John

1 Se fɛ n'Asɛ laʋ tɛte na, Wʋtɔ ka wɛ reyasɛ. Woñɩ ka ci Wʋtɔ nka na, ɩ ka wɛ Asɛ cal, n'ɩ ci Asɛ kena. 2 Ɩ ka wɛ n'Asɛ k'akiɖino. 3 Nñɩ laʋ-na te ten, n'nter tan ka, te wɛ ka ɩ ta laʋ-te. 4 Na nñ'ɔna, fiisu nkʋ tam akperʋ na, kʋ wɛ. Fiisu nkʋ ha na yera ka hʋlmɩn. 5 Hʋlmɩn ñɩ mɛtelʋ tawunɖi taa, nɩ tawunɖi nɖe ta waaten-ñɩ. 6 Afal nɛɛr ka wɛ k'a yaa-ɩ sɛ San, k'Asɛ tir-ɩ. 7 Ɩ kan se woñɩ ka na hʋlmɩn ñɩ na, s'ɩ wʋte ñɩ ñente. Ɩ kampa sɛ yera ten tisi hʋlmɩn ñɩ rɛɛ, na wonte ɩ siiru-te na. 8 Nñɩ teter ta ci hʋlmɩn ñɩ. Ɩ ka ci woñɩ kampa s'ɩ wʋte na hʋlmɩn ñɩ rɛɛ na. 9 Hʋlmɩn ñɩ ka ci teter hʋlmɩn ñɩ kɔŋ tɛte rɛɛ nɩ ñɩ mɛtelʋ yera ten ɖɛɛ na. 10 Woñɩ ka ci Wʋtɔ nka na, ɩ ka wɛ tɛte rɛɛ yera cal, n'nñɩ laʋ-na tɛte rɛɛ yera mpa, nɩ yera mpa ta sem-ɩ. 11 Ɩ kam ɩ teter ɩ kɔrʋ taa, n'ɩ yera ta mʋ-ɩ. 12 Ama, wompa mʋ-ɩ wa tisi ɩ rɛɛ na, ɩ ha-wa huku sɛ wa wʋse Asɛ wiisi. 13 Wa ta wʋse Asɛ wiisi se yer wan cii wo na, nawʋr se yo wɛ na cii ka wonɔn'ɔ tɛte rɛɛ na. Ama, Asɛ ha-na-wa fiisu cefalʋ nkʋ. 14 Wʋtɔ nka wʋse yer wan, ka cɔ ra hɛkʋ taa. Sarteñente lape, na tʋfelem ka kper ɩ t'ɔ kantʋʋ. Đe na ɩ hampate re wɔr-te. Hampate nte Yo nka wɛ kʋɖemɔ ka ka Cii rɛɛ n'ɩ tiru-ka n'ɩ celʋ-ka-te na. 15 San ka wʋte ɩ ñente, n'ɩ ko yera ñesa taa sɛ: "!Ɩɩ na nñ'ɔlɛ, yer ñɩ ka ci woñɩ me siir-mɩ s'ɩ kɔŋ me wara na. Ama, ɩ kelen-m, wonte rɛɛ na, ɩ ka wɛ reyasɛ ka me nɛla." 16 Pa ra taa woñɩ na, ɩ hiiu te ten-ɔ wonte ten wɛ ɩ taa na, n'ɩ wɛ n'ɩ lake-ra sarteñente nte n'ʋ kelʋ n'ʋ walʋ. 17 Asɛ wʋl-ɖa ɩ ñasete na Moiisi rɛɛ. Ama, na Yeesu Kiriisitu rɛɛ-ɔna, ɩ wʋl-ɖa s'ɩ laʋ-ra sarte, n'ɩ wʋl-ɖa wonɔn'ɔ ɩ teter ɩ wɛ na. 18 Nɛɛr take na Asɛ na ɩ ñeser. Ama ɩ Yo kʋɖemɔ nka ɩ wɛ-ka, nɩ ka wɛ ɩ cal na, ka wʋl-ɖa-ɩ. 19 !Ɩɩ na wonte San siir-te Yeesu rɛɛ-ɔ alʋate nte taa Suiifi ñempa sesɛmpa tir Asɛ laate laara nɛmpar, na Leefii ñempa taa nɛmpar sɛ wa kʋr Seerusalɛm kɔrʋ taa, nɩ wa wal wa wɔse-ɩ na sɛ: "Ña, n ci anɔ?" 20 Ɩ ta fɛse. Ama, ɩ siir-wa tʋfelem sɛ: "Me ta ci Kiriisitu." 21 Wa mul wa wɔse-ɩ sɛ: "Sempe, n ci antaʋŋ Asɛ tentɛnte rɛser Eelii ya?" Ɩ wʋsen-wa sɛ: "Aɩ, me ta ci Eelii." Wa tase ɩ wɔsʋʋ sɛ: "N ci Asɛ tentɛnte rɛser ñɩ, ɖe honkʋ-ɩ na ya?" Ɩ wʋsen-wa sɛ: "Aɩ." 22 Đen'ɔna, wa siir-ɩ sɛ: "Wompa tir-ra na, ʋ mɔna sɛ re siir-wa nter. Ña teter, n siiru s'n ci anɔ?" 23 San wʋsen-wa sɛ: "Me ci woñɩ Asɛ tentɛnte rɛser Eesaɩ ka maa ɩ ñente ka ɩ tekara taa na sɛ: 'Yer nɛɛr hosʋ na ñɩte taa s'ɩɩ rɔn Acii Sesɛɛ ñempʋ.' " 24 Wompa a tir-wa San cal na, wa ka ci Fariisii akpar taa ñempa nɛmpar-ɔna. 25 Wa wɔse San sɛ: "Nne n ta ci Kiriisitu, ?n ta ci Asɛ tentɛnte rɛser Eelii, ?n ta ci Asɛ tentɛnte rɛser ñɩ, ɖe honkʋ-ɩ na, ar laʋ n'n limsu yera ka leem taa?" 26 San wʋsen-wa sɛ: "Ma hen na, me limsu-mɩ leem t'ɔna. Ama, mɩ hɛkʋ taa hen na, yer nɛɛr wɛ ka ɩɩ ta sem-ɩ. 27 Ɩ kɔŋ me wara, nɩ me ta tal wʋr taa sɛ me lese ɩ nahentɛna." 28 Te ten ñɩ ka lake Peetanii kɔrʋ t'ɔna Surtɛŋ carɔ wara. Đen'ɔna, San ka limsu yera ka leem taa. 29 Ʋ hom, San kʋse ɩ ñesa n'ɩ na Yeesu ka ɩ kɔŋ na ɩ rɛɛ, n'ɩ siir sɛ: "!Ɩɩ ñel n'ɩɩ na Asɛ Siiyo nka Asɛ tɩsʋn tɛte rɛɛ yera awarkase na ka na. 30 Me ka siir-mɩ nka ñente kena sɛ, yer nɛɛr kaa s'ɩ kan me wara. Ama, ɩ kelen-m, wonte rɛɛ na, ɩ ka wɛ reyasɛ ka me nɛla. 31 Ma rerɛ, me ka ta sem-ɩ. Ama, Iiseraɛl ñempa mɩ, me kampa sɛ me limsi-mɩ leem taa, se fɛ n'ɩɩ sem-ɩ." 32 San siir rerɛ sɛ: "Me na Asɛ Fiisu ka kʋ nʋsen alɔnkuku, kʋ tiu n'asɛta kʋ hɔpe Yeesu rɛɛ. 33 Me ka ta sem s'ɩ ci anɔ. Ama, Asɛ ñɩ tir-m sɛ me limsi yera ka leem taa na, nñɩ siir-na-m sɛ: 'N kaa s'n na Asɛ Fiisu tiki sɛ kʋ hɔpe yer ñɩ rɛɛ na, nñɩ kɔŋ-na s'ɩ limsi yera k'Asɛ Fiisu taa.' " 34 San siir sɛ: "Me na-te sempe, nɩ me siiru-mɩ s'ɩ ci Asɛ Yo." 35 Ʋ hom, San, na ɩ waratenkera t'ɔ yera naʋl wɛ wa wɛ renaa. 36 Ɩ na Yeesu ka ɩ rɛ wonte na, ɩ tam sɛ: "!Ɩɩ ñel n'ɩɩ na Asɛ Siiyo." 37 San waratenkera naʋl mpa nɩʋ wonte ɩ siir-te na, wa tenke Yeesu. 38 Yeesu cɛl ɩ tɛ n'ɩ na-wa ka wa tʋnkʋ-ɩ, n'ɩ wɔse-wa sɛ: "Ɩɩ cii wɔ?" Wa wɔse-ɩ sɛ: "|iĐapii|d, n sɩ lɔ?" (|iĐapii|d kutihuɖi kelɛ sɛ wʋlɖe.) 39 Ɩ wʋsen-wa sɛ: "!Ɩɩ kan n'ɩɩ na." N nɔɔn mɩse kpa recaa, wa wal wa na wunɖiinɖi ɩ sɩ na, wa tɛse ayʋkʋ nkʋ cɔʋ na-ɩ. 40 Waratenkera naʋl mpa nɩʋ San wʋtɔ wa tenke Yeesu na, wa taa nɛɛr-ɔlɛ Anterɩ ñɩ ci Siimɔŋ Pɩɛr ritafal na. 41 Anterɩ wal nanɩ n'ɩ na ɩ raal Siimɔŋ n'ɩ siir-ɩ sɛ: "Đe na Mɛsii." (Mɛsii kutihuɖi kelɛ sɛ Kiriisitu.) 42 Ɩ sʋ Siimɔŋ ñɩ n'ɩ wan-ɩ Yeesu cal. Yeesu ñel-ɩ n'ɩ siir-ɩ sɛ: "N ci San yo Siimɔŋ. A kaa s'a yaa-n sɛ Seefase." (Yeɖe nɖe kutihuɖi kelɛ sɛ Pɩɛr ka Feranse taa, na wɛɛr ka lama taa.) 43 Ʋ hompa Yeesu cii s'ɩ wal Kaliilee kɔrʋ taa, n'ɩ katen Fiiliipi n'ɩ siir-ɩ sɛ: "!Tenke-m". 44 N nɔɔn Fiiliipi ka ci Pɛtesaɩta kɔrʋ taa tɩ kena. (Đen'ɔna, a lel Anterɩ na Pɩɛr.) 45 Fiiliipi wal n'ɩ na Natanaɛl n'ɩ siir-ɩ sɛ: "Đe na woñɩ Moiisi ka maa ɩ ñente ka ñasete tekara taa, n'Asɛ tentɛnte rɛsera wʋte ɩ ñente rerɛ na. Nñ'ɔlɛ Sosɛfe yo, Yeesu ñɩ lii na Nasarɛte kɔree taa na." 46 Natanaɛl wɔse-ɩ sɛ: "Nter wɛ sarte ka te lii na Nasarɛte kɛ?" Fiiliipi wʋsen-ɩ sɛ: "!Kan, n'n na." 47 Yeesu na wont'ɔ Natanaɛl ka ɩ kɔŋ na ɩ rɛɛ na, ɩ tam sɛ: "Yer ñɩ ci Iiseraɛl tɩ kena tʋfelem, n'ɩ tam nter-ɔ ɩ t'ɔ te ta sar." 48 Natanaɛl wɔse-ɩ sɛ: "N laʋ senɔ n'n sem-m?" Ka nɩ Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Se fɛ nɩ Fiiliipi yaa-n na, me ka na-n ka, n ka wɛ amenkalee tɛɛ." 49 Đen'ɔna, Natanaɛl siir-ɩ sɛ: "Wʋlɖe, n ci Asɛ Yo. N ci Iiseraɛl ñempa wuroo." 50 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Me siir sɛ me na-n amenkalee tɛɛ. Semp'ɔna, n tisu me rɛɛ ya? N kaa s'n na nter-ɔ te kpɔla te kelen nte ñɩ hen." 51 Ɩ tase siiruu rerɛ sɛ: "Me siiru-mɩ tʋfelem kena, ɩɩ kaa s'ɩɩ na asɛt'ɔ ʋ hula n'Asɛ tirira kpa wa wʋsʋ wa tiki Yer Yo cal."

2

1 Ayʋken nɩɩl ɖɛ wonte na, yer nɛɛr laʋ yal kanʋ teenkar ka Kana kɔree nka wɛ Kaliilee kɔrʋ taa na. N nɔɔn Yeesu rii ka wɛ renaa. 2 A yaa Yeesu, na ɩ waratenkera sɛ wa kan wa tʋ teenkar nɖe. 3 Selem cesɛmpe kampa pe kper wonte na, Yeesu rii siir-ɩ sɛ: "Wa tan selem ɖerɛ." 4 Ama Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Apa, ma-n'ña wontɔ? M'alʋate take tala." 5 Yeesu rii siir wompa tarʋ tʋte na sɛ: "!Ɩɩ laʋ wonte ɩ siiru-mɩ-te na." 6 N nɔɔn ɖisin wɛ leɖe ka ren'ɔ Suiifi ñempa rɩ ñɩ t'ɔ leem wa yaalʋ wa tɛ wa sɛɛ Asɛ se wonɔn'ɔ wa kɔter wɔsʋ na. Đisuŋ kʋɖemʋ pɩsʋ sɛ kʋ tʋ hɛse ka naʋna, nawʋr leɖe. 7 Yeesu tam tʋte tarera sɛ: "!Ɩɩ siir leem ka risin ñɩ." Wa siir-ñɩ ñɩ ten. 8 Ka nɩ Yeesu siir-wa sɛ: "Kɔhen na, !ɩɩ ceeʋ-pe cekɔ, n'ɩɩ wan-pe tʋte tarera cii." 9 Tʋte tarera cii ñɩ renke leem mpe n nɔɔn pe wʋse selem cesɛmpe na, n'ɩ ta sem sɛ selem mpe lii na lɔ. (Ama, tarera mpa ka ceeʋ leem mpe na, mpa sem-na wunɖiinɖi pe lii na na.) 10 Semp'ɔna, tarera cii ñɩ yaa waal, n'ɩ wɔse-ɩ sɛ: "Yer se yer paasʋ na selem sarte ñeeʋ kena, ka n'a yaa wompa na, ?wa ñeewa wa hɔwa, fɛ n'a kan selem mpe cɛsa na, ña kunti ña yeʋ selem mpe cɔwa na, hal na kɔhen." 11 Sen-ɔna, Yeesu paase ɩ hampate lakase nse wʋlʋ ɩ hampate na, se lape ka Kana kɔree nka wɛ Kaliilee kɔrʋ taa na. Đen'ɔna, ɩ waratenkera tisi s'ɩ ci Kiriisitu ka tʋfelem. 12 Te-l ɖɛ wonte na, Yeesu kʋr n'ɩ rɛ n'ɩ wal Kapɛrnaum kɔrʋ taa, ñɩ-n'ɩ rii, na ɩ ritafala, na ɩ waratenkera, n'ɩ cɔ ayʋken cekalen ka renaa. 13 Yeesu kʋr n'ɩ wal n'ɩ kpa Seerusalɛm kɔrʋ taa, wonte rɛɛ na, n nɔɔn Suiifi ñempa teenkar nɖe a yaa-re sɛ Pake na, ɖe ñʋta. 14 Ɩ sɩ Asɛ rɛɔ tɔŋ ɖɛɛ-ɔ wonte na, ɩ nɔɔn yera ka wa wɛtʋ naan, na mɛɛsiin, n'alɔnkukuna. Ɩ nɔɔn ɖerɛ-ɔ wompa lɔsʋ warase na, ka wa cɔ wa taapa rɛɛ. 15 Semp'ɔna, ɩ sʋ nampiir n'ɩ laʋ-re se kpara, n'ɩ rʋn-wa wa ten, na wa mɛɛsiin, na wa naan. Ɩ wɛɖe atɛ-ɔ wompa lɔsʋ warase na, wa warase, n'ɩ kul wa taapa, 16 n'ɩ fete alɔnkukuna wɛtera rɛɛ sɛ: "!Ɩɩ lese-wa cee. !Ɩɩ ra wʋsen me Cii rɛɔ k'ayʋkʋ." 17 Ɩ waratenkera tɛse s'a maa-te semp'ɔ Asɛ tekara taa sɛ: "Asɛ, me wɛ ña rɛɔ ka lu. Lulape mpe ñake me taa se min." 18 Semp'ɔna, Suiifi ñempa sesɛmpa wɔse-ɩ sɛ: "Yaa n laʋ-te sempe ya? Hampate lakerɔ wonkɔ n lake s'n wʋl-ɖa s'Asɛ ha-na-n huku s'n laʋ-te sempe?" 19 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "?Ɩɩ yʋkʋ Asɛ rɛɔ nka, me sʋkʋ ayʋken niitisi sɛ me wʋse me ma-ka." 20 Suiifi ñempa sesɛmpa wʋsen-ɩ sɛ: "A rɩ wʋse ka hiin nniisa na leɖe, ka fɛ n'a ma Asɛ rɛɔ nka, nɩ ña, ña kaa sɛ ña wʋse ña ma-ka ayʋken niitisi taa ya?" 21 Nkʋ, Asɛ rɛɔ nka Yeesu wʋtʋ ka ñente na, ɩ tʋŋ ɩ tɛnʋ kena. 22 Semp'ɔna, Asɛ kampa n'ɩ lese-ɩ aseɖa t'ɔ wonte na, ɩ waratenkera tɛse s'ɩ ka siir-te sempe, wa tisi wonte a maa-te Asɛ tekara taa na, na wonte Yeesu siir-te na, te rɛɛ. 23 N nɔɔn Yeesu wɛ Seerusalɛm kɔrʋ t'ɔ wont'ɔ Pake teenkar nɖe alʋate taa na, yera tɛmpe tisi ɩ rɛɛ-ɔ wa na hampate lakase nse ɩ lake-se ka se wʋlʋ nter na. 24 Ama, Yeesu ta sʋ ɩ hɔɔr ka re ten s'ɩ cel-wa, wonte rɛɛ na, ɩ sem-wa wa ten. 25 Ɩ ka ta cii s'a cɛse-ɩ nter-ɔ yera rɛɛ, wonte rɛɛ na, nñɩ teter, ɩ sem wonte wɛ wa hɔya taa na.

3

1 Yer nɛɛr ka wɛ k'a yaa-ɩ sɛ Niikotɛm. Ɩ ci Fariisii akpar taa tɩ, n'ɩ ci Suiifi ñempa taa sesɛɛ nɛɛr. 2 Yer ñɩ kan Yeesu cal-ɔ aho nɛnyar taa, n'ɩ siir-ɩ sɛ: "Wʋlɖe, ɖe sem s'n ci wʋlɖe nɛɛr-ɔna ɩ lii n'Asɛ cal, wonte rɛɛ na, ?Asɛ tan yer cal, ɩ ra pɩse s'ɩ laʋ hampate lakase nse, n lake-se ka se wʋlʋ nter na." 3 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Me siiru-n tʋfelem kena, nɛɛr ra pɩse s'ɩ na Asɛ wurti ka ɩ ta yeʋ s'Asɛ mul ɩ lelʋʋ." 4 Niikotɛm wʋsen-ɩ sɛ: "Nne yer wʋse akanɖe, ɩ pɩsʋ s'ɩ laʋ senɔ n'a lel-ɩ? Ɩ pɩsʋ s'ɩ wʋse ɩ rii liiti taa fɛ n'a lel-ɩ ya?" 5 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Me siiru-n tʋfelem kena, nɛɛr ra pɩse s'ɩ sɩ Asɛ wurti t'ɔ leem n'Asɛ Fiisu, wa ta lel-ɩ. 6 Woñɩ yer wan lel-ɩ na, ɩ ci yer wan kena, nɩ woñɩ Asɛ Fiisu lel-lɛ na, lɛ ci fiisu. 7 !Ʋ ra laʋ-n ɖeyaʋ sɛ me siir-n s'ʋ mɔna s'a mul n lelʋʋ. 8 Ahiilim fɛtʋ wunɖiinɖi pe cii na, n'n nɩʋ pe tan. Ama, n ta sem sɛ pe lii na lɔ, nɩ pe walʋ na lɔ. Ʋ wɛ kʋɖemte kena na yer se yer ñɩ Asɛ Fiisu lel-ɩ na." 9 Niikotɛm wɔse-ɩ sɛ: "Te pɩsʋ sɛ te laʋ senɔ sempe?" 10 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Ña, n ci Moiisi ñasete wʋlɖe sesɛɛ kena Iiseraɛl ñempa taa, n'n ta sem te ten ñɩ ya? 11 Me siiru-n tʋfelem kena, ɖe wʋtʋ wonte re sem-te na, nɩ re siiru wonte re na-te na. Nkʋ, ɩɩ pe cii s'ɩɩ nɩʋ na-ra. 12 Nne ɩɩ pe nɩʋ na-m, ka me wʋtʋn-mɩ wonte wɛ tɛte rɛɛ na, te rɛɛ, ɩɩ kaa s'ɩɩ laʋ senɔ n'ɩɩ nɩʋ na-m ka me kaa sɛ me wʋten-mɩ wont'ɔ asɛta ñente rɛɛ na? 13 ?Ʋ ta ci Yer Yo nka tiu n'asɛta na, nɛɛr ta kpa asɛta. 14 N nɔɔn Iiseraɛl ñempa ka wɛ awʋlɔŋ t'ɔ wonte na, Moiisi sʋ ñʋrʋ cesɛmʋ n'ɩ laʋ rem, n'ɩ wu-ɩ rayo rɛɛ. Kʋɖemte nt'ɔna, ʋ mɔna s'a wu Yer Yo, se Moiisi wu rem ñ'ɔ wo awʋlɔŋ taa na, 15 fɛ nɩ yer se yer ñɩ tisu ka rɛɛ na, ɩ hiiu fiisu nkʋ tam akperʋ na, 16 wonte rɛɛ na, Asɛ laʋ tɛte rɛɛ yera ka lu ka ten n'ɩ tir ɩ Yo kʋɖemɔ nka ɩ wɛ-ka na, se fɛ nɩ woñɩ tisu ka rɛɛ na, ɩ ra seʋ n'ɩ hiiu fiisu nkʋ tam akperʋ na. 17 Asɛ ta tir ɩ Yo ka tɛte rɛɛ-ɔ yera cal sɛ ka hʋ wa tentɛnte nɩ ka siir s'a kʋ-wa. Ama, ɩ tir-ka sɛ yera ten tɛl na ka ñuŋ ɖɛɛ-ɔna. 18 Woñɩ tisu Asɛ Yo rɛɛ na, Asɛ ra hʋ na-ɩ. Ama, woñɩ pe tisu Yo nka rɛɛ na, Asɛ teem na-ɩ hʋ, wonte rɛɛ na, ɩ ta tisi Asɛ Yo kʋɖemɔ nka ɩ wɛ-ka na, ka rɛɛ. 19 !Ɩɩ na wonte yeke s'Asɛ hʋ na yera na, nt'ɔlɛ sɛ, hʋlmɩn kan tɛte rɛɛ, nɩ yera laʋ tawunɖi ka lu n'ʋ kel hʋlmɩn ñɩ, wonte rɛɛ na, wa lakase ta sar. 20 Yer se yer ñɩ lake teñɔ na, ɩ tan hʋlmɩn ka lu k'atam. Ɩ ra kan na hʋlmɩn ñɩ rɛɛ, wonte rɛɛ na, ɩ see s'ɩ kʋtafɛnte ñente ra yeʋ n'a na-ɩ Asɛ hʋlmɩn taa. 21 Ama, woñɩ lake tʋfelem ñente na, ɩ kɔŋ hʋlmɩn taa, se fɛ n'a na hʋlmɩn t'ɔ wonte ten ɩ lake-te n'ɩ ñɔŋ Asɛ na." 22 Te rɛ wonte na, Yeesu, na ɩ waratenkera wa kʋr wa wal Sutee kɔrʋ taa. Ɩ cɔ cekɔ ka yera mpa cal, n'ɩ limsi nɛmpar-ɔ leem taa. 23 San ɖerɛ, lɛ ka wɛ Eenɔŋ kɔrʋ t'ɔ Saliim cal, wonte rɛɛ na, n nɔɔn leem wɛ ren'ɔ tɛmpe. Yera nɛmpar kɔŋ na ɩ rɛɛ, n'ɩ limsu-wa leem taa. 24 (N nɔɔn a take rɩ San ka sarka.) 25 Semp'ɔna, San waratenkera nɛmpar na Suiifi tɩ nɛɛr, wa paase remaŋ fɛsenʋ sɛ wa na kɔter wɔsʋ wontɔ sɛ yer laʋ fɛ n'ɩ kpese Asɛ ñesa taa. 26 Wa kan San cal nɩ wa siir-ɩ sɛ: "Wʋlɖe, yer ñɩ, ña-n'ɩ ɩɩ ka wɛ na Surtɛŋ carɔ wara na, woñɩ n siir-ra ɩ ñente na, kɔhen ñɩ, ɩ limsi yera ka leem taa, nɩ yer ten walʋ na ɩ rɛɛ." 27 San wʋsen-wa sɛ: "Yer ra pɩse s'ɩ hiiu nter n'ʋ kelen wonte Asɛ ha-ɩ-te na. 28 Mɩ teter, ɩɩ ka nɩʋ, ka me siir sɛ me ta ci Kiriisitu. Asɛ tir-m ɩ ñesa t'ɔna. 29 Waal ñɩ kɔŋ yal na, nñɩ tɩ-na-ɩ. Ama waal ñɩ raa ñɩ senɖe ɩ cal n'ɩ nɩʋ ɩ tan na, ʋ kake ɩ taa s'ɩ nɩʋ waal ñɩ wʋtɔ. Me wɛ lelen ñ'ɔ me taa n'ʋ cɛse. 30 Ʋ mɔna s'ɩ kpɔlʋ, nɩ ma wʋse cunku." 31 Woñɩ lii n'asɛta na, ɩ wɛ te ten ñuŋ ɖɛɛ. Woñɩ lii na tɛte rɛɛ na, ɩ ci tɛte rɛɛ tɩ. Ɩ wʋtʋ tɛte rɛɛ ñente kena. Woñɩ lii n'asɛta na, 32 ɩ siiru wonte ɩ na-te n'ɩ nɩʋ-te na, nɩ yer pe tisu te rɛɛ. 33 Woñɩ tisi te rɛɛ na, ɩ sem s'Asɛ wɛ tʋfelem. 34 Woñɩ Asɛ tir-ɩ na, ɩ siiru wonte Asɛ siir-ɩ-te na, wonte rɛɛ na, Asɛ celʋ-ɩ ɩ Fiisu ka kʋ ten. 35 Acii Asɛ wɛ ɩ Yo ka lu, n'ɩ re te ten-ɔ ka niiŋ taa. 36 Woñɩ tisu ɩ Yo rɛɛ na, ɩ wɛ na fiisu nkʋ tam akperʋ na. Woñɩ pe ñɔŋ ɩ Yo na, ɩ ra hiiu fiisu nkʋ, n'Asɛ wɛ-na-ɩ wana.

