JOHN

1

1 Nzyɛ̌m jínɑ ɑpɑ̌ kuho kʉ́ e sí, mʉr ɑ́ be e díe ó, “Lwǐb” nyɑ́, ɑ́ boo be ó tɨ̂. Lwǐb, bé e Nzyɛ̌m ó b'ɑ́ be. Lwǐb ɑ́ be ó Nzyɛ̌m. 2 Nó ó Lwǐb, bé e Nzyɛ̌m, bé ɑ́ boo duho ó, lɨ́ enyɛ̌l e kʉ́ e sí. 3 Nzyɛ̌m ɑ́ sɑ̂ sɑ́ yɨ́yɛ̂h ó e Lwǐb. Abe e yʉ́ʉ́ sɔ̂ʼ yé ɑ́ syɛ́ɛ, Lwǐb ɑbe. 4 Cwiʼ, yé ɑ́ be ó ɨ́ Lwǐb. Cwiʼ yɑɑ́, yé ó b'ɑ́ be njʉl wé ɑ́ pɑn jwê ɨ́ bʉr wɨ́. 5 Njʉl wɑɑ́, wé lɨ́ epɑ̌n jwê ɨ́ súm éjúrʉ́ʉ́ ɑ́ go yɨ́; ejúrʉ́ʉ́ l'ɑnʉɑ wê. 6 Nzyɛ̌m nzě ntɨh mʉ̂r, díé lé Jeɑn. 7 Nye ɑ́ nze ó, lɨ́ enzě boʼlo ɨ́ lɔ̌b njʉl wɑɑ́. Nye ɑ́ nze ó, bʉr bɨ́bɛ̂h, bé jyɛ̂ʼwɑɑ e Nzyɛ̌m ɨ́ lɔ̌b mboʼlɑ́ wé wɑɑ́. 8 Ntʉ nyé mʉr tɨ̂ʼ ɑ́ be njʉl. Nye ɑ́ jɑɑ nze ó, njɨ lɨ́ enzě boʼlo ɨ́ lɔ̌b njʉl wɑɑ́. 9 Njʉl wɑɑ́ wé omér ó b'ɑ́ pɑn mpɑ̌ŋ jwê. Wé lɨ́ epɑ̌n jwê ɨ́ sí yɨ̂, lɨ́ ekʉn bʉ̂r bɨ́bɛ̂h nzɨ̌ cwiʼ. 10 Lwǐb ɑ́ be ó ɨ́ sí yɨ̂. Nye ó mʉ̌r Nzyɛ̌m ɑ́ lómo lɨ́ ekuho kʉ́ e sí nyɑ́. Nó ó, bʉr ó sí yɨ̂ʼ bɨ́ɛ, bé ɑ́ bé ɑjweʼe nyê. 11 Nye ɑ́ nze ó ɨ́ sí yé, ɑ́ntɑ nye. Sɑ̂ gwɑ́r, bʉr bé, ɑnʉɑ nyê. 12 Dɑmɑ́ jóʼo nó, bím bʉ̂r o b'ɑ́ nʉɑ nye, jyɛ̂ʼwɔɔ ntémé e né bɑ́, bé ó nyé ɑ́ jwe nkul etyélɔɔ bwɑ́n mé Nzyɛ̌m. 13 Bé ɑ́ bé ɑtyélɔɔ bwɑ́n mé Nzyɛ̌m ɨ́ nkǒ pɑ́ʼ mécié, nkʉ̂ ɨ́ lɔ̌b bígǿmɑ́ ményʉ́l mɔ́ɔ́, nkʉ̂ ɨ́ lɔ̌b gǿmɑ́ mʉ̂r. Bé ɑ́ byɛ̂l ó byɛ́lɨ́ɨ nó, ɨ́ gǿmɑ́ mé Nzyɛ̌m. 14 Lwǐb ɑ́ be ó sí byɛ̂l mʉ̂r. Nye ɑ́ si ciʼe pɑ́ʼ gɑ́ nyɨ́nɑ́. Mɨnɑ́ bé ɑ́ be ó sí bee gɑ́ mencyɛnwɑ mé, mencyɛnwɑ mé écíʼé é Mwɑ̂n mé Nzyɛ̌m. Nye ɑ́ si duho kwɑ́ Sɔ́ŋ wé lǿŋlɑ́ e ncǿncǿɑ mé Nzyɛ̌m, le otyeetye. 15 Jeɑn ɑ́ si boʼlo dumo e né. Nye ɑ́ túno ó: “Mʉr mé ɑ́ lɨ̂lɛɛ bɨ̌n ó nyɑ̂. Nye ó wɑɑ́ dí enze mé píhe nyɑ́. Nye lɨ́ elɑɑ mê, ebě, me jínɑ ɑpɑ̌ byɛ̂l, nye ɑ́ boo be ó tɨ̂.” 16 Mɨnɑ́ gɑ́ óbɛ̂h, bé ɑ́ be ó sí bi émbɨɑ lé ndu e ncǿncǿɑ nyé ɨ́ buo buo. 17 Nzyɛ̌m ɑ́ si tyêl mɨnɑ́ gɑ́ metié, cɨɨ ɨ́ nzɨ̌ mé Moïse. Nó ó, ncǿncǿɑ nyé le otyeetye bíɛ, byé ɑ́ nze ɨ́ mɨnɑ́ gɑ́ ó, cɨɨ ɨ́ nzɨ̌ mé Yésʉs-Krîst. 18 Abe e mʉr ngwɑ́r dí sí pɑ̌ beě Nzyɛ̌m Sɔ́ŋ. Ecíʼé é Mwɑ̂n é kpɛ̌l lé, lé omér, lɑɑ́ dí ntémé Nzyɛ̌m lɨ́ ó b'ɑ́ lɛ̂ʼle mɨnɑ́ gɑ́ Nzyɛ̌m. 19 Jeɑn ɑ́ si yɑlɑ le opɑrɑ, le oLevît ɨ́ jɔʼ óYúden ó Yerʉ́zɑlɛm, bé ɑ́ lómo bé kwɑ́ nyé ó, bé tô jî e né ó: «Guɑ, go nzé ɛ́?» 20 Jeɑn ɑ́ si yɑlɑ e bé ɨ́ sʉ́lʉ́lʉ́, ɑsol. Nye ó: «Mé ɑbe Mʉ̂r Nzyɛ̌m ɑ́ lœm múló mé jǿø nyɑ́.» 21 Nó ó bʉ̂r bɑɑ́, bé ɑ́ bɑʼɑ jî e né ó: «Á guɑ, go nzé ɛ́? Nzê go ó dí Élie ɛ̌?» Nye ó: «Heʼé, mé ɑbě Élie.» Bé ntɔ̂ʼ jî ó: «Nzê go ó ngwíhɑ milɔ̌b, wɑɑ́ Moïse ɑ́ tile ɨ́ lɔ̌b wé nyɑ́ ɛ́?» Nye ó: «Yɑɑ́! Mé ɑbe nyê.» 22 Nó ó bé ɑ́ kɑ jî e né ó: «Á guɑ, go nzé ɛ́? Bɨ̌h bé ótó lɛ́ɛ bʉ̂r o lómó bɨ́h bɑ́ ó, go nzé ɛ́?» 23 Nó ó Jeɑn ɑ́ nze yɑlɑ e bé ó: «Me ó “mʉr dí etúno ɨ́ lʉɑ́, wɑɑ́ dí elɛ́ɛ ó: Tyélɨ́ɨ́ gɑ́ menzɨ̌ mé Dɑ̂ ɨ́ lîm nyɑ́.”» (Yé ó mpʉ ngwíhɑ milɔ̌b Ésɑïe ɑ́ lɛ́ɛ yɨ́.) 24 Ɨ́ bʉr o mílʉ́mlʉ́ bɑɑ́, yé ɑ́ be ó, le oFɑrizyɛ̂n. 25 Nó ó bé ɑ́ nze jî e né ó: «Yé bé gó ɑbe Mʉ̂r Nzyɛ̌m ɑ́ lœm múló mé jǿø nyɑ́, ɑbě Élie, ɑbe ntémé ngwíhɑ milɔ̌b wɑɑ́ nó, ɑ́ gǒ dudu bʉ̂r ɨ́ yé ɛ́?» 26 Jeɑn, nye e bé ó: «Mě du bɨ́n ó, e medíbé. Yé e nyʉ́ʉ́ mʉ̂r wɑ̂ʼ pɑ́ʼ nyɨ́n, bɨ́n dí ɑgʉ́ɑ nyɑ́. 27 Nye ó wɑɑ́ dí enze mé píhe nyɑ́. Mé ɑbě tyé mʉ̂r dí ó, me tíyɨɨ mikǒl mí ósípɑh myé nyɑ́.» 28 Sɑ̂ nɨ̌ yɨ́yɛ̂h, yé ɑ́ syɛ́ɛ ó, Bétɑnî, ɨ́ gúú pɨ̌n díbé Yɔrdên kɔ́m nkɛ́ɛ́, gúmó Jeɑn ɑ́ dudu bʉr yɨ́. 29 Ɨ́ mɛ́n tɨ̂, Jeɑn kɑ̌ bee ó, Yésʉs lɨ́ enze kwɑ́ nyé. Jeɑn nzě lɛ́ɛ ó: «Beyɨɨ gɑ́ Mɑ̂ Nteme mé Nzyɛ̌m dí edwih mísyóm mí sí mímyɛ̂h nyɑ́! 30 Lɔ̌b wé ó mé ɑ́ lɨlɛ́ɛ bɨ̌n, ó: “Mʉr, nye lɨ́ ebɔmɑ mé píhe. Mʉr wɑɑ́ ó dí elɑɑ mê, ebě, mɛm ɑpɑ̌ byɛ̂l, nyɨɛ ɑ́ boo be ó tɨ̂.” 31 Mɛm mʉr tɨ̂ʼ ɑ́ bé ɑnyɛɛ́ gʉ́ɑ nyê. Me ɑ́ nze du bʉr e medíbé ó, ebě, me nkʉ̂ gwɑ́ tɨ́ě kúl bʉ̂r o bé Ɨ́zrɑɛ̂l, ó bé gʉ́ŋɑɑ nye.» 32 Jeɑn ɑ́ boʼlo ntémé ó: «Me ɑ́ si bee Sísǐm mé Nzyɛ̌m lɨ́ eduho ɨ́ jʉ́ó kʉ́ mpʉ épɨbɑɑ, nzě sulo ɨ́ bɑ́ɑɑ, nzě di nyé ɨ́ nyʉ̂l. 33 Me ɑ́ be ntémé ó, ɑpɑ̌ nyɛɛ́ gʉ́ɑ nyê. Nó ó, Nzyɛ̌m, mʉr ɑ́ lómo me ó, me ntɑ́ɑ nzě du bʉ̂r e medíbé nyɑ́, ɑ́ tɨ́e me ó: “Mʉr gó óbeě Sísǐm wɑ̂m sulo, nzě berwo kʉ́ nye nyɑ́, mʉr wɑɑ́, nye ó ngɑ́ du bʉ̂r e Sísǐm mé Nzyɛ̌m.” 34 Me ɑ́ si bɑnɑ bee nó. Nó ó mé dí eboʼlo ó, mʉr nyɑ̂, nye ó kwɑhɑ́ Mwɑ̂n mé Nzyɛ̌m yɨ́.» 35 Ɨ́ mɛ́n tɨ̂, Jeɑn ɑ́ be ɨ́ bɑ́ʼɑ̌ nzě gúmo yɑɑ́, bé e bʉ́ʉ́ ómpʉ́n bé obɑ́. 36 Jɔʼ nyé ɑ́ bee Yésʉs lɨ́ elɑɑ yɨ́, nye nzě bɑ́ʼɑ̌ lɛ́ɛ ó: «Pɑɑ́ bee gɑ́ Mɑ̂ Nteme mé Nzyɛ̌m ɛ̌!» 37 Mpʉ ómpʉ́n mé Jeɑn, bé ɑ́ jóʼo sɑ́ nyé ɑ́ lɛ́ɛ yɨ́, bé ntɔ̂ʼ dû Yésʉs. 38 Yésʉs nzě jwirɑ. Nyé kɑ́ jwɛ̂ʼ nɛ́ɛ: bee bé lɨ́ edû nyê. Nye nzě jî e bé ó: «Bɨ̌n sɑ́ɑ́ yé ɛ́?» Bé e né ó: «Gúmó gó dí edi yɨ́, Rɑbbi!» (Díe lɑɑ́, lé pɑ́ʼlɔ́ɔ́ ó, “lɛ̂ʼlɑ”.) 39 Yésʉs, nye e bé ó: «Ntɑ́ʼ gɑ́ bé kɑ̂. Bɨ̌n ɑ nzé bee.» Nó ó ómpʉ́n bɑɑ́, bé ɑ́ tô, nzě beě gúmó Yésʉs ɑ́ didi yɨ́. Bé ntɔ̂ʼ lɛ̌ŋ móhó wɑɑ́, bé le onɔ́ɔ́. (Yé ɑ́ be ó, yé mû mewɑlɑ menɑ̂ mé bíí kʉ̌ʼ.) 40 Nyʉ́ʉ́ mpʉ́n ɨ́ sɔ́mɑ́ ómpʉ́n obɑ́ bé ɑ́ jôʼlo lɔ́ɔ́ mé Jeɑn, le edû Yésʉs bɑ́, ɑ́ be ó mɨ́ɔɔ́ mé Simon Pierre, díé lé André. 41 Nó ó, mʉr esôʼ André ɑ́ nyɛɛ to kœb nyɑ́, ɑ́ be ó mɨ́ɔɔ́ wé, Simon. Nye e né ó: «Bɨ̌h bɨ́ kœ̌b Mesî!» (Njɨ́blɨ́ wɑɑ́, wé pɑ́ʼlɔ́ɔ́ ó: “Krîst: Mʉ̌r Nzyɛ̌m ɑ́ lœm múló mé jǿø nyɑ́.”) 42 Nó ó André ɑ́ nze tô e Simon gúmó Yésʉs ɑ́ be yɨ́. Yésʉs nzě jwɛ̂ʼ Simon ɨ́ bʉ́ʉ́ʉ́ɑ́. Nye e né ó: «Go ó Simon, mwɑ̂n mé Jeɑn. Go ókɑ̌ jɨjébɔɔ ó, “Kefɑ̂s”.» (Díe lɑɑ́, lé pɑ́ʼlɔ́ɔ́ ó, “ekóʼ”.) 43 Ɨ́ mɛ́n tɨ̂, Yésʉs nzě cíʼe ɨ́ lémé wé ó, nyě tó ó ɨ́ sí Gɑlilê. Nye nzě beě Philippe. Nye e né ó: «Dúʼóó mê!» 44 (Philippe ɑ́ be ó mʉr Bétsɛ́dɑ, nkɑnɑ̌ André bé e Pierre, bé ɑ́ didi yɨ́.) 45 Píe tɨ̂, Philippe nzě tó beě Nɑtɑnɑɛ̂l. Nye e né ó: «Bɨ̌h bɨ́ bee mʉ̂r, wɑɑ́ Moïse ɑ́ boo tile ɨ́ lɔ̌b wé ɨ́ kɑ́lɑr metié, wɑɑ́ ógwíhɑ o mílɔ̌b bé ɑ́ tile ɨ́ lɔ̌b wé nyɑ́. Mʉr wɑɑ́, nye ó dí Yésʉs, mwɑ̂n mé Joseph, mʉr Nɑzɑrɛ̂t.» 46 Nɑtɑnɑɛ̂l, nye e Philippe ó: «Nzê mpɑ̌ŋ sɑ́ dí ɨ́ mbɨɑ yɨ́, yé e nkul eduhǒ Nɑzɑrɛ̂t ɛ̌?» Philippe, nye e né ó: «Ntɑɑ́ nzě bee!» 47 Jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ bee Nɑtɑnɑɛ̂l lɨ́ enzě nko nyé ɑ́ be yɨ́, nye ó: «Beyɨɨ gɑ́ nyɛ̂r Ɨ́zrɑɛ̂l ɨ́! Nyé ɑbe e mikóo.» 48 Nó ó Nɑtɑnɑɛ̂l ɑ́ nze jî e Yésʉs ó: «Guɑ, gǒ gʉ́ɑ́ mé nó ɨ́ wɑ́ɑ̌ pɑ̂ʼ?» Yésʉs, nye e né ó: «Me bé ó sí boó bee gó ɨ́ jɔʼ gô bé lɨ́ enzuʼ é lɨ́ figyê yɨ́. Jɔʼ yɑɑ́, Philippe jínɑ ɑpɑ̌ jébe gô.» 49 Nɑtɑnɑɛ̂l, nye e né ó: «Lɛ̂ʼlɑ, gǒ tyeetye ó Mwɑ̂n mé Nzyɛ̌m. Go ó dí Njǿø Ɨ́zrɑɛ̂l.» 50 Yésʉs, nye e né ó: «Nzê gǒ jyɛ́ʼwó e me ó, mpʉ mê lɛ́ɛ́ gó ó, me bé ó sí bee gó lɨ́ enzuʼ é lɨ́ figyê yɨ́ ɛ́? Bónɑ́ɑ. Go óbɑ́ʼɑ̌ bee bísɑ́ bínɨ́nɨ́ɨ́, lɑɑ yɨ́nɨ̌.» 51 Yésʉs, nye e né ó: «Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, bɨ̌n bé óbeě jʉ́o lɨ́ ebɔ́ɑ siesíe ɨ́ lʉ̂ Mwɑ̂n mé Mʉr, beéngeles mé Nzyɛ̌m lɨ́ ebére le esulo tɨ̂.»

2

1 Píe melú mébɑ́, nzɔɔ ebɑ̂ nzě syɛ́ɛ ɨ́ kwɑ́r Kɑnɑ̂ ɨ́ sí Gɑlilê. Nyɔ̌ŋ mé Yésʉs ɑ́ be ó tɨ̂. 2 Bé ɑ́ si bɑ́ŋle ntémé Yésʉs, bé le ompʉ́n bé ɨ́ nzɔɔ nyɑɑ́. 3 Ɨ́ mpʉ ményoʼ mé ɑ́ be ɨ́ gwíi yɨ́, nyɔ̌ŋ mé Yésʉs ntɔ̂ʼ lɛ́ɛ e mwɑ̂n ó: «Bé mû nɑ́ɑ̌ ó, ɑkɑ̌ be e menyoʼ.» 4 Nó ó Yésʉs ɑ́ nze yɑlɑ e né ó: «Mʉmɑ́ nyɑ̂, gǒ jɨ yé e me? Ewɑlɑ lɑ̂m, lé jínɑ ó, ɑpɑ̌ pyɑ̂l.» 5 Nó ó nyɔ́ŋ ɑ́ nze lɛ́ɛ le osyɛ̂l o mésɑ̂ ó: «Sɑ́ʼ gɑ́ sɑ́ yɨ́yɛ̂h nyé ólɛ́ɛ bɨ́n yɨ́.» 6 Bé ɑ́ be nɑ́ɑ̌ ó, e mikɑ́ʼ mékóʼ mésɑmɑn. Mikɑ̂ʼ myɑɑ́, myé ó b'ɑ́ kʉkomo medíbé óYúden, bé ɑ́ pupubo mebébe mɔ́ɔ́ e mé mɑ́. Kɑ̂ʼ ngwɑ́r, wé ɑ́ be ó, bɛ̌m nʉɑ ólírɑ nter. 7 Yésʉs, nye le osyɛ̂l o mésɑ̂ ó: «Lóŋlɑ́ɑ́ gɑ́ mikɑ́ʼ mínɨ̌ e medíbé.» Bê nzě lóŋlo myê. 8 Yésʉs, nye e bé ó: «Ɨ́ jɔ̌ʼ nɨ̌, kɑɑ́ tɑ́ɑre édɑɑle gɑ́ medíbé ménɨ̌. Bɨ̌n ɑ tó jwe tyélɑ nzɔɔ, ó nye bóblɑɑ.» Bê nzě sɑ̂ nó. 9 Tyélɑ nzɔɔ kɑ́ bóblo nɛ́ɛ: nyě kɑ̌ jóʼo ó, menyoʼ ɨ́ mbɨɑ mbɨɑ. Nyɨɛ ɑ́ bé ɑgʉ́ɑ yɨ́ɛ nko ményoʼ mɑɑ́, mé ɑ́ duho yɨ́. Osyɛ̂l o mésɑ́ ó b'ɑ́ dɑɑle medíbé mɑɑ́ bɑ́, bé omér ó b'ɑ́ jɑɑ gʉ́ɑ. Nó ó tyélɑ nzɔɔ ɑ́ nze jébe mbɛ̂l mʉmɑ́. 10 Nye e né ó: «Mʉr nyɨnyɛ̂h, nyě nyɛɛ́ jwe ó, menyoʼ mempɑ̂. Píe tɨ̂, mɑɑ́ me dí pɑ̂ʼ e tɨ̂ʼ mɑ́, ɨ́ jɔʼ bʉ̂r o nzɔ́ɔ óbe, bé mû sí buú bɛble yɨ́. Sɑ̂ gwɑ́r, guɑ bé ɨ́ komo ményoʼ me dí ɨ́ mbɨɑ mɑ́, kumo ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂.» 11 Lɨ́hɑɑ́ ó dí esimɑ́ lé ésôʼ Yésʉs ɑ́ nyɛɛ sɑ̂ lɨ́, nye ɨ́ Kɑnɑ̂, ɨ́ sí Gɑlilê. Nye ɑ́ lɛ̂ʼle nó ó, kûm nyé. Ompʉ́n bé ntɔ̂ʼ bɑ́ʼɑ̌ buú jyɛ̂ʼwo e né. 12 Píe tɨ̂, nye nzě tô Kɑpernɑ́ʉm, bé e nyɔ̌ŋ, le bɨ́ɔɔ́ bé le okɛ́l bé, le ompʉ́n bé. Bê nzě tó di gʉ̂ʼ bwɑ́ mélû. 13 Mpʉ nzɔ́ɔ Pɑ́skɑ ɑ́ be, nye mû kúno ebwɑlɔɔ yɨ́, Yésʉs nzě tô Yerʉ́zɑlɛm. 14 Nyé kɑ́ nî mpɑ́h Nzyɛ̌m nɛ́ɛ: nyě kœb tɨ̂ʼ tʉ́ŋlʉ̌ ó, le bʉr o bɛ́mɑ́ bíntœœ, le bɑɑ́ o bɛ́mɑ́ bítɑb, le bɑɑ́ o bɛ́mɑ́ mépɨbɑɑ, le bɑɑ́ o kɑ́ syɛ́ɛlɑ bímɔnɨ́ bɑ́. 15 Nó ó Yésʉs ɑ́ nze nʉɑ mikǒl, nzě sɑ̂ ngɑ́hɑ́, ntɔ̂ʼ so bʉ̂r bɑɑ́ ɨ́ mpɑ́h Nzyɛ̌m, bé e bitɑb ti e bintœœ byɔ́ɔ́, gɔ́nɑ le enkɛŋ ótéble bɔ́ɔ́ sí. 16 Nye e bʉr o b'ɑ́ be lɨ́ ebɛ́mɑ mépɨbɑɑ bɑ́ ó: «Pɛʼɛɛ gɑ́ mepɨbɑɑ mɨ́mɛ̂h wɑ̂. Mʉr ɑliŋ gɑ́ Mbɛ̌r mé Dɑ̂ mbɛ̌r ébôm.» 17 Ompʉ́n bé, bê nzě toŋlǒ mpʉ yé ɑ́ boo be tilɑ́ ó: “Mě kpɛ̌l mbɛ̌r gô ó, kpɛ̌l ɑ́purɑpúrɑ” yɨ́. 18 Jɔʼ yɑɑ́ ó óYúden bé ɑ́ nze jî e né ó: «Lɑ́ɑ ésimɑ́ gó dí ɨ́ pɑ̌ sɑ̂, dí elɛ̂ʼle bɨ́h ó, go ɑ́ bě sí jweŋɔɔ nkûl esɑ̂ mbi bísyɛ́ɛlɑ bínɨ̌?» 19 Nó ó Yésʉs ɑ́ nze yɑlɑ e bé ó: «Búʼɑ́ɑ́ gɑ́ mpɑ́h Nzyɛ̌m nyɨ̂. Me óbɑ́ʼɑ̌ sumo nyé njɨ ɨ́ melú mélɛ̂l.» 20 OYúden, bé e né ó: «Mbɛ̌r wé ɑ́ sumɔɔ tɑ̂ŋ mimbû mekɑ́m ménɑ̂ e mimbú mísɑmɑn wɨ́, nó ó, gǒ lɛ́ɛ́ ó, guɑ, go óbɑ́ʼɑ̌ sumo wé melú mélɛ̂l nyɑ́?» 21 (Tó kœb ó, “mpɑ́h Nzyɛ̌m” Yésʉs ɑ́ lɨlɛ́ɛ nyɨ́, nye ɑ́ be ó nyʉ̂l nyé! 22 Jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ pɑh ɨ́ soo, duho lɨ́ ojwe yɨ́, ompʉ́n bé ntɔ̂ʼ tʉtoŋlo mékɑ̌n mé mɑɑ́. Bé ntɔ̂ʼ bûʼlɑ mítilɑ́ mi Kɑ́lɑr Nzyɛ̌m ndu e metǿǿ mé Yésʉs.) 23 Jɔʼ yɨ́yɛ̂h nzɔ́ɔ Pɑ́skɑ nyɑɑ́ ɑ́ bwɑlɔɔ yɨ́, Yésʉs ɑ́ be ó Yerʉ́zɑlɛm. Bʉr ɨ́ buo buo, bê nzě jyɛ̂ʼwo e né ɨ́ lɔ̌b mésimɑ́ bé ɑ́ bee nye lɨ́ esɑ̂ mɑ́. 24 Sɑ̂ gwɑ́r, Yésʉs nyɨɛ ɑ́ bé ɑjyêʼ wé koo e bê, ebě, nye ɑ́ be ó sí gʉ́ɑ bɨ́bɛ̂h. 25 Nye ɑ́ bé ɑgø̂m ó, mʉr tɨ́ɑɑ nye sɔ̂ʼ dumo e mʉr, ebě, nye mʉr tɨ̂ʼ ɑ́ be ɨ́ gʉ́ɑ̌ sɑ́ dí ɨ́ lémé mʉ̂r yɨ́.

3

1 Nyʉ́ʉ́ mʉ̂r ɑ́ be e díe ó, Nikodɛ́mos. Nye ɑ́ be ó ɨ́ sɔ́mɑ́ óFɑrizyɛ̂n. Nye ntémé ɨ́ bʉm nɨ́nɨ́ɨ́ dí ejǿø óYúden yɨ́. 2 Nye ɑ́ nze ó kwɑ́ mé Yésʉs ɨ́ pum. Nye e né ó: «Lɛ̂ʼlɑ, bɨ̌h bé lɨ́ egʉ́ɑ ó, go ó lɛ̂ʼlɑ̌ Nzyɛ̌m ɑ́ ntɨh, lɨ́ enzě lɛ̂ʼle bɨ́h nyɑ́, ebě, yé ɑbe e mʉr ngwɑ́r dí e nkul esɑ̂ mésimɑ́ mbi gó dí esɑ̂ wɨ́, Nzyɛ̌m bé ɑbe e né nó.» 3 Yésʉs, nye e né ó: «Me lɨ́ elɛ́ɛ gó lɨ́ otyeetye ó, mʉ̂r bé ɑbɑ́ʼɑ̌ byɛ̂l jɔʼ jwɑ̂n nó, nyé ɑbe e nkul enî ɨ́ Mpóʼo mé Nzyɛ̌m.» 4 Nikodɛ́mos nzě jî e né ó: «Njʉ̌m mʉ̂r, wé e nkul ebɑ́ʼɑ̌ byɛ̂l wɑ́ɑ̌ mbi? Nzê wé e nkul enî ɨ́ mo nyɔ́ŋ wé, ntɔ̂ʼ bɑ́ʼɑ̌ byɛ̂l ɛ̌?» 5 Yésʉs, nye ó: «Me lɨ́ elɛ́ɛ gó lɨ́ otyeetye ó, mʉ̂r óbe, ɑbyɛ̂l mbyɛ́lɑ́ médíbé e wɑɑ́ Sísǐm nó, nyé ɑbe e nkul enî ɨ́ Mpóʼo mé Nzyɛ̌m. 6 Sɑ́ dí ebyɛ̂l mbyɛ́lɑ́ bípúno yɨ́, yé ó bipúno. Yɑɑ́ dí ebyɛ̂l e nzɨ̌ Sísǐm mé Nzyɛ̌m yɨ́, yé ó sísǐm. 7 Atørɑ̌ mpʉ mê lɛ́ɛ́ gó ó: “Bɨ̌n bé ɨ́ jɑlɑ le ebyɛ̂l mbyɛ́lɑ́ jwɑ̂n” yɨ́. 8 Pubó lɑɑ ó, gúmó yé kpɛ̂l yɨ́. Guɑ jɑɑ́ jóʼo ó, njɨ duú yé, ɑgʉ́ɑ yɨ́ɛ nko yé dí eduho, ndu e nko yé dí etô yɨ́. Mʉr nyɨnyɛ̂h mû mbyɛ́ɑ́ ɨ́ lɔ̌b nkûl Sísǐm mé Nzyɛ̌m dí e nye nyɑ́, nyě byɛ́l ó nó.» 9 Nikodɛ́mos, nye e né ó: «Bisyɛ́ɛlɑ bínɨ̌, byé ósyɛ́ɛ nyɑ́?» 10 Yésʉs, nye e né ó: «Guɑ yɨ́ɛ mʉr dí lɛ̂ʼlɑ dí ɨ́ buú gúmlɔɔ ɨ́ kúl bʉ̂r o bé Ɨ́zrɑɛ̂l yɨ́yɛ̂h nyɑ́, nzê guɑ, gó ɑgʉ́ɑ mílɔ̌b mîʼ ɛ̌? 11 Me lɨ́ elɛ́ɛ gó lɨ́ otyeetye ó, me lɨ́ eboʼlo mílɔ̌b mé dí egʉ́ɑ mí. Mě lɛ́ɛ́ ntémé ó, sɑ́ mé ɑ́ bee yɨ́. Sɑ̂ gwɑ́r, bɨ̌n bé ɑkpɛl ékɑ̌m lɔ́ɔ́ wɑ̂m. 12 Bɨ̌n ɑpɑ̌ nyɛɛ́ kɑm ɨ́ jɔʼ mé dí elɛ́ɛ bɨ́n bisɑ̂ bi dí esyɛ́ɛ ɨ́ sí yɨ̂ʼ bí. Nzê bɨ̌n bé óbuú kɑm ɨ́ jɔʼ mé lɛ́ɛ́ bɨ́n byɑɑ́ bi dí esyɛ́ɛ ɨ́ jʉ́ó kʉ́ bí ɛ́? 13 Abe e mʉr ngwɑ́r dí ɨ́ pɑ̌ bére, tó kumo ɨ́ jʉ́ó kʉ́, píe Mwɑ̂n mé Mʉr, mʉr ɑ́ duho ɨ́ jʉ́ó kʉ́ nyɑ́. 14 Jøʼ gwɑ́r Moïse ɑ́ nʉɑ jweʼle nyʉ́ɑ, gbɑ̂ ɨ́ lɨ́, bɨ̂n yé kʉ́ ɨ́ lʉɑ́ yɨ́, jøʼ gwɑ́r yɑɑ́ ntémé ó Mwɑ̂n mé Mʉr jɑ́lɑ́ le ebɨ́nɔɔ kʉ́ yɨ́. 15 Nye óbɨ́nɔɔ kʉ́ nó ó, mʉr nyɨnyɛ̂h ngɑ́ jyɛ̂ʼwo e né nyɑ́, bíʼee cwǐʼ njʉ̌m dǐ. 16 Ebě, kpɛ̌l Nzyɛ̌m ɑ́ bu kpɛl bʉr ó sí yɨ̂ʼ yɨ́, nye ɑ́ be ɨ́ jwe Écíʼé é Mwɑ̂n lé ó, ɨ́ sɔ́mɑ́ bʉ̂r bɨ́bɛ̂h, mʉr ngɑ́ jyɛ̂ʼwo e né nyɑ́, nye ɑ́dîm ɨ́ nkɔb bʉr, ebě, nye mû ó e cwǐʼ njʉ̌m dǐ. 17 Nye ɑ́ bé ɑntɨh Mwɑ̂n wé ó, nye ntɑ́ɑ nzě jwe bʉ̂r ó sí yɨ̂ʼ mebě. Nye ɑ́ ntɨh nye ó, bʉr bíʼee cwiʼ ɨ́ nzɨ̌ nyé. 18 Mʉr dí ejyɛ̂ʼwo e Mwɑ̂n mé Nzyɛ̌m nyɑ́, nyé ɑkɑ̌ be e mebyɑʼ. Mʉr dí ɑjyɛ̂ʼwo e né nyɑ́ nyɨɛ ó dí e mebyɑʼ, ebě, nyé ɑpɑ̌ jyɛ̂ʼwo le Ecíʼé é Mwɑ̂n mé Nzyɛ̌m. 19 Mebě me mʉ̂r wɑɑ́, mé duho ó, ɨ́ lɔ̌b njʉl mû sí pɑn ɨ́ sí yɨ̂ʼ wɨ́. Bʉr bɨ́ɛ kɑ̌ kpɛl éjúrʉ́ʉ́, lɑɑ̌ njʉl wɑɑ́, ebě, bé lɨ́ ebuú kpɛl ésɑ̂ mísyóm. 20 Mʉr nyɨnyɛ̂h dí esɑ̂ syóm nyɑ́, nye lɨ́ ekpɛ́ɛ̌ njʉl. Nyé ɑbe lɨ́ enze ɨ́ gúmó wé dí yɨ́, ebě, nyě kpɛ́ɛ́ ó, misyóm myé, myé ɑ́mû jɑɑ́ gwíhɑ̌ kʉ̌l. 21 Bʉr bɨ́bɛ̂h o dí esɑ̂ bísyɛ́ɛlɑ bimpɑ̂ bɑ́, bé kpɛl étʉtô ó, nkǒ njʉl dí yɨ́, bʉr nkʉ̂ bee ó, bisyɛ́ɛlɑ byɔ́ɔ́, byê duho ó ɨ́ gǿmɑ́ mé Nzyɛ̌m.» 22 Píe tɨ̂, Yésʉs, bé le ompʉ́n bé nzě tô sí Yʉ́dɑ. Bê nzě jɑ̂ gʉ̂ʼ bwɑ́ mélû. Nye ɑ́ be lɨ́ edudu bʉ̂r. 23 Jeɑn ntémé ɑ́ be ó, lɨ́ edu bʉ̂r lɨ́ ebʉ́m lé Ayɨnɔ̂n, bɑ̌ʼ e Sɑlîm, ebě, medíbé, mé ɑ́ be ó ɨ́ buo tɨ̂. Bʉr nzě gɔ́nɑ le etô kwɑ́ mé Jeɑn, nyɨɛ ntɔ̂ʼ dudu bê. 24 (Jɔʼ yɑɑ́, yé ɑ́ be ó, Jeɑn jínɑ ɑpɑ̌ gbɑ́ŋɔɔ ɨ́ mbɛ̌r mímbʉʼ.) 25 Bé jínɑ nɑ́ɑ̌ nɛ́ɛ: bʉ́ʉ́ ómpʉ́n mé Jeɑn nzě tɑ́ɑre épére mécwíí, bé e nyʉ́ʉ́ Yúden ɨ́ mbi bé jɑ́lɑ́ le epubɑ mébébe wɨ́. 26 Bê nzě tô nkǒ Jeɑn ɑ́ be yɨ́. Bé e né ó: «Lɛ̂ʼlɑ, ɨ́ sɔ́mɑ́ bʉ̂r bɨ́n le onɔ́ɔ́ bé ɑ́ be ɨ́ pɨ̌n díbé Yɔrdên kɔ́m nkɛ́ɛ́ bɑ́, nzê go lɨ́ ekɑ̌ toŋlo mʉ̂r gó ɑ́ sêʼle nyɑ́ ɛ́? Ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, nyɨɛ ntémé mû ó lɨ́ edu bʉ̂r. Ntémé, bʉr bɨ́bɛ̂h mû jɑɑ́ tô ó, njɨ kwɑ́ nyé.» 27 Jeɑn, nye e bé ó: «Nzyɛ̌m bé ɑjwe mʉ̂r sɔ̂ʼ nó, nyé ɑbe e nkul ebi yê. 28 Bɨ̌n bʉr o tɨ̂, bé lɨ́ egʉ́ɑ ó, me ɑ́ be ó sí boʼlo ó, ntʉ mɛ̂m dí Mʉ̌r Nzyɛ̌m ɑ́ lœm múló mé jǿø nyɑ́. Me ó mʉ̌r Nzyɛ̌m ɑ́ nyɛɛ lómo lɨ́ esóʼ lé nyɑ́. 29 Mbɛ̂l mʉmɑ́ ó dí e mʉmɑ́. Só mé mbɛ̂l nyɨɛ títyɛ́b ɨ́ puuu ó, nye nkʉ̂ gwɑ́ jôʼlo écyêl me mbɛ̂l. Nye lɨ́ ebuú soho lɨ́ ejóʼo écyél lé. Nó yɑɑ́ ó mé dí ebuú soho ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂ʼ yɨ́. 30 Kûm nyé ó dí ejɑlɑ le ebwɑ̌ʼ bwɑʼɑ́ɑ; nyɑɑ́ nyɑ̌m twɑ̂ʼwǒ twɑ́ʼwɑ́ɑ.» 31 «Mʉr dúhó kʉ́ nyɑ́ ó lɑ́ɑ́ bʉ̂r bɨ́bɛ̂h. Mʉr dí mʉr sí yɨ̂ʼ nyɑ́, nyě gúmó ó e sí yɨ̂. Nyě jɑɑ́ lwilwib ntémé ó, njɨ milɔ̌b mi kɑ̂. Mʉr dí eduho ɨ́ jʉ́ó kʉ́ nyɑ́ ó lɑ́ɑ́ mʉ̂r nyɨnyɛ̂h. 32 Nyě boʼlo ó, sɑ́ nyé ɑ́ bee le ejóʼo yɨ́. Sɑ̂ gwɑ́r, bʉr, bé ɑkɑ̌m lɔ́ɔ́ wé. 33 Mʉr nyɨnyɛ̂h dí ekɑ̌m mboʼlɑ́ wé nyɑ́, nyě lɛ́ʼlé tɨ̂ʼ ó, Nzyɛ̌m ó dí le otyeetye. 34 Mʉ̌r Nzyɛ̌m ɑ́ lómo nyɑ́, lɛ́ɛ́ ó mekɑ̌n mé Nzyɛ̌m, ebě, Nzyɛ̌m, nye lɨ́ ejwe nyé Sísǐm wé, ntinɨ̂ e ntinɨ̂. 35 Nzyɛ̌m Sɔ́ŋ, nye lɨ́ ekpɛl Mwɑ̂n wé. Nyɨ́ boó gbɑ̂ sɑ́ yɨ́yɛ̂h sí jǿǿ yé. 36 Mʉr dí ejyɛ̂ʼwo e mwɑ̂n wɑɑ́ nyɑ́ ó ngɑ́ bǐ cwǐʼ njʉ̌m dǐ. Mʉr dí ɑjyɛ̂ʼwo e né nyɑ́, nye ɑ́kóʼó bǐ cwiʼ yɑɑ́. Nyɨ́hɑɑ́ ójɑʼrɑ e nkpɑɑ̌ Nzyɛ̌m ngɑ́ lɛ̂ʼle nyé nyɨ́.»

