John

1 Di fúcitumaf, bala’a dúniyaay etuuki Furimaf fubajobajo. Furimaf fulakolako di Atijamit, ban Furimaf fukila foo eenomi Atijamit. 2 Biñoo noo di fúcitumaf Furimaf fukila fulakolako di Atijamit. 3 Ban kápurum di Furimaf fukila, Atijamit atuukumi wanoosani. Bajut hani wákon wan Atijamit átuukumumi leejaat di Furimaf. 4 Furimaf fukila foo eenomi kátukak kati eroŋey yalegenaay mati eroŋey ekila esenumi mawuŋam bee mati bukanak kati dúniyaay. 5 Mawuŋam di muwuŋenumi di érimey, érimey egooyenderut mawuŋam mukila. 6 Bajeembaj ániine an Atijamit aboñulo, an kareesool eenomi Yaaya. 7 Najawulojaw bee eregey mati mawuŋam, mambi bukanak búrom di kúyinen kápurumul di káyiisenak koola. 8 Yaaya oo di fúko’ool lee mawuŋam, oo nabilumi akaan áyiisena ceb bee mati mawuŋam mukila. 9 Mawuŋam malegenam mawuŋenemi anoosani, moo mulakomi ebiley bee di dúniyaay. 10 Furimaf fukila fulakolako di dúniyaay, bare bukanak kati dúniyaay kúlaulut foo eenomi ai, handeneen Atijamit man átuukumumi bukanak kati dúniyaay ñátum di fo. 11 Najawulojaw mofool, ban bukanool kuwalenutool. 12 Bare bukaaku kawalenoomi ban di kúyinenumi di oo, naseniimi buruŋ man kubil kukaan kuñiil kati Atijamit. 13 Bukoo di kubilumi kukaan kuñiil kati Atijamit, lee ñátum di fúsim mba kápurumul di kamaŋ kati an mba kápurumul di kamaŋak kati ániine, bare Atijamit oo di fúko’ool akammi ampaiil. 14 Furimaf di fubilumi fukaan an, man ucinooraal. Náyiisenolaayiisen majakam moola di malegenam málirooraam mati Atijamit. Ban nujukaajuk mákalaam moola, mákalaam mukila man ayabulomi nan Añiilau Ákonau ati Ampaau. 15 (Yohan nasankensanken bee di bukanak mati oo, nacibulomi, jameeŋey, “Ume eenomi oo an ínje iregumi, ‘Oo ajawulomi bálamukom afaŋaam kákalaa, mati oo nabajoeembajo bala’a ínje.’”) 16 Mati kálirooraak koola káamakak bee di wulaal, nakaanolaakaan mambi ubajaal majakam mariiboorumi nanoosani. 17 Mati Atijamit akammi Muusa man asen sílingaas bee di bukanak, Atijamit áyiisenumi majakam di malegenam moola kápurumul di Yensa Apakenaau Áamakau. 18 Hani ákon ajukurerut Atijamit. Añiilau ákonau, an ammi di ésigirey yati Ampaool, oo amanjenolaami ai eenomi Atijamit. 19 Mo’ome moo eenomi káyiisenak kati Yaaya, nan kurungaak kati Kúyahuudak kuboñulomi kúsimenaak di Kulewiak kápurumul Yerusalem bee di Yaaya eceeŋooley, “Au ai?” 20 Yaaya alatut eregiiley, bare nafelumi búyegetool man aregiimi, “Ínje lee Apakenaau Áamakau.” 21 Di kuceeŋoomi, “Kama ñaa au ai? Mante au Eliya?” Nalaañeniimi, “Ínje lee oo.” “Mante au aboñaau?” Naaniimi, “A’a.” 22 Di koonoomi, “Au ai? Régoli, ñaa kulaañen kampi ureg káboñulolimi. Waa nurege mati fúkoi?” 23 Yaaya nalaañeniimi di kurimak kati aboñaau Yesaaya naregumi, man ammi, “Ínje eenomi ‘furimaf fati an facibuloulomi di baŋaanab. Jijoonen buruŋab bujoon tul bee mati Akiiyaau!’” 24 Iñeme Kufarisaak kuceenak káboñulimi bee di Yaaya. 25 Di kuceeŋoomi, “Kaanjaat au lee Apakenaau Áamakau, lee Eliya mba lee aboña, wau kaane noom di kátiigulen bukanak?” 26 Yaaya nalaañeniimi, “Ínje nítiigulenetiigulen ñátum di mumelam, bare di muyuul kammiñaa taate bajuumerab an jimanjutumi, 27 hani oo aatumi ebiley bálamukom, afaŋe ebaj fúkaw ínje, iŋotut bee efel unewaw wati usamataaw woola.” 28 Mo’omu moo mubajomi di ésukey yati Betani yammi di kapanak kaaku kati di falaf fati Yorudan, ban Yaaya alakomi kátiigulenak. 29 Fati kajom, Yaaya najukumi Yensa nabil bee di oo, ban nammi, “Jijiker! Jisahaaj jati Atijamit jaatumi bee kápuren majakutam mati kati dúniyaay! 30 Ume eenomi oo an ínje ireguumi, ‘Pambaj ániine aatumi bee ebiley bálamukom, an moola muwuujumi ínje, mati oo nabajoeembajo bala’a ínje iwoli.’ 31 Ínje di fúko’om imanjut oo eenomi ai. Bare ínje nijawulojaw bee kátiigulenuul ñátum di mumelam, manteer mbi ikaan bukanak kati Isirael kumanj ai eenomi oo.” 32 Yaaya nasankenumi di káyiisen mati, “Ínje nijujuk Búyegetab Bátienaab di búwaloul nan kálaabaan kápurumul di bukinab bajakaab ban tibulonumi di oo. 33 Ínje di fúko’om imanjutool mati akila, bare nan Atijamit áboñulammi man ítiigulenumi ñátum di mumelam, noo naregammi, ‘Nampi ujukumi Búyegetab Bátienaab buwaloulomi tibulon di ániine oo aatumi kátiigulen bukanak ñátum di Búyegetab Bátienaab.’ 34 Ínje nijujuk mo’omu man mubajoe ban panireguul mati oo eenomi Añiilau ati Atijamit.” 35 Fati kajomaf, Yaaya nalakotomi inki oo di kuriibaool kugaba. 36 Nan Yensa ammi di ejaay, Yaaya naŋandenoomi man ammi, “Jijiker! Jisahaaj jati Atijamit!” 37 Kuriibaak kugabaak kati Yaaya di kujamoomi nareg mo’omu, di kuriibenumi Yensa. 38 Yensa nátiiwoorumi, ban najuk man koom di káriibenulool, naceeŋiimi, “Waa jiñese?” Di koonoomi “Raabi” (yoo eenomi Aliikitenaau di kasankenak kati Kúhiburak), “Boobei noom?” 39 Nalaañeniimi, “Jibil man jijuk.” No’onu di nanan nati sirig sibakiir di tutularaay, di kubilumi man kujukumi tan ammi, ñaa koo búrom di kulakotomi tákon di oo di funak fukila. 40 Anduru, Simon Peter atiool, oo eenomi ákon di kúniinaak kugabaak kajammi wan Yaaya asankenumi ban di kuriibenool. 41 Mutooŋandam Anduru najawumi ajuk atiool Simon, naanoomi, “Wúli nujujuk Mesia” (yoo eenomi Apakenaau Áamakau). 42 Anduru nájeetumulomi Simon bee tan Yensa ammi. Yensa najikeroomi tem nammi, “Mante au eenomi Simon añiilau ati Yohan? Au panuwonki Kepa” (yoo eenomi Peter).). 43 Di furabooraf Yensa nasofumi bee ejaw bee Galili. Ban natookumi Filip man aanoomi, “Riibenom.” 44 No’onu Filip man ápurulo Beteseda, ban Anduru di Peter kucinumi. 45 Filip nápurumi atookumi Natanael, ban naanoomi, “Wúli nujujuk an Muusa aciikumi moola di búkaay yati sílingaas di an kuboñaak poop kuciikumi moola. Oo eenomi Yensa ati Nasaret, añiilau ati Esufa.” 46 Natanael naanoomi, “Mante waaf wajake panuŋoolen úpurumul di ésukey yati Nasaret?” Filip naanoomi, “Bil man ujuk.” 47 Yensa najukumi Natanael nabil bee di oo, naanoomi, “Jijiker, Aisirael alegen, oo ábunteriit!” 48 Natanael naceeŋumi, “Buu nukaane man umanjom? Yensa nalaañenoomi, “Ínje nijukijuk nan ulakomi di fátaamenaaf fati búpunduun bala’a Filip áwonkuli.” 49 Natanael nalaañenoomi, “Raabi, au eenomi Añiilau ati Atijamit, Áyiau ati Isirael!” 50 Yensa naceeŋoomi, “Mante nufiunfium mo búrom room man eenimi nijukijuk man ulakomi di fátaamenaaf fati búpunduun? Panoote ejuk waaf wafaŋe kákalaae di mo’omu.” 51 Naanoomi, “Panireguul malegenam, panjijuk bukinab bajakaab man búwambuloe, ban mansi simaleekaas sati Atijamit siremboor di síwaloul bee di Añiilau ati anau.”

2

1 Kunak kúfeegiir bálamuk, bajeembaj fuyab fakaaneene di Kana yati Galili, ban Yensa iñaayool namamaat fo. 2 Yensa oo di kuriibaool poop kubemeeniibem bee di fuyabab fukila. 3 Nan muraanaam man koonemi wayin mubanumi, Yensa iñaayool naanoomi, “Wayiney yooliil ebamban.” 4 Yensa naceeŋoomi, “Há inaa, waa butumolaal boom bo di bukoo? Nanan númboom níriiŋoorut.” 5 Bare iñaayool nammi kurokaak, “Jikaan wanoosani nareguumi jikaan.” 6 Di bajumi ubik wáamak wajoonenimi ñátum di kúlankiin káamak kacemimi wooni futok di kákon walakoe bo, mati Kúyahuudak woo kúkaanumemi katilulak kooliil, ban kanoosani kuŋareŋar wáriiŋe sigalon sooni kabanan mba kabanan di uñen 7 Yensa nammi kurokaak, “Jimeeŋen ubikaw uwe di mumelam.” Di kumeeŋenwomi tep bee di kubilak. 8 Naaniimi, “Jíbajul jayiinkun, tijisen anifaanau aakenumi mukaanaam mati fuyabaf.” Di kukammi nan man aregiimi eeno. 9 Nan anifaanau aakenumi mukaanaam mati fuyabaf ajakenumi mumelam mukila, máruŋuloorumi mukaan wayin, ban amanjut bei múpurumulo (hani moo kurokaak kabajuloeenumi mumelam kusenoomi koo kumammanj), anifaanau aakenumi mukaanaam mati fuyabaf nawonkumi ati fuyabaf 10 man aanoomi, “Anoosani natooŋetooŋ asen wayiney yalegenaay, man bukanak kutooŋumi kuraan piyo jayiinkun mbi kiti asen wayiney yalegenoutaay. Bare au nunenumi wayiney yalegenaay bee iñeme!” 11 Yensa áyiisenumi fúmanjum fo’ofu fútiyaar di Kana yati Galili, boo náyiisenumi mákalaam moola, ban kuriibaool di kufiummi di oo. 12 Nan púrutomi mo’omu, Yensa najawumi bee di Kapaanaum di iñaayool, di kutiool, di kuriibaool, boo kulakomi wáriiŋe kunak kupinaay. 13 Nan káaningak kati Ewuujey yati Njalayiri kulofulomi, Yensa najawumi bee Yerusalem. 14 Di fukobaf fáamakaf nátookudomi kunoomenaak kati síbe, sisaha, di úlaabaan, ban di kúruŋulaak kati sígodaas di kommi ekaan burokiil. 15 Yensa najoonenumi esankil ñátum di munew ban nacesoorumi sínukuruŋas sati síndeey búrom, sisahaas di síbaas bee téeŋey yati fukobaf. Ban nafarumi sitabulas bibibil sati kúruŋulaak kati sígodaas, man akammi sígodaas samisaas sooliil siyiisoor baabaaba. 16 Yensa naregumi kanoomenumi úlaabaanaw, “Jípuren waafaw uwe búrom bee téeŋey. Takum jikaan eluupey yati Ampaom funoomen.” 17 Kuriibaool di kuwoolomi mati ciikiciik: “Fuuñ fati emaŋey yúmboom bee mati eluupi panfunokenom suj nan sambun.” 18 Kurungaak kati Kúyahuudak di kuceeŋumi Yensa, “Wajamurerutimi wei nubaje bee éyiisoli mati ekaaney mo’omu?” 19 Yensa nalaañeniimi, “Jikajenjaat fukobaf fáñiiaaf ufe, paniteepufo inki di kunak kúfeegiir ceb.” 20 Kúyahuudak di kulaañenoomi, “Ŋaŋŋar simit bukan kugaba di futok di yákon man uban eteepey yati fo. Mante au panuŋoolen uteepufo di kunak kúfeegiir ceb room?” 21 Bare wan Yensa aregumi bee mati fukobaf fáñiiaaf ufe, foo eenomi eniilool. 22 Nan Atijamit áyitenulomi Yensa di kacetumi aban, kuriibaool di kuwoolomi wan aregeeniimi. Ban kufiunfium furimaf fati Atijamit di wan Yensa asankeneenumi. 23 Nan Yensa alakomi Yerusalem di karuukenak kati káaningak kati Ewuujey yati Njalayiri, bukan kajuupoe di kúyinenumi di oo mati kujujuk wajamurerutimi wan akammi. 24 Bare Yensa oo di fúko’ool afiumutiil, 25 ceeŋut man an aregool man bukanak koonomi eeno, mati oo di fúko’ool namanjooromanjooro wammi di úyegetiil.

3

1 Bajeembaj ániine ati di fujuumaf fati Kufarisaak, an koonemi Nikodemos, oo arunga ati Kúyahuudak. 2 Fuk fákon ániinaau ume najawulojaw bee di Yensa di titoorey yati fuk, man ammi, “Raabi, wúli numammanj mati au aliikitena ápurumulo di Atijamit, mati an letaŋoolen akaan wajamurerutimi waanoe nan wan au ukaanemi, leejaat Atijamit oomu di oo.” 3 Yensa nalaañenoomi, “Ínje eem di eregi malegenam, an letaŋoolen ajuk jáyiaj jati Atijamit leejaat nawoliwol inki.” 4 Nikodemos naceeŋoomi, “Buu anau panaŋoolen awoli inki, oo bafanlenerab aban? Mante panaŋoolen anoken di faraf fati iñaayool man awoli inki?” 5 Yensa nalaañenoomi, “Ínje eem di eregi malegenam, anau awoliutijaat di mumelam di Búyegetab Bátienaab, letaŋoolen anoken di jáyiaj jati Atijamit. 6 Búwolumab bati anau boo an, bare búwolumab bati Búyegetab Bátienaab boo di Búyegetab Bátienaab kápurumul di bukinab bajakaab. 7 Takum úwaalo mati man eenimi, ‘Muyuul búrom joote ewoli inki.’ 8 Járusey enagenag banoosani emaŋumi, nujamejam kálintak kooliyo, bare umanjut bei épurumulo mba bei yoote beet. Moo mákonam di anoosani awolimi di Búyegetab Bátienaab.” 9 Nikodemos naceeŋoomi, “Buu pammuŋoolen kammo?” 10 Yensa nalaañenoomi, “Mante au lee aliikitena áamak ati Isirael, bare hani moo úlaulut mo’omu? 11 Ínje eem di eregi malegenam, mati wúli nusankenesanken búrom di wan umanjumi, ban núyiisenumi di wan ujukumi tíen ces. Bare muyuul jísoferiit káyiisenak kóololi. 12 Bare jifiumutujaat nan ínje eem di ereguul mati di wabajomi di dúniyaay uye, buu panjiŋoolen jifium ireguujaat wati di bukinab bajakaab? 13 Bajut hani an ákon aje’e bee di bukinab bajakaab rino oo ápurulodomi, oo eenomi Añiilau ati anau. 14 Nan man Muusa atebenumi eyelaay yajoonenimi di mulap máyame eeno di ébaarey di baŋaanab, moo poop pan Añiilau ati anau aate katebeni, 15 man anoosani ampi afiummi di Añiilau ati anau oo panabaj eroŋey yati bándoorey.” 16 Mati Atijamit namammaŋ bukanak kati dúniyaay máamak nasenumi Añiilau oola ákonau, mambi anoosani afiummi di oo letacet bare panabaj eroŋey yati bándoorey. 17 Mati Atijamit aboñulout Añiilau oola bee di bukanak kati dúniyaay mambi áfireniil, bare man apakeniil. 18 Anoosani áyinenumi di Añiilau oo letagameni, bare anoosani áyinenutumi di akila, oo súm nagamenigamen ban náfirenool, mati man áyinenutumi di Añiilau ákonau ati Atijamit. 19 Mo’ome moo eenomi kagamenak, mati mawuŋam mujawulojaw bee di dúniyaay, bare bukanak kumammaŋ érimey wuuj mawuŋam, mati mukaanaiil mújakaatijakaati. 20 Anoosani akaanemi májakaataam nalalat mawuŋam. Ban árajeriit di mawuŋam, takum mukaanaool muraji. 21 Bare anoosani akaanemi majoonam oo narajeraj di mawuŋam, mambi mukaanaool mujuki pararar mati kooku bo ekaaney wan Atijamit amaŋumi. 22 Nan púrutomi mo’omu, Yensa di kuriibaool di kúpurumi di Yerusalem man kujawumi bee di kapanak kati Yúdea, boo nalakomi di kukila tínok man átiigulenumi bukanak. 23 Yaaya poop nalakomi kátiigulenak di Ainon kalofaak kati Salim, mati boo mumel mujuupojuupo máamak, ban bukaaku kujawulomi nátiiguleniimi. 24 Mo’omu mubajomi bala’a Yaaya akulimi dán bukanak kukuleimi. 25 No’onu kuriibaak kati Yaaya di Áyahuud aceen di kulakomi kañakoor mati kátienoorak. 26 Di kubilumi bee di Yaaya, man koonoomi, “Raabi, ániinaau akila alakoeenumi di au di kapan kaaku kati falaf fati Yorudan, an ukammi áyiisena mati moola noo, oo oomu bo kátiigulen poop bukanak, ban kajuupoe bukooku bo kaje’e bee di oo.” 27 Yaaya nalaañeniimi, “An letaŋoolen ayab hani waaf leejaat wasenimi bee oo kápurumul di bukinab bajakaab. 28 Muyuul di kúkouul jikankaan kúyiisenaom, mati ínje nemmi, ínje lee Apakenaau Áamakau, bare níboñuliboñ man ilo fáculool. 29 Di fuyabaf, ati fuyabaf oo akilumi aseekau áfimenimi. Apaalaau ati fuyabaf ajuumoomi namaayooremaayoor, nampi ajammi furimool. Mati mo’omu kamaayoorak kúmboom iñeme kúlirooliroor. 30 Oo aate efaŋ man atebeni, man ínje eete efaŋ man iwaleni tentaam joc.” 31 Ampi ápurumulomi bukinab bajakaab afaŋumi katebo bukanak búrom. Ampi ápurumulomi dúniyaay oo ati dúniyaay ban mati dúniyaay ceb nasankenemi. Bare oo ápurumulomi bukinab bajakaab afaŋumi katebo wanoosani. 32 Oo nakankaan áyiisena di wan ajukumi di wan ajammi, bare an áyinenut wan aregiimi. 33 Ampi áyinenumi kurimool, náyiiseneyiisen fúmanjum mati náyinenyinen wan Atijamit aregumi malegen. 34 An Atijamit aboñulomi asankenemi mati kurimak kati Atijamit. Mati Atijamit nasenoosen Búyegetab Bátienaab boola. 35 Ampaool namammaŋ Añoolool aban, nanenumi kánkumak di wanoosani bee di kañenool. 36 Anoosani áyinenumi di Añiilau ati Atijamit nabaj eroŋey yati bándoorey. Anoosani alatumi Añiilau aatut ebaj eroŋey yati bándoorey, bare kañuumulak kati Atijamit kulako di oo.