4

1 Fariisii akpar taa ñempa nɩʋ k'a siiru sɛ Yeesu ka limsu yera ka leem t'ɔ tɛmpe n'ʋ kelen San. 2 (Nkʋ, Yeesu teter ka ta limsu-na yera ka leem taa. Ɩ waratenkera limsu-na.) 3 Yeesu nɩʋ sɛ Fariisii akpar taa ñempa nɩʋ-te wonte na, ɩ kʋr Sutee kɔrʋ taa n'ɩ wʋse Kaliilee ñenkʋ taa. 4 N nɔɔn ʋ ka mɔna s'ɩ tase Samarii kɔrʋ fɛ n'ɩ tal ɖenaa. 5 Semp'ɔna, Yeesu tal Samarii kɔree nɛnkar t'ɔ a yaa-ka sɛ, Siikar, ka ka wɛ Sakɔpe sɩɩʋ nkʋ ɩ ha-kʋ ɩ yo Sosɛfe na, kʋ cal. 6 Đen'ɔna, n nɔɔn Sakɔpe lʋker ka wɛ. Đapesɔŋ ɖɛɛ, Yeesu tal ɖen'ɔ wonte na, ɩ cɔ lʋker nɖe nɔ, wonte rɛɛ na, ɩ nante kawa. 7 Samarii kɔrʋ taa yal nɛɛr kan s'ɩ li leem, Yeesu tam-ɩ sɛ: "!Ha-m leem me ñee." 8 (N nɔɔn ɩ waratenkera ka wal parcii taa sɛ wa yaʋ tʋte.) 9 Yal ñɩ kunti n'ɩ wɔse Yeesu sɛ: "Cɔsɛ, n ci Suiifi tɩ kena ya? Ʋ laʋ senɔ n'n fa-m leem ka woma ci Samarii kɔrʋ taa tɩ na?" (Ɩ siir-te semp'ɔ wonte rɛɛ na, n nɔɔn Suiifi ñempa, na Samarii ñempa ta lantʋ remaŋ ɖɛɛ.) 10 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Nne n ka sem wonte Asɛ ha-te na, na woma wɔsʋ-n s'n ha-m leem me ñee na, ña kɔŋ-na s'n fa-m me ka ha-n leem mpe, a ñee-pe n'a hiiuku fiisu nkʋ tam akperʋ na." 11 Yal ñɩ wɔse-ɩ sɛ: "Acii, n tan tʋka, nɩ lʋker citi ten. N lake senɔ s'n hiiu leem mpe a ñee-pe n'a hiiuku fiisu nkʋ tam akperʋ na? 12 Đa caase Sakɔpe yeʋ-na-ra lʋker nɖe. Nñɩ teternka, ɩ ñee-pe, n'ɩ wiisi na ɩ kpeena, wa-l ñee rerɛ. N hʋ s'n kelen Sakɔpe ya?" 13 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Yer se yer ñɩ ñee leem mpe na, lʋkʋte kaa sɛ te tase ɩ kʋʋ. 14 Ama, woñɩ kaa s'ɩ ñee leem mpe, me ha-ɩ-pe na, lʋkʋte pe tasʋ-ɩ kʋʋ, wonte rɛɛ na, pe wʋsʋ ɩ t'ɔ hiiɖi nɖe taa leem lii n'ʋ rɛ n'ʋ tal ayʋkʋ nkʋ ɩ hiiuku fiisu nkʋ tam akperʋ na." 15 Yal ñɩ siir-ɩ sɛ: "Acii, !ha-m leem mpe, se fɛ nɩ lʋkʋte ra kʋ-m n'ʋ ra mɔna sɛ me tase kanɖe ka cee rerɛ sɛ me li leem." 16 Yeesu siir-ɩ sɛ: "!Wal, n'n yaa n waal, n'n wʋse n'n kan cee ñɩ." 17 Yal ñɩ wʋsen-ɩ sɛ: "Me tan waal." Yeesu siir-ɩ sɛ: "N wʋte sarte n'n wɛ rerɛ-ɔ tʋfelem s'n tam s'n tan waal, 18 wonte rɛɛ na, n hiiu waala ka naʋna. Kɔhen woñɩ n wɛ ɩ cal na, ɩ ta ci n waal. N siir-m tʋfelem." 19 Ka nɩ yal ñɩ siir-ɩ sɛ: "Acii, me na s'n ci Asɛ tentɛnte rɛser kena. 20 Đa caasɩna ka sɛɛ Asɛ ka wʋʋ nkʋ rɛɛ-ɔna. Ama, mɩ-ɔ Suiifi ñempa, ɩɩ siiru s'ʋ mɔna s'a sɛɛ Asɛ ka Seerusalɛm kɔrʋ t'ɔna." 21 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Yal ña, !tisi wonte me siiru-n-te na, te rɛɛ. Alʋate nɛnter kɔŋ ka, ɩɩ ra sɛɛ ra Cii ka wʋʋ nkʋ rɛɛ, nawʋr Seerusalɛm kɔrʋ taa. 22 Samarii ñempa mɩ, ɩɩ ta sem woñɩ ɩɩ sɛɛ-ɩ na. Đ'ɔ Suiifi ñempa, ɖa sem woñɩ ra sɛɛ-ɩ na, wonte rɛɛ na, tɛlsete lii na Suiifi ñempa cal-ɔna. 23 Ama, alʋate nɛnter kɔŋ, nɩ te teem taɖe, ka wompa sɛɛ Asɛ s'ɩ cii wonɔn'ɔna, wa kaa sɛ wa sɛɛ-ɩ na wa hɔya taa na tʋfelem, wonte rɛɛ na, ɖa Cii cii sempe sɛɛra mp'ɔna. 24 Asɛ ci fiisu kena. Wompa sɛɛ-ɩ na, ʋ mɔna sɛ wa sɛɛ-ɩ na wa hɔya taa, na tʋfelem." 25 Yal ñɩ siir-ɩ sɛ: "Me sempa sɛ Mɛsii kaa s'ɩ kan. (Đe kutihuɖi kelɛ sɛ Kiriisitu.) Ɩ kɔŋ wonte na, ɩ kaa s'ɩ cɛse-ra te ten." 26 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Woma wʋtʋ-n na, ma ci-na Kiriisitu ñɩ." 27 Yeesu wʋte sempe n'ʋ kper wonte na, ɩ waratenkera tal. Ʋ laʋ-wa reyaʋ sɛ wa na Yeesu ka ɩ wʋtʋn yal ñɩ. Ama, wa taa nɛɛr ta kpase s'ɩ wɔse Yeesu sɛ: "N cii wontɔ?" yaa "N wʋtʋn-ɩ semɔ?" 28 Đen'ɔna, yal ñɩ yeʋ ɩ hɛɔ n'ɩ wʋse parcii taa n'ɩ siiru yera sɛ: 29 "!Ɩɩ kan n'ɩɩ na yer nɛɛr-ɔ hen ɩ siir-m te ten ñɩ me lapa na. ?Ʋ ta laʋ, yer ñɩ pɩsʋ s'ɩ ci Kiriisitu kena." 30 Wa lii parcii taa, nɩ wa walʋ na Yeesu rɛɛ. 31 Yal ñɩ ka wʋsʋ parcii t'ɔ wonte na, Yeesu waratenkera cɛrʋ-ɩ s'ɩ tʋ tʋte. Wa siir-ɩ sɛ: "Wʋlɖe, !tʋ wʋr-ɔ cekɔ." 32 Ka n'ɩ wʋsen-wa sɛ: "Me wɛ tʋte nɛnter-ɔ ɩɩ ta sem-te." 33 Nte rɛɛ-ɔna, ɩ waratenkera wɔsʋ remaŋ sɛ: "Yer kan-ɩ tʋte nɛ?" 34 Yeesu siir-wa sɛ: "Me tʋte kelɛ sɛ me laʋ wonte Asɛ cii-te na, nɩ me tɛse ɩ temer nɖe, ɩ cel-m-ɖe sɛ me laʋ-re na. 35 Mɩ siiru-na s'ʋ kaase honɖase ka nnaʋsa s'a teeɖe. Ama, ma siiru-mɩ, s'ɩɩ ñel sɩɩn ka sarte. Tʋte pɩwa, n'ʋ tal s'a teeɖe-te. 36 Woñɩ teeɖʋ na, ɩ hiiuku ɩ rɛter. Wonte a teeɖʋ-te na, te ci-na yera mpa a kɔn-wa sɛ wa hiiu fiisu nkʋ tam akperʋ na. Semp'ɔna, ʋ kake woñɩ rii na, na woñɩ teeɖʋ na, wa naʋl, wa taa, 37 wonte rɛɛ na, wʋtekpiso nka siiru sɛ: 'Kʋɖem ɖii, nɛɛr teeɖʋ' na, ka wɛ tʋfelem. 38 Me tir-mɩ s'ɩɩ wal n'ɩɩ teeɖe sɩɩʋ nkʋ taa ɩɩ ta har kʋ taa na. Nɛmpar laʋ-na temer, nɩ mɩ hiiu re rɛɛ." 39 Samarii kɔree nka taa yera kpater tisi Yeesu rɛɛ, wonte rɛɛ na, yal ñɩ ka siir-wa sɛ: "Ɩ siir-m wonte ten me lapa na." 40 Nte rɛɛ-ɔna, Samarii ñempa mpa kan Yeesu cal-ɔ wonte na, wa cɛr-ɩ s'ɩ cɔ na-wa. Ɩ cɔ na-wa ayʋken nɩɩl. 41 Yera kpater tase wa tisi ɩ rɛɛ-ɔ wonte nñɩ teter, ɩ siira na, 42 nɩ wa siiru yal ñɩ sɛ: "Kɔhen ɖe tisu, ʋ ta ci wonte n siir-ra-te na, te receel ɖɛɛ-ɔna. Ama, ɖe tisu wonte rɛɛ na, ɖa teter re nɩʋ, nɩ re sem sɛ tʋfelem kena, ɩ ci woñɩ tɛlsʋ yera ka tɛte rɛɛ na." 43 Ʋ fɛwa Yeesu tɛse ayʋken nɩɩl ñɩ cɔʋ ka wonte na, ɩ kʋr Samarii kɔrʋ nkʋ taa n'ɩ rɛ n'ɩ rɛ na Kaliilee ñenkʋ taa, 44 wonte rɛɛ na, nñɩ teter ka wʋte na ɩ nɔ sɛ: "A pe ha Asɛ tentɛnte rɛser ka ñamte ka ɩ teter, ɩ kɔrʋ taa." 45 Ɩ tal wont'ɔ Kaliilee kɔrʋ taa na, ɖenaa yera mʋ-ɩ sarte, wonte rɛɛ na, wa-l ɖerɛ, wa-l ka wal Pake teenkar nɖ'ɔ Seerusalɛm kɔrʋ taa, nɩ wa na wonte ɩ laʋ-te teenkar nɖe taa na. 46 Fɛ n'ɩ wʋse Kana kɔree t'ɔ Kaliilee kɔrʋ t'ɔ wunɖiinɖi ɩ ka lɔse leem ka selem cesɛmpe na. Rom komna karkɩ cepa nɛɛr ka wɛ ren'ɔ ʋ wɩ ɩ k-apalayo ka Kapɛrnaum kɔrʋ taa. 47 Ɩ kampa n'ɩ nɩʋ wonte sɛ Yeesu kʋren Sutee kɔrʋ taa n'ɩ kɔŋ Kaliilee ñenkʋ taa na, karkɩ ñɩ kam ɩ cal, n'ɩ cɛr-ɩ ten s'ɩ wal Kapɛrnaum kɔrʋ taa, n'ɩ kʋse ɩ yo ka n nɔɔn ka tʋ sɛ ka seʋ. 48 Yeesu siir-ɩ sɛ: "Nne ɩɩ ta na hampate lakase nse wʋlʋ nter na, na wonte yʋsʋ yera na, ɩɩ ra tisi me rɛɛ." 49 Karkɩ ñɩ wʋsen-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, !kan me tɛ. ?Ya sempe, me yo kaa sɛ ka seʋ." 50 Yeesu siir-ɩ sɛ: "!Kpeem n tɛ. N yo nka wɛ fiisu taa." Yer ñɩ tisi wonte Yeesu siir-ɩ na te rɛɛ, n'ɩ kpeem. 51 N nɔɔn ɩ wɛ ñempʋ t'ɔ wont'ɔ ɩ kpoŋ na, ɩ pɔɩna katen-ɩ wa siir-ɩ sɛ: "Ʋ fɛ n yo rɛɛ." 52 Ɩ wɔse-wa sɛ: "Mɩse ka wɛ lɔ n'ʋ fɛ ka rɛɛ?" Wa wʋsen-ɩ sɛ: "Đeɖe ʋ wuru atɛ-ɔ wonte na, ka nante min hɛ." 53 Đen'ɔlɛ, karkɩ ñɩ sem s'alʋate nte t'ɔna, Yeesu ka siir-ɩ s'ɩ yo wɛ fiisu taa. Ʋ sɩn sempe na, ñɩ-n'ɩ yera ka wa ten, wa tisu Yeesu rɛɛ. 54 Taman naʋl-ɔlɛ Yeesu laʋ Kaliilee kɔrʋ t'ɔ hampate lakerɔ nka wʋlʋ nter-ɔ n nɔɔn ɩ lii na Sutee kɔrʋ taa n'ɩ kan wonte na.

5

1 Te-l ɖɛ wonte na, Suiifi ñempa laʋ teenkar, Yeesu kpa Seerusalɛm kɔrʋ taa. 2 Kɔrʋ nkʋ taa na, menɔŋ nɛnkar ka wɛ k'a yaa-ka sɛ Mɛɛsiin Menɔŋ. Parase ka wɛ ka calcal n'a kaa cukin ka nɩna n'a koote. A yaa-ɩ Suiifi ñempa wʋtɔ taa sɛ, Pɛtesaɩta. 3 Wɩsetɩna wɛ tɛmpe ka wa henɖe cukin ñɩ taa. Mp'ɔlɛ, yeelempa, n'aruka, n'atintiiya. 5 Yer nɛɛr wɛ ren'ɔ ʋ wɩ-ɩ wʋse ka hiin niitisi, na wʋse ka leɖe nasennaʋsa. 6 Yeesu na-ɩ semp'ɔ wont'ɔ ɩ henɖa na, n'ɩ sem s'ʋ wɩ-ɩ reyasɛ, n'ɩ wɔse-ɩ sɛ: "N cii s'ʋ fɛ n ɖɛɛ ya?" 7 Wɩsetɩ ñɩ wʋsen-ɩ sɛ: "Acii, me tan yer sɛ, ?leem cuta n'ʋ kpera ya, ɩ tisi-m pe taa. Me kɔŋ me carʋ me tɛ sɛ me tiu wonte na, n nɔɔn nɛɛr teem me leerʋʋ." 8 Yeesu siir-ɩ sɛ: "!Kʋr, n'n sʋ ña canɖɩ, n'n wal." 9 Ʋ tenke n'ʋ fɛ yer ñɩ rɛɛ, n'ɩ sʋ ɩ canɖɩ n'ɩ paase waɖe. N nɔɔn ayʋkʋ nkʋ ka ci Suiifi ñempa fiisiti ayʋkʋ kena. 10 Suiifi ñempa sesɛmpa siir yer ñɩ ʋ fɛ ɩ rɛɛ na sɛ: "Đe fiisiti ayʋkʋ kena sɛŋ, n'ʋ ta ha ñempʋ s'n sʋl n canɖɩ." 11 Ɩ wʋsen-wa sɛ: "Woñɩ tɛlse-m na, ɩ siir-m sɛ me sʋ me canɖɩ, me wal." 12 Wa wɔse-ɩ sɛ: "Anɔ ci woñɩ tam-n s'n sʋ n canɖɩ n'n wal na?" 13 Ama, yer ñɩ, ʋ fɛ ɩ rɛɛ na, ɩ ta sem s'anɔ, wonte rɛɛ na, yera akpiɖi ka wɛ renaa, nɩ Yeesu mɛl wa hɛkʋ taa n'ɩ rɛ. 14 Te wara na, Yeesu kan n'ɩ katen-ɩ Asɛ rɛɔ taa n'ɩ siir-ɩ sɛ: "Kɔhen, n sem s'ʋ fɛ n ɖɛɛ. !Đa tase awarkɔ lape s'nter tal-n n'ʋ kel." 15 Yer ñɩ, ʋ fɛ ɩ rɛɛ na, ɩ rɛ n'ɩ wal n'ɩ siir Suiifi ñempa sesɛmpa mpa sɛ Yeesu ka tɛlse-na-ɩ. 16 Nte rɛɛ-ɔna, wa paase ɩ naasʋʋ, wonte rɛɛ na, ɩ tɛlsʋ yera k'ayʋkʋ nkʋ wa fiisu kʋ rɛɛ na. 17 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Me Cii lake temer k'ayʋkʋ s'ayʋkʋ. Semp'ɔna, ma rerɛ, ma lake-re." 18 Wʋtɔ nka rɛɛ-ɔna, Suiifi ñempa sesɛmpa cii min ka ten sɛ wa kʋ-ɩ. Ʋ ta ci s'ɩ ta ñam wa fiisiti ayʋkʋ receel-ɔna. Ɩ yaa rerɛ-ɔ Asɛ s'ɩ teter ɩ Cii. Te kutihuɖi kelɛ sɛ ñɩ-n'Asɛ, wa wɛ yer kʋɖem. 19 Nte rɛɛ-ɔna, Yeesu tase wa siiruu sɛ: "Me siiru-mɩ tʋfelem kena, Yo ra pɩse sɛ ka laʋ nter na ka huku taa. Ama, wonte ten ka na ka Cii lake-te na, nt'ɔna, ka lake-te rekpelkpel ɖerɛ, 20 wonte rɛɛ na, Acii wɛ Yo ka lu, n'ɩ wʋlʋ-ka wonte ten ɩ lake-te na. Ɩ kaa s'ɩ wʋl-ka hampate lakase nse kpɔla n'ʋ kelen nse ñɩ hen na, n'ʋ kaa s'ʋ laʋ-mɩ reyaʋ. 21 Yo rerɛ ha fiisu ka wompa ka cii na, s'Acii wosʋ aseɖa n'ɩ ha wa fiisu ka wo na, 22 wonte rɛɛ na, Acii pe hʋ na nɛɛr. Ɩ cel ɩ Yo ka ɩ reen ka ñɩ ten sɛ ka hʋ na yera, 23 se fɛ nɩ yera ten wɔr Yo se wa wɔrʋ Acii ka wo na. Woñɩ pe wɔrʋ Yo na, ɩ pe wɔrʋ Acii ñɩ tir-ka na. 24 Me siiru-mɩ tʋfelem kena, woñɩ nɩʋ me tentɛnte, n'ɩ tisu woñɩ tir-m na, ɩ rɛɛ na, ɩ wɛ na fiisu nkʋ tam akperʋ na. Asɛ ra hʋ na-ɩ s'ɩ hɔm ɩ renɖe. Ɩ teem aseɖa t'ɔ liiu n'ɩ wɛ fiisu taa. 25 Me siiru-mɩ tʋfelem kena, s'alʋate talʋ, nɩ te teem taɖe k'aseɖa kaa sɛ wa nɩʋ Asɛ Yo wʋtɔ, nɩ wompa nɩʋ-ka na, wa kaa sɛ wa hiiu fiisu, 26 wonte rɛɛ na, Acii Asɛ ha-ka huku sɛ ka ha yera ka fiisu nkʋ tam akperʋ na, s'nñɩ wɛ huku s'ɩ ha fiisu nk'ɔ yera ka wo na. 27 Ɩ ha-ka huku rerɛ sɛ ka hʋ na yera, wonte rɛɛ na, ka ci Yer Yo. 28 !Ʋ ra laʋ-mɩ reyaʋ ka wonte me siir-mɩ-te na te rɛɛ, wonte rɛɛ na, alʋate talʋ sɛ, wompa ten ka sepa wa wɛ rawa taa na, wa nɩʋ ka wʋtɔ, 29 nɩ wa lii na wa rawa taa. Wompa laʋ sarte na, wa hoŋ sɛ wa mʋ fiisu nkʋ tam akperʋ na. Ama, wompa n naken wa laʋ tansarteñente na, wa hoŋ s'a hʋ na-wa. 30 "Me ra pɩse sɛ me laʋ nter-ɔ me teter. Me hʋ na yera s'Asɛ wʋlʋ-m wo na, nɩ me hʋhʋr wɛ riyuyu, wonte rɛɛ na, me pe cii sɛ me laʋ wonte me cii-te na. Me lake wonte woñɩ tir-m na, ɩ cii-te na kena. 31 Nne me senɖe me teter me wara, wonte me siiru-te na, te ra laʋ tʋfelem. 32 Ama, nɛɛr senɖe-na me wara, nɩ me sem sɛ, wonte ɩ siiru-te me rɛɛ na, te wɛ tʋfelem. 33 Ɩɩ tir yera ka San cal n'ɩ siir-wa tʋfelem. 34 Ʋ ka ta mɔna sɛ yer wan senɖe me wara. Ama, me siiru-mɩ sɛ San ci me warasenɖer kena sɛ mɩ pɩse n'ɩɩ tɛl. 35 Ɩ ka wɛ se kanɖe nɖe, a sɛʋ-re nɩ re mɛtelʋ na. Ɩɩ tisi s'ɩɩ ñante cekɔ ka ɩ hʋlmɩn ñɩ taa. 36 Ama, wonte me lake-te na, te wʋlʋ sarte ka woñɩ me ciwa na, n'ʋ kelen wonte San ka siir-te me rɛɛ na. Hampate lakase nse Acii cel-m-se sɛ me laʋ na, se wʋlʋ s'nñɩ tir-na-m. 37 Acii ñɩ tir-m na, nñɩ rerɛ ɩ senɖe me wara. Ɩɩ take nɩʋ ɩ wʋtɔ, n'ɩɩ take na-ɩ. 38 Ɩɩ pe rɩ ɩ tentɛnte ka mɩ hɔya taa, wonte rɛɛ na, ɩɩ pe tisu woma ɩ tir-m na, me rɛɛ. 39 Ɩɩ kpankelʋ Asɛ tekara taa, n'ɩɩ hʋ s'nñɩ t'ɔna, ɩɩ kaa s'ɩɩ hiiu fiisu nkʋ tam akperʋ na. Nkʋ, tekara ñɩ wʋtʋ-na me ñente 40 n'ɩɩ pe cii s'ɩɩ kan na me rɛɛ n'ɩɩ hiiu fiisu nkʋ tam akperʋ na. 41 ?Yera ta wɔr-m, ʋ ra laʋ-m nter. 42 Ama, me sem-mɩ. Me sem s'ɩɩ tam Asɛ ka lu. 43 Na me Cii huku rɛɛ-ɔna me kampa, n'ɩɩ pe cii s'ɩɩ mʋ-m. ?Ʋ ci yer-ɔna, lɛ kan na lɛ teter lɛ huku rɛɛ, ɩɩ kaa s'ɩɩ mʋ-lɛ. 44 Womɩ cii s'ɩɩ wɔrʋ remaŋ n'ɩɩ pe cii s'Asɛ ñɩ ci tʋfelem Asɛ na, ɩ wɔr-mɩ na, ɩɩ lake senɔ s'ɩɩ tisi me rɛɛ? 45 !Ɩɩ ra mɔse sɛ, me kaa sɛ me siir Acii s'ɩɩ lapa n'ʋ ta sar. Moiisi ñasete nte, ɩɩ taa-te na, nte kɔŋ-na sɛ te siir s'ɩɩ lapa n'ʋ ta sar. 46 Nne tʋfelem, ɩɩ tisi Moiisi rɛɛ, ɩɩ kaa s'ɩɩ tisi ma rɛɛ rerɛ, wonte rɛɛ na, m'ɔna, Moiisi ka maa me ñente k'Asɛ tekara taa. 47 Ama, ?ɩɩ pe tisu wonte Moiisi maa-te na te rɛɛ, ɩɩ lake senɔ s'ɩɩ tisi me wʋtase rɛɛ?"