4

1 Nó mpʉ̌ Yésʉs ɑ́ nze jʉ̂ʼrɑ ó, oFɑrizyɛ̂n, bɨ́ jóʼo ó, nye mû ó lɨ́ edulo ómpʉ́n le edu bʉ̂r, lɑɑ̌ Jeɑn yɨ́, nye ntɔ̂ʼ duho ɨ́ sí Yʉ́dɑ, nzě tô sí Gɑlilê. (Lɨ́ otyeetye, ntʉ̌ Yésʉs nye mʉr tɨ̂ʼ ɑ́ dudu bʉr. Ompʉ́n bé ó b'ɑ́ dudu.) 4 Lɨ́ etô, yé ɑ́ jɑlɑ ó, nye cɨ́yɨɨ ɨ́ sí Sɑmɑrî. 5 Nye ntɔ̂ʼ tó pyɑ̂l bɑ̌ʼ e yʉ́ʉ́ nkɑnɑ̌ sí Sɑmɑrî bé dí ejébě “Sukɑ̂r” yɨ́. Nye ɑ́ be ó bɑ̌ʼ e pemé Jɑcob ɑ́ jwe mwɑ̂n wé, Joseph yɨ́. 6 Edɛɛ́ mé Jɑcob, lé ɑ́ be ó tɨ̂. Yésʉs nzě tó di ɨ́ nkpɑ̂h edɛɛ́, nyé osí tyɛʼ ɨ́ cyen. Yé ɑ́ be ó kúnókúno e témé móhó. 7 Nyʉ́ʉ́ mʉ́mɑ́ Sɑmɑrî nzě tó dɑɑ médíbé. Yésʉs, nye e né ó: «Jwéʼ mé medíbé. Me óde.» 8 (Nɑ́ɑ̌ yé ó, ompʉ́n bé, bé ɑ́ be ɨ́ tô nkɑnɑ, lɨ́ etó bwɑ̂m méde.) 9 Mpʉ mʉ́mɑ́ wɑɑ́ ɑ́ jóʼo nye lɨ́ egwɑ̂m nyé medíbé yɨ́, nye e né ó: «Nyɑ́? Guɑ Yúden, go lɨ́ egwɑ̂m mé medíbé ɨ́ yé ɛ́? Mɛm silě Sɑmɑrî!» (Ebě, oYúden, bé ɑbe e ndwɑ́ɑlɑ e bʉr ó Sɑmɑrî.) 10 Yésʉs ntɔ̂ʼ lɛ́ɛ e né ó: «Yé bé go bé ɨ́ gʉ́ɑ étʉ́m mé Nzyɛ̌m ti e mʉr gwɑ́m gó medíbé nyɑ́ nó, lɛ́ɛ́, go ô gwɑ́m nyé medíbé mé cwiʼ, nye ntɔ̂ʼ gwɑ́ jwe gó mɑ̌.» 11 Mʉmɑ́ Sɑmɑrî, nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, gó ɑbe e dɛɑ. Edɛɛ́ ntémé, lé ɨ́ buú díme sí. Wɑ́ɑ̌ mbi gó dí e nkul edɑɑ médíbé mé cwiʼ? 12 Mpɑ́m yɨ́nɑ́ Jɑcob ó b'ɑ́ líʼe bɨ̌h bɨɛ edɛɛ́ lɨ̂. Nye mʉr tɨ̂ʼ ɑ́ be ó si de médíbé tɨ̂. Bwɑ́n bé le otír bé, sí de. Nó ó, gǒ búʼlɑ́ ó, go ó lɑ́ɑ́ Jɑcob ɨ́?» 13 Yésʉs, nye e né ó: «Mʉr nyɨnyɛ̂h dí ede médíbé mɑ̂ʼ nyɑ́, óbɑ́ʼɑ̌ jóʼǒ jwéh médíbé. 14 Sɑ̂ gwɑ́r, mʉr nyɨnyɛ̂h óde médíbé mé ójwe nyé mɑ́, nye ɑ́kɑ̌ jóʼǒ jwéh médíbé, ebě, medíbé mé ójwe nyé mɑ́, mé óliŋɑ énó ɨ́ nyʉ̂l nyé, gúmó cwǐʼ njʉ̌m dǐ óduduho yɨ́.» 15 Mʉmɑ́, nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, jwéʼ mé medíbé mɑɑ́, me nkʉ̂ di, ɑkɑ̌ bɑ́ʼɑ̌ jóʼǒ jwéh médíbé, nkʉ̂ nze wɑ̂ʼ lɨ́ enzě dɑɑ médíbé.» 16 Yésʉs, nye e né ó: «Tóʼ, tó jébe njʉ̂m gǒ. Bɨ̌n ɑ bɑ́ʼɑ́ nze wɑ̂, bɨ̌n óbɛ̂h.» 17 Mʉmɑ́, nye e né ó: «Mɛm, mé ɑbe e njʉ̂m.» Yésʉs, nye e né ó: «Gǒ e nkɑm ɨ́ jɔʼ gó dí elɛ́ɛ ó, gó ɑbe e njʉ̂m yɨ́, 18 ebě, go ɑ́ bě sí bi ójʉ́m ótɛ̂n. Nó ó, mʉr bɨ́n e nɔ́ɔ́ dí ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂ʼ nɨ̌, nyé ɑbe njʉ̂m gǒ. Gǒ lɛ́ɛ́ ó otyeetye.» 19 Mʉmɑ́, nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, me lɨ́ ebee ó, go ó ngwíhɑ milɔ̌b. 20 Bimpɑ́m bíh, byé ɑ́ jwijwe Nzyɛ̌m kûm ó wɑ̂ʼ, lɨ́ ecǿʼ lɨ̂. Tó kœb ó, bɨ̌n bɨɛ oYúděn lɨ́lɛ́ɛ́ ó, gúmó mʉ̂r jɑ́lɑ́ le ejwě Nzyɛ̌m kûm yɨ́, yé ó njɨ̌ Yerʉ́zɑlɛm.» 21 Yésʉs, nye e né ó: «Búʼlɑ́ɑ́ mê. Jɔʼ múo lɨ́ enze: ɨ́ jɔʼ yɑɑ́, bɨ̌n bé ɑ́kɑ̌ jwě Nzyɛ̌m Sɔ́ŋ kûm ɨ́ Yerʉ́zɑlɛm, nkʉ̂ ntémé lɨ́ ecǿʼ lɨ̂. 22 Bɨ̌n bʉr ó Sɑmɑrî, bɨ̌n bé ɑgʉ́ɑ̌ sɑ́ bɨ́n dí ejwe kûm nyɨ́n yɨ́. Bɨ̌h oYúden ó dí egʉ́ɑ̌ sɑ́ bɨ́h dí ejwe kûm yɨ́, ebě, lɔ́ɔ́ cwiʼ, wé duho ó lɨ́ oYúden. 23 Sɑ̂ gwɑ́r, jɔʼ mû ó lɨ́ enze. Yé ntémé mû ó sí pyɑ̂l. Ɨ́ jɔʼ yɑɑ́ ó óbûʼlɑ ompɑ̂, bé ógúmlǒ Nzyɛ̌m Sɔ́ŋ le sísǐm le otyeetye yɨ́, ebě, Nzyɛ̌m Sɔ́ŋ, nye lɨ́ esɑ́ɑ bʉ̂r o ngɑ́ jwe nyé kûm ɨ́ mbi wɑɑ́ bɑ́. 24 Nzyɛ̌m, nye ó Sísǐm. Sɨ́ɑ̌ yɑɑ́ ó dí ó, bʉr o jwé nyé kûm bɑ́, bé ɨ́ jɑlɑ le ejwe nyé nyɑ̌, le Sísǐm, le otyeetye yɨ́.» 25 Mʉmɑ́, nye e né ó: «Me lɨ́ egʉ́ɑ ó, Mesî ónze.» (Díe lɑɑ́, lé pɑ́ʼlɔ́ɔ́ ó, “Krîst: Mʉ̌r Nzyɛ̌m ɑ́ lœm múló mé jǿø nyɑ́.”) «Jɔʼ nyé ónze yɨ́, nye ógwɑ́ kʉ́ lɛ̂ʼle gɑ́ mɨnɑ́ sɑ́ yɨ́yɛ̂h.» 26 Yésʉs, nye e né ó: «Me ó dí nye, mɛm, mʉr dí elwib e go nyɑ̂.» 27 Ompʉ́n mé Yésʉs nzě búlɑ, duhǒ nkɑnɑ. Bê nzě kɑ̂m lɨ́ ebeě Yésʉs lɨ́ elwib e mʉmɑ́ nɨ̌. Abe e mʉr ɑ́ jî yɨ́ɛ e né ó, “Gǒ sɑ́ɑ́ yé e né?” Nkʉ̂ ó, “Go lɨ́ elwib e né ɨ́ yé?” 28 Mʉmɑ́ nzě líʼě dɛɑ médíbé yé, bɑ́ʼɑ̌ tô nkɑnɑ, tó jébe bʉ̂r. Nye ó: 29 «Ntɑɑ́ nzě bee gɑ́ mʉr. Nyɨ́ lɛ́ɛ mé sɑ́ yɨ́yɛ̂h mé ɑ́ sɑ̂ yɨ́. Nzê nye óbɛ̌m be Mʉ̂r Nzyɛ̌m ɑ́ lœm múló mé jǿø nyɑ́ ɛ́?» 30 Bʉr nzě tɨ́lwɑ̌ nkɑnɑ, tóŋɔɔ̌ nko nyé ɑ́ be yɨ́. 31 Jɔʼ yɑɑ́, ompʉ́n bé, bé ɑ́ be lɨ́ ejɨʼlɑ e Yésʉs ó, nye pɑ́ɑ dě pêh dœʼ. 32 Yésʉs, nye e bé ó: «Mě e dœʼ bɨ́n dí ɑgʉ́ɑ yɨ́.» 33 Ompʉ́n, bé ɑ́ be ó, bé mû lɨ́ etô le ejíilɑ ó: «Nzê nyʉ́ʉ́ mʉ̂r bê sí nze nyé e mede ɛ̌?» 34 Yésʉs, nye e bé ó: «Mede mɑ̂m, mé ó, me sɑ̂ʼ gǿmɑ́ mʉ̂r ɑ́ ntɨh me nyɑ́, le esîl syɛ́ɛ́ nyé ɑ́ lɛ́ɛ ó, me ntɑ́ɑ nzě séɑ yɨ́. 35 Bɨ̌n lɨ́lɛ́ɛ́ ó: “Yɨ́ lîʼ óngɔn onɑ̂. Søø ékpɛm, wé opyɑ̂l.” Nó mɛ̌m lɛ́ɛ́ bɨ́n ó: pɑɑ́ jwɛ̂ʼ gɑ́ bipemé: mede, mé mû ó bɛ̌m kɑ̌ kpɛmɔɔ. Yé jɑɑ́ kɑ̌ lîʼ ó, njɨ mede, mé kpɛ́mɔɔ. 36 Kpɛmɑ mede, nye lɨ́ ebi myɛ́nɑ mé. Sɑ́ nyé dí esyɛŋ yɨ́, yé ódǐ njʉ̌m dǐ e njʉ̌m dǐ. Nó ó, mbel mempeʼ, bé e kpɛmɑ mede, bɨ́bɛ̂h, bé soho ó mbi ngwɑ́r e ngwɑ́r. 37 Ebě, yê tyeetye lɔ́ɔ́ ó: “Nyɑ̂ʼ, nye lɨ́ ebe; nyʉ́ʉ́, nye lɨ́ ekpɛm méde me tɨ̂.” 38 Me ɑ́ lómo bɨ̌n ó, bɨ̌n séɑɑ ɨ́ pemé, lɨ́ ekpɛm méde ɨ́ pemé bɨ́n ɑ́ be ɑbe mempeʼ tɨ̂ʼ yɨ́. Bʉ́ʉ́ bʉ̂r bɨ́ɛ ó b'ɑ́ bɨbe. Bɨ̌n bɨɛ kɑ̌ nzě dirɑ̌ nyɔm e syɛ́ɛ́ yɔ́ɔ́.» 39 Bʉr ó Sɑmɑrî bé ɑ́ be ɨ́ nkɑnɑ yɑɑ́ bɑ́, bé ɑ́ si jyɛ̂ʼwo e Yésʉs ɨ́ buo buo, ebě, mʉmɑ́ nɨ̌ ɑ́ be ɨ́ boʼlo ó: “Nye bé ó sí lɛ́ɛ mé sɑ́ yɨ́yɛ̂h mé ɑ́ sɑ̂ yɨ́.” 40 Jɔʼ bé ɑ́ nze nkǒ Yésʉs ɑ́ be yɨ́, bê nzě jɨʼlɑ e né ó, bé le onɔ́ɔ́ díʼeě Sukɑ̂r. Yésʉs ntɔ̂ʼ jɑ̂ tɨ̂ʼ melú mébɑ́. 41 Bʉ́ʉ́ bʉ̂r ɨ́ buo buo ntɔ̂ʼ jyɛ̂ʼwo e né ɨ́ lɔ̌b sɑ́ nyé mʉr tɨ̂ʼ ɑ́ lɨlɛ́ɛ bé yɨ́. 42 Bʉr bɑɑ́, bê nzě lɛ́ɛ mʉ́mɑ́ nɨ̌ ó: «Ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, bɨ̌h bé ɑkɑ̌ jyɛ̂ʼwo e né njɨ ɨ́ lɔ̌b lɔ́ɔ́ gô lɛ́ɛ́ bɨ́h wɨ́, ebě, bɨ̌h bʉr o tɨ̂, bɨ̌h bɨ́ jóʼǒ lwǐb yé le ekʉ́ gʉ́ɑ ntémé ó, ɨ́ sí yɨ̂ʼ yɨ́yɛ̂h, nye ó dí bɑ́nɑ̌ be Cîʼ-bʉr.» 43 Jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ bě sí jɑ̂ nɑ́ɑ̌ melú mébɑ́ yɨ́, nye nzě mɔɑ, tô sí Gɑlilê, 44 ebě, Yésʉs nye mʉr tɨ̂ʼ ɑ́ bě sí boʼlo ó: “Ngwíhɑ milɔ̌b mé Nzyɛ̌m, nyé ɑbe lɨ́ ejweŋɔɔ̌ júu ɨ́ sí yé.” 45 Sɑ̂ gwɑ́r, ɨ́ jɔʼ nyé ɑ́ pyɑ̂l gʉ̂ʼ yɨ́, bʉr ó Gɑlilê, bé ɑ́ be ɨ́ nʉɑ nyé mbɨ̂mbɨɑ́, ebě, bé ɑ́ be ɨ́ beě sɑ́ yɨ́yɛ̂h nyé ɑ́ sɑ̂ Yerʉ́zɑlɛm ɨ́ jɔʼ bé ɑ́ tô tɨ̂ʼ ɨ́ nzɔɔ yɨ́. 46 Píe tɨ̂, Yésʉs nzě tô Kɑnɑ̂, nkɑnɑ̌ Gɑlilê, nko nyé ɑ́ liŋ medíbé menyoʼ yɨ́. Njǿʼ syɛ̂l mesɑ̂ mé Erôd ɑ́ be ó tɨ̂. Mwɑ̂n wé lɨ́ ebíle. Nye ɑ́ be ó ɨ́ Kɑpernɑ́ʉm. 47 Jɔʼ nyé ɑ́ jóʼo ó, Yésʉs, nyɨ́ duhǒ sí Yʉ́dɑ, nye mû ó sí Gɑlilê yɨ́, nye ntɔ̂ʼ tô nko Yésʉs ɑ́ be yɨ́. Nye ɑ́ tô ó, tó jɨʼlɑ e Yésʉs, ó bé e né, bé tôʼ Kɑpernɑ́ʉm, ó Yésʉs cíʼɨɨ nye mwɑ̂n ɑ́ be, nye mû kúno ejwe nyɑ́. 48 Yésʉs, nye e né ó: «Bɨ̌n bé óbɨbe ɨ́ jɔʼ yɨ́yɛ̂h ó, ɑlɨ̌ jyɛ̂ʼwo e mé ɨ́ jɔʼ bɨ́n jínɑ ɑpɑ̌ bee lʉ́ʉ́ ésimɑ́, nkʉ̂ byúú bísɑ́ bí ékɑ̂m yɨ́.» 49 Syɛ̂l mesɑ̂ wɑɑ́, nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, ntɑ́ʼ. Mɨnɑ́ tôʼ mbɛ̌r wɑ̂m jɔʼ mwɑ̂n wɑ̌m jínɑ ɑpɑ̌ jwe yɨ́.» 50 Yésʉs, nye e né ó: «Tóʼ mbɛ̌r gô. Mwɑ̂n gǒ óciʼe.» Mʉ̌r nɨ̌ nzě bûʼlɑ̌ lɔ́ɔ́ Yésʉs ɑ́ lɛ́ɛ nye wɨ́, nzě búlɑ, tô kwɑ́r nyé. 51 Nye mû téme nzɨ̌ nɛ́ɛ: nzě bɔmɑ le osyɛ̂l o mésɑ́ bé. Bé ɑ́ be ó lɨ́ edû nyê. Bé e né ó: «Mwɑ̂n gǒ, nyɨ́ ciʼe!» 52 Nye ó: «Nye ɑ́ ciʼe dɨ́n?» Bé e né ó: «Nye ɑ́ ciʼe ó kʉ̌ʼ, lɨ́ ewɑlɑ egwɑ́r, ɨ́ jɔʼ éjwóo, lé ɑ́ síe yɨ́.» 53 Jɔʼ yɑɑ́ ó nyé ɑ́ kɑ nze toŋlo ó, yé ɑ́ be ó, ɨ́ jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ lɛ́ɛ e né ó: “Mwɑ̂n gǒ óciʼe” yɨ́. Bé e mbɛ̌r bʉ̂r wé wɨ́wɛ̂h nzě jyɛ̂ʼwɔɔ e Yésʉs. 54 Lɨ́hɑɑ́, lé ɑ́ be ó esimɑ́ émbɑ́ Yésʉs ɑ́ sɑ̂ píe jɔʼ nyé ɑ́ duhǒ sí Yʉ́dɑ, tó dǐ sí Gɑlilê yɨ́.

5

1 Píe tɨ̂, nyʉ́ʉ́ nzɔ́ɔ oYúden nzě pyɑ̂l. Yésʉs nzě tô Yerʉ́zɑlɛm. 2 Ɨ́ nkɑnɑ yɑɑ́, yé e béh éjøɑ kúnókúno le Ebé é Bwɑ́ ó Bínteme. Béh yɑɑ́, yé jébɔ́ɔ́ ɨ́ lwǐb ébrœ̂ ó, “Betzédɑ”. Mempɑ́h, mé ɑ́ be ó tɨ̂, metɛ̂n, ɨ́ nkpɑ̂h béh yɑɑ́. 3 Ɨ́ mempɑ́h mɑɑ́ ó mímbêl ɨ́ buo buo, myé ɑ́ jɨjɑ̂ yɨ́, tɑ́ɑre e bʉr o b'ɑ́ bíle bɑ́, le bɑɑ́ntím, le bʉr o dí etɨ́ɑ bɑ́, le bʉr o b'ɑ́ be e bicíl bí nyʉ̂l ɨ́ swɑ̂m swɑ̂m bɑ́. 5 Nyʉ́ʉ́ mʉ̂r ɑ́ be ó tɨ̂, nyé osí bíle tɑ̂ŋ mimbû mekɑ́m mélɛ̂l e mwom. 6 Jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ bee nye njɑ́ʼ sí, gʉ́ɑ ntémé ó, nyɨ́ boó bíle ékpɑɑ lɑɑ́ yɨ́, nó ó nyé ɑ́ lɛ́ɛ e mʉ̌r nɨ̌ ó: «Nzê go lɨ́ egø̂m éciʼe ɛ̌?» 7 Mbêl wɑɑ́, wé e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, mé ɑbe e mʉr tó dubo mé ɨ́ béh ɨ́ jɔʼ médíbé dí epɨ̂ʼlɑ yɨ́. Jɔʼ yɨ́yɛ̂h mé mû lɨ́ esɑ́ɑ ó, me tô dubɑ yɨ́, nyʉ́ʉ́ mʉ̂r dí ɨ́ kpɑ̂hwɑ, lɑɑ mé nyɑ́, nye lɨ́ etó dubɑ lɨ́ esôʼ.» 8 Yésʉs, nye e né ó: «Gbɔlwɑɑ sí. Go ɑ nkɛ́ɛ́ myɛɛlɑ gô. Bʉŋlɑ́ɑ.» 9 Tyé e tyé yɑɑ́, mʉ̌r nɨ̌ nzě ciʼe, nzě nkɛ́ɛ̌ kɑlɑ yé, ntɔ̂ʼ tɑ́ɑre écye. Ɨ́ mpʉ yé ɑ́ syɛ́ɛ ɨ́ móhó sɑ́bɑt yɨ́, 10 oYúden ntɔ̂ʼ lɛ́ɛ e mʉr ɑ́ ciʼɔɔ nyɑ́ ó: «Mûh, yé ó móhó sɑ́bɑt. Nó ó metié gɑ́ mɨ́nɑ́, mé ɑkɑm ó, go nkɛ́yɨɨ kɑlɑ yô.» 11 Nye ó: «Mʉr ciʼ mé nyɑ́, nye ô lɛ́ɛ́ mé ó: “Nkɛ́yɨ́ɨ́ kɑlɑ yô. Bʉŋlɑ́ɑ.”» 12 Bé e né ó: «Nzê lɛ́ɛ́ gó ó: “Nkɛ́yɨ́ɨ́ kɑlɑ yô. Bʉŋlɑ́ɑ”?» 13 Sɑ̂ gwɑ́r, mʉr ɑ́ ciʼɔɔ nyɑ́, ɑ́ bé ɑgʉ́ɑ díé é mʉ̂r ɑ́ ciʼ nye nyɑ́, ebě, Yésʉs ɑ́ si lɑɑ, ntɔ̂ʼ nî lɨ́ entumo e bʉ̂r o b'ɑ́ bě gúmo yɑɑ́ bɑ́. 14 Píe tɨ̂, Yésʉs nzě tó bɔmɑ e mʉr wɑɑ́ ɨ́ mpɑ́h Nzyɛ̌m. Nye e né ó: «Mě lɛ́ɛ́ gó, ɨ́ jɔʼ yɨ̂, go mû ó sí ciʼe. Akɑ̌ bɑ́ʼɑ̌ sɑ̂ syóm. Sɑ́ dí ɨ́ buú bébe yɨ́, yé ɑ́mû jɑɑ́ pyɑ̂l gô.» 15 Mʉ̌r nɨ̌ nzě lɑɑ, tó lɛ́ɛ óYúden ó, nkúnɑ́ mʉr ɑ́ ciʼ nye nyɑ́, ɑ́ be ó Yésʉs. 16 Nó óYúden bé ɑ́ to le etíblě syɛ́ɛ́ mé Yésʉs yɨ́, ebě, nye ɑ́ si sɑ̂ mbǐ syɛ́ɛlɑ wɑɑ́ ɨ́ móhó sɑ́bɑt. 17 Nó ó Yésʉs ɑ́ nze lɛ́ɛ e bé ó: «Sɔ́ŋ wɑ̌m séɑ́ ó bijɔʼ bíbyɛ̂h, nzě kumo ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂. Mɛm ntémé, me lɨ́ eséɑ.» 18 Ɨ́ lɔ́ɔ́ wé wɑɑ́ ó óYúden bé ɑ́ to dóló le esɑ́ɑ ó, bé jʉ́ ó nye yɨ́. Bé ɑ́ bé ɑsɑ́ɑ éjʉ̂ nyé njɨ ɨ́ lɔ̌b mémpéné mé móhó sɑ́bɑt nyé ɑ́ ntɑɑ mɑ́. Bé ɑ́ sɑ́ɑ ejʉ̂ nye ntémé ó, ebě, nye ɑ́ lɛ́ɛ ó, Nzyɛ̌m, nye ó sɔ́ŋ wé, ɑ́ntɑ nye. Bʉr bɑɑ́, bé ɑ́ bee ó, nye ɑ́ be lɨ́ epɨrɑ e Nzyɛ̌m. 19 Yésʉs nzě bɑ́ʼɑ̌ nʉɑ̌ lwǐb. Nye ó: «Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, Mwɑ̂n mé Nzyɛ̌m, nyé ɑbe lɨ́ esɑ̂ yʉ́ʉ́ sɔ̂ʼ e nkul nyé nye mʉr tɨ̂. Nyě jɑɑ́ sɑ̂ ó, njɨ syɛ́ɛlɑ nyé dí ebee Sɔ́ŋ wé lɨ́ esɑ̂ yɨ́, ebě, syɛ́ɛlɑ yɨ́yɛ̂h Sɔ́ŋ dí esɑ̂ yɨ́, yé ntémé ó Mwɑ̂n wé dí esɑ̂ yɨ́. 20 Ebě, Sɔ́ŋ, nye lɨ́ ekpɛl Mwɑ̂n wé. Nye lɨ́ elɛ̂ʼle nyé sɑ́ nyé mʉr tɨ̂ʼ dí esɑ̂ yɨ́. Nye ólɛ̂ʼle nyé bisyɛ́ɛlɑ nyé ókɑ̌ tô le esɨ̂sɑ bí. Byé ólɑɑ byɑɑ́ bî, bɨ̌n nkʉ̂ buú kɑ̂m. 21 Ebě, jøʼ gwɑ́r mpʉ Sɔ́ŋ dí epɛh ójwe, bɑ́ʼɑ̌ jwe bé cwiʼ yɨ́, nó ntémé ó Mwɑ̂n ójwe bɑɑ́ nyé kpɛ̂l bɑ́ cwiʼ. 22 Sɔ́ŋ, nyé ɑbe lɨ́ ecíʼe bʉ̂r milɔ̌b. Nye ɑ́ be ɨ́ boó jwe Mwɑ̂n wé nkul nyɨnyɛ̂h ó, nye cíʼɑɑ milɔ̌b mímyɛ̂h, 23 ó bʉr bɨ́bɛ̂h, bé jwêʼ Mwɑ̂n júu jøʼ gwɑ́r e gwɑ́r e mpʉ bé dí ejwe Sɔ́ŋ yɑ̌ yɨ́. Mʉr dí ɑjwe Mwɑ̂n júu nyɑ́, nyé ɑjwe ntémé Sɔ́ŋ, mʉr ɑ́ pɑ ntɨh nye nyɑ́ júu. 24 «Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, mʉr ngɑ́ jôʼlǒ lwǐb yɑ̂m le ejyɛ̂ʼwo e mʉr ɑ́ ntɨh me nyɑ́, nyɨ́ bǐ cwǐʼ njʉ̌m dǐ. Nye ɑ́kɑ̌ cíʼɔɔ mílɔ̌b. Nyɨ́ boó duho lɨ́ eswie, ntɑɑ ɨ́ cwǐʼ njʉ̌m dǐ. 25 Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, jɔʼ, yé lɨ́ enze. Yé ntémé, yɨ́ pyɑ̂l: jɔʼ ójwe, bé ójóʼo cwíí Mwɑ̂n mé Nzyɛ̌m yɨ́. Bɑɑ́ bé ójóʼo nyé bɑ́, bé óciʼe. 26 Ebě, jøʼ gwɑ́r mpʉ̌ Nzyɛ̌m Sɔ́ŋ dí e cwǐʼ njʉ̌m dǐ ɨ́ nye mʉr tɨ̂ʼ yɨ́, nó ntémé ó nyé ɑ́ sɑ̂ ó, Mwɑ̂n díʼee e cwiʼ yɑɑ́. 27 Nye ntémé ɑ́ si jwe Mwɑ̂n nkul ecíʼe mílɔ̌b, ebě, nye ó dí Mwɑ̂n mé Mʉr. 28 Mʉr ɑkɑ̂m gɑ̂. Jɔʼ yé múo nzě pyɑ̂l, jɔʼ ójwe bɨ́bɛ̂h dí ɨ́ mesoo bɑ́, bé ójóʼo cwíí Mwɑ̂n mé Mʉr yɨ́. 29 Bé opɑh ɨ́ mesoo. Bɑɑ́ bé ɑ́ sɑ̂ embɨɑ bɑ́, bé ópɑh, bǐ cwǐʼ njʉ̌m dǐ. Bɑɑ́ bé ɑ́ sɑ̂ ebébe bɑ́, bɨ́ɛ ntémé ópɑh; bé ocíʼɔɔ mílɔ̌b.» 30 «Mé ɑbe e nkul esɑ̂ yʉ́ʉ́ sɔ̂ʼ e mɛm mʉr tɨ̂. Mě cíʼé mílɔ̌b ó, njɨ̌ mpʉ̌ Nzyɛ̌m dí elɛ́ɛ mé yɨ́. Ecíʼ é mílɔ̌b lɑ̂m, lé ó tîtyěl, ebě, mé ɑbe lɨ́ esɑ̂ mpʉ mé dí egø̂m yɨ́, njɨ̌ mpʉ mʉ̂r ɑ́ ntɨh me nyɑ́ dí egø̂m yɨ́. 31 Yé bé mě boʼlo ó lɔ̌b wɑ̂m mɛm mʉr tɨ̂ʼ nó, lɛ́ɛ́, mboʼlɑ́ wɑɑ́, wé ɑbe le otyeetye. 32 Sɑ̂ gwɑ́r, yé e nyʉ́ʉ́ mʉ̂r dí eboʼlǒ lɔ̌b wɑ̂m nyɑ́. Mɛm, me lɨ́ egʉ́ɑ ó, mboʼlɑ́ nyé dí eboʼlo, dumo e me wɨ́, wé ó tyeetye. 33 Bɨ̌n bʉr o tɨ̂ʼ, bé ɑ́ si lómo bʉr e mempɑ́ŋlɑ kwɑ́ mé Jeɑn. Nye ntémé ɑ́ si boʼlo lɨ́ otyeetye. 34 Ɨ́ wɑ̂m pɑ̂ʼ, mé ɑgø̂m ó, mʉr bôʼlɑɑ mekɑ̌n mɑ̂m. Mě bɑ́ʼɑ́ lɛ́ɛ bɨ́n mekɑ̌n mɑ̂ʼ ó, ebě, me lɨ́ egø̂m ó, bɨ̌n cíʼɑɑ. 35 Jeɑn ɑ́ be ó mpʉ̌ twimɑ́ élɑ́mɑ dí ekʉn nzɨ́ lɨ́; bɨ̌n nzě kpɛl ó, bɨ̌n sóhɑɑ tɑ̂ŋ mɑ̂ jɔʼ ɨ́ njʉl élɑ́mɑ wɑɑ́. 36 Sɑ̂ gwɑ́r, mɛm, mě e mboʼlɑ́, lɑɑ́ mboʼlɑ́ mé Jeɑn, ebě, bisyɛ́ɛlɑ̌ Nzyɛ̌m Sɔ́ŋ ɑ́ jwe me ó, me sɑ̂ʼ bí, byé ó mé dí esɑ̂. Byé boʼlo ó, Nzyɛ̌m Sɔ́ŋ ó b'ɑ́ ntɨh me. 37 Ntémé, Nzyɛ̌m Sɔ́ŋ, mʉr ɑ́ ntɨh me nyɑ́, nye mʉr tɨ̂ʼ ɑ́ be ó sí boʼlo ɨ́ lɔ̌b wɑ̂m. Bɨ̌n bé ɑpɑ̌ jóʼo cwíí nyé. Bɨ̌n ntémé ɑpɑ̌ bee mpóm nyé. 38 Mekɑ̌n me Sɔ́ŋ wɑ̌m, mé ɑséɑ bɨ́n ɨ́ miléme, ebě, bɨ̌n bé ɑjyɛ̂ʼwo e mʉr nyé ɑ́ ntɨh bɨ̌n nyɑ́. 39 Bɨ̌n bé lɨ́ etoʼo Kɑ́lɑr Nzyɛ̌m, lɨ́ ejøʼ ó, bɨ̌n bé óbǐ cwǐʼ njʉ̌m dǐ tɨ̂. Tó kœb ó, Kɑ́lɑr Nzyɛ̌m wɑɑ́, nye ó dí eboʼlo bɨ́n lɔ̌b wɑ̂m. 40 Sɑ̂ gwɑ́r, bɨ̌n bé ɑkpɛl énze kwɑ́ nyɑ̌m, lɨ́ enzě bǐ cwiʼ. 41 «Mé ɑbe lɨ́ esɑ́ɑ kûm dí eduho e bʉr nyɨ́. 42 Sɑ̂ gwɑ́r, me lɨ́ egʉ́ɑ bɨ́n: me lɨ́ egʉ́ɑ ó, bɨ̌n bé ɑkpɛ̌l Nzyɛ̌m. 43 Mɛm ɑ́ nze ó ɨ́ díé mé Sɔ́ŋ wɑ̌m, bɨ̌n l'ɑkpɛl énʉɑ mê. Sɑ̂ gwɑ́r, nyʉ́ʉ́ mʉ̂r kɑ́ nze ɨ́ lé díe nye mʉr tɨ̂ʼ nɛ́ɛ: bɨ̌n bé ónʉɑ nyê. 44 Bɨ̌n jɑɑ́ kpɨkpɛl ébi kûm ó, njɨ pɑ́ʼ nyɨ́n. Bɨ̌n bé ɑkpɛl ébi kûm dí eduho kwɑ́ mé wɑɑ́ dí Nzyɛ̌m nye omér nyɑ́. Yé bé nó wɑ́, ɑ́ bɨ̌n bé ójyɛ̂ʼwo e Nzyɛ̌m nyɑ́? 45 Sɑ̂ gwɑ́r, ɑjøʼ gɑ́ ó, me ópur bɨ́n ɨ́ míh mé Dɑ̂. Moïse, mʉr bɨ́n ɑ́ pɑ jyɛ̂ʼwo e né nyɑ́ ó ngɑ́ pur bɨ́n. 46 Yé bé tyeetye ó, bɨ̌n bé ɑ́ si bûʼlɑ lɔ́ɔ́ mé Moïse nó, lɛ́ɛ́, bɨ̌n bɨ́ jyɛ̂ʼwo e me, ebě, nye ɑ́ titile ó, lɔ̌b wɑ̂m. 47 Bɨ́n óbe, ɑbûʼlɑ̌ sɑ́ nyé ɑ́ tile yɨ́ nó, ɑ́ bɨ̌n bé ógwɑ́ bûʼlɑ̌ lɔ́ɔ́ wɑ̂m nyɑ́?»

