JOHN

1

1 Kabiriŋ foloodulaa to, Kumoo be sotoriŋ ne nuŋ fokabaŋ. Kumoo be Alla fee le nuŋ, aduŋ Kumoo niŋ Alla mu kiliŋ ne ti. 2 Ate be Alla fee le foloodulaa to. 3 Feŋolu bee daata ka bo niŋ ate le la, hani feŋ kiliŋ maŋ daa a kooma. 4 Baluwo be ate le kono, aduŋ baluwo mu moolu la maloo le ti. 5 Maloo be mala kaŋ diboo kono, aduŋ diboo maŋ a dubeŋ noo. 6 Kee doo le sotota nuŋ, Alla ye meŋ kii. A too mu Yaayaa le ti. 7 A naata le ka ke seedoo ti, ka maloo la kuwo seedeyaa fo moolu bee si laa ka bo niŋ ate la. 8 Ate faŋo maŋ ke maloo ti, bari a naata ka maloo la kuwo le seedeyaa. 9 Mala tooñaa, meŋ ka maloo dii moolu bee sondomoo kono, a be naa kaŋ duniyaa kono le. 10 A be nuŋ duniyaa kono le, aduŋ duniyaa dadaata ka bo niŋ ate le la, bari duniyaa maŋ a suutee. 11 A naata a fansuŋ moolu yaa, bari a fansuŋ moolu maŋ a jiyaa. 12 Bari mennu bee ye a jiyaa, aduŋ ì laata a too la, a ye siloo dii wolu le la ka ke Alla diŋolu ti. 13 Wo keta niŋ wuluuñaa le la, meŋ maŋ bo yeloo la, sako moolu la hame kuwolu niŋ ì balajaatoo la lafoo, bari ka bo niŋ Alla faŋo le la. 14 Bituŋ Kumoo naata ke hadamadiŋo ti, a sabatita ntolu kono, aduŋ a be faariŋ hiinoo niŋ tooñaa le la. Ŋà a la semboo niŋ waroo je le, kaatu ate le mu Faamaa Dinkee kiliŋo ti. 15 Yaayaa ye ate le la kuwo seedeyaa, a sarita santo ko, “Ñiŋ ne mu moo ti, ŋa meŋ na kuwo fo nuŋ ko, ‘Ate, meŋ be naa la n noo kaŋ, ate le la kuwo warata nte ti, kaatu ate le foloota nte ñaa!’ ” 16 Ka bo niŋ a la hiinoo la timmoo la, m̀ bee ye hiinoo soto hiinoo kaŋ ne. 17 Kaatu Luwaa diita ka bo Musa le la, bari hiinoo niŋ tooñaa naata ka bo Yeesu Kiristu le la. 18 Moo nene maŋ Alla je fo a Dinkee kiliŋo doroŋ, meŋ be ko Alla faŋo, aduŋ a be a Faamaa fee. Ate le ye moolu londi Alla la. 19 Ñiŋ ne mu Yaayaa la seedeyaa ti, kabiriŋ Yahuudoolu la alifaalu ye piriisoolu niŋ ì maakoyirilaalu kii a kaŋ, ka a ñininkaa ko, “Jumaa le mu ite ti?” 20 A maŋ balaŋ ka seedeyaa ke, a ye a seneyandi le ko, “Nte maŋ ke Alimasiihu ti.” 21 Bituŋ ì ye a ñininkaa ko, “Wo to jumaa le mu ite ti? Fo ite le mu Annabilayi Eliya ti baŋ?” A ko ì ye ko, “Nte maŋ ke Eliya ti.” Wo to le ì ye a ñininkaa kotenke ko, “Fo ite le mu wo annabiyomoo ti baŋ?” A ye ì jaabi ko, “Hanii.” 22 Bituŋ ì ko a ye ko, “Wo to jumaa le mu ite ti? A fo ǹ ye, kaatu ǹ ñanta jaabiroo samba la moolu ye le, mennu ye ǹ kii. I ye muŋ ne fo i faŋo la kuwo to?” 23 A ye ì jaabi niŋ Annabilayi Yesaya le la kumoo la ko: “Nte le mu moo kumakaŋo ti, meŋ be sari kaŋ keñewuloo kono ko, ‘Ali Maariyo la siloo parendi, a ye tiliŋ.’ ” 24 Moo doolu, Farisewolu ye mennu kii, 25 ì ye a ñininkaa ko, “Wo to, muŋ ne ye a tinna ite ka batiseeroo ke, niŋ i maŋ ke Alimasiihu ti, sako Eliya, waraŋ wo annabiyomoo?” 26 Yaayaa ye ì jaabi ko, “Nte ka batiseeroo ke niŋ jiyo le la, bari moo kiliŋ ne be ali kono, ali maŋ meŋ loŋ. 27 Ate le mu moo ti, meŋ be naa nte noo kaŋ. M maŋ jari ka hani a la samata juloolu firiŋ.” 28 Ñiŋ kuwolu keta Betaniya saatewo le kono Yoridani Boloŋo kara doo la, Yaayaa be nuŋ batiseeroo la daameŋ. 29 Wo saamoo Yaayaa ye Yeesu je naa la a kaŋ. Bituŋ a ko, “Alla la Saajiiriŋo fele, meŋ ka naa duniyaa la junuboo bondi! 30 Ñiŋ ne mu moo ti, ŋa meŋ na kuwo fo ko, ‘Kewo le be naa nte noo kaŋ, meŋ na kuwo warata nte ti, kaatu ate le sotota nte ñaa.’ 31 Nte faŋo maŋ a loŋ nuŋ, bari n naata ka batiseeroo ke niŋ jiyo la fo n si Banisirayilankoolu londi a la.” 32 Wo to le Yaayaa ye seedeyaa ke ko, “Ŋa Alla la Nooroo je jii kaŋ a kaŋ ko puraa ka bo Arijana kono, aduŋ a tuta a kaŋ ne. 33 Nte faŋo maŋ a loŋ nuŋ, bari ate meŋ ye n kii ka batiseeroo ke niŋ jiyo la, a ko n ye le ko, ‘Kewo, i ye Alla la Nooroo je jii la meŋ kaŋ, aniŋ a tuta a kaŋ, wo le mu moo ti, meŋ ka batiseeroo ke niŋ Alla la Nooroo la.’ 34 Ŋa a je le, aduŋ ŋa seedeyaaroo ke le ko, ñiŋ mu Alla Dinkewo le ti.” 35 Wo saamoo la, Yaayaa be looriŋ jee kotenke, a niŋ a la saayibe fula. 36 Kabiriŋ Yeesu be tambi kaŋ, Yaayaa ye a je. A ko, “Alla la Saajiiriŋo fele!” 37 Kabiriŋ saayibe fuloo ye Yaayaa moyi ñiŋ fo la, ì ye Yeesu nooma. 38 Yeesu ye a kooma fele, a ye ì je, ì be a nooma kaŋ. A ko ì ye ko, “Ali ka muŋ ne ñini?” Bituŋ ì ko a ye ko, “Rabbi,” meŋ kotoo mu karammoo ti, “i be sabatiriŋ mintoo le?” 39 A ko ì ye ko, “Ali naa, a juubee!” Ì taata, aduŋ ì ye a la sabatidulaa je le. Ñiŋ keta talaŋ naani wulaaroo le la. Bituŋ ì tuta jee wo luŋo la. 40 Kiliŋo mu Anduru le ti, Simoni Pita baadinkewo. A be wo moo fuloo le kono, mennu ye Yaayaa moyi nuŋ diyaamoo la, aduŋ ì bulata Yeesu nooma. 41 Foloo-foloo, a ye a faŋo baadinkewo le je, Simoni. A ko a ye ko, “Ŋà Alimasiihu je le!” meŋ kotoo mu Kiristu ti. 42 Kabiriŋ a ye a samba naŋ Yeesu kaŋ, Yeesu ye a juubee, a ko a ye ko, “Ite le mu Simoni ti, Yohana dinkewo. Saayiŋ, ite be kumandi la Kefas le la.” Wo mu Pita le ti. 43 Wo saamoo Yeesu lafita ka taa Kalilee tundoo kaŋ. A ye Filipi je, a ko a ye ko, “N nooma!” 44 Filipi mu Betisayidankoo le ti. Anduru niŋ Pita fanaa bota wo saatewo le to. 45 Filipi ye Nataniyel je. A ko a ye ko, “Ŋà a je le, Musa ye meŋ na kuwo safee Tawuraatoo kono, aniŋ annabiyomoolu fanaa ye meŋ na kuwo safee. Ate le mu Yeesu Nasaretinkoo ti, Yusufa dinkewo.” 46 Bituŋ Nataniyel ko a ye ko, “Fo feŋ bete si bo noo Nasareti saatewo kono baŋ?” Filipi ko a ye ko, “Naa, a juubee!” 47 Kabiriŋ Yeesu ye Nataniyel je naa la a kaŋ, a ye a la kuwo fo ko, “Banisirayilanka tooñaa fele, tapaleeyaa te meŋ na kuwo to!” 48 Nataniyel ye a ñininkaa ko, “Ite ye nte loŋ ñaadii le?” Yeesu ye a jaabi ko, “Janniŋ Filipi ka i kumandi, waatoo meŋ na i be sooto suŋo koto, ŋa i je le.” 49 Bituŋ Nataniyel ko a ye ko, “Karammoo, ite mu Alla Dinkewo le ti! Ite le mu Banisirayila la Mansakewo ti!” 50 Yeesu ye a jaabi ko, “Fo i laata le, kaatu n ko le, ŋa i je sooto suŋo koto le? I be kuwolu mennu je la, wolu le be tambi la ñiŋ na!” 51 Bituŋ Yeesu ko a ye ko, “Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, ali be saŋo je la yeleriŋ, Alla la malaayikoolu be seloo niŋ jiyo la Moo Dinkewo kaŋ.”

2

1 Tili sabanjaŋo la, maañoobitoo sotota Kaana saatewo kono, Kalilee tundoo kaŋ. Yeesu baamaa tarata jee le nuŋ, 2 aduŋ ì ye Yeesu niŋ a la saayiboolu fanaa buuñaatoo kumandi wo maañoobitoo to le. 3 Kabiriŋ wayinoo banta, Yeesu baamaa ko a ye ko, “Ì maŋ wayinoo soto.” 4 Bituŋ Yeesu ko a ye ko, “Musoo, ite niŋ nte la muŋ ne be wo to? N na waatoo maŋ sii foloo.” 5 Wo to le a baamaa ko dookuulaalu ye ko, “A ye meŋ-wo-meŋ fo ali ye, ali si wo ke.” 6 Bere jiibindaa wooro le be nuŋ looriŋ jee. Yahuudoolu ye ñinnu soto ì la seneyandiroo le kamma, ko ì la aadoo ye a landi ñaameŋ. Jiibindaa-wo-jiibindaa ka liitari keme ñoŋ ne taa. 7 Yeesu ko dookuulaalu ye ko, “Ali jiibindaalu fandi niŋ jiyo la.” Bituŋ ì ye ì fandi tep. 8 Wo to le a ko ì ye ko, “Saayiŋ, ali doo bii. Ali ye a samba feeti kuntiyo ye.” Dookuulaalu ye a samba a ye. 9 Bituŋ feeti kuntiyo ye jiyo nene, meŋ yelemata wayinoo ti. A maŋ a loŋ, a bota naŋ daameŋ, bari dookuulaalu mennu ye jiyo bii, wolu ye a loŋ ne. Wo to le feeti kuntiyo ye maañootiyo kumandi. 10 A ko a ye ko, “Moolu bee ka wayini betoo le foloo dii. Bituŋ niŋ moolu kaañanta miŋo la, wo to le ì ka wo daa feemaa dii. Bari ite ye betemaa le maabo, i ka naa wo fintindi saayiŋ.” 11 Ñiŋ ne keta Yeesu la taamanseeri foloo ti. A ye a ke Kaana saatewo le kono, Kalilee tundoo kaŋ. A ye a la semboo niŋ waroo le yitandi, aduŋ a la saayiboolu laata a la le. 12 Ñiŋ kuwolu koolaa le, a niŋ a baamaa, a doomaalu aniŋ a la saayiboolu taata Kapanawumu saatewo to. Ì sabatita jee fo tili dantaŋ. 13 Kabiriŋ Maariyo Tambi Tumoo Juuraloo sutiyaata naŋ, Yeesu taata Yerusalaamu. 14 Bituŋ a ye moolu tara Alla Batudulaa to, ì be ninsoolu, saajiyolu niŋ puraalu waafi kaŋ jee. Kodi falinnaalu fanaa be siiriŋ jee. 15 Bituŋ Yeesu ye yaroo dadaa niŋ juloolu la, a ye waafirilaalu bee bayi Alla Batudulaa banta, ì niŋ ì la saajiyolu niŋ ninsoolu. Wo to le a ye kodi falinnaalu la taabuloolu yelemandi, a ye ì la kodoolu janjaŋ. 16 Bituŋ a ko wo moolu ye, mennu be puraalu waafi kaŋ, “Ali ñiŋ feŋolu bondi jaŋ, ali kana m Faamaa la buŋo ke marisewo ti.” 17 Wo to le a la saayiboolu hakiloolu bulata kumoo la, meŋ safeeta nuŋ ko: “Ŋa hamoo meŋ soto i Batudulaa Buŋo la kuwo to, a ka mala n kono le ko dimbaa.” 18 Wo to le Yahuudoolu ko a ye ko, “I si muŋ taamanseeri le yitandi noo ǹ na, meŋ si a yitandi ko, i ye kaŋo soto le ka ñiŋ kuwolu ke?” 19 Yeesu ye ì jaabi ko, “Ali Alla la ñiŋ buŋo tiñaa, aduŋ m be a loo la kotenke le tili saba kono.” 20 Wo to le Yahuudoolu ko a ye ko, “A ye ǹ na moolu taa sanji taŋ naani niŋ wooro le ka ñiŋ Alla Batudulaa loo. Fo ite be a loo noo la tili saba kono le baŋ?” 21 Bari Yeesu ye Alla Batudulaa meŋ na kumoo fo, wo mu a faŋo balajaatoo le ti. 22 Wo kamma la, kabiriŋ a wulita saayaa kono, a la saayiboolu hakiloolu bulata, a ka meŋ fo nuŋ. Ì laata Kitaabu Senuŋo la le, aniŋ Yeesu ye kumoo meŋ fo nuŋ. 23 Kabiriŋ Yeesu be nuŋ Yerusalaamu, Maariyo Tambi Tumoo Juuraloo waatoo la, moo jamaa le laata a too la, kabiriŋ ì ye taamanseeroolu je, a ye mennu ke. 24 Bari Yeesu faŋo maŋ laa itolu la, kaatu a ye moolu bee le loŋ. 25 A maŋ suula moo-wo-moo la ka hadamadiŋo la kuwo seedeyaa a ye, kaatu ate ye a loŋ ne, meŋ be moo sondomoo kono.

3

1 Kee doo le sotota Farisewolu la kafoo kono. A too mu Nikodemus le ti, Yahuudoolu la ñaatonkoo doo le mu. 2 A naata Yeesu yaa suutoo. A ko a ye ko, “Karammoo, ŋà a loŋ ne ko, karandirilaa le mu ite ti, meŋ bota naŋ Alla yaa. Kaatu moo-wo-moo te ñiŋ taamanseeroolu ke noo la, ite ka mennu ke, fo Alla be meŋ fee.” 3 Yeesu ye a jaabi ko, “Tooñaa-tooñaa, m be a fo la i ye, fo niŋ moo wuluuta kotenke, niŋ wo nte a te Alla la mansabaayaa je noo la.” 4 Wo to le Nikodemus ko a ye ko, “Moo meŋ keebaayaata, wo be wuluu noo la ñaadii le? A si muru noo a baamaa wuluuñaŋo kono baŋ, a ye wuluu kotenke?” 5 Yeesu ye a jaabi ko, “Tooñaa-tooñaa, m be a fo la i ye, fo niŋ moo wuluuta ka bo jiyo niŋ Nooroo la, niŋ wo nte, a te duŋ noo la Alla la mansabaayaa kono. 6 Meŋ wuluuta balajaatoo la, wo mu balajaatoo le ti, aduŋ meŋ wuluuta Nooroo la, wo mu nooroo le ti. 7 Kana jaakali, kaatu n ko i ye le ko, ‘Ali ñanta wuluu la le kotenke.’ 8 Foñoo ka fee le, a lafita ka taa daameŋ. I ka a kumakaŋo moyi le, bari i maŋ a loŋ, a ka bo naŋ daameŋ waraŋ a ka taa daameŋ. A be moo-wo-moo ye wo ñaa kiliŋo le ñaama, meŋ wuluuta ka bo niŋ Nooroo la.” 9 Nikodemus ye a ñininkaa ko, “Ñiŋ kuwolu si ke noo ñaadii le?” 10 Yeesu ye a jaabi ko, “Ite mu Banisirayilankoolu la karammoo le ti, i maŋ ñiŋ kuwolu loŋ? 11 Tooñaa-tooñaa, m be a fo la i ye, ntolu ye meŋ loŋ, ǹ ka wo le fo. Aduŋ ŋà meŋ je, ǹ ka wo le seedeyaa. Bari ali maŋ ǹ na seedeyaa muta. 12 Niŋ ŋa duniyaa kuwolu fo ali ye, ali buka laa n na. Wo to ali be laa noo la nte la ñaadii le, niŋ ŋa Arijana kuwolu fo ali ye? 13 “Moo nene maŋ taa Arijana kono, fo kiliŋ, meŋ jiita ka bo Arijana kono, meŋ mu Moo Dinkewo ti. 14 Aduŋ ko Musa ye saa wulindi santo nuŋ ñaameŋ keñewuloo kono, Moo Dinkewo be wulindi la santo wo ñaa kiliŋo le la, 15 fo moolu bee mennu laata a la, ì si badaa-badaa baluwo soto.” 16 Alla ye duniyaa kanu baake le, fo a ye a Dinkee kiliŋo dii, fo moo-wo-moo meŋ laata a la, a te kasaara la, bari a si badaa-badaa baluwo soto. 17 Kaatu Alla maŋ a Dinkewo kii ñiŋ duniyaa kono ka duniyaa kiitindi, bari ka bo niŋ ate la duniyaa si kiisa. 18 Moo meŋ laata a la, wo buka kiitindi. Bari moo meŋ maŋ laa a la, wo kiitindita le fokabaŋ, kaatu a maŋ laa Alla Dinkee kiliŋo too le la. 19 Aduŋ ñiŋ ne mu kiitiyo ti ko, maloo naata duniyaa kono le, bari moolu ye diboo le kanu ka tambi maloo la, kaatu ì la kebaaroolu jawuyaata le. 20 Kaatu moo-wo-moo meŋ ka kuu kuruŋo ke, wo ka maloo koŋ ne. A buka naa maloo to, fo a la kebaaroolu kana waañaari. 21 Bari moo, meŋ ka kuu tilindiŋo ke, wo le ka naa maloo to, fo a la kebaaroolu si je faramansarinke ko, Alla la lafoo le mu. 22 Ñiŋ kuwolu koolaa, Yeesu niŋ a la saayiboolu taata Yudeya tundoo kaŋ. A niŋ ì sabatita jee fo waati dantaŋ, aduŋ a ye batiseeroo ke. 23 Yaayaa fanaa be nuŋ batiseeroo la Enoni le Salimu maafaŋo la, kaatu jii jamaa le be jee. Moolu naata jee ka batisee. 24 Wo waatoo la, ì maŋ Yaayaa soroŋ bunjawoo kono foloo. 25 Bituŋ ñoo soosoo naata wuli Yaayaa la saayiboolu niŋ Yahuudi kiliŋ teema seneyandiroo la kuwo to. 26 Ì taata Yaayaa kaŋ, ì ko a ye ko, “N karammoo, wo kewo meŋ tarata nuŋ i fee Yoridani Boloŋo kara doo la, i ye meŋ na kuwo seedeyaa, a hayinaŋ, a ka batiseeroo ke. Aduŋ moolu bee ka taa ate le yaa.” 27 Wo to le Yaayaa ye ì jaabi ko, “Moo te feŋ soto noo la, fo niŋ Alla ye a dii a la. 28 Alitolu faŋolu si a seedeyaa noo le ko, nte ko le, ‘M maŋ ke Alimasiihu ti, bari nte kiita a ñaato le, janniŋ ate be naa la.’ 29 Moo meŋ ye maañoo soto, wo le mu maañootiyo ti. Maañootiyo teerimaa ka loo le, a ye a lamoyi, aduŋ a ka jusulaa baake le, niŋ a ye maañootiyo kaŋo moyi. Ñiŋ ne mu nte la seewoo ti, meŋ timmata saayiŋ. 30 Ate la kuwo ñanta kafu la le, nte taa ye talaa.” 31 Moo meŋ bota naŋ santo, wo le be moolu bee ye santo la. Moo meŋ bota ñiŋ duniyaa kono, wo mu duniyaa le taa ti, aduŋ a ka duniyaa kuwolu le fo. Bari moo meŋ bota Arijana kono, wo le be moolu bee ye santo. 32 A ye meŋ je, aniŋ a ye meŋ moyi, a ka wo le seedeyaa, bari moolu maŋ soŋ a la seedeyaa la. 33 Bari meŋ laata a la seedeyaa la, wo maarii keta seedoo le ti ko, Alla mu tooñaatiyo le ti. 34 Alla ye moo meŋ kii, wo ka Alla la kumoolu le fo, kaatu Alla ka a la Nooroo dii le, diiroo meŋ maŋ dandulaa soto. 35 Faamaa ye a Dinkewo kanu le, aduŋ a ye feŋo bee duŋ ate le bulu. 36 Moo meŋ laata Dinkewo la, wo ye badaa-badaa baluwo le soto. Bari moo meŋ maŋ Dinkewo la yaamaroo muta, wo te badaa-badaa baluwo je la, bari Alla la kamfaa baa le be tu la a kaŋ.

