JOHN

Zɔ̂ŋ 1

Ŋ̀óoi è nâa kɛ̀ a núu-kpune

1 Gɔ́ɔ pîlanii Ŋ̀óoi è kɛ̀ naa. Ŋ̀óoi ǹyaŋ è kɛ̀ Ɣâla kɔlɛ. Ǹyaŋ Ŋ̀óoi è kɛ̀ a Ɣâla. 2 È kɛ̀ Ɣâla kɔlɛ a gɔ́ɔ pîlanii. 3 Sɛŋ kélee è kpɛ̀tɛ zarâi, ǹyaŋ sɛŋ da kélee fé kɛ́ ní a gbɛ́tɛɛ ŋ̀ɛi pôlu nyii kɛ̀ a gbɛtɛɛ̂i. 4 Fúlu-laa è kɛ̀ gbonôi, ǹyaŋ vúlu-laai è kɛ̀ a núu-kpune ŋɔkwaa-ponoɔ. 5 Gwaa-ponoɔi a fôlo gbínii su, ǹyaŋ gbínii fé tá ǹiîŋ ní. 6 Núu tɔ̂nɔ è kɛ̀ naa. Ɣâla è dɛ̀ɛ. Ǹáa ƃe kɛ̀ a Zɔ̂ŋ. 7 È pà sêre-faa kɛ́ mɛni ma. È gwaa-ponoɔi maa-sêre-faa kɛ̀ a gɛɛ núu kélee é láa la zarâi. 8 Vé kɛ́ ní a gwaa-ponoɔi. Kɛ́lɛ è pà a gɛɛ é gwaa-ponoɔi maa-sêre-faa kɛ́. 9 Dɔ̃yâ kwaa-ponoɔi nyii a fôlo núu-kpune kélee mai, è kɛ̀ pâi ǹɔii su. 10 È kɛ̀ ǹɔii su, ǹɔii ǹyaŋ è kpɛ̀tɛ zarâi, kɛ́lɛ, ǹɔii fé gɔ́lɔni. 11 È pà bɔ́-taai, kɛ́lɛ, ŋɔnûai dífe díyee see ní mù. 12 Ǹúui kélee ǹyée sèe mùi, é ǹáa síɣe a tɔ̃yâi, è wála-wâla tɛ̀ɛ dípɔ a gɛɛ dí kɛ́ a Ɣâla lônii, 13 nyii núu ŋ̀ãa-sâlaŋ fé maa sɔlɔ ƃó ní, kpaa máŋ dímaa sɔlɔ ƃó-pere è kɛ̀ a núu-kpune ǹîa-pere, kpaa máŋ núu ǹîa-pere, kɛ́lɛ, Ɣâla ŋɔi. 14 Ǹyaŋ Ŋ̀óoi è kɛ̀ a núu-kpune gɛ́ ƃò kúsama. Kú ŋɔfólo-laai kâa gɛɛ yɛ̂ɛ Nâŋ Ɣâla Ǹóŋ tɔnɔi ŋɔi, ǹáa fɛ́ɛ a tɔ̃yâ da ƃɛlɛ-sêe. 15 Zɔ̂ŋ è maa-sêre-faa kɛ̀ é láɣi la, ǹyɛɛi, “Ǹyaa ƃe ŋá kɛ̀ faâi ma, ńyɛɛi, ‘Ǹúui gáa pâi ḿbôlu mai, gáa ḿɛi. Kpɛ́ni fêi, ǹyaa fúlɔi è kɛ̀ ɣele ma.’ ” 16 Ǹyaŋ ŋɔlaa-fɛ̂ɛi su kúkelee kwa ƃɛlɛ-sêe támaa sɔlɔ ƃó gîe mɛi. 17 Kpɛ́ni fêi, dí dɔ̂ŋ tɛ̀ɛ Mose sârai, ƃɛlɛ-sêe da tɔ̃yâ è pà Zîsɛ Kôrai sârai. 18 Núu da kélee fé tá wɔ́lɔ Ɣâla káa ní. Ǹóŋ tɔnɔi nyii gáa Ǹâŋ kɔ̃ɔŋ sui, ǹyaa ƃe a ǹɛ́.

Batâi-kɛ́-nuui Zɔ̂ŋ ŋɔsêre-faai

19 Zɔ̂ŋ ǹyaŋ ŋɔsêre-faai ká ŋí, tãi Zûu-ŋai dí zâla láa soŋ-ƃela kpaya-kpayai da Liivai-ŋai kùla Zerusâlɛŋ dí dítɛɛ m̀are kɛ̂i, dîyɛɛ mà, “Gbɛ̂ɛ ƃa yâ?” 20 E fàa ma ve zia too ni, e fàa ma, ǹyɛɛi, “Ḿve a Kôrai.” 21 Nya ƃe dí-m̀are kɛ̀, “Le ƃe ŋaŋ? Íkaa a Ilaza?” Nyɛɛ dîa, “Ḿve la.” “Íkaa a Ɣâla ŋɔlóno-kɛ-nuui?” E zu tòo, ǹyɛɛ, “Kpao.” 22 Nya ƃe dí mò ma, dîyɛɛi, “Gɛ́ ní, gbɛ̂ɛ ƃa yâ? Kili-ŋa-pono da fé kûɛ ǹûai dí kútɛɛ̂i dímɛni ma. Ƃiɛ le é pîlaŋ íkpîŋ ma?” 23 E mò, ǹyɛɛi, “Ńyãa ƃa ǹúui ŋ̀óo káa tɛ̂i vɛ̃ɛ-kpâlaŋ sui, ‘Ka Kúnuu-namui ŋɔperei su sã́a,’ yɛ̂ɛ berei Ɣâla ŋɔlóno-kɛ-nuui Azaya e mò lai.” 24 Faresii-ŋai ƃe dítɛ̀ɛ. 25 Dí m̀are kɛ̀, dîyɛɛ ma, “Gɛ̀ ní ya batâi kɛ̂i le-mɛni ma, ífe a Kôraii, ífe a Ilaza, ífe a Ɣâla ŋɔlóno-kɛ-nuui?” 26 Zɔ̂ŋ e díwoo su tòo, ǹyɛɛi, “Ŋa batâi kɛ̀ a yá, kɛ́lɛ, kásama núu tɔnɔ káa tɔɔ ni naa nyii káfe gɔlɔŋ, 27 nyii ǹyaŋ kpîŋ pà ḿbôlui, nyii maa fé nɛ̃ɛ ni a gɛɛ ŋa ŋɔkɔ́ɔ ŋá-kɔlɔi-ŋ̀ɛli fúloŋ.” 28 Nyiŋi e kɛ̀ Bɛtɛni, Zɔdiŋ Ya-Leei pôlu, ƃɛi Zɔ̂ŋ e kɛ̀ batâi kɛ̂i naai.

Ka Ɣâla ŋɔƃála-loŋ káa

29 Bôlu ma-ɣelei Zɔ̂ŋ e Zîsɛ kàa, gɛ pa bɔ-pere. E mò, ǹyɛɛi, “Ka Ɣâla Ŋɔƃála-loŋ káa, nyii a ǹɔii ŋɔsɔnyɔ̂ŋ sìɣei! 30 Ǹyaa ƃe ŋá kɛ̀ faâi ma, ńyɛɛi, ‘Núu da káa pâi ḿbôlu ma gáa ḿɛi, kpɛ́ni fêi, ǹyaa fulɔi e kɛ̀ ɣele ma.’ 31 Ńyãa kpîŋ fé kɛ́ ni a gɔ́lɔŋɔɔ, kɛ́lɛ, nyiŋi mɛni ƃe ŋá pà ŋ́gɛ batâi kɛ̀ a yá, a gɛɛ é lɛ́ Eezuɛ-ŋai dîa.” 32 Zɔ̂ŋ e maa-sêre-faa kɛ̀, ǹyɛɛi, “Ŋá M̀ɔlêŋ kàa kulâi ŋelei su, gɛ yeŋ yɛ̂ɛ tòloŋ e see mà. 33 Ńyãa kpîŋ fé kɛ́ ni a gɔ́lɔŋɔɔ, kɛ́lɛ, ǹúui ńdɛ̀ɛi a gɛɛ ŋa batâi kɛ̀ a yâi e mò mà, ǹyɛɛi, ‘Ǹúui ya gàa M̀ɔlêŋ e yeŋ e see ma, ǹyaa ƃe gáa a ǹúui a batâi kɛ̀ a M̀ɔlêŋ Maa Waai.’ 34 Ǹyaŋ ŋa gáa, ŋa maa-sêre-faa kɛ̀ a gɛɛ nyiŋi ƃe gáa a Ɣâla Ǹóŋ.”

Zîsɛ ŋɔpôlu-ƃelai maa-ŋuŋ-ŋai

35 Bôlu ma-ɣelei ŋɔ́nɔ Zɔ̂ŋ da ŋɔpôlu-ƃelai veerɛ dí kɛ̀ tɔɔ ni. 36 È ŋ̀ɛi pîlaŋ Zîsɛ ma gɛ sia, ǹyɛɛ, “Ka Ɣâla Ŋɔƃála-loŋ káa!” 37 Ŋɔpôlu-ƃela feerɛi dí ŋ̀óo mɛ̀ni, díaŋ dí pîlaŋ Zîsɛ pôlu. 38 Zîsɛ e tìnaŋ e díkaa pîlanii bôlu, e mò diai, ǹyɛɛi, “Le ƃe ka gɔ́rii?” Díyɛɛ ma, “Lɛ̂ƃai, (zu-kulâi ƃa Kaamɔ̂ɔ), mi ƃe íkaa naai?” 39 Nyɛɛ dîa, “Ka pá ka nàa kaa.” Dí pà dí ƃɛi kaa e kɛ̀ naai. Da dîa-ni dí lɛɛ naa a ŋelei ti. Kpɛ́ni fêi, e kɛ̀ a ɣele-wulii-folo. 40 Núu feerɛi diai Zɔ̂ŋ wóo mɛ̀ni dí pîlaŋ Zîsɛ pôlui, dɔnɔ e kɛ̀ a Aŋdulu, Samaŋ Pitɛ ǹêɣe. 41 E ǹîa Samaŋ kàa fulɔi, é m̀ó ma, “Kwa nàa M̀asâya káa” (nyii zu-kulai ƃa Kôrai). 42 E pà la Zîsɛ pɔ. Zîsɛ e gàa e m̀o ma, “Ya ƃa Samaŋ, Zɔ̂ŋ ǹóŋ? Da pâi kɛ̂i yâ Sîfa” (zu-kulai ƃa Kɔni).

Tãi Zîsɛ e Fele da Natɛnia tòli lai

43 Bôlu ma-ɣelei Zîsɛ e gbɛ̀tɛ gíli ŋá a gɛɛ e li Galalii. Nya ƃe e Fele kàa e m̀o ma, “Pîlaŋ ḿbôlu.” 44 Fele ǹyaŋ e kùla Bɛsaida, daa kɛ́tɛi nyii Aŋdulu da Pitɛ dí kùla zui. 45 Fele e Natɛnia kàa e m̀o ma, ǹyɛɛi, “Kwâa gáa ǹúui Mose e m̀aa-mɛni pɔ̃̀yɛ dɔ̂ŋ su, nyii máŋ Ɣâla ŋɔlóno-kɛ-ƃelai dí m̀aa-mɛni pɔ̃̀yɛ, Zîsɛ Nâzarɛ-nuui, Zosɛ ǹóŋ.” 46 Natɛnia ǹyɛɛ má, “Sɛŋ lɛ́lɛɛ da a pɔ̂ri kulâi Nâzarɛ?” Fele ǹyɛɛ ma, “Pá í gáa.” 47 Zîsɛ e Natɛnia kàa gɛ pa bɔ. E m̀aa-mɛni ƃo, ǹyɛɛi, “Ka gáa, Eezuɛ-nuu kpîŋ ká ŋi, nyii pɛlɛ fe gbonôi!” 48 Natɛnia ǹyɛɛ ma, “Í ŋ́gɔ̀lɔŋ leŋ?” Zîsɛ e zu tòo, ǹyɛɛi, “Fele é lɛ́ɛ pâi ítolîi, tãi í kɛ̀ la ŋúrii mui, da kɛ̂ ma fîi, ŋá íkàa.” 49 Natɛnia e zu tòo, e m̀o ma, “Kaamɔ̂ɔ, íkaa a Ɣâla Ǹóŋ! Íkaa Eezuɛ Ŋɔkâloŋ!” 50 Zîsɛ e ŋ̀óo su tòo, ǹyɛɛ ma, “Ya nâa làa a ńyãa, kpɛ́ni fêi, ŋá mò yâ a gɛɛ ŋá íkàa ŋúrii mui? Ya pâi mɛni kpaya-kpaya-ŋa kâai e tɛɛ nyiŋi-ŋai ŋi ma.” 51 E mò ŋɔ́nɔ ma, ǹyɛɛi, “Tɔ̃yâ kpíŋ, ŋá m̀ó kâa, ka pâi ŋelei su kâai ńâ ƃoɔ, Ɣâla ŋɔkéla-ŋai díkɛ tɛ díkɛ yeŋ núu-kpune Ǹóŋ ma.”

2

Kena nɛni-kula-kuui

1 Ŋ̀ele-kûui zaaƃa-ɣelei nɛnî-kula-kuu e kɛ̀ Kena Galalii-lɔii su. Zîsɛ ǹee ǹyaŋ e kɛ̀ naa. 2 Dí Zîsɛ kpîŋ da ŋɔpôlu-ƃelai tòli nɛni-kula-kuui su. 3 Tãi ŋwã̂aii e kpɛ̀ɛi, Zîsɛ ǹee e mò, ǹyɛɛi, “Ŋwãai fe díyêei.” 4 Zîsɛ e mò ma, “Nɛnîi, nàa lɛɛ nɔ ńyêei. Ŋátãi fe niî seri ni.” 5 Ǹee e mò ǹyée-mu-ƃelai dîa, ǹyɛɛi, “Ka mɛni nyíi kélee kɛ́ a mò kâai.” 6 Kɔni leɣi lɔ́ɔlu mɛi da e kɛ̀ see ni naa Zûu-ŋai dímɛni maa waai kɛ́-mɛni ma, dɔnɔ kɛ́ ya-tiŋ náaŋ soŋ, kpaa ya-tiŋ lɔ́ɔlu mɛi da. 7 Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Ka neɣi-ŋai lá fɛ́ɛ a yá.” Nya ƃe dí díla fɛ̀ɛ kpɔ́ kiinɛɛ. 8 E mò dîa, “Ka nàa da kula ka li la gúu-mɛi-nuui pɔ.” Nya ƃe dí da kùla. 9 Tãi gúu-mɛi-nuui e ǹyái kɔɔŋ la nyii a nàa péne a ŋwã̂aii, ve kɛ́ ni a ƃɛi kɔlɔŋɔɔ e kùla naai (berei máŋ ǹyée-mu-ƃelai diai ǹyái kulâi, dí kɛ̀ a gɔ́lɔŋɔɔ lai), gúu-mɛi-nuui e nɛnî-kula-surɔŋ tòli. 10 Nyɛɛ ma, “Núu kélee a ŋwã̂ai lɛ́lɛɛi tɛ̀ɛ tuɛ. Ǹûai da gbèle a dámaa, à kɛ̀ ti, dí lɛɛ pâi a ŋwã̂aii nyii ve lɛlɛ ni. Kɛ́lɛ, ya ŋwã̂ai lɛ́lɛɛi seêi kɛ́ a lɛɛ zu tãi ŋi a seri.” 11 Zîsɛ ŋɔŋɛi-kɛ-maa-ŋa kɛɛi maa-ŋuŋ ká ŋi e gɛ̀ Kena, Galalii-lɔii su é ŋɔfólo-laai lɛ́, ǹyaŋ ŋɔpôlu-ƃelai dí laa la. 12 Nyiŋi pôlu ma e yeŋ Kapɔ̂nia da ǹee, ǹeɣe-ni da ŋɔpôlu-ƃelai. Nàa ƃe dí gɛ̀ naa a ɣele-kuu da.

Ŋ̀âla-pɛrɛ Kɛ́tɛi mu kpɛtɛɛi

13 Zûu-ŋai Dídɛɛ-mɛi-kuui e nàa lɛ̀ɣɛ, Zîsɛ ǹyaŋ e tɛ̀ Zerusâlɛŋ. 14 E nûa kàa Ŋ̀âla-pɛrɛ Kɛ́tɛi mu díkɛ niŋa-sirɛ-ŋa kɔlɛ da ƃála-ŋa e pɛlɛ toloŋ-ŋa dîa. Ǹyaŋ zɛŋ-kao maa-faleŋ-ƃelai díkɛ sɛŋ-kao maa faleŋ. 15 E ɣɛli kpɛ̀tɛ a fáa e díkelee díkpɛ da díƃala-ŋai é pɛ́lɛ niŋa-sirɛ-ŋai dîa dí kula Ŋ̀âla-pɛrɛ Kɛ́tɛi mu. E zɛŋ-kao maa-faleŋ-ƃelai dísɛŋ-kaoi pú e dí teƃele-ŋai pene é bɛ̀lɛ. 16 E mò dòloŋ-kɔlɛ-ƃelai dîa, ǹyɛɛi, “Ka zãâi ŋi kúla ƃɛ. Káfe pâi Ńâŋ ŋɔpɛ́rɛi kɛ̂i a pɔni-tɔɔ-pɛrɛ.” 17 E lɛ̀ɛ ŋɔpôlu-ƃelai kíli ŋá a gɛɛ e kɛ̀ a bɔ̃yɛɛ, “Ípɛrɛi maa wɛlii, a pâi ḿbaâi.” 18 Nya ƃe Zûu-ŋai dí mò ma, “Ŋɛi-kɛ-maai ƃa le ya ǹɛ̂i kûa nyiŋi kɛ́ mɛni mai?” 19 Zîsɛ e díwoo su tòo, ǹyɛɛi, “Ka Ŋ̀âla-pɛrɛ Kɛ́tɛi ŋi kara, ǹyaŋ ŋa pâi dɔɔ̂i ɣele-kuu saaƃa yée mu.” 20 Nya ƃe Zûu-ŋai dí mò ma, “Ŋ̀âla-pɛrɛ Kɛ́tɛi ŋi tɔɔ e kóraŋ buu náaŋ kao lɔ́ɔlu mɛi da sìɣe. Ya pɔ̂ri dɔɔ̂i ɣele-kuu saaƃa yée mu?” 21 Kɛ́lɛ, e kɛ̀ faâi gbîŋ-kponoi ma yɛ̂ɛ Ɣâla-pɛrɛ kɛ́tɛ. 22 E kɛ̀ ti, tãi e mu sìɣe saa-yeei, e lɛ̀ɛ ŋɔpôlu-ƃelai kíli ŋá a gɛɛ Zîsɛ e nyiŋi ƃò. Dí làa a Ŋ̀âla-kɔlɔi da ŋ́ooi ŋi Zîsɛ e mòi.

Zîsɛ è núu kélee kɔ́lɔŋ

23 Tãi e kɛ̀ la Zerusâlɛŋ Dɛɛ-mɛi Kûui mai, núu támaa dí ǹáa sìɣe a tɔ̃yâ, tãi dí ŋ̀ɛi-kɛ́-maa-ŋai kàa e gɛ̀i. 24 Kɛ́lɛ, Zîsɛ fe laa ni a dîa, 25 kpɛ́ni fêi, e kɛ̀ a núu kélee kɔlɔŋɔɔ, ve kɛ́ ni a núu da wɛ́liɛɛ a gɛɛ é núu-kpune maa sêre-faa kɛ́ ǹyêei, kpɛ́ni fêi, ǹyaa kpîŋ e kɛ̀ a gɔ́lɔŋɔɔ zɛŋ gáa núu kponôi.

3

Zîsɛ da Nekedima

1 Nalôŋ tɔnɔ da e kɛ̀ naa nyii kɛ̀ a Faresii-nuu. Ǹáa ƃe kɛ̀ a Nekedima, Zûu-ŋai dílɔii-namu dɔnɔ. 2 Nalôŋ ŋi e pà Zîsɛ pɔ a kpini e m̀ó ma, ǹyɛɛi, “Kaamɔ̂ɔ, ku gɔlɔŋ a gɛɛ ya ƃa sɛŋ-lɛ-nuu nyii kùla Ɣâla-yêei, kpɛ́ni fêi, núu da kélee fa pɔ̂ri ŋɛi-kɛ-maa-ŋai ŋi kɛ̂i nyii ya gɛ̂i, fɛ̂ɛ Ɣâla e kɛ́ bôlu.” 3 Zîsɛ e zu tòo, “Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó yâ, fɛ̂ɛ da núu maa sɔlɔ ƃo a nina, à wàla kɛ́ ti, va pɔ̂ri Ɣâla ŋɔkâloŋ-laai kâai.” 4 Nekedima e mò ma, ǹyɛɛi, “Da ŋɔ́nɔ pɔ̂ri núu maa sɔlɔ ƃôi leŋ à nâa gbâa pɔlɔ? A ŋɔ́nɔ pɔ̂ri liî ǹee koi a veerɛ ɣelei dí maa sɔlɔ ƃo ŋɔ́nɔ?” 5 Zîsɛ e zu tòo, “Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó yâ, fɛ̂ɛ da núu maa sɔlɔ ƃo a ǹyái da Mɔleŋ, à wàla kɛ́ ti, va pɔ̂ri liî Ɣâla ŋɔkâloŋ-laai su. 6 Nyii maa sɔlɔ ƃoɔi a núu-kpunei gáa a núu-kpune. Nyii maa sɔlɔ ƃoɔi a M̀ɔlêŋ gáa a mɔ̂leŋ. 7 Ífe íkili ŋá sia a gɛɛ ŋá mò yâ, ‘Fɛ̂ɛ da ímaa sɔlɔ ƃo a nina.’ 8 Vãai a tɛ̂ɛ ƃɛi a ŋ̀wɛ̂lii. Íkɛ díŋ mɛni. Kɛ́lɛ, ífe ƃɛi kɔlɔŋ a siɣêi naai, kpaa máŋ ƃɛi a liî naai. Bere ƃe gáa la a ǹúui nyii kélee da maa sɔlɔ ƃô a M̀ɔlêŋ.” 9 Nekedima e mò ma, ǹyɛɛi, “Nyiŋi a kɛ̂ leŋ?” 10 Zîsɛ e zu tòo, ǹyɛɛi, “Íkaa a Eezuɛ-ŋai dísɛŋ-lɛ-nuu, ǹyaŋ ífe tarei nyiŋi su? 11 Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó yâ, mɛnii kwa lônoi mai ku gɔlɔŋ, kúkɛ nyii maa-sêre-faa kɛ̀ kwa gáai, kɛ́lɛ, káfe faâi kúsêre-wooi ma. 12 Ŋa ǹɔii maa-mɛni ƃó yâ, yáŋ ífe lâai la. À kɛ̀ ti, ŋà Ɣâla-taa-mɛni ƃò yâ, ya pɔ̂ri leŋ lâai la? 13 Núu da fe tá tɛ ni Ɣâla-taa, fɛ̂ɛ nyii kula Ɣâla-taai, núu-kpune Ǹóŋ, nyii gáa Ɣâla-taai. 14 Yɛ̂ɛ berei Mose e mara-kálii tɛ̀ la ɣelêi vɛ̃ɛ-kpâlaŋ sui, bere nɔ ƃe fɛ̂ɛ dí núu-kpune Ǹóŋ tɛ la ɣelêi, 15 a gɛɛ ǹúui nyii kélee a lâa lai, ŋ̀ɔ́lɔ-wɔ́lɔ fulu-laai é kɛ́ ǹyêei.”

Ɣâla è ǹɔii wɛli ní a ŋ̀ánaa

16 Kpɛ́ni fêi, Ɣâla e ǹɔii wɛ̀li a ŋánaa, nya ƃe e Ǹóŋ tɔnɔi tɛ̀ɛ, a gɛɛ ǹúui kélee a laa lai, ŋuŋ la fe pâi pilîi, kɛ́lɛ, ŋwɔlɔ-wɔlɔ fulu-laai káa ǹyêei. 17 Kpɛ́ni fêi, Ɣâla e Ǹóŋ tɛ̀ɛ ǹɔii su, ve dɛɛ ni a gɛɛ e tɔ̂ŋ pu ǹɔii ma, kɛ́lɛ, a gɛɛ ǹɔii e ƃalo zarâi. 18 Ǹúui nyii a lâa lai, tɔ̂ŋ fe mà, kɛ́lɛ, ǹúui nyii va lâa lai, tɔ̂ŋ puɔɔ̂i mà nâa, kpɛ́ni fêi, ve niî Ɣâla Ǹóŋ tɔnɔi láa siɣe ni a tɔ̃yâ. 19 Mɛni-ŋa-teɛɛi ká ŋi, a gɛɛ gwaa-ponoɔi a pá ǹɔii su, núu-kpune ǹyaŋ dí kpini wɛ̀li é tɛ́ɛ kwaa-ponoɔ ma, kpɛ́ni fêi, dítûai e kɛ̀ a nyɔ́mɔɔ. 20 Kpɛ́ni fêi, núu kélee a mɛni nyɔ́mɔɔ kɛ̀i, a kwaa-ponoɔ kpɔ̀ara, va pa kwaa-ponoɔ ma, ŋɔtûa nyɔ́mɔɔi fe lâa lɛ́ la. 21 Kɛ́lɛ, ǹúui nyii a tɔ̃yâ kɛ̀i, a pà kwaa-ponoɔ ma, a gɛɛ dí gáa a maa ponoɔ a gɛɛ ŋɔtûai a kɛ́ Ɣâla sârai.

Fɛ̂ɛ m̀a é tɛ́, ńyaŋ ma é yéŋ

22 Nyiŋi pôlu ma, Zîsɛ da ŋɔpôlu-ƃelai dí lì Zuda-lɔii su. Ǹaa ƃe e kɛ̀ naa da dîa-ni gɛ batâi kɛ̀. 23 Zɔ̂ŋ ǹyaŋ e kɛ̀ batâi kɛ̂i Eenɔŋ, Saliŋ kɔlɛ ma. Kpɛ́ni fêi, yá támaa e kɛ̀ naa, ǹyaŋ ǹûai dí pà e díbatâi kɛ́. 24 Kpɛ́ni fêi, Zɔ̂ŋ ǹyaŋ fe kɛ́ ni niî kpini-pɛrɛ mu. 25 Mare-kɛɛ e kùla Zɔ̂ŋ ŋɔpôlu-ƃelai da Zûu-nuu tɔnɔ loai e pîlaŋ maa waa ma. 26 Nya ƃe dí pà Zɔ̂ŋ pɔ dí m̀o ma, dîyɛɛi, “Kaamɔ̂ɔ, ǹúui ka ǹyaa kakɛ Zɔdiŋ pôlui, nyii í m̀aa-sere-faa kɛ̀i, ǹyaa ká ŋi batâi kɛ̀i, ǹúui kélee kɛ́ li bɔi.” 27 Zɔ̂ŋ e zu tòo, ǹyɛɛi, “Núu da kélee fa pɔ̂ri sɛŋ da sɔlɔ ƃôi, fɛ̂ɛ nyii da dɛ̀ɛ bɔ e kula Ɣâla-taai. 28 Káa kpîŋ ka ḿaa-sêre-faa kɛ́ a gɛɛ ŋá mò ńyãa fa Kôrai. Kɛ́lɛ, dí ńdɛ̀ɛ duɛ. 29 Ǹúui nyii nɛnîi káa ǹyêei, ǹyaa ƃe gáa a nɛnî-kula-nuui. Ǹɛnî-kula-nuui ǹaoi nyii a tɔɔ níi, gɛ ŋ̀óo mɛni, nɛnî-kula-nuui wóo a ǹíi nɛ̀ɛ a dámaa. À kɛ̀ ti, gɛ̀ ní, ŋálii-nɛɛi ŋi lá a nâa fɛɛ. 30 Fɛ̂ɛ mà é tɛ́, kɛ́lɛ, mâ é yéŋ.”

Ǹúui a kûla Ɣâla-taai

31 Ǹúui nyii a kûla kúmɛi-perei, gáa gélee mɛi. Ǹúui nyii a kûla ǹɔii sui, gáa a ǹɔii pɔ́ɔ, gɛ ǹɔii su-mɛni ƃo. Ǹúui nyii a kûla Ɣâla-taai, gáa gélee mɛi. 32 Nyii a gáai, a mɛ́nii, ǹyaa ƃe a maa-sêre-faa kɛ̀, kɛ́lɛ, núu da fe ǹyée see ni ŋɔsêre-wooi mu. 33 Ǹúui nyii a ǹyée sèe ŋɔsêre-wooi mui, a zìɣe a gbanaŋɔɔ a gɛɛ Ɣâla káa a tɔ̃yâ-Ɣala. 34 Kpɛ́ni fêi, ǹúui nyii Ɣâla e dɛ̀ɛi, a Ɣâla ŋɔwóoi ƃò, kpɛ́ni fêi, va Ŋɔmɔ̂leŋ da nɔ tɛ̀ɛ; 35 Nàŋ-nuui è Ǹóŋ-nuui wɛ̂li ni, ǹyaŋ a sɛŋ kélee tɛ́ɛ bɔ. 36 Ǹúui nyii a lâa a Ǹóŋ a pâi ŋwɔlɔ-wɔlɔ fulu-laai sɔlɔ ƃôi. Ǹúui nyii va Ɣâla Ǹóŋ wóo mɛni ve pâi fulu-laa kâai, kɛ́lɛ. Ŋ̀âla-lii-ŋwanai káa mà.