6

1 Jɔʼ bé ɑ́ duho nɑ́ɑ̌ yɨ́, Yésʉs nzě ntɑɑ mɑ́ŋ mé Gɑlilê, tô lɨ́ ebʉ̂m e kɔ́m nkɛ́ɛ́. (Bé ɑ́ jɨjébe mɑ̂ŋ mɑɑ́ ó, “Mɑ̂ŋ mé Tiberiɑ̂s”.) 2 Bʉr ɨ́ buo buo, bé ɑ́ be ó lɨ́ edû nyê, ebě, bé ɑ́ be ó lɨ́ ebee nyé lɨ́ eciʼ mímbêl ɨ́ nzɨ̌ mesimɑ́. 3 Yésʉs nzě tó bére lɨ́ ecø̂ʼ, bé le ompʉ́n bé, bê nzě di sí. 4 Pɑ́skɑ, nzɔɔ oYúden, ɑ́ be ó, nye mû kúno ebwɑlɔɔ. 5 Yésʉs kɑ́ jwɛ̂ʼ nɛ́ɛ: nyě bee ó, sɔ́mɑ́ bʉ̂r lɨ́ enze kwɑ́ nyé. Nó nyé ɑ́ nze jî e Philippe ó: «Mɨnɑ́ bé óbwɑ̂m gɑ́ mede mé éjwe bʉ̂r bɑ̂ʼ bɨ́bɛ̂h wó?» 6 (Nye ɑ́ jî nó ó, lɨ́ ebóblǒ Philippe, ebě, nye ɑ́ be ɨ́ boó gʉ́ɑ̌ sɑ́ nyé ngɑ́ sɑ̂ yɨ́.) 7 Philippe, nye e né ó: «Mɨnɑ́ dɑmɑ́ jɛ́nɑ gɑ́ minzɑŋ mí mɔnɨ́ minter mimbɑ́, mɨnɑ́ bé ɑ́ bé ɑgwɑ́ be e nkul ebwɑ̂m gɑ́ mede, bím dí ó, mʉr nyɨnyɛ̂h bíʼee pêh dœʼ yɨ́.» 8 Nyʉ́ʉ́ mpʉ́n wé, díe André, mɨ́ɔɔ́ mé Simon Pierre, nye e né ó: 9 «Nyʉ́ʉ́ mɑ̂ ntwǒm, nye ó wɑ̂. Nyě e biblér bí orge bitɛ̂n le osú óbɑ́. Bím bʉ̂r bɑ̂, bé ódirɑ wɑ́ɑ̌ nyɔm ɨ́ bím méde yɑɑ́?» 10 Yésʉs, nye e bé ó: «Dilɨɨ gɑ́ bʉr bɨ́bɛ̂h sí!» (Dɑ́ɑ́, lé ɑ́ be ɨ́ buo ɨ́ gúmo yɑɑ́.) Bɨ́bɛ̂h nzě di sí. Ɨ́ bʉr bɑɑ́, bʉrʉ̂m, bé ɑ́ be ó, bɛ̌m pyɑ̂l ótɔ́ɔ́sin otɛ̂n. 11 Yésʉs nzě nʉɑ bíblêr byɑɑ́, nzě jwě Nzyɛ̌m nzyǒo. Jɔʼ nyé ɑ́ bě sí jwě Nzyɛ̌m nzyǒo yɨ́, nye nzě kɑb bʉ̂r bɨ́bɛ̂h bé ɑ́ be tɨ̂ʼ mindîndǐl bɑ́. Nye nzě jwe bé ntémé osû, mʉr nyɨnyɛ̂h lɨ́ enʉɑ̌ bím yɨ́yɛ̂h nyé ɑ́ kpɛl yɨ́. 12 Jɔʼ bɨ́bɛ̂h, bé ɑ́ bě sí de, jíle yɨ́, Yésʉs, nye le ompʉ́n bé ó: «Syɛŋɨɨ gɑ́ bipéh méde mû sí buʼo bí, mbi dí ó, sɔ̂ʼ, yé ɑyɨ́ jwě ntuʼ yɨ́!» 13 Bê nzě syɛŋ bípéh bí blêr byé ɑ́ buʼo ɨ́ biblér bí orge bitɛ̂n bí. Bíbyɛ̂h nzě lóŋlo mékwɑ́m kɑ́m e mebɑ́. 14 Bʉr o b'ɑ́ bee esimɑ́ Yésʉs ɑ́ sɑ̂ lɨ́ bɑ́, bê nzě lɛ́ɛ ó: «Mʉr nyɑ̂, nye kʉ́ bě tyeetye ó ngwíhɑ milɔ̌b ɑ́ jɑlɑ le enze ɨ́ sí yɨ̂ʼ nyɑ́.» 15 Yésʉs ntɔ̂ʼ gʉ́ɑ ó, bé ɑ́ be ó lɨ́ egø̂m énzě mɛ̂r nyê, lɨ́ etó tyélɔɔ nyé njǿø wɔ́ɔ́. Nye nzě bɑ́ʼɑ̌ dulo nyʉ̂l nyé, tó di lɨ́ ecø̂ʼ nye omér. 16 Jɔʼ bíí kʉ̌ʼ, yé ɑ́ pyɑ̂l yɨ́, ompʉ́n bé nzě tô ɨ́ nkpɑ̂h mɑ̂ŋ. 17 Bê nzě kɑlwo ɨ́ byɛ̂l. Bé mû lɨ́ entɑɑ mɑ̂ŋ, lɨ́ etóŋɔɔ̌ Kɑpernɑ́ʉm, lɨ́ ebʉ́m é mɑ̂ŋ e kɔ́m nkɛ́ɛ́ nɛ́ɛ: pum nzě jwíne, Yésʉs jínɑ ɑpɑ̌ kœb bê. 18 Bé kɑ́ bee nɛ́ɛ: obóʼó ó mɑ̂ŋ, wé mû ó lɨ́ ebére, ebě, nkúo ɑ́ be ó lɨ́ ekʉ́ kwoolo e nkul. 19 Bé ɑ́ be ó, bé osí dúʼo, bɛ̌m be ókílomérɑ otɛ̂n, nkʉ̂ ósɑmɑn. Bé kɑ́ bee nɛ́ɛ: Yésʉs mû lɨ́ ekúnwo e byɛ̂l, nyɨɛ lɨ́ ecye ɨ́ medíbé kʉ́. Bê kʉ́ nzě jóʼo bʉ́ɑ́. 20 Nye ó: «Ayɨ́ jóʼo gɑ́ bʉ́ɑ́. Yé ó me!» 21 Bé mû lɨ́ edǐ kɛl nyé ɨ́ byɛ̂l nɛ́ɛ: bé kɑ̌ tørɑ ó, byɛ̂l, nyɨ́ syelɑ ɨ́ pɨ̌n. Bé ɑ́ be mû ó lɨ́ ebʉ́m bé ɑ́ be lɨ́ etô lɨ́. 22 Ɨ́ mɛ́n tɨ̂, entumo e bʉ̂r lé ɑ́ lîʼ lɨ́ ebʉ́m é mɑ̂ŋ e kɔ́m nkɛ́ɛ́ lɨ́, lê nzě bee ó, yé ɑ́ jɑɑ bɨbe ó, njɨ byɛ̂l ngwɑ́r lɨ́ ebʉ̂m, wɑɑ́ ómpʉ́n mé Yésʉs, bé ɑ́ tô tɨ̂ʼ nyɑ́. Bé ɑ́ be lɨ́ egʉ́ɑ ntémé ó, Yésʉs ɑ́ bé ɑkɑlwo ɨ́ byɛ̂l wɑɑ́. Ompʉ́n bé, bé ɑ́ kɑlwo tɨ̂ʼ ó, bé omér. 23 Mʉ́ʉ́ mɛ̂l ntɔ̂ʼ pyɑ̂l, duhǒ Tiberiɑ̂s. Mɨ́ nzě pyɑ̂l kúnókúno e gúmó bé ɑ́ de blêr píe jɔʼ Tî Yésʉs ɑ́ jwe Nzyɛ̌m nzyǒo yɨ́. 24 Jɔʼ éntumo e bʉ̂r, lé ɑ́ bee ó, tɑ́ɑre e Yésʉs, kumo le ompʉ́n bɨ́bɛ̂h, bé ɑkɑ̌ be tɨ̂ʼ yɨ́, bê nzě kɑlwo ɨ́ mɛ̂l mɑɑ́, nzě tóŋɔɔ ɨ́ Kɑpernɑ́ʉm, tô le esɑ́ŋɔɔ nyé gʉ̂. 25 Bê nzě tó kœ̌b Yésʉs lɨ́ ebʉ́m é mɑ̂ŋ lé ɑ́ be kɔ́m nkɛ́ɛ́ lɨ́. Bé e né ó: «Lɛ̂ʼlɑ, go kɑ nzé kɑ̂ʼ ɨ́ yɑ́ɑ̌ jɔʼ?» 26 Nye nzě yɑlɑ e bé ó: «Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, bɨ̌n sɑ́ɑ́ mé ó, ebě, bɨ̌n bé ɑ́ si de blêr, jíle. Bɨ̌n bé ɑsɑ́ɑ mé ɨ́ lɔ̌b mésimɑ́ bɨ́n ɑ́ bee mɑ́. 27 Ayɨ́ séɑ gɑ́ lɨ́ esú é méde me dí e nkul ekɑʼ mɑ́, njɨ lɨ́ esú é mɑɑ́ me dí edi, tó pyɑ̂l ɨ́ cwǐʼ njʉ̌m dǐ mɑ́. Mé ó dí mɑɑ́ Mwɑ̂n mé Mʉr ójwe bɨ́n mɑ́, ebě, nye ó wɑɑ́ Nzyɛ̌m Sɔ́ŋ ɑ́ gbɑ̂ jøʼ yé nyɑ́.» 28 Bê nzě jî e né ó: «Bɨ̌h sɑ̂ʼ nyɑ́, ó bɨ̌h lóŋlɑɑ bisyɛ́ɛlɑ̌ Nzyɛ̌m dí ejî bí?» 29 Yésʉs, nye e bé ó: «Syɛ́ɛlɑ̌ Nzyɛ̌m dí ejî bɨ́n yɨ́, yé ó, bɨ̌n jyɛ̂ʼwɑɑ e mʉr nyé ɑ́ ntɨh bɨ̌n nyɑ́.» 30 Bé e né ó: «Lɑ́ɑ ésimɑ́ gó dí ɨ́ pɑ̌ lɛ̂ʼle bɨ́h, ó bɨ̌h béyɨɨ, bɨ̌h nkʉ̂ jyɛ̂ʼwo e go? Yé gó dí ɨ́ pɑ̌ sɑ̂ yɨ́? 31 Bimpɑ́m gɑ́ bínɑ́, byé ɑ́ si de mɑ̂n ɨ́ lʉɑ́. Yê cɛmɑ́ ɨ́ Kɑ́lɑr Nzyɛ̌m ó: “Nye ɑ́ si jwe bé mede: blêr, yé ɑ́ duho ɨ́ jʉ́ó kʉ́ yɨ́.”» 32 Yésʉs, nye e bé ó: «Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, ntʉ̌ Moïse ɑ́ jwe bɨ̌n mede mempɑ̂ mé ɑ́ duho ɨ́ jʉ́ó kʉ́ mɑ́. Sɔ́ŋ wɑ̌m ó dí entɨh méde mempɑ̂ me dí eduho ɨ́ jʉ́ó kʉ́ mɑ́. 33 Ebě, medě Nzyɛ̌m dí ejwe mɑ́, mé ó mʉr ɑ́ duho ɨ́ jʉ́ó kʉ́ nyɑ́. Nye ó mʉr dí ejwe bʉ̂r cwiʼ nyɑ́.» 34 Bé e né ó: «Yé bé nó wɑ́, Dɑ̂ ɛ̌, jwíjwéʼ bɨ́h mede mɑɑ́ melú mɨ́mɛ̂h.» 35 Yésʉs, nye e bé ó: «Me ó dí mede dí eciʼ bʉ̂r mɑ́. Mʉr nyɨnyɛ̂h dí enze kwɑ́ nyɑ̌m nyɑ́, nyé ɑbe e nkul ekɑ̌ jóʼo nzɑ̂. Mʉr nyɨnyɛ̂h dí ejyɛ̂ʼwo e me nyɑ́, nyé ɑbe e nkul ekɑ̌ jóʼǒ jwéh médíbé. 36 Me ɑ́ si lɛ́ɛ bɨ̌n ó, bɨ̌n bɨ́ bee mê, ɑjyɛ̂ʼwo yɨ́ɛ e me. 37 Mʉr nyɨnyɛ̂h Nzyɛ̌m Sɔ́ŋ dí elómlo mé nyɑ́, ónze kwɑ́ nyɑ̌m. Mɛm ntémé ɑ́so wɑɑ́ nyɨnyɛ̂h dí enze kwɑ́ nyɑ̌m nyɑ́. 38 Ebě, me ɑ́ bé ɑduho ɨ́ jʉ́ó kʉ́, lɨ́ enzě sɑ̂ gǿmɑ́ yɑ̂m, njɨ gǿmɑ́ mʉ̂r ɑ́ ntɨh me nyɑ́. 39 Mʉr ɑ́ ntɨh me nyɑ́, nyě gǿm ó, me ɑyɨ́ dímle mʉ̂r ngwɑ́r ɨ́ sɔ́mɑ́ bʉ̂r o nyé ɑ́ jwe me bɑ́. Nyě gǿm ó, me pɛ́ʼɛɛ bé lɨ́ eswie, pɛh bé ɨ́ móhó ésúʼlɑ́ é kʉ́ e sí. 40 Ebě, Sɔ́ŋ wɑ̌m gǿm ó, bʉr bɨ́bɛ̂h ngɑ́ bee Mwɑ̂n wé, jyɛ̂ʼwo e né bɑ́, bé níʼee ɨ́ cwǐʼ njʉ̌m dǐ. Mɛm, me ópɛh bé ɨ́ móhó ésúʼlɑ́ é sí yɨ̂.» 41 OYúden nzě tɑ́ɑre élwib ɨ́ bébe bébe dumo e Yésʉs, ebě, nye ɑ́ lɛ́ɛ ó: “Me ó dí mede, mɑɑ́ mé ɑ́ duho ɨ́ jʉ́ó kʉ́ mɑ́.” 42 Bé ntɔ̂ʼ jíilɑ ó: «Yé ntʉ́ʼ Yésʉs, mwɑ̂n mé Joseph nyɑ̂ʼ ɛ̌? Mɨnɑ́ bé lɨ́ ekʉ́ gʉ́ɑ gɑ́ sɔ́ŋ wé, bé e nyɔ̌ŋ wé. Wɑ́ɑ̌ mbi nyé dí elɛ́ɛ e mɨnɑ́ gɑ́ bɑ́ɑ́nɑ̂ʼ ó, nye ɑ́ duho ó kʉ́ yɨ́ ɛ́?» 43 Yésʉs nzě yɑlɑ e bé ó: «Ayɨ́ nyimlɑ gɑ́ pɑ́ʼ nyɨ́n! 44 Sɔ́ŋ wɑ̌m ɑ́ ntɨh me nyɑ́, óbe, ɑdulo mʉ̂r nó, mʉr wɑɑ́, nyé ɑbe e nkul enze kwɑ́ nyɑ̌m. Me ópɛh wɑɑ́ nyé ngɑ́ dulo nyɑ́ ɨ́ móhó ésúʼlɑ́ é sí yɨ̂. 45 Ogwíhɑ o mílɔ̌b, bé ɑ́ tile ó: “Nzyɛ̌m ó ngɑ́ lɛ̂ʼle bɨ́bɛ̂h.” Me lɨ́ elɛ́ɛ ó, mʉr nyɨnyɛ̂h ójóʼǒ Nzyɛ̌m Sɔ́ŋ, le enʉɑ mílɛ́ʼlɑ́ nyé ójwe mí nyɑ́, ónze kwɑ́ nyɑ̌m. 46 Nó ó, yé ɑlɛ̂ʼle ó, nyʉ́ʉ́ mʉ̂r ɑ́ be ɨ́ beě Nzyɛ̌m Sɔ́ŋ. Wɑɑ́ ɑ́ duho kwɑ́ mé Nzyɛ̌m nyɑ́ nyɨɛ, nye omér ó b'ɑ́ bee nye. 47 Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, mʉr dí ejyɛ̂ʼwo e me nyɑ́, nyɨ́ bǐ cwǐʼ njʉ̌m dǐ. 48 Mɛm ó dí mede mé cwiʼ. 49 Bimpɑ́m bín, bʉr o b'ɑ́ de mɑ̂n ɨ́ lʉɑ́ bɑ́, bíbyɛ̂h, byé ɑ́ si síe lɨ́ ejwe ɨ́ lʉɑ́ wɑɑ́ tʉ́ŋlʉ̌. 50 Sɑ̂ gwɑ́r, mede, mɑɑ́ me dí eduho ɨ́ jʉ́ó kʉ́ mɑ́ mɨ́ɛ, mé ó mbi méde me dí: mʉ̂r sí de mé nó, nye ɑ́kóʼó kɑ̌ jwe mɑ́. 51 Me ó dí mede me dí eciʼ bʉ̂r, mɑɑ́ mé ɑ́ duho ɨ́ jʉ́ó kʉ́ mɑ́. Mʉ̂r sí de méde mɑɑ́ nɛ́ɛ: nye óciʼě njʉ̌m dǐ e njʉ̌m dǐ. Mede mé ójwe nyé mɑ́, mé ó bipúnó byɑ̂m. Mě jwé bʉ̂r ó sí yɨ̂ʼ byɑ̌ ó, lɨ́ esú ó, bé bíʼee cwiʼ.» 52 Jɔʼ óYúden bé ɑ́ jóʼo nó yɨ́, kʉ́ nzě tɑ́ɑrɔɔ épére mékɑ̌n pɑ́ʼ nyɔ́ɔ́. Bé ó: «Mʉr nyɑ̂, nyě e nkul ejwe mɨ́nɑ́ gɑ́ bipúnó byé ó, mɨnɑ́ dêʼ gɑ́ byé nyɑ́?» 53 Yésʉs, nye e bé ó: «Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, mʉ̂r bé ɑde bípúnó bí Mwɑ̂n mé Mʉr le ede mécié mé nó, lɛ́ɛ́, nyɨ́hɑɑ́ mʉ̂r ɑbǐ cwiʼ. 54 Mʉr nyɨnyɛ̂h dí ede bípúnó byɑ̂m ndu e mecié mɑ̂m nyɑ́, óbǐ cwǐʼ njʉ̌m dǐ. Me ópɛh nyé lɨ́ eswie, pɛh nyé ɨ́ móhó ésúʼlɑ́ é sí yɨ̂. 55 Ebě, bipúnó byɑ̂m, byé ó mede mempɑ̂. Mecié mɑ̂m, mé ó mpɑ̌ŋ sɑ́ ébɛble. 56 Mʉr dí ede bípúnó byɑ̂m ndu e mecié mɑ̂m nyɑ́, nyě ciʼe ó, ɨ́ mpúhlɑ́ e me; mɛm ntémé ɨ́ mpúhlɑ́ e né. 57 Sɔ́ŋ wɑ̌m, mʉr ɑ́ ntɨh me nyɑ́ ó dí enó é cwiʼ. Mě ciʼe ó ɨ́ nye. Jøʼ gwɑ́r e gwɑ́r yɑɑ́, mʉr óde mé nyɑ́, óciʼe ó ɨ́ me. 58 Mede mɑ̂, mé ó mede mé ɑ́ duho ɨ́ jʉ́ó kʉ́ mɑ́. Mé ɑnøølɑ e mɑɑ́ bímpɑ́m bín, byé ɑ́ de, bíbyɛ̂h síe lɨ́ ejwe mɑ́. Mʉr nyɨnyɛ̂h ngɑ́ de méde mɑ̂ʼ nyɑ́, óciʼě njʉ̌m dǐ e njʉ̌m dǐ.» 59 Yésʉs ɑ́ jwe metǿǿ ménɨ̌ ó ɨ́ mpɑ́h sulɑ́ ɨ́ Kɑpernɑ́ʉm. 60 Jɔʼ bʉ̂r ɨ́ buo buo ɨ́ sɔ́mɑ́ ómpʉ́n bé, bé ɑ́ jóʼo lɔ́ɔ́ Yésʉs ɑ́ lɛ́ɛ wɨ́ yɨ́, bê nzě lɛ́ɛlɑ pɑ́ʼ nyɔ́ɔ́. Bé ó: «Lɛ́ʼlɑ́ wɨ̂, wé ɨ́ buú kɔblɑ. Nzé dí e nkul ejóʼo wê?» 61 Yésʉs nzě gʉ́ɑ ó, ompʉ́n bé, bé ɑ́ be ó lɨ́ elwǐb lɔ̌b wɑɑ́ minyimlɑ. Nye ó: «Nzê lɛ́ʼlɑ́ wɑ̂m nɨ̌, wé ó ebɔ̌ʼ e dí ebɨmɑ bɨ́n ɨ́ miléme lɨ́ ɛ́? 62 Yé ókɑ̌ sɑ̂ bɨ́n nyɑ́, ɨ́ jɔʼ bɨ́n óbee Mwɑ̂n mé Mʉr lɨ́ ebúlɑ, bére, swîʼ, tô nko nyé ɑ́ nyɛɛ bɨbe yɨ́? 63 Sísǐm mé Nzyɛ̌m ó dí ejwě cwiʼ. Mʉr ɑ́kóʼó bǐ cwiʼ mpɑ̂ lɨ́ edû bígǿmɑ́ bí nkûl bipúno. Bilwǐb mé dí elwib e bɨ̌n bîʼ duho ó ɨ́ Sísǐm. Byé ntémé, byé ó dí eciʼ bɨ́n. 64 Sɑ̂ gwɑ́r, bʉ́ʉ́ bʉ̂r ó sɔ́mɑ́ yɨ́n, bé ɑjyɛ̂ʼwo e me.» (Yésʉs ɑ́ si lɛ́ɛ nó, ebě, nye ɑ́ be ó lɨ́ eboó gʉ́ɑ, duho ɨ́ menyɛ̌l, bɑɑ́ bé ɑ́ be ɑjyɛ̂ʼwo e né bɑ́, ndu e wɑɑ́ óbɛ́mɑ nyé nyɑ́.) 65 Nye ntɔ̂ʼ bɑ́ʼɑ̌ lɛ́ɛ e bé ó: «Sɑ́ tɨ̂ʼ ó mê lɛ́ɛ́ e bɨ̌n ó, mʉr, nyé ɑbe e nkul enze kwɑ́ nyɑ̌m, nye l'ɑpɑ̌ nyɛɛ́ bi nkûl nyɑɑ́ kwɑ́ mé Sɔ́ŋ wɑ̌m yɨ́.» 66 Tɑ́ɑre ɨ́ jɔʼ yɑɑ́ ó bʉ́ʉ́ ómpʉ́n bé, bé ɑ́ nze gɔ́nɑ le ebúlɑ ɨ́ gɔ̂ʼrɑɑ e metyɛʼ me nyʉ̂l, ɑkɑ̌ dúŋɔɔ nyé yɨ́. 67 Yésʉs, nye le ompʉ́n kɑ́m le obɑ́ bé ó: «Nzê bɨ̌n bɨɛ ntémé múo nzě búlɑ píhe ɛ̌?» 68 Simon Pierre, nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, bɨ́h sɑ́ nó wɑ́, bɨ̌h bé ókɑ̌ tô kwɑ́ mé nzé? Guɑ ó dí e milɛ́ʼlɑ́ me dí ejwě cwǐʼ njʉ̌m dǐ mí. 69 Ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, bɨ̌h bɨ́ bûʼlɑ le egʉ́ɑ ó, go ó dí kwɑhɑ́ Mʉr mé Nzyɛ̌m dí ci nyɑ́!» 70 Yésʉs, nye e bé ó: «Ntʉ́ʼ mɛ̂m mʉr tɨ̂ʼ ɑ́ twɑ̂r bɨ̌n kɑ́m le obɑ́ ɛ́? Dɑmɑ́ jóʼo nó, nyʉ́ʉ́ mʉ̂r ɨ́ sɔ́mɑ́ yɨ́n, nyě le eleme.» 71 (Nye ɑ́ lwib nó ó, dumo e Yʉ́dɑs, mwɑ̂n mé Simon Iskɑriôt, ebě, Yʉ́dɑs, dɑmɑ́ jóʼo ó mpʉ nyé ɑ́ be mpʉ́n ɨ́ sɔ́mɑ́ ómpʉ́n kɑ́m le obɑ́ yɨ́, nye ɑ́ be e jøʼ ó, nye óbɛ́mɑ nyê.)

7

1 Píe tɨ̂, Yésʉs nzě tô le ecye ɨ́ sí Gɑlilê. Nye ɑ́ bé ɑkɑ̌ kpɛl écye ɨ́ sí Yʉ́dɑ, ebě, oYúden bɨ́ɛ, bé ɑ́ be ó lɨ́ esɑ́ɑ éjʉ̂ nyé gʉ̂. 2 Nzɔɔ oYúden ɑ́ be ó, nye mû kúno ebwɑlɔɔ. Nzɔɔ nyɑɑ́ ɑ́ jébɔɔ ó, “Nzɔɔ Bisɑʼ Míkɑ́n”. 3 Bɨ́ɔɔ́ mé Yésʉs, bé e né ó: «Gbɔlwɑɑ wɑ̂. Go ɑ tó sí Yʉ́dɑ, mbi dí ó, ompʉ́n bô, bé béyɨɨ ntémé bisyɛ́ɛlɑ gó dí esɑ̂ bí. 4 Mʉ̂r sí kpɛl ébuú gʉ́ŋɔɔ nó, nye l'ɑsǒl syɛ́ɛlɑ̌ nɨ́nɨ́ɨ́ nyé dí esɑ̂ yɨ́. Nó ó, ebe gó dí esɑ̂ mbi bísyɛ́ɛlɑ bínɨ̌, yé jɑlɑ ntémé ó, go lɛ̂ʼlɑɑ bʉr ó sí bɨ́bɛ̂h go mʉr tɨ̂.» 5 (Bɨ́ɔɔ́ bé ntémé, bé ɑ́ bé ɑjyɛ̂ʼwo e né.) 6 Yésʉs, nye e bé ó: «Jɔʼ yɑ̂m, yé ɑpɑ̌ pyɑ̂l. Bɨ̌n bɨɛ ó dí e jɔʼ ɨ́ melú mɨ́mɛ̂h. 7 Bʉr ó sí yɨ̂, bé ɑbe e nkul enwim bɨ́n. Bé nwím ó mɛm, ebe mé dí egwîh ó, bisyɛ́ɛlɑ bé dí esɑ̂ bí, byé ɨ́ bébe. 8 Bɨ̌n bɨɛ, kɑɑ́ lɑɑ gɑ̂. Tóʼ gɑ́ ntémé ɨ́ nzɔɔ. Mɛm, mé ɑtô ɨ́ nyɨ́nɨ̌ nzɔ́ɔ, ebě, ewɑlɑ lɑ̂m, lé jínɑ ó, ɑpɑ̌ pyɑ̂l.» 9 Jɔʼ nyé ɑ́ bě sí lɛ́ɛ bé nó yɨ́, nye nzě lîʼ píhe ɨ́ sí Gɑlilê. 10 Jɔʼ bɨ́ɔɔ́ bɨ́ɛ, bé ɑ́ bě sí tô ɨ́ nzɔɔ yɨ́, Yésʉs nzě dû bé mesǒ, ɑlɛ̂ʼle bé nyʉ̂l. 11 OYúden, bé ɑ́ be ó lɨ́ esɑ́ɑ nyé ɨ́ nzɔɔ, le ejíilɑ pɑ́ʼ nyɔ́ɔ́ ó: «Nye wɑ̂ʼ nkoó ɛ́?» 12 Entumo e bʉ̂r nzě pɑhle pɑ́ʼ nyɔ́ɔ́. Bɑ̂ʼ, bé ó: “Nye ó mbɨɑmbɨɑ mʉr.” Bʉ́ʉ́, bé ó: “Kɑ̂r! Nye lɨ́ edímle bʉ̂r ɨ́ buo buo.” 13 Ɨ́ bím lɔ̌b nɨ̌, mʉr ɑ́ bé ɑlwib kʉ́kʉ́, ebě, bé ɑ́ be lɨ́ ekpɛ́ɛ óYúden. 14 Ádwií témé nzɔɔ nɛ́ɛ: Yésʉs nzě tô mpɑ́h Nzyɛ̌m, nzě nyɛl éjwe bʉ̂r milɛ́ʼlɑ́. 15 OYúden kʉ́ nzě kɑ́mɔɔ nyê. Bé ó: «Nyɑ̂ʼ mʉ̂r bɑ́ buǒ ngǿɑ́ Kɑ́lɑr Nzyɛ̌m, nyɨɛ, ɑbe ó, nye ɑ́ be ɨ́ tô ɨ́ sʉkʉ́lʉ?» 16 Yésʉs, nye e bé ó: «Milɛ́ʼlɑ́ mé dí ejwe mî, myé ɑbě njɨ milɛ́ʼlɑ́ myɑ̂m. Myé duho ó ɨ́ mʉr ɑ́ ntɨh me nyɑ́. 17 Mʉr dí egø̂m ésɑ̂ bígǿmɑ́ mé Nzyɛ̌m nyɑ́, ógʉ́ɑ̌ gúmó lɛ́ʼlɑ́ wɑ̂m, wé ɑ́ duho yɨ́: nkʉ̂ wé ɑ́ duho ó, kwɑ́ mé Nzyɛ̌m, nkʉ̂ mě lwib ó, e nkul nyɑ̌m, mɛm mʉr tɨ̂. 18 Mʉr dí elwib e nkul nyé nye mʉr tɨ̂ʼ nyɑ́, sɑ́ɑ́ ó kûm nyé. Nó ó, mʉr dí esɑ́ɑ ébeʼ kûm lɨ́ esú é mʉ̂r ɑ́ ntɨh nye nyɑ́, lɛ́ɛ́ ó otyeetye. Syɛ́ɛlɑ dí ɨ́ bébe ɨ́ míh mé Nzyɛ̌m yɨ́, yé ɑnyɨ̂n ɨ́ kʉ̌ cyen wé. 19 Ntʉ́ʼ Moïse ɑ́ tyêl bɨ̌n metié ɛ́? Sɑ̂ gwɑ́r, ɑbe e mʉr dí ebɑʼle métié mɑɑ́. Bɨ̌n bé lɨ́ esɑ́ɑ éjʉ̂ mé ɨ́ yé?» 20 Entumo e bʉ̂r, lé e né ó: «Gǒ le eleme. Nzé dí egø̂m éjʉ̂ gô?» 21 Yésʉs, nye e bé ó: «Me ɑ́ be ó sí sɑ̂ syɛ́ɛlɑ gwɑ́r, bɨ̌n óbɛ̂h nzě kɑ̂m. 22 Moïse ɑ́ bě sí jwe bɨ́n nkul ecíʼe bícyéé bí bwɑ̂n mpʉ́n, dɑmɑ́ jóʼo ó, ntʉ̌ Moïse ɑ́ kûhlo etié lɑɑ́. Yé ɑ́ be ó bimpɑ́m bín. Bɨ̌n kɑm écíʼe mʉ̂r mpʉ́n ó ɨ́ móhó sɑ́bɑt. 23 Bɨ̌n pɑ̌ nyɛɛ́ cíʼe mʉ̂r mpʉ́n ɨ́ móhó sɑ́bɑt, ɑgbɑh étié mé Moïse, ɑ́ jwɛʼrɑ e mɛm, mʉr ɑ́ ciʼ mʉr ntinɨ̂ ɨ́ móhó wɑɑ́ nyɑ́! Nzê mɛm ó b'ɑ́ gbɑh lé ɛ̌? Bɨ̌n kpɑɑ ébúʼ e me ɨ́ yé? 24 Gwɑ́ʼɑ́ɑ́ gɑ́ ecíʼe mílɔ̌b ɨ́ sɑ́ bɨ́n dí ebeě kʉ̌l yɨ́. Cíʼɑ́ɑ́ gɑ́ milɔ̌b lɨ́ otîtyěl.» 25 Bʉ́ʉ́ bʉ̂r ó Yerʉ́zɑlɛm nzě jî ó: «Ntʉ́ʼ mʉ̂r nyɑ̂ʼ bé dí esɑ́ɑ éjʉ̂ nyɑ́ ɛ́? 26 Beyɨɨ gɑ́, nye lɨ́ ebɑ́nɑ̌ lwib témé bʉr ɨ́ kpɛŋlɛm! Bé ɑbɑ́ lɛ́ɛ nyé sɔ̂ʼ. Nzê minjǿø-bʉr gɑ́ mínɑ́, mí gʉ́ɑ̌ tyeetye ó, nye ó dí Mʉ̌r Nzyɛ̌m ɑ́ lœm múló mé jǿø nyɑ́ ɛ́? 27 Sɑ̂ gwɑ́r, ɨ́ jɔʼ mʉ̂r wɑɑ́ ópyɑ̂l yɨ́, mʉr, nye ɑ́gʉ́ɑ̌ pɑ́ʼ nyé óduho wɨ́. Tó kœb ó, mɨnɑ́ bé lɨ́ egʉ́ɑ gɑ́ nko mʉ̂r nyɑ̂ʼ ɑ́ duho yɨ́.» 28 Yésʉs ɑ́ be ó lɨ́ ejwe bé milɛ́ʼlɑ́ ɨ́ mpɑ́h Nzyɛ̌m. Nye nzě tyɛ̂b le etúno ó: «Bɨ̌n bé lɨ́ egʉ́ɑ mê? Bɨ̌n ntémé, bɨ́ gʉ́ɑ̌ pɑ́ʼ mé ɑ́ duho wɨ́? Me ɑ́ bé ɑnze e mɛm mʉr tɨ̂. Sɑ̂ gwɑ́r, mʉr ɑ́ ntɨh me nyɑ́, nye ó tyeetye. Bɨ̌n bé ɑgʉ́ɑ nyê. 29 Mɛm, me lɨ́ egʉ́ɑ nyê, ebě, me ɑ́ duho ó kwɑ́ nyé. Ebě, ntémé, nye ó b'ɑ́ ntɨh me.» 30 Bé ɑ́ sɨsɑ́ɑ ó, bé mɛ́r ó nye. Sɑ̂ gwɑ́r, ɑbe e mʉr ɑ́ gbɑ̂ nye mbô ɨ́ nyʉ̂l, ebě, jɔʼ éswie lé, yé ɑ́ bé ɑpɑ̌ pyɑ̂l. 31 Lɨ́ entumo e bʉ̂r énɨ̌, bʉ́ʉ́ bʉ̂r ɨ́ buo buo, bé ɑ́ be ɨ́ jyɛ̂ʼwo e né. Bé ó: «Jɔʼ Mʉ̂r Nzyɛ̌m ɑ́ lœm múló mé jǿø nyɑ́, ónze yɨ́, nzê nye óbɑ́nɑ̌ lɑɑ mʉ̂r nyɑ̂ʼ lɨ́ esɑ̂ mésimɑ́ ɛ̌?» 32 OFɑrizyɛ̂n nzě jóʼǒ sɑ́ bʉ̂r, bé ɑ́ lwilwib pɑ́ʼ nyɔ́ɔ́, dumo e Yésʉs yɨ́. Ojǿø o mpɑ́h Nzyɛ̌m, bé le oFɑrizyɛ̂n ntɔ̂ʼ lómɔɔ bísójɑ lɨ́ etó mɛ́rɔɔ nyê. 33 Yésʉs, nye ó: «Mɨnɑ́ jínɑ gɑ́ ó, e mɑ̂ diɑ́ wɑ̂. Me óbúlɑ, swîʼ tô nko mʉ̂r ɑ́ ntɨh me nyɑ́ dí yɨ́. 34 Bɨ̌n bé ósɑ́ɑ mê, sɑ̂ gwɑ́r, ɑbeɔɔ mê, ebě, bɨ̌n bé ɑbe e nkul etô nko mé óbe yɨ́.» 35 OYúden nzě tɑ́ɑre éjíilɑ pɑ́ʼ nyɔ́ɔ́ ó: «Nye ókɑ̌ tô wɑ̂ʼ wó, mbi dí ó, mɨnɑ́ bé ɑ́kɑ̌ bee gɑ́ nye wɨ́? Nzê nye ótô le elɛ̂ʼle óYúden mû mingbɛhɑ́ míngbɛhɑ́ ɨ́ Grɛ̂s, le elɛ̂ʼle ntémé bʉr o Grɛ̂s ɛ̌? 36 Wɑ́ɑ̌ mbi ékɑ̌n nyê lɛ́ɛ́ ó: “Bɨ̌n bé ósɑ́ɑ mê. Sɑ̂ gwɑ́r, bɨ̌n bé ɑ́kóʼó kɑ̌ bee mê, ebě, bɨ̌n bé ɑbe e nkul etô nko mé óbe yɨ́?”» 37 Ɨ́ móhó ésíé é nzɔ́ɔ, móhó nzɔ́ɔ dí eleʼwo wɨ́, Yésʉs nzě tó tyɛ̂b témé bʉr, nzě túno ó: «Mʉr dí ejóʼǒ jwéh médíbé nyɑ́, nye ntɑ̂ʼ kwɑ́ nyɑ̌m, nzě de! 38 Mʉr nyɨnyɛ̂h dí ejyɛ̂ʼwo e mé nyɑ́, “Misʉm médíbé mé cwiʼ, myé ógʉgʉ̂ nyé ɨ́ léme,” mpʉ Kɑ́lɑr Nzyɛ̌m dí elɛ́ɛ yɨ́.» 39 (Yésʉs ɑ́ lwib ó, ɨ́ lɔ̌b Sísǐm mé Nzyɛ̌m bʉ̂r o ngɑ́ jyɛ̂ʼwo e né bɑ́, bé óbi wɨ́. Abe e mʉr ɑ́ pɑ bi Sísǐm mé Nzyɛ̌m, ebě, Yésʉs ɑ́ bé ɑpɑ̌ jweŋɔɔ kûm.) 40 Bɑ̂ʼ bʉ̂r, ɨ́ jɔʼ bé ɑ́ sil ejóʼo bilwǐb byé bínɨ̌ yɨ́, bé ó: «Mʉr nyɑ̂, nye kʉ́ bě tyeetye ó ngwíhɑ milɔ̌b Moïse ɑ́ lwib ɨ́ lɔ̌b wé nyɑ́.» 41 Bʉ́ʉ́, bé ó: «Nye ó Mʉ̌r Nzyɛ̌m ɑ́ lœm múló mé jǿø nyɑ́.» Bʉ́ʉ́ ntémé, bé ó: «Nzê mʉr wɑɑ́, nyě e nkul eduhǒ sí Gɑlilê ɛ̌? 42 Kɑ́lɑr Nzyɛ̌m, nye lɨ́ elɛ́ɛ ó, Mʉ̌r Nzyɛ̌m ɑ́ lœm múló mé jǿø nyɑ́, óbe ó ntɑ mé Dɑvid. Nye óduho ó, Bétɛlɛhɛm, kwɑ́r mé Dɑvid.» 43 Entumo e bʉ̂r nzě bɔ́ʼɑ mécwíí ɨ́ lɔ̌b mé Yésʉs. 44 Bʉ́ʉ́ bʉ̂r ó sɔ́mɑ́ yɔ́ɔ́, bé ɑ́ be ó, e gǿmɑ́ ó, bé mɛ́r ó nye. Sɑ̂ gwɑ́r, ɑbe e mʉr ngwɑ́r ɑ́ gbɑ̂ nye mbô ɨ́ nyʉ̂l. 45 Bisójɑ nzě bɑ́ʼɑ̌ tóŋɔɔ̌ nko ójǿø o mpɑ́h Nzyɛ̌m le oFɑrizyɛ̂n bé ɑ́ be yɨ́. Bé e bisójɑ ó: «Bɨ̌n bé ɑmɛ̂r nyê, nze e né ɨ́ yé?» 46 Bisójɑ, byé e bé ó: «Abe e mʉr ngwɑ́r dí ɨ́ pɑ̌ lwǐb mpʉ mʉ̂r nɨ̌.» 47 OFɑrizyɛ̂n, bé e bisójɑ ó: «Bɨ̌n sí bɑ́nɑ̌ kʉ́ bîr ó, nye kʉ́ŋɑɑ bɨ̌n ntémé? 48 Nzê gúú njǿʼ mʉ̂r, nkʉ̂ nyʉ́ʉ́ Fɑrizyɛ̂n, nyɨ́ pɑ̌ jyêʼ nyé koo? 49 Entumo e bʉ̂r lɨ́ɛ, lé ɑgʉ́ɑ métié mé Nzyɛ̌m. Lé e meswomlʉ.» 50 Nikodɛ́mos, wɑɑ́ ɑ́ nyɛɛ to bee Yésʉs ɨ́ pum nyɑ́, ɑ́ be ó mʉr ngwɑ́r ɨ́ sɔ́mɑ́ yɔ́ɔ́. Nye ó: 51 «Nzê etié gɑ́ lɨ́nɑ́, lé kɑm ó, bʉr cíʼɑɑ lɔ̌b mʉ̂r, mʉr tɨ̂ʼ ɑpɑ̌ kɑr, ocîʼ l'ɑpɑ̌ gʉ́ɑ̌ sɑ́ nyê sɑ́ yɨ́ ɛ́?» 52 Bé e né ó: «Nzê go ntémé, go ó mʉr Gɑlilê ɛ̌? Pɑhlɑɑ Kɑ́lɑr Nzyɛ̌m! Go óbee ó, ɑbe e ngwíhɑ milɔ̌b ngwɑ́r dí eduhǒ sí Gɑlilê.» 53 [Bê nzě bɔ́ʼɑ, mʉr nyɨnyɛ̂h tô ɨ́ wé mbɛ̌r.]