4

1 Yensa namanjumi mati Kufarisaak kuceenak kujameenjam mati Yensa nafaŋe abaj kuriibaak di poop man átiiguleniil wuuj kati Yaaya 2 (handeneen Yensa oo di fúko’ool átiigulenutiil, bare kuriibaool ceb kukaanemomi), 3 nápurumi kapanak kati Yúdea man alaañumi bee kapanak kati Galili. 4 Oo naateene éjawum di kapanak kati Samaria. 5 Najawulomi bee di ésuk yáamak yammi Samaria yan koonemi Sukar, yalofumi di kalaakak kan Yankuba aseneenumi añoolool Esufa. 6 Ekoloŋey yan koonemi Ekoloŋey yati Yankuba yammi to. Ñaa Yensa bagaalerab bati di ejaay yoola yati kajaaburuŋak, nawuujumi alako apano di ekoloŋey. No’onu nanan nati kajuum balaraay. 7 Di bajumi aseek ati Samaria abile bee kamoj. Yensa naanoomi, “Bonket, wulom iraan.” 8 No’onu nalakomi cebool mati kuriibaool man kuje’e bee di ésukey bee enoom muria. 9 Aseekau Asamaria naanoomi, “Au Áyahuud, ban ínje aseek Asamaria. Buu paŋŋoolen kaan, nulawom mumel bee baraan?” Mati Kúyahuud di Kusamaria kujamoorut. 10 Yensa nalaañenoomi, “Umanjujaat wan Atijamit awulemi, ban ai ammi di elawie wulool man araan, au panulaweenool, ban panaseneeni mumelam masenemi eroŋey.” 11 Aseekau naanoomi, “Arungaau, au ubajut kasaaga kampi úmojum mumelam, ban ekoloŋey ésankisanki máamak. Bei nubaje mumelam masenemi eroŋey? 12 Mante au ufaŋe kákalaa afannaaniŋolaal Yankuba ásenolimi ekoloŋey? Ban oo di kuñoolool ninsi kuraaneen di yo, di poop sínukuruŋas soola, lee mo?” 13 Yensa nalaañenoomi, “Anoosani ampi araanumi mumelam ume baraan pambusofool inki. 14 Bare ampi araanumi mumelam man ínje eetumi bee esenooley, baraan leebusofurerool inki. Mumelam man ínje eetumi bee esenooley, pammubil mukaan di oo nan ébula yáyonderiitumi yasenemi eroŋey yati bándoorey. 15 Aseekau naanoomi, “Arungaau, bonket usenom mumelam mukila! Baraan leebusofurerom inki, ban letibiluder bee di ekoloŋey uye bee kamoj inki.” 16 Yensa naanoomi, “Jaw, úwonkul atai, man jibil bee taate.” 17 Aseekau nalaañenoomi, “Ínje ibajut ata’aay.” Yensa naanoomi, “Nukonkooŋ nan ommi, ‘Ínje ibajut ata’aay”, 18 mati au nubajeembaj kuta’aay futok noo, ban an ubajumiñaa iñeme oo akaanut atai. Wan uregammiñaa moo malegenam.” 19 Aseekau naanoomi, “Arungaau, tíenantien au aboña. 20 Kúfannaaniŋoli Kusamariaak di fúlankiinaf ufe kumiiceelaetumi Atijamit, bare muyuul joone Yerusalem boo eenomi ésukey bukanak koote kamiiceelaet Atijamit.” 21 Yensa naanoomi, “Aseekau, fiumom, nanan pániriiŋul lee di fúlankiinaf ufe mba lee di Yerusalem muyuul joote kákuntaajen man jimiiceelaet. 22 Muyuul Kusamariaak malegen jimanjut an jimiiceelaetumi, bare wúli Kúyahuudak numammanj an umiiceelaetumi, mati epakey ejawulo kápurumul di Kúyahuudak. 23 Bare nanan pániriiŋul ban súm nírindiiŋ taate, nan kumiiceelaetak kulegenoak pankumiiceelaet Ampaau ñátum di kánkumak kati Búyegetab Bátienaab riiboor di nan man aanomi eeno. Bukanak buke kan Ampaau ammi di eñesey man kumiiceelaetool di buruŋab balegenab, buruŋab bukila ban amaŋumi. 24 Atijamit Búyegetab Bátienaab, ban kampi kamiiceelaetoomi koote kamiiceelaetumi ñátum di kánkumak kati Búyegetab Bátienaab riiboor di nan man aanomi eeno.” 25 Aseekau naanoomi, “Ínje nimammanj mati Mesia panabil (an kuwonkemi Apakenaau Áamakau), nampi abilumi, pánayiisenoli wanoosani.” 26 Yensa nalaañenumi, “Ínje, asankeneiñaa oo.” 27 Koo di ebaney kasankenak ceb, kuriibaool di kulaañumi bee tan kukateenumi Yensa, di wáaloiimi máamak di etookool nasanken di aseek. Bare bajut hani ákon di bukoo aceeŋool waa namaŋe mba wau kaane noom di kasanken di oo. 28 Aseekau nakatutomi kárumbaool, ban nalaañumi bee di ésukey yáamakey, tiaregumi bukanak, 29 “Jibil, jijuk ániine aregammi wanoosani wan ínje ikaaneenumi búrom. Mante di kaan o’omu eenomi Apakenaau Áamakau?” 30 Bukanak di kúpurumi di ésukey yáamakey man kufatoulomi bee di Yensa. 31 Kuriibaool di kulawumi Yensa, di aaney, “Raabi, bonket man uri.” 32 Bare naaniimi, “Nibabaj muria bee furi man jimanjutumi.” 33 Kuriibaool di kuceeŋoorumi, “Ai ájeetumulool furi?” 34 Yensa naaniimi, “Muriaam múmboom moo eenomi ekaaney wan áboñulammi amaŋumi, moo eenomi kafabel burokab ban asenammi man ikaan. 35 Lee muyuul joonesoon, ‘Rinorino kuleeŋ kubakiir man ejaley ériiŋ’? Bare ínje eem di ereguul tíen, jitebo lóog man jijiker banoobani di ulaakaw! Woo útienoorumi muriaam maalam mati ejaley érindiiŋ. 36 Ampi ajalumi ayabemi bacaam ban najojenoor muria bee mati eroŋey yati bándoorey, mambi aluka di ajala kumaayoor tákon. 37 Mati wan kúregak uke kuregumi ukankaan malegen, ‘Aamu eluk aamu ejal.’ 38 Ínje niboñuuboñ bee ejal di kalaak kan jirokutumi, kan bukaaku kurokumi, ban panjijal.” 39 Kusamaria kajuupoe kápurumul di ésukey yáamakey ekila di kúyinenumi di Yensa mati wan aseekau áyiisenumi man ammi, “Oo aregammi wanoosani wan ikaaneenumi.” 40 Nan Kusamariaak kukila di kubilumi bee di oo, di kulawoomi máamak alako di bukoo, ñaa Yensa nalakobomi kunak kugaba. 41 Bukan kafaŋe man kujuupoe di kúyinenumi mati wan Yensa di fúko’ool aregumi. 42 Di kommi aseekau, “Wúli núyinenyinen iñeme, kaanut wan úregolimi ceb, bare mati wúli di kúko’oli nujamoorojamooro, ban numammanj mati malegen oo eenomi Apakenaau ati dúniyaay.” 43 Nan bajumi kunak kugaba nalaañumi bee Galili. 44 Mati Yensa di fúko’ool náyiisenooyiisen mati bajut aboña ampi álebieni di mofam moola fúkoumo. 45 Nan abilumi bee Galili, bukanak kati bo di kuwalenoomi jak, mati man kujukumi wanoosani wan akaaneenumi di káaningak boo di Yerusalem, mati koo poop kumaateemmaat ko. 46 Nalaañulomi inki bee Kana yati Galili, ban áruŋuleenumi mumelam mulaañumi wayin. Di bajeenumi Kapaanaum, ániine aceen aroka ati áyi añoolool ániinaau áju’uteene. 47 Nan ániinaau ajammi mati Yensa nápuruloeempur di kapanak kati Yúdea bee kati Galili, najawumi man alawoomi man abil man asonten añoolool, mati oo oomu bee ecet. 48 Moo kaane Yensa naanoomi, “Léejiyinen di ínje leejaat jijujuk wajamurerutimi di mukaanaam máamakam máriiŋumi síwoonoor!” 49 Arokaau ati áyi naanoomi, “Arungaau, bonket ubil iñeme bala’a añoolom acet.” 50 Yensa naanoomi, “Laañ bóot. Añooli panaroŋ!” Ániinaau náyinenumi furimaf fan Yensa aregoomi ban nakatumi bálamuk man ajawumi bóot. 51 Nan alakomi elaañey bóot, oo di kúkamboorumi di kurokaool kuceen, di koonoomi añoolool nákoyunkoyum! 52 Naceeŋiimi nei añiilau atooŋumi kákoyum, di kulaañenoomi, “Fuken di nanan nati erig yákon di tutularaay no’onu káboliak kati eniiley kukatenoomi too waas!” 53 Ampaool namanjumi di nanan no’onu nan Yensa aaneenoomi, “Añooli panaroŋ.” Oo di fiilool búromiil di kúyinenumi di Yensa. 54 Wajamurerutimi uwe woo eenomi ugabuntenaw wan Yensa akammi Galili nan ápuruloeenumi di Yúdea aban.

5

1 Di múlamukaam, Yensa nalaañumi bee Yerusalem mati káaniŋ kuceen kati Kúyahuudak. 2 Di bajumi dóo Yerusalem furala falakoe di kapanenaak kati fúlamutaf fan koonemi Fúlamutaf fati Sisahaas, di kasankenak kati Kúhiburak furalaaf fukila fan koonemi Beteseda, ban foo fubabaj kuñoon kooni futok. 3 Di bajumi jameeŋ yati kusonta kándomi man kufintoeene lererer, kápuume, kabakoe, eniil ecetumi. 4 Mati maleeka yati Akiiyaau ewaloulowalo kéel kuceen bee kájupo bee di furalaaf ufe. Ampi amondumi ájupo dó nampi mumelam mugoroorumi panakoy di kásumutak kanoosani kan abajumi. 5 Di bajutomi ániine áju’uteene wáriiŋe simit kabanan di bútinken di sífeegiir. 6 Nan Yensa ajukoomi bafintoerab to’otu ban namanjumi mati oo napiyopiyo di éju’utey yoola, naceeŋoomi, “Mante au numammaŋ man ukoy room?” 7 Ániinaau áju’utau nalaañenoomi, “Arungaau, ínje ibajut ampi arambenom man íjupo di furalaaf nampi mumelam múlapumi. Nampi ilakomi karaagal bee kájupo dó, an aceen namond nájupo’om.” 8 Yensa naanoomi, “Yito, teb silaaki man ujaw.” 9 Yaŋ too galab, ániinaau nákoyumumi! Natebumi silaakool ban najawumi. Bare funakaf fukila fureooreoor di funakaf fati kálebienak. 10 Ñaa kurungaak kati Kúyahuudak di kulatumi man kommi ániinaau asontenimi, “Jaat funak fati kálebienak, sílingaas sífirenfiren man au uteb silaaki man ujaw.” 11 Bare oo nalaañeniimi, “Ániinaau asontenammi aanaam iteb silaakom man ijaw.” 12 Di kuceeŋoomi, “Ániinaau ai aani uteb silaaki man ujaw?” 13 Ániinaau asonteneenimi amanjut ai asonteneenool, mati Yensa oo najaweenjaw awuuj, di bajumi jameeŋ yalakoe to. 14 Di múlamukaam, Yensa natookoomi di fukobaf naanoomi, “Janten, au nukokoy! Takum ulaañ ukaander majakutam, moo wafaŋe man újakaatie takum ulo di au.” 15 Ániinaau najawumi tiareg kurungaak kati Kúyahuudak kuceenak mati Yensa oo asonteneenoomi. 16 Mati man Yensa asonteneenumi ániinaau ume di funakaf fati kálebienak, mo’omu mukammi kurungaak kati Kúyahuudak kutooŋumi kásuutukenumi Yensa. 17 Bare Yensa nalaañeniimi, “Ampaom oomu bo naroke bee iñeme, moo kaane ínje poop neete erok.” 18 Mati wan Yensa asankenumi, mo’omu mukammi man kurungaak kati Kúyahuudak kufaŋe man kuñese bee ebujool. Lee man akajenumi élingaay yati funakaf fati kálebienak ceb ban poop man ammi Atijamit oo eenomi Ampaool, moo eenomi oo karekelen fúko’ool di Atijamit. 19 Yensa naaniimi, “Ínje eem di ereguul malegenam, Añiilau letaŋoolen akaan waaf di fuko’ool leejaat wan ajukumi Ampaau man akaane. Wanoosani Ampaau akaanemi, woo Añiilau poop akaanemi ceb. 20 Mati Ampaool namammaŋ Añiilau ban náyiisool wanoosani wan oo di fúko’ool akaanemi. Pánayiisool burok bafaŋe man búkalaae ube, mbi muyuul búrom wáalouul. 21 Mati nan man Ampaau ayitenemi kacetumi man akaaniimi man kubaj eroŋ, moo mákonam, pan Añiilau asenemi eroŋ bee di kan amaŋumi bee eseniil. 22 Ampaau di fúko’ool ágameneriit hani an, bare nasensen kánkumak kálirooraak kati kagamenak búrom bee di Añoolool, 23 man bukanak búrom mbi kúlebien Añiilau, nan man kúlebienemi Ampaau eeno poop. Bare anoosani alatumi kálebien Añiilau, moo mákonam, Ampaau aboñulo’oomi nalatumi kálebien. 24 Ínje eem di ereguul malegenam, anoosani ajammi furimom ban náyinen di oo áboñulammi, nababaj eroŋey yati bándoorey. Oo letagameni, bare napapak di ecetey bee di eroŋey. 25 “Ínje eem di ereguul malegenam, nanan pániriiŋ, ban súm nanan nírindiiŋ taate, nampi bukanak kacetumi kujammi furimaf fati Añiilau ati Atijamit. Káyentenoomi wan aregiimi pankuroŋ. 26 Ampaool abajumi kánkum man akaan bukanak kuroŋ, moo mákonam nasenumi Añoolool kánkum kákonak man akammo. 27 Nasenoosen fujuum man agamen anoosani, mati oo eenomi Añiilau ati anau. 28 Takum mo’omu múwaalouul. Mati nanan pániriiŋ kacetumi kammi di kuyaakak búrom pankujam furimool, 29 ban kacetumi káyitoul inki. Kakammi majake, pánkuyitoul di kacetumi man kuroŋ inki, man kakammi majakut pánkuyitoul di kacetumi man kugameni. 30 Bare ínje letiŋoolen ikaan waaf ñátum di fúko’om, nan man ijammi nigamenumi eeno moo. Kagamenak kúmboom kujonjoon tul, mati ínje iñesut wan imaŋumi bee ekaan bare wan Atijamit Ampaom áboñulammi amaŋumi man ikaan. 31 Kaanjaat ínje nikankaan káyiisen kati di fúko’om, káyiisenak kúmboom léekuyiis mati malegen. 32 Bare aceen akammi poop áyiisenaom, ban nimammanj mati káyiisenak kan akammi kukankaan malegen. 33 Muyuul jibomboñ bukanak bee di Yaaya Átiigulenaau man kúyenten, ban naregiireg malegenam mati ínje. 34 Bare ínje iñesut káyiisenak kati an, handeneen nireguureg mo’omu mambi jibaj epak. 35 Yaaya nakankaan nan éwuŋenuma yawuŋene, ban muyuul jimaŋumi kurimak koola, kakammi nan mawuŋ, kakaaneuumi man súumuul. 36 Bare káyiisenak kan ibajumi kawuuje kati Yaaya. Burokab ban Ampaau asenammi man ifabel, burokab bo’obu ban emmiñaa di ekaaney, búyiisenyiisen mati Ampaau áboñulaam. 37 Ban Ampaau áboñulammi oo di fúko’ool nakankaan káyiisen mati ínje. Jijamurerut furimool, ban jijukurerut funkool, 38 ban kurimool kulee di úyegetuul, mati muyuul jifiumut di oo aboñulammi. 39 Muyuul jímeelo furimaf fati Atijamit, mati jisosof di fo panjibaj eroŋey yati bándoorey. Ban furimaf fo’ofu foo fúyiisenumi mati ínje. 40 Bare muyuul di jilatumi ebil jikaan kuriibaom moo mbi jibaj eroŋey yati bándoorey. 41 Ínje iñesut man bukanak kúlebienom. 42 Bare nimammanj jibajut kamaŋak kati Atijamit di sísigiruul. 43 Ínje nijawulojaw ñátum di kareesak kati Ampaom, ban di jilatumi kawalenom. Bare aceen ajawulojaat man asanken mati fúko’ool, oo panjiwalenool. 44 Jimammaŋ kasaloor, bare leejikaan man jiñes buruŋ bampi Atijamit ákonau ceb asaluul. Buu panjiŋoolen jifiumom? 45 Takum jisof mati ínje eete kataakenuul mati mo’omu di bújonlenab bati Ampaau mati jilolo. Bare Muusa, an jígolummi, oo aatumi kataakenuulak. 46 Jíyineneenjaat Muusa, moo pánjiyineneenom, mati oo naciciik mati ínje. 47 Bare mati jíyinenut wan aciikumi, ñaa kama buu joote káyinen wan iregumi?”