4

1 Yeesu naata a loŋ ko, Farisewolu ye a moyi le, ate be noomalankoolu soto kaŋ ne, aniŋ a ka batiseeroo ke le ka tambi Yaayaa la. 2 Tooñaa, Yeesu faŋo buka batiseeroo ke, bari a la saayiboolu le ka a ke. 3 Wo kamma la a bota Yudeya tundoo kaŋ, a muruta Kalilee tundoo kaŋ kotenke. 4 A ñanta tambi la niŋ Samariya tundoo le la. 5 Bituŋ a naata Samariya la saatee kiliŋ to, ì ka a fo daameŋ ye Sikari. A be kunkoo le daala, Yaakuba ye meŋ dii a dinkewo Yusufa la nuŋ, 6 aduŋ Yaakuba la koloŋo be jee le. Bituŋ Yeesu siita koloŋo daala, kaatu a be bataariŋ a la taamoo la le. A keta talaŋ taŋ niŋ fula maafaŋo le la, tilibuloo. 7 Wo to le Samariyanka musoo doo naata jiibiyo la jee. Bituŋ Yeesu ko a ye ko, “N so jiyo la, ŋa m miŋ.” 8 Wo waatoo la a la saayiboolu te jee, kaatu ì taata saatewo kono le ka domoroo saŋ. 9 Samariyanka musoo ko a ye ko, “Muŋ ne ye a tinna ite ye nte daani jiyo la? Ite mu Yahuudoo le ti, aduŋ nte mu Samariyanka musoo le ti!” A ye wo fo le, kaatu Yahuudoolu niŋ Samariyankoolu buka ñoo la haaji soto. 10 Wo to le Yeesu ye a jaabi ko, “Niŋ i ye Alla la sooroo loŋ, aniŋ meŋ ka a fo i ye ko, ‘N so jiyo la, ŋa m miŋ,’ tennuŋ i be a daani la le, aduŋ a be jiyo dii la i la le, meŋ ka baluwo dii.” 11 Bituŋ musoo ko a ye ko, “I maŋ tadoo soto ka jiyo bii, aduŋ koloŋo dinkata le. I ka wo baluwo jiyo soto mintoo le? 12 Fo ite le warata ka tambi m̀ mumu Yaakuba la baŋ? Ate le ye ñiŋ koloŋo dii ǹ na. A faŋo ye i miŋ a la, a dinkewolu aniŋ a la beeyaŋolu.” 13 Wo to le Yeesu ko a ye ko, “Moo-wo-moo meŋ ye ñiŋ jiyo miŋ, mindoo be wo maarii muta la le kotenke. 14 Bari moo meŋ ye i miŋ jiyo la, m be meŋ dii la a la, mindoo nene te wo maarii muta la kotenke. Jiyo, m be meŋ dii la a la, wo be ke la woyoo le ti a kono, meŋ ka woyi ka badaa-badaa baluwo dii.” 15 Bituŋ musoo ko a ye ko, “Maariyo, ñiŋ jiyo dii n na fo mindoo kana m muta kotenke, i si a je, n kana tu naa la jaŋ jiibiyo la.” 16 Wo to le Yeesu ko a ye ko, “Taa, i ye i keemaa kumandi, i ye muru naŋ jaŋ!” 17 Musoo ye a jaabi ko, “Nte maŋ kewo soto.” Yeesu ko a ye ko, “I ye tooñaa le fo ka a fo ko, i maŋ kewo soto. 18 I ye kee luulu le soto nuŋ, aduŋ kewo meŋ be i fee saayiŋ, wo maŋ ke i keemaa ti. I ye tooñaa le fo!” 19 Wo to le musoo ko a ye ko, “Maariyo, ŋa a je le ko, ite mu annabiyomoo le ti. 20 M̀ mumuñolu ka Alla batu ñiŋ konkoo le kaŋ, bari alitolu ko, Yerusalaamu le mu dulaa ti, Alla batoo ñanta ke la daameŋ.” 21 Bituŋ Yeesu ko a ye ko, “Musoo, laa nte la, waatoo be naa la le, waatoo meŋ na ali te Faamaa batu la ñiŋ konkoo kaŋ waraŋ Yerusalaamu. 22 Alitolu Samariyankoolu ka baturoo ke le, bari ali maŋ a loŋ, ali ka meŋ batu. Ntolu Yahuudoolu ye a loŋ ne, ǹ ka meŋ batu, kaatu kiisoo naata ka bo niŋ Yahuudoolu le la. 23 Bari waatoo be naa kaŋ ne, aduŋ a siita le fokabaŋ, waatoo meŋ na baturilaa tooñaalu be Faamaa batu la nooroo niŋ tooñaa le kono. Ñiŋ ñoŋ baturilaalu, Faamaa lafita wolu le la. 24 Alla mu nooroo le ti. Moolu mennu ka a batu, ì ñanta ka a batu nooroo niŋ tooñaa le kono.” 25 Musoo ko a ye ko, “Ŋa a loŋ ne ko Alimasiihu be naa la le, ì ka a fo meŋ ye Kiristu. Niŋ a naata, a be kuwolu bee fo la ǹ ye le.” 26 Wo to le Yeesu ko a ye ko, “Nte meŋ be diyaamu kaŋ i ye, nte le mu wo ti.” 27 Jee niŋ jee, a la saayiboolu naata. Ì jaakalita baake ko, a niŋ musoo le be diyaamoo la. Bari hani moo kiliŋ maŋ a ñininkaa, a lafita muŋ ne la, waraŋ muŋ ne ye a tinna a niŋ musoo be diyaamoo la. 28 Bituŋ musoo ye a la jiibindaa tu jee, a taata saatewo kono, aduŋ a ko moolu ye ko, 29 “Ali naa kewo juubee, meŋ ye kuwolu bee fo n ye, ŋa mennu ke nuŋ. Fo ñiŋ si ke noo Alimasiihu ti baŋ?” 30 Wo to le ì fintita naŋ saatewo kono, ì naata Yeesu kaŋ. 31 Wo waatoo la, a la saayiboolu ye a daani ko, “N karammoo, domoroo ke!” 32 Bari a ko ì ye ko, “Nte ye domoroo soto le, m be meŋ domo la, alitolu maŋ meŋ loŋ.” 33 Wo kamma la, saayiboolu ko ñoo ye ko, “Fo moo le ye domoroo naati a ye baŋ?” 34 Wo to le Yeesu ko ì ye ko, “Nte la domoroo mu ñiŋ ne ti, meŋ ye nte kii, ka wo la lafoo ke, aniŋ ka a la dookuwo timmandi. 35 Fo ali buka a fo baŋ, ‘Kari naani le tuta jee, katiri waatoo ye sii’? A fele, m be a fo la ali ye, ali ali ñaa yele, ali ye kunkoolu juubee, kaatu ì moota katiroo ye le fokabaŋ. 36 Moo meŋ ye katiroo ke, wo le ka joo soto. Aduŋ a ka katirifeŋolu kafu ñoo ma le badaa-badaa baluwo ye, fo fiirilaa niŋ katirilaa bee si jusulaa soto ñoo la. 37 Ñiŋ kumoo mu tooñaa le ti ko, ‘Moo doo ka fiiroo ke le, doo ye katiroo ke.’ 38 Ŋa ali kii le ka feŋolu kati, ali maŋ mennu dookuu. Moo doolu le ye dookuu koleŋo ke, bituŋ alitolu le ye katiroo tinewo soto ka bo ì la dookuwo la.” 39 Samariyanka jamaa mennu be wo saatewo kono, ì laata Yeesu la, kaatu musoo ye seedeyaa meŋ fo ko, “A ye kuwolu bee le fo nte ye, ŋa mennu ke nuŋ.” 40 Wo kamma la, kabiriŋ Samariyankoolu naata Yeesu kaŋ, ì ye a daani ka tara ì fee ì la saatewo kono. Bituŋ a tarata jee fo tili fula, 41 aduŋ moo jamaa koteŋ laata a la kumoolu kamma. 42 Ì ko musoo ye ko, “Saayiŋ, ntolu maŋ laa ñiŋ kamma la ko, i ye meŋ fo ǹ ye, bari m̀ faŋolu ye a la kumoolu moyi le. Aduŋ ŋà a loŋ ne ko, tooñaa, ñiŋ kewo le mu duniyaa moolu la Kiisandirilaa ti.” 43 Tili fula koolaa, Yeesu bota jee, a taata Kalilee tundoo kaŋ. 44 A faŋo ye a fo le nuŋ ko, annabiyomoo buka horomoo soto a fansuŋ bankoo kaŋ. 45 Bari kabiriŋ a naata Kalilee, wolu ye a buuñaa le, kaatu ì ye kuwolu bee je le, Yeesu ye mennu ke juuraloo waatoo la Yerusalaamu kono, baawo ì fanaa taata juuraloo to le. 46 Wo to le Yeesu naata kotenke Kaana saatewo to, Kalilee tundoo kaŋ, a ye jiyo yelemandi wayinoo ti daameŋ nuŋ. Mansakundaa dookuulaa doo le be Kapanawumu saatewo kono, meŋ dinkewo kuuranta. 47 Kabiriŋ ñiŋ kewo ye a moyi ko, Yeesu naata le ka bo Yudeya ka naa Kalilee, a taata a kaŋ. A ye a daani fo a si naa ka a dinkewo kendeyandi, meŋ be naa faa la. 48 Wo kamma la Yeesu ko a ye ko, “Fo niŋ ali ye taamanseeroolu niŋ kaawakuwolu je, niŋ wo nte ali te laa la.” 49 Mansakundaa dookuulaa ko a ye ko, “Maariyo, naa janniŋ n diŋo be faa la!” 50 Yeesu ko a ye ko, “Taa, i dinkewo be baluu la le.” Bituŋ kewo laata wo kumoo la, Yeesu ye meŋ fo a ye, a taata. 51 Kabiriŋ a be muru kaŋ suwo kono, a niŋ a la dookuulaalu benta. Ì ko a ye ko, “I dinkewo be baluuriŋ ne.” 52 Bituŋ kewo ye a la dookuulaalu ñininkaa, dindiŋo fisiyaata waatoo meŋ na. Ì ko a ye ko, “Kunuŋ, talaŋ kiliŋ tilibuloo le mu, balakandoo ye a bula.” 53 Dindiŋo faamaa naata a kalamuta ko, wo waati kiliŋo le mu, Yeesu ko a ye ko, “I dinkewo be baluu la le.” Bituŋ a niŋ a la suukononkoolu bee naata laa Yeesu la. 54 Ñiŋ ne mu taamanseeri fulanjaŋo ti, Yeesu ye meŋ ke, kabiriŋ a naata Kalilee tundoo kaŋ ka bo Yudeya.

5

1 Ñiŋ kuwolu koolaa Yahuudoolu la juuraloo le doo sotota Yerusalaamu, aduŋ Yeesu taata jee. 2 Dala doo le be Yerusalaamu jee, Saajii Dundaŋ Daa daala. Hiburu kaŋo to wo daloo too mu Betisata le ti, a be pereŋ luulu le teema. 3 Kuurantoo jamaa le be laariŋ nuŋ jee, wolu kono finkintewolu, namatoolu aniŋ lanjuurutoolu. 5 Kee doo be nuŋ jee, meŋ tarata kuurandiŋ fo sanji taŋ saba niŋ seyi. 6 Kabiriŋ Yeesu ye a je laariŋ jee, a ye a loŋ ne ko, a la kuuraŋo meebaata a la le. Bituŋ a ko a ye ko, “Fo ite lafita le ka kendeyaa baŋ?” 7 Kuurantoo ye a jaabi ko, “Maariyo, nte maŋ maakoyirilaa soto ka n samba daloo kono, niŋ jiyo maamanta. Niŋ m be naa kaŋ, moo doo le ka n saabaŋ jee.” 8 Wo to le Yeesu ko a ye ko, “Wuli, i la basoo sika, i ye taama!” 9 Wo loo niŋ baroo teema, kewo kendeyaata. A ye a la basoo sika, a taamata. Ñiŋ keta Loobula Luŋo le la. 10 Wo kamma la Yahuudoolu ko kewo ye meŋ kendeyaata ko, “Bii mu Loobula Luŋo le ti. Luwaa maŋ soŋ, i ye i la basoo samba.” 11 Bari a ye ì jaabi ko, “Kewo meŋ ye nte kendeyandi, a ko n ye le ko, ‘I la basoo sika, i ye taama!’ ” 12 Bituŋ ì ye a ñininkaa ko, “Jumaa le mu wo kewo ti, meŋ ko ite ye ko, ‘I la basoo sika i ye taama’?” 13 Bari kuurantoo meŋ kendeyaata, a maŋ a loŋ jumaa le mu, kaatu Yeesu dunta kafoo kono le. 14 Ñiŋ kuwolu koolaa, Yeesu ye wo kewo tara Alla Batudulaa to. A ko a ye ko, “A fele, i kendeyaata. Kana junuboo ke kotenke, fo kuu kana ke i la, meŋ jawuyaata foloo ti.” 15 Bituŋ kewo taata, a ko Yahuudoolu ye ko, Yeesu le ye a kendeyandi. 16 Yahuudoolu naata a dati ka Yeesu toorandi, kaatu a ye ñiŋ kendeyandiroo ke Loobula Luŋo le la. 17 Bari a ye ì jaabi ko, “M Faamaa ka tu dookuwo la le doroŋ, aduŋ nte fanaa be dookuwo le la.” 18 Wo kumoolu kamma la, Yahuudoolu ye a kata baake ka Yeesu faa. Ì ko, a maŋ luwaa doroŋ tiñaa Loobula Luŋo la, bari biriŋ a ko, Alla mu ate Faamaa le ti, a ye a faŋo niŋ Alla le kaañandi. 19 Wo kamma la Yeesu ko ì ye ko, “Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, Dinkewo te kuu-wo-kuu ke noo la a fansuŋ semboo la, fo niŋ a ye a je, a Faamaa ye meŋ ke. Kaatu a Faamaa ye kuu-wo-kuu ke, Dinkewo fanaa be wolu le ke la. 20 Kaatu Faamaa ye Dinkewo kanu le, aduŋ a ye kuwolu bee le yitandi a la, ate faŋo be mennu ke kaŋ. A be hani kuwolu yitandi la a la le, mennu warata ka tambi ñinnu la, fo ali si kaawa. 21 “Ko a Faamaa ka furewolu wulindi ñaameŋ ka niyo dii ì la, wo to Dinkewo fanaa be niyo dii la moo la le, a lafita ka a dii meŋ na. 22 A Faamaa buka moo-wo-moo kiitindi, bari a ye kiitindiroo bee dii a Dinkewo le la, 23 fo moolu bee si Dinkewo horoma ko ì ye a Faamaa horoma ñaameŋ. Aduŋ moo meŋ maŋ Dinkewo horoma, wo maŋ a Faamaa le horoma, meŋ ye a kii. 24 “Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, moo meŋ ye n na kumoo moyi, aduŋ a laata Alla la, meŋ ye n kii, wo maarii ye badaa-badaa baluwo soto le. Aduŋ a te naa la kiitiyo to, bari a tambita le ka bo saayaa to ka taa baluwo to. 25 Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, waatoo be naa la le, aduŋ a siita le fokabaŋ, waatoo meŋ, furewolu be Alla Dinkewo la kumakaŋo moyi la. Aduŋ mennu ye a moyi, wolu be badaa-badaa baluwo le soto la. 26 Ko m Faamaa ye baluwo soto a faŋo kono ñaameŋ, wo ñaa kiliŋo le ñaama, a mu Dinkewo taa le ti fanaa ka baluwo soto a faŋo kono. 27 Aduŋ a ye kaŋo dii a la le ka kiitindiroo ke, kaatu Moo Dinkewo le mu. 28 “Ali kana kaawa ñiŋ kumoolu la, kaatu waatoo be naa la le, furewolu bee mennu be kaburoolu kono, ì be a kaŋo moyi la, 29 aduŋ ì be finti la naŋ ì la kaburoolu kono le. Mennu ye kuu betoolu ke, wolu be wuli la le ka taa saayaakoolaa wulindiroo baluwo to. Bari mennu ye kuu jawoolu ke, wolu be wuli la le ka taa saayaakoolaa wulindiroo yankankatoo kono. 30 Nte te feŋ ke noo la m fansuŋ semboo la. N ka kiitiyo ke le, ko n ka a moyi ñaameŋ. Aduŋ n na kiitiyo tilinta le, kaatu m buka m fansuŋ lafoo ñini, bari m Faamaa la lafoo, meŋ ye n kii.” 31 “Niŋ nte ka m faŋo la kuwo seedeyaa, wo to n na seedeyaa maŋ ke tooñaa ti. 32 Bari doo le be jee, meŋ ka n na kuwo seedeyaa. Aduŋ ŋa a loŋ ne ko, a ye n na kuwo seedeyaa meŋ na, wo le mu tooñaa ti. 33 “Ali ye kiilaalu kii Yaayaa Batiseerilaa kaŋ ne, aduŋ a ye tooñaa le seedeyaa ali ye. 34 A maŋ ke ko, nte suulata moolu ye n na kuwo seedeyaa, bari n ka ñiŋ kuwolu fo ali ye le, fo ali si kiisa. 35 Yaayaa mulunta le ko lampoo meŋ ka mala, aniŋ a ka dulaa fanundi. Ali la lafoo kaŋ, ali seewootoo tarata jee le fo waati dantaŋ. 36 “Bari nte ye seedeyaa baa le soto, meŋ tambita Yaayaa taa la. Kaatu m Faamaa ye dookuwolu le dii nte la, n ñanta mennu timmandi la. Wo dookuwolu faŋo le ka n na kuwo seedeyaa ko, m Faamaa le ye n kii. 37 “Aduŋ m Faamaa, meŋ ye n kii, ate faŋo le ye n na kuwo seedeyaa. Ali nene maŋ a kaŋo moyi, sako ali si a muluŋo je. 38 A la kumoo maŋ tara ali sondomoolu kono, kaatu ali maŋ laa moo la, ate faŋo ye meŋ kii. 39 “Ali ka Kitaabu Senuŋolu kisikisi le, kaatu ali ye a miira le ko, ali ye badaa-badaa baluwo soto wolu le kono. Wolu faŋo le ye n na kuwo seedeyaa. 40 Bari hani wo, ali balanta ka naa nte kaŋ, ali si badaa-badaa baluwo soto daameŋ. 41 Nte buka horomoo ñini moolu bulu. 42 Bari ŋa a loŋ ne ko, ali maŋ Alla la kanoo soto ali sondomoolu kono. 43 Nte naata m Faamaa tooyaa le la, alitolu maŋ soŋ m ma. Bari niŋ moo doo ka naa a faŋo tooyaa la, ali ka soŋ wo maarii ma le. 44 Ali ka lafi ka jayiroo soto ali ñoŋolu bulu, bari ali buka a kata ka jayiroo soto Alla bulu, Mansa kiliŋo. Wo to alitolu si laa noo ñaadii le? 45 “Ali kana a miira ko, nte be ali tuumi la m Faamaa ñaatiliŋo la le. Moo kiliŋ ne be jee, meŋ ye ali tuumi. Wo le mu Musa ti, ali ye ali jikoo loo meŋ kaŋ. 46 Niŋ ali laata Musa la, ali be laa la nte la le, kaatu a ye n na kuwo safee le. 47 Bari niŋ ali maŋ laa Musa ye meŋ safee, ali be laa la nte la kumoolu la ñaadii le?”