8

1 [Yésʉs ɑ́ si tô lɨ́ Ecǿʼ lé ólivier . 2 Ɨ́ mɛ́n kúnó, nye nzě tô mpɑ́h Nzyɛ̌m. Bʉr bɨ́bɛ̂h nzě tô nko nyé ɑ́ be yɨ́. Nye nzě di sí, nyɛl éjwe bé milɛ́ʼlɑ́. 3 Olɛ̂ʼlɑ o métié le oFɑrizyɛ̂n nzě lɛ̂ʼle nyé nyʉ́ʉ́ mʉ́mɑ́ bé ɑlúno mɛ̂r lɨ́ esɑ̂ míswɛbɑ nyɑ́. Bê nzě tyêl nyé tîtyěl témé bʉr memɛ̌n. 4 Bé e Yésʉs ó: «Lɛ̂ʼlɑ, bɨ̌h ɑlúno mɛ̂r mʉ́mɑ́ nyɑ̂ʼ lɨ́ esɑ̂ míswɛbɑ! 5 Moïse ɑ́ jwe bɨ̌h nkul ecíʼe mbi mílɔ̌b mîʼ ó, bɨ̌h lúmɑɑ mbi bʉ́bɑ́ wɨ̂ʼ mekóʼ. Guɑ, gǒ lɛ́ɛ́ nyɑ́ tɨ̂ʼ ɛ̌?»] 6 [(Bé ɑ́ jî nye cíɑ́ nyɑɑ́ ó, lɨ́ elɑ́mɔɔ nyê, ó bé nkʉ̂ búʼo nyé lɔ̌b.)] [Yésʉs nzě gwɑ́rwo sí, nzě tɑ́ɑre étile e jiné ɨ́ bibwɑ̌h. 7 Mpʉ bé ɑ́ be lɨ́ etô dóló le ejî mécíɑ́ yɨ́, Yésʉs nzě sɨ́ʼɑ. Nye ó: «Mʉr jínɑ ɑpɑ̌ sɑ̂ syóm nyɑ́, nye nyɛ́ɛ lúmo mʉ́mɑ́ nyɑ̂ʼ ekóʼ esôʼ!»] 8 [Nye ntɔ̂ʼ bɑ́ʼɑ̌ gwɑrwo sí, bɑ́ʼɑ̌ nyɛl étile ɨ́ bibwɑ̌h. 9 Jɔʼ bé ɑ́ jóʼo ekɑ̌n énɨ̌ yɨ́, bê nzě gɔ́nɑ le esɔlwɑ ngúngwɑ́r, líʼɔɔ nyé tɨ̂ʼ nye omér, bé e mʉmɑ́ nɨ̌, nyɨɛ nɑ́ɑ̌ tîtyěl téme ebɛhɛɛ. Otɔ́mɑ́ bʉ̂r o b'ɑ́ nyɛɛ sɔlwɑ esôʼ, ontwǒm bɔmɑ. 10 Yésʉs nzě bɑ́ʼɑ̌ sɨ́ʼɑ. Nye e mʉmɑ́ ó: «Mʉmɑ́, bé mû wó? Nzê mʉr, nyé ɑkɑ̌ jwe gó mebě ɛ̌?»] [Mʉmɑ́ nzě yɑlɑ ó: 11 «Abe e mʉr, Dɑ̂.»] [Yésʉs, nye e né ó: «Mɛm ntémé, mé ɑjwe gó mebě. Tóʼ. Sɑ̂ gwɑ́r, ɑkɑ̌ bɑ́ʼɑ̌ sɑ̂ syóm.»] 12 Píe tɨ̂, Yésʉs nzě lɛ́ɛ bʉ̂r ó: «Me ó dí njʉl dí epɑn ɨ́ sí yɨ̂ʼ wɨ́. Mʉr ódû mé nyɑ́, óbǐ njʉl dí ejwě cwiʼ wɨ́. Nye ɑ́kɑ̌ ntímɑ lɨ́ ejúrʉ́ʉ́.» 13 OFɑrizyɛ̂n, bé e né ó: «Go lɨ́ eboʼlǒ lɔ̌b gô, go mʉr tɨ̂! Mboʼlɑ́ gô, wé ɑbe le otyeetye!» 14 Yésʉs, nye e bé ó: «Mě dɑmɑ́ boʼlǒ lɔ̌b wɑ̂m mɛm mʉr tɨ̂, sɑ́ mé dí elɛ́ɛ yɨ́, yé kʉ́ be ó tyeetye, ebě, me lɨ́ egʉ́ɑ̌ nko mé ɑ́ duho, ndu e nko mé dí etô yɨ́. Sɑ̂ gwɑ́r, bɨ̌n bɨɛ, bé ɑgʉ́ɑ̌ nko mé ɑ́ duho yɨ́, nkʉ̂ pɑ́ʼ mé dí etô wɨ́. 15 Bɨ̌n cíʼé mílɔ̌b ó, lɨ́ edû mpʉ bʉ̂r dí ekpɛl yɨ́. Mɛm, mé ɑbe lɨ́ ecíʼe mʉ̂r lɔ̌b. 16 Sɑ̂ gwɑ́r, yé sí kɑ̌ pyɑ̂l ó, me cíʼɑɑ lɔ̌b nɛ́ɛ: cíʼɑ́ wɑ̂m, wé ó tîtyěl, ebě, mé ɑbe mé omér ɨ́ cíʼɑ́ wɑɑ́. Yé ó bɨ̌h e Sɔ́ŋ wɑ̌m, mʉr ɑ́ ntɨh me nyɑ́. 17 Yê cɛmɑ́ ɨ́ metié mɨ́n ó, ɨ́ jɔʼ bʉ̂r obɑ́ dí eboʼlǒ sɑ̂ gwɑ́r yɨ́, mboʼlɑ́ wɑɑ́, wé ó tyeetye. 18 Me lɨ́ eboʼlǒ lɔ̌b wɑ̂m, mɛm mʉr tɨ̂. Sɔ́ŋ wɑ̌m, mʉr ɑ́ ntɨh me nyɑ́, nye lɨ́ eboʼlo ntémé lɔ̌b wɑ̂m wɑɑ́.» 19 Bé e né ó: «Á sɔ́ŋ gǒ, nye nkoó?» Yésʉs, nye e bé ó: «Bɨ̌n bé ɑgʉ́ɑ, dɑmɑ́ jóʼo mê, dɑmɑ́ jóʼo Sɔ́ŋ wɑ̌m. Yé bé bɨ̌n bé lɨ́ egʉ́ɑ mé nó, lɛ́ɛ́, bɨ̌n ntémé bɨ́ gʉ́ɑ Sɔ́ŋ wɑ̌m.» 20 (Yésʉs ɑ́ lwib bilwǐb bínɨ̌ ó, nyɨɛ lɨ́ ejwe bʉ̂r milɛ́ʼlɑ́ ɨ́ mpɑ́h Nzyɛ̌m, gúmó mpɔrɑ mínjwéɑ́ yé ɑ́ be yɨ́. Abe e mʉr ɑ́ mɛ̂r nye, ebě, jɔʼ yé, yé ɑ́ bé ɑpɑ̌ pyɑ̂l.) 21 Yésʉs nzě bɑ́ʼɑ̌ lɛ́ɛ e bé ó: «Mɛm múo nzě tô. Bɨ̌n bé ósɑ́ɑ mê, ɨ́ sɑ́ɑ sɑ́ɑ, ɑbee. Bɨ̌n ntɔ̂ʼ búrɑ e misyóm mín. Bɨ̌n bé ɑbe e nkul etô nko mé ngɑ́ tô yɨ́.» 22 OYúden nzě tɑ́ɑre éjíilɑ ó: «Nzê nye ójǿɑ nyʉ̂l ɛ̌? Ebě, nye lɛ́ɛ́ ó: “Bɨ̌n bé ɑbe e nkul etô nko mé ngɑ́ tô yɨ́.”» 23 Yésʉs, nye e bé ó: «Bɨ̌n bé ó bʉr ó sí. Mɛm, me ó mʉr kʉ́. Bɨ̌n gúmó ó, e sí yɨ̂. Mɛm, mé ɑgúmo e yê. 24 Sɑ́ tɨ̂ʼ ó mê lɛ́ɛ́ e bɨ̌n ó: “Bɨ̌n bé óbúrɑ e misyóm mín” yɨ́. Bɨ́n bé ɑbûʼlɑ ó, mɛm ó dí Me-ó-tɨ̂ʼ nó, bɨ̌n bé ókʉ́ búrɑ e misyóm mín.» 25 Bé e né ó: «Guɑ, go nzé?» Yésʉs, nye e bé ó: «Nzê mé ɑlɛ́ɛ bɨ́n yɑ̌, duho ɨ́ menyɛ̌l ɛ̌? 26 Me ɨ́ buo bísɑ́ bí élɛ́ɛ ɨ́ lɔ̌b wɨ́n. Milɔ̌b mín mé jɑ́lɑ́ le ecíʼe mí, myé ɨ́ buo. Mʉr ɑ́ ntɨh me nyɑ́, lɛ́ɛ́ ó otyeetye. Mɛ̌m jɑɑ́ lɨlɛ́ɛ ó, njɨ sɑ́ mé ɑ́ jɨ̂ʼ kwɑ́ nyé yɨ́.» 27 (Bé ɑ́ bé ɑgʉ́ɑ ó, nye ɑ́ lwib e bé ó, dumo e Nzyɛ̌m Sɔ́ŋ.) 28 Yésʉs nzě lɛ́ɛ e bé ó: «Jɔʼ bɨ́n ngɑ́ bɨ̂n Mwɑ̂n mé Mʉr kʉ́ yɨ́, ɨ́ jɔʼ yɑɑ́ ó bɨ́n ngɑ́ gʉ́ɑ̌ mbi mʉ̂r mé dí wɨ́ yɨ́. Bɨ̌n bé ogʉ́ɑ ó, mé ɑbe lɨ́ esɑ̂ yʉ́ʉ́ sɔ̂ʼ ɨ́ mɛm mʉr tɨ̂. Mě jɑɑ́ lwilwib ó, njɨ sɑ́ Sɔ́ŋ wɑ̌m ɑ́ lɛ̂ʼle me yɨ́. 29 Mʉr ɑ́ ntɨh me nyɑ́, bɨ̌h e né ó dí. Nye ɑ́ bé ɑlíʼe mé me omér, ebě, mě sɑ́ jɔʼ yɨ́yɛ̂h ó, syɛ́ɛlɑ nyé dí ebee mbɨ̂mbɨɑ́ yɨ́.» 30 Jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ lɛ́ɛ nó yɨ́, bʉr ɨ́ buo buo ntɔ̂ʼ jyɛ̂ʼwo e nye. 31 Yésʉs nzě lɛ́ɛ le oYúden bé ɑ́ jyɛ̂ʼwo e né bɑ́ ó: «Bɨ́n óbɑʼle mékɑ̌n mɑ̂m nó, bɨ̌n bé ódi ómpʉ́n bɑ̂m lɨ́ otyeetye. 32 Jɔʼ bɨ́n ngɑ́ gʉ́ɑ ótyeetye yɨ́, otyeetye wɑɑ́, wé ódil bɨ́n ɨ́ tyé ónzyɛh o bʉ̂r.» 33 Bé e né ó: «Bɨ̌h bé ó ontɑ mé Abrɑhɑm. Bɨ̌h bé ɑpɑ̌ di bítúʼɑ̌ bi bʉ̂r. Gǒ e nkul elɛ́ɛ e bɨ̌h ó, bɨ̌h, bé ódi ónzyɛh o bʉ̂r e wɑ́ɑ̌ mbi nzɨ́?» 34 Yésʉs, nye e bé ó: «Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, mʉr nyɨnyɛ̂h dí esɑ̂ syóm nyɑ́, nye ó túʼɑ̌ mísyóm. 35 Tó kœb ó, túʼɑ̌, yé ɑ́dí ɨ́ mbɛ̌r njʉ̌m dǐ e njʉ̌m dǐ. Mwɑ̂n ó dí ɨ́ mbɛ̌r jɔʼ yɨ́yɛ̂h. 36 Mwɑ̂n sí tɑ́ɑ̌ góo, le edwih bɨ́n ɨ́ mpilɑ ótúʼɑ̌ nó, ɨ́ jɔʼ yɑɑ́ ó bɨ́n ókʉ́ be ónzyɛh o bʉ̂r yɨ́. 37 Me lɨ́ ekʉ́ gʉ́ɑ ó, bɨ̌n bé ó ontɑ mé Abrɑhɑm. Sɑ̂ gwɑ́r, bɨ̌n bé lɨ́ ekpɛl éjʉ̂ mê, ebě, bɨ̌n bé ɑkpɛl ékɑ̌m lɛ́ʼlɑ́ wɑ̂m. 38 Me lɨ́ elɛ́ɛ ó, sɑ́ mé ɑ́ bee kwɑ́ Sɔ́ŋ wɑ̌m yɨ́. Bɨ̌n bɨɛ̌ sɑ́ ó, sɑ́ wɨ́n sɔ́ŋ ɑ́ lɛ́ɛ bɨ̌n yɨ́.» 39 Bé e né ó: «Sɔ́ŋ wɨ́h, nye ó Abrɑhɑm.» Yésʉs, nye e bé ó: «Bɨ́n bé tyeetye ontɑ mé Abrɑhɑm nó, lɛ́ɛ́, bɨ̌n bé lɨ́ esɑ̂ bísyɛ́ɛlɑ nyé ɑ́ sɨ̂sɑ bí. 40 Sɑ̂ gwɑ́r, ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, dɑmɑ́ jóʼo ó mpʉ mé mû sí kɑlɑ bɨ́n otyeetyě Nzyɛ̌m ɑ́ lɛ́ɛ me wɨ́ yɨ́, bɨ̌n bé lɨ́ egø̂m éjʉ̂ mê. Abrɑhɑm ɑ́ bé ɑsɑ̂ yʉ́ʉ́ syɛ́ɛlɑ nó. 41 Bɨ̌n bé lɨ́ esɑ̂ nɑ́ɑ̌ ó, bisyɛ́ɛlɑ bi sɔ́ŋ wɨ́n.» Bé e né ó: «Bɨ̌h bé ɑbe bwɑ̂n o b'ɑ́ byɛ̂l ɨ́ mbɛ̌r bɑ́. Bɨ̌h bé e Sɔ́ŋ ngwɑ́r, njɨ Nzyɛ̌m nye omér.» 42 Yésʉs, nye e bé ó: «Yé bé Nzyɛ̌m, nyě tyeetye ó Sɔ́ŋ wɨ́n nó, lɛ́ɛ́, bɨ̌n bé lɨ́ ekpɛl mê, ebě, me ɑ́ duho ó kwɑ́ mé Nzyɛ̌m. Me ntémé, me wɑ̂ʼ ó ɨ́ nkul nyé. Me ɑ́ bé ɑnze ɨ́ gǿmɑ́ yɑ̂m, mɛm mʉr tɨ̂. Nye ó b'ɑ́ lómo me. 43 Bɨ̌n bé lɨ́ ekɑ̂r égwɑ́ jóʼǒ lwǐb yɑ̂m ɨ́ yé? Ebě, bɨ̌n bé ɑbe e nkul ejóʼǒ lɔ́ɔ́ wɑ̂m. 44 Sɔ́ŋ wɨ́n, nye ó sɔ́ŋ meleme. Sɑ́ tɨ̂ʼ ó bɨ́n dí ekpɨkpɛ̌l njɨ esɑ̂ gǿmɑ́ mé sɔ́ŋ wɨ́n yɨ́. Nye ɑ́ boo be ó njʉ̂l bʉr, duho ɨ́ menyɛ̌l. Nyé ɑbe e nkul elɛ́ɛ ótyeetye lʉ́ʉ́ dʉ́o, ebě, otyeetye, wé ɑbe e né. Jɔʼ nyé dí elɛ́ɛ bíbɛr yɨ́, nyě lɛ́ɛ́ ó, sɑ́ yé, ɑ́ntɑ nye, ebě, nye ó mʉr bibɛr. Nye ntémé, nye ó sɔ́ŋ bibɛr. 45 Sɑ̂ gwɑ́r, mɛ̌m lɛ́ɛ́ bɨ́n ó otyeetye. Nó yɑɑ́ ó bɨ́n dí ɑbûʼlɑ mé yɨ́. 46 Wɑ́ɑ mʉ̂r ɨ́ sɔ́mɑ́ yɨ́n dí e nkul elɛ̂ʼle mé ó, me ɑ́ be ɨ́ sɑ̂ syóm? Jɔʼ mé dí elɛ́ɛ ótyeetye yɨ́, bɨ̌n bé ɑbûʼlɑ wé ɨ́ yé ɛ́? 47 Mʉr dí mʉr mé Nzyɛ̌m nyɑ́, jóʼó ó, mekɑ̌n mé Nzyɛ̌m. Sɑ̂ gwɑ́r, bɨ̌n bé ɑbe bʉ̂r o mé Nzyɛ̌m. Nó yɑɑ́ ó bɨ́n dí ɑjóʼo mé yɨ́.» 48 OYúden, bé e né ó: «Nzê bɨ̌h bé ɑbe lɨ́ egwɑ́ lɛ́ɛ ó, go ó mʉr Sɑmɑrî, ndu e ntémé ó, gǒ le eleme ɛ̌?» 49 Yésʉs, nye e bé ó: «Mé ɑbe le eleme. Me ó njɨ lɨ́ ejwijwe Sɔ́ŋ wɑ̌m kûm. Bɨ̌n bɨɛ lɨ́ esɑ̂ mé bisɑ́ bí ésɔ́m! 50 Mé ɑbe lɨ́ esɑ́ɑ kûm nyɑ̌m mɛm mʉr tɨ̂. Yé e mʉr dí esɑ̂ ó, me nʉ́ŋɑɑ kûm nyɑ́. Nye ó ngɑ́ cíʼě lɔ̌b dí pɑ́ʼ gɑ́ nyɨ́nɑ́ wɨ́. 51 Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, mʉr óbɑʼlě lwǐb yɑ̂m nyɑ́, nye ɑ́kɑ̌ jwe.» 52 OYúden, bé e né ó: «Ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, bɨ̌h bɨ́ kʉ́ gʉ́ɑ ó, gǒ le eleme. Abrɑhɑm ɑ́ si jwe. Ogwíhɑ o mílɔ̌b mé Nzyɛ̌m sí jwe ntémé. Tó kœb ó, guɑ̌ lɛ́ɛ́ ó, “mʉr óbɑʼlě lwǐb yɑ̂m nyɑ́, nye ɑ́kɑ̌ jwe”? 53 Sɔ́ŋ wɨ́h Abrɑhɑm ɑ́ si jwe. Nzê gǒ búʼlɑ́ ó, go ó dí elɑɑ nyé ɛ̌? Ogwíhɑ o mílɔ̌b ntémé sí jwe. Gǒ bee ó, go nzé?» 54 Yésʉs, nye e bé ó: «Mé sí gúmlo mɛ̂m mʉr tɨ̂ʼ nɛ́ɛ: kûm nyɑ̌m nyɑɑ́, nyé ɑbe e nyɔm. Mʉr dí ejwe mé kûm nyɑ́, nye ó Sɔ́ŋ wɑ̌m. Nye ó wɑɑ́ bɨ́n dí elɛ́ɛ ó, nye ó Nzyɛ̌m wɨ́n nyɑ́. 55 Bɨ̌n bɨɛ, bɨ̌n bé ɑgʉ́ɑ nyê. Mɛm ó dí egʉ́ɑ nyê. Mé sí lɛ́ɛ ó, mé ɑgʉ́ɑ nyé nó, lɛ́ɛ́, me ó mʉr bibɛr mpʉ bɨ́n. Sɑ̂ gwɑ́r, me lɨ́ ekʉ́ gʉ́ɑ nyê. Me ntémé, me lɨ́ ebɑʼlě lwǐb yé. 56 Sɔ́ŋ wɨ́n Abrɑhɑm ɑ́ be ɨ́ soho ɨ́ jɔʼ nyé ɑ́ jøjøʼ ó, nye óbeě móhó épyɑ́l lɑ̂m. Nye ɑ́ si bee wê. Nye kʉ́ nzě soho.» 57 OYúden, bé e né ó: «Gó ɑpɑ̌ pyɑ̂l mímbû mekɑ́m métɛ̂n. Nó ó, gǒ lɛ́ɛ́ ó, go ɑ́ si bee Abrɑhɑm ɨ́?» 58 Yésʉs, nye e bé ó: «Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, Abrɑhɑm jínɑ ɑpɑ̌ byɛ̂l, mɛm ɑ́ boo be ó Me-ó-tɨ̂.» 59 Bê nzě nkɛ́ɛ mékóʼ ó, bé lúmó ó nye. Yésʉs ntɔ̂ʼ swɑb, ntɔ̂ʼ duho ɨ́ mpɑ́h Nzyɛ̌m.

9

1 Yésʉs lɨ́ ekɑ̌ lɑɑ yʉ́ʉ́ gúmo nɛ́ɛ: nye nzě bee nyʉ́ʉ́ mʉ̂r ɑ́ byɛ̂l e ntím nyɑ́. 2 Ompʉ́n bé, nzě jî e né ó: «Lɛ̂ʼlɑ, mʉr nyɑ̂ʼ ɑ́ byɛ̂l e ntím ɨ́ yé? Nzê ɨ́ lɔ̌b syóm wé, nye mʉr tɨ̂ʼ ɛ̌? Nzê ɨ́ lɔ̌b syóm óbyɛ́l bé, bé ɑ́ sɑ̂ wɨ́ ɛ́?» 3 Yésʉs, nye e bé ó: «Yé ɑbe ɨ́ lɔ̌b syóm wé, nkʉ̂ wɑɑ́ óbyɛ́l bé. Nye ɑ́ byɛ̂l e ntím ó, lɨ́ esú ó, bisyɛ́ɛlɑ mé Nzyɛ̌m, byé nyɨ́nɨɨ e né. 4 Mɨnɑ́ sɑ̂ʼ gɑ́ syɛ́ɛlɑ me Mʉ̂r ɑ́ ntɨh me nyɑ́, yé jínɑ móhó, ebě, pum, wé mû ó lɨ́ enzě jwíne, mʉr ɑkɑ̌ be e nkul eséɑ. 5 Jɔʼ yɨ́yɛ̂h mé jínɑ ɨ́ sí yɨ̂ʼ yɨ́, me ó dí njʉl dí ɨ́ sí yɨ̂ʼ wɨ́.» 6 Jɔ̌ʼ Yésʉs bé ɑ́ be ɨ́ lɛ́ɛ nó yɨ́, nye nzě syɛɛ mécyéelé sí, nzě pulo bwɑ́ bíbwɑ̌h e mecyéelé mé, ntɔ̂ʼ lœm ɑ́ntím byɑ̌ ɨ́ mîh. 7 Nye e né ó: «Tóʼ, tó jøø mîh ɨ́ béh Siloɑ̂m.» (Díe lɑɑ́, lé pɑ́ʼlɔ́ɔ́ ó: “Lʉ́mlʉ́.”) Ántím nzě tó jøø mpóm. Nyé kɑ́ búlɑ nɛ́ɛ: nye mû ó lɨ́ ebee. 8 Jyɛɛ́ yé ndu e bɑɑ́ bé ɑ́ bɨbee nye ɨ́ diɑ́ nkóó bɑ́, bé ó: «Ɔ́ɔ! Ntʉ́ʼ mʉ̂r ɑ́ didi wɑ̂ʼ ndîndǐl lɨ́ egwɑ̂m bísɑ̂ nyɑ̂ʼ ɛ̌?» 9 Bɑ̂ʼ bʉ̂r, bé ó: «Nye ó nɨ̌ ʉ.» Bʉ́ʉ́, bé ó: «Yɑɑ́! Yé ɑbe nyê. Bé e nɔ́ɔ́, bé nøølɑ yɨ́ɛ ó, nøølɑ́ɑ.» Mʉ̌r nɨ̌, nye e bé ó: «Yé ó mɛm mʉr tɨ̂.» 10 Bê nzě gɔ́nɑ le ejî nyé mecíɑ́. Bé e nye ó: «Míh mô, mé ɑ́ bɔ́ɑ nyɑ́?» 11 Mʉ̌r nɨ̌, nye e bé ó: «Mʉr dí e díe ó, Yésʉs nyɑ́, nye bé ɨ́ pulo bwɑ́ bíbwɑ̌h, lœm mé byɑ̌ ɨ́ mîh. Nye e me ó, me tôʼ ɨ́ béh Siloɑ̂m, tó jøø mpóm. Me ntɔ̂ʼ tô. Jɔʼ mê jøø mpóm yɨ́, me ntɔ̂ʼ kʉ́ tɑ́ɑre ébee ɨ́ sʉ́lʉ́lʉ́.» 12 Bê nzě jî e né ó: «Mʉr wɑɑ́, nye nkoó?» Nye ó: «Mé ɑgʉ́ɑ̌ nko nyé dí yɨ́.» 13 Bʉr bɑɑ́ nzě nʉɑ mʉ̂r ɑ́ bɨbe e ntím nyɑ́, tô e né súm óFɑrizyɛ̂n, bé ɑ́ be yɨ́. 14 Nɑ́ɑ̌ yé ó, Yésʉs ɑ́ pulo bibwɑ̌h, jomo mʉ̂r nɨ̌ mîh ó ɨ́ móhó sɑ́bɑt. 15 Nó yɑɑ́ ó óFɑrizyɛ̂n bé ɑ́ jî e mʉ̌r nɨ̌ sɑ́ yé ɑ́ sɑ̂ ó, nye béyɨɨ yɨ́. Nye ó: «Nye bé ó sí lœm mé bwɑ́ bíbwɑ̌h ɨ́ mîh. Me nzě tó jøø mpóm. Nó ó, bɑ́ɑ́nɑ̂, me mû ó lɨ́ ebee.» 16 Bɑ̂ʼ óFɑrizyɛ̂n, bé ó: «Mʉr sɑ́ mbǐ syɛ́ɛlɑ wɨ̂ʼ nyɑ́, nyé ɑbe e nkul eduho kwɑ́ mé Nzyɛ̌m, ebě, nyé ɑdû bíci bí móhó sɑ́bɑt.» Bʉ́ʉ́, bé ó: «Nyɑ́? Syɛ̂l misyóm, nyé ɑbe e nkul esɑ̂ mbi ésimɑ́ wɨ̂.» Bʉr ntɔ̂ʼ bɔ́ʼɑ ménkɔb mebɑ́. 17 OFɑrizyɛ̂n nzě bɑ́ʼɑ̌ jíŋɔɔ mʉ̂r ɑ́ ciʼɔɔ nyɑ́ ó: «Guɑ́ lɛ́ɛ́ yé, dumo e mʉr bɛ́ɛ́ gó mîh nyɑ́?» Nye ó: «Yé ó ngwíhɑ milɔ̌b mé Nzyɛ̌m.» 18 (OYúden, bé ɑ́ be ɨ́ jɔʼ yɑɑ́ ó, ɑkpɛl ébûʼlɑ ó, nye ɑ́ bɨbe ó ɑ́ntím, nye ntɔ̂ʼ kɑ̌ bee.) Bê nzě jébe sɔ́ŋ ndu e nyɔ̌ŋ wé, 19 nzě jíŋɔɔ bé mecíɑ́. Bé e bé ó: «Nzê yê tyeetye ó, mʉr nyɑ̂, nye ó mwɑ̂n wɨ́n ɛ̌? Nó ó, bɨ̌n kʉ́ bɑ́nɑ̌ lɛ́ɛ ó, nye ɑ́ byɛ̂l ó, e ntím ɛ́? Nó ó, yê kɑ sɑ́ ó, nye béyɨɨ ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂ʼ mpʉʼ yɨ́ ɛ́?» 20 Obyɛ̂l bé nzě yɑlɑ e bé ó: «Bɨ̌h bé lɨ́ egʉ́ɑ ó, yé ó mwɑ̂n wɨ́h. Bɨ̌h bé lɨ́ egʉ́ɑ ntémé ó, nye ɑ́ byɛ̂l ó, e ntím. 21 Sɑ̂ gwɑ́r, bɨ̌h bé ɑgʉ́ɑ̌ sɑ̂ sɑ́ ó, nye béyɨɨ yɨ́. Bɨ̌h bɨɛ, bé ɑgʉ́ɑ mʉ̂r bɛ́ɛ́ nyé mîh nyɑ́. Jíʼéé gɑ́ nye mʉr tɨ̂. Nye mû ó mbi mʉ̂r jɑ́lɑ́ le ebɛ̂ʼ myé mílɔ̌b wɨ́.» 22 (Nɑ́ɑ̌ yé ó, Sɔ́ŋ ndu e nyɔ̌ŋ, bé ɑ́ lwilwib nó ó, ebě, bé ɑ́ be ó lɨ́ ekpɛ́ɛ óYúden, ebě, oYúden bɑɑ́, bé ɑ́ bě sí di cwíí pɑ́ʼ nyɔ́ɔ́ ó, mʉ̂r sí lɛ́ɛ ó, Yésʉs, nye ó Mʉ̌r Nzyɛ̌m ɑ́ lœm múló mé jǿø nó, nye sóŋɔɔ ɨ́ mpɑ́h sulɑ́ nyɔ́ɔ́. 23 Nó yɑɑ́ ó óbyɛ́l bé, bé ɑ́ lɛ́ɛ ó: “Nye mû ó mbi mʉ̂r jɑ́lɑ́ le ebɛ̂ʼ myé mílɔ̌b wɨ́. Jíʼéé gɑ́ nye mʉr tɨ̂ʼ” yɨ́.) 24 OFɑrizyɛ̂n nzě bɑ́ʼɑ̌ jébe mʉ̂r ɑ́ ciʼɔɔ nyɑ́. Bé e né ó: «Lɛ́yɨ́ɨ́ ótyeetye ɨ́ míh mé Nzyɛ̌m. Bɨ̌h bé lɨ́ egʉ́ɑ ó, mʉ̌r nɨ̌, nye ó syɛ̂l misyóm.» 25 Nye ó: «Mɛm mé ɑgʉ́ɑ yɑ̂m nkʉ̂ nye syɛ̂l misyóm, nkʉ̂ nyé ɑbe nyê. Sɑ́ mé dí ejɑɑ́ gʉ́ɑ yɨ́, yé ó njɨ gwɑ́r: me ɑ́ bɨbe ó ɑ́ntím. Nó ó, ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, me mû ó lɨ́ ebee ɨ́ púúm.» 26 Bê nzě bɑ́ʼɑ̌ jî e né ó: «Nye pɑ sɑ́ gó nyɑ́? Nye bɛ́ɛ́ gó mîh nyɑ́?» 27 Nye ó: «Me bé ó sí boó lɛ́ɛ bɨ́n. Nó ó, bɨ̌n bé ɑkpɛl éjóʼo. Bɨ̌n kɑ̌ kpɛl ó, me bɑ́ʼɑ lɛ́ɛ bɨ̌n yé ɛ́? Nzê bɨ̌n ntémé mû ó lɨ́ egø̂m édi ómpʉ́n bé ɛ́?» 28 Bê nzě tɑ́ɑre élǿɔɔ nyê. Bé e né ó: «Guɑ, go óbɛ̌m di mpʉ́n wé. Sɑ̂ gwɑ́r, bɨ̌h bɨɛ, bé ó ompʉ́n mé Moïse. 29 Bɨ̌h bé lɨ́ egʉ́ɑ ó, Nzyɛ̌m ɑ́ be ó sí lwib e Moïse. Sɑ̂ gwɑ́r, mʉr nyɑ̂, bɨ̌h bé ɑgʉ́ɑ̌ nko nyé ɑ́ duho yɨ́.» 30 Mʉ̌r nɨ̌, nye e bé ó: «Sɑ́ ékɑ̂m, yé ó bɨ̌n bé ɑgʉ́ɑ̌ nko nyé ɑ́ duho yɨ́, nyɨɛ bé yɨ́ɛ ó sí bɛ́ɛ mé mɑ̂m mîh. 31 Mɨnɑ́ bé lɨ́ egʉ́ɑ gɑ́ ó, Nzyɛ̌m, nyé ɑbe lɨ́ ejóʼo ósyɛ̂l o mísyóm. Nyě jɑɑ́ jôʼlo ó, njɨ mʉr dí ejwe nyé kûm, wɑɑ́ dí esɑ̂ gǿmɑ́ yé nyɑ́. 32 Mɨnɑ́ bé ɑpɑ̌ jóʼo gɑ́ lʉ́ʉ́ dʉ́o bé lɨ́ elɛ́ɛ ó, kɛl, nyɨ́ pɑ̌ ciʼ mʉ̂r ɑ́ byɛ̂l e ntím nyɑ́. 33 Yé bé mʉr wɑɑ́, nyé ɑduho kwɑ́ mé Nzyɛ̌m nó, lɛ́ɛ́, nye bé ɑbe e nkul esɑ̂ sɔ̂ʼ nó.» 34 Bé e né ó: «Gbɑɑ gó ɑ́ byɛ̂l, go ó njɨ témé misyóm. Gǒ lɛ́ɛ́ ó, gǒ lɛ́ʼlé ó, bɨ̌h ɨ́?» Ntɔ̂ʼ soŋɔɔ nyé ɨ́ mpɑ́h sulɑ́ nyɔ́ɔ́. 35 Yésʉs ntɔ̂ʼ jóʼo ó, mʉr nyé ɑ́ ciʼ nyɑ́, bé ɑ́ be ɨ́ so nyé ɨ́ mpɑ́h sulɑ́ nyɔ́ɔ́. Nye nzě bɔmɑ e né. Nye e né ó: «Nzê go lɨ́ ejyɛ̂ʼwo e Mwɑ̂n mé Mʉr ɛ̌?» 36 Nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, lɛ́yɨ́ɨ́ mé wɑɑ́ dí ejébɔɔ “Mwɑ̂n mé Mʉr” nyɑ́, ó me jyɛ̂ʼwɑɑ e né.» 37 Yésʉs, nye e né ó: «Go lɨ́ ebee nyê. Nye ntémé ó dí elwib e go ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂ʼ nyɑ́.» 38 Mʉ̌r nɨ̌, nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, mɨ́ jyɛ̂ʼwo e go!» Nye ntɔ̂ʼ bɨʼ mébóó sí ɨ́ mpǒm mé Yésʉs. 39 Yésʉs, nye ó: «Me ɑ́ nze ɨ́ sí yɨ̂ʼ ó, lɨ́ enzě cíʼe bʉ̂r milɔ̌b. Me ɑ́ nze sɑ̂ ó, bɑɑ́ntím, bé béyɨɨ; bɑɑ́ o dí ebee bɑ́, líŋɑɑ bɑɑ́ntím.» 40 Bʉ́ʉ́ óFɑrizyɛ̂n, bé e boo nɔ́ɔ́ bé ɑ́ be bɑ́, nzě jóʼɔɔ̌ lwǐb nɨ̌. Bé ntɔ̂ʼ jî e né ó: «Nzê bɨ̌h bɨɛ ntémé bé ó bɑɑ́ntím ɛ́?» 41 Yésʉs, nye e bé ó: «Yé bé bɨ̌n bé ɑ́ bɨbe ó bɑɑ́ntím nó, lɛ́ɛ́, bɨ̌n ɑ́ gwɑ be ó mbɨ̂mbɨɑ́, syóm ɑkɑ̌ be. Nó mpʉ bɨ́n lɛ́ɛ́ ó, bɨ̌n bé lɨ́ ebee yɨ́, nó yɑɑ́ ó bɨ́n dí e misyóm mín yɨ́.»