4

Zîsɛ da Sameria-nɛnii

1 Tãi nâa Kúnuu-namui e gɔ̀lɔŋ la a gɛɛ Faresii-ŋai da mɛ́ni a gɛɛ Zîsɛ e kɛ̀ pôlu-ƃela támaa kɛ̂i, gɛ díbatâi kɛ̀ é tɛ́ɛ Zɔ̂ŋ mai 2 (berei máŋ Zîsɛ ǹyaa kpîŋ fe kɛ́ ni batâi kɛ̂i, fɛ̂ɛ nɔ ŋɔpôlu-ƃelai), 3 e kùla Zuda e li Galalii ŋɔ́nɔ. 4 Fɛ̂ɛ ǹyaŋ e tɛɛ kɛ̀ Sameria. 5 Nya ƃe e pà Sameria taa kɛ́tɛi dɔnɔ su, da kɛ̂ ma Sakai, ǹɔii kpuai kɔlɛ nyii Zeeka e dɛ̀ɛ ǹóŋ Zosɛ pɔi. 6 Zeeka ŋɔya-loai e kɛ̀ naa. Nya ƃe Zîsɛ fii e kpɛ̀ɛ ŋɔsiai su, e see nya-loai kɔlɛ. E kɛ̀ yɛ̂ɛ folo tɛ́ɛ ŋuŋ ma. 7 Nɛnî tɔnɔ e kùla Sameria e pa yá kulâi. Zîsɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Yá tɛ́ɛ ḿbɔ ŋá gbéle.” 8 Kpɛ́ni fêi, ŋɔpôlu-ƃelai dí lì daai su mii-sɛŋ yâi. 9 Sameria-nɛnii e m̀are kɛ̀, ǹyɛɛ ma, “Le ƃe kɛ̀, ƃiai a Zûu-nuu, íkaa ḿvɛlîi yá mai, ńyãai a Sameria-nɛnii?” Kpɛ́ni fêi, Zûu-ŋai da Sameria-ƃelai dífa fâa. 10 Zîsɛ e ŋ̀óo su tòo, ǹyɛɛi, “Iî kɛ̀ a Ɣâla ŋɔsama-sɛŋ kɔlɔŋɔɔ, da ǹúui gáa môi yâi, ‘Yá tɛ́ɛ ḿbɔ ŋá gbélei,’ iî pɔ̂ri m̀are kɛ̂i, ǹyaŋ eêi pɔ̂ri fulu-laa-ya tɛɛ̂i ípɔ.” 11 Nɛnîi e mò ma, ǹyɛɛi, “Nalôŋ, sɛŋ da fe íyeêi a gɛɛ í ǹyái kula la, ǹyá-loai su, ǹyaŋ ziŋɔɔ̂i. Mí ƃe vulu-laa-yai ti káa naa íyeêi? 12 Íkɛtɛ-laai tɛɛ̂i kúnâŋ Zeeka ma, nyii nya-loai tɛ̀ɛ kúpɔi? Ǹyaa kpîŋ e da kpèle, da ǹônii, bɛlɛɛ ŋɔtaa-tulɛ-ŋai diai.” 13 Zîsɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Ǹúui nyii kélee a ǹyái ŋi da kpèlei, kpele-wɛli a pâi ŋɔ́nɔ gɛ̂i, 14 kɛ́lɛ, ǹúui nyii a ǹyái kpèle ŋa pâi dɛɛ̂i bɔi, kpele-wɛli fa ŋɔ́nɔ wɔ́lɔ gɛ̀. Ǹyái ŋa pâi dɛɛ̂i bɔi a pâi kɛ̂i gbonôi a yá-lee ŋwɔlɔ-wɔlɔ fulu-laai mɛni ma.” 15 Nɛnîi e mò ma, “Nalôŋ, ǹyái ŋi fe mî a gɛɛ kpele-wɛli fe ŋ́gɛ, kpaa máŋ ŋá pá ƃɛ yá kulâi.” 16 Zîsɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Lí í ípɔ̂ŋ tóli. Ka pá ƃɛ.” 17 Nɛnîi e ŋ̀óo su tòo, ǹyɛɛ ma, “Mbɔ̂ŋ fé ma.” Zîsɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Yá dɔ̃yâi ƃôi, yɛɛ, ‘Mbɔ̂ŋ fé ma,’ 18 kpɛ́ni fêi, ya wɔ́lɔ surɔ̂ŋ lɔ́ɔlu kúla, ǹyaŋ ǹúui nyii gáa íyeêi nâai, vé a ípɔ̂ŋ. Í nyíŋi ƃò a tɔ̃yâ.” 19 Nɛnîi e mò ma, ǹyɛɛi, “Nalôŋ, ŋá gɔ́lɔŋ a gɛɛ íkaa a Ɣâla ŋɔlóno-kɛ-nuu. 20 Kúnuu-pɔlɔ-ŋai dí Ɣâla fɛ̀li ǹyéei ŋi ma, kɛ́lɛ, ya mò a gɛɛ Zerusâlɛŋ ƃe gáa a ƃɛi fɛ̂ɛ núu a Ɣâla fɛli naai.” 21 Zîsɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Nɛnîi, láa a ńyãa, tãi káa pâi nyii su núu da fe pâi Nàŋ-nuui fɛlîi ǹyéei ŋi ma, kpaa máŋ Zerusâlɛŋ. 22 Ka zɛŋ fɛ̀li nyii káfe gɔ́lɔŋ, kɛ́lɛ, kwa zɛŋ fɛ̀li nyii ku gɔ́lɔŋ, kpɛ́ni fêi, ƃalo-laa a kùla Zûu-ŋai yêei. 23 Kɛ́lɛ, tãi a pâi, gáa nâa ƃɛ, tãi Dɔ̃yâ-ɣala-fɛli-ƃelai da pâi Nàŋ-nuui fɛlîi mɔ̂leŋ su da tɔ̃yâ. Kpɛ́ni fêi, diai ti ƃe Nàŋ-nuui a díkɔ̀ri a gɛɛ dí vɛli. 24 Ɣâla káa a mɔ̂leŋ. Diai da vɛ̀lii, fɛ̂ɛ dí vɛli mɔ̂leŋ su da tɔ̃yâi.” 25 Nɛnîi e mò ma, ǹyɛɛi, “Ŋá gɔ́lɔŋ a gɛɛ M̀asâya a pâi (nyii da kɛ̂ ma Kôrai). À pà, a pâi mɛni kélee lɛ̂i kûa.” 26 Zîsɛ e mò ma, “Ńyãai ŋ́gaa lônoi ípɔi, ńyãa ƃa ǹyaa.” 27 E kɛ̀ nɔ ti, ŋɔpôlu-ƃelai dí kɛ́ pà. E kùla a dîa a gɛɛ Zîsɛ e kɛ̀ lônoi nɛnîi pɔ. Kɛ́lɛ, díta dífe m̀are kɛ́ ni, “Le ƃe ya ŋ̀wɛ̂lii?” Kpaa, “Lé ƃé ya lônoi nɛnîi pɔi?” 28 Nya ƃe nɛnîi e ŋɔya-leɣii lɛ̀ɛ naa é lí daai su, e mo ǹûai dîa, ǹyɛɛi, 29 “Ka pá ka nalôŋ kaa nyii a mɛnii kélee ƃó mâ nyii ŋá wɔ́lɔ gɛ̀. Nyiŋi a pɔ̂ri kɛ̂i a Kôrai?” 30 Dí kùla daai su díkɛ pa bɔ. 31 Nàa e kɛ̀ ti ŋɔpôlu-ƃelai dí gbera fè, dîyɛɛ mà, “Kaamɔ̂ɔ, ílaa mii.” 32 Kɛ́lɛ, e mò dîa, ǹyɛɛi, “Mii-sɛŋ káa ńyêei a gɛɛ ŋa mii, nyii káfe gɔ́lɔŋ.” 33 Nya ƃe ŋɔpôlu-ƃelai dí díkîe-ni mare kɛ̀, dîyɛɛi, “Núu da e pà bɔ a mii-sɛŋ?” 34 Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Ŋámii-sɛŋ ƃa a gɛɛ ŋa ǹúui ǹîa mɛni kɛ́ nyii ńdɛ̀ɛi, ŋá ŋɔtíi kɛ́ ŋá gbɛɛ. 35 Káfe mo ni kâa, ‘A lɛɛ niî a ɣáloŋ náaŋ a gɛɛ mɔlɔŋ tée tãi é lɛ́ɛ serîi’? Ŋá m̀ó kâa, ká káŋuŋ mu siɣe ká gbâlaŋ-ŋai kâa, berei gélee mɔ̃ɔ̂i la dée mɛni ma. 36 Ǹúui nyii a dée a zɔ̃ɔ sɔlɔ ƃo, é m̀á ŋá tɛ́ ma ŋwɔlɔ-wɔlɔ fulu-laai-mɛni ma, a gɛɛ zí-nuu da dee-nuu dí lii-nɛ̃ɛ kula gîe-ma. 37 Kpɛ́ni fêi, ƃɛ ƃe ŋ̀óoi a tɔ̃yâ siɣe naa, ‘Dɔnɔ a zì, núu da kpɛni e dee.’ 38 Ŋá kátɛ̀ɛ a gɛɛ ká dée nyii káfe maa tíi kɛ́ ni. Núu da kpɛni-ŋa da díi kɛ́, káaŋ ka píli dítii su.” 39 Sameria-nuu támaa kùla daai ti sui, dí làa la nɛnîi ŋɔsêre-wooi mɛni ma, ǹyɛɛi, “E mɛnii kélee ƃò mâ nyii ŋá wɔ́lɔ gɛ̀.” 40 Nya ƃe tãi Sameria-ƃelai dí pà la bɔi, dí m̀are kɛ̀ a gɛɛ e lɛɛ díkɔlɛ. E gɛ̀ naa a ɣele-kuu feerɛ. 41 Ǹyaŋ ǹúui dámaa dí làa la ŋɔwóoi mɛni ma. 42 Dí mò nɛnîi ma, dîyɛɛi, “Íwoôi ǹyaŋ mɛni ŋɔ́nɔ fe kúlâi la, kpɛ́ni fêi, kúa kpîŋ kwa ŋ̀óo mɛ́ni, ǹyaŋ ku gɔlɔŋ a gɛɛ ǹɔii Ŋɔƃálo-nuui kpîŋ ká ŋi.”

Zîsɛ e núu kɛ́tɛi lóŋ ƃàlo

43 Ŋele-kuu feerɛi pôlu ma e lì Galalii. 44 Kpɛ́ni fêi, Zîsɛ kpîŋ e nɛ̀ a gɛɛ ƃâa fe Ɣâla ŋɔlóno-kɛ-nuu ma gbɔɔi-lɔii su. 45 Nya ƃe tãi e pà Galalii, Galalii-ƃelai dí díyee sèe mù, kpɛ́ni fêi, dí mɛni-ŋai kàa e gɛ̀ gúui su Zerusâlɛŋ. Kpɛ́ni fêi, dia máŋ dí lì gúui su. 46 Nya ƃe e pà ŋɔ́nɔ Kena, Galalii-lɔii su, ƃɛi e ǹyái kɛ̀ naa a ŋwã̂ai. Núu kɛ́tɛ tɔnɔ e kɛ̀ Kapɔ̂nia. Ǹóŋ e kɛ̀ kɔ́lɛ̂i. 47 Tãi e mɛ̀ni a gɛɛ Zîsɛ a kula Zuda a pá Galalii, e lì e gbera fe a gɛɛ e yeŋ e ǹóŋ ƃalo. Kpɛ́ni fêi, e kɛ̀ nâa saâi. 48 Ǹyaŋ Zîsɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Fɛ̂ɛ í ŋɛi-kɛ-maa-ŋa kaa da mɛni maa pɔ́lɔ-ŋa, ífe pâi lâai la.” 49 Núu kɛ́tɛi e mò ma, ǹyɛɛi, “Nalôŋ, ku yéŋ, ńoŋ fe lâa saa la.” 50 Zîsɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Lí, íloŋ a pâi kɛ̂i a vulu.” Nalôŋ e làa a ŋ̀óoi Zîsɛ e mò mai, e lì bɔ naa. 51 Tãi e kɛ̀ liî lai, da ǹyée-mu-ƃelai dí kòyaŋ. Dí mò ma a gɛɛ ǹóŋ káa ɣele ma. 52 Nya ƃe è dímarê kɛ̀ tãi mâ è ƃalo lai. Dí mò ma, dîyɛɛi, “Wɛ́ɛ, volo-peneɛɛ̂i ḿâ, gɔlɔ-fãa-mai è tèe mà.” 53 Ǹâŋ e gɔ̀lɔŋ a gɛɛ tãi tí nɔ́ ƃé Zîsɛ è mò ma, ǹyɛɛi, “Íloŋ a pâi kɛ̂i a vúlu.” Ǹyaŋ ǹyaa kpîŋ è làa la da ŋɔpɛ́rɛ-mu-ƃelai kélee. 54 Ŋɛi-kɛ-maa lɛ̂ɛi veerɛi ká ŋi Zîsɛ e gɛ̀ tãi e kùla Zuda é lí Galalii.

5

Tãi Zîsɛ e ǹúui ƃàlo la bóai lái

1 Nyiŋi pôlu ma e kɛ̀ a Zûu-ŋai díkuui. Zîsɛ e tɛ̀ Zerusâlɛŋ. 5 2 Póa tɔnɔ káa Zerusâlɛŋ m̀ála-koraŋ kɔlɛ. Náa ƃa Bɛsaida, Ibulu wooi su, nyii kêre lɔ́ɔlu e kɛ̀ ma. 3 Núu kɔ̃liŋɔɔ támaa dí kɛ̀ laa ni dímu, ŋɛi-pu-bela, kɔɔ-pu-ƃela, da mɛ̃lɛ-mɛ̃lɛŋ-ƃela, díkɛ maa-kpɛŋ kɛ̀ a gɛɛ ǹyái e tumo. 4 Kpɛ́ni fêi, Kúnuu-namui Ŋɔɣâla-taa-kelai a kâa lì a tãi da bóai ti su e ǹyái tumo. Núu nyii kélee a kâa pìlaŋ zu a maa-ŋuŋ ǹyái túmoɔ pôlu mai, a ƃàlo gɔlɔ-felai nyii kélee yêei kɛ̀ mài. 5 Núu tɔnɔ e kɛ̀ naa a gɛ́ kɔ́lɛ̂i a kóraŋ buu saaƃa kao lɔ́ɔlu mɛi saaƃa. 6 Tãi Zîsɛ e gàa la e gɔ̀lɔŋ a gɛɛ a kɛ́ naa a tãi su kôya, e mò ma, ǹyɛɛi, “Ya ŋ̀wɛ̂lii í ƃálo?” 7 Gɔlɔ-fela-nuui e ŋ̀óo su tòo, ǹyɛɛ ma, “Nalôŋ, núu da kélee fe ńyêei a gɛɛ e ḿbili bóai su tãi ǹyái a tûmo lai. Ǹyaŋ tãi ŋa kɛ̂ liî la naai, núu da kpɛ́ni a pìlaŋ ńduɛ.” 8 Zîsɛ è mò mà, ǹyɛɛi, “Ímu siɣe í ígarai síɣe í lí.” 9 Nalôŋ è ƃàlo kpɔ́ nɔ́ tí a maa félaa é ŋɔgarai siɣe e sia. Maa-ɣelei ti e kɛ̀ a Vii-tɔɔ-ɣelei. 10 Nya ƃe Zûu-ŋai dí mò nalôŋ ma nyii kɛ̀ a máloɔi, dîyɛɛ ma, “Gáa a Vii-tɔɔ-ɣelei. Ve dɔ̂ŋ lá-woo ma a gɛɛ í sía a ígarai.” 11 Kɛ́lɛ, e díwoo su tòo, ǹyɛɛi, “Nalôŋ ḿalôi e mò mâ, ǹyɛɛi, ‘Ígarai síɣe í li.’ ” 12 Dí m̀are kɛ̀, dîyɛɛi, “Gbɛ̂ɛ ƃa nalôŋ ti mò yâ, ‘Ígarai síɣe í lí’?” 13 Nalôŋ ǹyaŋ dí malôi, ve kɛ́ ni a ǹúui kɔ́lɔŋɔɔ. Kpɛ́ni fêi, Zîsɛ ǹyaŋ e kùla dísama, kpɛ́ni fêi, kpɔŋ kɛ́tɛ e kɛ̀ naa. 14 Nàa pôlu ma Zîsɛ e gàa Ŋ̀âla-pɛrɛ Kɛ́tɛi mu. E mò ma, ǹyɛɛi, “Gáa, ya nâa ƃálo! Ífe ŋɔ́nɔ sɔnyɔ̂ŋ kɛ̀, mɛni nyɔ́mɔɔ fe lâa ŋɔ́nɔ íkɛ la.” 15 Nalôŋ e lì e mo Zûu-ŋai dîa, a gɛɛ Zîsɛ ƃa ǹúui m̀alôi. 16 Mɛnii ŋi ƃe Zûu-ŋai dí Zîsɛ kpɔ̀ara la. Kpɛ́ni fêi, e nyiŋi kɛ̀ a Vii-tɔɔ-ɣelei. 17 Kɛ́lɛ, Zîsɛ e zu tòo, ǹyɛɛi, “Ńâŋ káa niî tíi kɛ̂i, ńyãa máŋ ŋ́gaa tíi kɛ̂i.” 18 Nyiŋi maa-mɛni ƃe Zûu-ŋai dí pere kɔ̀ri kpɔ́ a gbanaŋɔɔ a gɛɛ dí bàa. Kpɛ́ni fêi, ve Vii-tɔɔ-ɣelei ŋɔtɔ̂ŋ kara ni nɔ. Kɛ́lɛ, e Ɣâla tòli a Ǹâŋ, nyíti ŋɔkɛ su gɛ gbîŋ tɛ Ɣâla ŋ̀ɛi.

Nòŋ-nuui ŋɔwala-wala-laai

19 Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, Nòŋ-nuui fa mɛni da kélee kɛ̀ a gbɔɔ̂i-woo, fɛ̂ɛ, nyii nɔ a Nàŋ-nuui kàa gɛ́ gɛ̀i, kpɛ́ni fêi, mɛni nyii kélee a gɛ̀i, nyíti ƃe Ǹóŋ ǹyaa máŋ a gɛ̀. 20 Kpɛ́ni fêi, Nàŋ-nuui e Nòŋ-nuui wɛ́li ni, gɛ mɛni kélee lɛ ma ǹyaa kpîŋ a gɛ̀i. Mɛni kpaya-kpaya támaa tɛɛ nyiŋi ma a pâi ǹɛ̂i ma, a gɛɛ kála e kpala kâa. 21 Kpɛ́ni fêi, berei nɔ Nàŋ-nuui a núu mu sîɣe la saa yêei, e fulu-laa tɛɛ dípɔi, berei nɔ ƃe Nòŋ-nuui ǹyaŋ a fulu-laa tɛ̀ɛ nyii kélee pɔ a ŋ̀wɛlii. 22 Nàŋ-nuui fa núu da ŋɔmɛni ŋá tèe. Kɛ́lɛ, a mɛni-ŋa-teɛɛi kélee tɛ́ɛ Nòŋ-nuui pɔ, 23 a gɛɛ ǹúui kélee dí ƃâa kɛ́ Nòŋ-nuui ma yɛ̂ɛ berei nɔ da ƃâa kɛ̀ la Nàŋ-nuui ma. Ǹúui nyii va ƃâa kɛ̀ Nòŋ-nuui ma, va ƃâa kɛ̀ Nàŋ-nuui ma nyii dɛ̀ɛi. 24 Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, ǹúui a ŋ́oo mɛ̀ni é láa a ǹúui ńdɛ̀ɛi, wɔlɔ-wɔlɔ fulu-laa káa ǹyêei. Va pâ mɛni-ŋa-teɛɛi su, kɛ́lɛ, a kula saa-yeei e li fulu-laa su. 25 “Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, tãi a pâi, gáa nâa ƃɛ, tãi zaa-ƃelai da pâi Ɣâla Ǹóŋ wóo mɛnîi, diai kélee ǹyaŋ pâi mɛnîi, da pâi kɛ̂i ɣele ma. 26 Kpɛ́ni fêi, berei nɔ fulu-laa káa la Nàŋ-nuui kpîŋ yêei, ǹyaa ƃe a Nòŋ-nuui kɛ́ a gɛɛ fulu-laa e kɛ́ gbîŋ yêei. 27 A wala-wala tɛ́ɛ bɔ a gɛɛ e mɛni ŋa tée. Kpɛ́ni fêi, ǹyaa ƃe gáa a núu-kpune Ǹóŋ. 28 Nyiŋi fe kùla a kâa. Kpɛ́ni fêi, tãi káa pâi, tãi núu kélee gáa molôŋ sui da pâi ŋ̀óo mɛnîi 29 dí kúla, nyii-ŋai da mɛni lɛ́lɛɛ kɛ̂i, da pâi dímu siɣêi fulu-laa su, nyii-ŋai da mɛni nyɔ́mɔɔ kɛ̂i, dí dímu siɣe mɛni-ŋa-teɛɛi su.

Zîsɛ ma sêre-faa-ŋai

30 “Fa mɛni da kélee kɛ̀ a ŋ́gbɔɔi-wala-wala. Berei ŋa mɛ̀ni lai, berei nɔ́ ƃe ŋa mɛni ŋá tèe la, ǹyaŋ ŋámɛni-ŋa-teɛɛi sã́âi, kpɛ́ni fêi, fa ŋ́gbɔɔi-nia-mɛnii kɛ́, fɛ̂ɛ nyii ńdɛ̀ɛi ǹîa-mɛni. 31 Ŋà ŋ́gbîŋ maa-sere-faa kɛ̀, ŋásêre-wooi fe a tɔ̃yâ. 32 Núu da kpɛni káa naa nyii a ḿaa-sere-faa kɛ̀, ǹyaŋ ŋá gɔ́lɔŋ a gɛɛ zêre-faai a gɛ̂i ḿaa-mɛni mai gáa a tɔ̃yâ. 33 Ká núu tɛ̀ɛ Zɔ̂ŋ pɔ naa, ǹyaŋ a dɔ̃yâ-sere-faai kɛ́. 34 Ve nɔ a gɛɛ ḿaa-sere-faai é kúla núu-kpune yêei, kɛ́lɛ, ŋa nyiŋi ƃò nɔ a gɛɛ ká ƃálo. 35 È kɛ̀ a laŋpoi nyii kɛ̀ lênii gɛ folo. Ǹyaŋ ká fàa a gɛɛ ka ŋɔkwaa-ponoɔi wɛli-kula a guro. 36 Kɛ́lɛ, zêre-wooi gáa ńyêei, dɛɛ̂i Zɔ̂ŋ ŋɔi ma, kpɛ́ni fêi, díi-ŋai nyii Nàŋ-nuui e dɛ̀ɛ ḿbɔ a gɛɛ ŋá gɛ́i, díi-ŋai ŋi kpîŋ nɔ nyii ŋa gɛ́i, díkaa a ŋásêre a gɛɛ Nàŋ-nuui ƃe ńdɛ̀ɛ. 37 Nàŋ-nuui ǹyaŋ ńdɛ̀ɛi, ǹyaa kpîŋ a ḿaa-sere-faa kɛ́. Káfe tá wɔ́lɔ ŋ̀óo mɛni ni. Káfe tá wɔ́lɔ gbɛtɛ-pere kaa ni. 38 Ŋ̀óoi ǹyaŋ fe kákponôi. Kpɛ́ni fêi, káfe laa ni a ǹúui a dɛɛi. 39 Ka Ŋ̀âla-kɔlɔi su kɔ̀ri. Kpɛ́ni fêi, ka gàa kâa, nàa ƃe wɔlɔ-wɔlɔ fulu-laa káa naa, ǹyaŋ ǹyaa ƃe a ḿaa-sere-faa kɛ̀, 40 kɛ́lɛ, káfa fàa a gɛɛ ka pa ḿbɔ a gɛɛ ka fulu-laa sɔlɔ ƃo. 41 Fa ńyee sèe núu-kpune ŋɔƃâa-kɛ-maai mu. 42 Kɛ́lɛ, ŋá gɔlɔŋ a gɛɛ Ɣâla ŋɔwɛli-kɛ-maai fe kákponôi. 43 Ŋa pá Ńâŋ láai su, ǹyaŋ káfe káyee seêi mu, kɛ́lɛ, núu da à pà gbɔɔi láai su, ǹyaa ƃe ka pâi káyee seêi mù. 44 Ka pɔ̂ri leŋ lâai la, káai ka káyee sèe kákîe-ni díƃâa-kɛ-maai mu? Káfa ǹyaŋ mâa-kɛ-maai kɔri nyii a kùla Ŋ̀âla tɔnɔi yêei. 45 Káfe kákili ŋá sia a gɛɛ ŋa pâi môi a kálaa Nàŋ-nuui ma; Mose ƃe a mò a kálaa nyii kákili káa mai. 46 Kâi làa a Mose, kâi pâi lâai a ńyãa. Kpɛ́ni fêi, e ḿaa-mɛni pɔ̃yɛ. 47 Kɛ́lɛ, à kɛ̀ káfa làa a ŋɔkɔlɔ-pɔ̃yɛɛi, ka pâi lâai leŋ a ŋ́oo?”

6

Zîsɛ è ńuu wála lɔ́ɔlui (5,000 ) ŋá-kɔŋ

1 Nyíŋi pôlu ma Zîsɛ e lì Galalii Poai ƃéla kpéli ma, nyii gáa a Tabiria Yuo-loŋ. 2 Kpɔŋ kɛ́tɛ e pìlaŋ bôlu. Kpɛ́ni fêi, dí ŋɛi-kɛ-maa-ŋai kàa e gɛ̀ a diai kɛ̀ kɔ́lɛ̂i. 3 Zîsɛ e tɛ̀ nyee-ŋai su e see naa da ŋɔpôlu-ƃelai. 4 Dɛɛ-mɛi Kûui, Zûu-ŋai díkuui e nâa lɛ̀ɣɛ. 5 Nya ƃe Zîsɛ e ŋ̀uŋ mu sìɣe e kpɔŋ kɛ́tɛ kaa gɛ pa bɔ, e mò Fele ma, ǹyɛɛi, “Kwa pâi kpólo yâi leŋ a gɛɛ ǹûai ŋi dí mii?” 6 E nyiŋi ƃò a gɛɛ e zu kɔɔ̂ŋ. Kpɛ́ni fêi, ǹyaa kpîŋ e kɛ̀ a gɔ́lɔŋɔɔ zɛŋ a pâi gɛ̂i. 7 Fele e ŋ̀óo su tòo, ǹyɛɛi, “Pãi puu fa pɔ̂ri kpólo yâi a gɛɛ díkelee dí da mii.” 8 Ŋɔpôlu-ƃelai dɔnɔ Aŋdulu, Samaŋ Pitɛ ǹeɣe, e mò ma, ǹyɛɛi, 9 “Surɔ̂ŋ-lo tɔnɔ káa ƃɛ kpólo kpua lɔ́ɔlu káa ǹyée ŋá da nyɛ̃ɛ feerɛ. Kɛ́lɛ, díkaa léŋ núu kpɔŋ sáma?” 10 Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Ka ǹûai kɛ́ dí see.” Kala támaa ǹyaŋ e kɛ̀ naa. Nya ƃe zinâai dí see díkɛ ƃo yɛ̂ɛ núu wála lɔ́ɔlu. 11 Nya ƃe Zîsɛ e gbólo-kpala-ŋai sìɣe. Tãi e Ɣâla sɛɣɛ̂i fè, e ŋá kɔ̀lɛ diai dîa kɛ̀ see níi. E gɛ̀ ti máŋ a nyɛ̃ɛi a dámaa yɛ̂ɛ berei dí ŋ̀wɛli lai. 12 Tãi dí dílaa mìi dí pela, Zîsɛ e mò ŋɔpôlu-ƃelai dîa, ǹyɛɛi, “Ka bɛnɛ-ŋai ŋá tɛ́ ma nyii lɛ̀ɛi, a gɛɛ dífe kàra.” 13 Nya ƃe dí ŋá tɛ̀ ma. Dí kpɔ̂lɔ puu kao feerɛ lá fɛ̀ɛ a kpólo-pɛnɛ nyii kùla gbólo kpua lɔ́ɔlui sui, nyii ǹûai dí mìi dí fɛ́ɣɛ mai. 14 Tãi ǹûai dí ŋɛi-kɛ-maai ŋi kàa nyii e gɛ̀i, dí mò, “Nyiŋi kpîŋ káa a Ɣâla ŋɔlóno-kɛ-nuui nyii gáa a sɛŋ a gɛɛ é pá ǹɔii sui.” 15 Tãi e gɔlɔŋ a gɛɛ dí kɛ̀ pâi a gɛɛ dí zoŋ a wala-wala-laa a gɛɛ dí gɛ a kâloŋ, Zîsɛ e zu kùla naa ma ŋɔ́nɔ, e tɛ ǹyaa tɔnɔ kwaa ma ǹyée-ŋai su.

Zîsɛ a siâi ǹyái ŋá

16 Tãi e kɛ̀ a ɣele-wulii, ŋɔpôlu-ƃelai dí lì yuo-loŋ ma, 17 dí píli ǹyá ŋá-keleŋ su díkɛ ǹyái tiyeŋ, a gɛɛ dí li Kapɔ̂nia. E kɛ̀ nâa a kpini. Ǹyaŋ Zîsɛ fe niî pa ni kɛ̀ dípɔ. 18 Ǹyái e tùmo-tumo. Kpɛ́ni fêi, fãa kpa-naŋ e kɛ̀ tɛɛ̂i. 19 Tãi dí nâa géleŋ kɛ̀ yɛ̂ɛ aƃa tɔnɔ, dí Zîsɛ kàa gɛ sia yuo-loŋ ŋá, gɛ pa géleŋ ma. Dí kɛ̀ yaôi. 20 Kɛ́lɛ, e mò dîa, ǹyɛɛi, “Ńyãa káa tí, káfe yào.” 21 Dílii e nɛ̀ɛ kpɔ́ a gɛɛ dí dɛ́ géleŋ su. E kɛ̀ ti, géleŋ e sèri kpɔ́ zîŋ ma a maa felaa, ƃɛi dí kɛ̀ liî naai.