6

1 Ñiŋ kuwolu koolaa, Yeesu teyita Kalilee Baa kara doo la, ì ka a fo daameŋ fanaa ye Tiberiyas Baa. 2 Kafu baa tuta a nooma la, kaatu ì ye taamanseeroolu je le, a ye mennu ke kuurantoolu la ka ì kendeyandi. 3 Yeesu taata konkoo kaŋ, a siita jee, a niŋ a la saayiboolu. 4 Wo waatoo la Yahuudoolu la juuraloo sutiyaata le, ì ka a fo meŋ ye Maariyo Tambi Tumoo Juuraloo. 5 Kabiriŋ Yeesu ye a kuŋo wuli, a ye kafu baa je naa la a kaŋ. Bituŋ a ko Filipi ye ko, “Ǹ si mbuuroo saŋ noo mintoo le, fo ñiŋ moolu si domoroo ke?” 6 Yeesu ye ñiŋ fo le ka Filipi kotobo, kaatu ate faŋo ye a loŋ ne, a be naa meŋ ke la. 7 Wo to le Filipi ye a jaabi ko, “Mbuuroo denaari keme fula te a ke noo la, ì moo-wo-moo ye domandiŋ faŋo soto.” 8 A la saayibe kiliŋ, meŋ too mu Anduru ti, Simoni Pita baadiŋo, ko a ye ko, 9 “Kambaanoo doo le be jaŋ, meŋ ye mbuuru kuŋ luulu soto, aniŋ ñee muru fula. Fo wolu si ñiŋ moo jamaalu bee sii noo baŋ?” 10 Bituŋ Yeesu ko ì ye ko, “Ali moolu sindi duuma.” Wo waatoo la, ñaama jamaa le be wo dulaa to, bituŋ moolu siita jee. Kewolu mennu tarata jee, wolu kaañanta kee wuli luulu le fee. 11 Wo to le Yeesu ye mbuuru kuŋolu taa. Kabiriŋ a ye tenturoo dii Alla la, a ye ì talaa moolu teema, ì be siiriŋ daameŋ to. A ye ñee muroolu fanaa ke wo le ñaama, moolu lafita nankamoo meŋ na. 12 Kabiriŋ ì ye domoroo ke fo ì konoolu faata, Yeesu ye a la saayiboolu yaamari ko, “Ali mbuuru kuntu toolu bee kafu ñoo ma, mennu tuta jee, fo ì kana tiñaa.” 13 Bituŋ saayiboolu ye ì kafu ñoo ma. Ì ye sinsiŋ taŋ niŋ fula le fandi niŋ mbuuru kuntu toolu la, mennu tuta wo mbuuru kuŋ luuloo to. 14 Kabiriŋ moolu ye ñiŋ taamanseeroo je, Yeesu ye meŋ ke, ì ko, “Tooñaa, ñiŋ ne mu wo annabiyomoo ti, meŋ ñanta naa la ñiŋ duniyaa kono.” 15 Bari Yeesu ye a loŋ ne ko, wo moolu lafita naa la le ka a muta ka a diyaakuyaa ke mansakewo ti. Wo kamma la a bota jee kotenke, a taata konkoo kaŋ, a dammaa. 16 Kabiriŋ wulaaroo siita, a la saayiboolu taata baa daala. 17 Diboo dunta, bari Yeesu maŋ naa ì kaŋ foloo. Ì dunta kuluŋo kono, ì ye tintoo bula ka taa Kapanawumu Baa kara doo la. 18 Bituŋ foño baa naata wuli baa kono, baa naata kuyaa baake. 19 Biriŋ ì ye kuluŋo jaa fo kilomeetari luulu waraŋ wooro ñoŋ na, ì ye Yeesu je. A be taama la baajiyo kaŋ, a be kuluŋo waliŋ kaŋ. Bituŋ ì bee silata baake, 20 bari Yeesu ko ì ye ko, “Nte le mu, ali kana sila!” 21 Bituŋ ì seewoota ka a bulandi kuluŋo kono. Wo loo niŋ baroo teema, kuluŋo futata tintoo to, ì ka taa daameŋ to. 22 Wo saamoo, kafoo meŋ tuta baa kara doo la, ì ye a je le ko, kuluŋ kiliŋ ne be nuŋ jee. Aduŋ ì ye a je le fanaa ko, Yeesu maŋ duŋ wo kuluŋo kono, bari a la saayiboolu dammaa le dunta jee, ì taata. 23 Bari kuluŋ doolu naata le ka bo Tiberiyas meŋ be wo dulaa daala, moolu ye mbuuroo domo daameŋ Maariyo la tenturoo koolaa. 24 Kabiriŋ kafoo ye a je ko, Yeesu te jee, a la saayiboolu fanaa te jee, ì dunta kuluŋolu kono, ì naata Kapanawumu ka Yeesu ñini. 25 Kabiriŋ ì ye Yeesu tara baa kara doo la, ì ko a ye ko, “Karammoo, waati jumaa le i naata jaŋ?” 26 Wo to le Yeesu ye ì jaabi ko, “Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, ali ka n ñini meŋ na, a maŋ ke taamanseeroolu ti, ali ye mennu je, bari ali ye mbuuroo meŋ domo fo ali konoo faata. 27 Ali kana bataa domoroo kunna, meŋ waatindiŋ doroŋ, a ye baŋ. Bari ali bataa domoroo kunna, meŋ te baŋ na, bari a ka badaa-badaa baluwo dii. Moo Dinkewo be wo le dii la ali la, kaatu Alla a Faamaa faŋo ye a tomboŋ wo le kamma.” 28 Bituŋ ì ye a ñininkaa ko, “Ǹ ñanta muŋ ne baara la ka Alla la lafoo ke?” 29 Yeesu ye ì jaabi ko, “Ali ñanta laa la ate le la, Alla ye meŋ kii. Ñiŋ ne mu kuwo ti, Alla lafita meŋ na.” 30 Bituŋ ì ko a ye ko, “Wo to ite be muŋ taamanseeri le ke la, fo ǹ si a je, aniŋ ŋà laa i la? I be muŋ ne ke la? 31 M̀ mumuñolu ye manna le domo keñewuloo kono, ko a be safeeriŋ ñaameŋ: ‘A ye mbuuroo dii ì la ka bo Arijana kono ka a domo.’ ” 32 Bituŋ Yeesu ko ì ye ko, “Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, a maŋ ke ko, Musa ye mbuuroo meŋ dii ali la bota Arijana, bari m Faamaa le ka mbuuru tooñaa dii ali la ka bo Arijana kono. 33 Kaatu Alla la mbuuroo le mu ate ti, meŋ bota Arijana kono, aduŋ a ka baluwo le dii duniyaa la.” 34 Bituŋ ì ko a ye ko, “Maariyo, wo to ñiŋ mbuuroo dii ǹ na waati-wo-waati.” 35 Wo to le Yeesu ko ì ye ko, “Nte le mu baluwo mbuuroo ti. Moo meŋ naata nte kaŋ, konkoo nene te wo muta la. Aduŋ moo meŋ laata nte la, mindoo nene te wo muta la. 36 Bari m be a fo la ali ye, alitolu ye nte je le, bari hani wo, ali maŋ laa. 37 M Faamaa ye moolu mennu bee dii nte la, wolu bee be naa la n kaŋ ne. Aduŋ moo-wo-moo meŋ naata nte kaŋ, tooñaa, n te wo bayi la muk. 38 Kaatu nte maŋ bo naŋ Arijana kono ka m fansuŋ lafoo ke, bari ka ate la lafoo ke, meŋ ye n kii. 39 Aduŋ ñiŋ ne mu a la lafoo ti, meŋ ye n kii, ko n kana moo-wo-moo tu jee, a ye meŋ dii n na, bari n si a wulindi luŋ labaŋo la. 40 Kaatu ñiŋ ne mu m Faamaa la lafoo ti ko, moo-wo-moo meŋ ye Dinkewo je, aduŋ a laata a la, wo maarii be badaa-badaa baluwo soto la le. Aduŋ m be a wulindi la le luŋ labaŋo la.” 41 Bituŋ Yahuudoolu ye a la kuwo ŋunuŋunu, kaatu a ko, ate le mu mbuuroo ti, meŋ bota naŋ Arijana kono. 42 Ì ko, “Fo ñiŋ maŋ ke Yeesu ti baŋ, Yusufa dinkewo, ŋà meŋ faamaa niŋ a baamaa loŋ? Saayiŋ, ate si a fo noo ñaadii le ko, ate bota naŋ Arijana le?” 43 Wo to le Yeesu ye ì jaabi ko, “Ali kana a ŋunuŋunu ñoo ye. 44 Moo te naa noo la nte kaŋ, fo niŋ m Faamaa meŋ ye n kii, ye wo maarii naati n kaŋ. Aduŋ m be wo maarii wulindi la le luŋ labaŋo la. 45 A safeeta le nuŋ annabiyomoolu la kitaaboolu kono ko: ‘Alla be ì bee karandi la le.’ Moo meŋ ka i lamoyi m Faamaa la, a ka karaŋ a bulu, wo maarii le ka naa nte kaŋ. 46 Moo nene maŋ Faamaa je, fo kiliŋo meŋ bota naŋ Alla yaa. Ate le ye Faamaa je. 47 Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, moo meŋ laata nte la, wo le ye badaa-badaa baluwo soto. 48 Nte le mu baluwo mbuuroo ti. 49 Ali mumuñolu ye manna domo le nuŋ keñewuloo kono, aduŋ ì faata. 50 Bari ñiŋ ne mu mbuuroo ti, meŋ jiita naŋ ka bo Arijana kono fo moolu si a domo, aduŋ niŋ meŋ ye a domo, wo te faa la. 51 Nte le mu baluwo mbuuroo ti, meŋ jiita naŋ ka bo Arijana kono. Niŋ moo meŋ ye ñiŋ mbuuroo domo, wo be baluu la le fo abadaa. Aduŋ ñiŋ mbuuroo, nte be meŋ dii la, wo mu m balajaatoo le ti. M be a dii la le fo duniyaa moolu si baluwo soto.” 52 Bituŋ Yahuudoolu kamfaatoo ko ñoo ye ko, “Ñiŋ kewo si a balajaatoo dii ǹ na noo ñaadii le ka a domo?” 53 Wo to le Yeesu ko ì ye ko, “Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, fo niŋ ali ye Moo Dinkewo balajaatoo domo, aniŋ ali ye a yeloo miŋ, niŋ wo nte, ali te baluwo soto la ali faŋolu kono. 54 Moo meŋ ye nte balajaatoo domo, aniŋ a ye n yeloo miŋ, wo maarii ye badaa-badaa baluwo soto le, aduŋ m be a wulindi la le luŋ labaŋo la. 55 Kaatu nte balajaatoo le mu domori tooñaa ti, aduŋ n yeloo le mu miŋ feŋ tooñaa ti. 56 Moo meŋ ye nte balajaatoo domo, aniŋ a ye n yeloo miŋ, wo maarii be tu la m fee le, aduŋ nte fanaa be tu la a fee le. 57 “Ko m Faamaa meŋ be baluuriŋ ye nte kii naŋ ñaameŋ, aduŋ nte baluuta m Faamaa la kuwo kamma la, wo to moo meŋ fanaa ka nte domo, wo be baluu la le nte la kuwo kamma la. 58 Ñiŋ ne mu mbuuroo ti, meŋ bota naŋ Arijana kono. A maŋ ke ko mbuuroo, ali mumuñolu ye meŋ domo, aduŋ ì faata. Bari moo meŋ ka ñiŋ mbuuroo domo, wo be baluu la le fo abadaa.” 59 Yeesu ye ñiŋ kuwolu le fo, kabiriŋ a be karandiroo kaŋ nuŋ ì la diina bendulaa kono, Kapanawumu saatewo to. 60 Kabiriŋ a noomalanka jamaa ye ñiŋ kumoolu moyi, ì ko, “Ñiŋ mu kuma koleŋ baa le ti. Jumaa le si ñiŋ muta noo?” 61 Bari Yeesu ye a loŋ ne ko, a noomalankoolu be ŋunuŋunu kaŋ a la ñiŋ kumoolu la le. A ko ì ye ko, “Fo ali ye ñiŋ kumoolu muta kasi le ti baŋ? 62 Wo to silaŋ duŋ, niŋ ali ye Moo Dinkewo je sele la ka taa dulaa to, a be nuŋ daameŋ? 63 Nooroo le ka baluwo dii, bari balajaatoo maŋ tinee soto. Ŋa kumoolu mennu fo ali ye, wolu mu nooroo le ti aniŋ baluwo. 64 Bari moo doolu be ali kono le, mennu maŋ laa.” Baawo Yeesu ye a loŋ ne kabiriŋ foloodulaa to, mennu maŋ laa ate la, aniŋ moo meŋ be a jamfaa la. 65 Bituŋ a ko, “Wo kamma la m be a fo la ali ye, moo te naa noo la nte kaŋ, fo niŋ m Faamaa ye siloo dii meŋ na.” 66 Ka bo ñiŋ waatoo la Yeesu noomalanka jamaa ye a bula, ì niŋ a maŋ taa ñoo la kotenke. 67 Wo kamma la Yeesu ko a la saayibe taŋ niŋ fuloo ye ko, “Fo alitolu fanaa lafita taa la le baŋ?” 68 Bituŋ Simoni Pita ye a jaabi ko, “M Maarii, m̀ be taa jumaa le yaa? Ite le ye badaa-badaa baluwo kumoolu soto. 69 Aduŋ ǹ laata le, aniŋ ŋà a loŋ ne ko, ite le mu Alla la Senuŋ Baa ti.” 70 Wo to le Yeesu ye ì jaabi ko, “Nte le faŋo ye alitolu moo taŋ niŋ fuloo tomboŋ, fo wo nte? Aduŋ kiliŋ be ali kono, meŋ mu seetaanoo ti.” 71 A ye Yudas le la kuwo fo, Simoni Isikariyoti dinkewo. Hani a be saayibe taŋ niŋ fuloo kono, bari ate le be naa Yeesu jamfaa la.

7

1 Ñiŋ kuwolu koolaa, Yeesu ye Kalilee tundoo taama. A maŋ lafi ka taa Yudeya tundoo kaŋ, Yahuudoolu la kuwo kamma la, mennu be siloo ñini kaŋ ka a faa. 2 Wo waatoo la Yahuudoolu la juurali doo sutiyaata le, ì ka a fo meŋ ye Jembereŋ Juuraloo. 3 Wo kamma la a doomaalu ko a ye ko, “Bo jaŋ, i ye taa Yudeya, fo i noomalankoolu si i la baara kuwolu je, i be mennu ke kaŋ. 4 Kaatu moo buka feŋ ke kulloo kono, niŋ a lafita moolu ye a loŋ kenebaa to. Niŋ ite ka ñiŋ kuwolu ke, wo to i faŋ yitandi duniyaa la.” 5 Hani a doomaalu faŋolu maŋ laa a la. 6 Wo to le Yeesu ko ì ye ko, “Nte la waatoo maŋ sii foloo, bari alitolu fee, waati-wo-waati beteyaata le. 7 Daliila te jee, duniyaa si alitolu koŋ meŋ na, bari duniyaa ye nte koŋ ne, kaatu nte ye a seedeyaa le ko, a la kebaaroolu bee jawuyaata le. 8 Ali taa juuraloo to. Nte maŋ taa saayiŋ, kaatu n na waatoo maŋ sii foloo.” 9 Kabiriŋ a ye ñiŋ kumoolu fo, a tuta Kalilee tundoo kaŋ. 10 Bari kabiriŋ a doomaalu taata juuraloo to, Yeesu fanaa taata jee suturoo kono. 11 Yahuudoolu ye a ñini jee, ì be a fo la ko, “Wo kewo be mintoo le?” 12 A la kuwo dukudukoo siyaata kafoo kono le. Doolu ko, “Moo betoo le mu.” Bari doolu ko, “Hanii, a ka moolu le filindi.” 13 Wo ñaa-wo-ñaa, moo maŋ haañi a la kuwo fo la kenebaa to Yahuudoolu kamma la. 14 Juuraloo teema maafaŋo la, Yeesu taata Alla Batudulaa to, a ye karandiroo ke jee. 15 Bituŋ Yahuudoolu jaakalita a la karandiroo la, ì ko, “A ye ñiŋ londoo soto mintoo le, a nene maŋ meŋ karaŋ?” 16 Bituŋ Yeesu ye ì jaabi ko, “Nte la karandiroo maŋ ke m fansuŋ karandiroo ti, bari meŋ ye n kii. 17 Niŋ moo-wo-moo lafita ka Alla la lafoo ke, a be a loŋ na le, fo ñiŋ karandiroo bota Alla le yaa, waraŋ fo nte ka m fansuŋ kuwo le fo. 18 Moo meŋ ka a fansuŋ kuwo fo, wo maarii lafita a fansuŋ horomoo le la. Bari moo meŋ ka horomoo ñini wo ye, meŋ ye a kii, wo maarii mu moo tilindiŋo le ti, aduŋ tilimbaliyaa maŋ tara a kono. 19 Musa ye Luwaa dii ali la le, fo wo nte baŋ? Bari hani wo, moo te ali kono, meŋ ka Luwaa muta. Muŋ ne ye a tinna ali lafita ka nte faa?” 20 Wo to le kafoo moolu ye a jaabi ko, “I ye seetaani jawoo le soto. Jumaa le lafita ite faa la?” 21 Bituŋ Yeesu ye ì jaabi ko, “Nte ye baara kuu kiliŋ ne ke Loobula Luŋo la, ali bee jaakalita. 22 Musa ye sunnoo dii ali la le, hani a maŋ bo Musa faŋo bulu, bari m̀ mumuñolu, aduŋ ali ka ali dinkewo sunna a la wuluwo tili seyinjaŋo la, hani niŋ a benta Loobula Luŋo fee. 23 Niŋ kewo si sunna noo Loobula Luŋo la, fo Musa la Luwaa kana tiñaa, wo to muŋ ne ye a tinna alitolu kamfaata nte kamma, kabiriŋ ŋa moo baloo bee kendeyandi Loobula Luŋo la? 24 Ali kana kiitiyo ke niŋ ñaa la jeroo la, bari ali kiitiyo ke niŋ tiliŋo la.” 25 Bituŋ Yerusalaamu moo doolu ko, “Fo ñiŋ ne maŋ ke kewo ti baŋ, ì ka meŋ ñini ka a faa? 26 A juubee, a be diyaamu kaŋ kenebaa to, aduŋ ì maŋ feŋ fo a ye! Fo ǹ na ñaatonkoolu faŋolu ye a je le ko, ñiŋ ne mu Alimasiihu ti baŋ? 27 Bari ŋà a loŋ ne, ñiŋ kewo bota naŋ daameŋ to. Niŋ Alimasiihu naata, moo te a loŋ na, a bota naŋ daameŋ to.” 28 Kabiriŋ Yeesu be karandiroo la Alla Batudulaa to, a sarita santo ko, “Tooñaa, fo ali ye nte loŋ ne, aniŋ m bota naŋ daameŋ to? Nte maŋ naa m faŋ ye. Meŋ ye nte kii, wo le mu tooñaa ti. Alitolu maŋ ate loŋ. 29 Nte ye a loŋ ne, kaatu m bota naŋ ate le yaa, aduŋ ate le ye n kii.” 30 Wo to le ì lafita ka a muta, bari moo buloo maŋ laa a kaŋ, kaatu a la waatoo maŋ sii foloo. 31 Bari moo jamaa le laata a la, mennu be wo kafoo kono. Ì ko, “Niŋ Alimasiihu naata, fo a be taamanseeri jamaa le ke la, ka tambi ñiŋ kewo ye mennu ke baŋ?” 32 Farisewolu ye moolu moyi dukuduku kaŋ Yeesu la kuwo la. Bituŋ piriisi ñaatonkoolu niŋ Farisewolu ye Alla Batudulaa kantalaalu kii ka a muta. 33 Bituŋ Yeesu ko, “M be tara la ali fee le fo waatindiŋ. Wo koolaa ŋa taa ate yaa, meŋ ye n kii. 34 Ali be n ñini la le, bari ali te n je la. Aduŋ m be tara la daameŋ to, ali te naa noo la jee.” 35 Bituŋ Yahuudoolu ko ñoo ye ko, “Ñiŋ kewo be taa la mintoo le, fo ǹ te a je noo la? Fo a be taa ǹ na moolu le yaa baŋ, mennu be janjandiŋ bantala bankoolu kaŋ, ka Jirisinkoolu karandi? 36 A ko, ‘Ali be n ñini la le, ali te n je la,’ aduŋ ‘M be taa la daameŋ, ali te naa noo la jee.’ Wo kumoolu kotoo mu muŋ ne ti?” 37 Juuraloo luŋ labaŋo la, meŋ mu a luŋ baa ti, Yeesu wulita, a sarita santo ko, “Mindoo be meŋ na, a si naa nte kaŋ ka i miŋ. 38 Moo meŋ laata nte la, ‘Baluwo jiyo le be woyi la ka bo wo maarii kono,’ ko Kitaabu Senuŋo ye a fo ñaameŋ.” 39 A ye ñiŋ fo Nooroo la kuwo le to, moolu mennu laata a la, ì be meŋ soto la. Wo Nooroo maŋ dii foloo, baawo Yeesu maŋ wulindi saayaa kono foloo ka a la semboo niŋ waroo yitandi. 40 Kabiriŋ moolu ye ñiŋ kumoolu moyi, doolu ko, “Tooñaa, ñiŋ kewo le mu wo annabiyomoo ti.” 41 Doolu ko, “Ñiŋ mu Alimasiihu le ti.” Bari doolu ko, “Fo Alimasiihu si bo noo Kalilee baŋ? 42 Fo Kitaabu Senuŋo maŋ a fo ko, Alimasiihu be ke la Dawuda koomalankoo le ti ka bo Betilehemu kono, Dawuda bota nuŋ daameŋ?” 43 Wo to le kannawaaliyo naata ke kafoo kono Yeesu la kuwo kamma la. 44 Moo doolu be ì kono, mennu lafita ka a muta, bari moo maŋ a buloo laa a kaŋ. 45 Wo to le Alla Batudulaa kantalaalu muruta piriisi ñaatonkoolu niŋ Farisewolu kaŋ, wolu ko ì ye ko, “Muŋ ne ye a tinna ali maŋ a samba naŋ?” 46 Kantarilaalu ye ì jaabi ko, “Moo nene maŋ diyaamu ko ñiŋ kewo!” 47 Farisewolu ko ì ko, “Fo alitolu fanaa filita le baŋ? 48 Fo hani ñaatonka kiliŋ, waraŋ Farisee kiliŋ, laata a la le baŋ? 49 Bari ñiŋ kafoo moolu maŋ Tawuraatoo loŋ, danka moolu le mu ì ti.” 50 Nikodemus fanaa be ñiŋ Farisewolu le kono. Ate mu moo le ti, meŋ naata Yeesu kaŋ koomanto. A ko Farisewolu ye ko, 51 “Fo ǹ na Luwaa ka moo kiitindi le baŋ, hani meŋ na kumoolu maŋ moyi foloo, aniŋ ka a loŋ, a ye meŋ ke?” 52 Ì ye a jaabi ko, “Fo ite fanaa bota Kalilee le baŋ? Kitaabu Senuŋolu kisikisi, aduŋ i be a je la le ko, annabiyomoo nene te bo la Kalilee.” 53 Wo to le ì bee seyita ì la suwolu kono,