10

1 «Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, wɑɑ́ nyɨnyɛ̂h dí ɑnî lɨ́ ebé é nkɑ́l binteme, tó ntɑɑ̌ kóʼ ɨ́ pɑ́ʼ swîh nyɑ́, nye ó njíblʉ̌, nkʉ̂ nzilngɑ̌n. 2 Wɑɑ́ dí enî lɨ́ ebê nyɑ́, nye ó mbɔʼlʉ binteme. 3 Mʉr dí ejwéele ébê nyɑ́, nyě dib ó mbɔʼlʉ lɑ̌. Binteme, byé lɨ́ ejweʼe écyél lé. Nyě jɨ́jébé bínteme byé ó, e míé mɔ́ɔ́, tʉtô e byé kʉ̌l. 4 Jɔʼ nyé pyél byé kʉ̌l yɨ́, nye mʉr tɨ̂, nye ó dóló, binteme ntɔ̂ʼ dû nyé píhe, ebě, byé lɨ́ ejweʼe écyél lé. 5 Byé ɑbe e nkul edû mʉ̂r byé dí ejéʼe nyɑ́. Byé kpɨ́kpɛ́ɛ́ nyé ó kpɛ́yɨ́ɨ, ebě, byé ɑjweʼe mécyél mé bʉ̂r oswîh.» 6 Yésʉs ɑ́ lɛ́ɛ bé lɔ́ɔ́ nɨ̌ ó, ɨ́ nzɨ̌ bikɨkɛnɑ, bɨ́ɛ l'ɑjóʼǒ sɑ́ nyé ɑ́ lɛ́ɛ bé tɨ̂ʼ yɨ́. 7 Jɔʼ yɑɑ́ ó Yésʉs ɑ́ nze bɑʼɑ lɛ́ɛ e bé ó: «Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, me ó ebé é nkɑ́l binteme. 8 Bɑɑ́ bɨ́bɛ̂h bé ɑ́ nze esôʼ e me bɑ́, bé ɑ́ be ó minjíblʉ̌ ndu e binzilngɑ̌n. Sɑ̂ gwɑ́r, binteme, byé ɑ́ bé ɑjóʼo bê. 9 Me ó ebê. Mʉr nyɨnyɛ̂h dí enî ɨ́ me nyɑ́, óciʼe. Nye óninî, bɑ́ʼɑ̌ tô kʉ̌l. Nye ókœb méde mé. 10 Njíblʉ̌ nzé ó, lɨ́ enzě jíbe, le ejʉ̂, le egbɑh. Mɛm ɑ́ nze ó, bʉr bíʼee cwiʼ. Bé bíʼee yé ɨ́ buo buo. 11 «Me ó mbɔʼlʉ binteme mpɑ̂. Mbɔʼlʉ binteme mpɑ̂, nye lɨ́ ejwě cwiʼ yé ɨ́ jilɑ́ bínteme byé. 12 Mʉr dí eséɑ ɨ́ lɔ̌b mɔnɨ́ nyɑ́, nyé ɑbě mbi mbɔ̂ʼlʉ binteme wɑɑ́. Binteme nyé dí ebɑʼle bí, byé ɑbe byɑɑ́ byé. Nyé sí bee tír menyɑn nɛ́ɛ: nye lɨ́ elíʼe bínteme, kpɛ́ɛ, mbi dí ó, tír wɑɑ́, nyě e nkul emɛ̂r byúú bínteme, gbɑh byúú yɨ́. 13 Nyě kpɛ́ɛ́ ó, ebě, nyě jɑɑ́ séɑ ó, njɨ mɔnɨ́. Nyé ɑjɨ̂ʼ bínteme nkoó. 14 Mɛm, me ó mbɔʼlʉ binteme mpɑ̂. Mpʉ Sɔ́ŋ wɑ̌m dí egʉ́ɑ mé yɨ́, me lɨ́ egʉ́ɑ nyê. Nó ntémé ó mé dí egʉ́ɑ bínteme byɑ̂m, binteme byɑ̂m ntémé gʉ́ɑ mé yɨ́. Mě jwé cwiʼ yɑ̂m ó, lɨ́ esú é bínteme byɑ̂m. 16 Me jínɑ ó, e byúú bínteme bi dí ɑpɑ̌ nî ɨ́ nkɑ́l bí. Me ɨ́ jɑlɑ le etó nʉɑ byê, níŋle byé ɨ́ nkɑ́l nyɑɑ́. Byé ójóʼo cwíí nyɑ̌m. Bɨ̌n le onɔ́ɔ́, bé óbe ó sɔ́mɑ́ gwɑ́r, mbɔʼlʉ ngwɑ́r. 17 «Sɔ́ŋ wɑ̌m kpɛl mé ó, ebe mé mû lɨ́ ejwě cwiʼ yɑ̂m. Me ójwe yê, ntɔ̂ʼ bɑ́ʼɑ̌ nʉɑ yé, yé mû ejwɑ́n. 18 Mʉr ɑ́kóʼó nʉɑ mé cwiʼ. Mɛm mʉr tɨ̂ʼ ó dí ejwě cwiʼ yɑ̂m lɨ́ edû gǿmɑ́ yɑ̂m. Mě e nkul ejwe yê. Me ntémé, mě e nkul ebɑ́ʼɑ̌ nʉɑ yé ejwɑ́n. Yé ó sɑ́ Sɔ́ŋ wɑ̌m ɑ́ jwe me nkul jǿø ó, me sɑ̂ʼ yɨ́.» 19 OYúden nzě bɑ́ʼɑ̌ bɔ́ʼɑ mécwíí ɨ́ lɔ̌b lwǐb nɨ̌. 20 Bʉr ó sɔ́mɑ́ yɔ́ɔ́ ɨ́ buo buo, bé ɑ́ lɨlɛ́ɛ ó: «Nyě le eleme. Nye ó gʉ̌. Bɨ̌n jʉ́jóʼló nyé ɨ́ yé?» 21 Bʉ́ʉ́, bé ó: «Mʉr dí le eleme nyɑ́, nyé ɑbe e nkul elwǐb mpʉ́nʉ̌. Nzê mʉr dí le eleme nyɑ́, nyě e nkul ebɛ́ɛ bɑ́ɑ́ntím mîh ɛ̌?» 22 Yé ɑ́ be ó jɔ̌ʼ kóló. Bʉr ó Yerʉ́zɑlɛm, bé ɑ́ bwɑl ó, nzɔɔ, le esohǒ móhó bímpɑ́m byɔ́ɔ́ bé ɑ́ pûb mpɑ́h Nzyɛ̌m wɨ́. 23 Yésʉs nzě tô le edwɑ́ɑlɑ ɨ́ gwɑl mé Sɑlomɔ̂ŋ ɑ́ be dóló mpɑ́h Nzyɛ̌m yɨ́. 24 OYúden nzě tó kɛb nyê. Bé e né ó: «Go ókɑ̌ sul bɨ́h miléme sí ɨ́ yɑ́ɑ̌ jɔʼ? Yé bé go ó Mʉ̌r Nzyɛ̌m ɑ́ lœm múló mé jǿø nyɑ́ nó, pɑ́ʼlɑ́ɑ́ bɨ́h yɑ̌!» 25 Yésʉs, nye e bé ó: «Me ɑ́ si boo lɛ́ɛ bɨ̌n. Sɑ̂ gwɑ́r, bɨ̌n bé ɑbûʼlɑ. Bisyɛ́ɛlɑ mé dí esɑ̂ e nkul me Sɔ́ŋ wɑ̌m bí, byé ó dí elɛ̂ʼlě mbi mʉ̂r mé dí wɨ́. 26 Bɨ̌n di, ɑjyɛ̂ʼwo e me ó, ebě, bɨ̌n bé ɑbe ɨ́ sɔ́mɑ́ bínteme byɑ̂m. 27 Binteme byɑ̂m, byé lɨ́ ejóʼo cwíí nyɑ̌m. Me lɨ́ egʉ́ɑ byê. Bíɛ ntémé, byé lɨ́ edû mê. 28 Me lɨ́ ejwe byé cwǐʼ njʉ̌m dǐ. Byé ɑ́kóʼó dîm ɨ́ nkɔb bʉr. Kɑ̂r mʉ̂r ngɑ́ pɛʼ mé byɑ̌ ɨ́ mebô. 29 Sɔ́ŋ wɑ̌m, mʉr ɑ́ jwe me byɑ̌ nyɑ́, nyě e nkul, lɑɑ bʉ̂r bɨ́bɛ̂h. Nó ó, mʉr, nyé ɑbe e nkul edɛ̂ʼ sɔ̂ʼ ɨ́ mbó wé. 30 Bɨ̌h e nɔ́ɔ́, bé ó sɑ̂ gwɑ́r.» 31 OYúden nzě bɑ́ʼɑ̌ bɨ̂n mékóʼ ó, bé lúmó ó nye. 32 Yésʉs, nye e bé ó: «Me ɑ́ si lɛ̂ʼle bɨ̌n bisyɛ́ɛlɑ bimpɑ̂ ɨ́ buo buo, byɑɑ́ Sɔ́ŋ wɑ̌m ɑ́ lɛ́ɛ ó, me sɑ̂ʼ bí. Lɛ́yɨ́ɨ́ gɑ́ me: bɨ̌n lúmó mé mekóʼ ɨ́ yɑɑ́ yɑ́ɑ?» 33 OYúden, bé e né ó: «Bɨ̌h bé ɑgø̂m élúmo gó mekóʼ ɨ́ lɔ̌b syɛ́ɛlɑ mpɑ̂ yô e yʉ́ʉ́. Yé ó, ebe go dí esɑ̂ Nzyɛ̌m nkěh. Guɑ mʉr, go lɨ́ ebɑ́nɑ̌ pɨrɑ e Nzyɛ̌m.» 34 Yésʉs, nye e bé ó: «Nzê yé ɑbě tilɑ́ ɨ́ kɑ́lɑr metié wɨ́n ó: “Nzyɛ̌m ɑ́ lɛ́ɛ ó, bɨ̌n bé ó onzyɛ̌m” ɛ̌? 35 Bɨ̌n bé lɨ́ egʉ́ɑ ó, mɨnɑ́ gɑ́ bé ɑbe e nkul edímlě sɑ̂ gwɑ́r Kɑ́lɑr Nzyɛ̌m ɑ́ lɛ́ɛ yɨ́. Nzyɛ̌m ɑ́ jébe “onzyɛ̌m” ó, bɑɑ́ bé ɑ́ jóʼo lwǐb yé bɑ́. 36 Nó ó bɨ̌n lɛ́ɛ́ ó, me lɨ́ esɑ̂ nyé nkěh ɨ́ yé? Nzê ebe mê gwíh bɨ́n ó, me ó Mwɑ̂n wé yɨ́ ɛ́? Me ó wɑɑ́ Nzyɛ̌m ɑ́ pɛ̂h, lómo ɨ́ sí yɨ̂ʼ nyɑ́. 37 Mé bé ɑsɑ̂ bísyɛ́ɛlɑ me Sɔ́ŋ wɑ̌m nɛ́ɛ: ɑjyɛ̂ʼwo gɑ́ e me! 38 Sɑ̂ gwɑ́r, mé sí sɑ̂ byé nɛ́ɛ: bɨ̌n dɑmɑ́ be, ɑjyêʼ koo e me, búʼlɑ́ɑ́ gɑ́ yɨ́ɛ ɨ́ lɔ̌b bísyɛ́ɛlɑ byɑ̂m. Nó ó bɨ́n ngɑ́ sûʼlɑ̌ gʉ́ɑ ó, Sɔ́ŋ wɑ̌m ciʼe ó, ɨ́ mpúhlɑ́ e me; mɛm ntémé ɨ́ mpúhlɑ́ e né yɨ́.» 39 Bé ntɔ̂ʼ kʉ́ bɑ́ʼɑ̌ sɑ́ɑ ó, bé mɛ́r ó nye. Nye nzě pɔʼɑ ɨ́ mebó mɔ́ɔ́. 40 Yésʉs nzě bɑ́ʼɑ̌ tô pɨ̌n díbé Yɔrdên kɔ́m nkɛ́ɛ́, nkǒ Jeɑn ɑ́ dudu bʉr yɨ́, tó di gʉ̂. 41 Bʉr ɨ́ buo buo nzě dû nko nyé ɑ́ tô yɨ́. Bé ó: «Jeɑn ɑ́ be ó, ɑsɑ̂ dɑmɑ́ jóʼo ésimɑ́ egwɑ́r. Sɑ̂ gwɑ́r, sɑ́ yɨ́yɛ̂h nyé ɑ́ lɨlɛ́ɛ, dumo e mʉr nyɑ̂ʼ yɨ́, yé kʉ́ be ó tyeetye.» 42 Bʉr ɨ́ buo buo bé ɑ́ be tɨ̂ʼ bɑ́, bê nzě jyɛ̂ʼwo e Yésʉs.

11

1 Nyʉ́ʉ́ mʉ̂r ɑ́ be e díe ó Lɑzɑre, nyɨɛ lɨ́ edǐ Bétɑnî, kwɑ́r mé Mɑrie, bé e mɨ́ɔɔ́ wé, Mɑ́ɑ́tɑ. Nye ɑ́ be ó lɨ́ ebíle. 2 (Mɑrie wɑɑ́ ó b'ɑ́ suʼlɑ kɑ lœm Tî Yésʉs múlo ɨ́ mekʉ̌, tin mé e mpuo nyé. Nó ó, ntʉ̂m wé, Lɑzɑre ó b'ɑ́ be lɨ́ ebíle.) 3 Bʉbɑ́ obɑ́ ónɨ̌ nzě lómo mʉ̂r ó, nye tôʼ lɛ́ɛ̌ Yésʉs ó: “Dɑ̂ ɛ̌, só gǒ, nye lɨ́ ebíle.” 4 Jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ jóʼo mpɑ́ŋlɑ nyɑɑ́ yɨ́, nye ó: «Ekpɑɑ mé Lɑzɑre, lé ɑ́kóʼó jʉ̂ nyê. Lé ósɑ̂ ó bʉr gúmlɑɑ Nzyɛ̌m, bé e Mwɑ̂n wé.» 5 Yésʉs ɑ́ be ó lɨ́ ekpɛ̌l Mɑ́ɑ́tɑ, bé e mɨ́ɔɔ́ wé ndu e ntʉ̂m wɔ́ɔ́, Lɑzɑre. 6 Jɔʼ nyé ɑ́ be ɨ́ jóʼǒ lɔ́ɔ́ ékpɑɑ lɑɑ́ yɨ́, nye nzě bɑ́ʼɑ̌ lɛŋ mélú mébɑ́ gúmó nyé ɑ́ be yɨ́. 7 Píe tɨ̂, nye le ompʉ́n bé ó: «Mɨnɑ́ swíʼɨɨ gɑ̂, tô sí Yʉ́dɑ.» 8 Ompʉ́n bé, bé e né ó: «Lɛ̂ʼlɑ, yé ó, ɑpɑ̌ gúm beɑ, oYúden, bé ɑ́ be ó lɨ́ egø̂m élúmo gó mekóʼ. Nzê go lɨ́ egø̂m ébɑ́ʼɑ̌ tô gʉ̂ʼ ɛ̌?» 9 Yésʉs, nye e bé ó: «Nzê móhó, wé ɑbe e mewɑlɑ kɑ́m e mebɑ́ ɛ́? Mʉ̂r cyé ɨ́ móhó nó, nyé ɑbe e nkul ebɨm ébɔ̌ʼ, ebě, nye lɨ́ egwɑ́ beě njʉ̌l sí yɨ̂. 10 Sɑ̂ gwɑ́r, mʉ̂r tô le entímɑ lɨ́ ejúrʉ́ʉ́ nó, nye ótô le ebɨbɨm mébɔ̌ʼ, mpʉ nyé dí ɑbe e njʉ̌l sí yɨ̂ʼ ɨ́ nye mʉr tɨ̂ʼ yɨ́.» 11 Jɔʼ nyé ɑ́ sil elɛ́ɛ mekɑ̌n mɑɑ́ yɨ́, nye e bé ó: «Só gɑ́ wɨ́nɑ́ Lɑzɑre, nye mû ó ɨ́ jô. Nó ó, mě tó ó, tó jɨm nyê.» 12 Ompʉ́n, bé e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, yé bé nye mû ó ɨ́ jô nó, lɛ́ɛ́, nye óciʼe.» 13 Sɑ̂ gwɑ́r, Yésʉs ɑ́ be lɨ́ egø̂m élɛ́ɛ ó: “Lɑzɑre, nyɨ́ jwe.” Nó ó, ompʉ́n bɨ́ɛ, bé ɑ́ jøʼ ó, yé ɑ́ be ó jó mpɑ̂ nyé ɑ́ jɑ̂ yɨ́. 14 Yésʉs nzě kɑ̌ pɑ̂ʼlɑ ékɑ̌n lé lɑɑ́. Nye e bé ó: «Lɑzɑre, nyɨ́ jwe.» 15 Me lɨ́ ekʉ́ soho e bɨ̌n, ebě, mɨnɑ́ bé ɑ́ bé ɑbe gɑ́ gʉ̂. Tɨ̂ʼ ó bɨ́n ngɑ́ jyɛ̂ʼwo e me yɨ́. Ncʉ̂ʼ gɑ̂, mɨnɑ́ tôʼ gɑ́ nko nyé dí yɨ́! 16 Nó ó, Thomɑs bé ɑ́ jɨjébe “Egbɑ̂h” nyɑ́, ɑ́ nze lɛ́ɛ e bʉ́ʉ́ ómpʉ́n ó: «Ncʉ̂ʼ gɑ́ ntémé, mɨnɑ́ nzóo tô jwe gɑ̂, mɨnɑ́ gɑ́ le onɔ́ɔ́ bɨ́bɛ̂h.» 17 Jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ kɑ pyɑ̂l yɨ́, nye ɑ́ kœb ó, Lɑzɑre, nyé osí debe mélú ménɑ̂. 18 Bétɑnî, yé ɨ́ kúnwo e Yerʉ́zɑlɛm, bɛ̌m be ókílomérɑ olɛ̂l. 19 OYúden ɨ́ buo buo, bé ɑ́ bě sí nze, lɨ́ enzě beě Mɑ́ɑ́tɑ, bé e Mɑrie lɨ́ eswie e ntʉ̂m wɔ́ɔ́. 20 Jɔ̌ʼ Mɑ́ɑ́tɑ ɑ́ jóʼo lɔ́ɔ́ ó, Yésʉs, nye lɨ́ enze yɨ́, nye ntɔ̂ʼ tó bɔmɑ e né, Mɑrie nyɨɛ lîʼ mbɛ̌r. 21 Mɑ́ɑ́tɑ, nye e Yésʉs ó: «Dɑ̂ ɛ̌, yé bé go ɑ́ be ó wɑ̂ʼ nó, mpɑ ntʉ̂m wɑ̌m ɑ́ bé ɑjwe. 22 Sɑ̂ gwɑ́r, me lɨ́ egʉ́ɑ ó, dɑmɑ́ jóʼo ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, Nzyɛ̌m ójwe gó sɑ́ yɨ́yɛ̂h gó ójî nyé yɨ́.» 23 Yésʉs, nye e né ó: «Ntʉ̂m gǒ ópɑh.» 24 Mɑ́ɑ́tɑ, nye e né ó: «Me lɨ́ egʉ́ɑ ó, nye ópɑh ɨ́ jɔʼ ójwe, bé ópɑh ɨ́ mesoo ɨ́ móhó ésúʼlɑ́ é sí yɨ̂ʼ yɨ́.» 25 Yésʉs, nye e né ó: «Me ó wɑɑ́ dí epɛh bʉ̂r, jwe bé cwiʼ nyɑ́. Mʉr dí ejyɛ̂ʼwo e me nyɑ́, óbɑ́ʼɑ̌ ciʼe, dɑmɑ́ be ó, nyɨ́ jwe. 26 Ntémé, wɑɑ́ nyɨnyɛ̂h dí eciʼe e nzɨ̌ nyɑ̌m le ejyɛ̂ʼwo e me nyɑ́, nye ɑ́kóʼó jwe. Nye ódi ó, njʉ̌m dǐ e njʉ̌m dǐ. Nzê go lɨ́ ebûʼlɑ nó ɛ̌?» 27 Nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, me lɨ́ ekʉ́ gʉ́ɑ nó. Mɨ́ bûʼlɑ ó, go ó dí Mʉ̌r Nzyɛ̌m ɑ́ lœm múló mé jǿø nyɑ́. Go ntémé, go ó Mwɑ̂n mé Nzyɛ̌m, mʉr ɑ́ be ó, nye ónze ɨ́ sí yɨ̂ʼ nyɑ́.» 28 Jɔʼ bé ɑ́ sil elwib nó yɨ́, Mɑ́ɑ́tɑ nzě tó jébě Mɑrie. Nye e né mesǒ ó: «Lɛ̂ʼlɑ, nyɨ́ pyɑ̂l! Nye lɨ́ ejébe gô.» 29 Jɔ̌ʼ Mɑrie ɑ́ jóʼo nó yɨ́, nye nzě mɔɑ sí ɨ́ bʉ̂b, nzě tô nkǒ Yésʉs ɑ́ be yɨ́. 30 Yésʉs ɑpɑ̌ kumo lɨ́ odumo o kwɑ́r, nye jínɑ gúmó Mɑ́ɑ́tɑ ɑ́ to bɔmɑ e né yɨ́ nɛ́ɛ: 31 oYúden nzě pyɑ̂l kwɑ́ mé Mɑrie, lɨ́ enzě póblo nyé lɨ́ eswie e ntʉ̂m. Ɨ́ jɔʼ bé ɑ́ bee Mɑrie lɨ́ emɔɑ sí, tô kʉ̌l kɑ́m e kɑ́m yɨ́, bê nzě dû nyê, le ejøjøʼ ó, nyě tó ó, nko sóo, tó jɨ éjwê gʉ̂. 32 Jɔ̌ʼ Mɑrie ɑ́ to pyɑ̂l nkǒ Yésʉs ɑ́ be yɨ́, nye nzě tó bɨʼ mébóó sí ɨ́ mpǒm mé Yésʉs. Nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, yé bé go ɑ́ be ó wɑ̂ʼ nó, mpɑ ntʉ̂m wɑ̌m ɑ́ bé ɑjwe.» 33 Jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ jwɛ̂ʼ, bee nyé lɨ́ ejɨ, bé le oYúden bé ɑ́ dû nye bɑ́ yɨ́, nye kʉ́ nzě jóʼǒ túú ɨ́ léme. Bisɨ́ɑ̌ byɑɑ́, byé ntɔ̂ʼ tɨ̂l nyé mekʉ̌ sí. 34 Yésʉs nzě jî ó: «Bɨ̌n bé ɑ́ dɨl múú wé nkoó?» Bé e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, ntɑɑ́ nzě bee.» 35 Yésʉs ntɔ̂ʼ jɨ éjwê. 36 OYúden, bé ó: «Óóó! Beyɨɨ gɑ́, nye ɑ́ si bu kpɛl nye!» 37 Bʉ́ʉ́ bʉ̂r ó sɔ́mɑ́ yɔ́ɔ́, bé ó: «Nyɨɛ, mʉr ɑ́ bɛ́ɛ ɑ́ntím mîh nyɑ́, nzê nye ɑ́ bé ɑgwɑ́ kɑ̌ sɑ̂ ó, Lɑzɑre sɑ́ ɑjwe ɛ̌?» 38 Lɔ̌b wɑɑ́ kʉ́ nzě bɑ́ʼɑ̌ tɨ̂l Yésʉs mekʉ̌ sí. Nye nzě tô nko sóo. Soo nyɑɑ́ ɑ́ be ó mbɑ́h ékóʼ. Bé ɑ́ dible num sóo ó e lʉ́ʉ́ ékóʼ. 39 Yésʉs, nye e bé ó: «Pɛʼɛɛ gɑ́ ekóʼ.» Mɑ́ɑ́tɑ, kɛ́l mé njwê, nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, nye mû ó lɨ́ ebuú numo. Nye mû ɨ́ soo ó, melú ménɑ̂.» 40 Yésʉs, nye e né ó: «Nzê me bé ɑlɛ́ɛ e go ó, gó ójyêʼ koo e me nó, go óbee kûm mé Nzyɛ̌m ɛ̌?» 41 Bé ntɔ̂ʼ pɛʼ ékóʼ. Yésʉs nzě bɨ̂n mîh kʉ́. Nye ó: «Dɑ̂ ɛ̌, me lɨ́ ejwe gó nzyǒo, ebě, gʉ́ jóʼo mê. 42 Me lɨ́ egʉ́ɑ ó, go lɨ́ eboó jʉjóʼo mê. Nó ó, mě lɛ́ɛ́ gó nó ó, ɨ́ lɔ̌b bʉ̂r o dí ebɔmɑ mé wɑ̂ʼ ɨ́ nkɑ́ bɑ̂, ó bé gʉ́ŋɑɑ ó, go ó b'ɑ́ lómo me.» 43 Jɔʼ nyé ɑ́ lwib nó yɨ́, nye nzě jébe e nkul: «Lɑzɑre, pyɑ́lɑ́ɑ́ kʉ̌l!» 44 Lɑzɑre ntɔ̂ʼ pyɑ̂l kʉ̌l, mebô e mekʉ̌ mikɛ́ʼɑ́ e mikɑ́n mí dɨlɑ́. Mpǒm nyé, ɑ́ be ó ndíblɑ́ e péh kɑ́n. Yésʉs, nye e bé ó: «Tiyɨɨ gɑ́ nye bisɑ́ bínɨ̌. Bírɨ́ɨ́ gɑ́ nye, nye tôʼ.» 45 Ɨ́ sɔ́mɑ́ bʉ̂r o b'ɑ́ nze bee Mɑrie bɑ́, bʉr ɨ́ buo buo, bé ɑ́ si jyɛ̂ʼwo e Yésʉs ɨ́ jɔʼ bé ɑ́ bee sɑ́ nyé ɑ́ sɑ̂ yɨ́. 46 Sɑ̂ gwɑ́r, bʉ́ʉ́ bʉ̂r ɨ́ sɔ́mɑ́ óYúden yɑɑ́, bê nzě tó bee óFɑrizyɛ̂n, nzě lɛ́ɔɔ bé syɛ́ɛlɑ Yésʉs ɑ́ sɑ̂ yɨ́. 47 OFɑrizyɛ̂n le ojǿø o mpɑ́h Nzyɛ̌m bɨ́ɛ nzě gø̂hlɑ ɨ́ bʉ̌m nɨ́nɨ́ɨ́. Bé ó: «Mɨnɑ́ bé ósɑ̂ gɑ́ nyɑ́? Ebě, mʉ̌r nɨ̌, nyɨ́ buú sɑ̂ mésimɑ́. 48 Mɨ́nɑ́ sí bîr gɑ́ nye nɛ́ɛ: bʉr bɨ́bɛ̂h, bé ójyɛ̂ʼwo e né. Jɔʼ yɑɑ́, bʉr ó Rôm, bé ónze, nzě bʉ́ŋɔɔ̌ mpɑ́h Nzyɛ̌m gɑ́ nyɨ́nɑ́, le elwímlɑ dɔ̂m e sí gɑ́ yɨ́nɑ́.» 49 Yé ɑ́ be ó, e nyʉ́ʉ́ mʉ̂r ɨ́ sɔ́mɑ́ yɑɑ́, díé lé Kɑyɨɑ́fɑ. Nye ó b'ɑ́ be njǿø opɑrɑ ɨ́ mbû wɑɑ́. Nye ó: «Bɨ̌n bé ɑgʉ́ɑ̌ sɔ̂ʼ. 50 Nzê bɨ̌n bé ɑbee ó, yé mbɨɑ ó, mʉr ngwɑ́r jwêʼ, jɑlɑ e kúl bʉ̂r gɑ́ yɨ́nɑ́ ɛ̌? Nó ó kúl gɑ́ yɨ́nɑ́ ngɑ́ be, ɑdîm yɨ́yɛ̂h yɨ́.» 51 (Nye ɑ́ bé ɑlɛ́ɛ ékɑ̌n lɑɑ́ ɨ́ lɔ̌b gǿmɑ́ yé, nye mʉr tɨ̂. Nye ɑ́ lɛ́ɛ lé ó, ebě, nye ó b'ɑ́ be njǿø opɑrɑ ɨ́ mbû wɑɑ́. Nó yɑɑ́ ó nyé ɑ́ jɑlɑ le egwîh ó, yé mbɨɑ ó, Yésʉs jwêʼ lɨ́ esú lé óYúden yɨ́. 52 Abě njɨ ɨ́ lɔ̌b óYúden bé omér. Nye ntémé ɑ́ jwe ó, lɨ́ esú é bwɑ́n mé Nzyɛ̌m bɨ́bɛ̂h. Nye ónʉɑ bé ɨ́ bigúmó byɔ́ɔ́, syɛŋ bé sûm gwɑ́r, ó bé díʼee njɨ kûl gwɑ́r.) 53 Ɨ́ móhó wɑɑ́ ó bé ɑ́ cíʼe ó, bé jʉ́ ó Yésʉs. 54 Nó yɑɑ́ ó Yésʉs ɑ́ gwɑ̂ʼ edwɑ́ɑlɑ témé oYúden ɨ́ kpɛŋlɛm yɨ́. Nye nzě lɑɑ, tô ɨ́ yʉ́ʉ́ sí swîh, dí ɨ́ kúnwo e lʉɑ́ yɨ́. Bé le ompʉ́n bé nzě tó di gʉ̂ʼ ɨ́ nkɑnɑ bé jɨ́jébé “Efrɑyɨ̂m” yɨ́. 55 Nyʉ́ʉ́ nzɔ́ɔ oYúden ɑ́ be ó, nye mû kúno ebwɑlɔɔ. Yé ɑ́ be ó Pɑ́skɑ. Bʉr ó sí yɑɑ́ ɨ́ buo buo nzě gɔ́nɑ le etô Yerʉ́zɑlɛm, tó pubɔɔ mísyóm myɔ́ɔ́. 56 Bé ɑ́ be ó lɨ́ esɑ́ɑ̌ Yésʉs ɨ́ mpɑ́h Nzyɛ̌m le etô le ejíilɑ pɑ́ʼ nyɔ́ɔ́ ó: «Bɨ̌n bɨɛ̌ pɑhlě sɑ́ yɨ̂ʼ nyɑ́? Nzê nye ɑ́nze ɨ́ nzɔɔ ɛ̌?» 57 Ojǿø o mpɑ́h Nzyɛ̌m le oFɑrizyɛ̂n, bé ɑ́ boo cíʼe ó, mʉ̂r sí gʉ́ɑ̌ gúmó Yésʉs ɑ́ be yɨ́ nɛ́ɛ: nye gwíhɨɨ bê, ó bé nkʉ̂ tó mɛ̂r nyê.

12

1 Nzɔɔ, nyé osí lîʼ mélú mésɑmɑn, Yésʉs nzě tô Bétɑnî, kwɑ́r mé Lɑzɑre, mʉr nyé ɑ́ pɛh ɨ́ soo nyɑ́. 2 Bê nzě tyêl dínɑ lɨ́ esoho épyɑ́l mé Yésʉs. Mɑ́ɑ́tɑ ɑ́ be ó lɨ́ ekɑ bʉ̂r mede. Lɑzɑre nyɨɛ ɑ́ be ó, ɨ́ sɔ́mɑ́ bʉ̂r o b'ɑ́ be mindîndǐl, bé e boo Yésʉs lɨ́ ede bɑ́. 3 Mɑrie nzě nʉɑ̌ ntɑʼ múló mé lɔbínɑ, yé ɑ́ be ɨ́ bwɑʼ tɑ̂ŋ yɨ́. Yé ɑ́ be ó sɛ́ɑ́ e mpɑ̌ŋ “ nɑrd .” Nye nzě lœ̌m Yésʉs yɑ̌ ɨ́ mekʉ̌. Píe tɨ̂, nzě tin mé e mpuo nyé. Mbɛ̌r wɨ́wɛ̂h nzě lóno ɨ́ menumó mé lɔbínɑ. 4 Yé ɑ́ be ó e nyʉ́ʉ́ mpʉ́n wé ɑ́ be e díe ó, Yʉ́dɑs Iskɑriôt nyɑ́. Nye ɑ́ be ó mʉr ɑ́ be ó, nye óbɛ́mɑ̌ Yésʉs nyɑ́. 5 Nye nzě lɛ́ɛ ó: «Bê bé ɑbɛ́mɑ̌ lɔbínɑ yɨ̂ʼ minzɑŋ mí mɔnɨ́ minter milɛ̂l, tô e mɔnɨ́ yɑɑ́, tó jweŋɔɔ mínjyêbnjyéb ɨ́ yé?» 6 (Nye ɑ́ bé ɑlɛ́ɛ nó ɨ́ lɔ̌b nkóó nyé ɑ́ jɨ̂ʼ bɑɑ́ntéʼenteʼe o bʉ̂r nyɨ́. Nye ɑ́ lwib nó ó, ebě, nye ɑ́ be ó njíblʉ̌. Nye ó b'ɑ́ bɨbɑʼle ekúró lɔ́ɔ́, le ejijíbě sɑ́ bʉ̂r, bé ɑ́ gbɨgbɑ̂ tɨ̂ʼ yɨ́.) 7 Yésʉs, nye e né ó: «Bírɨ́ɨ́ gɑ́ nye ɨ́ puuu! Nyě sɑ́ syɛ́ɛlɑ̌ nɨ̌ ó, dumo e móhó mé ngɑ́ dɨlɔɔ wɨ́. 8 Bɨ̌n e bɑɑ́ntéʼenteʼe o bʉ̂r ó dí edǐ jɔʼ yɨ́yɛ̂h. Sɑ̂ gwɑ́r, mɨnɑ́ bɨɛ bé ɑ́be gɑ́ jɔʼ yɨ́yɛ̂h.» 9 OYúden ɨ́ buo buo ntɔ̂ʼ jóʼǒ ó, Yésʉs ɑ́ be ó Bétɑnî. Bé ɑ́ bé ɑkɑ̌ tô gʉ̂ʼ njɨ lɨ́ esú lé ébeě Yésʉs. Yé ɑ́ be ntémé ó, lɨ́ esú lé étó beɔɔ̌ Lɑzɑre, mʉ̌r Yésʉs ɑ́ pɛh ɨ́ soo nyɑ́. 10 Ojǿø o mpɑ́h Nzyɛ̌m, bé ɑ́ kɑ cíʼe ó, bé ɨ́ jɑlɑ le ejʉ̂ ntémé ó Lɑzɑre, 11 ebě, ɨ́ lɔ̌b wé ó óYúden ɨ́ buo buo, bé ɑ́ líʼe bê, kɑ̌ jyɛ̂ʼwo e Yésʉs yɨ́. 12 Ɨ́ mɛ́n tɨ̂, bʉr ɨ́ buo buo o b'ɑ́ nze ɨ́ nzɔɔ bɑ́, mpʉ bé ɑ́ jóʼo ó, Yésʉs múo nzě pyɑ̂l ɨ́ Yerʉ́zɑlɛm yɨ́, 13 bê nzě nʉɑ mébó mé élén, nzě tóŋɔɔ, tó bɔmɔɔ e né, le elɛ́ɔɔ ó: “Mɨnɑ́ jwêʼ gɑ́ Nzyɛ̌m kûm. Mɨnɑ́ gúmlɑɑ gɑ́ wɑɑ́ dí enze e díé mé Dɑ̂, mʉr dí njǿø kúl bʉ̂r o bé Ɨ́zrɑɛ̂l nyɑ́.” 14 Yésʉs nzě kœb mɑ̂ kɑm-ntʉl, nzě di ɨ́ yé kʉ́ mpʉ Kɑ́lɑr Nzyɛ̌m dí elɛ́ɛ yɨ́. Yê cɛmɑ́ ó: 15 “Sɑ́ ɑjóʼo bʉ́ɑ́, nkɑnɑ̌ Síon. Jwɛ́ʼɛ́ɛ́ gɑ̂! Njǿø gǒ, nye lɨ́ enze. Nye ó ndîndǐl ɨ́ mɑ̂ kɑm-ntʉl kʉ́.” 16 (Ompʉ́n bé, bé ɑ́ bé ɑnyɛɛ́ jóʼǒ pêh Kɑ́lɑr Nzyɛ̌m yɑɑ́. Bé ɑ́ kɑ nze gʉ́ɑ yé ó, píe jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ nʉɑ kûm nyé yɨ́. Jɔʼ yɑɑ́ ó bé ɑ́ kɑ gʉ́ɑ ó, nkúnɑ́ ogwíhɑ o mílɔ̌b, bé ɑ́ titile bisɑ́ bínɨ̌ bíbyɛ̂h ó, dumo e né. Bê nzě gʉ́ɑ ntémé ó, bʉr ónɨ̌, bé ɑ́ sɑ̂ nye bisyɛ́ɛlɑ byɑɑ́ ó, mpʉ byé ɑ́ boo be mitilɑ́ yɨ́.) 17 Bʉr bɨ́bɛ̂h bé ɑ́ bě gúmó Yésʉs ɑ́ jébe Lɑzɑre ɨ́ soo, pɛʼ nyé lɨ́ ojwe yɨ́ bɑ́, bê nzě tô le eboʼlǒ sɑ́ yɨ́yɛ̂h bé ɑ́ bee yɨ́. 18 Nó yɑɑ́ ó bʉ̂r, bé ɑ́ tô nye lɨ́ esóʼ é nzɨ́ yɨ́, ebě, bé ɑ́ si jóʼo lɔ́ɔ́ ésimɑ́ nyé ɑ́ sɑ̂ lɨ́. 19 OFɑrizyɛ̂n nzě nyɛl élwiblɑ pɑ́ʼ nyɔ́ɔ́. Bé ó: «Beyɨɨ gɑ́, mɨnɑ́ bé ɑ́koʼo gɑ́ nye! Bʉr ó sí bɨ́bɛ̂h mû kɑ̌ dû ó, njɨ nye omér.» 20 Yé ɑ́ be ó, e bʉ́ʉ́ bʉ̂r o Grɛ̂s, ɨ́ sɔ́mɑ́ bʉ̂r o b'ɑ́ tô Yerʉ́zɑlɛm bɑ́. Bé ɑ́ nze ó, lɨ́ ebwɑl nzɔ́ɔ oYúden, lɨ́ enzě jwě Nzyɛ̌m kûm. 21 Bê nzě sîhlě bɑ̌ʼ e Philippe, mʉr Bétsɛ́dɑ ɨ́ sí Gɑlilê. Bé e né ó: «Bɨ̌h bé lɨ́ ekpɛl ébeě Yésʉs wɑɑ́.» 22 Philippe, nyɨ́ lɑɑ, tó lɛ́ɛ̌ André, bɨ́bɛ̂h obɑ́ nzě tó lɛ́ɔɔ̌ Yésʉs. 23 Yésʉs, nye e bé ó: «Ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, jɔʼ Mwɑ̂n mé Mʉr jɑ́lɑ́ le enʉɑ kûm nyé yɨ́, yé mû ó sí pyɑ̂l. 24 Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, bumó, yé ódidi gwɑ́r ó, jɔʼ yé jínɑ ɑpɑ̌ swɑhɔɔ ɨ́ bibwɑ̌h yɨ́. Bumó sí swɑhɔɔ ɨ́ bibwɑ̌h, pɑ̂h nɛ́ɛ: yé ógúmo mpúmó menkû menkû. 25 Mʉr nyɨnyɛ̂h dí ekpɛ̌l cwiʼ yé nyɑ́, ódímle yê. Mʉr dí ebeně cwiʼ yé ɨ́ sí yɨ̂ʼ nyɑ́, óbɑʼle yê. Nye ódi ó, njʉ̌m dǐ e njʉ̌m dǐ. 26 Mʉ̂r bé lɨ́ egø̂m éséɑ e me nó, nye dúʼoo sɔ̂ʼ njɨ me. Nó, gúmó mé dí yɨ́, gúmo yɑɑ́ ó syɛ̂l mesɑ̂ wɑ̌m ntémé ngɑ́ di yɨ́. Wɑɑ́ nyɨnyɛ̂h ngɑ́ séɑ e me nyɑ́, Sɔ́ŋ wɑ̌m ójwe nyé kûm.» 27 «Ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, lémé wɑ̂m, wé mû ó lɨ́ ekʉ́ jóʼǒ túú. Nó ó, me ólɛ́ɛ yé? Nzê me lɛ́yɨɨ Sɔ́ŋ wɑ̌m ó, nye pɛ́ʼɛɛ me ɨ́ sɑ́ múo nzě pyɑ̂l mé ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂ʼ yɨ̂ʼ ɛ̌? Heʼé, ebě, me ɑ́ nze ó ɨ́ lɔ̌b sɑ̂ yɑɑ́, ó me bɔ́mɑɑ e mitúú mí tɨ̂. 28 Dɑ̂ ɛ̌, jwéʼ díé lô kûm ɨ́ buo buo.» Cwíí nzě duho ɨ́ jʉ́ó kʉ́ ó: «Me ɑ́ si nyɛɛ jwe lé kûm. Nó ó, me óbɑ́ʼɑ̌ jwe lé nyɑ̌.» 29 Entumo e bʉ̂r, lé ɑ́ be tɨ̂ʼ lɨ́, lé ɑ́ bě sí jóʼo cwíí ɑ́ duho ɨ́ jʉ́ó kʉ́ nyɨ́. Lé ntɔ̂ʼ lɛ́ɛ ó: «Yé ó mindum mi mpíé.» Bɑ̂ʼ, bé ó: «Éngeles, nyɨ́ lwib e né.» 30 Yésʉs, nye e bé ó: «Cwíí nɨ̌, nye bé ɑjø̂ʼ lɨ́ esú lɑ̂m. Nye jǿʼ ó, lɨ́ esú lɨ́n. 31 Bɑ́ɑ́nɑ̂ʼ mû ó jɔ̌ʼ lɔ̌b sí yɨ̂ʼ múo nzě cîʼ yɨ́. Ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, njǿø sí yɨ̂, múo nzě soŋɔɔ. 32 Nó ɨ́ jɔʼ mé óduhǒ sí yɨ̂, bɨ́nɔɔ kʉ́ yɨ́, me ódulo bʉ̂r bɨ́bɛ̂h nko mé óbe yɨ́.» 33 (Ekɑ̌n énɨ̌, lé ɑ́ be ó lɨ́ elɛ̂ʼlě mbi éswie nyé ójwe wɨ́.) 34 Entumo e bʉ̂r, lé e né ó: «Bɨ̌h bé ɑ́ be ɨ́ jóʼo ɨ́ kɑ́lɑr metié gɑ́ wɨ́nɑ́ ó, Mʉ̌r Nzyɛ̌m ɑ́ lœm múló mé jǿø nyɑ́, ódǐ njʉ̌m dǐ e njʉ̌m dǐ. Gǒ kɑ̌ lɛ́ɛ ó, Mwɑ̂n mé Mʉr, nye ɨ́ jɑlɑ le ebɨ́nɔɔ kʉ́ ɨ́ yé ɛ́? Nzé pʉ́gʉ́ be “Mwɑ̂n mé Mʉr” ɨ́ sɨ̂?» 35 Yésʉs, nye e bé ó: «Njʉl, wé jínɑ lɨ́ epɑ̌n jwê kwɑ́ nyɨ́n njɨ mɑ̂ jɔʼ. Bʉŋlɑɑ gɑ́ ɨ́ jɔ̌ʼ njʉl jínɑ lɨ́ epɑ̌n jwê yɨ́, ebě, ejúrʉ́ʉ́, lé ɑ́mû jɑɑ́ go bɨ́n, ebě, mʉr dí etô le entímɑ lɨ́ ejúrʉ́ʉ́ nyɑ́, nyé ɑgʉ́ɑ̌ nko nyé dí etô yɨ́. 36 Jyɛ́ʼwɑ́ɑ́ gɑ́ e njʉl wɑɑ́ ɨ́ jɔʼ wé jínɑ lɨ́ epɑ̌n jwê yɨ́. Nó yɑɑ́ ó bɨ́n ngɑ́ sûʼlɑ bʉ̂r ó jwê yɨ́.» Jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ be sí lwib nó yɨ́, nye nzě lɑɑ, tó swɑb bê. 37 Dɑmɑ́ be ó Yésʉs ɑ́ si bu sɑ̂ mesimɑ́ ɨ́ míh mɔ́ɔ́, oYúden, bé ɑ́ bé ɑjyɛ̂ʼwo e né. 38 Sɑ́ tɨ̂ʼ ó lɔ́ɔ́ mé ngwíhɑ milɔ̌b Ésɑïe, wé ɑ́ dirɑ yɨ́. Mbi wɨ̂ʼ ó wé ɑ́ dirɑ: “Dɑ̂ ɛ̌, nzé ɑ́ bûʼlɑ lɔ́ɔ́ wɨ́h? Onzé b'ɑ́ bee ɨ́ jɔ̌ʼ Dɑ̂ ɑ́ be ó, nyě lɛ́ʼlé ó bé nkul nyé yɨ́?” 39 Bé ɑ́ bé ɑbe e nkul ebûʼlɑ. Yé lɨ́ ebɔmɑ e sɑ́ Ésɑïe ɑ́ lɛ́ɛ yɨ́. Nye ɑ́ lɛ́ɛ ó: 40 “Nzyɛ̌m ɑ́ be ó sí liŋ bé bɑɑ́ntím. Nye ɑ́ si dibe bé mepɨʼ mɔ́ɔ́, ó míh mɔ́ɔ́, mé ɑyɨ́ bee; bé ntémé díʼee ɑbe e mepɨʼ, lɨ́ ebene ó, bé ɑ́mû jɑɑ́ jwirɑ míléme, tóŋɔɔ kwɑ́ nyé ó, nye cíʼɨɨ bê.” 41 Ésɑïe ɑ́ lɛ́ɛ nó ó, ebě, nye ɑ́ si bee kûm mé Yésʉs. Nó nyé ɑ́ lwilwib ɨ́ lɔ̌b wé yɨ́. 42 Dɑmɑ́ jóʼo nó, myúú mílʉ́ mí óYúden ɨ́ buo buo, myé ɑ́ be ó lɨ́ ejyɛ̂ʼwo e Yésʉs. Sɑ̂ gwɑ́r, bé ɑ́ bé ɑlɛ́ɛ bʉ̂r nó. Bé ɑ́ be lɨ́ ekpɛ́ɛ óFɑrizyɛ̂n, ebě, bé ɑ́mû soŋɔɔ ɨ́ mpɑ́h sulɑ́ nyɔ́ɔ́. 43 Ebě, bé ɑ́ be ó lɨ́ ekpɛl kûm, nyɑɑ́ dí eduho kwɑ́ bʉr nyɨ́, bene nyɑɑ́ dí eduho kwɑ́ mé Nzyɛ̌m nyɨ́. 44 Yésʉs nzě túno. Nye ó: «Mʉr dí ejyɛ̂ʼwo e me nyɑ́, nyé ɑjyêʼ koo njɨ e me. Nyě jyɛ́ʼwó ntémé ó, e mʉr ɑ́ ntɨh me nyɑ́. 45 Mʉr dí ebee mé nyɑ́, bee ntémé ó, mʉr ɑ́ ntɨh me nyɑ́. 46 Mɛm ɑ́ nze ɨ́ sí yɨ̂ʼ ó, me pɑ́nɑɑ jwê, ó mʉr nyɨnyɛ̂h dí ejyêʼ koo e me nyɑ́, nkʉ̂ duho lɨ́ ejúrʉ́ʉ́, tô pyɑ̂l ɨ́ jwê. 47 Mʉ̂r sí jóʼǒ lɛ́ʼlɑ́ wɑ̂m, ɑbɑ̂ʼle wé nɛ́ɛ: nye mû ó e lɔ̌b. Sɑ̂ gwɑ́r, ntʉ mé ócíʼe nyé wɑ̌, ebě, me ɑ́ nze ó, me ntɑ́ɑ nzě ciʼ bʉ̂r, ɑbe lɨ́ enzě cíʼe mílɔ̌b. 48 Mʉr nyɨnyɛ̂h dí eso mê, ɑkɑ̌m lɛ́ʼlɑ́ wɑ̂m nyɑ́, nyě e mʉr ngɑ́ cíʼě lɔ̌b wé nyɑ́. Milɛ́ʼlɑ́ mé mû sí jwe bɨ́n mî, myé ó ngɑ́ cíʼě lɔ̌b wé ɨ́ móhó ésúʼlɑ́ é sí yɨ̂. 49 Ebě, me ɑ́ bé ɑlwib yʉ́ʉ́ sɔ̂ʼ e mɛm mʉr tɨ̂. Sɔ́ŋ wɑ̌m, mʉr ɑ́ ntɨh me nyɑ́ ó b'ɑ́ lɛ́ɛ me sɑ́ mé jɑ́lɑ́ le elɛ́ɛ bɨ́n yɨ́. 50 Ebě, me lɨ́ egʉ́ɑ ó, metié nyé dí etyêl mɑ́, mé ó dí ejwě cwǐʼ njʉ̌m dǐ. Nó ó, sɑ́ mé dí elɛ́ɛ yɨ́, mě lɛ́ɛ́ yé ó, lɨ́ edû mpʉ Sɔ́ŋ wɑ̌m ɑ́ lɛ́ɛ me yɑ̌ yɨ́.»