6

1 Te wara na, Yeesu kʋr renaa n'ɩ tase Kaliilee apʋ leem mpe a yaa-pe rerɛ sɛ Tiipeerɩate apʋ leem na. 2 Yera tɛmpe tʋnkʋ-ɩ, wonte rɛɛ na, wa na hampate lakase nse wʋlʋ nter-ɔ ɩ lake-se n'ɩ kʋsʋ wɩsetɩna na. 3 Yeesu kpa wuro rɛɛ, ñɩ-n'ɩ waratenkera, wa cɔ. 4 Suiifi ñempa teenkar nɖe, a yaa-re sɛ, Pake na, ɖe ñʋte. 5 Yeesu ñel n'ɩ na yera nɛmpar-ɔ, wa kɔŋ na ɩ rɛɛ. Đen'ɔna, ɩ wɔse ɩ waratenker Fiiliipi sɛ: "A pɩsʋ s'a nɔɔn lɔ, tʋte n'a yaʋ, nɩ yera mpa ten tʋ?" 6 (Yeesu wʋtʋwa kena s'ɩ na wonɔn'ɔ Fiiliipi kaa s'ɩ wʋte na, wonte rɛɛ na, Yeesu ka teem sem ka wonte ɩ kaa s'ɩ laʋ-te na.) 7 Fiiliipi wʋsen-ɩ sɛ: "Pa warase ka cakɔɩsiin nɩɩl kena, (200|#000 CFA) ʋ ra tal sɛ re yaʋ tʋte ka tɛmpe sɛ pa woñɩ na ɩ hiiu cekɔ." 8 Ɩ waratenkera taa nɛɛr-ɔ a yaa-lɛ s'Anterɩ, ka ɩ ci Siimɔŋ Pɩɛr ritafal, ɩ siir sɛ: 9 "Apalayo nɛnkar wɛ cee-ɔ, ka wɛ na kpɔnen ka nɩna, na tuna ka naal. Ama, ʋ pɩsʋ s'ʋ laʋ wɔ, yera mp'ɔ wa ten?" 10 Yeesu siir-wa sɛ: "!Ɩɩ cɔse-wa, wa ten." (N nɔɔn ñɩte wɛ tɛmpe ka renaa.) Wa cɔ, ?ʋ ta kar, wa lake apala ka cakɔɩsiin hiin nɩna (5|#000). 11 Yeesu sʋ kpɔnen ñɩ n'ɩ wɔr Asɛ n'ɩ tar-ñɩ wompa cɔ renaa na. Ɩ cel-wa rerɛ-ɔ tuna nya. Pa woñɩ na, ɩ tʋ s'ɩ cii wonɔn'ɔna. 12 Wa tʋ wa hɔ wonte na, Yeesu siir ɩ waratenkera sɛ: "!Ɩɩ tɛse fakase nse, ʋ kaase-se na, se fɛ nɩ nɛnkar ra leeʋ aleepe." 13 Wa tɛse fakase nse kaasa na, se siir catekpasɩse ka hiiu na nasel. 14 Yera ten na hampate lakerɔ nka wʋlʋ nter-ɔ Yeesu laʋ-ka na, wa tam sɛ: "Tʋfelem yer ñɩ ci Asɛ tentɛnte rɛser ñɩ Asɛ siir s'ɩ kaa s'ɩ kan tɛte rɛɛ na." 15 Yeesu sem sɛ wa cii sɛ wa kpa-ɩ na nante taa reen, nɩ wa sɩ-ɩ wurti. Semp'ɔna, ɩ kʋra n'ɩ mul kpaʋ ka ɩ kʋɖem ka wʋʋ nkʋ rɛɛ. 16 Đaan ɖan wonte na, Yeesu waratenkera tiu apʋ leem nɔ, 17 wa kpa kpilu taa wa tasʋ apʋ leem sɛ wa wal Kapɛrnaum kɔrʋ taa. N nɔɔn ʋ yiiwa nɩ Yeesu take tal wa cal. 18 Apʋ nkʋ taa leem cutu, wonte rɛɛ na, ahiilim fɛtʋ reen ka ten. 19 N nɔɔn wa mela wa tal akpaya nana, nawʋr akpaya leɖe, wa na Yeesu ka ɩ tiisu n'ɩ kɔŋ kpilu cal-ɔ ɩ walʋ leem ɖɛɛ, nɩ nafate kpa-wa. 20 Yeesu siir-wa sɛ: "!Nafate ra kpa-mɩ. M'ɔna." 21 Wa cii sɛ wa kpa-ɩ kpilu t'ɔ wonte na, kpilu tenke kʋ tal atɛ-ɔ wunɖiinɖi wa walʋ na. 22 Ʋ hom, yera mpa ka mɩse na leem kpeelɔ rɛɛ na, wa na sɛ kpilu kʋɖemʋ ka wɛ na. Wa sem sɛ Yeesu ta kpa kpilu nkʋ taa, na ɩ waratenkera. Ama, ɩ waratenkera rɛ wa receel-ɔna. 23 N nɔɔn kpilin nɛñer lii na Tiipeerɩate kɔrʋ taa, ñɩ tal awɔr nɖe taa Yeesu ka wɔr Asɛ, fɛ nɩ wa tʋ kpɔnʋ na. 24 Semp'ɔna, yera mpa na sɛ Yeesu, na ɩ waratenkera, wa tan ɖen'ɔ wonte na, wa kpa kpilin ñɩ taa, wa rɛ Kapɛrnaum kɔrʋ taa sɛ wa cii-ɩ. 25 Wa nɔɔn wont'ɔ Yeesu na leem kpeelɔ nɛnkar rɛɛ na, wa wɔse-ɩ sɛ: "Wʋlɖe, n tal ʋyo cee?" 26 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Me siiru-mɩ tʋfelem kena, ʋ ta ci s'ɩɩ na me hampate lakase nse wʋlʋ s'Asɛ tir-na-m na, ka n'ɩɩ cii-m. Ɩɩ cii-m wonte rɛɛ na, nt'ɔlɛ s'ɩɩ tʋ kpɔnʋ n'ʋ tal-mɩ sarte. 27 !Ɩɩ ra lake tema ka tʋte nte hɔrsʋ na, te rɛɛ. !Ɩɩ lake-ya tʋte nte lʋlʋ, nɩ te kɔn fiisu nkʋ tam akperʋ na, nte rɛɛ-ɔna. Yer Yo celʋ-na-mɩ tʋte nte, wonte rɛɛ na, Asɛ wʋl-na s'ɩ ha-ka huku sɛ ka laʋ-te." 28 Semp'ɔna, wa wɔse-ɩ sɛ: "Ʋ mɔna sɛ re laʋ senɔ nɩ re laʋ wonte Asɛ cii-te na?" 29 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Temer nɖe Asɛ cii s'ɩɩ laʋ-re na, nɖ'ɔlɛ s'ɩɩ tisi woñɩ ɩ tir-ɩ na, ɩ rɛɛ." 30 Semp'ɔna wa wɔse-ɩ sɛ: "N pɩsʋ s'n laʋ hampate lakerɔ wonkɔ ka wʋlʋ s'Asɛ tir-na-n fɛ nɩ re tisi n ɖɛɛ? N kaa s'n laʋ wɔ? 31 Đa caasɩna ka tʋ tʋte nte a yaa-te s'atɩwɔm na, k'awʋlɔŋ taa, s'a maa Asɛ tekara t'ɔ wo na sɛ: 'Ɩ cel-wa tʋte nte lii n'asɛta na, wa tʋ.' " 32 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Me siiru-mɩ tʋfelem kena, ʋ ta ci Moiisi cel-na-mɩ tʋte nte lii n'asɛta na. Me Cii celʋ-na-mɩ tʋte nte lii n'asɛta na, 33 wonte rɛɛ na, tʋfelem tʋte nte Asɛ celʋ-te na, nte ci-na woñɩ tiki n'asɛta n'ɩ ha fiisu nkʋ tam akperʋ, ka tɛte rɛɛ yera na." 34 Wa siir-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, !celʋ-ra ayʋkʋ s'ayʋkʋ ka tʋte nte." 35 Yeesu siir-wa sɛ: "Me ci tʋte nte ha yera ka fiisu nkʋ tam akperʋ na. Woñɩ kɔŋ na me rɛɛ na, ñʋse ra kʋ-ɩ akʋʋ, nɩ woñɩ tisu me rɛɛ na, lʋkʋte ra kʋ-ɩ akʋʋ. 36 Ama, me ka siir-mɩ s'ɩɩ na-m mɩ ñesa taa, n'ɩɩ pe tisu me rɛɛ. 37 Wompa ten Acii celʋ-m-wa na, wa kaa sɛ wa kan na me rɛɛ. Woñɩ kɔŋ na me rɛɛ na, me ra rʋn-ɩ, 38 wonte rɛɛ na, me ta tiu n'asɛta sɛ, me laʋ wonte me cii-te na. Me tiu sɛ me laʋ wonte Asɛ cii-te na, nt'ɔna. 39 Nkʋ, wonte ɩ cii-te na, nt'ɔlɛ s'ʋ ta mɔna sɛ me leese yer kʋɖem ka yera mpa ɩ cel-m-wa na, wa taa. Ʋ mɔna sɛ me wose-wa aseɖa t'ɔ atɛsenʋ ayʋkʋ rɛɛ, 40 wonte rɛɛ na, wonte me Cii cii-te na, nt'ɔlɛ sɛ wompa ten na ɩ Yo nɩ wa tisu ka rɛɛ na, wa wɛ fiisu nkʋ tam akperʋ na, n'atɛsenʋ ayʋkʋ rɛɛ, me wose-wa aseɖa taa." 41 Semp'ɔna, Suiifi ñempa miintu na Yeesu rɛɛ, wonte rɛɛ na, ɩ ka tam sɛ: "Me ci tʋte nte tiu n'asɛta na." 42 Ka nɩ wa siiru remaŋ sɛ: "Ʋ ta ci Yeesu ñɩ ci Sosɛfe yo na, nñ'ɔlɛ ya? Đe sem ɩ cii, ɖe sem ɩ rii. Kɔhen, ɩ lake senɔ s'ɩ siir-ra s'ɩ tiu n'asɛta?" 43 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "!Ɩɩ ra miintu na remaŋ. 44 Nne Acii ñɩ tir-m na, ɩ ta hɔm nɛɛr, ɩ ra pɩse s'ɩ kan na me rɛɛ nɩ me wose-ɩ aseɖa t'ɔ atɛsenʋ ayʋkʋ rɛɛ. 45 Asɛ tentɛnte rɛsera maa tentɛnte nte sɛ: 'Asɛ kaa s'ɩ wʋl-wa wa ten-ɔ ɩ ñente.' Yer se yer ñɩ cokʋ n'Acii n'ɩ mʋ ɩ wʋlte na, ɩ kɔŋ na me rɛɛ. 46 Yer nɛɛr ta na Acii. Woñɩ lii n'Asɛ cal na, nñɩ receel na-na-ɩ. 47 Me siiru-mɩ tʋfelem kena, woñɩ tisu me rɛɛ na, ɩ wɛ fiisu nkʋ tam akperʋ na. 48 Me ci tʋte nte ha yera ka fiisu nkʋ tam akperʋ na. 49 Mɩ caasɩna ka tʋ awʋlɔŋ t'ɔ tʋte nte a yaa-te s'atɩwɔm na. Wa-l sepa. 50 Ama, tʋfelem tʋte nte tiki n'asɛta na, te laʋ sɛ woñɩ tʋkʋ-te na, ɩ ra seʋ ayʋkʋ nɛnkʋr. 51 Ma ci-na tʋte nte ha yera ka fiisu nkʋ tam akperʋ ka, te tiu n'asɛta na. Nne yer tʋ tʋte nte, ɩ ra seʋ ayʋkʋ nɛnkʋr. Me tɛnʋ ci tʋte nte me celʋ-te, se fɛ nɩ tɛte rɛɛ yera pɩse wa hiiu fiisu nkʋ tam akperʋ na." 52 Nte rɛɛ-ɔna, Suiifi ñempa paasa wa fɛsʋn ɖem'ɔ te rɛɛ-ɔ min ka ten sɛ: "Yer ñɩ lake senɔ s'ɩ pɩse n'ɩ cel-ɖa ɩ tɛnʋ, ɖe tʋ-kʋ?" 53 Yeesu siir-wa sɛ: "Me siiru-mɩ tʋfelem kena, nne ɩɩ ta tʋ Yer Yo tɛnʋ n'ɩɩ ta ñee ka calem, ɩɩ ra hiiu fiisu nkʋ tam akperʋ na. 54 Woñɩ tʋkʋ me tɛnʋ n'ɩ ñee me calem na, ɩ wɛ na fiisu nkʋ tam akperʋ na, nɩ me kaa sɛ me wose-ɩ aseɖa t'ɔ atɛsenʋ ayʋkʋ rɛɛ, 55 wonte rɛɛ na, me tɛnʋ ci-na tʋte teter, nɩ me calem ci-na selem teter. 56 Woñɩ tʋkʋ me tɛnʋ n'ɩ ñee me calem na, ɩ cake me taa, nɩ me cake ɩ taa. 57 Acii ñɩ tir-m na, ɩ wɛ fiisu taa, nɩ me wɛ kʋ taa na ñɩ reen ɖɛɛ-ɔna. Nt'ɔna kʋɖemte sɛ, woñɩ tʋkʋ-m na, ɩ kaa s'ɩ wɛ fiisu taa na me reen ɖɛɛ. 58 !Ɩɩ na tʋte nte tiu n'asɛta na, te tan se wonte mɩ caasɩna ka tʋwa nɩ wa seʋ na. Woñɩ tʋkʋ tʋte nte na, ɩ wɛ na fiisu nkʋ tam akperʋ na." 59 Yeesu wʋtʋ tentɛnte nt'ɔ n nɔɔn ɩ wʋlʋ yera ka Suiifi ñempa arekpolenɖe nampu t'ɔ Kapɛrnaum kɔrʋ taa. 60 Ʋ fɛwa wa co na Yeesu ka wonte n'ʋ kper na, ɩ waratenkera kpater siir sɛ: "Wʋlte nte wɛ kaaɖe s'a mʋ-te. Anɔ pɩsʋ s'ɩ tisi te rɛɛ?" 61 Yeesu na sempe s'ɩ waratenkera miintu te rɛɛ na, ɩ siir-wa sɛ: "Te ta kɔ mɩ taa kɛ? 62 Nne ɩɩ na Yer Yo kpa wunɖiinɖi ka ka wɛ antaʋŋ na, te kaa sɛ te laʋ-mɩ senɔ? 63 Fiisu lake-na sɛ yera wɛ fiisu taa, a pe hiiuku nter-ɔ tɛnʋ rɛɛ. Tentɛnte nte me siir-mɩ-te na, te wʋtʋ asɛta ñente, na fiisu nkʋ tam akperʋ na, kʋ ñente. 64 Ama, nɛmpar wɛ mɩ t'ɔ, wa pe tisu te rɛɛ." (Yeesu ka teem sem k'akiɖino ka wompa pe tisu ɩ rɛɛ na, n'ɩ sem ɖerɛ-ɔ woñɩ kaa s'ɩ maase-ɩ yera niiŋ taa na.) 65 Semp'ɔna, ɩ tase siiruu sɛ: "Nte rɛɛ-ɔna me siir-mɩ sɛ, nne me Cii ta ha nɛɛr-ɔ ñempʋ, ɩ ra pɩse s'ɩ kan na me rɛɛ." 66 Nte rɛɛ-ɔna, ʋ sɩn ɖenaa n'ɩ waratenkera kpater kisi-ɩ, nɩ wa pe tasʋ ɩ tʋnkʋʋ. 67 Semp'ɔna, Yeesu wɔse ɩ waratenkera hiiu na naʋl sɛ: "Mɩ rerɛ, ɩɩ cii s'ɩɩ rɛ kɛ?" 68 Siimɔŋ Pɩɛr wʋsen-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, ɖe walʋ n'anɔ cal? Ña wɛ-na wʋtase nse ha fiisu nkʋ tam akperʋ na. 69 Kɔhen ɖe tisa, nɩ re sem s'n ci Kiriisitu ñɩ lii n'Asɛ cal na." 70 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Yaa ma lese-na-mɩ mɩ hiiu na naʋl ya? Ama, mɩ taa nɛɛr ci alʋʋ." 71 Ɩ wʋtʋwa n'ɩ tɔŋ na Suta ñɩ ci Siimɔŋ Iisekarɩɔte yo na, wonte rɛɛ na, Suta ñɩ ka wɛ Yeesu waratenkera mpa taa na, nñɩ kɔŋ-na s'ɩ maase-ɩ yera niiŋ taa.

7

1 Te wara na, Yeesu cɛ na Kaliilee kɔrʋ taa, n'ɩ ta cii s'ɩ cɛ na Sutee ñenkʋ taa, wonte rɛɛ na, Suiifi ñempa sesɛmpa ciiwa sɛ wa kʋ-ɩ. 2 N nɔɔn Suiifi ñempa teenkar nɖe a yaa-re sɛ Cukin Teenkar na, ɖe ñʋta. 3 Nte rɛɛ-ɔna, Yeesu ritafala siir-ɩ sɛ: "!Kʋr cee, n'n ɖɛ na Sutee kɔrʋ taa fɛ n'n waratenkera pɩse wa na hampate lakase nse n lake-se na. 4 Nne yer cii s'a sem-ɩ, ɩ pe mɛsʋ wonte ɩ lake-te na. N lake hampate lakase nse sen hen na, !laʋ-se, nɩ yer ten pɩse n'ɩ sem-n." 5 (N nɔɔn Yeesu ritafala teter ta tisu ɩ rɛɛ.) 6 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "M'alʋate take tala. Ʋ kaase-mɩ hen na, pa alʋate nte taa na, ʋ sar-mɩ. 7 Tɛte rɛɛ yera tam-mɩ wana. Ama, wa wɛ-m wana, wonte rɛɛ na, me siiru-wa sɛ wonte wa lake-te na, te ta sar. 8 !Mɩ wal teenkar nɖe. Ma hen na, me ra wal teenkar nɖe, wonte rɛɛ na, m'alʋate take tala." 9 Ɩ siir-wa-te semp'ɔ wonte na, ɩ mɩse Kaliilee kɔrʋ taa. 10 Yeesu ritafala rɛ teenkar nɖ'ɔ wonte na, nñɩ rerɛ, ɩ wal. Ama, ɩ ta yeʋ s'a na-ɩ. Ʋ wɛ s'ɩ wal amɛsɔŋ taa. 11 Semp'ɔna, Suiifi ñempa wɛ wa cii-ɩ teenkar nɖe taa, nɩ wa wɔsʋ s'ɩ wɛ lɔ. 12 A miintu ɩ ñente ka rehɛɛ k'atɛnantɛ-ɔ yera taa. Mpar siiru s'ɩ ci yer sartetɩ, nɛmpar s'ɩ ta sar, s'ɩ tɛkʋ yera. 13 Ama, nɛɛr ka ta katʋ s'ɩ wʋte ɩ ñente ka yera ñesa taa, wonte rɛɛ na, wa see nafate ka Suiifi ñempa sesɛmpa. 14 A kʋ teenkar nɖe ayʋken hɔlʋ ka wonte na, Yeesu sɩ Asɛ rɛɔ taa, n'ɩ paase Asɛ tentɛnte wʋlʋʋ. 15 Ʋ tɛɖen Suiifi ñempa nɩ wa siiru sɛ: "Yer ñɩ laʋ senɔ n'ɩ sem sen-ɔ ɩ ta laʋ sikul?" 16 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Wʋlte nte me wʋlʋ-te na, ʋ ta ci ma tɩ-na-te, te lii n'Asɛ ñɩ tir-m na, ɩ cal-ɔna. 17 Woñɩ cii s'ɩ laʋ wonte Asɛ cii-te na, ɩ kaa s'ɩ sem n'ɩ na haa sɛ, wonte me wʋlʋ-te na, te lii n'Asɛ cal ya, yaa na me huku t'ɔna me wʋtʋ. 18 Yer ñɩ wʋtʋ na ɩ teter ɩ huku taa na, ɩ cii s'a wɔr-ɩ kena. Ama, woñɩ cii s'a wɔr woñɩ tir-ɩ na, ɩ ci yer ñɩ siiru tʋfelem na. Tanɖiyuyuñente tam ɩ taa. 19 Moiisi teter cel-mɩ ñasete nɩ mɩ taa nɛɛr pe ñɔŋ-te. Ar laʋ n'ɩɩ cii s'ɩɩ kʋ-m?" 20 Yera akpiɖi nɖe wʋsen Yeesu sɛ: "Alʋʋ carʋ-n. Anɔ cii-n s'ɩ kʋ-n?" 21 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Me laʋ hampate lakerɔ ka kʋɖemɔ kena n'ʋ yʋse-mɩ, mɩ ten. 22 Moiisi tam-mɩ s'ɩɩ pɛl anikasi. (Nkʋ, ʋ ta ci Moiisi kiɖi-na te lape, mɩ caasɩna kena.) Nte rɛɛ-ɔna, pa mɩ fiisiti ayʋkʋ rɛɛ, ɩɩ wɛ n'ɩɩ pɛlʋ anikasi. 23 Nne yer pɩsʋ s'ɩ pɛl ɩ k-aniko ka mɩ fiisiti ayʋkʋ rɛɛ, se fɛ n'ɩ ra lante Moiisi ñasete rɛɛ, ar laʋ n'ʋ saa mɩ taa sɛ me laʋ senɔ me kʋse yer ñɩ ten ɖefɩʋ ka mɩ fiisiti ayʋkʋ rɛɛ. 24 !Ɩɩ ra hʋ areenanɖee. !Ɩɩ hʋ hʋhʋr ka riyuyu." 25 Semp'ɔna, Seerusalɛm yera nɛmpar wʋtʋ sɛ: "Ʋ ta ci yer ñɩ a cii-ɩ s'a kʋ-ɩ na, nñ'ɔ hen na? 26 Ɩɩ na wonɔn'ɔ, ɩ wʋtʋ yera hɛkʋ taa n'a pe siiru-ɩ nter na? Đa sesɛmpa kunta wa sem tʋfelem s'ɩ ci Kiriisitu kena kɛ? 27 Nkʋ, Kiriisitu kaa s'ɩ kan wonte na, nɛɛr ra sem s'ɩ kʋren na lɔ. Ka n'ʋ kaase-ra na, ɖa sem wunɖiinɖi yer ñɩ liiwa na." 28 Nte rɛɛ-ɔna, Yeesu wɛ n'ɩ wʋlʋ Asɛ tentɛnte k'Asɛ rɛɔ t'ɔ wonte na, ɩ ko sɛ: "Tʋfelem, ɩɩ sem-m n'ɩɩ sem wunɖiinɖi me kʋren na na. Ama, me ta kan na me teter me huku rɛɛ. Ɩɩ ta sem woñɩ tir-m na. Nkʋ, ɩ wɛ tʋfelem. 29 Ma sem-ɩ, wonte rɛɛ na, me kʋren na ɩ cal, nɩ nñɩ tir-na-m." 30 Nte rɛɛ-ɔna, wa ciiwa sɛ wa kpa-ɩ. Ama, nɛɛr ta re ɩ niiŋ ka ɩ rɛɛ, wonte rɛɛ na, n nɔɔn ɩ k-alʋate take tala. 31 Ama, yera akpiɖi nɖe ka wɛ renaa na, ɖe taa yera kpater tisi ɩ rɛɛ. Wa wʋtʋ sɛ: "Kiriisitu kaa s'ɩ kan wonte na, ɩ pɩsʋ s'ɩ laʋ hampate lakase nse wʋlʋ s'Asɛ tir-na-ɩ na, n'ʋ kelen wonse, yer ñɩ laʋ-se hen na ya?" 32 Fariisii akpar taa ñempa nɩʋ wonte yera miintu-te atɛnantɛ-ɔ yera akpiɖi t'ɔ Yeesu rɛɛ na, wa-n'Asɛ laate laara taa sesɛmpa, wa tir apaterciina s'a kpa-ɩ. 33 Semp'ɔna, Yeesu siir sɛ: "Me cake na-mɩ cekɔ, fɛ nɩ me wʋse na woñɩ tir-m na, ɩ cal. 34 Ɩɩ kaa s'ɩɩ cii-m, n'ɩɩ ra na-m, wonte rɛɛ na, ɩɩ ra pɩse s'ɩɩ kan wunɖiinɖi me wɛ na." 35 Nte rɛɛ-ɔna, Suiifi ñempa wɔsʋ remaŋ sɛ: "Ɩ kaa s'ɩ wal lɔ, nɩ re kaa sɛ re cii-ɩ, ɖe ra na-ɩ? Ɩ cii s'ɩ wal na Suiifi ñempa mpa a yase-wa, nɩ wa wɛ na wompa ta ci Suiifi ñempa na, wa cal ya, yaa ɩ cii s'ɩ wal n'ɩ wʋl wompa ta ci Suiifi ñempa na? 36 Ar wʋtase kelɛ ɩ wʋtʋ-se sɛ, ɖe kaa sɛ re cii-ɩ, nɩ re ra na-ɩ, wonte rɛɛ na, ɖe ra pɩse sɛ re kan wunɖiinɖi ɩ wɛ na?" 37 Teenkar nɖe atɛsenʋ ayʋkʋ nkʋ kelen teenkar nɖe ayʋken ten na, Yeesu kʋr n'ɩ ko yera akpiɖi ñesa t'ɔ kʋ rɛɛ sɛ: "Nne lʋkʋte kʋ nɛɛr, !ɩ kan na me rɛɛ n'ɩ ñee. 38 A maa Asɛ tekara taa sɛ, woñɩ tisu me rɛɛ na, leem mpe ha fiisu nkʋ tam akperʋ na, pe kpoŋ pe lii na ɩ hɔɔr taa, se carase leem kpoŋ wo na." 39 (N nɔɔn Yeesu wʋtʋ Asɛ Fiisu ñente kena sɛ wompa tisu ɩ rɛɛ na, wa kaa sɛ wa mʋ-kʋ. Nkʋ, alʋate nte taa na, n nɔɔn Asɛ take ha yera ka ɩ Fiisu nkʋ, wonte rɛɛ na, n nɔɔn ɩ take kpaase Yeesu ka hampate taa.) 40 Wa tɛse tentɛnte nte nɩʋʋ ka wonte na, akpiɖi nɖe taa yera siiru sɛ: "Tʋfelem, yer ñɩ ci Asɛ tentɛnte rɛser ñɩ re honkʋ-ɩ na." 41 Mpar siiru sɛ: "Kiriisitu kena." Ama, nɛmpar rerɛ sɛ: "Kiriisitu pɩsʋ s'ɩ kʋren na Kaliilee kɔrʋ taa ya? 42 A ta maa-te Asɛ tekara taa sɛ, Kiriisitu kaa s'ɩ ci antaʋŋ wuroo Tafiiti yikee n'a kaa s'a lel-ɩ Pɛteleehɛm tɛte nte taa wuroo Tafiiti ka cɔwa na ya?" 43 Semp'ɔna, yera akpiɖi nɖe tar re t'ɔ Yeesu rɛɛ. 44 Đe taa nɛmpar cii sɛ wa kpa-ɩ. Ama, nɛɛr ta re ɩ niiŋ ka ɩ rɛɛ. 45 Apaterciina mpa wʋse Asɛ laate laara taa sesɛmpa, na Fariisii akpar taa ñempa mpa cal. Wa wɔse apaterciina mpa sɛ: "Ar lapa n'ɩɩ ta kan-ɩ?" 46 Apaterciina mpa wʋsen-wa sɛ: "Hal nɛɛr take wʋte sen se yer ñɩ." 47 Fariisii akpar taa ñempa mpa wɔse-wa sɛ: "Mɩ rerɛ, mɩ yepa n'a tɛke-mɩ kɛ? 48 Ɩɩ na ra sesɛmpa t'ɔ yer kʋɖem na, yaa Fariisii akpar taa ñempa taa nɛɛr tisi ɩ rɛɛ? 49 Yera akpiɖi nɖe ta sem Moiisi ñasete laa. Asɛ kaa s'ɩ wɩ-wa sem." 50 Niikotɛm ñɩ ka ci Fariisii akpar taa tɩ ñɩ ka wala n'ɩ na Yeesu k'aho nɛnyar taa na, ɩ ka wɛ wa taa n'ɩ wɔse-wa sɛ: 51 "Đa ñasete yeke sɛ re kʋ yer ñente ka re take nɩʋ ɩ nɔ taa, ɖe ta na wonte ɩ laʋ-te na ya?" 52 Wa wʋsen-ɩ sɛ: "Ña rerɛ, n ci Kaliilee tɩ nɛ? !Wal n'n kal wonte a maa-te Asɛ tekara taa na. N kaa s'n na s'Asɛ tentɛnte rɛser nɛɛr pe kɔŋ akam na Kaliilee kɔrʋ taa." 53 ((Te wara na, yer se yer kpeem ɩ tɛ.