Ǹûai da Zîsɛ mìi

22 Maa-ɣele-waai ǹûai diai lɛ̀ɛ ǹyá-ƃelai kpeli mai, dí gàa a gɛɛ kéleŋ tɔnɔ nɔ ƃe kɛ̀ naa, a gɛɛ ŋɔ́nɔ Zîsɛ ǹyaŋ fe pìli ni géleŋ su da ŋɔpôlu-ƃelai. Kɛ́lɛ, ŋɔpôlu-ƃelai nɔ ƃe lì. 23 Kɛ́lɛ, kéleŋ e kùla Tabiria é pá naa kɔlɛ ma, ƃɛi dí gbóloi mii naai, tãi Kúnuu-namui e Ɣâla sɛɣɛ̂i fè la. 24 Nya ƃe tãi ǹûai dí gàa la a gɛɛ Zîsɛ fe kɛ́ ni naai, kpaa máŋ ŋɔpôlu-ƃelai, dia kpîŋ dí pìli géleŋ su dí lí Kapɔ̂nia Zîsɛ kɔ́rîi.

Zîsɛ ƃa Vulu-laa-kpoloi

25 Tãi dí gàa la ǹyá-ƃelai kpeli ma, dí mò ma, dîyɛɛi, “Kaamɔ̂ɔ, mi-tãi ƃe í pà la ƃɛ?” 26 Zîsɛ e díwoo su tòo, ǹyɛɛi, “Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, káfe ŋ́gɔrîi ŋɛi-kɛ-maa-ŋai ka gàai mɛni ma. Kɛ́lɛ, gbóloi ka mìi ka-pelâi mɛni ƃe. 27 Káfe mii-sɛŋ maa-tii kɛ̀ nyii a kàra, fɛ̂ɛ mii-sɛŋ nyii gáa wɔlɔ-wɔlɔ fulu-laa mɛni ma, nyii núu-kpune Ǹóŋ a pâi dɛɛ̂i kápɔi, kpɛ́ni fêi, Ɣâla Nàŋ-nuui a gɛ́ a gɛɛ e nyíti kɛ́.” 28 Nya ƃe dí mó ma, dîyɛɛi, “Le ƃe kwa pɔ̂ri gɛ̂i a gɛɛ ku kɛ́ Ɣâla ŋɔtíi kɛ̂i?” 29 Zîsɛ e díwoo su tòo, ǹyɛɛi, “Ɣâla ŋɔtíi ká ŋi a gɛɛ ká láa a ǹúui nyii e dɛ̀ɛi.” 30 Nya ƃe dí mò ma, dîyɛɛi, “Gɛ̀ ní le-ŋɛi-kɛ-maa ƃe ya gɛ̀ a gɛɛ ku gáa ku láa a yá? Le-tii ƃe ya gɛ̀? 31 Kúnâŋ-ni dí manaa mìi vɛ̃ɛ-kpâlaŋ su yɛ̂ɛ berei bɔ̃yɛɛ̂i la, ‘E kpólo tɛ̀ɛ dípɔ é kúla Ɣâla-taa a gɛɛ dí mii.’ ” 32 Nya ƃe Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, ve kɛ́ ni a Mose nyii gbóloi tɛ̀ɛ kápɔ é kúla Ɣâla-taa; Ńâŋ a dɔ̃yâ-kpoloi tɛ̀ɛ kápɔ é kúla Ɣâla-taa. 33 Kpɛ́ni fêi, Ɣâla ŋɔkpóloi ƃe gáa a nyii a kùla Ɣâla-taai e fulu-laa tɛɛ ǹɔii pɔ.” 34 Dí mò ma, dîyɛɛi, “Kúnuu-namui, gbóloi ŋi tɛ́ɛ kúpɔ a tãi kélee.” 35 Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Ńyãa ƃe ŋ́gaa a vúlu-laa-kpoloi. Ǹúui nyii a pà ḿbɔi, puru fe pâi gɛ̂i, ǹyaŋ ǹúui nyii a lâa a ńyãai, kpele-wɛli fe pâi gɛ̂i. 36 Kɛ́lɛ, ŋá mò kâa, ka nâa ŋ́gaa, ǹyaŋ káfe lâai a ńyãa. 37 Nyii kélee Nàŋ-nuui a dɛ̀ɛ ḿbɔi a pâi pâi ḿbɔ. Ǹyaŋ nyii a pà ḿbɔi, fe pâi gbɛ̂i. 38 Kpɛ́ni fêi, fe kula ni Ɣâla-taa a gɛɛ ŋa ḿgbɔɔ̂i-nîa-mɛnii kɛ́, kɛ́lɛ, nyii ńdɛ̀ɛi ǹîa-mɛnii. 39 Nyíŋi ǹyaŋ káa a ǹúui ńdɛ̀ɛi ǹîa-mɛnii, a gɛɛ fe sɛŋ da kélee làŋ nyii ma a dɛɛ ḿbɔi, kɛ́lɛ, ŋá m̀u siɣe a ŋelei kpɛɛ ŋái. 40 Kpɛ́ni fêi, Ńâŋ ǹîa-mɛnii ká ŋi, a gɛɛ ǹúui nyii kélee a Nòŋ-nuui kàa é láa lai, a wɔlɔ-wɔlɔ fulu-laa sɔlɔ ƃò, ǹyaŋ ŋa pâi m̀u siɣêi a ŋ̀elei kpɛɛ ŋai.” 41 Zûu-ŋai dí kɛ̀ díŋuŋ su saâi ma, kpɛ́ni fêi, e mò, ǹyɛɛi, “Ńyãa ƃa gbóloi nyii kùla Ɣâla-taai.” 42 Dí mò, dîyɛɛi, “Kɛrɛ̂e? Zîsɛ ƃe ŋi Zosɛ ǹóŋ, nyii ǹâŋ da ǹee ku gɔ́lɔŋ? A pɔ̂ri m̀ôi leŋ nâa, ‘Ŋá kùla Ɣâla-taa’?” 43 Zîsɛ e díwoo su tòo, ǹyɛɛi, “Káfe káŋuŋ su sàa kákîe-ni loai. 44 Núu da fa pɔ̂ri pâi ḿbɔ, fɛ́ɛ Ǹaŋ-nuui nyii ńdɛ̀ɛi a ŋ̀ala mâ, ńyaŋ ŋa pâi m̀u siɣêi a ŋ̀elei kpɛɛ ŋái. 45 Bɔ̃yɛɛ̂i Ɣâla ŋɔlóno-kɛ-ƃelai wóo su, ‘Díkelee Ɣâla a pâi sɛŋ lɛ̂i dîa.’ Ǹúui nyii kélee a Nàŋ-nuui wóo mɛni é sɛŋ kɔ́lɔŋ ǹyée ŋái, a pà ḿbɔ. 46 Ve a gɛɛ núu da a wɔ́lɔ Ǹaŋ-nuui káa, fɛ̂ɛ ǹúui nyii kùla Ɣâla yêei, ǹyaa ƃa Ǹaŋ-nuui káa. 47 Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, ǹúui à lâa lai, ŋ̀wɔ́lɔ-wɔlɔ fulu-laai káa ǹyêei. 48 Ńyãa ƃa vúlu-laa-kpoloi. 49 Kánâŋ-ni dí manaa mìi vɛ̃ɛ-kpâlaŋ su dí sáa. 50 Gbóloi ká ŋi nyii kùla Ɣâla-taai, a gɛɛ núu e mìi ve sàa. 51 Ńyãa ƃe ŋ́gaa a vulu-laa-kpoloi nyii kùla Ɣâla-taai. À kɛ̀ núu da à gbóloi ŋí mìi, a pâi kɛ̂i ɣéniɛ wɔ́lɔ-wɔlɔ da wɔlɔ-wɔlɔ. Gbóloi ǹyaŋ ŋa pâi dɛɛ̂i ǹɔii ŋɔfúlu-laai mɛni mai, gáa a ńuu.” 52 Nya ƃe Zûu-ŋai dí kɛ̀ sîa toôi díkîe-ni loai, dîyɛɛi, “Nalôŋ ŋi a pɔ̂ri leŋ ǹúu tɛɛ̂i kúpɔ a gɛɛ ku mii?” 53 Nya ƃe Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, fɛ̂ɛ nɔ ka núu-kpune Ǹóŋ ǹúu mii ka ŋɔŋãai kpele, à wàla kɛ́ tí, fúlu-laa fé kákponôi. 54 Ǹúui nyii a ńuu mìi é ŋ́ãai kpéle, wɔ́lɔ-wɔlɔ fulu-laa káa ǹyêei, ńyaŋ ŋa pâi m̀u siɣêi a ŋelei kpɛɛ ŋái. 55 Kpɛ́ni fêi, núu káa a mii-sɛŋ kpîŋ, ŋãai kɛ́ ƃo a kpele-sɛŋ kpîŋ. 56 Ǹúui nyii a núu mìi, é ŋ́ãai kpélei, gáa ŋ́gbonôi, ńyaŋ ŋ́gɛ ƃò gbonôi. 57 Yɛ̂ɛ berei Vúlu-laa-naŋ e ńdɛ̀ɛ lai, ǹyaŋ ŋ́gaa ɣele ma Nàŋ-nuui sârai, gɛ̀ ní, ǹúui a ḿîi a pâi kɛ̂i ɣele ma ńzârai. 58 Gbóloi ká ŋí nyii kùla Ɣâla-taai, ve a nyii kánâŋ-ni dí mìi dí sáai. Ǹúui nyii a gbóloi ŋí mìi, a pâi kɛ̂i ɣele ma wɔlɔ-wɔlɔ da wɔlɔ-wɔlɔ.” 59 E nyiŋi ƃò Ŋ̀âla-fɛli-kerei mu, gɛɛ Ɣâla mɛni lɛ̂i Kapɔ̂nia.

Ŋwɔlɔ-wɔlɔ fulu-laa-wooi

60 Ŋɔpôlu-ƃelai dámaa, tãi dí mɛ̀nii, dí mò, dîyɛɛi, “Sɛŋ-lɛɛ kpanaŋɔɔ ká ŋi; gbɛ̂ɛ ƃa pɔ̂ri ŋ̀oli tɔɔ̂i ma?” 61 Kɛ́lɛ, Zîsɛ, gɔ́lɔŋɔɔ mì gbîŋ kponôi a gɛɛ ŋɔpôlu-ƃelai dí díŋuŋ su saa e pîlaŋ ŋ̀óoi ma, e dímarê kɛ̀, ǹyɛɛi, “Nyiŋi a sôli kâa? 62 Gɛ̀ ní eêi kɛ̀ leŋ à kɛ̀ kâi núu-kpune Ǹóŋ kàa gɛ tɛ ƃɛi e kɛ̀ naa fulɔi? 63 M̀ɔlêŋ ƃe a fulu-laa tɛ̀ɛ, sɛŋ da fe lúu su; ŋ̀óo-ŋai ŋa m̀ó kâai, gáa a mɔ̂leŋ da fulu-laa. 64 Kɛ́lɛ, kátà káa naa káfe lâai la.” Kpɛ́ni fêi, Zîsɛ e gɔ̀lɔŋ a maa-ŋuŋ diai dífe kɛ́ ni a dílaa la, da ǹúui nyii pâi kulâi bôlui. 65 Nya ƃe e mò, “Mɛnii ká ŋi ŋá mò kàa a gɛɛ núu da fa pɔ̂ri pâi ḿbɔ, fɛ̂ɛ Nàŋ-nuui a maa-pɔ̂ri tɛɛ bɔ.” 66 Nyiŋi pôlu ma ŋɔpôlu-ƃelai dámaa dí lì pôlu, dífe ŋɔ́nɔ kɛ́ ni siâi da dîa-ni. 67 Zîsɛ e núu puu kao feerɛi marê kɛ̀, ǹyɛɛi, “Káa máŋ ka pâi liî?” 68 Samaŋ Pitɛ e ŋ̀óo su-tòo, ǹyɛɛi, “Kúnuu-namui, gbɛ̂ɛ ƃe kwa pɔ̂ri liî bɔ? Yá ƃe ŋwɔlɔ-wɔlɔ fulu-laa-wooi káa íyeêi; 69 ǹyaŋ kwa láa la kwa gɔ̀lɔŋ a gɛɛ ƃia ƃe íkaa a Ɣâla Ŋɔnúu Maa Waai.” 70 Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Fe kásiɣe ni káa puu kao feerɛi, kátɔnɔ da ǹyaŋ kɛ́ ƃo a Dɛ̂ƃele?” 71 E kɛ̀ lônoi gɛ pîlaŋ Zudasi ma, Samaŋ Sekaria ǹóŋ. Kpɛ́ni fêi, ǹyaa ƃa ǹúu puu kao feerɛi dɔnɔi nyii pâi kulâi bôlui.

7

Zîsɛ ǹêɣe-ni dífe láa ni la

1 Nyiŋi pôlu ma Zîsɛ e kɛ̀ siâi Galalii; ve kɛ́ ni ŋ̀wɛ̂lii e sia Zuda, kpɛ́ni fêi, Zûu-ŋai dí kɛ̀ gɔ́rii a gɛɛ dí bàa. 2 Zûu-ŋai Díƃûui ŋɔkúui e kɛ̀ lɛɣɛ̂i. 3 Nya ƃe ǹeɣe-ni dí mò ma, “Kula ƃɛ í li Zuda a gɛɛ ípôlu-ƃelai dí díi-ŋai kaa íkaa gɛ̂i. 4 Kpɛ́ni fêi, núu da kélee fa tíi kɛ̀ loo-pere su, à kɛ̀ à ŋ̀wɛ̂lii dí gáa a maa ponoɔ. À kɛ̀ yà mɛni-ŋai ŋi kɛ̀, gɛ̀ ní íkpîŋ lɛ́ ǹɔii ma.” 5 Kpɛ́ni fêi, ǹêɣe-ni kpîŋ dífe kɛ̀ láa ni la. 6 Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Ŋátãi fe niî seri ni. Kɛ́lɛ, kátãi káa nɔ ma. 7 Ǹɔii fa pɔ̂ri kákpɔarâi. Kɛ́lɛ, a ŋ́gbɔ̀ara. Kpɛ́ni fêi, ŋa maa-sere-faa kɛ̀ a gɛɛ ŋɔtûa-ŋai nyɔ́mɔɔ̂i. 8 Káa kpîŋ ka lí gúui su; fé liî gúui su (niî), kpɛ́ni fêi, ŋátãi fe niî sere ni a náa fɛ́ɛ.” 9 Nyíti ƃóɔ pôlu ma, e lɛ̀ɛ Galalii.

Zîsɛ káa Zûu-ŋai díƃûui ŋɔkúui su

10 Kɛ́lɛ, tãi ǹêɣe-ni dí lì la gúui sui, naa pôlu ma, ǹyaa máŋ e lì. Ve li ni a maa ponoɔ. Kɛ́lɛ, è lì loo-pere su. 11 Zûu-ŋai dí kɛ̀ gɔ́rii gúui su, dîyɛɛi, “Ǹyaa kɔɔ?” 12 Ǹûai dí kɛ̀ lônoi a dámaa loo-pere su e pîlaŋ ma. Da-ni-ŋa dîyɛɛ, “Gáa a núu lɛ́lɛɛ.” Ǹúui kpeli-ŋa dîyɛɛ, “Kpa, a ǹûai lánîi.” 13 Kɛ́lɛ, dí kɛ́ɛ yáôi Zûu-ŋai dîa, núu da fe lono ni pono ŋá e pîlaŋ ma. 14 Gúui su-ƃelai-ɣelei Zîsɛ e lì Ŋ̀âla-pɛrɛ Kɛ́tɛi mu é Ɣâla mɛni lɛ́. 15 Zûu-ŋai lá e kpàla dîa, dîyɛɛi, “Nalôŋ ŋi e sɛŋ kɔlɔŋ leŋ, ǹyaŋ ve tá sɛŋ kɔ́lɔŋɔɔ maa kɔri ni?” 16 Nya ƃe Zîsɛ e díwoo su tòo, ǹyɛɛi, “Ŋámɛni-lɛɛi fe a ḿbɔɔ, kɛ́lɛ, ǹúui e ńdɛ̀ɛi bɔ́ɔ ƃe; 17 núu da kélee à ŋ̀wɛli e Ɣâla ǹîa mɛni kɛ́, ǹyaŋ a pâi gɔ́lɔnîi, à kɛ̀ ŋámɛni-lɛɛi a kulâi Ɣâla yêei, kpaa à kɛ̀ ŋ́gaa lônoi a ḿgbɔɔ̂i-wala-wala. 18 Ǹúui nyii a lòno a gbîŋ-wala-walai a gbɔɔ̂i-folo-laai kɔ̀ri; kɛ́lɛ, ǹúui a ǹúui ŋɔfólo-laai kɔri nyii dɛɛi, gáa a tɔ̃yâ-nuu, ǹyaŋ lɛ́ɛ da kélee fe gbonôi. 19 Mose fe dɔ̂ŋ tɛɛ ni kápɔ? Ǹyaŋ kátà káfe dɔ̂ŋ mɛi kâai. Le ƃe ka ŋ̀wɛ̂lii a gɛɛ ká ḿbaai?” 20 Ǹûai dí ŋ̀óo su tòo, dîyɛɛ mai, “Nyînaŋ nyɔ́mɔɔ káa ípôlu! Gbɛ̂ɛ ƃe ŋ̀wɛ̂lii a gɛɛ e ípaai?” 21 Zîsɛ e díwoo su tòo, ǹyɛɛi, “Ŋá mɛni tɔnɔ kɛ̀, e kákelee kála kpàla kâa. 22 Mose e núu-kpɛtɛ-mɛni lɛ̀ káa (kɛ́lɛ, ve kula ni Mose yêei, e kùla kánâŋ-ni yêei), ǹyaŋ kákɛ núu kpɛtɛ a Vii-tɔɔ-ɣelei. 23 À kɛ̀ da núu kpɛ̀tɛ a Vii-tɔɔ-ɣelei a gɛɛ Mose ŋɔtɔ̂ŋ fe kara, kálii ŋwánai mâ a gɛɛ ŋá núu kpono kélee ƃàlo a Vii-tɔɔ-ɣelei? 24 Káfe mɛni ŋá tèe sɛŋ ŋɔkáa-pere ma. Kɛ́lɛ, ka mɛni ŋá tée a zã́a.”

Nalôŋ ŋi káa a Kôrai?

25 Nya ƃe Zerusâlɛŋ-ƃelai da-ni dí mò, dîyɛɛi, “Kɛrɛ̂e? Ǹúui ŋi ƃa ǹúui díkaa gɔ́rii a gɛɛ dí baai? 26 Ǹyaa ká ŋi, gáa lônoi kpɔ́ a maa ponoɔ, ǹyaŋ dífe mɛni da ƃôi ma! A pɔ̂ri kɛ̂i a sɛŋ a gɛɛ nûa kpaya-kpayai dí gɔ́lɔŋ a gɛɛ nalôŋ ŋi káa a Kôrai? 27 Kɛ́lɛ, ku gɔ́lɔŋ ƃɛi nalôŋ ŋi a siɣêi naai; ǹyaŋ Kôrai kpîŋ à pà, núu da kélee fe pâi ƃɛi kɔ́lɔnîi a kulâi naai.” 28 Nya ƃe Zîsɛ e làɣi, gɛɛ Ɣâla mɛni lɛ̂i Ŋ̀âla-pɛrɛ Kɛ́tɛi mui, ǹyɛɛi, “Ká ŋ́gɔlɔŋ, ǹyaŋ ká ƃɛi kɔ́lɔŋ ŋa kulâi naai? Kɛ́lɛ, fe pa ni ŋ́gbɔɔi-yee ma; ǹúui nyii ńdɛ̀ɛi gáa a tɔ̃yâ-nuu, ǹyaŋ ǹyaa ƃe káfe gɔ́lɔŋ. 29 Ŋá gɔ́lɔŋ, kpɛ́ni fêi, ŋa kùla ǹyêei, ǹyaa ƃe tela ńdɛ̀ɛ.” 30 Nya ƃe dí pere kɔ̂ri a gɛɛ dí zoŋ; kɛ́lɛ, núu da fe ǹyée pɛlɛ ni ma, kpɛ́ni fêi, ŋɔtãi fe niî kɛ̀ seri ni. 31 Ǹúui dámaa dí làa la; dí mòi, dîyɛɛi, “Kôrai à pà, a pâi ŋɛi-kɛ-maa-ŋa kɛ̂i é tɛ́ɛ nyiŋi-ŋai dîa nalôŋ ŋi a gɛ́i?”

Dí kɔkuluƃa-ŋa tɛ̀ɛ a gɛɛ dí Zîsɛ soŋ

32 Faresii-ŋai dí gbɔŋ wóo mɛ̀ni díkɛ mɛni támaa ƃo é pîlaŋ ma. Zâla láa soŋ-ƃela kpaya-kpayai da Faresii-ŋai dí díkɔkuluƃa-ŋai tɛ̀ɛ a gɛɛ dí zoŋ. 33 Nya ƃe Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Ŋa pâi kɛ̂i kákɔlɛ a guro, à kɛ̀ ti, ŋa pâi liî ǹúui pɔ́ ńdɛ̀ɛi; 34 ka pâi ŋ́gɔrîi, ǹyaŋ káfe pâi ŋ́gaâi; ƃɛi ŋ́gaa naai káfa pɔ̂ri liî naa.” 35 Zûu-ŋai dí mò díkîe-ni ma, dîyɛɛi, “Mi ƃe nalôŋ ŋi a gbɛtɛ gíli ŋá a gɛɛ é lí naa a gɛɛ kúfe gàai? A nâa gbɛtɛ gíli ŋá a gɛɛ é lí Kúnûa-ŋai pɔ díkaa Gurii-ŋai samai, a gɛɛ e sɛŋ lɛ dîa? 36 Ŋ̀óoi ti su-kulâi ƃa le a gɛɛ ‘Ka pâi ŋ́gɔrîi, kɛ́lɛ, káfe pâi ŋ́gaâi,’ ǹyaŋ ‘Ƃɛi ŋ́gaa naai káfe pɔ̂ri pâi naa’?”

Ya-lee

37 Gúui ŋɔɣele-kuui kpɛɛ ŋái ma, ŋelei gɛ́tɛ-ɣelei, Zîsɛ e tɔ̀ɔ e laɣi, “Núu da kélee kpele-wɛli à gɛ̀, tɔɔ e pa ḿbɔ e gbele. 38 Ǹúui nyii à làa a ńyãai, yɛ̂ɛ berei Ŋ̀âla-kɔlɔi a m̀o lai, ‘Fulu-laa ya-loŋ a pâi lâai ǹíi su.’ ” 39 E nyiŋi ƃò e pîlaŋ M̀ɔlêŋ ma nyíi diai da làa lai da pâi zɔlɔ ƃôi; kpɛ́ni fêi, dífe niî kɛ̀ M̀ɔlêŋ tɛɛ ni, kpɛ́ni fêi, Zîsɛ ŋɔfólo-laai ma fe kɛ́ ni niî a dɛ́ɛ.

Sîa e kɛ̀ ǹûai sáma é pîlaŋ mà

40 Tãi dí ŋ̀óo-ŋai ŋí mɛ̀ni, ǹúui da-ni dí mò, dîyɛɛi, “Ɣâla ŋɔlóno-kɛ-nuu kpîŋ ká ŋi.” 41 Gbéli-ŋa dí mò, dîyɛɛi, “Kôrai ká ŋí.” Kɛ́lɛ, da-ni dí mò, dîyɛɛi, “Gáa a sɛŋ Kôrai é kúla Galalii? 42 Kɛrɛ̂e? Ŋ̀âla-kɔlɔi e mò a gɛɛ Kôrai a pâi kulâi Deeƃé ŋɔsii su, é kúla Bɛpeleɣɛ̃ɛ, daai nyii Deeƃé e kɛ̀ naai?” 43 Nya ƃe sîa e kɛ̀ ǹûai sama é pîlaŋ mà. 44 Ǹúui da-ni dí kɛ̀ ŋ̀wɛ̂lii dí zoŋ. Kɛ́lɛ, núu da fe ǹyée pɛlɛ ni mà.

Diai laa-la fe díyêei nyii-ŋai wala-wala-laa káa díyêei

45 Gɔkuluƃa-ŋai ǹyaŋ dí lì pôlu zâla láa soŋ-ƃela kpaya-kpayai da Faresii-ŋai pɔ, dí mò ǹɔii maa kpɛ́-ƃelai dîa, dîyɛɛi, “Le ƃe kɛ̀ káfe pa ni lai?” 46 Gɔkuluƃa-ŋai dí zu tòo, dîyɛɛi, “Núu da kélee fe tá lono ni yɛ̂ɛ nalôŋ ŋi!” 47 Faresii-ŋai dí dímarê kɛ̀, dîyɛɛi, “Káa máŋ kála-ŋɔɔ̂i? 48 Nûa kpaya-kpaya-ŋai kpaa máŋ Faresii-ŋai da láa a ǹyaa? 49 Kɛ́lɛ, gbɔ́ŋ ŋi diai dífe dɔ̂ŋ kɔlɔŋ dílaŋɔɔ̂i.” 50 Nekedima, nyii lì bɔ tuɛ-tuɛi, nyii máŋ kɛ̀ a dítaai, e dímarê kɛ̀, ǹyɛɛi, 51 “Kútɔ̂ŋ a pɔ̂ri núu ŋɔmɛni ŋá teei à kɛ̀ ve niî ŋ̀óo mɛni ni e mɛnii kaa e gɛ́i?” 52 Dí ŋ̀óo su tòo, dîyɛɛi, “Yá máŋ ya kulâi Galalii? Gɔ́ri, ya pâi gâai a gɛɛ Ɣâla ŋɔlóno-kɛ-nuu fa kûla Galalii.”

Ǹɛnîi dí zòŋ wulu-wulu kɛ̂i

53 Dí lì dípɛrɛ-ŋai lá tɛi-tɛi.

8

1 Kɛ́lɛ, Zîsɛ e lì Ŋulɔ-wuru-yeei ma. 2 Ŋele-waa pɛ-pɛi e pá ŋɔ́nɔ Ŋ̀âla-pɛrɛ Kɛ́tɛi mu; ǹûai kélee dí pà bɔ, e see e Ɣâla mɛni lɛ dîa. 3 Gɔlɔ-pɔ̃yɛ-ƃelai da Faresii-ŋai dí pà a nɛnî tɔnɔ bɔ nyii dí zoŋ wulu-wulu kɛ̂i. Nya ƃe dí dɔ̀ɔ ǹûai sama, 4 dí m̀ó Zîsɛ ma, dîyɛɛi, “Zɛŋ-lɛ-nuui, ku nɛnîi ŋi sòŋ wulu-wulu kɛ̂i. 5 Dɔ̂ŋ su Mose è mò kûa a gɛɛ kú m̀aa-nuu sɔɔ a kɔni. Lé ƃé gáa íla í mó é pîlaŋ ma?” 6 Dí nyíŋi ƃò a gɛɛ dí zu kɔ̂ɔŋ, a gɛɛ dí mɛni da kɔ́ri dí mó a ǹáa. Zîsɛ è m̀aa pɛ̀lɛ gɛ́ kɔlɔ pɔ̃̂yɛ a ǹyée gbua ǹɔii ma. 7 Dí kɛ́ɛ nɔ m̀arê kɛ̂i, e mu sìɣe e tɔɔ e m̀o diai, ǹyɛɛi, “Tɔɔ ǹúui nyii sɔnyɔ̂ŋ fe ma kásamâi, ǹyaa fulɔi e kɔni píli mà.” 8 E kɛ̀ ti ŋɔ́nɔ e maa pɛ̀lɛ gɛ kɔlɔ pɔ̃yɛ a ǹyée gbua ǹɔii ma. 9 Kɛ́lɛ, tãi dí m̀ɛni lai, dí lì tɛi-tɛi, é sìɣe núu pɔlɔi ma é tóo naɣa-ŋai dîa. Zîsɛ e lɛ̀ɛ naa ǹyaa tɔnɔ da nɛnîi dɔɔ duɛ. 10 Zîsɛ e ŋ̀uŋ mu sìɣe e m̀o ma, ǹyɛɛi, “Nɛnîi, dia kɔɔ? Núu da fe tɔ̂ŋ pu ni yâ?” 11 Nɛnîi e mò ma, ǹyɛɛi, “Núu da fe gɛ̀ ní ti, Ŋánuu-namui.” Nya ƃe Zîsɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Ńyãa máŋ fe tɔ̂ŋ pûi yâ. Lí, ífe ŋɔ́nɔ sɔnyɔ̂ŋ kɛ̀.”

Zîsɛ ƃa ǹɔii ŋɔkwaa-ponoɔi

12 Zîsɛ e ŋɔ́nɔ lóno dípɔ, ǹyɛɛi, “Ńyãa ƃa ǹɔii ŋɔkwaa-ponoɔi; ǹúui nyii a pîlaŋ ḿbôlui ve pâi siâi kpinii. Kɛ́lɛ, gwaa-ponoɔ fulu-laai a pâi kɛ̂i ǹyêei.” 13 Nya ƃe Faresii-ŋai dí mò ma, dîyɛɛi, “Íkaa íkpîŋ maa-sere-faa kɛ̂i; ísêre-wooi ǹyaŋ fe a tɔ̃yâ.” 14 Zîsɛ e zu tòo, ǹyɛɛi, “À nɛ̀ɛ ma ŋà kɛ̀ ŋ́gbîŋ maa-sere-faa kɛ̂i, ŋásêre-wooi káa a tɔ̃yâ. Kpɛ́ni fêi, ŋá ƃɛi kɔ́lɔŋ ŋi siɣei naai da ƃɛi ŋa liî naai. Kɛ́lɛ, káfe ƃɛi kɔlɔŋ ŋa kulâi naai da ƃɛi ŋa liî naai. 15 Ka mɛni ŋá tèe núu-kpune kɛ-pere ma. Fa núu da ŋɔmɛni ŋá tèe. 16 Kɛ́lɛ, à nɛ̀ɛ ma kpîŋ ŋà mɛni ŋá tèe, ŋámɛni-ŋa-teɛɛi káa a tɔ̃yâ. Kpɛ́ni fêi, ve a ńyãa tɔnɔ nyii a mɛnii ŋá tèe, fɛ̂ɛ ńyãa kwa ǹúui ńdɛ̀ɛi. 17 Bɔ̃yɛɛ̂i kútɔ̂ŋ su a gɛɛ núu feerɛ ŋɔsêre-woo káa a tɔ̃yâ; 18 ŋa ŋ́gbîŋ maa-sere-faa kɛ̀, Nàŋ-nuui nyii ńdɛ̀ɛi, ǹyaŋ gɛ ŋɔ́nɔ maa-sere-faa kɛ̀.” 19 Nya ƃe dí m̀arê kɛ̀, dîyɛɛi, “Mi ƃe Ínâŋ káa naa?” Zîsɛ e zu tòo, “Káfe ŋ́gɔlɔŋ, kpaa máŋ Ńâŋ; kâi kɛ̀ a ŋ́gɔlɔŋɔɔ, kâi Ńâŋ kɔ́lɔnîi Ńyãa máŋ.” 20 E ŋ̀óo-ŋai ŋi ƃò zɛŋ-kao laai-kɛ-kwaai ma, gɛ́ɛ Ɣâla mɛni lɛ̂i Ŋ̀âla-pɛrɛ Kɛ́tɛi mu; kɛ́lɛ, núu da fe zoŋ ni, kpɛ́ni fêi, ŋɔtãi fe niî kɛ̀ seri ni.