13

1 Yé ɑ́ be ó, nzɔɔ Pɑ́skɑ mû kúno ebwɑlɔɔ. Yésʉs nyɨɛ ɑ́ be ó sí boó gʉ́ɑ ó, jɔʼ dí ó, nye kɑ́ɑ duhǒ sí yɨ̂, bére kwɑ́ Sɔ́ŋ yɨ́, mû ó sí pyɑ̂l. Jɔʼ yɨ́yɛ̂h, nye ɑ́ be ɨ́ buú kpɛl bʉ̂r bé, bé ɑ́ di ɨ́ sí yɨ̂ʼ bɑ́. Nye ɑ́ kpɛl bé ó, ɑbe le odumo. 2 Yésʉs, bé le ompʉ́n bé, bé ɑ́ be ó lɨ́ ede. Jɔʼ yɑɑ́, sɔ́ŋ meleme, wé ɑ́ be ó sí tyɛ̂b Yʉ́dɑs, mwɑ̂n mé Simon Iskɑriôt, ɨ́ léme, jwe nyé pɨʼ ó, nye bɛ́mɑɑ Yésʉs. 3 Yésʉs nye mʉr tɨ̂ʼ ɑ́ be lɨ́ egʉ́ɑ ó, nye ɑ́ duho ó kwɑ́ mé Nzyɛ̌m. Nye ntémé óbúlɑ kwɑ́ mé Nzyɛ̌m. Nó ntémé, Nzyɛ̌m ɑ́ be ɨ́ gbɑ̂ sɑ́ yɨ́yɛ̂h sí jǿǿ yé. 4 Bé jínɑ lɨ́ ede nɛ́ɛ: nye nzě mɔɑ sí, nzě pɛ̌ʼ kɑ́n kʉ́, nʉɑ sɑ́nɑ kɑ́n, tyeele nyé ɨ́ kuó. 5 Nzě nʉɑ médíbé, gbɑ̂ ɨ́ sʉ́ɑ́, nzě nyɛl éjøø ómpʉ́n mekʉ̌, le epîm mékʉ̌ mɔ́ɔ́ e kɑ́n nyé ɑ́ be e wé ɨ́ kuó wɨ́. 6 Nye nzě tó pyɑ̂l gúmó Simon Pierre ɑ́ be yɨ́. Simon Pierre, nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, nzê go ó jɑ́lɑ́ le ejøø mé mekʉ̌ ɛ̌?» 7 Yésʉs, nye e né ó: «Ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, go jínɑ ó, ɑpɑ̌ gʉ́ɑ̌ sɑ́ mé mû lɨ́ esɑ̂ bɨ́n yɨ̂. Sɑ̂ gwɑ́r, go ósûʼlɑ̌ gʉ́ɑ yê.» 8 Pierre, nye e né ó: «Heʼé, Dɑ̂! Go ɑ́nyɑmlě jøø mé mekʉ̌.» Yésʉs nzě yɑlɑ e né ó: «Mé bé ɑjøø gó mekʉ̌ nó, go l'ɑbi nkɔ̂b ɨ́ pɑ́ʼ wɑ̂m.» 9 Simon Pierre, nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, yé bé nó wɑ́, ɑyɨ́ jøø mé njɨ mekʉ̌ e mekʉ̌. Jøyɨɨ mé ntémé mebô ndu e lʉ̂.» 10 Yésʉs, nye e né ó: «Mʉr mû sí boó jøɑ nyɑ́, nyé ɑkɑ̌ jɑlɑ le ebɑ́ʼɑ̌ jøɔɔ, ɑlɑɑ ó njɨ mekʉ̌, ebě, nye ó nyʉ̂l nyɨnyɛ̂h njøɑ́. Bɨ̌n bé ó minjøɑ́. Sɑ̂ gwɑ́r, ntʉ bɨ́n bɨ́bɛ̂h dí minjøɑ́.» 11 (Yésʉs ɑ́ be ó lɨ́ eboó gʉ́ɑ mʉ̂r óbɛ́mɑ nyé nyɑ́. Sɑ́ tɨ̂ʼ ó nyé ɑ́ lɛ́ɛ ó: “Sɑ̂ gwɑ́r, ntʉ bɨ́n bɨ́bɛ̂h dí minjøɑ́” yɨ́.) 12 Jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ sil ejøø bé mekʉ̌ yɨ́, nye ntɔ̂ʼ bɑ́ʼɑ̌ bwɑ̂r kɑ́n wé, bɑ́ʼɑ̌ di ɨ́ téble. Nye ó: «Nzê bɨ̌n bɨ́ gʉ́ɑ̌ sɑ́ mê sɑ́ bɨ́n nɨ̌ ɛ̌? 13 Bɨ̌n jɨ́jébé mé ó: “Lɛ̂ʼlɑ”, nkʉ̂ ntɔ̂ʼ “Tî Yésʉs”. Bɨ̌n bé lɨ́ ekʉ́ gwɑ́ jébe, ebě, me ó dí kwɑhɑ́ nye. 14 Mɛ̂m, Lɛ̂ʼlɑ ndu e Tî wɨ́n sí jøø bɨ́n mekʉ̌ nó, nó yé lɛ́ʼlé ó, bɨ̌n ntémé bé ɨ́ jɑlɑ le ejøølɑ mékʉ̌ pɑ́ʼ nyɨ́n. 15 Mě jwé bɨ́n ó, jweʼle, ó bɨ̌n ntémé nkʉ̂ sɨ̂sɑ̌ mpʉ mê sɑ́ bɨ́n yɨ̂. 16 Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, ɑbe e syɛ̂l ngwɑ́r dí elɑɑ njǿø wé. Lʉ́mlɑ ɑ́lɑ́ɑ́ mʉ̂r lómó nyé nyɑ́ ɨ́ júu. 17 Ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, bɨ̌n bɨ́ gʉ́ɑ bísɨ́ɑ̌ byɑɑ́. Bɨ́n ósɑ̂ byé nó, bɨ̌n bé óbe ó mbɨ̂mbɨɑ́.» 18 «Mé ɑlwib e bɨ̌n óbɛ̂h. Me lɨ́ egʉ́ɑ bɑɑ́ mé ɑ́ twɑ̂r bɑ́. Sɑ̂ gwɑ́r, yé jɑlɑ ó, sɑ́ dí tilɑ́ yɨ́, yé lǿŋlɨɨ. Yê tilɑ́ ó: “Mʉr dí ede méde mɑ̂m nyɑ́, nyɨ́ jwirɑ e me.” 19 Me lɨ́ eboó lɛ́ɛ bɨ́n nó, ɨ́ jɔ̌ʼ syɛ́ɛlɑ yɑɑ́ jínɑ ɑpɑ̌ syɛ́ɛ yɨ́. Mě lɛ́ɛ́ nó ó, ebě, ɨ́ jɔʼ yé ókɑ̌ syɛ́ɛ yɨ́, bɨ̌n bé obûʼlɑ ó, mɛm ó dí Me-ó-tɨ̂. 20 Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, mʉr dí enʉɑ mʉ̂r mé dí elómo nyɑ́, nyě nʉɑ ntémé ó me. Nó ntémé, mʉr dí enʉɑ mé nyɑ́, nyě nʉɑ ó, mʉr ɑ́ ntɨh me nyɑ́.» 21 Jɔʼ nyé ɑ́ sil elwib mpʉ́nʉ̌ yɨ́, milɔ̌b myɑɑ́, myé ntɔ̂ʼ tɨ̂l nyé mekʉ̌ sí. Nye nzě boʼlo ó: «Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, mʉr ngwɑ́r ɨ́ sɔ́mɑ́ gɑ́ yɨ́nɑ́ óbɛ́mɑ mê.» 22 Ompʉ́n nzě tɑ́ɑre éjwɛ̂ʼlɑ pɑ́ʼ nyɔ́ɔ́, miléme ɨ́ mo ɨ́ nzɑmɑ́, ɑgʉ́ɑ mʉ̂r nyé ɑ́ lwib ɨ́ lɔ̌b wé nyɑ́. 23 Nyʉ́ʉ́ mpʉ́n Yésʉs ɑ́ bu kpɛl nyɑ́, ɑ́ be ó bɑ̌ʼ e Yésʉs, lʉ́ wé lɨ́ ejyɛ̂ʼwo ɨ́ bɨr mé Yésʉs. 24 Simon Pierre nzě kwɑ̂b nyé ó, nye jíʼee Yésʉs díé é mʉ̂r nyé ɑ́ lwib, dumo e né nyɑ́. 25 Mpʉ́n wɑɑ́ nzě jwirɑ, jyêʼ lʉ̂ ɨ́ bɨr mé Yésʉs, nzě jî e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, mʉr wɑɑ́, nye nzé?» 26 Yésʉs nzě yɑlɑ ó: «Me ótwɑ̌r péh blêr ɨ́ sʉ́ɑ́ méde. Mʉr mé ójwe nyɑ́, mʉr wɑɑ́ ó tɨ̂ʼ nyɑ́.» Yésʉs ntɔ̂ʼ nʉɑ̌ péh blêr, twɑr méde, nzě jwě Yʉ́dɑs, mwɑ̂n mé Simon Iskɑriôt. 27 Lě Yʉ́dɑs ɑ́ nʉɑ blêr yɑɑ́, lě Sɑ́tɑn ntɔ̂ʼ ɑ́ nî ɨ́ nye. Yésʉs, nye e né ó: «Sɑ́ gó dí egø̂m ésɑ̂ yɨ́, kɑɑ́ sɑ̂ yé kɑ́m e kɑ́m!» 28 (Bé ɑ́ bé ɑgʉ́ɑ̌ sɑ́ nyé ɑ́ lɛ́ɛ nye nó yɨ́. 29 Ɨ́ mpʉ yé dí ó Yʉ́dɑs ó b'ɑ́ be lɨ́ ebɑʼle ékúró yɨ́, bʉr ɨ́ buo buo, bé ɑ́ be lɨ́ ejøʼ ó, Yésʉs ɑ́ lómo nye ó, nye tôʼ bwɑ̂m sɑ́ yé óbe bé e nyɔm ɨ́ nzɔɔ yɨ́, nkʉ̂ ntɔ̂ʼ ó, nye súʼɑɑ bɑɑ́ntéʼenteʼe o bʉ̂r.) 30 Lě Yʉ́dɑs ɑ́ kʉ nʉɑ blêr, le nyé ɑ́ tô kʉ̌l. Yé ɑ́ be ó ɨ́ pum. 31 Jɔ̌ʼ Yʉ́dɑs ɑ́ bě sí tô kʉ̌l yɨ́, Yésʉs, nye e bé ó: «Ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, kûm Mwɑ̂n mé Mʉr, nyɨ́ pɑn. Kûm mé Nzyɛ̌m, nyɨ́ pɑn ntémé ɨ́ nye. 32 Kûm mé Nzyɛ̌m bé lɨ́ epɑn ɨ́ Mwɑ̂n mé Mʉr nó, lɛ́ɛ́, Nzyɛ̌m ntémé ógúmlo Mwɑ̂n wé ɨ́ nye mʉr tɨ̂. Nó ntémé nyé múo nzě gúmlo nyé yɨ́. 33 Bwɑ́n bɑ̂m, me kɑ líʼ lɨ́ edi e bɨ̌n ó, mɑ̂ jɔʼ. Bɨ̌n bé ósɑ́ɑ mê. Nó, mě lɛ́ɛ́ bɨ́n bɑ́ɑ́nɑ̂ʼ ó, sɑ́ mé ɑ́ nyɛɛ lɛ́ɛ le oYúden yɨ́. Yé ó: bɨ̌n bé ɑbe e nkul etô nko mé múo tô yɨ̂. 34 Me mû ó lɨ́ etyêl bɨ́n ejwɑ́n lé étié: kpɛlɑɑ gɑ́ pɑ́ʼ nyɨ́n mpʉ mé ɑ́ kpɛl bɨ̌n yɨ́. 35 Bɨ́n sí kpɛlɑ pɑ́ʼ nyɨ́n nɛ́ɛ: bʉr bɨ́bɛ̂h, bé ogʉ́ɑ tɨ̂ʼ ó, bɨ̌n bé ó ompʉ́n bɑ̂m.» 36 Simon Pierre nzě jî e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, go ótô nkoó?» Yésʉs ntɔ̂ʼ yɑlɑ e né ó: «Gó ɑbe e nkul edû mé ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂ʼ nko mé múo tô yɨ́. Go ósûʼlɑ̌ dû mê.» 37 Pierre, nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, mé ɑbe e nkul edû gó bɑ́ɑ́nɑ̂ʼ ɨ́ yé ɛ́? Me ɨ́ cɑ̌r ó, me jwêʼ cwiʼ yɑ̂m lɨ́ esú lô.» 38 Yésʉs, nye e né ó: «Nzê yê tyeetye ó, go ɨ́ cɑ̌r ó, go bírɨɨ cwiʼ yô lɨ́ esú lɑ̂m ɛ̌? Me lɨ́ elɛ́ɛ gó lɨ́ otyeetye, njʉ́m kúo ɑpɑ̌ kwɑ̂ʼ, go ókɛ́lɑ nzɔ̂ʼ lɛ̂l ó, gó ɑgʉ́ɑ mê.»

14

1 Yésʉs, nye e bé ó: «Bisɨ́ɑ̌ bî, byé ɑyɨ́ tɨ̂l bɨ́n mekʉ̌ sí. Jyɛ́ʼwɑ́ɑ́ gɑ́ e Nzyɛ̌m. Jyɛ́ʼwɑ́ɑ́ gɑ́ ntémé e me. 2 Mbɛ̌r mé Sɔ́ŋ wɑ̌m, wé ɨ́ buo bídiɑ́. Me pɑ́ɑ tó komlo bɨ́n bidiɑ́ bɨ́n ngɑ́ tó di bí. Yé bé ɑbe nó wɑ́, mpɑ me bé ɑlɛ́ɛ bɨ́n. 3 Jɔʼ mé óbe, me mû sí tó komlo bɨ́n bidiɑ́ byɑɑ́ yɨ́, me óbɑ́ʼɑ̌ nzě nʉɑ bɨ́n, bɨ̌n bé otó dǐ gúmó mé ódi yɨ́. 4 Bɨ̌n bé lɨ́ egʉ́ɑ nzɨ́ dí etô nko mé dí etô yɨ́.» 5 Thomɑs, nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, bɨ̌h bé ɑgʉ́ɑ̌ nko gó múo tô yɨ́. Á bɨ̌h bɨɛ̌ bé ójweʼe nzɨ́ nyɑɑ́ nyɑ́?» 6 Yésʉs, nye e né ó: «Me ó dí nzɨ̌. Me ó otyeetye. Me ó etín é cwiʼ. Mʉr, nyé ɑbe e nkul etô nko Sɔ́ŋ wɑ̌m dí yɨ́, cɨɨ ɨ́ nyʉ́ʉ́ nzɨ́ swîh, njɨ lɨ́ ecɨɨ e nzɨ̌ nyɑ̌m. 7 Yé bé bɨ̌n bɨ́ gʉ́ɑ mé nó, lɛ́ɛ́, bɨ̌n bɨ́ gʉ́ɑ ntémé Sɔ́ŋ wɑ̌m. Tɑ́ɑre ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, bɨ̌n mû ó sí gʉ́ɑ nyê, bee ntémé nye.» 8 Philippe, nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, lɛ́ʼlɑ́ɑ́ bɨ́h Sɔ́ŋ gǒ. Yé jɑ́lɑɑ ɨ́ wɨ́h pɑ̂ʼ.» 9 Yésʉs nzě yɑlɑ e né ó: «Á beɑ mɨ́nɑ́ bé ɑ́ dwih di gɑ̂! Nó ó, Philippe, go jínɑ ó, ɑpɑ̌ gʉ́ɑ mê? Mʉr mû sí bee mé nyɑ́, nyɨ́ bee ntémé Sɔ́ŋ wɑ̌m. Á gǒ kɑ̌ lɛ́ɛ ó: “Lɛ́ʼlɑ́ɑ́ bɨ́h Sɔ́ŋ gǒ” ɨ́ yé? 10 Nó ó, gó ɑbûʼlɑ ó, me ó ɨ́ mpúhlɑ́ e Sɔ́ŋ wɑ̌m, Sɔ́ŋ wɑ̌m ɨ́ mpúhlɑ́ e me? Lwǐb mé dí elwib e bɨ̌n óbɛ̂h yɨ́, yé ɑduho kwɑ́ nyɑ̌m. Sɔ́ŋ wɑ̌m bɨ́h e nɔ́ɔ́ dí edi nyɑ́ ó dí elóŋlo bísyɛ́ɛlɑ byé. 11 Búʼlɑ́ɑ́ gɑ́ me ɨ́ jɔʼ mé dí elɛ́ɛ ó, “Me ó ɨ́ mpúhlɑ́ e Sɔ́ŋ wɑ̌m, Sɔ́ŋ wɑ̌m ɨ́ mpúhlɑ́ e me” yɨ́. Yé bé bɨ̌n bé ɑbûʼlɑ̌ lɔ́ɔ wɑɑ́ nó, búʼlɑ́ɑ́ gɑ́ ɨ́ lɔ̌b bísyɛ́ɛlɑ byɑ̂m. 12 Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, mʉr dí ejyêʼ koo e me nyɑ́, ósɑ̂ ntémé bisyɛ́ɛlɑ mé dí esɑ̂ bí. Nye ntémé ósɑ̂ byɑɑ́ bi dí ɨ́ buú bwɑʼ bí, ebe mé óbúlɑ, tô gúmó Sɔ́ŋ wɑ̌m dí yɨ́. 13 Me ósɑ̂ sɑ́ yɨ́yɛ̂h bɨ́n ngɑ́ kpɛl, lɨ́ ejɨʼlɑ e Sɔ́ŋ wɑ̌m, pɨr e díé lɑ̂m yɨ́. Nó ó bʉ̂r ngɑ́ gúmlǒ Nzyɛ̌m Sɔ́ŋ ɨ́ lɔ̌b Mwɑ̂n wé yɨ́. 14 Bɨ́n ójɑ̌ʼ sɔ̂ʼ, pɨr e díé lɑ̂m nɛ́ɛ: me ójwe bɨ́n yɑ̌.» 15 «Bɨ́n ókpɛl mé nɛ́ɛ: bɨ̌n ntémé, bé óbɑʼle métié mɑ̂m. 16 Me ójî e Sɔ́ŋ wɑ̌m ó, nye ntɨ́hɨɨ bɨ̌n nyʉ́ʉ́ kɔ́mlʉ mpʉ mê. Nye ónzě didi e bɨ̌n njʉ̌m dǐ e njʉ̌m dǐ. 17 Nye ó dí Sísǐm Ótyeetye. Bʉr ó sí yɨ̂, bé ɑbe e nkul enʉɑ nyê, ebě, bé ɑbe e nkul ebee nyê, nkʉ̂ gʉ́ɑ nyê. Sɑ̂ gwɑ́r, bɨ̌n bɨɛ bé lɨ́ egʉ́ɑ nyê, ebě, bɨ̌n le onɔ́ɔ́ ó mû. Nye ntémé, nye ó dí ɨ́ sɔ́mɑ́ yɨ́n. 18 «Me ɑ́kóʼó líʼe bɨ́n ɨ́ ntɛ̂ʼ mpʉ bwɑ́ bé ónyʉ̌l. Me óbɑ́ʼɑ̌ nze kwɑ́ nyɨ́n. 19 Yɨ́ lîʼ bɑ́ tîtííɑ̌: sí yɨ̂, yé ɑ́kɑ̌ bee mê. Sɑ̂ gwɑ́r, bɨ̌n bɨɛ óbee mê. Ɨ́ mpʉ mé dí kublɑkúblɑ yɨ́, nó yé lɛ́ʼlé ntémé ó, bɨ̌n bé óciʼe ó tɨ̂ʼ yɨ́. 20 Ɨ́ móhó wɑɑ́, bɨ̌n bé ógʉ́ɑ ó, me ó ɨ́ mpúhlɑ́ e Sɔ́ŋ wɑ̌m, ndu e ntémé ó, bɨ̌n bé ó ɨ́ mpúhlɑ́ e me. Mɛm ntémé ɨ́ mpúhlɑ́ e bɨ̌n. 21 «Mʉr dí ejóʼo métié mɑ̂m le ebɑʼle mé nyɑ́ ó dí ekpɛl mê. Sɔ́ŋ wɑ̌m ntémé ókpɛl nyê. Me mʉr tɨ̂ʼ ntémé ókpɛl nyê. Me ópîpyɑl kwɑ́ nyé.» 22 Yʉ́dɑ (ɑbě Yʉ́dɑs Iskɑriôt nyɑ́), nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, go ójɑɑ́ pipyɑ̂l njɨ kwɑ́ nyɨ́h, ɑpyɑ̂l kwɑ́ bʉr ó sí yɨ̂ʼ ɨ́ yé ɛ́?» 23 Yésʉs nzě yɑlɑ e né ó: «Mʉr dí ekpɛl mé nyɑ́, óbɑʼle mílɛ́ʼlɑ́ mé ɑ́ jwe bɨ̌n mí. Sɔ́ŋ wɑ̌m ókpɛl nyê. Nó ó, bɨ̌h e Sɔ́ŋ wɑ̌m, bé ónze kwɑ́ nyé le ekomlo ódiɑ́ wɨ́h tɨ̂. 24 Mʉr dí ɑkpɛl mé nyɑ́, nyé ɑbe e nkul ebɑʼle mékɑ̌n mé dí elɛ́ɛ mɑ́. Sɑ́ bɨ́n dí ejóʼo, mé dí elɛ́ɛ yɨ̂, yé ɑbě lɔ́ɔ́ wɑ̂m. Yé duho ó, kwɑ́ mé Sɔ́ŋ wɑ̌m, mʉr ɑ́ ntɨh me nyɑ́. 25 «Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n bisɑ́ bínɨ̌ ó, jɔʼ mɨ́nɑ́ gɑ́ jínɑ yɨ́. 26 Kɔmlʉ wɨ́n, nye ó Sísǐm mé Nzyɛ̌m. Sɔ́ŋ wɑ̌m ólómlo bɨ́n wɑ̌ ó ɨ́ díé lɑ̂m. Nye ólɛ̂ʼle bɨ́n sɑ́ yɨ́yɛ̂h le esɑ̂ ó, bɨ̌n tóŋlɑɑ sɑ́ yɨ́yɛ̂h mé ɑ́ lɨ̂lɛɛ bɨ̌n yɨ́. 27 «Mepyɛblɑ ó mé líʼé bɨ́n e mɑ̌ nɨ̌. Mepyɛblɑ mɑ̂m ó mé jwé bɨ́n nɨ̌. Mé ɑjwe bɨ́n mɑ̌ mpʉ bʉ̂r ó sí yɨ̂ʼ dí ejwe bɨ́n bisɔ̂ʼ, kɑ̌ sûʼlɑ̌ dɛn byé yɨ́. Bisɨ́ɑ̌ bî, byé ɑyɨ́ tɨ̂l bɨ́n mekʉ̌ sí. Ayɨ́ jóʼo gɑ́ bʉ́ɑ́. 28 Bɨ̌n bé ɑ́ be ɨ́ jóʼǒ mpʉ mé ɑ́ lɛ́ɛ e bɨ̌n ó: “Me múo nzě swîʼ. Me óbɑ́ʼɑ̌ nze, pyɑ̂l nko bɨ́n dí yɨ́.” Yé bé bɨ̌n bé ɨ́ kpɛl mé nó, lɛ́ɛ́, bɨ̌n mû ó lɨ́ esoho le egʉ́ɑ ó, mě swíʼ ó, tô kwɑ́ Sɔ́ŋ wɑ̌m, ebě, Sɔ́ŋ wɑ̌m ó lɑ́ɑ́ mê. 29 Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n bisɑ́ bínɨ̌, byé jínɑ ɑpɑ̌ syɛ́ɛ ó, bɨ̌n gʉ́ŋɑɑ. Byé ópyɑ̂l nó, bɨ̌n bé obûʼlɑ ɨ́ jɔʼ yɑɑ́. 30 Me ɑ́kɑ̌ bɑ́ʼɑ̌ buú lwib e bɨ̌n, ebě, njǿø sí yɨ̂, nye mû ó lɨ́ enze. Nyé ɑbe e nkul ejǿø mɛ̂m yɨ́ɛ. 31 Nó ó, yé jɑlɑ ó, bʉr ó sí yɨ̂, bé gʉ́ŋɑɑ ó, me lɨ́ ekpɛl Sɔ́ŋ wɑ̌m, le ntémé ó, mě sɑ́ ó mpʉ nyé ɑ́ tɨ́e me yɨ́. «Gbɔlwɑɑ gɑ́ sí. Mɨnɑ́ dúhɑɑ gɑ́ wɑ̂.»

15

1 «Me ó etín é rɑisin . Sɔ́ŋ wɑ̌m ó dí mbel tɨ̂. 2 Lɔ́ɔ́ tɨ̂ʼ wɨ́wɛ̂h dí ɑgúmo mpúmó wɨ́, nye lɨ́ esyɛ̂h wê. Nó ó, milɔ́ɔ́ mímyɛ̂h mi dí e mpumó mí, nyě komlo myé ó, myé gúmɑɑ mpumó ɨ́ buo buo. 3 Bɨ̌n mû ó mipubɑ́ ɨ́ lɔ̌b mílɛ́ʼlɑ́ mê jwé bɨ́n mí. 4 Diʼee gɑ́ ɨ́ mpúhlɑ́ e me mpʉ mé ntémé dí ɨ́ mpúhlɑ́ e bɨ̌n yɨ́. Lɔ́ɔ́ rɑisin, wé ɑbe e nkul egúmo mpúmó wé omér, ɑnɑrɑ le etíné lé. Bɨ́n óbe, ɑnɑrɑ e me nɛ́ɛ: lɛ́ɛ́, bɨ̌n bé ɑbe e nkul gúmó mpúmó. 5 «Me ó dí etíné é rɑisin . Bɨ̌n bɨɛ bé ó milɔ́ɔ́ mí tɨ̂. Mʉr dí ɨ́ mpúhlɑ́ e me nyɑ́ ó dí egúmo mpúmó menkû menkû, ebě, mé bé ɑbe tɨ̂ʼ nó, bɨ̌n bé ɑbe e nkul esɑ̂ yʉ́ʉ́ mpɑ̌ŋ sɔ̂ʼ. 6 Mʉr dí ɑpûhlɑ e me nyɑ́, ómyɑhɔɔ̌ kʉ̌l mpʉ̌ lɔ́ɔ́ rɑisin dí emyɑhɔɔ yɨ́. Wé lɨ́ eswɑ̂h. Bé ntɔ̂ʼ syɛŋ mílɔ́ɔ myɑɑ́, guhɔɔ myé lɨ́ ebéʼé é siʼe. Myé ntɔ̂ʼ síe lɨ́ edíʼe. 7 Bɨ́n ódi ɨ́ mpúhlɑ́ e me, mekɑ̌n mɑ̂m lóŋlo bɨ́n ɨ́ miléme nó, jíʼéé gɑ́ sɑ́ yɨ́yɛ̂h bɨ́n ngɑ́ kpɛl yɨ́, yé osyɛ́ɛ kwɑ́ nyɨ́n. 8 Sɔ́ŋ wɑ̌m ónʉɑ kûm ó, ɨ́ jɔʼ bɨ́n ngɑ́ gúmo mpúmó menkû menkû, le edi ómpʉ́n bɑ̂m yɨ́. 9 Me lɨ́ ekpɛl bɨ́n mpʉ Sɔ́ŋ wɑ̌m dí ekpɛl mé yɨ́. Diʼee gɑ́ tʉ́ŋlʉ̌ kpɛ̌l yɑ̂m! 10 Bɨ́n sí bɑʼle métié mɑ̂m nó, bɨ̌n bé óbe ó bʉr mé dí ekpɛl bɑ́, ebě, mɨ́ bɑʼle métié me Sɔ́ŋ wɑ̌m. Mě gʉ́ɑ́ ntémé ó, nye lɨ́ ekpɛl mê. 11 «Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n nó ó, bɨ̌n sóhɑɑ mpʉ mé dí esoho yɨ́. Mě kpɛl ó, bisʉhʉʉ bín, byé díʼee ntinɨ̂ e ntinɨ̂. 12 Me lɨ́ elíʼe bɨ́n etié ó, kpɛlɑɑ gɑ́ pɑ́ʼ nyɨ́n mpʉ mé ɑ́ pɑ kpɛl bɨ̌n yɨ́! 13 Kpɛ̌l dí ɨ́ buú bwɑʼ yɨ́, yé ó yɑɑ́ mʉ̂r dí ejwě cwiʼ yé lɨ́ esú lé ósó bé nyɑ́. 14 Bɨ́n ódû étié mê líʼé bɨ́n e lɑ̌ lɨ̂ʼ nó, bɨ̌n bé óbe ó osó bɑ̂m. 15 Me ɑ́kɑ̌ jébe bɨ́n “osyɛ̂l o mésɑ̂ bɑ̂m”, ebě, syɛ̂l, nyé ɑgʉ́ɑ̌ sɑ́ njǿø wé dí esɑ̂ yɨ́. Me ókɑ̌ jɨjébe bɨ́n ó, “osó bɑ̂m”, ebě, mɨ́ lɛ́ɛ bɨ́n sɑ́ yɨ́yɛ̂h mé ɑ́ jóʼo kwɑ́ mé Sɔ́ŋ wɑ̌m yɨ́, ó bɨ̌n nkʉ̂ gʉ́ɑ yê. 16 Ntʉ bɨ́n ɑ́ pɛ̂h me. Mɛm ó b'ɑ́ twɑ̂r bɨ̌n. Me ó b'ɑ́ lómo bɨ̌n ó, bɨ̌n tôʼ, tó gúmo mpúmó. Mpumó nyɑɑ́ ódǐ njʉ̌m dǐ e njʉ̌m dǐ. Nó ó Sɔ́ŋ wɑ̌m ngɑ́ jwe bɨ́n sɑ́ yɨ́yɛ̂h bɨ́n ngɑ́ gwɑ̂m, lɨ́ ejɨʼlɑ e né, pɨr e díé lɑ̂m yɨ́. 17 Etié mé dí elíʼe bɨ́n e lé lɨ́, lé ó: bɨ̌n kpɛ́lɑɑ pɑ́ʼ nyɨ́n.» 18 «Bʉ̂r ó sí yɨ̂, bé ónwinwim bɨ́n nó, gʉ́ŋɑ́ɑ́ gɑ́ ó, bé ɑ́ tɑɑre enwim ó me. 19 Yé bé bɨ̌n bé ɑ́ be ó bʉr ó sí yɨ̂ʼ nó, lɛ́ɛ́, bʉr ó sí, bé lɨ́ ekpɛl bɨ́n, ebě, bɨ̌n bé ɑ́ gwɑ be ó mbi bʉ̂r wɔ́ɔ́. Sɑ̂ gwɑ́r, me ɑ́ be ɨ́ twɑ̂r bɨ́n, pɛʼ bɨ́n ɨ́ sɔ́mɑ́ bʉ̂r ó sí yɨ̂, ó bɨ̌n ɑyɨ́ kɑ̌ gúmo e sí yɨ̂. Sɨ́ɑ̌ yɑɑ́ ó bʉ̂r ó sí yɨ̂ʼ mû sí bene bɨ́n yɨ́. 20 Toŋlɑɑ gɑ́ sɑ́ mé ɑ́ lɛ́ɛ bɨ̌n yɨ́: “Kómó ɑ́lɑ́ɑ́ njǿø wé.” Yé bé bé ɑ́ si tíble mɛm nó, lɛ́ɛ́, bé ótîtible bɨ́n ntémé. Yé bé bé ɑ́ si jóʼo lɛ́ʼlɑ́ wɑ̂m nó, lɛ́ɛ́, bé ójóʼo ntémé wɨ́n. 21 Sɑ̂ gwɑ́r, bé ótîtible bɨ́n nó ó ɨ́ lɔ̌b wɑ̂m, ebě, bé ɑgʉ́ɑ mʉ̂r ɑ́ ntɨh me nyɑ́. 22 Yé bé me ɑ́ bé ɑnzě lwib e bé nó, lɛ́ɛ́, bé ɑ́ bé ɑgwɑ́ be e misyóm. Nó ó, ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, bé ɑkɑ̌ be e nkɑr ɨ́ lɔ̌b mísyóm myɔ́ɔ́. 23 Mʉr dí enwim mé nyɑ́, nyě nwim ntémé ó Sɔ́ŋ wɑ̌m. 24 Yé bé me ɑ́ bé ɑsɑ̂ pɑ́ʼ nyɔ́ɔ́ mbi bísyɛ́ɛlɑ nyʉ́ʉ́ mʉ̂r ɑ́ be ɑpɑ̌ sɑ̂ bí nó, lɛ́ɛ́, bé ɑ́ bé ɑgwɑ́ be e misyóm. Tó kœb ó, ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, bɨ́ bee bísyɛ́ɛlɑ byɑ̂m. Bɨ́ɛ ntémé jínɑ ó, lɨ́ ebene bɨ́h e Sɔ́ŋ wɑ̌m. 25 Sɑ̂ gwɑ́r, bé sɑ́ nó ó, lɨ́ elóŋlǒ sɑ́ dí tilɑ́ ɨ́ kɑ́lɑr metié wɔ́ɔ́ yɨ́. Yé ó: “Bé ɑ́ nwim me ó, bɨ̌h le onɔ́ɔ́ ɑbe e lɔ̌b.” 26 «Kɔmlʉ wɨ́n, nye ónze. Nye ó dí Sísǐm Ótyeetye ngɑ́ duho kwɑ́ mé Sɔ́ŋ wɑ̌m wɨ́. Me óntɨh bɨ́n nyɑ̌. Nyé onzě boʼlǒ lɔ̌b wɑ̂m. 27 Bɨ̌n bɨɛ ntémé, bé óboʼlǒ lɔ̌b wɑ̂m, ebě, mɨnɑ́ gɑ́ ó b'ɑ́ be, duho ɨ́ menyɛ̌l.

