Lyele of Burkina Faso.

JOHN

1 Kùr-ju yi ní, ǹdə́ Yi nyì-zɔ̀mɛ̀ rɛ́ y'à ŋwɛ́nɛ́. Rə̀ y'à ŋwɛ́nɛ́ ǹdə́ Yi, sə rə̀ y'à wɔ́ Yi. 2 Kùr-ju yi ní, ǹdə́ rə̀ y'à ŋwɛ́nɛ́ ǹdə́ Yi. 3 Wɔ́ rə̀myɛ́ dɛnnɛ Yi tó né rə wɛ̀rhɛ́ kɔn gakó. Kɔn rə̀dù ga tɛ̀nɛ́ Yi yə̀ rə̀ zɔ̀mɛ̀ rɛ́ dɛnnɛ tó rə wɛ̀rhɛ́ yé. 4 Wɔ́ rə̀myɛ́ rə̀ n'ê pɛ nyǔ, sə nyǔ mú mə̀myɛ́ wɔ́ numbyínə́ bé pwẽ̀. 5 Pwẽ̀ dé yə̌r cə-byín wə, sə cə-byín dí yə̀ rə̀ cə̀r yé. 6 Yi twĩ̀ lò mə̀dù n bà, ń yíl Zhã. 7 Ń tú zhə̀n byilu, mùnì n yə̀ pwẽ̀ dé zhə̀n-cínnə, mùnì lyì bí gakó tó ń dɛnnɛ bə zwẽ nyí. 8 È də̀ ńmyɛ̌ cìcì ń yà ń wɔ́ pwẽ̀ dé yé. Wɔ́ twĩ́ bə̀ twĩ̀ mù bə̀ ń yál pwẽ̀ dé zhə̀n-cínnə. 9 Yi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ dúdú rə̀ wɔ́ pwẽ̀ zhə̀nà, rə̀ tú lũ w wə, mùnì rə yə̌r lò gakó. 10 Rə̀ y'à ŋwɛ́nɛ́ lũ w wə, sə lũ w lyì bí yə̀ rə̀ pár lwar yé. E jà wɔ́ rə̀myɛ́ dɛnnɛ Yi tó né rə wɛ̀rhɛ́ lũ wə́. 11 Rə̀ tú rə̀ cìcì lyì bí sõ, sə bə̀ yə̀ shɛ̀nɛ́ bə zwẽ de yé. 12 Ǹdə́ rə̀myɛ́ ga, bə̀ jàlà shɛ̀nɛ́ bə zwẽ de, sə rə̀ ce bə̀myɛ́ mɔ́ jǐrh Yi byǎ, bə̀ gə́ zù rì mú yilə. 13 Sə bə̀ yə̀ Yi byǎ jǐrh ǹdə́ numbyíní jàn ráá ǹdə́ numbyíní pùbùlə̀ yé. Bə̀ yə̀ bal ǹdə́ kɛ̃ dɛnnɛ tó bə jǐrh Yi byǎ yé. Wɔ́ Yi cìcì rə̀ ce bə jǐrh rə̀ byǎ. 14 Yi nyì-zɔ̀mɛ̀ rɛ́ jǐrh numbyíní, sə numbyíní y èmyɛ́ jòm nə́ sõ. Nə́ yírhə́ nɔ è zùwə́ yə́. Wɔ́ Da mɔ́ ń pɔ zùwə́ y èmyɛ́ ń Byì-dùwə̀ y ne. È sónó w já dɛ̃́dɛ̃́. Wɔ́ èmyɛ́ dɛnnɛ nə́ tó né nə́ lwar Yi gə́ wɔ́ kɔn ná-dwí yil né zhə̀n zhə̀nà. 15 Zhã yàl ń zhə̀n-cínnə, n bwə̀l n mə n zɔ̀m ń yò n wɔ̀: "Wɔ́ ńmyɛ̌ yò à y'à zɔ̀m a byili bə̀ lò la tà-kwã n bà, sə ń du àmyɛ́, bə̀ ń jɛ̀rɛ̀ nɛ̀ ń ŋwɛ́nɛ́." 16 Sə nə́ gakó tó ńmyɛ̌ dɛnnɛ nə́ nə Yi sónó w námpúm ǹdə́ rə̀ pansɛ́ rə̀ n'ê pɛ nə́ba twéé twéé mó. 17 Yi tó Muyiisi dɛnnɛ rə byili nə́ba rə̀ nyə́ né, sə rə̀ tó Yezu Kristə dɛnnɛ rə byili nə́ba rə̀ sónó w ǹdə́ rə̀ gə́ wɔ́ kɔn ná-dwí yilə. 18 Lò lò gwẽ̌ yə̀ Yi nɛ ǹdə́ ń yírhə́ yé. Sə wɔ́ rə̀ Byì-dùwə̀ y è wɔ́ Yi, è ŋwɛ́nɛ́ ǹdə́ Da mɔ́ mɔ́, è ce numbyínə́ bé lwar rə̀ párá. 19 Zhwifubá yó-cìnə́ bé y'à twĩ̀ Yi jì y vwĩ̀-zwə́lnə bé jàlà, ǹdə́ Levyi lyì jàlà, bə shí Zhərəzalɛm bə vò bə̀ n'ê bwə̀rh Zhã bə̀ zhe: "Ǹmyɛ́ wɔ́ mɔ̌?" 20 Rə̀myɛ́ yó, Zhã byili bi pamparɛ̃ɛ̃. Ń yə̀ bɛ kaka shèè yé. Ń byili bi bə̀ è də̀ ńmyɛ̌ ń wɔ́ Kristə mó yé. 21 Bə zɛ̃̀ bə bwə̀rh mò bə wɔ̀: "Ǹmyɛ́ nə wɔ́ mɔ̌? Ǹ wɔ́ Elyi?" N wɔ̀ bɛ: "Àmyɛ́ də̀ Elyi yé." Bə ké bwə̀rh mò bə wɔ̀: "È nə wɔ́ ǹmyɛ́ ǹ wɔ́ Yi nyì-zwennə mó?" N wɔ̀ bɛ: "Ɔ̃́ɔ̃́, è də̀ àmyɛ́ à wɔ́ Yi nyì-zwennə mó myɛ yé." 22 Bə zɛ̃̀ bə ké bwə̀rh mò bə wɔ̀: "Sə ǹmyɛ́ nə wɔ́ mɔ̌? Ǹmyɛ́ cìcì byili nə́ba ǹ gə́ wɔ́ lò ná-dwí yilə, mùnì ga nə́ vò é byili byɛ̀bɛ́ bə̀ twĩ̀ nə́ba mó ne." 23 N zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Àmyɛ́ wɔ́ mɔ̀bɔ́ Yi nyì-zwennə Ezəyi yà ń zɔ̀m ń yò mó. Ń yà ń zɔ̀m n wɔ̀: 'Cəl n'ê bwə̀l gɔ-elũ èpòlò wə̀, rə̀ zhe: Kwɛrhɛna Cinu sɔ́má y á ce e yə̀ cángá.' " 24 Lyì bí byɛ̀bɛ́ bə̀ y'à twĩ̀ Zhã sõ mó jàlà y'à wɔ́ Farɛzhɛ̃ɛ̃bá. 25 Bə zɛ̃̀ bə bwə̀rh mò bə wɔ̀: "È nə gə də̀ ǹmyɛ́ ǹ wɔ́ Kristə mó, ń jà ǹ də̀ Elyi, e jà è də̀ ǹmyɛ́ ǹ wɔ́ Yi nyì-zwennə mó myɛ, byè yil ǹ nə nə́ ǹ pɛ lyì bí nɛ̃̌-shɔ?" 26 Zhã wɔ̀ bɛ: "Àmyɛ́ n'â zə nɛ̃̌ à pɛ ába nɛ̃̌-shɔ, sə lò mə̀dù ŋwɛ́nɛ́ á wẽ́, á j'ǎ yə̀l ń pár yé. 27 Àmyɛ́ jɛ̀rɛ̀ mɔ̀ a bà, sə à yə̀ yírh swí s'à lwə̌r ń nə̀cìlə̀ né nyínsí myɛ cìcì yé." 28 Rə̀myɛ́ gakó wɛ̀rhɛ́ Betəni ní, Zhɔrdɛ̃ bwǐ y èpákɛ̀, Zhã gə́ yà ń nə́ ń pɛ lyì bí nɛ̃̌-shɔ mə̀gã̌ mɔ́. 29 È zɛ̃̀ nəkɔkɔ́lɛ́ yá, Zhã nɔ Yezu ń bàn ń sono, n zɛ̃̀ n wɔ̀: "Nyǐnə Yi pyì-bwɛ̀lɛ́ y è n'ê vùr lũ w yə̀-bəlwàálɛ́ mɔ́. 30 Wɔ́ ńmyɛ̌ yò à y'à zɔ̀m a byili bə̀ lò la tà-kwã n bà, sə ń du àmyɛ́, bə̀ ń jɛ̀rɛ̀ nɛ̀ ń ŋwɛ́nɛ́ nɛ́ mɔ́. 31 E j'à y'à yə̀l ń pár yé, sə àmyɛ́ tú à n'â pɛ nɛ̃̌-shɔ Esərayɛl lyì bí ni, mùnì ga bə lwar ń párá." 32 Zhã kə́ n wɔ̀: "À nɔ Eshirhə náàcɛ̀nɛ́ è shí dɛ̃̌ ǹdə épwèné ta, è n'ê swé ń yó. 33 À y'à yə̀l ń pár yé, sə Yi rí tɛ̀bɛ́ rə̀ twĩ̀ nì b'à zə nɛ̃̌ a pə lyì bí nɛ̃̌-shɔ mɔ́ wò nè: 'Ǹ b'ǎ nə lò Eshirhə náàcɛ̀nɛ́ shí dɛ̃̌ è n'ê swé ń yó. Sə́ lwar bə̀ wɔ́ ńmyɛ̌ ń mà n zə Eshirhə y n pə lyì bí nɛ̃̌-shɔ.' 34 Sə à yírhə́ nɔ mɔ. Rə̀myɛ́ ce, à n'â byili bə̀ ń wɔ́ Yi Byǐ zhə̀n zhə̀nà." 35 È zɛ̃̀ nəkɔkɔ́lɛ́ kə́dò, Zhã yà ń kə́ ń zhǐ gàà, ńmyɛ̌ ǹdə́ ń kwã-lyì bə̀lyè. 36 Ń gə́ nɔ Yezu ń nə́ ń lyɛ̃, n wɔ̀: "Nyǐnə Yi pyì-bwɛ̀lɛ́ yá." 37 Ń kwã-lyì bí bə̀lyè y gə́ nyɛ̀ɛ̀ ń gə́ zɔ̀m nɛ́ mɔ́, bə zhǐr bə tó Yezu ni. 38 Yezu pyìrhí n pwírí bə̀ ŋwɛ́nɛ́ ń kwã nɛ́, n zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Bə̀kɔ́n á n'á pyà?" Bə wɔ̀ mɔ̀: "Rəbyi, yẽ̀ ǹ nə́ ǹ zwɛ̃̀ nɛ́?" (Rəbyi kùr wɔ́: "Yó-cə́bal".) 39 N zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Bànà á lyɛ̃ b'ǎ m'ǎ lwar à gə́ n'â zwɛ̃̀ mə̀gã̌." Bə tó mo bə yí, bə nə ń gə́ nə́ ń zwɛ̃̀ má. È y'à wɔ́ yi-kár bɔ̀l wà, bə já mɛ̃ ń sõ dɛ̃ rɛ́ rə̀myɛ́ də̀dɛ̀nɛ́ yá. 40 Zhã kwã-lyì bí bə̀lyè y bə̀ y'à nyɛ̀ɛ̀ ń gə́ zɔ̀m nɛ́ bə zhǐr bə tó Yezu ni mú, mə̀dù y yà ń wɔ́ Shəmɔ Pyɛɛrɛ da-byǐ Andərɛ. 41 Andərɛ jɛ̀rɛ̀ n vò n nə Shəmɔ n wɔ̀ mɔ̀: "Nə́ nɔ Məshi." (Rə̀ kùr wɔ́: Kristə.) 42 N zə mɔ n vò Yezu sõ. Yezu gə́ nɔ mɔ, n wɔ̀ mɔ̀: "Ǹ yíl Shəmɔ, ǹ da yíl Zhã. Sə bə̀ má byẽ̀ mó bə̀ Kəfaasɛ." (Kəfaasɛ ǹdə́ Pyɛɛrɛ ga kùr wɔ́: "Nə́kulu".) 43 È zɛ̃̀ nəkɔkɔ́lɛ́ yá, Yezu zɛ̃̀ n vò Gəlile tənà y wa, n nə Shilipu, n wɔ̀ mɔ̀: "Bə̌ tó à kùrə̀." 44 Shilipu yà ń wɔ́ cɔ w bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ Betəsəyiidi mú lò, ńmyɛ̌ ǹdə́ Andərɛ ǹdə́ Pyɛɛrɛ ga. 45 Rə̀myɛ́ kwã nɛ́, Shilipu vò n nə Natanayəə, n wɔ̀ mɔ̀: "Nə́ nɔ mɔ̀bɔ́ Muyiisi zɔ̀m ń yò Yi nyə́ né sɛ́bɛ́ rɛ́ wẽ́, Yi nyì-zwennə bé myɛ já zɔ̀m ń yò bə̀ sábá nɛ́ wẽ́ mó. Nyǐ wɔ́ Nazarɛtɛ lyì bal Zhozefu byǐ Yezu." 46 Natanayəə zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "Kɔ̀-twə̌ wɔ̌ è bá shí Nazarɛtɛ?" Shilipu wɔ̀ mɔ̀: "Bà, ǹ yírhə́ bá na." 47 Yezu gə́ nɔ Natanayəə ń bàn ń sõ, n zɛ̃̀ n zɔ̀m ń yò, n wɔ̀: "Nyǐ Esərayɛl lò zhə̀n zhə̀nà. Yǔyǔ yə̀ mə̀ gùlí yé." 48 Natanayəə zɛ̃̀ n bwə̀rh mò n wɔ̀: "Yẽ̀ ǹ nɔ à pár nɛ́?" Yezu wɔ̀ mɔ: "À nɔ mɔ́ épyìlú w kùr wə̀, ǹdə́ Shilipu gwẽ̌ yə̀ twí n byẽ̀ mó yé." 49 Natanayəə zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "Yó-cə́bal, ǹ wɔ́ Yi Byǐ, ń jà ǹ wɔ́ Esərayɛl pyɔ̌." 50 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Wɔ́ à gə́ wò b'à nɔ mɔ́ épyìlú w kùr w mó è ce, ń zwẽ nyí? Nyǐ ǹ yírhə́ bá nə ywẽ̀ nánfwààlɛ̀ dwã nə̀ du kɔ̀bɔ́." 51 N zɛ̃̀ n kə́ n wɔ̀ mɔ̀: "Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: á b'ǎ nə dɛ̃̌ yi rí rə̀ pul, Yi màlɛ́kabá n'ê zɛ̃̀ bə̀ zhə̀l dɛ̃̌ bə̀ k'â swé Numbyíní Byǐ yó."

1 Shilipu ǹdə́ Natanayəə gə́ jǐrh Yezu kwã-lyì mú, è dwã nə̀lyè yùwə̀, kɛ̃-jú y'à ŋwɛ́nɛ́ Gəlile tənà y cɔ òdù wẽ́. Bə̀ n'ê byẽ̀ cɔ w òmyɛ́ bə̀ Kana. Yezu ná yà ń zhə̀l gàà, 2 sə bə̀ y'à byẽ̀ Yezu ǹdə́ ń kwã-lyì bí myɛ bə bə̀ kɛ̃-jú w címsí jàà wà. 3 Sə címsí sɛ̃́ mɔ́ tú mə mwìrì. Yezu ná zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "Bə̀ sɛ̃́ mɔ́ zhɛ̀." 4 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Kɛ̃, è nə wɔ́ ǹmyɛ́ ǹ b'ǎ byili ni? À yi gwẽ̌ yə̀ yí yé." 5 Ń ná zɛ̃̀ n wɔ̀ kɛ̀lɛ́ y tùntùnnə̀ bé ne: "Kɔn dɛ̀bɛ́ ń gə wò bə̀ wɛ̀rhɛ́na, s'á wɛ̀rhɛ́." 6 Nə́kulu nə̀bwándɛ tə̀ldù y'à zhǐ tɛ̃́ gàà, Zhwifubá y'à n'ê ce nɛ̃̌ rə̀ wẽ́ bə̀ m'ê sàm bə̀ jɛ̀sɛ́ ǹdə bə̀ lùl-e-pwírí y gə́ y'à n'ê byili ní. Sə nə̀bwándɛ́ rə̀myɛ́ òdù gakó y'à yú kɔ̀lɔ́ yírhə́ nə̀lyè ráá nə̀tɔ̀. 7 Yezu wɔ̀ kɛ̀lɛ́ y tùntùnnə̀ bé ne: "Tɛ̃́na nɛ̃̌ á ce nə̀bwándɛ́ dɛ̀bɛ́ wẽ́ rə sú." Bə tɛ̃́ nɛ̃̌ mɔ́ bə ce né rə sú pyámm. 8 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Tɛ̃́na èlǎsɛ̃́ á vò á pə mɔ̀bɔ́ ń nə́ ń nyǐ címsí yò mó ne." Bə tɛ̃́ bə vò e pɔ̃. 9 Ń gə́ lə́lá nɛ̃̌ mɔ́ mə̀ jǐrh sɛ̃́ mɔ́, ń yà ń yə̀l sɛ̃́ mɔ́ mə̀myɛ́ mɔ́ gə́ shí mə̀gã̌ yé, sə kɛ̀lɛ́ y tùntùnnə̀ bé byɛ̀bɛ́ bə̀ tɛ̃́ nɛ̃̌ mɔ́ mɔ́ y'à yě sɛ̃́ mɔ́ gə́ shí má, n zɛ̃̀ n byẽ̀ kɛ̃ mɔ́ byal mɔ́, 10 n wɔ̀ mɔ̀: "Lò gakó ya n jɛ̀rɛ̀ n pə sɛ̃́ mɔ́ mɔ̀bɔ́ mə̀ nyɛ̀ dɛ̃́dɛ̃́ mɔ́ lyì bí ni. Bə̀ gə nyɔ̀ mɔ̀ bə súwə́, n zɛ̃̀ n pə bɛ mɔ̀bɔ́ mə̀ bə nyɛ̀ dɛ̃́dɛ̃́ mɔ́. Ǹmyɛ́ zɛ̃̀ ń cə̀r mɔ̀bɔ́ mə̀ nyɛ̀ dɛ̃́dɛ̃́ mɔ́ ń cĩ́ kɔn mé yí èlǎsɛ̃́?" 11 Wɔ́ màmyɔ w òmyɛ́ ò yàl Yezu màmyɔ nã́yóó ń wɛ̀rhɛ́ n mə n byili ń gə́ wɔ́ lò ná-dwí yilə. Ń tó òmyɛ́ dɛnnɛ n byili ń zùwə́. Wɔ́ Gəlile tənà y cɔ w bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ Kana mɔ́ wẽ́ ń wɛ̀rhɛ́ w nɛ́. Ń kwã-lyì bí já zwẽ nyí bə̀ ń wɔ́ Kristə mó. 12 Rə̀myɛ́ kwã nɛ́, ńmyɛ̌ ǹdə́ ń ná ǹdə́ ń nyáná bɛ́ ǹdə́ ń kwã-lyì bí zhǐr bə vò Kapɛrnaɔm, bə wɛ̀rhɛ́ dwã màngɛlɛ́. 13 Zhwifubá címsí bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ Pakɛ y mɔ́ gə́ tú e bwəlse, Yezu zɛ̃̀ n vò Zhərəzalɛm. 14 N yí n nə lyì bə̀ zə nə̀-byərh ǹdə́ pyììsì ǹdə́ épwə̌nse bə̀ jě tɛ̃́ Yi jì y kɔ̀nɔ́ w wa, bə̀ n'ê yè. N nə sə̀byì-lyə́rnə bə̀myɛ jě tɛ̃́ bə̀ n'ê lyə́r bə̀ sə̀byǎ. 15 N zɛ̃̀ n kwè nyínsi n mə n wɛ̀rhɛ́ dànə̀shɔ̀rɔ́, n jì bə̀myɛ́ ǹdə́ bə̀ pyììsí ǹdə́ bə̀ nə̀-byesé gakó n ce pwẽ̀ nè, n cìrh wẽ̀ dé tɛ̀bɛ́ sə̀byì-lyə́rnə bé y'à n'ê lyə́r sə̀byǎ bɛ́ rə̀ yó mó ǹdə́ sə̀byǎ bɛ́ ga n làà tɛ̃́, 16 n zɛ̃̀ n wɔ̀ byɛ̀bɛ́ bə̀ y'à n'ê yè épwə̌nsé mó ne: "Zəna wẽ̀ dé èta mɔ́ á m'á du nyɔ̀nɔ̀. Á bə̀k'á zə à Da kɛ̀lɛ́ y á m'á wɛ̀rhɛ́ ya yé." 17 Rə̀myɛ́ yó, ń kwã-lyì bí zɛ̃̀ bə lyǐrh kɔn dɛ̀bɛ́ rə̀ kɛ̃ Yi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ sɛ́bɛ́ rɛ́ wẽ́ mó. Bə̀ kɛ̃ rə̀ wẽ́ bə wɔ̀: "À só ǹ kɛ̀lɛ́ y dɛ̃́dɛ̃́ Cinu. È sónó w n'ê jí ni ǹdə myǐn ta." 18 Zhwifubá yó-cìnə́ bé zɛ̃̀ bə wɔ̀ mɔ̀: "Wɛ̀rhɛ́ màmyɔ ń byili nə́ba, mùnì nə́ lwar bə̀ ǹ zhe sɔ́má sə́ jì lyì bí." 19 Yezu wɔ̀ bɛ: "Wǔrnə Yi jì y kɛ̀bɛ́, s'á yẽ̌ b'à má ká lù y dwã nə̀tɔ̀ wẽ́ a zhɛ̀." 20 Zhwifubá yó-cìnə́ bé wɔ̀ mɔ̀: "Bə̀ wɛ̀rhɛ́ byinə shə́-èna ǹdə́ nyə̀ldù Yi jì y kɛ̀bɛ́ lú mú yó, ǹmyɛ́ zɛ̃̀ ń wɔ̀ bə̀ ǹ b'ǎ ká lù y ń zhɛ̀ dwã nə̀tɔ̀ wẽ́?" 21 E jà Yi jì y kɛ̀bɛ́ Yezu yà ń nə́ ń zɔ̀m è yò mó, wɔ́ ń yala nɛ́ yò ń yà ń nə́ ń zɔ̀mà. 22 Sə ń gə́ tú n cì n ká n bwìrhì n du cùùrì wẽ́ kwã nɛ́, ń kwã-lyì bí zɛ̃̀ bə ká lyǐrh bə̀ ń yà ń byili rə̀myɛ́. Bə já zwẽ kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ rə̀ kɛ̃ Yi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ sɛ́bɛ́ rɛ́ wẽ́ mó ǹdə́ tɛ̀bɛ́ Yezu yà ń byili mú. 23 Yezu gə́ yà ń ŋwɛ́nɛ́ Zhərəzalɛm nɛ́ Pakɛ y címsí yi ní mú, lyì bí y'à nə mɔ ń nə́ ń wɛ̀rhɛ́ màmyaarhɛ́. Rə̀myɛ́ ce bə̀ nánzhəzhɔ̌ zù mù. 24 Sə ń gə́ yà ń yě bə̀ gakó yé-shò mó ce, ń yà ń bə bə̀ zhə̀n zhe yé. 25 Ń cìcì gə́ yà ń yě kɔn dɛ̀bɛ́ rə̀ ŋwɛ́nɛ́ numbyíní wu w wẽ́ mó ce, ń yà ń tá ń pyà bə̀ lò byili mu ǹ dõ gə́ wɔ́ nɛ́ yé.

1 Farɛzhɛ̃ɛ̃bá lò mə̀dù yà ń ŋwɛ́nɛ́ ń yíl Nəkɔdɛm, e jà ń yà ń ŋwɛ́nɛ́ Zhwifubá yó-cìnə́ bé gùlú w wẽ́. 2 Dɛ̃ rə̀dù, n zɛ̃̀ n bə̀ Yezu sono ǹdə́ cəcɛ̃, n wɔ̀ mɔ̀: "Yó-cə́bal, lò tɛ̀nɛ́ ń wɔ̌ màmyaarhɛ́ tɛ̀bɛ́ ǹ nə́ ǹ wɛ̀rhɛ́ mɔ́ ń la wɔ̀rhɔ́ ǹdə́ Yi gə tɛ̀nɛ́ ǹdə́ rə̀-ná-cí yé. Rə̀myɛ́ ce, nə́ yě bə̀ wɔ́ Yi rə̀ twĩ̀ mú ń bə̀ ǹ nə́ ǹ byili nə́ba rə̀ zɔ̀mɛ̀ rɛ́." 3 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "Zhə̀n zhə̀nà à n'â wə̀l mó: lò mɔ̀bɔ́ bə̀ gə yə̀ mɔ́ lùl dɛ̃̌ lul mó, ǹ tá ǹ la Yi pyɛ̀lɛ̀ rɛ́ nɔ ń nyǐ ǹdə́ ǹ yírhə́ yé." 4 Nəkɔdɛm zɛ̃̀ n bwə̀rh mò n wɔ̀: "Etər bə̀ má tó né bə ká kwɛrhɛ bə lù náncɛ y myɛ? Ń wɔ̌ ń mà n ká n zù ń ná wẽ́, ń ná lù mù kə́dò?" 5 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Zhə̀n zhə̀nà à n'â wə̀l mó: lò mɔ̀bɔ́ bə̀ gə yə̀ mɔ́ lùl nɛ̃̌ ǹdə́ Eshirhə náàcɛ̀nɛ́ wẽ́, ǹ wàr ǹ m'ǎ zù Yi tənà y wẽ́ yé. 6 Lò mɔ̀bɔ́ bə̀ lùl numbyíní jal wẽ́, ǹ wɔ́ numbyíní jal kɔna. Lò mɔ̀bɔ́ bə̀ lùl Eshirhə náàcɛ̀nɛ́ wẽ́, ǹ wɔ́ Eshirhə kɔna. 7 Zɔ̀mɛ̀ rɛ́ à zɔ̀m bə̀ wɔ́ nyɔ́ɔ́ s'á lù dɛ̃̌ lul mó bə̀ká jàr mɔ́ yé. 8 Zho w n'ô ce ò la ò gə́ só má. Ǹ nyɛ̌ ò dweme, ń jà ǹ yə̀l ò gə́ shí má, ǹ yə̀l ò gə́ la má myɛ yé. Kɔn má yə̀ èta ǹdə́ lò mɔ̀bɔ́ bə̀ lùl Eshirhə y wẽ́ mó myɛ." 9 Nəkɔdɛm kə́ n bwə̀rh mò n wɔ̀: "Etər rə̀myɛ́ wɔ̌ rə̀ má tó né rə wɛ̀rhɛ́?" 10 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Ǹmyɛ́ ǹ nə́ ǹ cèrhè Yi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ Esərayɛl lyì bí ni, ń zɛ̃̀ ǹ yə̀l rə̀myɛ́? 11 Zhə̀n zhə̀nà à n'â wə̀l mó: nə́myɛ̌ n'é zɔ̀m kɔn dɛ́ dɛ̀bɛ́ nə́ yě mó. Wɔ́ tɛ̀bɛ́ nə́ nɔ ǹdə́ nə́ yírhə́ mó nə́ r'é byili, e j'ǎ t'á yǎl á zwẽ dɛ̀bɛ́ nə́ r'é byili ába mó yé. 12 À gə n'â zɔ̀m kɔn dɛ̀bɛ́ rə̀ ŋwɛ́nɛ́ cɛ yó mó yò, á zɛ̃̀ á t'á zwẽ nyí. Sə à nə gə zɔ̀m dɛ̀bɛ́ rə̀ ŋwɛ́nɛ́ dɛ̃̌ Arəzana w mɔ́ yò, etər á m'ǎ tó né á zwẽ nyí? 13 È gə də̀ Numbyíní Byǐ mú ń shí Arəzana w n bə̀ mɔ́, lò dõ gwẽ̌ yə̀ Arəzana w zhə̀l yé. 14 "Ǹdə Muyiisi gə́ yà ń zə kã̀mɔ w n zwìrhì dɔm mɔ́ gɔ-elũ èpòlò w wẽ́, n byə́byɛ́lɛ́ mɔ dɔ̌ w nɛ n zhẽ̌ dɛ̃̌ nɛ́, wɔ́ nyɔ́ɔ́ bə̀ bə̀ zhẽ̌ Numbyíní Byǐ myɛ èta, 15 mùnì ga lò mɔ̀bɔ́ gakó ǹ zù mù, sə́ nə nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌." 16 Yi swéné lũ w dɛ̃́dɛ̃́ kɔn mé yí rə twĩ̀ rə̀ byì-dùwə̀ y ò wẽ́, mùnì ga lò mɔ̀bɔ́ gakó ǹ zù mù sə ǹ bə̀ká jé yé, sə́ nə nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌. 17 Yi yə̀ rə̀ Byǐ mú twĩ̀ lũ w wẽ́ bə̀ ń kə́ ò bùrsì n pə w còrhò-tum yé. Rə̀ twĩ̀ mù mùnì ga lũ w lyì bí tó ńmyɛ̌ dɛnnɛ bə nə vwǎrh. 18 Lò mɔ̀bɔ́ ǹ zù mù, bə̀ t'â la ǹ bùrsì kɔ́ bə pɔ̃́ còrhò-tum yé. Sə lò mɔ̀bɔ́ ǹ yə̀ mɔ̀ zwì, ǹ bùrsí kɔ́wá, ǹ m'ǎ nə còrhò-tum, ǹ gə́ yə̀ Yi Byì-dùwə̀ y zwì mú yilə. 19 Pwẽ̀ dé tú lũ w wə, sə lũ w lyì bí só cə-byín dí du pwẽ̀ dé. Wɔ́ rə̀myɛ́ rə̀ ce Yi kɔ́ bə̀ bùrsì, rə̀ la bɛ còrhò-tum pɔ. 20 Lò mɔ̀bɔ́ gakó ń nə́ ń twĩ̀ lwɛlɛ, pwẽ̀ wɔ́ ń súsúlú. Ń yě bə̀, ń gə du pwẽ̀ dé ne, lyì bí má lwar ń lwɛlɛ rɛ́. Rə̀myɛ́ ce ń bə shɛ̀ pwẽ̀ dé ne du yé. 21 Sə lò mɔ̀bɔ́ ń nə́ ń twĩ̀ zhə̀n wẽ́, rə̀-ná-cí nə́ ń dwi pwẽ̀ dé ne, mùnì ga lyì bí lwar pamparɛ̃ɛ̃ bə̀ wɔ́ Yi pùbùlə̀ ń nə́ ń twĩ̀. 22 Rə̀myɛ́ kwã nɛ́, Yezu ǹdə́ ń kwã-lyì bí zhǐr bə vò Zhide tənà y wa. Bə wɛ̀rhɛ́ dwã màngɛlɛ́ gàà, sə ń yà ń nə́ ń pɛ nɛ̃̌-shɔ lyì bí ni. 23 Zhã myɛ yà ń nə́ ń pɛ nɛ̃̌-shɔ. Cə-byǐ èdù y'à ŋwɛ́nɛ́ Səlyim sarh nɛ, bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ Enɔ̃. Nɛ̃̌ y'à ŋwɛ́nɛ́ gàà dɛ̃́dɛ̃́. Wɔ́ rə̀myɛ́ è ce ń yà ń nə́ ń pɛ nɛ̃̌-shɔ lyì bí byɛ̀bɛ́ bə̀ y'à n'ê twí ń sono mó ne gàà. 24 Rə̀myɛ́ yi ní mú, ǹdə́ bə̀ y'à gwẽ̌ yə̀ Zhã byə̀nə́-jù w ce yé. 25 Dɛ̃ rə̀dù, Zhã kwã-lyì bí jàlà ǹdə́ Zhwifu mə̀dù zɛ̃̀ bə̀ n'ê mà nyə̀-pǎr ǹdə́ dwã kɔn dɛ̀bɛ́ lò mə̌ sə n wɛ̀rhɛ́, n mə n kwɛrhɛ ń yò ǹdə́ Yi mú shò-kwã nɛ́. 26 Bə zɛ̃̀ bə vò Zhã sono bə wɔ̀ mɔ̀: "Yó-cə́bal, bal mɔ́ mɔ̀bɔ́ ń yà ń tó mó ń ŋwɛ́nɛ́ Zhɔrdɛ̃ bwǐ y èpákɛ̀, ǹ yà ǹ zɔ̀m ń yò ǹdə́ nə́ba mɔ́, ńmyɛ nə́ ń pɛ nɛ̃̌-shɔ lyì bí ni èlǎsɛ̃́, sə lyì bí gakó n'ê zhə̀l ń sono." 27 Zhã zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Lò wàr ń mà n nə kɔn ǹdə́ è gə də̀ Yi rə̀ pɔ mɔ rɛ yé. 28 Á cìcì yě b'à byili ába pamparɛ̃ɛ̃ b'è də̀ àmyɛ́ à wɔ́ Kristə mó yé. Wɔ́ twĩ́ bə̀ twĩ̀ nì a tó ń yé a bà. 29 Mɔ̀bɔ́ ń jú kɛ̃ mɔ́ mɔ́, wɔ́ ńmyɛ̌ ń wɔ́ ń byal mɔ́, sə kɛ̃ mɔ́ byal mɔ́ dɔwa mɔ́ wɔ́ zhí ń zhǐ ń dɔwa mɔ́ sarh nɛ, ń nə́ ń cili ń zɔ̀mà nɛ́. Sə ń gə nyɛ̀ɛ̀ ń cəl, ń wu nyɛ̀. Èta myɛ, tɛ̀bɛ́ wɔ́ àmyɛ́ wu-nyɔ̃̀ námpúm. 30 Wɔ́ ńmyɛ̌ yil lé rə̀ mə̌ sə rə du, sə àmyɛ́ nyǎn dɛ́ kwɛ́nɛ́ tɛ̃́." 31 Mɔ̀bɔ́ ń shí dɛ̃̌ yi w n bə̀ mɔ́ du lyì bí gakó, sə mɔ̀bɔ́ ń shí cɛ y shó w wẽ́ mó, wɔ́ cɛ y lò, ń nə́ ń zɔ̀m wẽ̀ dé tɛ̀bɛ́ rə̀ ŋwɛ́nɛ́ cɛ yó mó yò. Mɔ̀bɔ́ ń shí dɛ̃̌ Arəzana w mɔ́ du bə̀ gakó. 32 Ń nə́ ń byili kɔn dɛ̀bɛ́ ń nɔ ǹdə́ ń yírhə́ ǹdə́ tɛ̀bɛ́ ń nyɛ̀ɛ̀ ǹdə́ ń zhã̌ mɔ́, sə lò lò bə shɛ̀ zhə̀n dɛ́ ń nə́ ń byili mú zõ yé. 33 Sə lò mɔ̀bɔ́ ǹ shɛ̀nɛ́ ń zwẽ zhə̀n dɛ́ ń nə́ ń byili mú, ǹ lwar pamparɛ̃ɛ̃ bə̀ Yi wɔ́ zhə̀n cə́bal. 34 Yi n'ê ce mɔ̀bɔ́ rə̀ twĩ̀ mú sú ǹdə́ rə̀ Eshirhə yə́. Rə̀myɛ́ ce, zɔ̀mà nɛ́ nyɛ̀bɛ́ ń nə́ ń zɔ̀m mɔ́ wɔ́ rə̀myɛ́ nyə̀ná. 35 Da mɔ́ só ń Byǐ mú, n kwè kɔn gakó n ce ń jɔ̃̀ wà. 36 Lò mɔ̀bɔ́ ń zù Byǐ mú, rə̀-ná-cí zhe nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌. Sə lò mɔ̀bɔ́ ń yə̀ mɔ̀ zwì, rə̀-ná-cí tá ń la nyǔ mú zal yé. Yi lyim dí bá mɛ̃ ń yó wə.

