JOHN

1

1 Hali mi cilima mi Maama den ye. Mi Maama den ye leni U Tienu. Mi Maama yeni den tie U Tienu. 2 Mi den ye leni U Tienu hali mi cilima. 3 Mi Maama yeni den tagi li bonla kuli. Liba kuli ki ye kaa tie mani n tagi yaala. 4 Li miali den ye mi niinni, li miali yeni den tie mi yenma bi nisaaliba po. 5 Mi yenma yeni yendi li biigili nni, ama li biigili ki ga ma. 6 U Tienu den soani niyendo ke o yi Jan. 7 O den cua ki tie siedi, ki baa tiendi siedi mi yenma po ke bi niba kuli n daani kelima o yaa po. 8 Wani oba ki den tie laa yenma, ama o den cua ki baa tiendi siedi mi yenma yeni po. 9 Mi den tie mi yenmoanma, yaama n cua ŋanduna nni ki yendi nisaalo kuli po. 10 Mi Maama yeni den ye ŋanduna nni, mani n den tagi ŋanduna, ama ŋanduna ki den bandi ma. 11 Mi den cua o yaaba siiga, ama o yaaba ki den tuo ki ga ma. 12 Ama yaaba n tuo ki ga ma kuli, ki daani o yeli nni, mi dini ba li bali ke bi tua U Tienu bila. 13 Ban tua U Tienu bila yeni, laa tie nani nisaalo n mali maama ka, laa ŋoadi ti gbanandi yanbuama, yaaka nisaalo yanbuama mo, ama U Tienu yaa yanbuama po. 14 Mi Maama yeni den tua nisaalo, ki ye ti siiga ki gbie leni li ŋanbili leni i moamoani. Ti den laa o kpiagidi, wani ki Bonjayenyenga yua n ñani Baa kani yaa kpiagidi. 15 Jan tieni opo siedi ki kpaani: “Wani n tie min maadi yua yaa maama ki yedi: ‹Yua n baa yuandi ki cua n puoli cie nni kelima o den ye hali ke n daa ye.› ” 16 Tikuli baa o ŋanbili ŋalimani, ki baadi la ki pugidi pugidi. 17 Kelima Musa den cuani li balimaama, ama li ŋanbili leni i moamoani cua kelima Jesu Kilisiti yaa po. 18 Oba kuli daa laa U Tienu. Ama ki Bonjayenyenga, yua n tie U Tienu ki ye Baa kani yogunu kuli, n teni ke bi niba bandi o. 19 Line n tie Jan n den tieni yaa siedi: Jufinba yaaba n ye Jelusalema den soani bi kopadicianba leni Lefi buolu yaaba Jan kani ki buali o: “A tie ŋme?” 20 O den tieni bipo siedi ki tuo, waa yie, o den tuo ki yedi: “Mii tie U Tienu n Gandi Yua.” 21 Bi go den buali o: “Lanwani a nan tie ŋme yo? Naani a tie Elia bi?” O den yedi: “Mii tie wani ba.” Bi go den buali o: “Naani a tie o sawalipualo bi?” O den yedi: “A-a.” 22 Lanwani bi den yedi o: “A nan tie ŋme yo? Ŋan waani ti tin ban waani yaaba n soani ti. A yedi a yuli po be?” 23 O den yedi ke o tie: “Yua n kpaani mi fanpienma nni ki tua: ‹Naadi mani o Diedo sanu.› “ Nani Esayi den yedi maama. 24 Ban den soani yaaba yeni den tie Falisieninba. 25 Bi go den buali o: “A yaa tie U Tienu n Gandi Yua, ki naa tie Elia, ki naa tie o sawalipualo mo, be yaa po ke a batisi bi niba?” 26 Jan den goa ki yedi ba: “N batisi bi niba leni mi ñima, ama o nilo ye yi siiga ke yii bani o. O baa cua n puoli. 27 Mii pundi baa yua n baa loti o cacaagbansiama.” 28 Lankuli den tieni Betani, u kpenu Judana kandima, Jan n den batisi bi niba naankani. 29 Lan den fii ki fa, Jan den laa Jesu ke o kpendi o kani ki yedi: “Diidi mani U Tienu Pebiga, yua n tugi ki ñandi ŋanduna tuonbiadi. 30 Wani n tie min den maadi yua yaa maama ki tua: ‹O nilo baa cua n puoli, o cie nni kelima o den ye hali ke n daa ye.› 31 Mii den bani wan tie yua, ama n cua ki batisi bi niba leni mi ñima ke wan doagidi Isalele yaaba po.” 32 Jan go den tieni yaa siedi n tie na: “N den laa ke U Tienu Fuoma ñani tanpoli ki jiidi nani ki kpaajiega yeni, ki jagini opo. 33 N daa den bani wan tie yua, ama yua n den soani nni ke min yaa batisi bi niba leni mi ñima den yedi nni: ‹Ŋan baa le ke U Tienu Fuoma jiidi ki jagini yua po, wani n baa batisi bi niba leni U Tienu Fuoma Yua.› 34 N den laa, ki tieni siedi ke wani n tie U Tienu Bijua.” 35 Lan go den fii ki fa Jan den ye likani leni o ŋoadikaaba siiga bonba lie, 36 ki laa Jesu ke o cuoni ki yedi: “Diidi mani U Tienu Pebiga.” 37 Jan ŋoadikaliediba yeni den gbadi wan yedi yaala ki tagini ki ŋoadi Jesu. 38 Jesu den jigidi ki sua ke bi ŋua o, o den buali ba: “Yi lingi be?” Bi den goa ki yedi o:“Labi lani n tie "Canbaa" a denpo ye le?” 39 O den yedi ba: “Cua mani ki ban le.” Li den tie u yienu n soangi yaa yogunu. Bi den gedi ki ban laa o deni n ye naani ki juadi o kani. 40 Yaa niliediba n den gbadi Jan maama ki ŋoadi Jesu yeni siiga nni yendo den tie Simono Pieli waalo Andile. 41 O den jaligi ki tuogi o kpelo Simono ki yedi o: “Ti laa U Tienu n Gandi Yua n tie Kilisiti.” 42 O den gedini o Jesu kani. Jesu den nuali o ki yedi: “A tie Simono Jan bijua. Moala a di baa yi Sefa.” Lani n tie "Pieli." 43 Lan go den fii ki fa Jesu den jagi ke o baa gedi Galile. O den tuogi Filipi ki yedi o: “Ŋoadi nni.” 44 Filipi yeni den tie Betisayida yua, Andile leni Pieli moko n ñani yaa dogu. 45 Filipi den tuogi Nataneli ki yedi o: “Ti laa ban maadi yua yaa maama Musa n den diani yua yaa po li balimaama nni, leni bi sawalipuaba n den diani yua po lani n tie Nasaleti yua Jesu Josefi bijua.” 46 Nataneli den buali o: “Naani yaala n ŋani baa fidi ki ña Nasaleti bi?” Filipi den yedi o: “Cua na ki ban le.” 47 Jesu n den laa Nataneli ke o kpendi o kani, o den yedi: “Diidi, yua n kpendi na tie Isalele buolu yua moamoani, waa pia boandiba kuli o pali nni.” 48 Nataneli den buali o: “A ga lede ki bani nni?” Jesu den goa ki yedi o: “Hali ke Filipi daa yini a, ŋan bi ye bu kankanbu tinga n bi laa ŋa.” 49 Nataneli den goa ki yedi o: “Labi lani n tie Canbaa, fini n tie U Tienu Bijua, fini n tie Isalele yaaba Bado.” 50 Jesu den yedi o: “Li tie kelima n yedi a ke n bi laa ŋa bu kankanbu kani ke a daani. A baa le yaala n cie line.” 51 O go den yedi: “N yedi yi i moamoani yi baa le ke tanpoli luodi, ke U Tienu malekinba do tanpoli ki go jii o Ja Bijua po.”

2

1 Li dataali daali li pocaali den tieni Kana, Galile diema nni. Jesu naa mo den ye likani. 2 Bi den yini Jesu leni o ŋoadikaaba moko ban cua li pocaali yeni. 3 Duven n den poadi, Jesu naa den yedi o: “Baa go pia duven.” 4 Jesu den goa ki yedi o: “Pua, be n ye mini leni fini siiga? N yogunu daa pundi.” 5 O naa den yedi bi naacenba: “Yin tieni mani wan baa yedi yi yaala kuli.” 6 Bobiciama luoba den ye likani ki tie tana ki tie Jufinba nidiŋanbima bogida po. Bobicianyenli kuli baa fidi ki ga litidi kobiga. 7 Jesu den yedi ba: “Yin gbieni mani a bobiciama na mi ñima.” Bi den gbieni a ke a landilandi. 8 Lane o den yedi ba: “Kabidi mani ki gedini mi pocaajiema yudaano kani.” Bi den gedini. 9 Mi pocaajiema yudaano den leni yaa ñima n lebidi ki tua duven kaa bani man ñani naani. Ama yaa naacenba n den kabidi den bani. 10 Lani o den yini o pocaancalo ki yedi o: “Nilo kuli yen kpa cuani wan yini yaaba po yaa duven n ŋani boncianle no. Bi yaa ñuni ki guo, wan di cuani bipo yaa duven n ŋani waamu. Ama fini wani a bi wuoni yaa duven n ŋani boncianla ki ti cuani o moala.” 11 Lani n tie Jesu n den cili ki tieni yaa bancianma Kana, Galile diema nni. O den doagidi o kpiagidi ke o ŋoadikaaba den daani o. 12 Lani n pendi Jesu den gedi Kapenayuma, wani leni o naa leni o waamu leni o ŋoadikaaba kuli, ki tieni likani danaba. 13 Jufinba jaanma, mi Pendima jaanma yeni n den nagidi, Jesu den doni ki gedi Jelusalema. 14 O den laa U Tienu diegu nni yaaba n kuadi i ne leni i pe leni mu kpaajiemu, leni bi ligilebidiba ke bi ka. 15 O den taa u baabu ki lebini ke u tua nani u baliju yeni, ki deli bikuli ki ñani ba U Tienu diegu nni, bani leni bi pe leni bi ne kuli. O go den tudi ki luni bi ligilebidiba kpagidi, ki yayadi bi ligi, 16 ki yedi a kpaajekuada: “Ñani mani laa bonla nekanba. Yin da teni n Baa diegu n tua daaga.” 17 O ŋoadikaaba den tiadi ke li diani ki yedi: “A diegu yankuali cuo nni hali boncianla.” 18 Lani yaa po Jufinba den yedi o: “A baa tieni be bancianme ki doagidi tipo ke a pia li bali ki tieni ŋan tieni yaala na?” 19 Jesu den goa ki yedi ba: “Bolini mani U Tienu diegu na, n go baa maa li dana taa siiga.” 20 Jufinba den goa ki yedi o: “Li den pundi piinaa n bina luoba ke bi maa U Tienu diegu na, ke fini wani baa goa ki maa li dana taa?” 21 Ama wan den maadi U Tienu diegu yaali yaa maama yeni den tie o gbanandi. 22 Wan den fii bi tinkpiba siiga, o ŋoadikaaba den tiadi ke o maadi laa maama, ki daani i Diani n yedi yaala, leni Jesu n den maadi yaa maama. 23 Jesu n den ye Jelusalema mi Pendima jaanma yogunu yeni, bi niba boncianla den laa wan tiendi yaa bancianma, ki daani o yeli nni. 24 Ama Jesu ki den dugi bipo, kelima o den bani bikuli. 25 Laa den tie opo tiladi ban tieni opo siedi niloba kuli po. Wani oba den bani yaala n ye o nisaalo niinni.

3

1 Niyendo den ye ki yi Nikodema ki tie Falisieni, ki go tie Jufinba yudanba siiga yendo. 2 O den cua Jesu kani ku ñiagu ki yedi o: “Canbaa, ti bani ke a tie U Tienu n soani yaa bangika, kelima oba kuli kan fidi ki tieni ŋan tiendi yaa bancianma na, kali U Tienu n ye leni yua.” 3 Jesu den goa ki yedi o: “N yedi a i moamoani, o nilo yaa mali milie, o kan fidi ki le U Tienu diema.” 4 Nikodema den goa ki yedi o: “O nilo yaa kpeligi, o baa tieni lede ban goa ki maa o? Naani o baa fidi ki go kua o naa tugu nni wan go maa o milie yoo?” 5 Jesu den goa ki yedi o: “N yedi a i moamoani, o nilo yaa mali mi ñima leni U Tienu Fuoma Yua po, o kan kua U Tienu diema nni. 6 O nisaalo n mali yua kuli tie nisaalo, ama U Tienu Fuoma Yua n mali yua kuli pia U Tienu Fuoma miali yaa buolu. 7 Lan da paki a ke n yedi a ke li tie tiladi yikuli n goa ki maa mi liema. 8 U faalu figi wun bua naani ke a gba u sagimu, ama ŋaa bani wun ñani naani, yaa ka wun caa naani. Ban mali yua mi maaliema kelima mi Fuoma paalu po moko tie yeni.” 9 Nikodema den goa ki buali o: “Laa bonla baa fidi ki tieni lede?” 10 Jesu den yedi o: “Fini yua n tie Isalele yaaba siiga bangikaciamo, ŋaa bani laa bonla? 11 N yedi a i moamoani, ti maadi tin bani yaala, ki tiendi siedi tin laa yaala po, ama yii tuodi ki gaani ti siedi. 12 N maadi yi yaala n tie ŋanduna nni bonla maama, yii dugi mipo, lanwani, n yaa maadi yi yaala n tie tanpoli po bonla yaa maama, yi baa ga lede ki dugi mipo? 13 Oba kuli daa doni tanpoli kali yua n ñani tanpoli po ki jiidi, lani n tie o Ja Bijua yua n ye tanpoli. 14 Nani Musa n den taa o kumoanwa ki fiini ki caani o ku daagu po mi fanpienma nni maama, li tie tiladi ban yugidi o Ja Bijua moko yeni. 15 Lani, ke yua n tuo ki daani o kuli n baa yaa miali n kan gbeni. 16 U Tienu den bua ŋanduna yaaba bonŋanla hali ki puni o Bonjayenyenga, ke yua n daani o kuli n da bodi, ama wan yaa pia yaa miali n kan gbeni. 17 U Tienu naa den soani o Bijua ŋanduna nni ke wan jia leni ŋanduna yaaba ti buudi ka, li tie ke wani U Tienu n faabi ba kelima o Bijua yaa po. 18 Bi kan jia ti buudi leni yua n daani o, ama yua kaa daani o, U Tienu tuodi ki jia o buudi, kelima waa tuo ki daani U Tienu Bonjayenyenga. 19 Line n tie ban baa jia bi niba ti buudi yaala yaa po: Mi yenma cua ŋanduna nni. Ama bi nisaaliba bua li biigili ki cie mi yenma kelima bi tuona bia. 20 Yua n tiendi yaala n bia kuli nani mi yenma. O kan cua mi yenma kani, kelima waa bua mi yenma n doagidi wan tiendi yaa tuonbiada. 21 Ama yua n tiendi i moamoani n bili yaala kpendi mi yenma kani, ke lan doagidi ke wan tiendi yaala tie U Tienu n bili yaala.” 22 Lan pendi, Jesu leni o ŋoadikaaba den gedi Jude diema tinbuona nni. O den ye likani leni ba danaba ki batisi bi niba. 23 Jan moko den ye Eno, yaa dogu n kuu leni Salima, ki batisi bi niba, kelima mi ñima ye likani ki yaba. Bi niba den kpendi o kani ke o batisi ba. 24 Li den sua ke bi daa cuo Jan ki kuani o li kpaadidieli nni. 25 Jan ŋoadikaaba siiga bi tianba den nia leni Jufi yendo yaala n tie mi wali-ŋanbima bogida maama po. 26 Bi den cua Jan kani ki yedi o: “Canbaa, yua n den ye leni a Judana boanduoli, ŋan den tieni yua yaa po siedi yeni, diidi ki le, o batisi bi niba, ke bi niba kuli caa o kani.” 27 Jan den goa ki yedi ba: “O nilo kan fidi ki baa li bonla li yaa tie U Tienu n puni o yaala yaaka. 28 Yinba yiba tie n siedinba ke n yedi: ‹Mii tie U Tienu n Gandi Yua, ama U Tienu soani nni o liiga.› 29 Yua n die o pocaano tie o pocaancalo. Ama o pocaancalo danli, yua n ye o kani ki cengi o, yaa pali mani boncianla o yaa gbadi o pocaancalo nialu. N moko pia laa pamancianli buolu yo ke li dagidi ki pundi. 30 Li tie tiladi wani n yaa pugidi, n mo n yaa wadi. 31 Yua n ñani tanpoli ki jiidi cie bi niba kuli. Yua n tie ki tinga nni yua tie ki tinga nni yaaba buolu ki maadi ki tinga nni bonla yaa maama. Yua n ñani tanpoli po ki cua cie bi niba kuli. 32 O tiendi siedi wan laa yaala leni wan gbadi yaala likani yaa po, ama oba naa dugi o siedi po. 33 Ama yua n dugi o siedi po saa i moamoani yeni ke U Tienu tie moamoandaano. 34 Kelima U Tienu n soani yua maadi U Tienu n maadi yaa maama, kelima wani U Tienu n puuni o o Fuoma ke o gbie o niinni. 35 Baa bua Bijua ki dini o li bonla kuli bali ke o die. 36 Yua n tuo ki daani Bijua kuli pia yaa miali n kan gbeni. Ama yua kaa tuo ki daani Bijua, o kan le laa miali. U Tienu pabienli bebe n baa sedi o yuli po.”