Ƃɛ́i ŋa liî naai káfa pɔ̂ri liî naa

21 È ŋɔ́nɔ mò dîa, ǹyɛɛi, “Ŋa pâi liî, ǹyaŋ ka pâi ŋ́gɔrîi, ká sáa kásɔnyɔ̂ŋ su; ƃɛi ŋa liî naai, káfa pɔ̂ri pâi naa.” 22 Nya ƃe Zûu-ŋai dí mò, dîyɛɛi, “A pâi gbîŋ páâi? Kpɛ́ni fêi, ǹyɛɛ, ‘Bɛ́i ŋa liî naai káfa pɔ̂ri liî naa.’ ” 23 E mò dîa, ǹyɛɛi, “Kákaa kulâi mu-pere, ńyaŋ ŋ́gɛ kula mɛi-pere. Kákaa a ǹɔii ŋi su-ƃela, ńyaŋ fé a ǹɔii ŋi su-nuu. 24 Ŋá mò káa a gɛɛ ka pâi saâi kásɔnyɔ̂ŋ su. Kpɛ́ni fêi, ka pâi saâi kásɔnyɔ̂ŋ su, fɛ̂ɛ ka laa la a gɛɛ ńyãa ƃa ǹyaa.” 25 Dí mò ma, dîyɛɛi, “Gbɛ̂ɛ ƃa yá?” Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Ŋ́gaa a núui ŋá mò kâa ŋ́gaa la a maa-ŋuŋ. 26 Mɛni támaa káa naa a gɛɛ ŋá m̀ó é pílaŋ kâa, dámaa kɛ́ ƃò naa a gɛɛ ŋá ŋáa tée. Kɛ́lɛ, ǹúui ńdɛ̀ɛi, gáa a tɔ̃yâ-nuu, ńyaŋ ŋa mɛnii lɛ̂ ǹɔii ma nyii ŋa mɛni ǹái.” 27 Dífe kɛ́ ni tárêi zu a gɛɛ e kɛ̀ lônoi dípɔ é pílaŋ Nàŋ-nuui ma. 28 Nya ƃe Zîsɛ e mò, ǹyɛɛi, “Tãi ka pâi núu-kpune Ǹóŋ tɛ̂i la ɣelei, gɛ̀ ní ka pâi gɔ́lɔnîi a gɛɛ ńyãa ƃa ǹyaa. A gɛɛ ǹyaŋ fá mɛni da kélee kɛ̀ a ŋ́gbɔɔi-wala-wala. Kɛ́lɛ, ŋa nyii ƃò Ńâŋ e nɛ̀ mai. 29 Ǹúui ǹyaŋ ńdɛ̀ɛi gáa ḿbôlu; ve tá ńɛ̀ɛ ni ńyãa tɔnɔ, kpɛ́ni fêi, ŋa mɛnii nyii kɛ̀ nɔ a tãi kélee ǹáâi ǹíi mai.” 30 E nyiŋi ƃò nɔ, ǹúui dámaa dí láa la.

Dɔ̃yâi a pâi íƃalôi

31 Zîsɛ e mò Zûu-ŋai dia, diai dí làa lai, ǹyɛɛ dîa, “À kɛ̀ kà lɛ̀ɛ ŋ́ooi su kákaa a ŋápôlu-ƃela kpîŋ. 32 Ǹyaŋ ka pâi dɔ̃yâi kɔ́lɔnîi, dɔ̃yâi ǹyaŋ a pâi káŋuŋ ma ƃôi.” 33 Dí ŋ̀óo su tòo, dîyɛɛ ma, “Ku kùla Eberaɣɛ̃ɛ ŋɔsii su, ǹyaŋ kúfe tá fúlɔi kɛ́ ni luɛ-laai núu da kélee yêei. A pɔ̂ri kɛ̂i leŋ í mò, yɛɛ, ‘Káŋuŋ ma a pâi ƃôi’?” 34 Zîsɛ e díwoo su tòo, ǹyɛɛi, “Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, núu nyii kélee a sɔnyɔ̂ŋ kɛ̀i, gáa a sɔnyɔ̂ŋ ŋɔluɛ. 35 Ǹuɛi fe a bɛ́rɛi-mu-nuu gbîŋ da wɔlɔ-wɔlɔ da wɔlɔ-wɔlɔ; kɛ́lɛ, nòŋ-nuui káa la wɔlɔ-wɔlɔ da wɔlɔ-wɔlɔ. 36 Gɛ̀ ní, à kɛ̀ Nòŋ-nuui à káŋuŋ ma ƃò, ka pâi kɛ̂i a káŋuŋ ma ƃóɔ. 37 Ŋá gɔ́lɔŋ a gɛɛ ka kula Eberaɣɛ̃ɛ ŋɔsii su; kɛ́lɛ, ǹyaŋ kákaa ŋ̀wɛ̂lii ka ḿbaa, kpɛ́ni fêi, kwaa ta ma fe kákponôi ŋ́ooi mɛni ma. 38 Ŋa mɛnii ƃò nyii ŋa gáa Ńâŋ yêei, káaŋ ka nyii ƃò ka mɛni kánâŋ lai.”

Kánâŋ ƃa Dɛ̂ƃele

39 Dí ŋ̀óo su tòo, dîyɛɛ ma, “Eberaɣɛ̃ɛ káa a kúnâŋ.” Nya ƃe Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Kâi kɛ̀ a Eberaɣɛ̃ɛ ǹônii, kâi mɛnii kɛ̀ Eberaɣɛ̃ɛ e gɛ̀i, 40 kɛ́lɛ, nâa kákaa ŋ́gɔrîi a gɛɛ ká ḿbaa, ǹúui nyii a dɔ̃yâi ƃó kâa, nyii ŋá mɛ̀ni Ɣâla lái; Eberaɣɛ̃ɛ fe nyiŋi kɛ́ ni. 41 Kákaa mɛnii kɛ̂i kánâŋ e gɛ̀i.” Dí mò ma, dîyɛɛi, “Dífe kúmaa sɔlɔ ƃo ni goyaŋ-wulu-wulu kɛ́ɛ su; Kúnâŋ káa tɔnɔɔ, Ɣâla ǹyaŋ kpîŋ.” 42 Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Eêi kɛ̀ Ɣâla eêi kɛ̂i a Kánâŋ, kâi ŋ́wɛ̂lii. Kpɛ́ni fêi, ŋá kùla Ɣâla yêei, ŋá pá; fe pa ni ŋ́gbɔɔi-yee ma, kɛ́lɛ, ǹyaa ƃe ńdɛ̀ɛ. 43 Le ƃe káfa tàre mɛnii su ŋa mòi? Gáa ti. Kpɛ́ni fêi, káfa pɔ̂ri ŋ́oo mu. 44 Ká kùla kánâŋ Dɛ̂ƃele kponôi, ǹyaŋ ka ŋ̀wɛ̂lii a gɛɛ ká kánâŋ nîa mɛnii kɛ́. E kɛ̀ a núu-paa-nuu a maa-ŋuŋ. Ǹyaŋ ŋɔmɛni fe tɔ̃yâ pôlu. Kpɛ́ni fêi, tɔ̃yâ kélee da fe gbonôi. A lɛ́ɛ kɛ̀, a lôno nɔ ŋɔkɛ-perei su, kpɛ́ni fêi, gáa a lɛ́ɛ-nuu, gɛ ƃo ŋɔ́nɔ a lɛ́ɛ ǹâŋ. 45 Kɛ́lɛ, a gɛɛ ŋa dɔ̃yâi ƃôi, káfe lâai a ńyãa. 46 Gbɛ̂ɛ ƃe kásama a pɔ̂ri ǹɛ̂i a gɛɛ ńzɔŋ káa sɔnyɔ̂ŋ su? Ŋà dɔ̃yâi ƃò, le ƃe káfa laa a ńyãai? 47 Ǹúui nyii gáa a Ɣâla ŋɔnúui a Ɣâla wóo mɛni; mɛnii a kɛ̂ káfe Ɣâla wóo mɛnii, ǹyaa ƃa káfe a Ɣâla ŋɔnúu.”

Eberaɣɛ̃ɛ é lɛ́ɛ pâi kɛ̂i, ŋá kɛ̀

48 Zûu-ŋai dí ŋ̀óo su tòo, dîyɛɛ ma, “Kɛrɛ̂e, kwa dɔ̃yâi ƃôi a gɛɛ íkaa a Sameria-nuu, nyînaŋ nyɔ́mɔɔ ǹyaŋ kɛ́ ƃo ípôlu?” 49 Zîsɛ e zu tòo, ǹyɛɛi, “Nyînaŋ nyɔ́mɔɔ fe ḿbôlu; kɛ́lɛ, ŋa ƃâa kɛ̀ Ńâŋ ma, káaŋ ḿâa fe káyêei. 50 Kɛ́lɛ, ǹyaŋ fé ŋ́gbɔɔi-folo-laai kɔ́rîi; núu tɔnɔ ƃe gáa gɔ́rii, ǹyaŋ ǹyaa ƃe pâi kɛ̂i a mɛni-ŋa-tee-nuui. 51 Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, à kɛ̀ núu da kélee à ŋ́ooi laai kɛ̀, ve pâi wɔ́lɔ saâi.” 52 Zûu-ŋai dí mò ma, “Kwa nâa gɔlɔŋ a gɛɛ nyînaŋ nyɔ́mɔɔ káa ípôlu. Eberaɣɛ̃ɛ e sàa da Ɣâla ŋɔlóno-kɛ-ƃelai; ǹyaŋ ya môi, yɛɛ, ‘Ǹúui à ŋ́ooi lâai kɛ̀ ve pâi wɔ́lɔ saâi.’ 53 Íkɛtɛ̂i í tɛɛ kúnâŋ Eberaɣɛ̃ɛ ma nyii sàai? Ɣâla ŋɔlóno-kɛ-ƃelai díaŋ da saa! Gbɛ̂ɛ ƃe íkaa íkpîŋ kɛ̂i lai?” 54 Zîsɛ e mò, ǹyɛɛi, “À kɛ̀ ŋà ŋ́gbîŋ ŋáƃaa-kɛ-maai tɛ̀, gɛ̀ ní sɛŋ da fé ŋáƃaa-kɛ-maai su. Ńâŋ ƃé a ŋáƃaa-kɛ-maai tɛ̀, nyii ǹyaŋ ka môi a gɛɛ gáa a Káɣâlai. 55 Kɛ́lɛ, káfe niî gɔlɔŋ ni; ǹyaŋ ŋá gɔ́lɔŋ. Ŋà mò kâa a gɛɛ fe gɔ́lɔŋ, ŋa pâi kɛ̂i a lɛ́ɛ-nuu yɛ̂ɛ káa; kɛ́lɛ, ŋá gɔ́lɔŋ ŋ́gɛ ŋɔwóoi lâai kɛ̀. 56 Kánâŋ Eberaɣɛ̃ɛ líi e nɛ̀ɛ a gɛɛ é ŋápâi káa; ǹyaŋ a gàa, ǹíi e nɛ̀ɛ.” 57 Nya ƃe Zûu-ŋai dí mò ma, dîyɛɛi, “Ífe a kóraŋ buu lɔ́ɔlu ǹyaŋ ya Eberaɣɛ̃ɛ káa?” 58 Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, Eberaɣɛ̃ɛ é lɛ́ɛ pâi kɛ̀i, ŋá kɛ̀.” 59 Nya ƃe dí kɔni sìɣe a gɛɛ dí zɔ̀ɔ. Kɛ́lɛ, Zîsɛ è gbîŋ lòo é kúla Ŋ̀âla-pɛrɛ Kɛ́tɛi mu.

9

Nalôŋ dí zɔlɔ ƃò a ŋɛi puɔɔ̂i Zîsɛ e m̀alo

1 Gɛɛ tɛɛ̂i e ŋɛi-pu-nuu kàa nyii ŋ̀ɛ́i puɔɔ̂i e sìɣe sɔlɔ-ƃo-tãi ma. 2 Ŋɔpôlu-ƃelai dí m̀arê kɛ̀, dîyɛɛ ma, “Kaamɔ̂ɔ, gbɛ̂ɛ ŋɔsɔnyɔ̂ŋ ƃe gɛ̀ dí nalôŋ ŋi sɔlɔ ƃó a ŋɛi puɔɔ̂i, ǹyaa kpaa ŋɔkáa-ƃela?” 3 Zîsɛ e zu tòo, ǹyɛɛi, “Ve kɛ́ ni a gɛɛ nalôŋ ŋi e sɔnyɔ̂ŋ kɛ̀ kpaa ŋɔkáa-ƃelai. Kɛ́lɛ, e kɛ̀ a gɛɛ Ɣâla ŋɔtíi é lɛ́ gbonôi. 4 Fɛ́ɛ ku ǹúui ŋɔtíi kɛ́ nyii ńdɛ̀ɛi tãi voloi káa niî ɣele ma. Gbínii káa pâi, tãi núu da kélee fa pɔ̂ri tíi kɛ́i. 5 Tãi nɔ ǹyaŋ ŋ́gaa ǹɔii sui ŋ́gaa a ǹɔii ŋɔkwaa-ponoɔi.” 6 E nyiŋi ƃò nɔ, é ǹá yâ pú ǹɔii ma. E pɔ́rɔ kpɛ̀tɛ a ǹá-ya. E bɔ̂rɔi ŋi siɣe e zia nalôŋ ŋ̀ɛi. 7 E mò ma, ǹyɛɛi, “Lí í íŋɛi waa Saloaŋ-poai su” (nyii zu-kulâi ƃa Dí Dɛ̀ɛi). Nya ƃe e lì e ŋ̀ɛi wáa e pa pôlu, gɛ nâa kwaa kaa. 8 Marâai da diai gàa gɛ ƃo a fɛli-kɛ-nuu a maa-nuŋ, dí mare-kɛɛ kɛ̀, dîyɛɛi, “Kɛrɛ̂e, ǹúui ƃéi ŋi a kâa kɛ̀ see ni gɛ́ fɛli kɛ̀i?” 9 Da-ni dí mò, dîyɛɛi, “Ǹyaa ká ŋi.” Da-ni dí mò, dîyɛɛi, “Kpao, kɛ́lɛ, móloŋɔɔ̂i mà.” E mò, ǹyɛɛi, “Ǹyaa ƃa ǹyaa.” 10 Dí mò ma, dîyɛɛi, “Gɛ̀ ní, í gɛ̀ leŋ íŋɛi lá kɛ́ fuloŋ?” 11 E zu tòo, ǹyɛɛi, “Nalôŋ da kɛ̂ ma Zisɛi, e pɔ́rɔ kpɛ̀tɛ e zia ŋ́ɛi, e m̀o mâ, ǹyɛɛi, ‘Lí Saloaŋ í íŋɛi wáa’; nya ƃe ŋá lì ŋá ŋ́ɛi wáa ŋá nâa kwaa káa.” 12 Dí m̀are kɛ̀, dîyɛɛi, “Mi-ta ƃe gáa naa:?” E zu tòo, ǹyɛɛi, “Fe gɔ́lɔŋ.”

Faresii-ŋai dí ǹalôŋ ƃálo-mɛni su kàa

13 Dí lì a nalôŋ kɛ̀ a ŋ̀ɛi púɔɔ̂i Faresii-ŋai pɔ. 14 E kɛ̀ Vii-tɔɔ-ɣelei ma, tãi Zîsɛ e bɔ̂rɔi kpɛ̀tɛ la e gɛ nalôŋ e kwaa kaai. 15 E kɛ̀ ti ŋɔ́nɔ Faresii-ŋai dí m̀arê kɛ̀ berei e gɛ̀ la gɛ́ kwaa kâa. E mò dîa, ǹyɛɛi, “E pɔ́rɔ sìa ŋ́ɛi, ŋá ŋ́ɛi wáa, ŋá kwaa káa.” 16 Faresii-ŋai da-ni dí mò, dîyɛɛi, “Nalôŋ ŋi fe kulâi Ɣâla yêei. Kpɛ́ni fêi, va Vii-tɔɔ-ɣelei mɛi kaa.” Ǹúui gbeli-ŋai dîyɛɛi, “A kɛ̂ leŋ ǹúui gáa a sɔnyɔ̂ŋ-nuui e ŋɛi-kɛ-maa-ŋai ŋi kɛ́?” Sia e kɛ̀ díloai. 17 Nya ƃe dí ŋɔ́nɔ ŋɛi-pu-nuui marê kɛ̀, dîyɛɛ ma, “Ya kɛ̂i le é pîlaŋ ma, yái e íŋɛi lá ƃôi?” E mò dîa, ǹyɛɛi, “Gáa a Ɣâla ŋɔlóno-kɛ-nuu.” 18 Kɛ́lɛ, Zûu-ŋai dífe kɛ̀ láa ni la a gɛɛ e kɛ̀ a ŋɛi-puɔɔ a gɛɛ ŋɔ́nɔ núu da e ŋ̀ɛi lá fùloŋ, fɛ̂ɛ dí ǹúui ŋ̀ɛi lá e kɛ̀ a vúloŋɔɔi ŋɔkáa-ƃelai tòli, 19 dí dímarê kɛ̀, dîyɛɛi, “Kalóŋ ƃéi ŋi, nyii ká mò a gɛɛ dí zɔlɔ ƃò a ŋ̀ɛi púɔɔ̂i? E gɛ̀ leŋ gɛ nâa kwaa kaa?” 20 Ŋɔkáa-ƃelai dí zu tòo, dîyɛɛi, “Ku gɔ́lɔŋ a gɛɛ gáa a kúloŋ, a gɛɛ ŋɔ́nɔ ku zɔlɔ ƃô a ŋ̀ɛi púɔɔ; 21 kɛ́lɛ, berei a gɛ́ la gɛ́ nâa kwaa kâai, kúfe gɔ́lɔŋ, kpaa máŋ ku ǹúui kɔ́lɔŋ ŋ̀ɛi lá fuloŋ. Ka m̀arê kɛ́; gɛ́tɛ̂i gbîŋ mɛni ma, a pâi lônoi gbîŋ mɛni ma.” 22 Ŋɔkáa-ƃelai dí nyiŋi ƃò. Kpɛ́ni fêi, dí kɛ̀ yáôi Zûu-ŋai dîa. Kpɛ́ni fêi, Zûu-ŋai da nâa fáa ma a gɛɛ núu da a mò a gɛɛ Zîsɛ káa a Kôrai, da pâi gulâi Ŋ̀âla-fɛli-kerei mu. 23 Maa-mɛni ƃe ŋɔkáa-ƃelai dí mò la, dîyɛɛi, “Gɛ́tɛ̂i gbîŋ mɛni ma, ka m̀arê kɛ́.” 24 Nya ƃe ŋɔ́nɔ dí nalôŋ tòli a tãi veerɛi nyii kɛ̀ a ŋ̀ɛi puɔɔ̂i, dí mò ma, dîyɛɛi, “Naa-tɛ-maai tɛ́ɛ Ɣâla pɔ; ku gɔ́lɔŋ a gɛɛ nalôŋ ŋi káa a sɔnyɔ̂ŋ-nuu.” 25 E díwoo su tòo, ǹyɛɛi, “À kɛ̀ gáa a sɔnyɔ̂ŋ-nuu fe gɔ́lɔŋ; kɛ́lɛ, nyii tɔnɔi ŋá gɔ́lɔŋ, ǹyaa ƃa ŋá kɛ̀ a ŋɛi-puɔɔ, kɛ́lɛ, ŋ́gaa nâa kwaa kâai.” 26 Dí m̀arê kɛ̀, dîyɛɛ ma, “Le ƃe e gɛ̀ a yá, e íŋɛi lá ƃó-pere kɛ̀ leŋ?” 27 E díwoo su tòo, ǹyɛɛi, “Ŋa gbâa m̀ó kâa, ǹyaŋ káfe káwoli tɔɔ̂i ma. Ka ŋ̀wɛ̂lii ŋɔ́nɔ ká m̀ɛni le-mɛni ma? Ka ŋ̀wɛ̂lii kákɛ a ŋɔpôlu-ƃelai da máŋ?” 28 Dí díla tɔ̀ɔ ma, dîyɛɛi, “Ya kpíŋ ƃe íkaa a ŋɔpôlu-ƃelai da. Kɛ́lɛ, kúkaa a Mose ŋɔpôlu-ƃela. 29 Ku gɔ́lɔŋ a gɛɛ Ɣâla a lóno Mose pɔ. Kɛ́lɛ, ǹúui ŋi ŋɔi kúfe ƃɛi kɔ́lɔŋ a kulâi naai.” 30 Nalôŋ e zu tòo, ǹyɛɛi, “Gɛ̀ ní lá-kpala maa-mɛni ká ŋi! Káfe ƃɛi kɔ́lɔŋ a kulâi naai, kɛ́lɛ, ǹyaa ƃe ŋ́ɛi lá fùloŋ. 31 Ku gɔ́lɔŋ a gɛɛ Ɣâla fa ŋ̀wóli tɔ̀ɔ sɔnyɔ̂ŋ-nuu wóo ma. Kɛ́lɛ, ǹúui à Ɣâla fɛ̀li é ŋɔnîa-mɛnii kɛ̂i, ǹyaa ƃe Ɣâla a ŋ̀wóli tɔ̀ɔ ŋ̀óo ma. 32 É sîɣe ǹɔii kɔ́ɔ-pîlaŋ-tãi ma núu da fe tá wɔ́lɔ mɛni ni a gɛɛ núu da a núu ŋɛi lá fúloŋ nyii dí zɔlɔ ƃô a ŋɛi-puɔɔ. 33 A kɛ̀ nalôŋ ŋi fe kula ni Ɣâla yêei, vei pɔ̂ri mɛni da kɛ̂i.” 34 Dí ŋ̀óo su tòo, dîyɛɛ ma, “Dí ísɔlɔ ƃô sɔnyɔ̂ŋ kpɛɛ pôlu su. Ǹyaŋ ya pɔ̂ri sɛŋ lɛ̂i kûa?” Nya ƃe dí gùla naa.

Núu ŋɛi púɔɔ ŋɔmɔ̂leŋ su

35 Zîsɛ e mɛ̀ni a gɛɛ da gula Ŋ̀âla-fɛli-kerei mu. Tãi e gàai, e mò ma, ǹyɛɛi, “Ya láa a núu-kpune Ǹóŋ?” 36 E zu tòo, ǹyɛɛi, “Nalôŋ, gbɛ̂ɛ ƃa ǹyaa, a gɛɛ ŋá láa la?” 37 Zîsɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Ya gáa, ǹyaa ƃe gáa a ǹúui lônoi nâa ípɔi.” 38 E mò, ǹyɛɛi, “Ŋánuu-namui, ŋa láa la”; nya ƃe e vɛ̀li. 39 Zîsɛ e mò, ǹyɛɛi, “Mɛni ŋa-tee-mɛni ƃe ŋá bá-kɛ̀ ǹɔii ŋi su, a gɛɛ diai díŋɛi puɔɔ̂i dí kwaa kâa, diai da kwaa kâai díŋɛi é pú.” 40 Faresii da-ni kɛ̀ gɔlɛi dí ŋ̀óoi ŋi mɛni. Dí mò ma, dîyɛɛi, “Kua máŋ kúŋɛi púɔɔ̂i?” 41 Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Kâi kɛ̀ a káŋɛi púɔɔ, sɔnyɔ̂ŋ fêi kɛ̀ kâa; kɛ́lɛ, nâa ka mò a gɛɛ ‘Kwa kwaa kâai,’ ǹyaŋ sɔnyɔ̂ŋ káa nɔ kâa.”

10

Záŋ nyii bîlaŋɔɔi m̀ála-kpului mai

1 “Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, ǹúui nyii va lɔ̂ m̀ála-koraŋ su ǹá-ƃerei-perei, kɛ́lɛ, é tɛ́ é pîlaŋ zu berei da kpɛ́ni sui, maa-nûui tí káa a ŋúma-nuu da sɛŋ-kula-yêei kɛ́-nuu. 2 Kɛ́lɛ, ǹúui nyii a lɔ̀ a góraŋ lá-ƃerei-perei, gáa a m̀ála mɛi-kaa-nuui. 3 Góraŋ lá-ƃerei mɛi-kaa-nuui a ǹá ƃò mì; m̀ála-ŋai da ŋ̀óo mɛ̀ni, ǹyaŋ a ŋɔƃála-ŋai tóli a dílaa, é kúla a dia. 4 Tãi a ŋɔ-ŋai kélee kùlai, a lî dítuɛ, m̀ála-ŋai díaŋ dí pîlaŋ bôlu. Kpɛ́ni fêi, dí ŋ̀óo kɔ́lɔŋ. 5 Dífa pîlaŋ ŋɔ̃yâ pôlu. Kɛ́lɛ, da pû ma. Kpɛ́ni fêi, dífe ŋɔ̃yâ wóo kɔ́lɔŋ.” 6 Zîsɛ e záŋ ŋi sɔ̀ɔ dîɛ. Kɛ́lɛ, dífe táre ni mɛnii su e kɛ̀ môi diai.

Zîsɛ káa a m̀ála mɛi-káa-nuu lɛ́lɛɛi

7 Nya ƃe Zîsɛ e ŋɔ́nɔ mò dîa, ǹyɛɛi, “Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, ńyãa ƃe ŋ́gaa m̀ála-ŋai díkóraŋ lá. 8 Ǹúui kélee lɔ̀ ńduɛi díkaa a ŋúma-ƃela da sɛŋ-kula-yee kɛ-ƃela; kɛ́lɛ, m̀ála-ŋai dífe díwoo mɛni ni. 9 Ńyãa ƃe ŋ́gaa a góraŋ lá; à kɛ̀ núu da à tɛ̀ɛ ŋ́gbonôi é lɔ́, a pâi ƃálôi, gɛ̀ ní, a pâi lɔ̂i é kúla e gɔ́nɔŋ sɔlɔ ƃo. 10 Ŋúma-nuui a pâ nɔ́ a gɛɛ e díŋuma, e dípaa, e dísu kara; ŋá pà a gɛɛ dí fulu-laa sɔlɔ ƃo, e kɛ́ díyêei a dámaa. 11 Ńyãa ƃa m̀ála mɛi-kaa-nuu lɛ́lɛɛi. M̀ála mɛi-kaa-nuu lɛ́lɛɛi a ŋɔfúlu-laai tɛ̀ɛ m̀ála-ŋai mɛni ma. 12 Ǹúui nyii gáa nɔ́ a tíi kɛ́-nuu, vé a ƃála mɛi-kaa-nuu, nyii bɔ́ɔ fa m̀ála-ŋai, à baníŋ kàa gɛ́ pa, é m̀ála-ŋai lɛ́ɛ naa é pú. Baníŋ a tôo dísama é dátaa-taa. 13 A pû, kpɛ́ni fêi, gáa nɔ a tíi-kɛ-nuu, ǹyaŋ ve kpaaŋ ni m̀ála-ŋai mɛni ma. 14 Ŋ́gaa a m̀ála mɛi-kaa-nuu lɛ́lɛɛi; ŋá ḿbɔɔ kɔ́lɔŋ, ǹyaŋ ḿbɔɔ kɛ́ ƃo a ŋ́gɔlɔŋɔɔ, 15 yɛ̂ɛ berei Nàŋ-nuui e ŋ́gɔlɔŋ lai, ńyaŋ ŋ́gɛ ƃo a gɔlɔŋɔɔ̂i. Ǹyaŋ ŋá ŋáfulu-laai tɛ̀ɛ m̀ála-ŋai mɛni ma. 16 Ǹyaŋ ƃála-ŋa da kpɛni-ŋa díkaa ńyêei, nyii ve m̀ála-kpului ŋi su; fɛ̂ɛ ŋa pa a dia máŋ, da pâi ŋ́oo mɛnîi. Gɛ̀ ní, da pâi kɛ̂i a ƃála-kpulu tɔnɔ da ƃála mɛi-kaa-nuu tɔnɔ. 17 Mɛnii ŋi ƃe Nàŋ-nuui e ŋ́wɛli ni la. Kpɛ́ni fêi, ŋa ŋáfulu-laai tɛ̀ɛ, a gɛɛ ŋa ŋɔ́nɔ zɔlɔ ƃo. 18 Núu da fa pɔ̂ri gulâi ńyêei. Kɛ́lɛ, ŋa dɛ̀ɛ ŋ́gbɔɔi-yee ma. Wala-wala káa ńyêei a gɛɛ ŋa dɛ́ɛ la, wala-wala kɛ́ ƃo ŋɔ́nɔ ńyêei a gɛɛ ŋa zɔlɔ ƃo; dɔ̂ŋ ŋi ƃe ŋa gula Ńâŋ yêei.” 19 Sia e kɛ̀ ŋɔ́nɔ Zûu-ŋai loai é pîlaŋ ŋ̀óo-ŋai ŋi dîa. 20 Dítamaa dí mò, dîyɛɛi, “Nyînaŋ nyɔ́mɔɔ káa bôlu, ǹyaŋ m̀oɔɔ̂i; ka káwoli tɔɔ̂i mà le-mɛni ma?” 21 Ǹúui gbeli-ŋa dí mò, dîyɛɛi, “Ŋ̀óo-ŋai ŋi dífe a nyii ǹúui nyînaŋ nyɔ́mɔɔ káa bôlui a mòi. Nyînaŋ nyɔ́mɔɔ a pɔ̂ri ŋɛi-pu-nuu ŋɛi lá fúlonîi?”