1 Yezu lwar bə̀ Farɛzhɛ̃ɛ̃bá nyɛ̀ɛ̀ bə̀ ń nə́ ń nɛ kwã-lyì ń pɛ bɛ nɛ̃̌-shɔ du Zhã. 2 (È gə wɔ́ zhə̀n wál yilə, Yezu cìcì yà ń tá ń pɛ nɛ̃̌-shɔ yé. Wɔ́ ń kwã-lyì bí bə̀ y'à n'ê pɛ.) 3 Yezu zɛ̃̀ n zhǐr Zhide tənà y wa, n kə́ ń la Gəlile, 4 e jà Gəlile sɔ́má y y'à n'ê tó Samarɛ tənà y wa. 5 N yí Samarɛ cɔ òdù bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ Səkaarɛ. Cɔ w òmyɛ́ mɔ́ ŋwɛ́nɛ́ cɛ y Zhakɔɔbɛ yà ń pɔ ń byǐ Zhozefu ni mú yala nɛ. 6 Zhakɔɔbɛ zhìlí y y'à ŋwɛ́nɛ́ gàà. Yezu gə́ zhə̀l zhə̀l n lyɛ̀ɛ̀, n yí ń jě zhìlí y nyí ni ń nə́ ń shìrhə́. È y'à wɔ́ nə̀nyɔ́nɔ́ cəcəl. 7 Samarɛ lyì kɛ̃ mə̀dù zɛ̃̀ n bə̀ zhìlí y yó, ń la nɛ̃̌ tã́ɔ̃́. Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "À n'â lwə̀l nɛ̃̌ à la nyɔ́." 8 (Ń kwã-lyì bí y'à lyɛ̃ bə vò cɔ w wa, bə̀ la kùjú yǒ.) 9 Kɛ̃ mɔ́ wɔ̀ mɔ̀: "Etər ǹmyɛ́ Zhwifu, ń zɛ̃̀ ǹ nə́ ǹ lwə̀l nɛ̃̌ àmyɛ́ Samarɛ lyì kɛ̃ nɛ ǹ la nyɔ́?" (Zhwifubá ǹdə́ Samarɛ lyì bí y'à t'â ce dwã nɛ́ yé. Wɔ́ rə̀myɛ́ è ce kɛ̃ mɔ́ wɔ̀ èta.) 10 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Ǹ gə yà ǹ yě pɛnɛ́ kɛ̌ ná-dwí yil Yi n'ê yǎl rə pɔ̃́, ń jà ǹ yě lò mó mɔ̀bɔ́ ń nə́ ń lwə̀l mó nɛ̃̌ mɔ́ ń la nyɔ́ mɔ́ párá, wɔ́ ǹmyɛ́ ǹ yà ǹ b'ǎ lwə̀l mò nɛ̃̌, sə ń yà ń bà n pɔ̃́ nɛ̃̌ mɔ̀bɔ́ mə̀ n'ê pɛ nyǔ." 11 Kɛ̃ mɔ́ zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "Yó-cə́bal, ǹ bə kɔ̌-zwã̌ zhe yé, zhìlí y j'à lyìmə̀. Yẽ̀ ǹ b'ǎ nə nɛ̃̌ mɔ́ mə̀ n'ê pɛ nyǔ mú ní? 12 Nə́ da Zhakɔɔbɛ ń pɔ nə́ba zhìlí y kɛ̀bɛ́, ń cìcì nyɔ̀ è nɛ̃̌. Ń byǎ bɛ́ ǹdə́ ń vwàmá nɛ́ myɛ nyɔ̀ è nɛ̃̌. Ǹ nə́ ǹ bùl bə̀ ǹ du mu nà?" 13 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Lò mɔ̀bɔ́ gakó ǹ nyɔ̀ nɛ̃̌ mɔ́ mɔ̀bɔ́, nə̀nyɛ̀lsɛ̀ gwẽ̌ la mɔ́ zal. 14 Sə lò mɔ̀bɔ́ ǹ nyɔ̀ nɛ̃̌ mɔ́ mɔ̀bɔ́ àmyɛ́ la mɔ́ pɔ mɔ́, nə̀nyɛ̀lsɛ̀ k'ê t'â la mɔ́ zal gaga yé. Nɛ̃̌ mɔ́ mɔ̀bɔ́ à la mɔ́ pɔ mɔ́ bá jǐrh nə̀-bùlì è n'ê bùl ǹ wẽ́, sə nə̀-bùlì y èmyɛ́ bá ce ń zə nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌." 15 Kɛ̃ mɔ́ zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "Yó-cə́bal, pɛ̃ nɛ̃̌ mɔ́ mə̀myɛ́, mùnì ga nə̀nyɛ̀lsɛ̀ bə̀ká ké zə nɛ, a bə̀ a tɛ̃́ nɛ̃̌ nyɔ̀nɔ̀ kə́dò yé." 16 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Zhəl ń byẽ̀ ǹ byal mɔ́ á bə̀ nyɔ̀nɔ̀." 17 Kɛ̃ mɔ́ wɔ̀ mɔ̀: "À bə byal zhe yé." Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Ǹ zhe bwìrì ń bə́ wɔ̀ bə̀ ǹ bə byal zhe yé. 18 Ǹ jú byə́nə́ bə̀nu, sə mɔ̀bɔ́ ǹ ŋwɛ́nɛ́ ń sõ èlǎsɛ̃́ mɔ́ myɛ də̀ ǹmyɛ́ byal yé. Ǹ zɔ̀m zhə̀nà." 19 Kɛ̃ mɔ́ zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "Yó-cə́bal, à yě èlǎsɛ̃́ bə̀ ǹ wɔ́ Yi nyì-zwennə. 20 Nə́ dabá y'à n'ê cèrhé Yi pyɔ̀ w kɔ̀bɔ́ yó, sə ámyɛ̌ Zhwifubá n'á wə̀l bə̀ wɔ́ Zhərəzalɛm nɛ́ bə̀ mə̌ sə bə cèrhé Yi ní." 21 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Lwar bə̀ dɛ̃ ŋwɛ́nɛ́ rə̀ bànà, è k'ê t'â la yál pyɔ̀ w kɔ̀bɔ́ yó ráá Zhərəzalɛm nɛ́ á mə̌ s'á cèrhé Da mɔ́ nɛ́ yé. 22 Ámyɛ̌ Samarɛ lyì bí n'á cèrhé mɔ̀bɔ́ á yə̀l ń párá, sə nə́myɛ̌ Zhwifubá n'é cèrhé mɔ̀bɔ́ nə́ yě ń párá, bə̀ wɔ́ Zhwifubá dɛnnɛ Yi tó né rə byili bə̀ rə̀ má vwǎrh numbyínə́ bé. 23 Sə kɔn bwəlse, rə̀ gaga mɔ́ yúwə́, lyì byɛ̀bɛ́ bə̀ n'ê cèrhé Da mɔ́ zhə̀n zhə̀n mɔ́, bá cèrhé mo bə̀ wun wẽ́ ǹdə́ Eshirhə náàcɛ̀nɛ́ jàn, sə bə cèrhé mo ǹdə Byǐ mú gə́ byili ní. Lwarna bə̀ Da mɔ́ wɔ́ lyì bí byɛ̀bɛ́ bə̀ n'ê cèrhé mo èta mɔ́ dwí rí ń nə́ ń yàlá. 24 Yi wɔ́ Eshirhə; byɛ̀bɛ́ bə̀ n'ê cèrhé re mó mə̌ sə bə cèrhé re bə̀ wun wẽ́ ǹdə́ Eshirhə náàcɛ̀nɛ́ jàn, sə bə cèrhé re ǹdə Byǐ mú gə́ byili ní." 25 Kɛ̃ mɔ́ wɔ̀ mɔ̀: "À yě bə̀ Məshi bànà. (Məshi kùr wɔ́: Kristə.) Ńmyɛ̌ gə túwə́, ń mà n byili nə́ba kɔn gakó." 26 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Wɔ́ àmyɛ́ mɔ̀bɔ́ à n'â zɔ̀m ǹdə́ mɔ́ mɔ́ à wɔ́ Məshi mú." 27 Rə̀myɛ́ yó, Yezu kwã-lyì bí zɛ̃̀ bə bà. Bə̀ gə́ nɔ mɔ ń nə́ ń zɔ̀m ǹdə́ kɛ̃ mɔ́, kɔn jàr bɛ̀, sə lò lò yə̀ mə̀ bwə̀rh bə̀ wɔ́ byè ń nə́ ń yàlá, ráá bə̀kɔ́n yil ń nə́ ń zɔ̀m ǹdə́ kɛ̃ mɔ́ yé. 28 Rə̀myɛ́ yó, kɛ̃ mɔ́ zhǐr n yẽ̌ ń kɔ̀lɔ́ w nɛ, n vò cɔ w wa, n wɔ̀ lyì bí ni: 29 "Bànà á nyǐ lò ń byili ni kɔn dɛ̀bɛ́ gakó à wɛ̀rhɛ́. È gə è də̀ ńmyɛ̌ ń wɔ́ Kristə mó?" 30 Lyì bí shí cɔ w wa, bə du bə vò Yezu sono. 31 Rə̀myɛ́ yi ní, ń kwã-lyì bí zɛ̃̀ bə̀ n'ê lwə̀l mò bə̀ zhe: "Yó-cə́bal, jí kùjú wə́." 32 N zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "À zhe kùjú à n'â jí, ámyɛ̌ yə̀l kùjú kɔ̌ ná-dwí yil yé." 33 Ń kwã-lyì bí zɛ̃̀ bə̀ n'ê zɔ̀m ǹdə́ dwã bə̀ zhe: "Lò gə ń yə̀ kùjú zə n bə̀ n pɔ̃ n jí?" 34 Yezu wɔ̀ bɛ: "À kùjú w wɔ́ a wɛ̀rhɛ́ mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ nì mú pùbùlə̀, sá twĩ̀ tum dí tɛ̀bɛ́ ń twĩ̀ nì rə̀ yil mó a báásɛ. 35 Á cìcì t'á wə̀l bə̀ nyɔ̀nɔ̀ ǹdə́ cànsɛ̀ sə̀na ǹdə́ jòró w yúwə́? Sə àmyɛ́ n'â wə̀l ába: kwẽ̌nə á nyǐ cɛsɛ́. Sə̀ jíjí rí byìlə̀, rə̀ yú jə̌r. 36 Jə̀rnə̀ mó la ń kwǎndɛ zõ èlǎsɛ̃́. Ń mà n pwà jíjí-byǎ bɛ́ n ce bə nə nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌. Èta, twã́-dùrnə̀ mó ǹdə́ jə̀rnə̀ mó ga bá tó dwã bə nə wu-nyɔ̃̀. 37 Səswalá èdù ŋwɛ́nɛ́ è yá wɔ̀: 'Mə̀dù ya n dù, ń dõ bə̀ n jə̀r.' Səswalá y èmyɛ́ wɔ́ zhə̀nà. 38 À twĩ̀ ába, á vò á jə̀r dɛ̀bɛ́ á yə̀ twĩ̀ á nwɛ̀nɛ̀ rə̀ yil mó. Lyì dwã twĩ̀ bə nwɛ̀nɛ̀, ámyɛ̌ zɛ̃̀ á tó bə̀myɛ́ nɔ̀nɔ̀ w dɛnnɛ á na." 39 Samarɛ cɔ w òmyɛ́ lyì nánzhəzhɔ̌ zù Yezu, kɛ̃ mɔ́ gə́ byili zhə̀n n wɔ̀: "Ń byili ni kɔn dɛ̀bɛ́ gakó à wɛ̀rhɛ́." 40 Wɔ́ rə̀myɛ́ è ce, bə̀ gə́ tú Yezu sono, bə zɛ̃̀ bə̀ n'ê lwə̀l mò bə̀ ń mɛ̃ bə̀ sono. N shɛ̀nɛ́ n zɔ̃̀ gàà dwã nə̀lyè. 41 Lyì dwã nánzhəzhɔ̌ cili ń cìcì zɔ̀mà nɛ́, bə̀myɛ zù mù. 42 Bə zɛ̃̀ bə̀ n'ê wə̀l kɛ̃ mɔ́ nɛ: "È k'ê də̀ ǹmyɛ́ zɔ̀mà nɛ́ dúdú nə̀ ce nə́ zù mù yé. Nə́ cìcì cili ń zɔ̀mà nɛ́, sə nə́ lwar bə̀ mɔ̀bɔ́ wɔ́ lũ w Zwennə zhə̀n zhə̀nà." 43 Dwã nə̀lyè rə̀myɛ́ kwã nɛ́, Yezu zhǐr gàà n vò Gəlile tənà y wa. 44 Ń cìcì yà ń byili bə̀ Yi nyì-zwennə tá ń nɛ còrhó ń da-dǒ w yé. 45 Gəlile lyì bí gə́ y'à zhə̀l Zhərəzalɛm Pakɛ y címsí, bə nə kɔn dɛ̀bɛ́ ń wɛ̀rhɛ́ gàà címsí yù w mú ce, ń gə́ yú bə̀ tənà y wa, bə̀ zwẽ mo náàcɛ̀nɛ́. 46 Rə̀myɛ́ kwã nɛ́, n kə́ n vò Gəlile cɔ w bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ Kana, ń gə́ yà ń ce nɛ̃̌ mɔ́ jǐrh sɛ̃́ mə̀gã̌ mɔ́. Pyɔ̌ kwã lyì-fɔ̀lɔ̀ òdù y'à ŋwɛ́nɛ́ gàà, ò byǐ bə jàn zhe Kapɛrnaɔm nɛ́. 47 Pyɔ̌ kwã-lò mó gə́ nyɛ̀ɛ̀ bə̀ Yezu shí Zhide n bə̀ Gəlile, n zɛ̃̀ n vò ń sono, n lwə̀l mò bə̀ ń bə̀ n wárh ń byǐ mú, nyǐ ń nə́ ń yǎl n cì. 48 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "Á yírhə́ gə yə̀ màmyar ǹdə́ zhə̀n byilu tumə né nɛ, á t'á yǎl á zwẽ nyí yé!" 49 Pyɔ̌ kwã-lò mó wɔ̀ mɔ̀: "Yó-cə́bal, bə̀ ǹdə́ à bə̀sɔ́bwɛ̀lɛ́ y gwẽ̌ yə̀ cì yé!" 50 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "Zhəl jè. Ǹ byǐ mú wárh." Bal mɔ́ zwẽ Yezu zɔ̀mɛ̀ rɛ́, n zhǐr ń la jè. 51 Ń gə́ zhǐr ń la jè yi ní, ń kɛ̀lɛ́ y tùntùnnə̀ bé dùr bə jəl mo sɔ́má yó bə wɔ̀ mɔ̀: "Ǹ byǐ mú wárh." 52 N zɛ̃̀ n bwə̀rh bè bə̀ wɔ́ dǒ yi ní cìcì ń wárh? Bə wɔ̀ mɔ̀ bə̀ wɔ́ də̀lànɛ̀ yi-kár bɔ̀l wà. 53 Da mɔ́ já n pwírí wɔ́ rə̀myɛ́ yi ní cìcì Yezu yà ń wò mò bə̀ ń zhəl jè, bə̀ nyǐ ń byǐ mú wárh mɔ́. Ńmyɛ̌ ǹdə́ ń kɛ̀lɛ́ y lyì bí gakó já zù Yezu. 54 Wɔ́ màmyɔ w òmyɛ́ ò wɔ́ Yezu màmyar rə̀lyè nyɔ̃̌ w ń wɛ̀rhɛ́ Gəlile né, n mə n byili ń gə́ wɔ́ lò ná-dwí yilə. È yàl ń gə́ ká n shí Zhide n bə̀ Gəlile mó yó.

1 Rə̀myɛ́ kwã nɛ́, Zhwifubá címsi èdù y'à ŋwɛ́nɛ́. Yezu zɛ̃̀ n vò Zhərəzalɛm. 2 Póló òdù y'à ŋwɛ́nɛ́ bwə̀rə̀ y kɛ̀bɛ́ bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ "Pyììsì bwə̀rə̀" mó səta. Bə̀ y'à n'ê byẽ̀ póló w òmyɛ́ mɔ́ ǹdə́ ebərə́ bə̀ Bɛzata. Kwə̀ə́rhe rə̀nu y'à zhǐ ò sarh nɛ. 3 Nə̀bwànà nánzhəzhɔ̌ y'à pyě kwə̀ə́rhé wə. È y'à wɔ́ lyìlyə̌r, ǹdə́ lyì byɛ̀bɛ́ bə̀ n'ê twi cə́, ǹdə́ gwànsɛ̀. ((Bə̀ n'ê dɛ̃̀ nɛ̃̌ mɔ́ gə tú mə̀ la dom. 4 Twər nánzhəzhɔ̌ Yi màlɛ́ka èdù y'à n'ê swé póló w nɛ̃̌ mɔ́ wẽ́, è n'ê dom mo, sə è gə tú è n'ê dom nɛ̃̌ mɔ́ yi ní, nə̀bwɛ̃̀ mɔ̀bɔ́ ń jɛ̀rɛ̀ ń dõ n zù mə̀ wẽ́, ńmyɛ̌ mɔ́ ya n wárh.)) 5 Bal mə̀dù yà ń ŋwɛ́nɛ́ gàà, címí èdù y'à zhe mo kɔn yú byinə shə́-ètɔ̀ ǹdə́ lyɛlɛ. 6 Yezu gə́ nɔ mɔ ń pyě tɛ̃́, n já n lwar bə̀ címí y gə́ zhe mo èta mɔ́ dɛnɛ dɛ̃́dɛ̃́, n zɛ̃̀ n bwə̀rh mò n wɔ̀: "Ǹ nə́ ǹ yǎl ń nə bəsàzùlí?" 7 Nə̀bwɛ̃̀ mɔ́ wɔ̀ mɔ̀: "Yó-cə́bal, nɛ̃̌ mɔ́ gə tú mə̀ n'ê domə, à bə lò zhe ń nə́ ń sɛ̃ nɛ a zwì póló w wẽ́ yé. À gə la zú gakó, ǹdə́ lò dõ jɛ̀rɛ̀ nɛ̀ n zù." 8 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Zɛ̃̀ dɛ̃̌ ń kwè ǹ pyònò w ń vò." 9 Bal mɔ́ já n wárh, n zɛ̃̀ n kwè ń pyònò w ń nə́ ń zhə̀lə̀. E j'à y'à wɔ́ shìrhə́ dɛ̃ yùwə̀. 10 Rə̀myɛ́ ce Zhwifubá yó-cìnə́ bé zɛ̃̀ bə wɔ̀ bal mɔ́ nɛ: "Zà wɔ́ shìrhə́ dɛ̃, ǹ bə mə̌ sə́ zhĩ ǹ pyònò w yé." 11 Bal mɔ́ zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Wɔ́ mɔ̀bɔ́ ń wárh nɛ mɔ́ ń wò nè b'à kwě à pyònò w a vò." 12 Bə zɛ̃̀ bə bwə̀rh mò bə wɔ̀: "Mɔ̌ lò ń wò bə̀ ǹ kwě ǹ pyònò w ń vò?" 13 Lyì bí y'à já gàà dɛ̃́dɛ̃́, Yezu já n zhǐr n zù bə̀ wẽ́ n lyɛ̃. Rə̀myɛ́ ce mɔ̀bɔ́ ń wárh mɔ́ yə̀ lwar lò ná-dwí yil ń wárh mɔ yé. 14 Rə̀myɛ́ kwã nɛ́, Yezu zhə̀l n nə mɔ Yi jì y kɔ̀nɔ́ w wa, n wɔ̀ mɔ̀: "Nyìwé, ǹ wárh. Sə dɛ̃̌ ǹ cìnə̀, ǹ bə̀ká kə́ wɛ̀rhɛ́ yə̀-bəlɔ̀lɔ́, mùnì ga ǹ kə́ ǹ bə̀ zwini nɛ rə̀myɛ k'ê du tɛ̀bɛ́ yé." 15 Bal mɔ́ zhǐr n vò n wɔ̀ Zhwifubá yó-cìnə́ bé ne, bə̀ wɔ́ Yezu ń wárh mɔ. 16 Bə zɛ̃̀ bə̀ n'ê pyà Yezu bə̀ la nɔ̀nɔ̀, ń gə́ twĩ̀ tum dí rə̀myɛ́ shìrhə́ dɛ̃ rɛ́ yù w mú yilə. 17 Rə̀myɛ́ yó, Yezu wɔ̀ bɛ: "À Da nə́ ń twĩ̀ twéé twéé, sə àmyɛ n'â twĩ̀." 18 Ń gə́ wò èta, bə zɛ̃̀ bə kwɛrhɛ bə̀ n'ê pyà ń gu, ń gə́ wɛ̀rhɛ́ kɔn dɛ̀bɛ́ lò bə sɔ́má zhe ń wɛ̀rhɛ́ shìrhə́ dɛ̃ rɛ́ yù w mú; kɔn súlí myɛ, ń gə́ byẽ̀ Yi bə̀ ń Da, n mə n zə ń cìn n mɛrhɛ Yi mú yilə. 19 Yezu zɛ̃̀ n kə́ n wɔ̀ bɛ: "Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: Byǐ mú wàr ń mà n wɛ̀rhɛ́ kɔn ǹdə́ ń sə̀pwà jàn yé, sə wɔ́ kɔn dɛ̀bɛ́ ń nɔ ǹdə́ ń Da mɔ́ nə́ ń wɛ̀rhɛ́ mɔ́, wɔ́ rə̀myɛ́ ńmyɛ nə́ ń wɛ̀rhɛ́. 20 Da mɔ́ só ń Byǐ mú, ń nə́ ń byili mu kɔn dɛ̀bɛ́ gakó ń nə́ ń wɛ̀rhɛ́ mɔ́, sə ń mà n byili mu tùm-fwààlɛ̀ n wɛ̀rhɛ́, nə̀myɛ k'ê du nyɛ̀bɛ́, sə nə̀ má jàr ába. 21 Ǹdə Da mɔ́ gə́ nə́ ń bwìrhì byɛ̀bɛ́ bə̀ cù mú n ká n pə bɛ nyǔ ní, èta Byǐ mú myɛ nə́ ń pɛ nyǔ byɛ̀bɛ́ ń nə́ ń yǎl n pə mɔ́ nɛ. 22 Da mɔ́ tá ń bùr lò mə̀dù ga bùrsì yé. Ń pɔ ń ŋwɔ̀nɔ́ w gakó Byǐ mú ni bə̀ ń bǔr lyì bí gakó bùrsí, 23 mùnì bə̀ gakó nyɛ̀ Byǐ mú ǹdə bə̀ gə́ n'ê nyàm Da mɔ́ nɛ́. Lò mɔ̀bɔ́ ń tá ń nyàm Byǐ mú, rə̀-ná-cí tá ń nyàm Da mɔ́ ń twĩ̀ mù mú myɛ yé. 24 "Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: lò mɔ̀bɔ́ ǹ nə́ ǹ cili à zɔ̀mà nɛ́, ń j'ǎ zhí mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ nì mú ni, ǹ zhe nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌. Ǹ tá ǹ la còrhò-tum nɔ yé. Ǹ tó cu wẽ́ ń lyɛ̃ ń zù nyǔ wẽ́. 25 Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: dɛ̃ ŋwɛ́nɛ́ rə̀ bànà, rə̀ gaga mɔ́ yúwə́, byɛ̀bɛ́ bə̀ cù mú má nyɛ̀ɛ̀ Yi Byǐ mú cəl, sə byɛ̀bɛ́ bə̀ la rɛ cilu mú bá zə nyǔ. 26 Ǹdə Da mɔ́ gə́ nə́ ń pɛ nyǔ ní, èta ń ce Byǐ mú myɛ nə́ ń pɛ nyǔ. 27 Ń pɔ mɔ nyí bə̀ ń bǔr bùrsì, ń gə́ wɔ́ Numbyíní Byǐ yilə. 28 Rə̀myɛ́ bə̀ká jàr ába yé. Dɛ̃ bànà, sə rə̀myɛ́ yó, byɛ̀bɛ́ bə̀ ŋwɛ́nɛ́ lú-bɔ̀là wẽ́ mó bá nyɛ̀ɛ̀ ń cəl, 29 sə bə̀ má du pwẽ̀ nè. Byɛ̀bɛ́ bə̀ twĩ̀ cɛ̀nɛ̀ mɔ́ má bwìrhì bə zə nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌. Byɛ̀bɛ́ bə̀ twĩ̀ lwɛlɛ mɔ́ myɛ bá bwìrhì, bə nə còrhò-tum. 30 "À wàr kaka à la wɔ̀rhɔ́ ǹdə́ à sə̀pwà jàn yé. À n'â kɛ́ bùrsí ǹdə à Da gə́ byili ni ní. À t'â pyà à sə̀pwà pùbùlə̀ wɔ̀rhɔ́ yé. Wɔ́ mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ nì mú pùbùlə̀ wɔ̀rhɔ́ à n'â pyà. Rə̀myɛ́ ce, à bùrsí wɔ́ cángá." 31 Yezu súlí n wɔ̀: "À gə n'â byili zhə̀n à cìcì shò-kwã nɛ́, à byilu mú bə kùr zhe yé. 32 Lò dõ ń nə́ ń byili zhə̀n à shò-kwã nɛ́, sə à yě bə̀ zhə̀n dɛ́ ń nə́ ń byili à shò-kwã nɛ́ mɔ́ wɔ́ zhə̀n cìcì. 33 Á twĩ̀ bə vò Zhã sõ, sə ń byili zhə̀n dɛ́. 34 Àmyɛ́ bə numbyíní zhə̀n byilu tum zhe yé. À n'â wə̀l rə̀myɛ́ gakó mùnì ga á nə vwǎrh. 35 "Zhã yà ń wɔ́ ǹdə pàntɛ́mɛ́ ta bə̀ juwə, è pwẽ̀ dé yə̌r. Á shɛ̀nɛ́ á fùù námpɔ́lɛ́ ǹdə́ wu-nyɔ̃̀ ń pwẽ̀ dé wə. 36 Sə àmyɛ́ zhe zhə̀n-kɔn rə̀ du Zhã nyǎn dɛ́. Wɔ́ tumə né nyɛ̀bɛ́ à Da pɔ nɛ b'à twĩ̌, a zɛ̃̀ à n'â twĩ̀ nì mú, nə̀ n'ê byili bə̀ wɔ́ à Da ń twĩ̀ nì. 37 Ńmyɛ̌ ń twĩ̀ nì, sə wɔ́ ń cìcì ń nə́ ń byili zhə̀n à shò-kwã nɛ́, sə á gwẽ̌ yə̀ ń cəl lé nyɛ̀ɛ̀ gaga yé. Á gwẽ̌ yə̀ mɔ nɛ ǹd'á yírhə́ gaga yé. 38 Á gə́ t'á zwẽ mɔ̀bɔ́ Yi twĩ̀ n bə̀ mɔ́ nyí ni mú ce, á t'á cĩ́ rə̀ zɔ̀mà nɛ́ á wẽ́ yé. 39 Á n'á kàrmə̀ Yi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ sɛ́bɛ́ rɛ́ náàcɛ̀nɛ́, á n'á bùl b'ǎ m'ǎ nə nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌ rə̀ wẽ́. Zhə̀n myɛ, wɔ́ rə̀myɛ́ rə̀ n'ê zɔ̀m à yò. 40 Á j'ǎ t'á yǎl á bə̀ à sõ, mùnì ga á nə nyǔ mú yé. 41 "Numbyínə́ bé còrhó w t'â wɛ̀rhɛ́ nɛ kaka yé. 42 À yě á gə́ nyɛ̌ nɛ́. À yě b'ǎ bə Yi só yé. 43 Àmyɛ́ tú à Da yil yilə, sə á yə̀ nɛ zwẽ yé. Sə lò dõ gə tú ń sə̀pwà yil yilə, á m'ǎ zwẽ rə̀-ná-cí. 44 Ámyɛ̌ n'á pyà còrhó dwã sono, á zɛ̃̀ á t'á pyà còrhó Yi rí rə̀ bə dõ zhe mó sono yé. Etər á m'ǎ tó né á zwẽ nyí? 45 "Á bə̀k'á bù bə̀ wɔ́ àmyɛ́ à má cĩ́ yò á yó w à Da yé né yé. Wɔ́ Muyiisi mú mɔ̀bɔ́ á zhí mú cìcì ń mà n cĩ́ yò á yó wə. 46 Á gə y'ǎ zwẽ Muyiisi zɔ̀mà nɛ́, á y'ǎ b'ǎ zwẽ àmyɛ nyə̀ná nɛ́ zhə̀nà, bə̀ wɔ́ àmyɛ́ yò ń zɔ̀m ń sábá nɛ́ wẽ́. 47 Sə á t'á zwẽ zɔ̀mà nɛ́ nyɛ̀bɛ́ ń kɛ̃ mɔ́ yé. Etər á m'ǎ tó né á zwẽ àmyɛ́ zɔ̀mà nɛ́?"

