia ti ndeni tɛɛ, “Ngi lakpangɔe, a ngi mɔli.” 24 Faale ti pumumɔ wovei loliilɔ heima yeefelei ti nde ngi ma tɛɛ; “Tɔnyɛi le Ngewɔ va; mua mu kɔɔlɔ kɛ jumbumɔ mia a taamɔi na.” 25 I poteilɔ yɛ, “I yɛni a jumbumɔ lɔ, ii yɛni a jumbumɔ, ngii hugɔɔ; hinda yakpe lekee ngi kɔɔngɔ tamia a ji nya wumungɔ wɔɔ, kiahuna nga hinda lɔ.” 26 Ti ngi mɔlilɔ tɛɛ, “Gbɔɔ i pieni a bie? I yee bi yamɛisia lawoni?” 27 I kpɛmboilɔ yɛ, “Ngi wilanga a hugɛla a wue kɛɛ wuii lumani waa wolo ma. Gbɛe wu longɔ gbɔma wu mɛni? Wua bɛɛ wu loni wu yɛ a ngi woomablaa?” 28 Kɛ ti ngi yɛlinga tɛɛ, “Bia bi yɛni a taamɔi na Woomamɔ lɔ, kɛɛ mua Mojisi woomablaa mia a mue. 29 Mu kɔɔlɔ kɛ Ngewɔ i yɛpɛilɔ Mojisi gama; kɛɛ taamɔi ji ta, muii mia vulii gɔɔ i hiyenga na.” 30 Taamɔi i poteilɔ i nde ti ma yɛ, “Kabande hinda waa lɔ a ji. Wuii mia gɔɔ i hiyenga na, kɛɛ na hu gbi ta lɔ i nya yamɛisia bawoni. 31 Mu kɔɔlɔ kɛ Ngewɔ ɛɛ wolo jumbubleisia ma, kɛɛ numu i yɛngalɔ a Ngewɔ vɛlimɔ, a Ngewɔ liima hindei wie, a wolo lɔ ngi ma. 32 Kia wɔɔ gba dunyei ji lɔtoni, numu gbi ii yaa mɛnini kɛ numu gbi i gunga a piela numui na ti ngi leni ngi wumungɔ i hinda lɔ. 33 Ina taamɔi ji ii hiyeni Ngewɔ gama, ii yɛ gu a hinda gbi wiela.” 34 Ti poteilɔ ti nde ngi ma tɛɛ, “Jumbui i bi magbolingɔe i hiye bi le-gbelei ma; bi longɔ bi mu gaa?” Kɛ ti ngi gbɛnga hɛɛ wɛlei bu tɛɛ aa yaa wuaa na. 35 Yesu i mɛnilɔ kɛ ti taamɔi gbɛnga hɛɛ wɛlei bu kɛɛ kia ti lɔni, i ngi mɔlilɔ yɛ, “Bi langɔe a Nuuvu Hindoloi?” 36 Taamɔi i kpɛmboilɔ yɛ, “Ye lɔ a ngie aako ngi la a ngie?” 37 Yesu i ndeilɔ ngi ma yɛ, “Bi wilanga a ngi lɔla, ajifa tamia a numui ji wua ta wu yɛpɛma kiahuna.” 38 Kɛ taamɔi i ndenga yɛ, “Ndemɔi, nya langɔe a ngie;” kɛ i wombi gbakpanga ngi gɔwɔbu. 39 Kɛ Yesu i ndenga ngi ma yɛ, “Ngi wɛilɔ dunyei ji hu aako nuuvungaa ti jumbuisia maa i gɛ, kɔɔwɔi pumublɛisia ti hinda lɔ tawao nasia ta hinda lɔ ti wumu.” 40 Farisii nasia lɛɛnga ti yɛ ngi gblanga ti ji mɛnilɔ, kɛ ti ngi mɔlinga tɛɛ, “Mua bɛɛ mu wumungɔe?” 41 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Kiaa wu wumungɔe, tii yɛ wu lɛɛ jumbu wieva, kɛɛ kiahuna wa nde wɛɛ wuaa hinda lɔma, ti wu lɛɛnga wu jumbuisia va.”

10

1 “Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, numui na ɛɛ wuaa mbalangɛisia ti kulii hu a yeendamɛi wee, kɛɛ a windɛ kunɛ i wuaa a pele weka yɛni a kapumɔ lɔ kɛɛ humamɔ. 2 Kɛɛ numui na a wuaa a yeendamɛi wee, ta lɔ mbala mahugbemɔi le. 3 Mbala-kulii mahugbemɔi a ndawolɔ ngi wɛ tawao mbalangɛisia ta ngi woohu gɔɔlɔ. A ngi nda balangɛisia lolilɔ a ti biyɛi, i gbua a tie. 4 I gbuangaa a ngi nda balangɛisia gbi, a loolɔ ti gulɔ tawao ta toolɔ ngi ma ajifa ti ngi woohu gɔɔlɔ. 5 Tɛɛ too hota ma, ta wilalɔ ngi ma ajifa ti hotangaa ti woohu gɔɔlɔ.” 6 Dɔmii ji lɔ Yesu i kpuani ti wɛ kɛɛ tii na bugɔni i yɛ nde ti ma. 7 Faale, Yesu i gbɔma ndeilɔ ti ma yɛ, “Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, nya wiengɔe kia kulii lamɛi na mbalangɛisia va. 8 Nasia gbi ti wani nya gulɔ humablaa mia a tie kɛɛ kapublaa; tawao mbalangɛisia ti woo ii yɛ ti ma. 9 Nya wiengɔe kia pɛlei lamɛi na; numu gbi i wuaangaa a nya hu wee, a bawolɔ tawao a wuaalɔ a gbua, a mɛlima yekpe majɔɔ. 10 Humamɔi ta a wa lekee humɛi wieva lɔ kɛɛ paa wiela kɛɛ hunyanila; nya ngi waalɔ aako ti ndɛvu majɔɔ tawao ti majɔɔ ndavengɔ kpauŋ. 11 “Nya lɔ mbala mahugbemɔ yekpei a nge. Mbala mahugbemɔ yekpei a lumalɔ i ngi lɛɛvui ve ngi balangɛisia va. 12 Pawa yengemɔi ta mbala mahugbemɔi yaa a ngie tawao mbalangɛisia tii yɛni a ngi woo; a fula huɛi lɔlɔ a wa, i mbalangɛisia lo, i lewe a piimɛ. Fula huɛi a walɔ i mbalɛi yeengila hou, i yeepekeisia huvaya. 13 Pawa yengemɔi a lewelɔ a piimɛ ajifa pawa yengemɔ gbama a ngie tawao ii gbeweni gbi mbalangɛisia va. 14 Mbala mahugbemɔ yekpei a nya lɔ; ngi nya nda balangɛisia gɔɔlɔ tawao nya ndɛisia ti nya gɔɔlɔ, 15 kia nya Kɛkɛi i nya gɔngɔ la, nya bɛɛ ngi nya Kɛkɛi gɔɔngɔ; tawao nga nya lɛɛvui velɔ nya balangɛisia va. 16 Tawao mbala wekangaa lɔ nya yeya tii kulii ji hu; mahoungɔ ngi wa a tia bɛɛ, ti golo nya layie bu. Na wiengaa, mbala-gulu yakpe lɔ a yɛ na kɛɛ mbala mahugbemɔ yakpe. 17 “Sabui ji va lɔ nya Kɛkɛi longɔ a nge ajifa nga luma ngi nya lɛɛvui ve, aako ngi mbumbu gbɔma. 18 Numu gbi ɛɛ kpua nya yeya, nya vulii lɔ nga fe a nya nyɛkɛ. Kpaya lɔ nya wɛ ndava tawao kpaya lɔ nya wɛ mbumbuva gbɔma. Ji mia nya Kɛkɛ i ndenga nya ma yɛ ngi pie.” 19 Njɛpɛi jisia ti pieilɔ Juuisia ti bla. 20 Numu gboto ti ndeilɔ tɛɛ, “Ngafa nyamu lɔ ngi hu tawao ngi gbowangɔe; gbɛe wa wolo ngi ma?” 21 Pekeisia ti ndeilɔ tɛɛ, “Numui na ngafa nyamu i ngi hu ɛɛ njɛpɛ bondei jisia le. Ngafa nyamu a gulɔ i pie pumumɔ i hinda lɔ?” 22 Ngewɔ Wɛlei loko wuaala Ngewɔ yeya yeekomɛi i hitiilɔ ma Jelusalɛm; 23 kɔlɛ-kpelei yɛla tawao Yesu i yɛlɔ Ngewɔ Wɛlei bu, a lɛ a yei sɛmɛɛ laalongɔi na bu ta toli a Sɔlɔmɔn Jɛmɛi. 24 Faale Juuisia lɛɛnga ti yandɔɛilɔ ti ngi gaala, ti ngi mɔli tɛɛ, “Bi yee mu lɛmbima kiti hu a ji bɛɛ tɔnyɛi le mu ma? Hugɛ a mue leeŋ ina bia lɔ Ngewɔ Maha Heingɔi a bie.” 25 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Ngi wilanga a ndela wu ma kɛɛ wɛi luma wua la a nge. Kabande hindei jisia ngi piema nya Kɛkɛ biyɛi hu, ta nya jelilɔ; 26 kɛɛ wuii lani a nge ajifa wuii yɛni a nya balangaa. 27 Nya balangɛisia ti nya woohu gɔɔlɔ tawao ngi ti gɔɔlɔ; ta tolɔ nya ma, 28 tawao nga ti gɔlɔ a kunafɔ lɛɛvui. Kunafɔ tɛ jukulu tawao numu gbi ɛɛ ti gbua nya yeya. 29 Nya Kɛkɛ na i ti veni nya wɛ i leweni numu gbi ma tawao numu gbi ɛɛ gu aa ti gbua nya Kɛkɛ yeya. 30 Mua nya Kɛkɛ mu yakpe.” 31 Kɛ Juuisia ti gbɔma kɔtiisia wumbunga ngi hɔwɔhɔwɔva la. 32 Yesu i poteilɔ i nde ti ma yɛ, “Nya Kɛkɛ i ngenge yekpe gboto venga nya wɛ ngi pienga wu yaama; yeengengei jisia yeegbɛ va lɔ wu longɔ wu nya hɔwɔhɔwɔ?” 33 Juuisia ti kpɛmboilɔ tɛɛ, “Muii bi hɔwɔhɔwɔma ngenge yekpeisia yeengila bɛɛ va; mu bi hɔwɔhɔwɔma Ngewɔ bɛlɛ nyaniva lɔ! Ajifa nuuvulɔ a bie kɛɛ biaa bia yekpe wotema a Ngewɔ.” 34 Yesu i poteilɔ i nde ti ma yɛ, “Nyɛingɔi wu jawa gɔlɛi hu kɛ Ngewɔ ndeilɔ yɛ, ‘Ngewɔngaa lɔ a wue.’ 35 Ina nungei nasia Ngewɔ layie i wani ti gama Ngewɔ i ti laheilɔ a Ngewɔngaa (tawao Ngewɔ layie ɛɛ nyani,) 36 wa ndelɔ numui na va Ngewɔ Kɛkɛi i vɛlini ngi ma i ngi yoyoo dunyei hu wɛɛ ‘Biaa Ngewɔ bɛlɛ nyanima’ jifa ngi ndeni ngɛɛ ‘Ngewɔ Hindoloi lɔ a nge?’ 37 Ina ngii nya Kɛkɛ yengeisia wiema kɛ waa la a nge, 38 Kɛɛ ina nyaa ti wiema, kia bɛɛ wuii lani a nge, a la a yeengengeisia, aako wu hugɔɔ gbalauŋ kɛ kɛkɛi lɔ nya hu, nya bɛɛ ngi Kɛkɛi hu.” 39 Ti lapilɔ gbɔma ngi houva kɛɛ i gbuailɔ ti yeya i li. 40 Kɛ Yesu i gbɔma yamanga, i njɛi lewe, i li hindei wɔɔ Jɔn i yɛ nungaa wua na, i hei na. 41 Nungaa gboto ti wɛilɔ ngi gama, tawao ti ndeilɔ tɛɛ, “Jɔn ii kabande hindangaa wieni kɛɛ na kpɛlɛɛ i ndeni kɔlooni taamɔi ji ma tɔnya le.” 42 Ti gbotongɔ ti leilɔ a ngie na.