Zûu-ŋai dí díyee kùla Zîsɛ mu

22 È kɛ̀ a Ŋ̀âla-pɛrɛ Kɛ́tɛi lɛ́-kuui Zerusâlɛŋ. 23 È kɛ̀ a sama-ɣele, ǹyaŋ Zîsɛ e kɛ̀ siâi Ŋ̀âla-pɛrɛ Kɛ́tɛi mu Saloma ŋɔkâlai ŋá. 24 Nya ƃe Zûu-ŋai dí tìnaŋ gɔlɛ, dí mò ma, dîyɛɛi, “Tãi ɣɛɛlu ƃe ya pâi kúkɛ̂i kili-ŋa-sia su? À kɛ̀ ya ƃa Kôrai, gɛ̀ ní, m̀ó kûa a zu-ponoɔ.” 25 Zîsɛ e díwoo su tòo, ǹyɛɛ diai, “Ŋá mò ti kâa, ǹyaŋ káfe lâai a ŋ́oo. Díi ŋa gɛ̀ Ńâŋ láai sui, dia ƃe díkaa a ŋásêre; 26 kɛ́lɛ, káfa laa a ńyãa. Kpɛ́ni fêi, káfe a Ŋáƃala-ŋai da. 27 Ŋáƃala-ŋai da ŋ́oo mɛ̀ni, ńyaŋ ŋá díkɔlɔŋ, díyaŋ da pîlaŋ ḿbôlu; 28 ńyaŋ ŋa wɔlɔ-wɔlɔ fulu-laa tɛ̀ɛ dípɔ, ǹyaŋ díŋuŋ la fe pâi wɔ́lɔ pilîi, núu da kélee fe pâi díkulâi ńyêei. 29 Ńâŋ, nyii dítɛ̀ɛ ḿbɔi, gɛ́tɛ̂i dɛ́ɛ gélee ma, ǹyaŋ núu da kélee fa pɔ̂ri díkulâi Ńâŋ yêei. 30 Kwa Nàŋ-nuui kúkaa tɔnɔɔ.” 31 Zûu-ŋai dí ŋɔ́nɔ kɔni sìɣe a gɛɛ dí zɔ̀ɔ. 32 Nya ƃe Zîsɛ e díwoo su tòo, ǹyɛɛi, “Ŋa tíi lɛ́lɛɛ támaa lɛ́ káa nyii kula Nàŋ-nuui yêei; nênɛ-mɛni ƃe ka ńzɔɔ̂i lai?” 33 Zûu-ŋai dí ŋ̀óo su tòo, dîyɛɛ ma, “Kúfe ísɔɔ̂i tíi lɛ́lɛɛ kélee mɛni ma, kɛ́lɛ, kwa ísɔɔ̂i tɛ-ŋɛi mɛni ma; kpɛ́ni fêi, ƃia íkaa a núu-kpune, íkɛ íkpîŋ tɛ Ɣâla ŋɛi.” 34 Zîsɛ e dímarê kɛ̀, ǹyɛɛi, “Ve pɔ̃yɛ ni kútɔ̂ŋ su? ‘Ŋá mò, kákaa a ɣâla-ŋa?’ 35 À kɛ̀ à dítòli a ɣâla-ŋa, diai Ɣâla ŋɔwóoi e pà dípɔi (Ŋ̀âla-kɔlɔi ǹyaŋ va kâra), 36 ka pɔ̂ri m̀ôi e pîlaŋ ǹúui ma nyii Nàŋ-nuui e m̀aa wàa e dɛɛ ǹɔii sui, ‘Íkaa tɛ̀ Ɣâla ŋɛi kɛ̀i,’ kpɛ́ni fêi ŋá mò ‘Ŋ́gaa a Ɣâla Ǹóŋ?’ 37 À kɛ̀ fé Ńâŋ ŋɔtíi kɛ̂i, gɛ̀ ní káfe làa a ńyãa. 38 Kɛ́lɛ, à kɛ̀ ŋà díkɛ̀, berei máŋ káfe lâai a ńyãai, ka láa a díi-ŋai, a gɛɛ ká gɔ́lɔŋ ká táre zu a gɛɛ Nàŋ-nuui káa ŋ́gbonôi ńyaŋ ŋ́gaa Nàŋ-nuui kponôi.” 39 È kɛ̀ tí, dí kɔ̀ a gɛɛ dí zòŋ, kɛ́lɛ è kùla díyêei ŋá. 40 E ŋɔ́nɔ lì Zɔdiŋ pôlu ƃɛ́i Zɔ̂ŋ e kɛ̀ batâi kɛ̂i naa fúlɔi. Naa ƃé è lɛ̀ɛ naa. 41 Núu támaa dí pà bɔ́ dí m̀ó ma, dîyɛɛi, “Zɔ̂ŋ fé ŋɛi-kɛ-maa kɛ́ ní, kɛ́lɛ, nyii kélee è mò é pîlaŋ nalôŋ ŋí mai, gáa a tɔ̃yâ.” 42 Núu támaa dí làa la naa.

11

Tãi Lâzara e sàa lai

1 Nalôŋ tɔnɔ e kɛ̀ kɔ́lɛ̂i. Da kɛ̂ ma Lâzara, Bɛtɛni taai su, Mere da ǹêɣe Maatɛ díkɛ̂i. 2 Gáa a Mere nyii wúlɔ kúŋ nɛ̃ɛ pù Kúnuu-namui ma é gɔ́ɔ maa kɔɔ a ŋ̀uŋ-leɣa, nyii zaaƃɔlɔ Lâzara e kɛ̀ kɔ́lɛ̂i. 3 Nya ƃe ŋɔsaaƃɔlɔ-ŋai dí núu tɛ̀ɛ bɔ naa, dîyɛɛ ma, “Kúnuu-namui, ǹúui nyii í ŋ̀wɛ̂li níi, gáa kɔ́lɛ̂i.” 4 Kɛ́lɛ, tãi Zîsɛ e mɛ̀ni lai, e mò, ǹyɛɛi, “Gɔlɔ-felai ŋi fe saa mɛni ma; gáa Ɣâla ŋɔfólo-laai mɛni ma, a gɛɛ Ɣâla Ǹóŋ ŋɔfólo-laai é tɛ́ zarâi.” 5 E kɛ̀ ti, Zîsɛ e kɛ̀ a Maatɛ wɛ́liɛɛ da ǹîa Mere, da Lâzara. 6 Nya ƃe tãi e m̀ɛni la a gɛɛ Lâzara e kɛ̀ kɔ́lɛ̂i, e gɛ̀ a ɣele-kuu feerɛ ƃɛi e kɛ̀ naai. 7 Nyiŋi pôlu ma e mò ŋɔpôlu-ƃelai dîa, ǹyɛɛi, “Kwaa li ŋɔ́nɔ Zuda.” 8 Ŋɔpôlu-ƃelai dí mò mà, dîyɛɛi, “Kaamɔ̂ɔ, Zûu-ŋai dí kɛ̀ íkɔrîi a gɛɛ dí ísɔɔ, nya ƃe ŋɔ́nɔ íkaa liî naai?” 9 Zîsɛ e zu tòo, nyɛɛi, “Kɛrɛ̂e, aƃa puu kao feerɛ ƃe gáa ɣele tɔnɔ sui? A kɛ̀ núu da à sìa a voloi, ve pâi gɔ́ɔ tuâi. Kpɛ́ni fêi, a ǹɔii ŋi ŋɔkwaa-ponoɔi kâai. 10 Kɛ́lɛ, à kɛ̀ núu da à sìa a gbínii, a gɔ́ɔ tùa. Kpɛ́ni fêi, gwaa-ponoɔi fe gbonôi.” 11 E mò ti, naa pôlu ma e mò dîa, ǹyɛɛi, “Kúwɛli-nuui Lâzara a nyiî. Kɛ́lɛ, ŋa liî a gɛɛ ŋa ŋ̀ɛi la ƃo.” 12 Ŋɔpôlu-ƃelai dí mò ma, dîyɛɛi, “Kúnuu-namui, à kɛ̀ gáa nyiî, a pâi ƃálôi.” 13 Ǹyaŋ Zîsɛ e kɛ̀ lônoi é pîlaŋ ŋɔsaa mɛni ma. Kɛ́lɛ, dí kɛ̀ gáâi yɛ̂ɛ a lônoi é pîlaŋ nyii kpîŋ ma. 14 Nya ƃe Zîsɛ e mò dîa a zu-ponoɔ, ǹyɛɛi, “Lâzara aâ saa. 15 Kámaa-mɛni ma, ńii nɛɛ̂i a gɛɛ fe kɛ́ ni naa, a gɛɛ ká láa la. Kɛ́lɛ, kwaa li bɔ naa.” 16 Tama, nyii da kɛ̂ ma Ǹyuâi, e mò m̀arâa-polu-ƃelai dîa, ǹyɛɛi, “Kúa máŋ kwaa li a gɛɛ kwa dîa-ni ku saa.”

Zîsɛ ƃa mu-siɣe saa-yeei da vulu-laai

17 Tãi Zîsɛ e pà lai, e gàa Lâzara a nâa gɛ́ molôŋ su a ɣele náaŋ. 18 Bɛtɛni e kɛ̀ Zerusâlɛŋ kɔlɛ, yɛ̂ɛ aƃa tɔnɔ-sia. 19 Zûu-ŋai dámaa dí pà Mere da Maatɛ pɔ a gɛɛ dí díŋa-kpɛ́ dísaaƃɔlɔ mɛni ma. 20 Tãi Maatɛ e mɛ̀ni a gɛɛ Zîsɛ a kɛ̀ pâi, e lì duɛ, Mere ǹyaŋ e kɛ̀ see ni bɛ́rɛi mu. 21 Maatɛ e mò Zîsɛ ma, ǹyɛɛi, “Kúnuu-namui, eêi kɛ̀ iî kɛ̀ ƃɛ, ńzaaƃɔlɔ fei saa. 22 Loníi ma kpîŋ ŋá gɔ́lɔŋ a gɛɛ nyii kélee ya vɛ́li Ɣâla mai, Ɣâla a pâi dɛɛ̂i ípɔ.” 23 Zîsɛ e mò mà, ǹyɛɛi, “Ísaaƃɔlɔ a pâi mu siɣêi ŋɔ́nɔ.” 24 Maatɛ e mò mà, ǹyɛɛi, “Ŋá gɔ́lɔŋ a gɛɛ a pâi mu siɣêi ŋɔ́nɔ mu-siɣe saa-yeei su a ŋelei gbɛɛ ŋái.” 25 Zîsɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Ńyãa ƃa mu-siɣe saa-yeei da vulu-laai; ǹúui nyii a làa a ńyãai, berei máŋ zaâi lai, kɛ́lɛ, a pâi kɛ̂i a vulu. 26 Ǹyaŋ ǹúui nyii kélee gáa ɣele mai, nyii a làa a ńyãai, ve pâi wɔ́lɔ saâi. Ya nyiŋi síɣe a tɔ̃yâ?” 27 E mò ma, ǹyɛɛi, “Ooei, Kúnuu-namui; ŋa láa la a gɛɛ yá ƃa Kôrai, Ɣâla Ǹóŋ, nyii gáa pâi ǹɔii sui.”

Zîsɛ e wɔ́lɔ

28 Tãi e kpɛ̀ɛ a nyiŋi ƃoɔi, e lì e ǹîa-nɛnii Mere toli. E mò a ŋóo maa yeŋɔɔ, ǹyɛɛi, “Gaamɔ̂ɔi káa ƃɛ, ǹyaŋ a ítolîi.” 29 Tãi e mɛ̀ni e mu sìɣe a maa felaa e li bɔ. 30 Zîsɛ ǹyaŋ fe niî kɛ̀ pá ni daai su. Kɛ́lɛ, e kɛ̀ niî ƃɛi Maatɛ e gàa naai. 31 Tãi Zûu-ŋai kɛ̀ Mere kɔlɛ bɛ́rɛi mui, dí kɛ̀ ŋá kpɛ̂i, dí gàa Mere e mu siɣe a maa felaa e li ŋini ŋái, dí pîlaŋ bôlu. Kpɛ́ni fêi, dí kɛ̀ gáâi a gɛɛ Mere a liî molôŋ la wɔ́lɔ̂i naa. 32 Nya ƃe tãi Mere e pà ƃɛi Zîsɛ e kɛ̀ naai, e gàa e too gɔ́ɔ mu, e m̀o ma, ǹyɛɛi, “Kúnuu-namui, eêi kɛ̀ iî kɛ̀ ƃɛ ńzaaƃɔlɔ fei saa.” 33 Tãi Zîsɛ e gàa, gɛ wɔlɔi da Zûu-ŋai nyii pîlaŋ bôlui dí kɛ̀ wɔ́lɔ̂i, malôŋ e tòo ma a ŋánaa ŋɔmɔ̂leŋ su; 34 e m̀o ma, ǹyɛɛi, “Mi ƃe ká ǹaa naai?” Dí mò ma, dîyɛɛi, “Kúnuu-namui, pá í gáa.” 35 Zîsɛ e wɔ̀lɔ. 36 Nya ƃe Zûu-ŋai dí mò, dîyɛɛi, “Ka gáa berei e ŋ̀wɛli ni lai!” 37 Kɛ́lɛ, da-ni dí mò, dîyɛɛi, “Ǹúui nyii a ŋɛi-pu-nuu ŋɛi lá ƃoi, vei pɔ̂ri nalôŋ ŋi kɛ̂i ve saa?”

Lâzara e ŋɔ́nɔ pà pôlu fulu-laa su

38 E kɛ̀ ti malôŋ támaa ŋɔ́nɔ tòo Zîsɛ ma e pa molôŋ lá; e kɛ̀ a loa, fɛ̃yɛ-ƃela laa mɛi. 39 Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Ka vɛ̃ɛ-ƃelai siɣe naa.” Maatɛ nyii gáa a zaa-nuui zaaƃɔlɔi, e mò ma, ǹyɛɛi, “Kúnuu-namui, tãi ŋi su gúŋ káa mà. Kpɛ́ni fêi, a saa a ɣele-kuu náaŋ.” 40 Zîsɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Kɛrɛ̂e, ŋá mò yâ, a gɛɛ yà làa la ya pâi Ɣâla ŋɔfólo-laai kâai?” 41 Nya ƃe dí vɛ̃ɛ-ƃelai kùla naa. Zîsɛ e ŋ̀ɛi tɛ̀ ɣelêi, e m̀o, ǹyɛɛi, “Ńâŋ, ŋa ísɛɣɛ̂i fé a gɛɛ ya ŋ́oo mɛ́ni. 42 Ŋá gɔ́lɔŋ a gɛɛ ya ŋ́oo mɛ̀ni nɔ a tãi kélee. Kɛ́lɛ, ŋa nyiŋi ƃôi nɔ ǹûai ŋi mɛni ma díkaa tɔɔ ni ŋ́gɔlɛi, a gɛɛ dí láa la a gɛɛ yá ƃe ńdɛ̀ɛ.” 43 Tãi e nyiŋi ƃòi, e làɣi a ŋ̀óo su kɛ́tɛ, ǹyɛɛi, “Lâzara, kula.” 44 Zaa-nuui e kùla ǹyée da gɔ́ɔ lá ɣiriɛ a seɣe, ŋ̀uŋ ma ɣiriɛ a seɣe. Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Ka vúloŋ, ká ƃó mà é lí.”

Dí Zîsɛ maa-kiri tèe

45 Zûu-ŋai dámaa diai pà da Mere-ni dí mɛnii káa e gɛ̀i, dí làa la. 46 Kɛ́lɛ, díta-ni dí lì Faresii-ŋai pɔ. Dí mò dîa mɛnii Zîsɛ a gɛ́i. 47 Nya ƃe zâla láa soŋ-ƃela kpaya-kpayai da Faresii-ŋai dí koyâŋ tòo dí m̀o, díyɛɛi, “Le ƃe kwa pɔ̂ri gɛ̂i? Kpɛ́ni fêi, nalôŋ ŋi a ŋɛi-kɛ-maa támaa kɛ̂i. 48 A kɛ̀ kwà nɛ̀ɛ naa é lí nɔ ti, ǹúui kélee a pâi lâai la, gɛ̀ ní Lomaŋ-ŋai da pâi pâi dí kúkɛ̂i maa waai su kara da kúnûai.” 49 Kɛ́lɛ, dítɔnɔ ta, da kɛ̂ ma Kêafɛ, nyii kɛ̀ a zâla láa soŋ-nuu kɛ́tɛi a maa-koraŋ ti, e mò dîa, ǹyɛɛi, “Káfe mɛni da kélee kɔlɔŋ; 50 káfe tárêi zu a gɛɛ ǹɛ́lɛɛ̂i kámɛni ma a gɛɛ núu tɔnɔ é sáa ǹûai mɛni ma, a gɛɛ ǹyaŋ ǹɔii kélee ŋuŋ lá fe píli.” 51 Ve nyiŋi ƃo ni gbɔɔ̂i-yee ma. Kɛ́lɛ, gɛɛ a zâla láa zoŋ-nuu kɛ́tɛi a maa-goraŋ ti, e mɛnii ƃò nyii pâi kɛ̂i a gɛɛ Zîsɛ a pâi saâi ǹɔii mɛni ma, 52 ǹyaŋ ǹɔii mɛni ma tɔnɔ nɔ fêi. Kɛ́lɛ, é Ɣâla ŋɔnîa-pɛlɛɛi kélee ŋá-tɛ́ gîe-ma tɔnɔɔ, diai dí táa-taa. 53 É síɣe maa-foloi ti ma dí lì koyâŋ su a gɛɛ da pɔ̂ri gɛ́i leŋ dí bàa. 54 E kɛ̀ ti, Zîsɛ fe ŋɔ́nɔ sia ni a maa ponoɔ dísama. Kɛ́lɛ, e síɣe naa e li ǹɔii su vɛ̃ɛ-kpâlaŋ kɔlɛ daai su da kɛ̂ ma Ifiraŋ; naa ƃe e kɛ̀ naa da ŋɔpôlu-ƃelai. 55 Ǹyaŋ Zûu-ŋai Dítɛɛ-mɛi-kuui e kɛ̀ lɛɣɛ̂i. Núu támaa dí kùla ǹɔii su. Dí lí Zerusâlɛŋ Dɛɛ-mɛi tuɛ a gɛɛ dí díkpîŋ maa waa. 56 Dí kɛ̀ Zîsɛ kɔ́rîi díkɛ mo díkîe-ni dîa Ŋ̀âla-pɛrɛ Kɛ́tɛi mu, dîyɛɛi, “Le ƃe gáa íkili ŋá? A gɛɛ ve pâi pâi gúui su?” 57 Ǹyaŋ zâla láa soŋ-ƃela kpaya-kpayai da Faresii-ŋai da nâa díwoo tɛ́ɛ a gɛɛ, à kɛ̀ núu da e ƃɛi kɔ́lɔŋ gáa naai, é dílɛɛ naa dí gɔ́lɔŋ a gɛɛ dí zoŋ.

12

Dí wúlɔ pù Zîsɛ ŋûa Bɛtɛni

1 È lɛ̀ɛ a ɣele-kuu lɔ́ɔlu mɛi da a gɛɛ Dɛɛ-mɛi Kûui e seri, Zîsɛ e pà Bɛtɛni ƃɛi Lâzara e kɛ̀ naai, nyii Zîsɛ e m̀u síɣe saa yêei. 2 Nàa ƃe dí mii-sɛŋ kpɛ̀tɛ naa mì; Maatɛ ƃe pà a mii-sɛŋ teƃelei ma, kɛ́lɛ, Lâzara e kɛ̀ a ǹúui dɔnɔ kɛ̀ teƃele ma da dîa-ni. 3 Mere e wúlɔ pãi tɔnɔ kúŋ nɛ̃ɛ sɔ̃ɔ kpanaŋɔɔ síɣe e bu Zîsɛ kɔ́ɔ ma e gɔ́ɔ ma kɔɔ a ŋ̀uŋ-leɣa; bɛ́rɛi lá e fɛ̀ɛ a gúŋ. 4 Kɛ́lɛ, Zudasi Sekaria, ŋɔpôlu-ƃelai dɔnɔ (nyii kɛ̀ a sɛŋ a gɛɛ e kula bôlui) e mò, ǹyɛɛi, 5 “Lé ƃé dífe ŋulɔ kúŋ nɛ̃ɛi ŋí kɔlɛ ní dâla buu lɔ́ɔlu mɛi da mɛni ma dí dɛɛ gôlo-ƃelai pɔi?” 6 Vé nyíŋi ƃó ní a gɛɛ è kɛ̀ a gbáaŋɔɔ gôlo-ƃelai mɛni ma. Kɛ́lɛ a gɛɛ ǹyaa kpîŋ è kɛ̀ a ŋúma-nuu, ǹyaŋ berei zɛŋ-kao gãlai è kɛ̀ la ǹyêei a kâa zɛŋ kûla naa da bù zui. 7 Zîsɛ è mò ma, ǹyɛɛi, “Ƃó nɛnîi ma, tɔɔ é ǹáâi kɛ́ ǹoo tãi mɛni ma. 8 Gôlo-ƃelai díkaa nɔ wɔ́lɔ kákɔlɛ. Kɛ́lɛ, fe wɔ́lɔ nɔ kákɔlɛ.”

Dí Lâzara maa-kiri tèe

9 Tãi Zûu-kpɔŋ kɛ́tɛi e gɔ̀lɔŋ la a gɛɛ e kɛ̀ naai, dí pà. Dífe pa ni nɔ Zîsɛ káa mɛni ma, kɛ́lɛ, a gɛɛ dí Lâzara káa, nyii e m̀u sìɣe saa yêei. 10 Nya ƃe zâla láa soŋ-ƃela kpaya-kpayai dí gbɛ̀tɛ díkili ŋá a gɛɛ dí Lâzara máŋ páa. 11 Kpɛ́ni fêi, ǹyaa maa-mɛni ma Zûu-ŋai dámaa dí kɛ̀ kulâi díkɛ laa a Zîsɛ.

Zîsɛ e tɛ̀ Zerusâlɛŋ a kɔ́-kpɛ́-sia

12 Ŋ̀elei gbelii ma gbɔŋ kɛ́tɛi nyii pà gúui sui, dí mɛ̀ni a gɛɛ Zîsɛ e kɛ̀ pâi Zerusâlɛŋ. 13 Nya ƃe dí tóu-laa-ŋa tèe dí li berei tɔɔ̂i, díkɛ laɣi, dîyɛɛi, “Osâna! Lûwa káa ǹúui ma nyii pâi Kúnuu-namui láai sui, Eezuɛ-ŋai máŋ Díkâloŋ!” 14 Nya ƃe Zîsɛ e wɛlɛ-sôo-loŋ kâa é sée mɛi, yɛ̂ɛ berei bɔ̃yɛɛ̂i lai, 15 “Ífe yào Zãiyɔŋ ǹóŋ-nɛni; gáa, íkâloŋ káa pâi, gáa see ni wɛlɛ-sôo-loŋ mɛi!” 16 Ŋɔpôlu-ƃelai dífe táre ni nyiŋi su a maa-ŋuŋ; kɛ́lɛ, tãi Zîsɛ ŋɔfólo-laai ma e tɛ̀ lai, e pà díkili ŋá a gɛɛ nyiŋi e kɛ̀ a bɔ̃yɛɛ é pîlaŋ mà, e ŋɔ́nɔ kɛ́ la. 17 Gbɔŋ kɛ̀ bôlui, tãi e Lâzara tòli e kula molôŋ sui, e ŋɔ́nɔ gula saa yêei, dí maa-sere-faa kɛ̀. 18 Mɛnii gbɔŋ kɛ̀ é lí berei tɔɔ̂i, ǹyaa ƃa dí mɛ̀ni a gɛɛ e ŋɛi-kɛ-maai ŋi kɛ̀. 19 Faresii-ŋai dí mò díkîe-ni ma, dîyɛɛi, “Ka nâa gáa a gɛɛ káfa pɔ̂ri sɛŋ da kɛ̂i; ka gáa, berei ǹɔii kélee a pîlaŋ la bôlui.”

Gurii-ŋai da-ŋa dí Zîsɛ kɔ̀ri

20 Gurii da-ni-ŋa dí kɛ̀ dísama, diai lì gúui su Ɣâla fɛlîi. 21 Nya ƃe dí pà Fele pɔ nyii kùla Bɛsaida, Galalii-lɔlii sui. Dí mò ma, dîyɛɛi, “Nalôŋ, kwa ŋ̀wɛ̂lii ku Zîsɛ káa.” 22 Fele e lì e m̀o Aŋdulu ma; Aŋdulu da Fele dí lì dí m̀ó Zîsɛ ma. 23 Zîsɛ e díwoo su tòo, ǹyɛɛi, “Tãi a seri a gɛɛ núu-kpune Ǹóŋ ŋɔfólo-laai ma é tɛ́. 24 Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, sí-sɛŋ-kao à là too lɔii ma é sáa, a lɛ̂ɛ ǹyaa tɔnɔ, kɛ́lɛ, à sàa, a ƃâ a dámaa. 25 Ǹúui è ŋɔfúlu-laai wɛ́li níi, a ǹaŋ. Ǹúui ǹyaŋ à ŋɔfúlu-laai kpɔ̀ara ǹɔii ŋi sui, a pâi ǹáâi kɛ̂i ŋwɔlɔ-wɔlɔ fulu-laai mɛni ma. 26 À kɛ̀ núu da à tíi kɛ̀ mîi, fɛ̂ɛ é pîlaŋ ḿbôlu; ƃɛi ŋ́gaa naai naa ƃe ǹyée-mu-nuui a pâi kɛ̂i naa máŋ; à kɛ̀ núu da ǹyaŋ à tíi kɛ̀ mîi, Nàŋ-nuui a pâi ƃâa kɛ̂i ma.

Fɛ̂ɛ dí núu-kpune ǹóŋ tɛ́ ɣelêi

27 “Ńii káa kɔ̂i ŋámɔ̂leŋ su. Le ƃe ŋa pâi m̀ôi? ‘Ńâŋ, ŋ́gula tãi ŋi su’? Kpao, mɛnii ŋi ƃe ŋá bá-kɛ̀ tãi ŋi su. 28 Ńâŋ, ílaâi ŋɔfólo-laai maa tɛ́.” Nya ƃe wóo e kùla ŋelei su, ǹyɛɛi, “Ŋa ŋɔfólo-laai maa tɛ́, ǹyaŋ ŋa pâi ŋɔ́nɔ ŋɔfólo-laai maa tɛ́i.” 29 Gbɔŋ kɛ̀ tɔɔ ni naai, dí mɛ̀ni dí m̀ó, dîyɛɛ, ŋelei su a láɣi. Ǹúui kpeli-ŋai dí mò, dîyɛɛi, “Ɣâla-taa-kela a lóno bɔ.” 30 Zîsɛ e zu tòo, ǹyɛɛi, “Ŋ̀óoi ŋi a pá kámɛni ma, ŋámɛni fêi. 31 Ǹɔii ŋɔmɛni-ŋa-teɛɛi a nâa seri, ǹyaŋ da pâi ǹɔii mɛi-nuui kulâi ǹɔii su; 32 ǹyaŋ tãi da pâi ńdɛ̂i la ŋá kúla ǹɔii mai, ŋa pâi núu-kpune kélee ɣalâi ŋ́gbîŋ ma.” 33 E nyiŋi ƃò a gɛɛ e zaai lɛ a pâi gɛ̂i. 34 Gbɔŋ e ŋ̀óo su tòo, dîyɛɛi, “Kwa mɛni dɔ̂ŋ su a gɛɛ Kôrai a pâi lɛɛ̂i ɣele ma wɔlɔ-wɔlɔ da wɔlɔ-wɔlɔ. Ya pɔ̂ri môi leŋ a gɛɛ fɛ̂ɛ dí núu-kpune Ǹóŋ tɛ́ ɣelêi? Gbɛ̂ɛ ƃe gáa a núu-kpune Ǹóŋ ŋi?” 35 Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Gwaa-ponoɔi káa kákɔlɛ a tãi su kôya kuro. Ka sia tãi gwaa-ponoɔi káa káyêei, kpíni fe làa pɛlɛ la kâa; ǹúui a sîa a kpinii, ve ƃɛi kɔ́lɔŋ a liî naai. 36 Tãi gwaa-ponoɔi káa káyêei, ka láa a gwaa-ponoɔi, a gɛɛ ka kɛ́ a gwaa-ponoɔi ǹônii.”

Zûu-ŋai dífe laa ni a Zîsɛ

Tãi Zîsɛ e nyiŋi ƃòi, e kùla naa e gbîŋ loo dîa. 37 Berei máŋ e ŋɛi-kɛ-maa támaa kɛ̀ la díŋɛi tuɛi, kɛ́lɛ, dífe laa ni la; 38 e kɛ̀ ti a gɛɛ ŋ̀óoi Ɣâla ŋɔlóno kɛ́-nuui Azaya e mòi, ŋá-see é kɛ́: “Kúnuu-namui, gbɛ̂ɛ ƃe a láa a Kúɣâla-mɛni-lɛɛi? Gbɛ̂ɛ ƃe Kúnuu-namui yée a lɛ́ ma?” 39 Maa-mɛni ma dífe pɔ̂ri ni lâai la, kpɛ́ni fêi, Azaya e mò ŋɔ́nɔ, ǹyɛɛi, 40 “A díŋɛi pú, a dílii kpánaŋ, a gɛɛ dífe láa kwaa káa la a díŋɛi, dífe lâa mɛni siɣe la dílii su, a gɛɛ dí tinaŋ ḿbɔ-pere a gɛɛ ŋa díƃalo.” 41 Azaya e nyiŋi ƃò, kpɛ́ni fêi, e ŋɔfólo-laai kàa e lono é pîlaŋ mà. 42 E máŋ kɛ̀ ti ǹúu kpaya-kpayai kpîŋ dámaa dí làa la. Kɛ́lɛ, dí kɛ́ɛ yáôi Faresii-ŋai diai, dífe m̀o ni, a gɛɛ dífe làa díkula la Ŋ̀âla-fɛli-kerei mu. 43 Kpɛ́ni fêi, dí núu-kpune ŋɔlaa-maa-tɛi wɛ̀li é tɛ́ɛ Ɣâla ŋɔlaa-maa-tɛi ma.