1 Rə̀myɛ́ kwã nɛ́, Yezu zhǐr n vò Gəlile mwə̃́ y bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ Təbɛrəyaadɛ mɔ́ èpákɛ̀. 2 Lyì bí gə́ y'à n'ê nɛ màmyaarhɛ́ tɛ̀bɛ́ ń yà ń nə́ ń wɛ̀rhɛ́ ń mə́ ń wárh nə̀bwànà bɛ́ mɔ́ ce, bə du nánzhəzhɔ̌ bə twèlé mo. 3 Ńmyɛ̌ ǹdə́ ń kwã-lyì bí zɛ̃̀ bə jì pyɔ̀ òdù yó, bə jòm tɛ̃́ gàà. 4 E jà Zhwifubá címsí bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ Pakɛ mɔ́ y'à bwəlse. 5 Ń kwẽ̌ ń la nyǔ, n pwírí lyì nánzhəzhɔ̌ bə̀ bàn ń sono, n zɛ̃̀ n bwə̀rh Shilipu n wɔ̀: "Yẽ̀ nə́ b'ǎ nə kùjú ní nə́ yè nə́ pə lyì bí byɛ̀bɛ́ gakó ne bə jí?" 6 Yezu yà ń nə́ ń bwə̀rh Shilipu èta, ń la mə n lwar ń wu. Ń cìcì jà ń yà ń yě ń gə́ la nɛ́ wɔ̀rhɔ́. 7 Shilipu wɔ̀ mɔ̀: "Bá nə́ gə kwè dwã zwã̌-àlyè tum wársɛ nə́ m'é yè kùjú myɛ, ò t'â la yú lò gakó nə námpɔ́lɛ́ myɛ cìcì yé." 8 Ń kwã-lò dõ ń yíl Andərɛ, Shəmɔ Pyɛɛrɛ da-byǐ, ńmyɛ̌ mɔ́ zɛ̃̀ n wɔ̀: 9 "Bə̀sɔ́bwɛ̀lɛ́ èdù zə búúri rə̀nu ǹdə́ émɔ̌rh sə̀lyè è ŋwɛ́nɛ́ nyɔ̀nɔ̀, sə rə̀myɛ́ nə zhe lyì-zhɔ̌ w kɔ̀bɔ́ yàlà?" 10 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀: "Cenə lyì bí gakó jòm tɛ̃́." E jà gɔ y'à já jàà y èmyɛ́ wa. Lyì bí jòm tɛ̃́, sə bala bɛ́ dúdú y'à yú nunə mɔ̀ɔ̀rhɛ̀ rə̀nu. 11 N zɛ̃̀ n kwè búúrí, n ce Yi nə̀báná, n zə rɛ n tə̀ lyì bí byɛ̀bɛ́ bə̀ y'à jě tɛ̃́ mɔ́. N kwè émɔ̌sɛ́ myɛ n mə n tə̀ bɛ. Lò gakó nə n jí ǹdə ń gə́ nə́ ń yǎl nɛ́. 12 Bə̀ gə́ jú bə sú, n zɛ̃̀ n wɔ̀ ń kwã-lyì bí ni: "Pwǎna yəywaalɛ́ rə̀ dàl mɔ́, mùnì kaka bə̀ká jé yé." 13 Bə pwà búúrí rə̀nu y lyì bí jú mú yəywaalɛ́ rə̀ dàl mɔ́ bə sú cǐrhni shí ǹdə́ nə̀lyè. 14 Lyì bí bə̀myɛ́ gə́ nɔ màmyɔ w kɔ̀bɔ́ Yezu wɛ̀rhɛ́ mɔ́, bə zɛ̃̀ bə̀ n'ê wə̀lə̀: "Bal mɔ́ mɔ̀bɔ́ zhə̀n ga wɔ́ Yi nyì-zwennə mó mɔ̀bɔ́ bə̀ wò bə̀ ń bàn lũ w wẽ́ mó." 15 Bə̀ y'à n'ê yǎl bə zə mɔ jàn bə mé yə̀ pyɔ̌, sə Yezu gə́ lwar, n ká n jì pyɔ̀ w yə́-pɛ̀lɛ́ w ń dúdú. 16 Də̀dɛ̀nɛ́ yi gə́ yúwə́, Yezu kwã-lyì bí shí pyɔ̀ w yó bə só tɛ̃́, bə vò mwə̃́ y bù-cǔ w yó, 17 bə zù bǔ-bwəl rə̀dù wẽ́, bə̀ n'ê byɛrhɛ bə̀ la Kapɛrnaɔm. Cɛ y y'à yìì ǹdə́ Yezu yà ń gwẽ̌ yə̀ bə̀ sono twí yé. 18 Zho nánfɔ̀lɔ̀ y'à zɛ̃̀ ò n'ô ce. Mwə̃́ y nɛ̃̌ mɔ́ y'à n'ê zhízhǐ dɛ̃́dɛ̃́. 19 Bə̀ gə́ zə bwəl lé bə zhǐr bù-cǔ w ni bə vò né mó, kɔn y'à yú coló bə̀nu, ráá bwə̀ldù, bə̀ la nyǔ bə pwírí Yezu ń bwəlse bə̀ nyí ni, ń nə́ ń zhə̀l nɛ̃̌ mɔ́ yó. Ywẽ zɛ̃̀ rə̀ zhe be. 20 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Á bə̀k'á dùr ywẽ, bə̀ wɔ́ àmyɛ́." 21 Bə zɛ̃̀ bə̀ n'ê yǎl bə kwè mò ǹdə́ bǔ-bwəl lé, ǹdə́ bə̀ já yí bù-cǔ w yó, bə̀ gə́ y'à la mə̀gã̌ mɔ́. 22 È zɛ̃̀ nəkɔkɔ́lɛ́ yùwə̀, lyì-zhǎ bɛ́ bə̀ y'à mɛ̃ mwə̃́ y èpákɛ̀ mɔ́ pwírí bə̀ wɔ́ bǔ-bwəl rə̀dù sásá rə̀ ŋwɛ́nɛ́ bù-cǔ w ni. Bə̀ y'à yě bə̀ Yezu yà ń yə̀ ń kwã-lyì bí ni tó n zù bǔ-bwəl lé wẽ́ yé; wɔ́ bə̀ dúdú bə̀ y'à zhǐr. 23 Rə̀myɛ́ yi ní, ǹdə́ lyì y'à zə bǔ-bwələ dwã bə shí Təbɛrəyaadɛ bə bə̀ jàà y kɛ̀bɛ́ Cinu yà ń kwè búrú w n ce Yi nə̀báná, n pə bɛ bə dɔ̃̀ mɔ́ nyí ni. 24 Lyì-zhǎ bɛ́ gə́ pwírí Yezu ǹdə́ ń kwã-lyì bí ga y'à tɛ̀nɛ́ gàà, bə zù bǔ-bwələ né nə̀myɛ́ wẽ́, bə vò Kapɛrnaɔm, bə n'ê pyà mɔ̀. 25 Bə̀ gə́ nɔ mɔ mwə̃́ y èpákɛ̀, bə bwə̀rh mò bə wɔ̀: "Yó-cə́bal, dǒ ǹ pú ń yí nyɔ̀nɔ̀?" 26 Yezu wɔ̀ bɛ: "Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: wɔ́ á gə́ dɔ̀m búrú w á sú mú yil á n'á pyà nɛ̀, sə è də̀ màmyaarhɛ́ á nɔ mɔ́ kùr á nyɛ̀ɛ̀ yé. 27 Á bə̀k'á twĩ̀ á m'á pyà kùjú w kɔ̀bɔ́ ò n'ô cɔ̀ mɔ́ yé. Twĩ̌nə á m'á pyà kùjú w kɔ̀bɔ́ ò ŋwɛ́nɛ́ twéé gakó, o j'à n'ô pɛ nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌ mɔ́. Numbyíní Byǐ mà n pə w ába. Wɔ́ ńmyɛ̌ ń Da mɔ́ ń wɔ́ Yi mú cír, n pɔ̃ ń cìcì ŋwɔ̀nɔ́." 28 Bə zɛ̃̀ bə bwə̀rh mò bə wɔ̀: "Etər nə́ b'ǎ twĩ̀ tumə né nyɛ̀bɛ́ Yi n'ê yǎl bə̀ nə́ twĩ̌ mú ní?" 29 Yezu wɔ̀ bɛ: "Tum dí tɛ̀bɛ́ Yi n'ê yǎl b'ǎ twĩ̀ mú wɔ́ á zù mɔ̀bɔ́ rə̀ twĩ̀ mú." 30 Rə̀myɛ́ yó, lyì-zhǎ bɛ́ zɛ̃̀ bə bwə̀rh Yezu bə wɔ̀: "Màmyɔ kɔ̌ ǹ b'ǎ wɛ̀rhɛ́ ń byili nə́ba, nə́ nə ǹdə́ nə́ yírhə́, mùnì nə́ zwẽ nyí bə̀ ǹ wɔ́ Kristə mó? Màmyɔ tum dɛ̌ ǹ b'ǎ twĩ̀? 31 Nə́ nàmbala bɛ́ gə́ y'à ŋwɛ́nɛ́ gɔ-elũ w wə, bə y'à n'ê jí kùjú kɔ̀bɔ́ bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ mã́nɛ mɔ́, ǹdə Yi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ sɛ́bɛ́ rɛ́ gə́ byili ní. Bə̀ kɛ̃ rə̀ wẽ́ bə wɔ̀: 'Ń pɔ bɛ búrú kɔ̀bɔ́ ò shí dɛ̃̌ mɔ́ bə dɔ̃̀.' " 32 Yezu wɔ̀ bɛ: "Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: è də̀ Muyiisi ń pɔ ába búrú w kɔ̀bɔ́ ò shí dɛ̃̌ mɔ́ yé. Wɔ́ à Da ń nə́ ń pɛ ába Arəzana búrú w páá kɔ̀bɔ́ ò shí dɛ̃̌ mɔ́. 33 Búrú w kɔ̀bɔ́ Yi n'ê pɛ mɔ́, wɔ́ mɔ̀bɔ́ ń shí Arəzana w n bə̀ ń nə́ ń pɛ nyǔ lũ w lyì bí ni mú." 34 Bə zɛ̃̀ bə wɔ̀: "Yó-cə́bal, pə nə́ba búrú w òmyɛ́ mɔ́ twéé gakó." 35 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Àmyɛ́ wɔ́ búrú kɔ̀bɔ́ ò n'ô pɛ nyǔ. Lò mɔ̀bɔ́ ǹ tú à sõ, nɔrh t'â la mɔ́ zal gaga yé. Lò mɔ̀bɔ́ ǹ zù àmyɛ́, nə̀nyɛ̀lsɛ̀ t'â la mɔ́ zal gaga yé. 36 Sə à byili ába b'ǎ nɔ nɛ, sə á t'á zwẽ nyí yé. 37 "Byɛ̀bɛ́ à Da nə́ ń pɛ nɛ mɔ́ gakó má bə̀ à sono, sə lò mɔ̀bɔ́ ń bàn à sõ, à t'â la mɔ cǐrh a ce kwã nɛ́ yé. 38 À shí Arəzana w a bə̀ mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ nì mú pùbùlə̀ wɔ̀rhɔ́ yilə. À yə̀ twí à cìcì pùbùlə̀ wɔ̀rhɔ́ yil yé. 39 Mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ nì mú tá ń yǎl b'à yẽ̌ byɛ̀bɛ́ ń pɔ nɛ mɔ́ mə̀dù ga nɛ n jé yé. Ń nə́ ń yǎl b'à bwìrhì bì dɛ̃ rɛ́ nánkwɛɛ́ rɛ́ yùwə̀. 40 À Da nə́ ń yǎl bə̀ lyì bí byɛ̀bɛ́ gakó bə̀ n'ê nyǐ ń Byǐ mú, bə já zwẽ ń zɔ̀mɛ̀ rɛ́ mɔ́, nə nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌, sá bwìrhì bi dɛ̃ rɛ́ nánkwɛɛ́ rɛ́ yùwə̀." 41 Rə̀myɛ́ yó, Zhwifubá zɛ̃̀ bə̀ n'ê ŋwɔ́ŋwɔ̌, ń gə́ wò bə̀ ńmyɛ̌ wɔ́ búrú w kɔ̀bɔ́ ò shí dɛ̃̌ mɔ́ yilə, 42 bə̀ zhe: "Mɔ̀bɔ́ də̀ Zhozefu byǐ Yezu nà? Nə́ yě ń da ǹdə́ ń ná ga párá. Tətər yil ń nə nə́ ń wə̀l bə ń shí Arəzana wa?" 43 Yezu wɔ̀ bɛ: "Yẽ̌nə á ŋwɔ́ŋwɔ̌ mɔ́ nɛ. 44 Lò lò wàr ń twí à sono ǹdə́ è gə də̀ à Da mɔ́ ń twĩ̀ nì mú ń ce n bə̀ yé, sə àmyɛ́ à má bwìrhì mù dɛ̃ rɛ́ nánkwɛɛ́ rɛ́ yùwə̀. 45 Bə̀ kɛ̃ Yi nyì-zwennə bé sábá nɛ́ wẽ́ bə̀: 'Yi cìcì má cèrhè rə̀ nyə́ né bə̀ gakó ne.' Lò mɔ̀bɔ́ gakó ǹ nə́ ǹ cili à Da zɔ̀mà nɛ́, ń jà ǹ nə́ ǹ zwẽ ń còrhò mó, ǹ m'ǎ bə̀ à sono. 46 "Rə̀myɛ́ t'â yǎl rə wɔ̀ bə̀ lò yírhə́ nɔ à Da yé. Sə wɔ́ mɔ̀bɔ́ ń shí Yi sono mó dúdú ń nɔ Da mɔ́. 47 Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: mɔ̀bɔ́ ǹ zù nì, ǹ zhe nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌. 48 Àmyɛ́ wɔ́ búrú kɔ̀bɔ́ ò n'ô pɛ nyǔ. 49 Á nàmbala bɛ́ gə́ y'à ŋwɛ́nɛ́ gɔ-elũ w wə, bə̀ y'à n'ê dɔ̀m mã́nɛ, sə bə̀ cùwə̀. 50 Sə búrú w kɔ̀bɔ́ ò shí dɛ̃̌ mɔ́, lò mɔ̀bɔ́ ǹ dɔ̀m, ǹ tá ǹ la cú yé. 51 Àmyɛ́ à wɔ́ búrú w kɔ̀bɔ́ ò n'ô pɛ nyǔ, ò shí Arəzana w mɔ́. Lò mɔ̀bɔ́ ǹ dɔ̀m búrú w òmyɛ́, ǹ tá ǹ la cú gaga yé. Búrú w kɔ̀bɔ́ à la pɔ mɔ́, wɔ́ à yala nàmá bɛ́ à n'â pɛ, mùnì ga lũ w lyì bí nə nyǔ." 52 Rə̀myɛ́ yó, Zhwifubá zɛ̃̀ bə̀ n'ê mà nyə̀-pǎr ǹdə́ dwã, bə̀ m'ê bwə̀rh dwã bə̀ zhe: "Etər mɔ̀bɔ́ mà n tó né n ŋwɛ̀nɛ́ n pə ń yala nàmá nə́myɛ̌ nɛ nə́ dɔ̃̀?" 53 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: á gə yə̀ Numbyíní Byǐ yala nàmá dɔ̀m, á gə yə̀ ń jal nywɛ̀, á t'á la nyǔ zal yé. 54 Lò mɔ̀bɔ́ ǹ nə́ ǹ dɔ̀m àmyɛ́ yala nàmá, ń jà ǹ nə́ ǹ nywɛ̀ à jal, ǹ zhe nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌, sə à má bwìrhì mú dɛ̃ rɛ́ nánkwɛɛ́ rɛ́ yùwə̀. 55 Àmyɛ́ yala nàmá bɛ́ wɔ́ kùjú zhə̀n zhə̀nà, à jal mɔ́ wɔ́ kɔ̀-nyɔ̀ɔ̀mà zhə̀n zhə̀nà. 56 Lò mɔ̀bɔ́ ǹ nə́ ǹ dɔ̀m àmyɛ́ nàmá bɛ́, ń jà ǹ nə́ ǹ nywɛ̀ àmyɛ́ jal mɔ́, ǹ ŋwɛ́nɛ́ à wẽ́, àmyɛ ŋwɛ́nɛ́ ǹ wẽ́. 57 À Da mɔ́ ń twĩ̀ nì mú wɔ́ nã́nyì, wɔ́ ńmyɛ̌ ń ce à ŋwɛ́nɛ́. Èta myɛ, lò mɔ̀bɔ́ ǹ nə́ ǹ dɔ̀m àmyɛ́ yala nàmá bɛ́, wɔ́ àmyɛ́ à ce ǹ ŋwɛ́nɛ́. 58 Nyǐnə búrú w kɔ̀bɔ́ ò shí Arəzana w mɔ́. Ò də̀ ǹdə kɔ̀bɔ́ á nàmbala bɛ́ dɔ̀m bə já cì mú ta yé. Lò mɔ̀bɔ́ ǹ nə́ ǹ dɔ̀m búrú w kɔ̀bɔ́, ǹ m'ǎ yə̀ nɛ́ twéé gakó yilə." 59 Wɔ́ Yezu gə́ yà ń nə́ ń cèrhè kàrmɔ́ lyì bí ni Kapɛrnaɔm dwã-gùlú jì y wẽ́ mó yi ní, ń zɔ̀m zɔ̀mà nɛ́ nə̀myɛ́. 60 Rə̀myɛ́ yó, Yezu kwã-lyì bí gə́ cili ń zɔ̀mà nɛ́, bə̀ nánzhəzhɔ̌ zɛ̃̀ bə wɔ̀: "Zɔ̀mà nɛ́ nyɛ̀bɛ́ zum. Mɔ̌ lò ń wɔ̌ nɛ ń la zõ?" 61 Yezu tó ń wẽ́ n lwar bə̀ bə̀ n'ê ŋwɔ́ŋwɔ̌ rə̀myɛ́ yilə. N zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Á wun zɛ̃̀ rə̀myɛ́ yilə? 62 Sə á gə tú á nɔ Numbyíní Byǐ ń zɛ̃̀ ń la dɛ̃̌ ń gə́ yà ń ŋwɛ́nɛ́ mə̀gã̌ mɔ́, á m'ǎ k'á wɔ̀ byè? 63 Wɔ́ Eshirhə náàcɛ̀nɛ́ è n'ê pɛ nyǔ, sə numbyíní yala nɛ́ dúdú wàr kaka nə̀ la wɔ̀rhɔ́ yé. Zɔ̀mà nɛ́ à byili ába mó wɔ́ Eshirhə náàcɛ̀nɛ́ zɔ̀mà, nə̀ n'ê pɛ nyǔ, 64 sə lyì jàlà ŋwɛ́nɛ́ á wẽ́ bə̀ t'â zwẽ nyí yé." Yezu yà ń yě lyì bí byɛ̀bɛ́ bə̀ t'â zwẽ nyí mú, ǹdə́ lò mó mɔ̀bɔ́ ń la mɔ myìnù n pə bə zə mɔ́ pár kùr-ju yi ní ga. Wɔ́ rə̀myɛ́ è ce n zɔ̀m èta. 65 N zɛ̃̀ n kə́ n súlí n wɔ̀: "Wɔ́ rə̀myɛ́ è ce, à y'à wò ába bə̀ lò wàr ń twí àmyɛ́ sõ, ǹdə́ è də̀ à Da ń ce n bə̀ yé." 66 Kɔn zhí dɛ̃ rɛ́ rə̀myɛ́, Yezu kwã-lyì bí nánzhəzhɔ̌ já pɔr ń kwã nɛ́, bə̀ k'ê t'â tó mo yé. 67 N zɛ̃̀ n bwə̀rh byɛ̀bɛ́ shí ǹdə́ bə̀lyè y n wɔ̀: "Sə ámyɛ̌, ámyɛ n'á yǎl á pɔr à kwã nɛ́ nà?" 68 Shəmɔ Pyɛɛrɛ wɔ̀ mɔ: "Cinu, mɔ̌ sõ nə́ m'ǎ vò né? Ǹmyɛ́ ǹ zhe nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌ zɔ̀mà. 69 Èlǎsɛ̃́ nə́ r'é zwẽ nyí, nə́ j'ǎ yě myɛ bə̀ ǹmyɛ́ wɔ́ Yi lò, ǹ shí Yi sõ." 70 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "È də̀ àmyɛ́ à cír ámyɛ̌ shí ǹdə́ bə̀lyè y ga nà? E jà ámyɛ̌ mə̀dù wɔ́ shə̀tána." 71 Wɔ́ Shəmɔ byǐ Zhidə Esəkarəyɔtɛ yò Yezu yà ń nə́ ń zɔ̀mà. Wɔ́ ńmyɛ̌ ń yà ń la mɔ myìnù, n jà ń yà ń wɔ́ Yezu kwã-lyì bí shí ǹdə́ bə̀lyè y mə̀dù.

1 Rə̀myɛ́ kwã nɛ́, Yezu zɛ̃̀ ń nə́ ń byɛ́lɛ́ Gəlile tənà y cɛmɛ nɛ́. Zhwifubá yó-cìnə́ bé gə́ y'à n'ê pyà mɔ̀ bə̀ la gu mú ce, ń yà ń tá ń yǎl n byɛ́lɛ́ Zhide tənà y cɛmɛ nɛ́ yé. 2 E jà rə̀myɛ́ yi ní ǹdə́ Zhwifubá címsí shɛ̀bɛ́ bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ Kwə̀ə́rhe címsi mú y'à bwəlse. 3 Yezu da-byǎ bɛ́ zɛ̃̀ bə wɔ̀ mɔ̀: "Zhǐr nyɔ̀nɔ̀ ń vò Zhide, mùnì ǹ kwã-lyì bí myɛ yírhə́ nə tumə né nyɛ̀bɛ́ ǹ nə́ ǹ wɛ̀rhɛ́ mɔ́. 4 Lò gə nə́ ǹ yǎl bə̀ bə̀ lwar ǹ yò, ǹ tá ǹ shèè ǹ wɛ̀rhɛ́ kɔn yé. Ǹ gə nə́ ǹ wɛ̀rhɛ́ tumə né nyɛ̀bɛ́ èta mɔ́ dwí rí, sə́ wɛ̀rhɛ́ rɛ ń ce lyì bí gakó yírhə́ nə mɔ́." 5 Ń da-byǎ bɛ́ myɛ cìcì y'à bə shɛ̀ mɔ zú yé. 6 N zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "À yi gwẽ̌ yə̀ yí yé, sə ámyɛ̌ yi rí wɔ́ dɛ̃ gakó. 7 Lũ w lyì bí wàr bə̀ má jí zùùrì ǹd'ába yé, sə àmyɛ́ gə́ n'â byili bi pamparɛ̃ɛ̃ bə̀ bə̀ n'ê twĩ̀ kɔn dɛ̀bɛ́ rə̀ bə mə̌ mɔ́ ce, bə̀ n'ê jí zùùrì ǹdə́ nɛ. 8 Ámyɛ̌ zhəlnə címsí jàà wà. È gə wɔ́ àmyɛ́ yilə, à t'â la yé, b'à yi gwẽ̌ yə̀ yí yé." 9 Ń gə́ zɔ̀m ǹdə́ bɛ èta, n mɛ̃ Gəlile né. 10 Sə ń da-byǎ bɛ́ gə́ zhǐr bə vò címsí jàà wà, ńmyɛ zɛ̃̀ n tà-kwã n vò, sə wɔ́ shéé ń shèè, ń yə̀ shɛ̀nɛ́ bə̀ nə mɔ yé. 11 Zhwifubá yó-cìnə́ bé y'à n'ê pyà mɔ̀ címsí wẽ́, bə̀ y'à zhe: "Yẽ̀ ń ŋwɛ́nɛ́?" 12 Lyì nánzhəzhɔ̌ y'à n'ê mà nyə̀-pǎr ń yó. Jàlà zhe bə̀ ń wɔ́ lyì-twə̌; jàlà zhe bə̀ wɔ́ lyì bí ń nə́ ń yúyǔ. 13 Sə Zhwifubá yó-cìnə́ bé ywẽ gə́ y'à zhe be mó ce, bə̀ y'à t'â zɔ̀m bə̀ ce dɛ̃̌ yé. 14 Bə̀ gə́ jú címsí sə̀ dwã nɛ́ bé bwẽ̌ dwã wa, Yezu zɛ̃̀ n zhǐr n vò Yi jì y kɔ̀nɔ́ w wa, ń nə́ ń cèrhè kàrmɔ̀ lyì bí ni. 15 Ń kàrmɔ́ jàr Zhwifubá yó-cìnə́ bé, bə zɛ̃̀ bə̀ zhe: "Etər mɔ̀bɔ́ tó né ń yě Yi nyə́ né èta, ǹ jà ń yə̀ nɛ̀ cèrhè?" 16 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Zɔ̀mà nɛ́ à n'â byili mú də̀ àmyɛ́ nyə̀ná yé. Wɔ́ mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ nì mú nyə̀ná. 17 Lò mɔ̀bɔ́ ǹ nə́ ǹ yǎl ń wɛ̀rhɛ́ Yi pùbùlə̀, ǹ m'ǎ lwar pamparɛ̃ɛ̃ ǹdə́ zɔ̀mà nɛ́ nyɛ̀bɛ́ à n'â byili mú gə wɔ́ Yi zɔ̀mà, ráá àmyɛ́ nyə̀ná. 18 Lò mɔ̀bɔ́ ń nə́ ń zɔ̀m ń sə̀pwà yò, rə̀-ná-cí nə́ ń pyà ń cìcì còrhó. Sə mɔ̀bɔ́ ń nə́ ń yǎl bə̀ bə̀ cèrhé mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ mù mú, rə̀-ná-cí wɔ́ zhə̀n-cí, sə kɔn dɛ̀bɛ́ ń nə́ ń byili mú gakó wɔ́ zhə̀nà. Kɔma də́-byǐ yə̀ rə̀ gùlí yé. 19 È də̀ Muyiisi ń byili ába Yi nyə́ né nà? E jà ámyɛ̌ mə̀dù ga tá ń zwẽ ne yé. Byè yil á n'á yǎl á gu ni?" 20 Lyì-zhǎ bɛ́ wɔ̀ mɔ̀: "Nyǐ wɔ́ nə̀cílí námməlwɛ̀lɛ́ è zhe mó. Mɔ̌ lò ń nə́ ń yǎl n gu mú?" 21 N wɔ̀ bɛ: "À wɛ̀rhɛ́ màmyɔ òdù, o pú o jàr á gakó. 22 Muyiisi pɔ ába nyí bə̀, á gə lùl bal-byǐ, s'á gõ̀ yə̀. Sə è də̀ Muyiisi ń ju rə̀ kùr yé, wɔ́ á nàmbala bɛ́ bə̀ ju rə̀ kùrə̀. Á zɛ̃̀ á n'á gòm á bə̀sɔ́ná bɛ́ shìrhə́ dɛ̃ rɛ́ myɛ cìcì yùwə̀. 23 Á gə n'á gòm bə̀sɔ́bwɛ̀lɛ́ shìrhə́ dɛ̃ rɛ́ yùwə̀, wɔ́ mùnì ga á bə̀k'á yẽ̌ Muyiisi nyí rí ni yé; è nə wɔ́ bə̀kɔ́n yil á lyimə n'ê yì àmyɛ́, à gə́ wárh lò shìrhə́ dɛ̃ rɛ́ yù w n nə ń cìn námpúm mú yilə? 24 Á bə̀k'á nyǐ lyì bí yésé á m'á bùr yé. Á gə la bǔr, s'á bùrsí yə̀ cángá." 25 Zhərəzalɛm lyì bí jàlà y'à zhe: "È də̀ ńmyɛ̌ bə̀ y'à n'ê pyà bə̀ la gu mú nà? 26 Nyǐ mu ń zhǐ lyì bí yé né ń nə́ ń zɔ̀mà, sə bə̀ t'â wə̀l bə̀ kaka yé. Nə́ yó-cìnə́ bé myɛ g'è zwẽ nyí bə̀ wɔ́ ńmyɛ̌ ń wɔ́ Kristə mó zhə̀n ga? 27 E jà nə́ yě mɔ̀bɔ́ gə́ shí mə̀gã̌, sə Kristə mó gə túwə́, lò lò tá ń la lwar ń gə́ shí má yé." 28 Yezu jà ń yà ń nə́ ń cèrhè kàrmɔ̀ lyì bí ni Yi jì y kɔ̀nɔ́ w wa. N zɛ̃̀ n bya dɛ̃̌ dɛ̃̌ n wɔ̀: "Zhə̀nà, á yě à párá, á j'ǎ yě à gə́ shí má? E j'à də̀ à sə̀pwà yil à tú yé, sə mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ nì mú wɔ́ zhə̀n-cí. Á yə̀l ń pár yé, 29 sə àmyɛ́ yě ń párá, b'à shí ń sono. Wɔ́ ńmyɛ̌ ń twĩ̀ nì." 30 Bə̀ y'à n'ê pyà sə bə zə mɔ. Sə ń yi gə́ y'à gwẽ̌ yə̀ yí mú ce, lò lò yə̀ ŋwɛ̀nɛ́ n zə ń jɛ̃̀ n dwə̀rh mò yé. 31 Lyì-zhǎ bɛ́ jàlà nánzhəzhɔ̌ zù mù, bə zɛ̃̀ bə̀ zhe: "Kristə mó gə túwə́, ń mà n wɛ̀rhɛ́ màmyaarhɛ nánzhəzhɔ̌ rə dwini tɛ̀bɛ́ bal mɔ́ mɔ̀bɔ́ wɛ̀rhɛ́ mɔ́?" 32 Farɛzhɛ̃ɛ̃bá nyɛ̀ɛ̀ kɔn dɛ̀bɛ́ lyì-zhǎ bɛ́ y'à n'ê ŋwúŋwùní Yezu yó mó. Bə̀myɛ́ ǹdə́ Yi jì y vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé zɛ̃̀ bə twĩ̀ Yi jì y yìlnə̀ bé jàlà, bə̀ bə̀ zhəl bə zə mɔ. 33 Yezu wɔ̀ lyì-zhǎ bɛ́ nɛ: "À má yə̀ nɛ́ ǹd'ába námpɔ́lɛ́ gwẽ̌, sá ká vò mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ nì mú sono. 34 Á m'ǎ zɛ̃̀ á n'á pyà nɛ̀, sə á t'á la nɛ nɔ yé. Á yír à gə́ la mə̀gã̌ mɔ́ yé." 35 Zhwifubá yó-cìnə́ bé zɛ̃̀ bə̀ n'ê zɔ̀m ǹdə́ dwã bə̀ zhe: "Yẽ̀ ń la nɛ́, nə́ m'é t'á la mɔ nɔ? È nə wɔ́ lyì bí byɛ̀bɛ́ bə̀ də̀ Zhwifubá mó cɛmɛ nɛ́ wẽ́ ń la nɛ́, n vò n jòm Zhwifubá byɛ̀bɛ́ bə̀ làà nə̀ wẽ́ mó sõ n mə n cèrhè kàrmɔ̀ nə̀ lyì bí ni? 36 Ń wò bə̀ nə́ m'ǎ zɛ̃̀ nə́ r'é pyà mɔ̀, sə nə́ t'á la mɔ nɔ yé, n jà n wɔ̀ bə̀ nə́ yír ń gə́ la mə̀gã̌ mɔ́ yé. Rə̀myɛ́ kùr wɔ́ byè?" 37 Címsí dɛ̃ rɛ́ nánkwɛɛ́ rɛ́, wɔ́ rə̀myɛ́ rə̀ yàl dɛ̃ rɛ́ nánfɔ̀lɔ̀ wá. Yezu zɛ̃̀ n zhì lyì bí gakó yé né, n bya dɛ̃̌ dɛ̃̌ n wɔ̀: "Lò mɔ̀bɔ́ nə̀nyɛ̀lsɛ̀ zhe mó, sə́ bə̀ à sono ń zwẽ nɛ̃̌ ń nyɔ̀. 38 Lò mɔ̀bɔ́ ǹ zù àmyɛ́, nɛ̃̌ mɔ̀bɔ́ mə̀ n'ê pɛ nyǔ bá n'ê dùr ǹ wẽ́ ǹdə bwǐ nɛ̃̌ ta. Wɔ́ èta bə̀ kɛ̃ Yi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ sɛ́bɛ́ rɛ́ wẽ́ né." 39 Wɔ́ Eshirhə náàcɛ̀nɛ́ y ń yà ń la byɛ̀bɛ́ bə̀ zù mù mú ni pɔ mɔ́ yò ń yà ń nə́ ń zɔ̀mà. Sə ń gə́ yà ń gwẽ̌ yə̀ ń zùwə́ y nɛ ń Da sono mó ce, ń yà ń gwẽ̌ yə̀ bɛ y pɛ yé. 40 Rə̀myɛ́ yó, lyì jàlà zhì lyì-zhǎ bɛ́ wẽ́, bə nyɛ̀ɛ̀ Yezu zɔ̀mà nɛ́ nə̀myɛ́, bə zɛ̃̀ bə̀ zhe: "Bal mɔ́ mɔ̀bɔ́ wɔ́ Yi nyì-zwennə mó mɔ̀bɔ́ nə́ y'ǎ n'é dɛ̃̀ mɔ́ zhə̀nà." 41 Jàlà zhe bə̀ wɔ́ Kristə mó. Bə̀ jàlà myɛ y'à zhe: "Wɔ́ Gəlile tənà y wẽ́ Kristə mó la nɛ́ shú nà? 42 Yi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ sɛ́bɛ́ rɛ́ byili bə̀ Kristə mó wɔ́ Dəvyidi dwí rí wẽ́ ń la nɛ́ shú, e jà wɔ́ Bɛtələyɛm nɛ́, Dəvyidi da-dǒ wə." 43 Lyì-zhǎ bɛ́ ji kùr bə pɔr dwã nɛ Yezu shò-kwã nɛ́. 44 Jàlà y'à n'ê yǎl bə zə mɔ, sə lò lò yə̀ kwɛ̀nɛ́ n zə mɔ yé. 45 Yi jì y yìlnə̀ bé ká kwɛ̃̀ bə bə̀ vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé ǹdə́ Farɛzhɛ̃ɛ̃bá sono. Bə zɛ̃̀ bə bwə̀rh bè bə wɔ̀: "Byè yil á yə̀ mɔ zal á m'á bà?" 46 Bə lyár bə wɔ̀: "Nə́ gwẽ̌ yə̀ lò nɛ ń nə́ ń zɔ̀m ǹdə bal mɔ́ mɔ̀bɔ́ ta gaga yé." 47 Farɛzhɛ̃ɛ̃bá zɛ̃̀ bə wɔ̀: "Ámyɛ shɛ̀nɛ́ n yúyǔ ába nà? 48 Lò mə̀dù myɛ cìcì tɛ̀nɛ́ nə́ yó-cìnə́ bé, ráá Farɛzhɛ̃ɛ̃bá wẽ́ ń zù mù yé. 49 Lyì-zhǎ bɛ́ byɛ̀bɛ́ yò zhìlì; bə̀ yə̀l Muyiisi nyə́ né yé." 50 Nəkɔdɛm mɔ́ mɔ̀bɔ́ ń yà ń tú Yezu sõ ǹdə́ cəcɛ̃ y mɔ́ myɛ yà ń tó be ń ŋwɛ́nɛ́ gàà. Ńmyɛ̌ zɛ̃̀ n bwə̀rh bè n wɔ̀: 51 "Nə́ nyí rí gə́ n'ê byili ní mú, nə́ wɔ̌ nə́ kɛ́ lò bùrsì, ǹdə́ nə́ yə̀ jɛ̀rɛ̀ nə́ cili ń zɔ̀mà nɛ́, nə́ lwar kɔn ná-yil ń wɛ̀rhɛ́?" 52 Bə wɔ̀ mɔ̀: "Ǹmyɛ shí Gəlile nà? Pyǎ Yi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ sɛ́bɛ́ rɛ́ wẽ́ ń nyì, ǹ b'ǎ pwírí Yi nyì-zwennə mə̀dù ga yə̀ Gəlile shí yé." (( 53 Rə̀myɛ́ kwã nɛ́, lò gakó ká n vò jè.