8

1 bari Yeesu taata Olifu Konkoo kaŋ. 2 Soomandaa juunoo la, a naata Alla Batudulaa to kotenke. Moolu bee naata a kaŋ jee. Wo to le a siita, a ye ì karandi. 3 Bituŋ Luwaa karammoolu niŋ Farisewolu ye musoo doo samba naŋ Yeesu kaŋ, ì ye meŋ muta jeenoo la. Ì ye a londi moolu teema, 4 aduŋ ì ko Yeesu ye ko, “Karammoo, ñiŋ musoo mutata jeenoo le la. 5 Luwaa kono, Musa ye yaamaroo dii ǹ na le ko, ñiŋ musu siifaa ñanta kurulabuŋ na le. Saayiŋ, ite ye muŋ ne fo ñiŋ kuwo to?” 6 Ì ye ñiŋ fo le ka Yeesu kotobo, fo ì si a tuumi noo ñaameŋ. Wo to le Yeesu jimita duuma. A ye safeeroo ke niŋ a bulukondiŋo la bankoo to. 7 Kabiriŋ ì tententa ka a ñininkaa, a wulita, a loota, a ko ì ye ko, “Moo meŋ nene maŋ junuboo ke alitolu kono, wo maarii foloo si a buŋ beroo la.” 8 Bituŋ a jimita kotenke ka safeeroo ke bankoo to niŋ a bulukondiŋo la. 9 Kabiriŋ ì ye ñiŋ kumoo moyi, ì bee kiliŋ-kiliŋ taata, keebaalu le foloo taata. Labaŋo la, Yeesu niŋ musoo doroŋ ne tuta jee. 10 Wo to le Yeesu ye a kuŋo wuli, a ko a ye ko, “Musoo, i tuumilaalu lee? Fo moo maŋ soto, meŋ be i kiitindi la?” 11 Bituŋ musoo ko a ye ko, “Maariyo, hanii, hani moo kiliŋ maŋ n kiitindi.” Wo to le Yeesu ko a ye ko, “Nte fanaa te i kiitindi la. Taa, bari kana junuboo ke kotenke.” 12 Yeesu diyaamuta moolu ye kotenke ko, “Nte le mu duniyaa la maloo ti. Moo meŋ ye nte nooma, wo maarii te taama la diboo kono, bari a be maloo le soto la meŋ ka baluwo dii.” 13 Bituŋ Farisewolu ko a ye ko, “Ite ka i faŋo la kuwo le seedeyaa. I la seedeyaa maŋ timma.” 14 Yeesu ye ì jaabi ko, “Hani niŋ nte ka m faŋo la kuwo le seedeyaa, nte la seedeyaa timmata le. Kaatu ŋa a loŋ ne, m bota naŋ daameŋ, aniŋ m be taa la daameŋ. Bari alitolu maŋ a loŋ, nte bota naŋ daameŋ, aniŋ m be taa la daameŋ. 15 Alitolu ka kiitindiroo ke hadamadiŋolu la kalamutaroo le la. Nte buka moo kiitindi. 16 Bari hani niŋ n ka kiitindiroo ke, n na kiitiyo tilinta le. Kaatu nte dammaa te kiitindiroo ke la, bari n niŋ m Faamaa le mu, meŋ ye nte kii. 17 Hani ali la Luwaa kono, a be safeeriŋ ne ko, moo fula la seedeyaa ñanta ke la tooñaa le ti. 18 N ka m faŋo la kuwo le seedeyaa, aniŋ m Faamaa meŋ ye n kii, ate le ka n na kuwo seedeyaa.” 19 Wo to le ì ko a ye ko, “I Faamaa lee?” Bituŋ Yeesu ye ì jaabi ko, “Ali maŋ nte loŋ sako m Faamaa. Niŋ ali ye nte loŋ, ali be m Faamaa fanaa loŋ na le.” 20 Yeesu ye ñiŋ kumoolu fo le, biriŋ a be karandiroo la Alla Batudulaa naafulu maabodulaa to. Bari moo maŋ a muta, kaatu a la waatoo maŋ sii. 21 Yeesu ko ì ye kotenke ko, “Nte be taa la le. Ali be n ñini la le, bari ali be faa la ali la junuboolu kono le. Aduŋ m be taa la daameŋ, ali te naa noo la jee.” 22 Bituŋ Yahuudoolu ko, “Fo a be a faŋ faa la le baŋ, kaatu a ko, ‘Nte be taa la daameŋ, ali te naa noo la jee’?” 23 A ko ì ye ko, “Alitolu bota duuma le, bari nte bota naŋ santo le. Alitolu bota ñiŋ duniyaa le kono, bari nte maŋ bo ñiŋ duniyaa kono. 24 Ŋa a fo ali ye, ali be faa la ali la junuboolu kono le. Niŋ ali maŋ laa ko, m mu meŋ ti, m mu wo le ti, ali be faa la ali la junuboolu kono le.” 25 Bituŋ ì ko a ye ko, “Wo to ite mu jumaa le ti?” Yeesu ko ì ye ko, “Ŋa meŋ fo ali ye kabiriŋ koomanto! 26 Nte ye kuu jamaa le soto ka a fo ali la kuwo to ka ali kiitindi. Bari meŋ ye nte kii, wo mu tooñaa le ti. Aduŋ ŋa meŋ moyi a la, n ka wo le fo duniyaa ye.” 27 Ì maŋ a fahaamu ko, a ka a Faamaa la kuwo le fo ì ye. 28 Wo to le Yeesu ko ì ye ko, “Niŋ ali ye Moo Dinkewo wulindi santo, wo to le ali be a loŋ na, nte mu meŋ ti, aduŋ ali be a loŋ na le ko, nte buka feŋ ke m fansuŋ semboo la. Bari n ka kuwolu fo le ko m Faamaa ye n karandi ñaameŋ. 29 Aduŋ ate meŋ ye n kii, a be m fee le. A maŋ m bula m faŋ ye, kaatu n ka a diyaŋñe kuwo le ke a ye waati-wo-waati.” 30 Kabiriŋ a ye ñiŋ kuwolu fo, moo jamaa laata a la. 31 Bituŋ Yeesu ko Yahuudoolu ye, mennu laata a la ko, “Niŋ ali ye n na kumoolu muta, ali be ke la n noomalanka tooñaalu le ti. 32 Ali be tooñaa loŋ na le, aduŋ tooñaa le be ali firiŋ na.” 33 Ì ye a jaabi ko, “Ntolu mu Iburayima koomalankoolu le ti, aduŋ ǹ nene maŋ ke moo la joŋo ti. Wo to, ite si a fo noo ñaadii le ko, ‘Ali be firiŋ na le’?” 34 Wo to le Yeesu ye ì jaabi ko, “Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, moo-wo-moo meŋ ka junuboo ke, a mu junuboo la joŋo le ti. 35 Joŋo buka tu dimbaayaa kono fo abadaa, bari dinkewo ka tu jee le fo abadaa. 36 Wo to, niŋ Dinkewo ye ali firiŋ, tooñaa, ali firinta le. 37 “Ŋa a loŋ ne ko, ali mu Iburayima koomalankoolu le ti. Bari hani wo, ali ka siloo ñini ka m faa, kaatu ali maŋ dulaa soto n na kumoo ye ali sondomoolu kono. 38 Nte ka kuwolu le fo, ŋa mennu je m Faamaa la. Aduŋ ali fanaa ka kuwolu le ke, ali ye mennu moyi ali faamaa la.” 39 Ì ye a jaabi ko, “Iburayima le mu ntolu faamaa ti.” Bituŋ Yeesu ko ì ye ko, “Niŋ ali mu Iburayima diŋolu le ti, wo to ali be baara la kuwolu le la, Iburayima ye mennu ke. 40 Bari saayiŋ, ali ka siloo ñini ka m faa, nte meŋ ye tooñaa fo ali ye, ŋa meŋ moyi Alla la. Ñiŋ maŋ ke kuwo ti, Iburayima ye meŋ ke. 41 Ali ka ali faamaa la kuwolu le ke.” Wo to le ì ko a ye ko, “Ntolu maŋ ke jankadiŋolu ti. Ŋà Faamaa kiliŋ ne soto, meŋ mu Alla ti.” 42 Bituŋ Yeesu ko ì ye ko, “Niŋ Alla le mu ali Faamaa ti, wo to ali be nte kanu la le, kaatu nte bota naŋ Alla le yaa. Aduŋ nte maŋ naa m faŋ ye jaŋ, bari ate le ye nte kii. 43 Muŋ ne ye a tinna ali maŋ n na kumoo fahaamu? Kaatu ali maŋ ali tuloolu loo noo ka n na kumoo moyi. 44 Ali bota Ibiliisa le bala, ali faamaa, aduŋ ali lafita ka ali faamaa la lafoo le ke. A mu moofaalaa le ti biriŋ foloodulaa to. A maŋ tara tooñaa kaŋ, kaatu tooñaa te a bulu. Niŋ a ye faniyaa fo, a daajikoo le mu, kaatu a mu faniyaa folaa le ti, aniŋ faniyaa folaalu faamaa. 45 Ali maŋ laa nte la, kaatu ŋa tooñaa le fo. 46 “Jumaa le be alitolu kono, meŋ si a yitandi, nte ye junube kuwo meŋ ke? Niŋ ŋa tooñaa fo, muŋ ne ye a tinna ali maŋ laa n na? 47 Moo meŋ bota Alla yaa, wo maarii ka Alla la kumoolu moyi le. Ali maŋ ì moyi, kaatu ali maŋ bo Alla yaa.” 48 Wo to le Yahuudoolu ye a jaabi ko, “Fo m̀ maŋ tooñaa le fo ko, ite mu Samariyankoo le ti, aniŋ i ye seetaani jawoo le soto?” 49 Yeesu ye ì jaabi ko, “Nte maŋ seetaani jawoo soto. Ŋa m Faamaa horoma le, bari alitolu maŋ nte horoma. 50 Nte buka m fansuŋ horomoo ñini. Kiliŋ ne be jee, meŋ ka a ñini n ye, aduŋ a ka kiitindiroo ke le. 51 Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, niŋ moo meŋ ye n na kumoo muta, wo nene te saayaa je la muk.” 52 Wo to le Yahuudoolu ko a ye ko, “Saayiŋ ŋà a loŋ ne ko, i ye seetaani jawoo le soto. Iburayima niŋ annabiyomoolu faata le, aduŋ ite ko, ‘Niŋ moo meŋ ye n na kumoo muta, wo nene te saayaa nene la.’ 53 Fo ite le warata ka tambi m̀ mumu Iburayima la, meŋ faata? Aduŋ annabiyomoolu fanaa faata le. Ite ye i faŋ muta jumaa le ti?” 54 Bituŋ Yeesu ye ì jaabi ko, “Niŋ ŋa horomoo dii m faŋ n na, wo to wo horomoo maŋ ke feŋ ti. M Faamaa le ye nte horomandi, ali ko, meŋ mu ali la Alla ti. 55 Ali maŋ a loŋ, bari nte ye a loŋ ne. Niŋ n ko, m maŋ a loŋ, wo to m mu faniyaa folaa le ti ko alitolu. Bari nte ye a loŋ ne, aduŋ ŋa a la kumoo muta le. 56 Ali mumu Iburayima kontaanita le ko, ate be nte la naa luŋo je la le. A ye a je le, aduŋ a seewoota le.” 57 Bituŋ Yahuudoolu ko a ye ko, “Ite maŋ sanji taŋ luulu soto foloo, fo ite ye Iburayima je le?” 58 Yeesu ko ì ye ko, “Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, janniŋ Iburayima ka soto, nte be keriŋ ne.” 59 Bituŋ ì ye beroolu sika, fo ì si a buŋ ka a faa. Bari Yeesu ye i maabo le, a fintita Alla Batudulaa kono.

9

1 Kabiriŋ Yeesu be tambi kaŋ, a ye kewo je, meŋ finkiriŋo wuluuta. 2 A la saayiboolu ye a ñininkaa ko, “Karammoo, jumaa le ye junuboo ke, ñiŋ kewo waraŋ a wuluulaalu, meŋ ye a tinna a wuluuta finkinteeyaa kono?” 3 Bituŋ Yeesu ye ì jaabi ko, “A maŋ ke ko, ñiŋ kewo waraŋ a wuluulaalu le ye junuboo ke, bari ñiŋ keta le, fo Alla la dookuwo si je noo a la kuwo to. 4 Alla meŋ ye n kii, ǹ si a la dookuwo ke tiloo waatoo la, kaatu suutoo be naa le, moo te dookuwo ke noo la meŋ na. 5 M be duniyaa kono waatoo meŋ na, nte le mu duniyaa la maloo ti.” 6 A la ñiŋ kumoolu foriŋ koolaa, a ye daajiyo tupi bankoo to, a ye bankoo niŋ daajiyo ñaami ka ke potoo ti, a ye a moosi finkintewo ñaalu bala. 7 Bituŋ a ko a ye ko, “Taa, i ye i ñaalu kuu Silowamu Daloo to.” Ñiŋ daloo too kotoo mu ñiŋ ti: Ì ye meŋ kii. Bituŋ finkintewo taata a ñaalu kuu. Wo to le a muruta naŋ, a be jeroo ke kaŋ. 8 Bituŋ a siiñoolu aniŋ mennu ye a je nuŋ sadaadaanoo la, ì ko, “Fo ñiŋ ne maŋ ke wo kewo ti baŋ, meŋ ka sii nuŋ sadaadaanoo la?” 9 Doolu ko, “Ate le mu.” Doolu ko, “Hanii, a mulunta ate le la.” Wo to le a ko ì ye ko, “Nte le mu.” 10 Bituŋ ì ko a ye ko, “I ñaalu yeleta ñaadii le?” 11 A ye ì jaabi ko, “Kewo, ì ka a fo meŋ ye Yeesu, wo le ye potoo ñaami, a ye a moosi n ñaalu bala. Bituŋ a ko n ye ko, ‘Taa Silowamu Daloo to, i ye i kuu.’ Wo to le, n taata n kuu jee. Bituŋ ŋa jeroo ke.” 12 Ì ko a ye ko, “A be mintoo le?” A ye ì jaabi ko, “Nte maŋ a loŋ.” 13 Wo to le ì ye kewo samba Farisewolu yaa, meŋ tarata finkiriŋ nuŋ. 14 Luŋo meŋ Yeesu ye potoo ñaami, a ye finkintewo ñaalu yelendi, wo keta nuŋ Loobula Luŋo le ti. 15 Bituŋ Farisewolu fanaa ye a ñininkaa, a ye jeroo ke ñaadii le. Kewo ko ì ye ko, “A ye potoo le ke n ñaalu bala, ŋa ì kuu, bituŋ ŋa jeroo ke.” 16 Wo to le Farisewolu doolu ko, “Ñiŋ kewo maŋ bo Alla yaa, kaatu a maŋ Loobula Luŋo muta.” Bari doolu ko, “Junubekelaa si ñiŋ ñoŋ kaawakuwolu ke noo ñaadii le?” Bituŋ kannawaaliyo naata ke ì teema. 17 Wo kamma la ì ye finkintewo ñininkaa kotenke ko, “Ite ye muŋ ne fo a la kuwo to, baawo a ye i ñaalu yelendi le?” Bituŋ a ko ì ye ko, “Annabiyomoo le mu.” 18 Bari Yahuudoolu maŋ laa kewo la kuwo la ko, a mu finkintewo le ti nuŋ, saayiŋ a ka jeroo ke, bituŋ ì naata a wuluulaalu kumandi. 19 Ì ye ì ñininkaa ko, “Fo ñiŋ mu ali dinkewo le ti baŋ? Fo alitolu ko, a wuluuta finkinteeyaa le kono baŋ? Wo to a ye jeroo ke noo ñaadii le saayiŋ?” 20 Bituŋ a wuluulaalu ye ì jaabi ko, “Ŋà a loŋ ne ko, ñiŋ mu ǹ dinkewo le ti, aduŋ a wuluuta finkinteeyaa le kono. 21 Bari a ye jeroo ke ñaameŋ saayiŋ, m̀ maŋ wo loŋ, sako meŋ ye a ñaalu yelendi. Ali a faŋo ñininkaa, keebaa le mu. A si diyaamu noo a faŋo ye le.” 22 A wuluulaalu ye wo kumoolu fo le, kaatu ì silata Yahuudoolu le la. Baawo wolu kambenta le ko, niŋ meŋ ye a seedeyaa ko, Yeesu mu Alimasiihu le ti, ì be wo maarii bayi la ì la diina kafoo kono le. 23 Wo le ye a tinna a wuluulaalu ko, “A mu keebaa le ti, ali a faŋo ñininkaa.” 24 Bituŋ ì ye kewo kumandi fulanjanke, meŋ finkita nuŋ. Ì ko a ye ko, “Horomoo dii Alla la, i ye tooñaa fo! Ŋà a loŋ ne ko, ñiŋ kewo mu junubekelaa le ti.” 25 A ye ì jaabi ko, “Fo a mu junubekelaa le ti, nte maŋ wo loŋ, bari kuu kiliŋ, ŋa meŋ loŋ, nte finkita le nuŋ, bari saayiŋ n ka jeroo ke le.” 26 Bituŋ ì ko a ye ko, “A ye muŋ ne ke i la? A ye i ñaalu yelendi ñaadii le?” 27 A ye ì jaabi ko, “Ŋa a fo ali ye le, ali maŋ ali tuloolu loo. Muŋ ne ye a tinna ali lafita ka a moyi kotenke? Fo ali fanaa lafita ke la a noomalankoolu le ti baŋ?” 28 Bituŋ ì ye a neŋ ko, “Ite le mu a noomalankoo ti, bari ntolu mu Musa noomalankoolu le ti. 29 Kaatu ŋà a loŋ ne ko, Alla diyaamuta Musa ye le. Bari m̀ maŋ a loŋ, ñiŋ kewo bota naŋ daameŋ to.” 30 Wo to le kewo ye ì jaabi ko, “Bari ñiŋ mu jaakali kuu baa le ti! Ali maŋ a loŋ, a bota naŋ daameŋ to, aduŋ a ye n ñaalu yelendi. 31 Ŋà a loŋ ne ko, Alla buka junubekelaa lamoyi. Bari a ka moo le lamoyi, meŋ ye Alla ñaasilaŋo soto, aniŋ meŋ ka a la lafoo ke. 32 Kabiriŋ duniyaa foloodulaa to, moo nene maŋ a moyi ko, moo ye moo ñaalu yelendi, meŋ wuluuta finkinteeyaa kono. 33 Niŋ ñiŋ kewo maŋ bo naŋ Alla yaa, a te feŋ ke noo la.” 34 Ì ye a jaabi ko, “Ite wuluuta junuboo le kono, i lafita ka ntolu karandi!” Bituŋ ì ye a bayi. 35 Yeesu ye a moyi ko, Yahuudoolu ye wo kewo bayi le. Biriŋ Yeesu naata a je, a ko a ye ko, “Fo ite laata Moo Dinkewo la le baŋ?” 36 Kewo ye a jaabi ko, “Maariyo, jumaa le mu wo ti, fo nte si laa a la?” 37 Wo to le Yeesu ko a ye ko, “Ite ye a je le. I niŋ meŋ be diyaamu kaŋ, wo le mu.” 38 Bituŋ kewo ko, “M Maarii, nte laata le!” Aduŋ a ye a batu. 39 Wo to le Yeesu ko, “Nte naata ñiŋ duniyaa kono kiitiyo le la, fo moolu mennu maŋ jeroo ke, ì si jeroo ke, aduŋ moolu mennu ye jeroo ke, ì si finki.” 40 Farisewolu doolu, mennu tarata jee, ì ye wo kumoolu moyi. Ì ko a ye ko, “Fo ite lafita a fo la le ko, m̀ fanaa finkita le baŋ?” 41 Wo to le Yeesu ko ì ye ko, “Niŋ ali finkita, ali te tuumi la junuboo la. Bari saayiŋ ali ko, ali ka jeroo ke le, wo kamma la, ali la junuboolu be tu la ali fee le.”