8

1 Ama, Yeesu wal Oliifi teen wʋʋ rɛɛ. 2 Ʋ hom ntaʋŋ tɛɛ-ɔ wonte na, ɩ wʋse n'Asɛ rɛɔ taa, nɩ yera akpiɖi tiisi ɩ cal. Ɩ cɔ n'ɩ wʋlʋ-wa Asɛ tentɛnte. 3 Moiisi ñasete wʋlɖa, na Fariisii akpar taa ñempa kan-ɩ yal nɛɛr-ɔ wa kper-ɩ ka, ɩ lake ayaɖete. Wa sese-ɩ yer ten ñesa taa 4 wa siir Yeesu sɛ: "Wʋlɖe, ɖe kper yal ñ'ɔ ɩ lake ayaɖete. 5 Moiisi siir-ra ɩ ñasete taa sɛ yalaa mpa lake sempe na, a kʋ-wa na wɛɛ. Ña nɩ, ña siiru semɔ?" 6 Wa lake sempe sɛ wa yim-ɩ kparɔ fɛ nɩ wa pɩse wa hiiu-ɩ. Ka nɩ Yeesu hɔpe n'ɩ maa atɛ na ɩ niir. 7 Wa wɛ wa rʋkʋn ɩ wɔsʋʋ ka wonte na, ɩ kʋr atɛ, n'ɩ siir-wa sɛ: "Mɩ taa woñɩ take laʋ awarkɔ na, !ɩ kiɖi-ɩ wɛɛr yɔʋ." 8 Fɛ n'ɩ wʋse n'ɩ hɔpe n'ɩ paase maaʋ k'atɛ. 9 Wompa kan yal ñ'ɔ ɩ cal na, wa nɩʋ-te semp'ɔ wonte na, wa hɔya paase wa carʋʋ, wa rɛ kʋɖem kʋɖem. Akanɖa paase na rɛʋ, n'ʋ tɛse na cunkuwa. Wa yeʋ Yeesu na yal ñɩ ka senɖe yera akpiɖi nɖe hɛkʋ taa na. 10 Yeesu kʋr n'ɩ wɔse yal ñɩ sɛ: "Yal ña, wompa kan-n na, wa wɛ lɔ? Yaa nɛɛr ta hɔm n ɖenɖe na?" 11 Yal ñɩ wʋsen-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, nɛɛr ta hɔm me renɖe." Yeesu siir-ɩ sɛ: "Ma rerɛ, me ra hɔm n ɖenɖe. !Wal. Ʋ sɩn kɔhen ñɩ, !ɖa tase awarkɔ lape." )) 12 Semp'ɔna, Yeesu tase tentɛnte wʋtʋʋ ka yera akpiɖi nɖe taa n'ɩ siir sɛ: "Ma ci-na hʋlmɩn ka tɛte rɛɛ. Woñɩ tʋnkʋ-m na, ɩ kaa s'ɩ hiiu min hʋlmɩn ñɩ walʋn yera ka fiisu nkʋ tam akperʋ na, kʋ taa, n'ɩ ra wal tawunɖi t'ɔ awalʋ." 13 Semp'ɔna, Fariisii akpar taa ñempa siir-ɩ sɛ: "N wʋtʋ ña teter, ña rɛɛ-ɔna. Wonte n wʋtʋ-te na, te tan tʋfelem." 14 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "?Pa me wʋtʋ me teter me rɛɛ, wonte me siiru-te na, te wɛ tʋfelem, wonte rɛɛ na, me sem wunɖiinɖi me lii na na, na wunɖiinɖi me walʋ na. Ama, mɩ hen na, ɩɩ ta sem wunɖiinɖi me lii na na, na wunɖiinɖi me walʋ na. 15 Mɩ ñelʋ yera areenanɖee kena, n'ɩɩ hʋ wa tentɛnte. Ma hen na, me pe hʋ na yer. 16 Nne me hʋ hʋhʋr, me hʋhʋr nɖe wɛ tʋfelem, wonte rɛɛ na, me pe hʋ-re me kʋɖem. Me Cii ñɩ tir-m na, ɩ wɛ na-m. 17 A maa mɩ ñasete taa sɛ: 'Nne apala naʋl senɖe tentɛnte wara, tentɛnte nte wɛ tʋfelem.' 18 Me senɖe me teter me wara, me Cii ñɩ tir-m na, nñɩ rerɛ, ɩ senɖe me wara." 19 Semp'ɔna, wa wɔse-ɩ sɛ: "N Cii wɛ lɔ?" Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Ɩɩ ta sem-ma, n'ɩɩ ta sem me Cii. Nne ɩɩ ka sem-m, ɩɩ kaa s'ɩɩ sem ɖerɛ-ɔ, me Cii." 20 Yeesu siiru-wa tentɛnte nte n'ɩ wʋlʋ-te Asɛ rɛɔ t'ɔ warase araka cal. Ama, yer ta kpa-ɩ, wonte rɛɛ na, ɩ k-alʋate take tala. 21 Semp'ɔna, Yeesu tase wa siiruu sɛ: "Me kaa sɛ me rɛ, n'ɩɩ kaa s'ɩɩ cii-m. Ama, ɩɩ seke mɩ awarkase taa. Ɩɩ ra pɩse s'ɩɩ kan wunɖiinɖi me walʋ na." 22 Suiifi ñempa mpa wɔse remaŋ sɛ: "Ɩ kaa s'ɩ kʋ ɩ tɛ ya, ʋ laʋ senɔ n'ɩ siir sɛ re ra pɩse sɛ re kan wunɖiinɖi ɩ walʋ na?" 23 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Mɩ ci atɛ ñempa kena. Ma, ma lii n'asɛta. Ɩɩ ci tɛte nte rɛɛ ñempa. Ama, me ta ci tɛte nte rɛɛ tɩ. 24 Semp'ɔna, me siir-mɩ s'ɩɩ seke mɩ awarkase taa. Nne ɩɩ ta tisi me rɛɛ, sɛ me ci woñɩ me ciwa na, ɩɩ kaa s'ɩɩ seʋ mɩ awarkase taa." 25 Semp'ɔna, wa wɔse-ɩ sɛ: "N ci n'anɔ?" Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Me ci woñɩ me ka siir-mɩ ɩ ñente ka kiɖinkiɖin na. 26 Me wɛ tentɛnte ka tɛmpe sɛ me siir-te nɩ me hʋ na-mɩ. Ama, woñɩ tir-m na, ɩ siiru tʋfelem, ka nɩ me hosʋ tɛte rɛɛ ñempa ka wonte me nɩʋ-te ɩ nɔ taa na." 27 Wa ta nɩʋ sɛ wiisɛ, ɩ wʋtʋn-wa Acii Asɛ ñente kena. 28 Semp'ɔna, Yeesu siir-wa sɛ: "Ɩɩ kaa s'ɩɩ wu Yer Yo ka wonte na, ɖen'ɔna, ɩɩ kaa s'ɩɩ sem woñɩ ka ciwa na. Ɩɩ kaa s'ɩɩ sem sɛ ka pe lake nter na ka huku taa. Me siiru kʋɖemte nte, Acii wʋl-m-te na. 29 Woñɩ tir-m na, ɩ wɛ na-m. Ɩ ta yeʋ-m-ɔ me kʋɖem, wonte rɛɛ na, ayʋkʋ s'ayʋkʋ me lake wonte kake-ɩ na." 30 Yeesu wʋte semp'ɔ wonte na, yera kpater tisi ɩ rɛɛ. 31 Yeesu siir Suiifi ñempa mpa ka tisi ɩ rɛɛ na sɛ: "Nne ɩɩ wɛ n'ɩɩ tisu n'ɩɩ lake wonte me wʋlʋ-mɩ-te na, ɩɩ kaa s'ɩɩ ci me waratenkera ka tʋfelem. 32 Ɩɩ kaa s'ɩɩ sem tʋfelem, nɩ tʋfelem mpe lɛɛ-mɩ." 33 Wa wʋsen-ɩ sɛ: "Đe ci Aperaham yikiisi kena, nɩ re ta ci nɛɛr kpankase. N lake senɔ s'n siir-ra sempe s'Asɛ kaa s'ɩ lɛɛ-ra." 34 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Me siiru-mɩ tʋfelem kena, yer se yer ñɩ lake awarkɔ na, ɩ ci awarkɔ nka kpankɔ kena. 35 Kpankɔ pe cake na ka cii k'ayʋkʋ s'ayʋkʋ. Ama, yo cake na ka cii k'ayʋkʋ s'ayʋkʋ. 36 Nne Yer Yo lɛ-mɩ, ka kaa sɛ ka lɛ-mɩ naper lɛʋ. 37 Me sem s'ɩɩ ci Aperaham yikiisi n'ɩɩ cii s'ɩɩ kʋ-m, wonte rɛɛ na, ɩɩ pe tisu wonte me wʋlʋ-mɩ-te na, te rɛɛ. 38 Me wʋtʋ wonte me na-te me Cii cal na, nt'ɔna. Ama, mɩ lake wonte mɩ cii wʋl-mɩ-te na." 39 Wa wʋsen-ɩ sɛ: "Đa cii kena Aperaham." Ka nɩ Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Nne ɩɩ ka ci Aperaham wiisi ka tʋfelem, ɩɩ ka s'ɩɩ laʋ s'Aperaham laʋ wo na. 40 Ama, kɔhen na, ɩɩ cii-m s'ɩɩ kʋ-m, woma siir-mɩ tʋfelem mpe me nɩʋ-pe Asɛ cal na. Aperaham ta laʋ te raana. 41 Ɩɩ lake mɩ cii lakase kena." Wa wʋsen-ɩ sɛ: "Đe ta ci wiisi nse, a lel-se ayaɖete ñempʋ taa na. Đe wɛ-na Cii ka kʋɖem, nñ'ɔlɛ Asɛ." 42 Yeesu siir-wa sɛ: "Nne tʋfelem Asɛ ka ci mɩ Cii, ɩɩ ka s'ɩɩ laʋ-m lu, wonte rɛɛ na, me kʋren n'Asɛ cal-ɔna nɩ me wɛ cee-ɔ nñɩ rɛɛ-ɔna. Asɛ tir-na-m, me ta kan na me teter me huku rɛɛ. 43 Ar laʋ n'ɩɩ pe nɩʋ wonte me siiru-mɩ-te na? Ɩɩ pe nɩʋ-te, wonte rɛɛ na, ɩɩ ra pɩse kena s'ɩɩ co me wʋtɔ. 44 Woñɩ, ɩɩ wɛ n'ɩɩ yaa-ɩ sɛ mɩ cii na, nñ'ɔlɛ alʋacii, n'ɩɩ cii s'ɩɩ laʋ wonte mɩ cii cii-te na. Ɩ ka ci akʋr k'akiɖino, n'ɩ ta pɩse s'ɩ rʋkʋn tʋfelem, wonte rɛɛ na, tʋfelem tam ɩ taa. Ɩ lake tentarɩr ka wonte na, ʋ tam-ɩ kaaɖe, wonte rɛɛ na, ɩ wɛ semp'ɔna. Ɩ ci tentar n'ɩ ci tentarɩra cii. 45 Ama, ɩɩ pe tisu me rɛɛ, wonte rɛɛ na, me siir-mɩ tʋfelem. 46 Mɩ taa anɔ pɩsʋ s'ɩ wʋl-m awarkɔ nka me laʋ-ka na? Nne me siiru-mɩ tʋfelem, ar laʋ n'ɩɩ ra tisi me rɛɛ? 47 Woñɩ lii n'Asɛ cal na, ɩ mʋ Asɛ tentɛnte. Ama, ɩɩ ta lii n'Asɛ cal. Semp'ɔna, ɩɩ pe mʋ-te." 48 Suiifi ñempa wʋsen Yeesu sɛ: "Đe ta siir tʋfelem s'n ci Samarii tɩ n'alʋʋ carʋ-n ya?" 49 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Alʋʋ pe carʋ-m, me wɔrʋ me Cii kena. Mɩ hen na, ɩɩ kisu s'ɩɩ ra wɔr-m. 50 Me pe cii s'a wɔr-m. Asɛ wɛ n'ɩ cii s'a wɔr-m n'ɩ hʋ na wompa pe cii me ñente na. 51 Me siiru-mɩ tʋfelem kena, woñɩ ñɔŋ me tentɛnte na, ɩ ra seʋ ayʋkʋ nɛnkʋr." 52 Suiifi ñempa siir-ɩ sɛ: "Kɔhen-ɔna, ɖe sem s'alʋʋ carʋ-n. Aperaham sepa, n'Asɛ tentɛnte rɛsera rerɛ seʋ, nɩ ña siiru sɛ woñɩ ñɔŋ wonte n wʋl-te na, ɩ ra seʋ ayʋkʋ nɛnkʋr ya? 53 N mɔsʋ s'n kelen ɖa cii Aperaham n'Asɛ tentɛnte rɛsera mpa sepa na ya? N yaa n tɛ-ɔ wɔ?" 54 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Nne me wɔrʋ me teter me tɛ, ʋ ta ci nter-ɔlɛ. Woñɩ wɔrʋ-m na, me Cii kena, nñ'ɔlɛ woñɩ ɩɩ wʋtʋ ɩ ñente n'ɩɩ siiru s'ɩ ci mɩ Asɛ na. 55 Nkʋ, ɩɩ ta sem-ɩ. Ma hen na, me sem-ɩ. Nne me siir sɛ, me ta sem-ɩ, me ci tentar se mɩ. Ama, me sem-ɩ, nɩ me ñɔŋ ɩ tentɛnte. 56 Mɩ cii Aperaham ñanta s'ɩ kaa s'ɩ na ayʋkʋ nkʋ me kɔŋ na, n'ɩ na-kʋ n'ʋ kɔ ɩ t'ɔ ten." 57 Semp'ɔna, Suiifi ñempa siir-ɩ sɛ: "N take tal wʋse ka hiin nɩna n'n siiru s'n ka na Aperaham ya?" 58 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Me siiru-mɩ tʋfelem kena, se fɛ n'a lel Aperaham na, me wɛ." 59 Nte rɛɛ-ɔna, wa kpa wɛɛ sɛ wa yɔ-ɩ. Ama, Yeesu mɛl, n'ɩ lii Asɛ rɛɔ taa.

9

1 N nɔɔn Yeesu walʋ n'awɔr nɛnɖel taa, ɩ na yer nɛɛr-ɔ a ka lel-ɩ yeelem. 2 Yeesu waratenkera wɔse-ɩ sɛ: "Wʋlɖe, ar lapa n'a lel yer ñ'ɔ yeelem. Ɩ teter ɩ k-awarkɔ rɛɛ-ɔna ya, yaa ɩ lelɖa awarkɔ rɛɛ-ɔna?" 3 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Ʋ ta ci ɩ k-awarkɔ rɛɛ-ɔna, nawʋr ɩ lelɖa awarkɔ rɛɛ-ɔna, a lel-ɩ yeelem. A lel-ɩ sempe s'Asɛ pɩse n'ɩ wʋl ɩ hampate lakase na-ɩ. 4 Ʋ mɔna sɛ me laʋ woñɩ tir-m na, ɩ temer ka mɩse hʋlmɩn taa. Aho kɔŋ ya yii, nɩ yer ra pɩse s'ɩ laʋ temer. 5 Nne me wɛ tɛte rɛɛ, me ci hʋlmɩn ka tɛte rɛɛ yera cal." 6 Yeesu tɛse tentɛnte nte wʋtʋʋ semp'ɔ wonte n'ʋ kper na, ɩ wusi mantaleem k'atɛ, n'ɩ hʋte-pe na tɛte n'ɩ laʋ ahɔra. Ɩ sʋ ahɔra nya n'ɩ sɔr yeelem ñɩ ñesa rɛɛ. 7 Ɩ siir-ɩ sɛ: "!Wal n'n yaal n ñesa t'ɔ Siiloee parase taa." (Siiloee kutihuɖi kelɛ s'a tir.) Yeelem ñɩ wal n'ɩ yaal ɩ ñesa taa, n'ɩ wʋse n'ɩ kan n'ɩ na rekpesekpese. 8 Ɩ tanterana, na wompa ka na-ɩ antaʋŋ ka ɩ fa na, wa wɔse remaŋ sɛ: "Hɛ, ʋ ta ci woñɩ ka cake yapar rɛɛ n'ɩ fa na, nñ'ɔ hen na?" 9 Yera nɛmpar siiru sɛ: "Nñ'ɔna." Nɛmpar siiru sɛ: "Aɩ, ʋ ta ci nñɩ. Ama, ɩ nʋsenɖaa kena." Ama, yer ñɩ siir-wa sɛ: "Tʋfelem, m'ɔna." 10 Yera mpa wɔse-ɩ sɛ: "Ʋ laʋ senɔ n'n ñesa na?" 11 Ɩ wʋsen-wa sɛ: "Yer ñɩ a yaa-ɩ sɛ Yeesu na, nñɩ laʋ-na, ahɔra ka cekɔ, n'ɩ sɔr me ñesa rɛɛ n'ɩ siir-m sɛ me wal Siiloee parase taa, nɩ me yaal me ñesa taa. Me wal me yaal, ka nɩ me na." 12 Wa wɔse-ɩ sɛ: "Yer ñɩ wɛ lɔ?" Ɩ wʋsen-wa sɛ: "Me ta sem." 13 A wan yer ñɩ ka ci yeelem na, ka Fariisii akpar taa ñempa cal. 14 N nɔɔn ayʋkʋ nkʋ Yeesu ka laʋ ahɔra n'ɩ sɔr yeelem ñɩ ñesa rɛɛ nɩ ya hul na, ʋ ka ci wa fiisiti ayʋkʋ rɛɛ-ɔna. 15 Semp'ɔna, Fariisii akpar taa ñempa rerɛ, wa-l wɔse-ɩ s'ʋ laʋ senɔ kɔhen ñɩ n'ɩ na. Ɩ siir-wa sɛ: "Ɩ sɔr ahɔra ka cekɔ ka me ñesa rɛɛ, me yaal-ya nɩ kɔhen ñɩ me na." 16 Fariisii akpar taa ñempa nɛmpar sɛ: "Woñɩ laʋ-te sempe na, ɩ ra pɩse s'ɩ lii n'Asɛ cal, wonte rɛɛ na, ɩ pe ñɔŋ ayʋkʋ nkʋ Asɛ tam-ɖa sɛ re fiisu kʋ rɛɛ na." Ama, nɛmpar siir sɛ: "Nne yer ñɩ ci awarkaselaɖe, ɩ lake senɔ s'ɩ laʋ hampate lakase nse wʋlʋ s'Asɛ tir-na-ɩ na?" Wa tar remaŋ taa. 17 Fariisii akpar taa ñempa mpa tase yer ñɩ Yeesu hul ɩ ñesa na, ɩ wɔsʋʋ sɛ: "Ña nɩ, n siiru semɔ yer ñɩ hul n ñesa na, ɩ rɛɛ?" Ɩ wʋsen-wa sɛ: "Ɩ ci Asɛ tentɛnte rɛser nɛɛr-ɔna." 18 Ʋ kunti nɩ Suiifi ñempa sesɛmpa pe cii sɛ wa nɩʋ-te s'ɩ ka ci yeelem nɩ kɔhen ñɩ ɩ na. Semp'ɔna, wa ciiwa sɛ wa yaa ɩ lelɖa wa wɔse-wa. 19 Wa yaa-wa nɩ wa wɔse-wa sɛ: "Tʋfelem mɩ yo ka hen na? Ɩɩ kperʋ mɩ taa s'ɩɩ lel-ɩ yeelem na? Ʋ laʋ senɔ kɔhen ñɩ n'ɩ na?" 20 Yer ñɩ lelɖa wʋsen-wa sɛ: "Đe sem tʋfelem sɛ re yo kena, ɖe lel-ka yeelem, 21 nɩ re ta sem wonte yepa n'ɩ na kɔhen ñɩ na. Đe ta sem s'anɔ hul ɩ ñesa. !Ɩɩ wɔse-ɩ. Ɩ teter ɩ kpɔla s'ɩ pɩse n'ɩ wʋte." 22 Wonte rɛɛ ɩ lelɖa wʋte sempe na, wa see nafate ka Suiifi ñempa sesɛmpa. N nɔɔn Suiifi ñempa sesɛmpa ka teem na remaŋ nɩʋʋ sɛ, nne nɛɛr siiru sɛ tʋfelem Yeesu ci Kiriisitu, wa rʋn-ɩ w'arekpolenɖe nampu taa. 23 Semp'ɔna, ɩ lelɖa siir sɛ: "!Ɩɩ wɔse-ɩ, ɩ kpɔla s'ɩ wʋte." 24 Fariisii akpar taa ñempa mpa tase yaaʋ ka yer ñɩ a hul ɩ ñesa na. Wa siir-ɩ sɛ: "!Siir-ra tʋfelem k'Asɛ ñesa taa. Đa sem sɛ yer ñɩ ci awarkaselaɖe kena." 25 Ɩ siir-wa sɛ: "Me ta sem s'ɩ ci awarkaselaɖe ya, ɩ ta ci. Ama, kʋɖemte nte ma sempa na, nt'ɔlɛ sɛ, me ka ci yeelem, kɔhen ñɩ me na." 26 Wa wɔse-ɩ sɛ: "Ɩ laʋ-n senɔ n'ɩ hul n ñesa?" 27 Ɩ wʋsen-wa sɛ: "Me teem-mɩ te siiruu n'ɩɩ ta co na-m. Ɩɩ cii s'ɩɩ tase te nɩʋʋ ka wontɔ? Mɩ rerɛ, ɩɩ cii s'ɩɩ wʋse ɩ waratenkera nɛ?" 28 Wa tɩɩ-ɩ, wa siir-ɩ sɛ: "Ña, ña ci-na yer ñɩ waratenker. Đa, ɖa ci Moiisi waratenkera kena. 29 Đe sem s'Asɛ wʋten Moiisi. Ama, yer ñɩ hen na, ɖe ta sem s'ɩ lii na lɔ." 30 Yer ñɩ wʋsen-wa sɛ: "!Ɩɩ na wonte yʋsʋ yera na. Ɩɩ ta sem s'ɩ kʋren na lɔ n'ɩ hul me ñesa. 31 Đe sem s'Asɛ pe cokʋ n'awarkaselaɖa, ɩ cokʋ na yer ñɩ ñɔŋ-ɩ n'ɩ lake wonte ɩ cii-te na, nñ'ɔna. 32 Nkʋ, a take nɩʋ sɛ nɛɛr hul yer ñesa k'a lel-ɩ yeelem. 33 Nne yer ñɩ ka ta lii n'Asɛ cal, ɩ ka ta pɩsʋ s'ɩ laʋ nter." 34 Wa wʋsen-ɩ sɛ: "A lel-n ten-ɔ awarkase taa, n'n cii s'n wʋl-ɖa Asɛ ñente na?" Đen'ɔna, wa rʋn-ɩ arekpolenɖe nampu taa. 35 Yeesu nɩʋ wonte sɛ wa rʋn yer ñɩ na, ɩ katen-ɩ n'ɩ wɔse-ɩ sɛ: "N tisu Yer Yo rɛɛ ya?" 36 Yer ñɩ wʋsen-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, !siir-m me na woñɩ ka ciwa na, sɛ me pɩse me tisi ka rɛɛ." 37 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "N na-ka, nɩ woñɩ wʋtʋn-n na, nk'ɔlɛ." 38 Yer ñɩ siir-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, me tisu n ɖɛɛ", n'ɩ kur Yeesu tɛɛ, n'ɩ sɛɛ-ɩ. 39 Yeesu siir sɛ: "Me kan tɛte nte rɛɛ sɛ me hʋ na yera. Me kampa sɛ yeelempa na, nɩ wompa na na, wa yeemle." 40 Fariisii akpar taa ñempa mpa ka wɛ renaa na, wa nɩʋ-te, wa wɔse-ɩ sɛ: "Đa rerɛ, ɖa ci yeelempa na?" 41 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "?Ɩɩ ka ci yeelempa, a ka ta kaa s'a wɩn-mɩ. Kɔhen ɩɩ siiru s'ɩɩ na. Nte rɛɛ-ɔna, mɩ awarkase mɩsʋ.

10

1 "Me siiru-mɩ tʋfelem kena, woñɩ kisu s'ɩ ra sɩ na mɛɛsiin nanʋʋr menɔŋ n'ɩ kpa s'ɩ sɩ n'awɔr nɛnɖel taa na, ɩ ci mɩl, 2 nɩ woñɩ sɩ na menɔŋ na, nñɩ ci-na nanɖiir. 3 Sintircii telʋ nñ'ɔna kaɖʋ n'ɩ mɛɛsiin sʋŋ ɩ wʋtɔ. Ɩ yaa pa woñɩ na, ɩ yeɖe n'ɩ liin-ñɩ awaren ɖɛɛ. 4 Ɩ tɛsʋ-ñɩ lesʋʋ ka wonte n'ʋ kper na, ɩ rɛ ñɩ ñesa taa nɩ ñɩ tʋnkʋ-ɩ, wonte rɛɛ na, ñɩ sem ɩ wʋtɔ. 5 Ama, ñɩ ra tenke nɛɛr-ɔ ñɩ ta sem-ɩ. Ñɩ see-ɩ kena, wonte rɛɛ na, ñɩ ta sem ɩ wʋtɔ." 6 Yeesu tu-wa atintukir nɖe, nɩ wa ta nɩʋ wonte ɩ wʋtʋ-wa na, te kutihuɖi. 7 Yeesu tase wa siiruu sɛ: "Me siiru-mɩ tʋfelem kena, me ci mɛɛsiin nanʋʋr menɔŋ. 8 Wompa ten kan me nɛla na, wa ci mɩla. Ama, mɛɛsiin ta nɩʋ na-wa. 9 Me ci menɔŋ. Woñɩ sɩ na-ma na, ɩ tɛlʋ. Ɩ pɩsʋ s'ɩ sɩ n'ɩ lii n'ɩ na ɩ tʋte. 10 Mɩl kɔŋ s'ɩ mɩl kena, n'ɩ kʋ n'ɩ hɔrse. Ma kampa sɛ yera hiiu fiisu nkʋ tam akperʋ na kena, nɩ wa hiiu-kʋ tɛmpe. 11 Me ci nanɖiir sarteñenɖe. Nanɖiir sarteñenɖe yeke s'a kʋ-re re mɛɛsiin ɖɛɛ. 12 Woñɩ lake temer ka warase rɛɛ n'ɩ ta ci nanɖiir na, ɩ kaa s'ɩ na kpar ka ɩ kɔŋ wonte na, ɩ rɛ n'ɩ see n'ɩ yeʋ mɛɛsiin, wonte rɛɛ na, nñɩ ta tɩ-na-ñɩ. Kpar ñɩ kpa nɛñer n'ɩ yase nɛñer. 13 Ɩ see s'ɩ yeʋ-ñɩ, wonte rɛɛ na, ɩ lake temer ka warase rɛɛ-ɔna, n'ɩ pe mɔsʋ mɛɛsiin ɖɛɛ. 14 Me ci nanɖiir sarteñenɖe. Me sem me mɛɛsiin, nɩ me mɛɛsiin sem-m. 15 Acii sem-m, nɩ me sem Acii. Semp'ɔna, me yeke s'a kʋ-m me mɛɛsiin ɖɛɛ. 16 Me wɛ na mɛɛsiin nɛñer-ɔ, ñɩ tan nanʋʋr nɖe t'ɔ cee. Ʋ mɔna sɛ me kan-ñɩ, ñɩ nɩʋ me wʋtɔ, n'ʋ laʋ mɛɛsiin akpiɖi kʋɖemer, na nanɖiir ka kʋɖem. 17 Acii wɛ-m lu, wonte rɛɛ na, me celʋ me fiisu, se fɛ nɩ me kan me wʋse me mʋ-kʋ. 18 Nɛɛr ra pɩse s'ɩ kʋ-m. Ma teter, ma yeke-na s'a kʋ-m. Me wɛ huku sɛ me cel me fiisu, nɩ me wɛ huku rerɛ sɛ me wʋse me hom. Wonte me Cii siir-m sɛ me laʋ-te na, nt'ɔlɛ." 19 Semp'ɔna, Suiifi ñempa kunti wa mul, wa tar remaŋ t'ɔ ɩ wʋtase rɛɛ. 20 Wa taa kpater nɛmpar siiru sɛ: "Alʋʋ carʋ-ɩ. Ɩ ci kpɔɔnseer kena. Ar lapa n'ɩɩ cokʋn-ɩ?" 21 Nɛmpar siir sɛ: "?Alʋʋ carʋ yer, ɩ ra wʋte sempe. Alʋʋ pɩsʋ sɛ kʋ hul yeelempa ñesa na?" 22 N nɔɔn a ka lake teenkar ka Seerusalɛm n'a tɛsʋ wonɔn'ɔ a ka cel Asɛ ka ɩ rɛɔ na. Ʋ ka ci yeelem t'ɔna n'aniko wɛ. 23 Yeesu wɛ Seerusalɛm kɔrʋ t'ɔ Asɛ rɛɔ t'ɔ ɩ kaalʋ tɔŋ nka a yaa-ka sɛ, Salomɔŋ luur na, ka rɛɛ. 24 Suiifi ñempa katen-ɩ wa wɔse-ɩ sɛ: "Kaka alʋate wont'ɔ, n kaa s'n siir-ra woñɩ n ciwa na? ?N ci Kiriisitu, !siir-ra reyanta." 25 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Me teem mɩ siiruu ka reyasɛ n'ɩɩ ta tisi na-m. Hampate lakase nse ten, me lake-se na me Cii yeɖe rɛɛ na, se wʋlʋ sɛ me siiru tʋfelem. Ama, ɩɩ pe tisu me rɛɛ, 26 wonte rɛɛ na, ɩɩ tan me mɛɛsiin taa. 27 Me mɛɛsiin nɩʋ me wʋtɔ, me sem-ñɩ nɩ ñɩ tʋnkʋ-m. 28 Me ha-ñɩ fiisu nkʋ tam akperʋ na, nɩ ñɩ ra seʋ asepe. Nɛɛr ra kpɔr-ñɩ me niiŋ taa. 29 Me Cii ñɩ cel-m-ñɩ na, ɩ kpɔla n'ɩ kel te ten. Semp'ɔna, nɛɛr ra pɩse s'ɩ kpɔr-ñɩ, ɩ niiŋ taa. 30 Ma-n'Acii, ɖe wɛ kʋɖem." 31 Suiifi ñempa mpa mul, wa sʋ wɛɛ sɛ wa yɔ-ɩ. 32 Yeesu wɔse-wa sɛ: "Acii yepa nɩ me laʋ mɩ ñesa t'ɔ cee-ɔ sarteñente ka tɛmpe. Kaa wonte rɛɛ ɩɩ cii s'ɩɩ kʋ-m na wɛɛ na?" 33 Wa wʋsen-ɩ sɛ: "Đe pe cii sɛ re kʋ-n na wɛɛ ka sarteñente rɛɛ. Đe kʋ-n, wonte rɛɛ na, nt'ɔlɛ s'n hɔrse Asɛ yeɖe. Nkʋ, n ci yer wan kena se ra, n'n cii s'n wʋse n tɛ-ɔ Asɛ." 34 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "A maa mɩ ñasete taa sɛ: 'Asɛ tam s'ɩɩ ci asɛna.' 35 (Đe sem s'a ra pɩse s'a kisi wonte a maa-te Asɛ tekara taa na.) Wompa Asɛ wʋtʋn-wa na, ɩ yaa-wa s'asɛna. 36 Woma Asɛ lese-m n'ɩ tir-m tɛte rɛɛ sɛ me laʋ ɩ temer ka re receel na, ɩɩ lake senɔ s'ɩɩ siir-m sɛ me hɔrse ɩ yeɖe, ka me tam sɛ me ci ɩ Yo? 37 Nne me pe lake me Cii hampate lakase, !ɩɩ ra tisi me rɛɛ. 38 Ama, nne me wɛ me lake-se, ?pa ɩɩ pe tisu ma rɛɛ, !ɩɩ tisi lakase nse ten me lake-se na, se rɛɛ, fɛ n'ɩɩ sem s'Asɛ wɛ na-m nɩ me wɛ n'Asɛ." 39 Semp'ɔna, wa tase ciiu sɛ wa kpa-ɩ. Ama, ɩ lii wa niiŋ taa. 40 Yeesu tase waɖe na Surtɛŋ carɔ war'ɔ wunɖiinɖi San ka limsi yera ka leem taa na, n'ɩ cɔ renaa. 41 Yera kpater kan na ɩ rɛɛ, nɩ wa siiru sɛ: "San ta laʋ hampate lakerɔ nkar-ɔ ka wʋlʋ s'Asɛ tir-na-ɩ. Ama, wonte ten ɩ siir-te yer ñɩ rɛɛ na, te wɛ tʋfelem." 42 Đen'ɔlɛ, yera kpater tisi Yeesu rɛɛ.