4

1 Falisieninba den gbadi ke yaa niba n den tua Jesu ŋoadikaaba ke o go batisi ba, yaba ki cie Jan yaaba. 2 Ama Jesu wani oba ka den batisi bi niba, o ŋoadikaaba n den batisi ba. 3 Wan den bandi ke bi yedi yeni, o den ñani Jude ki baa goa Galile diema nni. 4 Li den tie tiladi wan tagi Samali diema nni. 5 Lane o den pundi Samali dogu yu n yi Sikali. Laa dogu den kuu leni Jakobo n den puni o bijua Josefi yaa kuanu. 6 Jakobo n den gbini yaa caali mo den ye likani. Jesu den cuoni ki coagi ki kali li caagbanli po. Li den bua ki pundi u yensiinu. 7 Samali pua den cua li caali kani ki baa yidi mi ñima. Jesu den yedi o: “Pa nni min ño.” 8 Li den sua ke o ŋoadikaaba kua u dogu nni ki baa n da mi jiema. 9 Samali pua yeni den buali o: “Li ga lede ke fini yua n tie Jufi mia mini Samali pua ke min pa ŋa ŋan ño?” O den yedi yeni kelima Jufinba naa den pia ŋantaado leni Samali yaaba. 10 Jesu den goa ki yedi o: “A yaa bi bani U Tienu paabu n tie yaala, leni mini yua n yedi a: ‹Pa nni min ño› yeni n tie yua, fini n bi baa mia o. Lani o bi baa pa ŋa yaa ñima n pia li miali.” 11 O pua yeni den yedi o: “Canbaa, ŋaa pia loangu ke li caali mo nan ñua. A baa baa yaa ñima n pia li miali le? 12 Naani a tama ke a cie ti yaaja Jakobo yua n den puni ti li naa caali? Wani oba n den ñuni li ñima wani leni o bijaba leni o yandi kuli.” 13 Jesu den goa ki yedi o: “Yua n ñuni mi naa ñima kuli, u ñunñuunu go baa co o. 14 Ama yua n ñuni min baa pa o yaa ñima kuli, u ñunñuunu kan go cuo o hali abada. Min baa pa o yaa ñima baa tua ñinbunli o niinni ki yaa pudi ki puubi hali yaa miali n kan gbeni nni.” 15 O pua yeni den yedi o: “Canbaa, pa nni laa ñima ke u ñunñuunu n da go cuo nni, ke min da go cua ne ki yidi.” 16 Jesu den yedi o: “Gedi ki ban yini a calo ne.” 17 O pua yeni den goa ki yedi o: “N naa pia ja.” Jesu den yedi o: “A maadi moamoani leni ŋan yedi ke ŋaa pia ja. 18 Kelima a den kuni jaba muu ke bi den tie a ciaba, ŋan ye leni yua moala naa tie a calo. A maadi moamoani.” 19 O pua yeni den yedi o: “Canbaa, n sua ke a tie sawalipualo. 20 Ti yaajanba den kpiagidi U Tienu li naa juali po. Ama yinba Jufinba yedi ke tiladi bi niba n baa kpiagidi U Tienu naani tie Jelusalema.” 21 Jesu den yedi o: “Pua, daani n maama po. U yogunu kpendi ke yi kan go yaa kpiagidi yua n tie Baa li naa juali po, yaaka Jelusalema po. 22 Yinba Samali yaaba, yii bani yin kpiagidi yaala, ama tinba Jufinba wani, ti kpiagidi tin bani yaala, kelima mi tindima baa ña Jufinba kani. 23 Ama, u yogunu kpendi, u pundi baa moala ke yaa niba n kpiagidi Baa moamoani, baa kpiagidi o bi pala nni leni i moamoani. Kelima Baa lingi yaaba n baa kpiagidi o yene. 24 U Tienu tie mi fuoma. Lani yaa po li tie tiladi ke yaaba n baa kpiagi o kuli n yaa kpiagidi o bi pala nni leni i moamoani.” 25 O pua yeni den yedi o: “N bani ke U Tienu n Gandi Yua baa cua, wani, ban yi yua Kilisiti yeni. O yaa cua o baa waani ti li bonla kuli.” 26 Jesu den yedi o: “Mini yua n maadi leni a yeni tie wani.” 27 Lanyogunu o ŋoadikaaba den goa ki cua. Li den paki ba ke o boe leni o pua yeni, ama oba ki den buali: “A bua be?” yaaka, “Be yaa po ke a maadi leni o?” 28 O pua yeni den ŋa o cuali, ki goa ki kua u dogu nni ki yedi bi niba: 29 “Cua mani ki ban le yaa nilo n waani nni min tieni yaala kuli. Waa baa tie U Tienu n Gandi Yua kaa?” 30 Bi niba den ñani u dogu nni ki cua Jesu kani. 31 Laa yogunu Jesu ŋoadikaaba den yedi o: “Canbaa, a di.” 32 Ama o den yedi ba: “N pia yin ki bani yaa jiema ki baa je.” 33 Lane o ŋoadikaaba den buali biyaba: “Naani niloba cuani opo bonjekaala bi?” 34 Jesu den yedi ba: “N yaa jiema tie min yaa tiendi yua n soani nni yanbuama, ki yaa tuuni o tuonli hali ki dudi. 35 Yii tua ke ŋmaali naa ka sieni yin taani ti kpaandi? Ama mini wani n yedi yi, yaadi mani ki nuali i kuani, i beni ki pundi yin taani ti kpaandi. 36 Yua n yendi baadi o panpaani ki taagi ti kpaandi yaa miali n kan gbeni po, ke yua n buu leni yua n yendi kuli n taani ki mangi bi pala. 37 Ban pua yaa kpanjama na tie moamoani: ‹One buu, one mo yendi.› 38 N soani yi ke yin yendi yin ki den soani yaala yaa po. Nitoaba den soani li tuonli ke moala yi mo taani ti kpaandi kelima bi den soani.” 39 Yaa niba n den ye laa dogu nni ki tie Samali yaaba, boncianla den tuo ki daani Jesu kelima o pua yeni den yedi ba: “O waani nni min den tieni yaala kuli.” 40 Samali niba yaaba n den cua Jesu kani yeni den mia o ke wan sedi leni ba. O go den tieni likani dana lie. 41 Yaaba n tuo ki daani o den pugini hali boncianla kelima ban den gbadi yaa maama o kani po. 42 Bi den yedi o pua yeni: “Moala, laa di tie ŋan bi waani ti yaa maama bebe ka teni ke ti tuo ki daani o, tinba tiba gbadi o maama ki bani ke moamoani wani n tie ŋanduna Candaano.” 43 Laa danlieda n den pendi Jesu den fii ki ñani lankani ki gedi Galile diema nni. 44 Wani oba den yedi ke bi kan kpiagi sawalipualo o dandogu nni. 45 Wan den pundi Galile, laa diema yaaba den ga o cangu bonŋanla kelima bi moko den gedi Jelusalema ki jaani mi Pendima jaanma, ki laa wan den tieni yaala kuli laa jaanma yogunu. 46 Jesu den goa ki gedi Galile yaa Kana, wan den teni ke mi ñima lebidi ki tua duven naankani yeni. O bado koanbali den ye Kapenayuma dogu nni ke o bijua yia. 47 Li koanbali yeni n den gbadi ke Jesu ñani Jude diema nni ki cua Galile diema nni, o den cua o kani ki mia o ke wan yegi leni o ki gedi Kapenayuma ki ban paagi o bijua kelima o nagini mi kuuma. 48 Jesu den yedi o: “Yi yaa laa mi bancianma leni li bonpakikaala yaaka, yi kan daani nni.” 49 Li koanbali den yedi o: “Canbaa, cua tin yegi ki gedi ke n biga daa kpe.” 50 Jesu den yedi o: “Kuni, a biga baa laafia.” O ja yeni den daani Jesu n maadi o yaa maama po ki gedi. 51 Wan den ye u sanu nni, o naacenba den tuogi o ki waani o ke o biga baa laafia. 52 O den buali ba wan li baa laafia yaa yogunu. Bi den waani o ke wonli li yenlebidile ke o gbananbiendi den kagidi opo. 53 Ki biga baa den bani ke li den tie laa yogunu cap ke Jesu yedi o: “A biga baa laafia.” Wani leni o deni yaaba kuli den tuo ki daani Jesu. 54 Line n tie Jesu n den tieni yaa bancianliema wan den ñani Jude diema nni ki guani Galile diema nni.

5

1 Lani n pendi, Jesu den doni ki gedi Jelusalema Jufinba jaanma siiga jaanyenma po. 2 Jelusalema yeni nni den pia ku ñinbuogu ki kuu leni i Pe Buliñoabu. Ebilu maama nni ku ñinbuogu yeni den yi Beteseda ke jana muu ye ku kunkuni. 3 A yiama boncianla den dua a jana yeni soangu nni, bine den tie juama, bine diama, bine waba, [bine mo ti gbanankpiendi danba. Bi den gu mi ñima n langidi. 4 Kelima yogunuba maleki yen jiidi ku ñinbuogu yeni niinni ki langidi mi ñima. O yaa langidi ma, yua n kpa kua lienni yen paagi, baa wan pia yaa yianu kuli.] 5 Jayendo den ye likani ki yia hali piitaa n bina nii. 6 Jesu den laa o ke o dua, ki go bani ke o ye likani ke li waagi, ke o buali o: “Naani a bua ki baa laafia bi?” 7 O yiamo yeni den goa ki yedi o: “Canbaa, mii pia yua n baa kuani nni ku ñinbuogu nni mi ñima yaa langidi yaa yogunu. N yaa nagidi ki baa kua, nitoa yen kpa kua ki ŋa nni.” 8 Jesu den yedi o: “Taa a kaagu ki yaa cuoni.” 9 Lanyogunu liga o ja yeni den baa laafia. O den gbabi o kaagu ki taa ki tugi ki cuoni. 10 Li daali yeni den tie U Tienu fuodima daali. Lanwani Jufinba den yedi yua n baa laafia yeni: “Dinla tie fuodima daali. Li kua ŋan tugi a kaagu.” 11 O den goa ki yedi ba: “Yaa nilo n paagi nni n yedi ke min taa n kaagu ki yaa cuoni.” 12 Lani bi den buali o: “Laa nilo tie ŋme, yua n yedi a ŋan taa a kaagu ki yaa cuoni yeni?” 13 Yua n den baa laafia naa den bani Jesu n tie yua, kelima li sua ke ku niligu ye likani ke Jesu kua ku niinni ke waa go laa o. 14 Lan den yen waamu Jesu den tuogi o U Tienu diegu nni ki yedi o: “Diidi ki le, a baa laafia, ŋan da go tieni tuonbiadi, ke yaala n bia ki cie line n da cuo ŋa.” 15 O ja yeni den gedi ki waani Jufinba ke yua n paagi o tie Jesu. 16 Lani yaa po Jufinba den wangi Jesu fala kelima o den tiendi laa bonbuolu mi fuodima daali. 17 Jesu den yedi ba: “N Baa baa tuuni hali moala, n moko tuuni.” 18 Laa maama po Jufinba den lingi ki pugidi ki bua ki kpa o. Laa di den tie kelima o miidi mi fuodima daali kuali bebe ka, ama li tie kelima o go tua ke U Tienu n tie o Baa. Lani n tie ke o nua o yuli ke o de leni U Tienu. 19 Lanwani Jesu den yedi ba: “N yedi yi i moamoani, Bijua kan fidi ki tieni liba kelima o yuceli paalu po. O tiendi wan laa ke Baa tiendi yaala bebe. Wani Baa n tiendi yaala kuli, Bijua moko baa tiendi lane. 20 Kelima Baa bua Bijua ki wangi o wani oba n tiendi yaala kuli. O go baa waani o yaa bonbuolu n cie line ke li baa paki yi. 21 Kelima nani Baa n yen fiini bi tinkpiba ki teni ban goa ki yaa fo maama, yeni moko Bijua puuni li miali wan bua yua kuli. 22 Baa mo kan jia ti buudi leni oba kuli, o dini Bijua yo li bali wan jia ti buudi kuli. 23 Lani ke bi niba kuli n yaa jigindi Bijua nani ban jigindi Baa maama yeni. Yua n kaa jigindi Bijua kuli, waa jigindi Baa yua n den soani o. 24 N yedi yi i moamoani, yua n cengi n maama, ki daani yua n soani nni, pia yaa miali n kan gbeni. O kan cua ti buudi po, ama o ñani mi kuuma nni ki kua li miali nni. 25 N yedi yi i moamoani, u yogunu kpendi ki pundi baa moala, ke yaaba n kpe baa gbadi U Tienu Bijua nialu. Yaaba n baa gbadi u mo kuli baa fo. 26 Kelima nani Baa n pia li miali o niinni maama, o teni ke Bijua moko pia li miali o niinni yene. 27 O go dini Bijua li bali wan yaa jia ti buudi kelima o tie o Ja Bijua. 28 Lan da paki yi. U yogunu kpendi ke yaaba n ye a kula nni kuli baa gbadi o nialu 29 ki ña bi kula nni. Yaaba n den tieni yaala n ŋani baa fii ki yaa fo, yaaba n den tieni yaala n bia baa fii ban jia leni ba ti buudi ki cuo ba. 30 N kan fidi ki tieni pu n yuceli po. N ja ti buudi nani min gba U Tienu kani maama. N ja yaa buudi n tiegi, kelima mii lingi ki baa tiendi n yaa yanbuama, kali yua n soani nni yaa yanbuama. 31 N yaa tieni n yuli po siedi, n siedi ki tie moamoani. 32 Toa ye, yua n tiendi npo siedi. N bani ke wani n tiendi npo yaa siedi tie moamoani. 33 Yi den soani bi tondiba Jan kani ke o den tieni siedi i moamoani po. 34 Nisaalo siedi ki tie npo tiladi ka, ama n yedi yeni ke yin tindi. 35 Wani Jan n den tie yaa fidisanga n co ki yieni. Yi den tuo ki mangi yi pala o yenma nni u yogunu waamu. 36 Ama n pia yaa siedi n cie Jan n den tieni npo yaa siedi. Lani n tie min tuuni yaa tuona na, Baa n den puogi nni ke min yaa tuuni yaa ki dudi yeni. Laa tuona n tieni npo siedi ke Baa soani nni. 37 Baa yua n den soani nni yeni, wani oba moko tieni npo siedi. Yi daa gbadi o nialu, yi daa laa o mo. 38 O maama mo naa ye yi pala nni, kelima yi naa tuo ki daani wan soani yua yeni. 39 Yi cogi ki kpaagi i Diani po bonŋanla kelima yi tama ke yi baa baa yaa miali n kan gbeni lienni. Laa Diani n tiendi npo siedi. 40 Baa yeni, yii bua ki cua n kani ki baa li miali. 41 Mii lingi bi nisaaliba ka n kpiagi nni. 42 N bani yi, yii pia U Tienu po mi buama yi pala nni. 43 N cua ki tie n Baa tondo, ama yii tuo nni. Ama nitoa yaa cua o yuceli cuama, yi baa tuo o. 44 Yi tuo ki baadi ti kpiagidi yiyaba kani, ama yii lingi yaa kpiagidi n ñani U Tienu yua n kaa pia lielo kani. Yin tiendi maama yeni, yi baa ga lede ki dugi npo? 45 Yin da tama ke mini n tie yua n baa kuli yi Baa kani. Yua n kuliti yi, lani n tie Musa, yin bili yi suginma yua yaa kani. 46 Kelima yi yaa den daani Musa maama po, yi bi den baa daani n yaa maama moko. Kelima wan den diani yaa maama yeni maadi mini yaa maame. 47 Ama yin ki daani wan den diani yaama po yeni, yi nan baa ga lede ki daani min maadi yaa maama po?”