16

1 «Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n mekɑ̌n mbi wɨ̂ʼ ó, bɨ̌n sɑ́ ɑbɨm ébɔ̌ʼ ɨ́ miléme, nkʉ̂ sɑ̂ syóm. 2 Bé óso bɨ́n ɨ́ mempɑ́h bísulɑ́ mɔ́ɔ́. Yé ópyɑ̂l ntémé jɔʼ bʉ̂r, bé ójʉ̂ bɨ́n, lɨ́ ejøʼ ó, bé séɑ́ ó Nzyɛ̌m syɛ́ɛ́ yɨ́. 3 Bé ósɨsɑ̂ nó ó, ebě, bé ɑ́ bé ɑgʉ́ɑ, dɑmɑ́ be Sɔ́ŋ wɑ̌m, dɑmɑ́ be mê. 4 Mě boó lɛ́ɛ e bɨ̌n nó ó, ɨ́ jɔ̌ʼ jɔʼ yɑɑ́, yé ókɑ̌ pyɑ̂l yɨ́, bɨ̌n nkʉ̂ tʉtoŋlo ó, yé ó sɑ́ mé ɑ́ boo lɛ́ɛ bɨ̌n yɨ́.» «Me ɑ́ bé ɑboó lɛ́ɛ bɨ́n lɔ̌b nɨ̌ ó, ebě, mɨnɑ́ gɑ́ ó b'ɑ́ be. 5 Bɑ́ɑ́nɑ̂, me múo nzě bérě nko mʉ̂r ɑ́ ntɨh me nyɑ́ dí yɨ́. Dɑmɑ́ jóʼo nó, mʉr ɨ́ sɔ́mɑ́ yɨ́n, nyé ɑjî e me ó: “Gǒ tó wó?” 6 Dɑmɑ́ jóʼo nó, menyʉ̂l, mɨ́ tyɛʼ bɨ́n ebe mé mû sí lwib e bɨ̌n mpʉ́nʉ̌. 7 Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, embɨɑ, lé ɨ́ pɑ́ʼ wɨ́n ó, me tôʼ. Mé bé ɑtô nɛ́ɛ: lɛ́ɛ́, kɔmlʉ wɨ́n, nye ɑ́nze kwɑ́ nyɨ́n. Nó ó, mé sí tô nɛ́ɛ: me ntɨh bɨ́n nyɑ̌. 8 Jɔʼ nyé ópyɑ̂l yɨ́, nye ónzě jwe bʉ̂r ó sí yɨ̂ʼ milɛ́ʼlɑ́ ó: ɨ́ sɑ́ dí “syóm” yɨ́; ɨ́ sɑ́ dí “otîtyěl” yɨ́; le ɨ́ lɔ̌b “cíʼɑ́ mílɔ̌b”. 9 Nye ólɛ̂ʼle bʉ̂r syóm wɔ́ɔ́. Syɛ́ɛlɑ yɑɑ́ ó yɨ̂: bé ɑjyɛ̂ʼwo e me. 10 Nye ólɛ̂ʼle bé sɑ́ dí tîtyěl yɨ́, ebě, mě búlɑ́ ó, tô nko Sɔ́ŋ wɑ̌m dí yɨ́. Bɨ̌n bé ɑ́kɑ̌ bee mê. 11 Nye ólɛ̂ʼle bé cíʼɑ́ mílɔ̌b mé Nzyɛ̌m, ebě, Nzyɛ̌m, nyɨ́ boó cíʼě lɔ̌b me njǿø sí yɨ̂, le ejwe nyé mebě. 12 «Me jínɑ ó, ɨ́ buo bísɑ́ bí élɛ́ɛ bɨ́n. Sɑ̂ gwɑ́r, bɨ̌n bé ɑpɑ̌ be e nkul ejûhwo byé ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂. 13 Jɔ̌ʼ Sísǐm Ótyeetye ópyɑ̂l ɨ́ bɨ̌n yɨ́, nye ólɛ̂ʼle bɨ́n otyeetye wɨ́wɛ̂h. Nye ɑ́lwib e nkul nyé nye omér. Nye ólɨlɛ́ɛ ó, sɑ́ nyé ɑ́ pɑ jóʼo yɨ́. Nye ólɛ́ɛ bɨ́n sɑ́ yé ósyɛ́ɛ yɨ́. 14 Nye ójwe mé kûm, ebě, nye ónʉɑ ótyeetye dí eduho e me wɨ́, ntɔ̂ʼ lɛ́ɛ bɨ́n wɑ̌. 15 Sɑ́ yɨ́yɛ̂h Sɔ́ŋ wɑ̌m dí e yé yɨ́, yé ó sɑ́ yɑ̂m. Sɑ́ tɨ̂ʼ ó mê lɛ́ɛ́ e bɨ̌n ó, Sísǐm mé Nzyɛ̌m ónʉɑ ótyeetye dí eduho e me wɨ́, ntɔ̂ʼ lɛ́ɛ bɨ́n wɑ̌ yɨ́.» 16 «Yɨ́ lîʼ njɨ bɑ́ mɑ̂ jɔʼ, bɨ̌n bé ɑ́kɑ̌ bee mê. Yé óbɑ́ʼɑ̌ lɛŋ mɑ̂ jɔʼ, bɨ̌n bé obɑ́ʼɑ̌ bee mê.» 17 Bʉ́ʉ́ ómpʉ́n nzě tɑ́ɑre éjíilɑ mécíɑ́ pɑ́ʼ nyɔ́ɔ́. Bé ó: «Nó yɨ́ɛ̌ dǐ lɛ́ɛ yé ɛ́? Ó “Yɨ́ lîʼ njɨ bɑ́ mɑ̂ jɔʼ, bɨ̌n bé ɑ́kɑ̌ bee mê. Yé óbɑ́ʼɑ̌ lɛŋ mɑ̂ jɔʼ, bɨ̌n bé óbɑ́ʼɑ̌ bee mê.” Nyě kpɛl élɛ́ɛ yé ɨ́ jɔʼ nyé lɨ́lɛ́ɛ́ ó: “Yé ó ebe mé dí ebúlɑ, tô nko Sɔ́ŋ wɑ̌m dí yɨ́”?» 18 Bê nzě lɛ́ɛlɑ ntémé ó: «Ekɑ̌n é “mɑ̂ jɔʼ” lɨ̂, lé lɨ́ elɛ̂ʼle yé? Mɨnɑ́ bé ɑkɑ̌ jóʼo gɑ́ sɑ́ nyé dí elɛ́ɛ yɨ́.» 19 Yésʉs ntɔ̂ʼ gʉ́ɑ ó, bé ɑ́ be ó lɨ́ egø̂m éjî nyé mecíɑ́. Nye ó: «Me sí gwîh bɨ́n ó: “Yɨ́ lîʼ bɑ́ mɑ̂ jɔʼ, bɨ̌n bé ɑ́kɑ̌ bee mê. Yé óbɑ́ʼɑ̌ lɛŋ nyʉ́ʉ́ mɑ̂ jɔʼ, bɨ̌n bé óbɑ́ʼɑ̌ bee mê.” Nzê ɨ́ lɔ̌b wɑɑ́ ó bɨ́n dí ejíilɑ mécíɑ́ pɑ́ʼ nyɨ́n wɨ́ ɛ́? 20 Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, bɨ̌n bé ójɨ méjwê, bʉr ó sí bɨ́ɛ, bé óbe lɨ́ esoho. Menyʉ̂l, mé ótyɛʼ bɨ́n. Sɑ̂ gwɑ́r, ebúʼ lɨ́n lɑɑ́, lé ókɑ̌ liŋɑ ó bisʉhʉʉ. 21 Jɔʼ mʉ́mɑ́ mû lɨ́ enzě byɑ̂ mwɑ̂n yɨ́, nyʉ̂l, nye lɨ́ etyɛʼ nyê, ebě, jɔʼ mín, yɨ́ pyɑ̂l nyê. Jɔʼ mwɑ̂n óbe, nye mû sí byɛ̂l yɨ́, nyɔ̌ŋ, nye lɨ́ ejɨhɑ mékpɑɑ mé, ebě, nye lɨ́ esoho ó, mʉr, nyɨ́ byɛ̂l ɨ́ sí yɨ̂. 22 Jøʼ gwɑ́r, ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, menyʉ̂l, mɨ́ tyɛʼ bɨ́n. Nó ó, me óbɑ́ʼɑ̌ bee bɨ́n, bɨ̌n bé ojóʼo bísʉhʉʉ. Abe e mʉr ókɑ̌ pɛʼ bɨ́n byɑ̌ ɨ́ miléme. 23 «Jɔ̌ʼ móhó wɑɑ́, wé ópyɑ̂l yɨ́, bɨ̌n bé ɑ́kɑ̌ jî mé cíɑ́ ɨ́ gúú lɔ̌b e gúú. Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n lɨ́ otyeetye ó, Sɔ́ŋ wɑ̌m ójwe bɨ́n sɑ́ yɨ́yɛ̂h bɨ́n ngɑ́ gwɑ̂m, lɨ́ ejɨʼlɑ e né, le epɨr e díé lɑ̂m yɨ́. 24 Nzě kumo ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, bɨ̌n bé ɑpɑ̌ gwɑ̂m sɔ̂ʼ, lɨ́ ejɨʼlɑ e Sɔ́ŋ wɑ̌m, pɨr e díé lɑ̂m. Gwɑ́mɑ́ɑ́ gɑ̂, bɨ̌n bé óbi. Bisʉhʉʉ bín, byé díʼee ntinɨ̂ e ntinɨ̂. 25 «Me ɑ́ lɨlɛ́ɛ bɨ̌n milɔ́ɔ mínɨ̌ mímyɛ̂h ó, ɨ́ nzɨ̌ bikɨkɛnɑ. Yé ópyɑ̂l jɔʼ mé óbe, ɑkɑ̌ lwib e bɨ̌n e nzɨ̌ nyɑɑ́ yɨ́. Me ókʉ́ lwilwib e bɨ̌n, dumo e Sɔ́ŋ wɑ̌m ó, lɨ́ epɑ̂ʼlɑ mékɑ̌n. 26 Jɔ̌ʼ móhó wɑɑ́, wé ópyɑ̂l yɨ́, bɨ̌n bé ógûgwɑm bísɑ́ bín ó, lɨ́ ejɨʼlɑ e Sɔ́ŋ wɑ̌m, pɨr e díé lɑ̂m. Nó ó, mé ɑlɛ́ɛ ó, me ójî nyé byɑ̌ lɨ́ esú lɨ́n. 27 Ebě, Sɔ́ŋ wɑ̌m nye mʉr tɨ̂, nye lɨ́ ekpɛl bɨ́n. Nyě kpɛl bɨ́n ó, ebe bɨ́n ntémé dí ekpɛl mê. Bɨ̌n bɨ́ bûʼlɑ ntémé ó, me ɑ́ duho ó kwɑ́ nyé. 28 Me ɑ́ duho ó kwɑ́ Sɔ́ŋ wɑ̌m, me nzě pyɑ̂l ɨ́ sí yɨ̂. Me óbɑ́ʼɑ̌ mɔɑ, líʼě sí yɨ̂, bérě nko Sɔ́ŋ wɑ̌m dí yɨ́.» 29 Ompʉ́n bé, bé e né ó: «Áɑ́ʼ! Pɑɑ́ bee: gʉ́ lwib bɑ́ɑ́nɑ̂, pɑ̂ʼlɑ mékɑ̌n, ɑbe e nzɨ̌ bikɨkɛnɑ! 30 Ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, bɨ̌h bɨ́ gʉ́ɑ ó, gʉ́ gʉ́ɑ̌ sɑ́ yɨ́yɛ̂h, ndu e ntémé ó, yé ɑjɨ ó, mʉr jíʼee go cíɑ́. Nó yɑɑ́ ó bɨ́h dí ebûʼlɑ ó, go ɑ́ duho ó kwɑ́ mé Nzyɛ̌m yɨ́.» 31 Yésʉs nzě jî bé cíɑ́ ó: «Nzê bɨ̌n bɨ́ bûʼlɑ ɨ́ jɔʼ yɨ̂ʼ ɛ̌? 32 Jwɛ́ʼɛ́ɛ́ gɑ̂, jɔʼ, yé múo nzě pyɑ̂l. Yé ntémé, yɨ́ pyɑ̂l: jɔʼ bɨ́n ngɑ́ gbɛhɑ, mʉr e mʉr ɑsyɛŋɑ nzɨ́ yɨ́. Bɨ̌n bé ólíʼe mé me omér. Me ɑ́kóʼó be yɨ́ɛ me omér, ebě, bɨ̌h e Sɔ́ŋ wɑ̌m ó dí. 33 Mě lɛ́ɛ́ bɨ́n milɔ̌b mîʼ ó, bɨ̌n nkʉ̂ di ɨ́ mpúhlɑ́ e me, milémé mín nkʉ̂ lóno ɨ́ mepyɛblɑ. Bɨ̌n bé ósiɑ e mitúú lɨ́ edi ɨ́ sí yɨ̂. Dɑmɑ́ jóʼo nó, biʼee gɑ́ menyɑn ɨ́ milémé mín. Mɛm, mɨ́ ntɑɑ̌ sí yɨ̂ʼ ɨ́ nkul.»

17

1 Jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ sil elwib nó yɨ́, nye nzě bɨ̂n mîh kʉ́. Nye ó: «Dɑ̂ ɛ̌, jɔʼ, yɨ́ pyɑ̂l! Lɛ́ʼlɑ́ɑ́ bʉ̂r kûm me mwɑ̂n gǒ, mbi dí ó, nye lɛ̂ʼlɑɑ ntémé bʉr kûm nyǒ yɨ́. 2 Ebe go ɑ́ si jwe nye nkul jǿø ɨ́ bʉr bɨ́bɛ̂h. Nyě e nkul ejwe bʉ̂r o gó ɑ́ jwe nye bɑ́, cwǐʼ njʉ̌m dǐ. 3 Cwǐʼ njʉ̌m dǐ, yé ó, bé gʉ́ŋɑɑ go, guɑ mpɑ̌ŋ Nzyɛ̌m dí ngwɑ́r e ngwɑ́r nyɑ́. Bé gʉ́ŋɑɑ ntémé Yésʉs-Krîst, mʉr gó ɑ́ lómo nyɑ́. 4 Me ɑ́ si lɛ̂ʼle bʉr kûm nyǒ ɨ́ sí yɨ̂. Mɨ́ sîl syɛ́ɛ́ gó ɑ́ jwe me ó, me séɑɑ yɨ́. 5 Nó ó, dɑ̂, ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂, jwéʼ mé kûm nyǒ, kûm mé ɑ́ be e né kwɑ́ nyǒ, sí yɨ̂ʼ ɑpɑ̌ be nyɨ́. 6 «Go ɑ́ si twɑ̂r bʉ́ʉ́ bʉ̂r ɨ́ sí yɨ̂, jwe mé bɑ̌. Me nzě sɑ̂ ó, bé gʉ́ŋɑɑ go. Bé ɑ́ boo be ó bʉr bô. Go ó b'ɑ́ jwe me bɑ̌. Nó ntémé ó bé ɑ́ bɑʼle lwǐb yô yɨ́. 7 Bé lɨ́ egʉ́ɑ ɨ́ bɑ́ɑ́nɑ̂ʼ ó, sɑ́ yɨ́yɛ̂h gó ɑ́ jwe me yɨ́, yé ɑ́ duho ó kwɑ́ nyǒ. 8 Ebě, lwǐb gó ɑ́ lwib e me yɨ́, mɨ́ kɑlɑ bé yɑ̌. Bé ntémé, bɨ́ bɑʼle yê. Bé ɑ́ si kʉ gʉ́ɑ tyeetye ó, me ɑ́ duho ó kwɑ́ nyǒ. Bé ntémé, bɨ́ kʉ́ bûʼlɑ ó, go ó b'ɑ́ lómo me. 9 «Mě jɨʼlɑ́ e go ó, lɨ́ esú lɔ́ɔ́. Mé ɑjɨʼlɑ lɨ́ esú é bʉ̂r ó sí yɨ̂, njɨ lɨ́ esú é bʉ̂r o gó ɑ́ jwe me bɑ́, ebě, bɨ́hɑɑ́, bé ó bô. 10 Sɑ́ yɨ́yɛ̂h mé dí e yé yɨ́, yé ó yô. Yɑɑ́ yɨ́yɛ̂h gó dí e yé yɨ́, yé ó yɑ̂m. Mě e kûm, duho e bʉr bɑ̂m bɑɑ́. 11 Mé ɑkɑ̌ be ɨ́ sí yɨ̂. Sɑ̂ gwɑ́r, bɨ́ɛ jínɑ ó ɨ́ sí yɨ̂. Me mû ó lɨ́ enzě nko gó dí yɨ́. Dɑ̂ ɛ̌, go ó mʉr dí ci nyɑ́. Bɑʼlɑɑ bʉ̂r bɑɑ́ ɨ́ díé lô, díé lô gó ɑ́ jwe me lɨ́. Sɑ́ʼ ó, bé díʼee sɑ̂ gwɑ́r mpʉ mɨ́nɑ́ e go dí njɨ sɑ̂ gwɑ́r yɨ́. 12 Jɔʼ bɨ́h le onɔ́ɔ́ bé ɑ́ bɨbe yɨ́, me ɑ́ bɨbɑʼle bé ó, e nkul díé lô gó ɑ́ jwe me lɨ́. Me ɑ́ si kɑmle e bê. Kɑ̂r mʉ̂r ngwɑ́r ɑ́ dîm ɨ́ sɔ́mɑ́ yɔ́ɔ́, ɑlɑɑ ó, wɑɑ́ ɑ́ boo be ó, nye ɨ́ jɑlɑ le edîm nyɑ́, lɨ́ esú ó, mitilɑ́, myé lǿŋlɨɨ. 13 Nó ɨ́ jɔʼ yɨ̂, me múo nzě búlɑ, nzě nko gó dí yɨ́. Jɔʼ yɨ́yɛ̂h mé jínɑ ɨ́ sí yɨ̂ʼ yɨ́, mě jɨʼlɑ́ e go ó, ompʉ́n bɑ̂m bíʼee bisʉhʉʉ mpʉ mé dí esoho yɨ́. Bisʉhʉʉ byɔ́ɔ́, byé óbe ó ntinɨ̂ e ntinɨ̂. 14 Me ɑ́ si kɑlɑ ompʉ́n bɑ̂m lwǐb yô. Bʉr ó sí nzě nwim bê, ebě, bɨ́ɛ, bé ɑkɑ̌ gúmo e sí yɨ̂ʼ mpʉ mɛ̂m mʉr tɨ̂ʼ dí, ɑgúmo e yé yɨ́. 15 Mé ɑjɨʼlɑ ó, go pɛ́ʼɛɛ bé ɨ́ sí yɨ̂. Mě jɑɑ́ jɨʼlɑ ó, njɨ go kɑ́mlɑɑ e bé ɨ́ pɑ́ʼ mé Bɨ́blɑ mʉ̂r. 16 Bé ɑduhǒ sí yɨ̂ʼ mpʉ mɛ̂m ntémé dí ɑduho tɨ̂ʼ yɨ́. 17 Sɑ́ʼ ó, bé díʼee kwɑhɑ́ bʉr bô ntinɨ̂ e ntinɨ̂ lɨ́ otyeetye. Lwǐb yô, yé ó tyeetye. 18 Mɨ́ lómo bé ɨ́ sí yɨ̂ʼ mpʉ gó ntémé ɑ́ lómo me yɨ́. 19 Me lɨ́ etímle gó cwiʼ yɑ̂m yɨ́yɛ̂h ó, bé nkʉ̂ be bʉ̂r bô, lɨ́ otyeetye tʉ́ŋlʉ̌. 20 «Mé ɑjɨʼlɑ lɨ́ esú lɔ́ɔ́, bé omér. Mě jɨʼlɑ́ ntémé ó, lɨ́ esú é bʉ̂r o ngɑ́ jyɛ̂ʼwo e me e nzɨ̌ lɔ́ɔ́ wɔ́ɔ́ bɑ́. 21 Me lɨ́ ejɨʼlɑ e go ó, bɨ́bɛ̂h, bé díʼee sɑ̂ gwɑ́r. Dɑ̂ ɛ̌, bé díʼee ɨ́ mpúhlɑ́ e mɨnɑ́ mpʉ gó dí ɨ́ mpúhlɑ́ e me, mɛm ɨ́ mpúhlɑ́ e go yɨ́. Bé díʼee ɨ́ mpúhlɑ́ e mɨnɑ́. Nó ó bʉ̂r ó sí yɨ̂ʼ ngɑ́ bûʼlɑ ó, go ó b'ɑ́ ntɨh me yɨ́. 22 Kûm gó ɑ́ jwe me nyɨ́, mɛm, mɨ́ jwe bé nyɑ̌. Me ɑ́ sɑ̂ nó ó, bé nkʉ̂ di sɑ̂ gwɑ́r mpʉ mɨ́nɑ́ dí sɑ̂ gwɑ́r yɨ́. 23 Mɛm ɨ́ bé; guɑ ɨ́ mɛm. Nó ó bé ngɑ́ dǐ njɨ sɑ̂ gwɑ́r yɨ́. Nó ó bʉ̂r ó sí bɨ́bɛ̂h ngɑ́ gʉ́ɑ mbɨ̂mbɨɑ́ ó, go ó b'ɑ́ lómo me yɨ́. Bé ógʉ́ɑ ntémé ó, go lɨ́ ekpɛl bé mpʉ gó dí ekpɛl mé mʉr tɨ̂ʼ yɨ́. 24 «Dɑ̂ ɛ̌, go ɑ́ be ó sí jwe mé bɑ̌. Mě kpɛl ó, bé díʼeě gúmó mé ódidi yɨ́. Bé obee kûm nyɑ̌m gó ɑ́ jwe me nyɨ́, ebě, go ɑ́ si boo kpɛl me, tɑ́ɑre ɨ́ jɔ̌ʼ kʉ́ e sí, byé ɑ́ be ɑpɑ̌ bě kuhɑ́ yɨ́. 25 Sɔ́ŋ Otîtyěl, bʉr ó sí yɨ̂, bé ɑgʉ́ɑ gô. Mɛm ó dí egʉ́ɑ gô, ti e bʉr o mû sí gʉ́ɑ ó, go ó b'ɑ́ ntɨh me bɑ́. 26 Me ɑ́ si lɛ̂ʼle bé mpʉ gó dí yɨ́. Me ntémé óbɑ́ʼɑ̌ lɛ̂ʼle bê. Nó ó kpɛ̌l gó dí ekpɛl mé yɨ́, yé óntɑɑ kwɑ́ nyɔ́ɔ́ yɨ́, ebě, mɛm mʉr tɨ̂, me óbɨbe ó, ɨ́ bê.»

18

1 Jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ sil ejɨʼlɑ nó yɨ́, bé le ompʉ́n bé, bê nzě lɑɑ, ntɑŋɔɔ énó é Kédron, tóŋɔɔ kɔ́m nkɛ́ɛ́. Pemé bílɨ́ bí ólivier, yé ɑ́ be ó gʉ̂. Bé le ompʉ́n bé, nzě tó diŋɔɔ tɨ̂. 2 Yʉ́dɑs, mʉr ɑ́ bɛ́mɑ Yésʉs nyɑ́, ɑ́ be ó lɨ́ eboó gʉ́ɑ̌ gúmo yɑɑ́, ebě, Yésʉs, bé le ompʉ́n bé, bé ɑ́ be ó lɨ́ etʉ̂to gʉ̂. 3 Yʉ́dɑs nzě dû bé gʉ̂, bé e sɔ́mɑ́ bísójɑ bí Rôm ndu e byúú bísójɑ ójǿø o mpɑ́h Nzyɛ̌m le oFɑrizyɛ̂n, bé ɑ́ lómo bí. Bé ɑ́ be ó, e bisɑ́ bí dɔ̂m ndu e metwǐm me mpɑ̂h. Bɑ̂ʼ e melɑ́mɑ. 4 Nɑ́ɑ̌ yé ó, mpʉ̌ Yésʉs ɑ́ be lɨ́ egʉ́ɑ̌ sɑ́ ngɑ́ pyɑ̂l nyé yɨ́, nye ntɔ̂ʼ tô nko bé ɑ́ be yɨ́, nzě jî e bé ó: «Bɨ̌n sɑ́ɑ́ nzé?» 5 Bé e né ó: «Yésʉs, mʉr Nɑzɑrɛ̂t.» Yésʉs, nye e bé ó: «Me ó nyɑ̂.» (Yʉ́dɑs, mʉr ɑ́ bɛ́mɑ nye nyɑ́, nɑ́ɑ̌ ɨ́ sɔ́mɑ́.) 6 Jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ lɛ́ɛ e bé ó, “Me ó nyɑ̂” yɨ́, bê nzě tulwɑ e mikoo, cwe ɨ́ nkɨ́ŋlɨ́m. 7 Yésʉs nzě bɑ́ʼɑ̌ jî e bé ó: «Bɨ̌n sɑ́ɑ́ nzé?» Bé ó: «Yésʉs, mʉr Nɑzɑrɛ̂t.» 8 Yésʉs, nye e bé ó: «Me sí boó lɛ́ɛ bɨ́n ó, me ó nyɑ̂. Yé bé me ó bɨ́n dí esɑ́ɑ nyɑ́ nó, bírɨ́ɨ́ gɑ́ bɑɑ́ bɑ̂, bé tôʼ!» 9 Yé ɑ́ syɛ́ɛ nó ó, lɨ́ elóŋlo mékɑ̌n nyé ɑ́ lɛ́ɛ mɑ́ ó: “Dɑ̂ ɛ̌, me ɑ́ bé ɑdímle mʉ̂r ngwɑ́r ɨ́ sɔ́mɑ́ bʉ̂r o gó ɑ́ jwe me bɑ́” yɨ́. 10 Nɑ́ɑ̌ yé ó, Simon Pierre ɑ́ be ó, e pɑ-sʉŋ. Nye nzě gœ̂m nyê, nzě syɛ̂h égwɑ̌l lé éjʉ̂m e syɛ̂l mesɑ̂ me njǿø opɑrɑ. (Díé é syɛ̂l mesɑ̂ wɑɑ́, lé ɑ́ be ó Mɑ́lkus.) 11 Yésʉs, nye e Pierre ó: «Swɑmɑɑ pɑ̂-sʉŋ gǒ lɨ́ ebɔ́m. Nzê gǒ jøʼ ó, me ɑ́nkɛ́ɛ mítúú Sɔ́ŋ wɑ̌m jwé mé mîʼ ɛ̌?» 12 Sɔ́mɑ́ bísójɑ bí Rôm, bé e njǿø wɔ́ɔ́ ti e bisójɑ bí óYúden, bê nzě mɛ̂r Yésʉs, kɑ́ʼɔɔ nyê. 13 Bê nzě nyɛɛ́ tô e né kwɑ́ mé Ánɑs. Ánɑs ɑ́ be ó cǐ mé Kɑyɨɑ́fɑ, mʉr ɑ́ be njǿø opɑrɑ ɨ́ mbû wɑɑ́ nyɑ́. 14 Kɑyɨɑ́fɑ wɑɑ́ ó b'ɑ́ jwe oYúden metǿǿ ó: “Yé mbɨɑ ó, mʉr ngwɑ́r jwêʼ lɨ́ esú é kúl bʉ̂r yɨ́yɛ̂h” nyɑ́. 15 Simon Pierre, bé e nyʉ́ʉ́ mpʉ́n, bé ɑ́ be ó lɨ́ edû Yésʉs. Njǿø opɑrɑ nzě gʉ́ɑ nyɨ́hɑɑ́ mpʉ́n. Sɑ̂ yɑɑ́ ó bé ɑ́ sɑ̂ ó, bé e Yésʉs níʼee jɔʼ gwɑ́r ɨ́ bíí mé njǿø opɑrɑ yɨ́. Bé ɑ́ tyɛ̂b ó, témé ebɛhɛɛ. 16 Nɑ́ɑ̌ yé ó, Pierre nyɨɛ ɑ́ lîʼ ó kʉ̌l, bɑ̌ʼ le ebé lé ébɛhɛɛ. Nyʉ́ʉ́ mpʉ́n mé Yésʉs, wɑɑ́ njǿø opɑrɑ ɑ́ be lɨ́ egʉ́ɑ nyɑ́, nzě tô kʉ̌l, lwib e mʉmɑ́ ɑ́ be lɨ́ ejwéele ébê nyɑ́. Mʉmɑ́ wɑɑ́ nzě níŋle ntémé Pierre. 17 Mʉmɑ́ ɑ́ be lɨ́ ejwéele ébê nyɑ́, nye e Pierre ó: «Nzê guɑ ntémé, go ó nyʉ́ʉ́ mpʉ́n mʉr nyɑ̂ʼ ɛ̌?» Pierre, nye ó: «Abe mɛ̂m dɑ.» 18 Mpʉ éjwóo lé ɑ́ be lɨ́ ebuú sɑ̂ yɨ́, osyɛ̂l o mésɑ̂ ndu e bisójɑ bí óYúden, bé ɑ́ be ó si pɑʼrɑ dúró, lɨ́ ejwɑ́blɔɔ̌ siʼe. Pierre ntémé ɑ́ be ó tɨ̂, lɨ́ ejwɑ́blě siʼe, bé e boo nɔ́ɔ́. 19 Njǿø opɑrɑ nzě tɑ́ɑre éjî Yésʉs mecíɑ́ ɨ́ lɔ̌b ómpʉ́n bé ndu e milɛ́ʼlɑ́ nyé ɑ́ jwijwe mí. 20 Yésʉs, nye e né ó: «Me ɑ́ jɑɑ lwilwib ó, njɨ ɨ́ hǿm, bʉr bɨ́bɛ̂h lɨ́ ejóʼo. Me ɑ́ lɨlɛ̂ʼle bʉr ó, ɨ́ mempɑ́h bísulɑ́ mɔ́ɔ́ ndu e mpɑ́h Nzyɛ̌m, bigúmó óYúden bɨ́bɛ̂h dí egø̂hlɑ̌ jɔʼ yɨ́yɛ̂h bí. Me ɑ́ bé ɑlɛ́ɛ yʉ́ʉ́ sɔ̂ʼ mesǒ. 21 Gǒ bɑ́ʼɑ́ jî mé mecíɑ́ ɨ́ yé? Jíʼéé bʉ̂r o b'ɑ́ jʉjóʼo lɔ́ɔ́ wɑ̂m bɑ́. Bé ɨ́ gʉ́ɑ̌ sɑ́ mé ɑ́ lɨlɛ́ɛ yɨ́ mbɨ̂mbɨɑ́.» 22 Jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ be lɨ́ elwib mpʉ́nʉ̌ yɨ́, nyʉ́ʉ́ mɑ̂ sójɑ ɑ́ bě bɑ̌ʼ e né nyɑ́, kʉ́ nzě tʉ̂l nyé bɛ̂h lɨ́ emúʼ. Nye e né ó: «Nzê mpʉ́nʉ̌ ó gó dí eyɑlɑ e njǿø opɑrɑ yɨ́ ɛ́?» 23 Yésʉs, nye e né ó: «Áɑ́ʼ! Gǒ bɑ́ ŋmɛ̂h mé mpʉ́nʉ̌ ɨ́ yé? Yé bé me sí jéʼe élwib nó, lɛ́ʼlɑ́ɑ́ sɑ́ ébébe mê lɛ́ɛ́ yɨ́. Yé bé me bé ɨ́ lwib mbɨ̂mbɨɑ́ nó, go bé ɑjɑlɑ le eŋmɛ̂h mê.» 24 Ánɑs nzě bɑ́ʼɑ̌ cyen nyé nkɑrɑ́ mebó mé nʉ̌n kwɑ́ mé Kɑyɨɑ́fɑ, ɑ́ be ntémé njǿø opɑrɑ nyɑ́. 25 Bím bé ɑ́ didi nɑ́ɑ̌ yɨ́, Simon Pierre nyɨɛ lɨ́ ejwɑ́blě siʼe. Bê nzě jî e né ó: «Nzê go ntémé, go ó mpʉ́n mʉr nyɑ̂ʼ ɛ̌?» Pierre nzě kɛ́lɑ. Nye e né ó: «Abe mɛ̂m dɑ! Mɛm mé ɑbe nyê!» 26 Nyʉ́ʉ́ syɛ̂l njǿø opɑrɑ ɑ́ be mbyɛ́l mʉ̌r Pierre ɑ́ cíʼe egwɑ̌l nyɑ́, nye e né ó: «Nzê me bé ɑsí bee gó, bɨ̌n le onɔ́ɔ́ kɑ̂ʼ ɨ́ pemé ɛ́?» 27 Pierre nzě bɑ́ʼɑ̌ kɛ́lɑ. Nye e né ó: «Yê bé ɑbe mɛ̂m.» Tyé e tyé yɑɑ́, njʉ́m kúo ntɔ̂ʼ kwɑ̂ʼ. 28 Bê nzě búlɑ e Yésʉs kwɑ́ mé Kɑyɨɑ́fɑ, nzě tóŋɔɔ e né mbɛ̌r me njǿø sí yɑɑ́. Yé ɑ́ be ó, yé mû ɨ́ jwiné mɛ́n. OYúden, bé ɑ́ bé ɑnî mbɛ̌r me njǿø, lɨ́ ekpɛ́ɛ ó, bé ɑ́mû lœʼ ményʉ́l mɔ́ɔ́, bé ntɔ̂ʼ kɑ̌ sû méde me nzɔ́ɔ Pɑ́skɑ. 29 Sɑ̂ yɑɑ́ ó Pilɑ́tos ɑ́ tô kʉ̌l, tô nko bé ɑ́ be yɨ́. Nye nzě jî e bé ó: «Bɨ̌n pur mʉ̂r nyɑ̂ʼ ɨ́ yé ɛ́?» 30 Bé e né ó: «Yé bé nye bé ɑbě bɨ́blɑ mʉ̂r nó, lɛ́ɛ́, bɨ̌h bé ɑnze e né nko gó dí yɨ́.» 31 Pilɑ́tos, nye e bé ó: «Bɨ̌n bʉr o tɨ̂, nʉŋɑɑ gɑ́ nye. Tó cíʼe gɑ́ lɔ̌b wé mpʉ métié mɨ́n dí ekɑm yɨ́.» OYúden, bé e né ó: «Metié mɨ́n, mé ɑjwe nkûl ó, bɨ̌h jʉ́ʼoo mʉr.» 32 (Nó ó lwǐb mé Yésʉs ɑ́ dirɑ, lɨ́ elɛ̂ʼle mbi éswie nyé ɑ́ be ó, nye ójwe wɨ́ yɨ́.) 33 Pilɑ́tos nzě bɑ́ʼɑ̌ nî mbɛ̌r wé tʉ́ŋlʉ̌. Nye nzě jébě Yésʉs, jî e né ó: «Nzê go ó dí njǿø oYúden ɛ̌?» 34 Yésʉs nzě yɑlɑ e né ó: «Nzê gǒ lɛ́ɛ́ nó ó, ebě, yé ó pɑhlɑ́ gô, go mʉr tɨ̂ʼ ɛ̌? Nzê yé ó ebě bʉ́ʉ́ bʉ̂r, bé ɑ́ si lɛ́ɛ go lɔ̌b wɑ̂m ɛ̌?» 35 Pilɑ́tos, nye e né ó: «Nzê me ó Yúden ɛ̌? Bʉr ó sí yô le ojǿø o mpɑ́h Nzyɛ̌m bô, bé ô ntɨ̌h gó wɑ̂. Go ɑ́ pʉgʉ sɑ̂ yé ɛ́?» 36 Yésʉs nzě yɑlɑ ó: «Jǿǿ yɑ̂m, yé ɑbe yɑɑ́ sí yɨ̂. Yé bé me ɑ́ be ó njǿø-bʉ̌r sí yɨ̂ʼ nó, lɛ́ɛ́, osyɛ̂l o mésɑ̂ bɑ̂m, bɨ́ lwímlɑ dɔ̂m lɨ́ ekɑmle bʉ̂r lɨ́ ebɛ́mɑ mé kwɑ́ ojǿǿ bé óYúden. Sɑ̂ gwɑ́r, yé ɑbe nó. Jǿǿ yɑ̂m, yé ɑbe kɑ̂.» 37 Pilɑ́tos, nye e né ó: «Nó ó, go ó njǿø-bʉr ɨ́?» Yésʉs nzě yɑlɑ ó: «Yé ó mpʉ gô lɛ́ɛ́ nɨ̌. Me ó Njǿø-bʉr. Me ɑ́ byɛ̂l, nze ɨ́ sí yɨ̂ʼ ó, lɨ́ enzě lɛ́ɛ bʉ̂r otyeetye. Mʉr nyɨnyɛ̂h dí egúmo e mʉr dí le otyeetye nyɑ́, jóʼó ó, sɑ́ mé dí elɛ́ɛ yɨ́.» 38 Pilɑ́tos nzě jî e né ó: «Otyeetye wɨ́ɛ, wé pʉgʉ́ be yé?» Mpʉ̌ Pilɑ́tos ɑ́ sil elwib nó yɨ́, nye nzě bɑ́ʼɑ̌ tô kʉ̌l, tô nko óYúden, bé ɑ́ be yɨ́. Nye ó: «Ɨ́ wɑ̂m pɑ̂ʼ, mé ɑbee nyé e mebě ó, nye ɨ́ jɑlɑ le ejwe. 39 Sɑ̂ gwɑ́r, bɨ̌n bé e tum ó, me bírɨɨ mbʉʼ ngwɑ́r ɨ́ nzɔɔ Pɑ́skɑ. Nzê bɨ̌n kpɛl ó, me bírɨɨ bɨ̌n njǿø wɨ́n ɛ̌?» 40 Bɨ́bɛ̂h nzě lwib kʉ́kʉ́. Bé ó: «Heʼé, ɑbe nyɨ́nɨ̌! Bɨ̌h gǿm ó, Bɑrɑ́bɑs. Nó ó, Bɑrɑ́bɑ̌s nɨ̌ ɑ́ be nɑ́ɑ̌ ó nzilngɑ̌n.»