6

1 Nan mo’omu múpurutomi, Yensa nátipumi bee di kapanak kaaku kati di falaf fati Galili, kan eenomi falaf fati Tiberia. 2 Jameeŋ yati bukan erulenumi di eriibool, mati man kujukumi wajamurerutimi wan akammi bee di káju’utumi. 3 Yensa naremboorumi di fatiyenaay yati furembooraf, boo oo di kuriibaool kulakomi. 4 No’onu karuukenak kati káaningak kati Ewuujey yati Njalayiri kati Kúyahuudak man kulofulo. 5 Yensa najukumi jameeŋ yati bukan kammi di ebil bee di oo, Yensa naceeŋumi Filip, “Buu nootaale enoom mbúur, mambi bukanak buke kuri?” 6 Ñaa naceeŋumi mo’omu man ajam waa Filip aate eregool, mati Yensa namanjooromanjooro man aatumi bee ekaaney. 7 Filip nalaañenoomi, “Handeneen nunoomaanoom mbúur sígodi sidenaari siceme sigaba leeŋoolen kaan man bukanak buku búrom kubaj anoosani bútingum!” 8 Ákon di kuriibaool Anduru, Simon Peter atiool, nammi Yensa, 9 “Babaj jípura jammi taate man jooke usoor wooni futok di siwol sigaba, bare moo waa muyaje di jameeŋey uye?” 10 Yensa nájaatikenumi kuriibaool, “Jikaan bukanak man kulako tentaam.” Di bajumi étuuru ejuupojuupo bo, bukanak di kulakomi kawuuje bukan kooni síwili futok. 11 Yensa naŋarumi usooraw, nasalumi aban, nacaabuwomi kalakobomi. Moo mákonam nakammi poop di siwolas, nacaabusomi anoosani man ari apooñ. 12 Nan bukanak di kurieenumi manteer kupooñ kurinen, naregumi kuriibaool, “Jimuken di wan bukanak kurinenumi, takum hani waaf ubeteni.” 13 Di kumukenumi burinenab kumeeŋenumi tep utekel wooni uñen di ugaba kápurumul usooraw wooni futok, di wan kurieenumi kurinen. 14 Nan bukanak kujukumi wajamurerutimi uwe wan akaaneenumi, di kommi, “Há, umu malegen aboñaau aatumi bee ebiley bee di dúniyaay!” 15 Yensa namanjumi mati wan kuwoonoorumi bee ebiley man kumingenool di ekaanooley áyi. Ñaa Yensa nabuutoorumi di bukoo alaañumi ajaw inki bee furembooraf. 16 Káliim kukila kuriibaool di kujawumi bee di kásikak, 17 man kújupomi di busaana, man kutooŋumi kútip falaf bee ejaw Kapaanaum. No’onu man maŋe kárimen, ban Yensa babiloorut bee di bukoo. 18 Falaf di futooŋumi káyitoulak mati fárus fulakoeenlako enagey máamak. 19 Nan kuweeneenumi kujaw wáriiŋe síkilomeetar futok mba futok di yákon di falaf, yaŋ too galab, di kújukuumi Yensa nabil di mumelam mansi nálofuliil di busaanaab. Di kúkolimi máamak, 20 bare naaniimi, “Há, ínje! Takum jíkoli.” 21 Di súumiimi aanooley ájupo di busaanaab, yaŋ too galab, busaanaab di búriiŋumi di kásikak kati ban kuje’emi beet. 22 Fati kajomaf, bukanak karinoulobomi di kapan kaaku kati falaf, di kujukumi mati busaana bákon ceb bulakoe bo, di kumanjumi Yensa ájupout di kuriibaool di busaanaab bákonab, mati kujaweenjaw sicebiil kukatool bo. 23 Manoosani, usaana waawu úpurumi di Tiberia úriiŋumi ulofumi tanat tan kurieenumi usooraw nan Akiiyaau asaleenumi aban. 24 Nan bukanak kujukumi mati Yensa di kuriibaool búrom kulee to, ñaa koo di kúkoiil di kújupomi di usaanaaw man kujawumi bee Kapaanaum, eñesey yati Yensa. 25 Nan kutookoomi di kapanak kaaku kati falaf, di koonoomi, “Raabi, au noonei núriiŋulo baabe?” 26 Yensa nalaañeniimi, “Ínje eem di ereguul malegenam, muyuul joom di eñesom lee mati man jijukumi wajamurerutimi wan ikammi, bare mati man íkuumenuumi. 27 Bare takum jirok mati muriaam maatumi bee kakañoak, bare mati muriaam maatumi eseney eroŋey yati bándoorey. Muriaam moo Añiilau ati anau aatumi bee esenuuley. Mati oo Atijamit Ampaau asenumi bakooŋ bati ekammo.” 28 Di kulaañenoomi, “Atijamit waa namaŋe man wúli ukaan?” 29 Yensa naaniimi, “Wan Atijamit amaŋuumi woo eenomi man jíyinen di oo an aboñulomi.” 30 Di kulaañenoomi, “Kama wajamurerutimi wei panukaan wampi wakammi man wúli ufium di au? Burok bei nukammi? 31 Kufannaaniŋolaal kurieenri manna di baŋaanab nan man ciikimi eeno, ‘Muusa naseniimi muria kápurumul di bukinab bajakaab man kuri.’” 32 Yensa naaniimi, “Ínje eem di ereguul malegenam, lee Muusa asenuumi muriaam mápurumulomi di bukinab bajakaab. Ampaom aseneuumi muriaam malegenam kápurumul di bukinab bajakaab. 33 Muriaam malegenam man Atijamit asenumi moo eenomi awaloulomi di bukinab bajakaab akaan bukanak kati dúniyaay man kuroŋ.” 34 Di koonoomi, “Arungaau, sénoli muriaam ume nanoosani.” 35 Yensa nalaañeniimi, “Ínje eenomi muriaam mati eroŋey. Ampi abilumi bee di ínje, bacaarab leebusoforerool, ban ampi áyinenumi di ínje baraanab leebusofurerool. 36 Bare ínje nireguureg mati jijukanjuk bare hani moo jíyinenut di ínje. 37 Kan Ampaau asenammi pankubil bee di ínje, ban ínje leticesoor hani ákon di bukoo. 38 Mati ínje niwaloulowalo di bukinab bajakaab kaanut bee ekaan emaŋey yúmboom, bare bee ekaan emaŋey yati oo áboñulammi. 39 Mo’ome moo eenomi kamaŋak kati Atijamit áboñulammi takum hani ákon di kan ásenulammi ájim di kañenom, bare eete kayiteniil bee di eroŋey di funakaf fúlamukaaf. 40 Mati wan Ampaom amaŋumi woo eenomi ampi ajukumi Añiilau ban náyinen di oo aate ebaj eroŋey yati bándoorey. Ínje panitebenool fatiyaay di funakaf fúlamukaaf.” 41 Kúyahuudak di kutooŋumi kákuumoor mati akila, mati man ammi oo eenomi muriaam mawaloulomi di bukinab bajakaab. 42 Di kommi, “Ume lee Yensa, lee añiilau ati Esufa? Wulaal umanjaami iñaayool di ampaool. Kama ñaa waa naregemiñaa iñee, ‘Ínje niwaloulowalo di bukinab bajakaab’?” 43 Bare Yensa nalaañeniimi, “Takum jíkuumoor di kúkouul. 44 An letaŋoolen abil bee di ínje leejaat Ampaau áboñulammi añakulo’ool bee di ínje. Di funakaf fúlamukaaf, paniyitenool bee di eroŋey. 45 Nan man kuboñaak kuciikumi eeno, ‘Ban bukoo koote ebaj káliikitenum di Atijamit.’ Ampi ájamumumi ban náliikenumumi di Ampaau, panabil bee di ínje. 46 Bajut hani an ákon ajukurer Ampaau leejaat oo ápurumulomi di Atijamit. Oo najujuk Ampaau. 47 Ínje eem di ereguul malegenam, anoosani abajumi káyinen di ínje nababaj eroŋey yati bándoorey. 48 Ínje eenomi muriaam mati eroŋey. 49 Kufannaaniŋuul kurieenumi manna di baŋaanab, ban di kuceteenumi. 50 Bare muriaam mawaloulomi di bukinab bajakaab, mampi anau arimi ban letacet. 51 Ínje eenomi muriaam maroŋaam mawaloulomi di bukinab bajakaab. Anoosani arimi muriaam ume panaroŋ bee bándoorey. Muriaam ume eenomi eniiley yúmboom, moo panisen bukanak kati dúniyaay mambi kuroŋ.” 52 Kúyahuudak di kulakomi kañakoorak, di aaney, “Kama ániinaau umu buu panaŋoolen asenolaal eniilool man uriaal?” 53 Yensa nalaañumi aregiil, “Ínje eem di ereguul malegenam, leejaat jiriri eniiley yati Añiilau ati anau ban di jiraan fúsimool, moo leejibaj eroŋ di kúkouul. 54 Bare ampi arimi eniilom ban naraan fúsimom panabaj eroŋey yati bándoorey, ban paniyitenool bee di eroŋey di funakaf fúlamukaaf. 55 Mati eniilom eenomi muria fák, fúsimom eenomi muraana fák. 56 Ampi arimi eniilom ban naraan fúsimom, oo oomu di ínje, ban ínje oomu di oo. 57 Ampaau aroŋaau áboñulammi, ban nibabaj eroŋey mati oo. Moo mákonam, ampi arimi eniilom panaroŋ mati ínje. 58 Ure eenomi muriaam mawaloulomi di bukinab bajakaab moo mukaanut nan muriaam man kufannaaniŋuul kurieenumi. Di kucetumi, ampi arimi muriaam ume panaroŋ bee bándoorey.” 59 Yensa aregumomi nan alakomi kaliikitenak di kukobak di ésukey yati Kapaanaum. 60 Kuriibaool kajuupoe nan kujammi mo’omu di kommi, “Mo’omu furim fátaañie máamak, ai panaŋoolen asofufo?” 61 Bare Yensa oo di fúko’ool namanjumi mati kuriibaool kúkuumookuumoor mati mo’omu, ñaa naaniimi, “Mante mo’omu músuumutuul room? 62 Kama waa panjisofumi jijukujaat Añiilau ati anau, nalaañ bee di bukinab bajakaab ban ápurulomi? 63 Búyegetab Bátienaab bukaanemi man bukanak kuroŋ. Bare bukanak di kúkoiil kuŋoolenut kukaan man an aroŋ. Kurimak ko’oku kan isankenuuñaa kukaanuumi man jibaj Búyegetab Bátienaab, bakaaneuumi man jiroŋ. 64 Bare kuceen di muyuul kúyinenut.” Mati biñoo noo di fúcitumaf, Yensa namammanj tíen kuceenak kalakomi di oo kúyinenut di poop ai aatumi bee épurey di oo. 65 Yensa nammi, “Mo’omu moo mukammi neenuul mati an letaŋoolen abil bee di ínje leejaat Ampaau akaanoomi man aŋoolen mo.” 66 Mati wan Yensa aregumi, kuriibaool kajuupoe di kulaañumi bálamuk ban kulaañut kuriibenool. 67 Yensa nammi kúriiŋenaak uñeney di kugabaak, “Mante muyuul poop jimammaŋ elaañ bálamuk?” 68 Simon Peter nalaañenoomi, “Akiiyaau, bati ai noote ejaw beet? Au ceb ookumi kurimak kasenumi eroŋey yati bándoorey. 69 Wúli núyinenyinenuko, ban numammanj mati au eenomi Álirooraau Ákonau ati Atijamit.” 70 Yensa nalaañeniimi, “Mante lee ínje imukenuumi, uñeney di kugabaak, lee mo? Bare ákon di muyuul oo nakaan Seetaanaay!” 71 Ñaa nalakomi kasankenak mati Yúdas, añiilau ati Simon Isikariot, ákon di kuriibaool uñeney di kugabaak, aatumi bee épurey di oo.

7

1 Nan mo’omu muwuujumi, Yensa nápurumi di Yúdea man ajawumi kajaaburuŋ bee kapanak kati Galili, mati kurungaak kati Kúyahuudak kulakomi eñes bee ebujool. 2 No’onu karuukenak kati káaningak kati Síguut man kulofulo to pef. 3 Yensa kutiool di koonoomi, “Púr baabe man ujaw bee Yúdea, mambi kuriibai kujuk wajamurerutimi wan ommi di ekaaney. 4 Mati an áyoferiit burokool, amaŋujaat man bumanjo. Ukammojaat, úyiisen fúkoi bee di kati dúniyaay.” 5 Mati hani kutiool kúyinenut di oo. 6 Yensa nalaañeniimi, “Nanan númboom níriiŋoorut. Bare nanan nooluul panibajo nanoosani. 7 Bukanak kati dúniyaay uye leekuŋoolen kulatuul. Pankulatom, mati man iregeiimi wan kukaanemi ujakut. 8 Muyuul di kúkouul jijawooro bee bo di káaningak uke. Ínje letijaw imaatuko, mati nanan númboom níriiŋoorut jak.” 9 Yensa naregumi mo’omu ban nalakobomi di kapanak kati Galili. 10 Yensa kutiool kukatumi bálamuk kujaw bee di káaningak ceb, ñaa oo poop najawumi, amaŋut man an ajukool bare najawumi ñátum kutunt. 11 Kurungaak kati Kúyahuudak di kulakomi eñesool boo di káaningak di kuceeŋumi, “Kama oomei?” 12 Di bajumi kasanken kajuupoe kammi tentaam di bukanak mati oo. Bukaaku di kommi, “Oo an ajake,” bukaaku di kommi, “A’a, oo abunta.” 13 Bare bajut an apeetoe man asanken fácul bukanak mati oo mati kúkolikoli kurungaak kati Kúyahuudak. 14 Di titoorey yati káaningak, Yensa najawumi bee di fukobaf fáamakaf ban nalakomi kaliikitenak. 15 Kúyahuudak di wáaloiimi di kommi, “Buu kaane ániinaau umu naŋoolen aliikiten jak mo’omu ban ajawurerut kaliikiten hani ñákon?” 16 Yensa nalaañeniimi, “Kaliikitenak lee kúmboom, bare kati áboñulammi. 17 Ampi amaŋumi bee ekaan wan Atijamit amaŋumi, oo aate emanj manteer kaliikitenak kúmboom di Atijamit kúpurumulo mba di fúko’om nísankenumemi. 18 Ampi asankenumi mati fúko’ool oo añesemi kálebienooro. Bare ampi añesemi kálebienak kati oo aboñulo’oomi malegen naake, ban bajut waŋonde di oo. 19 Mante lee Muusa asenuumi sílingaas? Bare hani ákon di muyuul asofutuso. Wau kaane di joom di eñes buruŋ bati bee ebujom?” 20 Bukanak di kulaañenoomi, “Au bágun booki! Ai aam di eñesey bee ebuji?” 21 Yensa nalaañeniimi, “Nikankaan mukaana mákon, ban muyuul búrom di wáalouumi mati mo. 22 Bare Muusa nájaatikenuumi bee etamp kuñiilak kúniinaak kooluul (handeneen mukaanaam ume lee bati sílingaas sati Muusa múpurumulo, bare di kufannaaniŋuul kutooŋumi). Hani di funakaf fati kálebienak, muyuul di jikammi man kutamp añiil ániine. 23 Mati añiil ániine atampijaat di funakaf fati kálebienak, mambi sílingaas sati Muusa takum síyuuri. Wau kaane di riuul bee di ínje mati man isontenumi an áju’ute akoy jaj di funakaf fati kálebienak? 24 Takum jigamen bakaanerab bati bukanak ñátum di wan jijukumi ceb, bare jigamen riiboor di wabajomi.” 25 Bukan kuceen kacinumi Yerusalem ñaa di koonoorumi, “Lee ániinaau umu an kuñesemi bee ebujey? 26 Bare oo oome kaliikiten bukanak bayofout. Ban hani an aregutool furim! Mante kama room kati di fujuumaf fati Kúyahuudak malegen kumammanj tíen umu Apakenaau Áamakau? 27 Bare numanjaamanj bei ániinaau umu ápurumulomi. Nampi Apakenaau Áamakau abilumi, an letamanj bei nápurumulo.” 28 Nan Yensa alakomi kaliikitenak di fukobaf, nacibulomi, “Mante muyuul jimanjammanj, ban jimammanj bei nípurumulo? Bare ínje ijawulout di fúko’om, áboñulammi eenomi malegenam. Muyuul jimanjutool. 29 Ínje nimanjoomanj, mati ínje bati oo nípurumulo, ban oo áboñulammi.” 30 Kurunga kuceen di kuñesumi buruŋ mampi kúsofumool. Bare hani an aŋoolenut aremben uñenool di oo, mati nanan noola níriiŋoorut. 31 Kajuupoe kammi di fukobaf fáamakaf di kúyinenumi di oo. Di kommi, “Nampi Apakenaau Áamakau abilumi, mante panakaan wajamurerutimi faŋ wan ániinaau umu akammi room?” 32 Nan Kufarisaak kujammi jameeŋey mo’omu di ebuusoor mati Yensa, koo di kúsimenaak kunifaanak di kuboñumi kupooya bukaaku kati fukobaf fáamakaf man kusof Yensa. 33 Bare Yensa naaniimi, “Ínje páneemi di muyuul di nanan nátemie ceb, ban ínje eete elaañ bee di áboñulammi. 34 Panjiñesom bare leejijukom. Bampi ilakomi muyuul leejiŋoolen jibil bee bo.” 35 Kúyahuudak di koonoorumi, “Ániinaau umu boobei nasofumi bee ejaay beet mambi wulaal újukaatiaalool? Mante panajaw bee di bukanolaal kayiisoorumi kammi titoorey yati Kúgirikak, ban naliikiten Kúgirikak? 36 Kama waa mo’omu mufelomi, ‘Panjiñesom, bare lee jijukom,’ ban, ‘Bampi ilakomi muyuul leejiŋoolen jibil bee bo’?” 37 Di funakaf fúlamukaaf fati káaningak, funakaf fufaŋumi poop man fubaje fúkaw di káaningak, Yensa nayitomi ajuum ban nacibulomi jameeŋey, “Ampi baraanab busofumi, mbi abil bee di ínje man araan! 38 Ampi abajumi káyinen di ínje, nan man furimaf fati Atijamit furegumi, ‘Kápurumul di ésigirool kal kati mumel maroŋe maate etey masenemi eroŋey.’” 39 Yensa nasankenumi mati Búyegetab Bátienaab mbi buseni kafiummi di oo. Bare Búyegetab Bátienaab bati Atijamit busenooruti di bukoo, mati Yensa atebenooruti man álebieni. 40 Nan kujammi kurimak uku, kuceen di bukoo di kommi, “Ániinaau umu malegen aboñaau.” 41 Bukaaku di kommi, “Umu eenomi Apakenaau Áamakau.” Bare bukaaku di kommi, “Mante Apakenaau Áamakau naate épurumul? Galili room? 42 Mati lee furimaf fati Atijamit fommi Apakenaau Áamakau pánapurumul di úwoloorumaw wati Dauda, ban panawoli Betelehem di ésukey yati Dauda?” 43 Ñaa di bajumi kañakoor kayitoulo titooriil kakammi man kufasoor upan ugaba mati Yensa. 44 Kuceen di kumaŋumi bee esofool, bare bajut an apeetoe bee egorool. 45 Kupooyaak kati fukobaf fáamakaf di kulaañumi kujaw bee di kúsimenaak kunifaanak di Kufarisaak, di kuceeŋiimi, “Wau kaane jíjeetumutool baabe?” 46 Kupooyaak di kulaañeniimi, “Hani an atamburerut asanken nan ániinaau ume!” 47 Kufarisaak di kulaañeniimi, “Mante muyuul poop nabuntuubunt room? 48 Mante bajut ákon di kati kujuumak mba hani ákon di Kufarisaak áyinene di oo room? 49 Bare jameeŋey uye yamanjutumi sílingaas sati Muusa, kunuminum kuban.” 50 Nikodemos, ajaweenumi bee di oo noo. Nakaaneenkaan ákon di bukoo, naaniimi, 51 “Sílingaas soololaal, mante sigamenegamen anau baceeŋutool man jimanj wan akammi room?” 52 Di kulaañenumi, “Mante au úpurumulo poop di kapanak kati Galili room? Jímeelo furimaf fati Atijamit man jijuk, mati bajurerut hani aboña ákon aate épurumulo di kapanak kati Galili.” 53 Anoosani najawumi bóot,