1 Yezu zɛ̃̀ n zhǐr n vò pyɔ̀ w bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ Olyivyə́r pyɔ̀ mɔ́ yó. 2 N ká n dùlí nəkɔkɔ́lɛ́ shãã shãã n bə̀ Yi jì y kɔ̀nɔ́ w wa. Lyì bí gakó bə̀ ń sono. N zɛ̃̀ n jòm tɛ̃́ ń nə́ ń cèrhè bè kàrmɔ̀. 3 Rə̀myɛ́ yó, Muyiisi nyə́ né byilnə bé ǹdə́ Farɛzhɛ̃ɛ̃bá zə kɛ̃ mə̀dù bə̀ y'à zɔ fwə̌l jàà wà, bə mé bə̀ Yezu sono, bə ce n zhì lyì bí cəcəl wə. 4 Bə zɛ̃̀ bə wɔ̀ Yezu ni: "Yó-cə́bal, bə̀ zɔ kɛ̃ mɔ́ mɔ̀bɔ́ ǹdə́ ń nə́ ń fwə̀lə́. 5 E jà Muyiisi pɔ nə́ba nyí ń nyə́ né sɛ́bɛ́ rɛ́ wẽ́, bə̀ nə́ dul kana bɛ́ byɛ̀bɛ́ bə̀myɛ́ èta mɔ́ ǹdə́ nə́kulə nə́ gu. Wɔ́ bə̀kɔ́n ǹmyɛ́ nə́ ǹ bùl rə̀myɛ́ yilə?" 6 Bə̀ y'à n'ê bwə̀rh mò èta bə̀ la mé zhẽ̀ mò, mùnì ga bə ŋwɛ̀nɛ́ bə cĩ́ yò ń yó wə. Yezu zɛ̃̀ n kó tɛ̃́, n zə ń jə̀fɔ́lɛ́ ń mə́ ń kɛ̃ shó w wə. 7 Bə̀ gə́ y'à gwẽ̌ zhǐ bə̀ n'ê bwə̀rh mò mó ce, n zɛ̃̀ n kwẽ̌ dɛ̃̌ n wɔ̀ bɛ: "Lò mɔ̀bɔ́ ń ŋwɛ́nɛ́ ámyɛ̌ wẽ́ ń gwẽ̌ yə̀ yə̀-bəlɔ̀lɔ́ wɛ̀rhɛ́ gaga, sə rə̀-ná-cí jɛ̀rɛ̀ n zə nə́kulu n dul kɛ̃ mɔ́." 8 N zɛ̃̀ n ká n kó tɛ̃́ n zə ń jə̀fɔ́lɛ́ ń mə́ ń kɛ̃ shó w wə. 9 Bə̀ gə́ nyɛ̀ɛ̀ rə̀myɛ́, bə zɛ̃̀ bə̀ n'ê zhǐr mə̀dù mə̀dù; náncɛsɛ́ jɛ̀rɛ̀ sə tó yé, bə yẽ̌ Yezu dúdú ǹdə́ kɛ̃ mɔ́ ń zhǐ ń jàà y wa. 10 Yezu zɛ̃̀ n kwẽ̌ dɛ̃̌ n bwə̀rh mò n wɔ̀: "Kɛ̃, yẽ̀ byɛ̀bɛ́ bə̀ zə mɔ́ bə bə̀ mɔ́ ŋwɛ́nɛ́? Mə̀dù ga yə̀ ŋwɛ̀nɛ́ n cĩ́ dóó ǹ yó wə?" 11 Kɛ̃ mɔ́ wɔ̀ mɔ̀: "Yó-cə́bal, mə̀dù ga yə̀ ŋwɛ̀nɛ́ n cĩ́ dóó à yó w yé." Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Àmyɛ t'â la dóó ǹ yó w cṹ yé. Zhəl, sə ǹ bə̀ká kə́ bwérhé ń wɛ̀rhɛ́ yə̀-bəlɔ̀lɔ́ yé.")) 12 Yezu kə́ n zɔ̀m ǹdə́ lyì bi n wɔ̀: "Wɔ́ àmyɛ́ à wɔ́ lũ w pwẽ̀. Lò mɔ̀bɔ́ ǹ nə́ ǹ tó à kùrə̀, ǹ tá ǹ la cə-byín wẽ́ zhəl gaga yé, sə ǹ m'ǎ nə pwẽ̀ dɛ̀bɛ́ rə̀ n'ê pɛ nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌." 13 Farɛzhɛ̃ɛ̃bá zɛ̃̀ bə wɔ̀ mɔ̀: "Ǹ nə́ ǹ byili zhə̀n ǹ cìcì shò-kwã nɛ́, sə kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ ǹ nə́ ǹ byili mú bə kùr zhe yé." 14 Yezu wɔ̀ bɛ: "Bá à gə n'â byili zhə̀n à cìcì shò-kwã nɛ́ myɛ, s'á lwar bə̀ kɔn dɛ̀bɛ́ à n'â byili mú wɔ́ zhə̀nà, b'à yě à gə́ shí má, a j'à yě à gə́ la má. Sə ámyɛ̌ yə̀l à gə́ shí má, á j'ǎ yə̀l à gə́ la má myɛ yé. 15 Á n'á kɛ́ lyì bí bùrsí ǹdə́ numbyínə́ surhə, sə àmyɛ́ t'â kɛ́ lò lò bùrsì yé. 16 À gə n'â kɛ́ bùrsì myɛ, à n'â kɛ́ sɛ ǹdə́ zhə̀nà, b'è də̀ à dúdú à n'â kɛ́ sɛ yé. À Da mɔ́ ń twĩ̀ nì mú ŋwɛ́nɛ́ ǹdə́ nɛ. 17 Bə̀ kɛ̃ á nyə́ né sɛ́bɛ́ rɛ́ wẽ́ bə wɔ̀: 'Lyì bə̀lyè gə n'ê byili zɔ̀mɛ̀ rə̀dù kɔn shò-kwã nɛ́, sə́ nyǐ kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ bə̀ n'ê byili mú zhe kùrə̀.' 18 Àmyɛ́ n'â byili zhə̀n à cìcì shò-kwã nɛ́. À Da mɔ́ ń twĩ̀ nì mú myɛ nə́ ń byili zhə̀n à shò-kwã nɛ́." 19 Farɛzhɛ̃ɛ̃bá zɛ̃̀ bə bwə̀rh mò bə wɔ̀: "Ǹ Da ŋwɛ́nɛ́ yẽ̀?" Yezu wɔ̀ bɛ: "Á yə̀l àmyɛ́ pár sé bé zɔ̀m à Da zɔ̀mà yé. Á gə y'ǎ yě àmyɛ́ párá, á y'ǎ b'ǎ lwar à Da myɛ párá." 20 Yezu zɔ̀m zɔ̀mà nɛ́ nə̀myɛ́ ǹdə́ ń yà ń jě Yi jì y kɔ̀nɔ́ w wa, bə̀ gə́ n'ê lwé Yi jì y pansɛ́ mə̀gã̌ mɔ́ səta, ń nə́ ń cèrhè kàrmɔ̀ lyì bí ni. Sə ń yi gə́ y'à gwẽ̌ yə̀ yí mú ce, lò lò yə̀ ŋwɛ̀nɛ́ n zə mɔ yé. 21 Yezu kə́ n wɔ̀ lyì bí ni: "À n'â zhìrə́. Á m'ǎ tà-kwã á n'á pyà nɛ̀, sə á m'ǎ mɛ̃ á yə̀-bəlwàálɛ́ wẽ́ á cì. Á yír à gə́ la mə̀gã̌ mɔ́ yé." 22 Zhwifubá yó-cìnə́ bé zɛ̃̀ bə̀ n'ê zɔ̀m ǹdə́ dwã bə̀ zhe: "Ń gə́ wò bə̀ nə́ yír ń gə́ la mə̀gã̌ mɔ́, e zɛ̃̀ wɔ́ ń cìn ń la gu náá etəra?" 23 N zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Ámyɛ̌ wɔ́ cɛ yó lyì, sə àmyɛ́ wɔ́ dɛ̃̌ yi w à shí ní a bà. Ámyɛ̌ wɔ́ lũ w kɔ̀bɔ́ lyì, sə àmyɛ́ də̀ lũ w kɔ̀bɔ́ lò yé. 24 Wɔ́ rə̀myɛ́ è ce à wò ába b'ǎ m'ǎ mɛ̃ á yə̀-bəlwàálɛ́ wẽ́ á cì. Á gə t'á zwẽ nyí b'à wɔ́ mɔ̀bɔ́ à wɔ́ mɔ́, á m'ǎ mɛ̃ rə̀ wẽ́ á cì." 25 Bə zɛ̃̀ bə bwə̀rh mò bə wɔ̀: "Ǹmyɛ́ wɔ́ mɔ̌?" Yezu wɔ̀ bɛ: "À wɔ́ mɔ̀bɔ́ à n'â byili ába kùr-ju yi ní ga b'à wɔ́ mɔ́. 26 Wẽ̀ nánzhəzhɔ̌ ŋwɛ́nɛ́ à n'â yǎl a byili á shò-kwã nɛ́, a má kə́ á bùrsì, sə mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ nì mú wɔ́ zhə̀n-cí. Wɔ́ kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ ń byili ni mú dúdú à n'â bwə̀l à byili lũ w lyì bí ni." 27 Sə Zhwifubá y'à yə̀l bə̀ Yezu wɔ́ ń Da yò ń nə́ ń zɔ̀m yé. 28 N zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Á gə tú á zhẽ̌ Numbyíní Byǐ á co dɛ̃̌, rə̀myɛ́ yó, á m'ǎ lwar b'à wɔ́ mɔ̀bɔ́ à wɔ́ mɔ́, sə à t'â wɛ̀rhɛ́ kaka à sə̀pwà nɛ̀ yé. Wɔ́ kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ à Da byili ni mú dúdú à n'â byili. 29 Mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ nì mú yə̀ nɛ̀ yẽ̌ à dúdú yé. Ń ŋwɛ́nɛ́ ǹdə́ nɛ, bə̀ wɔ́ dɛ̀bɛ́ rə̀ wɔ́ ń bùlə̀ mó à n'â wɛ̀rhɛ́ twéé gakó." 30 Yezu gə́ zɔ̀m zɔ̀mà nɛ́ nə̀myɛ́ mɔ́ yi ní, lyì nánzhəzhɔ̌ zù mù. 31 N zɛ̃̀ n wɔ̀ Zhwifubá byɛ̀bɛ́ bə̀ zù mù mú ni: "Á gə zwẽ à zɔ̀mà nɛ́ á cĩ́ á wẽ́, á m'ǎ yə̀ à kwã-lyì zhə̀n zhə̀nà. 32 Á m'ǎ lwar zhə̀n dɛ́ gə́ wɔ́ nɛ́, sə zhə̀n dɛ́ má ce á cìní á cìnə̀." 33 Bə zɛ̃̀ bə wɔ̀ mɔ̀: "Nə́myɛ̌ wɔ́ Abəraham nɛ̀mɛ́. Nə́ yə̀ lò lò yómə́ yàl gaga yé. È nə wɔ́ byè yil ǹ nə́ ǹ wə̀l bə̀ nə́ m'ǎ cìní nə́ cìnə̀?" 34 Yezu wɔ̀ bɛ: "Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: lò mɔ̀bɔ́ gakó ń nə́ ń wɛ̀rhɛ́ yə̀-bəlɔ̀lɔ́, ń wɔ́ yə̀-bəlɔ̀lɔ́ w yə-bal. 35 Bə̀ t'â yẽ̌ yə-bal nɛ ń jòm kɛ̀lɛ́ w twéé twéé yé, sə kɛ̀lɛ́ y byǐ nə́ ń jòm è wẽ́ twéé twéé. 36 Rə̀myɛ́ ce, á gə tó Byǐ mú dɛnnɛ á cǐ á cìnə̀, á m'ǎ yə̀ lyì byɛ̀bɛ́ bə̀ cǐ bə̀ cìn zhə̀n zhə̀nà. 37 À yě b'ǎ wɔ́ Abəraham nɛ̀mɛ́, sə á bə shɛ̀ à zɔ̀mà nɛ́ zõ yé. Wɔ́ rə̀myɛ́ è ce á n'á yǎl á gu ni. 38 Kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ à nɔ à Da sõ mó, wɔ́ rə̀myɛ́ à n'â zɔ̀mà, sə ámyɛ̌ wɔ́ kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ á da cèrhè ába mó, wɔ́ rə̀myɛ́ á n'á wɛ̀rhɛ́." 39 Bə zɛ̃̀ bə wɔ̀ mɔ̀: "Wɔ́ Abəraham ń wɔ́ nə́myɛ̌ da." Yezu wɔ̀ bɛ: "Á gə y'ǎ wɔ́ Abəraham byǎ zhə̀n ga, á y'ǎ m'ǎ twĩ̀ ǹdə ń ta. 40 Sə èlǎsɛ̃́ à byili ába zhə̀n dɛ́ Yi cĩ́ ni mú, e jà ǹdə́ rə̀myɛ́ ga, á n'á yǎl á gu ni. Abəraham yə̀ rə̀myɛ́ mɔ́ wɛ̀rhɛ́ yé. 41 Sə ámyɛ̌, wɔ́ á da tùntwə̃̀ə̃̀ né cìcì á n'á twĩ̀." Bə zɛ̃̀ bə wɔ̀ mɔ̀: "Nə́ də̀ ébwá-byǎ yé. Yi dúdú rə̀ wɔ́ nə́ Da." 42 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Yi gə y'à wɔ́ á Da zhə̀n zhə̀nà, á y'ǎ m'ǎ swéné ne, bə̀ wɔ́ Yi sõ à shí ní a bà. Wɔ́ rə̀myɛ́ rə̀ twĩ̀ nì, sə à yə̀ twí ǹdə́ à sə̀pwà pùbùlə̀ yé. 43 Wɔ́ á gə́ wàr à zɔ̀mà nɛ́ á n'á zwẽ á cĩ́ á wẽ́ mó è ce, á bə tɛ̀bɛ́ à n'â byili ába mó kùr nyɛ̌ yé. 44 "Wɔ́ Shətana è wɔ́ á da. Á zɛ̃̀ á n'á yǎl á wɛ̀rhɛ́ á da mɔ́ pùbùlə̀. È wɔ́ lyì-gurnə kùr-ju yi ní ga. È gə́ də̀ zhə̀n cə́bal mɔ́ ce, è yə̀ zhə̀n wẽ́ zhì gaga yé. Èmyɛ́ è wɔ́ kɔ̀mdɛ́ da. Rə̀myɛ́ ce, è gə n'ê gòm è kɔma bɛ́, wɔ́ tɛ̀bɛ́ rə̀ mə̌ ǹdə́ y mɔ́ è n'ê zɔ̀mà, 45 sə àmyɛ́ wɔ́ zhə̀n à n'â zɔ̀mà. Wɔ́ rə̀myɛ́ yil á t'á zwẽ à zɔ̀mà nɛ́ yé. 46 Ámyɛ̌ wẽ́ mó, wɔ́ mɔ̌ ń mà n byili b'à dówə́? Sə è gə wɔ́ zhə̀n à n'â zɔ̀mà, è nə wɔ́ byè yil á t'á zwẽ à zɔ̀mà nɛ́? 47 Lò mɔ̀bɔ́ ń wɔ́ Yi lò, rə̀-ná-cí nə́ ń cili Yi zɔ̀mà nɛ́. Wɔ́ ámyɛ̌ gə́ də̀ Yi lyì mú è ce á t'á cili yé." 48 Zhwifubá zɛ̃̀ bə wɔ̀ mɔ̀: "Nə́ bə bwìrì zhe nə́ m'é wɔ̀ bə̀ ǹ wɔ́ Samarɛ lò, nə̀cílí námməlwɛ̀lɛ́ zhe mó?" 49 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Nə̀cílí námməlwɛ̀lɛ́ bə nɛ zhe yé. Wɔ́ à Da à n'â cèrhé, sə ámyɛ̌ n'á fulsi ni. 50 À t'â pyà bə̀ bə̀ cèrhé ne yé, sə lò mə̀dù ŋwɛ́nɛ́, wɔ́ ńmyɛ̌ ń nə́ ń pyà sə bə pɛ̃ còrhó, n jà ń nə́ ń kɛ́ bùrsì. 51 Zhə̀n zhə̀nà à n'â wə̀l ába: lò mɔ̀bɔ́ ǹ nə́ ǹ zwẽ à zɔ̀mà nɛ́, ǹ tá ǹ la cú gaga yé." 52 Zhwifubá zɛ̃̀ bə wɔ̀ mɔ̀: "Èlǎsɛ̃́ myɛ̌, nə́ yě pamparɛ̃ɛ̃ bə̀ nə̀cílí námməlwɛ̀lɛ́ zhe mó. Abəraham cùwə̀, Yi nyì-zwennə bé myɛ cì, ǹmyɛ́ zɛ̃̀ ǹ zhe bə̀ lò mɔ̀bɔ́ ń nə́ ń zwẽ ǹ zɔ̀mà nɛ́, rə̀-ná-cí tá ń la cú gaga yé! 53 Nə́ da Abəraham cùwə̀, ń zɛ̃̀ ǹ nə́ ǹ bùl bə̀ ǹmyɛ́ du mu? Yi nyì-zwennə bé myɛ cùwə̀, ǹmyɛ́ zɛ̃̀ ǹ nə́ ǹ kwè ǹ cìn ǹdə mɔ̌ ta?" 54 Yezu wɔ̀ bɛ: "À cìcì gə y'à n'â cèrhé à cìnə̀, à còrhó w y'à bə kùr zhe yé. Sə mɔ̀bɔ́ ń nə́ ń cèrhé ne mó wɔ́ à Da. Wɔ́ ńmyɛ̌ á n'á wə̀l bə̀ ń wɔ́ á Yi, 55 e j'ǎ yə̀l ń pár yé. Àmyɛ́ yě ń párá. À gə y'à wò b'à yə̀l ń párá, à y'à bá gõ̀ kɔma ǹdə á ta. Sə à yě ń párá; à n'â zwẽ ń zɔ̀mà nɛ́. 56 Á da Abəraham yà ń nə́ ń fùù ǹdə́ wu-nyɔ̃̀, ń gə́ yà ń nə́ ń bùl bə̀ ń yírhə́ bá nə à twírí dɛ̃ rɛ́ mɔ́ yilə. Zhə̀nà, ń nɔ rɛ, sə ń wu yàl nyɛ̀n." 57 Zhwifubá zɛ̃̀ bə wɔ̀ mɔ̀: "Ǹmyɛ́ gwẽ̌ yə̀ byinə shí-ènu myɛ cìcì yí, ń jà ń wɔ̀ bə̀ ǹ nɔ Abəraham?" 58 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: àmyɛ́ ŋwɛ́nɛ́ ǹdə́ bə̀ gwẽ̌ yə̀ Abəraham lùl yé." 59 Rə̀myɛ́ yó, bə pwà nə́kulə bə̀ la mé dul mo. N zɛ̃̀ n tó lyì-zhǎ bɛ́ wẽ́ n shèè n du Yi jì y kɔ̀nɔ́ w wa.

1 Dɛ̃ rə̀dù, Yezu yà ń nə́ ń lyɛ̃. N nə bal mə̀dù, ń ná lùl mò lyìlyǒ. 2 Ń kwã-lyì bí zɛ̃̀ bə bwə̀rh mò bə wɔ̀: "Yó-cə́bal, byè yil bal mó mɔ̀bɔ́ ná lùl mò lyìlyǒ? Wɔ́ ń cìcì ń wɛ̀rhɛ́ yə̀-bəlwàálɛ, ráá ń lùlnə̀ bé bə̀ wɛ̀rhɛ́ yə̀-bəlwàálɛ, wɔ́ rə̀myɛ́ è ce ń ná lù mù lyìlyǒ?" 3 Yezu wɔ̀ bɛ: "È də̀ ńmyɛ̌ ráá ń lùlnə̀ bé bə̀ wɛ̀rhɛ́ yə̀-bəlwàálɛ yé, sə wɔ́ mùnì ga Yi tumə né tó ńmyɛ̌ dɛnnɛ nə du lyì yírhə́ na. 4 Wɔ́ nyɔ́ɔ́ ǹdə́ nə́ba bə̀ nə́ twĩ̌ mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ nì mú tumə né ǹdə́ yi rí gwẽ̌ yə̀ zwì yé. Cɛ y la yùù, sə è gə tú è yìì è zhɛ̀, lò kə́ ń wàr ń twĩ̀ yé. 5 À gə́ gwẽ̌ ŋwɛ́nɛ́ lũ w wẽ́ mó, wɔ́ àmyɛ́ à wɔ́ ò pwẽ̀." 6 Ń gə́ zɔ̀m èta n zhɛ̀, n pùrh ń tə̀tàr tɛ̃́, n mə n dú bo, n fɔ́n n mə n tútǔ bal mɔ́ yírhə́ né, 7 n zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "Zhəl ń pùl ǹ yé y Silowe póló w wə." (Silowe kùr wɔ́ "Mɔ̀bɔ́ bə̀ twĩ̀".) N zhǐr n vò n pùl ń yé yə́. Sə ń gə́ kwɛ̃̀ ń bànà, ń yírhə́ né já púr. 8 Ń jə̀-dwã bɛ́ ǹdə́ byɛ̀bɛ́ gakó bə̀ y'à n'ê nɛ mɔ shãã ga ń wɔ́ lwə̀lə̀ mó gə́ nɔ mɔ, bə zɛ̃̀ bə wɔ̀: "È də̀ mɔ̀bɔ́ ń yà ń jě tɛ̃́ ń nə́ ń lwə̀l mó?" 9 Jàlà zhe bə̀ wɔ́ ńmyɛ̌, jàlà zhe bə̀, ɔ̃́ɔ̃́, bə̀ wɔ́ ń nyɛrh-dõ, sə ń cìcì yà ń zhe: "Wɔ́ àmyɛ́ cìcì." 10 Bə zɛ̃̀ bə bwə̀rh mò bə wɔ̀: "Etər ǹ yírhə́ né tó né nə púr?" 11 N wɔ̀ bɛ: "Bal mɔ́ mɔ̀bɔ́ bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ Yezu mú ń wɛ̀rhɛ́ bo n tútǔ à yírhə́ né, n zɛ̃̀ n wɔ̀ b'à zhəl póló w bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ Silowe mó wẽ́ a pùl à yé yə́. A zhǐr a vò a pùl à yé y à yírhə́ né já púr." 12 Bə bwə̀rh mò bə wɔ̀: "Ń ŋwɛ́nɛ́ yẽ̀?" N wɔ̀ bɛ: "À yə̀l yé." 13 Bə zə mɔ bə vò Farɛzhɛ̃ɛ̃bá sono. 14 E jà Yezu gə́ yà ń wɛ̀rhɛ́ bo w n mə n púr bal mɔ́ yírhə́ né mó y'à wɔ́ shìrhə́ dɛ̃ yùwə̀. 15 Farɛzhɛ̃ɛ̃bá myɛ ké bwə̀rh mò bə̀ wɔ́ etər ń yírhə́ né tó né nə púr? N wɔ̀ bɛ: "Ń dɛ̃ bo à yírhə́ né ne, a zɛ̃̀ a vò a pùl à yé y à yírhə́ né já púr." 16 Farɛzhɛ̃ɛ̃bá jàlà zɛ̃̀ bə wɔ̀: "Bal mɔ́ mɔ̀bɔ́ də̀ Yi lò yé. Ń tá ń zwẽ shìrhə́ dɛ̃ rɛ́ nyə́ né yé." Bə̀ dwã myɛ y'à zhe: "Etər lò mɔ̀bɔ́ ń tá ń zwẽ Yi nyə́ né má tó né e wɛ̀rhɛ́ màmyaarhɛ́ tɛ̀bɛ́ èta mɔ́?" Bə ji kùr bə pɔr dwã nɛ. 17 Bə ké bwə̀rh bal mɔ́ ń yà ń wɔ́ lyìlyǒ w mó bə wɔ̀: "È gə wɔ́ ǹmyɛ́ yilə, ǹ nə́ ǹ bùl bə̀ byè bal mɔ́ mɔ̀bɔ́ ń púr ǹ yírhə́ né mó yilə?" N zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Ń wɔ́ Yi nyì-zwennə." 18 Sə Zhwifubá yó-cìnə́ bé y'à t'â yǎl bə zwẽ nyí bə̀ bal mɔ́ yírhə́ né y'à bɛ̃́ nɛ, wɔ́ púr nə̀ ká púr zhə̀n ga yé. Rə̀myɛ́ ce, bə byẽ̀ ń da ǹdə́ ń ná, 19 bə bwə̀rh bè bə wɔ̀: "Mɔ̀bɔ́ wɔ́ á byǐ mú á wò b'ǎ lùl mò lyìlyǒ mó? Etər ń tó né ń yírhə́ né bé púr?" 20 Bə wɔ̀: "Nə́ yě bə̀ mɔ̀bɔ́ wɔ́ nə́myɛ̌ byǐ, nə́ lùl mò lyìlyǒ. 21 Sə è gə wɔ́ ń yírhə́ né gə́ tó né nə púr, ǹdə́ lò mó mɔ̀bɔ́ ń púr ne mó, nə́ yə̀l rə̀myɛ́ yé. Bwə̌rhnə mo. Ń də̀ bə̀sɔ́bwɛ̀lɛ́ yé, ń mà n lyár ń cìcì nì." 22 Ń da ǹdə́ ń ná y'à n'ê dùr Zhwifubá yó-cìnə́ bé ywẽ. Wɔ́ rə̀myɛ́ è ce bə zɔ̀m èta. Zhwifubá yó-cìnə́ bé y'à jɛ̀rɛ̀ bə zɔ̀m ǹdə́ dwã bə cĩ́, bə̀ lò mɔ̀bɔ́ ń shɛ̀nɛ́ n wɔ̀ bə̀ Yezu wɔ́ Kristə mó, sə bə cə̀r mò, ń bə̀ká n kə́ n bə̀ dwã-gùlú jì y wẽ́ yé. 23 Wɔ́ rə̀myɛ́ è ce ń da ǹdə́ ń ná wɔ̀ bə̀ ń də̀ bə̀sɔ́bwɛ̀lɛ́ yé, bə̀ bə̀ bwə̌rh mo. 24 Bə ké byẽ̀ bal mɔ́, bə wɔ̀ mɔ̀: "Byili nə́ba zhə̀n pamparɛ̃ɛ̃ Yi yé né, bə̀ nə́myɛ̌ yě bə̀ bal mɔ́ mɔ̀bɔ́ tá ń zwẽ Yi nyə́ né yé." 25 N zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Ń gə wɔ́ lò mɔ̀bɔ́ ń tá ń zwẽ Yi nyə́ né myɛ, àmyɛ́ yə̀l yé. Kɔn rə̀dù à yě: à y'à wɔ́ lyìlyǒ, sə à yírhə́ né púr èlǎsɛ̃́." 26 Bə bwə̀rh mò bə wɔ̀: "Byè ń wɛ̀rhɛ́ mɔ́? Etər ń púr ǹ yírhə́ nə́ né?" 27 N wɔ̀ bɛ: "À jɛ̀rɛ̀ a byili ába, sə á yə̀ cili yé. Byè yil á n'á yǎl bə̀ a ká byili ába kə́dò? Nà ámyɛ n'á yǎl á jǐrh ń kwã-lyì?" 28 Bə tùrh mò bə wɔ̀: "Ǹmyɛ́ ǹ wɔ́ mɔ̀bɔ́ kwã-lò. Nə́myɛ̌ wɔ́ Muyiisi kwã-lyì. 29 Nə́ yě bə̀ Yi zɔ̀m ǹdə́ Muyiisi, sə nə́ yə̀l mɔ̀bɔ́ gə́ shí mə̀gã̌ yé." 30 Bal mɔ́ wɔ̀ bɛ: "Wɔ́ rə̀myɛ́ rə̀ wɔ́ yò wə́. Á yə̀l ń gə́ shí mə̀gã̌ yé, n jà n púr àmyɛ́ yírhə́ né. 31 Nə́ yě bə̀ Yi t'â zwẽ lyì-bəlwɛ̀lɛ́ lwə̌l yé. Sə lò mɔ̀bɔ́ ń nə́ ń nyàm Yi, ń nə́ ń wɛ̀rhɛ́ rə̀ pùbùlə̀, rə̀ n'ê zwẽ rə̀-ná-cí lwə̌l. 32 Nə́ gwẽ̌ yə̀ nyɛ̀ɛ̀ gaga bə̀ lò púr lò mɔ̀bɔ́ bə̀ lùl lyìlyǒ yírhə́ yé. 33 Mɔ̀bɔ́ gə yà ń yə̀ Yi sono shí, ń yà ń wàr kaka ń la wɔ̀rhɔ́ yé." 34 Bə wɔ̀ mɔ̀: "Ǹmyɛ́ bə̀ lùl yə̀-bəlwàálɛ wẽ́, ń zɛ̃̀ ǹ nə́ ǹ yǎl ń cèrhè nə́myɛ̌ kàrmɔ̀?" Bə jì mù bə ce pwẽ̀ nè. 35 Yezu nyɛ̀ɛ̀ bə̀ bə̀ jì bal mɔ́ bə ce pwẽ̀ nè. Ń gə́ tú n nə mɔ, n bwə̀rh mò n wɔ̀: "Ǹ nə zhí Numbyíní Byǐ ni?" 36 N bwə̀rh Yezu n wɔ̀: "Mɔ̌ lò ǹdə́ ńmyɛ̌ mɔ́ Yó-cə́bal, sá zhí mu?" 37 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Ǹ nə mɔ. Wɔ́ ńmyɛ̌ ń nə́ ń zɔ̀m ǹdə́ mɔ́ mɔ́." 38 Bal mɔ́ zɛ̃̀ n wɔ̀: "À zhí mú Cinu." N zɛ̃̀ n wùlì Yezu yé né. 39 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀: "À tú lũ w kɔ̀bɔ́ wẽ́ bùrsì kɔ́ yilə, mùnì lyìlyə̌r yírhə́ púr, sə byɛ̀bɛ́ bə̀ yírhə́ nɛ̃́ mɔ́ jǐrh lyìlyə̌r." 40 Farɛzhɛ̃ɛ̃bá byɛ̀bɛ́ bə̀ y'à zhǐ ń yala nɛ mɔ́ gə́ nyɛ̀ɛ̀ rə̀myɛ́, bə zɛ̃̀ bə bwə̀rh mò bə wɔ̀: "Nə́myɛ wɔ́ lyìlyə̌r?" 41 Yezu wɔ̀ bɛ: "Á gə y'ǎ wɔ́ lyìlyə̌r, á gə bə dóó zhe yé, sə èlǎsɛ̃́ á zɛ̃̀ á zhe b'ǎ yírhə́ né nɛ̃́. Rə̀myɛ́ ce, á dwə́ə́ré gwẽ̌ zhǐ á yó wə."