6

1 Lani n pendi, Jesu den duodi yaa ñincianma n yi Galile ki go yi Tibeliada. 2 Ku niligu boncianla den ŋua o kelima bi den laadi wan tiendi yaa bancianma ki paagidi a yiama. 3 Jesu den doni ki kali li juali po leni o ŋoadikaaba. 4 Jufinba jaanma yaama n tie mi Pendima jaanma den kuli. 5 Jesu n den yaadi ki laa ke yaa niligu n yaba kpendi o kani, o den yedi Filipi: “Ti baa da mi jiema hali le ke bine n baa ki je?” 6 O den yedi yeni ki bua ki biigi o. Wani oba den bani wan baa tieni yaala. 7 Filipi den goa ki yedi o: “Kujapiena kobilie dupen kan dagidi bikuli n baa waamu waamu.” 8 O ŋoadikaaba siiga nitoa, Simono Pieli waalo Andile, den yedi o: 9 “O jawaalo ye ne ki pia dupen bonba muu leni jami lie, ama line nan baa tieni ku naa niligu be?” 10 Jesu den yedi: “Teni mani bi niba kuli n kali.” Li sua ke ti moasoangidi ye likani boncianla, ke bi kali tipo. Bi jaba den bua ki pundi niba tudamuu (5,000). 11 Jesu den taa bi dupenmuudiba ki tuondi U Tienu, ki boagidi yaaba n ka yeni kuli. O go den boagidi i jami, ke yua kuli baa wan bua yaa bianu. 12 Ban den dini ki guo, o den yedi o ŋoadikaaba: “Gandigandi mani yaa boncaba n sieni, ke liba n da bia.” 13 Lani bi den gandigandi ki gbieni piiga n baabuodi lie bi dupenmuudiba yeni boncaba, ban den dini ki guo ki sieni yaa. 14 Bi niba yeni n den laa Jesu n tieni yaa bancianma, bi den yedi: “Moamoani wani n tie o sawalipualo yua n den baa cua ŋanduna nni yeni.” 15 Jesu den bani ke bi bua ki cuo o paalu, ki dini o li bali wan tua bi bado. Lani yaa po o den fii bikani ki goa ki gedi li juali po wani obebe. 16 Ku yenjoboandigu o ŋoadikaaba den jiidi li juali po ki gedi mi ñincianma jaali kani. 17 Bi den kua ku ñinbiagu nni ki fii ki baa duodi ki gedi Kapenayuma. Ku ñiagu den bii ba, ke Jesu daa cua bikani. 18 Ku faaciangu den figi ke mi ñincianma langidi. 19 Ban den kudi ki cuoni kilo dajena muu, yaaka dajena luoba, bi den laa Jesu ke o cuoni u ñingbanu po ki nagindi ku ñinbiagu kani. Ti jawaandi den cuo ba. 20 O den yedi ba: “Mine, yin da jie mani!” 21 Bi den bua wan kua ku ñinbiagu nni, ama lanyogu liga ku ñinbiagu den pundi ban caa yaa jaali kani. 22 Lan den fii ki fa yaa niligu n den sieni li jaali kani den sua ke ñinbiatoagu ki ye likani kali Jesu ŋoadikaaba n den kua yaagu. Jesu wani oba mo naa den kua leni o ŋoadikaaba, ama o ŋoadikaaba bebe n kua ki gedi. 23 Ama ñinbiatoadi den ñani Tibeliada dogu po ki duodi ki nagini Jesu n den tuondi U Tienu mi jiema po ke bi dini naani. 24 Lanwani ku niligu yeni n den laa ke Jesu ki ye likani, ke o ŋoadikaaba moko ki ye likani, bi den kua ti ñinbiadi yeni niinni, ki duodi ki gedi Kapenayuma ki baa n lingi Jesu. 25 Bi den laa o mi ñincianma boanduoli kani ki yedi o: “Canbaa, a cua nekanba be yogunu?” 26 Jesu den goa ki yedi ba: “N yedi yi i moamoani, yii lingi nni kelima yin den laa yaa bancianma ka, li tie kelima yi den dini dupen ki guo. 27 Yin da tuuni mani ki baadi yaa jiema n pendi ka. Yin yaa tuuni mani ki baadi yaa jiema n baa ye hali yaa yogunu kuli ki puuni yaa miali n kan gbeni. O Ja Bijua n baa pa yi laa jiema kelima Baa U Tienu n tieni opo o maalima.” 28 Lanwani bi den buali o: “Ti baa tieni lede ki soani U Tienu n bua yaa tuona?” 29 Jesu den goa ki yedi ba: “U Tienu n bua yin soani yaa tuonli tie ke yin daani wan soani yua yeni.” 30 Bi den buali o: “A baa tieni be bancianma, tin le ki nan daani a? A baa tieni be? 31 Ti yaajanba den di mana mi fanpienma nni, nani lan diani maama: ‹O den puni ba yaa jiema n ñani tanpoli po ke bi di.› “ 32 Lani yaa po Jesu den yedi ba: “N yedi yi i moamoani ke Musa ka den puni yi yaa jiema n ñani tanpoli po, ama n Baa n puuni yi yaa jemoanma n ña tanpoli po. 33 Kelima U Tienu n puuni yaa jiema tie yaama n ñani tanpoli po ki jiidi ki puuni ŋanduna li miali.” 34 Bi den yedi o: “Canbaa, yaa puuni ti laa jiema yogunu kuli.” 35 Jesu den yedi ba: “Mini n tie li miali jiema. Yua n cua n kani, mi koma kan go gbadi o, yua n daani nni mo, u ñunñuunu kan go cuo o hali abada. 36 N den waani yi la, ama baa ke yi laa nni, yii tuo ki daani nni. 37 Baa n puni nni yaaba kuli baa cua n kani. N kan deli yua n cua n kani kuli. 38 Kelima mii ñani tanpoli po ki jiidi ki baa tiendi n yanbuama ka, kali yua n soani nni yaa yanbuama. 39 Yua n soani nni yanbuama yeni tie line: Min da biani wan puni nni yaa niba kuli siiga baa niyendo, ama ke min fiini ba bi tinkpiba siiga li juodidaali. 40 N Baa yanbuama go tie line, ke yua n nuali Bijua ki daani o kuli n baa yaa miali n kan gbeni, ke min fiini o bi tinkpiba siiga li juodidaali.” 41 Lani yaa po Jufinba den yenbidi Jesu po kelima o den yedi: “Mini, n tie yaa jiema n ñani tanpoli.” 42 Bi den tua: “Wani ka tie Jesu, Josefi bijua, tin bani yua yaa naa leni o baa kuli yeni? Lede ke o yedi moala ke o ñani tanpoli po ki jiidi?” 43 Jesu den goa ki yedi ba: “Da go yenbidi mani yi siiga. 44 Oba kuli kan fidi ki cua n kani, li yaa tie Baa yua n soani nni n dadi yua yaa yama yaaka. Yua n cua n kani yeni, n baa fiini o bi tinkpiba siiga li juodidaali. 45 Li diani bi sawalipuaba tila nni: U Tienu baa bangi o niba kuli. Yua n cengi Baa ki ga o bangima kuli, wani n baa cua n kani. 46 Laa bua ki yedi ke niloba kuli laa Baa ka. Yua n ñani U Tienu kani yaaka. Wani bebe n laa Baa. 47 N yedi yi i moamoani, yua n tuo ki daani nni pia yaa miali n kan gbeni. 48 Mini, n tie li miali jiema. 49 Yi yaajanba den dini mana mi fanpienma nni ki nan kpe. 50 Ama min maadi yaa jiema maama yeni tie yaama n ñani tanpoli po ki jiidi, ke yua n di ma kuli kan kpe. 51 Mini, n tie yaa jiema n fo ki ñani tanpoli po ki jiidi ki puuni li miali. Yua n di laa jiema kuli baa ye hali yaa yogunu kuli. Min baa pa o yaa jiema yeni tie n gbanandi, min baa pa yaadi ŋanduna yaaba kuli po ke ban baa li miali.” 52 Lani yaa po Jufinba den nia leni biyaba ki tua: “O naa nilo baa ga lede ki pa ti o gbanandi tin ŋmani?” 53 Jesu den yedi ba: “N yedi yi moamoani, yi yaa ŋmani o Ja Bijua gbanandi ki go ñuni o soama, yi kaa pia li miali yi niinni. 54 Yua n ŋmani n gbanandi ki ñuni n soama kuli pia yaa miali n kan gbeni. N baa fiini o bi tinkpiba siiga li juodidaali. 55 Kelima n gbanandi tie mi jemoanma, n soama mo tie li bonñokamoanla. 56 Yua n ŋmani n gbanandi ki ñuni n soama kuli ye n niinni, ke n mo ye o niinni. 57 Baa yua n soani nni fo, n moko fo kelima wani yaa po. Li go tie yeni leni yua n di nni, o mo baa fo kelima n yaa po. 58 Mine n tie yaa jiema n ñani tanpoli po ki jiidi. Maa taa leni yi yaajanba n den dini yaama. Bi den kpe. Yua n di mi naa jiema baa ye hali yaa yogunu kuli.” 59 Jesu den maadi lani wan den bangi li balimaama bangima dieli nni Kapenayuma. 60 O ŋoadikaaba siiga boncianla n den gbadi laa maama bi den yedi: “Mi naa maama pa, ŋme baa fidi ki ga ma?” 61 Jesu den bandi o pali nni ke o ŋoadikaaba yenbidi laa maama po ke o yedi ba: “Naani laa maama biidi yi pala ke yi baa ŋa nni bi? 62 Yi yaa ti laa ke o Ja Bijua goa ki do ki caa wan den kpa ye naani mo te? 63 U Tienu Fuoma n puuni li miali, ti gbanandi ki pia fuoma. Min maadi yi yaa maama tie mi Fuoma yaa maama leni li miali yaa maama. 64 Ama yi siiga nni nitianba ki tuo ki ŋoadi ma.” Jesu den yedi yeni kelima o den bani hali mi cilima yaaba n ki daani o, leni yua n baa janbi o n tie yua. 65 O go den yedi: “Li tie lani yaa po ke n yedi yi ke oba kuli kan cua n kani, li yaa tie ke Baa puni o wan cua yaaka.” 66 Laa yogunu liiga o ŋoadikaaba siiga boncianla den ŋa o ki guani puoli, kaa go yegi leni o. 67 Jesu den buali bi piiga n niliediba: “Yi moko bua ki ŋa nni ki gedi yoo?” 68 Simono Pieli den goa ki yedi o: “N Daano, ti baa gedi ŋme kani? Fini n pia yaa miali n kan gbeni yaa maama. 69 Tinba wani daani ki bani cain ke fini n tie U Tienu Nigagidika.” 70 Jesu den goa ki yedi ba: “Naani mini ka den gandi yinba bi piiga n niliediba te? Ama yi siiga nni yendo tie cicibiadiga.” 71 O den baa Judasa Isikalioto, Simono bijua, kelima baa ke wani Judasa n den tie bi piiga n niliediba siiga nni yua, o den baa janbi o.