11

1 Yer nɛɛr ka henɖe wɩsɔ k'a yaa-ɩ sɛ Lasar ka ɩ ka wɛ Peetanii kɔree nka taa, Marɩ na ɩ kɔɔ Marte, wa ka wɛ na. 2 (Marɩ ñɩ ka ci yal ñɩ sʋ teraɖe n'ɩ wʋr Yeesu naase rɛɛ, n'ɩ hɩse se rɛɛ na ɩ ñɩse na. Lasar ñɩ ʋ wɩ-ɩ na, ɩ ka ci ɩ raal.) 3 Nte rɛɛ-ɔna, Lasar ritiwiila naʋl mpa tir nɛɛr s'ɩ siir Yeesu sɛ: "Acii Sesɛɛ, ʋ wɩ n ɖaa." 4 Yeesu kampa n'ɩ nɩʋ-te wonte na, ɩ siir sɛ: "Lasar wɩsɔ nka ra yeʋ-ɩ s'ɩ mɩse sem taa. Ka kpa-ɩ s'ʋ tam na-ka n'a wɔr Asɛ kena, se fɛ n'Asɛ wɔr ɩ Yo na ka rɛɛ rerɛ." 5 Nkʋ, Yeesu ka wɛ Marte, na ɩ ritiwiilu, na Lasar rerɛ-ɔ lu. 6 Ama, ɩ nɩʋ wonte s'ʋ wɩ Lasar na, ɩ tase ayʋken nɩɩl cɔʋ ka wunɖiinɖi, ɩ ka wɛ na. 7 Te wara na, ɩ siir ɩ waratenkera sɛ: "!Đe wʋse Sutee kɔrʋ taa." 8 Ɩ waratenkera wɔse-ɩ sɛ: "Wʋlɖe, ʋ take lʋla ka Suiifi ñempa sesɛmpa kʋren n ciiu rɛɛ sɛ wa kʋ-n na wɛɛ, n'n cii s'n wʋse renaa na?" 9 Yeesu siir-wa sɛ: "Sʋ ntaʋŋ tɛɛ n'ʋ rɛ n'ʋ tal ɖaan ɖɛɛ, mɩse ñake n'a na hʋlmɩn, yaa wɔ-m? Nne yer walʋ mɩse taa, ʋ ra tul-ɩ, wonte rɛɛ na, ɩ na mɩse hʋlmɩn. 10 Ama, nne nɛɛr walʋ aho taa, ʋ tulu-ɩ, wonte rɛɛ na, ɩ pe na hʋlmɩn." 11 Yeesu siir-wa tentɛnte nte fɛ n'ɩ tase sɛ: "Đa raa Lasar ree, nɩ me walʋ sɛ me wose-ɩ." 12 Ɩ waratenkera wʋsen-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, ?ɩ ree, ʋ kaa s'ʋ fɛ ɩ rɛɛ." 13 Nkʋ, Yeesu ciiwa s'ɩ siir sɛ, Lasar sepa kena. Ama, ɩ waratenkera hʋ s'ɩ wʋtʋ reem wampe ñente kena. 14 Semp'ɔna, Yeesu siir-wa reyanta sɛ: "Lasar sepa. 15 Ama, mɩ rɛɛ-ɔna, ʋ kɔ me taa s'n nɔɔn me tam ɩ cal, se fɛ n'ɩɩ pɩse n'ɩɩ tisi me rɛɛ. Ama, kɔhen, !ɖe wal ɩ cal." 16 Đen'ɔlɛ Toma ñɩ a yaa-ɩ sɛ Rimpu na, ɩ siir ɩ waratenkera raana sɛ: "Đa rerɛ, !ɖe wal, ɖa-n'Acii, !ɖe seʋ." 17 Yeesu tal wonte na, n nɔɔn s'ʋ lake ayʋken nniisa kelɛ, a teem Lasar yimuu. 18 N nɔɔn Peetanii kɔree nka wɛ Seerusalɛm cal-ɔna. A pɩsʋ s'a wal akpaya nautisi fɛ n'a tal ɖenaa. 19 Suiifi ñempa tɛmpe kan Marte na Marɩ wa tɛ sɛ wa sɛɛ-wa, wa raal sem ɖɛɛ. 20 Marte kampa n'ɩ nɩʋ wonte sɛ, Yeesu kɔŋ na, ɩ wal ɩ katenʋ, Marɩ mɩse rɛɔ taa. 21 Marte katen Yeesu ka wonte na, ɩ siir-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, ?n ka wɛ cee, me raal ka ta seʋ. 22 Ama, me sem sɛ, ?pa n ta wɔse wont'ɔ Asɛ ka kɔhen na, ɩ lake-n-te." 23 Yeesu siir-ɩ sɛ: "N ɖaal kaa s'ɩ hom." 24 Marte wʋsen-ɩ sɛ: "Me sem s'ɩ kaa s'ɩ hom aseɖa t'ɔ atɛsenʋ ayʋkʋ rɛɛ." 25 Yeesu siir-ɩ sɛ: "Me ci woñɩ wosʋ aseɖa n'ɩ ha-wa fiisu nkʋ tam akperʋ na. Woñɩ tisu me rɛɛ na, ?pa ɩ sepa, ɩ kaa s'ɩ hom. 26 Woñɩ wɛ fiisu taa n'ɩ tisu me rɛɛ na, ɩ ra seʋ ayʋkʋ nɛnkʋr. N tisu te rɛɛ ya?" 27 Marte wʋsen-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, aaʋ, me tisu te rɛɛ. Me tisu s'n ci Asɛ Yo Kiriisitu ñɩ ka kaa s'ɩ kan tɛte rɛɛ na." 28 Marte tɛse wʋtʋʋ ka wonte na, ɩ kpeem n'ɩ yaa ɩ ritiwiilu ka rehɛɛ sɛ: "Wʋlɖe kampa n'ɩ yaa-n." 29 Marɩ nɩʋ-te semp'ɔ wonte na, ɩ kʋr fɩfɩ n'ɩ wal Yeesu cal. 30 (N nɔɔn Yeesu take sɩ kɔree nka taa. Ama, ɩ mɩse wunɖiinɖi Marte ka katen-ɩ na.) 31 Marɩ kʋr sempe, n'n nɔɔn Suiifi ñempa mpa ka kampa sɛ wa sɛɛ-ɩ na, wa tenke-ɩ. Wa hʋ s'ɩ walʋ wʋ rɛɛ-ɔna s'ɩ wul. 32 Marɩ tal wont'ɔ wunɖiinɖi Yeesu ka wɛ n'ɩ na-ɩ na, ɩ kur ɩ naase tɛɛ, n'ɩ siir-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, nne n ka wɛ cee, me raal ka ta seʋ." 33 Yeesu na-ɩ ka ɩ wulu, nɩ Suiifi ñempa mpa wa-n'ɩ, wa kampa na, wa-l ɖerɛ wuluwa. Nte rɛɛ-ɔna, ʋ tɛɖe ɩ t'ɔ ten n'ʋ piti-ɩ. 34 Ɩ wɔse-wa sɛ: "Ɩɩ yim-ɩ lɔ?" Wa wʋsen-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, !kan n'n na." 35 Yeesu wul. 36 Suiifi ñempa mpa siiru remaŋ sɛ: "!Ɩɩ na wonɔn'ɔ ɩ ka wɛ-ɩ lu na." 37 Nɛmpar siiru sɛ: "Nñ'ɔ ɩ pɩsa n'ɩ hul yeelem ñesa, ɩ ka ta pɩsʋ s'ɩ yeʋ, nɩ Lasar ra seʋ ya?" 38 Semp'ɔna, ʋ mul Yeesu ñɩ t'ɔ tɛɖʋʋ, n'ɩ wal wʋ rɛɛ. N nɔɔn a wur wʋ ka wentɛnʋ taa, n'a sʋ warceelɔ n'a rʋ kʋ nɔ. 39 Yeesu tam sɛ: "!Ɩɩ tel warceelɔ nka." Marte ñɩ ci seɖe ñɩ ritiwiilu na, ɩ siir-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, ñɩ hen, ɩ wɛ sɛn ka ten, wonte rɛɛ na, ayʋken nniisa ka hen, ɩ wɛ wʋ taa." 40 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Me ta siir-n ?s'n tisu, n kaa s'n na Asɛ hampate na?" 41 Đen'ɔna, a tel warceelɔ nka. Yeesu kpaase ɩ ñesa n'asɛta n'ɩ tam sɛ: "Acii, me wɔrʋ-n s'n nɩʋ na-m. 42 Me sem s'n nɩʋ na-m ayʋkʋ s'ayʋkʋ. Ama, me siiru-te yera mpa koote-m na, wa rɛɛ, se fɛ nɩ wa tisi sɛ, ña tir-na-m." 43 Ɩ tɛse tentɛnte wʋtʋʋ ka wonte na, ɩ ko reen ka ten sɛ: "Lasar, !lii renaa." 44 Seɖe ñɩ lii, na ɩ naase na ɩ niiŋ t'ɔ a hɔʋ hɔɖase, na ɩ ñesa t'ɔ a hɔʋ wɔwʋceekʋ. Yeesu tam-wa sɛ: "!Ɩɩ yeeɖe-ɩ n'ɩɩ yeʋ-ɩ n'ɩ kpeem." 45 Semp'ɔna, Suiifi ñempa mpa kan Marɩ tɛ wa na wonte Yeesu lapa na, kpater tisi ɩ rɛɛ. 46 Ama, wa taa nɛmpar wal, wa siir Fariisii akpar taa ñempa ka wonte Yeesu lapa na. 47 Fariisii akpar taa ñempa, n'Asɛ laate laara taa sesɛmpa kpol nɩ wa siiru sɛ: "Đe lake senɔ? wonte rɛɛ na, yer ñɩ lake hampate lakase ka tɛmpe ka ten s'ɩ wʋl s'Asɛ tir-na-ɩ. 48 Nne re yeʋ-ɩ n'ɩ lake sempe, yera ten kaa sɛ wa tisi ɩ rɛɛ, nɩ Rom sʋcana kan wa hɔrse r'Asɛ rɛɔ, nɩ wa kpɔr ra kɔrʋ." 49 Ama, wa taa nɛɛr wɛ k'a yaa-ɩ sɛ Kaɩfe, ka ɩ ka ci Asɛ laate laar sesɛɛ ka wʋnɔ nka taa. Ɩ siir-wa sɛ: "Ɩɩ pe nɩʋ te tɛɛ. 50 Ɩɩ ta sem s'ʋ sara sɛ yer kʋɖem seʋ yera ten ɖɛɛ n'ʋ kel sɛ kɔrʋ taa yera ka wa ten, wa seʋ ya?" 51 (N nɔɔn ɩ ka ta wʋtʋ wʋtase nse na ɩ teter ɩ mɔsem t'ɔna. Ɩ ka ci Asɛ laate laar sesɛɛ ka wʋnɔ nka taa. Semp'ɔna, Asɛ yepa n'ɩ rɛse ɩ tentɛnte sɛ, Yeesu kaa s'ɩ seʋ Suiifi ñempa rɛɛ. 52 Ʋ ta ci Suiifi ñempa receel ɖɛɛ-ɔna. Ama, ɩ kaa s'ɩ seʋ rerɛ s'ɩ kpirsi Asɛ wiisi nse yase tɛte rɛɛ-ɔ riinan ten na, ka yer kʋɖem.) 53 Semp'ɔna, ʋ sɩn ayʋkʋ nkʋ na, Suiifi ñempa sesɛmpa kper wa taa sɛ wa kʋ Yeesu. 54 Nte rɛɛ-ɔna, Yeesu pe kaalʋ Suiifi ñempa mpa ñesa taa, ɩ wal kɔree nɛnkar t'ɔ ka wɛ awʋlɔŋ cal-ɔ a yaa-ka s'Eeferaɩm. Đen'ɔna, ñɩ-n'ɩ waratenkera, wa cɔwa. 55 N nɔɔn Pake teenkar ñʋta. Suiifi ñempa kpater kan Seerusalɛm kɔrʋ taa sɛ wa pɩse wa laʋ kɔter nɖe kpesʋ yera hɔya taa na, fɛ nɩ wa pɩse wa kan n'Asɛ ñesa taa nɩ wa laʋ Pake teenkar nɖe. 56 Semp'ɔna, wa wɛ Asɛ rɛɔ taa, wa cii Yeesu, nɩ wa wɔsʋ remaŋ sɛ: "Ɩɩ mɔsʋ senɔ? Ɩ kɔŋ teenkar nɖe ya, yaa ɩ ra kan?" 57 N nɔɔn Asɛ laate laara taa sesɛmpa, na Fariisii akpar taa ñempa tam sɛ, nne yer sem wunɖiinɖi Yeesu wɛ na, ʋ mɔna s'ɩ kan n'ɩ siir-wa fɛ nɩ wa pɩse wa kpa-ɩ.

12

1 Ʋ kaase ayʋken ka leɖe, se fɛ n'a tʋ Pake teenkar, Yeesu kan Peetanii kɔree taa. Đen'ɔna, Lasar ñɩ Yeesu ka wose-ɩ aseɖa taa na, ɩ tɛ wɛ. 2 A laʋ Yeesu ñ'ɔ teenkar ka renaa. N nɔɔn Marte tarʋ na tʋte. Lasar ka wɛ wompa wa-n'Yeesu wa tʋkʋ tʋte na, wa taa. 3 Ka nɩ Marɩ sʋ teraɖe nɖe wɛ yawɔ k'a laʋ-re na tukir nɛnɖel-ɔ a yaa-re sɛ naar na, ka kpalper taa, n'ɩ wʋr Yeesu naase rɛɛ, fɛ n'ɩ hɩse se rɛɛ na ɩ ñɩse. Wompa ten ka wɛ rɛɔ nka taa na, wa nɩʋ sensemen. 4 Ama, Yeesu waratenkera mpa taa nɛɛr-ɔ a yaa-ɩ sɛ, Suta Iisekarɩɔte. (Ɩ ci woñɩ kɔŋwa s'ɩ maase Yeesu ka yera niiŋ taa na.) Ɩ siir sɛ: 5 "Ar lapa n'a ta sʋ teraɖe nɖe s'a wɛte-re warase ka cakɔɩsiin niitisi (300|#000) n'a ka ha ahʋsa?" 6 N nɔɔn ɩ wʋtʋ semp'ɔ wonte rɛɛ na, ɩ ka ci mɩl, n'ʋ ta ci tʋfelem s'ɩ mɔsʋ ahʋsa rɛɛ. Ɩ ka ci woñɩ rʋkʋn warase nse a ha-wa-se na, n'ɩ mɩlʋ se taa. 7 Yeesu siir-ɩ sɛ: "!Yeʋ yal ñɩ rehɛɛ, n'ɩ sɩ wonte kaasa na, n'ʋ rɛ n'ʋ tal ayʋkʋ nkʋ a yimu-m na. 8 Ahʋsa kaa sɛ wa wɛ na-mɩ ayʋkʋ s'ayʋkʋ. Ama, ma hen na, me kaa sɛ me ra mɩse na-mɩ ayʋken ten." 9 Suiifi ñempa kpater nɩʋ sempe sɛ, Yeesu wɛ Peetanii kɔree taa, wa kan sɛ wa na-ɩ. Ʋ ta ci Yeesu receel ɖɛɛ-ɔna. Ama, wa kan sɛ wa na rerɛ-ɔ Lasar ñɩ ɩ ka wose-ɩ aseɖa taa na. 10 Nte rɛɛ-ɔna, Asɛ laate laara taa sesɛmpa kper wa taa sɛ wa kʋ Lasar, 11 wonte rɛɛ na, nñɩ rɛɛ-ɔna, Suiifi ñempa kpater kisu-wa nɩ wa tisu Yeesu rɛɛ. 12 Ʋ hom, n nɔɔn wompa ka kan tɛmpe ka Pake teenkar na, wa nɩʋ wonte sɛ Yeesu kɔŋ Seerusalɛm kɔrʋ taa na, 13 wa cii wahɛlte, wa lii wa katen-ɩ. Wa ko sɛ: "Hosana. !Acii Sesɛɛ laʋ sarte ka wuroo nka kɔŋ na ɩ yeɖe rɛɛ na." 14 N nɔɔn Yeesu hiiu wonkɔ n'ɩ cɔ ka rɛɛ s'a ka maa-te Asɛ tekara t'ɔ wo na sɛ: 15 "Sɩɔŋ kɔrʋ taa yera mɩ, !nafate ra kpa-mɩ. Mɩ wuroo kelɛ ka cɔ wonkɔ cunko rɛɛ, ka kɔŋ." 16 Ɩ waratenkera ta tenke sɛ wa nɩʋ te tɛɛ. Ama, Asɛ kpaase Yeesu ka hampate t'ɔ wonte na, wa tɛse s'a laʋ wonte a ka maa-te ɩ rɛɛ-ɔ Asɛ tekara taa na. 17 N nɔɔn wompa ten ka wɛ na Yeesu, ka ɩ ka yaa Lasar ka wʋ taa n'ɩ wose-ɩ aseɖa taa na, wa cɛse wonte wa nawa na. 18 Semp'ɔna, yera akpiɖi kam ɩ katenʋ, wonte rɛɛ na, wa nɩʋ s'ɩ laʋ hampate lakerɔ nka wʋlʋ s'Asɛ tir-na-ɩ na. 19 Nte rɛɛ-ɔna, Fariisii akpar taa ñempa siiru remaŋ sɛ: "Ɩɩ na ya? ɩɩ ra pɩse s'ɩɩ laʋ nter. Yer ten wɛ n'ɩ tʋnkʋ-ɩ." 20 Kerɛke ñempa nɛmpar ka wɛ wompa taa n nɔɔn wa kan Seerusalɛm kɔrʋ taa sɛ wa wɔr Asɛ ka Pake teenkar taa na. 21 Wa tiisi Fiiliipi ñɩ ka ci Pɛtesaɩta kɔree taa tɩ ka Kaliilee kɔrʋ taa na, ɩ cal, nɩ wa siir-ɩ sɛ: "Acii, ɖe cii sɛ re na Yeesu." 22 Fiiliipi wal n'ɩ siir Anterɩ. Wa naʋl wa wal wa siir Yeesu ka wonte Kerɛke ñempa mpa ka siir-wa-te na. 23 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Kɔhen alʋate tala kelɛ s'Asɛ kpaase Yer Yo ka hampate taa. 24 Me siiru-mɩ tʋfelem kena, nne meɖe wiir tɛl atɛ re ta rase, ɖe mɩsʋ re kʋɖemer. Ama, ?ɖe rasa, ɖe teesʋ wii ka tɛmpe. 25 Woñɩ wɛ ɩ fiisu ka lu na, ɩ leesʋ-kʋ. Ama, woñɩ pe yaa ɩ fiisu ka nter-ɔ tɛte nte rɛɛ na, ɩ hiiuku fiisu nkʋ tam akperʋ na. 26 Nne yer lake me temer, ʋ mɔna s'ɩ tenke me wara. Woñɩ lake me temer na, ɩ kaa s'ɩ kan n'ɩ cɔ me cal-ɔ wunɖiinɖi me wɛ na. Acii ñɩ wɛ asɛta na, ɩ kaa s'ɩ wɔr woñɩ lake me temer na. 27 "Kɔhen me hɔɔr taa tɛɖa. Ama, me lake senɔ? Me kaa sɛ me tam sɛ, Acii, !lese-m wonte kaa sɛ te tal-m kɔhen na, te taa ya? Aɩ. Nte rɛɛ-ɔna, me kampa sɛ me tʋ kʋñʋŋ nkʋ kɔŋ kɔhen na. 28 Acii, !yeʋ n'a na ña hampate n'a wɔr n yeɖe." Đen'ɔna, a nɩʋ wʋtɔ nɛnkar ka ka lii n'asɛta nɩ ka tam sɛ: "Me teem lape n'a wɔr-re, nɩ me kaa sɛ me laʋ n'a mul ɖe wɔrʋʋ." 29 Nte rɛɛ-ɔna, yera akpiɖi nɖe ka wɛ renaa nɩ re nɩʋ wʋtɔ nka na, mpar siir sɛ: "Tuŋ nase-na." nɛmpar sɛ: "Asɛ tirir wʋten-na-ɩ." 30 Ama, Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Ʋ ta ci ma rɛɛ-ɔna, wʋtɔ nka yepa n'a nɩʋ-ka. Ama, mɩ rɛɛ-ɔna. 31 Kɔhen-ɔna, Asɛ kaa s'ɩ hʋ na tɛte nte rɛɛ ñempa. Kɔhen-ɔna, Asɛ kaa s'ɩ rʋn woñɩ ñasʋ tɛte nte rɛɛ ñempa na. 32 Ma hen na, a kaa s'a wu-m asɛt'ɔ wont'ɔ tɛte nte rɛɛ na, me hɔm yera ka wa ten na me rɛɛ." 33 (N nɔɔn ɩ siir-te sempe s'ɩ wʋl-wa sem mpe ɩ kaa s'ɩ seʋ-pe na.) 34 Yera akpiɖi nɖe wʋsen-ɩ sɛ: "Đe kpankel Moiisi ñasete tekarɩna taa sɛ, Kiriisitu ra seʋ ayʋkʋ nɛnkʋr. Ʋ laʋ senɔ n'n tam s'a wu Yer Yo? Anɔ ci Yer Yo nka?" 35 Yeesu siir-wa sɛ: "Hʋlmɩn ɖʋkʋ-wɛ mɩ hɛkʋ taa. !Ɩɩ walʋ hʋlmɩn ñɩ wɛ na, ñɩ taa, se fɛ nɩ tawunɖi ra kan sɛ re car-mɩ, wonte rɛɛ na, woñɩ walʋ tawunɖi taa na, ɩ ta sem wunɖiinɖi ɩ walʋ na. 36 Hʋlmɩn ñɩ wɛ mɩ cal-ɔ wonte na, !ɩɩ tisu ñɩ rɛɛ, se fɛ n'ɩɩ pɩse n'ɩɩ wʋse yera mpa walʋ hʋlmɩn ñɩ taa na." Ʋ fɛwa, nɩ Yeesu tɛse wʋtʋʋ ka wonte na, ɩ rɛ n'ɩ mɛl. 37 Hal na ɩ hampate lakase nse ɩ laʋ-se tɛmpe ka wa ñesa t'ɔ se wʋlʋ s'Asɛ tir-na-ɩ na, wa wɛ wa pe tisu ɩ rɛɛ. 38 Te laʋ sempe se fɛ nɩ wonte Asɛ tentɛnte rɛser Eesaɩ ka maa-te na, te laʋ. Nt'ɔlɛ sɛ: "Acii Sesɛɛ, anɔ tisi wonte re hose-te na, te rɛɛ, n'Acii Sesɛɛ wʋl ɩ reen k'anɔ?" 39 Eesaɩ ka tase wʋlʋʋ ka wonte rɛɛ wa ka ta pɩsʋ sɛ wa tisi Yeesu rɛɛ na, nt'ɔlɛ sɛ: 40 "Asɛ husi wa ñesa rɛɛ. Ɩ husi wa lɛn ɖɛɛ, se fɛ nɩ wa ñesa ra na, nɩ wa ra re nter-ɔ wa hɔya taa, se fɛ nɩ, wa ra cɛl wa tɛ na me rɛɛ sɛ me kʋse-wa." 41 Wonte yepa n'Eesaɩ siir-te sempe na, ɩ ka na wonɔn'ɔ Asɛ wɔr Yeesu na, ka n'ɩ wʋte ɩ ñente. 42 Đen'ɔlɛ, Suiifi ñempa sesɛmpa taa yera kpater rerɛ tisi Yeesu rɛɛ. Ama, nafate kpa-wa Fariisii akpar taa ñempa rɛɛ, nɩ wa ta siir-te yera ñesa taa sɛ ñemɔ, a laʋ n'a rʋn-wa arekpolenɖe nampu taa, 43 wonte rɛɛ na, wa cii sɛ yera wampa wɔr-na-wa n'ʋ kel s'Asɛ wɔr-wa. 44 Yeesu ko sɛ: "Woñɩ tisu me rɛɛ na, ɩ ra tisi ma kʋɖem ma rɛɛ-ɔna, ɩ tisi rerɛ-ɔ, woñɩ tir-m na, ɩ rɛɛ. 45 Woñɩ na-m na, ɩ na rerɛ-ɔ woñɩ tir-m na. 46 Me kan tɛte rɛɛ se hʋlmɩn kena, se fɛ nɩ yer se yer ñɩ tisu me rɛɛ na, ɩ ra cɔ tawunɖi taa. 47 Nne nɛɛr nɩʋ me tentɛnte n'ɩ pe ñɔŋ-te, ʋ ta ci ma hʋkʋ-na na-ɩ, wonte rɛɛ na, me ta kan tɛte rɛɛ sɛ me hʋ na yera, me kan sɛ me tɛlse-wa kena. 48 Woñɩ kisu-m n'ɩ pe tisu me tentɛnte rɛɛ na, nter wɛ ka te kaa sɛ te hʋ na-ɩ. Wonte me wʋl-te na, nte kɔŋ-na sɛ te hʋ na-ɩ atɛsenʋ ayʋkʋ rɛɛ, 49 wonte rɛɛ na, me ta wʋte me teter me ñente. Ama, Acii ñɩ tir-m na, nñɩ tam-na sɛ, me wʋte wonte ɩ wʋl-m-te na. 50 Me sem sɛ, wonte ɩ wɔsʋ s'a laʋ-te na, te ha yera ka fiisu nkʋ tam akperʋ na. Semp'ɔna, me siiru-mɩ-te s'Acii siir-m-te wo na."