1 Rə̀myɛ́ yó, Yezu wòwə̀: "Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: lò mɔ̀bɔ́ ń nə́ ń tó pyì-jil lé jàà dõ w ń zwì, ń tá ń tó rə̀ nyí rí, rə̀-ná-cí wɔ́ ŋwɔ̀l-bal, n jà ń wɔ́ vwǎrhna. 2 Sə lò mɔ̀bɔ́ ń nə́ ń tó pyì-jil lé nyí rí ń mə́ ń zwì mú, wɔ́ ńmyɛ̌ ń wɔ́ pyììsí nə̀nɔ̀n mɔ́. 3 Mɔ̀bɔ́ ń nə́ ń yìlì pyì-jil lé ne mó nə́ ń pul pyì-jil lé ń pɛ mɔ ń zwì. Pyììsí n'ê cili ń cəl lé. Ń nə́ ń byẽ̀ sè èdù gakó ǹdə́ è yil. Sə̀ n'ê tó mo sə̀ dwi. 4 Ń gə zɔ sɛ ń duwə, ń nə́ ń yàl sə̀ yé né, sə zɛ̃̀ sə tó ń kùrə̀, bə̀ sə̀ yě ń cəl lé párá. 5 Sə̀ t'â tó lò dõ kùr yé. Sə̀ n'ê dùr sə̀ zhə̀l kwã nɛ́ sə yẽ̌ mo, sə̀ gə́ yə̀l ń cəl lé pár mɔ́ yilə." 6 Yezu ju səswalá y èmyɛ́ n pə bɛ, sə bə̀ yə̀ lwar kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ ń yà ń nə́ ń yǎl n byili mú yé. 7 N kə́ n wɔ̀ bɛ: "Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: àmyɛ́ à wɔ́ pyì-jil lé nyí rí. 8 Byɛ̀bɛ́ bə̀ jɛ̀rɛ̀ nɛ̀ bə bə̀ mɔ́ gakó wɔ́ ŋwɔ̀là, bə̀ j'à wɔ́ vwǎrhna, sə pyììsí yə̀ bə̀ cələ né cili yé. 9 Àmyɛ́ à wɔ́ pyì-jil lé nyí rí. Mɔ̀bɔ́ ń tó nyí rí rə̀myɛ́ n zù, rə̀-ná-cí mà n nə ń cìnə̀. Ń mà ń nə́ ń zwì, n jà ń nə́ ń dwi ń nɛ kùjú ń jí. 10 Ŋwɔ̀l-bal wɔ́ ŋwɔ̀lɛ̀ ǹdə́ gu ǹdə́ cɔ̌ dúdú yil ń nə́ ń twí, sə àmyɛ́ túwə́, mùnì numbyínə́ bé zə nyǔ mə bɔrh. 11 "À wɔ́ vwã̌-ènɔ̀n nántwə̌. Vwã̌-ènɔ̀n nántwə̌ nə́ ń pɛ ń myə̌l ń pyììsí yilə. 12 Sə lò mɔ̀bɔ́ ń də̀ vwã̌-ènɔ̀n, wɔ́ kwé bə̀ kwè mò bə̀ n'ê kwɛ̃̌. Pyììsí gə́ də̀ ńmyɛ̌ nyə̌rh mɔ́ ce, ń gə nɔ gɔ-kùlí è bànà, n dùr n yẽ̌ se, gɔ-kùlí y zù sə̀ wẽ́, e zə sə̀ jàlà, shɛ̀bɛ́ sə̀ dàl mɔ́ làà dwã nɛ. 13 Wɔ́ pyììsí gə́ də̀ ńmyɛ̌ nyə̌rh mɔ́ yil ń nə́ ń dùr ń yẽ̌ se, ń tá ń gá sɛ yé. 14 "Àmyɛ́ wɔ́ vwã̌-ènɔ̀n nántwə̌. À yě à pyììsí párá, à pyììsí myɛ yě à párá, 15 ǹdə à Da gə́ yě à párá, àmyɛ j'à yě à Da pár nɛ́. À n'â pɛ à myə̌l lé à pyììsí yilə. 16 À zhe pyììsì dwã, sə̀ gwẽ̌ tɛ̀nɛ́ jil lé tɛ̀bɛ́ wẽ́ yé. Sə wɔ́ nyɔ́ɔ́ ǹdə́ nɛ b'à zə sə̀myɛ a bà a ce né, sə cili à cəl lé; pyì-jil lé yə̀ rə̀dù sá, sə vwã̌-ènɔ̀n mɔ́ myɛ yə̀ mə̀dù sá. 17 "À Da só ne, à gə́ n'â pɛ à myə̌l lé mùnì ga a ká nə rɛ́ mɔ́ yilə. 18 È də̀ lò ń la à myə̌l lé vǔr yé. Wɔ́ àmyɛ́ cìcì à la rɛ pɔ. À wɔ̌ à pɛ rɛ, e j'à wɔ̌ à k'â zwẽ de. Wɔ́ nyí rí rə̀myɛ́ à Da pɔ nɛ." 19 Zhwifubá gə́ nyɛ̀ɛ̀ zɔ̀mà nɛ́ nə̀myɛ́ mɔ́, nyə̀-pǎr ké zɛ̃̀ bə̀ cəcəl wə, bə pɔr dwã nɛ. 20 Bə̀ nánzhəzhɔ̌ y'à n'ê wə̀lə̀: "Nə̀cílí námməlwɛ̀lɛ́ zhe mo. Ń wɔ́ nyə̀nyà. Byè yil á n'á cili ń zɔ̀mà nɛ́ myɛ̌?" 21 Bə̀ dwã zɛ̃̀ bə̀ zhe: "Zɔ̀mà nɛ́ nyɛ̀bɛ́ də̀ lò mɔ̀bɔ́ nə̀cílí námməlwɛ̀lɛ́ zhe mo zɔ̀mà yé. Nə̀cílí námməlwɛ̀lɛ́ wɔ̌ lyìlyə̌r yírhə́ è la púr?" 22 Bə̀ y'à n'ê jí Zhərəzalɛm Yi jì y bwəl lé cṹ mú yò lyǐrh címsi, e jà è y'à wɔ́ wàr yi. 23 Sə rə̀myɛ́ yi ní, ǹdə́ Yezu yà ń nə́ ń jíl Saləmɔ zɔ́nɔ́ w wa, Yi jì y kɔ̀nɔ́ w wẽ́. 24 Zhwifubá bə̀ bə kə́kɛ́lɛ́ mɔ, bə wɔ̀ mɔ̀: "Ǹ la yẽ̌ nə́ba nə́ r'é ce tə́tɔ̀ná kɔn mé yí dǒ? È gə wɔ́ ǹmyɛ́ ǹ wɔ́ Kristə mó, sə́ byili nə́ba pamparɛ̃ɛ̃." 25 Yezu wɔ̀ bɛ: "À jɛ̀rɛ̀ a byili ri ába, sə á t'á zwẽ nyí yé. Tumə né nyɛ̀bɛ́ gakó à n'â twĩ̀ à Da yil lé yil mó n'ê byili bə̀ tɛ̀bɛ́ à n'â byili mú wɔ́ zhə̀nà. 26 Sə á gə́ də̀ àmyɛ́ pyììsí mú ce á t'á zwẽ nyí yé. 27 À pyììsí n'ê cili à cəl lé. À yě sə̀ párá, sə̀ n'ê tó ne, 28 sə à n'â pɛ sɛ nyǔ mɔ̀bɔ́ mə̀ t'â la zhɔ̌. Sə̀ t'â la cú gaga yé, sə lò myɛ wàr sɛ̀ ń la vwǎrh à jɔ̃̀ w yé. 29 Wɔ́ à Da ń pɔ sɛ nɛ, e jà à Da du kɔn gakó. Rə̀myɛ́ ce, lò wàr sɛ ń la vwǎrh à Da jɔ̃̀ w yé. 30 Àmyɛ́ ǹdə́ à Da ga wɔ́ rə̀dù." 31 Rə̀myɛ́ yó, Zhwifubá ké pwà nə́kulə bə̀ la mé dul Yezu. 32 N zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "À twĩ̀ tùm-ècɛ̀nà nánzhəzhɔ̌ á yírh wə, ǹdə́ à Da jàn. È nə zɛ̃̀ wɔ́ dɛ̌ yil á n'á yǎl á dul ne ǹdə́ nə́kulə á gu?" 33 Bə wɔ̀ mɔ̀: "È də̀ tùm-ècɛ̀nà nɛ́ rə̀dù ga yil nə́ r'é yǎl nə́ dul mó nə́ gu yé. Wɔ́ ǹ gə́ nə́ ǹ tùrh Yi mú è ce, bə̀ ǹmyɛ́ ǹ wɔ́ numbyíní, ń jà ǹ nə́ ǹ zə ǹ cìn ǹ myɛrhɛ Yi." 34 Yezu wɔ̀ bɛ: "Bə̀ kɛ̃ á nyə́ né sɛ́bɛ́ rɛ́ wẽ́ bə̀ Yi wòwə̀: 'Ámyɛ̌ mə̀dù gakó wɔ́ yi.' 35 E jà nyə́ né sɛ́bɛ́ rɛ́ də̀ yõ̌ kɔn yé. Sɛ́bɛ́ rɛ́ rə̀myɛ́ gə n'ê byẽ̀ byɛ̀bɛ́ bə̀ cili Yi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ mɔ́ mə̀dù mə̀dù gakó bə̀ yi, 36 á nə wɔ̌ á wə̀l b'à n'â tùrh Yi, à gə́ wò b'à wɔ́ Yi Byǐ mú yilə, e jà wɔ́ Yi rə̀ cír ne rə twĩ̀ lũ w wə? 37 "À gə t'â twĩ̀ tumə né à Da pɔ nɛ nyí b'à twĩ̌ mú, s'á bə̀k'á zwẽ à zɔ̀mà nɛ́ yé. 38 Sə à gə n'â twĩ̀ tumə né nə̀myɛ́, bá á gə t'á zwẽ à zɔ̀mà nɛ́ myɛ, s'á zwẽ nyí tumə né nə̀myɛ́ mɔ́ yilə, s'á lwar náàcɛ̀nɛ́ b'à Da ŋwɛ́nɛ́ à wẽ́, àmyɛ j'à ŋwɛ́nɛ́ à Da wẽ́." 39 Zhwifubá ké zɛ̃̀ bə̀ n'ê pyà ń zal, sə ń lú bə̀ jɔ̃̀ wà. 40 Rə̀myɛ́ kwã nɛ́, n kə́ n zhǐr n vò Zhɔrdɛ̃ bwǐ y èpákɛ̀, Zhã gə́ yà ń nə́ ń pɛ nɛ̃̌-shɔ lyì bí ni mə̀gã̌ mɔ́, n mɛ̃ gàà. 41 Lyì nánzhəzhɔ̌ y'à n'ê twí ń sono, bə̀ n'ê wə̀lə̀: "Zhã yə̀ màmyɔ òdù ga wɛ̀rhɛ́ yé, sə kɔn dɛ̀bɛ́ gakó ń zɔ̀m bal mɔ́ mɔ̀bɔ́ shò-kwã nɛ́ mɔ́ wɔ́ zhə̀nà." 42 Sə lyì nánzhəzhɔ̌ zù mù gàà.

1 Bal mə̀dù yà ń ŋwɛ́nɛ́ Betəni ní, Marɛ ǹdə́ ń zhə̃̀-kɛ̃ Martɛ da-dǒ wə, ń yíl Lazaarɛ. Ń yà ń bə jàn zhe yé. 2 Wɔ́ Marɛ mɔ́ ńmyɛ̌ ń yà ń ló nwə̃̌ y è lwẽ́ nã́nyə̀nyɛ̀lɛ́ y Cinu nèsé yó, n zɛ̃̀ n zə ń ywésé n pɔ́pɔ̌ sɛ mɔ́, wɔ́ ńmyɛ̌ nəbɔ́ ǹdə́ Lazaarɛ. 3 Marɛ ǹdə́ ń zhə̃̀-kɛ̃ mɔ́ zɛ̃̀ bə twĩ̀ lò n vò n wɔ̀ Yezu ni: "Cinu, nyǐ mɔ̀bɔ́ ǹ só mó bə jàn zhe yé." 4 Yezu gə́ nyɛ̀ɛ̀ rə̀myɛ́, n zɛ̃̀ n wɔ̀: "Címí y kɛ̀bɛ́ də̀ Lazaarɛ cu címí yé. Wɔ́ mùnì ga Yi tó è dɛnnɛ rə byili rə̀ zùwə́ yə́, sə rə̀ Byǐ mú myɛ tó è dɛnnɛ n nə zùwə́." 5 Yezu yà ń só Martɛ ǹdə́ ń nyɛ̃́ mɔ́ ǹdə́ Lazaarɛ ga. 6 Ń gə́ nyɛ̀ɛ̀ bə̀ Lazaarɛ bə jàn zhe, n cə̀ə̀lè n mɛ̃ ń gə́ yà ń ŋwɛ́nɛ́ mə̀gã̌ mɔ́ n wɛ̀rhɛ́ dwã nə̀lyè n súlí. 7 Rə̀myɛ́ kwã nɛ́, n zɛ̃̀ n wɔ̀ ń kwã-lyì bí ni: "Bànà nə́ k'é vò Zhide." 8 Bə wɔ̀ mɔ̀: "Yó-cə́bal, è də̀ ǹmyɛ́ Zhwifubá y'à n'ê yǎl bə dul ǹdə́ nə́kulə è dwã nɛ́ gwẽ̌ bə nyɛ mɔ́, ń zɛ̃̀ ǹ kə́ ǹ la gàà kə́dò?" 9 N wɔ̀ bɛ: "Cə-lár è m'ê la yi-zùr də̀ lùr shí ǹdə́ rə̀lyè nà? Lò gə nə́ ń zhə̀l nə̀nyɔ́nɔ́ nɛ, ń tá ń mà ń nà yé, bə̀ ń nə lũ w kɔ̀bɔ́ pwẽ̀ dé. 10 Sə lò gə nə́ ń zhə̀l cəcɛ̃ nɛ, ń ya n mà ń nà, ń gə́ bə pwẽ̀ dé nɛ mɔ́ yilə." 11 Ń gə́ zɔ̀m rə̀myɛ́ n zhɛ̀, n zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Lazaarɛ dɛ̌, sə à má vò a zhàrh mɔ̀." 12 Ń kwã-lyì bí zɛ̃̀ bə wɔ̀ mɔ̀: "Cinu, ń gə dɛ̌, sə́ nyǐ ń mà n nə ń cìnə̀." 13 Wɔ́ Lazaarɛ cu mú zɔ̀mà Yezu yà ń nə́ ń zɔ̀mà, sə bə̀myɛ́ y'à n'ê bùl bə̀ wɔ́ jan dɛ́ páá mɔ́ zɔ̀mà ń yà ń nə́ ń zɔ̀mà. 14 Rə̀myɛ́ yó, n zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ pamparɛ̃ɛ̃: "Lazaarɛ cùwə̀. 15 Sə à gə́ y'à tɛ̀nɛ́ gàà ń cu mú yi ní mú ce, à wu nyɛ̀ á yilə. Èta, á b'ǎ zwẽ nyí. Bànà nə́ vò ń cùù w yó." 16 Tɔma mɔ̀bɔ́ bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ "Nə̀cílí" mú zɛ̃̀ n wɔ̀ ń tó-dwã bɛ́ nɛ: "Bànà nə́myɛ vò nə́ tó nə́ Yó-cə́bal mɔ́ nə́ cì." 17 Yezu gə́ yú gàà, n pwírí Lazaarɛ yà ń zhe dwã nə̀na lú-bɔ̀l mɔ́ wa. 18 Betəni ǹdə́ Zhərəzalɛm y'à yú ǹdə coló bə̀tɔ̀ ta. 19 Rə̀myɛ́ ce, Zhwifubá nánzhəzhɔ̌ y'à tú Martɛ ǹdə́ Marɛ sõ, mùnì bə zə bə̀ wun ni bə̀ nəbɔ́ mɔ́ cu mú yilə. 20 Martɛ gə́ nyɛ̀ɛ̀ bə̀ Yezu bànà, n vò n jəl mo, ǹdə́ Marɛ yà ń jě kɛ̀lɛ́ wa. 21 Martɛ wɔ̀ Yezu ni: "Cinu, ǹ gə yà ǹ ŋwɛ́nɛ́ nyɔ̀nɔ̀, à nəbɔ́ mɔ́ gə yə̀ cì yé. 22 Sə ǹdə́ rə̀myɛ́ ga, à yě bə̀ kɔn dɛ̀bɛ́ gakó ǹ lwə̀l Yi ni, èlǎsɛ̃́ gwẽ̌, rə̀ má pɔ̃́ dɛ." 23 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Ǹ nəbɔ́ mɔ́ mà n bwìrhì." 24 Martɛ wɔ̀ mɔ̀: "À yě bə̀ ń mà n bwìrhì dɛ̃ rɛ́ nánkwɛɛ́ rɛ́ yùwə̀, dɛ̃ rɛ́ tɛ̀bɛ́ cùùrí la bùrhù mú." 25 Yezu wɔ̀ Martɛ nɛ: "Àmyɛ́ à wɔ́ bùrhù mú ǹdə́ nyǔ mú. Lò mɔ̀bɔ́ ǹ zù àmyɛ́, bá ǹ gə cù myɛ, ǹ b'ǎ k'á zə nyǔ. 26 Lò mɔ̀bɔ́ gakó ń wɔ́ lyì-nyì, n jà n zù àmyɛ́, ń tá ń la cú gaga yé. Ǹ nə́ ǹ zwẽ rə̀myɛ́ nyí?" 27 Martɛ wɔ̀ mɔ̀: "Ɔ̃̀ɔ̃̂, à n'â zwẽ nyí Cinu. À n'â zwẽ nyí bə̀ wɔ́ ǹmyɛ́ ǹ wɔ́ Kristə, Yi Byǐ mú bə̀ wò bə̀ ń bàn lũ w wẽ́ mó." 28 Martɛ gə́ zɔ̀m èta, n zhǐr n vò n byẽ̀ ń nyɛ̃́ Marɛ, n sɔ́sɔ́mɛ́ mɔ n wɔ̀: "Yó-cə́bal mɔ́ túwə́. Ń nə́ ń byẽ̀ mó." 29 Marɛ gə́ nyɛ̀ɛ̀ rə̀myɛ́, n já n zɛ̃̀ ń la Yezu sõ. 30 Yezu yà ń gwẽ̌ yə̀ cɔ w wẽ́ yí yé. Ń yà ń gwẽ̌ ŋwɛ́nɛ́ Martɛ gə́ jəl mo mə̀gã̌ mɔ́. 31 Zhwifubá byɛ̀bɛ́ bə̀ y'à ŋwɛ́nɛ́ Marɛ nyí ni kɛ̀lɛ́ w bə̀ n'ê zal ń wu ni mú, gə́ nɔ mɔ ń zɛ̃̀ làlà n du pwẽ̀ nè, bə zɛ̃̀ bə tó mo. Bə̀ y'à n'ê bùl bə̀ wɔ́ lú-bɔ̀l mɔ́ yó ń la nɛ́ n vò n kúrh. 32 Marɛ gə́ yú Yezu gə́ yà ń ŋwɛ́nɛ́ mə̀gã̌ mɔ́, n nə mɔ, n tu ń nə̀dwə́nə́ yó, n wùlì ń yé né, n wɔ̀: "Cinu, ǹ gə yà ǹ ŋwɛ́nɛ́ nyɔ̀nɔ̀, à nəbɔ́ mɔ́ gə yə̀ cì yé." 33 Yezu gə́ nɔ mɔ ń nə́ ń kúrhə́, ǹdə́ Zhwifubá byɛ̀bɛ́ bə̀ tó mo bə bə̀ mɔ́ myɛ bə̀ n'ê kúrhə́, ń wu zhìlì dɛ̃́dɛ̃́, 34 n zɛ̃̀ n bwə̀rh bè n wɔ̀: "Yẽ̀ á co mo né?" Bə wɔ̀: "Cinu, bə̌ nyǐ ń bɔ̀l mɔ́." 35 Yezu kúrh. 36 Zhwifubá zɛ̃̀ bə̀ zhe: "Nyǐ ń yà ń só mo tã̀!" 37 Bə̀ jàlà y'à zhe: "Ńmyɛ̌ ń púr lyìlyǒ yírhə́, ń yà ń wàr ń ce bal mɔ́ mɔ̀bɔ́ bə̀ká n cì nà?" 38 Yezu wu kó kwɛrhɛ o zhìlì o súlí, n zhǐr n vò lú-bɔ̀l mɔ́ yó. È y'à wɔ́ pyɔ̀ wẽ́ bɔ̀l mɔ́ ŋwɛ́nɛ́, bə pyi mə̀ nyí ni ǹdə́ nə́kulu. 39 N wɔ̀: "Púrnə nə́kulu w á ce kwã nɛ́." Lazaarɛ nəkɔ́ Martɛ wɔ̀ Yezu ni: "Cinu, ń mà n zə lwẽ́, bə̀ zà wɔ́ ń dwã nə̀na." 40 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "À yə̀ mɔ́ wə̀l bə̀ ǹ gə zwẽ nyí, ǹ yírhə́ bá nə Yi zùwə́ yə́?" 41 Bə púr nə́kulu wə́. Yezu zɛ̃̀ n kwẽ̌ n nyǐ dɛ̃̌, n wɔ̀: "À Da, à n'â ce ǹ nə̀báná, ǹ gə́ zwẽ à lwə̌l mó yilə. 42 À yě bə̀ ǹ nə́ ǹ zwẽ à lwə̌l twéé twéé, sə wɔ́ lyì-zhǎ bɛ́ byɛ̀bɛ́ bə̀ zhǐ bə kə́kɛ́lɛ́ nɛ èta mɔ́ yil à n'â zɔ̀mà, mùnì bə zwẽ nyí bə̀ wɔ́ ǹmyɛ́ ǹ twĩ̀ nì." 43 Ń gə́ wò èta, n zɛ̃̀ n bya n wɔ̀: "Lazaarɛ, du pwẽ̀ nè." 44 Lazaarɛ shí lú-bɔ̀l mɔ́ w n du, ń nèsé ǹdə́ ń jɛ̀sɛ́ y'à lyẽ ǹdə́ kàmə̀-jɛ̀rh, ń yé y myɛ y'à lyẽ ǹdə́ kàmə̀-jɛ̃̀. Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Lwə̌rnə mo, s'á yẽ̌ mo n vò." 45 Zhwifubá byɛ̀bɛ́ bə̀ y'à tú Marɛ co mó nánzhəzhɔ̌ gə́ nɔ kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ Yezu wɛ̀rhɛ́ mɔ́, bə zù mù. 46 Bə̀ jàlà zɛ̃̀ bə vò bə nə Farɛzhɛ̃ɛ̃bá, bə cĩ́ bi kɔn dɛ̀bɛ́ gakó ń wɛ̀rhɛ́. 47 Yi jì y vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé ǹdə́ Farɛzhɛ̃ɛ̃bá zɛ̃̀ bə byẽ̀ bùrsí gùlú w nánfɔ̀lɔ̀ w lyì bí dwã yó, bə wɔ̀: "Bal mɔ́ mɔ̀bɔ́ nə́ ń wɛ̀rhɛ́ màmyaarhɛ dɛ̃́dɛ̃́. Etər nə́ m'ǎ wɛ̀rhɛ́ nɛ́? 48 Nə́ gə yẽ̌ mo, lyì bí gakó má zù mù, sə rə̀myɛ́ kwã nɛ́, Orɔm lyì bí yó-cìnə́ bé má bə̀ bə cɔ̀ nə́ Yi jì y ǹdə́ nə́ dwí rí púlə́púlə́." 49 Lò mə̀dù yà ń ŋwɛ́nɛ́ bə̀ wẽ́, ń yíl Kəyifu, ńmyɛ̌ ń yà ń wɔ́ vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé gakó náncɛ rə̀myɛ́ byin dí. Ń zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Ámyɛ̌ yə̀l kaka wɛ̀. 50 Á yə̀l bə̀ kɔn mə̌ sə lò mə̀dù cì lyì bí gakó yilə, mùnì ga nə́ dwí rí púlə́púlə́ bə̀ká cɔ̀?" 51 Sə è də̀ ń sə̀pwà pùbùlə̀ ń yà ń mə́ ń zɔ̀m yé. È gə́ y'à wɔ́ ńmyɛ̌ ń wɔ́ vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé gakó náncɛ y byin dí rə̀myɛ́ wẽ́ mó, Yi zɛ̃̀ rə tó ń dɛnnɛ rə ce ń zɔ̀m Yezu yò, n wɔ̀ bə̀ Yezu mə̌ sə n cì bə̀ dwí rí púlə́púlə́ yilə. 52 Sə è də̀ bə̀myɛ́ dúdú yil yé, ń mà n ce Yi byǎ bɛ́ bə̀ ŋwɛ́nɛ́ cə-yala gakó mó bə̀ dwã yó bə jǐrh kɔn rə̀dù. 53 Kɔn zhí dɛ̃ rɛ́ rə̀myɛ́, Zhwifubá yó-cìnə́ bɛ́ já ji kùr bə̀ n'ê yǎl bə gu Yezu. 54 Wɔ́ rə̀myɛ́ yil ń yà ń kə́ ń tá ń zhə̀l Zhwifubá wẽ́ pamparɛ̃ɛ̃ yé. Ń zɛ̃̀ n vò cɔ òdù ò y'à ŋwɛ́nɛ́ gɔ sono, ò yil Efrəyim. Ńmyɛ̌ ǹdə́ ń kwã-lyì bí mɛ̃ gàà. 55 Zhwifubá címsí bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ Pakɛ y mɔ́ y'à bwəlse. Lyì nánzhəzhɔ̌ zɛ̃̀ bə la Zhərəzalɛm bə vò bə kwɛrhɛ bə̀ yò ǹdə́ Yi éfòró címsí mé yí. 56 Bə zɛ̃̀ bə̀ n'ê pyà Yezu ǹdə́ bə̀ ŋwɛ́nɛ́ Yi jì y kɔ̀nɔ́ w wa, bə̀ m'ê bwə̀rh dwã bə̀ zhe: "Bə̀kɔ́n á n'á bùlə̀? Ń bàn címsí, ráá ń tá ń bàn sɛ̀?" 57 Sə vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé ǹdə́ Farɛzhɛ̃ɛ̃bá y'à pɔ nyí, bə̀ lò mɔ̀bɔ́ ń gə yě Yezu gə́ wɔ mə̀gã̌, sə n ce bə lwar, mùnì ga bə zə mɔ.

1 Pakɛ y gə́ tú e dǎl dwã nyə̀ldù, Yezu zɛ̃̀ n vò Betəni, Lazaarɛ mɔ́ mɔ̀bɔ́ ń bwìrhì mú gə́ yà ń ŋwɛ́nɛ́ mə̀gã̌ mɔ́. 2 Bə̀ y'à tɛnɛ kùjú gàà bə pə Yezu ni. Lazaarɛ yà ń ŋwɛ́nɛ́ lyì bí byɛ̀bɛ́ bə̀ y'à tó Yezu ni bə̀ n'ê jí kùjú w mú wẽ́, sə wɔ́ Martɛ ń yà ń nə́ ń pɛ bɛ w bə̀ jí. 3 Marɛ zɛ̃̀ n kwè nwə̃̌ è lwẽ́ nã́nyə̀nyɛ̀lɛ́ n ló Yezu nèsé yó, n zə ń ywésé n mə n pɔ́pɔ̌ sɛ. Wɔ́ cǒ òdù bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ náárɛ bə̀ y'à mé wɛ̀rhɛ́ ya. È y'à yú bútóló gòmə́, è ye y y'à cɛ̀ dɛ̃́dɛ̃́, sə è lwẽ́ dé y'à já sú jì y kókó. 4 Yezu kwã-lò mó mɔ̀bɔ́ ń yà ń la mɔ myìnù bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ Zhidə Esəkarəyɔtɛ mɔ́, zɛ̃̀ n wɔ̀: 5 "Bə̀ gə y'à yè nwə̃̌ y kɛ̀bɛ́, è y'à má yí dwã zwã̌-àtɔ̀ tum wársɛ bə mé sɛ̃ nə̀mwà nɛ̀." 6 E j'à də̀ nə̀mwà bɛ́ sónó yil ń zɔ̀m èta yé. Wɔ́ ń gə́ yà ń wɔ́ ŋwɔ̀l-bal, e jà wɔ́ ńmyɛ̌ sõ wársɛ́ lɔ̀bɔ̀ w y'à ŋwɛ́nɛ́ mɔ́ è ce. Ń yà ń nə́ ń vùr wársɛ́ shɛ̀bɛ́ bə̀ y'à n'ê pɛ mɔ ń ce ò wẽ́ mó. 7 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "Yẽ̌ kɛ̃ mɔ́ nɛ shɛ́ɛ́. Ń yà ń cĩ́ nwə̃̌ y kɛ̀bɛ́ dɛ̃ rɛ́ tɛ̀bɛ́ bə̀ la nɛ lú-bɔ̀l w co mó yilə. 8 Nyǐnə nə̀mwà bá yə̀ nɛ́ ǹd'ába dɛ̃ gakó, sə á t'á la àmyɛ́ nɔ dɛ̃ gakó yé." 9 Zhwifubá nánzhəzhɔ̌ gə́ nyɛ̀ɛ̀ bə̀ Yezu tú Betəni, bə zɛ̃̀ bə vò gàà, sə è də̀ Yezu dúdú yil bə̀ y'à zhə̀l yé. Bə̀ y'à n'ê yǎl bə nə Lazaarɛ mɔ́ mɔ̀bɔ́ Yezu bwìrhì mú myɛ. 10 Yi jì y vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé zɛ̃̀ bə sə̀ ǹdə́ dwã bə̀ y'à n'ê yǎl bə gu Lazaarɛ myɛ, 11 bə̀ wɔ́ ńmyɛ̌ yil Zhwifubá nánzhəzhɔ̌ n'ê yẽ̌ bə̀myɛ́ nɛ bə̀ zwì Yezu. 12 È zɛ̃̀ nəkɔkɔ́lɛ́ yá, lyì bí nánzhəzhɔ̌ w bə̀ y'à tú Pakɛ y címsí Zhərəzalɛm nɛ́ mɔ́ nyɛ̀ɛ̀ bə̀ Yezu bàn gàà. 13 Bə zɛ̃̀ bə kə́ kwã̌ vɔr bə du bə mé jəl mo. Bə̀ y'à n'ê bya bə̀ zhe: "Yi nə còrhó! Cinu mà n cĩ́ bwəl mɔ̀bɔ́ ń bàn ń yil lé yil mó yó! Esərayɛl pyɔ̌ mɔ́ nə còrhó!" 14 Yezu nə bə̀nə-bwɛ̀lɛ́, n zɛ̃̀ n jòm è yó, ǹdə Yi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ sɛ́bɛ́ rɛ́ gə́ byili ní. Bə̀ kɛ̃ rə̀ wẽ́ bə wɔ̀: 15 "Səyɔ̃ lyì, á bə̀k'á dùr ywẽ yé. Nyǐnə á pyɔ̌ mɔ́, ń jě bə̀nə-bwɛ̀lɛ́ yó ń bànà." 16 Ń kwã-lyì bí yə̀ dámǎ bə sú rə̀myɛ́ mɔ́ kùr yé, sə wɔ́ ń gə́ tú n zù ń zùwə́ y wẽ́ mó kwã nɛ́, bə zɛ̃̀ bə lwar bə̀ wɔ́ Yezu yò bə̀ kɛ̃ Yi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ sɛ́bɛ́ rɛ́ wẽ́, sə rə̀ tó kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ bə̀ wɛ̀rhɛ́ Yezu ni mú dɛnnɛ rə pyìrh. 17 Lyì bí byɛ̀bɛ́ gakó bə̀ y'à tó Yezu ni bə̀ ŋwɛ́nɛ́ ń gə́ bwìrhì Lazaarɛ n du lú-bɔ̀l mɔ́ w yi ní mú, y'à n'ê byili kɔn dɛ̀bɛ́ gakó bə̀ nɔwa. 18 Wɔ́ lyì-zhǎ bɛ́ gə́ y'à nyɛ̀ɛ̀ bə̀ Yezu wɛ̀rhɛ́ màmyɔ w òmyɛ́ mɔ́ è ce bə zɛ̃̀ bə du bə jəl mo. 19 Farɛzhɛ̃ɛ̃bá zɛ̃̀ bə̀ n'ê zɔ̀m ǹdə́ dwã bə̀ zhe: "Á nə lyì bí gakó bə̀ ŋwɛ́nɛ́ ń kwã! Á wàr kaka á la wɔ̀rhɔ́ yé." 20 Gərɛkɛbá jàlà y'à ŋwɛ́nɛ́ lyì bí byɛ̀bɛ́ bə̀ y'à zhə̀l Zhərəzalɛm címsí yi ní bə̀ la Yi còrhó mó wẽ́. 21 Bə zɛ̃̀ bə yí Betəsəyiidi lyì bal Shilipu nyí ni, bə wɔ̀ mɔ̀: "Yó-cə́bal, nə́ r'é yǎl nə́ vò nə́ nə Yezu." (Betəsəyiidi wɔ́ Gəlile tənà y cɔ.) 22 Shilipu zɛ̃̀ n vò n byili Andərɛ nɛ. Bə̀myɛ́ bə̀lyè y ga zɛ̃̀ bə vò e byili Yezu ni. 23 Yezu wɔ̀ bɛ: "Kɔn yú èlǎsɛ̃́, Numbyíní Byǐ zùwə́ y má du lyì yírhə́ wə. 24 Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: bə̀ gə yə̀ jíjí byǐ tɛ̃́ ce e bwár, è t'â la byǎ co yé, è b'à zhǐ è dúdú. Sə bə̀ gə co y tɛ̃́ e bwár, è n'ê ce byǎ nánzhəzhɔ̌. 25 Lò mɔ̀bɔ́ ǹ só ǹ myə̌l lé, rə̀ má sá. Sə lò mɔ̀bɔ́ ǹ tá ǹ gá ǹ myə̌l lé ne lũ w kɔ̀bɔ́ wa, ǹ m'ǎ nə nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌. 26 Lò mɔ̀bɔ́ ǹ nə́ ǹ yǎl ń yə̀ à tùntùnnə̀, sə́ tó à kùrə̀. Ǹmyɛ m'ǎ yə̀ à gə́ la mə̀gã̌ yál mɔ́. Lò mɔ̀bɔ́ ǹ wɔ́ à tùntùnnə̀, à Da mà n zhẽ̌ ǹ yó dɛ̃̌." 27 Yezu zɛ̃̀ n súlí n wɔ̀: "Wu-zhìlù nánfɔ̀lɔ̀ zhe ne èlǎsɛ̃́. Sə à nə wál bə̀ byè? À wál à Da nɛ bə̀ ń zwẽ ne nɔ̀nɔ̀ w kɔ̀bɔ́ ò bàn nɛ zal èlǎsɛ̃́ mɔ́ wẽ́? E jà wɔ́ nɔ̀nɔ̀ w òmyɛ́ yil à túwə́. 28 À Da, ce ǹ yil lé nə còrhó." Rə̀myɛ́ yó, cəl shí dɛ̃̌ yi w rə wɔ̀: "À ce rə nə còrhó, sə à gwẽ̌ bá ce rə nə còrhó." 29 Lyì-zhǎ bɛ́ bə̀ y'à zhǐ gàà mɔ́ gə́ nyɛ̀ɛ̀ cəl lé, bə zɛ̃̀ bə̀ zhe bə̀ wɔ́ dwà è bya. Jàlà zhe bə̀ wɔ́ màlɛ́ka è zɔ̀m ǹdə́ mɔ. 30 Yezu wɔ̀ bɛ: "È də̀ àmyɛ́ yil cəl lé tɛ̀bɛ́ zɔ̀m yé. Wɔ́ ámyɛ̌ yilə. 31 Èlǎsɛ̃́, lũ w kɔ̀bɔ́ bùrsí kɔ́ yúwə́. Kɔn yú èlǎsɛ̃́ bə̀ bə̀ jǐ ò pyɔ̌ mɔ́ bə ce pwẽ̀ nè. 32 Sə è gə wɔ́ àmyɛ́ yilə, bə̀ gə tú bə̀ zhẽ̌ ne dɛ̃̌ cɛ yó, à má vwɛ̃ lyì bí gakó bə bə̀ à sono." 33 Yezu zɔ̀m èta, n mə n byili ń gə́ la nɛ cú. 34 Lyì-zhǎ bɛ́ zɛ̃̀ bə wɔ̀ mɔ̀: "Bə̀ byili nə́ba Yi nyə́ né sɛ́bɛ́ rɛ́ wẽ́ bə̀ Kristə mó bà n yə̀ nɛ́ twéé twéé, ń tá ń la cú yé. Byè yil ǹ nə zɛ̃̀ ǹ nə́ ǹ wə̀l bə̀ wɔ́ nyɔ́ɔ́ bə̀ bə̀ zhẽ̌ Numbyíní Byǐ dɛ̃̌? Numbyíní Byǐ mú ńmyɛ̌ mɔ́ wɔ́ mɔ̌?" 35 Yezu wɔ̀ bɛ: "Pwẽ̀ dé má yə̀ nɛ́ ǹd'ába dwã màngɛlɛ́ gwẽ̌. Sə zhəlnə ǹdə́ rə̀ gwẽ̌ ŋwɛ́nɛ́ ǹd'ába, mùnì ga cə-byín bə̀ká bé jàr ába yé. Lò mɔ̀bɔ́ ń nə́ ń zhə̀l cə-byín wẽ́, rə̀-ná-cí yə̀l ń gə́ la mə̀gã̌ yé. 36 Shɛ̀nɛ́na á zwẽ pwẽ̀ dé ǹdə́ rə̀ gwẽ̌ ŋwɛ́nɛ́ ǹd'ába, mùnì ga á jǐrh rə̀ lyì." Yezu gə́ wò èta n zhɛ̀, n zhǐr n jé bə̀ yé né. 37 Yezu yà ń wɛ̀rhɛ́ màmyaarhɛ nánzhəzhɔ̌ Zhwifubá yírh wə. Ǹdə́ rə̀myɛ́ ga, bə̀ y'à bə shɛ̀ mɔ zú yé. 38 Kɔn yàl èta, mùnì ga Yi nyì-zwennə Ezəyi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ pyìrh. Ń wòwə̀: "Cinu, mɔ̌ lò ń zwẽ nə́ zɔ̀mà nɛ́? Mɔ̌ lò nè Cinu byili ń jɛ̃̀ jàn?" 39 Ezəyi súlí n byili kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ rə̀ ce bə̀ wàr bə̀ la nyí zõ mó. Ń wòwə̀: 40 "Yi ce bə̀ yírhə́ né pyi, mùnì ga nə̀ bə̀ká nə nɛ́ yé; rə ce bə̀ surhə né myɛ pyi, mùnì ga bə̀ bə̀ká nyɛ̀ɛ̀ nə̀ kùrə̀, bə pyìrhí bə̀ wun, a wárh bɛ yé." 41 Wɔ́ Ezəyi gə́ nɔ Yezu zùwə́ y mó è ce n zɔ̀m ń yò èta. 42 Ǹdə́ rə̀myɛ́ ga, Zhwifubá yó-cìnə́ bé nánzhəzhɔ̌ zù mù. Sə bə̀ y'à n'ê bùl bə̀ Farɛzhɛ̃ɛ̃bá má vùr bè dwã-gùúlí jìsí wẽ́. Rə̀myɛ́ ce bə̀ y'à t'â yǎl bə zɔ̀m bə ce dɛ̃̌ yé, 43 bə̀ bə̀ y'à só numbyínə́ bé còrhó w du Yi nyɔ̃̌ wá. 44 Yezu zɛ̃̀ n bya dɛ̃̌ dɛ̃̌ n wɔ̀: "Lò mɔ̀bɔ́ ǹ zù àmyɛ́, è də̀ àmyɛ́ dúdú ǹ zù yé. Wɔ́ àmyɛ́ ǹdə́ mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ nì mú ga ǹ zùwə̀. 45 Lò mɔ̀bɔ́ ǹ nɔ àmyɛ́, ǹ nɔ mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ nì mú myɛ. 46 À tú lũ w wẽ́, à la yə̀ ò pwẽ̀, mùnì ga lò mɔ̀bɔ́ ń zù àmyɛ́, sə rə̀-ná-cí bə̀ká n mɛ̃ cə-byín wẽ́ yé. 47 Lò mɔ̀bɔ́ ǹ nyɛ̀ɛ̀ à zɔ̀mà nɛ́, ń zɛ̃̀ ǹ tá ǹ wɛ̀rhɛ́ ǹdə nə̀ gə́ n'ê byili ní, è də̀ àmyɛ́ à la ǹ bùrsì kɔ́ a pɔ̃́ còrhò-tum yé; b'à yə̀ twí à la còrhò-tum lũ w ni pɔ yé. Wɔ́ ò vwǎrh yil à túwə́. 48 "Lò mɔ̀bɔ́ ǹ bə shɛ̀ àmyɛ́ zú, ǹ tá ǹ zwẽ à zɔ̀mà nɛ́ myɛ, ǹ nə kɔn dɛ̀bɛ́ rə̀ la ǹ bùrsí kɔ́. Zɔ̀mà nɛ́ nyɛ̀bɛ́ à zɔ̀m mɔ́, wɔ́ nə̀myɛ́ nə̀ bá kə́ ǹ bùrsì dɛ̃ rɛ́ nánkwɛɛ́ rɛ́ yùwə̀. 49 À yə̀ nɛ̀ zɔ̀m ǹdə́ à sə̀pwà jàn yé. Wɔ́ à Da mɔ́ ń twĩ̀ nì mú ń pɔ nɛ dɛ̀bɛ́ à mə̌ sá zɔ̀m a byili mú nyí. 50 Sə à yě bə̀ kɔn dɛ̀bɛ́ ń nə́ ń pɛ rə̀ nyí mú n'ê pɛ nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌. Èta, kɔn dɛ̀bɛ́ à n'â byili mú, wɔ́ dɛ̀bɛ́ à Da pɔ nɛ rə̀ nyí mú."