10

1 “Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, moo meŋ maŋ duŋ saajii buŋo kono niŋ bundaa la, bari a seleta niŋ kara koteŋ na, wo mu suŋo le ti, aniŋ ñapinkannaa. 2 Bari moo meŋ dunta niŋ daa la, wo le mu saajii kantalaa ti. 3 Bundaa kantalaa ka bundaa yele a ye le, aduŋ saajiyolu ka a kaŋo suutee le. A ka a fansuŋ saajiyolu kumandi ì toolu le la, a ye ì kenkeŋ banta. 4 “Niŋ a ye a fansuŋ saajiyolu bee fintindi banta, a ka tambi ì ñaato le. Aduŋ saajiyolu ka ate le nooma, kaatu ì ye a kaŋo suutee le. 5 Ì buka luntaŋo nooma muk, bari ì be bori la a la le, kaatu ì maŋ luntaŋolu kaŋo suutee.” 6 Yeesu ye ñiŋ mansaaloo fo ì ye le, bari ì maŋ a fahaamu a ka meŋ fo. 7 Wo kamma la Yeesu ko ì ye kotenke ko, “Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, nte le mu bundaa ti saajiyolu ye. 8 Moolu mennu bee naata nte ñaa, wolu mu suŋolu le ti, aniŋ ñapinkannaalu, bari saajiyolu maŋ ì lamoyi. 9 Nte le mu bundaa ti. Niŋ moo meŋ dunta niŋ nte la, a be kiisa la le. Aduŋ a be duŋ niŋ finti la, a ye ñaama keroo soto. 10 Suŋo ka naa suuñaaroo doroŋ ne la, faaroo aniŋ tiñaaroo. Nte naata le fo ì si baluwo soto, a timmariŋo. 11 “Nte le mu kantarilaa betoo ti. Kantarilaa betoo ka a niyo laa a la saajiyolu ye le. 12 Dookuulaa, ì ye meŋ luwaasi, wo maŋ ke kantarilaa ti, aduŋ saajiyolu maŋ ke a taa ti. Niŋ a ye suluwo je naa kaŋ, a ka saajiyolu bula le, a ye bori. Bituŋ suluwo si ñapi ì kaŋ, a ye ì janjandi. 13 A ka bori le, kaatu luwaasilaa doroŋ ne mu a ti, aduŋ saajiyolu la kuwo maŋ a suula. 14 Nte le mu kantarilaa betoo ti. Ŋa n na saajiyolu loŋ ne, aduŋ n na saajiyolu ye n loŋ ne, 15 ko m Faamaa ye n loŋ ñaameŋ, aduŋ m fanaa ye m Faamaa loŋ ne. Ŋa n niyo laa saajiyolu ye le. 16 “Ŋa saajii doolu soto le, mennu maŋ bo ñiŋ koorewo to. N ñanta wolu fanaa naati la le, aduŋ ì be n kaŋo suutee la le. Wo to a be ke la kooree kiliŋ ne ti, aniŋ kantarilaa kiliŋ. 17 “M Faamaa ye n kanu le, kaatu ŋa n niyo le laa fo n si a taa kotenke. 18 Moo te a taa la m bulu, bari nte faŋo le ye a landi. Nte ye semboo soto le ka a laa, aniŋ ŋa semboo soto ka a taa kotenke. Ŋa ñiŋ yaamaroo soto ka bo m Faamaa le yaa.” 19 Ñiŋ kumoolu kamma la kannawaaliyo keta kotenke Yahuudoolu teema. 20 Bituŋ ì moo jamaa ko, “A ye seetaani jawoo le soto, aniŋ a ñaamaata le. Muŋ ne ye a tinna ali ka a lamoyi?” 21 Bari doolu ko, “Ñinnu maŋ ke moo la kuma ti, meŋ ye seetaani jawoo soto. Fo seetaani jawoo si finkintewolu ñaalu yelendi noo baŋ?” 22 Ñiŋ keta Yerusalaamu le sumayaa waatoo la, tumoo meŋ na ì be Alla Batudulaa Kerekeroo Juuraloo la. 23 Yeesu be taama kaŋ nuŋ Sulemani la Pereŋo kaŋ, Alla Batudulaa to. 24 Wo to le Yahuudoolu kuruta a la, ì ko a ye ko, “Waati jumaa le i be ntolu bondi la kumpoo kono? Niŋ ite le mu Alimasiihu ti, wo to a fo ǹ ye seneyaarinke.” 25 Bituŋ Yeesu ye ì jaabi ko, “Nte ye a fo ali ye le, bari ali maŋ laa. Ŋa dookuwolu mennu ke m Faamaa too la, wolu le ye nte la kuwo seedeyaa. 26 Bari ali maŋ soŋ ka laa, kaatu ali maŋ ke n na saajiyolu ti. 27 N na saajiyolu ka n kaŋo suutee le. Aduŋ nte ka ì loŋ ne, aniŋ ì ka n nooma le. 28 N ka badaa-badaa baluwo dii ì la le, aduŋ ì nene te bono la fo abadaa. Moo te ì buusi noo la m buloo kono muk. 29 M Faamaa, meŋ ye ì dii n na, wo le warata feŋolu bee ti, aduŋ moo te ì buusi noo la m Faamaa bulu. 30 Nte niŋ m Faamaa mu kiliŋ ne ti.” 31 Wo to le Yahuudoolu ye beroolu sika kotenke fo ì si a buŋ ka a faa. 32 Bituŋ Yeesu ye ì jaabi ko, “Nte ye baara kuu bete jamaa le ke, ali ye mennu je, ka bo m Faamaa bulu. Ali be m buŋ na ka m faa baara kuu jumaa le kamma ñinnu kono?” 33 Yahuudoolu ye a jaabi ko, “M̀ maŋ a ke i la baara kuu betoolu kamma la, bari ì la tooñeeri kumoolu, kaatu ite ye i faŋ ke Alla le ti, aduŋ i mu hadamadiŋo doroŋ ne ti.” 34 Wo to le Yeesu ye ì jaabi ko, “Fo a maŋ tara safeeriŋ ali la Kitaabu Senuŋo kono ko, ‘Nte ko, ali mu alloolu le ti’? 35 Aduŋ Kitaabu Senuŋo buka faliŋ! Alla ye wo moolu kumandi alloolu le la, a la kumoo naata mennu kaŋ. 36 Wo to, muŋ ne ye a tinna ali ka a fo wo Kiliŋo ye, meŋ Faamaa ye a tomboŋ, aniŋ a ye a kii duniyaa kono ko, ‘Ite ye tooñeeri kumoolu le fo,’ kaatu nte ko, ‘Nte mu Alla Dinkewo le ti’? 37 “Niŋ m maŋ tara m Faamaa la baara kuwolu ke kaŋ, wo to ali kana laa n na. 38 Bari niŋ n ka wolu le ke, hani niŋ ali maŋ laa nte la, wo to ali laa kebaaroolu la, fo ali si a loŋ aniŋ ali ye a fahaamu ko, m Faamaa be nte kono le, aduŋ nte be m Faamaa kono le.” 39 Bituŋ ì ye a kata kotenke ka a muta, bari a kanata ì bulu. 40 A naata taa kotenke Yoridani Boloŋo kara doo la, dulaa to, Yaayaa ka batiseeroo ke daameŋ to nuŋ. A tuta jee, 41 aduŋ moo jamaa naata a kaŋ. Ì ko, “Yaayaa maŋ taamanseeri ke, bari a ye feŋ-wo-feŋ fo ñiŋ kewo la kuwo to, a bee mu tooñaa le ti.” 42 Aduŋ moo jamaa laata a la jee.

11

1 Kewo doo le kuuranta nuŋ, ì ka a fo meŋ ye Lasarus. A bota Betaniya le, Mariyaama niŋ a kotoomusoo Marita la saatewo to. 2 Ate le mu wo Mariyaama kiliŋo ti, meŋ ye karabaanijiyo maa Maariyo siŋolu bala, aniŋ a ye ì fita a kuntiñoo la. A baarinkewo Lasarus le kuuranta. 3 Wo kamma la, a baarimmusoolu ye kiilaa kii Yeesu ye ko, “Maariyo, i kanuntewo kuuranta le.” 4 Kabiriŋ Yeesu ye ñiŋ moyi, a ko, “Ñiŋ kuuraŋo labaŋo te ke la saayaa ti, bari a be Alla la semboo niŋ waroo le yitandi la, fo Alla Dinkewo si kuliyaa ka bo niŋ ñiŋ kuuraŋo la.” 5 Yeesu ye Marita niŋ a doomusoo kanu le, aniŋ Lasarus. 6 Bari kabiriŋ a ye a moyi ko, Lasarus kuuranta le, a tuta wo dulaa to fo tili fula koteŋ. 7 Wo koolaa, a ko a la saayiboolu ye ko, “Ali ŋà taa Yudeya tundoo kaŋ kotenke.” 8 Bituŋ saayiboolu ko a ye ko, “Karammoo, a maŋ mee, Yahuudoolu ye a kata ka i buŋ beroolu la ka i faa. I be muru la jee le kotenke baŋ?” 9 Bituŋ Yeesu ye ì jaabi ko, “Fo waati taŋ niŋ fula le te tiloo kono baŋ? Moo meŋ ka taama tiloo waatoo la, wo te taki la, kaatu a ka ñiŋ duniyaa la maloo je le. 10 Bari moo meŋ ka taama suutoo la, wo ka taki le, kaatu a buka maloo soto.” 11 A la ñiŋ kumoolu foo koolaa, a ko a la saayiboolu ye ko, “Ǹ teerimaa Lasarus be siinoo kaŋ ne, bari m be taa le ka a kuniŋ.” 12 Bituŋ a la saayiboolu ko a ye ko, “M̀ Maarii, niŋ a be siinoo le la, wo to a be kendeyaa la le.” 13 Bari Yeesu ye Lasarus la saayaa la kuwo le fo. Hani wo, itolu ye a miira le ko, a ka diyaamu Lasarus la siinoo doroŋ ne la. 14 Bituŋ Yeesu naata a koyindi ì la ko, “Lasarus faata le. 15 Ali la kuwo kamma la n kontaanita le n na tarabaliyaa jee, fo ali si laa. Bari saayiŋ, ali ŋà taa a yaa.” 16 Wo to le Tomas, ì ka meŋ kumandi Fulandiŋo la, a ko a kafuñoo saayiboolu ye ko, “Ali m̀ fanaa ye taa fo ǹ niŋ a si faa ñoo la.” 17 Kabiriŋ Yeesu futata Betaniya, a ye a tara, ì ye Lasarus baadee le fokabaŋ tili naani koomanto. 18 Betaniya be Yerusalaamu le daala. A mu kilomeetari saba ñoŋ ne ti ka bo Yerusalaamu. 19 Bituŋ Yahuudi jamaa naata Marita niŋ Mariyaama yaa, ka ì sabarindi ì baarinkewo la saŋo la. 20 Biriŋ Marita ye a moyi ko, Yeesu be naa kaŋ ne, a taata ka a benduŋ, Mariyaama tuta siiriŋ suwo kono. 21 Bituŋ Marita ko Yeesu ye ko, “M Maarii, niŋ ite be nuŋ jaŋ, m baarinkewo te faa la. 22 Bari hani saayiŋ, ŋa a loŋ ne ko, ite ye feŋ-wo-feŋ daani Alla bulu, Alla be a dii la i la le.” 23 Wo to le Yeesu ko a ye ko, “I baarinkewo be wuli la le kotenke.” 24 Marita ko a ye ko, “Ŋa a loŋ ne ko, a be wuli la le kotenke saayaakoolaa wulindiroo to, luŋ labaŋo la.” 25 Bituŋ Yeesu ko a ye ko, “Nte le mu saayaakoolaa wulindiroo ti, aniŋ baluu tooñaa. Moo meŋ laata nte la, wo maarii be baluu la le kotenke, hani niŋ a faata. 26 Moo meŋ be baluuriŋ, aduŋ a laata nte la, wo te faa la fo abadaa. Ite laata ñiŋ na le baŋ?” 27 Marita ko a ye ko, “Haa, m Maarii, n laata le ko, ite le mu Alimasiihu ti, Alla Dinkewo, meŋ ñanta naa la ñiŋ duniyaa kono.” 28 Marita la ñiŋ kumoo foo koolaa, a taata. A ye a doomusoo Mariyaama kumandi, a ko a ye suturoo kono ko, “Karammoo naata le, aduŋ a ka i kumandi le.” 29 Kabiriŋ Mariyaama ye ñiŋ moyi, a wulita katabake, a taata Yeesu kaŋ. 30 Yeesu maŋ duŋ foloo saatewo kono, bari a be wo dulaa le to, Marita ye a tara daameŋ. 31 Yahuudoolu mennu be Mariyaama sabarindi kaŋ buŋo kono, ì ye a je, a wulita katabake ka finti banta. Bituŋ ì ye a nooma, kaatu ì ye a miira le ko, a ka taa kaburoo le to ka kumboo jee. 32 Kabiriŋ Mariyaama futata wo dulaa to, Yeesu be daameŋ, a ye a je doroŋ, a ye a faŋo fayi Yeesu siŋolu koto. A ko a ye ko, “M Maarii, niŋ ite be nuŋ jaŋ, tennuŋ m baarinkewo te faa la.” 33 Kabiriŋ Yeesu ye Mariyaama je kumboo la, a niŋ Yahuudoolu mennu ye a nooma, niikuyaa kamma la a ŋuntanta. 34 A ko ì ye ko, “Ali ye a landi mintoo le?” Ì ko a ye ko, “M̀ Maariyo, naa a juubee!” 35 Yeesu kumboota. 36 Wo kamma la Yahuudoolu ko, “A juubee, a ye a kanu ñaameŋ!” 37 Bari doolu ko, “Ñiŋ kewo meŋ ye finkintewo ñaalu yelendi, muŋ ne ye a tinna a maŋ ñiŋ tanka noo saayaa ma?” 38 Yeesu be ŋuntaŋ kaŋ kotenke, biriŋ a naata kaburoo to, meŋ mu berehuwo ti, aduŋ beroo be a daa to. 39 Bituŋ a ko, “Ali beroo bondi!” Bari Marita meŋ mu furewo baarimmusoo ti, a ko Yeesu ye ko, “M Maarii, ñiŋ waatoo la, a be sunkaŋ kaŋ ne fokabaŋ, kaatu a faata le biriŋ tili naani koomanto.” 40 Wo to le Yeesu ko a ye ko, “Fo m maŋ a fo i ye ko, niŋ i laata, i be Alla la semboo niŋ waroo je la le baŋ?” 41 Bituŋ ì ye beroo bondi kaburoo daa to. Yeesu ye santo juubee, a ko, “M Faamaa, ŋa i tentu le ko, ite ye m moyi le. 42 Ŋa a loŋ ne ko, ite ka m moyi le waati-wo-waati, bari ŋa ñiŋ fo moolu le la kuwo kamma, mennu be looriŋ jaŋ, fo ì si laa ko, ite le ye n kii.” 43 Kabiriŋ a ye ñiŋ fo, a sarita santo ko, “Lasarus, finti naŋ!” 44 Wo to le furewo fintita naŋ. A buloolu niŋ a siŋolu be miniŋ-minindiŋ niŋ kasankewo la. A ñaadaa be minindiŋ niŋ serebetoo la. Bituŋ Yeesu ko ì ye ko, “Ali a firiŋ, ali ye a bula, a ye taa.” 45 Yahuudi jamaa mennu niŋ Mariyaama naata, aniŋ ì ye a je, Yeesu ye meŋ ke, ì naata laa a la. 46 Bari doolu taata Farisewolu yaa ka a fo ì ye, Yeesu ye meŋ ke. 47 Wo to le piriisi ñaatonkoolu niŋ Farisewolu ye kansulumoolu kafu ñoo ma, aduŋ ì ko, “Saayiŋ, m̀ be muŋ ne ke la? Kaatu ñiŋ kewo ye taamanseeri jamaa le ke, 48 aduŋ niŋ ŋà a bula, a tententa ñiŋ na, moolu bee le be laa la a la. Bituŋ Roomankoolu be naa la le ka ñiŋ dulaa senuŋo tiñaa, aniŋ ǹ na bankoo.” 49 Bari moo kiliŋ tarata ì kono, ì ka a fo meŋ ye Kayifas, ate le mu piriisi kuntii baa ti wo saŋo la. A ko ì ye ko, “Alitolu maŋ feŋ ne loŋ. 50 Fo ali maŋ a fahaamu ko, a be fisiyaa la alitolu ye le ko, moo kiliŋ ye faa moolu ye, diina bankoo moolu bee ye kasaara.” 51 Kayifas le mu piriisi kuntii baa ti wo saŋo la. Wo le ye a tinna a ye meŋ fo, wo maŋ ke a fansuŋ kumoo ti, bari a ye ñaatokumoo le fo ko, Yeesu be faa la bankoo moolu le ye. 52 Aduŋ a la saayaa maŋ ke Yahuudoolu dammaa ye, bari Alla diŋolu bee, fo a si ì bee kafu ñoo ma ka ì ke kiliŋ ti, mennu be manee duniyaa kono taariŋ. 53 Ka bo wo luŋo la, Yahuudi kuntiyolu ye feeroo siti ka Yeesu faa. 54 Wo kamma la Yeesu buka taama kotenke Yahuudoolu kono kenebaa to. A bota jee, a taata tundoo doo kaŋ, meŋ be keñewuloo daala, saatewo to, ì ka a fo daameŋ ye Efurayimu. Bituŋ a niŋ a la saayiboolu sabatita jee. 55 Kabiriŋ Maariyo Tambi Tumoo Juuraloo sutiyaata naŋ, Yahuudi jamaa bota bankoolu kaŋ taariŋ ka naa Yerusalaamu. Ì naata juuna ka ì faŋ seneyandi, janniŋ Maariyo Tambi Tumoo Juuraloo be sii la. 56 Bituŋ moolu be Yeesu ñini kaŋ. Biriŋ ì be looriŋ Alla Batudulaa to, ì ko ñoo ye ko, “Ali ye muŋ ne miira, fo a te naa la juuraloo to baŋ?” 57 Ì ye wo fo le, kaatu piriisi ñaatonkoolu niŋ Farisewolu ye yaamaroo dii le ko, niŋ moo-wo-moo ye Yeesu taradulaa loŋ, wo maarii ñanta a fo la ì ye le, fo ì si a muta noo.

12

1 Tili wooronjaŋo la, janniŋ Maariyo Tambi Tumoo Juuraloo ka sii, Yeesu naata Betaniya, Lasarus be sabatiriŋ daameŋ to, a ye meŋ wulindi ka bo saayaa kono. 2 Ì ye siimaŋo parendi a ye. Marita ye domoroo dii moolu la, aduŋ Lasarus tarata wo moolu kono le, mennu niŋ Yeesu be domoroo la taabuloo to. 3 Bituŋ Mariyaama ye karabaanijii kaboo taa. Ñiŋ karabaanijii daa koleŋo dadaata ka bo naride suloo le la, aduŋ a hapoo sutiyaata liitari talantewo ñoŋ ne la. A ye a maa Yeesu siŋolu la, aduŋ a ye a siŋolu fita niŋ a kuntiñoo la. Bituŋ buŋo faata niŋ karabaanijii seeroo la. 4 Bari Yeesu la saayibe kiliŋ, Yudas Isikariyoti meŋ be naa a jamfaa la kumata ko, 5 “Muŋ ne ye a tinna ñiŋ karabaanijiyo meŋ kodoo si taa fo denaari keme saba, maŋ waafi ka dii fuwaaroolu la?” 6 A maŋ ke ko, fuwaaroolu la kuwo le ye a suula, bari a ye a fo le, kaatu a mu suŋo le ti. Kodikufoo be marariŋ ate le bulu, bari niŋ kodoo bulata jee, a ka doo taa le ka a ke a fansuŋ haajoo ti. 7 Bituŋ Yeesu ko, “Ali a bula. A ye ñiŋ ke n na baadewo le ye. 8 Baawo fuwaaroolu be tara la ali fee le waati-wo-waati, bari nte te tara la ali fee waati-wo-waati.” 9 Kabiriŋ Yahuudi kafu baa ye a loŋ ko, Yeesu be jee le, ì bee naata. Ì maŋ naa doroŋ ka Yeesu je, bari ka Lasarus fanaa je, Yeesu ye meŋ wulindi ka bo saayaa kono. 10 Wo kamma la piriisi ñaatonkoolu ye feeroo siti ka Lasarus fanaa faa, 11 kaatu a la kuwo kamma la Yahuudi jamaa laata Yeesu la, ì bulata a nooma. 12 A saamoo, kafu baa meŋ naata juuraloo to, ye a moyi ko, Yeesu be naa kaŋ Yerusalaamu le. 13 Bituŋ ì ye tamaree buloolu taa, ì taata ka a benduŋ. Ì be sari kaŋ ko: “Hosanna! Tenturoo niŋ jayiroo be ate le ye, meŋ ka naa Maariyo too la! Tenturoo niŋ jayiroo be Banisirayila la mansakewo ye!” 14 Kabiriŋ Yeesu ye falindiŋo je, a siita a kaŋ. A keta le ko a be safeeriŋ ñaameŋ: 15 “Dimmusuriŋ Siyoni, kana sila. A juubee, i la mansa be naa kaŋ, a be siiriŋ falindiŋo kaŋ.” 16 A la saayiboolu maŋ ñiŋ kuwolu fahaamu nuŋ folooto. Bari Yeesu wulindiri koolaa saayaa kono, ì hakiloo naata bula ko, ñiŋ kuwolu safeeta ate le la kuwo to, aduŋ ì keta a la le. 17 Moolu mennu tarata Yeesu fee, biriŋ a ye Lasarus kumandi naŋ kaburoo kono, aniŋ a ye a wulindi saayaa kono, wolu ye a seedeyaa le. 18 Wo kamma la moo jamaa le ye a moyi ko, Yeesu ye ñiŋ taamanseeroo le ke, aduŋ ì naata ka a benduŋ. 19 Wo to le Farisewolu ko ñoo ye ko, “A juubee, ǹ te feŋ-wo-feŋ ke noo la. Duniyaa bee be a nooma kaŋ ne!” 20 Jirisinkoo doolu le be wo moolu kono jee, mennu naata baturoo la juuraloo to. 21 Bituŋ ì naata Filipi kaŋ, meŋ bota Betisayida, Kalilee tundoo kaŋ. Ì ko a ye ko, “Alifaa, ǹ lafita ka Yeesu le je.” 22 Filipi taata, a ye a fo Anduru ye. Bituŋ Anduru niŋ Filipi naata Yeesu kaŋ, ì ye a fo a ye. 23 Yeesu ye ì jaabi ko, “Waatoo siita le, fo Moo Dinkewo la semboo niŋ waroo si yitandi. 24 Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, fo niŋ siimaŋ kesoo jolonta bankoo kaŋ, a ye faa, niŋ wo maŋ ke, a dammaa le ka tu. Bari niŋ a faata, a ka diŋ jamaa le bondi. 25 Moo meŋ ye a la baluwo kanu, wo be foo la a la le. Bari moo meŋ ye a la baluwo koŋ ñiŋ duniyaa kono, wo be a maabo la badaa-badaa baluwo ye le. 26 Niŋ moo meŋ ka dookuwo ke n ye, a ñanta nte nooma la le, aduŋ m be daameŋ, n na dookuulaa fanaa be tara la jee le to. Moo meŋ ka dookuwo ke n ye, m Faamaa be wo maarii horomandi la le. 27 “Saayiŋ, n niyo toorata le, n si muŋ ne fo? Fo n si a fo ko, ‘M Faamaa, n tankandi ñiŋ waatoo ma’? Hanii! Ñiŋ daliiloo le ye a tinna, n naata. 28 M Faamaa, i too la semboo niŋ waroo yitandi.” Wo to le kumakaŋo bota naŋ saŋo santo ko, “Ŋa a yitandi le, aduŋ m be a yitandi la le kotenke.” 29 Kabiriŋ kafoo meŋ be looriŋ jee, ye a moyi, doolu ko, “Saŋ kumoo le mu.” Doolu ko, “Malaayikoo le diyaamuta a ye.” 30 Wo to le Yeesu ye ì jaabi ko, “Ñiŋ kumakaŋo maŋ ke nte la kuwo kamma, bari a keta alitolu le la kuwo kamma. 31 Saayiŋ ne mu kiitii waatoo ti. Saayiŋ ñiŋ duniyaa maralilaa be fayi la banta le. 32 Aduŋ nte, niŋ n wulindita ka bo bankoo to, m be moolu bee le katandi la m faŋo la.” 33 Yeesu ye ñiŋ fo le ka a yitandi, a be faa la saayaa siifaa meŋ na. 34 Wo to le kafoo ye a jaabi ko, “Ŋà a moyi le ka bo Tawuraatoo to ko, Alimasiihu be tu la baluuriŋ ne fo abadaa. Wo to ite si a fo noo ñaadii le ko, Moo Dinkewo ñanta wulindi la santo le? Jumaa le mu wo Moo Dinkewo ti?” 35 Bituŋ Yeesu ko ì ye ko, “Maloo be ali fee le fo waatindiŋ. Ali taama, baawo ali ye maloo soto le, fo diboo kana ali muta. Moo meŋ ka taama diboo kono, wo buka a loŋ, a be taa kaŋ daameŋ to. 36 Baawo ali ye maloo soto le, wo to ali laa maloo la, fo ali si naa ke maloo diŋolu ti.” Kabiriŋ Yeesu ye ñiŋ fo, a taata, a ye i maabo ì ma. 37 Yeesu ye taamanseeri jamaa ke ì ñaa la, bari hani wo, ì maŋ laa a la. 38 Ka bo niŋ wo siloo le la, Annabilayi Yesaya la kumoo naata timma, a ye meŋ fo nuŋ ko: “Maariyo, jumaa le laata ǹ na kiilaariyaa la? Maariyo ye a la semboo yitandi jumaa le la?” 39 Annabilayi Yesaya la kumoo timmata le, kaatu ì maŋ laa noo. A ye ñiŋ fanaa fo wo kuwo to le ko: 40 “Alla ye ì ñaalu finkindi le, a ye ì sondomoolu suki, fo ì kana fahaamuroo ke, sako ì si jeroo ke ì ñaalu la, fo ì si muru n kaŋ ka ì kendeyandi.” 41 Yesaya ye ñiŋ kumoolu fo le, kaatu a ye Yeesu la semboo niŋ waroo je le. A ye ate le la kuwo fo. 42 Ñaatonka jamaa laata Yeesu la le, bari ì silata Farisewolu le la. Wo le ye a tinna ì maŋ Yeesu la kuwo seedeyaa, fo Farisewolu kana ì bayi ì la diina kafoo to. 43 Kaatu ì ye moolu la ì horomoo le kanu ka tambi horomoo la, meŋ bota Alla bulu. 44 Bituŋ Yeesu sarita santo ko, “Moo meŋ laata nte la, wo maŋ laa nte la, bari a laata wo le la, meŋ ye nte kii. 45 Aduŋ moo meŋ ye nte je, wo maarii ye wo kiliŋo le je, meŋ ye n kii. 46 Nte naata le ka ke maloo ti ñiŋ duniyaa kono, fo niŋ moo-wo-moo laata n na, wo te tara la diboo kono. 47 Niŋ moo-wo-moo ye n na kumoolu moyi, a maŋ ì muta, nte te wo maarii kiitindi la, kaatu m maŋ naa ka duniyaa kiitindi, bari ka a kiisa. 48 Moo meŋ balanta m ma, aniŋ a maŋ soŋ n na kumoolu la, wo be kiitindirilaa soto la le. Ŋa kumoo meŋ fo, wo le be a kiitindi la luŋ labaŋo la. 49 Kaatu nte maŋ diyaamu m fansuŋ kaŋo kaŋ, bari m Faamaa meŋ ye n kii, ate le ye yaamaroo dii n na, n ñanta meŋ fo la, aniŋ n ñanta a fo la ñaameŋ. 50 Aduŋ ŋa a loŋ ne ko, a la yaamaroo mu badaa-badaa baluwo le ti. Wo kamma la, n ka meŋ fo, n ka a fo le ko m Faamaa ye n yaamari a la ñaameŋ.”