Zîsɛ ŋɔwóoi ƃa mɛni-ŋa-teɛɛi

44 Nya ƃe Zîsɛ e làɣi e m̀o, ǹyɛɛi, “Ǹúui nyii à làa a ńyãai, ve laa ni nɔ a ńyãa. Kɛ́lɛ, a láa a ǹúui nyii ńdɛ̀ɛi. 45 Ǹúui a ŋ́gaâi, a ǹúui kâai nyii ńdɛ̀ɛi. 46 Ŋá pá yɛ̂ɛ kwaa-ponoɔ ǹɔii su, a gɛɛ ǹúui nyii kélee à làa a ńyãai, ve lɛɛ kpinîi. 47 À kɛ̀ núu da à ŋ́oo-ŋai mɛ̀ni, ve dílaâi kɛ́ ni, fa ŋɔmɛni ŋá tèe; kpɛ́ni fêi, fe pa ni a gɛɛ ŋá ǹɔii ŋɔmɛni ŋá tée. Kɛ́lɛ, a gɛɛ ŋa ǹɔii ƃalo. 48 Ǹúui a ǹyée kùla ḿûi, ǹyaŋ va ǹyée sèe ŋ́oo-ŋai ŋi mui, ŋɔmɛni-ŋa-tee-nuu káa ma; ŋ̀óoi ŋa m̀ôi, a pâi kɛ̂i a ŋɔmɛni-ŋa-tee-nuu a ŋelei kpɛɛ ŋai. 49 Kpɛ́ni fêi, fe niî mɛni da ƃo ni ŋ́gbɔɔi-yee ma; Nàŋ-nuui nyii ńdɛɛ̂i, ǹyaa kpîŋ ƃe a mɛnii ƃó mâ nyii ŋa mò ŋ́gɛ lono mai. 50 Ǹyaŋ ŋá gɔ́lɔŋ a gɛɛ ŋɔtɔ̂ŋ káa a wɔlɔ-wɔlɔ fulu-laa. Nyii ŋa m̀ôi, maa-mɛni ma, ŋa mò yɛ̂ɛ nyii Nàŋ-nuui e mò ḿâi.”

13

Zîsɛ a ŋɔpôlu-ƃelai kɔ́ɔ ma waâi

1 Dɛɛ-mɛi ŋɔkúui é lɛ́ɛ pâi serîi, tãi Zîsɛ e nâa gɔ̀lɔŋ la a gɛɛ ŋɔtãi a seri a gɛɛ é kúla ǹɔii sú é lí Nàŋ-nuui pɔi, berei è ŋɔ-ŋai wɛ̀li lai, nyii-ŋai kɛ̀ ǹɔii sui. È díwɛli kpɔ́ é tóo máŋ gbɛɛ ŋa. 2 Ŋele-wulii mii-sɛŋ ŋɔtãi, tãi Dɛ̂ƃele e nâa pù la Zudasi Sekaria, Samaŋ ǹóŋ, líi su a gɛɛ e kula Zîsɛ pôlu, 3 Zîsɛ e gɔ̀lɔŋ a gɛɛ Nàŋ-nuui a sɛŋ kélee tɛ́ɛ bɔ a gɛɛ ǹyaŋ e kula Ɣâla yée ŋá gɛ ŋɔ́nɔ li bɔ, 4 e mu sìɣe teƃelei ma, e ŋɔyokpoi kula ma e ǹaa, e tâƃa ɣiri ǹeŋêi. 5 È kɛ̀ tí, é yá pù pâne su, gɛ ŋɔpôlu-ƃelai kɔ́ɔ maa waa la, gɛ dímaa kɔ̀ɔ a tâƃai è ŋìri ǹeŋêi. 6 E kùla Samaŋ Pitɛ ma; nya ƃe Pitɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Kúnuu-namui, ya ŋ́gɔɔ maa waâi?” 7 Zîsɛ e ŋ̀óo su tòo, ǹyɛɛ mai, “Mɛnii ŋa gɛ̀i ífe gɔ́lɔŋ nâa. Kɛ́lɛ, nâa à kɛ̀ ti ya pâi tárêi zu.” 8 Pitɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Ífe pâi wɔ́lɔ ŋ́gɔɔ maa waâi.” Zîsɛ e ŋ̀óo su tòo, ǹyɛɛi, “À kɛ̀ fé íkɔɔ maa waa ni, gɛ̀ ní ḿbôlu nuui da fa yâ.” 9 Samaŋ Pitɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Kúnuu-namui, ŋ́gɔɔ nɔ fêi, kɛ́lɛ, ǹyée da ŋ́uŋ!” 10 Zîsɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Ǹúui nyii a ŋ̀waâi, maa nɛɛ̂i nɔ a gɛɛ e gɔ́ɔ maa waa a gɛɛ mà kélee e waa; ǹyaŋ kámaa waâi nâa, berei máŋ kákelee fêi.” 11 Kpɛ́ni fêi, e ǹúui kɔ́lɔŋ pâi kɛ̀ kulâi bôlui. Nya ƃe e mò la, ǹyɛɛi, “Kákelee kámaa fe waa ni.” 12 Tãi e kpɛ̀ɛ a díkɔɔ maa waai, e ŋɔyokpoi tòo ma, e see, e m̀o dîa, ǹyɛɛi, “Ká mɛnii kɔ́lɔŋ ŋá gɛ̀ a káai? 13 Ka ńdòli a Gaamɔ̂ɔi da Nuu-namui, ǹyaŋ kúwoo sã̂ai, kpɛ́ni fêi, ŋ́gaa la. 14 À kɛ̀ ńyãai a Kánuu-namui da Kaamɔ̂ɔi ŋà kákɔɔ maa wàa, gɛ̀ ní gáa a sɛŋ káa máŋ ka kákîe-ni kɔ́ɔ maa waa. 15 Kpɛ́ni fêi, ŋa gɛ-pere lɛ́ káa a gɛɛ káa máŋ ká gɛ́ yɛ̂ɛ bere ŋa gɛ́ la a káai. 16 Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, yée-mu-nuu fe tɛɛ ni ŋɔnuu-namui ma; kpaa máŋ ǹúui da dɛɛi dɛɛ ŋɔtɛɛ-nuui ma. 17 À kɛ̀ ka mɛni-ŋai ŋi kɔ̀lɔŋ, lûwa káa kâa, à kɛ̀ kà gɛ̀. 18 Fe lônoi é pîlaŋ kákelee kâa; ŋá diai kɔ́lɔŋ ŋa dísiɣei; gáa a sɛŋ a gɛɛ Ɣâla ŋɔwóoi ŋa-see é kɛ́, ‘Núui ŋákpoloi mii a dúmƃe mu siɣe mâ.’ 19 Ŋa nyiŋi ƃôi kâa nâa, é lɛ́ɛ pâi kɛ̂i, a gɛɛ tãi à kɛ̀ lai, ká láa la a gɛɛ ńyãa ƃa ǹyaa. 20 Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, ǹúui nyii kélee a ǹyée sèe ǹúui mu ŋá dɛ̀ɛi, a ǹyée sée ḿû. Ǹyaŋ ǹúui a ǹyée see ḿûi, a ǹyée sèe ǹúui mu ńdɛ̀ɛi.”

Zîsɛ a ŋɔkɔlɛ-mɛnii ƃôi ǹaa túɛ

21 Tãi Zîsɛ è nyíŋi ƃòi, malôŋ e tòo mà ŋɔmɔ̂leŋ su. E mò, ǹyɛɛi, “Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, kátɔnɔ da a pâi kulâi ḿbôlu.” 22 Ŋɔpôlu-ƃelai dí díkîe-ni kâa, díkili-ŋa e tɛ̀i é pîlaŋ ǹúui ma e kɛ̀ faâi ma. 23 Ŋɔpôlu-ƃelai dɔnɔ nyii Zîsɛ è ŋ̀wɛ́li ni, è kɛ̀ tíɣîŋ ni Zîsɛ kɔlɛ ḿâ. 24 Nya ƃe Samaŋ Pitɛ è dòli a ŋ̀uŋ, é m̀o ma, ǹyɛɛi, “M̀ó kûa ǹúui a lônoi gɛ pîlaŋ mai.” 25 Nya ƃe gɛɛ tíɣîŋ ni Zîsɛ ma e mò ma, ǹyɛɛi, “Kúnuu-namui, gbɛɛ ƃe?” 26 Zîsɛ e zu tòo, ǹyɛɛi, “Ǹyaa ƃa ǹúui ŋa pâi gbólo kpuâi ŋi tɛɛ̂i bɔ tãi ŋa ǹɔ́ lai.” Nya ƃe tãi e gbóloi lɔ̀ lai, e gùla e dɛɛ Zudasi pɔ, Samaŋ Sekaria ǹóŋ. 27 Nya ƃe gbóloi pôlu ma, Sêtɔŋ e lɔ̀ gbonôi. Zîsɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Zɛŋ ya liî gɛ̂i, lí í gɛ́ a maa felaa.” 28 Nya ƃe diai kɛ̀ teƃelei mai dífe kɛ́ ni a gɔ́lɔŋɔɔ mɛnii e nyiŋi ƃò la mai. 29 E kɛ̀ da-ni kíli ŋá a gɛɛ berei zɛŋ-kao-gãlai e kɛ̀ la Zudasi yée ŋái, Zîsɛ e kɛ̀ m̀ôi ma, ǹyɛɛi, “Lí í zɛŋ yá kwa ŋ̀wɛ̂lii gúui mɛni mai”; kpaa máŋ a gɛɛ e sɛŋ da tɛɛ gôlo-ƃelai pɔ. 30 Nya ƃe gbóloi miɛɛ pôlu ma, e mu sìɣe a maa felaa é lí; ǹyaŋ e kɛ̀ a kpini.

Dɔ̂ŋ ninai

31 Tãi e lì lai, Zîsɛ e mò, ǹyɛɛi, “Núu-kpune Ǹóŋ ŋɔfólo-laai maa a nâa tɛ́, ǹyaŋ Ɣâla ŋɔfólo-laai maa a tɛ́ gbonôi; 32 à kɛ̀ Ɣâla ŋɔfólo-laai maa a tɛ́ gbonôi, Ɣâla ǹyaa máŋ a pâi ŋɔfólo-laai maa tɛ̂i ǹyaa kpîŋ gbonôi, e núu-kpune Ǹóŋ ŋɔfólo-laai maa tɛ a maa felaa. 33 Nîa-pɛlɛɛ, ŋ́gaa kákɔlɛ a guro. Ka pâi ŋ́gɔrîi; ǹyaŋ yɛ̂ɛ berei ŋá mò la Zûu-ŋai diai ŋa nâa môi ti kâa, a gɛɛ, ‘Ƃɛi ŋa liî naai káfa pɔ̂ri pâi naa.’ 34 Ŋa tɔ̂ŋ nina tɛɛ̂i kápɔ, a gɛɛ ka kákîe-ni wɛli; yɛ̂ɛ berei ŋa káwɛli lai, a gɛɛ káa máŋ ka kákîe-ni wɛli ti. 35 Nyiŋi mɛni ma núu kélee a pâi gɔ́lɔŋ ni a gɛɛ kákaa a ŋápôlu-ƃela, à kɛ̀ wɛli-kɛ-maa káa káyêei kákîe-ni mɛni ma.”

Dí Pitɛ ŋɔsîa-too-mɛnii ƃò nâa tuɛ

36 Samaŋ Pitɛ e m̀arê kɛ̀, ǹyɛɛi, “Kúnuu-namui, mi ƃe ya liî naai?” Zîsɛ e ŋ̀óo su tòo, ǹyɛɛ ma, “Bɛ́i ŋa liî naai, káfa pɔ̂ri pîlanii ḿbôlu nâa; kɛ́lɛ, ka pâi pâi, nâa à kɛ̀ ti.” 37 Pitɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Kúnuu-namui, le ƃe fa pɔ̂ri lɛɛ̂i la ípôlu nâai? Ŋa pâi ŋáfulu-laai lâai ímɛni ma.” 38 Zîsɛ e ŋ̀óo su tòo, ǹyɛɛ mai, “Ya pâi ífulu-laai lâai ḿɛni ma? Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó yâ, dɛ́ɛ-sîrɛi fe pâi ŋ̀óo pilîi, fɛ̂ɛ ya ḿaa-sia too saaƃa.

14

Zîsɛ ƃa Ǹaŋ nuui pɔ́-perei

1 “Kálii fe kɔ-kɔ; ka láa a Ɣâla, ka láa máŋ a ńyãa. 2 Núu-kɛi támaa káa Ńâŋ ŋɔpɛ́rɛi mu; eêi wàla kɛ́ ti, ŋâi pɔ̂ri m̀ôi kâa a gɛɛ ŋa liî kwaa maa kpɛtɛ̂i kámɛni ma? 3 Ǹyaŋ ŋà lì ŋà kwaa maa kpɛ̀tɛ kámaa mɛni ma, ŋa pâi pôlu ŋɔ́nɔ ŋa kásiɣe ká kɛ́ mâ a gɛɛ ƃɛi ŋa naai káa máŋ ká kɛ́ naa. 4 Ǹyaŋ ká berei kɔ́lɔŋ liî ƃɛi ŋa liî naai.” 5 Tama e mò ma, ǹyɛɛi, “Kúnuu-namui, kúfe ƃɛi kɔ́lɔŋ ya liî naai; kwa pɔ̂ri berei kɔ́lɔnîi leŋ?” 6 Zîsɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Ńyãa ƃa berei, dɔ̃yâi, da vulu-laai; núu da fa pâ Nàŋ-nuui pɔ fɛ̂ɛ ńzârai. 7 Kâi kɛ̀ a ŋ́gɔlɔŋɔɔ, kâi pɔ̂ri Ńâŋ kɔ́lɔnîi máŋ; nyiŋi pôlu ma ká gɔ́lɔŋ, ka ŋɔ́nɔ gáa.” 8 Fele e mò ma, ǹyɛɛi, “Kúnuu-namui, Nàŋ-nuui lɛ́ kûa, gɛ̀ ní kúlii a pâi lâai.” 9 Zîsɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Ŋa nâa gɛ́ kákɔlɛ a tãi su kôya, ǹyaŋ ífe ŋ́gɔlɔŋ, Fele? Ǹúui a ŋ́gaai, a Nàŋ-nuui káa; ya pɔ̂ri m̀ôi leŋ, yɛɛ, ‘Nàŋ-nuui lɛ́ kûa?’ 10 Ífe laa ni la a gɛɛ ŋ́gaa Nàŋ-nuui kponôi, ǹyaŋ gɛ ƃo ŋ́gbonôi? Ŋ̀óo-ŋai ŋa mò kâai, fa mo a ŋ́gbɔɔi-wala-wala; kɛ́lɛ, Nâŋ-nuui gáa ŋ́gbonôi, ǹyaa ƃa díi-ŋai kɛ̀. 11 Ka láa a ǹyaa a gɛɛ ŋ́gaa Nàŋ-nuui kponôi, Nàŋ-nuui ǹyaŋ kɛ́ ƃò ŋ́gbonôi. À wàla kɛ́ tí, ka láa a ńyãa díi-ŋai kpîŋ mɛni ma. 12 Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, ǹúui a láa a ńyãai a pâi díi-ŋai kɛ̂i ŋa gɛ̂i; tíi kpaya-kpaya-ŋa tɛɛ nyiŋi ma a pâi gɛ̂i, kpɛ́ni fêi, ŋa liî Nàŋ-nuui pɔ-naa. 13 Nyii kélee ka m̀are-kɛ̂ɛ kɛ̀ ńaai sui, ŋa pâi gɛ̂i a gɛɛ Nàŋ-nuui ŋɔfólo-laai ma é tɛ́ Nòŋ-nuui kponôi. 14 À kɛ̀ kà sɛŋ da kélee mare-kɛɛ kɛ̀ (mâ) ńaâi su, ŋa pâi gɛ̂i.

M̀ɔlêŋ Maa Waai maa-kono-tee-wooi

15 “À kɛ̀ ká ŋ́wɛli ni, ka pâi ŋátɔ̂ŋ-ŋai mɛi kâai. 16 Ǹyaŋ ŋa pâi Nàŋ-nuui fɛlîi, a pâi Kpɔŋ-ma-nuu da kpɛni tɛɛ̂i kápɔ é kɛ́ kákɔlɛ nɔ wɔlɔ-wɔlɔ. 17 Ǹyaa ƃa Dɔ̃yâ-Mɔleŋ kpîŋ, nyii ǹɔii fa pɔ̂ri zɔlɔ ƃôi. Kpɛ́ni fêi, va gàa, kpaa máŋ é gɔ́lɔŋ. Kɛ́lɛ, ká gɔ́lɔŋ. Kpɛ́ni fêi, gáa kákɔlɛ ǹyaŋ a pâi kɛ̂i kákponôi. 18 “Fe pâi kálɛɛ̂i nɔ ti a tee-noŋ-ŋa; ŋa pâi pâi kápɔ. 19 Nàa kuro à kɛ̀ ti ǹɔii fe pâi ŋɔ́nɔ ŋ́gaai. Kɛ́lɛ, ka pâi ŋ́gaâi. Ŋ́gaa ɣele ma. Mɛni ma, káa máŋ ka pâi kɛ̂i ɣele ma. 20 Maa-ɣele-kuui ti su ka pâi gɔ́lɔnîi a gɛɛ ŋ́gaa Ńâŋ kponôi, káaŋ kakɛ ƃo ŋ́gbonôi, ńyaŋ ŋ́gɛ ƃo kákponôi. 21 “Ǹúui nyii a ŋátɔ̂ŋ-ŋai sìɣe é mɛi káai, ǹyaa ƃe e ŋ́wɛli ni. Ǹúui nyii ǹyaŋ e ŋ́wɛli ni, Ńâŋ a pâi ŋ̀wɛ̂lii, ńyaŋ ŋa pâi ŋ̀wɛ̂lii ŋa ŋ́gbîŋ lɛ mà.” 22 Zudasi (Sekaria fei) e mò ma, ǹyɛɛi, “Kúnuu-namui, gɛ-pere káa leŋ ya pâi íkpîŋ lɛ̂i la kûai, ífa nɛ̀ ǹɔii mai?” 23 Zîsɛ e ŋ̀óo su tòo, ǹyɛɛi, “À kɛ̀ núu da à ŋ́wɛ̀li, a pâi ŋ́ooi mɛi kâai. Ńâŋ a pâi ŋ̀wɛ̂lii, gɛ̀ ní kwa pâi pâi bɔ ku kúkɛ̂i kpɛtɛ ǹyêei. 24 Ǹúui nyii ve ŋ́wɛli ni, va ŋ́ooi mɛi kâa. Ǹyaŋ ŋ̀óoi ka mɛ̀ni ve a ḿbɔɔ, kɛ́lɛ, Nâŋ-nuui pɔ́ɔ nyii ńdɛ̀ɛi. 25 “Mɛni-ŋai ŋi ŋa m̀ó kâai, tãi ŋ́gaa la kákɔlɛ. 26 Kɛ́lɛ, Gbɔŋ-ma-nuui, ǹyaa ƃa M̀ɔlêŋ Maa Waai nyii Nâŋ-nuui a pâi dɛɛ̂i ńaâi sui, a pâi sɛŋ kélee lɛ̂i káa é pá a mɛni-ŋai kélee kákili ŋá nyii ŋa m̀ó kâai. 27 “Ŋa lii-sêe lɛ̀ɛ káyêei; ŋa ŋálii-sêei tɛ̀ɛ kápɔ; ve yɛ̂ɛ berei ǹɔii a dɛ̀ɛ lai a gɛɛ ŋa dɛ̀ɛ ti kápɔ. Kálii fe kɔ-kɔ, kpaa máŋ ká ǹɛɛ naa é yao. 28 Ká mɛ̀ni a gɛɛ ŋá mò kâa, ‘Ŋa liî, a gɛɛ ǹyaŋ ŋa pâi pâi ŋɔ́nɔ kápɔ.’ Kâi kɛ̀ a ŋ́wɛliɛ kálii eêi pɔ̂ri nɛɛ̂i, kpɛ́ni fêi, ŋa liî Nâŋ-nuui pɔ naa; kpɛ́ni fêi, Nâŋ-nuui tɛɛ̂i mâ. 29 Ǹyaŋ ŋa m̀ó kâa é lɛ́ɛ pâi kɛ̂i, a gɛɛ tãi à kɛ̀ lai, ká láa la. 30 Fe pâi ŋɔ́nɔ lônoi kápɔ a zu kôya. Kpɛ́ni fêi, ǹɔii ŋi mɛi-nuui káa pâi. Wala-wala kélee fe ǹyêei ḿɛi; 31 kɛ́lɛ, ŋa gɛ̀ yɛ̂ɛ berei Nâŋ-nuui a ǹɛ́ la ḿâi, a gɛɛ ǹɔii é gɔ́lɔŋ ŋá Nâŋ-nuui wɛ́li ni. “Ka kámu siɣe kwaa lí.

15

Zîsɛ ƃa dɔ̃yâ-kpɔmɔi

1 “Ńyãa ƃa dɔ̃yâ-kpɔmɔi, Ńâŋ ƃa gbɔmɔi mɛi-kaa-nuui. 2 Ŋoŋoi kélee nyii va ƃâi, a dèe e bili. Ŋoŋo nyii-ŋai da ƃâi e díŋa tée e dímaa kpɛtɛ, a gɛɛ dí ƃa a dámaa. 3 Kámaa waâi nâa a ŋ̀óo-ŋai ŋa m̀ó kâai. 4 Ka kɛ́ tɔnɔɔ ŋ́gbonôi, ǹyaŋ ŋa pâi kɛ̂i kákponôi. Berei gbɔmɔ-woŋoi fa pɔ̂ri ƃâi gbɔɔ̂i-yee mai, fɛ̂ɛ e kɛ́ gbɔmɔi kponôi, káa máŋ káfa pɔ̂ri, fɛ̂ɛ ka kɛ́ ŋ́gbonôi. 5 “Ńyãa ƃa gbɔmɔi, káa ƃa ŋoŋo-ŋai. Ǹúui à kɛ́ ŋ́gbonôi, ǹyaŋ ŋ́gɛ ƃò gbonôi, ǹyaa ƃe a ƃâ a dámaa. Kpɛ́ni fêi, é kúla ḿbôlu, káfa pɔ̂ri mɛni da kélee kɛ̂i. 6 À kɛ̀ núu da à wàla kɛ́ ŋ́gbonôi, da bìli yɛ̂ɛ kpɔmɔ-woŋo é fɛ̃yɛ. Da maa-woŋo-ŋai ŋá tɛ̀ ma, dí bili ŋɔŋ su dí géreŋ. 7 Kà kɛ̀ ŋ́gbonôi, ŋ́oo-ŋai kɛ́ ƃò kákponôi, sɛŋ kélee kamare-kɛ̂ɛ kɛ̀ nyii gáa kákili ŋái, a pâi kɛ̂i kámɛni ma. 8 Nyíŋi mɛni ƃé Ńâŋ ŋɔfólo-laai maa tɛ̂ɛi la a gɛɛ ká ƃá a dámaa, ǹyaŋ à kɛ̀ tí, ká kɛ́ a ḿbôlu-ƃela. 9 Berei Nàŋ-nuui a ŋ́wɛli lai, bere ƃé ŋa káwɛli la. Ka kɛ́ ŋáwɛli-kɛ-maai su. 10 À kɛ̀ kà ŋátɔ̂ŋ-ŋai mɛi kâa, ka pâi kɛ̂i ŋáwɛli-kɛ-maai su, yɛ̂ɛ berei ŋa Ńâŋ ŋɔtɔ̂ŋ-ŋai mɛi káa lai, ŋ́gɛ ƃo ŋɔwɛli-kɛ-maai sui. 11 “Ŋa mɛni-ŋai ŋi ƃó káa a gɛɛ ŋálii-nɛɛi é kɛ́ kákponôi, a gɛɛ kálii-nɛɛi láa é fɛɛ. 12 Ŋátɔ̂ŋ ká ŋi a gɛɛ ka kákîe-ni wɛli, yɛ̂ɛ berei ŋa káwɛli lai. 13 Wɛli-kɛ-maa da fe núu da yêei é tɛ́ɛ nyiŋi ma, a gɛɛ núu e ŋɔfúlu-laai laa ŋɔwɛ́li-ƃelai mɛni ma. 14 Kákaa a ŋáwɛli-kɛ-maa ƃela, à kɛ̀ kà mɛnii kɛ̀ ŋa mò kâai. 15 Fe pâi ŋɔ́nɔ káwôlii a yée-mu-ƃela. Kpɛ́ni fêi, ǹyée-mu-nuui fe mɛnii kɔ́lɔŋ ŋɔnuu-namui a gɛ̂i. Kɛ́lɛ, ŋa kátoli a wɛ́li-ƃela. Kpɛ́ni fêi, nyii-ŋai kélee ŋa mɛni Ńâŋ lái, ŋa gɛ́ ká gɔ́lɔŋ. 16 Káfe ńziɣe ni. Kɛ́lɛ, ŋá kásìɣe ŋá kálɛ a gɛɛ ká lí ká ƃa a gɛɛ ǹyaŋ káƃa é lɛ́ɛ. A gɛɛ sɛŋ kélee ka m̀are-kɛ̂ɛ kɛ̀ Nàŋ-nuui ma ńaai sui é dɛɛ kápɔ. 17 Ŋa nyíŋi ƃôi kâa, a gɛɛ ká kákîe-ni wɛ́li.

Ǹɔii ŋɔkpɔarai

18 “À kɛ̀ ǹɔii à kákpɔ̀ara, ká gɔ́lɔŋ a gɛɛ e ŋ́gbɔ̀ara e lɛɛ pâi kákpɔarâi. 19 Eêi kɛ̀ kâi kɛ̀ a ǹɔii su-ƃela, ǹɔii eêi gbɔɔ̂i-ƃelai wɛli; kɛ́lɛ, a gɛɛ káfe a ǹɔii su-ƃela, ǹyaŋ ŋá kásìɣe ǹɔii su, maa-mɛni ƃe ǹɔii a kákpɔ̀ara la. 20 Ŋ̀óoi ŋá mòi, é lɛ́ɛ kákili ŋá a gɛɛ, ‘Yée-mu-nuu fe tɛɛ ni ŋɔnuu-namui ma.’ À kɛ̀ da ŋ́gbɔ̀ara da pâi máŋ kákpɔarâi; da ŋáwooi mɛi kâa, da pâi káwoôi mɛi kâai máŋ. 21 Kɛ́lɛ, da pâi nyiŋi kélee kɛ̂i a káa ḿaa-mɛni ma. Kpɛ́ni fêi, dífe ǹúui kɔlɔŋ ńdɛ̀ɛi. 22 Eêi kɛ̀ fé pa ni, ŋá lóno dípɔ, dísɔŋ fei kɛ̀ dîa. Kɛ́lɛ, káfâlo kélee fe díyêei dísɔnyɔ̂ŋ mɛni ma. 23 Ǹúui kélee a ŋ́gbɔarâi, a Ńâŋ kpɔ̀ara máŋ. 24 Eêi kɛ̀ fé díi kɛ́ ni dísama nyii núu da fe tá gɛ níi, dísɔŋ fei kɛ̀ dîa. Kɛ́lɛ, da nâa díkaa, da ŋ́gbɔara kwa Ńâŋ. 25 Gáa a sɛŋ a gɛɛ nyiŋi é ŋ̀óoi ŋa-see kɛ́ bɔ̃yɛɛ̂i dítɔ̂ŋ sui, ‘Dí ŋ́gbɔ̀ara nɔ kpɛni-kpɛni.’ 26 “Kɛ́lɛ, Gbɔŋ-ma-nuui à pà, nyii ŋa pâi dɛɛ̂i kápɔ é kúla Nàŋ-nuui yêei, Dɔ̃yâ-Mɔleŋ ǹyaa kpîŋ, nyii kulâi Nàŋ-nuui yêei, ǹyaa ƃe pâi ḿaa-sere-faa kɛ̂i; 27 ǹyaŋ káa máŋ kákaa a sêre-ŋa, kpɛ́ni fêi, ká kɛ̀ ŋ́gɔlɛ e siɣe gɔ́ɔ pîlanii.

16

1 “Ŋa nyiŋi-ŋai ŋi kélee ƃó kâa a gɛɛ káfe lâa tòo la. 2 Da pâi kakulâi Ŋ̀âla-fɛli-kêre-ŋai mu; kɛ́lɛ, tãi káa pâi nyii su ǹúui kélee à kápaâi, a pâi kɛ̂i gíli ŋá a gɛɛ a tíi kɛ̂i Ɣâla mì. 3 Ǹyaŋ da pâi nyiŋi kɛ̂i. Kpɛ́ni fêi, dífe niî Nàŋ-nuui kɔlɔŋ ni, kpaa máŋ ńyãa. 4 Kɛ́lɛ, ŋa nyiŋi ƃó kâa a gɛɛ dítãi à pà, é tóo kákili ŋá a gɛɛ ŋá nyiŋi ƃò kâa.