8

1 Bare Yensa nalaañumi bee di Furembooraf fati Uwoliiw. 2 Di bújomaraay pím nalaañulomi inki bee di fukobaf fáamakaf. Bukanak búrom di kubilumi bee di oo, ban nalakomi tees man aliikiteniil. 3 Kuliikitenaak kati sílingaas di Kufarisaak di kújeetumulomi aseek an kusofeenumi basang di ániine ayabutool, man kujuumenool titoorey yati bukanak. 4 Di kommi Yensa, “Aliikitenaau, aseekau ume nasofisof nan alakomi basang di ániine ayabutool. 5 Sílingaas sati Muusa siregolaareg mati cenceeŋ man uleebaalool sílankiin acet dak. Bare au noone buu mati oo?” 6 Di kuceeŋumi Yensa kúceeŋak uke bee mati kabuntoorool, manteer mbi kubaj buruŋ bati kataakenool di ekaan wajakut. Yensa nároogomi tentaam man aciikumi ñátum jisinkool. 7 Nan kurulenumi di eceeŋooley, najummi sem man aaniimi, “Jikob man oo atamburerutumi akaan majakut di muyuul atooŋ aleebool élankiin.” 8 Yensa nároogomi inki man alakomi eciikey tentaamey ñátum jisinkool. 9 Bare nan kujammi mo’omu, di kutaatumi kabuutoorak kujaw ákon-akon kátaatum di kunifaanak, man kukatumi Yensa di aseekau sicebiil to. 10 Yensa najummi ajonkoor man aceeŋoomi, “Aseekau, kama kutaakenai kajummi taate bukookei? Mante ataakenai arinoe taate?” 11 Nammi, “A’a, hani an, Arungaau.” Yensa naanoomi, “Ínje poop letitaakeni, jaw, ban takum ukaander majakut inki.” 12 Yensa nalaañumi asanken bukanak, “Ínje eenomi asenemi mawuŋam bee di bukan kammi di dúniyaay. Ampi ariibenammi oo letajawuder di érim. Bare panabaj mawuŋam masenemi eroŋey.” 13 Kufarisaak di kulaañenumi, “Au káyiisenooro fúkoi noom di ko, ban káyiisenak kooli kukaanut malegen.” 14 Yensa naaniimi, “Handeneen ínje káyiisenooro neem di ko, káyiisenak kúmboom kukankaan malegen. Mati ínje nimammanj bei níjawumulo ban bei nije’e beet, bare jimanjut bei níjawumulo ban bei nije’e beet. 15 Muyuul kagamenemi nan man bukanak kukaanemi eeno, bare ínje ígameneriit an. 16 Bare kaanjaat nigamengamen, kagamenak kúmboom kukankaan malegen, mati ínje íkaaneriit kagamenak sicebom di fuko’om. Bare ínje di oo áboñulammi níkaanumemi. 17 Di sílingaas sooluul ciikiciik mati nan kúyiisena kugaba kujamoojamoor, koo kukaanekaan malegen. 18 Káyiisenak kúmboom koo di fúko’om, ban Ampaau áboñulammi asenaam ko bee di ínje.” 19 Di kuceeŋoomi, “Kama Ampai oomei?” Yensa nalaañeniimi, “Mati jimanjut ai eenomi ínje, jimanjut ai eenomi Ampaom. Jimanjanjaat, moo panjimanj Ampaom poop.” 20 Yensa kurimak uku koo naregumi nan alakomi kaliikitenak di kapanak kalofumi dán muceesam mati funenaf mommi. Bare bajut hani ákon apeetoe bee esofool mati nanan noola níriiŋoorut. 21 Di múlamukaam Yensa naaniimi inki, “Ínje bee ejaw, panjiñesom ban di jicet di majakutuul. Ban ínje ije’emi beet, muyuul leejiŋoolen jibil bee bo.” 22 Kurungaak kati Kúyahuudak di kuceeŋumi, “Mante oo bee kabujooro? Mati naane, ‘Ban ínje ije’emi beet, muyuul leejiŋoolen jibil bee bo’?” 23 Naaniimi, “Muyuul tentaam jípurumulo, ínje fatiya nípurumulo, muyuul kati dúniyaay uye, ínje ikaanut ati dúniyaay uye. 24 Moo kaane nireguureg mati panjicet di majakutuul. Leejaat jíyinenyinen mati ínje eenomi oo. 25 Di kuceeŋoomi, “Au ai?” Yensa nalaañeniimi, “Hani wan ireguumi di fúcitumaf. 26 Nibabaj wajuupoe bee ereg mati muyuul, di poop bee kagamen mati muyuul. Bare aboñulammi oo afiumaay, ban ínje niregumi bukanak kati dúniyaay uye wan ijammi di akila.” 27 Bare koo kúlaulut wan Yensa alakomi eregiiley mati Ampaau. 28 Ñaa Yensa nammi, “Nampi jitebenumi Añiilau ati anau, noo panjimanj mati ínje oo, ban íkaaneriit waaf di fúko’om cebom wan imaŋumi. Bare nisankensanken wan Ampaau aliikitenammi. 29 Ban oo áboñulammi oomu di ínje, akatutom bálamuk. Mati ínje nikaanekaan wásuumoomi.” 30 Nan kajuupoe kujammi wan asankenumi aban, di kúyinenumi di oo. 31 Yensa nammi bukanak káyinenumi di oo, “Kaanjaat muyuul jirulenrulen di esof kurimom, moo di jimanj mati malegen muyuul kuriibaom. 32 Panjimanj malegenam, malegenam pammupakenuul.” 33 Di koonoomi, “Wúli úwoloorum wati Iburehima. Wúli utamburerut ulako di famiiceelaetaf hani ákon. Kama waa kaane, au noone, ‘Panjipak’?” 34 Yensa nalaañeniimi, “Ínje eem di ereguul malegenam mati ampi akammi majakut oo amiiceel ati majakut. 35 Amiiceel ácineriit di fiilool bee nanoosani, añiilau acin di fo bee bándoorey. 36 Ñaa Añiilau apakenijaat, malegen panupak. 37 Ínje nimammanj mati muyuul úwoloorum wati Iburehima. Bare kuceen di muyuul bukooku di eñes bee ebujom mati kurimom kulee di sísigiruul. 38 Ínje oomu di ereguul wan ijukumi nan ilakoeenumi di Ampaom. Bare muyuul jooju bo ekaaney wan jijamemi di ampauul.” 39 Di kulaañenumi Yensa, “Iburehima eenomi ampaolaal.” Yensa naaniimi, “Kaaneenjaat muyuul kuñiil kati Iburehima, panjimaŋeen ekaaney wan Iburehima akaaneenumi. 40 Ínje nireguureg malegenam man ijamulomi di Atijamit, bare muyuul kooku eñes buruŋ bati bee ebujom. Iburehima atamburerut akaan mo’omu. 41 Muyuul jooju di ekaan wan kumpauul kukaanemi.” Di kulaañenoomi, “Wúli lee kuñiil kati káatum di kaseeketak di kániine’etak. Wúli Ampaau ákon ceb nubaje, oo eenomi Atijamit fúko’ool.” 42 Yensa naaniimi, “Kaaneenjaat Atijamit eenomi Ampauul, panjimaŋeenom, mati ínje di Atijamit nípurumulo. Ínje ijawulout di fúko’om mati ínje imaŋe, bare oo áboñulammi. 43 Wau kaane jílaulutom di wan isankenumi? Mati muyuul jiŋoolenut jimuuten bee káyenten furimom! 44 Muyuul eenomi kuñiilak kati ampauul Seetaanaay, ban jimammaŋ bee kariiben kamaŋak kati ampauul ceb. Biñoo noo di fúcitumaf, ekankaan abuja bukan ban di elat malegenam. Butumuyo bulee di malegenam, mati bajut malegenam di oo. Nampi elepoorumi di esanken nan man yoonomi eeno, mati oo alepoora ban oo eenomi ampaau ati kulepoora. 45 Bare, ínje eem di ereguul malegenam, moo kaane jifiumutom! 46 Ai di muyuul pánayiisen mati nikankaan majakut? Iregujaat malegenam, waa kaane jifiumutom? 47 Ampi akammi ati Atijamit panajam kurimak kati Atijamit, wakammi jíjameriit ko woo eenomi jikaanut kati Atijamit.” 48 Kúyahuudak di kulaañenumi, “Mante wúli ukooŋut di aaney, au Asamaria ban bágun booki?” 49 Yensa nammi, “Ínje bágun bookutom. Mati nílebienlebien Ampaom, ban muyuul jílebienutom. 50 Ínje ilee di eñes bukanak man kúlebienom. Bare babaj añesukomi man ibajuko, oo panakammi agamenaau. 51 Ínje eem di ereguul malegenam, kaanjaat anoosani asofumi furimom letaceturer!” 52 Kúyahuudak di koonoomi, “Iñeme wúli numammanj tíen au bágun booki. Iburehima nacecet, nan man kuboñaak búrom kucetumi, ñaa au noone, ‘Kaanjaat anoosani asofumi furimom, letaceturer.’ 53 Mante au ufaŋe kákalaa ámpaoli Iburehima, acetumi room? Ban au ufaŋe kákalaa kuboñaak kacetumi kuban yos? Au nusofooro au ai?” 54 Yensa nalaañeniimi, “Kaanjaat ínje kálebienooro, kálebienom koo ñaañaaña. Ampaom oo álebienammi. Muyuul jommi oo eenomi Atijamit ooluul. 55 Bare hani jimanjutool. Ínje nimanjoomanj. Eenjaat imanjutool, ínje poop panikaan agaajoora nan muyuul. Bare nimanjoomanj ban nisosof furimool. 56 Afannaaniŋuul Iburehima namaayoorumi mati naraanoraano bee ejuk funakaf fati ebiley yúmboom. Najukufomi ban namaayoorumi pak.” 57 Kúyahuudak di koonoomi, “Au uŋotoorut simit bukan kugaba di uñen, mante au nujujuk Iburehima room?”?” 58 Yensa nalaañeniimi, “Ínje eem di ereguul malegenam, bala’a Iburehima abajoe ínje nibajoeembajo.” 59 Di kumukenumi sílankiin bee eleebool so. Bare Yensa nabuutoorumi ápur di fukobaf ajawumi buruŋool.

9

1 Nan Yensa alakomi ewuujey, najukumi ániine ápuume biñoo nan awolimi. 2 Kuriibaool di kuceeŋoomi, “Raabi, wau kaane ániinaau ume man awolimi bápuume? Ai akammi majakut, manteer ániinaau umu mba kuwolaool?” 3 Yensa nalaañeniimi, “Kaanut ániinaau umu akammi majakut, mba kuwolaool kukammi man ápuum. Bare nawoliwol bápuume manteer mbi kánkumak kati Atijamit kúyiiseni di oo. 4 Di bala’ab, wulaal ootaale erok burokab bati áboñulammi. Fukaf foofu di ebil nan an aatut erok. 5 Bare nan ínje emmi baabe di dúniyaay, ínje eenomi mawuŋam bee di dúniyaay.” 6 Nan aregumi mo’omu aban, Yensa nalacumi tentaam man ásulenumi mof man ájoonenummi jikap, nanaanenjomi di kúcilak kati ániinaau, 7 ban naanoomi, “Jaw, tíubuulo di furalaaf fati Siloam” (yoo eenomi Aboñimi). Ñaa ániinaau najawumi tíabuulomi, nalaañumi bajukerab! 8 Kulaoorool di kuceen kajukeenoomi nan alawa, di kommi, “Ume lee ániinaau ákonau an ujukaalemi di elawey sadaa?” 9 Bukaaku di kommi, “Akila,” bukaaku di kommi, “A’a, oo buyesoor.” Nammi, “Ínje akila.” 10 Di kuceeŋoomi, “Kama buu nukaane man uŋoolen ujuk?” 11 Nalaañeniimi, “Ániinaau an kuwonkemi Yensa ajoonenumi jikap ban nanaanenjomi kúcilom aban, naanammi, ‘Jaw bee di furalaaf fati Siloam tíubuulo’, ñaa nijawumi íbuulomi, iñeme niŋooleŋŋoolen ijuk waj!” 12 Di kuceeŋoomi, “Oo oomei?” Nalaañeniimi, “Imanjut.” 13 Di kújeetumulomi ániinaau ápuumeenumi no’ona bee di Kufarisaak. 14 Funakaf fureooreoor di funakaf fati kálebienak nan Yensa ajoonenumi jikapaj man kúcilool kuŋoolen kujuk. 15 Kufarisaak di kuceeŋoomi buu ápuumeenumi aŋoolenumi ajuk iñeme, ban nalaañeniimi, “Nanaanenammi jikap di kúcilom ban níbuulomi iban niŋoolen ijuk waj!” 16 Kufarisa kuceen di kommi, “Ániinaau umu Yensa ápurumulout di Atijamit, mati oo náyuyuur élingaay yati funakaf fati kálebienak.” Bare bukaaku di kommi, “Buu paŋŋoolen kaan man ániine akaana majakut aŋoolene akaan wajamurerutimi nan mo’omu?” Kájamoraati di kuyitoulo titooriil. 17 Ñaa di kuceeŋumi ániinaau ápuumeenumi, “Waa nusofumi mati ániinaau akaaneenimi man uŋoolen ujuk?” Nalaañeniimi, “Oo aboña ati Atijamit.” 18 Kurungaak kati Kúyahuudak kumaŋut kufium mati oo ápumeenumi bare naŋooleŋŋoolen ajuk iñeme, di kuwonkulomi kuwolaak koola. 19 Di kuceeŋiimi, “Mante umu eenomi añooluul? An jommi oo awolimi bápuume? Kama buu naŋoolene ajuk iñeme?” 20 Kuwolaool di kulaañeniimi, “Wúli numammanj umu áñoololi, oo awolimi bápuumeene. 21 Bare wúli umanjut buu kaane najuk iñeme mba ai akaane man ajuk. Jiceeŋool, oo let añiil, panaŋoolen aregooro.” 22 Kuwolaool kurereg mo’omu mati kúkolikoli kurungaak kati Kúyahuudak, bukoo kujamoojamoor kuban, mati anoosani afelumi búyegetool man areg ban nafium mati Yensa eenomi Apakenaau Áamakau, oo naate kacesoori di fukobaf. 23 Moo kaane di kommi, “Oo let añiil, panaŋoolen aregooro. Jiceeŋool.” 24 Di kulaañumi kúwonkul ániinaau ápuumeenumi man koonoomi, “Baat kabaat di Atijamit man ureg malegenam! Wúli numammanj mati ániinaau asontenimi akaana majakut.” 25 Ániinaau nalaañeniimi, “Ínje imanjut manteer oo akaana majakut. Bare wan imanjumi, woo eenomi noo nípuumeempuum, iñeme niŋooleŋŋoolen ijuk waj!” 26 Di kuceeŋoomi, “Waa nakammi di au? Buu nakammi man uŋoolen ujuk?” 27 Ániinaau nalaañeniimi, “Ínje nireguureg iban, ban jimaŋut bee ejam. Kama wau kaane di jimaŋ bee ejam inki? Mante jimammaŋ poop bee ekaan kuriibaool?” 28 Di kujeloomi máamak, man koonoomi, “Au ariibaau ati ániinaau akila, bare wúli kuriibaak kati Muusa. 29 Wúli tíenolitien mati Atijamit nasankensanken di Muusa, bare hani wúli umanjut ániinaau umu bei nápurumulomi.” 30 Ániinaau nalaañeniimi, “Há, mo’omu kankaan waaf wáwaaloe! Jimanjut bei nápurumulo, bare nasontenammi man iŋoolen ijuk! 31 Wúli numammanj mati Atijamit áyenteneriit kukaana majakut, bare náyenteneyenten anoosani amiiceelaetool ban nakaan wan amaŋumi. 32 Biñoo di fúcitumaf fati dúniyaay, an ajamurerut jáng mati an akaane ániine awolimi bápuume man aŋoolen ajuk. 33 Kaaneenjaat ániinaau umu ápurumulout di Atijamit, letaŋooleneen akaan waaf wanokoore nan mo’omu.” 34 Di kulaañenoomi, “Au nuwoliwol di majakut! Mante nusosof panuŋoolen úliikitenoli waaf?” Di kufafarenoomi man ápur bee téeŋey yati fukobaf. 35 Yensa najammi wabajoeenumi, najawumi atookool man aceeŋoomi, “Mante nufiunfium di Añiilau ati anau?” 36 Ániinaau nalaañenoomi, “Arungaau, uregom oo ai, mambi ínje íyinenool.” 37 Yensa naanoomi, “Au nujukoojuk uban, oo aaññaa kasankenak di au iñeme!” 38 Ániinaau naanoomi, “Akiiyaau, ínje nifiunfium!” Aban nalomi kúfima man amiiceelaetoomi. 39 Yensa naanoomi, “Ínje íjawumulomi bee kagamen bukanak kati dúniyaay uye, manteer kájukeriitumi mbi kujuk, ban kajukemi mbi kúpuum.” 40 Kufarisaak kuceenak kalofoomi pef di kujammomi, man kuceeŋoomi, “Mante noone wúli núpumpuum?” 41 Yensa nalaañeniimi, “Kaanjaat muyuul jípumpuum, an letaŋoolen ataakenuul mati jikankaan majakut. Bare iñeme joone jijukejuk, ñaa an panaŋoolen ataakenuul mati jikankaan majakut.”