13

1 Janniŋ Maariyo Tambi Tumoo Juuraloo be sii la, Yeesu ye a loŋ ne ko, a la waatoo siita le ka bo ñiŋ duniyaa kono ka taa a Faamaa yaa. Baawo a ye a fansuŋ moolu kanu le, mennu be duniyaa kono, a ye ñiŋ kanoo yitandi ì la le fo labandulaa to. 2 Bituŋ Yeesu niŋ a la saayiboolu be siimaŋo la. Ibiliisa ye Yeesu jamfaa kuwo ke Yudas, Simoni Isikariyoti dinkewo sondomoo kono le fokabaŋ. 3 Yeesu ye a loŋ ne ko, a Faamaa ye kuwolu bee duŋ a buloo kono le, aduŋ ate bota naŋ Alla le yaa, aniŋ a be muru la jee le to. 4 Wo to le a wulita siimaŋ taabuloo kunto, a ye a la waramboo landi kara la, a ye serebetoo taa, a ye a siti a tewo to. 5 Wo koolaa a ye jiyo ke fenkeŋo kono. Bituŋ a ye a dati ka saayiboolu siŋolu kuu, aniŋ ka ì fita niŋ serebetoo la, a ye meŋ siti a tewo to. 6 Kabiriŋ Yeesu futata Simoni Pita ma, Pita ko a ye ko, “M Maarii, fo ite le ka naa n siŋolu kuu baŋ?” 7 Wo to le Yeesu ye a jaabi ko, “Ite maŋ a loŋ foloo, m be meŋ ke kaŋ, bari i be a loŋ na le ñaato siniŋ.” 8 Bituŋ Pita ko a ye ko, “Ite te n siŋolu kuu la muk!” Yeesu ye a jaabi ko, “Niŋ nte maŋ i kuu, i niŋ nte te kafuñooyaa soto la.” 9 Wo to le Simoni Pita ko a ye ko, “M Maarii, kana n siŋolu doroŋ kuu, bari m buloolu niŋ n kuŋo fanaa kuu.” 10 Bari Yeesu ko a ye ko, “Moo meŋ ye i kuu, wo maarii maŋ suula kuwo la, fo a siŋolu doroŋ, kaatu a muumewo seneyaata le. Alitolu seneyaata le, bari a maŋ ke ali bee ti.” 11 Yeesu ye a loŋ ne, meŋ be a jamfaa la. Wo le ye a tinna a ko, “A maŋ ke ko, ali bee le seneyaata.” 12 Kabiriŋ Yeesu ye a la saayiboolu siŋolu kuu, a ye a la waramboo duŋ. A siita kotenke, a ko ì ye ko, “Fo alitolu ye a loŋ ne baŋ, ŋa meŋ ke ali ye? 13 Alitolu ka n kumandi karammoo le la, aniŋ Maariyo. Wo mu tooñaa le ti, kaatu nte mu wo le ti. 14 Nte mu ali Maariyo le ti, aniŋ ali karammoo, aduŋ ŋa ali siŋolu kuu. Wo to alitolu fanaa ñanta ñoo siŋolu kuu la le. 15 Baawo ŋa misaaloo le dii ali la, ali fanaa ñanta a ke la le ko ŋa a ke ali ye ñaameŋ. 16 Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, joŋo la kuwo maŋ wara ka tambi a maariyo la, aduŋ kiilaa fanaa la kuwo maŋ wara ka tambi meŋ ye a kii. 17 Niŋ ali ye ñiŋ kuwolu loŋ, aduŋ ali ye ì ke fanaa, ali be barakoo soto la le. 18 “Nte maŋ tara diyaamu kaŋ alitolu bee la kuwo la. Ŋa mennu tomboŋ, ŋa wolu loŋ ne. Bari ñiŋ keta le, fo Kitaabu Senuŋo si timma, meŋ ko: ‘Ate meŋ niŋ nte denta n na domoroo la, a naata yelema n jawoo le ti.’ 19 “Ŋa ñiŋ fo ali ye le saayiŋ, janniŋ a be naa ke la, fo niŋ a keta, ali si laa ko, m mu wo le ti. 20 Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, meŋ ye moo-wo-moo buuñaa, nte ye meŋ kii, wo ye nte le buuñaa. Aduŋ meŋ ye nte buuñaa, wo ye Alla le buuñaa, meŋ ye n kii.” 21 Kabiriŋ Yeesu ye ñiŋ kumoolu fo, a niikuyaatoo ye a bankee ko, “Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, moo kiliŋ ne be n jamfaa la alitolu kono.” 22 Wo to le saayiboolu ye ñoo juubee, aduŋ ì jaakalita, a ka meŋ na kuwo fo. 23 Saayiboo Yeesu ye meŋ kanu be siiriŋ a kara la. 24 Wo kamma la, Simoni Pita ye taamanseeroo ke wo saayiboo ye ka a fo a ye ko, “A ñininkaa, a ka meŋ na kuwo diyaamu.” 25 Wo to le meŋ be siiriŋ Yeesu kara la, a ko a ye ko, “M Maarii, jumaa le mu wo ti?” 26 Bituŋ Yeesu ye jaabiroo ke ko, “Ate le mu moo ti, m be ñiŋ mbuuru kuntoo dii la meŋ na, niŋ ŋa a bula booloo kono.” Bituŋ kabiriŋ a ye mbuuru kuntoo bula booloo kono, a ye a dii Yudas la, Simoni Isikariyoti dinkewo. 27 Kabiriŋ a ye mbuuru kuntoo taa, Seetaanoo dunta a sondomoo kono. Bituŋ Yeesu ko a ye ko, “I be taa meŋ ke la, a ke katabake.” 28 Bari saayiboolu mennu be domoroo la jee, ì maŋ a loŋ, meŋ ye a tinna a ye ñiŋ kumoo fo a ye. 29 Kodikufoo be Yudas le bulu, wo kamma la saayibe doolu ye a miira le ko, Yeesu ye a kii le ka feŋolu saŋ, ì suulata mennu la juuraloo to, waraŋ ka feŋ dii fuwaaroolu la. 30 Kabiriŋ Yudas ye mbuuru kuntoo taa doroŋ, a fintita banta. Aduŋ suwo kuuta le. 31 Biriŋ Yudas fintita banta, Yeesu ko, “Waatoo siita le, fo Moo Dinkewo la semboo niŋ waroo si yitandi, aduŋ a be Alla la semboo niŋ waroo yitandi la le. 32 Aduŋ niŋ Moo Dinkewo ye Alla la semboo niŋ waroo yitandi, wo to Alla fanaa be Moo Dinkewo la semboo niŋ waroo yitandi la le, aduŋ a te mee la. 33 “N na dindiŋolu, nte be ali fee le foloo fo waatindiŋ. Ali be n ñini la le, bari saayiŋ m be a fo la ali ye, ŋa meŋ fo Yahuudoolu ye fokabaŋ: Nte be tara la daameŋ to, ali te naa noo la jee. 34 “Ŋa yaamari kutoo le dii ali la teŋ: Ali ñoo kanu. Ko ŋa ali kanu ñaameŋ, ali fanaa ñanta ñoo kanu la wo le ñaama. 35 Niŋ ali ye kanoo soto ñoo ye, moolu bee be a loŋ na le ko, alitolu mu n na saayiboolu le ti.” 36 Wo to le Simoni Pita ko Yeesu ye ko, “M Maarii, i be taa la mintoo le?” Bituŋ Yeesu ye a jaabi ko, “M be taa la daameŋ, i te n nooma noo la jee saayiŋ, bari ñaato siniŋ i be n nooma la jee le.” 37 Bari Pita ko a ye ko, “M Maarii, muŋ ne ye a tinna n te i nooma noo la saayiŋ? M be n niyo laa la i ye le.” 38 Wo to le Yeesu ye a jaabi ko, “Fo i pareeta le ka i niyo laa n ye baŋ? Tooñaa-tooñaa, m be a fo la i ye, janniŋ duntuŋo be kookolee la, i be balaŋ na n na kuwo la le fo siiñaa saba.”

14

1 “Ali sondomoolu kana toora. Ali laa Alla la, aduŋ ali si laa nte fanaa la. 2 M Faamaa la suwo kono, buŋ jamaa le be jee. Niŋ wo nte, n te a fo la ali ye nuŋ ko, m be taa la ka dulaa parendi ali ye. 3 Aduŋ niŋ n taata, ŋa dulaa parendi ali ye, m be naa la le kotenke. Bituŋ m be ali taa la fo ali si tara m fee, m be daameŋ. 4 Aduŋ ali ye siloo loŋ ne, m be taa la daameŋ.” 5 Bituŋ Tomas ko a ye ko, “M Maarii, m̀ maŋ a loŋ, ite be taa la daameŋ. Wo to m̀ be siloo loŋ na ñaadii le?” 6 Yeesu ko a ye ko, “Nte le mu siloo ti, tooñaa aniŋ baluwo. Moo-wo-moo te naa noo la m Faamaa yaa, fo niŋ a naata ka bo niŋ nte la. 7 Niŋ ali ye nte loŋ kendeke nuŋ, ali be m Faamaa fanaa loŋ na le. Ka bo saayiŋ na, ali ye a loŋ ne, aduŋ ali ye a je le fanaa.” 8 Bituŋ Filipi ko a ye ko, “M Maarii, i Faamaa yitandi ǹ na, aduŋ m̀ be wasa la le.” 9 Wo kamma la Yeesu ko a ye ko, “Filipi, nte tarata ali fee le fo waati jaŋ, hani wo i maŋ nte loŋ? Moo meŋ ye nte je, wo ye m Faamaa le je. Wo to, ite si a fo noo ñaadii le ko, ‘I Faamaa yitandi ǹ na’? 10 Fo i maŋ laa ko, nte be m Faamaa kono le, aduŋ m Faamaa fanaa be nte kono le? Ŋa kumoolu mennu fo ali ye, m maŋ ì fo m fansuŋ kaŋo kaŋ. Bari m Faamaa, meŋ be baluuriŋ nte kono, wo le ka a la dookuwolu ke. 11 Ali laa n na kumoo la ko, nte be m Faamaa kono le, aduŋ m Faamaa fanaa be nte kono le. Niŋ ali maŋ laa wo la, ali si laa n na baara kuwolu kamma la. 12 “Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, moo meŋ laata nte la, wo fanaa be baara kuwolu le ke la, n ka mennu ke. Aduŋ a be hani baara kuwolu ke la le, mennu warata ka tambi ñinnu la, kaatu m be taa m Faamaa yaa le. 13 Ali ye feŋ-wo-feŋ daani nte too la, m be a ke la ali ye le, fo Faamaa la semboo niŋ waroo si yitandi ka bo niŋ Dinkewo la. 14 Niŋ ali ye feŋ-wo-feŋ daani nte too la, m be a ke la le. 15 “Niŋ ali ye nte kanu, ali be n na yaamaroolu muta la le. 16 M be m Faamaa daani la le, aduŋ a be deemaarilaa doo dii la ali la, meŋ be tu la ali fee fo abadaa. 17 Wo le mu Tooñaa Nooroo ti, duniyaa te meŋ soto noo la, kaatu a buka a je, sako a si a loŋ. Bari alitolu be a loŋ na le, kaatu a be ali fee le, aduŋ a be tara la ali kono le. 18 “N te ali tu la jaŋ ko baayoolu, m be naa la ali kaŋ ne. 19 A te mee la, duniyaa te n je la kotenke, bari alitolu be n je la le. Baawo m be baluuriŋ ne, alitolu fanaa be baluu la le. 20 Wo luŋo la, ali be a loŋ na le ko, nte be m Faamaa kono le, aduŋ alitolu be nte kono le, aniŋ nte fanaa be ali kono le. 21 Moo meŋ ye n na yaamaroolu moyi, aduŋ a ye ì muta, wo le ye n kanu. Meŋ ye n kanu, m Faamaa be wo kanu la le. Nte fanaa be wo kanu la le, aduŋ m be m faŋo yitandi la a la le.” 22 Bituŋ wo Yudas doo meŋ maŋ ke Yudas Isikariyoti ti, a ko Yeesu ye ko, “M Maarii, muŋ ne ye a tinna i be i faŋ yitandi la ntolu doroŋ na, i maŋ i faŋ yitandi duniyaa la?” 23 Yeesu ye a jaabi ko, “Niŋ moo meŋ ye nte kanu, a be n na kumoo muta la le, aduŋ m Faamaa be wo maarii kanu la le. Aduŋ m̀ be naa la a yaa le, ŋà sabati a fee. 24 Moo meŋ maŋ n kanu, wo te n na kumoo muta la. Aduŋ kumoo, ali ye meŋ moyi, a maŋ ke nte taa ti, bari m Faamaa meŋ ye n kii. 25 “Ŋa ñiŋ kuwolu fo ali ye le, baawo m be ali fee le foloo. 26 Deemaarilaa meŋ mu Noora Kuliŋo ti, m Faamaa be a kii la nte too le la, aduŋ a be ali karandi la kuwolu bee le la. A be ali hakiloolu bulandi la kuwolu bee le la, ŋa mennu fo ali ye. 27 “Ŋa kayiroo le tu ali fee, ŋa n na kayiroo dii ali la le. Nte maŋ a dii ali la ko duniyaa ka a dii ñaameŋ. Ali sondomoolu kana toora, sako ali si sila. 28 Ali ye a moyi le, ŋa meŋ fo ali ye ko, ‘M be taa la le, bari m be naa la ali kaŋ ne kotenke.’ Niŋ ali ye n kanu, ali be seewoo la le ko, n ka taa m Faamaa le yaa, kaatu ate le la kuwo warata ka tambi nte la. 29 Ŋa a fo ali ye le saayiŋ, janniŋ a be ke la, fo niŋ a keta, ali si laa. 30 Nte niŋ alitolu te kuu jamaa diyaamu la kotenke, kaatu ñiŋ duniyaa maralilaa be naa kaŋ ne. A maŋ semboo soto nte kaŋ, 31 bari ñiŋ ñanta ke la le, fo duniyaa si a loŋ ko, ŋa m Faamaa kanu le, aduŋ a ye n yaamari meŋ na, ŋa a ke le. Ali wuli, ŋà taa!”

15

1 “Nte le mu wayini yiri tooñaa ti, aduŋ m Faamaa le mu kankaŋ dookuulaa ti. 2 Bulu-wo-bulu meŋ be nte bala, aduŋ a buka diŋ, a ka wo kuntu le. Bari bulu-wo-bulu meŋ ka diŋ, a ka wo warawara le ka a seneyandi fo a si diŋ jamaa soto. 3 Ŋa kumoolu mennu fo ali ye, wolu ye alitolu seneyandi le fokabaŋ. 4 Ali tu nte kono, aduŋ m be tu la ali kono le. Yiribuloo te diŋ noo la a faŋ ye, niŋ a maŋ tu yiroo bala. Wo ñaa kiliŋo la ali fanaa te diŋ noo la, niŋ ali maŋ tu nte kono. 5 “Nte le mu wayini yiroo ti, alitolu mu yiribuloolu ti. Moo meŋ tuta nte kono, aduŋ nte tuta ate kono, wo maarii be diŋ jamaa le diŋ na, kaatu nte koolaa, ali te kuu-wo-kuu ke noo la. 6 Niŋ moo meŋ maŋ tu nte kono, wo ka fayi banta le ko yiribuloo, a ye jaa. Ì ka wo yiribuloolu kafu ñoo ma le ka ì fayi dimbaa kono ka jani. 7 Niŋ ali tuta nte kono, aduŋ n na kumoolu tuta ali kono, ali ye kuu-wo-kuu daani, ali lafita meŋ na, a be ke la ali ye le. 8 Niŋ ali ka diŋ jamaa diŋ, m Faamaa la semboo niŋ waroo be yitandi la le ka bo niŋ wo la. Wo to ali ye a yitandi le ko, ali mu n na saayiboolu le ti. 9 “Ko m Faamaa ye n kanu ñaameŋ, nte ye ali kanu wo le ñaama. Ali tu n na kanoo kono. 10 Niŋ ali ye n na yaamaroolu muta, ali be tu la n na kanoo kono le, ko nte fanaa ye m Faamaa la yaamaroolu muta ñaameŋ, n tuta a la kanoo kono. 11 Ŋa ñiŋ kumoolu fo ali ye le, fo n na seewoo si tara ali kono, aniŋ fo ali la seewoo si timma. 12 “N na yaamaroo mu ñiŋ ne ti ko, ali si ñoo kanu ko ŋa ali kanu ñaameŋ. 13 Moo maŋ kanoo soto ka tambi moo la, meŋ ye a niyo laa a teeroolu ye. 14 Ŋa ali yaamari meŋ na, niŋ ali ye wo ke, ali mu n teeroolu le ti. 15 N te ali kumandi la joŋolu la kotenke, kaatu joŋo buka a loŋ, a maariyo be meŋ ke kaŋ. Ŋa ali kumandi n teeroolu le la, kaatu ŋa mennu bee moyi ka bo m Faamaa bulu, ŋa ali londi wolu la le. 16 Alitolu maŋ nte tomboŋ, bari nte le ye alitolu tomboŋ. Ŋa ali tomboŋ ne, fo ali si taa ka diŋ ko yiroo, aduŋ ali la diŋolu si tu jee, ì kana tiñaa. Wo to le, niŋ ali ye m Faamaa daani feŋ-wo-feŋ na nte too la, a be a dii la ali la. 17 Ñiŋ ne mu n na yaamaroo ti ali ye, ali ñoo kanu. 18 “Niŋ duniyaa ye ali koŋ, ali si a loŋ ko, a ye nte le foloo koŋ. 19 Niŋ ali keta duniyaa le taa ti, duniyaa be ali kanu la le ko a fansuŋ taa. Bari ali maŋ ke duniyaa taa ti, kaatu ŋa ali tomboŋ ne ka bo duniyaa kono. Wo le ye a tinna duniyaa ye ali koŋ. 20 Ali hakiloolu si bula kumoo la, ŋa meŋ fo ali ye nuŋ ko, ‘Joŋo la kuwo buka wara a maariyo ti.’ Niŋ ì ye nte toora, wo to ì be ali fanaa toora la le. Niŋ ì ye n na kumoo muta, ì be ali fanaa la kumoolu muta la le. 21 Bari ì be ñiŋ kuwolu bee ke la ali la le nte too kamma la, kaatu ì maŋ ate loŋ, meŋ ye n kii. 22 Niŋ m maŋ naa ka diyaamu ì ye, tennuŋ ì te tuumi la ì la junuboolu la. Bari saayiŋ, ì maŋ kanadaa soto ì la junuboo la. 23 Moo meŋ ye nte koŋ, wo ye m Faamaa fanaa koŋ ne. 24 Niŋ m maŋ baara kuwolu ke ì ñaa la, moo nene maŋ mennu ke, tennuŋ ì te tuumi la ì la junuboolu la. Bari saayiŋ, ì ye wolu je le, hani wo, ì ye nte niŋ m Faamaa bee koŋ. 25 Bari ñiŋ keta le ka kumoo timmandi, meŋ be safeeriŋ Luwaa Kitaaboo kono ko: ‘Ì ye n koŋ ne, daliila te a la.’ 26 “Deemaarilaa be naa la le, m be meŋ kii la ali kaŋ ka bo m Faamaa yaa. Niŋ ate, Tooñaa Nooroo naata ka bo naŋ m Faamaa yaa, a be n na kuwo seedeyaa la le. 27 Aduŋ alitolu fanaa mu seedoolu le ti n na kuwo to, kaatu ali tarata nte fee le kabiriŋ foloodulaa to.