M̀ɔlêŋ Maa Waai ŋɔtíi

“Fe mɛni-ŋai ŋi ƃo ni kâa a maa-ŋuŋ. Kpɛ́ni fêi, ŋá kɛ̀ kákɔlɛ. 5 Kɛ́lɛ, ŋ́gaa nâa liî ǹúui pɔ ńdɛ̀ɛi; ǹyaŋ ká tá káfe ḿarê kɛ̂i, ‘Mí ƃe ya liî naa?’ 6 Kɛ́lɛ, a gɛɛ ŋa nyiŋi ƃó kâai, maloŋ-too-maa a kálii su fɛ́ɛ. 7 E máŋ kɛ́ ti, ŋa dɔ̃yâi ƃôi kâa. Gáa a mɛni lɛ́lɛɛ kámɛni ma a gɛɛ ŋá lí. Kpɛ́ni fêi, à kɛ̀ ŋà wàla li, Gbɔŋ-ma-nuui fe pâi pâi kápɔ; kɛ́lɛ, à kɛ̀ ŋà lì, ŋa pâi dɛɛ̂i kápɔ. 8 Ǹyaŋ à pà, a pâi sɔnyɔ̂ŋ lɛ̂i ǹɔii mà, da sɔŋ-lɛlɛ, da mɛni-ŋa-teɛɛ. 9 A pâi sɔnyɔ̂ŋ lɛ̂i, kpɛ́ni fêi, dífe lâai a ńyãa; 10 a pâi sɔŋ-lɛ̂lɛi lɛ̂i, kpɛ́ni fêi, ŋa liî Nàŋ-nuui pɔ naa, ǹyaŋ káfe pâi ŋɔ́nɔ ŋ́gaâi; 11 a pâi ŋɔmɛni-ŋa-teɛɛi lɛ̂i, kpɛ́ni fêi, ǹɔii mɛi-nuui ŋɔmɛnii ŋa teɛɛi. 12 “Mɛni támaa káa ńâ a gɛɛ ŋá m̀ó kâa. Kɛ́lɛ, káfa pɔ̂ri gélee mɛnîi loníi ma. 13 Dɔ̃yâ-mɔleŋ à pà, a pâi kátenîŋ tɔɔ̂i dɔ̃yâi kélee su. Kpɛ́ni fêi, ve pâi lônoi a gbɔɔ̂i-woo. Kɛ́lɛ, nyiŋi kélee a mɛ̀nii, a pâi m̀ôi ǹyaŋ a pâi zɛŋ lɛ̂i káa gáa pâi. 14 A pâi ŋáfolo-laai maa tɛ̂i. Kpɛ́ni fêi, a pâi nyii siɣêi gáa ńyêei é ǹɛ kâa. 15 Nyii kélee gáa Nàŋ-nuui yêei díkaa a ḿbɔɔ. Maa-mɛni ma ŋá mò, ńyɛɛ, a pâi ḿbɔɔ siɣêi é ǹɛ kâa.

Maloŋ-too-maa a pâi penêi a lii-nɛ̃ɛ

16 “Nàa kuro à kɛ̀ ti, káfe pâi ŋɔ́nɔ ŋ́gaâi. À ŋɔ́nɔ kɛ̀ ti a guro ka pâi ŋ́gaâi.” 17 Ŋɔpôlu-ƃelai da-ni dí mò díkîe-nì ma, “Le ƃe ŋi gáa m̀ôi kûai, ǹyɛɛi, ‘Nàa kuro à kɛ̀ ti, káfe pâi ŋ́gaâi, ǹyaŋ nàa kuro à ŋɔ́nɔ kɛ̀ ti, ka pâi ŋ́gaâi’; ǹyɛɛ ŋɔ́nɔ, ‘kpɛ́ni fêi, ŋa liî Nàŋ-nuui pɔ’?” 18 Dí mò, “Ŋɔwóoi ŋi su-kulâi ƃa le, ‘Nàa kuro à kɛ̀ ti?’ Kúfe ŋɔwóoi su-kulâi kɔ́lɔŋ.” 19 Zîsɛ e gɔlɔŋ a gɛɛ dí kɛ̀ ŋ́wɛ̂lii dí m̀arê kɛ́; nya ƃe e dímarê kɛ̀, “Mɛnii ŋi ƃe kákaa kákîe-ni marê kɛ̂i mai a gɛɛ ŋ́ooi su-kulâi ƃa le, ‘Nàa kuro à kɛ̀ ti, káfe pâi ŋ́gaâi, nàa kuro à ŋɔ́nɔ kɛ̀ ti, ka pâi ŋ́gaâi?’ 20 Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, ka pâi gbeɣêi toôi. Kɛ́lɛ, ǹɔii a pâi lii-nɛ̃ɛ kulâi, malôŋ a pâi toôi kâa. Kɛ́lɛ, kámaloŋ-too-maai a pâi penêi a lii-nɛ̃ɛ. 21 Koi-tee à kɛ̀ nɛnî ma gáa malôŋ su, kpɛ́ni fêi, ŋɔtãi a seri; kɛ́lɛ, mà a fuloŋ, mɛni solii kíli fa lɛ̀ɛ ŋɔ́nɔ ŋ́à, kpɛ́ni fêi, ǹíi a nɛ̀ɛ a gɛɛ a núu maa sɔlɔ ƃo ǹɔii su. 22 Malôŋ toɔɔ̂i káa nâa. Kɛ́lɛ, ŋa pâi ŋɔ́nɔ kákaâi, ǹyaŋ kálii a pâi nɛɛ̂i. Núu da fe pâi kálii-nɛɛi kulâi káyêei. 23 Maa-ɣelei ti káfe pâi mare-kɛɛ da kélee kɛ̂i mâ. Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋá m̀ó kâa, à kɛ̀ kà sɛŋ da kélee maa-mâre-kɛɛ kɛ̀ Nàŋ-nuui ma, a pâi dɛɛ̂i kápɔ ńaâi su. 24 Ǹyaŋ káfe niî sɛŋ da kélee mare-kɛɛ kɛ́ ni ńaâi su; ka maa mare-kɛɛ kɛ́, ka pâi zɔlɔ ƃôi, a gɛɛ kálii-nɛɛi láa e fɛɛ. Ǹyée a tɛɛ ǹɔii ma

Ńyee a tɛɛ ŋ̀éniɛi ma

25 “Ŋa nyíŋi ƃó kâa sáŋ su; tãi káa pâi nyii su fe pâi ŋɔ́nɔ lônoi kápɔ sáŋ su, kɛ́lɛ, ŋa pâi lônoi kápɔ a zu ponoɔ é pîlaŋ Nàŋ-nuui ma. 26 Maa-ɣelei ti su ka pâi mare-kɛɛ kɛ̂i ńaâi su; ǹyaŋ fe m̀ôi kâa a gɛɛ ŋa pâi Nàŋ-nuui fɛlîi kámɛni ma; 27 kpɛ́ni fêi, Nàŋ-nuui ǹyaa kpîŋ e káwɛli ni, kpɛ́ni fêi, ka ŋ́wɛli, ka láa la a gɛɛ ŋá kùla Nàŋ-nuui pɔ naa. 28 Ŋá kùla Nàŋ-nuui pɔ naa ŋa pa ǹɔii su; ǹyaŋ ŋa kulâi ǹɔii su ŋa li Nàŋ-nuui pɔ.” 29 Ŋɔpôlu-ƃelai dí mò ma, dîyɛɛi, “Aá, ya nâa lônoi a zu ponoɔ, ve sáŋ su! 30 Kwa nâa gɔ́lɔŋ a gɛɛ í mɛni kélee kɔlɔŋ. Ǹyaŋ ve a sɛŋ a gɛɛ núu da e ímarê kɛ́. Nyiŋi mɛni ma kwa láa la a gɛɛ í kùla Ɣâla yêei.” 31 Zîsɛ e zu tòo, ǹyɛɛi, “Ka nâa láa la? 32 Tãi káa pâi, ǹyaŋ a nâa seri, tãi ka pâi taa-taâi núu kélee é lí bɔ naa, ka pâi ńɛɛ̂i ńyãa tɔnɔ; kɛ́lɛ, ńyãa tɔnɔ fei. Kpɛ́ni fêi, Nàŋ-nuui káa ŋ́gɔlɛ. 33 Ŋa nyiŋi ƃó kâa a gɛɛ lii-sêe é kɛ́ káyêei ŋ́gbonôi. Ka pâi mɛni-soli kâai ǹɔii su; kɛ́lɛ, ka kálii kpéle, kpɛ́ni fêi, ńyee a tɛɛ ǹɔii ma.”

17

Zîsɛ Ŋɔɣâla fɛli-wooi ŋɔpôlu-ƃelai mɛni ma

1 Tãi Zîsɛ e ŋ̀óo-ŋai ŋi ƃòi, e ŋ̀ɛ́i tɛ̀ ŋelei su e m̀o, ǹyɛɛi, “Ńâŋ, tãi a seri; Íloŋ ŋɔfólo-laai maa tɛ́, ǹyaŋ é ífolo-laai maa tɛ́, 2 berei ǹyaŋ ya nâa wala-wala tɛɛ bɔ lúu kélee mɛi, a gɛɛ e wɔlɔ-wɔlɔ fulu-laa tɛɛ diai kélee pɔ ya dɛɛ bɔi. 3 Ǹyaŋ wɔlɔ-wɔlɔ fulu-laa ká ŋi a gɛɛ dí íkɔlɔŋ a Dɔ̃yâ-Ɣala tɔnɔi, ka Zîsɛ Kôrai nyii ya dɛɛi. 4 Ŋá ifolo-laai maa tɛ̀ ǹɔii su, díi kpɛɛ su nyii í dɛ̀ɛ ḿbɔ a gɛɛ ŋa gɛ́i; 5 Ńâŋ, tãi ŋi su, ŋáfolo-laai maa tɛ́ íkpîŋ ŋɛi, volo-laai nyii kɛ̀ ńyêei, íkɔlɛ ǹɔii é lɛ́ɛ pâi kpɛtɛ̂i. 6 “Ŋa ílaâi lɛ́ zinâai dîa nyii í díkùla ǹɔii su í dítɛɛ ḿbɔi. Dí kɛ̀ a ípɔɔ, í dítɛ̀ɛ ḿbɔ, ǹyaŋ da íwooi mɛi káa. 7 Da nâa gɔ́lɔŋ a gɛɛ sɛŋ kélee ya dɛɛ ḿbɔi e kùla íyee ŋá; 8 kpɛ́ni fêi, ŋa ŋ̀óo-ŋai tɛ́ɛ dípɔ nyii í dɛ̀ɛ ḿbɔi, ǹyaŋ da díyee see dímu, da gɔ́lɔŋ a tɔ̃yâ a gɛɛ ŋá kùla íyeêi; da ŋɔ́nɔ láa la a gɛɛ yá ƃe ńdɛ̀ɛ. 9 Ŋa ífɛlîi dímɛni ma; fe ífɛlîi ǹɔii mɛni ma, kɛ́lɛ, diai mɛni ma ya dítɛɛ ḿbɔi, kpɛ́ni fêi, díkaa a ípɔɔ; 10 ḿbɔɔ kélee káa a ípɔɔ, ípɔɔ kɛ́ ƃo a ḿbɔɔ, ǹyaŋ ŋáfolo-laai maa tɛ́ɛ̂i díkponôi. 11 Ḿve ŋɔ́nɔ ǹɔii su. Kɛ́lɛ, díkaa ǹɔii su, ǹyaŋ ŋa pâi ípɔ. Ńâŋ Maa Waai, dímɛi káa ílaâi su, diai ya dítɛɛ ḿbɔi, a gɛɛ dí kɛ́ tɔnɔɔ yɛ̂ɛ berei kúkaa la tɔnɔɔi. 12 Tãi ŋa kɛ̀ díkɔlɛ, ŋá dímɛi kàa ílaâi su, diai í dítɛ̀ɛ ḿbɔi. Ŋá dímɛi kàa, ǹyaŋ díta fe laŋ ni, fɛ̂ɛ ǹóŋ láŋɔɔi, a gɛɛ Ŋ̀âla-kɔlɔi ŋa-see é kɛ́. 13 Kɛ́lɛ, ŋa nâa kɛ́ pâi ípɔ. Ŋa ŋ̀óo-ŋai ŋi ƃôi ǹɔii su a gɛɛ ŋálii-nɛɛi láa é fɛ̂ɛ díkponôi. 14 Ŋa íwooi tɛ́ɛ dípɔ; ǹyaŋ ǹɔii a díkpɔara, kpɛ́ni fêi, dífe a ǹɔii su-ƃela, yɛ̂ɛ berei fe la a ǹɔii su-nuu. 15 Fe ífɛlîi a gɛɛ í díkula ǹɔii su. Kɛ́lɛ, a gɛɛ í dímɛi káa dua-pere nyɔŋ-nuui yêei. 16 Dífe a ǹɔii su-ƃela, yɛ̂ɛ berei fe a ǹɔii su-nuu. 17 Dímaa waa dɔ̃yâi su; íwooi káa a tɔ̃yâ. 18 Yɛ̂ɛ berei í ńdɛ̀ɛ la ǹɔii sui, bere nɔ ƃe ŋa dítɛɛ la ǹɔii su. 19 Ŋa ŋ́gbîŋ maa wâa dímɛni ma a gɛɛ dia máŋ dímaa é wáa tɔ̃yâ su. 20 “Fe ífɛlîi dia nɔ dímɛni ma. Kɛ́lɛ, nyii-ŋai máŋ mɛni ma diai pâi lâai a ńyãai díwooi su, 21 a gɛɛ díkelee dí kɛ́ zu tɔnɔɔ; yɛ̂ɛ berei la yá Ńâŋ máŋ íkaa la ŋ́gbonôi, ǹyaŋ ŋ́gɛ ƃò íkponôi, a gɛɛ dia máŋ dí kɛ́ kúkponôi a gɛɛ ǹɔii é láa la a gɛɛ yá ƃe ńdɛ̀ɛ. 22 Volo-laai nyii ya dɛ́ɛ ḿbɔi ŋa dɛɛ dípɔ, a gɛɛ dia máŋ dí kɛ́ tɔnɔɔ yɛ̂ɛ berei la kúkaa la tɔnɔɔi. 23 Ŋ́gɛ ƃò díkponôi, yáŋ íkɛ ƃo ŋ́gbonôi, a gɛɛ dí kɛ́ kpɔ́ tɔnɔɔ, a gɛɛ ǹɔii e gɔlɔŋ ƃia ƃe ńdɛ̀ɛ, ǹyaŋ ya díwɛli yɛ̂ɛ berei í ŋ́wɛ̀li lai. 24 Ńâŋ, ŋa ŋ̀wɛ̂lii a gɛɛ dia máŋ nyii-ŋai ya dítɛɛ ḿbɔi dí kɛ́ ŋ́gɔlɛ ƃɛi ŋa naai, a gɛɛ dí ŋáfolo-laai káa nyii ya dɛɛ ḿbɔi íwɛli-laai su ḿaa-mɛni ma ŋ̀éniɛi e lɛɛ pâi kɛ̂i. 25 Óo zɔŋ-lɛlɛ-Naŋ, ǹɔii fe niî íkɔlɔŋ ni, kɛ́lɛ, ŋa íkɔlɔŋ; ǹyaŋ nyii-ŋai ŋi dí gɔ́lɔŋ a gɛɛ yá ƃe ńdɛ̀ɛ. 26 Ŋá ílaâi lɛ̀ dîa, ŋa pâi ŋɔ́nɔ ǹɛ̂i, a gɛɛ ŋ̀wɛli-kɛ-maai nyii í ŋ́wɛ̀li lai, é kɛ́ díkponôi, ńyãa máŋ ŋá kɛ́ díkponôi.”

18

Tãi dí Zîsɛ kɔ̀lɛ la, da tãi dí zòŋ lai

1 Tãi Zîsɛ e ŋ̀óo-ŋai ŋi ƃòi, da ŋɔpôlu-ƃelai dí tɛ̀ɛ Kîdɔŋ gboto-woloi su, ƃɛi kɛ̀ a sûa, nyii da ŋɔpôlu-ƃelai dí lì zu. 2 Ǹyaŋ Zudasi nyii kùla bôlui e kɛ̀ máŋ a nàa kɔ́lɔŋɔɔ; kpɛ́ni fêi, nàa ƃe Zîsɛ da ŋɔpôlu-ƃelai da kâa kòyaŋ naa. 3 Nya ƃe Zudasi e kɔkuluƃa-ŋa sìɣe, bɛlɛɛ kɔkuluƃa-ŋa da-ni dîa dí kùla zâla láa soŋ-ƃela kpaya-kpayai da Faresii-ŋai yée ŋá. Dí lì zûai su a laŋpo-ŋa da kpáleŋ-leŋ-ŋa, da kɔ́-kɔ-sãa. 4 Nya ƃe Zîsɛ e gɔ́lɔŋ nyii kélee pâi kɛ̂i lai, e pà dípɔ e m̀o dîa, ǹyɛɛi, “Gbɛ̂ɛ ƃe ka gɔ́rii?” 5 Dí mò ma, dîyɛɛi, “Nâzarɛ Zisɛi.” Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Ńyãa ƃe ǹyaa.” Zudasi nyii kùla bôlui, e kɛ̀ tɔɔ ni díkɔlɛ. 6 Tãi e mò dîa, ǹyɛɛi, “Ńyãa ƃa ǹyaâi,” dí kùla pôlu dí tóo ǹɔii ma. 7 E ŋɔ́nɔ dímarê kɛ̀, “Gbɛ̂ɛ ƃe ka gɔ́rii?” Dí mò ma, dîyɛɛi, “Nâzarɛ Zisɛi.” 8 Zîsɛ e zu tòo, ǹyɛɛi, “Ŋá mò kâa a gɛɛ ńyãa ƃa ǹyaa; à kɛ̀ ka ŋ́gɔrîi, gɛ̀ ní ka ǹûai ŋi lɛ́ɛ naa dí li.” 9 Nyiŋi ƃe ŋ̀óoi ŋa-see kɛ̀, nyii e mòi, ǹyɛɛi, “Diai ya dítɛɛ ḿbɔi, fe dɔnɔ da laŋ ni.” 10 Nya ƃe Samaŋ Pitɛ, ƃóa-sɔkpɔ e kɛ̀ ǹyêei, e gùla e bili zâla láa soŋ-nuu kɛ́tɛi yée-mu-nuui ma é ǹáa-mii-yee mɛi-wolii tée. Ǹyée-mu-nuui láa ƃe kɛ̀ a Makɔɔ. 11 Zîsɛ e mò Pitɛ ma, ǹyɛɛi, “Íƃoai lɔ́ daâi. Ve a sɛŋ a gɛɛ ŋá ŋ́gbele gɔɛi su nyii Ńâŋ a dɛɛ ḿbɔi?” Dí pà a Zîsɛ zâla láa soŋ-nuu kɛ́tɛi ŋɛi tuɛ 12 Nya ƃe ǹɔii maa kpɛ́-ƃelai da dímɛi-nuui bɛlɛɛ Zûu-ŋai díkɔkuluƃa-ŋai dîa dí Zîsɛ sòŋ dí ŋ̀iri. 13 Maa-ŋuŋ dí lì la Ɛnaa pɔ; kpɛ́ni fêi, e kɛ̀ a Kêafɛ m̀ɔ̂lɔ nyii kɛ̀ a zâla láa soŋ-nuu kɛ́tɛi a góraŋ ti. 14 Kêafɛ ŋi ƃe Zûu-ŋai lia-woo ƃò a gɛɛ e kɛ̀ a ǹɛ́lɛɛ a gɛɛ fɛ̂ɛ núu tɔnɔ é sáa ǹûai mɛni ma. Pitɛ káa zâla láa soŋ-nuu kɛ́tɛi ŋɔgalai su

Pitɛ è Zîsɛ maa sîa tòo

15 Samaŋ Pitɛ e pìlaŋ Zîsɛ pôlu. Ŋɔpôlu-ƃelai dɔnɔ da e gɛ̀ ti máŋ. Ŋɔpôlu-nuui ŋi ǹyaŋ e kɛ̀ a zâla láa soŋ-nuu kɛ́tɛi kɔlɔŋɔɔ, nya ƃe e lɛ̀ɛ Zîsɛ pôlu dí lí zâla láa soŋ-nuu kɛ́tɛi ŋɔgalai su, 16 Pitɛ e lɛ̀ɛ tɔɔ ni galai lá. Nya ƃe ŋɔpôlu-nuu tɔnɔi ŋi nyii kɛ̀ a zâla láa soŋ-nuu kɛ́tɛi kɔlɔŋɔɔi, e kùla e lono nɛnîi pɔ nyii kɛ̀ gbôŋ mɛi kâai, e lɔ a Pitɛ. 17 Nɛnîi e kɛ̀ gbôŋ mɛi kâai, e mò Pitɛ ma, ǹyɛɛi, “Kɛrɛ̂e, yá máŋ íkaa a nalôŋ ŋi ŋɔpôlu-ƃelai dɔnɔ?” Nyɛɛ ma, “Fe la.” 18 Ǹyée-mu-ƃelai da ǹɔii maa kpɛ́-ƃelai dí tiɣi-ŋɔŋ kpɛ̀tɛ. Kpɛ́ni fêi, kɔ́lɛ e kɛ̀ tɛ̂i a dámaa, díkɛ tɔɔ ni díkɛ díkɔlɛ ƃo; Pitɛ ǹyaa máŋ e kɛ̀ tɔɔ ni naa gɛ gɔ́lɛ ƃo.

Zâla láa soŋ-nuu kɛ́tɛi e Zîsɛ marê kɛ̀

19 Nya ƃe zâla láa soŋ-nuu kɛ́tɛi e nâa kɛ́ Zîsɛ marê kɛ̂i e pìlaŋ ŋɔpôlu-ƃelai dîa da Ŋɔɣâla-mɛni-lɛɛi. 20 Zîsɛ e ŋ̀óo su tòo, ǹyɛɛ ma, “Ŋa lóno a zu ponoɔ ǹɔii pɔ; ŋ́gaa nɔ wɔ́lɔ Ɣâla-mɛni lɛ̂i Ŋ̀âla-fɛli-kêre-ŋai mu da Ŋ̀âla-pɛrɛ Kɛ́tɛi mu, ƃɛi Zûu-ŋai kélee da kôyaŋ naai; fe tá mɛni da ƃo ni loo-pere su. 21 Ya ḿarê kɛ̂i le-mɛni ma? Dímarê kɛ́ diai da mɛnii mɛ́ni ŋá mò diai; dí mɛnii kɔ́lɔŋ ŋá mò diai.” 22 Tãi e nyiŋi ƃòi, Gɔkuluƃa-nuui dɔnɔi kɛ̀ tɔɔ ni díkɔlɛi e Zîsɛ lòkwa a ǹyée, e m̀o ma, ǹyɛɛi, “Bere ƃe ya pɔ̂ri zâla láa soŋ-nuu kɛ́tɛi wóo su toôi la?” 23 Zîsɛ e ŋ̀óo su tòo, ǹyɛɛi, “À kɛ̀ ŋa lóno a nyɔ́mɔɔ, gɛ̀ ní mɛni nyɔ́mɔɔ maa-sere-faa kɛ́; kɛ́lɛ, à kɛ̀ ŋa lóno a zã́a, gɛ̀ ní íkaa ńokwâi le-mɛni ma?” 24 Nya ƃe Ɛnaa e dɛ̀ɛ a ŋiriɛɛ zâla láa soŋ-nuu kɛ́tɛi Kêafɛ pɔ naa.

Pitɛ è Zîsɛ maa-sîa tòo

25 Samaŋ Pitɛ e kɛ̀ tɔɔ ni gɛ gɔ́lɛ ƃo. Nya ƃe dí m̀arê kɛ̀, dîyɛɛi, “Kɛrɛ̂e, ya máŋ íkaa a ŋɔpôlu-ƃelai dɔnɔ?” E ǹá sia tòo, ǹyɛɛi, “Fe la.” 26 Zâla láa soŋ-nuu kɛ́tɛi ǹyée-mu-nuui dɔnɔ nyii ŋɔnúu Pitɛ e ŋ̀óli tèe, e m̀arê kɛ̀, ǹyɛɛi, “Kɛrɛ̂e, ŋá íkàa zûai su ka ǹyaa?” 27 Pitɛ e ŋɔ́nɔ ǹá sia tòo; e kɛ̀ nɔ ti, tɛ́ɛ-sîrɛ e ŋ̀óo pìli.

Zîsɛ káa Pâle ŋɛ́i túɛ

28 Nya ƃe dí kùla a Zîsɛ Kêafɛ ŋɔgalai su dí li la mɛni-saa ƃó-pɛrɛi lá. È kɛ̀ a ɣele-waa pɛ-pɛ. Dia kpîŋ dífe lɔ ni mɛni-saa ƃo-pɛrɛi mu, a gɛɛ dífe láa dítia kara la, a gɛɛ dí dɛɛ-mɛi mii. 29 Nya ƃe Pâle e lì dípɔ. E dímarê kɛ̀, ǹyɛɛi, “Le ƃe nalôŋ ŋi e gɛ̀?” 30 Dí ŋ̀óo su tòo, dîyɛɛ ma, “Eêi kɛ̀ nalôŋ ŋí fe a mɛni nyɔ́mɔɔ kɛ́-nuu kúfei pâi la ípɔ.” 31 Pâle e mò dîa, ǹyɛɛi, “Ka lí la ká ŋɔmɛnii ŋá tée kútɔ̂ŋ su káa kpîŋ.” Zûu-ŋai dí mò ma, dîyɛɛi, “Ve dɔ̂ŋ wóo ma a gɛɛ ku núu da paa.” 32 Nyiŋi e kɛ̀ a gɛɛ ŋ̀óoi ŋa-see e kɛ́ nyii Zîsɛ e mò a gɛɛ e zaai lɛ a pâi gɛ̂i. 33 Pâle e lì pôlu ŋɔ́nɔ mɛni-saa ƃo-pɛrɛi mu e Zîsɛ toli, e m̀arê kɛ̀, ǹyɛɛ ma, “Yá ƃa Zûu-ŋai Díkâloŋ?” 34 Zîsɛ e m̀arê kɛ̀, ǹyɛɛ ma, “Íkaa nyiŋi ƃôi íkpɔɔi-yee ma, kpaa nûa da kpɛni dí mò yâ é pîlaŋ mâ?” 35 Pâle e zu tòo, ǹyɛɛ ma, “Ya ŋ́gaâi a Zûu-nuu? Íkpɔɔi-nuai da zâla láa soŋ-ƃela kpaya-kpayai da pá a yá ḿbɔ. Le ƃe ya gɛ́?” 36 Zîsɛ e zu tòo, ǹyɛɛ ma, “Ŋákâloŋ-laai fe kula ni ǹɔii ŋi su; eêi kɛ̀ ŋákâloŋ-laai eêi kɛ̀ a ǹɔii ŋi ŋɔɔ, ńyee-mu-ƃelai díi pɔ̂ri kɔi, a gɛɛ dífe pà a ńyãa Zûu-ŋai pɔ; kɛ́lɛ, ŋákâloŋ-laai fe kula ni ǹɔii su.” 37 Pâle e m̀arê kɛ̀, ǹyɛɛi, “Gɛ̀ ní kâloŋ ƃa yá, Kɛrɛ̂e?” Zîsɛ e zu tòo, ǹyɛɛi, “Ya mò a gɛɛ ŋ́gaa a kâloŋ. Nyiŋi mɛni ƃe dí ńzɔlɔ ƃô la, nyiŋi mɛni ƃe ǹyaŋ ŋa bá kɛ̀ ǹɔii su, a gɛɛ ŋá dɔ̃yâi maa-sere-faa kɛ́. Núu nyii kélee gáa dɔ̃yâi mai a ŋ́oo mɛni.” 38 Pâle e mò ma ǹyɛɛi, “Le ƃa dɔ̃yâi?”

Dí fàa Zîsɛ paa-mɛni ma

Tãi e nyiŋi ƃòi, e lì ŋɔ́nɔ Zûu-ŋai pɔ, e m̀o dîa, ǹyɛɛi, “Fe mɛni nyɔ́mɔɔ kélee da kâai gbonôi. 39 Kɛ́lɛ, ǹyaŋ kɛ-mɛni-pɔlɔ káa káyêei a gɛɛ ŋa tee núu tɔnɔ ma dɛɛ-mɛi su. Gɛ̀ ní ka pâi ǹɛɛ̂i naa ŋá tée Zûu-ŋai Díkâloŋ ma kámɛni ma?” 40 Dí ŋɔ́nɔ làɣi, dîyɛɛ ma, “Nalôŋ ŋi fêi. Kɛ́lɛ, tée Barâƃa ma!” Barâƃa ǹyaŋ e kɛ̀ a ŋúma-nuu.