1 Pakɛ y címsí gə́ tú e dǎl nəkɔla, Yezu yà ń yě bə̀ ń gə́ la lũ w kɔ̀bɔ́ wẽ́ zhǐr n vò ń Da sõ mó yi yúwə́. Ń yà ń só ń kwã-lyì bí bə̀ ŋwɛ́nɛ́ lũ w wẽ́ mó. Ń swéné be ǹdə́ sónó kɔ̀bɔ́ ò bə dõ zhe. 2 Də̀dɛ̀nɛ́ y yi gə́ tú e yí, ńmyɛ̌ ǹdə́ ń kwã-lyì bí zɛ̃̀ bə̀ jě tɛ̃́ bə̀ n'ê jí kùjú. Rə̀myɛ́ yi ní ǹdə́ Shətana zù Shəmɔ Esəkarəyɔtɛ byǐ Zhidə wẽ́, e swèlè mò ń la Yezu myìnù n pə bə za. 3 Yezu yà ń yě bə̀ ń Da co kɔn gakó ń jɔ̃̀ wà; wɔ́ ńmyɛ̌ sono ń shí ní, wɔ́ ńmyɛ̌ sono ń ká ń la nɛ́. 4 N zɛ̃̀ n zhì dɛ̃̌ n lwə̌r ń kàmə̀-zwǐ y n cĩ́ tɛ̃́, n kwè kàmə̀-jɛ̃̀ n lyẽ ń cã̌ nɛ́, 5 n zɛ̃̀ n tɛ̃́ nɛ̃̌ n ló nə̀bwɛ́nɛ́ wẽ́, n ji kùr ń nə́ ń sàm ń kwã-lyì bí nèsé, ń nə́ ń pɔ́pɔ̌ sɛ ǹdə́ kàmə̀-jɛ̃̀ yá. 6 N yí ń la Shəmɔ Pyɛɛrɛ nyɛ̌sɛ́ sám. Pyɛɛrɛ wɔ̀ mɔ̀: "Cinu, ǹmyɛ́ ǹ m'ǎ sã̀ àmyɛ́ nə̀rh?" 7 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Ǹ gwẽ̌ yə̀l kɔn dɛ̀bɛ́ à n'â wɛ̀rhɛ́ èlǎsɛ̃́ mɔ́ kùr yé, sə dɛ̃ ŋwɛ́nɛ́ ǹ b'ǎ lwar rə̀ kùrə̀." 8 Pyɛɛrɛ wɔ̀ mɔ̀: "Gaga! Ǹ tá ǹ la àmyɛ́ nə̀rh sám yé." Yezu wɔ̀ mɔ̀: "À gə yə̀ ǹ nèsé sàm, ǹ tá ǹ la kaka nɔ à sono yé." 9 Shəmɔ Pyɛɛrɛ wɔ̀ mɔ̀: "Cinu, è gə wɔ́ èta, sə ǹ bə̀ká sã̀ à nèsé dúdú yé. Sám à jɛ̀sɛ́ ǹdə́ à yó w ga ń súlí." 10 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Lò mɔ̀bɔ́ ń shɛ nɛ̃̌, ń jǐrh zwẽ́zwẽ́. Wɔ́ ń nə̀rh zhə́zhɔ́lɔ́ dúdú tum ń zhe. Á nyɛ̌ zwẽ́zwẽ́, sə è də̀ á gakó yé." 11 Yezu yà ń yě lò mó ná-yil ń la mɔ myìnù n pə bə za. Wɔ́ rə̀myɛ́ è ce n wɔ̀ b'è də̀ bə̀ gakó bə̀ nyɛ̌ zwẽ́zwẽ́ yé. 12 Ń gə́ sàm bə̀ nèsé n zhɛ̀, n ká n kwè ń kàmə̀-zwǐ y n zù, n jòm tɛ̃́, n zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Á yě kɔn dɛ̀bɛ́ à wɛ̀rhɛ́ ába mɔ́ kùrə̀? 13 Á n'á byẽ̀ nè bə̀ Yó-cə́bal, á j'ǎ n'á byẽ̀ nè myɛ bə̀ Cinu, sə á n'á zɔ̀m zhə̀nà. À wɔ́ èta zhə̀n ga. 14 Àmyɛ́ gə wɔ́ Cinu, à wɔ́ Yó-cə́bal, a já sã̀ á nèsé, ámyɛ mə̌ dwã s'á sã̀ dwã nə̀rh. 15 À wɛ̀rhɛ́ èta a má byili ába, mùnì ga ámyɛ wɛ̀rhɛ́ ǹdə à gə́ wɛ̀rhɛ́ ába nɛ́. 16 Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: tùntùnnə̀ bə ń yó-cə́bal du yé, tùntúm myɛ bə mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ mù mú du yé. 17 Á gə́ yě kɔn dɛ̀bɛ́ à byili ába èlǎsɛ̃́ mɔ́ ce, á gə wɛ̀rhɛ́ èta, á b'ǎ yə̀ wu-nyɔ̃̀ cìnə́. 18 "È də̀ á gakó yò à n'â zɔ̀m yé. À yě byɛ̀bɛ́ à cír mó párá. E jà kɔn wɔ́ nyɔ́ɔ́ bə̀ kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ Yi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ sɛ́bɛ́ rɛ́ byili mú pyǐrh. Bə̀ kɛ̃ rə̀ wẽ́ bə wɔ̀: 'Lò mó mɔ̀bɔ́ àmyɛ́ ǹdə́ ńmyɛ̌ y'à n'é jí nə̀zhõ̌ òdù wẽ́ mó pyìrhí n zə nà n tə́ nɛ.' 19 À dámǎ à n'â byili ri ába, ǹdə́ kɔn gwẽ̌ yə̀ yí yé, mùnì ga, rə̀ gə tú rə̀ yúwə́, s'á zwẽ nyí b'à wɔ́ mɔ̀bɔ́ à wɔ́ mɔ́. 20 Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: lò ǹ gə zwẽ lò mɔ̀bɔ́ àmyɛ́ twĩ̀ mú zhəəle, wɔ́ àmyɛ́ zhəəle ǹ zwẽ. Sə lò mɔ̀bɔ́ ǹ gə zwẽ àmyɛ́ zhəəle, wɔ́ mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ nì mú zhəəle ǹ zwẽ." 21 Yezu gə́ zɔ̀m n zhɛ̀, wu-zhìlù nánfɔ̀lɔ̀ zə mɔ. N zɛ̃̀ n zɔ̀m pamparɛ̃ɛ̃ n wɔ̀: "Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: ámyɛ̌ mə̀dù la nɛ myìnù n pə bə za." 22 Ń kwã-lyì bí zɛ̃̀ bə̀ n'ê nyǐ dwã. Bə̀ yə̀l lò mɔ̀bɔ́ ná-dwí yil yò ń nə́ ń zɔ̀m yé. 23 Mɔ̀bɔ́ ń yà ń só mó yà ń jě ń yala nɛ. 24 Shəmɔ Pyɛɛrɛ zɛ̃̀ n gwàr mɔ̀, bə̀ ń bwə̌rh Yezu bə̀ wɔ́ mɔ̌ lò yò ń nə́ ń zɔ̀mà? 25 Kwã-lò mó ńmyɛ̌ mɔ́ zɛ̃̀ n jìnì, n bwə̀rh Yezu n wɔ̀: "Cinu, wɔ́ mɔ̌ lò yò ǹ nə́ ǹ zɔ̀mà?" 26 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "À la búrú w fɔ́n a mɔ́rh nə̀zhĩ̌ y wə, sə lò mó mɔ̀bɔ́ à la mɔ w pɔ mɔ́, wɔ́ ńmyɛ̌ yò à n'â zɔ̀mà." Rə̀myɛ́ yó, n zɛ̃̀ n fɔ́n búrú w n mɔ́rh nə̀zhĩ̌ y wə, n pə Shəmɔ Esəkarəyɔtɛ byǐ Zhidə ne. 27 Zhidə gə́ zwẽ búrú w n zhɛ̀, Shətana já zù ń wẽ́ rə̀myɛ́ yi ní. Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "Wɛ̀rhɛ́ kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ ǹ la wɔ̀rhɔ́ mɔ́ làlà." 28 Byɛ̀bɛ́ bə̀ y'à tó bə̀ jě gàà bə̀ n'ê jí kùjú w mú mə̀dù ga yə̀ kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ rə̀ ce n zɔ̀m ǹdə́ Zhidə èta mɔ́ kùr lwar yé. 29 È gə́ wɔ́ Zhidə ń yà ń nə́ ń nyǐ bə̀ wársɛ́ yò mó ce, bə̀ jàlà y'à n'ê bùl bə̀ Yezu wɔ́ yál ń nə́ ń yǎl n wɔ̀ mɔ̀ bə̀ ń zhəl n yè kɔn dɛ̀bɛ́ bə̀ zhe rə̀ tum címsí yil mó, ráá ń nə́ ń yǎl bə̀ ń vǔr kɔn n pə nə̀mwà nɛ̀. 30 Zhidə gə́ zwẽ búrú w Yezu mɔ́rh nə̀zhĩ̌ y wẽ́ mó, n já n zɛ̃̀ n du, sə è y'à wɔ́ cəcɛ̃. 31 Zhidə gə́ tú n shə́r, Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀: "Èlǎsɛ̃́, Numbyíní Byǐ zùwə́ y má du, sə Yi myɛ zùwə́ y má tó ń dɛnnɛ e du. 32 Yi zùwə́ y gə tó ń dɛnnɛ e duwə, rə̀ má ce ńmyɛ zùwə́ y du rə̀ cìcì wẽ́. Kɔn má yə̀ námpɔ́lɛ́, rə̀ má ce e du. 33 À bə̀sɔ́ná, à gwẽ̌ bá yə̀ nɛ́ ǹd'ába námpɔ́lɛ́. Sə à n'â wə̀l ába èlǎsɛ̃́, ǹdə à gə́ y'à wò Zhwifubá yó-cìnə́ bé ne né: á b'ǎ zɛ̃̀ á n'á pyà nɛ̀, e jà á yír à gə́ la mə̀gã̌ mɔ́ yé. 34 "À n'â pɛ ába nyí nándùl: swénénə dwã. Swénénə dwã ǹdə à gə́ só ába né. 35 Á gə só dwã, lyì bí gakó má lwar bə̀ wɔ́ àmyɛ́ kwã-lyì ǹd'ába." 36 Shəmɔ Pyɛɛrɛ zɛ̃̀ n bwə̀rh mò n wɔ̀: "Cinu, yẽ̀ ǹ la nɛ́?" Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Ǹ wàr ǹ la nɛ tó ń vò à gə́ la mə̀gã̌ mɔ́ èlǎsɛ̃́ yé, sə tà-kwã nɛ, ǹ b'ǎ tó ne ń vò." 37 Pyɛɛrɛ wɔ̀ mɔ̀: "Cinu, byè yil à wàr à la mɔ́ tó èlǎsɛ̃́? À bá shɛ̀nɛ́ à myə̌l lé jər ǹ yilə." 38 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Ǹ b'ǎ shɛ̀nɛ́ ǹ myə̌l lé jər àmyɛ́ yil zhə̀nà? Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l mó: cə́-bya b'à la mé kúrh, ǹdə́ ǹ wò twər rə̀tɔ̀ bə̀ ǹ yə̀l à pár yé."

1 Rə̀myɛ́ yó, Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ ń kwã-lyì bí ni: "Á wun bə̀ká zhìlì yé. Zhínə Yi ni, s'á zhí àmyɛ nɛ. 2 Jààsɛ̀ nánzhəzhɔ̌ ŋwɛ́nɛ́ à Da sõ kɛ̀lɛ́ wa. Jààsɛ̀ gə y'à tɛ̀nɛ́, à y'à t'â la ába wál b'à la vò a kwɛrhɛ jàà a cĩ́ ába yé. 3 Sə à gə zhə̀l à kwɛrhɛ y à zhɛ̀, à má ká bá zə ába a má vò, mùnì ga ámyɛ yə̀ à gə́ la mə̀gã̌ yál mɔ́. 4 Á yě à gə́ la mə̀gã̌ mɔ́ sɔ́má y shò." 5 Tɔma zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "Cinu, nə́ yə̀l ǹ gə́ la mə̀gã̌ yé. Etər nə́ m'ǎ tó né nə́ lwar sɔ́má y shò?" 6 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Àmyɛ́ à wɔ́ sɔ́má yá, a j'à wɔ́ zhə̀nà, ǹdə́ nyǔ. Lò lò wàr ń mà n vò à Da sõ, ǹdə́ ń gə yə̀ àmyɛ́ nɛ tó yé. 7 Á gə yě àmyɛ́ párá, á m'ǎ lwar à Da myɛ párá. Sə kɔn zhí èlǎsɛ̃́, á yě ń párá, b'ǎ nɔ mɔ." 8 Shilipu zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "Cinu, byili nə́ba ǹ Da párá, bə̀ rə̀myɛ́ dúdú yú nə́ba." 9 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Shilipu, è də̀ zà ga à ŋwɛ́nɛ́ ǹd'ába yé, ń jà ǹ gwẽ̌ yə̀l à párá? Lò mɔ̀bɔ́ ń nɔ àmyɛ́, rə̀-ná-cí nɔ à Da. Byè yil ǹ nə nə́ ǹ wə̀l b'à byili ába à Da párá? 10 Ǹ tá ǹ zwẽ nyí b'à ŋwɛ́nɛ́ à Da wẽ́, à Da myɛ ŋwɛ́nɛ́ àmyɛ wẽ́? Zɔ̀mà nɛ́ nyɛ̀bɛ́ à n'â zɔ̀m ǹd'ába mɔ́ də̀ àmyɛ́ sə̀pwà zɔ̀mà yé. Wɔ́ à Da mɔ́ ń ŋwɛ́nɛ́ à wẽ́ mó ń nə́ ń twĩ̀ ń tumə. 11 À gə́ n'â wə̀l ába b'à ŋwɛ́nɛ́ à Da wẽ́, à Da myɛ ŋwɛ́nɛ́ àmyɛ wẽ́ mó, á gə t'á zwẽ rə̀myɛ́ nyí myɛ, s'á zwẽ nyí tumə né nyɛ̀bɛ́ à n'â twĩ̀ mú yilə. 12 Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: lò mɔ̀bɔ́ ǹ zhí àmyɛ́ nɛ, ǹ m'ǎ twĩ̀ tumə né nyɛ̀bɛ́ à n'â twĩ̀ mú. À gə́ la à Da sõ mó ce, ǹ gaga m'ǎ twĩ̀ tumə nánfwààlɛ̀ nə dwini nyɛ̀bɛ́. 13 Sə kɔn dɛ̀bɛ́ gakó á gə lwə̀l àmyɛ́ yil yilə, à má wɛ̀rhɛ́ rɛ, mùnì Byǐ mú ce ń Da zùwə́ y du. 14 Á gə lwə̀l nè kɔn àmyɛ́ yil yilə, à má wɛ̀rhɛ́ rɛ. 15 "Á gə só ne, á m'ǎ zwẽ à nyə́ né á cĩ́ á wẽ́, 16 sə à má lwə̀l à Da nɛ, bə̀ ń pə ába sanna dõ n bə̀ n yə̀ nɛ́ ǹd'ába twéé twéé. 17 Sanna mɔ́ ńmyɛ̌ mɔ́ wɔ́ zhə̀n-cí Eshirhə. Lũ w lyì bí bə mɔ nɛ yé, bə j'à yə̀l ń pár yé. Rə̀myɛ́ ce, bə̀ wàr mɔ̀ bə̀ la zõ yé. Sə ámyɛ̌ yě ń párá, bə̀ ń ŋwɛ́nɛ́ ǹd'ába, ń jě á wẽ́. 18 "À t'â la ába yõ̌ á dúdú ǹdə bə̀tǎlsɛ nɛ yé. À má ká bə̀ á sono. 19 Kɔn má yə̀ námpɔ́lɛ́, lũ w lyì bí k'ê t'â la nɛ nɔ yé. Sə ámyɛ̌ gwẽ̌ b'ǎ nə nɛ, b'à zhe nyǔ, rə̀myɛ́ ce, ámyɛ b'ǎ zə nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌. 20 Dɛ̃ rɛ́ rə̀myɛ́ gə yúwə́, á m'ǎ lwar b'à ŋwɛ́nɛ́ à Da wẽ́, ámyɛ ŋwɛ́nɛ́ àmyɛ́ wẽ́, sə àmyɛ ŋwɛ́nɛ́ á wẽ́. 21 "Lò mɔ̀bɔ́ ǹ nə́ ǹ zwẽ à nyə́ né, ń jà ǹ nə́ ǹ wɛ̀rhɛ́ ǹdə nə̀ gə́ n'ê byili ní, wɔ́ ǹmyɛ́ ǹ só ne. Sə lò mɔ̀bɔ́ ǹ só ne, à Da mà n swéné mó, sə àmyɛ́ má swéné mó, a ce ń lwar à párá." 22 Zhidə mó dõ mó zɛ̃̀ n bwə̀rh mò n wɔ̀: "Cinu, bə̀kɔ́n yil ǹ m'ǎ ce nə́myɛ̌ lwar ǹ párá, lyì bí dwã bɛ́ j'à t'â la ǹ pár lwar?" (Lwarna bə̀ nyǐ Zhidə mɔ́ mɔ̀bɔ́ də̀ Esəkarəyɔtɛ mɔ́ yé.) 23 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Lò mɔ̀bɔ́ ǹ só ne, ǹ m'ǎ zwẽ à zɔ̀mà nɛ́ ń cĩ́ ǹ wẽ́. Sə à Da mà n swéné mó. Rə̀myɛ́ ce, àmyɛ́ ǹdə́ à Da ga má bə̀ ǹ sõ, nə́ mɛ̃ ǹdə́ mɔ́. 24 Lò mɔ̀bɔ́ ǹ bə nɛ só, ǹ tá ǹ zwẽ à zɔ̀mà nɛ́ ǹ cĩ́ ǹ wẽ́ yé. Sə zɔ̀mà nɛ́ á nyɛ̀ɛ̀ à zɔ̀m mɔ́ də̀ à sə̀pwà zɔ̀mà yé. Wɔ́ à Da nyə̀ná, bə̀ wɔ́ ńmyɛ̌ ń twĩ̀ nì. 25 "À byili ába zɔ̀mà nɛ́ nə̀myɛ́ ǹdə́ à gwẽ̌ ŋwɛ́nɛ́ ǹd'ába, 26 sə à Da la sanna dõ tũ̌ n bə̀ á sono. Wɔ́ ńmyɛ̌ ń mà n cèrhè ába kɔn gakó, sə n lyǐrh ába kɔn dɛ̀bɛ́ gakó à y'à byili ába mó. Sə sanna mɔ́ ńmyɛ̌ wɔ́ Eshirhə náàcɛ̀nɛ́ à Da la tũ̌ e bə̀ àmyɛ́ yil yilə. 27 "À n'â yẽ̌ yə̀-zùlə́ ne à pɛ ába. Yə̀-zùlə́ né nə̀myɛ́ shí àmyɛ́ cìcì sõ. Nə̀ də̀ yə̀-zùlə́ né nyɛ̀bɛ́ lũ w lyì bí n'ê pɛ mɔ́ yé. Rə̀myɛ́ ce, á wun bə̀ká zhìlì, sə ywẽ bə̀ká zə ába yé. 28 Á nyɛ̀ɛ̀ à gə́ wò ába b'à la, sə à má ká bə̀ á sono. Á gə y'ǎ só ne, á wun y'à má yə̀ nyɛ̀n dɛ̃́dɛ̃́ á gə́ lwar bə̀ wɔ́ à Da sõ à la nɛ́ mɔ́ yilə, b'à Da du ni. 29 Sə à dámǎ à n'â byili ába èlǎsɛ̃́ ǹdə́ kɔn gwẽ̌ yə̀ yí yé, mùnì ga, rə̀ gə tú rə̀ yúwə́, s'á zwẽ nyí. 30 À k'â t'â la zɔ̌m ǹd'ába kɔn dɛnɛ yé, bə̀ lũ w kɔ̀bɔ́ yó-cə́bal mɔ́ bànà, sə ń wàr nɛ kaka ń la wɔ̀rhɔ́ yé. 31 E jà kɔn wɔ́ nyɔ́ɔ́ bə̀ lũ w lyì bí lwar b'à só à Da, sə à n'â wɛ̀rhɛ́ ǹdə ń gə́ pɔ nɛ nyí ní. Zɛ̃̀nà dɛ̃̌ nə́ lyɛ̃ nyɔ̀nɔ̀."

1 Yezu súlí n wɔ̀: "Àmyɛ́ wɔ́ sɛ̃́-cǒ nántwə̌. Wɔ́ à Da ń wɔ́ ò cə́bal mɔ́. 2 Cǒ w jɛ̃̀ kɛ̀bɛ́ è ŋwɛ́nɛ́ àmyɛ́ wẽ́ e j'à t'â ce byǎ, à Da mà n kà y n ji tɛ̃́. Sə kɛ̀bɛ́ è n'ê ce byǎ, ń mà n gõ̀ y e ká kwɛrhɛ e púrh e ce byǎ nánzhəzhɔ̌. 3 Kɔn wɔ́ èta ǹd'ámyɛ: zɔ̀mɛ̀ rɛ́ à byili ába mɔ́ pú e ce á jǐrh wárhgáá. 4 Mɛ̃na à wẽ́, b'àmyɛ bá mɛ̃ á wẽ́. Ǹdə cǒ jɛ̃̀ gə́ wàr è má ce byǎ è dúdú ǹdə́ è yə̀ cǒ w ná y nɛ zhí ní, èta, ámyɛ gə yə̀ àmyɛ nɛ zhí, á wàr byǎ á la co yé. 5 "Àmyɛ́ à wɔ́ sɛ̃́-cǒ w ná yá. Ámyɛ̌ wɔ́ ò jɛ̀sɛ́. Á wàr kaka á la wɔ̀rhɔ́ ǹd'á yə̀ àmyɛ́ nɛ zhí yé. Sə lò mɔ̀bɔ́ ǹ ŋwɛ́nɛ́ ǹdə́ àmyɛ́, àmyɛ ŋwɛ́nɛ́ ǹdə́ mɔ́, ǹ m'ǎ ce byǎ nánzhəzhɔ̌. 6 Lò mɔ̀bɔ́ ǹ tɛ̀nɛ́ ǹdə́ àmyɛ́, bə̀ má vùr mó bə ce pwẽ̀ nè, ǹdə bə̀ gə́ yá kà cǒ jɛ̀rh bə ló tɛ̃́ sə kù, bə pwà sɛ̀ bə ló dwã yó bə ji myǐn ta. 7 Á gə ŋwɛ́nɛ́ ǹdə́ nɛ, á n'á zwẽ à zɔ̀mà nɛ́ á cĩ́ á wẽ́, kɔn dɛ̀bɛ́ á n'á yàlá, s'á lwə̀l lè, b'ǎ m'ǎ nə rɛ. 8 Á gə n'á ce byǎ nánzhəzhɔ̌, á m'ǎ yə̀ à kwã-lyì zhə̀n zhə̀nà. Èta, à Da mà n nə còrhó. 9 "À só ába ǹdə à Da gə́ só ne né. Rə̀myɛ́ ce, mɛ̃na à sónó w wẽ́. 10 Á gə n'á zwẽ à nyə́ né, á b'ǎ mɛ̃ à sónó w wẽ́, ǹdə àmyɛ gə́ n'â zwẽ à Da nyə́ né, à ŋwɛ́nɛ́ ń sónó w wẽ́ né. 11 À zɔ̀m zɔ̀mà nɛ́ nyɛ̀bɛ́ ǹd'ába, mùnì á zə àmyɛ́ cìcì wu-nyɔ̃̀ w á wẽ́, sə á wu-nyɔ̃̀ w yə̀ námpúm. 12 "Swénénə dwã ǹdə à gə́ só ába né. Wɔ́ rə̀myɛ́ rə̀ wɔ́ à nyí à n'â pɛ ába. 13 Lò gə shɛ̀nɛ́ ń pɔ ń myə̌l ń dɔwabá yilə, sónó dõ tɛ̀nɛ́ ò du sónó w òmyɛ́ yé. 14 Á gə n'á wɛ̀rhɛ́ kɔn dɛ̀bɛ́ gakó à pɔ ába nyí bə̀ wɛ̀rhɛ́na mɔ́, á m'ǎ yə̀ à dɔwabá. 15 "À k'â t'â byẽ̀ ába b'à tùntùnnə̀ yé, bə̀ tùntùnnə̀ yə̀l kɔn dɛ̀bɛ́ ná-yil ń yó-cə́bal mɔ́ nə́ ń wɛ̀rhɛ́ yé. Sə à n'â byẽ̀ ába b'à dɔwabá, b'à byili ába kɔn dɛ̀bɛ́ gakó à Da byili ni mú. 16 È də̀ ámyɛ̌ á cír ne yé. Wɔ́ àmyɛ́ à cír ába a twĩ̀, mùnì á vò á ce byǎ byɛ̀bɛ́ bə̀ t'â la cɔ̌ gaga. Èta, kɔn dɛ̀bɛ́ gakó á la à Da nɛ lwə̌l àmyɛ́ yil yil mó, ń mà n pə rɛ ába. 17 Swénénə dwã. Wɔ́ rə̀myɛ́ rə̀ wɔ́ à nyí à n'â pɛ ába. 18 "Lũ w lyì bí gə n'ê jí zùùrì ǹd'ába, sə lwarna bə̀ bə̀ jɛ̀rɛ̀ bə jí ri ǹdə́ àmyɛ́. 19 Ámyɛ̌ ǹdə́ lũ w lyì bí gə y'ǎ wɔ́ kɔn rə̀dù, bə̀ y'à má swéné ába. Sə à cír ába lũ w lyì bí wẽ́. Rə̀myɛ́ ce, ámyɛ̌ ǹdə́ bə̀myɛ́ də̀ kɔn rə̀dù yé. Wɔ́ rə̀myɛ́ yil bə̀ n'ê jí zùùrì ǹd'ába. 20 "Lyǐrhnə kɔn dɛ̀bɛ́ à y'à byili ába mó. À y'à wò ába bə̀ lò mɔ̀bɔ́ bə̀ kwè ń nə́ ń twĩ̀ bə ń yó-cə́bal mɔ́ du yé. Lũ w lyì bí gə́ nwɛ̀nɛ̀ nɛ̀ mɔ́ ce, bə̀ má nwɛ̀nɛ̀ ámyɛ. Bə̀ gə y'à zwẽ à zɔ̀mà nɛ́, bə̀ y'à má zwẽ ámyɛ nyə̀ná nɛ́. 21 Wɔ́ àmyɛ́ yil bə̀ má nwɛ̀nɛ̀ ába, bə̀ bə̀ yə̀l mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ nì mú pár yé. 22 "À gə y'à yə̀ twí a byili bi à Da zɔ̀mɛ̀ rɛ́, bə̀ dwə́ə́ré y'à də̀ yò yé. Sə à gə́ byili ri mú ce, bə̀ k'ê t'â la wál bə̀ bə̀ y'à yə̀l yé. 23 Lò mɔ̀bɔ́ ń nə́ ń jí zùùrì ǹdə́ àmyɛ́, rə̀-ná-cí nə́ ń jí zùùrì ǹdə́ à Da myɛ. 24 "À gə y'à yə̀ màmyaarhɛ tɛ̀bɛ́ lò dõ gwẽ̌ yə̀ wɛ̀rhɛ́ gaga mɔ́ wɛ̀rhɛ́ bə̀ cəcəl wə, bə̀ dwə́ə́ré y'à də̀ yò yé. Sə bə̀ yírhə́ nɔ rɛ, e jà bə̀ n'ê jí zùùrì ǹdə́ àmyɛ́ ǹdə́ à Da. 25 Rə̀myɛ́ gakó n'ê wɛ̀rhɛ́ mùnì ga zɔ̀mɛ̀ rɛ́ tɛ̀bɛ́ rə̀ wɔ bə̀ nyə́ né sɛ́bɛ́ rɛ́ wẽ́ mó pyìrh. Bə̀ kɛ̃ rə̀ wẽ́ bə wɔ̀: 'Bə̀ n'ê jí zùùrì ǹdə́ nɛ nánfò.' 26 "À má twĩ̀ sanna n shí à Da sono n bà. Sanna mɔ́ ńmyɛ̌ wɔ́ zhə̀n-cí Eshirhə. Ń gə túwə́, ń mà n byili zhə̀n àmyɛ́ shò-kwã nɛ́. 27 Sə ámyɛ̌ gə́ yàl nɛ́ ǹdə́ nɛ kùr-ju yi ní ga mɔ́, ámyɛ m'ǎ byili zhə̀n à shò-kwã nɛ́.