16

1 “Ŋa ñiŋ kuwolu bee fo ali ye le, fo ali kana ali la lannoo bula. 2 Ì be ali bayi la ì la diina kafoolu kono le. Tooñaa, waatoo be naa la le, waatoo meŋ na moo-wo-moo meŋ ye alitolu faa, a be a miira la le ko, a ye kebaara betoo le ke Alla ye. 3 Ì be ñiŋ kuwolu ke la ali la le, kaatu ì maŋ m Faamaa loŋ, sako nte. 4 Bari ŋa ñiŋ kuwolu fo ali ye le, fo niŋ ì la waatoo siita, ali hakiloolu si bula ko, ŋa ì fo ali ye le. “M maŋ ñiŋ kuwolu fo ali ye kabiriŋ foloodulaa to, kaatu n tarata ali fee le nuŋ. 5 Bari saayiŋ m be taa la ate le yaa, meŋ ye n kii, aduŋ moo maŋ n ñininkaa alitolu kono ko, ‘I ka taa mintoo le?’ 6 Ŋa ñiŋ kuwolu mennu fo ali ye, wolu le ye ali sondomoolu fandi niŋ niikuyaa la. 7 Bari ŋa tooñaa le fo ali ye ko, a beteyaata ali to le, nte ye taa. Kaatu niŋ m maŋ taa, Deemaarilaa te naa la ali kaŋ, bari niŋ n taata, m be a kii la ali ye le. 8 Aduŋ niŋ a naata, a be duniyaa la boyidaa yitandi la le, meŋ be dendiŋ junuboo, tiliŋo niŋ kiitiyo la kuwolu to. 9 A be duniyaa kalamutandi la junuboo la kuwo la le, kaatu moolu maŋ laa nte la. 10 A be duniyaa kalamutandi la tiliŋo la kuwo la le, kaatu m be taa la m Faamaa le yaa, aduŋ ali te n je la kotenke. 11 A be duniyaa kalamutandi la kiitiyo la kuwo la le, kaatu ñiŋ duniyaa maralilaa kiitindita le fokabaŋ. 12 “Ŋa kuu jamaa le soto ka a fo ali ye hani saayiŋ, bari ali te ì muña noo la foloo. 13 Bari niŋ Tooñaa Nooroo naata, a be ali samba la tooñaa bee kono le, kaatu a te diyaamu la a fansuŋ kaŋo kaŋ, bari a ye kumoolu mennu moyi, a be wolu le fo la. Aduŋ a be kuwolu bankee la ali ye le, mennu ka naa. 14 A be n na semboo niŋ waroo yitandi la le, kaatu a be meŋ bankee la ali ye, wo mu nte le taa ti. 15 Kuwolu bee mennu be m Faamaa bulu, wolu mu nte le taa ti. Wo le ye a tinna ŋa a fo ko, a be meŋ bankee la ali ye, wo mu nte taa le ti. 16 “A te mee la, ali te n je la. Bari waatindiŋ ñaato, ali be n je la le kotenke.” 17 Bituŋ a la saayibe doolu ko ñoo ye ko, “Muŋ ne mu ñiŋ ti, a ka meŋ fo ǹ ye ko, ‘A te mee la, ali te n je la. Aduŋ a te mee la, ali be n je la kotenke’? Muŋ ne ye a tinna, a ka a fo ko, ‘Nte be taa la m Faamaa le yaa’?” 18 Wo to le ì ko, “Muŋ ne mu wo kotoo ti, a ka meŋ fo ko, ‘A te mee la’? M̀ maŋ a fahaamu, a ka meŋ fo.” 19 Yeesu ye a loŋ ne ko, ì lafita le ka a ñininkaa. Wo kamma la, a ko ì ye ko, “Fo ali ka ñoo ñininkaa n na kumoo le la baŋ, ŋa meŋ fo ko, ‘A te mee la, ali te n je la. Aduŋ a te mee la, ali be n je la kotenke’? 20 Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, ali be kumboo la le, ali ye woosii, bari duniyaa be seewoo la le. Ali niyo be kuyaa la le, bari ali la niikuyaa be yelema la ali ye seewoo le ti. 21 Niŋ musoo be tiŋo to, a ka bataa le, kaatu a la wuluu waatoo le siita. Bari niŋ deenaanoo wuluuta, a ka ñina a la bataa la le, kaatu a ka seewoo le ko, deenaanoo wuluuta duniyaa kono le. 22 Wo ñaa kiliŋo la, ali ye niikuyaa le soto saayiŋ, bari m be ali je la le kotenke. Wo to le ali niyo be faa la niŋ seewoo la, aduŋ moo te wo seewoo taa la ali bulu. 23 Wo luŋo la, ali te nte ñininkaa la feŋ na. Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, niŋ ali ye m Faamaa daani feŋ-wo-feŋ na nte too la, a be a dii la ali la le. 24 Hani saayiŋ ali maŋ kuu-wo-kuu le daani nte too la. Ali a daani, aduŋ ali be a soto la le, fo ali la seewoo si timma. 25 “Ŋa ñiŋ kuwolu fo ali ye mansaaloolu le kono. Waatoo be naa la le, n te diyaamu la ali ye niŋ mansaaloolu la kotenke, bari m be m Faamaa la kuwo fo la ali ye seneyaarinke le. 26 Wo luŋo la, ali be daaniroo ke la n too le la. Nte maŋ a fo ko, m be m Faamaa daani la ali ye le, 27 kaatu m Faamaa faŋo ye ali kanu le. A ye ali kanu le, kaatu ali ye nte kanu le, aduŋ ali laata le ko, nte bota naŋ ate le yaa. 28 M bota naŋ m Faamaa le yaa, n naata ñiŋ duniyaa kono. M be ñiŋ duniyaa bula la le ka muru m Faamaa yaa.” 29 Wo to le a la saayiboolu ko a ye ko, “Saayiŋ i be diyaamu kaŋ seneyaarinke le, i maŋ a ke mansaaloolu kono kotenke. 30 Saayiŋ ŋà a loŋ ne ko, i ye kuwolu bee le loŋ, aduŋ i maŋ suula, moo-wo-moo ye i ñininkaa. Ka bo ñiŋ na ǹ laata le ko, i bota naŋ Alla le yaa.” 31 Bituŋ Yeesu ye ì jaabi ko, “Fo ali laata le saayiŋ baŋ? 32 Waatoo be naa la le, aduŋ a naata le fokabaŋ, ali be janjaŋ na le, moo-wo-moo be taa a la suwo kono. Ali be n dammaa le bula la, bari hani wo, nte dammaa te tu la, kaatu m Faamaa be m fee le. 33 Ŋa ñiŋ kuwolu fo ali ye le fo ali si kayiroo soto nte kono. Ali ka niikuyaa soto duniyaa kono le, bari ali ali jusoo bambandi, kaatu nte ye duniyaa noo le.”

17

1 Kabiriŋ Yeesu ye ñiŋ kuwolu fo, a ye a kuŋo wuli, a ye santo juubee, a ko, “M Faamaa, waatoo siita le. I Dinkewo la semboo niŋ waroo yitandi, fo i Dinkewo fanaa si i la semboo niŋ waroo yitandi. 2 Kaatu i ye kaŋo dii a la le hadamadiŋolu bee kaŋ, fo a si badaa-badaa baluwo dii moolu bee la, i ye mennu dii a la. 3 Aduŋ ñiŋ ne mu badaa-badaa baluwo ti ko, ì si ite loŋ, ite meŋ dammaa mu Alla tooñaa ti, aniŋ ì si Yeesu Kiristu loŋ, i ye meŋ kii. 4 Nte ye i la semboo niŋ waroo yitandi ñiŋ duniyaa kono le, kaatu ŋa dookuwo timmandi le, i ye meŋ dii n na. 5 Saayiŋ, m Faamaa, wo semboo niŋ waroo dii n na i ñaatiliŋo la, ŋa meŋ soto nuŋ i fee, janniŋ duniyaa daa waatoo. 6 “Ŋa wo moolu londi i too la le, i ye mennu dii n na duniyaa kono. Ì mu i taalu le ti nuŋ, i naata ì dii n na, aduŋ ì ye i la kumoo muta le. 7 Saayiŋ ì ye a loŋ ne ko, kuwolu bee bota ite le bulu, i ye mennu dii n na. 8 Kaatu ŋa kumoolu dii ì la le, i ye mennu dii n na, aduŋ ì ye wolu muta le. Ì ye tooñaa loŋ ne ko, m bota naŋ ite le yaa, aduŋ ì laata le ko, ite le ye n kii. 9 N ka duwaa itolu le ye. M maŋ tara duwaa kaŋ duniyaa ye, bari moolu ye, i ye mennu dii n na, kaatu ì mu i taalu le ti. 10 Mennu bee mu n taalu ti, ì mu i taalu le ti, aduŋ mennu bee mu i taalu ti, wolu mu nte fanaa taalu le ti. Aduŋ n na semboo niŋ waroo yitandita ka bo niŋ wolu le la. 11 “Saayiŋ, n ka naa ite le yaa, nte maŋ tara duniyaa kono kotenke, bari itolu be duniyaa kono le. M Faamaa Senuŋo, ì tankandi ka bo niŋ i too semboo la, i ye meŋ dii n na, fo itolu si ke kiliŋ ti, ko ntolu mu kiliŋ ti ñaameŋ. 12 Kabiriŋ m be nuŋ ì fee, ŋa ì tankandi ka bo niŋ i too le la, i ye meŋ dii n na. Ŋa ì kanta le, aduŋ moo maŋ fili ì kono, fo meŋ ñanta kasaara la fo kumoolu si timma, mennu be Kitaabu Senuŋo kono. 13 Bari saayiŋ n ka naa ite le yaa, aduŋ ŋa ñiŋ kuwolu fo le waatoo meŋ na, m be duniyaa kono, fo ì faŋolu si faa niŋ n na seewoo la. 14 Ŋa ite la kumoo dii ì la le, aduŋ duniyaa ye ì koŋ ne, kaatu ì maŋ ke duniyaa taa ti, ko m maŋ ke duniyaa taa ti ñaameŋ. 15 M maŋ duwaa ko, i ye ì bondi duniyaa kono, bari i si ì tanka Seetaanoo ma. 16 Ì maŋ ke duniyaa taa ti, ko nte maŋ ke duniyaa taa ti ñaameŋ. 17 Ŋa ì daani, ì seneyandi ka bo niŋ tooñaa la. Ite la kumoo le mu tooñaa ti. 18 “Ko i ye n kii duniyaa kono ñaameŋ, m fanaa ye itolu kii duniyaa kono wo le ñaama. 19 Ŋa m faŋ dii ì la kuwo le kamma fo itolu fanaa si seneyaa tooñaa kono. 20 “M maŋ tara duwaa kaŋ wolu doroŋ ye, bari moolu fanaa ye mennu be laa la n na ka bo niŋ itolu la seedeyaa la. 21 N ka duwaa ì ye le fo ì bee si ke kiliŋ ti. M Faamaa, ite be nte kono le, ko nte be ite kono ñaameŋ. Wo to itolu fanaa si ke kiliŋ ti ntolu kono fo duniyaa si laa ko, ite le ye n kii. 22 Ŋa semboo niŋ waroo dii ì la le, i ye meŋ dii n na, fo ì si ke kiliŋ ti, ko m̀ mu kiliŋ ti ñaameŋ. 23 M be tara la ì kono le, ite fanaa be tara la n kono, fo ì si naa ke kiliŋ ti timmarinke. Bituŋ duniyaa si a loŋ ko, ite le ye n kii, aduŋ i ye itolu kanu le, ko i ye nte kanu ñaameŋ. 24 M Faamaa, n lafita le, i ye moolu mennu dii n na, ì si tara m fee, m be tara la daameŋ to. N lafita le, ì si n na semboo niŋ waroo je, i ye meŋ dii n na, kaatu i ye n kanu le janniŋ duniyaa daa waatoo. 25 “M Faamaa Tilindiŋo, duniyaa maŋ i loŋ, bari nte ye i loŋ ne. Aduŋ ñiŋ moolu ye a loŋ ne ko, ite le ye n kii. 26 Ŋa ì londi i too la le, aduŋ m be tenteŋ na le ka moolu londi i too la, fo i ye kanoo meŋ soto n ye, ì fanaa si a soto aniŋ nte ye tara itolu kono.”

18

1 Kabiriŋ Yeesu ye ñiŋ kuwolu fo, a niŋ a la saayiboolu taata, ì ye Kidironi Wulumbaŋo kuntu. Yiri kankaŋo doo le tarata jee, a niŋ a la saayiboolu dunta daameŋ. 2 Jamfantuŋo Yudas fanaa ye wo dulaa loŋ ne, kaatu jamaa-jamaa Yeesu niŋ a la saayiboolu ka beŋ jee le. 3 Wo to le Yudas tambita kelediŋ kafoo ñaato, ì niŋ Alla Batudulaa kantalaalu, piriisi ñaatonkoolu niŋ Farisewolu ye mennu kii. Ì naata jee, ì niŋ dimbaa pacamoolu, lampoolu aniŋ kelejooraŋolu. 4 Bari Yeesu meŋ ye kuwolu bee loŋ, mennu be ke la a la, a ye ì benduŋ, a ko ì ye ko, “Ali ka jumaa le ñini?” 5 Ì ye a jaabi ko, “Ǹ ka Yeesu Nasaretinkoo le ñini.” A ko ì ye ko, “Nte le mu!” Wo tumoo la jamfantuŋo Yudas be looriŋ ì kono jee le. 6 Kabiriŋ Yeesu ko ì ye ko, “Nte le mu,” ì muruta kooma, aduŋ ì boyita bankoo to. 7 Bituŋ Yeesu ye ì ñininkaa kotenke ko, “Ali ka jumaa le ñini?” Ì ko, “Ǹ ka Yeesu Nasaretinkoo le ñini!” 8 Yeesu ye ì jaabi ko, “Ŋa a fo ali ye le fokabaŋ ko, nte le mu. Niŋ ali ka nte le ñini, wo to ali ñiŋ kewolu bula, ì ye taa.” 9 Ñiŋ keta le, fo kumoo si timma, a ye meŋ fo ko, “I ye mennu dii n na, m maŋ hani kiliŋ fili ì kono.” 10 Wo to le Simoni Pita meŋ ye hawusaroo soto, a ye a bondi, a ye piriisi kuntii baa la dookuulaa seyi, a ye a bulubaa tulufitoo kuntu. Wo dookuulaa too mu Malikus le ti. 11 Wo to le Yeesu ko Pita ye ko, “I la hawusaroo murundi a laa kono. Fo m maŋ ñaŋ na tooroo mindaŋo miŋ na baŋ, m Faamaa ye meŋ dii n na?” 12 Wo to le kelediŋ kafoo niŋ ì la kuntiyo aniŋ Alla Batudulaa kantalaalu ye Yeesu muta, ì ye a siti. 13 Bituŋ ì ye a samba Annas le foloo yaa. Ate le mu Kayifas bitankewo ti, meŋ mu piriisi kuntii baa ti wo saŋo la. 14 Kayifas le mu wo moo ti, meŋ ye Yahuudoolu yaamari nuŋ ko, a be fisiyaa la, moo kiliŋ ye faa moolu ye. 15 Simoni Pita niŋ saayibe doo ye Yeesu nooma le. Piriisi kuntii baa ye wo saayibe doo loŋ ne, wo kamma la wo saayiboo ye Yeesu nooma piriisi kuntii baa yaa, 16 bari Pita loota bundaa le to. Wo to le wo saayibe doo, piriisi kuntii baa ye meŋ loŋ, a taata banta ka diyaamu musoo ye, meŋ be bundaa kanta kaŋ. Bituŋ a ye Pita naati konoto. 17 Wo dookuulaa musoo ko Pita ye ko, “Fo ite fanaa maŋ tara ñiŋ kewo la saayiboolu kono baŋ?” Pita ko a ye, “Hanii, nte te!” 18 Dookuulaalu niŋ kantarilaalu ye dimbaa mala. Ì be looriŋ a kunto ka i jaa, kaatu sumayaa be dundiŋ ne. Pita fanaa be looriŋ jee le nuŋ, a be i jaa kaŋ. 19 Wo to le piriisi kuntii baa ye Yeesu ñininkaa a la saayiboolu la kuwo la, a niŋ a la karandiroo. 20 Yeesu ye a jaabi ko, “Nte diyaamuta kenebaa le to duniyaa moolu ye. Waati-wo-waati nte ka karandiroo ke diina bendulaalu kono le, aniŋ Alla Batudulaa, Yahuudoolu ka beŋ daameŋ. M maŋ feŋ fo kulloo kono. 21 Muŋ ne ye a tinna i ka nte ñininkaa? Wo moolu ñininkaa, mennu ye a moyi, ŋa meŋ fo ì ye. Ì ye a loŋ ne, ŋa meŋ fo.” 22 Kabiriŋ Yeesu ye ñiŋ kumoolu fo, kantarilaa doo meŋ be looriŋ a daala, ye a lipa a ñaadaa to. A ko, “Fo i ñanta piriisi kuntii baa jaabi la wo le ñaama?” 23 Bituŋ Yeesu ye a jaabi ko, “Niŋ ŋa kuma jawoo le fo, a yitandi. Bari niŋ ŋa tooñaa le fo, wo to, muŋ ne ye a tinna i ye n lipa?” 24 Wo to le Annas ye Yeesu sitiriŋo kii Kayifas yaa, meŋ mu piriisi kuntii baa ti. 25 Simoni Pita be looriŋ jee, a be i jaa kaŋ. Bituŋ ì ko a ye ko, “Fo ite fanaa maŋ tara a la saayiboolu kono baŋ?” A balanta, aduŋ a ko, “Hanii, nte te!” 26 Bari piriisi kuntii baa la dookuulaa doo ye a ñininkaa ko, “Fo m maŋ ite fanaa niŋ a tara yiri kankaŋo kono baŋ?” Meŋ ye ñiŋ ñininkaaroo ke, a mu wo kewo baadiŋo le ti, Pita ye meŋ tulufitoo kuntu. 27 Pita balanta kotenke. Wo loo niŋ baroo teema, duntuŋo kookoleeta. 28 Wo to le Yahuudoolu ye Yeesu bondi Kayifas yaa ka a samba Rooma kumandaŋo la koridaa baa to. Wo benta soomandaa juunoo le fee. Itolu faŋolu maŋ duŋ wo koridaa kono, fo ì kana kosoo, bari ì si Maariyo Tambi Tumoo siimaŋo domo noo. 29 Wo kamma la Payileti fintita ì kaŋ banta, a ko ì ye ko, “Alitolu ye ñiŋ kewo tuumi muŋ ne la?” 30 Ì ye a jaabi ko, “Niŋ ñiŋ kewo maŋ ke kuu jawu kelaa ti, tennuŋ ǹ te a samba la naŋ i yaa.” 31 Wo to le Payileti ko ì ye ko, “Ali a samba, ali ye a kiitindi ali fansuŋ luwaa la.” Bituŋ Yahuudoolu ko a ye ko, “Ntolu maŋ kaŋo soto ka moo faa.” 32 Ñiŋ keta le fo Yeesu la kumoo si timma, a ye meŋ fo nuŋ moolu ye, a be faa la saayaa siifaa meŋ na. 33 Wo to le Payileti dunta a la koridaa baa kono kotenke. A ye Yeesu kumandi, a ko a ye ko, “Fo ite le mu Yahuudoolu la mansakewo ti baŋ?” 34 Bituŋ Yeesu ye a jaabi ko, “Fo ite ye ñiŋ fo i kuŋ fee le baŋ, waraŋ fo moo doolu le ye ñiŋ fo i ye n na kuwo to?” 35 Payileti ye a jaabi ko, “Fo nte mu Yahuudoo le ti baŋ? I fansuŋ banku moolu niŋ piriisi ñaatonkoolu le ye i samba naŋ nte kaŋ. I ye muŋ ne ke?” 36 Yeesu ye a jaabi ko, “Nte la mansayaa maŋ bo ñiŋ duniyaa kono. Niŋ a bota ñiŋ duniyaa le kono, tennuŋ n noomalankoolu be keloo ke la le fo n kana duŋ Yahuudoolu bulu. Bari n na mansayaa maŋ bo ñiŋ duniyaa kono.” 37 Bituŋ Payileti ko a ye ko, “Saayiŋ, ite mu mansa le ti baŋ?” Yeesu ye a jaabi ko, “Ite le ye a fo ko, m mu mansa le ti. Daliiloo meŋ ye a tinna nte wuluuta aniŋ n naata duniyaa kono, wo le mu ka tooñaa la kuwo seedeyaa. Aduŋ moo-wo-moo meŋ ye tooñaa kanu, wo maarii ka n lamoyi le.” 38 Bituŋ Payileti ko a ye ko, “Muŋ ne mu tooñaa ti?” Kabiriŋ Payileti ye ñiŋ fo, a taata Yahuudoolu kaŋ banta kotenke. A ko ì ye ko, “Nte maŋ sootaari je ñiŋ kewo bala. 39 Maariyo Tambi Tumoo Juurali waatoo la, n ka bunjawutonka kiliŋ bula ali ye le, ali lafita meŋ na, ko aadoo ye a landi ñaameŋ. Fo ali lafita le, ŋa Yahuudoolu la mansakewo bula ali ye baŋ?” 40 Bituŋ ì sarita a kaŋ ko, “M̀ maŋ lafi ñiŋ kewo la, n lafita Barabas le la!” Wo Barabas mu bandiyo le ti.