11

1 Taamɔ heegbɛngɔ yila ta toli a Lasarɔs, i yɛ heini Bɛtani lɔ tia ngi ndewenyahaleengaa feleisia, Mata kɛɛ Meri. 2 (Meri ji mia i yɛ Yesu malini a ngulɔi, i ngi gɔwɔisia mayila a ngi wundiei.) 3 Lasarɔs i heegbɛilɔ gbeleiŋ kɛ ngi ndewenyahaleengeisia ti tutu longa Yesu gama tɛɛ, “Ndemɔi, bi liimamɔi i heegbɛnga.” 4 Kɛɛ kia Yesu i mɛnini, i ndeilɔ yɛ, “Heegbɛi ji yeekɛlɛma ii yɛni a hee. Ji i wiengalɔ Ngewɔ gbayei magɛva tawao aako Ngewɔ Hindoloi i ngɔlɔya majɔɔ.” 5 Yesu longɔ yɛla a Mata kɛɛ ngi ndewei Meri kɛɛ Lasarɔs. 6 Na hu gbi kia i Lasarɔs heegbɛlei mɛnini, i njii fele weka wieilɔ tei na hu i yɛ na. 7 Na wooma i ndeilɔ ngi gaalopoisia ma yɛ, “A mu li gbɔma Judia.” 8 Ngi gaalopoisia ti ndeilɔ ngi ma tɛɛ, “Kaamɔ, saange gɛ Juuisia ti longɔ yɛla ti bi hɔwɔhɔwɔ, tamia bi yamama na gbɔma?” 9 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Hawa puu maahu fele ii le aa yɛ folo yilei hu? Numu gbi i jiangaa a foloi, ɛɛ lugba ajifa a dunyei ji yeefofoi lɔlɔ. 10 Kɛɛ numu gbi i jiangaa kpindi hu, a lugbalɔ ajifa fofoi ii ngi hu.” 11 Hii i yɛpɛni, kɛ i ndenga ti ma yɛ, “Mu ndiamɔi Lasarɔs i yiinga kɛɛ nyaa lima ngi ngi wu njii hu.” 12 Ngi gaalopoisia ti ndeilɔ ngi ma tɛɛ, “Ndemɔi, ina i yiingalɔ, kɛ a bawolɔ.” 13 Lasarɔs haa-yia mia Yesu i ndeni kɛɛ tia ti giliilɔ tɛɛ ngi lii i njii gbamɛi lɔ ma. 14 Kɛ Yesu i hugɛnga a tie gbalauŋ yɛ, “Lasarɔs i haanga; 15 tawao wua wu va nya goohu nɛngɔe ngii yɛ na, aako wu la la. Kɛɛ a mu li ngi gama.” 16 Tɔmɔsi (na ti yɛ toli a Flɛi) i ndeilɔ ngi mbaa-kaalopoisia ma yɛ, “A mu gbi mu to Kaamɔ ma mu li aako mua tieni mu haa.” 17 Ji Yesu i foni Bɛtani, i maleni ti Lasarɔs womɛi gbɔwunga kungɔ a njii naani. 18 Bɛtani i yɛ Jelusalɛm gblanga lɔ fɔɔ, maili felekpe i ti luahu, 19 famia Juu gboto ti wangɔ yɛla Mata gama tia Meri ti lii nɛpɔva ti ndewei haalei va. 20 Kia Mata i mɛnini kɛ Yesu lɔ wama, i liilɔ i ngi male, kɛɛ Meri ta i loni pɛlei bu lɔ. 21 Kɛ Mata i ndenga Yesu ma yɛ, “Ndemɔi, kiaa bi yɛ mbeindo lɔ nya ndewei ii yɛ haa. 22 Tawao kiahuna bɛɛ ngi kɔɔlɔ kɛ gbɛogbɛ bi fɛɛlini Ngewɔ ma a felɔ bi wɛ.” 23 Yesu ndeilɔ ngi ma yɛ, “Bi ndewei a hiyelɔ gbɔma.” 24 Kɛɛ Mata poteilɔ i nde ngi ma yɛ, “Ngi kɔɔlɔ kɛ a vululɔ i hiye hee hu kɛlɛma volei ma kuna.” 25 Yesu ndeilɔ ngi ma yɛ, “Nya lɔ hiye-haa-hui a nge kɛɛ ndɛvui; numu gbi lekee ngi langɔ a nge, i haa bɛɛ a vululɔ, 26 Tawao numu gbi lekee ngi vulungɔ, i la a nge, ɛɛ haa kunafɔ. Bi langɔe a ji?” 27 I kpɛmboilɔ yɛ, “Mmm, Ndemɔi, ngi kɔɔlɔ kɛ bia lɔ Ngewɔ Maha Heingɔi a bie, Ngewɔ Hindoloi, na wɔɔ mu ngi gulɔ gbema wava dunyei hu.” 28 Kia Mata i ji leni, i yamɛilɔ i ngi ndewei Meri loli, i nde ngi ma ndɔma yɛ, “Kaamɔ i wanga, taa bi lolima.” 29 Kia Meri i ji mɛnini, i hiyeilɔ i li a piimɛ Yesu gama. 30 Yesu fongɔ ii yɛla tei hu, i yɛ lɛ miando lɔ Mata i ngi maleni na. 31 Juu nasia tia Meri-ni ti yɛ pɛlei bu ta ngi nɛpɔ, ti ngi lɔilɔ i hiye fulo i gbua, kɛ ti tonga ngi ma, ti lii i ma tɛɛ i lima kambɛi gama lɔ i wɔɔ na. 32 Kia Meri i foni mia Yesu i yɛ na, i ngi lɔ, i gulɛilɔ ngi gɔwɔbu yɛ ngi ma, “Ndemɔi, ina bi yɛ mbeindo lɔ, nya ndewei ii yɛ haa.” 33 Kia Yesu i ngi lɔni a wɔɔ, Juui nasia tia tieni ti wani tia bɛɛ ta wɔɔ, ngi lii i minilɔ waa; 34 Kɛ i mɔlinga yɛ, “Ɔɔ kambɛi na wu ngi gbɔwuni hu?” Ti ndeilɔ ngi ma tɛɛ, “Ndemɔi, wa bi tɔ.” 35 Yesu i wɔlɛilɔ. 36 Juuisia ti ndeilɔ tɛɛ, “I yɛ loni kpa a Lasarɔs!” 37 Kɛɛ ti lɛnga ti ndeilɔ tɛɛ, “Ta hii i pieni Pumumɔi i hinda lɔ, aa yɛlɔ gu a piela Lasarɔsi ɛɛ haa?” 38 Kɛ Yesu i ya kambɛi gama, ngi lii mɔnɛngɔ waa; ye pui, laagbɔwungɔ a kɔtu waa. 39 Yesu i ndeilɔ yɛ, “A kɔtii ji gbua pui laama.” Mata, haamɔi ndeenyahaloi, i ndeilɔ ngi ma yɛ, “Ndemɔi, kiahuna na ngi magui lɔ gbuama ajifa mu ngi gbɔwunga kungɔ na a njii naani.” 40 Yesu i ndeilɔ ngi ma yɛ, “Ngii ndeni bi ma ngɛɛ bi langaa a nge ba Ngewɔ gbayayii hulɔlɔ?” 41 Kɛ nungeisia ti kɔtii gbuanga kambɛi laama. Kɛ Yesu i ngelema gbenga yɛ, “Kɛkɛ, ngi siɛgbua bi ma ajifa bi nya woo mɛninga. 42 Ngi yɛ kɔɔlɔ kɛ ba nya woo mɛnilɔ watii gbi, kɛɛ ngi ji lenga nungei jisia va lɔ ti looni mbei aako ti la la kɛ bia mia bi nya loni.” 43 Kia i kpɔyɔni a ji lela, i ndeilɔ ngeleya waa yɛ, “Lasarɔsi, gbua mbei.” 44 Haamɔi i gbuɛilɔ, ngi lokoisia tia ngi gɔwɔisia huyilingɔ a kula hakpɛisia, ngi wui wuaangɔ kulei hu. Yesu ndeilɔ ti ma yɛ, “A ngi vulo, i li.” 45 Juu gboto ti wani vama Mata tia Meri ma, ti na lɔilɔ Yesu i pieni, kɛ ti langa a ngie; 46 kɛɛ ti lɛɛnga ti liilɔ Farisiisia gama ti hugɛ a tie gbɔɔ Yesu i pienga. 47 Faale Farisiisia tia Saagbuablaa Waawaisia ti Kotii gomɛilɔ tɛɛ, “Gbɔɔ ma pie? Ajifa taamɔi ji lɔ kabande hinda gboto wiema. 48 Mu gbengaa ngi ma hii, numui gbi ta lalɔ a ngie, tawao Romableisia ta walɔ ti mu Yewɔ Wɛlei gbua mu yeya kɛɛ mu lɔlei gbi.” 49 Kɛɛ yeengila ta toli a Kayafasi, Saagbuablɛisia ti gulɔmɔ wai a ngie foi na va, i ndeilɔ ti ma yɛ, “Wuii hinda gbi hugɔɔ kulo bɛɛ; 50 wuii kɔɔ kɛ mahoungɔe wu va numu yila i haa numui gbi va, aako ndɔlei kpɛlɛɛ aa jukulu?” 51 Ii ji leni a ngi wuma wee kɛɛ jifa ta lɔ Saagbuablɛisia ti gulɔmɔ wai a ngie foi na hu, i kulɔma yia lɔ leni yɛ Yesu a haalɔ Juuisia va, 52 tawao Juuisia yaangɔ ii le, kɛɛ aako i Ngewɔ leengei nasia ti vayangɔ hu gbi ti lɛma hinda yila. 53 Famia i hiye foloi na ma ti yɛlɔ a pele gɔli ngi waava. 54 Faale Yesu ii yɛ yaa jia foofo hu Judia lɔlei hu tawao, i gbuɛilɔ na i li taa yila hu ta toli a Ifrem i looni ndɔgbɔ lambɛi gblanga, i hei na tia ngi gaalopoisia. 55 Juuisia ti gomɛi yeewatii i lukpeilɔ kpla tawao numu gboto ti gbuɛilɔ tateisia hu ta li kulɔ Jelusalɛm aako ti ti wua pɛiŋ komɛi i yaa hiti ma. 56 Ti yɛlɔ a yaama jia a Yesu ji ti yandɔni Ngewɔ Wɛlei bu, ta ti nyɔunyɔ mɔli tɛɛ, “Bi langɔ la ɛɛ wa komɛi ji hu?” 57 Saagbuablaa Waawaisia tia Farisiisia ti wilangɔ yɛla a ndela nungaa ma tɛɛ numu gbi i Yesu yɛma gɔngalɔ, i hugɛ a tie aako ti ngi hou.