7

1 Lani n pendi Jesu den goadi Galile nni. Waa go den bua ki yaa goadi Jude nni kelima Jufinba den lingi ki bua ki kpa o. 2 Jufinba jaanma yaama n yi a suga jaanma den kuli. 3 Lani yaa po Jesu waamu den yedi o: “Ŋan fii nekanba ki gedi Jude ke a ŋoadikaaba mo n le ŋan tuuni yaa tuona. 4 Kelima yua n bua bi niba kuli n yaa bani o kan yaa wuondi wan tiendi yaala. Ŋan tiendi laa bonla yeni, teni ŋanduna kuli n bandi.” 5 Kelima baa o waamu mo naa den tuo ki daani o. 6 Jesu den yedi ba: “N yogunu daa pundi, ama yinba wani yaa po, yogunu kuli dagidi. 7 Ŋanduna yaaba kan fidi ki yaa nani yi, ama bi nani mini wani, kelima n tiendi siedi ke ban tuuni yaa tuona bia. 8 Yin gedi mani mi jaanma. Mini n wani da kan gedi kelima n yogunu daa pundi.” 9 Wan den yedi ba yeni, o go den sedi Galile. 10 O waamu n den fii ki gedi mi jaanma yeni, wani oba moko den yuandi ki gedi, ama waa den gedi ke bi niba bani, o den gedi ŋasiili nni. 11 Jufinba den lingi o mi jaanma nni ki tua: “O ye le?” 12 Ku niligu mo den soabidisoabidi leni biyaba ki maadi o maama. Bine den tua ke o tie niŋamo, bine mo n yaa tua: “Yeni ka, o boandi bi niba.” 13 Ama oba ki den maadi o maama ke bi niba gba kelima bi den jie Jufinba. 14 Mi jaanma dana yeni siiga Jesu den gedi U Tienu diegu nni ki bangi bi niba. 15 Li den paki Jufinba ke bi tua: “O naa nilo ga lede ki bandi i Diani maama fuuli, wani yua kaa kua li cogu?” 16 Jesu den goa ki yedi ba: “Min bangi yaa bangima, maa tie n yaama ka, mi tie yua n soani nni yaa bangime. 17 O nilo yaa bua ki tieni U Tienu yanbuama baa bandi n bangima yaa ñani U Tienu kani, yaaka n yaa maadi n yuli po. 18 Yua n maadi o yuli po lingi o yuli po ti kpiagidi. Ama yua n lingi yua n soani o yaa kpiagidi tie moamoandaano, waa pia boandiba. 19 Musa n den soagini yipo li balimaama, bi yeni kaa? Ama yi siiga nni baa niyendo naa tiendi man bili yaala. Be yaa po ke yi lingi ki bua ki kpa nni?” 20 Ku niligu den goa ki yedi o: “A pia ki cicibiadiga. Ŋme lingi ki baa kpa ŋa?” 21 Jesu den goa ki yedi ba: “N den soani tuonyenli ke li paki yikuli. 22 Musa den bili yipo ku koanciagu ŋantaado, laa cili Musa yaa kani ka, li den cili ti yaajakpiaba kane. Lani yaa po yi yen kuani o nilo ku koanciagu, baa U Tienu fuodima daali. 23 Li yaa tie ke yi kuani o nilo ku koanciagu mi fuodima daali ke yin da miidi Musa balimaama, be yaa po ke yi pala nan be leni nni kelima n paagi o nilo cain mi fuodima daali? 24 Yin da ja ti buudi nani yin nua maama, ama yin yaa jia ti buudi ke li tiegi.” 25 Jelusalema yaaba siiga nni bi nitianba den tua: “Naani one ka tie ban lingi ki bua ki kpa yua yeni? 26 Diidi ki le, o maadi bi niba siiga ke baa tua o liba. Naani ti yudanba tuo ke o tie U Tienu n Gandi Yua bi? 27 Wani, ti bani wan ñani naani, ama U Tienu n Gandi Yua yaa cua, oba kuli kan bandi wan ñani naani.” 28 Lani yaa po Jesu n den bangi ba U Tienu diegu nni, o den kpaani: “Yi bani nni, ki bani min ñani naani. Mii cua n yuceli cuama ka. Yua n soani nni tie o moamoandaano. Yii bani o. 29 Ama mini n bani o kelima n ñani o yaa kani, wani n soani nni mo.” 30 Lani yaa po bi den lingi ki bua ki cuo o, ama oba kuli ki den cuo o kelima o yogunu daa den pundi. 31 Ku niligu siiga boncianla den tuo ki daani o ki tua: “Naani U Tienu n Gandi Yua yaa cua, o go baa tieni yaa bancianma n cie o naa nilo n tiendi yaama bi?” 32 Falisieninba den gbadi ke ku niligu soabidi leni biyaba ki maadi Jesu maama yeni. Lani bi kopadicianba yudanba leni Falisieninba den soani U Tienu diegu jiidikaaba ban cuo o. 33 Lani yaa po Jesu den yedi: “N da go baa waagi leni yi u yogunu waamu, lan yaa pendi n baa goa ki gedi yua n soani nni po. 34 Yi baa lingi nni, ama yi kan le nni. Min baa ye naani yeni, yi kan fidi ki cua likani.” 35 Lanwani Jufinba den buali biyaba: “One baa gedi hali le, ke ti kan go le o? Naani o baa gedi Jufinba yaaba n yayadi ki ye bi nilanba siiga, ki ban bangi bi nilanba yeni bi? 36 Wan maadi yaa maama yeni ki yedi: ‹Yi baa lingi nni ki nan kan le nni,› ki go yedi: ‹Min baa ye naani, yi kan fidi ki cua likani,› laa maama mo bua ki yedi be?” 37 Laa jaanma juodidaali, lani n tie mi jaanma dacianli, Jesu den se ki kpaani: “U ñunñuunu n pia yua kuli, wan cua n kani ki ño. 38 Yaa nilo n tuo ki daani nni, li miali kpenciami baa puubi ki ña o niinni nani i Diani n yedi maama.” 39 Jesu n den maadi yeni, o den maadi U Tienu Fuoma yaa maame, yaa niba n tuo ki daani wani Jesu n baa baa yua. U Tienu daa den puni ba o Fuoma yeni, kelima Jesu daa baa o kpiagidi. 40 Ku niligu siiga nitianba den gbadi laa maama ki tua: “Moamoani, one n tie tin gu yaa sawalipualo.” 41 Bine mo den yedi: “One n tie U Tienu n Gandi Yua.” Bine mo den tua: “Naani U Tienu n Gandi Yua baa ña Galile yoo? 42 Naani i Diani ki yedi ke U Tienu n Gandi Yua baa tie Dafidi puoliŋuanu, ki ña Betelema dogu nni Dafidi dandogu nni kaa?” 43 Lanwani mi paadima den tieni ku niligu nni kelima Jesu po. 44 Bi nitianba den bua ki cuo o, ama oba ki den cuo o. 45 U Tienu diegu jiidikaaba n den guani bi kopadicianba yudanba leni Falisieninba yeni kani, bi den buali ba: “Be n teni ke yii cuani o?” 46 Bi jiidikaaba den goa ki yedi ba: “Nisaaloba kuli ki maadi nani laa ja n maadi maama.” 47 Falisieninba den goa ki buali ba: “O boandi yinba moko bi? 48 Naani yi sua ke bi yudanba leni Falisieninba siiga, baa yendo tuo ki daani o bi? 49 Ama ku naa niligu, yaaba n ki bani Musa balimaama fuuli tie ban soli yaaba.” 50 Nikodema, yua n den kpa gedi Jesu kani ku ñiagu ki tie Falisieninba siiga yua, den yedi ba: 51 ” Naani ti balimaama tuo ban jia leni o nilo ti buudi ki cuo o, bi yaa kpa cengi ki gbadi wan yedi yaala o yuli po ki bandi wan tiendi yaala?” 52 Bi den yedi o: “Naani a moko tie Galile yua yoo? Ŋan lingi i Diani nni, a kan le ke sawalipualoba ñani Galile.” [ 53 Bi den yadi ke yua kuli kuni o denpo.

8

1 Jesu den gedi Olifie Tiidi juali po. 2 Ku tiŋaapanpangu o go den guani U Tienu diegu nni ke bi niba kuli den cua o kani ke o kali ki bangi ba. 3 U Tienu balimaama bangikaaba leni Falisieninba den cuani o kani ban cuo yaa pua ke o conbi. 4 Bi den sieni o bi niba kuli siiga ki yedi Jesu: “Canbaa, bi cuo o naa pua wan conbi yaa yogunu. 5 Li balimaama nni Musa bili tipo ke tin lugidi yaa puoba n tieni yeni a tana, a mo yedi lede?” 6 Bi den yedi yeni ki bua ki biigi o ke ban fidi ki kuli o. Ama Jesu den tibini ki dangi tiipo leni o nubili. 7 Nani ban den suagi liiga ki buali o, o den yaadi ki yedi ba: “Yi siiga nni yua kaa pia tuonbiadi n kpa lugidi o li tanli.” 8 Lani o go den tibini ki dangi tiipo. 9 Ban den gbadi wan yedi yaala yeni, bi pala siedi den cuo ba, bikuli den ña yendo yendo ki cili a nikpela ki ban pundi hali puoli yaaba, ki ban ŋa Jesu obebe leni o pua ke o se wan bi se naankani. 10 Lanwani Jesu den yaadi ki buali o: “Pua, yaaba n kuli a ye le? Oba kuli ki buni ki cuo ŋa?” 11 O den yedi o: “Canbaa, oba kuli.” Jesu den yedi o: “N moko kan bu ki cuo ŋa. Kuni, die ŋan da go fa ki tieni tuonbiadi.” ] 12 Jesu go den yedi bi niba: “Mini n tie ŋanduna yenma, yua n ŋua nni kuli kan go cuoni li biigili nni, ama o baa baa li miali yenma.” 13 Lani yaa po Falisieninba den yedi o: “A tiendi a yuli po siedi, a siedi yeni ki tie moamoani.” 14 Jesu den goa ki yedi ba: “Baa ke n tieni n yuli po siedi, n siedi tie moamoani, kelima n bani min ñani naani, ki go bani min caa naanpo. Ama yinba yii bani min ñani naani ki cua, yii go bani min caa naanpo mo. 15 Yi ja ti buudi nani bi nisaaliba n nua maama, ama mii ja leni niloba ti buudi. 16 Baa n yaa baa jia ti buudi, n bujiali baa tiegi, kelima mii ye nbebe, Baa yua n soani nni ye leni nni. 17 Yi balimaama nni li diani ke niba lie siedo tie moamoani. 18 N tiendi n yuli po siedi, Baa yua n soani nni moko tiendi npo siedi.” 19 Lanwani bi den buali o: “A Baa ye le?” Jesu den goa ki yedi ba: “Yii bani nni, yii bani n Baa mo. Yi yaa bi bani nni, yi bi baa bani n Baa moko.” 20 Jesu den maadi laa maama ki ku ban den biliti ŋalimani naankani, wan den bangi bi niba U Tienu diegu nni yaa yogunu. Oba kuli ki den cuo o kelima o yogunu daa pundi. 21 Lani Jesu den yedi ba: “N baa gedi. Yi baa lingi nni, ama yi baa kpe yi tuonbiadi nni. Yi kan fidi ki cua min caa naanpo.” 22 Jufinba den yedi: “Wan yedi: ‹Yi kan fidi ki cua min caa naanpo yeni,› naani o baa kpa o yule?” 23 O den yedi ba: “Yi tie tiipo yaaba, n mo tie tanpoli yua. Yinba, yi tie ŋanduna na yaaba, mini, mii tie ŋanduna na yua. 24 Lani yaa po ke n waani yi ke yi baa kpe yi tuonbiadi nni, kelima yi yaa daani ke "N Ye", yi baa kpe yi tuonbiadi nni.” 25 Bi den yedi o: “A tie ŋme?” Jesu den yedi ba: “Min den kpa waani yi ke n tie yua yeni. 26 N pia li bonla boncianla ki baa maadi leni yi ki go jia yi ti buudi lipo. Ama yua n soani nni tie moamoandaano, min maadi yaa maama moala ŋanduna nni tie min den gbadi o kani yaama.” 27 Baa den bani ke o maadi ba Baa yaa maame. 28 Lani yaa po Jesu den yedi ba: “Yi yaa yugidi o Ja Bijua yaa yogunu, yi baa bandi ke "N Ye". Laa yogunu yi baa bandi ke mii tieni liba n yuceli po, ama ke n maadi n Baa n den bangi nni yaala bebe. 29 Wani yua n soani nni yeni ye leni nni, waa ŋa nni nbebe, kelima yogunu kuli n tiendi yaala n mani opo.” 30 Wan den maadi laa maama, bi niba boncianla den tuo ki daani o. 31 Lani Jesu den yedi yaa Jufinba n den tuo ki daani o yeni: “Yi yaa tuo ki kubi n maama, yi tie n ŋoadikaaba moamoani. 32 Yi baa bandi i moamoani, i moamoani yeni baa faabi yi.” 33 Bi den goa ki yedi o: “Ti tie Abalahama puoliŋuani, hali tin ye tii tua oba kuli yonbi. Be yaa po ke a yedi ke ti baa faabi?” 34 Jesu den goa ki yedi ba: “N waani yi i moamoani, yua n tiendi ti tuonbiadi kuli tie ti tuonbiadi yonbo. 35 O yonbo n ye yaa diegu nni ka tie wan baa ye naani yogunu kuli, ama yua n tie laa diegu bijua baa ye lienni hali yaa yogunu kuli. 36 Lani yaa po Bijua yaa faabi yi, yi baa faabi moamoani. 37 N bani ke yi tie Abalahama puoliŋuani, ama baa yeni yi lingi ki bua ki kpa nni, kelima min maadi yaa maama naa baa kaanu yi pala nni. 38 N maadi min laa yaala n Baa kani, yi mo tiendi yin gbadi yaala yi mo yaa baa kani.” 39 Bi den yedi o: “Ti baa n tie Abalahama.” Jesu den goa ki yedi ba: “Yi yaa bi tie Abalahama puoliŋuani, yi bi baa tiendi Abalahama n den tuuni yaa tuona. 40 Ama moala yi lingi ki baa kpa nni, mini yua n waani yi min den gbadi yaa moamoani U Tienu kani. Abalahama ki den tieni yeni. 41 Yi tiendi yi baa n tuuni yaa tuona.” Bi den yedi o: “Tii tie conconbila ka. Ti pia Baayendo, wani U Tienu de!” 42 Jesu den yedi ba: “U Tienu n yaa bi tie yi Baa, yi bi baa bua nni, kelima n ñani U Tienu kani ki cua. Mii cua n yuceli po ka, wani n soani nni. 43 Be yaa po ke yii gbadi min maadi yaa maama? Li tie kelima yii fidi ki ga min yedi yaala. 44 Yi baa n tie Sutaani, yi bua ki yaa tiendi wani yi baa yaa yanbuama. O tie nikpalo hali mi cilima, waa ye i moamoani nni kelima i moamoani ki ye o niinni. O yaa pua mi faama, o maadi nani wani oba yantiali n tie maama, kelima o tie o tuofaadaano ki go tie mi faama kuli yaa baa. 45 Kelima mini wani n maadi i moamoani, yii dugi n maama po. 46 Yi siiga nni ŋme baa fidi ki doagidi ke n pia ti tuonbiadi? N yaa maadi i moamoani, be yaa po ke yii dugi n maama po? 47 Yaa nilo n tie U Tienu yua kuli cengi wani U Tienu maama, yin kaa cengi yeni, li tie kelima yii tie U Tienu yaa yaabe.” 48 Jufinba den goa ki yedi o: “Tii pia moamoani ka ki yedi ke a tie Samali yua ki pia ki cicibiadiga?” 49 Jesu den goa ki yedi ba: “Mii pia cicibiadiga ka. N jigindi n Baa yo, ama yinba yi jigidi nni. 50 Mii lingi ti kpiagidi n yuli po ka. Yendo ye yua n lingi npo ti kpiagidi, ki go ja ti buudi. 51 N yedi yi i moamoani, yua n kubi n maama, o kan kpe hali abada.” 52 Laa maama po Jufinba den yedi o: “Moala wani ti li bani ke a pia ki cicibiadige. Abalahama kpe, bi sawalipuaba moko kpe, ama ke fini nan yedi ke yua n kubi a maama kan bandi mi kuuma hali abada. 53 Naani a cie ti yaaja Abalahama yua n kpe yoo? Bi sawalipuaba moko kpe. A tama ke a tie ŋme?” 54 Jesu den goa ki yedi: “N yaa kpiagidi n yuli, n kpiagidi tie fanma fanma. Yua n kpiagidi nni tie n Baa, yin maadi yua yaa maama ki tua ke o tie yi Tienu yeni. 55 Yii bani o, ama mini n bani o. N yaa bi yedi ke mii bani o, n bi baa tua tuofaadaano nani yinba. Ama n bani o ki kubi o maama. 56 Yi baa Abalahama den mangi o pali boncianla ke o baa le n daali. O den laa li ke li mangi o.” 57 Lani yaa po Jufinba den yedi o: “A daa pundi bina piimuu ki nan laa Abalahama?” 58 Jesu den yedi ba: “N yedi yi i moamoani, hali ke Abalahama daa den ye, "N Ye".” 59 Lani yaa po bi den taa a tana ki baa lugidi, ama Jesu den wuoni ki ñani U Tienu diegu nni.