13

1 Ayʋkʋ nkʋ hoŋwa s'a tʋ Pake teenkar na, Yeesu sem s'ɩ k-alʋate tala s'ɩ kʋr tɛte rɛɛ n'ɩ wʋse na ɩ Cii cal. Ɩ ka wɛ lu ka wompa ɩ tɩ-wa ka wa wɛ tɛte nte rɛɛ na, n'ɩ wɛ n'ɩ rʋken wa lu lape. 2 Đaan ɖɛɛ tʋte alʋate tal, n'n nɔɔn alʋacii ka teem mɔsem ɖɩʋ ka Suta hɔɔr taa s'ɩ maase Yeesu ka yera niiŋ taa. (Suta ñɩ ci Siimɔŋ Iisekarɩɔte yo kena.) 3 Yeesu ka sem s'Asɛ ka rɩ te ten-ɔ ɩ niiŋ taa, n'ɩ teter, ɩ lii n'Asɛ cal-ɔna, ɩ wʋsʋ n'Asɛ ñɩ cal-ɔna. 4 Ɩ ka sem te ten ñɩ sempe, n'ɩ kʋr taaper rɛɛ, n'ɩ lese ɩ k-aree wɔwen, n'ɩ sʋ pepaʋ n'ɩ tam-kʋ ɩ temɔ taa, 5 fɛ n'ɩ wʋr leem ka taser taa, n'ɩ paase ɩ waratenkera naase yaalʋʋ, n'ɩ sʋ pepaʋ nkʋ ka wɛ ɩ temɔ taa na, n'ɩ hɩsʋ wa naase rɛɛ. 6 Ɩ tal wont'ɔ Siimɔŋ Pɩɛr na, lɛ siir-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, ña teter n yaalʋ me naase ka leem na?" 7 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Kɔhen, n take sem wonte me lake-te na. Ama, ayʋkʋ nɛnkʋr n kaa s'n nɩʋ te tɛɛ." 8 Pɩɛr siir-ɩ sɛ: "Aɩ, n ɖa yaal me naase ka riil taa." Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Nne me ta yaal n naase, n kaa s'n ɖa hiiu nter-ɔ me cal." 9 Siimɔŋ Pɩɛr wʋsen-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, ?sempe na, !ɖa yaal me naase receel, !yaal me niiŋ ɖerɛ, na me ñuŋ." 10 Yeesu siir-ɩ sɛ: "Yer ñɩ teem leem sɛʋ na, ?ɩ cii s'ɩ kpese ɩ ten, ʋ mɔna s'ɩ yaal ɩ naase receel-ɔna. Ɩɩ kpesa, n'ʋ ta ci mɩ ten." 11 Yeesu ka sem woñɩ kaa s'ɩ maase-ɩ yera niiŋ taa na. Semp'ɔna, ɩ tam sɛ: "Ɩɩ ta kpese mɩ ten." 12 Yeesu tɛse wa naase yaalʋʋ ka wonte na, ɩ wʋse n'ɩ sʋ ɩ wɔwen n'ɩ sii, fɛ n'ɩ tase cɔʋ s'ɩ tʋ, n'ɩ siir-wa sɛ: "Ɩɩ nɩʋ wonte me laʋ-mɩ-te na ya? 13 Ɩɩ wɛ tʋfelem s'ɩɩ yaa-m s'Asɛ tentɛnte wʋlɖe, n'Acii Sesɛɛ, wonte rɛɛ na, me ci Acii Sesɛɛ ka tʋfelem. 14 Nne m'ɔ Acii Sesɛɛ, n'Asɛ tentɛnte wʋlɖe, me yaal mɩ naase, ʋ mɔna sɛ mɩ rerɛ, ɩɩ yaal ɖemaŋ naase, 15 wonte rɛɛ na, me wʋl-mɩ s'ɩɩ lake se me laʋ-mɩ wonɔn'ɔna. 16 Me siiru-mɩ tʋfelem kena, pɔɩ nɛɛr tan ka ɩ kelen ɩ cii, nawʋr tirir nɛɛr tan ka lɛ kelen woñɩ tiru-lɛ na. 17 Nne ɩɩ sem-te sempe n'ɩɩ lake-te, ɩɩ kaa s'ɩɩ nɩʋ lelen. 18 Me pe wʋtʋ mɩ ten ɖɛɛ. Me sem wompa me lese-wa na. Ama, ʋ mɔna sɛ te laʋ s'a maa-te Asɛ tekara t'ɔ wo na sɛ: 'Woñɩ tʋkʋ me tʋte na, ɩ wʋse me rɛɛ-ɔ kantawʋsʋ.' 19 Me hom-mɩ te siiruu, se fɛ nɩ te kampa te tala, ɩɩ pɩse n'ɩɩ tisi me rɛɛ sɛ me ci woñɩ wɛ s'ɩ wɛʋ na. 20 Me siiru-mɩ tʋfelem kena, woñɩ mʋ yer ñɩ me tir-ɩ na, ɩ mʋ m'ɔna rerɛ, nɩ woñɩ mʋ-ma na, ɩ mʋ woñɩ tir-m na." 21 Yeesu tɛse wʋtʋʋ semp'ɔ wonte na, ʋ car ɩ t'ɔ ten, n'ɩ siir sɛ: "Me siiru-mɩ tʋfelem kena, mɩ taa nɛɛr kaa s'ɩ maase-m yera niiŋ taa." 22 Ɩ waratenkera mpa ñelʋ remaŋ, wonte rɛɛ na, wa ta sem paa sɛ wa na, ɩ wʋtʋ anɔ ñente. 23 N nɔɔn Yeesu ñɩ waratenker nɛɛr ñɩ ɩ wɛ-ɩ lu ka ten na, ɩ henɖe Yeesu ñɩ ñenkɔrʋ taa. 24 Semp'ɔna, Siimɔŋ kaɖe-ɩ niir s'ɩ wɔse Yeesu n'ɩ na ɩ wʋtʋ anɔ ñente. 25 Ɩ waratenker ñɩ kpil na Yeesu rɛɛ, n'ɩ wɔse-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, anɔ kena?" 26 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Me limsu kpɔnʋ fakɔ ka taser taa sɛ me cel woñɩ na, nñ'ɔna." Nte rɛɛ-ɔna, ɩ sʋ kpɔnʋ fakɔ nka n'ɩ limsi-ka n'ɩ cel-ka Suta ñɩ ci Siimɔŋ Iisekarɩɔte yo na. 27 Suta ñɩ mʋ kpɔnʋ nk'ɔ wonte na, alʋacii Sataŋ sɩ ɩ hɔɔr taa. Semp'ɔna, Yeesu siir-ɩ sɛ: "Wonte n wɛ-te s'n laʋ-te na, !laʋ-te resam." 28 (N nɔɔn wompa ten tʋkʋ renaa na, wa taa nɛɛr ta nɩʋ wonte yepa n'ɩ siiru-ɩ sempe na, 29 wonte rɛɛ na, kpater hʋ sɛ, Yeesu tam Suta s'ɩ sʋ warase, n'ɩ wal n'ɩ yaʋ nter-ɔ teenkar ñente, nawʋr ɩ sʋ-se n'ɩ wal n'ɩ ha ahʋsa, wonte rɛɛ na, n nɔɔn Suta ñɩ rʋkʋn na warase huru.) 30 Semp'ɔna, Suta mʋ kpɔnʋ fakɔ nk'ɔ wonte na, ɩ tenke n'ɩ lii. N nɔɔn ʋ yiiwa. 31 Suta kampa n'ɩ lii wonte na, Yeesu siir sɛ: "Kɔhen-ɔna, a wɔr Yer Yo n'a wɔr Asɛ ka ka rɛɛ. 32 Nne a wɔr Asɛ ka ka rɛɛ, Asɛ teter kaa s'ɩ yeʋ n'a wɔr-ka ɩ rɛɛ, n'ɩ kaa s'ɩ yeʋ n'a wɔr-ka kɔhen. 33 Me wiisi, me cake na-mɩ cekʋɩte kena. Ɩɩ kaa s'ɩɩ cii-m. Ama, kɔhen me siiru-mɩ wonte me ka siir-te Suiifi ñempa na. Nt'ɔlɛ s'ɩɩ ra pɩse s'ɩɩ kan wunɖiinɖi me walʋ na. 34 Me celʋ-mɩ ñasete cefate nɛnter. Nt'ɔlɛ s'ɩɩ laʋ rem'ɔ leen. Ʋ mɔna s'ɩɩ lake rem'ɔ leen se me laʋ-mɩ lu ka wo na. 35 Nne ɩɩ wɛ rem'ɔ leen, yera ten kaa sɛ wa sem s'ɩɩ ci me waratenkera." 36 Siimɔŋ Pɩɛr wɔse-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, n walʋ lɔ?" Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Kɔhen, n ɖa pɩse s'n tenke-m n'n wal wunɖiinɖi me walʋ na. Ama, ayʋkʋ nɛnkʋr n kaa s'n tenke-m." 37 Pɩɛr wɔse-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, ar rɛɛ, me ra pɩse sɛ me tenke-n kɔhen ñɩ? Me kper me taa sɛ me seʋ n ɖɛɛ." 38 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Tʋfelem, n kper n taa s'n seʋ me rɛɛ ya? Me siiru-n tʋfelem kena, se fɛ nɩ cankparʋ ko na, n naken, n teem kisuu ka taman nautisi s'n ta sem-m."

14

1 Yeesu siir ɩ waratenkera sɛ: "!Ʋ ra tɛɖe mɩ taa. Ɩɩ tisu Asɛ rɛɛ. Sempe na, !ɩɩ tisu ma rɛɛ rerɛ. 2 Awɔɩ tɛn ten-ɔ me Cii rɛɔ taa. Me walʋ sɛ me rɔn-mɩ awɔr. ?Ʋ ka ta ci tʋfelem, me ka ta siir-mɩ-te. 3 Me walʋ wonte sɛ me rɔn-mɩ awɔr n'ʋ kper na, me wʋse me kan, me sʋ-mɩ me cal, se fɛ nɩ, mɩ rerɛ, ɩɩ cɔ awɔr nɖe taa, me wɛ na. 4 Ɩɩ sem ñempʋ nkʋ walʋ na wunɖiinɖi me walʋ na." 5 Toma wɔse-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, ɖe ta sem, wunɖiinɖi n walʋ na, ɖe lake senɔ sɛ re sem ñempʋ nkʋ?" 6 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Ma ci-na tʋfelem cii. Ma ci-na ñempʋ nkʋ walʋn yera n'Acii cal na. Ma ha-na yera ka fiisu nkʋ tam akperʋ na. Nɛɛr ra pɩse s'ɩ kan n'Acii rɛɛ-ɔ ɩ ta tenke na-ma. 7 Nne ɩɩ sem-m, ɩɩ kaa s'ɩɩ sem me Cii rerɛ. Ʋ sɩn kɔhen ñɩ na, ɩɩ sem-ɩ n'ɩɩ wɛ n'ɩɩ na-ɩ." 8 Fiiliipi tam-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, !wʋl-ɖa Acii, n'ʋ cɛsen-ɖa." 9 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Fiiliipi, ʋ lʋl ten-ɔ, ma-n'mɩ, ɖe wɛ cee ñɩ hen, n'n ta sem-m ya? Woñɩ na-m na, ɩ na Acii. Ar laʋ n'n wɔse-m sɛ, me wʋl-mɩ Acii? 10 N pe tisu sɛ, me wɛ Acii taa, n'Acii wɛ me taa ya? Tentɛnte nte me siiru-mɩ-te na, te pe lii na ma teter me cal-ɔna, Acii ñɩ cake me taa na, nñɩ lake-na ɩ temer nɖe. 11 Nne me siiru-mɩ sɛ, me wɛ Acii taa, n'Acii wɛ me taa, !ɩɩ tisi me rɛɛ, nawʋr ɩɩ pɩsʋ s'ɩɩ tisi me rɛɛ-ɔ ɩ temer nɖe ɩ lake-re na, ɖe rɛɛ. 12 Me siiru-mɩ tʋfelem kena, woñɩ tisu me rɛɛ na, ɩ kaa s'ɩ laʋ temer nɖe me lake-re na, n'ɩ kaa s'ɩ laʋ-re tɛmpe n'ʋ kelen-m, wonte rɛɛ na, me walʋ Acii cal. 13 Me kaa sɛ me laʋ wonte ten ɩɩ wɔsʋ-te na me yeɖe rɛɛ na, fɛ n'a wɔr Asɛ na ɩ Yo rɛɛ. 14 Wonte ten ɩɩ wɔsʋ-te na me yeɖe rɛɛ na, me kaa sɛ me laʋ-te. 15 "Nne ɩɩ wɛ-m lu, ɩɩ kaa s'ɩɩ ñam me ñasete. 16 Me kaa sɛ me wɔse Acii n'ɩ ha-mɩ nɛɛr n'ɩ sen-mɩ n'ɩ ciisi mɩ nante. Ɩ kaa s'ɩ cɔ na-mɩ wʋse se wʋse. Nñ'ɔlɛ, Asɛ Fiisu nkʋ wʋlʋ-mɩ tʋfelem na. 17 Tɛte nte rɛɛ ñempa ra pɩse sɛ wa mʋ-kʋ, wonte rɛɛ na, wa pe na-kʋ, nɩ wa ta sem-kʋ. Ama, mɩ hen na, mɩ sem-kʋ, wonte rɛɛ na, kʋ cake na-mɩ, nɩ kʋ kaa sɛ kʋ cɔ mɩ taa rerɛ. 18 Me kaa sɛ me ra yeʋ-mɩ, mɩ receel s'añimpiisi. Me wʋsʋ sɛ me kan na mɩ rɛɛ. 19 Ʋ kaase cekɔ sɛ tɛte nte rɛɛ ñempa ra tase me naʋ. Ama, mɩ hen na, ɩɩ kaa s'ɩɩ na-m, wonte rɛɛ na, me wɛ fiisu taa, n'ɩɩ kaa s'ɩɩ wɛ fiisu taa rerɛ. 20 Ayʋkʋ nkʋ kaa sɛ kʋ tal wonte na, ɩɩ kaa s'ɩɩ sem sɛ, me wɛ me Cii taa, nɩ mɩ wɛ me taa, nɩ ma wɛ mɩ taa. 21 Woñɩ sem me ñasete n'ɩ ñɔŋ-te na, nñɩ wɛ-na-m lu. Me Cii kaa s'ɩ laʋ lu ka woñɩ wɛ-m lu na. Ma rerɛ, me kaa sɛ me laʋ-ɩ lu, nɩ me wʋl-ɩ me tɛ." 22 Yeesu waratenkera taa nɛɛr-ɔ a yaa-ɩ sɛ Suti (ʋ ta ci Suta Iisekarɩɔte) lɛ siir-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, n lake senɔ s'n kan n'n wʋl n tɛ-ɔ r'ɔna, n'n ɖa wʋl n tɛ-ɔ tɛte ten taa yera?" 23 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Woñɩ wɛ-m lu na, ɩ ñɔŋ wonte me siiru-te na. Me Cii kaa s'ɩ laʋ-ɩ lu, nɩ ma-n'me Cii, ɖe kan na ɩ rɛɛ, nɩ re cɔ ɩ hɔɔr taa. 24 Woñɩ tam-m lu na, ɩ pe ñɔŋ me tentɛnte. Tentɛnte nte me siiru-mɩ-te na, te ta lii na ma cal, te lii n'Acii ñɩ tir-m na, ɩ cal-ɔna. 25 Me siir-mɩ-te, ka me wɛ na-mɩ wonte hen na. 26 Woñɩ kaa s'ɩ sen-mɩ n'ɩ ciisi mɩ nante na, nñ'ɔlɛ Asɛ Fiisu nkʋ Acii kaa s'ɩ tir-kʋ na me yeɖe rɛɛ na. Kʋ kaa sɛ kʋ wʋl-mɩ te ten, nɩ kʋ tɛse-mɩ wonte ten me ka siir-mɩ-te na. 27 Me yeke-mɩ na rehɛser. Me rehɛser kena, me ha-mɩ-re. Me pe ha-mɩ-re se tɛte rɛɛ yera ha-re wo na. !Ʋ ra tɛɖe mɩ taa, nɩ nafate ra kpa-mɩ. 28 Ɩɩ ka nɩʋ ka me ka siiru-mɩ sɛ me walʋ sɛ me wʋse me kan mɩ cal. Nne ɩɩ ka wɛ-m lu, ʋ ka s'ʋ kɔ mɩ taa s'ɩɩ sem sɛ me walʋ n'Acii cal, wonte rɛɛ na, Acii kpɔl ten n'ɩ kelen-ma. 29 Me siir-mɩ-te kɔhen, se fɛ nɩ, ?te kampa te tala, ɩɩ pɩse n'ɩɩ tisi me rɛɛ. 30 Me ra tase wʋtʋʋ ka tɛmpe na-mɩ, wonte rɛɛ na, woñɩ ñasʋ tɛte nte rɛɛ ñempa na, ɩ kɔŋ. Ɩ tan ɖeen nɛñer-ɔ me rɛɛ. 31 Ʋ mɔna s'ɩ kan fɛ nɩ tɛte nte rɛɛ ñempa sem sɛ, me wɛ Acii ka lu, nɩ me lake wonte ɩ siir-m-te na. !Ɩɩ kʋr cee, !ɖe rɛ.

15

1 "Me ci tʋfelem tu nkʋ a yaa-kʋ sɛ rɛsɛŋ tu na, nɩ me Cii ci woñɩ tɩ-kʋ n'ɩ ñelʋ kʋ rɛɛ na. 2 Ɩ pɛlʋ ahulasi nse wɛ me rɛɛ-ɔ se pe lelʋ wii na, n'ɩ ceeterʋ wonse lelʋ wii na, sɛ se pɩse se tase lelʋʋ n'ʋ tɛna. 3 Wʋlte nte me cel-mɩ-te na, te teem mɩ ceeterʋʋ s'ɩɩ kpese. 4 !Ɩɩ mɩse na-m, se fɛ nɩ ma mɩse na-mɩ. Ahulo receel ɖa pɩse sɛ ka lel wii ka, ka ta kɔɖen na tu. Te wɛ semp'ɔna rerɛ s'ɩɩ ra pɩse s'ɩɩ lel wii ka, ɩɩ ta mɩse na-m. 5 Me ci rɛsɛŋ tu nkʋ, nɩ mɩ ci kʋ ahulasi. Woñɩ mɩsʋ na-m nɩ me mɩsʋ na-ɩ na, nñɩ lelʋ-na wii ka tɛmpe, wonte rɛɛ na, ɩɩ ra pɩse s'ɩɩ laʋ nter-ɔ ma tan. 6 Woñɩ pe mɩsʋ na-m na, a wɛɖʋ-ɩ awaren ɖɛɛ se tu ahulo nka ta mɩse na tu nɩ ka wʋl na. Ahulasi nse wʋla na, a tɛsʋ-se n'a wɛɖʋ-se min taa se wu. 7 Nne ɩɩ mɩsʋ na-m, nɩ me tentɛnte wɛ mɩ taa, !ɩɩ wɔse wonte ɩɩ cii-te na, n'ɩɩ hiiu-te. 8 Nne ɩɩ lelʋ wii ka tɛmpe, ɖen'ɔna, a kaa s'a wɔr me Cii n'ɩɩ wʋse me tʋfelem waratenkera. 9 Me wɛ-mɩ lu s'Acii wɛ-m lu ka wo na. !Ɩɩ mɩsʋ me lulape taa. 10 Nne ɩɩ ñɔŋ me ñasete, ɩɩ kaa s'ɩɩ mɩse me lulape taa, se me ñam me Cii ñasete ka wo nɩ me mɩsʋ ɩ lulape taa na. 11 Me siir-mɩ-te, se fɛ n'ɩɩ nɩʋ lelen ñɩ wɛ me taa na, ka ñɩ ten. 12 Me ñasete nt'ɔlɛ s'ɩɩ laʋ rem'ɔ leen, se me wɛ-mɩ lu ka wo na. 13 Lulape cekpɔlpe mpe yer pɩsʋ s'ɩ wʋl-pe n'ʋ kel na, mp'ɔlɛ s'ɩ seʋ ɩ raana rɛɛ. 14 Nne ɩɩ laʋ wonte me siir-mɩ-te na, ɩɩ kaa s'ɩɩ ci me raana. 15 Me ra tase mɩ yaaʋ sɛ me pɔɩna, wonte rɛɛ na, pɔɩ ta sem wonte ɩ cii lake-te na. Ama, me yaa-mɩ sɛ me raana, wonte rɛɛ na, me wʋl-mɩ te ten ñɩ me nɩʋ-te me Cii cal na. 16 Ʋ ta ci mɩ lese-na-m. Ama, ma lese-na-mɩ, nɩ me re-mɩ s'ɩɩ wal n'ɩɩ lel wii nya mɩsʋ s'ʋ lʋl na, se fɛ n'Acii cel-mɩ wonte ten ɩɩ wɔsʋ-ɩ na me yeɖe rɛɛ na. 17 Wonte me siiru-mɩ-te na, nt'ɔlɛ s'ɩɩ laʋ rem'ɔ leen. 18 "Nne tɛte rɛɛ ñempa tam-mɩ lu k'atam, ɩɩ sem sɛ wa ka ta laʋ-m lu ka nɛla. 19 Nne ɩɩ ka ci tɛte rɛɛ ñempa, wa ka laʋ-mɩ lu, wonte rɛɛ na, ɩɩ nʋsen-wa. Ama, me lese-mɩ tɛte rɛɛ ñempa hɛkʋ taa, nɩ mɩ-n'wa, ɩɩ tan nɔ kʋɖemɔ. Nte rɛɛ-ɔna, wa tam-mɩ lu k'atam. 20 !Ɩɩ tɛse wonte me siir-mɩ-te na sɛ, pɔɩ nɛɛr tan ka ɩ kelen ɩ cii. Nne wa naase-m, wa kaa sɛ wa naase-mɩ rerɛ. Nne wa ñam me wʋlte, wa kaa sɛ wa ñam mɩ wʋlte rerɛ. 21 Ama, wa kaa sɛ wa laʋ-mɩ te ten ñ'ɔ ma rɛɛ-ɔna, wonte rɛɛ na, wa ta sem woñɩ tir-m na. 22 Nne me ka ta kan nɩ me wʋten-wa, a ka ta kaa s'a wɩn-wa. Ama, kɔhen wa tan tʋfelem ka w'awarkase rɛɛ. 23 Woñɩ tam-m lu na, ɩ tan me Cii rerɛ-ɔ lu k'atam. 24 Nne me ka ta kan wa hɛkʋ taa me laʋ hampate lakase nse, nɛɛr take laʋ-se na, a ka ta kaa s'a wɩn-wa w'awarkase rɛɛ. Ama, kɔhen na, wa na hampate lakase nse me laʋ-se na, nɩ wa tan ma-n'me Cii, ɖe ten-ɔ lu k'atam. 25 Ʋ laʋ sempe se fɛ nɩ tentɛnte nte a maa-te wa ñasete tekara taa na, te laʋ. Nt'ɔlɛ sɛ: 'Wa tam-m lu k'atam ka fala kena.' 26 Me kaa sɛ me tir Asɛ Fiisu nkʋ wʋlʋ tʋfelem nɩ kʋ wɛ Acii cal na, ka mɩ cal. Asɛ Fiisu nkʋ kaa sɛ kʋ lii n'Acii cal nɩ kʋ kan mɩ cal-ɔ wonte na, kʋ sen-mɩ, kʋ ciisi mɩ nante, nɩ kʋ senɖe me wara. 27 Mɩ rerɛ, ɩɩ kaa s'ɩɩ senɖe me wara, wonte rɛɛ na, ɩɩ ka wɛ na-m ɖeyasɛ k'akiɖino.