12

1 Njii wɛita pɛiŋ Tewema Gomɛi i yaa hiti ma, Yesu i wɛilɔ Bɛtani, mia Lasarɔs na Yesu i ngi wuni hee hu i yɛ na. 2 Ti mɛhɛɛ gomɛ wa hugbatɛilɔ na ngi wɛ; Mata lɔ i yɛ mɛhɛɛi gɔlɛkɔlɛ kɛɛ Lasarɔs i yɛ nasia lia lɔ ti yɛ heini tebiima tia Yesu-ni. 3 Meri liilɔ a ngulɔ baa gbangɔ waa yeesani yila i Yesu gɔwɔisia mali la, i ti mayila a ngi wundiei; kɛ ngulɔi yeeku nɛnɛɛ i gunga pɛlei bu gbi. 4 Kɛ Judas Kɛriɔtmɔi, Yesu gaalopoisia yeena i wama ngi vema i ndenga yɛ, 5 “Gbɛe tii ngulɔi ji majiani a ngengemɔ pawa foo yila va, taa yeenavoei ve fɛɛliblɛisia wɛ?” 6 Ii ji leni jifa ngi gbewengɔ fɛɛlibla va kɛɛ jifa humamɔ a ngie. Ta mia numui gbi ti navoei loko i yɛ ngi yeya kɛɛ i yɛlɔ a huma ma. 7 Yesu ndeilɔ yɛ, “Gbe ngi ma, na i ngi yeya i ndamagbatɛ nya gbɔwu volei va. 8 Wua fɛɛlibla le kpelema gbi kɛɛ nya, mua wueni ii le watii gbi.” 9 Kia Juu vaha waa ti kɔɔni kɛ Yesu lɔ Bɛtani, ti wɛilɔ na Yesu va kɛɛ Lasarɔs vuii lɔ va na Yesu i ngi wuni hee hu. 10 Faale Saagbuablaa Waawaisia ti hugbatɛilɔ Lasarɔs bɛɛ waava, 11 ajifa ngi va lɔ numu gboto ti gbuama Ngewɔ Wɛlei ma, ta la a Yesu. 12 Kia ngele wekei i woni, faha wai na ti wani Tewema Gomɛi va ti mɛnilɔ kɛ Yesu lɔ wama Jelusalɛm. 13 Faale ti tɔkpɔ yasɛisia yaliilɔ ti li la ngi gulɔ tɛɛ, “A mu Ngewɔ lato! Ngewɔ i numui na luba i wama Ndemɔi biyɛi hu; Ngewɔ i Isrɛlbleisia ti Mahɛi Luba!” 14 Kɛ Yesu i jakasi lɔgbɛ yila majɔɔnga, i hei maahu; kia nyɛingɔ la Ngewɔ Gɔlɛi hu tɛɛ, 15 “Sayɔn nyahaloi, Sayɔnblɛisia waa luwa; wu mahɛi lɔ wama, i heini jakasi lɔgbɛi maahu!” 16 Ngi gaalopoisia tii humbuni a ji yeembui gɔɔ; kɛɛ watii na Ngewɔ i Yesu wɔlɔyei veni ngi wɛ, i hitɛilɔ ti wɛ kɛ ti ji nyɛini wɔɔ Yesu va lɔ tawao i ngi wienga. 17 Numu vaha wai na ti yɛ Yesu galangɔ ji i Lasarɔs wuni hee hu, i ngi loli i gbua kambɛi hu, ti yeehindei ji hugɛilɔ hu gbi. 18 Na vamia fahii i lini ngi gulɔ ajifa ti wilanga a mɛnila kɛ i kabande hindei na wienga. 19 Kɛ Farisiisia ti ndenga ti nyɔunyɔ ma tɛɛ, “Wu tɔnga na kɛ muɛɛ gu a gbɛogbɛ wiela; dunyei gbi lɔ toma ngi ma.” 20 Glikiblaa lɛɛnga ti yɛlɔ nungei nasia lia ti lini Ngewɔ vɛlima Komɛi hu. 21 Yeeglikiblɛi jisia ti wailɔ Filipi gama, na i gbuani Bɛtsaida, Galili lɔlei hu, ti nde ngi ma tɛɛ, “Kaamɔ, mu longɔ mu Yesu lɔ.” 22 Filipi i liilɔ i hugɛ a Andru kɛ ti veengɔ ti ya ti hugɛ a Yesu. 23 Yesu i poteilɔ i nde ti ma yɛ, “Watii i hitinga Nuuvu Hindoloi i ngɔlɔya majɔɔ. 24 Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, kɛlee mba-gaalei i gula pɔlɛi bu, i haa, a yɛ yakpe; kɛɛ i haangaa, a walɔ kpotongɔ. 25 Numui na a lo a ngi lɛɛvui a baalɔ la kɛɛ numui na a lolo a ngi lɛɛvui dunyei ji hu, a lolɔ ngi yeya i wote a kunafɔ lɛɛvui. 26 Numu gbi lekee ngi longɔ i yenge nya wɛ, i to nya wooma; ajifa mia nga yɛ na, na mia nya bɔilopoi bɛɛ a yɛ na; numu gbi i yengengaa nya wɛ, nya Kɛkɛ a ngi bɛlɛ heilɔ. 27 “Kiahuna nya liimɔnɛngɔe. Gbɔɔ nga nde? Ngi nde ngɛɛ, ‘Kɛkɛ, pie watii ji i windɛ nya maahu?’ Sawo, sabui ji va lɔ ngi wani, ngi fonga yeehawɛi ji ma. 28 Kɛkɛ, bi biyɛi wɔlɔ.” Kɛ ngoo i gbuanga ngelegoohu yɛ, “Ngi ngɔlɔnga, tawao nga ngɔɔlɔ gbɔma.” 29 Fahii nasia ti yɛ looni ngi gblanga ti ngoi mɛnilɔ kɛ ti ndenga tɛɛ ngelei mia i yianga. Pekeisia ti ndeilɔ tɛɛ, “Malika mia i yɛpɛnga ngi gama.” 30 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Ngoi ji i wanga wu va lɔ, nya va ii le. 31 Dunyei gbɛmbo-gbelei mia i hitinga; Watii ji lɔ Ngewɔ i dunyei ji yeemahɛi gbɛma dunyei hu; 32 tawao watii na ta nya lɛ krɔsii ma, nga pielɔ nuuvui gbi ti wa nya gama.” 33 I ji leilɔ kɛva hee yeegbɛ bonda lɔ i wama piema. 34 Fahii ti poteilɔ ti nde ngi ma tɛɛ, “Mu mɛninga sawa gɔlɛi hu kɛ Ngewɔ Maha Heingɔi a yɛlɔ na kunafɔ. Ba yee gu bi nde mu ma bɛɛ ta Nuuvu Hindoloi hɛlɛlɔ krɔsii ma? Ye lɔ Nuuvu Hindoloi ji le?” 35 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Fofoi lɔ lɛ wu gama watii wulo va. A jia kia lɛ fofoi i wu gama, kpindi aa wɛlɛ wɔi wu ma; numui na a jia kpindi hu, ɛɛ mia gɔɔ i lima na. 36 Kia lɛ fofoi i wu gama, a la a fofoi vemɔi aako wu yɛ a Ngewɔ leengaa.” Kia Yesu i njɛpɛi jisia leni, i liilɔ i lɔwu ti ma. 37 Kia bɛɛ i kabande hinda gbotoi jisia wieni ti yaama, na hu gbi tii lani a ngie; 38 tawao ji i wielɔ hii aako njɛpɛi na i wie Ngewɔ lutui Aisaya i ndeni yɛ, “Ndemɔi, Ye lɔ i langa a ngowili na mu ndenga? Ye lɔ Ngewɔ i ngi gbayayii gɛnga a ngie?” 39 Famia tii guni a lala la ajifa Aisaya i gbɔma ndeilɔ yɛ, 40 “Ngewɔ i ti yamɛisia wumunga, i ti nɛmahuisia laagbɔwunga, aako taa hinda lɔ a ti yamɛisia, ti hinda hugɔɔ a ti nɛmahuisia, ti wote ngi gama ti bawova.” 41 Aisaya i ji leilɔ ajifa i Yesu wɔlɔyei lɔilɔ, i yɛpɛ kɔlooni ngi ma. 42 Na hu gbi Juuisia ti mahublaa gboto vulii bɛɛ ti lɛilɔ a ngie, kɛɛ tii puni foofo hu ajifa ta luwa tɛɛ Farisiisia taa ti gbɛ komɛ wɛlei bu; 43 ajifa ti longɔ yɛla a nuuvungaa ti latoi i lewe Ngewɔ ndɛi ma. 44 Kɛ Yesu i yɛpɛnga ngeleya yɛ, “Numui na ngi langɔ a nge, ii lani a nya yakpe; i lani a nya lomɔi lɔ. 45 Numui na i nya lɔnga, i nya lomɔi lɔnga. 46 Ngi wanga kia foofo na dunyei hu, aako numui na lekee a la a nge aa lo kpindi hu. 47 Numui na a nya layieisia mɛni kɛɛ ɛɛ ti wie, ngɛɛ ngi gbɛmbo; ajifa ngii wani dunyei gbɛmboma, ngi wani dunyei bawova lɔ. 48 Numui na a gbele nya ma tawao ɛɛ loko hei nya layieisia bu, ngi gbɛmbomɔi lɔ na; njɛpɛi na ngi ndenga ta lɔ a ngi gbɛɛmbo kɛlɛma volei ma. 49 Ajifa ngii yɛpɛma a nya nda gbaya; nya Kɛkɛ na i nya loni, ta vulii lɔ i ndenga nya ma gbɔɔ mahoungɔ ngi nde. 50 Tawao ngi kɔɔlɔ kɛ ngi jawei lɔ a kunafɔ lɛɛvui. Faale na nya Kɛkɛ a fe nya wɛ ndeva, ta mia nga nde.”

13

1 Tewema Gomɛi i loni na njii yakpe. Yesu i yɛ kɔɔlɔ kɛ watii i hitinga ngi gbuava dunyei ji hu i yama ngi Kɛkɛ gama. Ngi longɔ yɛla Tuuŋ a nungei nasia ti yɛni a ngi ndɛisia dunyei hu, tawao i loilɔ a tie i to ngi lɛɛvui gɛlɛmɛi. 2 Yesu tia ngi gaalopoisia ti heiilɔ kpɔkɔ mɛhɛɛi mɛva. Seitana wilangɔ yɛla a pula Judas lii hu, Saimɔn Kɛriɔtmɔi loi, ngi veva. 3 Yesu i yɛ kɔɔlɔ kɛ ngi Kɛkɛ i kpayei gbi venga ngi wɛ; i yɛ gbɔma kɔɔlɔ kɛ i gbuanga Ngewɔ gama lɔ tawao i yamama Ngewɔ gama lɔ. 4 I hiyeilɔ tebiima, i bobani gbua ngi ma, i tawɛi yili haama. 5 Kɛ i njɛi wunga panii hu, i tɔtoo a ngi gaalopoisia gɔwɔma wuala, a ti mayila a tawɛi na i yɛ ngi haama. 6 Kia i foni Saimɔn Pita ma, ta ngi Pita i ndeilɔ ngi ma yɛ, “Ndemɔi, taa bi nɛmahu nya gɔwɔmɛi wuava?” 7 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Na ngi piema wuii yeembui gɔɔ kiahuna kɛɛ wa kɔɔlɔ poma.” 8 Kɛ Pita i ndenga ngi ma yɛ, “Kunafɔ bɛɛ nya gɔwɔma wua!” “Kɛ Yesu kpɛmbonga yɛ, Kɛlee ngi bi gɔwɔma wua muɛɛ yaa yɛ hinda hu.” 9 Kɛ Saimɔn Pita i ndenga yɛ, “Ndemɔi, baa nya gɔwɔmɛi lekee wua hɔɔ, nya lokoisia mawua kɛɛ nya wui gbi.” 10 Yesu i ndeilɔ ngi ma yɛ, “Numui na ngi muangɔ, ngi luwui yɛngɔ sɛwɛ, ii yaa gbeweni mua va, kɛlee ngi gɔwɔmɛi; wu kpɛlɛɛ wu yaa sɛwɛ, kɛlee wu yilayee.” 11 (Gbamaile i yɛ numui na gɔɔlɔ i wama ngi vema; na vamia i ndeni yɛ, “Wu kpɛlɛɛ ii le waa yɛ sɛwɛ.”) 12 Kia Yesu i kpɔyɔni a ti gɔwɔmɛisia mawuala, i ngi bobani wuilɔ, i yama i hei ngi heimi tebii ma, i ti mɔli yɛ, “Wu na yeembui gɔɔlɔ ngi pienga a wue saange? 13 Wa nya loli a Kaamɔ kɛɛ Ndemɔi; tawao wu lɔnyangɔe ajifa Kaamɔi mia a nge kɛɛ Ndemɔi. 14 Ina nya, wu Kaamɔ a nge kɛɛ wu Lemɔi, ngi wu gɔwɔma wuanga, kɛ mahoungɔi hɔɔ wua bɛɛ wu wu nyɔunyɔ gɔwɔma wua. 15 Gbamaile tɔmaseli mia ngi kɛnga a wue aako wua bɛɛ wu ya a pie kia ngi pieni la a wue. 16 Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, bɔilopoi ii leweni ngi lemɔi ma; tawao tomɔi ii leweni ngi lomɔi ma. 17 Wu hindei jisia gɔngaa, wa kohunɛ jɔlɔ ina wu ti wieilɔ. 18 “Wu kpɛlɛɛ ii le nga yɛ wu ma; jifa ngi numu laasii nasia gɔɔlɔ ngi ti wɔyɔnga a nya liimablaa; tawao mahoungɔ na i wie Ngewɔ Gɔlɛi i ndeni yɛ ‘Numui na i nya mɛhɛɛi mɛni, i wotenga a nge.’ 19 Nyaa ji kpɛlɛɛ hugɛma a wue kiahuna, pɛiŋ i yaa wie, aako i wiengaa, wu la la kɛ ‘Nya mia a na ngi ndeni ngɛɛ tamia a nge.’ 20 Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, numui na a loko hei numu gbi bu nga ngi lo, i loko heini nya bɛɛ lɔ bu; tawao numu gbi lekee a loko hei nya bu, i loko heini nya lomɔi lɔ bu.” 21 Kia Yesu i njɛpɛi jisia leni, ngi lii i nyanilɔ waa, kɛ i ndenga leeŋ yɛ, “Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, wu yilayee lɔ i nya vema.” 22 Ngi gaalopoisia ti ti nyɔunyɔ gbeilɔ, tii kɔɔ kulo bɛɛ ngi lii i yelɔ ma. 23 Kaalopoisia yilayee, yeena ngi longɔ yɛla la waa, i yɛ heini Yesu gblanga lɔ ngi ligbingɔ ngi liimɛi; 24 faale Saimɔn Pita i ngi loliilɔ a loko, yɛ ngi ma, “Nde ngi ma i numui na gɛ a mue i ngi yɛpɛ lema.” 25 I loni ligbini Yesu liimɛi lɔ i ngi mɔli yɛ, “Ndemɔi, yee le?” 26 Yesu kpɛmboilɔ yɛ, “Numui na lekee nga bledii ji lɔmbu hakpɛi hu ngi fe ngi wɛ.” Faale kia i bledii lɔmbuni hakpɛi hu, i feni Judas lɔ wɛ, Saimɔn Kɛriɔtmɔi loi. 27 Kia lekee Judas i yeebledii houni, kɛ Seitana i wuaangaa ngi lii hu; kɛ Yesu i ndenga ngi ma yɛ, “Na i bi lii hu pieva, pie kaakaa.” 28 Kaalopoi nasia ti yɛ heini tebii ma yeengila bɛɛ ii yɛ kɔɔ gbɛe Yesu i ji leni Judas ma. 29 Jifa ti kpɛlɛɛ ti navoei i yɛ Judas lɔ yeya, ti lɛɛnga ti giliilɔ tɛɛ Yesu lɔ ndema ngi ma yɛ i li i mɛhɛɛi na yeya ti gbewengɔ faa komɛi va ɔɔ i hani ve fɛɛliblɛisia wɛ. 30 Famia, kia Judas i bledii houni, i gbuɛilɔ ngaama; tawao kpindi yɛla. 31 Kia Judas i gbuani, Yesu i ndeilɔ yɛ, “Kiahuna mia Nuuvu Hindoloi wɔlɔyei maa i gɛnga; kiahuna mia Ngewɔ wɔlɔyei maa i gɛnga Nuuvu Hindoloi hu. 32 Tawao ina Ngewɔ wɔlɔyei maa i gɛnga Nuuvu Hindoloi hu, kɛ Ngewɔ a Nuuvu Hindoloi wɔlɔyei magɛlɔ ta yekpe hu, tawao a wielɔ ngaama. 33 Nya leengeisia, ngii yaa lɛmbima panda wu lia. Wa nya gɔkɔlilɔ; kɛɛ gbɛɛ ngi hugɛ a wue na kia ngi hugɛni la a Juuisia ti gulɔbleisia ma ngɛɛ, ‘Wɛɛ gu a lila mia ngi lima na.’ 34 Sawa nina mia na ngi fema wu wɛ: a lɔ a wu nyɔunyɔ. Kia ngi longa a wue, hii mahoungɔ wua bɛɛ wu lo a wu nyɔunyɔ. 35 Ndoma i yaa wu lii hu wu nyɔunyɔ va, ta lɔ numui gbi ta kɔɔ kɛ nya gaalopoisia lɔ a wue.” 36 Saimɔn Pita i ngi mɔlilɔ yɛ, “Ndemɔi, bi lima mindo lɔ?” Yesu kpɛmboilɔ yɛ, “Mia ngi lima na, bɛɛ gu a tola nya ma kiahuna, kɛɛ ba tolɔ nya ma huɛɛŋ poma.” 37 Pita i ngi mɔlilɔ yɛ, “Ndemɔi, gbɛe ngɛɛ gu a tola bi ma kiahuna? Nya magbatɛngɔe haava bi va.” 38 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Bi lumangɔe vulii haava nya va? Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a bie, pɛiŋ tɛhinɛi i yaa gokole a kpindi ji, ba mawalilɔ heima sawa bɛɛ bii nya gɔɔ.