9

1 Jesu n den cuoni, o den laa yaa ja n mali ki tie juamo. 2 O ŋoadikaaba den buali o: “Canbaa, ŋme n den tieni ti tuonbiadi ke o naa nilo mali ki tie juamo, wani oba, bi o danbe?” 3 Jesu den goa ki yedi ba: “Laa tie kelima wani oba bi o danba n tieni ti tuonbiadi, ama li tie ke U Tienu tuonli n doagidi o niinni. 4 Hali ke u yienu da ye, li tie tiladi tin yaa tuuni yua n den soani nni yaa tuona. Ku ñiagu baa bii, ke oba kuli kan go fidi ki soani tuonli. 5 Hali ke n da ye ŋanduna nni, n tie ŋanduna yenma.” 6 Wan den maadi yeni, o den sii ti ñinsandi tiipo ki buuni ti tandi, ki taa ki sogi o juamo yeni nuni, 7 ki yedi o: “Ŋan gedi Silowe ñinbuugu po ki ban fa.” Silowe bua ki yedi, ban soani yua. Lani o den gedi ki ban fa, ki lebidi ki goa ki di nua. 8 Lane o yieninlieba leni yaaba n den kpa laadi o ke o tie miado den buali biyaba ki tua: “One ka tie yua n den ka ki miadi yeni?” 9 Bine den tua: “Wani de,” bine mo: “A-a, o nannanle.” Wani oba den yedi: “Li tie mini lige.” 10 Lane bi den buali o: “A ga lede ki noadi?” 11 O den goa ki yedi ba: “Ban yi yaa nilo Jesu yeni n buuni ti tandi ki sogi n nuni ki yedi nni: ‹Gedi Silowe po ki ban fa.› N gedi ki ban fa ki di nua.” 12 Bi den yedi o: “Laa ja ye le?” O den goa ki yedi: “Mii bani.” 13 Bi den gedini yua n den kpa tie juamo yeni Falisieninba kani. 14 Li sua ke Jesu n buuni ti tandi ki noadi o yaa daali yeni tie U Tienu fuodima daali. 15 Lani yaa po Falisieninba moko den buali o lan ga maama ke o di nua. O den yedi ba: “O sogi n nuni ti tandi ke n fa ki di nua.” 16 Falisieninba yeni siiga nni bi tianba den tua: “O naa ja ki tie U Tienu n soani yua, kelima waa kubi mi fuodima daali kuali.” Bi tianba mo den tua: “Yaa nilo n tie ti tuonbiadi daano baa ga lede ki tieni yaa bancianma n tie na buolu?” 17 Lani yaa po mi paadima den tieni bi siiga. Bi go den yedi o juamo: “A mo yedi opo be, wan teni ke a di nua yeni?” O den yedi: “O tie sawalipualo.” 18 Jufinba ki den daani ke o ja yeni den tie juamo ki go den noadi, kali ban yini o danba. 19 Bi den buali ba: “Naani one n tie yi bijua, yin tua ke yua den mali ki tie juamo bi? Li ga lede ke o di nua?” 20 O danba den yedi: “Ti bani ke o tie ti bijua, ki go bani ke o den mali ki tie juamo. 21 Ama tii bani lan ga maama ke o di nua. Tii bani yua n teni ke o di nua mo. Buali o mani wani oba, o fandi, o baa fidi ki maadi o yuli po.” 22 O danba den yedi yeni kelima bi jie Jufinba, kelima Jufinba den kpa juogi ki bili ke o nilo yaa tuo ke Jesu tie U Tienu n Gandi Yua, bi baa deli ki ñani o li balimaama bangima dieli nni. 23 Lani n teni ke o danba den yedi: “O fandi, buali mani wani oba.” 24 Falisieninba go den yini yua n den kpa joa yeni mi liema, ki yedi o: “Kpiagi U Tienu lipo. Tinba wani bani ke laa nilo tie tuonbiadi daano yo.” 25 O den goa ki yedi: “Mii bani o yaa tie tuonbiadi daano. Ama n bani bonyenla, lani n tie ke n den joa, ke moala n nua.” 26 Bi den goa ki buali o: “O den tieni a be? O tieni lede ki teni ke a di nua?” 27 O den goa ki yedi ba: “N bi waani yi, ama yii cengi. Be yaa po ke yi go bua ki gbadi ki pugini? Naani yi mo bua ki tua o ŋoadikaaba yoo?” 28 Bi den sugidi o ki yedi: “Fini n tie o ŋoadika, tinba wani tie Musa yaa ŋoadikaabe. 29 Ti bani ke U Tienu den maadi leni Musa, ama one, tii bani baa wan ñani naani.” 30 O den goa ki yedi ba: “Li tie bonpakikaala ke yii bani wan ñani naani, ama o nan teni ke n nua. 31 Ti bani ke U Tienu ki cengi ti tuonbiadi danba maama, ama o cengi yua n jigini o ki tiendi o yanbuama. 32 Hali ŋanduna cilima, ti daa gbadi ke bi teni ke yua n mali ki tie juamo noadi. 33 O naa ja yaa bi tie U Tienu n soani yua, o kan bi fidi ki tieni pu.” 34 Bi den goa ki yedi o: “Fini yua n mali ki go fandi ti tuonbiadi nni, fini n bangi tinba?” Bi den deli ki ñani o. 35 Jesu den gbadi ke bi deli ki ñani o. Wan den tuogi o o den buali o: “Naani a daani o Ja Bijua bi?” 36 O den goa ki yedi: “Canbaa, waani nni wan tie yua min daani o.” 37 Jesu den yedi o: “A laa o, yua n maadi leni a yeni tie wani.” 38 O den yedi o: “N Daano, n daani,” ki gbaani ki kpiagi o. 39 Lane Jesu den yedi: “N cua ŋanduna nni ke li bujiali n tieni bi niba siiga, ke a juama n noadi, ke yaaba n nua mo n juani.” 40 Falisieninba tianba den ye leni o ki gbadi laa maama ki yedi o: “Naani ti moko joa yoo?” 41 Jesu den yedi ba: “Yi yaa bi joa yi kan bi yaa pia tuonbiadi. Yin tua: ‹Ti nua› yeni, yi tuonbiadi ye.

10

1 N yedi yi i moamoani, yua n ki tagini bu buliñoabu kani ki kua li yanloli nni, ama ki doni kaanto yo ki kua, tie conconli leni sanjialo. 2 Ama yua n tagini bu buliñoabu ki kua li yanloli nni tie i pe yankpaalo. 3 O jiidika luodi opo, i pe mo cengi o nialu. O yini wan die yaa pe, yua kuli leni o yeli, ki ñani ba. 4 O yaa ñani wan die yaa pe kuli, o baa kua bi liiga ban yaa ŋua o kelima bi bani o nialu. 5 Bi kan ŋoadi caano, bi baa sani ki ŋa o, kelima baa bani bi canba niali.” 6 Jesu den pua ba laa kpanjama, ama baa den bandi wan maadi ba yaala. 7 Jesu go den yedi ba: “N yedi yi i moamoani, mini n tie bu buliñoabu i pe po. 8 Yaaba n den cua ke n daa cua kuli tie concona leni sanjiaba, ama i pe ki den cengi ba. 9 Mini n tie bu buliñoabu. Yua n tagini n yaa kani ki kua kuli baa faabi. O baa kua ki go ña ki baadi mi jiema. 10 Li conconli kpendi ki baa su, ki kpa, ki go bolini i pe. Mini n cua ke ban baa li miali, ki yaa pia li ke li dua bipo. 11 Mini n tie o yankpaaŋamo. O yankpaaŋamo puuni o miali o pe po. 12 Ama yua n tie naacemo ki naa tie i pe kpaalo, ki naa die ba mo yaa laa ke o fuasangbanlo kpendi, o baa sani ki ŋa i pe. O fuasangbanlo baa cuo bi tianba ki yadi yaaba n sieni. 13 O naacemo baa sani kelima o tie naacemo waa yagini o yama i pe po. 14 Mini n tie o yankpaaŋamo. N bani n pe, n pe mo bani nni, 15 nani n Baa n bani nni ke n mo bani o maama yeni. N puni n miali n pe po. 16 N go pia yaa pe n kaa ye li naa yanloli nni. Li tie tiladi min cuani bani moko. Bi moko baa cengi n nialu. Lani n pe kuli baa taani ki tua yangoyenli ki yaa pia yankpaayendo. 17 N Baa bua nni kelima n puni n miali ki go baa ti ga li. 18 Oba kuli kan fie nni li, n puni li n yama po. N pia li bali ki pa li, ki go pia li bali ki ga li. Lani n tie n Baa n den teni nni yaa ñoabonli.” 19 Mi paadima go den tieni Jufinba siiga kelima laa maama po. 20 Bi siiga nni boncianla den tua: “O pia ki cicibiadiga. O gaadi. Be yaa po ke yi cengi o?” 21 Nitoaba mo den tua: “Yua n pia ki cicibiadiga kan yaa maadi mi naa maama. Naani ki cicibiadiga baa fidi ki teni a juama n noadi bi?” 22 Li den tie ku fawaagu yogunu, ke bi jaani yaa jaanma n yi U Tienu diegu Goagagidima jaanma Jelusalema po. 23 Jesu den cuoni U Tienu diegu nni Salomono janli kani. 24 Jufinba den taani ki lindi o ki yedi o: “Hali u laa yogunu ke a baa waani ti, ti yama n duani? A yaa tie U Tienu n Gandi Yua, ŋan kadi ki waani ti.” 25 Jesu den goa ki yedi ba: “N den waani yi, ama yii daani n maama. Min tuuni yaa tuona n Baa yeli nni tiendi npo siedi. 26 Ama yii daani kelima yii tie min die yaa pe siiga nni yaaba. 27 N yaa pe cengi n nialu. N bani ba, bi mo ŋua nni. 28 N puuni ba yaa miali n kan gbeni. Bi kan bodi hali abada, oba kuli kan fie baa n nuu nni mo. 29 N Baa yua n den puni nni ba, cie yua kuli. Oba kuli kan fidi ki fie ba Baa nuu nni mo. 30 Mini leni Baa tie yendo.” 31 Jufinba go den taa a tana ki baa lugidi o. 32 Jesu den yedi ba: “N den teni ke yi laa a tuonŋama boncianla, ya n ñani Baa kani. Li laa tuonli yaa po yo ke yi baa lugidi nni a tana?” 33 Jufinba den goa ki yedi o: “Ti kan lugidi a a tana kelima tuonŋanliba po ka. Li tie ke a sugidi U Tienu, kelima fini yua n tie nisaalo tua ke a tie U Tienu.” 34 Jesu den goa ki yedi ba: “Laa diani yi balimaama nni ki yedi: ‹N yedi yi tie nani U Tienu?› 35 Leni U Tienu n yedi i Diani nni ke o maama n den soagini yaaba po naani leni wani U Tienu yeni, ti bani ke i Diani mo kan lebidi. 36 Li ga lede ke yi yedi ke n sugi U Tienu kelima n yedi ke n tie U Tienu Bijua yeni, mini U Tienu yua n tie ti Baa n gandi ki gagidi yua, ki soani nni ŋanduna nni? 37 N yaa tuuni n Baa tuona, yin da daani n maama. 38 Ama n yaa tuuni o tuona, baa ke yii daani n maama, daani mani kelima min tuuni yaa tuona po, ke yin bandi bonŋanla ke Baa ye n niinni, ke n mo ye Baa niinni.” 39 Bi go den lingi ki baa cuo o, ama o den cia. 40 Lane Jesu go den gedi Judana kpenu kandima, Jan n den kpa batisi bi niba naankani, ki kali likani. 41 Bi niba boncianla den cua o kani. Bi den tua: “Jan ki den tieni bancianmaba. Ama wan den maadi yaa maama o naa ja po kuli tie moamoani.” 42 Bi niba boncianla den daani o likani.