19

1 È kɛ̀ tí, Pâle è Zîsɛ sìɣe é ǹókwa. 2 Gɔkuluƃa-ŋai dí ŋalêŋ-ƃɔrɔ pàla dí zee ŋ̀ûa. Dí yokpo kpɔlu-mu-tɛɣiɛ tóo ma. 3 Dí pá bɔ, dîyɛɛ ma, “Ee Zûu-ŋai díkâloŋ!” Dí ǹókwa a díyee. 4 Pâle e ŋɔ́nɔ lì dípɔ e m̀o dîa, ǹyɛɛi, “Ka gáa, ŋa pâi la kápɔ, a gɛɛ ká gɔ́lɔŋ a gɛɛ fe mɛni nyɔ́mɔɔ kélee kaa ni gbonôi.” 5 Nya ƃe Zîsɛ e kùla, ŋalêŋ-ƃɔrɔi seɛɛ ŋ̀ûa. Ǹyokpo kpɔ̂lu-mu-tɛɣiɛi kɛ́ ƃo ma. Pâle e mò dîa, ǹyɛɛi, “Nalôŋ ká ŋi!” 6 Tãi zâla láa soŋ-ƃela kpaya-kpayai da ǹɔii maa kpɛ́-ƃelai dí gàa lai, dí làɣi, dîyɛɛi, “Gbamo saa-wuru ma, gbamo saa-wuru ma!” Pâle e mò dîa, “Ka zoŋ káa kpîŋ ká gbamo saa-wuru ma. Kpɛ́ni fêi, fe mɛni nyɔ́mɔɔ kélee kaa ni gbonôi.” 7 Zûu-ŋai dí ŋ̀óo su tòo, dîyɛɛ ma, “Tɔ̂ŋ káa kúyêei, ǹyaŋ dɔ̂ŋ ti wóo ma gáa a sɛŋ a gɛɛ e saa. Kpɛ́ni fêi, a gbîŋ siɣe a Ɣâla Ǹóŋ.” 8 Tãi Pâle e ŋ̀óo-ŋai ŋi mɛ̀ni lai, e yào kpɔ́ a dámaa; 9 nya ƃe e lɔ̀ mɛni-saa ƃo-pɛrɛi mu e m̀o Zîsɛ ma, ǹyɛɛi, “Mi ƃe ya kulâi naai?” Kɛ́lɛ, Zîsɛ fe ŋ̀óo su too ni. 10 Nya ƃe Pâle e m̀arê kɛ̀, ǹyɛɛi, “Ífe pâi lônoi ḿbɔ? Ífe gɔ́lɔŋ a gɛɛ wala-wala káa ńyêei a gɛɛ ŋa tee yâ? Wala-wala kɛ́ ƃo ńyêei a gɛɛ ŋa íkpamo saa-wuru ma?” 11 Zîsɛ e ŋ̀óo su tòo, ǹyɛɛ ma, “Wala-wala kélee fei pɔ̂ri kɛ̂i íyeêi ḿɛi, fɛ̂ɛ e kula Ɣâla yêei; maa-mɛni ma diai ńdɛ̀ɛ ípɔi dísɔnyɔ̂ŋ su kɛ́tɛ̂i.” 12 Nyiŋi mɛni ma Pâle e pere kɔ̂ri a gɛɛ e tee ma. Kɛ́lɛ, Zûu-ŋai dí làɣi a zu kɛ́tɛ, dîyɛɛ ma, “À kɛ̀ yà tèe nalôŋ ŋi ma, gɛ̀ ní ífe a Gâloŋ Siizɛ ŋɔwɛ́li. Ǹúui nyii a gbîŋ kɛ̀ a kâloŋ, gɛ̀ ní a tɔ̂ɔ Gâloŋ Siizɛ ma.” 13 Tãi Pâle e ŋóo-ŋai ŋi mɛ̀ni, e pà a Zîsɛ dípɔ e see mɛni-ŋa-tee see-sɛŋ su, ƃɛi da kɛ̂ ma Gwaa Ma Maa Tɛɛ̂i, Ibulu wóoi su da kɛ̀ ma Gâbeta. 14 Ŋelei ti e kɛ̀ a Zãâ-kpɛtɛ-ɣelei Dɛɛ-mɛi mɛni ma; e kɛ̀ yɛ̂ɛ folo-tɛɛ-ŋuŋ-ma. E mò Zûu-ŋai dîa, ǹyɛɛi, “Kákâloŋ ká ŋi!” 15 Dí làɣi, dîyɛɛi, “Ka lí la, ka lí la, ka gbamo saa-wuru ma!” Pâle e mò dîa, ǹyɛɛi, “Ŋá kákâloŋ kpamo saa-wuru ma?” Zâla láa soŋ-ƃela kpaya-kpayai dîyɛɛ ma, “Kâloŋ da kpɛni fe kúyêei fɛ̂ɛ Gâloŋ Siizɛ.” 16 Nya ƃe e dɛ̀ɛ dípɔ a gɛɛ dí gbamo saa-wuru ma.

Tãi dí Zîsɛ kpàmo la zaa-wurii mai

17 È kɛ̀ tí, dí Zîsɛ sòŋ é ŋɔsaa-wurii síɣe é lí la ƃɛ́i da kɛ̂ ma ŋuŋ-konoŋ-kwaai ma, nyii da kɛ̂ ma Ibulu-wooi su Gâagɛta. 18 Nàa ƃe dí gbàmo naa da núu feerɛ, díkɛ ƃo m̀éla veerɛŋɔɔ ma, Zîsɛ ǹyaŋ kɛ́ ƃò dísamai. 19 Pâle máŋ è kɔlɔ pɔ̃̂yɛ, é bɛlɛ zaa-wurii ma. Ǹóno-woo ƃe kɛ̀ a, “Nâzarɛ Zisɛi, Zûu-ŋai Díkâloŋ.” 20 Zûu-ŋai dámaa dí gɔlɔi ŋi lóno, kpɛ́ni fêi, ƃɛi dí Zîsɛ kpàmo naai, e kɛ̀ a ǹɛɣɛɛ daa kɛ́tɛi kɔlɛ; e kɛ̀ a bɔ̃yɛɛ Ibulu-wooi su, Latiŋ su, da Gurii. 21 Zûu-ŋai dísâla láa soŋ-ƃela kpaya-kpayai dí mò Pâle ma, dîyɛɛi, “Ífe bɔ̃̀yɛ, yɛɛ ‘Zûu-ŋai Díkâloŋ,’ kɛ́lɛ, m̀ó, yɛɛ, ‘Nalôŋ ŋi e mò, ǹyɛɛi, ńyãa ƃa Zûu-ŋai Díkâ-loŋ.’ ” 22 Pâle e díwoo su tòo, ǹyɛɛi, “Nyii ŋa bɔ̃yɛɛ̂i, ŋa bɔ̃̀yɛ.” 23 Tãi ǹɔii maa kpɛ́-ƃelai dí Zîsɛ kpàmo la zaa-wurii mai, dí ŋɔyokpoi kùla ma, dí ŋ̀á kɔlɛ zu náaŋ, gbua tɔnɔ kɔkuluƃa tɔnɔ. Kɛ́lɛ, ŋɔyɛkɛi sɔ́lɔ-pɔɔ fe kɛ́ ni ma, e kɛ̀ a baláa, é siɣe mɛi é yéŋ. 24 Nya ƃe dí mò díkîe-ni ma, dîyɛɛi, “Kúfe vàla, kɛ́lɛ, kwaa ku gɔ́ a kpɛɛŋ ku gáa gbɛ̂ɛ ƃe a pâi kɛ̂i a bɔ́ɔ.” Nyiŋi e kɛ̀ a gɛɛ Ŋ̀âla-kɔlɔi ŋa-see é kɛ́, nyii mò, “Dí ŋáseɣei ŋá kɔ̀lɛ dísama, ŋáyɛkɛi mɛni ma dí gɔ a kpɛɛŋ.” 25 Nya ƃe ǹɔii maa kpɛ́-ƃelai dí nyiŋi kɛ̀; kɛ́lɛ, diai kɛ̀ tɔɔ ni Zîsɛ ŋɔsaa-wurii kɔlɛi dí kɛ̀ a ǹee, ǹee ńeɣe-nɛni, Mere nyii kɛ̀ a Kolopa ŋɔnɛnîi, da Mere Madalini. 26 Tãi Zîsɛ e ǹee kàa da ŋɔpôlu-nuui, nyii e ŋ̀wɛ́li ni, tɔɔ níi gɔlɛ, e mò ǹee ma, ǹyɛɛ ma, “Nɛnîi, íloŋ káa!” 27 E kɛ̀ ti, e mò ŋɔpôlu-nuui ma, ǹyɛɛ ma, “Ílee káa!” É síɣe tãi ti ma, ŋɔpôlu-nuui e lì la gbîŋ-pɛrɛi lá.

Zîsɛ è Sàa

28 Nyiŋi pôlu ma Zîsɛ e gɔ̀lɔŋ a gɛɛ gélee a nâa kpɛɛ a gɛɛ Ŋ̀âla-kɔlɔi wóo ŋa-see é kɛ́, nya ƃe e mò, ǹyɛɛi, “Kpele-wɛli a ŋ́gɛ̂i.” 29 Sɛŋ-fôlo lá è kɛ̀ a vɛ́ɛ a ŋwã̂ai-kpona. Nya ƃe dí fɛɛ-waa láa fɛ̀ɛ a ŋwã̂ai-kponai dí ǹɔ́ kpalo ŋá dí dɛ́ ǹá. 30 Tãi Zîsɛ e ŋwã̂ai-kponai sɔlɔ ƃò la, e mò, ǹyɛɛi, “Aâ kpɛɛ”; e ŋ̀uŋ ma pìlaŋ e saa.

Dí Zîsɛ sɔ̀ɔ a kpála bɛ̂rɛ ma

31 Tãi ǹyaŋ e kɛ̀ la a Zãâ-kpɛtɛ-ɣelei a gɛɛ dí gɛ́ ǹûai dífe lɛ̀ɛ sɛ̂lɛŋ ni zaa-wurii ma a Vii-tɔɔ-ɣelei (kpɛ́ni fêi, Vii-tɔɔ-ɣelei ti e kɛ̀ a ɣele kɛ́tɛ), Zûu-ŋai dí Pâle marê kɛ̀ a gɛɛ dí díkɔɔ ɣále, a gɛɛ ŋɔ́nɔ dí díkula ŋ̀úrii ma. 32 Nya ƃe ǹɔii maa kpɛ́-ƃelai dí pà dí ǹúui duɛ-tuɛi kɔ́ɔ ɣále da gbéli diai dí díkpàmo gɔlɛi. 33 Kɛ́lɛ tãi dí pà la Zîsɛ ma, dí gáa a gɛɛ a nâa saai, dífe gɔ́ɔ ɣále ní. 34 Kɛ́lɛ, ǹɔii maa kpɛ́-ƃelai dɔnɔ è zɔ̀ɔ bɛ̂rɛ ma a kpála. È kɛ̀ tí, ŋãa da yá dí kùla naa kpɔ́ a maa félaa. 35 Ǹúui nyii gàa, é maa-sêre-fàa kɛ́i, ŋɔsêre-wooi káa a tɔ̃yâ, è gɔ́lɔŋ a gɛɛ a tɔ̃yâ ƃôi-a gɛɛ káa máŋ ká láa la. 36 Kpɛ́ni fêi, mɛni-ŋai ŋí dí kɛ̀ a gɛɛ Ŋ̀âla-kɔlɔi ŋ̀óo ŋ̀aa-see é kɛ́, nyii mò, ǹyɛɛi, “Gáo da fé pâi ɣálêi.” 37 Ŋ̀âla-kɔlɔi ŋ̀óo da kpɛ́ni a mò, ǹyɛɛi, “Da pâi gâai ǹúui dí zɔ̀ɔ a kpálai.”

Dí Zîsɛ lòo

38 Nyíŋi pôlu ma Alimatîa-Zosɛ, nyii kɛ̀ a Zîsɛ ŋɔpôlu-ƃelai dɔnɔ, kɛ́lɛ, a loôi-pere, gɛ́ɛ yaôi Zûu-ŋai dîai, è Pâle marê kɛ̀ a gɛɛ e Zîsɛ pomai síɣe. Nya ƃe Pâle e ǹɛɛ naa é gɛ́. Nya ƃe è pà é bomai síɣe. 39 Nekedima ǹyaa máŋ nyii pà Zîsɛ pɔ́ a kpíni a maa-ŋuŋ, è pà a wúlɔ kúŋ nɛ̃ɛ da álo sumoɔɔ, nyii ŋɔwuyɛ è kɛ̀ a pãŋ ŋuŋ tɔnɔ. 40 Dí Zîsɛ pomai sîɣe dí maa ɣíri a seɣe kôle, dí wúru-ya kúŋ nɛ̃ɛ pú ma, yɛ̂ɛ berei è kɛ̀ la a Zûu-ŋai dínuu loo-perei. 41 Ƃɛ́i dí gbàmo naa zaa-wurii mai sûa è kɛ̀ naa. Zûai ŋí su ƃolôŋ nina è kɛ̀ naa, nyii saa fé tá láa ní zu. 42 Gɛ́ɛ a Zûu-ŋai Dísãâ-kpɛtɛ-ɣelei, m̀olôŋ ǹyaŋ lɛɣɛ naai, dí Zîsɛ làa naa.

20

Mu-sìɣe saa-yêei

1 Ŋ̀ele-kûui duɛ-tuɛi ma nɔɔkuui su, Mere Madalini è pà m̀olôŋ lá a ɣele-wâla pɛ-pɛ, tãi kpíni è kɛ̀ a bɛlɛɛ niî lai, è gàa a gɛɛ da vɛ̃ɛ-ƃelai kúla m̀olôŋ lá. 2 Nya ƃe è lì a kîrɛ Samaŋ Pitɛ pɔ́ da ŋɔpôlu-nuui gbéli nyii Zîsɛ è ŋ̀wɛ́li níi, é mó dîa, ǹyɛɛi, “Daâ Kúnuu-namui kúla m̀olôŋ su, ǹyaŋ kúfe ƃɛ́i kɔ́lɔŋ dí ǹaa naai.” 3 Nya ƃe Pitɛ da m̀arâŋ dí kùla dí lí m̀olôŋ lá. 4 Dífeerɛŋɔɔ dí lì a kîrɛ. Kɛ́lɛ Pitɛ m̀arâŋ è ǹɛɛ é seri m̀olôŋ lá tuɛ. 5 È maa pɛ̂lɛ é nàa káa, é zeɣe kôlei káa laai ni naa. Kɛ́lɛ, vé lɔ́ ní zu. 6 È kɛ̀ tí, Samaŋ Pitɛ è pà bôlu é lɔ́ m̀olôŋ su. È zeɣe kôlei kàa laai ni naa, 7 da zeɣe kpuâi kɛ̀ a ŋ̀iriɛɛ ŋuŋ mai, vé kɛ́ ní laai ni zeɣe kôlei kɔlɛ. Kɛ́lɛ è kɛ̀ a gbíniŋɔɔ ǹáa a ŋɔpere tee. 8 È kɛ̀ tí, bôlu-nuui gbélii nyii lì m̀olôŋ lá tuɛi, ǹyaa máŋ è lɔ̀ zu, é nàa káa, é láa la. 9 Kɛ́lɛ dífe niî kɛ̀ táre ní Ŋ̀âla-kɔlɔi wóo su, a gɛɛ fɛ̂ɛ é mu siɣe saa yêei. 10 Nya ƃe ŋɔpôlu-ƃelai dí lì pôlu dípɔ naa.

Zîsɛ è kùla Mere Madalini ŋɛ́i

11 Kɛ́lɛ Mere è lɛ̀ɛ tɔɔ̂ni naa gɛ́ wɔ̀lɔ m̀olôŋ lá, gɛɛ wɔ̂lɔi, è maa pɛ̂lɛ é m̀olôŋ su káa. 12 È Ɣâla-taa-kêla feerɛ kàa seɣe kôle su seêni ƃɛ́i dí Zîsɛ pomai lâa naai, dɔnɔ kɛ́ ƃò ŋuŋ tûɛ, dɔnɔ kɛ́ ƃò gwara. 13 Dí m̀arê kɛ̀, dîyɛɛ ma, “Nɛnîi, le ƃe kɛ̀ ya wɔ́lɔ̂i?” E mò dîa, ǹyɛɛi, “Kpɛ́ni fêi, da Ŋánuu-namui síɣe, ǹyaŋ fe ƃɛi kɔ́lɔŋ dí ǹaa naai.” 14 E nyiŋi ƃò nɔ e tinaŋ e Zîsɛ kaa tɔɔ ni. Kɛ́lɛ, ve kɛ́ ni a gɔ́lɔŋɔɔ a gɛɛ e kɛ̀ a Zîsɛ. 15 Zîsɛ e m̀arê kɛ̀, ǹyɛɛ ma, “Nɛnîi, le ƃe kɛ̀ ya wɔ́lɔ̂i? Gbɛ̂ɛ ƃe ya gɔ́rii?” È kɛ̀ gaâi yɛ̂ɛ zûai mɛi káa-nuui, nya ƃe è mò ma, ǹyɛɛi, “Nalôŋ, à kɛ̀ yá ƃe zìɣei, m̀ó ḿâ ƃɛi í ǹaa naai. Gɛ̀ ní ŋa pâi liî naa ŋa ziɣe.” 16 Zîsɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Mere.” E tìnaŋ e m̀o Zîsɛ ma Ibulu-wooi su, ǹyɛɛi, “Laƃônii!” (nyii zu-kulâi ƃa Kaamɔ̂ɔ). 17 Zîsɛ e mò ma, ǹyɛɛi, “Ífe ńzòŋ, kpɛ́ni fêi, fe niî tɛ́ ni Nàŋ-nuui pɔ; kɛ́lɛ, li ńêɣe-ni pɔ í m̀ó dîa a gɛɛ ŋa tɛ̂i Ńâŋ pɔ naa da Kánâŋ, Ŋáɣâlai pɔ naa da Káɣâlai.” 18 Mere Madalini e lì e m̀o Zîsɛ ŋɔpôlu-ƃelai dîa, ǹyɛɛ dîa, “Ŋaâ Kúnuu-namui káa”; e mò dîa ŋɔ́nɔ a gɛɛ ǹyaa ƃe mɛni-ŋai ŋi ƃò mà.

Zîsɛ è kùla ŋɔpôlu-ƃelai ŋɛ́i

19 Ŋ̀ele-kûui ti ma ɣele-wulii nɔɔkuui ŋɔɣele-kuui duɛ-tuɛi ma, bɛ́rɛi lá kɛ́ɛ a dɛ́ɛi, ƃɛi ŋɔpôlu-ƃelai dí kɛ̀ naai, dí kɛ́ɛ yáôi Zûu-ŋai dîa maa-mɛni mai, Zîsɛ e lɔ̀ e tɔɔ dísama, e m̀o dîa, ǹyɛɛi, “Lii-see é kɛ́ káyêei.” 20 Tãi e nyiŋi ƃò e ǹyée-ŋa lɛ̀ dîa da bɛ̂rɛ ma. E kɛ̀ ti, ŋɔpôlu-ƃelai líi e nɛ̀ɛ a dámaa tãi dí Dínuu-namui kàai. 21 Zîsɛ e ŋɔ́nɔ mò dîa, ǹyɛɛi, “Lii-see é kɛ́ káyêei. Berei la Nâŋ-nuui e ńdɛ̀ɛ lai, bere nɔ ƃe ŋa kátɛɛ̂i la.” 22 Ǹyaŋ tãi e nyiŋi ƃòi, e nɛ̃wo pù dîa e m̀o dîa, ǹyɛɛi, “Ka M̀ɔlêŋ Maa Waai maa sɔlɔ ƃó. 23 À kɛ̀ kà núu da kélee ŋɔsɔnyɔ̂ŋ su-mɛni lɛ̀ɛ, dísɔnyɔ̂ŋ su-mɛni lɛɛ̂i; à kɛ̀ kà núu da kélee ŋɔsɔnyɔ̂ŋ lɛ̀ɛ ma, dísɔnyɔ̂ŋ a pâi kɛ̂i nɔ dîa.”

Tama fe láa ni la

24 Nya ƃe Tama, núu puu kao feerɛi dɔnɔ, nyii da dòli a Ǹyuâi, ve kɛ́ ni dísama tãi Zîsɛ e pà lai. 25 Nya ƃe bôlu-ƃelai gbeli-ŋai dí mò ma, dîyɛɛi, “Kwâa Kúnuu-namui káa.” Kɛ́lɛ, e mò dîa, “Fɛ̂ɛ ŋá nerêi pɔ́ɔ káa ǹyée ŋá, ŋá ńyee kpua pîlaŋ bɔ́ɔ su, ŋá ńyee pîlaŋ bɛ̂rɛ ma, à wàla kɛ́ ti, fe pâi lâai la.” 26 Ɣele-kuu lɔ́ɔlu mɛi saaƃa e tɛ̀ɛ, ŋɔpôlu-ƃelai dí kɛ̀ bɛ́rɛi mu ŋɔ́nɔ. Tama ǹyaŋ e kɛ̀ dísama. Gbôŋ lá e kɛ̀ a dɛ́ɛ, kɛ́lɛ, Zîsɛ e pà e tɔɔ dísama e m̀o dîa, ǹyɛɛi, “Lii-see é kɛ́ káyêei.” 27 Nya ƃe e mò Tama ma, ǹyɛɛi, “Pá í íyee kpua pîlaŋ ƃɛ í ńyee ŋá káa; í íyee síɣe í bîlaŋ ḿbɛ̂rɛi; ífe kɛ́ a ǹúui laa-la fe ǹyêei. Kɛ́lɛ, laa-la é kɛ́ íyeêi.” 28 Tama e ŋ̀óo su tòo, ǹyɛɛi, “Ŋánuu-namui da Ŋáɣâlai!” 29 Zîsɛ e m̀arê kɛ̀, ǹyɛɛ ma, “Ya nâa láa la, kpɛ́ni fêi, ya ŋ́gaa? Lûwa káa diai dîa dífe niî ŋ́gaa ni, kɛ́lɛ, ǹyaŋ da láa la.”

Zɛŋ kpîŋ gɔlɔi káa mɛni mai

30 Nya ƃe Zîsɛ e ŋɛi-kɛ-maa da kpɛni támaa kɛ̀ ŋɔpôlu-ƃelai sama, nyii ve pɔ̃yɛ ni gɔlɔi ŋi sui; 31 kɛ́lɛ, nyiŋi-ŋai ŋi pɔ̃yɛɛ̂i a gɛɛ ká láa la a gɛɛ Zîsɛ ƃe gáa a Kôrai, Ɣâla Ǹóŋ, a gɛɛ ǹyaŋ kà làa la, fulu-laa é kɛ́ káyêei láai su.

21

Zîsɛ è kùla ŋɔpôlu-ƃelai ǹɔ́ɔlu mɛi feerɛ ŋɛ́i

1 Nyíŋi pôlu ma Zîsɛ e ŋɔ́nɔ gbîŋ lɛ̀ ŋɔpôlu-ƃelai dîa Tabiria Yuo-loŋ kɔlɛ; ǹyaŋ e gbîŋ lɛ̀ dîa bere-sii ŋi su. 2 Samaŋ Pitɛ, Tama nyii da dòli a Ǹyuâi, Natɛnia Kena-nuui Galalii-lɔii su, Zɛƃɛdi ǹônii, da ŋɔpôlu-ƃelai gbeli feerɛ, dí kɛ̀ díkîe-ni ma. 3 Samaŋ Pitɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Ŋa liî nyɛ̃ɛ kpɛ̂i.” Dí mò ma, dîyɛɛi, “Kwa kâa-ni kwa liî.” Dí lì dí píli géleŋ su. Kɛ́lɛ, maa-kpinii ti dífe sɛŋ da kélee soŋ ni. 4 Ɣele kɛ́ɛ ƃɔ́i Zîsɛ e kɛ̀ tɔɔ ni ŋɛ̃yɛi ma; kɛ́lɛ, ŋɔpôlu-ƃelai dífe gɔlɔŋ ni a gɛɛ e kɛ̀ a Zîsɛ. 5 Zîsɛ e dímarê kɛ̀, “Ńônii, kâa nyɛ̃ɛ soŋ?” Dí ŋ̀óo su tòo, dîyɛɛi, “Kpao.” 6 E mò dîa, ǹyɛɛi, “Ka deɣaŋ píli laa-mii yee-mɛi-pere géleŋ kɔlɛ. Ka pâi da kâai.” Nya ƃe dí deɣaŋ pìli, dífe pɔ̂ri ni kpîŋ a gɛɛ dí gula ǹyái su. Kpɛ́ni fêi, nyɛ̃ɛi e kɛ̀ a dámaa. 7 Bôlu-nuui nyíti Zîsɛ e ŋ̀wɛ́li níi, e mò Pitɛ ma, ǹyɛɛi, “Kúnuu-namui ká ti!” Tãi Samaŋ Pitɛ e mɛ̀ni a gɛɛ e kɛ̀ a Dínuu-namui, e ŋɔseɣei tòo mà, kpɛ́ni fêi, e kɛ̀ a maa kpôloŋɔɔ tíi-kɛ mɛni ma, é píli ǹyái su. 8 Kɛ́lɛ, bôlu-ƃelai gbéli-ŋai dí pà géleŋ su, díkɛ deɣaŋ ɣâla, ǹáa fɛ́ɛ kpɔ́ a nyɛ̃ɛ. Kpɛ́ni fêi, dímaa fe kɛ́ ni a gôya zîŋ ma, kɛ́lɛ, ŋɔkôya e kɛ̀ yɛ̂ɛ wãaŋ buu lɔ́ɔlu. 9 Tãi dí tɛ̀ zîŋ ŋái, dí tiɣi-ŋɔŋ kàa, nyɛ̃ɛ kɛ́ ƃo ŋá, da kpólo. 10 Zîsɛ e mò dîa, “Ka pá a ǹyɛ̃ɛi da nyii ka nâa zoŋ.” 11 Nya ƃe Samaŋ Pitɛ e lì géleŋ su e deɣaŋ tɛ zîŋ ŋá. Ǹáa fɛ́ɛ a nyɛ̃ɛ kpaya-kpaya. Dí kɛ̀ a nyɛ̃ɛ ŋuŋ tɔnɔ pôlu buu lɔ́ɔlu kao saaƃa. Berei máŋ dí kɛ̀ a dítamaa lai, deɣaŋ fe kɛ́ ni a válaa. 12 Zîsɛ e mò dîa, ǹyɛɛi, “Ka pá ku kúlaa míi.” Ǹyaŋ ŋɔpôlu-ƃelai dɔnɔ da fe pɔ̂ri ni é m̀arê kɛ́, ǹyɛɛi, “Gbɛ̂ɛ ƃa yá?” Dí kɛ̀ a gɔ́lɔŋɔɔ a gɛɛ e kɛ̀ a Dínuu-namui. 13 Zîsɛ e pà e gbóloi siɣe e dɛɛ dípɔ, e gɛ̀ ti máŋ a ǹyɛ̃ɛi. 14 Tãi zaaƃai ká ŋi nâa Zîsɛ e gbîŋ lɛ̀ la ŋɔpôlu-ƃelai dîa, tãi e mu sìɣe la saa yêei pôlu ma.

Ŋáƃala-ŋai ŋá kɔ́ŋ

15 Tãi dí kpɛ̀ɛ la dílaa miî, Zîsɛ e mò Samaŋ Pitɛ ma, ǹyɛɛi, “Samaŋ, Zɔ̂ŋ ǹóŋ, í ŋ́wɛli ni é tɛ́ɛ nyiŋi-ŋai ŋi dîa?” E mò ma, ǹyɛɛi, “Ooei, Ŋánuu-namui; í gɔ́lɔŋ a gɛɛ ŋá íwɛli ni.” 16 E mò ma, ǹyɛɛi “Ŋáƃala-loŋ-ŋai ŋá kɔ́ŋ.” Veerɛ-ɣelei e mò ma, ǹyɛɛi, “Samaŋ, Zɔ̂ŋ ǹóŋ, í ŋ́wɛli ni?” E mò ma, ǹyɛɛi, “Ooei, Ŋánuu-namui; í gɔ́lɔŋ a gɛɛ ŋá íwɛli ni.” E mò ma, ǹyɛɛi, “Ŋáƃala-ŋai mɛi káa.” 17 E mò ŋɔ́nɔ ma a zaaƃa-ɣelei, ǹyɛɛi, “Samaŋ, Zɔ̂ŋ ǹóŋ, í ŋ́wɛli ni?” Pitɛ malôŋ e tòo ma, kpɛ́ni fêi, e m̀arê kɛ̀ a zaaƃa-ɣelei, ǹyɛɛ ma, “Í ŋ́wɛli ni?” Nya ƃe e mò ma, ǹyɛɛi, “Ŋánuu-namui, í mɛni kélee kɔ́lɔŋ; í gɔ́lɔŋ a gɛɛ ŋá íwɛli ni.” Zîsɛ e mò ma, nyɛɛi, “Ŋáƃala-ŋai ŋá kɔ́ŋ. 18 Tɔ̃yâ kpîŋ, ŋa m̀ó yâ, tãi í kɛ̀ a lôloŋ í seɣe tôo yâ, í sía ƃɛ́i í ŋ̀wɛli; kɛ́lɛ, tãi yà pɔ̀lɔ lai, ya pâi íyee tɛ̂i ɣelêi. Núu da kpɛ́ni a pâi seɣe toôi yâ é lí a yá ƃɛi ífe ŋ̀wɛ̂lii í lí naai.” 19 (E nyiŋi ƃò a gɛɛ e zaai lɛ Pitɛ a pâi Ɣâla ŋɔfólo-laai ma tɛ̂i lai.) Ǹyaŋ nyiŋi pôlu ma e mò ma, ǹyɛɛi, “Pîlaŋ ḿbôlu.”

Bôlu-nuui nyii Zîsɛ è ŋ̀wɛ́li níi

20 Pitɛ e tìnaŋ e bôlu-nuui, nyii Zîsɛ e ŋ̀wɛ́li níi, káa pîlanii dípôlu, nyii kɛ̀ tíɣîŋ ni mà teƃelei mai, nyii mò, ǹyɛɛi, “Kúnuu-namui, gbɛ̂ɛ ƃa ǹúui pâi kulâi ípôlui?” 21 Tãi Pitɛ e gàa lai, e Zîsɛ marê kɛ̀ ǹyɛɛi, “Kúnuu-namui, ǹúui ŋi ǹyaŋ?” 22 Zîsɛ e mò mà, ǹyɛɛi, “À kɛ̀ gáa a ńîa-mɛni a gɛɛ é lɛ́ɛ ƃɛ é lɛ́ɛ la zu ŋá pá, ímɛni káa naa? Pîlaŋ ḿbôlu!” 23 Ŋ̀óoi ŋi e tàa-taa bôlu-ƃelai sama a gɛɛ ŋɔpôlu-nuui ŋi fe pâi saâi; kɛ́lɛ, Zîsɛ fe mo ni ma a gɛɛ ve pâi saâi, kɛ́lɛ, e mò ma, ǹyɛɛi, “A kɛ̀, gáa a ńîa-mɛni a gɛɛ é lɛ́ɛ zu ŋá pá, ímɛni káa naa?” 24 Ŋɔpôlu-nuui ŋi ƃe gáa mɛni-ŋai ŋi maa-sere-faa kɛ̂i, ǹyaa ƃe ŋɔ́nɔ mɛni-ŋai ŋi pɔ̃yɛɛ̂i; ǹyaŋ ku gɔ́lɔŋ a gɛɛ ŋɔsêre-wooi káa a tɔ̃yâ. 25 Kɛ́lɛ, mɛni támaa da kpɛni-ŋa máŋ káa naa nyii Zîsɛ e gɛ̀; eêi kɛ̀ gélee eêi pɔ̃yɛɛ̂i, ńaâi la a gɛɛ ǹɔii kpîŋ fei pɔ̂ri gɔlɔ-ŋai mu nyii eêi pɔ̂ri pɔ̃yɛɛ̂i.