14

1 “Wu lii aa nyani; a la a Ngewɔ, wu la a nya bɛɛ. 2 Lomu gboto lɔ nya Kɛkɛ wɛlei bu, tawao nyaa lima ngi heima gbatɛ wu va. Ngii yɛ ji le wu ma ina ii hii. 3 Ngi yaalɔ ngi heima gbatɛ wu va, nga walɔ gbɔma ngi li a wue aako mua wueni mu yɛ mia nga yɛ na. 4 Wu pelei na gɔɔlɔ a li mia ngi lima na.” 5 Tɔmɔsi ndeilɔ ngi ma yɛ, “Ndemɔi, muii mia gɔɔ bi lima na; ma yee gu mu yeepelei gɔ?” 6 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Nya lɔ pelei a nge kɛɛ tɔnyɛi kɛɛ ndɛvui; numu gbi ɛɛ li Kɛkɛi gama kɛlee i lewe a nya hu wee. 7 Kiaa wu nya gɔɛilɔ, wu yɛ nya Kɛkɛ bɛɛ gɔlɔ; tawao i hiye watii ji ma, wu ngi gɔnga, i yama wu ngi lɔnga.” 8 Filipi i ndeilɔ ngi ma yɛ, “Ndemɔi, Kɛkɛi gɛ a mue; na lekee mia mu gbewengɔ famia.” 9 Yesu ndeilɔ ngi ma yɛ, “Mua wueni lɔ lewema huguhangɔ hii, na hu gbi bii nya gɔɔ, Filipi? Numui na i nya lɔnga, i Kɛkɛi lɔnga; ba yee gu a ndela bɛɛ ‘Kɛkɛi gɛ a mue’? 10 Bii lani la kɛ nyaa Kɛkɛi hu, Kɛkɛi bɛɛ i nya hu? Njɛpɛi nasia nga nde wu ma ngii ndema a nya wuma gbaya; kɛɛ Kɛkɛi na i heini nya hu tamia a ta yekpe ngi yengeisia wie. 11 A la a nge ji nga nde ngɛ nyaa Kɛkɛi hu, Kɛkɛi bɛɛ i nya hu; ina na ii le, a la a nge kabande hindeisia vulii bɛɛ va nga pie. 12 Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, numui na ngi langɔ a nge, ta bɛɛ a gulɔ a kabande hindei jisia wiela nga pie; tawao a kabande hinda waawanga wielɔ tewengɔ jisia ma ajifa nyaa lima nya Kɛkɛi gama. 13 Hinda gbi wa Ngewɔ vɛli fa nya biyei hu, nga pielɔ aako Kɛkɛi wɔlɔyei i gɛ ngi Hindoloi hu; 14 Wu nya vɛlingaa hinda gbi va nya biyɛi hu, nga pielɔ. 15 “Ina wu longɔi a nge, wa nya jaweisia houlɔ. 16 Nga Kɛkɛi vɛlilɔ tawao a wu gɔlɔ a Kpɔmamɔ weka na wua tieni wa hei kunafɔ va. 17 Tamia a Ngafei na a tɔnyɛi hugɛ kɔloongɔ Ngewɔ ma. Dunyei ɛɛ loko hei ngi bu ajifa ɛɛ gu a ngi lɔla ɔɔ ngi gɔla. Kɛɛ wua wu ngi gɔɔlɔ, ajifa wua tieni wa yɛ heinilɔ tawao i wu hu. 18 “Ngi yaalɔ, ngɛɛ wu lo kia pondongaa; nga walɔ wu gama. 19 I longa kulo, dunyei ɛɛ yaa nya lɔ gbɔma, kɛɛ wua wa nya lɔlɔ; jifa nya vulungɔ, wua bɛɛ wa vululɔ. 20 Foloi na ma wa kɔɔlɔ kɛ nyaa Kɛkɛi hu, wu nya hu, ngi wu hu. 21 “Numui na a nya jaweisia gulu, i ti hou, ta mia ngi longɔ a nge; tawao numui na ngi longɔ a nge, nya Kɛkɛ a lolɔ a ngie, tawao nga lolɔ a ngie ngi nya yekpe gɛ a ngie.” 22 Judas, kɛɛ Kɛriɔtmɔi ii le, i ngi mɔlilɔ yɛ, “Ndemɔi, a yee wie bi bia yekpe gɛ a mue kɛɛ bɛɛ bia yekpe gɛ a dunyei?” 23 Yesu i ngi mɔli gbɛmboilɔ yɛ, “Numu i longaa a nge, a jialɔ a nya layieisia; nya Kɛkɛ a lolɔ a ngie tawao ma walɔ ngi gama mua tieni mu hei. 24 Numui na ii loni a nge ɛɛ jia a nya layieisia, tawao, njɛpɛi nasia wa mɛni nga nde, nya woo ii le, Kɛkɛi na i nya loni ta lɔ ngi woo le. 25 “Ngi hindei jisia hugɛnga a wue kia lɛ ngi wu lia. 26 Kɛɛ Kpɔmamɔi, Ngewɔ Yafei, na Kɛkɛi a njooyo nya biyɛi hu, a wu gaalɔ a nalee gbi ngi kɛni a wue a yaa hitɛ wu nɛmahu na kpɛlɛɛ na wu gaani la. 27 “Nyaa ndiilɛli loma a wue; nya liilɛli mia ngi fema wu wɛ; ngii fema kia dunyei a fe la. Wu lii aa nyani tawao waa luwa. 28 Wu mɛnilɔ ji ngi ndeni wu ma ngɛɛ, ‘Nyaa lima tawao nga walɔ wu gama.’ Ina wu longɔ yɛla a nge, wu goohu aa nɛɛlɔ, ajifa ngi lima Kɛkɛi gama; jifa Kɛkɛi i leweni nya ma. 29 Ngi hugɛnga na a wue pɛiŋ i yaa wie, aako i wiengaa, wu la la. 30 Mua wueni muɛɛ yaa njɛpɛ gboto le, ajifa dunyei ji yeemahɛi lɔ wama. Kpaya ii ngi wɛ nya maahu; 31 kɛɛ na Kɛkɛi a nde ta mia nga pie, aako dunyei i kɔɔ kɛ nya longɔe a Kɛkɛi. “A hiye mu gbua hindei ji mu li.