16

1 Me siir-mɩ te ten ñɩ, se fɛ n'nter ra yeʋ s'ɩɩ kisi tisuu ka me rɛɛ. 2 A kaa s'a rʋn-mɩ arekpolenɖe nampin taa. Hal n'alʋate nɛnter kaa sɛ te tal ɖerɛ-ɔ wompa kʋ-mɩ na, wa hʋ sɛ wa lake Asɛ temer kena sempe. 3 Wa kaa sɛ wa laʋ-te sempe, wonte rɛɛ na, wa ta sem ma-n'Acii. 4 Ama, me siiru-mɩ-te sempe, se fɛ ?n'alʋate nte kampa te tala, ɩɩ tɛse sɛ ma teem-mɩ te siiruu. "Me ta siir-mɩ-te kiɖinkiɖin, wonte rɛɛ na, n nɔɔn me ka wɛ na-mɩ. 5 Kɔhen na, me wʋsʋ na, woñɩ tir-m na, ɩ cal, nɩ mɩ taa nɛɛr ta wɔse-m sɛ, me walʋ lɔ. 6 Ama, ʋ tɛɖe mɩ hɔya taa sɛ wonte rɛɛ na, me wʋte sempe. 7 Me siiru-mɩ tʋfelem kena, ʋ sar-mɩ n'ʋ kel sɛ, me yeʋ-mɩ me rɛ, wonte rɛɛ na, ?me ta rɛ, woñɩ kɔŋ s'ɩ sen-mɩ n'ɩ ciisi mɩ nante na, ɩ ra kan na mɩ rɛɛ. Ama, nne me rɛwa, me kaa sɛ me tir-ɩ n'ɩ kan. 8 Ɩ kaa s'ɩ kan wonte na, ɩ wʋl tɛte rɛɛ ñempa ka wonɔn'ɔ wa tɛkʋ wa tɛ-ɔ awarkɔ, na riyuyuñente, n'Asɛ hʋhʋr, wa rɛɛ na. 9 Ɩ kaa s'ɩ wʋl-wa sɛ wa ci awarkaselaɖa, wonte rɛɛ na, wa pe tisu me rɛɛ. 10 Ɩ kaa s'ɩ wʋl-wa sɛ me ci riyuyutɩ, wonte rɛɛ na, me walʋ Acii cal, n'ɩɩ ra tase me naʋ rerɛ. 11 Ɩ kaa s'ɩ wʋl tɛte nte rɛɛ ñempa s'Asɛ teem hʋʋ na woñɩ ñasʋ tɛte nte rɛɛ ñempa na. 12 Me wɛ na tentɛnte ka tɛmpe, sɛ me tase mɩ siiruu. Ama, ɩɩ ra pɩse s'ɩɩ mʋ-te kɔhen. 13 Asɛ Fiisu nkʋ wʋlʋ yera ka tʋfelem na, kʋ kaa sɛ kʋ kan wonte na, kʋ wʋl-mɩ tʋfelem ka pe ten. Kʋ ra wʋte na kʋ teter kʋ mɔsem, kʋ kaa sɛ kʋ siir wonte ten kʋ nɩʋ-te, nɩ kʋ wʋl-mɩ wonte kaa sɛ te tal na. 14 Kʋ kaa sɛ kʋ yeʋ n'ɩɩ wɔr-m, wonte rɛɛ na, kʋ kaa sɛ kʋ mʋ wonte ma tɩ-te na, nɩ kʋ wʋl-mɩ-te. 15 Wonte ten Acii tɩ-te na, ma tɩ-na-te rerɛ. Semp'ɔna, me tam s'Asɛ Fiisu nkʋ kaa sɛ kʋ mʋ wonte ma tɩ-te na, nɩ kʋ wʋl-mɩ-te. 16 "Ʋ kaase cekɔ ka ɩɩ ra tase me naʋ, fɛ n'ʋ kan n'ʋ tase cekɔ n'ɩɩ na-m." 17 Nte rɛɛ-ɔna, ɩ waratenkera nɛmpar wʋtʋn ɖemaŋ sɛ: "Te kutihuɖi siiru semɔ kelɛ? Ɩ siiru-ra s'ʋ kaase cekɔ ka re kaa sɛ re ra tase ɩ naʋ, fɛ n'ʋ kan n'ʋ tase cekɔ nɩ re na-ɩ, n'ɩ siiru rerɛ sɛ, ɖe ra na-ɩ, wonte rɛɛ na, ɩ walʋ n'Acii cal. 18 Ʋ kaase cekɔ kutihuɖi siiru semɔ? Đe pe nɩʋ wonte ɩ cii s'ɩ siir-ra-te na." 19 Yeesu na wonte sɛ wa cii sɛ wa wɔse-ɩ te ñente na, ɩ siir-wa sɛ: "Me siir-mɩ s'ʋ kaase cekɔ ka ɩɩ ra tase me naʋ, n'ʋ kan n'ʋ tase cekɔ n'ɩɩ na-m. Nte rɛɛ-ɔna, ɩɩ wɔsʋ remaŋ ya? 20 Me siiru-mɩ tʋfelem kena, ɩɩ kaa s'ɩɩ wul n'ɩɩ ñente mɩ tɛ. Ama, ʋ kaa s'ʋ kɔ tɛte rɛɛ ñempa taa. Ʋ kaa s'ʋ tɛɖe mɩ taa. Ama, ʋ kaa s'ʋ wʋse n'ʋ kɔ mɩ taa. 21 Yal lelʋ yo ka wonte na, ɩ ñentʋ ɩ tɛ, wonte rɛɛ na, ɩ wahala alʋate tala. ?Ɩ lel yo n'ʋ kpera, ɩ sɛɛ wahala nya rɛɛ, wonte rɛɛ na, ʋ kɔ-ɩ taa, s'ɩ lel yo cefalɔ ka tɛte rɛɛ. 22 Ʋ wɛ kʋɖemte nt'ɔna sɛ, mɩ rerɛ, ɩɩ ñentʋ mɩ tɛ-ɔ kɔhen. Ama, me kaa sɛ me tase mɩ naʋ, n'ʋ kɔ mɩ taa, nɩ nɛɛr ra pɩse s'ɩ kisi na-mɩ s'ɩɩ ra ñante. 23 Ayʋkʋ nkʋ kaa sɛ kʋ tal wonte na, ɩɩ ra wɔse-m nter rɛɛ. Me siiru-mɩ tʋfelem kena, Acii kaa s'ɩ cel-mɩ wonte ten ɩɩ wɔsʋ-ɩ na me yeɖe rɛɛ na. 24 Hal na kɔhen ñɩ, ɩɩ take wɔse-ɩ nter na me yeɖe rɛɛ. !Ɩɩ wɔse, n'Asɛ ha-mɩ n'ʋ kɔ mɩ taa n'ʋ kel. 25 "Me tu-mɩ te ten ñ'ɔ atintuka taa. Alʋate nɛnter talʋ ka me ra tu-mɩ atintuka. Me wʋten-mɩ reyanta ka wonte lii n'Acii cal na. 26 Ayʋkʋ nkʋ kaa sɛ kʋ tal wonte na, ɩɩ wɔse Acii na me yeɖe rɛɛ, nɩ me ra siir-mɩ sɛ, me cɛrʋ-ɩ mɩ rɛɛ, 27 wonte rɛɛ na, Acii teternka wɛ-mɩ lu. Ɩ wɛ-mɩ lu ka wonte rɛɛ ɩɩ wɛ-m lu n'ɩɩ tisu sɛ, me lii na ɩ cal na. 28 Me lii n'Acii cal, nɩ me rɛ me tal tɛte rɛɛ. Kɔhen me kʋrʋ tɛte nte rɛɛ sɛ me wʋse n'Acii cal." 29 Ɩ waratenkera siir-ɩ sɛ: "Eŋheŋ, kɔhen, n wʋtʋ sarte kelɛ n'a nɩʋ te tɛɛ, n'n pe tuku atintuka. 30 Kɔhen ɖe sem s'n sem te ten, n'ʋ ta mɔna sɛ nɛɛr wɔse-n nter. Semp'ɔna, ɖe tisu s'n lii n'Asɛ cal." 31 Yeesu wʋsen-wa sɛ: "Ɩɩ tisu kɔhen na? 32 Alʋate talʋ, nɩ te teem taɖe, ka n naken mɩ ten, ɩɩ kaa s'ɩɩ see pa woñɩ na, na ɩ hɔlʋ, n'ɩ yeʋ-m me kʋɖem. Nkʋ, tʋfelem, me tan me kʋɖem, wonte rɛɛ na, Acii wɛ me cal. 33 Me siir-mɩ te ten ñɩ, s'ɩɩ pɩse n'ɩɩ hiiu rehɛser na-ma. Ɩɩ kaa s'ɩɩ tʋ kʋñʋŋ ka tɛte rɛɛ ñempa niiŋ taa. Ama, !ɩɩ ciisi mɩ nante. Me ñase tɛte nte rɛɛ."

17

1 Yeesu tɛse wʋtʋʋ ka wonte na, ɩ kpaase ɩ ñesa n'asɛta n'ɩ tam sɛ: "Acii, alʋate tala. !Yeʋ n'a wɔr n Yo, fɛ nɩ ka yeʋ n'a wɔr-n ɖerɛ, 2 wonte rɛɛ na, n ha-ka huku ka yera ten ɖɛɛ sɛ ka ha fiisu nkʋ tam akperʋ na, ka wompa ten n cel-ka-wa na. 3 Fiisu nkʋ tam akperʋ na, te kutihuɖi kelɛ s'a sem-n, woña ci tʋfelem Asɛ ka n kʋɖem na, n'a sem Yeesu Kiriisitu ñɩ n tir-ɩ tɛte rɛɛ na rerɛ. 4 Temer nɖe, n cel-m-ɖe sɛ me laʋ-re na, me tɛse-re nɩ me yeʋ n'a wɔr-n tɛte rɛɛ. 5 Acii, kɔhen, !yeʋ n'a wɔr-m n ñesa taa, s'n ka yepa n'a wɔr-m, fɛ n'n laʋ tɛte ka wonte na. 6 Me yepa sɛ yera mpa n cel-m-wa tɛte rɛɛ ñempa hɛkʋ taa na, wa sem-n. Ña ka tɩ-na-wa, n'n cel-m-wa, nɩ wa ñam n tentɛnte. 7 Kɔhen, wa sem sɛ, wonte ten, n cel-m-te na, te lii na ña cal-ɔna, 8 wonte rɛɛ na, me wʋl-wa tentɛnte nte, n wʋl-m-te na, nɩ wa mʋ-te, nɩ wa sem tʋfelem sɛ, me lii na ña cal-ɔna, nɩ wa tisi sɛ ña tir-na-m. 9 Me cɛrʋ-n mpa rɛɛ-ɔna. Me pe cɛrʋ-n tɛte rɛɛ ñempa rɛɛ. Me cɛrʋ-n wompa n cel-m-wa na, mpa rɛɛ-ɔna, wonte rɛɛ na, ña tɩ-na-wa. 10 Wonte ten me tɩ-te na, ña tɩ-na-te. Wonte ten ña tɩ-te na, ma tɩ-na-te, n'a wɔr-m wa rɛɛ. 11 Ʋ kaase cekɔ sɛ me ra tase tɛte nte rɛɛ-ɔ cɔʋ, wonte rɛɛ na, me ñelʋ sɛ me wʋse na n cal-ɔlɛ kɔhen. Ama, mpa mɩsʋ te rɛɛ. Acii, woña ci Sartetɩ na, !ñel wa rɛɛ, na n yeɖe nɖe n cel-m-ɖe na, ɖe rɛɛ, se fɛ nɩ wa wʋse yer kʋɖem, se ma-n'ña, ɖe mɩse yer kʋɖem ka wo na. 12 Me ka wɛ na-wa wonte na, me ñelʋ wa rɛɛ na ña yeɖe nɖe n cel-m-ɖe na, ɖe rɛɛ. Me ceente wa ten wa rɛɛ, nɩ wa taa nɛɛr ta leeʋ ka ?ʋ ta ci woñɩ ʋ ka mɔna s'ɩ leeʋ na, se fɛ n'ʋ laʋ se wonɔn'ɔ n yepa n'a maa-te n tekara taa na. 13 Kɔhen, me walʋ na n cal, nɩ me wʋtʋ semp'ɔ n nɔɔn me rʋkʋ-wɛ tɛte nte rɛɛ-ɔ wonte na, se fɛ nɩ wa nɩʋ lelen ñɩ wɛ me taa na ka ñɩ ten. 14 Me wʋl-wa n tentɛnte, nɩ tɛte rɛɛ ñempa tan-wa lu k'atam, wonte rɛɛ na, wa ta ci tɛte nte rɛɛ ñempa, se me ta ci tɛte rɛɛ tɩ ka wo na. 15 Me pe cɛrʋ-n s'n lese-wa tɛte rɛɛ. Ama, !ɖa yeʋ s'alʋacii ñase-wa. 16 Wa ta ci tɛte rɛɛ ñempa, se me ta ci tɛte rɛɛ tɩ ka wo na. 17 !Yeʋ s'n tʋfelem laʋ wa hɔya taa, nɩ wa wʋse ña yera. N tentɛnte ci-na tʋfelem mpe. 18 Me tir-wa tɛte rɛɛ ñempa cal, se ña tir-ma wonɔn'ɔ tɛte rɛɛ ñempa cal na. 19 Me sʋkʋ me tɛ-ɔ ten sɛ me cel-n wa rɛɛ, se fɛ nɩ tʋfelem yeʋ nɩ wa-l sʋ wa-l tɛ wa-l cel-n. 20 Me pe cɛrʋ-n me waratenkera mpa receel ɖɛɛ-ɔna. Ama, me cɛrʋ-n ɖerɛ-ɔ wompa wa kaa sɛ wa wʋten-wa, wa tisi me rɛɛ na, wa rɛɛ. 21 Acii, me cɛrʋ-n sɛ wa ten wʋse yer kʋɖem s'n wɛ me taa, nɩ me wɛ n t'ɔ wo na. Me cɛrʋ-n ɖerɛ s'n yeʋ wa wʋse kʋɖem na-ra, se fɛ nɩ tɛte rɛɛ ñempa tisi sɛ ña tir-na-m. 22 Me cel-wa hampate nte n ka cel-m-te na, se fɛ nɩ wa wʋse yer kʋɖem se ma-n'ña, ɖe wɛ yer kʋɖem ka wo na. 23 Me cii sɛ ma-n'wa, ɖe wʋse yer kʋɖem se ma-n'ña, ɖe wɛ yer kʋɖem ka wo na, fɛ nɩ wa wʋse yer kʋɖem ka ten, nɩ tɛte rɛɛ ñempa sem s'n tir-m n'n wɛ-wa lu, s'n wɛ-ma lu ka wo na. 24 Acii, me cii sɛ, wompa n cel-m-wa na, wa cɔ me cal-ɔ wunɖiinɖi me wɛ na, fɛ nɩ wa na me hampate nte n ka cel-m-te na, wonte rɛɛ na, n ka laʋ-m lu, se fɛ n'n laʋ tɛte. 25 Acii, woña ci riyuyutɩ na, ?pa tɛte rɛɛ ñempa ta sem-n, me sem-n, nɩ me waratenkera mpa sem sɛ, ña tir-na-m. 26 Me yepa sɛ wa sem-n, nɩ me kaa sɛ me tase yepe rerɛ sɛ wa sem-n, se fɛ nɩ wa laʋ rem'ɔ leen s'n ka wɛ-m lu ka wo na, nɩ me pɩse me cɔ wa taa."

18

1 Yeesu tɛse wʋtʋʋ semp'ɔ wonte na, ñɩ-n'ɩ waratenkera, wa wal na Seeterɔŋ hiilee kpeelɔ war'ɔ wunɖiinɖi sanɖañɛ nɛɛr ka wɛ na. Wa sɩ sanɖañɛ ñɩ taa. 2 N nɔɔn Suta ñɩ maasʋ-ɩ yera niiŋ taa na, nñɩ rerɛ ka sem ɖenaa, wonte rɛɛ na, Yeesu na ɩ waratenkera, wa ka kɔŋ tamtam ka renaa. 3 Semp'ɔna, Suta ñɩ wal Asɛ laate laara taa sesɛmpa, na Fariisii akpar taa ñempa cal, nɩ wa cel-ɩ Rom sʋcana, n'Asɛ rɛɔ taa sintirciina, wa wal sanɖañɛ ñɩ taa, wa rʋken kamɩ na yeeʋ wonte. 4 Yeesu ka sem wonte ten kɔŋwa sɛ, te tal-ɩ na. Semp'ɔna, ɩ katen-wa n'ɩ wɔse-wa sɛ: "Ɩɩ cii anɔ?" 5 Wa wʋsen-ɩ sɛ: "Đe cii Yeesu ñɩ ci Nasarɛte kɔrʋ taa tɩ na." Yeesu siir-wa sɛ: "M'ɔ hen." N nɔɔn Suta ñɩ maasʋ-ɩ yera niiŋ taa na, ñɩ-n'wa, wa wɛ renaa. 6 Yeesu tam wonte sɛ, m'ɔ hen na, wa wʋse kutukutu wa feete atɛ. 7 Semp'ɔna, Yeesu mula n'ɩ wɔse-wa sɛ: "Ɩɩ cii anɔ?" Wa wʋsen-ɩ sɛ "Đe cii Yeesu ñɩ ci Nasarɛte kɔrʋ taa tɩ na." 8 Yeesu siir-wa sɛ: "Me teem mɩ siiruu sɛ m'ɔ hen. Nne tʋfelem ɩɩ cii m'ɔna, !ɩɩ yeʋ yera mpa wa rɛ." 9 Ɩ wʋte sempe sɛ wonte ɩ ka siir-te na, te laʋ, nt'ɔlɛ sɛ: "Acii, wompa n cel-m-wa na, me ta leese wa taa pa kʋɖem." 10 N nɔɔn Siimɔŋ Pɩɛr ka wɛ na saarʋ. Semp'ɔna, ɩ kpɛ-kʋ, n'ɩ maʋ Asɛ laate laar sesɛɛ pɔɩ, n'ɩ pɛl ɩ mete niiŋ ɖenɖe. N nɔɔn a yaa pɔɩ ñɩ sɛ Malkusi. 11 Ama, Yeesu tam Pɩɛr sɛ: "!Wʋsen n saarʋ ka kʋ tarʋ taa. N mɔsʋ sɛ me ra tʋ wahala nya, Acii cel-m-ya na ya?" 12 Rom sʋcana akpiɖi, na wa cii, n'Asɛ rɛɔ taa sintirciina mpa, wa kpa Yeesu wa hɔʋ-ɩ. 13 Wa walʋn-ɩ kiɖinkiɖin ka Han tɛ. Han ka ci Kaɩfe yete kena, lɛ ka ci Asɛ laate laar sesɛɛ ka wʋnɔ nka taa. 14 N nɔɔn Kaɩfe ñɩ ka tase na Suiifi ñempa sesɛmpa mp'ɔ lɛn s'ʋ sara sɛ yer kʋɖem seʋ yera ten ñiin ɖɛɛ. 15 Siimɔŋ Pɩɛr na Yeesu waratenker nɛɛr, wa tʋnkʋ Yeesu wara. Asɛ laate laar sesɛɛ ñɩ sem Yeesu waratenker nɛɛr ñɩ. Semp'ɔna, a yeʋ-ɩ ñɩ-n'Yeesu, wa sɩ tɔŋ ɖɛɛ-ɔ Asɛ laate laar ñɩ rɛɔ taa. 16 Ama, ʋ kaase Pɩɛr lɛ wɛ awaren ɖɛɛ-ɔ menɔŋ tɛɛ. Semp'ɔna, waratenker ñɩ laate laar sesɛɛ sem-ɩ na, ɩ lii n'ɩ na yal ñɩ sɩ sintir ka menɔŋ tɛɛ na, n'ɩ siir-ɩ s'ɩ sɩn Pɩɛr. 17 Yal ñɩ ka sɩ sintir ka menɔŋ tɛɛ na, ɩ wɔsʋ Pɩɛr sɛ: "Ña rerɛ, n ta ci yer ñɩ waratenker na?" Pɩɛr wʋsen-ɩ sɛ: "Aɩ, me tan yer ñɩ waratenkera taa." 18 N nɔɔn pɔɩna na sintirciina wusi min, wonte rɛɛ na, aniko lakewa. Pɩɛr ka wɛ wa cal-ɔ renaa, nɩ wa worʋ min. 19 Asɛ laate laar sesɛɛ wɔse Yeesu ka ɩ waratenkera rɛɛ, na wʋlte nte ɩ wʋlʋ-te yera na, te rɛɛ. 20 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Me ka wʋtʋ-te yer ten ñesa taa, me wʋlʋ-te ayʋkʋ s'ayʋkʋ k'arekpolenɖe nampin taa, n'Asɛ rɛɔ t'ɔ wunɖiinɖi Suiifi ñempa ten kpolʋwa na. Me ta siir nter-ɔ amɛsɔŋ taa. 21 Semɔ n'n wɔsʋ-m? !Wɔse wompa cokʋ na-m na, n'n na me siir-wa senɔ. Wa sem sarte ka wa teter ka wonte me siir-wa-te na." 22 N nɔɔn Yeesu wɛ n'ɩ wʋtʋ tentɛnte nt'ɔ wonte na, Asɛ rɛɔ taa sintircii nɛɛr ka wɛ renaa n'ɩ maʋ Yeesu k'atɔ n'ɩ siir-ɩ sɛ: "Semp'ɔna a wʋtʋn Asɛ laate laar sesɛɛ na?" 23 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Nne me wʋte tansarteñente, !wʋl wonte me wʋte-te te ta sar na. Ama, nne me wʋte sarteñente, ar laʋ n'n make-m atɔ?" 24 Han yeʋ hɔte nt'ɔ ɩ niiŋ nya taa, n'a wan-ɩ Asɛ laate laar sesɛɛ Kaɩfe rɛɔ taa. 25 N nɔɔn alʋate nte taa, Siimɔŋ Pɩɛr wɛ ren'ɔ ɩ worʋ min, n'a wɔse-ɩ sɛ: "Ña rerɛ, n ka ta ci yer ñɩ waratenker na?" Pɩɛr fɛse n'ɩ siir sɛ: "Aɩ, me tan wa taa." 26 Asɛ laate laar sesɛɛ pɔɩ ñɩ Pɩɛr pɛl ɩ renɖe na, ɩ yer wɛ renaa, lɛ rerɛ, lɛ ci Asɛ laate laar sesɛɛ ñɩ pɔɩ. Lɛ wɔse-ɩ sɛ: "Me ta na ña-n'Yeesu ka sanɖañɛ ñɩ taa ya?" 27 Đen'ɔna, Pɩɛr tase fɛsʋʋ sɛ: "Ʋ ta ci tʋfelem kena", nɩ cankparʋ tenke kʋ ko. 28 Te war'ɔlɛ wa kʋren Yeesu ka Kaɩfe tɛ, wa wan-ɩ Rom ñempa komna rɛɔ cekpɔlɔ taa. N nɔɔn ʋ yaal atɛ. Ama, Suiifi ñempa sesɛmpa mpa ta sɩ komna rɛɔ nka taa, se ñemɔ wa hɔrse wa kɔter, nɩ wa ra tʋ Pake teenkar tʋte. 29 Semp'ɔna, komna Piilate lii na wa rɛɛ n'ɩ wɔse-wa sɛ: "Kaa wonte yepa n'ɩ kʋ yer ñɩ ñente na?" 30 Wa wʋsen-ɩ sɛ: "Nne ɩ ka ta ci teñɔcii, ɖe ka ta kan-ɩ sɛ re maase-ɩ n niiŋ taa." 31 Semp'ɔna, Piilate siir-wa sɛ: "!Ɩɩ sʋ-ɩ mɩ teter, n'ɩɩ hʋ na-ɩ se wonɔn'ɔ mɩ ñasete wɔsʋ na." Suiifi ñempa sesɛmpa mpa wʋsen-ɩ sɛ: "A ta ha-ra ñempʋ sɛ re kʋ yer." 32 Te laʋ sempe se fɛ nɩ wʋtase nse Yeesu ka cɛsʋ-se n'ɩ siiru ɩ sem mpe ɩ kaa s'ɩ seʋ-pe na, se laʋ. 33 Piilate sɩ rɛɔ cekpɔlɔ nka taa, n'ɩ yaa Yeesu n'ɩ wɔse-ɩ sɛ: "N ci Suiifi ñempa wuroo kena ya?" 34 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "N mɔse n ñuŋ t'ɔ n'n siiru-te ya, yaa nɛmpar siir-na-n-te me rɛɛ?" 35 Piilate wʋsen-ɩ sɛ: "N hʋ sɛ ma ci Suiifi tɩ kena kɛ? N kɔrʋ taa ñempa, n'Asɛ laate laara taa sesɛmpa maase-na-n me niiŋ taa. N laʋ wɔ?" 36 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Me wurti tan tɛte nte rɛɛ-ɔ cee. Nne me wurti ka wɛ tɛte nte rɛɛ-ɔ cee, m'apaterciina ka yee me yeeʋ. Wa ka rʋ ñempʋ n'a ka ta maase-m Suiifi ñempa sesɛmpa niiŋ taa. Ama, kɔhen, me wurti tan tɛte nte rɛɛ-ɔ cee." 37 Semp'ɔna, Piilate wɔse-ɩ sɛ: "Sempe na, n ci wuroo kena kɛ?" Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "N wʋte nt'ɔlɛ sɛ me ci wuroo. A lel-m me kan tɛte rɛɛ sɛ me senɖe tʋfelem war'ɔna. Yer se yer ñɩ tisu tʋfelem ɖɛɛ na, ɩ cokʋ wonte me siiru-te na." 38 Piilate wɔse-ɩ sɛ: "A yaa wɔ tʋfelem?" Piilate tɛse wʋtʋʋ ka wonte na, ɩ tase liiu n'ɩ walʋ na Suiifi ñempa sesɛmpa mpa rɛɛ. Ɩ siir-wa sɛ: "Me pe na wonte yer ñɩ hɔrse-te na. 39 Ama, na mɩ kɔter nɖe, ɩɩ wɛ-re na, me lake me lɛɛ-mɩ sarkacii kʋɖem ka Pake teenkar ayʋkʋ rɛɛ. Sempe na, ɩɩ cii sɛ me yeʋ-mɩ Suiifi ñempa wuroo nka ya?" 40 Đen'ɔna, wa wɛ wa ko sɛ: "Aɩ, ʋ ta ci yer ñɩ. Đe cii s'n lɛ-ra Parapase." Nkʋ, Parapase ñɩ ka ci mɩl kena.