10

1 “Ínje eem di ereguul malegenam, ampi ájawumutumi di fúlamutaf fati kaneerak kati sisahaas man áñitoum bálamuk bee dó, an akila ákuu di poop álaputa! 2 Mati amataau ati sisahaas ájawumumi fúlamutaf. 3 Apooyaau ati fúlamutaf áwambulemi man ánokenul, ban sisahaas sijamejam furimool. Ban nawonkewonk sisahaool yákon-yakon ñátum di kareesuyo aban, náleekul so bee téeŋey. 4 Nampi áleekuusomi búrom téeŋeraay, narunguso, ban di siriibenool mati simammanj furimool. 5 An simanjutumi leesiriibool, bare pansiteyool, mati símanjeriit furimool.” 6 Yensa naregumi kúregak uke kalakobomi. Bare kúlaulutool wan alakomi eregiiley. 7 Moo kaane Yensa naaniimi inki, “Ínje eem di ereguul malegenam, ínje eenomi fúlamutaf bee di sisahaas. 8 Káyabulammi fácul koo búrom kúkuu mba kúlaputa. Bare sisahaas salegenas símaruleriitiil. 9 Ínje eenomi fúlamutaf. Anoosani ájawumumi di ínje oo panapak, ban pansinanoken nápur bee eñes mufoopaay. 10 Ákuuau nabilebil bee jákuut, ebuj, di kakajen ceb. Ínje nibibil mambi sibaj eroŋ, ban di sibaj eroŋey yálirooraay. 11 Ínje eenomi amataau alegenau. Amataau alegenau nanennen yuutool bee mati sisahaool. 12 Ampi abilenumi sisahaas, akaanut amata. Oo akilutumi sisahaas, ban nampi ajukumi émunduŋo di ebil, panakatuso man atey. Páneloumuso man eyiisiken poop so. 13 Ániinaau nateyumi mati oo babileneool so ban butumool bulee di so. 14 Ínje eenomi amataau alegenau. Ínje nimammanj sisahaom, ban sisahaom simanjammanj, 15 nan man Ampaau amanjammi, ínje poop imanjoomi eeno. Ninennen yuutom bee mati sisahaas. 16 Nibabaj sisaha siceen poop, sakaanut sati kamatak uke. Ínje poop eete éŋaruuso, ban pansijam furimom. Soo búrom pansibil sikaan kamat kákon, ban di sibaj amata ákon. 17 Ampaau namaŋammaŋ mati ninennen yuutom, mambi íŋaruuyo inki. 18 An letaŋaruyo di ínje. Ínje di fúko’om pánsuumom man inenuyo. Mati ínje nibabaj bakooŋ man inenuyo, ban kánkum kati éŋaruuyo inki. Mati kájaatikenak uke di Ampaom nibajulomi.” 19 Di bajeenumi kájamooraati inki di Kúyahuudak mati kurimak uke. 20 Kuceen kajuupoe di bukoo di kommi, “Bágun bookool, mba nagonogono. Wau kaane pánuyentenaalool?” 21 Bukaaku di kommi, “Kasankenak uku leekuŋoolen kúpurumul di an bágun booke! Kama mante bágun pambuŋoolen bukaan ápuumaau man ajuk?” 22 Di nanan nati kúwaagenak, Yensa namamaat di Yerusalem karuukenak kati káaningak kati Eseney yati Fukobaf Fáamakaf bee di Atijamit. 23 Funak fákon nalakomi kajaatoorak di kapanak kukila kati fukobaf di tan kuwonkemi Kañoonak kati Suleimaan. 24 Kati kurungaak kati Kúyahuudak di kulakomi kuŋomenoomi, man kuceeŋoomi, “Kama buu noote kapiyo di káyenteni di éregoliey malegenam? Kaanjaat au eenomi Apakenaau Áamakau, núregoli tíen.” 25 Yensa nalaañenumi, “Nireguureg, ban jilalat káyinenom. Burokab ban ikammi di kareesak kati Ampaom, boo búyiisenyiisen mati ínje, 26 bare muyuul jilatumi káyinenom, mati muyuul lee sisahaom. 27 Sisahaom simammanj furimom, ínje nimammanjuso, ban siriibeneanriiben. 28 Ínje nisensen kuriibaom eroŋey yati bándoorey, ban léekujimurer. An aatut kápureniil di kañenom. 29 Mati Ampaom asenammi bukoo, ban oo nafaŋe kákalaa anoosani búrom. An letaŋoolen ápureniil di kañenool. 30 Ampaau di ínje kákon.” 31 Kurungaak kati Kúyahuudak kuceenak di kulaañumi kumuken inki sílankiin bee eleebool. 32 Yensa nalaañeniimi, “Ínje níyiisenuuyiisen burok balegen bajuupoe ban Ampaau asenammi man ikaan, mati weima jíleebumammi sílankiin?” 33 Kúyahuudak di kulaañenoomi, “Lee mati buroki balegenab, bare mati man usankenumi ñíi, mati au, an ceb bare noone au Atijamit.” 34 Yensa nalaañenumi, “Mante lee ciikiciik too di sílingaas sooluul, Atijamit nammi, ‘Muyuul simit’? 35 Ñaa kaanjaat bukoo, kayabulomi furimaf fati Atijamit, koo kuwonkimi simit (ban jimammanj tíen furimaf fati Atijamit leefugaajoor.) 36 Wau kaane muyuul joonsoon ínje kasanken ñíi mati man emmi, ‘Ínje eenomi Añiilau ati Atijamit,’ Ínje an Ampaau amukenumi man áboñul bee di dúniyaay. 37 Takum jíyinenom, kaanjaat ínje ilee di ekaan burokab bati Ampaom. 38 Bare ikaanjaat burokab boola, jíyinen di wan ikammi, handeneen jilalat káyinen ínje. Pánjilaul mati Ampaau oomu di ínje, ínje poop oomu di Ampaau.” 39 Inki di kumaŋumi bee esof Yensa, bare napakumi di kañeniil buluj ajawumi. 40 Yensa nátipumi bee di kapan kaaku kati falaf fati Yorudan ban Yaaya atooŋeenumi kátiigulenak no’ona, boo nalakomi. 41 Bukan kajuupoe di kuriibenoomi, man kommi, “Yaaya akaanut wajamurerutimi, bare wanoosani wan Yaaya aregumi mati ániinaau ume ukankaan malegen.” 42 Ban bukanak kajuupoe kati bo di kúyinenumi di oo.

11

1 Ániine aceen kooneool Lasaro aloe bújuusa. Oo acinumi di ésukey yati Betani di kúliinool kugaba, Maruta di Mariyaama. 2 Mariyaama o’omu anaaneneenumi túleey úkamunaw wati Akiiyaau aban nayuuyuwomi ñátum walool. 3 Kúliinool kugabaak di kuboñoomi kurim, di aaney, “Akiiyaau, ápaalumi áamakau nalolo kásumutak.” 4 Bare nan Yensa ajammomi nammi, “Kásumutak koola kootut bee ebujool. Koo kukankaan mambi bukanak kujuk mákalaam mati Atijamit. Mati ecetey yoola bukanak pankujuk mákalaam mati Añiilau ati Atijamit.” 5 Yensa namammaŋ Maruta di Mariyaama, di poop áliiniil Lasaro. 6 Bare nan Yensa ajammi mati oo nalolo bújuusa, nalaañ akambo kunak kugaba. 7 Nan mo’omu múpurutomi, nammi kuriibaool, “Jija’aal bee Yúdea inki.” 8 Kuriibaool di kulatumi man kommi, “Raabi, lee iñeme au Kúyahuudak kumaŋeenumi eleebi sílankiinas. Mante au bee elaañ bee bo inki?” 9 Yensa nalaañumi, “Mante lee sirig sooni uñen di sigaba soom di funakaf? Kaanjaat ampi alakomi ejaay di bala’ab, letajont mati najujuk mawuŋam mati dúniyaay uye. 10 Bare kaanjaat ampi alakomi di fukaf, panajont mati mawuŋam mulee di oo.” 11 Nasankenumi man abenento, di aaniimi, “Ápaalumolaal Lasaro námoorimoori, bare panijaw íyilool.” 12 Kuriibaak di koonoomi, “Akiiyaau, kaanjaat oo, námoorimoori, panayito?” 13 Wan Yensa alakomi eregiiley tíen mati ecetey yoola, bare kuriibaool di kusofumi wan alakomi eregiiley mati Lasaro kámoori ceb naam di ko. 14 Ñaa Yensa nábatuliimi tíen, “Lasaro nacecet. 15 Mati muyuul, ínje súumansuum mati ínje imaatut bo, mambi jibil jíyinen di ínje. Jija’aal bee bo ban ammi.” 16 Tomas, an kuwonkemi Magabaam, nammi kupaalool kuriiba, “Jija’aal síñakon, manteer wulaal poopolaal mbi ucetaal di oo.” 17 No’ona nan Yensa áriiŋulomi Betani, natookumi man Lasaro afoki baj kunak kubakiir. 18 Betani titooruyo di Yerusalem ríiŋut síkilomeetar sífeegiir. 19 Kúyahuudak kameeŋe kujawulojaw bee bati Maruta di Mariyaama bee esaafiil ñikulañ ñati áliiniil Lasaro. 20 Nan Maruta ajammi mati Yensa oomu nábileul, najawumi bee kayaño’oolak. Bare Mariyaama nálakoromi di síndeey. 21 Maruta nammi Yensa, “Akiiyaau, kaaneenjaat au oomueen taate, moo áliinom Lasaro letaceteneen. 22 Bare hani iñeme ínje nimammanj mati Atijamit panaseni wanoosani nulawumi.” 23 Yensa naanoomi, “Áliini panalaañ ayito di ecetey.” 24 Maruta naanoomi, “Ínje nimammanj mati panalaañ ayito di funakaf fúlamukaaf fati káyitoulak di kacetumi.” 25 Yensa naanoomi, “Ínje eenomi ayitenemi bukanak di kacetumi ban asenemi eroŋey. Ampi áyinenammi panaroŋ inki handeneen nacet. 26 Ampi aroŋumi ban náyinen di ínje letaceturer. Mante núyinenyinen mo?” 27 Maruta naanoomi, “Éey, Akiiyaau. Ínje níyinenyinen mati au Apakenaau Áamakau, Añiilau ati Atijamit, aatumi ebiley bee di dúniyaay.” 28 Maruta aregumi mo’omu aban, nalaañumi bee di Mariyaama. Nawonkumi atiool Mariyaama, ban nabuusenoomi, “Aliikitenaau oome ban au nammi di eceeŋey.” 29 Ban nan Mariyaama ajammomi ceb, nayitomi galab man ajawumi bee di Yensa. 30 No’onu Yensa banokenoorulout di ésukey, bare oo noo tan Maruta atookeenoomi. 31 Nan Kúyahuudak kalakomi di Mariyaama di kalimbisak, kabebenool búyegetool, di kujukumi Mariyaama ayitoe ápur bee téeŋey, di kuyitomi poop kuriibenool. Di kusofumi manteer oo ejaw bee di fuyaakaf man tialokubo cebool. 32 Nan Mariyaama áriiŋumi ban najukumi Yensa, nalomi di úkamunool, man ammi, “Wáay, Akiiyaau, kaaneenjaat au oomueen taate, áliinom letaceteneen.” 33 Nan Yensa ajukumi man Mariyaama alakomi kagamoor, di Kúyahuudak kuceenak kariiboorulomi poop kulakomi di búlok di oo, Yensa mo’omu di mútaañioomi máamak di búyegetool, 34 man aceeŋumi, “Boobei jifokool?” Di koonoomi, “Akiiyaau, bil man ujuk.” 35 Yensa náruurenumi. 36 Kúyahuudak kuceenak di kommi, “Jijiker buu namaŋoomi eeno!” 37 Bare bukaaku di kommi, “Ániinaau umu naŋooleŋŋoolen akaan ániinaau ápuumaau man ajuk. Wau kaane aŋoolenut akaan Lasaro takum acet?” 38 Yensa inki di táañioomi máamak, najawumi bee di fuyaakaf. Foo facemimi fúlankiin ban di fácilumbeneeni fukooba fáamak. 39 Yensa naaniimi, “Jibaken fukooba.” Bare Maruta, an áliinaay ati ájimaau, naanoomi, “Akiiyaau, iñeme tan ammiñaa biiŋab boola bupuput jákaati máamak, mati nan acetumi di jaat babaj kunak kubakiir.” 40 Yensa nalaañenoomi, “Mante ireguti room jifiumujaat panjijuk mákalaam mati Atijamit tíen?” 41 Di kubakenumi fukoobaaf. Yensa naluenumi fatiya, nammi, “Ampaom, ínje oomu di esali mati nujamanjam. 42 Ínje nimammanj mati au nujameanjam nanoosani, bare ínje nemmi mo’omu bee mati bukanak kajummiñaa taate, pánkuyinen mati au úboñulammi.” 43 Nan Yensa aregumi aban, nacibulomi, “Lasaro, púrul!” 44 Ániinaau aceteenumi nápurulomi, man uñenool di úkamunool báguubeni ñátum jíboocin, buulool búfimenimi di jipeket. Yensa nammi, “Jifelool man jikatenool ajaw!” 45 Kúyahuudak kajuupoe kabilumi bujukoor di kuriiboorulomi di Mariyaama, ban di kujukumi wan Yensa akammi wabajomi, di kúyinen di oo. 46 Bare bukaaku di kujawumi bee di Kufarisaak tikuregiimi wan Yensa akaaneenumi. 47 Kúsimenaak kunifaanak di Kufarisa kuceen di kubajumi fujoj di kati fugamenaf fáamakaf tákon man kumaloor. Di kuceeŋoorumi, “Waa nootaale ekaan? Ániinaau umu malegen oomu di ekaan wajamurerutimi wajuupoe. 48 Ukataaloojaat man arulen anoosani pánayinen di oo. Moo Kúroomanak pankubil man kukajen fukobaf fálirooraaf foololaal jaj di bukanolaal.” 49 Ákon di bukoo, an koonemi Kayafas, akaaneenumi ásimenaau áamakau di emit ekila, nammi, “Muyuul jílaulut hani waaf wabajomi! 50 Mante jílaulut an ákon ecetey yoola bee mati bukanak ékoyume man bukanak búrom kati mofam kucet?” 51 Kayafas aregut mo’omu di fúko’ool. Mati oo akaaneenumi Ásimenaau Áamakau ati Atijamit di emit ekila, námanjenaalimi mati Yensa aate ecet bee mati Kúyahuudak búrom. 52 Bare pambiacet ecetey yati Yensa lee mati Kúyahuudak ceb. Bare poop pambiacet bee mati kajojen kuñiilak kayiisoorumi kati Atijamit. 53 Kápurum di funak fukila kurungaak kati Kúyahuudak di kulakomi kamaloor bee eñesey buruŋab mampi kubujoomi eeno. 54 Mati mo’omu, Yensa ajawut kajaaburuŋ man bukanak kujukool banoobani di mofam mati Yúdea. Bare najawumi bee di ésukey yati Efuraim, yalofumi di baŋaanab, boo nalakomi oo di kuriibaool. 55 Nanan nan karuukenak kati káaningak kati Ewuujey yati Njalayiri yati Kúyahuudak níriiŋumi pef, bukan kajuupoe di kúpurulomi di sísukas sati fatiya bee ejaay bee Yerusalem mati katilulak kooliil bala’a funakaf fati ko. 56 Di kulakomi eñesey Yensa, nan kulakomi dóo di fukobaf, di kuceeŋoorumi, “Buu jisofe eeno? Mante letamaat di káaningak room?” 57 Bare Kúsimenaak kunifaanak di Kufarisaak kuceenak kuseneensen buruŋ mati ampi ajukumi ban Yensa ammi, oo aate kamanjeniil, mambi kuŋoolen kusofool wab.

12

1 No’ona nan rinomi kunak futok di fákon man karuukenak kati káaningak kati Ewuujey yati Njalayiri kúriiŋ, Yensa náriiŋulomi bee Betani, di síndeey yati Lasaro, ániinaau an Yensa ayitenuloeenumi di kacetumi. 2 Di kúsiiloomi káliimenak, Maruta oo atiŋenulokomi, ban Lasaro dóoro di káliimenak kukila di Yensa. 3 Mariyaama naŋarumi bútingum bati elitar yati jikaba jabajumi mumelam maputemi súum mati túlu yalegen yati naad man anaanen di úkamunaw wati Yensa aban nayuuyuwomi ñátum di walool. Kalimbisak di kumeeŋumi di kaputak kásuumaak kati mumelam mukila. 4 Bare Yúdas Isikariot, ákon di kuriibaool (aatumi bee épurey di oo), nammi, 5 “Wau kaane mumelam mo’ome munoomenuti di butum báriiŋe sígodi sidenaari siceme sífeegiir man sígodi sikila siseni bukanak kalekumi?” 6 Yúdas narereg mo’omu, lee mati namammaŋ kacookoor kalekumi, bare mati man akammi aguuña. Oo akaanenumi acookoora ati jiceesaj jati sígodaas, naguuñeguuñ saasu nayof bee di fúko’ool. 7 Yensa nalaañenumi, “Jikatool bo. Nayofumomi bee mati funakaf fati kafokak kúmboom. 8 Mati kalekumi koo pánkoomi di muyuul nanoosani, bare ínje letilako baabe di muyuul bee nanoosani.” 9 Jameeŋey yáamakey yati Kúyahuudak ejammi mati Yensa oomu bo. Di kujawulomi lee mati bee ejuk Yensa ceb, bare poop mati bee ejuk Lasaro an Yensa ayitenulomi di kacetumi. 10 Kúsimenaak kunifaanak di kusofumi bee ebuj Lasaro poop, 11 mati wati oo Kúyahuudak kajuupoe di kulatiimi ban di kúyinenumi di Yensa. 12 Fati kajomaf, jameeŋ yáamak yati bukan yajaweenulomi mati káaningak, di kujammi mati Yensa nalakomi ebiley bee Yerusalem. 13 Di kumiinumi écintey man kúpurulomi bee kayaño’ool, di kacibuloor, “Kasalak kooku di Atijamit! Kásuumaayak kooku di an abilumi di kareesak kati Akiiyaau, oo poop eenomi Áyiau ati Isirael!” 14 Yensa naremboorulomi di bálamukab bati jiroha, nan man ciikimi eeno, 15 “Takum jíkoli, bukanak kati ésukey yati Sion. Jijiker, áyiau ooluul ábileuuñaa, oomu bo nábileul baremboore di jiroha!” 16 No’onu kuriibaool kúlaulut wabajomi di ure búrom. Bare nan kujukumi Yensa áyitenulimi di kacetumi aban, ñaa di kuwoolomi mati ciikieenciik di furimaf fati Atijamit mati oo ban poop mukaanieenkaan di oo. 17 Jameeŋey yati bukan yamaateenumi nan Yensa awonkulomi Lasaro man ápur di fuyaakaf nan ayitenulo’oomi di kacetumi inki, yoo elakomi káyiiseneen wabajoeenumi. 18 Wakammi man jameeŋey yati bukanak épurumi eyaño’ool mati kujanjam wajamurerutimi uwe. 19 Kufarisaak di koonoorumi, “Jijujuk, leejiŋoolen jikaan waaf! Jijiker, bukanak kati dúniyaay búrom kooku di kariibenool.” 20 Kúgirik bukaaku kajawuloeenumi bee Yerusalem kamiiceelaetak nanan nati káaningak. 21 Di kujawumi bee bujukoor di Filip, oo an ati Beteseda yati Galili. Di koonoomi “Arungaau, wúli numammaŋ bee ejuk Yensa.” 22 Filip naregumi Anduru mati mo’omu. Anduru di Filip di kujawumi tikuregumi Yensa. 23 Yensa nalaañeniimi, “Nanan nírindiiŋ man Atijamit áyiis mákalaam mati Añiilau ati anau man muraj. 24 Ínje eem di ereguul malegenam, élut yati busereŋ elukutijaat man emond ecet, moo panelako cebuyo. Bare elukijaat man emond ecet, moo panewolen juup. 25 Ampi añesumi eroŋey yoola, oo letabajuyo, ban ampi ájimmi eroŋey yoola baabe di dúniyaay, oo panabajuyo bee bándoorey. 26 Ampi amaŋumi kamiiceelaetom, oo aate kariibenom. Banoosani ínje emmi, boo arokaom aatumi kalako poop. Ampi amaŋumi kamiiceelaetom, Ampaau pánalebienool. 27 “Iñeme yuutom egagaal máamak. Waa neete elaw, ‘Ampaom, pakenom di nanan une nati mátaañiaam ume’? A’a, bare mati mo’ome níjawumulomi beet. 28 Ampaom, yíisen bukanak mákalaam mati kareesak kooli buu moonoe eeno” Furim fápurumulo di bukinab bajakaab, di fommi, “Níyiisenyiisen mákalaam mooliko, ban panilaañ íyiisen mooliko inki.” 29 Nan jameeŋey yalakotomi ejammi furimaf, kuceen di kusofumi kapaja kujame, bukaaku di kusofumi maleeka esankenulo di oo. 30 Yensa nalaañeniimi, “Furimaf ufe fubibil bee mati muyuul, bare lee bee mati ínje. 31 Nanan nati kagamenak kati bukanak kati dúniyaay nírindiiŋ, arungaau ati dúniyaay uye aate kacesoori jáng. 32 Nampi itebenimi tentaam bee fatiya, noo pánañakuumi bukanak búrom bee di ínje.” 33 Náregunregum mo’omu mati bee éyiis ecet yaanoe buu naate ecet. 34 Jameeŋey di eceeŋoomi, “Sílingaas soololaal siregolaareg mati Apakenaau Áamakau panaroŋ bee bándoorey. Kama wau kaane au noone Añiilau ati anau panatebeni fatiyaay? Ai eenomi Añiilau ati anau?” 35 Yensa nalaañeniimi, “Mawuŋam múmboom pámmoomi di muyuul di nanan nátemie ceb. Jijaw nan muyuul jibajumi mawuŋam mukila takum érimey egooyenuul. Ampi ajawumi di érimey, oo ámanjeriit bei naate beet. 36 Nan muyuul jibajumi mawuŋam, jíyinen di mawuŋam, mambi jibil jikaan kuñiil kati mawuŋam.” Nan Yensa aregumi mo’omu, nápurumi di bukoo ajawumi ayofo. 37 Bare handeneen nakaaneenkaan wajamurerutimi wajuupoe di bújolenab booliil, bare kúyinenut di oo. 38 Mo’omu mubajobajo mambi wan aboñaau Yesaaya asankeneenumi furimaf fati Atijamit úliroor: “Akiiyaau, ai áyinene kurimak kóololi? Di ai Akiiyaau áyiisenumi kánkumak koola?” 39 Bukanak kuŋoolenut kúyinen, mati Yesaaya poop narereg poop furimaf fati Atijamit tan ticeen, 40 “Akiiyaau nárimenrimen kúciliil ban nakaan úyegetiil usay, mambi bukanak takum kuŋoolen kujuk, ban di kúlaul di úyegetiil, ban leekuŋoolen kúlaañul bee di ínje man isonteniil.” 41 Yesaaya naregeenumi mo’omu, mati nájukaalijukaali mákalaam mati Yensa aban, nasankenumi mati oo. 42 Bukan kajuupoe di hani kurungaak kati Kúyahuudak kuceen, kúyinenyinen di Yensa. Bare mati kúkolikoli Kufarisaak kufelut úyegetiil man kureg wammi di úyegetiil bee di an mati mo’omu, takumbi kucesoori di kukobak. 43 Mati koo kasalak kati bukanak kufaŋe man kumaŋe kati Atijamit. 44 Yensa nacibuloorumi fatiya, “Ampi áyinenumi di ínje, an akila poop áyinen di áboñulammi. 45 Ban anoosani najukanjuk áboñulammi. 46 Ínje nijawulojaw bee di dúniyaay nan mawuŋam, anoosani áyinenumi di ínje aatut kalako di érimey. 47 Ampi ajammi kurimom aban asofutuko, ínje letigamenool. Mati ínje íjawumulout bee kagamen bukanak kati dúniyaay bare bee kapakeniil. 48 Pambaj agamena bee mati ampi alatammi ban asofut kurimom. Kurimak kan isankenumi pankukaan kagamenak kooliil di funakaf fúlamukaaf. 49 Ínje ísankenumut di fúko’om. Ampaau áboñulammi ájaatikenammi wan eete ereg di kasanken. 50 Ínje nimammanj mati kájaatikenak koola kújeetumeuumi eroŋey yati bándoorey. Moo kaane, wan Ampaau aregammi woo nisankeneñaa.”