11

1 Niyendo den ye ki yia ke bi yi o Lasala. O den tie Betani yua. Betani yeni den tie Maliyama leni o naataanpuoga Malata dogu. 2 (Laa Maliyama tie yua n den wuli Jesu taana po tulale ki duuni a leni o yudi.) Lasala yua n den yia den tie o naataanja. 3 A naataanpola yeni den soani u tondu Jesu kani ki yedi o: “Ti Daano, a buado yia.” 4 Jesu n den gbadi lani, o den yedi: “Laa yianu kan tua kuuma, u cuo o ke U Tienu n baa ti kpiagidi, ke U Tienu Bijua mo n baa ti kpiagidi kelima u yaa po.” 5 Jesu den bua Malata leni o waalo leni Lasala. 6 Wan den gbadi ke Lasala yia, o go den tieni dana lie wan ye naani. 7 Lani n pendi, o den yedi o ŋoadikaaba: “Tin goa ki gedi Jude.” 8 O ŋoadikaaba den yedi o: “Canbaa, laa waagi ke Jufinba den bua ki lugidi a a tana likani, ke a baa goa ki gedi lipo?” 9 Jesu den goa ki yedi ba: “Yentunmunli kuli pia piiga n leedo lie kaa? Yua n cuoni li yentunli nni kuli kan yaa tuudi, kelima o nua ŋanduna yaa yenma. 10 Ama yua n cuoni ku ñiagu kuli baa tuudi, kelima mi yenma ki ye o niinni.” 11 Jesu n den maadi lani, o go den yedi ba: “Ti danli Lasala goa, n baa gedi ki ban fundi o.” 12 O ŋoadikaaba den yedi o: “Ti Daano, o yaa goa yo wani, laafia baa tieni.” 13 Jesu den maadi o kuuma maama, ama o ŋoadikaaba den tama ke o maadi mi fuodima guama. 14 Lane Jesu den kadi ki waani ba: “Lasala kpe. 15 N pali mani ke mii den ye lipo kelima yi yaa po, ke yin daani nni. Tin fii mani ki gedi opo.” 16 Lanwani Toma, ban go yi yua ku poligu, den yedi o ŋoadikalieba: “Ti mo n gedi mani ki ban taani ki kpe leni o.” 17 Jesu den pundi likani ki sua ke Lasala ye li kuli nni ke li pundi dana naa. 18 Li sua ke Betani kuu leni Jelusalema dajenbila taa, 19 ke Jufinba boncianla den cua Malata leni Maliyama kani ki baa baagi ba kelima bi naataanja kuuma po. 20 Malata n den gbadi ke Jesu kpendi, o den ñani ki tuogi o, ama Maliyama den ka li dieli nni. 21 Malata den yedi Jesu: “N Daano, a yaa den ye ne, n kpelo kan den kpe. 22 Ama n bani ke baa moala ŋan baa mia U Tienu yaala kuli, o baa pa ŋa la.” 23 Jesu den yedi o: “A kpelo baa fii bi tinkpiba siiga.” 24 Malata den goa ki yedi o: “N bani ke o baa fii bi tinkpiba kuli n baa fii ŋanduna juodima daali yaa fiima.” 25 Jesu den yedi o: “Mini n tie bi tinkpiba fiima, leni li miali. Yua n daani nni, baa o yaa kpe, o baa fo. 26 Yua n fo ki daani nni kan kpe hali abada. Naani a dugi mi naa maama po bi?” 27 Malata den yedi o: “Mm, n Daano, n daani ke a tie U Tienu n Gandi Yua, U Tienu Bijua, yua n den baa cua ŋanduna nni.” 28 Wan den yedi yeni, o den gedi ki ban yini o waalo Maliyama ŋasiili nni ki yedi o: “Canbaa cua. O yi ŋa.” 29 Maliyama n den gbadi, o den fii tontoni ki gedi Jesu po. 30 Li sua ke Jesu daa kua u dogu tugu nni, o da den ye Malata n den tuogi o naankani. 31 Yaa Jufinba n den ye leni Maliyama li dieli nni ki baagi o n den laa ke o fii tontoni ki ñani yeni, bi moko den fii ki ŋoadi o kelima bi den tama ke o caa li kuli po ki baa n buudi. 32 Maliyama n den pundi Jesu n ye naani ki laa o, o den gbaani o taana kani ki yedi o: “N Daano, a yaa den ye ne, n kpelo kan den kpe.” 33 Jesu n den laa o ke o buudi, ke yaa Jufinba n yegi leni o moko buudi, li paboanli den cuo o hali o pali tugu nni ke o fuo ki jiini. 34 O den buali ba: “Yi piini o le?” Bi den yedi o: “Canbaa, cua ki ban le.” 35 Jesu den buudi. 36 Lani yaa po Jufinba den yedi: “Diidi ki le mani wan den bua o maama.” 37 Bi siiga nni bi tianba den yedi: “Wani yua n den puni o juamo ke o nua, naani o kan den fidi ki teni ke one n da kpe?” 38 Li paboanli go den cuo Jesu ke o fuo ki jiini. O den pundi li kuli kani. Li kuli yeni den tie tanlongu ke ku tanpabigu bii bu ñoabu. 39 Jesu den yedi: “Biidi mani ku tanpabigu.” Malata, yua n kpe naataanpuoga den yedi o: “N Daano, moala o baa nuugi, kelima hali ban piini o dinla n tie dana naa.” 40 Jesu den yedi o: “Mii yedi a ke a yaa daani ke a baa le U Tienu kpiagidi?” 41 Lane bi den biidi ku tanpabigu. Jesu den yaadi ki nuali tanpoli ki yedi: “N Baa, n tuondi a ke a cengi n maama. 42 N bani ke a cengi n maama yogunu kuli, ama n yedi yeni yaa niligu n se ki lindi na yaa todima po, ban daani ke fini n soani nni.” 43 Wan den jaandi yeni, o den kpedi o nialu ki kpaani: “Lasala, ña na.” 44 Yua n den kpe yeni den ñani, ke o nii leni o taana kuli finfini a caba, ke li cabili pini o nunga mo. Jesu den yedi: “Findifindi o mani ki cedi wan gedi.” 45 Yaa Jufinba n den cua Maliyama kani ki laa Jesu n tieni yaala yeni siiga boncianla den tuo ki daani Jesu. 46 Ama bi siiga bi tianba mo den gedi Falisieninba kani ki waani ba wan tieni yaala. 47 Lanwani bi kopadicianba yudanba leni Falisieninba den taani bi cancannikpeliba ki yedi: “Ti baa tieni be? Laa nilo tiendi mi bancianma boncianla. 48 Ti yaa cedi o ke o tiendi yeni ki pugidi, bi niba kuli baa tuo ki daani o, ke Loma yaaba baa ti cua ki bolini ti kaangagidiŋamu, leni ti buolu.” 49 Bi siiga nni yendo, yua n yi Kayifa ki tie bi kopadicianba bado laa binli, den yedi ba: “Yii bani liba. 50 Yii kpaagi ki sua ke li baa ŋani yipo ke niyendo n kpe ti nibuolu kuli po yoo? Lani n baa cie ti buolu kuli n bodi.” 51 Waa den maadi laa maama o yama po ka, ama wan tie bi kopadicianba bado laa binli yeni n teni ke o den pua sawali ke Jesu baa kpe bani Jufinba buolu kuli po. 52 Laa tie Jufinba buolu po bebe ka, ama o kuuma baa taani U Tienu bila yaaba n yayadi i kaani kuli, ban taani ki tua yenma. 53 Ki cili laa daali, bi den jagi ki bili ki baa teni ban kpa o. 54 Lani yaa po Jesu den cedi kaa go goadi Jufinba siiga. O den ñani likani ki gedi yaa kaanu n kuu leni mi fanpienma, ban yi yaa dogu Efilayima. O den kali lipo, wani leni o ŋoadikaaba. 55 Jufinba Pendima jaanma go den nagidi ke bi niba boncianla den ñani i dogi nni ki gedi Jelusalema, ki baa ŋanbi biba hali ke mi Pendima jaanma daa pundi. 56 Bi den lingi Jesu. Ban den ye U Tienu diegu nni bi den tua biyaba: “Yi tama be? O nan ko baa tuo ki cua mi jaanma na bi?” 57 Li sua ke bi kopadicianba yudanba leni Falisieninba den ñani li ñoabonli, ke yua n bani Jesu n ye naani, wan teni ban bandi ke bi baa cuo o.

12

1 Dana luoba n den sieni mi Pendima jaanma n pundi, Jesu den gedi Betani, Lasala, wan den fiini yua bi tinkpiba siiga, n ye yaa dogu nni. 2 Bi den ŋanbi opo mi jiema likani. Malata den tendi ba mi jiema. Lasala den tie yaaba n ka ki di leni Jesu siiga yendo. 3 Maliyama den taa yaa tulale n yi naadi kilo boagidima, ke li dunga yaba boncianla, ki wuli Jesu taana po ki duuni a leni o yudi. Tulale yeni nuulu den yadi ki gbieni li dieli kuli. 4 Judasa Isikalioto, Jesu ŋoadikaaba siiga yendo, yua n baa ti janbi o, den yedi: 5 ” Be yaa po ke baa kuadi tulale yeni ki ga kujapiena kobitaa ki puni a luoda?” 6 Wan den maadi yeni, laa tie ke o bua a luoda ka, li tie ke o den tie conconli. O den kubi bi ligiboagili ki yen ñandi o yuli po ban ŋu yaala lienni. 7 Jesu den yedi: “Ŋan cedi o. O kubi laa tulale n piinma daali po. 8 Yi baa pia a luoda yi siiga yogunu kuli, ama yi kaa pia mini yaa yogunu kuli.” 9 Jufinba siiga yaa niligu n yaba den gbadi ke Jesu ye Betani yeni, ke bi cua likani. Baa den cua Jesu wani oba bebe po ka, ama bi go den bua ki le Lasala, wan den fiini yua bi tinkpiba siiga. 10 Lanwani bi kopadicianba yudanba den jagi ki bili ke bi baa kpa Lasala moko, 11 kelima Jufinba boncianla den ŋa ba, ki tuo ki daani Jesu kelima wani Lasala po. 12 Lan den fii ki fa yaa niligu n den cua ki baa jaani mi jaanma den bandi ke Jesu kpendi Jelusalema. 13 Bi den pedi i kpakpa-bensoangi ki ñani ki tuogi o ki kpaani ki tua: “Ti pagi U Tienu. U Tienu n seligi yua n kpendi wani o Diedo yeli nni, Isalele yaaba bado.” 14 Jesu den laa li ŋunbisaagili, ki jagini li nani i Diani n yedi maama: 15 ” Yinba Siyono dogu yaaba, da jie mani, Diidi ki le, yi bado kpendi na Ki jagi li ŋunbisaagili.” 16 Jesu ŋoadikaaba naa den kpa faami yaala n tieni yeni. Ama Jesu n den baa ti kpiagidi yaa yogunu, bi den tiadi ke laa bonla kuli den diani ki maadi o yaa po. Lanwani bi den sua ke man den yedi opo yaala den kua. 17 Li den sua ke yaa niligu n den ye Jesu kani wan den yini Lasala ke o ñani li kuli nni ki fiini o bi tinkpiba siiga yaa yogunu, den tiendi lipo siedi ki yayadi li laabaalo. 18 Li tie lani yaa po ke ku niligu den ñani ki tuogi o yeni, kelima bi den gbadi ke o tieni laa bancianma. 19 Lani yaa po Falisieninba den yedi biyaba: “Diidi ki le, yin tiendi yaala kuli, yi baa gbali, kelima ŋanduna kuli ŋoadi o.” 20 Yaaba n den cua ki baa kpiagidi U Tienu mi jaanma yeni yogunu siiga, bi tianba den tie Gilekinba. 21 Bi den cua Filipi kani, yua n tie Galile diema yaa Betisayida dogu yua, ki yedi o: “Canbaa, ti bua ki le Jesu.” 22 Filipi den gedi ki waani Andile, ke Andile leni Filipi kuli den yegi ki gedi ki waani Jesu. 23 Jesu den goa ki yedi ba: “O Ja Bijua n baa baa ti kpiagidi yaa yogunu pundi. 24 N yedi yi i moamoani, mi dibima yaa kua ki tinga nni ki kpe, mi baa ye mi bebe lige. Ama mi yaa kpe, mi baa luoni yaa bonbi n yaba. 25 Yua n bua o miali baa bolini li. Ama yua n nani o miali ŋanduna nni na baa pia li, yaa miali n kan gbeni po. 26 O nilo yaa tuuni npo, wan yaa ŋua nni. Min baa ye naani, wani n naacemo mo baa ye lankani. Yua n tuuni npo kuli, n Baa baa jigini o. 27 Moala n yama yagi. Naani n baa yedi: ‹N Baa, faabi nni leni u naa yogunu fala? Ama li nan tie laa fala po ke n cua ki ye hali moala. 28 N Baa, teni a yeli n baa ti kpiagidi.› “ Lane u nialu den maadi hali tanpoli po ki yedi: “N teni ke li baa ti kpiagidi no, n go baa teni lin baa ti kpiagidi ki pugini.” 29 Yaa niligu n den se likani ki gbadi u nialu yeni, bine den yedi ke ki taaga duni, bine mo ke maleki n maadi leni o. 30 Jesu den yedi ba: “Laa tie mini yaa po ka ke u naa nialu maadi, ama li tie yi yaa po yo. 31 Moala ŋanduna buudi baa jia ki kadi. Moala bi baa deli ki ñani ŋanduna bado. 32 Bi yaa fiini nni ki tinga po, n baa dadi bi niba kuli yama ban cua n kani.” 33 Jesu den maadi yeni ki doagidi wan baa kpe yaa kuume. 34 Ku niligu den goa ki yedi o: “Ti gbadi U Tienu balimaama nni ke U Tienu n Gandi Yua baa ye hali yaa yogunu kuli. Be yaa po ke fini yedi ke li tie tiladi ban fiini o Ja Bijua. O Ja Bijua yeni, tie ŋme yo?” 35 Jesu den goa ki yedi ba: “Mi yenma da baa ye yi siiga u yogunu waamu po. Yin yaa cuoni mani hali yin pia mi yenma yaa yogunu kuli, ke li biigili n da ludi yi. Yua n cuoni li biigili nni naa bani wan caa naani. 36 Hali ke yi da pia mi yenma, yin dugi mani laa yenma po, ke yin tua mi yenma yaaba.” Jesu n den maadi lani, o den ñani bikani ki ban wuoni. 37 Baa ke o den tieni yaa bancianma n yaba bikani, baa den tuo ki daani o. 38 Li den tua yeni ke o sawalipualo Esayi n maadi yaa maama na n tieni: “O Diedo, ŋme daani ti maama? Fini o Diedo nuu paalu doagidi ŋme po?” 39 Baa den fidi ki daani Jesu nani Esayi n go maadi maama: 40 “U Tienu juani bi nuni, Ki juagi bi pala, Ke ban da le leni bi nuni, Ki da ga leni bi pala, Ke ban da ti lebidi ki ŋa bi tuonbiadi, Min paagi ba.” 41 Esayi den maadi lani kelima o den laa Jesu kpiagidi ki maadi o maama. 42 Baa leni lankuli, Jufinba yudanba siiga boncianla den tuo ki daani Jesu, ama baa den tuo ki doagidi ke bi ŋoadi o kelima Falisieninba po, ke ban da deli ki ñani ba li balimaama bangima diena nni. 43 Bi den tieni yeni kelima bi den bua bi niba pagidi ki cie U Tienu yaadi. 44 Jesu den kpaani: “Yua n daani nni, waa daani mini bebe ka, o daani yua n soani nni mo. 45 Yua n nua nni laa yua n soani nni. 46 Mini n tie mi yenma, ki cua ŋanduna nni ke yua n daani nni kuli n da go ye li biigili nni. 47 Yua n gbadi n maama, ki naa kubi ma kuli, mini ka bu leni o. Kelima mii cua ki baa bu leni ŋanduna yaaba ka. Ama n cua ki baa faabi ba. 48 Yua n yie nni kaa ga n maama kuli, pia o bujialo. Min den maadi yaa maama yeni, mani n baa bu leni o li juodidaali. 49 Mii maadi n yuli bali po ka, Baa yua n soani nni, wani n bili npo min baa yedi yaa maama leni min baa maadi ma maama. 50 N bani ke o mabilikaama yeni tie yaa miali n kan gbeni. Lani yaa po min maadi yaa maama kuli tie Baa n waani nni min maadi yaama.”