19

1 Semp'ɔna, Piilate ha ñempʋ sɛ wa sʋ Yeesu nɩ wa maʋ-ɩ kpara. 2 Sʋcana lee kosii se wursi yikir wa wɔm ɩ ñuŋ taa. Wa sii-ɩ wursi wɔwʋ cesɛmʋ. 3 Wa tiisi ɩ cal, wa sɛɛ-ɩ sɛ: "Suiifi ñempa wuroo, ʋ wɛ senɔ?" Fɛ nɩ wa maʋ-ɩ atase. 4 Piilate ñɩ mul n'ɩ lii, n'ɩ siir yera akpiɖi nɖe sɛ: "Me yeke-ɩ s'ɩ lii n'awaren ɖɛɛ-ɔ mɩ cal-ɔ cee, s'ɩɩ sem sɛ me pe na nter-ɔ yer ñɩ hɔrse-te s'a kʋ-ɩ." 5 Đen'ɔna, Yeesu liiwa, k'a wɔm-ɩ kosii yikir, na wɔwʋ cesɛmʋ k'a sii-ɩ-kʋ. Piilate siir-wa sɛ: "Yer ñ'ɔlɛ." 6 Nte rɛɛ-ɔna, Asɛ laate laara taa sesɛmpa, n'Asɛ rɛɔ taa sintirciina mpa na-ɩ wonte na, wa ko sɛ: "!Kam-ɩ akantemer rɛɛ." Piilate siir-wa sɛ: "!Ɩɩ sʋ-ɩ mɩ teter, n'ɩɩ kam-ɩ akantemer rɛɛ, wonte rɛɛ na, me pe na wonte yer ñɩ hɔrse-te s'a kʋ-ɩ." 7 Suiifi ñempa sesɛmpa mpa wʋsen-ɩ sɛ: "Đe wɛ na ñasete, nɩ ñasete nte rɛɛ-ɔna, ʋ mɔna s'ɩ seʋ, wonte rɛɛ na, ɩ siir s'ɩ ci Asɛ Yo." 8 Piilate nɩʋ tentɛnte nte semp'ɔ wonte na, nafate kpa-ɩ n'ʋ kelen antaʋŋ. 9 Ɩ wʋse n'ɩ sɩ rɛɔ cekpɔlɔ nka taa, n'ɩ wɔse Yeesu sɛ: "N kʋren na lɔ?" Ama, Yeesu ta wʋsen-ɩ nter. 10 Piilate siir-ɩ sɛ: "N pe cii s'n wʋten ma na? N ta sem sɛ, me wɛ huku sɛ me tam n'a yeʋ-n, nɩ me wɛ huku sɛ me tam n'a kam-n akantemer rɛɛ ya?" 11 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "N tan huku nɛnkʋr-ɔ me rɛɛ-ɔ ?ʋ ta ci Asɛ ha-na-kʋ. Semp'ɔna, yer ñɩ maase-m n niiŋ taa na, ɩ laʋ awarkɔ n'ɩ kelen-n." 12 Nte rɛɛ-ɔna, Piilate cii ñempʋ nɛnkʋr s'ɩ yeʋ Yeesu. Ama, Suiifi ñempa sesɛmpa mpa ko sɛ: "Nne n yeʋ yer ñɩ, n ta ci Rom wuroo Seesar raa. Yer se yer ñɩ siiru s'ɩ ci wuroo na, ɩ ci wuroo Seesar amʋra kena." 13 Piilate nɩʋ-te semp'ɔ wonte na, ɩ wʋsen Yeesu k'awaren ɖɛɛ, n'ɩ cɔ arehʋnɖe awɔr nɖe taa a yaa-re sɛ Kukuɖi na. A yaa-re rerɛ sɛ, Kapata ka Suiifi ñempa wʋtɔ taa. 14 N nɔɔn mɩse lii ricii, n'ʋ hoŋ s'a tʋ Pake teenkar. Piilate siir Suiifi ñempa sɛ: "Mɩ wuroo nk'ɔlɛ." 15 Ama, wa ko sɛ: "!A kʋ-ɩ. !A kʋ-ɩ. !A kam-ɩ akantemer rɛɛ." Piilate siir-wa sɛ: "Ʋ mɔna sɛ me kam mɩ wuroo k'akantemer rɛɛ ya?" Asɛ laate laara taa sesɛmpa wʋsen-ɩ sɛ: "Đe tan wuroo nɛnkar n'ʋ tase Rom wuroo Seesar rɛɛ." 16 Nte rɛɛ-ɔna Piilate maase Yeesu ka wa niiŋ taa s'a kam-ɩ akantemer rɛɛ. Semp'ɔna, a wan Yeesu. 17 Yeesu ñɩ waa ɩ k-akantemer n'ɩ lii kɔrʋ nɔ rɛɛ, n'ɩ walʋ n'awɔr nɖe taa a yaa-re sɛ, Ñenwʋlɔ Awɔr na. A tase-re Suiifi ñempa wʋtɔ taa sɛ, Kɔlkota. 18 Đen'ɔna, sʋcana kam-ɩ akantemer rɛɛ, na yera nɛmpar-ɔ naʋl, kʋɖem na ɩ nawɩtɩ rɛɛ, nɛɛr na ɩ mete niiŋ ɖɛɛ. Yeesu wɛ wa hɛkʋ taa. 19 Piilate ñɩ tam s'a maa maarte n'a tɛ Yeesu akantemer ñuŋ taa. A maa maarte nte sɛ: |scNASARƐTE KƆRƲ TAA TƖ YEESU ÑƖ CI SUIIFI ÑEMPA WUROO NA.|d 20 Nte rɛɛ-ɔna, Suiifi ñempa kpater kal-te, wonte rɛɛ na, wunɖiinɖi a ka kam Yeesu k'akantemer rɛɛ na, ɖe ñʋten kɔrʋ, nɩ maarte nte a maa-te na, a maa-te Suiifi ñempa wʋtɔ taa, na Rom ñempa wʋtɔ taa, na Kerɛke wʋtɔ taa. 21 Semp'ɔna, Suiifi ñempa n'Asɛ laate laara taa sesɛmpa siir Piilate sɛ: "Ʋ ta mɔna s'n yeʋ maarte nte sɛ: 'Suiifi ñempa wuroo'. Ama, ʋ mɔna s'n maa sɛ: 'Yer ñɩ siir s'ɩ ci Suiifi ñempa wuroo.' " 22 Piilate siir sɛ: "Wonte me maa-te na, te mɩsʋ sempe." 23 Sʋcana kam Yeesu k'akantemer rɛɛ semp'ɔ wonte na, wa sʋ ɩ wɔwen, wa tar-ñɩ taman nnaʋsa, wa cel sʋcana ka ñ'ɔ kʋɖemʋ, ñ'ɔ kʋɖemʋ. Wa sʋ ɩ k-aniko wɔwʋ rerɛ-ɔ kʋ wɛ ripaal k'a lee-kʋ n'a ta ñar-kʋ. 24 Semp'ɔna, sʋcana siir remaŋ sɛ: "!Đe ra cer aniko wɔwʋ nkʋ. Ama, !ɖe laʋ kpasekpase, n'a na anɔ sʋkʋ-kʋ." Semp'ɔna, wa tɛse wonte a teem te maaʋ k'Asɛ tekara taa na sɛ: "Wa tar me wɔwen ka remaŋ, nɩ wa laʋ kpasekpase ka m'aniko wɔwʋ rɛɛ." Wonte sʋcana mpa laʋ-te na, nt'ɔlɛ. 25 Ama, n nɔɔn Yeesu ñɩ rii ka wɛ rerɛ-ɔ akantemer nɖe cal, na ɩ rii ñɩ kɔɔ, na Marɩ ñɩ ci Keleeopase yal na, na Marɩ ñɩ a lel-ɩ Maketala kɔrʋ taa na. 26 Yeesu na ɩ rii n'ɩ na rerɛ-ɔ ɩ waratenker ñɩ ɩ wɛ-ɩ lu ka ten na, ka lɛ senɖe ɩ rii ñɩ cal. Nte rɛɛ-ɔna, ɩ siir ɩ rii sɛ: "Apa, n yo kelɛ." 27 Fɛ n'ɩ siir ɩ waratenker lɛ sɛ: "N ɖii kelɛ." Ʋ sɩn ɖenaa, ɩ waratenker ñɩ sʋ Marɩ ñɩ-ɔ ɩ tɛ. 28 Te wara na, Yeesu ka sem sɛ, kɔhen te ten ñɩ kpera, n'ɩ siir sɛ: "Lʋkʋte kʋ-m." se fɛ nɩ wonte a maa-te Asɛ tekara taa na, te tɛse lape. 29 N nɔɔn arala ka wɛ ren'ɔ pɔyɔ taa. Semp'ɔna, a limsi kʋca k'arala nya taa, n'a tɩɩ canɖʋ rɛɛ, n'a kpaase Yeesu nɔ kpo. 30 Yeesu renke arala nya semp'ɔ wonte na, ɩ tam sɛ: "Te ten tɛsa", fɛ n'ɩ wɔm ɩ ñuŋ n'ɩ cel ɩ fiisu k'Asɛ. 31 N nɔɔn ʋ hoŋ Suiifi ñempa fiisiti ayʋkʋ, wa pe cii sɛ seɖa mpa mɩse renaa n'ʋ rɛ n'ʋ tal wa fiisiti ayʋkʋ rɛɛ, wonte rɛɛ na, fiisiti ayʋkʋ nkʋ ci ayʋkʋ nɛnkʋr-ɔna, kʋ kelen fiisiti ayʋken ka ñɩ ten. Semp'ɔna, wa wala wa wɔse Piilate s'ɩ yeʋ wompa a kam-wa akantema rɛɛ na, n'a kaɖe wa naase n'a tisi-wa. 32 Nte rɛɛ-ɔna, wompa a ka kam wa-n'Yeesu, k'akantema rɛɛ na, sʋcana kan wa kaɖe kiɖinkiɖintɩ ñɩ a ka kam-ɩ na, ɩ naase, na ɩ rʋntɩ ñense. 33 Ama, wa tal Yeesu cal-ɔ wonte na, wa nɔɔn ɩ teem sepe. Nte yeʋ-na wa ta kaɖe ɩ naase. 34 Wa taa sʋca nɛɛr sɛʋ Yeesu leekɔ t'ɔ wasɛ, nɩ calem na leem tenke n'ʋ lii. 35 Me na te ten ñ'ɔ me ñesa taa, nɩ me maa-te nɩ me sem sɛ wonte me maa-te na, te wɛ tʋfelem, se fɛ n'ɩɩ tisi te rɛɛ. 36 Te ten ñɩ lapa, se fɛ n'a tɛse wonte a ka maa-te ɩ rɛɛ-ɔ Asɛ tekara taa na sɛ: "A ra kaɖe pa ɩ mʋʋr kʋɖemer." 37 A tase n'a maa rerɛ sɛ: "Wa kaa sɛ wa na woñɩ wa sɛʋ-ɩ na." 38 Te-l wara na, Ariimatee kɔrʋ taa tɩ nɛɛr-ɔ a yaa-ɩ sɛ Sosɛfe, ɩ wal n'ɩ wɔse Piilate ka ñempʋ s'ɩ kpeen seɖe Yeesu. N nɔɔn Sosɛfe ñɩ ka ci Yeesu waratenker k'amɛsɔŋ taa, wonte rɛɛ na, nafate kpa-ɩ Suiifi ñempa sesɛmpa rɛɛ. Piilate ha-ɩ ñempʋ, n'ɩ kpeen seɖe ñɩ. 39 Niikotɛm ñɩ ka wal alʋate nɛnter taa n'ɩ na Yeesu k'aho taa na, lɛ kan ɖerɛ na sensemen nim nɛmper-ɔ a yaa-pe sɛ miir, n'a hʋte-pe n'alowɛse ka kpanʋ kʋɖemʋ. 40 Wa naʋl mpa wa sʋ seɖe ñɩ, wa hɔʋ-ɩ akalala taa, wa huti sensemen nim mp'ɔ ɩ rɛɛ, se Suiifi ñempa lake wa yimu yera ka wo na. 41 N nɔɔn wunɖiinɖi, a ka kam Yeesu k'akantemer rɛɛ na, sanɖañɛ nɛɛr ka wɛ renaa, nɩ wʋ cefalʋ nɛnkʋr wɛ sanɖañɛ ñɩ t'ɔ, a take yim nɛɛr-ɔ kʋ taa. 42 Wa yim Yeesu ka renaa, wonte rɛɛ na, n nɔɔn ʋ hoŋ Suiifi ñempa fiisiti ayʋkʋ, nɩ wʋ nkʋ wɛ calcal.

20

1 Kɔsera ntaʋŋ tɛɛ-ɔ lɛnlɛn ka, n nɔɔn ʋ yaalʋ atɛ-ɔ ayaalʋ ka wonte na, Maketala kɔrʋ taa tɩ Marɩ wal wʋ rɛɛ n'ɩ nɔɔn a kʋse warceelɔ ka kʋ rɛɛ. 2 Semp'ɔna, ɩ wʋse n'aseewa, s'ɩ kan n'ɩ na Siimɔŋ Pɩɛr, na waratenker ñɩ Yeesu ka wɛ-ɩ lu ka ten na, n'ɩ siir-wa sɛ: "A lese seɖe Acii Sesɛɛ ka ɩ wʋ taa, ɖe ta sem s'a rɩ-ɩ lɔ." 3 Nte rɛɛ-ɔna, Pɩɛr na waratenker ñɩ, wa liiwa wa walʋ na wʋ rɛɛ. 4 Wa see wa naʋl, nɩ waratenker ñɩ see n'ɩ kpalen Pɩɛr, n'ɩ tal kiɖinkiɖin ka wʋ rɛɛ. 5 Ɩ nunku s'ɩ na, n'ɩ na hɔɖase n'akalala kena atɛ. Ama, ɩ ta sɩ taa. 6 Fɛ nɩ Siimɔŋ Pɩɛr kan lɛ sɩ wʋ taa, lɛ na hɔɖase n'akalala k'atɛ. 7 Lɛ na rerɛ-ɔ, akalala ñɩ a ka hɔʋ-ɩ Yeesu ñesa taa na, ka ɩ tan hɔɖase nse cal. N nɔɔn a kutil-ɩ na ɩ tɛ, n'ɩ wɛ awɔr nɛnɖel taa. 8 Fɛ nɩ waratenker ñɩ ka tal kiɖinkiɖin na, ɩ sɩ taa. Ɩ na, n'ɩ tisi sɛ Yeesu hompa kena. 9 N nɔɔn wa ka ta take sem s'a maa Asɛ tekara taa s'ʋ mɔna sɛ Yeesu hom aseɖa taa. 10 Te wara na, waratenkera mpa wʋse wa tɛ. 11 Ama, Marɩ mɩse wʋ nkʋ cal-ɔ awaren ɖɛɛ n'ɩ wulu. Ɩ wɛ n'ɩ wulu wonte na, ɩ nunki s'ɩ ñel wʋ taa. 12 Ɩ na Asɛ tirira ka naʋl-ɔ, wa sii wɔwen cehʋlemen, wa cɔ wunɖiinɖi a ka hɩse seɖe Yeesu na, kʋɖem na ɩ ñuŋ nɔ, nɛɛr na ɩ naase tɛɛ. 13 Asɛ tirira mpa wɔse-ɩ sɛ: "Yal ña, n wulu semɔ?" Ɩ wʋsen-wa sɛ: "A lese m'Acii Sesɛɛ ñɩ sepa na, nɩ me ta sem s'a rɩ-ɩ lɔ." 14 Ɩ siir semp'ɔ wonte na, ɩ kisi n'ɩ na Yeesu ka ɩ senɖe ɩ cal. Ama, ɩ ta sem sɛ Yeesu kena. 15 Yeesu wɔse-ɩ sɛ: "Yal ña, n wulu semɔ? N cii anɔ?" Marɩ ñɩ hʋ sɛ sanɖañɛ taa temerlaɖe kena, ka n'ɩ siir-ɩ sɛ: "Acii, nne ña lese-na-ɩ, !n siir-m wunɖiinɖi n ɖɩ-ɩ na, nɩ me wal me sʋ-ɩ." 16 Yeesu yaa-ɩ sɛ: "Marɩ." Ɩ cɛl ɩ tɛ na Yeesu rɛɛ, n'ɩ siir-ɩ na Suiifi ñempa wʋtɔ taa sɛ: "|iRapunii|d." Te kutihuɖi kelɛ sɛ Wʋlɖe. 17 Yeesu siir-ɩ sɛ: "!Đa rʋkʋn-m teekenʋ, wonte rɛɛ na, me take kpa na me Cii cal. !Wal n'n siir me rɛɔ ñempa sɛ me kpa na me Cii cal, woñɩ ci mɩ rerɛ, mɩ Cii na. Me kpa na m'Asɛ cal, woñɩ ci mɩ rerɛ, mɩ Asɛ na." 18 Đen'ɔlɛ Maketala kɔrʋ taa tɩ Marɩ wʋsa n'ɩ siir Yeesu waratenkera s'ɩ na Acii Sesɛɛ n'ɩ siir-wa wonte Yeesu siir-ɩ-te na. 19 Kɔsera ñɩ raan ɖɛɛ, waratenkera kpol ɖɛɔ nɛnkar taa. N nɔɔn wa rʋ kaɖen na safɩya, wonte rɛɛ na, wa see nafate ka Suiifi ñempa sesɛmpa. Yeesu kan n'ɩ senɖe wa hɛkʋ taa n'ɩ siir-wa sɛ: "!Đehɛser cɔ-na-mɩ." 20 Ɩ wʋte sempe n'ʋ kper wonte na, ɩ wʋl-wa ɩ niiŋ, na ɩ leekɔ taa. Nte rɛɛ-ɔna, ʋ kɔ ɩ waratenkera mpa t'ɔ ten-ɔ wa na Acii Sesɛɛ ka wonte na. 21 Yeesu tase wa siiruu sɛ: "!Đehɛser cɔ-na-mɩ. Me tiru-mɩ se me Cii tir-m wo na." 22 Ɩ tɛse wʋtase nse wʋtʋʋ ka wonte na, ɩ fete ahiilim ka wa rɛɛ n'ɩ siir-wa sɛ: "!Ɩɩ mʋ Asɛ Fiisu. 23 Wompa ten ɩɩ kaa s'ɩɩ tɩsen-wa w'awarkase na, me teem-wa se tɩsenʋ, nɩ wompa ɩɩ kaa s'ɩɩ ra tɩsen-wa w'awarkase na, me teem kisuu sɛ me ra tɩsen-wa-se." 24 Yeesu waratenkera taa nɛɛr ñɩ a ka yaa-ɩ sɛ Toma n'a tase-ɩ sɛ Rimpu na, ɩ ka ta tam ɩ raana cal-ɔ, Yeesu wʋl-wa ɩ tɛ-ɔ wonte na. 25 Semp'ɔna, waratenkera nɛmpar mpa siir-ɩ sɛ: "Đe na Acii Sesɛɛ." Ama, Toma ñɩ wʋsen-wa sɛ: "Nne me ta na ñema wɔn ka ɩ niiŋ taa nɩ ?me ta re me niir ka, ñema awɔɩ nya taa nɩ ?me ta re me niiŋ ka ɩ leekɔ taa, me ra tisi s'ɩ hompa." 26 Kɔsera kʋɖem ɖɛ wonte na, Yeesu waratenkera mpa tase kpolʋʋ ka rɛɔ nka taa n'n nɔɔn Toma ñɩ wɛ wa cal. A ka rʋ kaɖen, na safɩya. Ama, Yeesu ñɩ kan n'ɩ senɖe wa hɛkʋ taa, n'ɩ siir-wa sɛ: "!Đehɛser cɔ-na-mɩ." 27 Fɛ n'ɩ siir Toma sɛ: "!Kan n niir ka cee, n'n na me niiŋ taa. !Kan n niiŋ n'n sɩse-ya me leekɔ taa. !Đa take n taa rerɛ, !tisi sɛ me hompa." 28 Toma wʋsen-ɩ sɛ: "M'Acii Sesɛɛ, na m'Asɛ." 29 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Yaa n na-m ka fɛ n'n tisi ya? Wompa tisa ka wa ta na na, wa nɩʋ lelen." 30 Tʋfelem, Yeesu laʋ rerɛ-ɔ ɩ waratenkera ñesa t'ɔ hampate lakase nse wʋlʋ s'Asɛ tir-na-ɩ na ka tɛmpe ka me ta maa-se tekara ñɩ taa. 31 Ama, wonte wɛ na, me maa-te s'ɩɩ pɩse n'ɩɩ sem sɛ Yeesu ci Kiriisitu ñɩ re honkʋ-ɩ na, n'ɩ ci Asɛ Yo rerɛ, n'ɩɩ tisi ɩ rɛɛ fɛ n'ɩɩ hiiu fiisu nkʋ tam akperʋ na, na ɩ yeɖe rɛɛ.

21

1 Ʋ tase ayʋken cekalen Yeesu tase ɩ tɛ-ɔ wʋlʋʋ ka, ɩ waratenkera ka Tiipeerɩate apʋ leem nɔ. !Ɩɩ na wonɔn'ɔ ɩ wʋl-wa ɩ tɛ na, 2 Siimɔŋ Pɩɛr, na Toma ñɩ a tase-ɩ sɛ Rimpu na, na Natanaɛl ñɩ a ka lel-ɩ na Kana kɔree t'ɔ Kaliilee kɔrʋ taa na, na Seepeetee wiisi, na waratenkera nɛmpar-ɔ naʋl, wa kpola wa wɛ renaa. 3 Siimɔŋ Pɩɛr tam-wa sɛ: "Me walʋ tuna yimuu." Wa siir-ɩ sɛ: "Đa rerɛ, ɖa-n'ña, ɖe walʋ." Wa rɛ wa kpa kpilu taa. Ama, aho nya taa, wa wal wa ta kpa wʋr. 4 Ʋ kampa n'ʋ cii s'ʋ hom wonte na, Yeesu wʋl-wa ɩ tɛ-ɔ leem nɔ. Ama, waratenkera mpa ta sem s'nñɩ-ɔna. 5 Semp'ɔna, Yeesu wɔse-wa sɛ: "Wiisi mɩ, ɩɩ tan wʋr s'ɩɩ tʋ kɛ?" Wa wʋsen-ɩ sɛ: "Aɩ." 6 Ɩ siir-wa sɛ: "!Ɩɩ wɛɖe mɩ wuru na kpilu mete niiŋ ɖɛɛ n'ɩɩ hiiu tuna." Semp'ɔna, wa wɛɖe wa wuru nkʋ, wa pe pɩsʋ sɛ wa hɔm-kʋ leem taa, wonte rɛɛ na, tuna tɛn ten. 7 Semp'ɔna, waratenker ñɩ Yeesu wɛ-ɩ lu ka ten na, ɩ siir Pɩɛr sɛ: "Acii Sesɛɛ kena." Siimɔŋ Pɩɛr nɩʋ-te semp'ɔ wonte s'Acii Sesɛɛ kena na, ɩ sii ɩ wɔwʋ, wonte rɛɛ na, n nɔɔn ɩ ka lese-kʋ n'ɩ maa leem taa. 8 Waratenkera nɛmpar mpa wʋse na kpilu ka wa hɔŋ wuru nkʋ tuna siir kʋ taa na, wonte rɛɛ na, n nɔɔn wa ta calen apʋ leem nɔ, ʋ lake mɛtana ka cakɔɩsii. 9 Wa tiu atɛ-ɔ wonte na, wa nɔɔn tuna ka ren'ɔ min ɖɛɛ, na kpɔnʋ ka leekɔ. 10 Yeesu siir-wa sɛ: "!Ɩɩ kan-m tuna nya ɩɩ kpa-ya kɔhen na, ya taa nɛnyar." 11 Semp'ɔna, Siimɔŋ Pɩɛr kpa kpilu taa, n'ɩ hɔm wuru nkʋ na kʋ t'ɔ tuna ka, ya siira, n'ɩ re atɛ. Ya ka wɛ cakɔɩsii na camar na natisi (153). Ya ka tɛn ten. Ama, wuru nkʋ ta cer. 12 Yeesu siir-wa sɛ: "!Ɩɩ kan n'ɩɩ tʋ." Ɩ waratenkera mpa taa nɛɛr ta hul ɩ nɔ s'ɩ wɔse-ɩ s'ɩ ci anɔ, wonte rɛɛ na, wa sem s'Acii Sesɛɛ kena. 13 Yeesu tiisi, n'ɩ sʋ kpɔnʋ nkʋ n'ɩ cel-wa, n'ɩ cel-wa rerɛ-ɔ tuna nya. 14 Ʋ laʋ taman nautisi kelɛ ɩ wʋlʋ ɩ tɛ-ɔ ɩ waratenkera ka ɩ wʋsa n'ɩ hom aseɖa t'ɔ wonte na. 15 Wa tɛse tʋʋ ka wonte na, Yeesu wɔse Siimɔŋ Pɩɛr sɛ: "San yo Siimɔŋ, n wɛ-m lu n'ʋ kelen mpa ñɩ hen na?" Siimɔŋ Pɩɛr wʋsen-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, aaʋ, n sem sɛ, me ci n ɖaa." Yeesu siir-ɩ sɛ: "!Celʋ me siiwiisi ka tʋte." 16 Ɩ mul n'ɩ tase ɩ wɔsʋʋ ka taman naʋl ɖɛɛ sɛ: "San yo Siimɔŋ, n wɛ-m lu na?" Pɩɛr wʋsen-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, aaʋ, n sem sɛ, me ci n ɖaa." Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "!Ñelʋ me mɛɛsiin ɖɛɛ." 17 Ɩ mul n'ɩ wɔse-ɩ taman nautisi rɛɛ sɛ: "San yo Siimɔŋ, n ci me raa ya?" Ʋ tɛɖe Pɩɛr taa, wonte rɛɛ na, Yeesu wɔse-ɩ taman nautisi rɛɛ sɛ: "N ci me raa ya?" Pɩɛr wʋsen-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, n sem te ten, n'n sem sɛ me ci n ɖaa." Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "!Celʋ me mɛɛsiin ka tʋte. 18 Me siiru-n tʋfelem kena, n ka ci afapee ka wonte na, n kpɛkʋ ña teternka ña kpɛɖʋ, n'n walʋ wunɖiinɖi n cii na. Ama, n kaa s'n laʋ akanɖe ka wonte na, n taa n niiŋ, nɛɛr kpɛʋn-na-n kpɛɖʋ, n'a wan-n wunɖiinɖi, n ka ta cii s'n wal na." 19 (Yeesu wʋte sempe s'ɩ wʋl Pɩɛr ka sem mpe ɩ kaa s'ɩ seʋ-pe n'ɩ wɔr Asɛ na.) Fɛ nɩ Yeesu siir-ɩ sɛ: "!Tʋnkʋ-m." 20 Pɩɛr cɛl ɩ tɛ n'ɩ na wa war'ɔ waratenker ñɩ Yeesu ka wɛ-ɩ lu ka ten na. Woñɩ ka wɛ Yeesu leekɔ t'ɔ n nɔɔn a tʋkʋ atɛsenʋ tʋte ka wonte na, n'ɩ wɔse-ɩ sɛ: "Acii Sesɛɛ, anɔ kaa s'ɩ maase-n yera niiŋ taa?" na. 21 Pɩɛr na-ɩ semp'ɔ wonte na, ɩ wɔse Yeesu sɛ: "Acii Sesɛɛ, nñɩ ñɩ hen nɩ? Ar kaa s'ʋ tal-lɛ?" 22 Yeesu wʋsen-ɩ sɛ: "Nne me cii s'ɩ cɔ kaka, n'ʋ rɛ n'ʋ tal ayʋkʋ nkʋ me wʋsʋ na, ʋ na-n lɔ? Ña hen na, !tʋnkʋ-m kena." 23 Semp'ɔna, tentɛnte nte yase na Yeesu waratenkera hɛkʋ taa sɛ, waratenker ñɩ ra seʋ. Nkʋ, Yeesu ka ta siir Pɩɛr sɛ: "Waratenker ñɩ ra seʋ." Ɩ tampa kena sɛ: "Nne me cii s'ɩ cɔ kaka n'ʋ rɛ n'ʋ tal ayʋkʋ nkʋ me wʋsʋ na, ʋ na-n lɔ?" 24 Waratenker ñɩ na-na-te, n'ɩ maa-te, nɩ re sem sɛ, wonte ɩ siir-te na, te wɛ tʋfelem. 25 Yeesu laʋ rerɛ-ɔ nɛnter-ɔ tɛmpe. Nne a ka maa-te te ten-ɔ tekarɩna taa, me mɔsʋ s'a ka ta pɩsʋ s'a hiiu awɔr ka tɛte nte ten ɖɛɛ s'a re tekarɩna mpa.