13

1 Bala’a káaningak kati Ewuujey yati Njalayiri kúriiŋumi, nan Yensa amanjumi mati nanan noola nírindiiŋ mati épurey di dúniyaay uye alaañ bee di Ampaool. Bamanjerab kuriibaool kammi di dúniyaay uye, ban namaŋiimaŋ bee mo ebaney yati eroŋey yooliil. 2 Yensa di kuriibaool nan kulakomi furiaf fati káliimenak, noo Seetaanaay ekammi súm Yúdas Isikariot, añiilau ati Simon búyegetool, man asofumi mati épurey di Yensa. 3 Yensa, namammanj tíen mati Ampaau naseneenoosen kánkumak kálirooraak man akaan wanoosani. Ban namammanj poop mati di Atijamit nájawumulo ban panalaañ bee di oo. 4 Ñaa nayitomi ajuum tan kulakomi di káliimenak, nágaayilooromi kaloaool káamakak anen aban, napiinoorumi kaful. 5 Ñaa nawulenumi mumel di ebiin, natooŋumi epos úkamunaw wati kuriibaool ban nayuuyuwomi ñátum di kafulak kan apiinoorumi. 6 Nan abilumi bee Simon Peter, Peter naanoomi, “Akiiyaau, mante au bee epos úkamunom?” 7 Yensa nalaañenoomi, “Au uwotut wo iñeme wan eeññaa di ekaaney, bare pambiuwot wo fáculey.” 8 Peter nalaañenoomi, “Au letuposurer úkamunom!” Yensa nalaañenoomi, “Bare iposutujaat úkamuni, au ulee di ínje.” 9 Simon Peter naanoomi, “Akiiyaau, takum upos úkamunom ceb, bare pos poop uñenom di fúko’om!” 10 Yensa nalaañenoomi, “An añoomi aban ceeŋut man alaañ aposi, rino úkamunool, mati nátientien banoosani. Ban muyuul jítientien, rino ákon.” 11 Mati Yensa namammanj ai aatumi bee épurey di oo. Moo kammi man aane, “Lee muyuul poopuul jítiene.” 12 Nan aposumi úkamuniil aban, nalaañumi akaano kaloaool káamakak, nalaañumi bee tan kulakomi káliimenak ban naceeŋiimi, “Mante jimammanj wan ikaanuumiñaa? 13 Jiwonkeanwonk Aliikitenauul di Akiiyauul malegen jikonkooŋ, mati ínje oo. 14 Ínje, Akiiyauul di Aliikitenauul, nipopos úkamunuul. Muyuul ñaa joote kaposoor úkamunuul poop. 15 Ínje níyiisuuyiis man jootumi bee ekaan riiboor, man jootumi ekaan riiboor nan man ikaanuumi eeno. 16 Ínje eem di ereguul malegenam, amiiceel áfaŋeriit kákalaa arungaool. Ampi áboñulimi áfaŋeriit kákalaa áboñuloomi. 17 Jimanjujaat waafaw uwe búrom, jakuujak jikaanuwojaat. 18 Ínje ilee di kasanken bee di muyuul búromuul. Nimammanj an imukenumi. Bare wan furimaf fati Atijamit furegumi woote káliiroor, ‘Ampi arimi muria dákon di ínje, oo nápupur di ínje.’ 19 Ínje eem di ereguul mati mo’omu iñeme, bala’a moo pammubajo, mati nampi ríiŋumi pánjiyinen mati ínje eenomi ínje. 20 Ínje eem di ereguul malegenam, ampi awalenumi an íboñulomi, ínje nawalene. Ampi awalenammi, oo áboñulammi nawalene.” 21 Nan Yensa aregumi mo’omu aban, di táañioomi máamak, naregumi kúyiisenool, “Ínje eem di ereguul malegenam, ákon di muyuul pánapur di ínje!” 22 Kuriibaool di kujikeroorumi káw, di kaaniimi cuj ai nalobe. 23 Ákon di kuriibaool, an Yensa amaŋumi, alakomi ayah eleekey lof pef di oo. 24 Simon Peter nábiruloomi man aceeŋ Yensa ai nalobe. 25 Ariibaau alakomi kunajo’oor di Yensa naceeŋoomi, “Akiiyaau, oo ai?” 26 Yensa nalaañeniimi, “Oo akila an eetumi bee eseney bútingum bati fúmbuur nampi iyoofenubomi.” Nayoofenubomi aban, nasenubomi Yúdas, añiilau ati Simon Isikariot. 27 Nan Yúdas ayabubomi ceb, no’onu Seetaanaay di yookoomi. Yensa naanoomi, “Wan umaŋumi bee ekaaney, kaan galab.” 28 Bajut hani ákon amanje wakammi man Yensa aregoomi mo’omu. 29 Mati man Yúdas aakumi jiceesaj jati sígodi’iil, kuceen di kusofumi mati man Yensa aregoomi man ánoomul wampi wayajiimi mati káaningak, mba bukaaku kusosof mati man Yensa aregoomi naate esen waaf bee di kalekumi. 30 Yúdas nayabumi bútingumab bati fúmbuuraf aban, nápurumi bee téeŋey, no’onu di fukaraay. 31 Nan Yúdas ápurumi bee téeŋey ceb, Yensa nammi, “Lee piyo, bukanak pankujuk mákalaam mati Añiilau ati anau, ban panakaan bukanak man kujuk mákalaam mati Atijamit. 32 Kaanjaat mákalaam mati Atijamit muraraj ñátum di oo, moo Atijamit di fúko’ool poop pánayiisen bukanak man kujuk mákalaam mati Añiilau ati anau di fúko’ool, ban panakammo lee piyo. 33 Kuñoolom, ínje oomu di muyuul di nanan nátemie. Panjiñesom, nan man iregumi kurungaak kati Kúyahuudak moo neetumi ereguuley, ‘Ban ínje eetumi ejaay muyuul leejiŋoolen jijaw bee bo. 34 Bare iñeme panisenuul kasofoor kunkul. Muyuul joote kamaŋoor, nan man ínje imaŋuumi eeno. 35 Jimaŋoorujaat, kápurum di mo bukanak búrom pankumanj mati muyuul kuriibaom.” 36 Simon Peter naanoomi, “Akiiyaau, bei noote ejaw beet?” Yensa nalaañenoomi, “Ban ínje eetumi ejaay au letuŋoolen uriibenom iñeme, bare pambiuriibenom fáculey.” 37 Peter naceeŋoomi, “Akiiyaau, wau kaane ínje letiŋoolen iriibeni iñeme? Ínje paninen yuutom bee mati au.” 38 Yensa nalaañenoomi, “Panunen yuuti bee mati ínje? Ínje eem di ereguul malegenam, kéenak leekulit au bañoosutom ñooni ñáfeegiir.

14

1 Yensa naaniimi, “Takum úyegetuul ugaal. Jíyinen di Atijamit, jíyinen di ínje poop. 2 Di síndeey yati Ampaom babaj dó ulimbis wajuupoe, ban ínje bee ejaw man ijonjoor tan bee mati muyuul. Kaaneenutumojaat, letiregeenuul mati mo’omu. 3 Nampi ijawumi man nijonjooruto iban bee mati muyuul, pánilaañul man íŋaruluul bee di fúko’om, manteer muyuul di ínje mbi ulakaal tákon. 4 Muyuul jimammanj buruŋab ban ije’emi beet. 5 Tomas naanoomi, “Akiiyaau, wúli umanjut ban au uje’emi beet, kama buu panuŋoolen umanj buruŋab?” 6 Yensa naanoomi, “Ínje eenomi buruŋab, malegenam, di eroŋey. An letaŋoolen abil bee di Ampaau ájawumutujaat di ínje. 7 Jimanjeenjaat ai eenomi ínje, panjimanjeen ai eenomi Ampaom. Bare káŋarum iñeme, malegen jimanjoomanj ban jijukoojuk.” 8 Filip naanoomi, “Akiiyaau, yíisoli Ampaau, moo wúli panubeb.” 9 Yensa nalaañenoomi, “Ínje nipiyopiyo di muyuul, bare bee iñeme jimanjutom, Filip? Anoosani ajukammi, oo Ampaau najuke. Buu panjiŋoolen joone, “Yíisoli Ampaau’? 10 Mante jíyinenut mati ínje oomu di Ampaau ban Ampaau oomu di ínje? Kurimak kan isankenuuñaa isankenut ñátum di fúko’om. Bare Ampaau ammi di ínje akaanemi burokool kápurumul di ínje. 11 Jíyinenom mati ínje oomu di Ampaau ban Ampaau oomu di ínje, mba jíyinenom mati jijujuk burokab fúkoubo ban ikammi. 12 “Ínje eem di ereguul malegenam, ampi áyinenumi di ínje oo poop panakaan burokab ban ikaanemi, ban panakaan burokab bawuujutomi, mati ínje bee ejaw man ilako di Ampaau. 13 Panikaan wanoosani wan jilawumi ñátum di kareesom, manteer Añiilau akaan bukanak mbi kujuk mákalaam mati Ampaau. 14 Jilawanjaat wanoosani ñátum di kareesom, panikaanuwo. 15 “Jimaŋanjaat, panjisof kájaatikenak kúmboom. 16 Ínje panilaw Ampaau, ban pánaboñul Arambena aceen, ampi alakomi di muyuul bee bándoorey. 17 Búyegetab Bátienaab báyiisenumi bukanak malegenam mati Atijamit. Bukanak kati dúniyaay kuŋoolenut kuyabubo di sísigiriil, mati kuŋoolenut kujukubo mba di kumanjubo. Bare muyuul jimammanjubo, mati boobu di muyuul iñeme ban boo pámboomi di muyuul. 18 “Ínje letikatenderuul man jilako nan kúsukateen, ban panibil bee di muyuul. 19 Bare fácul jasiinkun, bukanak kati dúniyaay leebikujukuderom, bare muyuul panjijukom. Mati ínje nirondoŋ iñeme, moo muyuul poop panjiroŋ. 20 Di funak fukila panjimanj mati ínje oomu di Ampaom, ban muyuul kooku di ínje, ban ínje oomu di muyuul. 21 Ampi ariibenumi kájaatikenak kúmboom, oo namaŋammaŋ. Ban ampi amaŋammi Ampaom panamaŋool, ban ínje poop panimaŋool, pániyiisenooro bee di akila. 22 Yúdas aamu (akaanutumi Yúdas Isikariot) naanoomi, “Akiiyaau, wau kaane noone pánuyiisenooro bee di wúli ceb ban lee bee di kati dúniyaay?” 23 Yensa nalaañenoomi, “Kaanjaat ampi amaŋammi, panasof furimom, ban Ampaom panamaŋool, ban Ampaom di ínje wúli panubil bee di oo man ucinaal di oo. 24 Ampi amaŋutammi oo letasof furimom. Kurimak kan jijammiñaa lee kúmboom bare kati Ampaom áboñulammi. 25 “Ínje eem di ereguul uwe iñeme nan emmi di muyuul. 26 Bare nampi Ampaau aboñulomi Arambenaau di kareesak kúmboom, an eenomi Búyegetab Bátienaab, panaliikitenuul wanoosani ban di nawoolenuul wanoosani wan ínje di fúko’om iregumi. 27 Kásuumaay kan ikatuul, kásuumaayak kúmboom kan isenuumi, letisenuko nan man bukanak kati dúniyaay kuseneuumi eeno. Takum úyegetuul ugaal, mba di jíkoli. 28 Jijamanjam nireguul mati, ‘Ínje bee ejaw, bare panilaañuul,’ Jimaŋanjaat, panjimaayoor mati ínje, mati ínje bee ejaw bee di Ampaau afaŋumi kákalaa ínje. 29 Ínje nireguureg uwe iñeme bala’a mo’omu mubajo, nampi ubajomi mo’omu, mbi jibaj káyinen di ínje. 30 Iñeme letisanken piyo di muyuul mati arungaau ati dúniyaay uye oomu nábileul. Oo abajut kánkum bee ekaan waaf di ínje. 31 Bare panikaan nan man Ampaau ájaatikenammi eeno, manteer bukanak kati dúniyaay mbi kumanj mati ínje nimammaŋ Ampaau. Jiyito man uja’aal.

15

1 “Ínje eenomi búbaarab bureseŋab balegenab, ban Ampaom eenomi acookooraau ati kafatak kati ureseŋ. 2 Kaan kanoosani kammi di ínje káwoleriitumi, pankucani kubeteni, man kanoosani kawolenumi pánakump mambi kuwol jak. 3 Muyuul súm jítienitien jiban mati furimaf fan isankenuumi iban. 4 Jilako di ínje, ban panilako di muyuul. Kaanak kúŋooleneriit kuwol muñiil di fúkouko ceb leejaat kulakolako di búbaarab bureseŋab. Moo mákonam, muyuul poop jíŋooleneriit jikaan waaf leejaat jilakolako di ínje. 5 Ínje eenomi búbaarab bureseŋab, muyuul eenomi waanaw. Ampi alakomi di ínje, ínje panilako di oo, panawolen juup. Leejaat ínje leejiŋoolen jikaan waaf. 6 Ampi alakoutumi di ínje, oo panabeteni nan kaan kalalabene. Waanaw walalabenaaw ubeteneibeten tákon man ureemeni jororor. 7 Bare kaanjaat muyuul kalako di ínje, kurimom pankulako di muyuul. Jilaw Ampaau wanoosani wan jimaŋumi, ban kúlawak kooluul pankuyiiŋi. 8 Mákalaam mati Atijamit pammuraj, nampi jibilumi jikaan kuriibaak kalegen kaate kawolen úwooloorum wajake. 9 Nan man Ampaom amaŋammi eeno, moo poop ínje imaŋuumi, jilako di kamaŋak kúmboom. 10 Jisofujaat kájaatikenak kúmboom, muyuul panjilako di kamaŋak kúmboom, nan man ínje isofumi kájaatikenak kati Ampaom man ilako di kamaŋak koola. 11 Nisankenuusanken mati mo’omu manteer kásuumaak kúmboom mbi kulako di muyuul, di poop mbi kásuumaak kooluul kúliroor. 12 “Kájaatikenak kúmboom ko’oke, joote kamaŋoor, nan man ínje imaŋuumi eeno. 13 An alee bo ampi abaj kamaŋ kawuuje uke, anau anenumi yuutool bee mati kupaalool. 14 Muyuul kupaalom jikaanjaat wan íjaatikenuumi. 15 Ínje letiwonkureruul kumiiceelaom, mati kumiiceelak kúmanjeriit wan arungaiil ammi di ekaaney. Bare iñemeñaa niwonkuuwonk kupaalom, mati nireguureg wanoosani wan ijamulomi di Ampaom. 16 Muyuul jimukenutom, bare ínje imukenuul ban nijuumenuul mambi jijaw jiwolen búwolum bajake, bampi balako bee bándoorey. Baññaa Ampaau panasenuul wampi muyuul jilawoomi di kareesak kúmboom. 17 Ínje níjaatikenuujaatiken mati jimaŋoor. 18 “Kaanjaat bukanak kati dúniyaay kulatuumi, di jimanj mati ínje kumonde kulat bala’a kulatuumi. 19 Kaanjaat muyuul kati dúniyaay, moo kati dúniyaay pankumaŋuul. Bare muyuul jikaanut kati yo. Ínje imukenuul man jikatuyo, moo kaane kati dúniyaay di kulatuul. 20 Jiwoolo furimaf fan ireguumi? ‘Amiiceel áfaŋeriit kákalaa arungaool.’ Kúsuutukenanjaat, pánkusuutukenuul. Kusofujaat wan iregumi, pankusof wan jiregumi poop. 21 Bukanak kati dúniyaay pankulatuul mati muyuul kati ínje, mati kumanjut Atijamit áboñulammi. 22 Kaaneenjaat ibileenut man isankeneeniil, moo léekufireneeniil mati kulolo. Bare iñeme kubajut fúpakum fati di majakutiil. 23 Ampi alatammi oo Ampaom nalate poop. 24 Kaaneenjaat ikaaneenut burokab titooriil ban an akaanderut, moo léekufireneeni mati kulolo. Bare iñeme kujujuk wan ikammi, ban kulalat ínje di ampaom. 25 Moo kaane furimaf fati Atijamit fukankaan malegen di fommi, ‘Kulatanlat mée.’ 26 Bare nampi Arambenaau abilumi, an eetumi éboñuley kápurumul di Ampaau. Búyegetab Bátienaab báyiisenumi bukanak malegenam mati Atijamit, pambusanken mati ínje. 27 Ban muyuul poop kúyiisenaom, mati jóomieenjoomi di ínje káŋarumul di fúcitumaf.