13

1 Hali ke mi Pendima jaanma daa pundi, Jesu den bani ke wan baa ña ŋanduna nni ki gedi Baa po yaa yogunu pundi. O den bua o yaaba, yaaba n ye ŋanduna nni, o den bua ba hali mi juodima. 2 Jesu leni o ŋoadikaaba den dini mi yenjojiema. Li sua ke Sutaani den kuani Simono Isikalioto bijua Judasa pali nni no, ke wan janbi Jesu. 3 Jesu wani oba den bani ke Baa dini o li bali ke o die li bonla kuli, ki go bani ke o den ñani U Tienu kani ki baa goa ki gedi U Tienu kani. 4 O den fii u saajekaanu kani, ki landi o tiadi, ki taa li cabili ki ñagini o ciaga. 5 Lani o den kuodi mi ñima ku tadigu nni, ki cili ki nigidi o ŋoadikaaba taana, ki duuni a leni o cabiñaginkaali. 6 O den pundi Simono Pieli kani ke o buali o: “N Daano, fine n nigidi n taana?” 7 Jesu den goa ki yedi o: “A daa bani min tiendi yaala moala, ama li yaa yen waamu a baa bandi.” 8 Pieli den yedi o: “N kan tuo ŋan nigidi n taana hali abada.” Jesu den goa ki yedi o: “N yaa nigidi apo a taana, ŋaa taa leni nni.” 9 Simono Pieli den yedi o: “N Daano, da nigidi n taana bebe ka, n nii leni n yuli kuli.” 10 Jesu den yedi o: “Yua n wali, waa go bua ki wali, kali wan nigidi o taana ki yaa ŋani cain. Yi ŋani, ama yikuli ka.” 11 Jesu den bani yua n baa janbi o, lani yaa po ke o yedi: “Yikuli ka ŋani.” 12 Wan den nigidi bi taana ki gbeni, ki go lani o tiadi ki goa ki kali u saajekaanu kani, o den yedi ba: “Naani yi faami min tieni yipo yaala na bi? 13 Yi yini nni yi Canbaa leni yi Daano. Yi maadi moamoani kelima n tie yeni lige. 14 To, mini yua n tie yi Daano leni yi Canbaa n nigidi yi taana yeni, li pundi ke yi mo n yaa nigidi yiyaba taana. 15 Kelima n ŋa yipo bontogidikaale, ke yi mo n yaa tiendi nani min tieni yipo maama yeni. 16 N yedi yi i moamoani, o naacemo kan cie o canbaa, o tondo mo kan cie yua n soani o. 17 Yi yaa bani lani ki tiendi la, yi pia li pamanli. 18 Mii maadi yeni ki baa yikuli ka. N bani min gandi yaaba. Ama tiladi li baa tieni nani lan diani i Diani nni maama na: ‹Yua n taa ki di leni nni lugidi nni u danbu.› 19 N tuodi ki wangi yi yaala n baa tieni hali ke li daa tieni, ke li yaa ti tieni yaa yogunu, yin daani ke n tie ‹N Ye›. 20 N yedi yi moamoani, yua n ga n tondo cangu kuli, o ga mini nba yaa cangoe. Yua n ga n cangu mo ga yua n soani nni yaagu.” 21 Jesu n den maadi yeni o yama den yagi. O den kadi ki yedi: “N yedi yi i moamoani ke yi siiga yendo baa janbi nni.” 22 O ŋoadikaaba den diidi biyaba kaa bandi wan baa yua. 23 O ŋoadikaaba siiga, Jesu n den bua yua den kpaagi ki kuu leni o. 24 Lane Simono Pieli den waani o o nuu ke wan buali Jesu wan maadi yua yaa maama. 25 O den tabini Jesu ki buali o: “N Daano, ŋme yo?” 26 Jesu den goa ki yedi o: “Min baa ŋu li saaboali ki teni yua, li tie wani.” O den ŋu li saaboali ki teni Simono Isikalioto bijua Judasa. 27 Jesu n den teni o li yaa yogunu liga, Sutaani den kua o pali nni. Jesu den yedi o: “Ŋan baa tieni yaala, tieni li tontoni.” 28 Yaaba n den taani ki ye u saajekaanu kani siiga, oba kuli ki den faami yaala yaa po ke Jesu yedi o yeni. 29 Nani Judasa n den kubi bi ligiboagili yeni, bi tianba den tama ke Jesu yedi o: “Ŋan da tin baa bua yaala kuli mi jaanma po,” yaaka: “Ŋan ñani i ligi ki pa a luoda.” 30 Judasa n den ga li saaboali, lanyogunu liga o den ñani. Ku ñiagu den bii. 31 Judasa n den ñani, Jesu den yedi: “Moala o Ja Bijua baa ti kpiagidi. U Tienu mo baa ti kpiagidi kelima opo. 32 U Tienu yaa baa ti kpiagidi kelima o Bijua yaa po, o mo baa teni wan baa ti kpiagidi o yaa kani. O baa kpiagi o ke li kan waagi. 33 N bibuadimu, n go baa ye leni yi yogunu waamu bebe po. Yi baa lingi nni, ama n wangi yinba moko moala nani min den waani Jufinba maama, ke yi kan fidi ki gedi min caa naankani. 34 N bili yipo yaa mabilikapanma n tie na: Yin yaa bua mani yiyaba. Nani min bua yi maama, yi moko n bua yiyaba yeni. 35 Yi yaa bua yiyaba, lani n baa teni bi niba kuli n bandi ke yi tie n ŋoadikaaba.” 36 Simono Pieli den buali o: “N Daano, a caa le?” Jesu den goa ki yedi o: “A kan fidi ki ŋoadi nni min caa naani moala, ama a baa ti yuandi ki ŋoadi nni.” 37 Pieli den buali o: “N Daano, be yaa po ke n kan fidi ki ŋoadi a moala? Baa li yaa tie n miali ñama, n ye.” 38 Jesu den goa ki yedi o: “Baa li yaa tie a miali ñama, a ye moamoani? N yedi a i moamoani, hali ke ku kootongu daa mua, a baa nia taalima taa ke ŋaa bani nni.

14

1 Yin da yagi mani yi yama. Daani mani U Tienu, daani mani mini moko. 2 N Baa diegu nni pia i yekaani boncianla. Li yaa bi tie yeni, n bi den baa waani yi. N caa ki baa n ŋanbi yipo u kaanu. 3 N yaa gedi ki ban ŋanbi yipo u kaanu yeni, n baa goa ki cua ki taa yi tin yegi, ke min ye naani, yi moko baa ye lankani. 4 Yi bani min caa naanpo ki go bani lipo sanu.” 5 Toma den yedi o: “N Daano, tii bani ŋan caa naanpo, ti baa ga lede ki bandi lipo sanu?” 6 Jesu den yedi o: “Mini n tie u sanu, leni i moamoani, leni li miali. Oba kuli kan pundi Baa kani, li yaa tie mini yaa po. 7 Yi yaa bi bani nni, yi bi baa bani n Baa. Moala liiga yi bani o, yi laa o.” 8 Filipi den yedi o: “N Daano, waani ti Baa, lani bebe baa dagidi tipo.” 9 Jesu den yedi o: “Filipi, baa ke n waagi ki ye leni yi, a daa bani nni? Yua n laa nni kuli laa Baa. Be yaa po ke a yedi min waani yi Baa? 10 Ŋaa daani ke n ye Baa niinni, ke Baa moko ye n niinni yoo? Min maadi yi yaa maama yeni, maa ñani n yaa kani ka. Li tie Baa yua n ye n niinni n tuuni o tuona yeni. 11 Daani mani nni ke n ye Baa niinni, ke Baa moko ye n niinni. Lani yaaka daani mani kelima a naa tuona wani yaa po. 12 N yedi yi i moamoani ke yua n daani nni kuli, o moko baa tuuni min tuuni yaa tuona, ki go baa tuuni ya n cie ŋa, kelima n caa Baa po. 13 Yin baa mia yaala kuli n yeli nni, n baa tieni la ke Baa n baa ti kpiagidi kelima Bijua po. 14 Yi yaa mia bonlaba kelima n yeli nni kuli, n baa tieni la. 15 Yi yaa bua nni moamoani, yi baa kubi n balimaama. 16 N baa mia Baa, o baa pa yi toa wan yaa tie yi Todika yua n baa ye leni yi hali yaa yogunu kuli, 17 wani i moamoani Fuoma yeni. Ŋanduna yaaba kan fidi ki ga o cangu kelima baa nua o, baa bani o mo. Ama yinba wani, yi bani o kelima o ye leni yi, ki baa ye yi niinni. 18 N kan ŋa yi yibebe nani a kpienbila yeni, n go baa cua yikani. 19 Li yaa go pugini waamu, ŋanduna kan go le nni. Ama yinba wani, yi baa le nni kelima n fo ki ye, yi mo baa fo ki ye. 20 Laa daali yi baa bandi cain ke n ye n Baa niinni, ke yi ye n niinni, ke n mo ye yi niinni. 21 Yua n tuo ki ga n balimaama ki go kubi ma, wani n tie yua n bua nni moamoani. Yua n bua nni yeni, n Baa baa bua o, n moko baa bua o, ki doagidi opo min tie yua.” 22 Jude, laa tie Judasa Isikalioto ka, den buali o: “N Daano, be teni ke a baa doagidi a yuli tipo, ki nan kan doagidi li ŋanduna po wani?” 23 Jesu den goa ki yedi o: “O nilo yaa bua nni moamoani, o baa kubi n maama, lane n Baa baa bua o. Ti baa cua o kani ki yaa ye o deni. 24 Yua n kaa bua nni kan tuo ki yaa kubi n maama. Yin gbadi yaa maama yeni, maa ñani mini yaa kani ka, mi ñani Baa yua n soani nni yaa kane. 25 N maadi yi lankuli hali ke n da ye leni yi. 26 O Todika, U Tienu Fuoma Yua, Baa n baa soani yua n yeli nni yeni, wani n baa bangi yi li bonla kuli, ki tiadi yi min waani yi yaala kuli. 27 N ŋa yipo mi yanduanma. N puni yi n yaa yanduanme. Mii puuni yi ma nani ŋanduna n puuni maama ka. Yin da yagi mani yi yama, yin da jie mani. 28 Yi den gbadi ke n yedi yi ke n baa gedi ki ŋa yi ki go baa goa yikani. Yi yaa bi bua nni moamoani, yi bi baa mangidi yi pala ke n caa Baa po, kelima wani cie nni. 29 N tuodi ki waani yi lankuli moala hali ke li daa pundi, ke yaa daali ke laa bonla kuli baa tieni, yin daani nni. 30 N kan go maadi leni yi boncianla, kelima ŋanduna bado kpendi. Waa pia npo baliba kuli. 31 Ama li tie tiladi ke ŋanduna kuli n bandi ke n bua Baa ki tiendi wan puogi nni yaala. Fii mani tin fuadi nekanba.

15

1 Mini n tie duven tibu ñiamoanli. N Baa tie bu kubido. 2 Yaa benu n tuugi leni nni ki naa luoni kuli, o pedi u. Yaa benu n luoni mo kuli, o kpendi ki ŋanbidi u wun yaa luoni ki pugidi. 3 Moala yi tuodi ki ŋanbi, kelima min maadi yi yaa maama ŋanbi yi no. 4 Yin yaa ye n niinni, n mo baa ye yi niinni. Nani u benu n kan fidi ki luoni u yuceli po, kali wun yaa tuugi leni li ñiali yeni, li tie yene leni yi moko. Yi kan fidi ki luoni yi yaa tuugi leni mini yaaka. 5 Mini n tie bu duven tibu ñiali, yinba n tie bu beni. Yua n ye n niinni, ke n mo ye o niinni, o baa luoni li bonluonkaala boncianla. Kelima n yaa ye leni yi, yi kan fidi ki tieni pu. 6 Yua n kaa tuugi leni nni ki ye n niinni kuli, bi baa lu o niinpo nani ban luni u benu maama, ke u kuodi. Bi taagi yaa beni n kuodi ki lu mi fantama nni ke i buodi. 7 Yi yaa tuugi leni nni ki ye n niinni, ke n maama mo ye yi niinni, mia mani yin bua yaala kuli, yi baa baa la. 8 Yi yaa luoni li bonluonkaala boncianla, n Baa baa baadi ti kpiagidi lipo. Yeni, yi baa doagidi ke yi tie n ŋoadikaaba moko. 9 Nani Baa n bua nni maama, n mo bua yi yene. Yin yaa ye mani n buama nni. 10 Yi yaa kubi n balimaama, yi baa ye n buama nni nani n mo n kubi n Baa yaa balimaama ki ye o buama nni maama. 11 N maadi yi laa maama, ke yin yaa pia n yaa pamanli buolu, ke yi pamanli n pugini ki dagidi. 12 N balimaama tie line: Yin yaa bua mani yiyaba nani mini n bua yi maama. 13 Oba kuli ki pia yaa buama n cie mine, o nilo n pa o miali o danlinba po. 14 Yi yaa tuo ki tiendi min bili yipo yaala, yi tie n danlinba. 15 Mii go yi yi bi naacenba ka, kelima o naacemo naa bani o canbaa n tiendi yaala. Ama n yi yi n danlinba kelima n waani yi min gbadi yaala n Baa kani kuli. 16 Laa tie ke yinba ka den gandi nni. Ama mini n den gandi yi ki go gagidi yi, ke yin gedi ki yaa luoni li bonluonkaala, ke yi bonluonkaala mo n yaa ye. Lanwani Baa baa pa yi yin mia o yaala kelima n yeli po kuli. 17 Min bili yaa balimaama tie line: Yin yaa bua mani yiyaba. 18 Ŋanduna yaaba yaa nani yi, yin tiadi ke bi den kpa nani mini hali ke bi daa nani yinba. 19 Ŋanduna bi baa bua yi yi yaa bi tie o yaaba, ama kelima yii tie ŋanduna yaa yaaba, ke n go gandi yi ki paadi leni ŋanduna, lani yaa po ŋanduna yaaba nani yi. 20 Yin tiadi mani min den maadi yi yaa maama, naacemoba kuli ki cie o canbaa. Bi yaa waani mini falaciamo, bi baa waani yinba moko falaciamo. Bi yaa kubi n maama, bi baa kubi yi moko yaa maama. 21 Bi baa tiendi yi lankuli kelima n yeli po, kelima baa bani yua n soani nni. 22 N yaa bi den cua ki maadi leni ba, bi kan bi yaa pia tuonbiadi. Ama moala bi kan baa ki nia ke baa pia tuonbiadi. 23 Yua n nani nni nani n Baa moko. 24 N yaa den soani bi siiga nni nitoa kuli n daa soani yaa tuona, bi kan bi yaa pia tuonbiadi. Moala bi laa laa tuona ki nani mini leni n Baa kuli. 25 Li tieni yeni ke yaa maama n diani bi balimaama nni na n tieni ki dudi: ‹Bi den nani nni fanma fanma.› 26 O Todika yaa cua, min baa soani yipo yua, wani i moamoani Fuoma, yua n ñani Baa kani yeni, wani n baa tiendi npo siedi. 27 Yinba moko baa tiendi npo siedi kelima yi den ye leni nni hali mi cilima.