1 "À byili ába rə̀myɛ́ mùnì ga, rə̀ gə tú rə̀ yú ába, s'á wun bə̀ká gə yé. 2 Bə̀ má vùr ába dwã-gùúlí jìsí w bə ce pwẽ̀ nè, e jà dɛ̃ ŋwɛ́nɛ́ rə̀ bànà bə̀ má gu ába, sə bə̀ má bù bə̀ kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ bə̀ n'ê wɛ̀rhɛ́ mɔ́ wɔ́ Yi tum. 3 Wɔ́ bə̀ gə́ yə̀l à Da párá, e jà bə̀ yə̀l àmyɛ pár mɔ́ è ce, bə̀ má wɛ̀rhɛ́ ába èta. 4 À byili ába rə̀myɛ́ mùnì ga, dɛ̃ rɛ́ gə tú rə̀ yúwə́, s'á lyǐrh b'à jɛ̀rɛ̀ a byili ába. Wɔ́ à gə́ y'à gwẽ̌ ŋwɛ́nɛ́ ǹd'ába mɔ́ yilə, à yə̀ kùr ji a byili ába rə̀myɛ́ yé. 5 "Èlǎsɛ̃́ à má zhǐr a vò mɔ̀bɔ́ ń twĩ̀ nì mú sono. E jà ámyɛ̌ mə̀dù ga tá ń bwə̀rh nè bə̀ wɔ́ yẽ̀ à la nɛ́ yé. 6 À gə́ byili ába rə̀myɛ́ mɔ́ ce á wun zhìlì, 7 e jà wɔ́ zhə̀n à n'â byili ába: wɔ́ ámyɛ̌ sãɔ̃ yil à n'â zhǐr à la. À gə yə̀ zhə̀l, mɔ̀bɔ́ ń la ába sãɔ̃ mɔ́ tá ń bàn yé. Sə à gə zhə̀lə̀, à má twĩ̀ mù n bə̀ á sono. 8 "Ń gə tú ń túwə́, ń mà n ce lũ w lyì bí lwar bə̀ bə̀ yə̀l yə̀-bəlɔ̀lɔ́ gə́ wɔ́ nɛ́, bə̀ yə̀l cángá gə́ wɔ́ nɛ́, bə̀ yə̀l bùrsì kɔ́ myɛ yé-shò yé. 9 Ń mà n byili bi bə̀ wɔ́ bə̀ gə́ yə̀ nɛ zhí mú è ce, bə̀ yə̀l yə̀-bəlɔ̀lɔ́ gə́ wɔ́ nɛ́ yé. 10 Ń mà n byili bi bə̀ wɔ́ à gə́ k'â la à Da sono, á k'á t'á la nɛ nɔ mɔ́ è ce, bə̀ yə̀l cángá gə́ wɔ́ nɛ́ yé. 11 Ń mà n byili bi bə̀ wɔ́ lũ w kɔ̀bɔ́ pyɔ̌ mɔ́ bùrsí gə́ kɔ́ sə zhɛ̀ mɔ́ è ce, bə̀ yə̀l bùrsì kɔ́ yé-shò yé. 12 "À zhe zɔ̀mà nánzhəzhɔ̌ gwẽ̌ à la ába byilu, sə á wàr nɛ̀ á la zõ èlǎsɛ̃́ yé. 13 Sə zhə̀n-cí Eshirhə gə tú è túwə́, è má cĩ́ ába zhə̀n gakó sɔ́má yó. Sə è də̀ è sə̀pwà zɔ̀mà è la zɔ̌m yé. Wɔ́ kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ gakó è nyɛ̀ɛ̀ mɔ́ è la zɔ̌m, e byili ába tɛ̀bɛ́ rə̀ bànà. 14 È bá ce a nə còrhó, bə̀ wɔ́ kɔn dɛ̀bɛ́ gakó è nyɛ̀ɛ̀ à sõ mó è la ába byilu. 15 Kɔn dɛ̀bɛ́ gakó rə̀ wɔ́ à Da kɔn, rə̀ wɔ́ àmyɛ nyǎn. Wɔ́ rə̀myɛ́ è ce, à wò bə̀ Eshirhə y wɔ́ dɛ̀bɛ́ è nyɛ̀ɛ̀ à sõ mó è la ába byilu. 16 "Kɔn má yə̀ námpɔ́lɛ́, á k'á t'á la nɛ nɔ yé, sə rə̀myɛ́ kwã nɛ́, kɔn gə yàl námpɔ́lɛ́, á m'ǎ k'á nə nɛ." 17 Ń kwã-lyì bí jàlà zɛ̃̀ bə̀ n'ê zɔ̀m ǹdə́ dwã bə̀ zhe: "Ń gə́ wò bə̀ kɔn má yə̀ námpɔ́lɛ́, nə́ k'é t'á la mɔ nɔ, sə rə̀myɛ́ kwã nɛ́, kɔn gə yàl námpɔ́lɛ́, nə́ m'ǎ k'é nə mɔ mɔ́ kùr wɔ́ byè? Sə ń gə́ wò bə̀ ń la ń Da sõ mó, rə̀myɛ kùr wɔ́ byè? 18 Ń zhe bə̀ kɔn má yə̀ námpɔ́lɛ́, rə̀ kùr wɔ́ byè? Nə́ bə dɛ̀bɛ́ ń nə́ ń zɔ̀m mɔ́ kùr nyɛ̌ yé." 19 Yezu lwar bə̀ bə̀ y'à n'ê yǎl bə bwə̀rh mò, n zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Wɔ́ à gə́ wò ába bə̀ kɔn má yə̀ námpɔ́lɛ́, á k'á t'á la nɛ nɔ, sə rə̀myɛ́ kwã nɛ́, kɔn gə yàl námpɔ́lɛ́, á m'ǎ k'á nə nɛ mɔ́ yil á n'á bwə̀rh dwã? 20 Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: á m'ǎ n'á kúrhə́, á n'á wɔ́wɛ́lɛ́, ǹdə́ lũ w lyì bí n'ê fùù. Wu-zhìlù má zə ába, sə á wu-zhìlù w má bə̀ o jǐrh wu-nyɔ̃̀. 21 Kɛ̃ gə la lúl, wu-zhìlù zhe mo, bə̀ ń yě bə̀ ń nɔ̀nɔ̀ yi yúwə́. Sə ń gə lùl ń byǐ mú ń zhɛ̀, n swě ń nɔ̀nɔ̀ w yò. Wu-nyɔ̃̀ zɛ̃̀ ò zhe mo, è gə́ wɔ́ numbyíní è tú lũ w wẽ́ mó yilə. 22 Ámyɛ wɔ́ èta. Wu-zhìlù zhe ába èlǎsɛ̃́, sə à má ká bə̀ a nə ába. Rə̀myɛ́ yó, á b'ǎ zə wu-nyɔ̃̀ nánfɔ̀lɔ̀ kɔ̀bɔ́ lò lò wàr ń la vǔr. 23 "Dɛ̃ rɛ́ rə̀myɛ́ gə tú rə̀ yúwə́, á k'á t'á la nɛ kaka kùr bwə̌rh yé. Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l ába: kɔn dɛ̀bɛ́ gakó á gə lwə̀l à Da nɛ àmyɛ́ yil yilə, ń mà n pə rɛ ába. 24 Sə kɔn mé yí zà, á gwẽ̌ yə̀ kaka lwə̀l àmyɛ́ yil yil yé. Lwə̌lnə, b'ǎ m'ǎ na. Èta, á wu-nyɔ̃̀ w má yə̀ námpúm. 25 "À byili ába rə̀myɛ́ gakó ǹdə́ səswalsɛ. Sə dɛ̃ ŋwɛ́nɛ́ rə̀ bànà, à má zɔ̀m à Da yò ǹd'ába pamparɛ̃ɛ̃. È k'ê də̀ səswalsɛ à la má zɔ̀m ǹd'ába yé. 26 À t'â wə̀l ába b'à má lwə̀l kɔn à Da nɛ á yil yé, b'à Da cìcì só ába. Rə̀myɛ́ ce, dɛ̃ rɛ́ rə̀myɛ́ gə tú rə̀ yúwə́, á cìcì wɔ̌ á m'ǎ lwə̀l mò àmyɛ́ yil yilə, á gə́ só ne, á zwẽ nyí bə̀ wɔ́ ńmyɛ̌ sõ à shí ní mú yilə. 28 À shí à Da sõ a bə̀ lũ w wə, sə èlǎsɛ̃́, à má yẽ̌ wə, a ká vò ń sõ." 29 Ń kwã-lyì bí zɛ̃̀ bə wɔ̀ mɔ̀: "Nyǐ mú ǹ nə́ ǹ zɔ̀m pamparɛ̃ɛ̃ èlǎsɛ̃́. È k'ê də̀ səswalsɛ ǹ nə́ ǹ ji yé. 30 Nə́ lwar èlǎsɛ̃́ bə̀ ǹ yě kɔn gakó, ǹ kə́ ǹ tá ǹ dɛ̃̀ bə̀ bə̀ bwə̌rh mó sə́ zɛ̃̀ ń mə́ zɔ̀m yé. Wɔ́ rə̀myɛ́ è ce nə́ r'é zwẽ nyí bə̀ wɔ́ Yi sõ ǹ shí ní." 31 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Á n'á zwẽ nyí èlǎsɛ̃́? 32 Nyǐnə dɛ̃ ŋwɛ́nɛ́ rə̀ bànà, rə̀ gaga mɔ́ yúwə́, á m'ǎ làà dwã nɛ, lò gakó vò ń dò-sõ, á yẽ̌ ne à dúdú. Sə à də̀ à dúdú yé, b'à Da ŋwɛ́nɛ́ ǹdə́ nɛ. 33 "À byili ába rə̀myɛ́ gakó mùnì á tó ne á zə yə̀-zùlə́. Á b'ǎ nwɛ̀nɛ̀ lũ w wə, sə kámna á wun, b'à jú bɛlɛ lũ w yó."

1 Yezu gə́ zɔ̀m n zhɛ̀, n kwẽ̌ n nyǐ dɛ̃̌ n wɔ̀: "À Da, yi rí yúwə́. Ce ǹ Byǐ mú zùwə́ y du, mùnì ga ńmyɛ ce ǹ zùwə́ y du. 2 Ǹ pɔ mɔ ŋwɔ̀nɔ́ numbyínə́ bé gakó yó wə, mùnì n pə nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌ byɛ̀bɛ́ ǹ pɔ mɔ mɔ́ nɛ. 3 E jà nyǔ mú mə̀ t'â la zhɔ̌ mɔ́ wɔ́ bə lwar ǹ párá, bə lwar bə̀ wɔ́ ǹmyɛ́ dúdú ǹ wɔ́ Yi zhə̀n zhə̀nà, sə bə lwar àmyɛ́ Yezu Kristə mó ǹ twĩ̀ mú myɛ párá. 4 À twĩ̀ tumə né nyɛ̀bɛ́ ǹ pɔ nɛ nyí b'à twĩ̌ mú gakó a báásɛ, a má ce ǹ zùwə́ y du cɛ yó. 5 À Da, èlǎsɛ̃́, zùwə́ y kɛ̀bɛ́ à y'à zhe ǹ sõ ǹdə́ lũ y'à gwẽ̌ yə̀ kùr ji mú, ce a ká nə y ǹ sõ. 6 "À ce byɛ̀bɛ́ ǹ vùr lũ w wẽ́ ń pɛ̃ mɔ́ lwar ǹ párá. Ǹmyɛ́ lyì ǹdə́ bɛ. Ǹmyɛ́ ǹ pɔ bɛ nɛ, sə bə̀ zwẽ ǹ zɔ̀mɛ̀ rɛ́. 7 Èlǎsɛ̃́, bə̀ yě bə̀ kɔn dɛ̀bɛ́ gakó ǹ pɔ nɛ mɔ́ shí ǹmyɛ́ cìcì sono. 8 À byili bi zɔ̀mà nɛ́ nyɛ̀bɛ́ ǹ byili ni mú, sə bə̀ zwẽ ne. Bə̀ lwar bə̀ zhə̀n ga, wɔ́ ǹmyɛ́ sono à shí ní. Bə zɛ̃̀ bə zwẽ nyí bə̀ wɔ́ ǹmyɛ́ ǹ twĩ̀ nì. 9 "À n'â lwə̀l mó bə̀myɛ́ yilə; è də̀ lũ w lyì bí yil yé. Sə wɔ́ byɛ̀bɛ́ ǹ pɔ nɛ mɔ́ yil à n'â lwə̀l mó. Wɔ́ ǹmyɛ́ lyì ǹdə́ bɛ. 10 Kɔn dɛ̀bɛ́ gakó rə̀ wɔ́ àmyɛ́ nyǎn, rə̀ wɔ́ ǹmyɛ nyǎn. Kɔn dɛ̀bɛ́ gakó rə̀ wɔ́ ǹmyɛ́ nyǎn, rə̀ wɔ́ àmyɛ nyǎn. Sə àmyɛ́ zùwə́ y tó bə̀ dɛnnɛ e du. 11 Àmyɛ́ k'â t'â la lũ w wẽ́ yál yé, sə bə̀myɛ́ ŋwɛ́nɛ́ ò wẽ́. Àmyɛ́ bàn ǹ sono. Da nántwə̌, yìlì bì ǹdə́ ǹ yil lé ǹ pɔ nɛ mɔ́ jàn, mùnì ga bə yə̀ kɔn rə̀dù ǹdə nə́myɛ̌ ta. 12 À gə́ y'à gwẽ̌ ŋwɛ́nɛ́ ǹdə́ bɛ yi ní, à y'à n'â yìlì bì náàcɛ̀nɛ́ ǹdə́ ǹ yil lé ǹ pɔ nɛ mɔ́ jàn. Bə̀myɛ́ mə̀dù ga yə̀ jé yé, è gə də̀ mɔ̀bɔ́ ń yà ń mə̌ sə n jé mó. Kɔn yàl èta, mùnì kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ ǹ zɔ̀mɛ̀ rɛ́ sɛ́bɛ́ rɛ́ byili mú pyìrh. 13 "Sə èlǎsɛ̃́, à bàn ǹ sono. Sə à n'â zɔ̀m rə̀myɛ́ ǹdə́ à gwẽ̌ ŋwɛ́nɛ́ lũ w wə, mùnì à wu-nyɔ̃̀ w yə̀ bə̀ wẽ́ námpúm. 14 À byili bi ǹ zɔ̀mɛ̀ rɛ́, sə lũ w lyì bí n'ê jí zùùrì ǹdə́ bɛ, bə̀ bə̀ də̀ lũ w lyì yé, ǹdə àmyɛ́ gə́ də̀ ò lò né. 15 À t'â lwə̀l mó bə̀ ǹ vǔr be lũ w wẽ́ yé, sə à n'â lwə̀l mó bə̀ ǹ yìlì bì, mùnì lwɛlɛ cə́bal mɔ́ bə̀ká n wɛ̀rhɛ́ bɛ kaka yé. 16 Bə̀ də̀ lũ w lyì ǹdə àmyɛ gə́ də̀ ò lò né. 17 Ce bə̀ námpúm yə̀ ǹmyɛ́ lyì ǹdə́ ǹ zɔ̀mɛ̀ rɛ́ jàn, bə̀ ǹ zɔ̀mɛ̀ rɛ́ wɔ́ zhə̀nà. 18 À twĩ̀ bì lũ w wẽ́ ǹdə ǹ gə́ twĩ̀ nì ò wẽ́ né. 19 Wɔ́ bə̀myɛ́ yil à kwè à cìn námpúm à n'â pɛ mɔ́, mùnì bə̀myɛ yə̀ ǹmyɛ́ lyì námpúm zhə̀n zhə̀nà. 20 "Sə è də̀ bə̀myɛ́ dúdú yil à n'â lwə̀l mó yé. Wɔ́ ǹdə́ lũ w lyì bí byɛ̀bɛ́ gakó bə̀ má tó bə̀myɛ́ zɔ̀mà nɛ́ dɛnnɛ bə zù nì mú ga yilə. 21 À n'â lwə̀l mó bə̀ ǹ ce bə̀ gakó yə̀ kɔn rə̀dù, ǹdə ǹmyɛ́ à Da gə́ ŋwɛ́nɛ́ à wẽ́, àmyɛ ŋwɛ́nɛ́ ǹ wẽ́ né, sə bə̀myɛ yə̀ kɔn rə̀dù nə́ wẽ́, mùnì ga lũ w lyì bí zwẽ nyí bə̀ wɔ́ ǹmyɛ́ ǹ twĩ̀ nì. 22 À zhẽ̌ bə̀ yó dɛ̃̌ ǹdə ǹ gə́ zhẽ̌ à yó dɛ̃̌ nɛ́, mùnì bə yə̀ kɔn rə̀dù ǹdə àmyɛ́ ǹdə́ ǹmyɛ́ gə́ wɔ́ kɔn rə̀dù ní, 23 a yə̀ bə̀ wẽ́ ǹdə ǹmyɛ́ gə́ ŋwɛ́nɛ́ à wẽ́ né, mùnì bə yə̀ kɔn rə̀dù námpúm, sə lũ w lyì bí lwar bə̀ wɔ́ ǹmyɛ́ ǹ twĩ̀ nì, sə bə lwar myɛ bə̀ ǹ só be ǹdə ǹ gə́ só àmyɛ́ nɛ́. 24 "À Da, wɔ́ ǹmyɛ́ ǹ pɔ bɛ nɛ. Rə̀myɛ́ ce, à n'â yǎl bə̀ bə̀myɛ yál à gə́ la mə̀gã̌ yál mɔ́, mùnì bə nə zùwə́ y kɛ̀bɛ́ ǹ pɔ nɛ mɔ́ ǹdə́ bə̀ yírhə́, bə̀ ǹ swéné ne ǹdə́ lũ w gwẽ̌ yə̀ kùr ji yé. 25 "À Da, ǹ wɔ́ wu-cángá cə́bal. Lũ w lyì bí yə̀l ǹ pár yé, sə àmyɛ́ yě ǹ párá, sə byɛ̀bɛ́ ǹ pɔ nɛ mɔ́ yě bə̀ wɔ́ ǹmyɛ́ ǹ twĩ̀ nì. 26 À ce bə lwar ǹ párá, sə à gwẽ̌ bá ce bə lwar ǹ pár bə súlí, mùnì ga sónó w kɔ̀bɔ́ ǹ mə́ ǹ só ne mó yə̀ bə̀myɛ wẽ́, sə àmyɛ yə̀ bə̀ wẽ́."

1 Yezu gə́ zɔ̀m n zhɛ̀, ńmyɛ̌ ǹdə́ ń kwã-lyì bí zhǐr bə vò Sədərɔ̃ bwǐ y èpákɛ̀, bə zù bɔ́ɔ́ òdù wẽ́ gàà. 2 E jà Zhidə mó mɔ̀bɔ́ ń la mɔ myìnù mú yà ń yě gàà mɔ́ shò, bə̀ Yezu yà ń nə́ ń zə bɛ ń zhə̀l gàà. 3 Zhidə zɛ̃̀ n zə shə̀dɛ́ɛ́sɛ ǹdə́ Yi jì y yìlnə̀ bé byɛ̀bɛ́ vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé ǹdə́ Farɛzhɛ̃ɛ̃bá y'à twĩ̀ mú n mə n vò gàà. Bə̀ y'à zɔ pàntámsɛ ǹdə́ myìn-pyùùlì ǹdə́ búlə́ wẽ̀ bə mé vò. 4 Yezu yà ń yě kɔn dɛ̀bɛ́ gakó rə̀ bàn mɔ̀ zal mɔ́. N zɛ̃̀ n jəl be, n bwə̀rh bè n wɔ̀: "Mɔ̌ lò á n'á pyà?" 5 Bə wɔ̀ mɔ̀: "Nazarɛtɛ lyì bal Yezu nə́ r'é pyà." Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Nyǐnə ne. Wɔ́ àmyɛ́." Zhidə yà ń tó be ń zhǐ gàà. 6 Sə Yezu gə́ wò bè bə̀ wɔ́ ńmyɛ̌, rə̀myɛ́ yi ní, bə̀ gakó twə̀r ǹdə́ bə̀ kwərh bə ló tɛ̃́. 7 N kə́ n bwə̀rh bè n wɔ̀: "Mɔ̌ lò á n'á pyà?" Bə ké wɔ̀: "Nazarɛtɛ lyì bal Yezu nə́ r'é pyà." 8 N wɔ̀ bɛ: "À wò ába bə̀ wɔ́ àmyɛ́. Sə è gə wɔ́ àmyɛ́ á n'á pyà, nyǐnə ne, s'á yẽ̌ byɛ̀bɛ́ bə̀ dàl mɔ́ nɛ." 9 Ń wò èta, mùnì zɔ̀mɛ̀ rɛ́ ń yà ń zɔ̀m mɔ́ pyìrh. Ń yà ń wòwə̀: "À Da, à yə̀ byɛ̀bɛ́ ǹ pɔ nɛ mɔ́ mə̀dù ga nɛ yẽ̌ n jé yé." 10 Shəmɔ Pyɛɛrɛ yà ń zhe shù. N fwə̌rh wə, n za Yi jì y vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé gakó náncɛ y kɛ̀lɛ́ tùntùnnə̀ mə̀dù jə̀jĩ́ zhɛ̃̌ n pyir. Tùntùnnə̀ mó ńmyɛ̌ mɔ́ yà ń yíl Mələkuusi. 11 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ Pyɛɛrɛ nɛ: "Ká ce ǹ shù w ò pyá y wa! Ǹ nə́ ǹ bùl b'à t'â la zə nɔ̀nɔ̀ kǎ-zɔ̌m à Da pɔ nɛ mɔ́ a má nyɔ̀?" 12 Rə̀myɛ́ yi ní, shə̀dɛ́ɛ́sɛ́ ǹdə́ sə̀ yó-cə́bal mɔ́, ǹdə́ Zhwifubá Yi jì y yìlnə̀ bé zə Yezu bə lyẽ, 13 bə jɛ̀rɛ̀ bə zə mɔ bə vò Annɛ sono. Annɛ yà ń wɔ́ Kəyifu cə́m-bal. Wɔ́ Kəyifu ń yà ń wɔ́ vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé gakó náncɛ byin dí rə̀myɛ́ wẽ́. 14 Wɔ́ ńmyɛ̌ ń yà ń cící Zhwifubá yó-cìnə́ bé, n wɔ̀ bə̀ lò mə̀dù gə cù dwí rí púlə́púlə́ yil cɔ̃̀. 15 E jà Shəmɔ Pyɛɛrɛ ǹdə́ Yezu kwã-lò dõ y'à tó mo. Sə Yi jì y vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé gakó náncɛ y yà ń yě Yezu kwã-lò mó ńmyɛ̌ mɔ́ párá. Bə pɔ̃ sɔ́má n tó Yezu ni n zù kɛ̀lɛ́ wa. 16 Shəmɔ Pyɛɛrɛ zɛ̃̀ ń zhǐ pwẽ̀ nè bwə̀rə̀ y nyí ni. Yezu kwã-lò mó ńmyɛ̌ mɔ́ ká n du n wɔ̀ kɛ̃-byǐ y è y'à n'ê yìlì bwə̀rə̀ y ne mó ne, b'è ce Pyɛɛrɛ zù kɛ̀lɛ́ wa. 17 Kɛ̃-byǐ y zɛ̃̀ e bwə̀rh Pyɛɛrɛ, e wɔ̀: "Ǹmyɛ də̀ bal mɔ́ kwã-lò?" Pyɛɛrɛ wɔ̀: "Ɔ̃́ɔ̃́, à də̀ ń kwã-lò yé." 18 Wàr y'à ŋwɛ́nɛ́. Rə̀myɛ́ ce, kɛ̀lɛ́ y tùntùnnə̀ bé ǹdə́ Yi jì y yìlnə̀ bé y'à jéé myǐn tɛ̃́ bə̀ n'ê ywə̀lə̀. Pyɛɛrɛ myɛ zɛ̃̀ n tó be ń nə́ ń ywə̀l myǐn mú. 19 Yi jì y vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé gakó náncɛ y yà ń nə́ ń bwə̀rh Yezu ń kwã-lyì bí ǹdə́ kɔn dɛ̀bɛ́ ń yà ń nə́ ń cèrhè lyì bí ni mú shò-kwã nɛ́. 20 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "À zhì lyì bí gakó yé né a zɔ̀m ǹdə́ bɛ. À cèrhè kàrmɔ̀ lyì bí ni dɛ̃ gakó dwã-gùúlí jìsí wẽ́, ǹdə́ Yi jì y kɔ̀nɔ́ w wa, lyì bí gakó gə́ n'ê gùlí dwã mə̀gã̌. À yə̀ shèè a zɔ̀m kaka yé. 21 Byè yil ǹ nə́ ǹ bwə̀rh nè? Bwə̌rh byɛ̀bɛ́ bə̀ cili à zɔ̀mà nɛ́ mɔ́. Bə̀ yě kɔn ná-dwí yil à y'à n'â zɔ̀m ǹdə́ bɛ." 22 Ń gə́ wò èta, ǹdə́ Yi jì y yìlnə̀ mə̀dù yà ń zhǐ gàà, n mà mɔ̀ jə̀-sǎ, n wɔ̀: "Vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé gakó náncɛ y ǹ nə́ ǹ lyár èta?" 23 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "À gə zɔ̀m à dó, sə́ byili à dóó wə́. À gə k'â yə̀ zɔ̀m a dó, wɔ́ byè yil ǹ nə mà nɛ̀?" 24 Annɛ ce bə zə Yezu ǹdə́ nyínsí gwẽ̌ lyẽ mo bə mé vò Kəyifu sono. 25 Bə̀ gə́ y'à n'ê bwə̀rh Yezu yi ní, ǹdə́ Shəmɔ Pyɛɛrɛ yà ń jě myǐn mú nyí ni ń nə́ ń ywə̀lə̀. Lyì jàlà zɛ̃̀ bə bwə̀rh mò bə wɔ̀: "Ǹmyɛ də̀ bal mɔ́ kwã-lò?" N mà nyə̀-pɔ̌, n wɔ̀: "Ɔ̃́ɔ̃́, à də̀ ń kwã-lò yé." 26 Mɔ̀bɔ́ Pyɛɛrɛ yà ń za ń zhɛ̃̌ rɛ́ n pyir mó dwí lò mə̀dù, ń yà ń wɔ́ vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé gakó náncɛ y kɛ̀lɛ́ tùntùnnə̀, ńmyɛ̌ mɔ́ zɛ̃̀ n wɔ̀ Pyɛɛrɛ nɛ: "È də̀ ǹmyɛ́ à y'à nɔ ǹ tó Yezu mú ni ǹ wɔ bɔ́ɔ́ w wẽ́ mó?" 27 Pyɛɛrɛ kə́ n mà nyə̀-pɔ̌, n wɔ̀ b'è də̀ zhə̀n yé. Rə̀myɛ́ yi ní cìcì, cə́-bya kúrh. 28 Bə zɛ̃̀ bə zə Yezu bə zhǐr Kəyifu sõ, bə vò cɔ w cə́bal mɔ́ sõ kɛ̀lɛ́ wa. È y'à wɔ́ nəkɔkɔ́lɛ́ shãã shãã. Sə Zhwifubá gə́ y'à bə sɔ́má zhe bə̀ n'ê zwì lò mɔ̀bɔ́ ń də̀ Zhwifu sõ kɛ̀lɛ́ w mɔ́ ce, bə̀ yə̀ shɛ̀nɛ́ bə zù bùrsí jì y wẽ́ yé, mùnì bə̀ bə̀ká pə jìmdì bə̀ cìn nì yé, sə bə ŋwɛ̀nɛ́ bə jí Pakɛ y címsí kùjú wə́. 29 Rə̀myɛ́ ce, cɔ w cə́bal Pyəlatɛ zɛ̃̀ n du pwẽ̀ nè, n bwə̀rh bè n wɔ̀: "Bə̀kɔ́n yò bal mɔ́ mɔ̀bɔ́ wɛ̀rhɛ́, á m'á zə mɔ á bə̀ nyɔ̀nɔ̀?" 30 Bə wɔ̀ mɔ̀: "Ń gə yà ń yə̀ lwɛlɛ wɛ̀rhɛ́, nə́ y'ǎ t'á zə mɔ nə́ bàn mɔ́ pɔ yé." 31 N zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Á cìcì zəna mɔ á vò á kə́ ń bùrsí sə tó ǹdə á nyə́ né gə́ n'ê byili ní." Bə wɔ̀ mɔ̀: "Nə́myɛ̌ bə sɔ́má zhe nə́ n'é gwi lò yé." 32 Kɔn yàl èta mùnì zɔ̀mɛ̀ rɛ́ Yezu yà ń zɔ̀m n mə n byili ń gə́ la nɛ́ cú mú pyìrh. 33 Pyəlatɛ ká n zù bùrsí jì y wẽ́, n byẽ̀ Yezu, n bwə̀rh mò n wɔ̀: "Ǹ wɔ́ Zhwifubá pyɔ̌?" 34 Yezu myɛ bwə̀rh mɔ̀ n wɔ̀: "Ǹmyɛ́ cìcì ǹ nə́ ǹ bùl rə̀myɛ́, ráá lyì dwã bə̀ zɔ̀m à yò ǹdə́ mɔ́?" 35 Pyəlatɛ wɔ̀: "À wɔ́ Zhwifu nà? Wɔ́ ǹ dwí lyì bí ǹdə́ vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé bə zə mɔ́ bə bé pɛ̃. Bə̀kɔ́n ǹ wɛ̀rhɛ́?" 36 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "À pyɛ̀lɛ̀ rɛ́ də̀ lũ w kɔ̀bɔ́ pyɛ̀lɛ̀ yé. À pyɛ̀lɛ̀ rɛ́ gə y'à wɔ́ lũ w kɔ̀bɔ́ pyɛ̀lɛ̀, à shə̀dɛ́ɛ́sɛ́ y'à má bú ǹdə́ Zhwifubá yó-cìnə́ bé, mùnì bə̀ bə̀ká zə nɛ yé. Sə à pyɛ̀lɛ̀ rɛ́ də̀ lũ w kɔ̀bɔ́ nyǎn yé." 37 Pyəlatɛ zɛ̃̀ n bwə̀rh mò n wɔ̀: "Ǹ nə zɛ̃̀ ǹ wɔ́ pyɔ̌?" Yezu wɔ̀: "Ǹdə ǹ gə́ zɔ̀m nɛ́, à wɔ́ pyɔ̌. Bə̀ lùl nè a bə̀ lũ w wə, mùnì a yə̀ zhə̀n dɛ́ zhə̀n-cínnə. Lò mɔ̀bɔ́ gakó ń só zhə̀nà, rə̀-ná-cí nə́ ń cili à zɔ̀mà nɛ́." 38 Pyəlatɛ zɛ̃̀ n bwə̀rh mò n wɔ̀: "Zhə̀n wɔ́ byè?" Ń gə́ zɔ̀m èta n zhɛ̀, n zɛ̃̀ n kə́ n du pwẽ̀ nè n wɔ̀ Zhwifubá ne: "Àmyɛ́ bə kaka nɛ rə̀ n'ê byili bə̀ bal mɔ́ mɔ̀bɔ́ dó yé. 39 Á yě bə̀ nə́ myɛ̀rhɛ̀ nə́ n'é wɛ̀rhɛ́ kɔn rə̀dù: Pakɛ címsí gə yú gakó, à yá vùr byə̀nə́-jì cìnə́ bé mə̀dù. Á nə n'á yǎl b'à dwĩ̀ Zhwifubá pyɔ̌ mɔ́ nɛ?" 40 Bə̀ gakó bya bə wɔ̀: "Ɔ̃́ɔ̃́, bə̀ká dwĩ̀ mɔ̀bɔ́ nɛ yé! Vǔr Barabaasɛ!" E jà Barabaasɛ mɔ́ yà ń wɔ́ vwǎrhna.