19

1 Wo to le Payileti ye Yeesu taa, a ye a dii ka a karawaasi. 2 Kelediŋolu naata ŋaniŋ buloolu debe ñoo bala ka a duŋ a kuŋo la ko mansanaafoo. Ì ye waramba wuleŋo duŋ a la. 3 Bituŋ ì ka naa a ñaatiliŋo la, ka a fo a ye ko, “I nimbaara, Yahuudoolu la mansakewo!” Bituŋ ì ye a lipaŋ-lipaŋ a ñaadaa to. 4 Payileti fintita banta kotenke, a ko kafoo ye ko, “A fele, ŋa a samba naŋ ali ye le ka a yitandi ali la ko, m maŋ sootaari je ñiŋ kewo bala.” 5 Wo to le Yeesu fintita naŋ banta, ŋaniŋ naafamaa be dundiŋ a kuŋo to, waramba wuleŋo be dundiŋ a la. Bituŋ Payileti ko ì ye ko, “Ali kewo juubee!” 6 Kabiriŋ piriisi ñaatonkoolu aniŋ Alla Batudulaa kantalaalu ye a je, ì sarita ko, “A pempeŋ! A pempeŋ!” Wo to le Payileti ko ì ye ko, “Ali faŋo ye a samba, ali ye a pempeŋ yiribantambiloo kaŋ, kaatu nte maŋ sootaaroo je a bala.” 7 Bituŋ Yahuudoolu ye a jaabi ko, “Ŋà luwaa soto le, aduŋ ka bo niŋ wo luwaa la, a ñanta faa la le, kaatu a ye a faŋ ke Alla Dinkewo le ti.” 8 Kabiriŋ Payileti ye ñiŋ kumoo moyi, a la silaŋo kafuta baake. 9 A taata konoto kotenke, a ko Yeesu ye ko, “I bota mintoo le?” Bari Yeesu maŋ feŋ fo. 10 Bituŋ Payileti ko a ye ko, “Fo i te diyaamu la nte ye baŋ? Fo i maŋ a loŋ ko, ŋa semboo soto le ka i bula, waraŋ ka i pempeŋ?” 11 Wo to le Yeesu ye a jaabi ko, “Ite maŋ semboo soto nte kaŋ, fo niŋ a diita i la ka bo santo. Wo kamma la moo meŋ ye nte duŋ i bulu, wo le la junuboo warata.” 12 Ka bo wo waatoo la Payileti ye a kata ka a bula. Bari Yahuudoolu sarita ko, “Niŋ i ye ñiŋ kewo bula, wo to i maŋ ke Rooma bankoo la mansa teeroo ti. Kaatu moo-wo-moo meŋ ye a faŋ ke mansakewo ti, wo maarii be balaŋ kaŋ Rooma bankoo la mansa le ma.” 13 Kabiriŋ Payileti ye ñiŋ kumoo moyi, a ye Yeesu fintindi naŋ. Bituŋ a siita kiitiisiiraŋo kaŋ dulaa to, ì ka a fo daameŋ ye Dulaa Teruriŋo. Hiburu kaŋo to wo dulaa too mu Kabata le ti. 14 Maariyo Tambi Tumoo Juuraloo parendiri luŋo le mu, talaŋ taŋ niŋ fula maafaŋo la tilibuloo. Wo to le Payileti ko Yahuudoolu ye ko, “Ali la mansakewo fele!” 15 Bari ì sarita ko, “A samba! A samba! A pempeŋ!” Bituŋ Payileti ko ì ye ko, “Fo ŋa ali la mansakewo pempeŋ baŋ?” Wo to le piriisi ñaatonkoolu ye a jaabi ko, “M̀ maŋ mansakee doo soto fo Rooma bankoo la mansa dammaa!” 16 Wo to le Payileti ye a dii ì la ka a pempeŋ yiribantambiloo kaŋ. 17 Bituŋ ì ye Yeesu taa, a faŋo le ye a la yiribantambiloo samba dulaa to, ì ka a fo daameŋ ye “Kunkolo Kenseŋ Dulaa.” Hiburu kaŋo to wo dulaa too mu Kolokota le ti. 18 Ì ye a pempeŋ yiribantambiloo kaŋ jee le to, a niŋ kee fula. Doo be a bulubaa la, doo be a maraa la, Yeesu be teema. 19 Payileti ye a la saayaa daliiloo safee, a ye a ke a kunto yiribantambiloo bala. Ñiŋ ne safeeta a bala ko, “Yeesu Nasaretinkoo, Yahuudoolu la mansakewo.” 20 Yahuudi jamaa le ye wo safeeroo karaŋ, kaatu ì ye Yeesu pempeŋ dulaa meŋ to, a maŋ jamfa saatewo la. A safeeta Hiburu kaŋo to le, Latini kaŋo aniŋ Jirisi kaŋo. 21 Wo to le Yahuudoolu la piriisi ñaatonkoolu ko Payileti ye ko, “Kana a safee jee ko, ‘Yahuudoolu la mansakewo,’ bari a safee ko, ‘Ñiŋ kewo le ko, ate le mu Yahuudoolu la mansakewo ti.’ ” 22 Bari Payileti ye ì jaabi ko, “Ŋa meŋ safee, ŋa wo le safee.” 23 Kabiriŋ kelediŋolu ye Yeesu pempeŋ yiribantambiloo kaŋ, ì ye a la duŋ feŋolu taa, ì ye ì talaa siidulaa naani ti, fo kelediŋ-wo-kelediŋ si doo soto. Ì ye a la kotondaŋo fanaa taa, bari wo daarita le, a maŋ karalikuloo soto ka bo a santo ka taa fo a duuma. 24 Wo kamma la ì ko ñoo ye ko, “Ali ǹ kana a fara, bari ali ŋà alikuuroo ke, meŋ be a soto la.” Ñiŋ keta le, fo Alla la kumoo si timma ko: “Ì ye n na duŋ feŋolu talaa ñoo teema, ì ye alikuuroo le ke n na kotondaŋo kunna.” Ñiŋ ne mu kuwolu ti, kelediŋolu ye mennu ke. 25 Yeesu baamaa be looriŋ nuŋ a la yiribantambiloo daala, a niŋ a baadimmusoo, aniŋ Mariyaama meŋ mu Kolopas la musoo ti, aniŋ Mariyaama Makadalenkoo. 26 Kabiriŋ Yeesu ye a baamaa je looriŋ, a niŋ saayiboo a ye meŋ kanu, a ko a baamaa ye ko, “Musoo, i dinkewo fele!” 27 Bituŋ a ko saayiboo ye ko, “I baamaa fele!” Ka bo wo waatoo la, saayiboo ñiŋ ye a samba a la suwo kono ka a topatoo. 28 Ñiŋ kuwolu koolaa, Yeesu ye a loŋ ne ko, kuwolu bee timmata le saayiŋ. Ka Alla la kumoo timmandi, meŋ be safeeriŋ Kitaabu Senuŋo kono, a ko, “Mindoo le be n na!” 29 Booloo be nuŋ jee, meŋ be faariŋ bineekaroo la. Kelediŋolu ye fuwo bula a kono, ì ye a ke siisiliŋñaama kaloo bala. Bituŋ ì ye a ke Yeesu daa to. 30 Kabiriŋ Yeesu ye bineekaroo taa, a ko, “A timmata le!” Wo to le a ye a kuŋo jimi, a niyo bota. 31 Ñiŋ parendiri luŋo saamoo mu Yahuudoolu la Loobula Luŋ kummaa baa le ti. Wo kamma la Yahuudoolu ye Payileti daani, fo kelediŋolu si wo kee saboo siŋolu kati fo ì si furewolu bondi jee janniŋ Loobula Luŋo la. 32 Bituŋ kelediŋolu naata. Ì ye moo foloo siŋolu kati, aniŋ doo fanaa, ì ye Yeesu niŋ mennu pempeŋ yiribantambiloo kaŋ. 33 Bari kabiriŋ ì futata Yeesu ma, ì ye a je ko, ate faata le fokabaŋ. Wo le ye a tinna ì maŋ a siŋolu kati. 34 Kelediŋ kiliŋo ye a karoo soo niŋ tamboo la. Wo loodulaa to, yeloo niŋ jiyo fintita. 35 Meŋ ye ñiŋ kuwo je a ñaa la, wo le ye a seedeyaa, fo alitolu fanaa si laa. A la seedeyaa mu tooñaa le ti, aduŋ a ye a loŋ ne ko, a ka tooñaa le fo. 36 Ñiŋ kuwolu keta le, fo Alla la kumoo si timma ko: “Hani kiliŋ te kati la a kuloolu kono.” 37 Aduŋ fanaa aaya doo ko: “Ì be ì ñaa loo la ate kaŋ ne, ì ye meŋ baloo soo.” 38 Ñiŋ kuwolu koolaa Yusufa Arimatiyankoo ye Payileti daani, fo a si Yeesu furewo samba. Bituŋ Payileti sonta. Yusufa mu Yeesu noomalankoo le ti, bari a ye a ke kulloo le kono, kaatu a silata Yahuudoolu le la. A taata, a ye Yeesu furewo samba. 39 Nikodemus fanaa naata le, meŋ nene taata nuŋ Yeesu kaŋ suutoo la. A ye munku seeralaa kilo taŋ saba ñoŋ samba, meŋ ñaamita miiri munkoo niŋ alowe la. 40 Ì ye Yeesu furewo taa, ì ye a niŋ munku seeralaa kasankee ko Yahuudoolu la baadewo aadoo be ñaameŋ. 41 Ì ye a pempeŋ daameŋ to, yiri kankaŋo doo le be jee. Wo yiri kankaŋo kono, kaburu kutoo tarata jee, moo nene maŋ baadee meŋ kono foloo. 42 Baawo parendiri luŋo le mu Loobula Luŋo ye, aduŋ wo kaburoo le sutiyaata jee la, ì ye Yeesu baadee jee.

20

1 Lookuŋo tili foloo soomandaa juunoo la, janniŋ banta be fanu la, Mariyaama Makadalenkoo taata kaburoo to. A ye a je ko, beroo meŋ be kaburu daa to, a bota jee le. 2 Wo to le a niŋ boroo taata Simoni Pita yaa aniŋ saayibe doo Yeesu ye meŋ kanu. A ko ì ye ko, “Ì ye Maariyo bondi kaburoo kono le, aduŋ m̀ maŋ a loŋ, ì ye a landi daameŋ.” 3 Wo to le Pita niŋ wo saayiboo taata kaburoo to, 4 ì niŋ boroo. Wo saayiboo le tariyaata Pita ti, bituŋ a foloo futata kaburoo to. 5 A jimita duuma, a ye kasankewo je laariŋ jee, bari a maŋ duŋ konoto. 6 Bari biriŋ Simoni Pita meŋ be a nooma, niŋ boroo futata doroŋ, a dunta kaburoo kono, a ye kasankewo je laariŋ jee. 7 Serebetoo meŋ be nuŋ minindiŋ a kuŋo to, wo niŋ kasankewo maŋ tara laariŋ ñoo kaŋ. A be moromororiŋ ne, a be laariŋ a faŋ ye dulaa doo to. 8 Bituŋ wo saayibe doo fanaa dunta, meŋ foloo futata kaburoo to. A ye a je, aduŋ a laata le. 9 Hani wo, ì maŋ Kitaabu Senuŋo fahaamu noo foloo ko, Yeesu ñanta wuli la le ka bo saayaa kono. 10 Bituŋ saayiboolu seyita. 11 Mariyaama loota kaburoo banta, a be kumboo kaŋ. Bituŋ a kumbootoo jimita, a ye kaburoo kono juubee. 12 A ye malaayika fula je, waramba koyoolu be ì la. Ì be siiriŋ, Yeesu furewo be laariŋ nuŋ daameŋ. Kiliŋo be a laadulaa kunnatoo la, kiliŋo be a sinnatoo la. 13 Ì ye a ñininkaa ko, “Musoo, i ka muŋ ne kumboo?” A ko ì ye ko, “Ì ye m Maariyo le samba, aduŋ m maŋ a loŋ, ì ye a landi daameŋ.” 14 Kabiriŋ a ye ñiŋ kumoolu fo, a ye a ñaa muru doroŋ, a ye Yeesu je looriŋ, bari a maŋ a suutee. 15 Yeesu ko a ye ko, “Musoo, i ka muŋ ne kumboo? Ite ka jumaa le ñini?” Mariyaama ye a miira ko, kankaŋ dookuulaa le mu. Wo kamma la a ko a ye ko, “Alifaa, niŋ ite le ye a samba, a fo n ye, i ye a landi daameŋ, fo n si taa a kamma naŋ.” 16 Yeesu ko a ye ko, “Mariyaama!” A ye a ñaa muru, a ko a ye Hiburu kaŋo to ko, “Rabboni!” meŋ kotoo mu karammoo ti. 17 Bituŋ Yeesu ko a ye ko, “Kana m maa, kaatu m maŋ muru foloo ka taa m Faamaa yaa. Bari taa m baadinkewolu yaa, i ye a fo ì ye ko, m be muru la le ka taa m Faamaa niŋ ali Faamaa yaa, n na Alla aniŋ ali la Alla.” 18 Wo to le Mariyaama Makadalenkoo taata. A ko saayiboolu ye ko, “Ŋa Maariyo je le!” Bituŋ a ye kuwolu fo ì ye, Yeesu ye mennu fo a ye. 19 Wo luŋ kiliŋo wulaaroo la, lookuŋo tili foloo, saayiboolu be bendiŋ ñoo kaŋ. Bundaalu be sorondiŋ, kaatu ì be silariŋ Yahuudoolu la le. Bituŋ Yeesu naata, a loota ì teema. A ko ì ye ko, “Kayiroo be ali fee!” 20 Kabiriŋ a ye ñiŋ kumoo fo, a ye a buloolu niŋ a karoo yitandi ì la. Saayiboolu seewoota, kabiriŋ ì ye Maariyo je. 21 Wo to le Yeesu ko ì ye kotenke ko, “Kayiroo be ali fee! Ko m Faamaa ye n kii ñaameŋ, wo to nte fanaa be alitolu kii la le.” 22 Kabiriŋ a ye ñiŋ kumoolu fo, a ye i niijii ì kaŋ, a ko ì ye ko, “Ali Noora Kuliŋo taa! 23 Niŋ ali yamfata moo-wo-moo la junuboolu la, wo la junuboolu be yamfa la le. Aduŋ niŋ ali maŋ yamfa moo-wo-moo la junuboolu la, wo la junuboolu te yamfa la.” 24 Tomas, ì ka meŋ kumandi Fulandiŋo la, ate fanaa be saayibe taŋ niŋ fuloo le kono, bari a maŋ tara ì fee nuŋ, biriŋ Yeesu fintita ì kaŋ. 25 Bituŋ saayibe doolu ko a ye ko, “Ŋà Maariyo je le!” Bari Tomas ko ì ye ko, “Fo niŋ ŋa peruu noolu je a buloolu bala, aniŋ ŋa m bulukondiŋolu ke wo noolu to, aniŋ ŋa m buloo ke a karoo to, niŋ wo nte n te laa la.” 26 Tili seyi koolaa, a la saayiboolu tarata buŋo kono kotenke, aduŋ Tomas fanaa tarata ì fee. Bundaalu be sorondiŋ, bari Yeesu naata, a loota ì teema. A ko ì ye ko, “Kayiroo be ali fee!” 27 Bituŋ a ko Tomas ye ko, “M buloolu juubee, i bulukondiŋo ke jaŋ. I buloo tiliŋ, i ye a ke n karoo to. Kana lannabaliyaa, bari laa.” 28 Wo to le Tomas ye a jaabi ko, “M Maarii aniŋ n na Alla!” 29 Yeesu ko a ye ko, “I laata le, kaatu i ye n je le. Barakoo be moolu le ye, mennu maŋ n je, bari hani wo, ì laata.” 30 Yeesu ye taamanseeri koteŋ jamaa le ke saayiboolu ñaa la, mennu maŋ safee ñiŋ kitaaboo kono. 31 Bari ñinnu safeeta le, fo ali si laa ko, Yeesu le mu Alimasiihu ti, Alla Dinkewo, aniŋ fo niŋ ali laata, ali si baluwo soto a too la.

21

1 Ñiŋ kuwolu koolaa Yeesu fintita saayiboolu kaŋ kotenke. A keta Tiberiyas Baa to teŋ ne: 2 Simoni Pita niŋ Tomas, ì ka meŋ kumandi Fulandiŋo la, Nataniyel meŋ bota Kaana saatewo to, Kalilee tundoo kaŋ, aniŋ Sebede dinkewolu, niŋ saayibe fula koteŋ, ì tarata ñoo kaŋ jee. 3 Bituŋ Simoni Pita ko ì ye ko, “Nte be taa jalafayoo la.” Ì ko a ye ko, “M̀ fanaa niŋ i be taa ñoo la le.” Ì taata, ì dunta kuluŋo kono, bari ì maŋ hani feŋ muta wo suutoo la. 4 Kabiriŋ fanoo keta, Yeesu loota baa kankuŋo la, bari saayiboolu maŋ a suutee. 5 Yeesu ko ì ye ko, “N teerimaalu, ali maŋ ñee soto baŋ?” Ì ye a jaabi ko, “Hanii!” 6 Bituŋ a ko ì ye ko, “Ali ali la jaloo fayi kuluŋo bulubaa karoo la, ali be doo soto la le.” Ì ye ì la jaloo fayi, bari ì maŋ a saba noo ka a bulandi kuluŋo kono, kaatu ñee jamaa le be jaloo kono. 7 Wo to le saayiboo Yeesu ye meŋ kanu ko Pita ye ko, “M̀ Maariyo le mu!” Kabiriŋ Simoni Pita ye ñiŋ kumoo moyi doroŋ ko, “M̀ Maariyo le mu!” a ye a la waramboo miniŋ a faŋ na, kaatu a bala kenseŋo le mu nuŋ. Bituŋ a sawunta baa kono. 8 Wo saayibe doolu naata niŋ kuluŋo la, ì ye jaloo saba, meŋ be faariŋ ñewolu la. Ì maŋ jamfa tintoo la, ì niŋ tintoo teemoo si kaañaŋ meetari keme ñoŋ ne fee. 9 Kabiriŋ ì futata baa kankuŋo la, ì ye dimbaa keñemboo tara jee, ñewo be laariŋ a kaŋ, aniŋ mbuuroo. 10 Yeesu ko ì ye ko, “Ali ñewo doolu samba naŋ, ali ye mennu muta saayiŋ.” 11 Bituŋ Simoni Pita taata, a ye jaloo saba naŋ baa kankuŋo to. A be faariŋ niŋ ñee baalu la, a muumewo bee kaañanta ñee muru keme, taŋ luulu aniŋ saba le fee. Aduŋ ñewolu siyaata ñaa-wo-ñaa, jaloo maŋ fara. 12 Wo to le Yeesu ko ì ye ko, “Ali naa daasaamoo la!” Hani saayibe kiliŋ maŋ haañi ka a ñininkaa ko, “Ite mu jumaa le ti?” Ì bee ye a loŋ ne ko, Maariyo le mu. 13 Yeesu naata mbuuroo taa, a ye a dii ì la, aniŋ ñewo fanaa. 14 Ñiŋ ne mu siiñaa sabanjaŋo ti, Yeesu fintita a la saayiboolu kaŋ, a wulindiri koolaa saayaa kono. 15 Kabiriŋ ì ye daasaamoo baŋ, Yeesu ko Simoni Pita ye ko, “Simoni Yohana dinkewo, fo i ye n kanu le ka tambi ñinnu la baŋ?” A ko a ye ko, “M Maarii, haa de, ite ye a loŋ ne ko, ŋa i kanu le.” Bituŋ Yeesu ko a ye ko, “N na saajiiriŋolu daañini!” 16 Yeesu ko a ye fulanjanke ko, “Simoni, Yohana dinkewo, fo i ye n kanu le baŋ?” Pita ko a ye ko, “M Maarii, haa de, ite ye a loŋ ne ko, ŋa i kanu le.” Yeesu ko a ye ko, “N na saajiyolu kanta!” 17 Yeesu ko a ye sabanjanke ko, “Simoni Yohana dinkewo, fo i ye n kanu le baŋ?” Pita niyo naata kuyaa baake, kaatu wo le mu siiñaa sabanjaŋo ti, Yeesu ye a ñininkaa ko, “Fo i ye n kanu le baŋ?” Wo to le Pita ko a ye ko, “M Maarii, i ye kuwolu bee loŋ ne. Ite ye a loŋ ne ko, ŋa i kanu le.” Bituŋ Yeesu ko a ye ko, “N na saajiyolu daañini! 18 Tooñaa-tooñaa, m be a fo la i ye, biriŋ i mu fondinkewo ti, i faŋo le ka i tewo siti, i ye taa daa-wo-daa meŋ diyaata i ye. Bari niŋ i keebaayaata, i be i buloolu tiliŋ na le, moo doo ye i tewo siti, aduŋ a be i samba la dulaa to, i maŋ lafi ka taa daameŋ.” 19 A ye ñiŋ fo le ka a yitandi Pita la, a be Alla horoma la saayaa siifaa meŋ na. Kabiriŋ Yeesu ye ñiŋ fo, a ko, “N nooma!” 20 Wo to le Pita ye a ñaa muru, a ye saayiboo je ì nooma Yeesu ye meŋ kanu. Ate le mu saayiboo ti, meŋ siita Yeesu kara la nuŋ siimaŋo waatoo la, aniŋ a ko, “M Maarii, jumaa le mu wo ti, meŋ be i jamfaa la?” 21 Kabiriŋ Pita ye a je, a ko Yeesu ye ko, “M Maarii, ñiŋ kewo duŋ?” 22 Bituŋ Yeesu ko a ye ko, “Niŋ n lafita, a ye tu jaŋ fo janniŋ m be naa la, wo mu muŋ ne ti ite ye? Ite ye n nooma.” 23 Wo kamma la, ñiŋ kumoo janjanta baadiŋolu kono ko, wo saayiboo te faa la. Bari Yeesu maŋ a fo Pita ye ko, wo saayiboo te faa la, bari a ko le, “Niŋ nte lafita, a ye tu jaŋ fo janniŋ m be naa la, wo mu muŋ ne ti ite ye?” 24 Ñiŋ mu saayiboo le ti, meŋ ka ñiŋ kuwolu seedeyaa. Ate le ye ñinnu safee, aduŋ ŋà a loŋ ne ko, a la seedeyaa mu tooñaa le ti. 25 Bari kuu koteŋ jamaa le be jee, Yeesu ye mennu ke. Niŋ wolu bee kiliŋ-kiliŋ naa safeeta, ŋa a miira, duniyaa faŋo te dulaa soto noo la wo kitaaboolu ye, mennu be safee la.