15

1 “Nya lɔ ngua-wulii yeetɔnyangɔi a nge, tawao nya Kɛkɛ lɔ kpala yengemɔi le. 2 Mbeke gbi lekee ii wɛilɔ, a tewelɔ, kɛɛ mbeke gbi lekee i wuangaa, a magbatɛlɔ aako i wua i lewe na ma. 3 Njɛpɛi nasia ngi ndenga wu ma i wilanga a wu yɛla sɛwɛ. 4 A yɛ nya hu, nya bɛɛ ngi wu hu. Kia ngulu bekei ɛɛ gu a wuala a ngi wuma wee, kɛlee i yɛ looni ngulu gbuhɛi ma, hii wua bɛɛ wɛɛ gu a wuala kɛlee wu yɛ nya hu. 5 “Nya lɔ ngulu gbuhɛi a nge, wua lɔ mbekeisia a wue. Numui na a yɛ nya hu, nya bɛɛ ngi ngi hu, tamia a wua kpotongɔ waa, ajifa wuɛɛ gu a gbɛogbɛ wiela nya wooma. 6 Numui na ɛɛ yɛ nya hu, ta ngi wililɔ kia ngulu beke i na, i be; ta yeembeke bondei jisia lɛlɔ ma, ti ti wili ngɔmbui hu, ti mɔ. 7 Wu yɛngaa nya hu, nya layiesia ti lo wu hu, hinda gbi lɛkee wa Ngewɔ vɛli fa a wielɔ wu wɛ. 8 Ji wa wua kpotongɔ waa ta mia a nya Kɛkɛ wɔlɔyei gɛ, kɛ a yee kɛyii ji hulɔ wa wotea nya ngalopoisia. 9 Kia Kɛkɛi i longa a nge, hii ngi longa a wue; wuaa nya lomɛi hunyani. 10 Wu nya jaweisia houngaa, nya lomɛi a yɛlɔ wu hu, kia lɔɔ ngi nya Kɛkɛi jaweisia hounga, ngi lomɛi a yɛ nya hu. 11 “Ngi hindei jisia hugɛnga a wue aako nya goohunɛɛi i yɛ wu hu tawao wu goohunɛɛi lavengɔ i yɛla. 12 Ji lɔ nya jawei le: a lo a wu nyɔunyɔ kia nya longɔ a wue. 13 Ndoma gbi ii na numu aa kɛ ngi ndiamɔisia va aa lewe ji ma a ngi lɛɛvui ve ti va. 14 Nya ndiamɔisia a wua lɔ ina wu nya jaweisia houilɔ. 15 Ngɛɛ yaa gbɔma wu loli a bɔilopongaa, ajifa bɔilopoi ii kɔɔ gbɔɔ ngi lemɔi i piema; ngi wu lolinga a nya ndiamɔisia ajifa na gbi nya Kɛkɛ i hugɛnga a nge, ngi hugɛnga a wue. 16 Wua ii le wua nya mahou; nya lɔ ngi wu mahouni, ngi loko lo wu ma ngɛɛ wu li wu ngenge yekpe gboto wie, ngenge yekpei na a lɛmbi; aako na gbi lekee wa Kɛkɛi vɛli fa nya biyɛi hu, i fe wu wɛ. 17 A lo a wu nyɔunyɔ; nya jawei lɔ a ji wu va. 18 “Dunyei i lolongaa a wue, i hitɛ wu nɛmahu kɛ i loloni pɛiŋ a nge i yaa lolo a wue. 19 Kiaa dunyei wolɔ a wue, aa lolɔ a wue jifa ngi woo lɔ a wue. Kɛɛ ngi wu mahouilɔ dunyablei jisia lia, tawao wuii yaa yɛni a dunyei woo, na va mia dunyei lolongɔ a wue. 20 A gili a njɛpɛi na ngi ndeni wu ma: ‘Nduwɔi ii leweni ngi luwɔkɛi ma.’ Ina ti nya yakpɛilɔ a nyamu, ta juwuyalɔ a wua bɛɛ yakpɛla a nyamu; ina ti goleilɔ nya layieisia bu, ta gololɔ wu ndɛi bɛɛ bu. 21 Kɛɛ ta ji kpɛlɛɛ wie a wue nya va lɔ, ajifa tii numui na gɔɔ i nya loni. 22 Kiaa ngii wani nga yɛpɛ ti gama, jumbu ii yɛ yɛ ti ma; kɛɛ kiahuna na tɛɛ gu a ndela tɛɛ tii yɛ kɔɔ kɛ na ti pieni jumbu mia. 23 Numui na ngi lolongɔ a nge, ngi lolongɔe a nya Kɛkɛ bɛɛ. 24 Kiaa ngii kabande hindei nasia wieni ti lia numu weka gbi ii yaa wɔɔ pieni, jumbu ii yɛ yɛ ti ma; kɛɛ kiahuna na, ti na lɔnga ngi pieni kɛɛ ti lolonga a mua nya Kɛkɛ veenjɔɔ kpɛlɛɛ. 25 Ji aa wielɔ huɛɛŋ aako na i wie nyɛingɔ Sawa Gɔlɛi hu tɛɛ, ‘Ti loloilɔ a nge sabu gbii ma.’ 26 “Kɛɛ watii na Kpɔmamɔi a wa, na nga njooyo wu gama tɔnyɛi hugɛva kɔlooni Kɛkɛi ma, tɔnya Yafei na a gbua Kɛkɛi gama, a nya jelilɔ; 27 tawao wua bɛɛ nya jelisia lɔ a wue ajifa wuaa wɔɔ gba nya wooma i hiye nya yengei ji lɔto-gbelei ma.

16

1 “Ngi ji hugɛnga a wue gbɔva wu ma aako wu lalei a nge aa nyani. 2 Ta wu gbɛlɔ hɛɛ wɛleisia bu; a tɔnya watii a hitilɔ na hii numu gbi lekee a wu waa, a gili lɔ yɛ taa Ngewɔ yengei wiema. 3 Nungaa ta hindei jisia wielɔ a wue ajifa tii mua nya Kɛkɛ veenjɔɔ kpɛlɛɛ gɔɔ. 4 Kɛɛ ngi hindei jisia kpɛlɛɛ hugɛnga a wue aako yeewatii i hitingaa, a hitɛlɔ wu wɛ kɛ ngi ndeilɔ pɛiŋ wu ma. “Ngii hindei jisia hugɛni a wue tɔtomɛi ajifa ngi yɛlɔ wu lia. 5 Kɛɛ kiahuna naa nyaa lima nya lomɔi gama; na hu gbi wu yilayee bɛɛ ii nya mɔlini aa yɛma ‘Bi lima mindo lɔ?’ 6 Kɛɛ jifa na ngi yeehindei jisia hugɛnga a wue, wu lii i nyaninga waa. 7 Na hu gbi gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue: nya lila a fisalɔ wu va, ajifa ngii liilɔ Kpɔmamɔi ɛɛ wa wu gama; kɛɛ ngi yalɔ, nga ngi yoyolɔ wu gama. 8 Tawao i wangaa, a kɛlɔ leeŋ a dunyablaa kɛ ti kpulanga wienga pelei na hu ti gilima a jumbui yeembui kɛɛ Ngewɔ wɔnayii kɛɛ dunyei gbɛmbolei. 9 Ti kpulanga wienga kɔloongɔ jumbui ma ajifa ti ganganga a lala a nge; 10 ti kpulanga wienga kɔlooni pɔɔna hinda ma ajifa nyaa lima nya Kɛkɛ gama tawao wɛɛ yaa gbɔma nya lɔ kia ngi na; 11 ti kpulanga wienga kɔloongɔ dunyei gbɛmbolei ma ajifa Ngewɔ i wilanga a dunyei ji yeemahɛi lɛɛla. 12 “Hinda weka gboto lɔ na hugɛva a wue kɛɛ wɛi gu kpɛlɛɛ bu kiahuna. 13 Watii na Ngewɔ Yafei a wa, na a tɔnyɛi hugɛ kɔloongɔ Ngewɔ ma, a pielɔ wu tɔnyɛi hugɛ kɔloongɔ Ngewɔ ma. Kɛɛ a ngi wuma gbaya ii le kɛ lekee na a mɛni Kɛkɛi laa, tawao a hindangaa hugɛlɔ a wue ti wama wiema. 14 A nya wɔlɔyei hugɛlɔ a wue gbamaile na nga nde, tamia a mbumbu i hugɛ a wue. 15 Na gbi i nya Kɛkɛ yeya nya woo le; famia ngi ndeni ngɛɛ na nga hugɛ a Ngewɔ Yafei tamia a nde wu ma. 16 “I longa kulo, wɛɛ yaa nya lɔ gbɔma, tawao gbɔma a lo kulo na wooma, wa nya lɔlɔ.” 17 Ngi gaalopoisia lɛɛnga ti ti nyɔunyɔ mɔlilɔ tɛɛ, “Gbɔɔ i ngi nɛmahu ji i ndema yɛ, ‘I longa kulo wɛɛ yaa nya lɔ, tawao gbɔma a lo kulo na wooma kɛ wu nya lɔnga;’ tawao yɛ gbɔma, ‘Ajifa nyaa lima Kɛkɛi gama’?” 18 Ti gbɔma mɔlilɔ tɛɛ, “Gbɔɔ ngi lii i ma ji i ndema yɛ, ‘I longa kulo’? Muii kɔɔ gbɔɔ ngi lii i ma.” 19 Yesu i kɔɛilɔ kɛ ti longɔ ti ngi mɔli; famia i ndeilɔ ti ma yɛ, “Ji ngi ndeni ngɛɛ ‘I longa kulo wuɛ yaa nya lɔ, tawao a lo kulo na wooma kɛ wu nya lɔnga.’ ” 20 Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, wa wɔlɔ, wu ngaya wu, kɛɛ dunyei ta a goohunɛɛlɔ; wu lii a nyanilɔ kɛɛ wu liinyani a wotelɔ a kohunɛɛ. 21 Ndo-le-goohugbalɛi i nyaha houngaa, ngi lii nyaningɔ a yɛla ajifa ngi lo le-gbelei i hitinga; kɛɛ i ndoi lengaa na, kpalɛi na kpɛlɛɛ ɛɛ yaa hitɛ ngi wɛ; ngi goohu nɛngɔ a yɛla ajifa i ndoo lenga dunyei hu. 22 Faale, wu lii nyaningɔe kiahuna, kɛɛ nga wu lɔlɔ gbɔma kɛ wu goohu i nɛnga, tawao numu gbi ɛɛ yeekohunɛɛ na hunyani wu yeya. 23 “A foloi na wuɛɛ nya vɛli a hani gbi. Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a wue, wu hani gbi vɛlingaa Kɛkɛi ma nya biyɛi hu a felɔ wu wɛ. 24 Kia wɔɔ gba wuii yaa hani gbi vɛlini Ngewɔ ma nya biyɛi hu; a fɛli, wa majɔɔlɔ, aako wu goohunɛi laa i ve. 25 “Ngi jisia gbi hugɛnga a wue sale hu, kɛɛ watii lɔ hitima ngɛɛ yaa yɛpɛ wu gama sale hu; nga Kɛkɛi hinda hugɛlɔ a wue gbalauŋ. 26 Watii na i hitingaa, wa Ngewɔ vɛli nya biyɛi hu lɔ; ngii ndeni nga yɛma nya lɔ nga ngi vɛli wu va. 27 Ajifa Kɛkɛi vulii ngi longɔe a wue ajifa wu longɔ a nge tawao wu langa la kɛ ngi hiyeni Ngewɔ gama lɔ. 28 Ngi hiyeni vulii Kɛkɛi gama lɔ ngi wanga dunyei hu; nyaa gbɔma gbuama dunyei hu ngi li Kɛkɛi gama.” 29 Ngi gaalopoisia ti ndeilɔ ngi ma tɛɛ, “Biaa na yɛpɛma gbalauŋ, bii ndema sale hu. 30 Mu kɔɔnga na kɛ bi hindei gbi hugɔɔlɔ tawao bii gbeweni numu gbi va hugɛva a bie gbɔɔ a yɛ nungaa nɛmahu. Ji lɔ i pienga mu langa la kɛ bi hiyenga Ngewɔ gama lɔ.” 31 Yesu i ti mɔlilɔ yɛ, “Wu langa na vulii a nge? 32 Watii lɔ hitima, tawao hitingɔe na bɛɛ, wu gbi wu hu a vayalɔ, numu gbi i li ngi yeekuwuhu, nya yakpe ngi lo. Kɛɛ nya yakpe ɛɛ yɛla vulii, ajifa mua nya Kɛkɛ a yɛla. 33 Ngi ji hugɛnga a wue aako wu ndiilɛli jɔɔ ji mua wueni ma wili hu. Kpalɛ a lalɔ wu ma dunyei hu; kɛɛ a liilo ngi temaya majɔɔnga dunyei maahu.”