16

1 “Ínje nireguureg mati mo’omu búrom takum kafiumak kooluul kúlaamo. 2 Pankucesooruul di kukobak. Nanan pánniriiŋ nampi anoosani abujuumi panasof burok bajake bati Atijamit naam di bo. 3 Pankukammo mati kumanjut Ampaom, mba ínje. 4 Bare ínje nireguureg mati mo’omu, mati nampi nanan nikila níriiŋumi, panjiwoolo wan ireguumi. “Ínje íregaaliutuul káŋarumul di fúcitumaf, mati mo’omu mati ínje oomueen di muyuul. 5 Bare iñeme ínje bee elaañ bee di oo áboñulammi, bare bajut hani ákon di muyuul aceeŋaam bei nije’e beet. 6 Mati man ireguumi mati mo’omu, di táañiuumi máamak. 7 Manoosani ínje eem di ereguul malegenam, ínje ijawujaat moo panfaŋ man jakuul. Mati ijawutujaat Arambenaau letabil bee di muyuul. Bare ijawujaat, pániboñulool bee di muyuul. 8 Nampi abilumi, pánayiisen tíen bukanak kati dúniyaay kuliimooliimoor mati majakut, majoonam mati Atijamit, di kagamenak kábileuumi. 9 Kuliimooliimoor mati waa eenomi majakut, mati man kulatumi káyinenak di ínje. 10 Kuliimooliimoor mati waa eenomi majoonam, mati ínje bee ejaw bee di Ampaau, ban leejijukurerom. 11 Kuliimooliimoor mati kagamenak kábileuumi mati arungaau ati dúniyaay uye nagamenigamen aban. 12 “Hani bee iñeme nibabaj wajuupoe wan eete ereguul, bare woo leejiŋoolen jitebuwo iñeme. 13 Nampi Búyegetab Bátienaab búyiisenumi malegenam mati Atijamit bubilumi, pambupooyuul bee di malegenam máriiŋaam búrom. Leebureguul waaf wati di fúkoubo, bare wanoosani wan bujammi pambureguul. Pamburegeenuul waatumi bee ebiley. 14 Pámbuyiisuul mákalaam mati ínje, mati panaŋar wan iregumi ban naregenuuwo. 15 Wanoosani wan Ampaau akilumi woo poop wúmboom. Moo kaane neene Búyegetab Bátienaab bukila pámbuyenten wan iregumi ban pambureguuwo. 16 Yensa naregumi kuriibaool, “Jasiinkun fácul leejijukom, bare púrutojaat jasiinkun fácul panjijukom inki.” 17 Kuceen di kuriibaool di kuceeŋoorumi, “Waa mo’omu mufelumi? Náregolimi mati jasiinkun fácul leejijukom, bare púrutojaat jasiinkun fácul panjijukom inki, ban poop náregolimi, ‘mati oo bee ejaw bee bati Ampaau’?” 18 Di kommi, “Naregumi ‘fácul jasiinkun’? Waa mo’omu mufelumi? Wulaal úlaulutaal wan aregumi mati mo’omu.” 19 Yensa namanjumi mati kumammaŋ bee eceeŋool, ñaa naaniimi, “Mante muyuul jooju di kaceeŋoor wan iregumi waa ufele? Nireguumi mati, ‘fácul jasiinkun leejijukom, bare púrutojaat jasiinkun panjijukom inki’? 20 Ínje eem di ereguul malegenam, muyuul pánjiruuren di jigamoor, bare bukanak kati dúniyaay pankumaayoor. Panjibotenoor, bare kabotenoorak kooluul pankubil kukaan kásuumaak. 21 Nampi aseek ammi di eroŋey yati añiilau, di bóteniool mati nanan noola nati jariey nírindiiŋ. Bare nampi aroŋumi añiilau aban, nájim jariey mati kaanookaan kásuumaak, mati añiil nawoliwol bee di dúniyaay. 22 Muyuul bóteniuul iñeme, bare panilaañ ijukuul, ban panjimaayoor, an letaŋar kásuumaak kukila di muyuul. 23 Di funak fukila leejiceeŋom hani waaf. Ínje eem di ereguul malegenam, jilawujaat manoosani Ampaau, panasenuul di kareesom. 24 Bee mo iñeme jilawoorut waaf di kareesom. Jilaw, ban panjibajuwo, manteer kásuumaak kooluul mbi kúliroor. 25 “Ínje nisankenuusanken ñátum di kúreg, bare nanan pánniriiŋ no’onu eetut kasankenuul ñátum di kúreg, bare ireguul tíen bee mati Ampaau. 26 Di funak fukila panjilaw di kareesom. Ínje eenutuul panilaw Ampaau mati muyuul, 27 mati Ampaau di fúko’ool namaŋuumaŋ máamak, mati jimaŋammaŋ ban di jifium mati Ampaau nípurumulo. 28 Ampaau nípurumulo man ibil bee di dúniyaay, ban ínje bee épur dúniyaay man ilaañ bee di Ampaau.” 29 Kuriibaool di kommi, “Ahaa, iñeme nusankenumi tíen, ban lee ñátum di kúreg kuceen! 30 Iñeme ñaa wúli tíenolitien mati numammanj wanoosani, ban uceeŋut man an aregi waaf. Ñátum di mo’omu wúli nufiunfium au bati Atijamit núpurumulo.” 31 Yensa naceeŋiimi, “Mante iñeme jifiunfium room? 32 Bare nanan pánniriiŋ ban súm níriiŋuloriiŋ niban, nampi kufasuumi búrom anoosani bee di síndo’ool. Panjikatom cebom pat, bare ínje lee cebom, mati Ampaau oomu di ínje. 33 Ínje nireguureg mo’omu mambi jibaj kásuumaay di ínje. Di dúniyaay panjibaj bugaal báamak, bare jibeben úyegetuul, mati ínje niŋooleŋŋoolen kánkumak kati dúniyaay iban.”

17

1 Nan Yensa alakoeenumi kasanken di kuriibaool aban, naluenumi fatiya man ammi, “Ampaom, nanan nírindiiŋ. Yíis bukanak mákalaam mati Añooli mambi Añiilau áyiis bukanak mákalaam mooli. 2 Mati usenoomi kánkumak man aaken bukanak búrom kati dúniyaay mambi aseniil eroŋey yati bándoorey bee kan usenoomi. 3 Eroŋey yati bándoorey yoo eenomi emanjey, Atijamit ákonau alegenau, ban poop emanjey Yensa Apakenaau Áamakau an uboñulomi. 4 Ínje níyiyiis mákalaam mooli baabe di dúniyaay, mati nifabefabel burokab ban usenammi man ikaan. 5 Ampaau, laañenom mákalaam iñeme di bújonlenab booli, mákalaam mákonam man inaamooreenumi di au no’ona bala’a dúniyaay etuuki. 6 “Ínje nimanjemmanjen mati au bee di kan usenammi kápurumul di dúniyaay uye. Bukoo kooli, bare au usenaamiil, ban kusosof furimaf fooli líŋ. 7 Iñeme kumammanj mati wanoosani wan usenammi di au úpurumulo. 8 Niliikiteniiliikiten kurimak kan uliikitenammi, di kusofukomi. Di kumanjumi mati ínje di au nípurumulo, ban kufiunfium mati au úboñulaam. 9 Ínje oomu di elawey bee mati bukoo. Ínje ilee di elawey bee mati kati dúniyaay uye, bare bee mati kan usenammi, mati koo bukoo kooli. 10 Bukanak kúmboom kooli, kooli kúmboom, ban kukila pánkuyiisen tíen mákalaam múmboom. 11 Ínje ilee bo di dúniyaay iñeme, bare bukoo bukooku bo di dúniyaay. Ínje oomu nálaañul bee di au. Ampaau Álirooraau, pakeniil ñátum di kánkumak kati kareesak kooli, kareesak kan usenammi, mambi kukaan bukan kákon, nan man au di ínje ukaanaami ákon eeno. 12 Nan ilakomi di bukoo nikaaniikaan man kukaan kákon di kánkumak kati kareesak kooli, kan usenammi. Nipooyiipooy, hani ákon ájimut rino aateenumi bee éjimmi. Mo’omu mubajomi mambi furimaf fati Atijamit fúliroor. 13 Bare ñaa ínje bee élaañul bee di au. Nisankensanken uwe nan ilakomi dúniyaay uye, mambi kubaj kásuumaak kálirooraak kákonak di ínje. 14 Niseniisen furimaf fooli. Bukanak kati dúniyaay kulatiilat mati bukoo lee kati dúniyaay, handeneen man ikaanutumi ati dúniyaay. 15 Ínje ílaweriit man oote kápureniil di dúniyaay uye eeno, bare noote kapakeniil di Seetaanaay. 16 Bukoo kukaanut kati dúniyaay, nan man ínje ikaanutumi ati dúniyaay eeno moo. 17 Kaaniil kúliroor ñátum di malegenam. Furimaf fooli eenomi malegenam. 18 Nan man au uboñammi bee di dúniyaay, ínje iboñiimi bee di dúniyaay. 19 Bee mati bukoo ínje nisenoorosenooro ríiŋ bee di au, mambi kusenooro ríiŋ di malegenam bee di au. 20 “Ínje elaw lee mati kuriibaak buke ceb, bare poop ínje elaw bee mati káyinenumi di ínje mati kurimak kooliil. 21 Ínje elaw mambi bukoo búromiil kukaan bukan kákon. Ampaom, ínje ilaw poop mambi kóomi di wulaal, nan man au oomu di ínje, ínje oomu di au, ban ñaa bukanak kati dúniyaay uye pánkuyinen mati au úboñulammi. 22 Nisensen kuriibaom mákalaam mákonam man usenammi, mambi bukoo kukaan bukan kákon, nan man au di ínje ukaanaami ákon eeno. 23 Ínje oomu di bukoo ban au oomu di ínje, mambi bukoo kubil kukaan bukan kákon tíen. Bukanak kati dúniyaay pánkulaul mati au úboñulammi ban mati au numammaŋ kuriibaom nan man au umaŋammi eeno. 24 Ampaom, ínje nimammaŋ buke kan au usenammi mbi kulako tákon di ínje ban emmi. Pankujuk mákalaam múmboom man usenammi. Nusenansen mákalaam mati numaŋammaŋ bala’a butuukab bati dúniyaay. 25 Wáay, Ampaau ajoonaau, bukanak kati dúniyaay kumanjuti, bare ínje nimanjimanj, ban kuriibaom buke koo kumammanj mati au úboñulammi. 26 Ínje nimanjeniimanjen ai eenomi au, paniroŋ di kamanjeniil mati au. Panikammo man kamaŋak kooli bee mati ínje mbi kulako di bukoo ban ínje nilako di bukoo.”

18

1 Nan Yensa abanumi kúlawak uke, oo di kuriibaool kútipumi di kateyaak kati Keduron ban di kunokenumi boo di kafat. 2 Yúdas, ápurumi di Yensa, oo poop namammanj bo tíen, mati Yensa di kuriibaool ninsi kujojubo. 3 Yúdas nabilumi bee di kafatak di kuriiboorulomi kayooŋ kati kutiika Kúrooman di kan kúsimenaak kunifaanak di Kufarisaak kuboñulomi. Di kujawumi bee dóo man kooken síwuŋenuma, di kufon, di mútiikuma. 4 Yensa namammanj wanoosani waatumi bee kabajoak bee di oo, nápurulomi ajuum fáculiil naceeŋiimi, “Ai jiñeseñaa?” 5 Di kulaañenoomi, “Yensa ati Nasaret.” Yensa naaniimi, “Ínje eenomi oo.” Yúdas, ápurumi di oo, man ajuume di bukoo. 6 Yensa naaniimi, “Ínje eenomi oo,” di kutotoroor ban di kulomi tentaam. 7 Yensa naceeŋiimi inki, “Ai jiñeseñaa?” Di kommi, “Yensa ati Nasaret.” 8 Yensa nalaañeniimi, “Nireguureg mati ínje eenomi oo, ñaa kaanjaat ínje jiñesemiñaa, moo jikaten karinomi buke kujaw.” 9 Naregumi mo’omu mambi kurimak kan asankeneenumi kúliroor, “Kan usenammi íjimut hani ákon.” 10 Simon Peter aakumi jiliba jabaake, náfoonul jo faac aban nacanumi kawosak káridak kati amiiceelau ati ásimenaau áamakau. Amiiceelau an kareesool eenomi Maluko. 11 Bare Yensa nammi Peter, “Laañen jilibai di kafoonak koolijo. Mante eetut eraan éraanumaay yati mátaañiaam yan Ampaau asenammi?” 12 Ñaa kayooŋak kati kutiikaak Kúroomanak, di arungaiil, di kupooyaak kati fukobaf fáamakaf kúloummi kusof Yensa ban di kukokenoomi. 13 Di mútiyaaram di kuruuoomi bee di Annas, ásimenaau áamakau di emit ekila, oo eenomi alolaau ati Kayafas. 14 Kayafas o’omu ákonau aregeenumi kurungaak kati Kúyahuudak mati an ákon ecetey yoola ékoyume bukanak kati mofam búrom man kucet. 15 Simon Peter di ariiba aamu kuriibenriiben Yensa. Ariibaau aamu akila di ásimenaau áamakau kumanjoomanjoor, ñaa oo di Yensa kujawoorumi kunokenumi bee mo titoorey yati fankaf fati síndeey yati ásimenaau áamakau. 16 Peter najummi téeŋey yati fúlamutaf. Ariibaau aamu, an kumanjoorumi di ásimenaau áamakau, najawumi bee di araenaau ati fúlamutaf, man ájeetummi Peter anoken. 17 Araenaau akila ammi di kacegak naceeŋumi Peter, “Mante au poop lee ákon ati kuriibaak kati ániinaau akila?” Peter naanoomi,” A’a, ínje let.” 18 Mati ñonkañ ñíkalaakalaa, kumiiceelak di kupooya kutiika kuyabeneene fúlumbo, di kujuumutomi man kommi di kálumbaak, noo Peter dóoro. 19 Ásimenaau áamakau naceeŋumi kúceeŋ Yensa mati kuriibaool di kaliikitenak koola. 20 Yensa nalaañenoomi, “Ínje nisankenesanken pánlo di bukanak kati dúniyaay búrom. Ínje niliikiteneliikiten di kukobak kayiinkunak mba fukobaf fáamakaf, ban bukanolaal Kúyahuudak búrom kujojemi. Ínje iregut hani waaf wayofoe di kutunt. 21 Wau kaane jiceeŋom kúceeŋak uke? Jiceeŋ kajamammi wan iregeeniimi. Koo kumammanj wan iregeenumi.” 22 Nan asankenumomi aban, ákon di kupooyaak kati fukobaf fáamakaf nayahoomi éfalakoora yákon, di aaney, “Mante mo’omu nootumi kalaañenak ásimenaau áamakau?” 23 Yensa nalaañenoomi, “Kaanjaat nisankeneensanken ŋond, au oote káyiisenuwo. Bare kaanjaat wan isankenumi ujonjoon, wau kaane nuyahom éfalakoora?” 24 Annas naboñoomi bakokerab bee bati Kayafas ásimenaau áamakau. 25 Simon Peter oo man ajuume to kálumbaak, di kuceeŋoomi inki, “Mante au poop lee ákon di kuriibaool?” Nañoosumomi, man aanoomi, “A’a, ínje let.” 26 Bare ákon di kumiiceelak kati ásimenaau áamakau, aciloora ati ániinaau an Peter acanumi kawosool, naceeŋoomi, “Mante lee au nijukeenumi di oo dóo di kafatak?” 27 Peter nalaañumi añoosoor. Yaŋ too galab kéenak di kulitumi. 28 Fati kajomooraf di bújomaraay pím nan Yensa aŋarimi di eluupey yati Kayafas bee bati anifaanau ati Kúroomanak, tan koonemi puretori. Bare kurungaak kati Kúyahuudak bukoo di kúkoiil kunokenut bee dóo takum kusiko, mambi kuŋoolen kuri di káaningak kati Ewuujey yati Njalayiri. 29 Pilat, anifaanau Ároomanau, najawumi téeŋey man aceeŋiimi, “Kataakenak kei jibaje bee di ániinaau o’omu?” 30 Di kulaañenoomi, “Kaanjaat ániinaau umu akaanut álaputa, létusofeenulool useni.” 31 Pilat naaniimi, “Jíjeetumool tijigamenool ñátum di sílingaas sooluul.” Kúyahuudak di kulaañenoomi, “Sílingaas soololaal sisenut buruŋ man an abuj an.” 32 Ban ñaa wan Yensa aregeenumi ukankaan malegen mati ecetey yaano buu naate ecet. 33 Pilat nalaañumi anoken dó bati anifaanau ati Kúroomanak man awonkumi Yensa, man aanoomi, “Mante au eenomi Áyiau ati Kúyahuudak?” 34 Yensa nalaañenumi, “Mante wan uceeŋeñaa di fúkoi, mba kuceen kuregi man uceeŋ ínje?” 35 Pilat nalaañenoomi, “Mante ínje Áyahuud room? Bukani di kúsimenaak kunifaanak kooliil kúsofuli kusenom. Kama au waa nukaane?” 36 Yensa nalaañenumi, “Jáyiaj júmboom lee jati dúniyaay uye. Kaaneemmojaat kuriibaom pankutiiken man kupakenom di kañenak kati kurungaak kati Kúyahuudak. Bare jáyiaj júmboom lee jati dúniyaay uye.” 37 Pilat nalaañenoomi, “Ñaa kama au áyi?” Yensa nammi, “Au urege ínje áyi. Mati moo ínje iwolimi. Ínje nijawulojaw bee káyiisen malegenam bee di dúniyaay uye. Anoosani ati malegenam oo ajamemi furimom.” 38 Pilat naceeŋoomi, “Kama waa eenomi malegenam?” Nan Pilat asankeneenumi mo’omu aban, nalaañumi ápur bee di Kúyahuudak naaniimi, “Ínje ijukut májakaatie di oo. 39 Bare nan man muyuul jibajumi mukaana mati kufannaaniŋuul, man ínje nikatenekaten an ákon di dán bukanak kukuleimi mati muyuul di nanan nati káaningak kati Ewuujey yati Njalayiri. Mante jimammaŋ man ikaten Áyiau ati Kúyahuudak?” 40 Di kulaañenoomi man kukaabuloorumi, “A’a, lee ániinaau o’omu, bare Baraba!” Baraba nakankaan álaputa.