1 Pyəlatɛ zɛ̃̀ n pə bɛ nyí bə̀ bə̀ mǎ Yezu ǹdə́ dànə̀shàárɛ. 2 Shə̀dɛ́ɛ́sɛ́ kwè kàmə̀-zù-èdɔ̀lɔ̀ nánshɔ̃̀ sə zù mù, sə jéé sɔr ǹdə pyɛ̀lɛ̀ yə́-pú ta sə pú ń yó wə, 3 sə zɛ̃̀ sə̀ n'ê twí ń yé né sə̀ zhe: "Nə́ r'é ce mó Zhwifubá pyɔ̌!". Sə zɛ̃̀ sə̀ n'ê mà mɔ̀ jə̀-sə̌rh. 4 Pyəlatɛ kə́ n du pwẽ̀ nè, n wɔ̀ lyì-zhǎ bɛ́ nɛ: "Nyǐnə, à zə mɔ à bàn pwẽ̀ nè mùnì ga á lwar b'à yə̀ kaka nɛ rə̀ n'ê byili bə̀ ń dó yé." 5 Yezu du pwẽ̀ nè ǹdə́ sɔɔrɛ́ bə̀ pú ń yó w mó, ǹdə́ kàmə̀-zù-shɔ̃̀ w bə̀ zù mù mú. Pyəlatɛ zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Nyǐnə bal mɔ́!" 6 Vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé ǹdə́ Yi jì y yìlnə̀ bé gə́ nɔ mɔ, bə zɛ̃̀ bə búbwéé bə wɔ̀: "Ce bə pəpa mɔ də̀-jɔrhɔ́ yó! Ce bə pəpa mɔ də̀-jɔrhɔ́ yó!" Pyəlatɛ wɔ̀ bɛ: "Zwẽnə mo á cìcì pəpa də̀-jɔrhɔ́ yó, b'è gə wɔ́ àmyɛ́ yilə, à bə ń dóó nɛ yé." 7 Bə wɔ̀ mɔ̀: "Nə́myɛ̌ zhe nyí rə̀dù, sə nyí rí rə̀myɛ́ gə́ n'ê byili ní mú, mɔ̀bɔ́ mə̌ ǹdə́ gu, ń gə́ nə́ ń zə ń cìn ń yàl Yi Byǐ mú yilə." 8 Pyəlatɛ gə́ nyɛ̀ɛ̀ rə̀myɛ́, ywẽ kwɛrhɛ rə zə mɔ. 9 N ká n zù bùrsí jì y wə, n bwə̀rh Yezu n wɔ̀: "Yẽ̀ ǹ shí ní?" Sə Yezu yə̀ mɔ lyár bə̀ kaka yé. 10 Pyəlatɛ zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "Àmyɛ́ à n'â zɔ̀m ǹd'ám, ǹ tá ǹ lyár nɛ? Ǹ yə̀l b'à wɔ̌ à ce bə̀ yẽ̌ mó, à k'â wɔ̌ à ce bə̀ pəpa mɔ́ də̀-jɔrhɔ́ yó?" 11 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Yi gə yə̀ dɛ̃̌ zhì rə pɔ̃́ jàn, ǹ wàr ǹ la nɛ kaka wɔ̀rhɔ́ yé. Wɔ́ rə̀myɛ́ è ce lò mó mɔ̀bɔ́ ń zɔ nɛ n pɔ̃́ mɔ́ yə̀-bəlɔ̀lɔ́ w du ǹmyɛ́ nyɔ̃̌ wá." 12 Kɔn zhí rə̀myɛ́ yi ní, Pyəlatɛ yà ń nə́ ń yǎl sə n ce bə yẽ̌ Yezu ni. Zhwifubá zɛ̃̀ bə búbwéé bə wɔ̀: "Ǹ gə yẽ̌ bal mɔ́ mɔ̀bɔ́ nɛ, sə́ nyǐ ǹ də̀ Səzaarɛ dɔwa yé, bə̀ lò mɔ̀bɔ́ gakó ń nə́ ń wə̀l bə̀ ńmyɛ̌ wɔ́ pyɔ̌, rə̀-ná-cí nə́ ń jí zùùrì ǹdə́ Səzaarɛ." 13 Pyəlatɛ gə́ nyɛ̀ɛ̀ rə̀myɛ́, n ce bə zə Yezu bə du pwẽ̀ nè. N zɛ̃̀ n jòm ń bùrsí də̀gwã́ y yó, jìlú w kɔ̀bɔ́ bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ "Nə́kulə jìlú" mú yó. Zhwifubá n'ê byẽ̀ jìlú w òmyɛ́ bə̀ Gabata. 14 N wɔ̀ Zhwifubá nɛ: "Nyǐnə á pyɔ̌ mɔ́!" È y'à wɔ́ nə̀nyɔ́nɔ́ cəcəl, ǹdə́ bə̀ Pakɛ y címsí dǎl bə̀ nəkɔla. 15 Bə̀ gakó tó dwã bə búbwéé bə wɔ̀: "Ce bə gu mu! Ce bə gu mu! Ce bə pəpa mɔ də̀-jɔrhɔ́ yó!" Pyəlatɛ zɛ̃̀ n bwə̀rh bè n wɔ̀: "À ce bə pəpa á pyɔ̌ mɔ́ də̀-jɔrhɔ́ yó?" Vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé zɛ̃̀ bə wɔ̀: "Nə́ bə pyɔ̌ dõ zhe e súlí Səzaarɛ nɛ yé." 16 Rə̀myɛ́ yó, n pə bɛ nyí bə̀ bə̀ zə Yezu bə vò bə pəpa də̀-jɔrhɔ́ w yó. Bə zɛ̃̀ bə zə Yezu bə zhǐr, 17 bə ce n zhĩ ń də̀-jɔrhɔ́ w n mə n du cɔ w wa, n vò jàà y kɛ̀bɛ́ bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ "Yó-kóló jàà" mɔ́ wa. Zhwifubá n'ê byẽ̀ jàà y èmyɛ́ bə̀ Gɔləgɔta. 18 Wɔ́ gàà bə̀ pəpa mɔ də̀-jɔrhɔ́ w yó né. Sə bə̀ súlí bə pəpa lyì bə̀lyè də̀-jaárhɛ dwã yó, mə̀dù Yezu jə̀jĩ́ ni, mə̀dù ń jə̀gwã̀ nɛ̀. 19 Pyəlatɛ yà ń ce bə kɛ̃ zɔ̀mà bwèlè yó, bə pəpa də̀-jɔrhɔ́ w nɛ Yezu yə́-pɛ̀lɛ́ wa. Bə̀ y'à kɛ̃ bə wɔ̀: "Nazarɛtɛ lyì bal Yezu, Zhwifubá pyɔ̌ mɔ́". 20 Bə̀ gə́ y'à pəpa Yezu də̀-jɔrhɔ́ w yó mə̀gã̌ mɔ́ y'à bwə́l cɔ w nɛ. Rə̀myɛ́ ce Zhwifubá nánzhəzhɔ̌ kàrmə̀ zɔ̀mà nɛ́ nə̀myɛ́. Pyəlatɛ yà ń kɛ̃ nɛ ǹdə́ ebərə́ ǹdə́ latɛ̃́ ǹdə́ gə̀rɛ́kɛ. 21 Zhwifubá vwĩ̀-zwə́lnə bé yé né cìnə́ bé zɛ̃̀ bə wɔ̀ Pyəlatɛ nɛ: "Bə̀ká kɛ̃ bə̀ 'Zhwifubá pyɔ̌' yé. Kɛ̃ bə̀ ń wò bə̀ ń wɔ́ Zhwifubá pyɔ̌." 22 Pyəlatɛ wɔ̀ bɛ: "Tɛ̀bɛ́ à kɛ̃ mɔ́, wɔ́ rə̀myɛ́ à kɛ̃." 23 Shə̀dɛ́ɛ́sɛ́ gə́ pəpa Yezu də̀-jɔrhɔ́ w yó sə zhɛ̀, sə kwè ń gàndɛ́ sə bɔ̀n kùrə̀ nə̀na. Shə̀dáá èdù gakó jí kùr rə̀dù. E dǎl ń kàmə̀-zù-èdɔ̀lɔ̀ w dúdú. Kàmə̀-zwǐ y èmyɛ́ y'à wɔ́ námpúm, è bə nyənyɛlɛ zhe yé. 24 Sə zɛ̃̀ sə wɔ̀ dwã nɛ: "Bànà nə́ bə̀k'á kǎr y yé. Nə́ m'ǎ tə́ tántɛ́ɛ́, nə́ nyǐ wɔ́ mɔ̌ lò ń mà n cìní yə." Kɔn tó èta, mùnì ga kɔn dɛ́ dɛ̀bɛ́ Yi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ sɛ́bɛ́ rɛ́ byili mú pyìrh. Bə̀ kɛ̃ rə̀ wẽ́ bə wɔ̀: "Bə̀ tə̀l à gàndɛ́, bə zɛ̃̀ bə tə́ tántɛ́ɛ́, bə nyǐ wɔ́ mɔ̌ lò ń mà n cìní à kàmə̀-zù-èdɔ̀lɔ̀ wá." Wɔ́ èta shə̀dɛ́ɛ́sɛ́ wɛ̀rhɛ́ nɛ́. 25 Yezu ná ǹdə́ ń ná nyɛ̃́ mɔ́ ǹdə́ Kəlɔpaasɛ kɛ̃ Marɛ, ǹdə́ Magədala lyì bə̀kɔ́ Marɛ y'à zhǐ Yezu də̀-jɔrhɔ́ w kùr wə̀. 26 Ń gə́ nɔ ń ná ǹdə́ ń kwã-lò mó mɔ̀bɔ́ ń yà ń só mó ń zhǐ ń ná sarh nɛ, n zɛ̃̀ n wɔ̀ ń ná nɛ: "Kɛ̃, nyǐ ǹ byǐ mú." 27 N wɔ̀ ń kwã-lò mó myɛ nɛ: "Nyǐ ǹ ná." Kɔn zhí dɛ̃ rɛ́ rə̀myɛ́, Yezu kwã-lò mó ńmyɛ̌ mɔ́ já n zwẽ Marɛ ń sono. 28 Yezu yà ń yě bə̀ kɔn gakó zhɛ̀, n zɛ̃̀ n wɔ̀: "Nə̀nyɛ̀lsɛ̀ zhe ne." Ń zɔ̀m èta mùnì ga dɛ̀bɛ́ bə̀ kɛ̃ Yi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ sɛ́bɛ́ rɛ wẽ́ mó pyìrh. 29 Kɔ̀lɔ́ òdù y'à zhǐ tɛ̃́ gàà ò sú ǹdə́ sɛ̃́ kárɛ́. Bə mɔ́rh ku mə̀ wẽ́, bə ce lyɛ́nɛ́ nɛ bə ce ń nyí ni. 30 Yezu gə́ lə́lá sɛ̃́ mɔ́ kárɛ́ mɔ́, n zɛ̃̀ n wɔ̀: "Kɔn gakó zhɛ̀." N lwəl ń yó tɛ̃́ n já n cì. 31 Shìrhə́ dɛ̃ rɛ́ y'à dǎl bə̀ nəkɔla. Dɛ̃ rɛ́ rə̀myɛ́ y'à wɔ́ címsi nánfɔ̀lɔ̀ dɛ̃. Zhwifubá yó-cìnə́ bé y'à t'â yǎl bə̀ lyì bí byɛ̀bɛ́ bə̀ pəpa də̀-jaárhɛ́ yó mó mɛ̃ gàà kɔn mé yí dɛ̃ rɛ́ yé. Rə̀myɛ́ ce, bə zɛ̃̀ bə vò bə lwə̀l Pyəlatɛ nɛ, bə̀ ń ce bə vò bə kə́ bə̀ cə́ né, sə bə só be tɛ̃́. 32 Shə̀dɛ́ɛ́sɛ́ yí lyì bí bə̀lyè y bə̀ y'à súlí Yezu ni bə pəpa də̀-jaárhɛ́ yó mó ne sə kə́ mə̀dù y cə́ né, sə lyɛ̃ sə kə́ ń dõ mó myɛ cə́ né. 33 Sə̀ gə́ yú Yezu ni, sə pwírí ń cùwə̀. Sə̀ k'ê yə̀ ń cə́ né kɛ́ yé. 34 Shə̀dáá èdù zɛ̃̀ e zə swé e zò ń sə́pún ni. Rə̀myɛ́ yó, jal ǹdə́ nɛ̃̌ du. 35 Mɔ̀bɔ́ ń nə́ ń byili ri mú nɔ rɛ ǹdə́ ń yírhə́, sə kɔn dɛ̀bɛ́ ń nə́ ń byili mú wɔ́ zhə̀nà. E jà ń cìcì yě bə̀ dɛ̀bɛ́ ń nə́ ń byili mú wɔ́ zhə̀nà, mùnì ámyɛ zwẽ nyí. 36 Kɔn tó èta, mùnì kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ Yi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ sɛ́bɛ́ rɛ́ byili mú pyìrh. Bə̀ kɛ̃ rə̀ wẽ́ bə wɔ̀: "Bə̀ t'â la ń kú òdù ga kɔ́ yé." 37 Bə̀ kɛ̃ sɛ́bɛ́ rɛ́ rə̀myɛ́ jàà dõ wẽ́ myɛ bə wɔ̀: "Bə̀ má kwẽ̌ bə nyǐ mɔ̀bɔ́ bə̀ zò mó." 38 Arəmatɛ lyì bal mə̀dù yà ń ŋwɛ́nɛ́, ń yíl Zhozefu. Ń yà ń wɔ́ Yezu kwã-lò, sə Zhwifubá yó-cìnə́ bé ywẽ gə́ y'à zhe mo mó ce, ń yə̀ shɛ̀nɛ́ bə lwar bə̀ ń wɔ́ Yezu kwã-lò yé. N zɛ̃̀ n vò Pyəlatɛ sõ, n lwə̀l mò, mùnì n pɔ̃ sɔ́má n vò n kwè Yezu. Sə Pyəlatɛ pɔ mɔ sɔ́má n vò n kwè mò. 39 Nəkɔdɛm mɔ́ mɔ̀bɔ́ ń yà ń tú Yezu sõ ǹdə́ cəcɛ̃ y mɔ́ myɛ yà ń zə wẽ̀ nánzhəzhɔ̌ rə̀ lwẽ́ nã́nyə̀nyɛ̀lɛ́ bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ myííri ǹdə́ alwɛ́ɛ́sɛ n mə n bà. 40 Bə̀myɛ́ bə̀lyè y sɛ̃ dwã nɛ bə kwè Yezu, bə zhɛ́rhɛ́ wẽ̀ dé rə̀ lwẽ́ nã́nyə̀nyɛ̀lɛ́ y ń yó, bə zɛ̃̀ bə zə kàmə̀-jɛ̀rh bə mé pyípyílí mu ǹdə Zhwifubá gə́ y'à n'ê wɛ̀rhɛ́ nɛ́ bə̀ m'ê ce bə̀ cùùrí. 41 Bə̀ gə́ y'à pəpa Yezu də̀-jɔrhɔ́ w yó mə̀gã̌ mɔ́ y'à bwə́l bɔ́ɔ́ òdù nì. Sə lú-bɔ̀l nándùl y'à ŋwɛ́nɛ́ bɔ́ɔ́ w òmyɛ́ mɔ́ wẽ́, bə̀ y'à gwẽ̌ yə̀ lò mə̀ wẽ́ ce yé. 42 Bɔ̀l mɔ́ gə́ y'à bwə́l gàà, e jà Zhwifubá shìrhə́ y dɛ̃ rɛ́ y'à dǎl bə̀ nəkɔl mɔ́ ce, wɔ́ mə̀myɛ́ wẽ́ bə̀ kwè Yezu bə vò bə ce né.

1 Shìrhə́ dɛ̃ rɛ́ zɛ̃̀ nəkɔkɔ́lɛ́ jə̀máásɛ́ yùwə̀, Magədala lyì bə̀kɔ́ Marɛ pyẽ̀ pyẽ̀ n zɛ̃̀ n vò lú-bɔ̀l mɔ́ yó ǹdə́ cɛ y gwẽ̌ yə̀ wárh yé, n pwírí nə́kulu w ò y'à pyi bɔ̀l mɔ́ nyí ni mú púr. 2 N zɛ̃̀ n dùr n vò Shəmɔ Pyɛɛrɛ ǹdə́ Yezu kwã-lò mó mɔ̀bɔ́ ń yà ń só mó sõ, n wɔ̀ bɛ: "Bə̀ vùr Cinu bɔ̀l mɔ́ wa, sə nə́ yə̀l bə̀ gə́ cĩ́ mu má yé." 3 Rə̀myɛ́ yó, Pyɛɛrɛ ǹdə́ Yezu kwã-lò mó dõ mó shə́r, bə̀ la bɔ̀l mɔ́ yó. 4 Bə̀ ga bə̀lyè y y'à n'ê dùrə̀, sə Yezu kwã-lò mó dõ mó dùr n lyɛ̃ Pyɛɛrɛ, n jɛ̀rɛ̀ mɔ̀ n yí bɔ̀l mɔ́ yó, 5 n wùlì n gwɛ̃, n nə kàmə̀-jɛ̀sɛ́ sə̀ y'à pyípyílí mu mú sə̀ pyě tɛ̃́ bɔ̀l mɔ́ wẽ́, sə ń yə̀ mə̀ wẽ́ zwì yé. 6 Shəmɔ Pyɛɛrɛ tà-kwã n yí, n zù bɔ̀l mɔ́ wa, n nə kàmə̀-jɛ̀sɛ́ sə̀ pyě tɛ̃́. 7 Sə kàmə̀-jɛ̃̀ y kɛ̀bɛ́ bə̀ y'à mé bə Yezu yó w mó y'à pyípyílí è pyě jàà dõ w è dúdú. 8 Rə̀myɛ́ yó, Yezu kwã-lò mó dõ mó ń jɛ̀rɛ̀ Pyɛɛrɛ n yí bɔ̀l mɔ́ yó mó myɛ zɛ̃̀ n zù. Ń yírhə́ na, n zwẽ nyí. 9 Bə̀ y'à gwẽ̌ yə̀ kɔn dɛ́ tɛ̀bɛ́ rə̀ kɛ̃ Yi zɔ̀mɛ̀ rɛ́ sɛ́bɛ́ rɛ́ wẽ́, bə̀ Yezu mə̌ sə n bwìrhì n du cùùrì wẽ́ mó kùr swí yé. 10 Rə̀myɛ́ kwã nɛ́, bə ká kwɛ̃̀ bə vò jè. 11 Rə̀myɛ́ yó ǹdə́ Marɛ yà ń zhǐ pwẽ̀ nè lú-bɔ̀l mɔ́ nyí ni ń nə́ ń kúrhə́. N zɛ̃̀ n wùlì n gwɛ̃ bɔ̀l mɔ́ wa, 12 n nə màlɛ́kabá bə̀lyè bə̀ zù gã̀-pwẽ̀, bə̀ jě bə̀ gə́ y'à cĩ́ Yezu mə̀gã̌ mɔ́. Màlɛ́ka y èdù y y'à jě ń yó w gə́ y'à zǎ má mɔ́, è dõ mó zɛ̃̀ è jě ń nèsé gə́ y'à zǎ má mɔ́. 13 Màlɛ́kabá zɛ̃̀ bə bwə̀rh mò bə wɔ̀: "Kɛ̃, bə̀kɔ́n rə̀ zhe mó ǹ mə́ ǹ kúrhə́?" N wɔ̀ bɛ: "Bə̀ vùr à Cinu, sə à yə̀l bə̀ gə́ cĩ́ mu mə̀gã̌ yé." 14 Ń gə́ wò èta, n pyìrhí n nə Yezu ǹdə́ ń zhǐ, sə ń yə̀ lwar bə̀ wɔ́ ńmyɛ̌ yé. 15 Yezu zɛ̃̀ n bwə̀rh mò n wɔ̀: "Kɛ̃, bə̀kɔ́n rə̀ zhe mó ǹ mə́ ǹ kúrhə́? Mɔ̌ lò ǹ nə́ ǹ pyà?" Marɛ yà ń nə́ ń bùl bə̀ wɔ́ bɔ́ɔ́ w yìlnə̀ mó, n zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "È gə wɔ́ ǹmyɛ́ ǹ vùr mò, sə́ byili ni ǹ gə́ cĩ́ mu mə̀gã̌, a vò a kwè." 16 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Marɛ!" N zɛ̃̀ n pyìrhí n wɔ̀ Yezu ni ǹdə́ ebərə́: "Rəbuni!" (Rə̀ kùr wɔ́: "Yó-cə́bal".) 17 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ mɔ̀: "Bə̀ká jíjírhí ni, b'à gwẽ̌ yə̀ à Da sõ zhə̀l yé. Sə zhəl ń wɔ̀ à da-byǎ bɛ́ nɛ b'à la à Da mɔ́ ń wɔ́ bə̀myɛ Da mɔ́ sõ, à Yi rí rə̀ wɔ́ bə̀myɛ Yi mú sõ." 18 Marɛ zɛ̃̀ n vò n wɔ̀ Yezu kwã-lyì bí ni: "À nɔ Cinu." N byili bi kɔn dɛ́ dɛ̀bɛ́ ń zɔ̀m ǹdə́ mɔ mɔ́ myɛ. 19 Jə̀máásɛ́ sə̀myɛ́ yù w cìcì, də̀dɛ̀nɛ́ yi gə́ yúwə́, Yezu kwã-lyì bí y'à ŋwɛ́nɛ́ jì èdù wẽ́, sə bə̀ y'à n'ê dùr Zhwifubá yó-cìnə́ bé ywẽ. Rə̀myɛ́ ce, bə̀ y'à sàásɛ bwə̀ə̀lé gakó. Yezu bə̀ n zhì bə̀ cəcəl wə, n wɔ̀ bɛ: "Yə̀-zùlə́ yál nɛ́ ǹd'ába." 20 Ń gə́ wò èta n zhɛ̀, n zɛ̃̀ n byili bi ń jɛ̀sɛ́ ǹdə́ ń sə́púndí. Wu-nyɔ̃̀ nánfɔ̀lɔ̀ zə bɛ bə̀ gə́ nɔ Cinu mú yilə. 21 N zɛ̃̀ n kə́ n wɔ̀ bɛ: "Yə̀-zùlə́ yál nɛ́ ǹd'ába. À n'â twĩ̀ ába ǹdə à Da gə́ twĩ̀ àmyɛ nɛ́." 22 Ń gə́ zɔ̀m rə̀myɛ́ n zhɛ̀, n zɛ̃̀ n fùrh zho bə̀ yó, n wɔ̀: "Zwẽnə Eshirhə náàcɛ̀nɛ́. 23 Lyì byɛ̀bɛ́ gakó á gə pɔ bɛ bə̀ yə̀-bəlwàálɛ sǔbri, bə̀ má nə rə̀ sǔbri, sə lyì byɛ̀bɛ́ gakó á gə yə̀ bɛ̀ sǔbri pɛ, bə̀ yə̀-bəlwàálɛ́ gwẽ̌ zhǐ ǹdə́ bɛ." 24 Yezu kwã-lyì bí shí ǹdə́ bə̀lyè y mə̀dù y ń yíl Tɔma, bə̀ n'ê byẽ̀ bə̀ "Nə̀cílí" mú, yà ń tɛ̀nɛ́ Yezu gə́ yà ń tú bə̀ sono mó yi ní yé. 25 Ń gə́ tú rə̀myɛ́ kwã nɛ́, ń dwã bɛ́ wɔ̀ mɔ̀: "Nə́myɛ̌ nɔ Cinu." Tɔma zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Àmyɛ́ gə yə̀ dàdǎbsɛ́ bɔ̀là bɛ́ nɛ ń jɛ̀sɛ́ nɛ, a ce à jə̀fɔ́lɛ́ nɛ́, a ce à jɛ̃̀ ń sə́púndí bɔ̀l mɔ́ myɛ wa, à t'â la nyí zõ yé." 26 È dwã nyàlpyɛ̀ y yùwə̀, Yezu kwã-lyì bí y'à k'ê ŋwɛ́nɛ́ jì y wẽ́, sə Tɔma yà ń ŋwɛ́nɛ́ rə̀myɛ́ yùwə̀. Yezu kə́ n bə̀ ǹdə́ jì y bwə̀ə̀lé sàásɛ, n zhì bə̀ cəcəl wə, n wɔ̀ bɛ: "Yə̀-zùlə́ yál nɛ́ ǹd'ába." 27 N zɛ̃̀ n wɔ̀ Tɔma nɛ: "Nyǐ dàdǎbsɛ́ bɔ̀là bɛ́ à jɛ̀sɛ́ nɛ. Ce ǹ jə̀fɔ́lɛ́ y nɛ́ ń nyì, sə́ ce ǹ jɛ̃̀ y à sə́púndí bɔ̀l mɔ́ myɛ wa, ń zwẽ nyí, sə́ yẽ̌ tə́tɔ̀ná co ne." 28 Tɔma zɛ̃̀ n wɔ̀: "À Cinu ǹdə́ à Yi." 29 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Wɔ́ ǹ yírh gə́ nɔ yil ǹ zwẽ nyí! Wu-nyɔ̃̀ cìnə́ wɔ́ lyì byɛ̀bɛ́ bə̀ yírhə́ yə̀ nɛ, bə já zwẽ nyí." 30 Yezu wɛ̀rhɛ́ màmyaarhɛ dwã nánzhəzhɔ̌ ń kwã-lyì bí yírh wə, sə bə̀ yə̀ rə̀myɛ́ sɛ́bɛ́ rɛ́ tɛ̀bɛ́ wẽ́ ce yé. 31 Sə tɛ̀bɛ́ bə̀ co sɛ́bɛ́ rɛ́ tɛ̀bɛ́ wẽ́ mó wɔ́ mùnì ga rə ce á zwẽ nyí bə̀ Yezu wɔ́ Kristə, Yi Byǐ mú. Á gə zwẽ nyí, á b'ǎ nə nyǔ mə̀ t'â la zhɔ̌ ńmyɛ̌ jàn yilə.

1 Rə̀myɛ́ kwã nɛ́, Yezu kə́ n bə̀ n lyí ń kwã-lyì bí. Sə rə̀myɛ́ y'à wɔ́ Təbɛrəyaadɛ mwə̃́ y yó. Nyǐnə ń gə́ tó né n mə n lyí bi: 2 è y'à wɔ́ Shəmɔ Pyɛɛrɛ ǹdə́ Tɔma (bə̀ n'ê byẽ̀ mò bə̀ "Nə̀cílí") ǹdə́ Natanayəə (ń shí Kana, Gəlile tənà y wa) ǹdə́ Zebede byǎ bɛ́, ǹdə́ Yezu kwã-lyì dwã bə̀lyè. Bə̀ gakó y'à zhǐ ǹdə́ dwã. 3 Shəmɔ Pyɛɛrɛ zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "À la vò a gwɛ̃̀." Bə wɔ̀ mɔ̀: "Nə́myɛ m'ǎ tó mó nə́ vò." Bə zhǐr bə vò bə zù bǔ-bwəl lé wə, bə gwɛ̃̀ gwɛ̃̀, sə bə̀ yə̀ kaka zal cəcɛ̃ y èmyɛ́ wẽ́ yé. 4 Cɛ y gə́ tú è n'ê lɛ́ yó né, Yezu bə̀ ń zhǐ bù-cǔ w yó, sə ń kwã-lyì bí y'à yə̀l bə̀ wɔ́ ńmyɛ̌ yé. 5 N zɛ̃̀ n bwə̀rh bè n wɔ̀: "À bə̀sɔ́ná, á yə̀ mɔ́mɔ̌rh zal nà?" Bə wɔ̀ mɔ̀: "Ɔ̃́ɔ̃́." 6 N zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Dulnə gùndwǐ rí bǔ-bwəl lé jə̀jĩ́ sõ, á b'ǎ zə kɔna." Bə zɛ̃̀ bə dul le, bə zə mɔ́mɔ̌rh nánzhəzhɔ̌, bə̀ k'ê wàr rɛ̀ sə bə vwɛ̃ yé. 7 Yezu kwã-lò mó mɔ̀bɔ́ ń yà ń só mó zɛ̃̀ n wɔ̀ Pyɛɛrɛ nɛ: "Nyǐ wɔ́ Cinu." E jà Shəmɔ Pyɛɛrɛ yà ń lwə̌r ń kàmə̀-zwǐ y n cĩ́ tɛ̃́. Sə ń gə́ nyɛ̀ɛ̀ bə̀ wɔ́ Cinu, n kwè y n zù, n kwè ń cã̌-tɔ̀nɔ̀ w n lyẽ ń cã̌ nɛ́, n zɛ̃̀ n fwɛ̃́ mwə̃́ y wə. 8 Yezu kwã-lyì bí dwã bɛ́ y'à bə nyɛ ǹdə́ bù-cǔ w yé. Bə̀ y'à mə̌ dwã ǹdə́ mɛ́tər zɔ̌m. Bə zɛ̃̀ bə zhì bǔ-bwəl lé wẽ́ bə vwɛ̃ gùndwǐ rí, rə̀ y'à sú ǹdə́ mɔ́mɔ̌sɛ́ mɔ́, bə mé bə̀ bù-cǔ w nyí ni. 9 Bə̀ gə́ du bù-cǔ w yó, bə pwírí myǐn bə̀ jéé tɛ̃́ ǹdə́ émɔ̌rh mə̀ wẽ́. Bə nə búúri myɛ mə̀ sarh nɛ. 10 Yezu zɛ̃̀ n wɔ̀ bɛ: "Vǔrnə émɔ̌sɛ́ á zɔ mɔ́ á m'á bà." 11 Shəmɔ Pyɛɛrɛ zɛ̃̀ n ká n zù bǔ-bwəl lé wə, n lwə̌r gùndwǐ rí bǔ-bwəl lé ne, n vwɛ̃ dɛ n mə n du bù-cǔ w yó, rə̀ y'à sú ǹdə́ mɔ́mɔ̌rh nánfwààlɛ̀, zɔ̌m ǹdə́ shí-ènu ǹdə́ sə̀tɔ̀. Sə ǹdə́ émɔ̌sɛ́ y'à já dɛ̃́dɛ̃́ ga, gùndwǐ rí yə̀ kǎr yé. 12 Yezu wɔ̀ bɛ: "Bànà á dɔ̃̀ émɔ̌sɛ́ ǹdə́ búrú wə́." Sə bə̀ gə́ y'à yě bə̀ wɔ́ Cinu mú ce, mə̀dù ga yə̀ ŋwɛ̀nɛ́ n bwə̀rh mò bə̀ ǹmyɛ́ wɔ́ mɔ̌ yé. 13 Yezu zɛ̃̀ n yí n kwè búrú w n mə n tə̀ bɛ́, n zɛ̃̀ n kwè émɔ̌sɛ́ myɛ n mə n tə̀ bɛ. 14 Rə̀myɛ́ yàl Yezu twər rə̀tɔ̀ nyǎn dɛ́ ń byili ń cìn ń kwã-lyì bí ni ń bùrhù mú kwã nɛ́. 15 Bə̀ gə́ tú bə dɔ̃̀ búrú w ǹdə́ mɔ́mɔ̌sɛ́ bə zhɛ̀, Yezu zɛ̃̀ n bwə̀rh Shəmɔ Pyɛɛrɛ n wɔ̀: "Zhã byǐ Shəmɔ, ǹ só ne du byɛ̀bɛ́ bə̀ ŋwɛ́nɛ́ nyɔ̀nɔ̀ mɔ́ gakó?" Pyɛɛrɛ wɔ̀ mɔ̀: "Ɔ̃̀ɔ̃̂, ǹ yě b'à só mó." Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Kál à pyì-bwǎlsɛ́." 16 N zɛ̃̀ n kə́ n bwə̀rh mò n wɔ̀: "Zhã byǐ Shəmɔ, ǹ só ne?" Pyɛɛrɛ kə́ n wɔ̀ mɔ̀: "Ɔ̃̀ɔ̃̂, Cinu, ǹ yě b'à só mó." Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Kál à pyììsí." 17 N kə́ n bwə̀rh mò kə́dò n wɔ̀: "Zhã byǐ Shəmɔ, ǹ só ne?" Yezu gə́ bwə̀rh mò twər rə̀tɔ̀ ga bə̀ ń só mo mó ce ń wu zhìlì. N zɛ̃̀ n wɔ̀ Yezu ni: "Cinu, ǹ yě kɔn gakó. Ǹ yě b'à só mó." Yezu wɔ̀ mɔ̀: "Kál à pyììsí. 18 Zhə̀n zhə̀nà, à n'â wə̀l mó: ǹ gə́ yà ǹ gwẽ̌ wɔ́ bal-byǐ yi ní, ǹ yà ǹ nə́ ǹ lyẽ ǹ cã̌-tɔ̀nɔ̀ w ǹ cã̌ nɛ́ ǹ cìcì nì, ǹ nə́ ǹ zhə̀l ǹ gə́ só mə̀gã̌. Sə ǹ gə tú ǹ cɛ ǹ zhɛ̀, ǹ b'ǎ zhẽ̌ ǹ jɛ̀sɛ́ dɛ̃̌, lò dõ lyẽ w ǹ cã̌ nɛ́, n zə mɔ́ n vò ǹ gə́ tá ǹ yǎl mə̀gã̌." 19 Yezu wò èta n mə n byili Pyɛɛrɛ gə́ la nɛ́ cú, sə Yi zùwə́ y má tó ń cu mú dɛnnɛ e du. Ń gə́ wò èta ń zhɛ̀, n zɛ̃̀ n wɔ̀ Pyɛɛrɛ nɛ: "Tó ne". 20 Bə̀ gə́ zhǐr bə̀ la, Pyɛɛrɛ zɛ̃̀ n pyìrhí, n pwírí Yezu kwã-lò mó mɔ̀bɔ́ ń só mó ń wɔ bə̀ kwã nɛ́ ń bànà. E jà wɔ́ ńmyɛ̌ ń yà ń jě n shɛlɛ Yezu ni kùjú w jú mú yi ní, n bwə̀rh Yezu bə̀ wɔ́ mɔ̌ lò ń la mɔ myìnù mú. 21 Pyɛɛrɛ gə́ nɔ mɔ, n bwə̀rh Yezu n wɔ̀: "Cinu, sə mɔ̀bɔ́, etər kɔn la nɛ́ tó ńmyɛ̌ yilə?" 22 Yezu wɔ̀ mɔ̀: "À gə n'â yǎl bə̀ ń yál nɛ́ kɔn mé yí à twírí y nánkwaá yá, ǹ twə́r ŋwɛ́nɛ́ gàà? Ǹmyɛ́ wírí ń tó ne." 23 Nyí rí rə̀myɛ́ já yí Yezu kwã-lyì bí gakó bə̀ ńmyɛ̌ mɔ̀bɔ́ Yezu só mó tá ń la cú gaga yé. E jà Yezu yə̀ Pyɛɛrɛ nɛ wə̀l bə̀ ń kwã-lò mó ńmyɛ̌ tá ń la cú gaga yé. Wɔ́ wó n wòwə̀: "À gə n'â yǎl bə̀ ń yál nɛ́ kɔn mé yí à twírí y nánkwaá yá, ǹ twə́r ŋwɛ́nɛ́ gàà?" 24 Wɔ́ Yezu kwã-lò mó ńmyɛ̌ mɔ́ cìcì ń kɛ̃ ywẽ̀ né nyɛ̀bɛ́ gakó ń nə́ ń byili. Sə nə́ yě bə̀ dɛ̀bɛ́ ń nə́ ń byili mú wɔ́ zhə̀nà. 25 Yezu wɛ̀rhɛ́ ywẽ̀ dwã nánzhəzhɔ̌. Bə̀ gə y'à la òdù òdù gakó kãɔ̃, à n'â bùl bə̀ nə̀ sábá nɛ́ y'à wàr lũ w wẽ́ yé.

AMAZING GRACE BIBLE INSTITUTE