17

1 Kia Yesu i kpɔyɔni a njɛpɛi jisia lela, i ngelema gbeilɔ tiŋ yɛ, “Kɛkɛ, watii i hitinga; bi Hindoloi wɔlɔyei gɛ, bi Hindoloi bɛɛ i bi wɔlɔyei gɛ. 2 Ajifa bi kpayei gbi venga ngi wɛ nuuvui gbi maahu kunafɔ lɛɛvui veva nasia gbi wɛ bi ti venga ngi wɛ. 3 Tawao kunafɔ lɛɛvui lɔ a ji ta bi gɔɔ, bia tɔnya Yewɔ yakpei a bie, kɛɛ Yesu bi Maha Heingɔi, na bi njooyonga dunyei hu. 4 Ngi bi wɔlɔyei gɛilɔ dunyei hu ngi kpɔyɔnga a ngengei na bi feni mbɛ pieva. 5 Kɛkɛ, nya wɔlɔyei gɛ na mia bi na, ngɔlɔyɛi na wɔɔ i yɛ nya ma bi gama pɛiŋ dunyei i yaa gbatɛ. 6 “Ngi bi gɛnga a hingei jisia bi ti veni nya wɛ dunyabla lia, bi woo mia wɔɔ a tie, tawao bi ti veilɔ nya wɛ tao ti bi layie hounga. 7 Ti kɔɔlɔ na kɛ hanii gbi bi fenga nya wɛ i gbuanga bi gama lɔ; 8 ajifa ngi njɛpɛi nasia lenga ti ma bi ndeni nya ma, tawao ti loko heinga mbu, ti kɔɔngɔ a tɔnya kɛ ngi gbuani bi gama lɔ; tawao ti langa la kɛ bia lɔ bi nya loni. 9 “Nyaa bi vɛlima ti va; ngii bi vɛlima dunyablaa gbi va kɛlee nasia bi ti venga nya wɛ, ajifa bi woo lɔ a tie. 10 Na kpɛlɛɛ lekee nya woo le bi woo le tawao na bi woo le nya woo le tawao nya wɔlɔyei i gɛnga ti hu. 11 Nya na wama bi gama; kiahuna ngii yaa gbɔma dunyei hu kɛɛ tia tiaa dunyei hu. Kɛkɛ, bia mahoungɔ mu hɛɛ bi ma, ti mahugbe a bi gbayei, kpayei na bi fenga nya wɛ, aako ti wili hu ti yɛ yakpe kia lɔɔ mua bie mu wilingɔ hu mu yakpe. 12 Kia lɛ wɔɔ ngi ti lia, ngi ti mahugbeilɔ a bi gbayei na bi fenga nya wɛ; ngi ti mahugbenga, yeengila bɛɛ ii loni hu kɛlee yeena i ta yekpe jukuluni, aako Ngewɔ layie na i ngi Gɔlɛi hu i wie. 13 Kiahuna na nya wama bi gama; kɛɛ nyaa njɛpɛi jisia lema kia lɛ ngi ti lia aako Kohunɛ na i nya ma, ti majɔɔ i ti liisia laave. 14 Ngi bi wowili hugɛnga a tie, famia dunyableisia ti lolonga a tie, ajifa ti gba dunyableisia ma kia lɔɔ ngi gba dunyableisia ma. 15 Ngii bi vɛlima aako bi ti gbua dunyei hu, kɛɛ aako bi ti mahugbe numui na yeya ta toli a nyamumɔi. 16 Ti gba dunyableisia ma, kia lɔɔ ngi gba dunyableisia ma. 17 Ti yɛ a bi woo a bi layie gbayei; bi layie lɔ tɔnyɛi le. 18 Kia bi nya yoyoni dunyei hu, hii ngi ti longa dunyei hu. 19 Ngi nya yekpe venga bi wɛ ti va aako tia bɛɛ ti tia yekpe ve bi wɛ a tɔnya. 20 “Ngii bi vɛlima jisia lekee va; ngi bi vɛlima nasia bɛɛ lɔ va ta la a nge nya wowili na va ta nde ti ma. 21 Nyaa bi vɛlima aako ti gbi ti wili hu ti yɛ yakpe. Kɛkɛ, pie ti wili mu hu kia lɔɔ bi wilingɔ nya hu, nya bɛɛ nya wilingɔ bi hu. Pie ti wili hu ti yɛ yakpe aako dunyableisia ti la la kɛ bia lɔ bi nya loni. 22 Ngɔlɔya yakpei na bi feni nya wɛ ta mia ngi feni ti wɛ aako ti wili hu ti yɛ yakpe, 23 kɔɔ dunyableisia ti kɔɔ kɛ bia lɔ bi nya loni tawao kɛ bi longɔe a tie kia bi longɔ la a nge. 24 “Kɛkɛ, nya longɔ jisia bɛɛ bi ti venga nya wɛ mua tieni mu yɛ mia nga yɛ na, aako ti ngɔlɔyɛi na lɔ bi feni nya wɛ bi lova a nge pɛiŋ dunyei i yaa gbatɛ. 25 Oo pɔɔna Kɛkɛi, dunyableisia tii bi gɔɔ kɛɛ nya ngi bi gɔɔlɔ, tawao jisia ti kɔɔlɔ kɛ bia mia bi nya loni. 26 Ngi pienga ti bi biyɛi gɔnga, tawao nga pielɔ ti kɔɔ kɛ ndomɛi na bi piengɔ a nge a yɛlɔ ti hu, nya bɛɛ ngi ti hu.”

18

1 Kia Yesu i kpɔyɔni a Ngewɔ vɛlilei ji, tia ngi gaalopoisia ti gbuɛilɔ yeehindei na ti li ti lɛmbui na huvo ta toli a Kidlɔn, ti li tuhani gbaala yila hu i yeehindei na. 2 Judas na i Yesu veni i yɛ yeehindei na gɔɔlɔ ajifa Yesu tia ngi gaalopoisia ti yɛlɔ a gomɛ na pɛɛpɛ. 3 Famia Judas i Roma sojangaa majɔɛilɔ kɛɛ Saagbuablaa Waawaisia tia Farisiisia ti polisisia tia tieni ti li na a lamboisia kɛɛ hɛmuisia kɛɛ kɔhakangaa. 4 Yesu i yɛ hindei gbi gɔɔlɔ i yɛ wama ngi wiema, faale i wɛilɔ ti gama i ti mɔli yɛ, “Ye lɔ wu ngi gɔkɔlima?” 5 Ti kpɛmboilɔ tɛɛ, “Yesu Nasalɛtimɔi.” Kɛ Yesu i ndenga ti ma yɛ, “Ta lɔ a nge.” Judas na i ngi veni i yɛ ti lia lɔ. 6 Kia Yesu i ndeni ti ma yɛ, “Tamia a nge,” ti gbi ti yamɛilɔ a wooma wee ti gula ndɔmɛi. 7 I gbɔma ti mɔlilɔ yɛ, “Ye lɔ wu ngi gɔkɔlima?” Kɛ ti ndenga tɛɛ, “Yesu Nasalɛtimɔi.” 8 Yesu i ndeilɔ ti ma yɛ, “Ngi wilanga a ndela wu ma kɛ tamia a nge. Ina wu nya lɔ gɔkɔlima, a gbe jisia ma ti li.” 9 (I ji leilɔ aako njɛpɛi na i wie i yɛ ndeni yɛ, “Nasia bi ti veni nya wɛ ngii yeengila bɛɛ loni hu.”) 10 Kɔbowei i yɛlɔ Saimɔn Pita yeya. I ndalɛilɔ nga i Saa Gbuablɛisia ti gulɔmɔi luwɔi ŋɔna la, i ngi yejama wolii lewe na. Yeenduwɔi na laa wɔɔ a Malkɔs. 11 Yesu ndeilɔ Pita ma yɛ, “Bi gɔ-bowɛi yama yeetei hu. Bi langɔe la kɛ ngɛɛ luma kpalɛi na aa la nya ma nya Kɛkɛ i hugbatɛnga nya va?” 12 Kɛ Roma sojeisia kɛɛ ti mahumɔi kɛɛ Juuisia ti polisisia ti Yesu hounga ti ngi yili. 13 Ti liilɔ a ngie Anas gama. Anas mblɛi mia wɔɔ a Kayafasi na Saagbuablɛisia ti gulɔmɔ wai yɛla foi na hu. 14 Kayafasi ji mia i yɛ nɛmahulewe veni Juuisia wɛ yɛ mahoungɔe numu yila i haa numui kpɛlɛɛ va. 15 Saimɔn Pita kɛɛ kaalopo weka yila ti toilɔ Yesu wooma. Jifa kaalopo wekei ji tia Saagbuablɛisia ti gulɔmɔ wai ti gɔngɔ yɛla ma i wuailɔ Saagbuablɛisia ti gulɔmɔ wai gatei hu tia Yesu-ni. 16 Pita ta i lo looni ngitii ya katei laa. Faale kaalopoi na tia Saagbuablɛisia ti gulɔmɔ wai ti gɔngɔ yɛla ma i gbuailɔ gbɔma i yɛpɛ nyapoi na gama i yɛ katei gbɔwu, i wuaa a Pita. 17 Nyapoi na i yɛ katei gbɔwu i Pita mɔlilɔ yɛ, “Taamɔi ji gaalopoisia yeengila yaa a bia bɛɛ?” Pita kpɛmboilɔ yɛ, “Ngi gaalopo yaa a nge.” 18 Jifa kɔlɛi i yɛ wa, Saagbuablɛisia ti gulɔmɔ wai bɔilopoisia tia polisisia ti kpunyɛ yɔmbui lailɔ, ti lo ti kaala ta gɛwo. Pita bɛɛ i liilɔ, i lo ti lia, a gɛwo. 19 Kɛ Saagbuablɛisia ti gulɔmɔ wai i Yesu mɔlimɔlinga kɔlooni ngi gaalopoisia ma kɛɛ kaai na i yɛ nungaa gaa la. 20 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Watii gbi nga yɛpɛ wɔɔ nungaa gama fofo hu lɔ; watii gbi nga nungaa gaa wɔɔ komɛ wɛleisia bu lɔ kɛɛ Ngewɔ Wɛlei, mia nungaa gbi ta yandɔɔ na; wɔɔ gba ngii yaa njɛpɛ gbi leni ndɔwuma. 21 Gbɛe bi nya mɔlima? Nasia ti nya woo mɛninga, ti mɔli gbɔɔ ngi ndeni ti ma; ti kɔɔlɔ gbɔɔ ngi ndeni.” 22 Kia Yesu i ji leni, kɛ polisi nasia ti yɛ looni ngi gbla yeengila i ngi baahu gbolɛnga yɛ, “Gbɛe ba yɛpɛ hii Saagbuablɛisia ti gulɔmɔ wai gama?” 23 Yesu i ndeilɔ ngi ma yɛ, “Ina ngi njia nyamu lɔ lenga, hugɛ lɛ a numui kpɛlɛɛ ti looni bei. Kɛɛ ina na ngi ndeni kama lɔnyangɔe gbɛe hɔɔ bi nya leweni?” 24 Kɛ Anas i Yesu venga ti li a ngie Saagbuablɛisia ti gulɔmɔ wai Kayafasi gama, ngi yilingɔ lɔɔ. 25 Pita i yɛ loonilɔ lɔɔ a gɛwo. Kɛ nungaa wekei nasia lɛɛnga ti yɛ looni na ti ngi mɔlinga tɛɛ, “Taamɔi ji gaalopoisia yeengila yaa a bie?” Pita i mawalilɔ yɛ, “Ngi gaalopo yaa a nge.” 26 Saagbuablɛisia ti gulɔmɔ wai bɔilopo yila, ngi lenyɔu a taamɔi na Pita i yɛ ngi wolii leweni na, i Pita mɔlilɔ yɛ, “Ngii bi lɔni wua Yesu-ni tuhani gbalei hu?” 27 Pita i gbɔma mawalilɔ; kɛ tɛhinɛi i gokolenga ngaama. 28 A ngenda tɛtei Juuisia ti mahublɛisia ti gbuɛilɔ a Yesu Kayafasi gatei hu ti li a ngie Gɔvinei gatei yeekootii hu. Tia vulii tii wuaani kɔtii goohu ajifa ti longɔ yɛla ti lo sɛwɛsɛwɛya hu Ngewɔ yaama aako ti gu a Tewema Gomɛi yeemɛhɛi mɛla. 29 Famia Paileti i liilɔ ti gama yɛ, “Gbɔɔ nyamu le taamɔi ji pienga?” 30 Ti kpɛmboilɔ tɛɛ, “Muii yɛ wa a ngie bi gama ina ii hinda nyamu wieni.” 31 Paileti ndeilɔ ti ma yɛ, “A li hɔɔ a ngie wua yekpe wu ngi gbɛmbo kia wu nda jawei i na.” Juuisia ti poteilɔ tɛɛ, “Sawei ii lumani mu wɛ numu hɛlɛva.” 32 (Ji i wieilɔ aako njɛpɛi na i wie Yesu i yɛ ndeni kɛva hee yeelasii na i wama piema krɔsii ma.) 33 Paileti i yamɛilɔ gbɔma Kotii hu, i pie ti wa a Yesu, i ngi mɔli yɛ, “Bia lɔ Juuisia ti mahɛi a bie?” 34 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Na bi kɔɔnga kɔloongɔ nya ma ta lɔ i wanga a mɔli ji ɔɔ nungaa wekangaa lɔ ti ji leni bi ma nya va.” 35 Paileti i poteilɔ yɛ, “Juumɔ lɔ a nge? Bi gbɔugbɔu bondeisia tia Saagbuablaa Waawaisia mia ti bi venga nya wɛ; gbɔɔ bi pienga?” 36 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Nya mahayɛi dunyei ji hu mahaya ii le; kiaa dunyei ji hu mahaya mia a nya mahayɛi, nya bɔilopoisia ti yɛ lapilɔ aako taa nya ve Juuisia wɛ; kɛɛ nya mahayɛi ii gbɔkuni dunyei ji hu.” 37 Faale Paileti i ngi mɔlilɔ yɛ, “Kɛ maha lɔ hɔɔ a bie?” Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Bia vulii lɔ bi ndenga bɛɛ maha lɔ a nge. Sabu yakpei ji va lɔ ngi wani dunyei hu, ti nya le aako ngi tɔnyɛi hugɛ. Numu gbi lekee i tɔnyɛi wooma a nya woo mɛnilɔ.” 38 Kɛ Paileti i ngi mɔlinga yɛ, “Gbɔɔ tɔnyɛi le?” Kia Paileti i mɔli ji wuaani, i gbuɛilɔ i li Juuisia gama gbɔma i nde ti ma yɛ, “Ngii sabu gbi lɔni taamɔi ji lɛɛva. 39 Kɛɛ kia kɛngɔ la wu jawei hu Kɛ kpeima gbi tewema gomɛi hitea ma, nga gbe lɔ gbama kpindi wɛlɛbu mɔ yila ma. Faale wu longɔ ngi gbe Juuisia ti mahɛi ma wu wɛ?” 40 Ti yele waa gulailɔ gbɔma tɛɛ, “Sawo! Taamɔi ji ii le; mu longɔ bi gbe Barabasi ma.” Kapumɔ waa lɔ wɔɔ a Barabasi ji.