19

1 Pilɑ́tos ntɔ̂ʼ lómo bísójɑ byé, jwe byé nkul ó, byé nʉ́ŋɑɑ Yésʉs, le eŋmɛ́hɔɔ nyé mingɑ́hɑ́. 2 Bisójɑ ntɔ̂ʼ tiɔɔ nyé kɑ́rɑ́ɑ́ e minjwínɨ́nɨ́, swɑmɔɔ nyé yɑ̌ ɨ́ lʉ̂. Byê nzě bórɔɔ nyé kɑ́n, e nyʉ̂l kɑɑ́ e kɑɑ́. 3 Byé ɑ́ be lɨ́ esîhle bɑ̌ʼ e né. Bé e né ó: «Njǿø oYúden, bɨ̌h bé lɨ́ ebɑ̂ʼ e go.» Byé ntɔ̂ʼ ŋmɨŋmɛ̂h nyé mempɛ̂h. 4 Pilɑ́tos nzě bɑ́ʼɑ̌ tô kʉ̌l. Nye le entumo e bʉ̂r ó: «Jóʼlɑ́ɑ́ gɑ̂: mě nzé bɨ́n e mʉr nyɑ̂ʼ kɑ̂ʼ kʉ̌l ó, bɨ̌n gʉ́ŋɑɑ ó, mɛm, mé ɑbee ó, nyě e mebě ó, nye ɨ́ jɑlɑ le ejwe.» 5 Yésʉs nzě tô kʉ̌l e kɑ́rɑ́ɑ́, penɑ́ e minjwínɨ́nɨ́, ɨ́ lʉ̂ ndu e kɑ́n kɑɑ́ e kɑɑ́ ɨ́ nyʉ̂l. Pilɑ́tos, nye e bé ó: «Mʉr wɑɑ́ bê!» 6 Mbeɑ́ ójǿø o mpɑ́h Nzyɛ̌m ndu e bisójɑ bí óYúden, bé ɑ́ bee nye yɨ́, bê nzě lwib kʉ́kʉ́. Bé ó: «Bomlɑɑ nyé ɨ́ kolôs! Bomlɑɑ nyé ɨ́ kolôs!» Pilɑ́tos, nye e bé ó: «Bɨ̌n bʉr o tɨ̂, nʉŋɑɑ gɑ́ nye bé. Bɨ̌n ɑ bómló nyé ɨ́ kolôs, ebě, ɨ́ wɑ̂m pɑ̂ʼ, mé ɑbee ó, nyě e mebě dí ó, nye ɨ́ jɑlɑ le ejwe tɨ̂ʼ mɑ́.» 7 OYúden, bé e né ó: «Bɨ̌h bé e lʉ́ʉ́ étié. Etié lɑɑ́, lé lɨ́ elɛ̂ʼle ó, bɨ̌h jʉ́ʼoo nye, ebě, nye ɑ́ be ó sí bɑ́nɑ̌ lɛ́ɛ ó, nye ó Mwɑ̂n mé Nzyɛ̌m.» 8 Jɔ̌ʼ Pilɑ́tos ɑ́ jóʼo mekɑ̌n mɑɑ́ yɨ́, ekɛ̂n kʉ́ nzě søø nyé ɨ́ nyʉ̂l, 9 nye nzě bɑ́ʼɑ̌ nî mbɛ̌r, tó jî e Yésʉs ó: «Go ɑ́ pʉgʉ duho wó?» Yésʉs ɑyɑlɑ. 10 Pilɑ́tos, nye e né ó: «Nzê gó ɑkpɛl élwib e me ɛ̌? Gó ɑgʉ́ɑ ó, mě e nkul ebîr gó, nkʉ̂ ntémé lɛ́ɛ ó, bé bómlɑɑ go ɨ́ kolôs kʉ́?» 11 Yésʉs, nye e né ó: «Nzyɛ̌m óbe, ɑjwe nkûl nó, gó ɑbe e nkul esɑ̂ mé sɔ̂ʼ. Sɑ̂ gwɑ́r, mʉr bɛ́mɑ́ mé nyɑ́ nyɨɛ, nye ólîʼ e mebyɑʼ, lɑɑ gô.» 12 Tɑ́ɑre ɨ́ jɔʼ yɑɑ́, Pilɑ́tos nzě sɑ́ɑ ménzɨ̌ mé ébîr Yésʉs. OYúden bɨ́ɛ kʉ́ jɑɑ́ bɨ̂r mécyêl kʉ́kʉ́ ó: «Gó óbɑ́nɑ́ kʉ́ bîr mʉ̂r nɨ̌ nó, lɛ́ɛ́, gó ɑkɑ̌ be só mé njǿø gɑ́ wɨ́nɑ́, Kɛ́ɛzɑ! Mʉr nyɨnyɛ̂h dí elɛ́ɛ ó, nye ó njǿø nyɑ́, nye ó ntɨ̂m e mbɨn mé Kɛ́ɛzɑ.» 13 Jɔ̌ʼ Pilɑ́tos ɑ́ jóʼo nó yɨ́, nye nzě pyêl Yésʉs kʉ̌l, nzě di ɨ́ diɑ́ cîʼ milɔ̌b ɨ́ gúmó bé ɑ́ jɨjébe “Ebɛhɛɛ e Mékóʼ” yɨ́. (Ɨ́ lwǐb ébrœ̂, yé ó “Gɑbɑ́tɑ”.) 14 Yé ɑ́ be ó, nzɔɔ Pɑ́skɑ, nyé osí lîʼ móhó ngwɑ́r, kúnókúno e témé móhó. Pilɑ́tos, nye le oYúden ó: «Beyɨɨ gɑ́ njǿø wɨ́n ɛ̌?» 15 Bê nzě bɑ́ʼɑ̌ tɑ́ɑre ébʉ̂ bícím. Bé ó: «Jʉ́ʼóó nyê! Jʉ́ʼóó nyê! Bomlɑɑ nyé ɨ́ kolôs!» Pilɑ́tos, nye e bé ó: «Nzê ó, me bómlɑɑ njǿø wɨ́n ɨ́ kolôs ɛ̌?» Ojǿø o mpɑ́h Nzyɛ̌m, bé ó: «Bɨ̌h bé ɑbe e nyʉ́ʉ́ njǿø píe koo mé Kɛ́ɛzɑ.» 16 Pilɑ́tos ntɔ̂ʼ jwe bé Yésʉs, ó bé tô bomlo nyé ɨ́ kolôs. 17 Bisójɑ nzě nʉɑ̌ Yésʉs, bé le onɔ́ɔ́ ntɔ̂ʼ duhǒ nkɑnɑ, Yésʉs nye mʉr tɨ̂ʼ lɨ́ enkɛ́ɛ̌ kolôs yé. Bé le onɔ́ɔ́ nzě tóŋɔɔ̌ gúmó bé ɑ́ jɨjébe “Bʉ̌n Lʉ̂” yɨ́. (Ɨ́ lwǐb ébrœ̂, yé ó “Golgotɑ̂”.) 18 Ɨ́ gʉ̂ʼ ó, bísójɑ, byé ɑ́ to bomlo Yésʉs e binzɑ̂ŋ, bɨ́nɔɔ nyé ɨ́ kolôs kʉ́ yɨ́. Byé ɑ́ si bomlo ntémé bʉ́ʉ́ bʉ̂r obɑ́ ɨ́ bikolôs biswîh bibɑ́: nyɑ̂, ɨ́ wɨ̂ʼ pɑ̂ʼ; nyʉ́ʉ́, ɨ́ gúú pɑ̂ʼ; Yésʉs témé tɨ̂. 19 Pilɑ́tos nzě nʉɑ ébɔ́m, tile tɨ̂, nzě pɛn lé ɨ́ kolôs mé Yésʉs. Lé ɑ́ be e mitilɑ́ ó: Yésʉs, mʉr Nɑzɑrɛ̂t, Njǿø oYúden. 20 OYúden ɨ́ buo buo, bé ɑ́ be ó lɨ́ elɑ́ɑ mítilɑ́ myɑɑ́, ebě, gúmó bé ɑ́ bomlo Yésʉs e binzɑ̂ŋ ɨ́ kolôs, bɨ́nɔɔ nyé kʉ́ yɨ́, yé ɑ́ be ɨ́ kúnwo e nkɑnɑ, le ntémé ó, mitilɑ́ myɑɑ́, myé ɑ́ be ó lɨ́ lwǐb ébrœ̂, le lwǐb lɑtɛ̂n ti e lwǐb grɛ̂k. 21 Nó ó, ojǿø o mpɑ́h Nzyɛ̌m, bé ɑ́ nze lɛ́ɛ e Pilɑ́tos ó: «Ayɨ́ tilě njɨ ó: “Njǿø oYúden.” Kʉ́ gwɑ́ tile ntémé mbɨ̂mbɨɑ́ ó: “Mʉr nyɑ̂ʼ ɑ́ bɑnɑ kʉ lɨlɛ́ɛ ó: Me ó Njǿø oYúden.”» 22 Pilɑ́tos, nye e bé ó: «Sɑ́ mɛ̂m mû sí tile yɨ́, mɨ́ tile.» 23 Jɔʼ bísójɑ, byé ɑ́ sil ebomlo Yésʉs ɨ́ kolôs yɨ́, byê nzě nʉɑ míkɑ́n myé, nzě kɑbɔɔ ménkɔb menɑ̂, sójɑ yɨ́yɛ̂h lɨ́ ebi nyé nkɔ̂b. Byê nzě nʉɑ̌ dur yé. Yé ɑ́ bé ɑbě lɛrɑ́. Yé ɑ́ be ó kɑ́n ntinɨ̂, tiɑ́ tɑ́ɑre kʉ́, pyɑ̂l sí. 24 Jɔʼ yɑɑ́ ó bé ɑ́ nze lɛ́ɛ ó: «Mɨnɑ́ bé ɑyɨ́ nyɑ gɑ́ dur yɨ̂. Mɨnɑ́ dôʼ gɑ́ yé ebyɑ, mɨnɑ́ nkʉ̂ gʉ́ɑ gɑ́ mʉr ngɑ́ nʉɑ yé nyɑ́.» Syɛ́ɛlɑ yɔ́ɔ́ yɑɑ́, yé ɑ́ lóŋlo ó, mitilɑ́ mi Kɑ́lɑr Nzyɛ̌m. Yé ó tilɑ́ ó: “Bé ɑ́ si kɑblɑ mikɑ́n myɑ̂m pɑ́ʼ nyɔ́ɔ́. Bê nzě dǒ dur yɑ̂m ebyɑ.” Ntɔ̂ʼ nzě sɑ́ŋɔɔ ntémé nó. 25 Bɑ̌ʼ e kolôs mé Yésʉs, nyɔ̌ŋ wé ɑ́ be ó tɨ̂, bé e mɨ́ɔɔ́ ti e Mɑrie, mʉmɑ́ mé Klopɑ̂s, bé e Mɑrie, silě Mɑgdɑlɑ̂. 26 Yésʉs nzě bee nyɔ́ŋ lɨ́ etyɛ̂b bɑ̌ʼ e né, bé e mpʉ́n nyé ɑ́ bu kpɛl nyɑ́. Nye e nyɔ̌ŋ wé ó: «Mʉmɑ́, bee mónǒ?» 27 Nye e mpʉ́n wé ó: «Bee nyʉ́ŋ ɨ́?» Tɑ́ɑre ɨ́ jɔʼ yɑɑ́ ó mpʉ́n wɑɑ́ ɑ́ nze nʉɑ nye, dil nyé ɨ́ mbɛ̌r wé yɨ́. 28 Píe tɨ̂, mpʉ̌ Yésʉs ɑ́ gʉ́ɑ ó, sɑ́ yɨ́yɛ̂h, yé ɑ́ be ó, yé mû ó lɨ́ elǿŋlɨ yɨ́, nye ntɔ̂ʼ lóŋlo sɑ́ yé ɑ́ be tilɑ́ yɨ́. Nye ó: «Me lɨ́ ejóʼǒ jwéh médíbé.» 29 Mpɨ̌ ɑ́ be ó tɨ̂ʼ e kɛ̌ʼlɑ ményoʼ. Bisójɑ nzě nʉɑ éponge, dubɔɔ ɨ́ menyoʼ mɑɑ́, pɛnɔɔ yé ɨ́ mɑ̂ lɨ́ ésɔp, nzě cyenɔɔ nyé yɑ̌ bɑ̌ʼ e num, ó nye júʼoo mê. 30 Jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ sil ejû bikɛ̌ʼlɑ ményoʼ byɑɑ́ yɨ́, nye ó: «Sɑ́ yɨ́yɛ̂h, yɨ́ lǿŋlɨ!» Nye nzě gœ̌r lʉ̂ sí, nzě jwě Nzyɛ̌m sísǐm wé. 31 Yé ɑ́ be ó móhó ci-tír. Nó ó, oYúden, bé ɑ́ bé ɑkpɛl ó, bʉr líʼɔɔ ɨ́ bikolôs ɨ́ móhó sɑ́bɑt. Bê nzě tó jíŋɔɔ̌ Pilɑ́tos ó, bé tô búʼo bʉ̂r bɑɑ́ mekʉ̌. Bé opɛʼ bé ɨ́ bikolôs. 32 Ɨ́ bʉr obɑ́ bé ɑ́ be mimbomlɑ́ ɨ́ bikolôs kʉ́, bé e boo Yésʉs bɑ́, bisójɑ ntɔ̂ʼ búʼɔɔ mʉ̂r esôʼ mekʉ̌ ti e wɑɑ́ nyʉ́ʉ́. 33 Jɔʼ byé ɑ́ kɑ pyɑ̂l gúmó Yésʉs ɑ́ be yɨ́, byé kɑ̌ kœb ó, nyé osí boó jwe. Sɑ̂ yɑɑ́ ó, byé ɑ́ be ɑkɑ̌ búʼo nyé mekʉ̌ yɨ́. 34 Dɑmɑ́ jóʼo nó, yʉ́ʉ́ sójɑ, yé ɑ́ si lúmo nye ekʉɑ́ ɨ́ bimpɑh. Tólɔ́m mécié ndu e medíbé ntɔ̂ʼ sɑ̂h. 35 (Mʉr dí eboʼlo bísyɛ́ɛlɑ bínɨ̌ nyɑ́, nye ó mʉr ɑ́ bě sí kʉ́ bee byé nyɑ́. Sɑ́ nyé dí eboʼlo yɨ́, yé kʉ́ be ó tyeetye. Nye ntémé, nye lɨ́ egʉ́ɑ ó, nyě lɛ́ɛ́ ó otyeetye, ó bɨ̌n bûʼlɑɑ. 36 Bisyɛ́ɛlɑ bínɨ̌, byé ɑ́ syɛ́ɛ nó ó, lɨ́ elóŋlo ékɑ̌n lé ɑ́ boo be tilɑ́ lɨ́ ó: “Bé ɑ́kóʼó búʼo nyê, dɑmɑ́ bě jwehé gwɑ́r.” 37 Lʉ́ʉ́ ékɑ̌n e Kɑ́lɑr Nzyɛ̌m, lé lɨ́ ebɑ́ʼɑ̌ lɛ́ɛ ó: “Bé ógwɑ́ bee mʉ̂r bé ɑ́ lúmo ekʉɑ́, ekʉɑ́ kpɑ̂hlɑ nyɑ́.”) 38 Píe tɨ̂, Joseph, mʉr Arimɑtê, nzě jî e Pilɑ́tos mʉ́ʉ́ mé Yésʉs, ó nye tôʼ dɨl wé ɨ́ soo. (Joseph ɑ́ be ó mpʉ́n mé Yésʉs, ɑ́ jyɛ̂ʼwo e né ɨ́ mesǒ nyɑ́, ebě, nye ɑ́ be ó lɨ́ ekpɛ́ɛ óYúden.) Pilɑ́tos nzě kɑm. Joseph ntɔ̂ʼ nkɛ́ɛ̌ múú mé Yésʉs, tô e wê. 39 Nikodɛ́mos, mʉr ɑ́ nyɛɛ to bee Yésʉs ɨ́ pum nyɑ́, nzě nʉɑ múló bé dí elœm mímúu mɑ́. Yé ɑ́ be ó okílo ó mirrhe nzyɛŋɑ́ le ɑloɛ̂s, kúnókúno e mekɑ́m ménɑ̂ e metɛ̂n. 40 Bé e Joseph nzě nkɛ́ɛ̌ múú mé Yésʉs, lœmɔɔ wé múlo mɑɑ́, lɨ́ edû métum mé óYúden, bʉr o dí elœm mímúu múlo, le edíblɔɔ myé ɨ́ kɑ́n ndɔ́mɑ́ bɑ́. 41 Gúmó bé ɑ́ bomlo Yésʉs ɨ́ kolôs yɨ́, pemé, yé ɑ́ be ó tɨ̂. Ɨ́ pemé yɑɑ́, yé ɑ́ be ó, le ejwɑ́n é sóo, gúú múu jínɑ ɑpɑ̌ debe tɨ̂. 42 Mpʉ yé ɑ́ be, móhó nzɔ́ɔ, wé osí lîʼ élû egwɑ́r yɨ́, bê nzě tó dɨlɔɔ̌ múú mé Yésʉs ɨ́ soo nyɑɑ́, ɑ́ be kúnókúno nyɨ́.

20

1 Ɨ́ jwiné mɛ́n sóno, ejúrʉ́ʉ́ jínɑ sí, Mɑrie, silě Mɑgdɑlɑ̂, nzě tô nko sóo nyɑɑ́. Nyě kɑ̌ tó bee ó, ekóʼ, lɨ́ pɛʼɔɔ ɨ́ num sóo. 2 Nye ntɔ̂ʼ búlɑ e kɑ́m, tó beě Simon Pierre, bé e nyʉ́ʉ́ mpʉ́n, wɑɑ́ Yésʉs ɑ́ bu kpɛl nyɑ́. Nye ó: «Bɨ́ pɛʼ Tî Yésʉs ɨ́ soo. Nó ó, bɨ̌h bé ɑkɑ̌ gʉ́ɑ̌ nko bê tó e né yɨ́.» 3 Pierre, bé e mpʉ́n wɑɑ́ nzě tóŋɔɔ̌ nko sóo. 4 Bɨ́bɛ̂h obɑ́ nzě tóŋɔɔ míkɑ́m. Nó ó, nyʉ́ʉ́ mpʉ́n ɑ́ be ɨ́ buú lɨ̌ kɑ́m, lɑɑ̌ Pierre. Nye ó b'ɑ́ nyɛɛ to pyɑ̂l esôʼ ɨ́ soo. 5 Nye nzě kúrwo sí lɨ́ edéŋle sóo, nzě beě njɨ kɑ́n ndɔ́mɑ́ wé omér. Nyɨɛ ɑ́ bé ɑnî tʉ́ŋlʉ̌ soo. 6 Simon Pierre kɑ̌ nzě pyɑ̂l, nî tʉ́ŋlʉ̌ soo, bee ntémé kɑ́n ndɔ́mɑ́ 7 ndu e kɑ́n wé ɑ́ be Yésʉs ɨ́ lʉ̂ wɨ́. Kɑ́n wɑɑ́, wé ɑ́ bé ɑbě gúmó myúú míkɑ́n myé ɑ́ be yɨ́. Wé ɑ́ be ó ndíblɑ́, komɑ́ lɨ́ empɑh. 8 Mpʉ́n ɑ́ nyɛɛ pyɑ̂l ɨ́ soo nyɑ́, nye ntémé nzě nî, nzě bee, ntɔ̂ʼ kʉ́ bûʼlɑ. 9 (Yé ɑ́ be ó, ompʉ́n jínɑ ɑpɑ̌ gwɑ́ jóʼǒ mpʉ mítilɑ́ myé ɑ́ boo lɛ́ɛ ó, “Nye ɑ́ si jɑlɑ le epɑh, duho lɨ́ ojwe” yɨ́.) 10 Bê nzě bɑ́ʼɑ̌ tóŋɔɔ ɨ́ mediɑ́ mɔ́ɔ́. 11 Mɑrie ɑ́ tityɛ̂b ó, bɑ̌ʼ e soo, lɨ́ ejɨ. Nye jínɑ lɨ́ ejɨ nɛ́ɛ: nye nzě kúrwo sí, lɨ́ edéŋle sóo tʉ́ŋlʉ̌, 12 nzě bee bééngeles obɑ́ e mikɑ́n ɨ́ pumo pumo. Bé ɑ́ be ó mindîndǐl gúmó múú mé Yésʉs, wé ɑ́ be yɨ́, nyɑ̂ʼ nkǒ lʉ̂, nyʉ́ʉ́ nko mékʉ̌. 13 Jɔʼ yɑɑ́ ó bééngeles bé ɑ́ jî e né ó: «Mʉmɑ́, gǒ jɨ yé?» Nye ó: «Bɨ́ nzě pɛʼ Tî Yésʉs wɑ̂. Nó ó, mé ɑgʉ́ɑ̌ nko bê tó e né yɨ́.» 14 Nyé osí lɛ́ɛ bé nó, nyé kɑ́ jwirɑ nɛ́ɛ: nyě bee ó, Yésʉs nɑ́ɑ̌ tîtyěl! Sɑ̂ gwɑ́r, nye ɑ́ bé ɑgʉ́ɑ ó, yé ó Yésʉs. 15 Yésʉs nzě jî e né ó: «Mʉmɑ́, gǒ jɨ yé? Nzé ntɔ̂ʼ gó pʉ́gʉ́ di lɨ́ esɑ́ɑ?» Mʉmɑ́ wɑɑ́ ɑ́ jøʼ ó, yé ɑ́ be ó mbɔʼlʉ mesoo. Nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, yé bé go ô nkɛ́ɛ́ múú wé, tô e wé gúú pɑ̂ʼ nó, lɛ́yɨ́ɨ́ mê, me ótó nʉɑ wê.» 16 Yésʉs, nye e né ó: «Mɑrie!» Nye nzě bɑ́ʼɑ̌ jwirɑ̌ nkǒ Yésʉs ɑ́ be yɨ́. Nye e né ɨ́ lwǐb ébrœ̂ ó: «Rɑbunî!» (Díe lɑɑ́, lé pɑ́ʼlɔ́ɔ́ ó, “lɛ̂ʼlɑ”.) 17 Yésʉs, nye e né ó: «Sɑ́ ɑkɑ̌ mɛ̂r mê, ebě, me jínɑ ɑpɑ̌ bɨ́nɔɔ ɨ́ jʉ́ó kʉ́, tô kwɑ́ mé Dɑ̂. Tóʼ, tó lɛ́ɛ bɨ́ɔɔ́ bɑ̂m ó, me mû ó lɨ́ ebére, búlɑ̌ nko Sɔ́ŋ wɑ̌m dí yɨ́. Nye ntémé, nye ó sɔ́ŋ wɨ́n. Nye ó Nzyɛ̌m wɑ̌m. Nye ó Nzyɛ̌m wɨ́n ntémé.» 18 Mɑrie, silě Mɑgdɑlɑ̂ ntɔ̂ʼ tó lɛ́ɛ ómpʉ́n ó: «Mɨ́ bee Tî Yésʉs!» Nye ntɔ̂ʼ lɛ́ɛ bé sɑ́ nyé ɑ́ lɛ́ɛ nye yɨ́. 19 Ɨ́ bíí kʉ̌ʼ ɨ́ móhó sóno ngwɑ́r wɑɑ́, ompʉ́n bé, bé ɑ́ bě sí tó syɛŋɑ ɨ́ gúú mbɛ̌r, pɨrɔɔ mébê e mengʉŋ, ebě, bé ɑ́ be ó lɨ́ ekpɛ́ɛ óYúden. Yésʉs nzě pyɑ̂l, tyɛ̂b pɑ́ʼ nyɔ́ɔ́. Nye ó: «Mepyɛblɑ, mé díʼee bɨ̌n ɨ́ miléme.» 20 Jɔʼ nyé ɑ́ be ɨ́ lɛ́ɛ bé nó yɨ́, nye nzě lɛ̂ʼle bé mebó mé ti e bimpɑh byé. Ompʉ́n bé kʉ́ nzě buú soho lɨ́ ebee Tî Yésʉs. 21 Yésʉs ntɔ̂ʼ bɑ́ʼɑ̌ lɛ́ɛ e bé ó: «Mepyɛblɑ, mé díʼee e bɨ̌n. Mpʉ Sɔ́ŋ wɑ̌m ɑ́ lómo me yɨ́, jøʼ gwɑ́r e gwɑ́r yɑɑ́ ntémé ó mɛ̂m dí elómo bɨ́n yɨ́.» 22 Jɔʼ nyé ɑ́ be ɨ́ lɛ́ɛ bé nó yɨ́, nye ntɔ̂ʼ gúmlo bé ngûl ɨ́ menyʉ̂l. Nye ó: «Biʼee gɑ́ Sísǐm mé Nzyɛ̌m! 23 Bɨ́n ópɛʼ bíbɑɑ bɨ́n ɑ́ niʼe ɨ́ lɔ̌b syóm mé nyʉ́ʉ́ mʉ̂r bí nó, Nzyɛ̌m ntémé ópɛʼ bíbɑɑ nyé mʉr tɨ̂ʼ ɑ́ niʼe ɨ́ lɔ̌b mísyóm myɑɑ́ bí. Mʉr nyɨnyɛ̂h bɨ́n óbe, ɑpɛʼ bíbɑɑ bí ébébe nyɑ́, Nzyɛ̌m ntémé, nye ɑ́kóʼó pɛʼ nyé byɑɑ́ byé.» 24 Thomɑs, mʉr ngwɑ́r ɨ́ sɔ́mɑ́ ómpʉ́n kɑ́m le obɑ́, wɑɑ́ bé ɑ́ jɨjébe “Egbɑ̂h” nyɑ́, ɑ́ bé ɑbe tɨ̂ʼ ɨ́ jɔ̌ʼ Yésʉs ɑ́ pyɑ̂l yɨ́. 25 Bʉ́ʉ́ ómpʉ́n, bé e né ó: «Bɨ̌h bé ó sí bee Tî Yésʉs!» Thomɑs, nye e bé ó: «Mé bé ɑbee mépɨ́ɨ́ bínzɑ̂ŋ ɨ́ mebó mé, lɑ̂ʼ jiné yɑ̂m tɨ̂, swɑm ntémé mbó wɑ̂m ɨ́ mpɑh yé nɛ́ɛ: me l'ɑbûʼlɑ̌ lɔ́ɔ́ wɨ́n.» 26 Sóno ntinɨ̂, nyé osí lɑɑ, ompʉ́n mé Yésʉs bɑ́ʼɑ̌ tó syɛŋɑ ɨ́ mbɛ̌r wɑɑ́. Thomɑs ɑ́ be ó tɨ̂. Mebê, mé ɑ́ be ó mipɨrɑ́ e mengʉŋ. Yésʉs nzě pyɑ̂l, tyɛ̂b pɑ́ʼ nyɔ́ɔ́. Nye ó: «Mepyɛblɑ, mé díʼee bɨ̌n ɨ́ miléme!» 27 Nye e Thomɑs ó: «Ntɑɑ́ nzě lɑ̂ʼ jiné yô wɑ̂. Jwɛ́ʼɛ́ɛ́ mékœ́h mɑ̂m. Swɑmɑɑ̌ mbó gô ɨ́ mpɑh yɑ̂m. Go ɑ gwɑ́ʼ mésónó. Go ɑ dí mbûʼlɑ.» 28 Thomɑs nzě lɛ́ɛ e né ó: «Tî wɑ̌m! Nzyɛ̌m wɑ̌m!» 29 Yésʉs, nye e né ó: «Nzê gǒ búʼlɑ́ ó, ebě, gʉ́ bee mé ɛ̌? Metyɛʼ me mpóm, mé buú buo ó, e bʉr o ngɑ́ jyêʼ koo e me, bɨ́ɛ yɨ́ɛ ɑpɑ̌ bee mé bɑ́.» 30 Yésʉs ɑ́ be ɨ́ bɑ́ʼɑ̌ sɑ̂ mʉ́ʉ́ mésimɑ́ ɨ́ buo buo ɨ́ míh mé ómpʉ́n bé. Mɨ́mɛ̂h, mé ɑbe mítilɑ́ ɨ́ kɑ́lɑr nyɑ̂. 31 Sɑ́ dí tilɑ́ wɑ̂ʼ yɨ́, yé ɑ́ tilɔɔ ó, lɨ́ esú ó, bɨ̌n bûʼlɑɑ ó, Yésʉs ó dí Mʉ̌r Nzyɛ̌m ɑ́ lœm múló mé jǿø nyɑ́, nye ntémé Mwɑ̂n mé Nzyɛ̌m. Bɨ́n ójyɛ̂ʼwo e né nó, bɨ̌n bé óbǐ cwiʼ, cɨɨ e nzɨ̌ nyé.

21

1 Jɔʼ nzě bɑ́ lɑɑ. Yésʉs nzě bɑ́ʼɑ̌ pyɑ̂l gúmó ómpʉ́n bé, bé ɑ́ be yɨ́, ɨ́ mɑ̂ŋ bé ɑ́ jɨjébe “Tiberiɑ̂s” mɑ́. Nye ɑ́ kœb bé ó, mbi wɨ̂: ompʉ́n bé, bé ɑ́ be ó sɔ́mɑ́ gwɑ́r. Bé ɑ́ be ó 2 Simon Pierre, Thomɑs (wɑɑ́ bé jɨ́jébé “Égbɑ̂h” nyɑ́), Nɑtɑnɑɛ̂l (mʉr Kɑnɑ̂, sí Gɑlilê), bwɑ́n mé Zebedê ndu e bʉ́ʉ́ ómpʉ́n mé Yésʉs obɑ́. 3 Simon Pierre, nye e bé ó: «Me mû ó lɨ́ etó syɛb ósû.» Bé e né ó: «Bɨ̌h ntémé bé ónze.» Bê nzě tó pyɑ̂l lɨ́ ebʉ́m é mɑ̂ŋ, kɑlwɔɔ ɨ́ byɛ̂l. Pǔm nɨ̌ wɨ́wɛ̂h, bé ɑ́ bé ɑjʉ̂ sɔ̂ʼ. 4 Ádwií ɨ́ melɔ́mɑ mé mɛ́n nɛ́ɛ: bê nzě beě Yésʉs lɨ́ etyɛ̂b lɨ́ ebʉ̂m lɑɑ́. Sɑ̂ gwɑ́r, ompʉ́n bé, bé ɑ́ bé ɑjweʼe nyê. 5 Yésʉs, nye e bé ó: «Bwɑ̂n ɔ́, bɨ̌n bé ɑbe e mede, yé ɑbe nó ɛ̌?» Bê nzě kɑm ó: «Eee!» 6 Nye ó: «Guhɑɑ gɑ́ bé ontɑ̂m ɨ́ pɑ́ʼ mbó éjʉ̂m. Bɨ̌n bé óbee.» Bê nzě guho óntɑ̂m. Bé ɑ́ bé ɑkɑ̌ koʼo édulo wé ɨ́ medíbé, wé osí lóno lɨ́ osû. 7 Mpʉ́n Yésʉs ɑ́ be ɨ́ buú kpɛl nyɑ́, nye e Pierre ó: «Tî Yésʉs ó nɨ̌!» Jɔ̌ʼ Pierre ɑ́ jóʼo ó, “Yé ó Tî Yésʉs” yɨ́, nye ntɔ̂ʼ bwɑ̂r kʉ̂r wé, ebě, nye ɑ́ be ó suswɑ́h. Nye nzě guho nyʉ̂l ɨ́ medíbé. 8 Bʉ́ʉ́ ómpʉ́n ntɔ̂ʼ dúʼo byɛ̂l, lɨ́ enze le edulo óntɑ̂m lǿŋlɑ́ le osû. (Bé ɑ́ bé ɑbuú cɛrɑ le ebʉ̂m, bɛ̌m be ómérɑ nter.) 9 Jɔʼ bé ɑ́ sulo ɨ́ byɛ̂l, bére cín yɨ́, bé kœb ó, duró, le sû tɨ̂ʼ lɨ́ ebɨ́e ti e blêr. 10 Yésʉs, nye e bé ó: «Ntɑ́ʼ gɑ́ e bʉ́ʉ́ ósû ɨ́ bɑɑ́ bɨ̂n jʉ́ ónɨ̌.» 11 Simon Pierre nzě kɑlwo ɨ́ byɛ̂l, dwih óntɑ̂m lǿŋlɑ́ le osú onɨ́nɨ́ɨ́ nter e mekɑ́m métɛ̂n le osú ólɛ̂l. Dɑmɑ́ bě bím ósû bɑɑ́, ontɑ̂m, wé ɑ́ bé ɑnyɛɛ. 12 Yésʉs, nye e bé ó: «Ntɑɑ́ nzě de gɑ̂.» Abe e mpʉ́n ngwɑ́r ɑ́ jî e né ó: “Yê guɑ nzé?” Ebě, bé ɑ́ be ɨ́ gʉ́ɑ ó, yé ó Tî Yésʉs. 13 Yésʉs nzě nʉɑ̌ blêr, pɛ̂ʼ bé yɑ̌, nzě jwe ntémé bé osû. 14 Yé ɑ́ be ó jɔʼ lɛ̂l Yésʉs ɑ́ pyɑ̂l gúmó ómpʉ́n bé, bé ɑ́ be yɨ́, píe pɑhɑ́ nyé ɑ́ pɑh ɨ́ soo wɨ́. 15 Jɔʼ bé ɑ́ sil ede yɨ́, Yésʉs, nye e Simon Pierre ó: «Simon, mwɑ̂n mé Jeɑn, nzê gʉ́ kpɛl mê, lɑɑ̌ bím bʉ̂r bɑ̂ʼ ɛ̌?» Nye nzě kɑm ó: «Dɑ̂ ɛ̌, go lɨ́ egʉ́ɑ ó, me lɨ́ ekpɛl gô.» Yésʉs, nye e né ó: «Bɑʼlɑɑ bwɑ́ bínteme bɑ̂m.» 16 Nye nzě bɑ́ʼɑ̌ jî e né ɨ́ jɔʼ mbɑ́ ó: «Simon, mwɑ̂n mé Jeɑn, nzê gʉ́ kpɛl mé ɛ̌?» Nye e né ó: «Eee, Dɑ̂, go lɨ́ egʉ́ɑ ó, me lɨ́ ekpɛl gô.» Yésʉs, nye e né ó: «Bɑʼlɑɑ bínteme byɑ̂m.» 17 Píe tɨ̂, nye nzě bɑ́ʼɑ̌ jî e né ɨ́ jɔʼ lɛ̂l ó: «Simon, mwɑ̂n mé Jeɑn, nzê gʉ́ kpɛl mé ɛ̌?» Pierre nzě jóʼo ébúʼ ebě Yésʉs ɑ́ bɑʼɑ jî e né ɨ́ jɔʼ lɛ̂l ó: “Simon, mwɑ̂n mé Jeɑn, nzê gʉ́ kpɛl mé ɛ̌?” Nye e né ó: «Dɑ̂ ɛ̌, go lɨ́ egʉ́ɑ̌ sɑ́ yɨ́yɛ̂h. Go lɨ́ egʉ́ɑ ntémé ó, me lɨ́ ekpɛl gô.» Yésʉs, nye e né ó: «Bɑʼlɑɑ bínteme byɑ̂m.» 18 Me lɨ́ elɛ́ɛ gó lɨ́ otyeetye, ɨ́ jɔʼ gó ɑ́ be, go jínɑ loʼo yɨ́, go mʉr tɨ̂ʼ ó b'ɑ́ tityeele kɑnɑ́ gǒ, tô nko gó ɑ́ kpɨkpɛl yɨ́. Sɑ̂ gwɑ́r, ɨ́ jɔʼ gó ngɑ́ jøm yɨ́, go óbɨ̂r mébô, mʉr swîh nzě tyeele gó kɑnɑ́, tô e go nko gúɑ dí ɑkpɛl étô yɨ́. 19 (Yésʉs ɑ́ lwib nó ó, lɨ́ elɛ̂ʼlě mbi éswiě Pierre ngɑ́ jwe wɨ́. Eswie lɑɑ́, lé ójwě Nzyɛ̌m kûm.) Yésʉs, nye e né ó: «Dúʼóó mê.» 20 Jɔ̌ʼ Pierre ɑ́ jwirɑ píhe yɨ́, nye nzě bee mpʉ́n Yésʉs ɑ́ be ɨ́ buú kpɛl nyɑ́, lɨ́ enze píhe. (Nye ó b'ɑ́ jyêʼ lʉ̂ wé ɨ́ bɨr mé Yésʉs ɨ́ jɔʼ bé ɑ́ be lɨ́ ede ɨ́ nzɔɔ yɨ́. Nye ntémé ó b'ɑ́ jî ó: “Dɑ̂ ɛ̌, nzé óbɛ́mɑ gô?”) 21 Pierre nzě bee nyê. Nye e Yésʉs ó: «Dɑ̂ ɛ̌, yé yɨ́ɛ ngɑ́ pyɑ̂l wɑɑ́ nyɑ̂ʼ ɛ̌?» 22 Yésʉs, nye e né ó: «Mé sí kpɛl ó, nye díʼee, tó pyɑ̂l ɨ́ jɔʼ mé óbɑ́ʼɑ̌ nze yɨ́ nɛ́ɛ: gó e wɑ́ɑ̌ lɔ̌b tɨ̂? Guɑ, dúʼóó mê.» 23 Tɑ́ɑre ɨ́ jɔʼ yɑɑ́, lɔ́ɔ nzě myɑŋlɑ ɨ́ sɔ́mɑ́ óbûʼlɑ ó, mpʉ́n wɑɑ́, nye ɑ́kɑ̌ jwe. Tó kœb ó, Yésʉs ɑ́ bé ɑlɛ́ɛ̌ Pierre ó: “Nye ɑ́kóʼó jwe.” Nye ɑ́ lɛ́ɛ ó: “Mé sí kpɛl ó, nye díʼee, tó pyɑ̂l ɨ́ jɔʼ mé óbɑ́ʼɑ̌ nze yɨ́ nɛ́ɛ: gó e wɑ́ɑ̌ lɔ̌b tɨ̂?” 24 Mʉr dí eboʼlo le etile bísɑ́ bîʼ nyɑ́, nye ó mpʉ́n mé Yésʉs wɑɑ́. Bɨ̌h bé lɨ́ ekʉ́ gʉ́ɑ ó, bisɑ́ nyé dí eboʼlo bí, byé ó tyeetye. 25 Yésʉs ɑ́ be ɨ́ sɑ̂ byúú bísyɛ́ɛlɑ ɨ́ buo buo. Bé tílé bíbyɛ̂h gúgwɑ́r gúgwɑ́r nɛ́ɛ: mé ɑbûʼlɑ ó, sí yɨ́yɛ̂h, yé e nkul ekoʼo ébɨ́ʼ lé ókɑ́lɑr lɑɑ́.