19

1 Pilat naregumi man kuŋar Yensa kutek máamak. 2 Ban kutiikaak di kunapumi úlind kaan nan bompoŋ bati áyi man kuloopenumi di fúkaaf foola. Di kukaano’oomi kaloa káamak kakaayene éyem nan kati áyi. 3 Di kubilumi bee di oo, di aaney, “Atijamit akati di karulen ebaj fuyiif fabaake! Áyiau ati Kúyahuudak!” Di kunagoomi ñátum di uñenaw. 4 Pilat nalaañumi ápur bee téeŋey man ammi bukanak, “Ínje pániŋarulool bee di muyuul iñeme, bare di jimanj tíen mati ijukut wájakaatie di oo.” 5 Yensa nápurulomi bee téeŋey baloopene úlindaw wanapimi kaan nan bompoŋ áyi di poop bakaanoerab kaloa káamak kakaayene éyem. Pilat naaniimi, “Jijiker, ániinaau oome!” 6 Nan kúsimenaak kunifaanak di kupooyaak kutiikaak kujukoomi ceb, di kucibuloorumi, “Faaŋenool! Faaŋenool!” Pilat naaniimi, “Jiŋarool di kúkouul manti jifaaŋenool, mati ijukut waaf wájakaatie di oo.” 7 Kurungaak kati Kúyahuudak di kulaañenoomi, “Wúli nubabaj élinga, élingaay ekila wan eregumi oo aate ecet, mati naane oo Añiilau ati Atijamit.” 8 Nan Pilat ajammi kurimak uke, nafaŋ man ákolie no’ona. 9 Nalaañenumi Yensa man anoken dó bati arungaau ati Kúroomanak inki ban naceeŋoomi, “Bei núpurumulo?” Bare Yensa alaañenutool. 10 Moo kaane Pilat nammi, “Letusanken di ínje? Mante umanjut mati ínje nibabaj kánkum kati bee kakateni mba kánkum kati bee kafaaŋeni?” 11 Yensa nammi, “Au ubajut kánkum bee ekaan ínje waaf leejaat kánkumak kaseneenimi bee di au kápurumul fatiya. Bare asenumi ínje bee di au nafaŋ man akaane wájakaatie.” 12 Moo Pilat asofumi mati kakatenool. Bare Kúyahuudak di kucibuloorumi, “Ukatenjaat ániinaau umu, moo au lee apaalaau ati Áyiau Áamakau. Anoosani akammi fuko’ool áyi, oo alatoora ati Áyiau Áamakau.” 13 Nan Pilat ajamulomi kurimak uke, nápurenulomi Yensa téeŋey bee di fáculiil inki aban. Pilat nalakomi di ejunkutey yati bagamab tanat tan koonemi Gabaata di kasankenak kati Kúhiburak. 14 Noo di kalofa nanan nati kajuum balaraay man tooke funakaf fati Kajonjoorak kati Káaningak kati Ewuujey yati Njalayiri. Pilat nammi Kúyahuudak, “Jijiker Áyiau ooluul!” 15 Di kucibuloorumi, “Jijaw di oo, jijaw di oo man jifaaŋenool!” Pilat naaniimi, “Mante jimammaŋ man ikaaniil kufaaŋen Áyiau ooluul?” Kúsimenaak kunifaanak kulaañenumi, “Wúli ubajut áyi leejaat Áyiau Áamakau.” 16 Pilat naseniimi Yensa man kufaaŋenoomi. 17 Yensa najawumi bee téeŋey man arookomi ébaarey yoola yati búpinab, nabilumi bee tanat tan koonemi Kakonkaam. Di kasankenak kati Kúhiburak, Golugota. 18 Too kufaaŋenoomi, di kufaaŋenoomi oo di kúniine kuceen kugaba, ákon di báridool, aamu di bamayool, man Yensa oo titooriil. 19 Pilat naciikumi kurim ban di nakammi man kufaaŋeni fatiyenaay yati ébaarey yati búpinab. Kurim kukila kuliikenumi mo’ome, “Yensa ati Nasaret, Áyiau ati Kúyahuudak.” 20 Kúyahuudak kajuupoe kujujuk baciikerab ubu, mati tanat tan Yensa afaaŋenimi lolof di ésukey yáamakey ekila. Ban baciike ñátum di kasankenak kati Kúhiburak, di kati Kulatinak, di kati Kúgirikak. 21 Kúsimenaak kunifaanak kati Kúyahuudak di kommi Pilat, “Takum uciik to, ‘Áyiau ati Kúyahuudak,’ bare, ‘Ániinaau ume naane, Ínje eenomi Áyiau ati Kúyahuudak.’” 22 Pilat nalaañenoomi, “Wan iciikumi, niciciik iban kare.” 23 Nan kutiikaak kufaaŋenumi Yensa di ébaarey yati búpinab kuban, di kuŋarumi wañool man kucacumi upandaŋ ubakiir, atiika anoosani kapandaŋ kákon, ban poop di kuŋarumi kaloaool kabaakak kati síndeneey, kabajutumi fusuk. 24 Di koonoorumi, “Takum utuutulaal ko, bare nukaanaal baluk man ujukaal ai aate ekil.” Mo’omu mukaanikaan mante furimaf fati Atijamit mbi fúliroor, “Di kucaaboorumi wañom titooriil, ban mati kaloaool kabaakak kati síndeneey di kukammi baluk.” 25 Ñaa kutiikaak di kukammomi. Kajummi lof di ébaarey yati búpinab yati Yensa koo eenomi Yensa iñaayool, di atiool, di Mariyaama aseekau ati Kulopa, di Mariyaama ati Magadalen. 26 Nan Yensa ajukumi iñaayool di ariibaool an amaŋumi man ajuume lof, nammi iñaayool, “Inaa, jiker, usofool nan añooli!” 27 Nammi ariibaau, “Jiker, usofool nan iñaayi!” Kápurumul to ariibaau naŋaroomi bee síndo’ool man alako nan an ati fiilool. 28 Nan mo’omu muwuujumi, Yensa bamanjerab mati doo búrom bamban, nammi (man furimaf fati Atijamit fúliroor), “Ínje baraanab burianri.” 29 Bajeembaj ebool yati binegar yajuume to, di kuŋarumi jibur di kuboojenumi di binegar ban di kukaanujomi di funuk kuban di kuyitenufomi bee di butumool. 30 Nan Yensa ajakenumi binegarey, nammi, “Ñaa bamban kare!” Naleebumi ekondoorey las ban yuutool di épurul. 31 Mati man reoorumi di funakaf fati Kajonjoorak, mampi makammi wiiŋaw takumbi ulako di síbaaras sati búpinab (mati furabooraf fukila fukankaan funakaf fati kálebienak fáliroore máamak), Kúyahuudak di kulawumi Pilat mambi úkamunaw wati kafaaŋeenimi utujeri, ban wiiŋiil di úwalenuli di so. 32 Ñaa kutiikaak di kubilumi man kutujerumi úkamunaw wati átiyaarau, di wati agabuntenau kafaaŋenimi di Yensa tín tákon. 33 Bare nan kúriiŋumi Yensa, di kujukumi mati oo nacecet aban, kutujerut úkamunool. 34 Ákon di kutiikaak, manoosani, nayahumi Yensa kabaay di kafeefool, yaŋ too galab fúsimaf di mumelam di síyuoulo pasasas. 35 An ajukumi wabajomi, oo aakumi káyiisenak, káyiisenak koola kukankaan malegen. Namammanj mati malegenam ceb narege mambi muyuul poop jifium. 36 Mo’omu mukankaan mambi furimaf fati Atijamit fúliroor, “Hani kool kákon kootut katujeri.” 37 Ban furimaf fati Atijamit foone, “Pankoote kajikerool an kuyahumi.” 38 Nan mo’omu múpurutomi, Esufa ati Arimate, ariiba ati Yensa ñátum di kutunt, mati nákolikoli kurungaak kati Kúyahuudak, oo nalawumi Pilat man asenool buruŋ manteer mbi aŋar biiŋab bati Yensa tiafok. Ñaa naŋarumi biiŋab ájeetummi tiafokubomi. 39 Nikodemos, poop, abuuyeenulomi abil bee di Yensa di fukaraay, oo poop nájeetumulomi sumurun di aloe doo dagaasoorimi man kujoonen mumelam maputemi súum mati biiŋab, wáriiŋe síkilo kabanan di uñen. 40 Kúniinaak kugabaak di kuŋarumi biiŋab bati Yensa, ban di kuguububomi di jíboocin di mumelam maputemi súum, nan man Kúyahuudak kukaanemi kafokak kooliil eeno. 41 Tan Yensa afaaŋeneenimi bajeembaj kafat kalofe to, dóo di kafatak kukila babaj dó fuyaak funkul fan an afokureruti. 42 Mati funakaf fati kajonjoorak kati funakaf fati kálebienak ban poop fuyaakaf fulolof to, di kúfokudomi Yensa.

20

1 Di funakaf fútiyaaraf di funoomaf di bújomaraay, Mariyaama ati Magadalen ajawumi bee di fuyaakaf fati tan kufokumi Yensa, bala’ab bagalout, ban najukumi mati fukoobaaf fácilimbeneenimi di fuyaakaf babakene. 2 Nateyulomi bee di Simon Peter di ariibaau aamu, an Yensa amaŋumi. Naaniimi, “Kuŋaŋŋar biiŋab bati Yensa di fuyaakaf, ban wúli umanjut bei kufokoomi!” 3 Peter di ariibaau aamu kuteyulomi kujaw bee di fuyaakaf. 4 Koo poopiil di kúrupo sút jíteyaj, bare ariibaau aamu nateyumi awuuj Peter man amondumi áriiŋ to. 5 Náñupumi man álulen dó ban najukumi jíboociney cebuyo dó, bare oo anokenut dó. 6 Simon Peter náriiŋulomi, oo poop nanokenumi dó yaw di fuyaakaf, ban najukumi jíboociney cebuyo dó tentaam. 7 Di poop najukumi jipeketaj jáfimenumi fúkaaf foola. Joo jilakout di jíboociney tákon bare man jibooñi jilako búto. 8 Ñaa ariibaau aamu, amondumi áriiŋ di fuyaakaf, nanokenumi poop, ban najukooromi nafiummi. 9 Nanan nikila Peter di ariibaau aamu kúlaulut furimaf fati Atijamit wan furegumi mati Yensa aate káyitoul di kacetumi. 10 Kuriibaak di kulaañumi bóot. 11 Mariyaama bajuume téeŋey yati fuyaakaf man alokumi, náñupumi man álulen dó. 12 Nájukudomi simaleeka sigaba, bakaanoe wañ wátumpaay púl, balakoe ban biiŋab bati Yensa boomeenumi. Yaayu balakoe di kúkaak yaayu di úkamunaw. 13 Di siceeŋoomi, “Aseekau, wau kaane noom di búlok?” Nalaañenusomi, “Mati kuŋaŋŋar Akiiyaom, ban imanjut bei kufokoomi.” 14 Oo di eregey mo’omu aban ceb, nátiiwoorumi najukumi Yensa bajuume to. Bare álaulut mati oo Yensa. 15 Yensa naceeŋool, “Aseekau wau kaane noom di búlok? Ai nuñeserool?” Aseekau akila nasofoomi oo eenomi acookooraau ati kafatak, naanoomi, “Arungaau, regom kaanjaat au uŋarool újeetum bee buceen, moo ínje paniŋarool íjeetum.” 16 Yensa naanoomi, “Mariyaama.” Nátiiwoorumi man aanoomi di kasankenak kati Kúhiburak, “Raaboni!” (yoo eenomi Aliikitena). 17 Yensa naanoomi, “Takum usofom, mati ínje ilaañoorut bee di Ampaau. Bare jaw bee di kupaali kuriiba man uregiil mati ínje elaañ bee di Ampaom di Ampauul, Atijamit úmboom di Atijamit ooluul.” 18 Mariyaama ati Magadalen natookumi kuriibaak man aaniimi, “Ínje nijujuk Akiiyaau!” Naregiimi wan Yensa aregoomi. 19 Di káliimak kukila, di funakaf fútiyaaraf fati funoomaf, kuriibaak di kuwambenoorumi tan kommi fujoj, mati kúkolikoli kurungaak kati Kúyahuudak. Yaŋ too galab, Yensa najummi titooriil ban naaniimi, “Kásuumaayak kooku di muyuul.” 20 Nan aregumi mo’omu aban, náyiisiimi kúyokumak kammi di uñenool di kafeefool. Kuriibaool di kumaayoorumi nan kujukumi Akiiyaau ooliil. 21 Yensa naaniimi inki, “Kásuumaayak kooku di muyuul. Nan man Ampaau áboñulammi, moo neete éboñul muyuul.” 22 Nan aregumi mo’omu aban, nafuuteniimi ban naaniimi, “Jiyab Búyegetab Bátienaab. 23 Jibonketujaat majakut mati anoosani, mubonketibonket. Bare jibonketutujaat majakut mati anoosani, mubonketuti.” 24 Tomas, ákon di kuriibaak uñeney di kugabaak, an kuwonkemi Magabaam, oo noo amaatut to nan Yensa abilumi. 25 Kuriibaak bukaaku di koonoomi, “Wúli nujujuk Akiiyaau.” Bare nalaañeniimi, “Letifium leejaat ínje nijujuk kúyokumak kati bafaaŋenerab bati bacupab di uñenool di kafeefool man igoruko ñátum jisinkom.” 26 Nan bajumi kunak futok di kúfeegiir, kuriibaool di kulakomi inki síndeneey yati kalimbisak, no’onu Tomas dóoro. Kábabumaak bawambene, bare yaŋ too galab, Yensa najummi titooriil, nammi, “Kásuumaayak kooku di muyuul.” 27 Yensa nammi Tomas, “Gor taate di jisinki, jiker uñenom, ñuur kañeni man ugor kafeefom, takum ukaan nan kakaanutumi kufiumaay, ufium.” 28 Tomas nalaañenoomi, “Akiiyaau úmboom, Atijamit úmboom!” 29 Yensa naanoomi, “Mante núyinenyinen mati nujukanjuk? Jakuujak kajukutammi bare di kúyinen.” 30 Yensa nakankaan wajamurerutimi uceenaw wajuupoe di bújonlenab bati kuriibaool, wan umanje búrom waciikuti di búkaay uye. 31 Bare ure riciikiciik mambi jifium mati Yensa eenomi Apakenaau Áamakau, Añiilau ati Atijamit, ban mati kápurumul káyinenak di oo mbi jibaj eroŋey di kareesom.

21

1 Di múlamukaam, Yensa nalaañumi arajen fuko’ool inki kuriibaool kafintak kati Falaf fati Tiberia. Mo’ome moo náyiisenumi fuko’ool eeno. 2 Simon Peter, di Tomas an kuwonkemi Magabaam, di Natanael ati Kana yati Galili, di kuñiilak kati Jebede, di poop kuriibaool kugaba bukaaku kulakoe tákon. 3 Simon Peter nammi, “Ínje bee ejaw jaleebaj.” Di kommi, “Wúli panujawooraal.” Di kujawumi tíkujupo di busaanaiil. Bare di fuk fukila kusofut hani waaf. 4 Nan bala’ab bulakomi étebuley, Yensa najummi di kafintak, bare kuriibaool kúlaulut oo eenomi Yensa. 5 Yensa nawonkulomi, “Kupaalom, mante jisosof siwol room?” Di kulaañenoomi, “A’a.” 6 Naaniimi, “Jileeb fuŋabaf kañen kúrid kati busaanaab, panjisof!” Ñaa di kuleebufomi, ban ñaa kuŋoolenut kúñakul bee di busaanaab, mati kajuupoak kati siwolas di fo. 7 Ariibaau akila an Yensa amaŋumi nammi Peter, “Oo Akiiyaau!” Nan Simon Peter ajammi oo eenomi Akiiyaau, nakaanomi wañool, mati nágaayilooreengaayiloor kaloaool bee mati burok, ban nayahoorumi di mumelam. 8 Bare kuriibaak karinobomi di busaanaab, man koom di éñakuley fuŋabaf fameeŋumi di siwolas bee di kásikak, titooriil ríndiiŋ símeetar ceme. 9 Nan kuriibaool kúpurulomi bee di kásikak ceb, di kujukumi ewol man erembeni too di fubolaf, mbúur bapanene to. 10 Yensa naaniimi, “Jíjeetumul siwol saasu san jisofumi iñeme.” 11 Ñaa Simon Peter nájupomi di busaanaab man áñakuumi fuŋabaf bee di kásikak, foo bameeŋerab siwolas sáamakas, sáriiŋe ceme di bukan kugaba di uñen di sífeegiir. Handeneen man sijuupoñaa di fuŋabaf, foo futuutulout. 12 Yensa naaniimi, “Jibil man uriaal tóbodo.” Bajut hani ákon di kuriibaool akaañene bee eceeŋool, “Au ai?” Kumammanj tíen mati oo eenomi Akiiyaau. 13 Yensa nabilumi aŋarumi mbúurey man aseniimi, ban nakammi mákonam di siwolas. 14 No’onu noo eenomi ñáfeegintenañ nan Yensa ápurulomi kuriibaool, káŋarum nan áyitouloeenumi di kacetumi. 15 Nan kurimi tóbodo kuban, Yensa naceeŋumi Simon Peter, “Simon, añiilau ati Yohan, mante numaŋammaŋ wuuj buke?” Peter nalaañenoomi, “Éey, Akiiyaau. Au numammanj mati ínje nimaŋimaŋ.” Yensa naanoomi, “Fenden musahaom.” 16 Ñagabuntenañ Yensa naanoomi, “Simon, añiilau ati Yohan, mante numaŋammaŋ?” Peter nalaañenoomi, “Éey, Akiiyaau. Au numammanj mati ínje nimaŋimaŋ.” Yensa naanoomi, “Mat sisahaom.” 17 Yensa naceeŋoomi ñáfeegintenañ, “Simon, añiilau ati Yohan, mante au numaŋammaŋ?” Peter súumutool mati naceeŋooceeŋ kúceeŋak ñáfeegintenañ iñeme nammi, “Mante au numaŋammaŋ?” Peter naanoomi, “Akiiyaau, au numammanj wanoosani búrom, numammanj mati ínje nimaŋimaŋ.” Yensa naanoomi, “Fenden sisahaom. 18 Ínje eem di eregi malegenam, nan ukammi ápura, au di fúkoi nukaanokaano wañ wanoosani ban nujawejaw banoosani ban umaŋumi. Bare nampi ufanlenumi, an aate ekaani wañ ban nájeetumi banoosani hani ban usofutumi bee ejaay beet.” 19 (Yensa narereg mo’omu bee káyiisen mati ñátum di ecetey yaano buu Peter aate kálebien Atijamit.) Ban nan aregumi mo’omu aban, naanoomi, “Riibenom.” 20 Peter nátiiwoorumi najukumi bálamukool ariibaau aamu an Yensa amaŋumi nahariibeniil. Akila ákonau alakoeenumi alof Yensa nan kulakomi di káliimenak, ban naceeŋeenumi, “Akiiyaau, ai aatumi bee épurey di au?” 21 Peter naceeŋumi Yensa, “Akiiyaau, kama ñaa ániinaau ume?” 22 Yensa nalaañenumi, “Imaŋujaat akila panalako di ínje bee nampi ilaañulomi, mo’omu di au waa? Riibenom!” 23 Kákuulujak tentaam kuyiisoorumi nañ titoorey yati kuriibaool bukaaku búrom mati ariibaau ume aatut ecet. Bare Yensa aregutool mati oo aatut ecet. Nammi mo’omu ceb, “Imaŋujaat akila panalako di ínje bee nampi ilaañulomi, waa butumi boom bo?” 24 Ariibaau ume ákonau aregumi mati wabajomi búrom, anau akila poop aciikumi. Ban wúli numammanj mati wan aregumi ukankaan malegen. 25 Yensa akaaneenumi waaf uceen wajuupoe. Kaaneenjaat woo búrom baciike wákon-wakon, nisofeene síbukaas sikila dúniyaay uye leteŋoolen yookenuso.