19

1 Kɛ Paileti i pienga sojeisia ti li a Yesu ti ngi vogba nyamungɔ waa. 2 Yeesojeisia ti ngali lekee huvɛlɛilɔ a maha bɔlei, ti njei a ngi wui, ti bobani gbɔugbɔu wu ngi ma. 3 Ti yɛlɔ a wombi gbakpa ngi gɔwɔbu tɛɛ, “Hooyoo, Juuisia ti Mahɛi!” ta ngi gbolɛ a loko. 4 Paileti i gbɔma gbuɛilɔ i nde fahii ma yɛ, “A tɔ lɛɛ, nya wama a ngie mbei wu gama aako wu kɔɔ kɛ ngii nyamu gbi lɔni ngi hu.” 5 Faale Yesu i gbuɛilɔ i wa ti gama ngali bɔlei i ngi wumba, bobani gbɔugbɔi i ngi ma. Kɛ Paileti i ndenga yɛ, “A taamɔi lɔ lɛɛ!” 6 Kia Saagbuablaa Waawaisia kɛɛ ti polisisia ti Yesu lɔni, ti yelei gulɛilɔ tɛɛ, “Ngi gbakpa krɔsii ma! Ngi gbakpa krɔsii ma!” Paileti i ndeilɔ ti ma yɛ, “Wua yekpe a li a ngie wu ngi gbakpa krɔsii ma, ajifa ngii ngi nyamu gbi lɔni.” 7 Juuisia ti poteilɔ tɛɛ, “Sawa lɔ mu yeya tawao yeesawei na yɛ mahoungɔ i haa ajifa i ta yekpe lolinga a Ngewɔ Hindoloi.” 8 Kia Paileti i njɛpɛi ji mɛnini, i luwɛilɔ na hulewengɔ. 9 I wuailɔ gbɔma Kotii hu i Yesu mɔli yɛ, “Bi gbuanga mindo lɔ?” Kɛɛ Yesu ii kpɛmboni. 10 Faale Paileti ndeilɔ ngi ma yɛ, “Bɛɛ yepe nya gama? Bii kɔɔ kɛ kpaya lɔ nya wɛ gbeva bi ma ɔɔ bi gbakpava krɔsii ma?” 11 Yesu i poteilɔ i nde ngi ma yɛ, “Kpaya lɔ bi wɛ nya maahu ajifa lekee Ngewɔ lɔ i feni bi wɛ. Faale jumbui yeembawai i numui na lɔ ma i nya veni bi wɛ.” 12 Kia Paileti i ji mɛnini, i lapilɔ pele gɔliva gbeva Yesu ma kɛɛ fahii ti yele waa gulɛilɔ tɛɛ, “Bi gbengaa taamɔi ji ma kɛ Roma Maha Wai ndiamɔ yaa a bie; numu gbi lekee a nde yɛ maha lɔ a ngie kɛ i gangangalɔ a Maha Wai.” 13 Kia Paileti i njɛpɛi jisia mɛnini i gbuɛilɔ a Yesu ti gama, i hei kiti lewe heimi hindei na na gbomgbongɔ a gaŋa gɔtu lɛɛvɛisia, ta na loli a Gabata Hibu yiɛi hu. 14 Fologundiei yɛla na tawao yeefoloi na lɔ Juuisia ta ti magbatɛ Tewema Gomɛi va sina. I ndeilɔ Juuisia ma yɛ, “Wu Mahɛi gbe!” 15 Ti yelei gulɛilɔ tɛɛ, “Ngi waa, ngi waa, ngi gbakpa krɔsii ma!” Paileti i ti mɔlilɔ yɛ, “Wu longɔe ngi wu Mahɛi gbakpa krɔsii ma?” Saagbuablaa Waawaisia ti poteilɔ tɛɛ, “Maha weka ii mu yeya Roma Maha Wai wooma.” 16 Kɛ i Yesu venga ti wɛ ngi gbakpava krɔsii ma. Sojeisia ti gbuɛilɔ a Yesu Paileti gatei hu, 17 ti gbua a ngie tei hu, ngi gbakpa-wulii laani ta yekpe gbakima, ti li hindei na ta na loli Hibu yiɛi hu a Gɔlgɔta, yeembui mia a Ngugoko Yiyei. 18 Namia ti Yesu gbakpani na krɔsii ma tia hindo fele wekangaa, yeengila i ngi yejahui, yeena i ngi gɔwɔhui, ta i ti luahu. 19 Njiɛi na ti pɛlɛni ngi ma, ti ngi gbakpani fa krɔsii ma, Paileti i nyɛilɔ gbembele-gɛkɛlɛi ma yɛ, “Yesu Nasalɛtimɔi lɔ, Juuisia ti Mahɛi,” ti yeegbembele-gɛkɛlɛi gbakpa Yesu wukɔɔ krɔsii ma. 20 Numu gboto ti yeekɔlɔ nyɛingɔi ji gaailɔ, ajifa hindei na ti Yesu gbakpani na hugutungɔ yɛla a taa wai hu; tawao nyɛingɔ yɛla Hibuyiɛi hu kɛɛ Romayiɛi kɛɛ Glikiyiɛi. 21 Kɛɛ Saagbuablaa Waawaisia ti ndeilɔ Paileti ma tɛɛ, “Baa nyɛi bɛɛ ‘Juuisia ti Mahɛi,’ nyɛi bɛɛ, ‘Taamɔi ji i ndeilɔ yɛ Juuisia ti Mahɛi mia a ngie.’ ” 22 Paileti i poteilɔ yɛ, “Na ngi nyɛinga, ngi nyɛinga.” 23 Kia sojeisia ti kpɔyɔni a Yesu gbakpala krɔsii ma, ti ngi maguleisia gɔlɛilɔ na naani soja naani ma. Kɛɛ ngi loma-bu-lomɛi vɛlɛngɔ yɛla a kula-hakpa yakpe lɔ, heiheingɔ ii yɛla nga. 24 Faale ti ndeilɔ ti nyɔunyɔ ma tɛɛ, “Maa ndomɛi ji blambla, a mu kpɔyei gɔ fa, numui na a paa i mbumbu.” Ji i wieilɔ aako na i wie nyɛingɔ Ngewɔ Gɔlɛi hu tɛɛ, “Ti nya maguleisia gɔlɛkɔlɛilɔ tia yekpe ma, ti kpɔyei gɔ nya loma-bu-lomɛi va.” Ji mia sojeisia ti pieni. 25 Nasia ti yɛ looni krɔsii gbla tia mia a Yesu ngi nje kɛɛ ngi nje ndewei Meri, Klopas nyahɛi kɛɛ Meri Magdalamɔi. 26 Kia Yesu i ngi nje lɔni kɛɛ kaalopoi na ngi longɔ yɛla la ti looni ngi gbla, i ndeilɔ ngi nje ma yɛ, “Yie, bi loi lɔ!” 27 Kɛ i ndenga kaalopoi ma yɛ, “Bi nje lɔ!” I hiye watii na ma kaalopoi na i liilɔ a Meri ngi nda wɛlei bu. 28 Ji wooma, Yesu i kɔɔngɔ kɛ hindei gbi i gbɔyɔnga, tawao aako Ngewɔ Gɔlɛi la i hou, i ndeilɔ yɛ, “Nya bolohu bengɔi.” 29 Ndɔ baa yeingɔ gboto i yɛlɔ haaka hu na; numu yila i njavɔɛfɔɛ-hani lɔmbuilɔ yeendɔi hu, i nguaa ngulu guhɛi ya, i tɛ Yesu laagulisia gama. 30 Yesu i yeendɔi gboleilɔ, kɛ i ndenga yɛ, “I gbɔyɔnga!” Na wooma Yesu i ngi wui hitɛilɔ kɛ i haanga. 31 Kɛ Juuisia ti mahublɛisia ti ndenga Paileti ma tɛɛ i luma ti numu gbakpangɔisia ti gɔwɔisia yaingai, i gbɔma luma ti gbua krɔsiisia ma. Ti ji huvɛliilɔ ajifa Ndɛvu Volei bobu yɛla tawao tii yɛ loni ti gbuhɛisia ti lo krɔsiisia ma Ndɛvu Volei i hiti ajifa yeendɛɛvu Volei ji ta folo waa yɛla. 32 Faale sojeisia ti wɛilɔ ti numu felei nasia ti gɔwɔisia yaingai ti tia Yesu-ni gbakpani. 33 Kɛɛ kia ti foni Yesu ma ti maleni i wilanga a haala, faale tii ngi gɔwɔisia yaingaini. 34 Na hu gbi sojeisia yilayee i Yesu gakamɛi gbuteilɔ a sɔlii, kɛ ŋamɛi tia njɛi ti gbuanga na. 35 Numui na i ji hulɔni i wieni ta mia i hugɛnga aako bia bɛɛ bi la la. Na i ndeni tɔnya le, tawao i kɔɔlɔ kɛ tɔnyɛi mia i ndema. 36 Ji i wieilɔ aako Ngewɔ Gɔlɛi layie i lewema ji i ndeni yɛ, “Ngi gaalɛi yeengila bɛɛ ɛɛ yali.” 37 Ngewɔ Gɔlɛi yeehinda weka i ndeilɔ gbɔma yɛ, “Nungaa ta numui na gbelɔ ti ngi gbutani a sɔlii.” 38 Na wooma Josɛfi Arimatiamɔi, Yesu Woomamɔ a ngie kɛɛ hulɔwungɔ jifa a luwa Juuisia ma, i Yesu womɛi huvɛliilɔ, kɛ Paileti i lumanga. Faale i yamɛilɔ i li a Yesu womɛi kpɔwuva. 39 Nikodimɔsi na wɔɔ i lini Yesu gama a kpindi, ta bɛɛ tia Josɛfi lɔ ti lini a halei na ta sia pomɛi ma ɛɛ luula, yeeminiyii gungɔ a pauŋ hɔndɔɔ yila, i ngi yeya. 40 Numu felei jisia ti Yesu womɛi wumbuilɔ, ti mbeembee kula gole nina hu, halei jiangɔ yeekulɛi na hu, kia Juuisia ti yɛ pomɛi magbatɛ la kpɔwuva. 41 Hindei na ti Yesu gbakpani na, tuhani gbaala i yɛlɔ na, kamba nina i yeekpalɛi na hu, tii yaa wɔɔ gba numu gbi gbɔwuni hu. 42 Jifa folo wekei na a yɛ a Ndɛvu Volei lɔ tawao jifa gbɔma kambɛi magutungɔ yɛla, ti Yesu womɛi lɛilɔ na.

20

1 Sɔndei ma a ngenda tɛtei, pɛiŋ hu i yaa wo, Meri Magdalamɔi i liilɔ kambɛi gama tawao i maleni kɔtii gbuangɔ kambɛi laa. 2 Kɛ i ya a piimɛ Saimɔn Pita gama kɛɛ Yesu gaalopo wekei na ngi longɔ yɛla la, i nde ti ma yɛ, “Ti Ndemɔi gbuanga kambɛi hu, tawao muii mia gɔɔ ti ngi langa na.” 3 Kɛ Pita tia kaalopo wekei ti ya kambɛi gama. 4 Ti veenjɔɔ ti yɛlɔ a wiimɛ kɛɛ kaalopo wekei na i leweilɔ Pita ma, ta yese i foo kambɛi gama. 5 I mawɛɛlɔ, i hugbee, i kula golei lɔ i laani na kɛɛ ii wuaani kambɛi goohu. 6 Na wooma Saimɔn Pita bɛɛ i foeilɔ, i wuaa kambɛi goohu, i kula golei lɔ laani na, 7 kɛɛ yeena ti ngilini Yesu wui ma kotongɔ i laani gba. 8 Kɛ kaalopo wekei na ta yese i foni kambɛi gama i wuaanga kohu ta bɛɛ, i tɔ, kɛ i langa la; ( 9 ajifa kiahuna tii yɛ Ngewɔ Gɔlɛi na gɔɔ i ndeni yɛ a hiyelɔ huɛɛŋ hee hu.) 10 Kɛ kaalopoisia ti yamanga ti yeekuwuhuisia. 11 Meri yɛlɔ looni kambɛi gbla a wɔɔ. I loni wɔɔmaa, i mawɛlɛ, i kambɛi hugbee; 12 kɛ i malika fele lɔnga, kula golei i ti ma, ti heini mia Yesu womɛi i yɛ laani na, yeengila i wukɔɛi, yeena i kɔɔyahui. 13 Ti ngi mɔlilɔ tɛɛ, “Nyapoi, gbɛe bi wɔɔma?” Kɛ i ndenga ti ma yɛ, “Ajifa ti nya Lemɔi womɛi wumbunga, tawao ngii mia gɔɔ ti ngi langa na.” 14 Kia i ji leni, i woteilɔ kɛ i Yesu lɔnga i looni kɛɛ ii kɔɔni kɛ Yesu mia. 15 Yesu i ngi mɔlilɔ yɛ, “Nyapoi, gbɛe bi wɔɔma? Ye lɔ bi ngi gɔkɔlima?” Meri ta i yɛ tɔ yɛ katei na yeengengemɔi mia, famia i ndeilɔ ngi ma yɛ, “Kɛkɛ, ina bia lɔ bi ya a ngie, hugɛ a nge mia bi ngi langa na aako ngi li ngi gi wumbu.” 16 Yesu i ngi lɛi loliilɔ yɛ, “Meri.” I woteilɔ i nde Yesu ma Hibuyiɛi hu yɛ, “Raboni!” (yeembui lɔ a nya Kaamɔ.) 17 Yesu ndeilɔ yɛ, “Baa vɛmbɛ a nge, ajifa ngii yaa lɛni lɛ nya Kɛkɛ gama; kɛɛ li nya ndewengeisia gama bi nde ti ma bɛɛ nyaa lɛma nya Kɛkɛ gama, wua bɛɛ wu Kɛkɛ, nya Yewɔɛi, wua bɛɛ wu Yewɔɛi.” 18 Meri Magdalamɔi i liilɔ i nde kaalopoisia ma yɛ, “Ngi Ndemɔi lɔnga;” kɛ i na gbi hugɛnga Yesu i ndeni ngi ma. 19 Sɔnde yakpei na yeekpɔkɔi, Yesu gaalopoisia ti pɛlei na gbi gbɔwuilɔ ti yɛ mbu ajifa ta luwa Juuisia ti mahublɛisia ma. Yesu i weilɔ, i lo ti lia, i nde ti ma yɛ, “Ndiilɛli i yɛ wu ma.” 20 Kia i ji leni, i ngi lokoisia gɛilɔ a tie kɛɛ ngi gakamɛi. Kɛ kaalopoisia ti goohu i nɛnga ji ti Ndemɔi lɔni. 21 Yesu i ndeilɔ gbɔma ti ma yɛ, “Ndiilɛli i yɛ wu ma. Kia Kɛkɛi i nya loni, hii ngi wua bɛɛ loma.” 22 Kia i ji leni, i fɛfɛi wuilɔ ti ma yɛ, “A Ngewɔ Yafei majɔɔ. 23 Wu manungaa numu gbi jumbuisia ma, Ngewɔ a maanulɔ ti ma; wu numu gbi jumbuisia longaa ngi ma, ta lolɔ ngi ma fɔ.” 24 Yesu gaalopo puu maahu yileisia yilayee ta toli a Tɔmɔsi, na Flɛi yɛla, ii yɛ na Yesu i wani. 25 Famia kaalopo wekeisia ti hugɛilɔ a ngie tɛɛ, “Mu Ndemɔi lɔnga.” Kɛɛ i ndeilɔ ti ma yɛ, “Kɛlee ngi lɔndimɛi yeepoi lɔ ngi lokoisia ma, ngi nya lokoyiwoi wuaa yeendoweisia hu kɛɛ ndowei yeena i ngi gakabui, ngɛɛ la la fɔ.” 26 Njii wayakpa wooma Yesu gaalopoisia ti yɛlɔ gbɔma yeepɛlei na bu tia Tɔmɔsi-ni. Pɛlei gbi gbɔwungɔ yɛla, Kɛɛ Yesu i wɛilɔ i lo ti lia, i nde ti ma yɛ, “Ndiilɛli i yɛ wu ma.” 27 Kɛ i ndenga Tɔmɔsi ma yɛ, “Bi lokoyiwoi wuaa mbei bi nya lokoisia lɔ, bi bi lokoyiwoi wuaa nya gakabui yeendowei bɛɛ hu. Gbua na kitii hu bi la a nge.” 28 Tɔmɔsi i ndeilɔ Yesu ma yɛ, “Nya Lemɔi lɔ a bie kɛɛ nya Yewɔɛi!” 29 Yesu ndeilɔ ngi ma yɛ, “Bi langa na la jifa bi nya lɔnga? Kohunɛ lɔ nungei nasia ma ti langa a nge kia bɛɛ ti yaa nya lɔni.” 30 Yesu i kabande hinda weka gboto wielɔ ngi gaalopoisia yaama, nyɛingɔ ii le bukui ji hu; 31 kɛɛ jisia ti nyɛingɔe aako wu la la kɛ Yesu lɔ Ngewɔ Maha Heingɔi le, Ngewɔ Hindoloi, tawao wu langaa a ngie, wa kunafɔ lɛɛvui majɔɔ lɔ.

21

1 Ji wooma Yesu i gɛilɔ a ngi gaalopoisia Taibirias Wopɛi laa tawao hii i wieni. 2 Saimɔn Pita kɛɛ Tɔmɔsi na ti yɛ toli a Flɛi kɛɛ Nataniɛl na i gbuani Kena, Galili lɔlei hu kɛ Kenɛi Sɛbidi hingaleengaa feleisia kɛɛ ngi gaalopo weka fele ti yɛ hinda yila lɔ. 3 Saimɔn Pita i ndeilɔ yeenasia ma yɛ, “Nyaa lima nyɛɛ gbɛmɛi.” Kɛ ti ndenga ngi ma tɛɛ, “Mua wueni lɔ mu lima.” Kɛ ti wilinga ndɛndɛi hu ti li njɛi ya, kɛɛ kpindi na pii tii hani gbi houni. 4 Kia ngele i yɛ woma, Yesu i yɛ looni njɛi laa lɔ kɛɛ ngi gaalopoisia tii yɛ kɔɔ kɛ tamia. 5 Yesu i ti mɔlilɔ yɛ, “Ndeengɛisia, wu nyɛɛ gbi houilɔɔ?” Ti kpɛmboilɔ tɛɛ, “Sawo, muii yaa nyɛɛ yakpe bɛɛ houni.” 6 Kɛ i ndenga ti ma yɛ, “A mbomɛi wili a ndɛndɛi yeengejahui wee, wa nyɛi houlɔ.” Ti mbomɛi wililɔ kɛɛ ti gbahailɔ mbu tɛva ndɛndɛi hu ajifa ndavengɔ yɛla a nyɛngɛisia. 7 Kaalopoi na Yesu longɔ yɛla la i ndeilɔ Pita ma yɛ, “Ndemɔi mia!” Kia Saimɔn Pita i mɛnini kɛ Ndemɔi mia, i ngi guleisia yiliilɔ ajifa ngi magbukangɔ yɛla ngengei va, i wili Popɛi hu. 8 Kaalopo wekeisia tia ti wani ndɛndɛi hu lɔ, ta wa a mbomɛi laala, ndavengɔ a nyɛi, ajifa ti maa ii yɛ guhani a ngiyei ma, bi tɔa bɛɛ hou hɔndɔɔ yila. 9 Kia ti gbuani ndɛndɛi hu ti hitɛ ngiyei ma, ti ngɔmbui lɔilɔ ndangɔ, nyɛi kɛɛ bledii ti laani yeetekei ya. 10 Kɛ Yesu i ndenga ti ma yɛ, “A wa a nyɛi na lɛɛnga wu hounga.” 11 Kɛ Saimɔn Pita i yamanga ndɛndɛi hu, i mbomɛi laala, i tɛ ngiyei ma, ndavengɔ a nyɛɛ waawaa lekee kungɔ a hɔndɔ yila kaalɛ numu fele gbɔyɔngɔ maahu puu maahu sawa, tawao kia bɛɛ nyɛi gbotongɔ yɛla hii mbomɛi ii blani. 12 Yesu i ndeilɔ ti ma yɛ, “A wa mu mɛhɛɛi mɛ.” Kaalopoisia yeengila bɛɛ ii liiloni aa ngi mɔli aa yɛma, “Ye lɔ a bie?” Ti yɛ kɔɔlɔ kɛ Ndemɔi mia. 13 Yesu i liilɔ, i bledii wumbu, i fe ti wɛ; hii i pieni a nyɛi bɛɛ. 14 Heima yeesawa lɔ na Yesu i gɛni a ngi gaalopoisia ji i hiyeni hee hu. 15 Kia ti kpɔyɔni a mɛhɛɛ mɛla, Yesu i Saimɔn Pita mɔlilɔ yɛ, “Saimɔn, Jɔn loi, bi longɔe a nge i lewe jisia ti loyii ma a nge?” I kpɛmboilɔ yɛ, “Mmm, Ndemɔi, bi kɔɔlɔ kɛ nya longɔe a bie.” Yesu ndeilɔ ngi ma yɛ, “Nya woomableisia makɛ kia mbala leengaa.” 16 I ngi mɔlilɔ gbɔma yɛ, “Saimɔn, Jɔn loi, bi longɔe a nge?” Pita i kpɛmboilɔ yɛ, “Mmm, Ndemɔi, bi kɔɔlɔ kɛ nya longɔe a bie.” Kɛ Yesu ndenga ngi ma yɛ, “Nya woomableisia mahugbe kia mbalangaa.” 17 Yesu i Pita mɔlilɔ heima yeesawei yɛ, “Saimɔn, Jɔn loi, bi longɔe a nge?” Pita lii i nyanilɔ jifa Yesu i ngi mɔlini heima sawa yɛ, “Bi longɔe a nge?” Kɛ i kpɛmbonga yɛ, “Ndemɔi, bi hindei gbi hugɔɔlɔ; bi kɔɔlɔ kɛ nya longɔe a bie.” Yesu ndeilɔ ngi ma yɛ, “Nya woomableisia makɛ kia mbalangaa. 18 Gbɛɛ ngi tɔnyɛi hugɛ a bie, kpemɛi na bi voningengɔ yɛla, bi yɛ bi mayililɔ ba li mia gbi lekee a nɛɛ bi wɛ; kɛɛ ji ba wova, ba bi lokoisia lambolɔ, tawao numu weka lɔ a bi maayili i li a bie mia bii loni bi li na.” 19 (I ji leilɔ aako i hee yeelasii na gɛ Pita a pie kulɔma wava a ngɔlɔya Ngewɔ ma.) Kɛ Yesu i ndenga ngi ma yɛ, “To nya wooma.” 20 Pita i ngi wooma gbeilɔ kɛ i kaalopo wekei na lɔnga Yesu longɔ yɛla la, a to ti ma -- na i yɛ ligbini Yesu gakahu kɛlɛma gbɔkɔ mɛhɛɛ tebii ma, i Yesu mɔlini yɛ, “Ndemɔi, ye lɔ i bi vema?” 21 Kia Pita i ngi lɔni, i Yesu mɔlilɔ yɛ, “Ndemɔi, taamɔi ji hinda i yee na?” 22 Yesu i kpɛmboilɔ yɛ, “Ina i nɛɛlɔ nya wɛ ngɛɛ i lo na haaŋ ngi wa, bi nda i na ma a gbɔɔ? Bia to nya wooma!” 23 Faale njɛpɛi ji i vayɛilɔ Yesu gaalopoisia gbi maahu tɛɛ kaalopoi ji ɛɛ haa; kɛɛ ii ndeni ngi ma aa yɛma ɛɛ haa; i ndeilɔ yɛ, “Ina i nɛɛlɔ nya wɛ ngɛɛ i lo na haaŋ ngi wa, bi nda na ma a gbɔɔ?” 24 Yeekaalopoi ji mia i hindei jisia jelima, tawao tamia gbɔma i yeehindei jisia nyɛinga; tawao mu kɔɔlɔ kɛ ngi jeli wuaangɔi tɔnya le. 25 Kɛɛ hinda weka gboto lɔ na Yesu pieni; kiaa ti ti kpɛlɛɛ nyɛilɔ a ngilangila, nya langɔ la kɛ yeebukuisia taa mɔnulɔ dunyei vulii bɛɛ ma.