16

1 N waani yi lani, ke lan da ti tua yipo tingbali bonla. 2 Bi baa ñani yi li balimaama bangima diena nni. U yogunu kpendi ke yua n baa kpa yi, baa nua ke o kpiagidi U Tienu. 3 Bi baa tiendi yi laa bonla kelima baa bani Baa, baa bani mini moko. 4 N waani yi lani, ke li yogunu yaa ti pundi, yin tiadi ke n den waani yi la. Mii den waani yi lani hali mi cilima, kelima n den ye leni yi. 5 Moala n caa yua n den soani nni kani. Yi siiga nni oba kuli naa buali nni: ‹A caa le?› 6 Li paboanli cuo yi boncianla kelima n waani yi lani. 7 Baa yeni, min wangi yi yaala na tie moamoani. Li ŋani yipo min gedi, kelima n yaa gedi, o Todika kan cua yikani. Ama n yaa gedi, n baa soani o yikani. 8 Wani, o yaa cua, o baa bu ki cuo ŋanduna yaaba yaala n tie ti tuonbiadi po leni mi teginma po leni ti buudi po. 9 Yaala n tie ti tuonbiadi po kelima baa tuo ki daani nni. 10 Mi teginma po, kelima n caa Baa po ke yi kan go le nni. 11 Ti buudi po mo, kelima U Tienu jia leni ŋanduna bado ti buudi no yo. 12 N go pia mi maama boncianla ki baa waani yi, ama yi kan fidi ki ga ma moala. 13 O yaa cua, wani i moamoani Fuoma yeni, o baa gobidi yi yin bandi i moamoani maama fuuli kuli. O kan maadi o yuceli po ka, ama o baa maadi wan gbadi yaama, ki wangi yi yaa bonla n baa ti cua. 14 O baa kpiagi nni, kelima o baa taani min pia yaala ki yaa wangi yi. 15 N Baa n pia yaala kuli tie n yaa yaala. Lani yaa po ke n yedi ke o Fuoma baa taani min pia yaala nni ki yaa wangi yi. 16 Li yaa yen waamu yi kan go le nni, ama li yaa pugini waamu yi go baa le nni [kelima n caa Baa po.]” 17 Lane o ŋoadikaaba siiga tianba den yedi biyaba: “Wan yedi ti yaala, ke li yaa yen waamu ti kan go le o, li yaa pugini waamu ti go baa le o yeni, li bua ki yedi be? O go yedi ke li tie kelima o caa Baa po, lani mo bua ki yedi be?” 18 Lani yaa po bi den tua: “Tii bani wan bua ki yedi yaala: ‹Li yaa yen waamu yeni...› “ 19 Jesu den bandi ke bi bua ki buali o, ke o yedi ba: “Min yedi yi ke li yaa yen waamu yi kan go le nni, ama li yaa go pugini waamu yi go baa le nni yeni, yi buali yiyaba laa maama n bua ki yedi yaala. 20 N waani yi i moamoani ke yi baa buudi ki go mua, ama ŋanduna yaaba baa mangi bi pala. Li pabiidili baa cuo yi, ama yi pabiidili baa lebidi ki tua pamanli. 21 Li tie nani u maditugukoanu n pia o pua yaa yogunu yeni. O yen le fala kelima o yogunu pundi. Ama o yaa mali o biga, waa go tiani wan bi laa yaa fala kelima o pali mangi ke o mali nisaalo ŋanduna nni. 22 Li baa tie yeni leni yinba moko. Moala li pabiidili cuo yi, ama n go baa le yi ke yi pala baa mangi. Oba kuli kan fie yikani laa pamanli. 23 Laa daali yaa pundi yi kan go buali nni liba. N waani yi i moamoani, yin baa mia Baa yaala kuli n yeli nni, o baa pa yi la. 24 Hali moala yi daa mia liba kuli n yeli nni. Mia mani, yi baa baa la, ke yi pamanli n pugini ki dagidi cain. 25 N maadi yi lankuli leni mi kpanjama. Ama u yogunu kpendi ke n kan go pua kpanjama ka ki maadi leni yi. N baa maadi yi n Baa maama fuuli lan doagidi. 26 Laa daali yaa pundi yi baa miadi o n yeli nni. Mii yedi ke n baa mia Baa yipo, 27 kelima Baa wani oba bua yi kelima yi den bua nni, ki go daani ke n ñani wani U Tienu kani. 28 N den ñani Baa kani ki cua ŋanduna nni. Moala n go baa ña ŋanduna nni ki guani Baa po.” 29 O ŋoadikaaba den yedi o: “To, moala a maadi bonŋanla, ŋaa go pua ti kpanjama. 30 Moala ti bandi ke a bani li bonla kuli, laa tie tiladi ŋan guudi ke o nilo n buali a bonlaba kuli. Lani yaa po ke ti daani ke a ñani U Tienu kani ki cua.” 31 Jesu den goa ki yedi ba: “Moala yi daani? 32 U yogunu kpendi, u pundi moko, ke yi baa yayadi ki gedi yua kuli o denpo ki ŋa nni nbebe. Ama mii ye nbebe, kelima Baa ye leni nni. 33 N waani yi lani ke yin yaa pia mi yanduanma n niinni. Ŋanduna nni yi baa le o falabiado, ama yin paagi mani yi pala. Mini, n paadi ŋanduna.”

17

1 Jesu n den maadi laa maama, o den yaadi ki diidi tanpoli po ki yedi: “N Baa, u yogunu pundi. Kpiagi a Bijua, ke Bijua mo n kpiagi a. 2 Kelima a dini o li bali ke o die bi nisaaliba kuli, ke wan pa ŋan puni o yaaba kuli yaa miali n kan gbeni. 3 Line n tie yaa miali n kan gbeni, ke ban bandi a, fini yua bebe n tie U Tienu moamoani, ki go bandi ŋan soani yua, Jesu Kilisiti. 4 N den kpiagi a ki tinga nni, ki soani ki dudi ŋan den puogi nni yaa tuonli. 5 Moala, fini Baa, ŋan kpiagi nni a kani leni min den kpa pia yaa kpiagidi a kani ke ŋanduna daa den ye. 6 N doagidi a yeli ŋan den puni nni yaa niba kani ŋanduna siiga. Bi den tie a yaa yaaba, ke a den puni nni ba. Bi mo tuo ki kubi a maama. 7 Moala bi bandi ke ŋan puni nni yaala kuli ñani a kani. 8 Kelima n caa ba ŋan den soani nni yaa tondu, bi mo ga ki bandi ke n ñani a kani moamoani, ki go daani ke fini n soani nni. 9 N mia ŋa bi yaa po yo. Mii mia ŋa ŋanduna po ka, ama n mia ŋa ŋan puni nni yaaba yaa po yo, kelima bi tie a yaa yaaba. 10 Min die yaala kuli tie a yaala, ŋan die yaala kuli mo tie n yaala. N baa ti kpiagidi kelima bi yaa po. 11 N kan go yaa ye ŋanduna nni. Ama bani wani baa ye ŋanduna nni. Mini n caa a yaa kani. Baa yua n gagidi ki ŋani, ŋan yaa kubi ba kelima a yeli po, ŋan puni nni yaa yeli yeni, ke ban yaa tie yendo nani tinba n tie yendo maama. 12 Min den ye leni ba, n den kubi ba kelima a yeli paalu po, ŋan puni nni yaa yeli yeni po. N den kubi ba ke bi siiga baa yendo ki bodi kali yua n den baa bodi yaaka, ke i Diani n yedi yaala n tieni. 13 Moala n kpendi a kani. N maadi lani ki da ye ŋanduna nni ke min pia yaa pamanli buolu n dagidi bi niinni. 14 N caa ba a tondu. Ŋanduna yaaba nani ba, kelima baa go tie ŋanduna yaaba nani mini n ki tie ŋanduna yua maama. 15 Mii mia ŋa ke ŋan ñani ba ŋanduna nni ka. Ama ke ŋan yaa kubi ba o Biado n da paadi ba. 16 Nani min ki tie ŋanduna yua maama, bani moko ki tie ŋanduna yaaba yene. 17 Gagidi ki ŋanbi ba i moamoani nni. A maama tie i moamoani. 18 Nani ŋan den soani nni ŋanduna nni maama, n moko soani ba ŋanduna nni yene. 19 N gagidi ki ŋanbi n yuli apo ke bani moko n gagidi ki ŋanbi apo i moamoani nni. 20 Mii mia ŋa bani bebe yaa po ka, n go mia ŋa yaaba n baa tuo ki daani nni kelima bi yaa maama po moko yaa po. 21 Min mia ŋa bipo yaala tie line, ke bikuli n yaa tie yendo nani fini Baa n ye n niinni ke n moko ye a niinni maama, ke bani mo n yaa ye ti niinni ke ŋanduna yaaba n daani ke fini n soani nni. 22 N puni ba ŋan puni nni yaa kpiagidi ke ban yaa tie yendo nani tinba n tie yendo maama. 23 Mini n ye bi niinni, ke a mo ye n niinni, ke ban tua yendo cain ke ŋanduna yaaba n bandi ke fini n soani nni, ki bua ba nani ŋan bua mini maama. 24 Baa, ŋan puni nni yaaba yeni, min baa ye naankani, n bua bani moko n yaa ye lankani, ke ban yaa nua n kpiagidi, ŋan puni nni yaadi kelima a den bua nni hali ke ŋanduna daa tagi. 25 Baa yua n tiegi, ŋanduna yaaba naa bani a, ama mini n bani a. Bine mo bandi ke fini n soani nni. 26 N den teni ke bi bandi a yeli n go baa teni ban bandi li, ke ŋan bua nni yaa buama buolu n yaa ye bi pala nni, ke mini mo n yaa ye bi niinni.”

18

1 Jesu n den maadi laa maama, wani leni o ŋoadikaaba den ñani ki duodi Sedilo fuanu. Sadinga den ye likani. Jesu leni o ŋoadikaaba den kua lienni. 2 Judasa yua n den baa janbi o den bani li kaanu, kelima Jesu den maani ki caa lipo leni o ŋoadikaaba. 3 Judasa den baa a minteela cagili yenli leni U Tienu diegu jiidikaaba, bi kopadicianba yudanba leni Falisieninba n soani yaaba. O den gedini ba likani, ke bi kubi mu fidisanmu leni i mukaani leni ti toatiadi. 4 Jesu den bani yaala n baa tieni o kuli ke o caadi ki yedi ba: “Yi lingi ŋme?” 5 Bi den goa ki yedi o: “Nasaleti Jesu.” O den yedi ba: “Mini n na.” Judasa yua n den janbi o den se leni ba. 6 Jesu n den yedi ba: “Mini nna” yeni, bi den guani puoli ki baa yanyanli. 7 Lanwani o go den buali ba: “Yi lingi ŋme?” Bi go den yedi o: “Nasaleti Jesu.” 8 Jesu den goa ki yedi ba: “N waani yi ke li tie mini. Lanwani yi yaa lingi mini, cedi mani bine n gedi.” 9 O den yedi yeni ke wan den kpa maadi yaa maama n tieni, mani nna: “Ŋan puni nni yaaba yaa siiga, mii biani baa yendo.” 10 Simono Pieli den kubi ki jugisiega. O den noadi ga ki pua bi kopadicianba bado naacemo, ki pedi ki joandi o jientubili. O naacemo yeni den yi Malikusa. 11 Jesu den yedi Pieli: “Ŋuuni a jugisiega. Naani n kan ño Baa n puni nni yaa fala tadiñokaaga nni bi?” 12 A minteela cagili yeni leni bi yudaano leni Jufinba n den soani bi jiidikaaba yaaba yeni den cuo Jesu ki loli o. 13 Bi den kpa gedini o Hana kani, kelima wani Hana den tie Kayifa cuado. Kayifa den tie bi kopadicianba bado laa binli. 14 Wani Kayifa den tie yua n den waani Jufinba ke li baa ŋani niyendo n kpe bi buolu po. 15 Simono Pieli leni ŋoadikatoa den ŋua Jesu. Bi kopadicianba bado den bani laa ŋoadika. Lani yaa po o den baa ki yegi leni Jesu ki kua bi kopadicianba bado luolu nni. 16 Ama Pieli den se niinpo, bu buliñoajabu kani. Jesu ŋoadika, bi kopadicianba bado n bani yua yeni, den lebidi ki maadi leni yaa jafaano n gu bu buliñoajabu ki teni ke Pieli kua. 17 Laa yualo, bu buliñoajabu guudo yeni, den yedi Pieli: “A moko tie laa nilo ŋoadikaaba siiga yua, bi yeni kaa?” Pieli den yedi o: “A-a, mii tie.” 18 Li den sua ke ti wadi ye ke bi naacenba leni bi jiidikaaba yeni cuoni mi fantama ki se ki yie. Pieli moko den se leni ba ki yie. 19 Bi kopadicianba bado den buali Jesu o ŋoadikaaba maama leni o bangima maama fuuli. 20 Jesu den goa ki yedi o: “N den maadi asala nni ke bi niba kuli gba. Yogunu kuli n maadi li balimaama bangima diena nni leni U Tienu diegu nni kuli, Jufinba kuli n yen taagi naankani. Mii den wuoni ki maadi liba kuli. 21 Be yaa po ke a buali nni i buali? Buali yaaba n den cengi min maadi ba yaa maama. Bani, bi bani min den yedi yaala.” 22 Wan den maadi yeni bi jiidikaaba siiga yendo yua n den se ki ku likani, den pabi o ki yedi: “Naani a baa guani bi kopadicianba bado yeni yoo?” 23 Jesu den goa ki yedi o: “N yaa maadi ki tudi, waani n tudima. Ama n yaa maadi ke li tiegi, be yaa po ke a pua nni?” 24 Lani Hana den loli o ki soani o bi kopadicianba bado Kayifa po. 25 Li sua ke Simono Pieli se likani ki yie mi fantama. Lane bi den yedi o: “A moko tie o ŋoadikaaba siiga yua, bi yeni kaa?” O den nia ki yedi: “A-a, mii tie.” 26 Bi kopadicianba bado naacemo yendo, Pieli n den pedi ki joandi yua yaa tubili yeni yaa kpiilo, moko den yedi o: “Mii bi laa ŋa ke a ye leni o sadinga nni?” 27 Pieli go den nia. Lanyogunu ku kootongu den mua. 28 Bi den ñani Jesu Kayifa kani ki gedini o gufeneeli Pilata bujiali kani. Li den tie ku tiŋaapanpangu. Bani biba, baa den kua gufeneeli bujiali kani ke ban da ti joagini biba, ki fidi ki baa ki je mi Pendima jaanjiema. 29 Lani yaa po Pilata den ñani ki gedi bikani ki yedi: “Yi yedi ke o naa nilo tieni be?” 30 Bi den goa ki yedi o: “O naa nilo yaa tiendi yaala n bia ti kan bi cuo o ki cuani o a kani.” 31 Lanwani Pilata den yedi ba: “Yinba yiba, yin taa o ki ŋoadi yi balimaama ki jia leni o ti buudi.” Jufinba den yedi o: “Tii pia sanu ki jia leni o nilo ti buudi ki kpa o.” 32 Li den tieni yeni ke Jesu n den maadi yaa maama ke mi doagidi wan baa kpe maama n tieni. 33 Pilata den goa ki kua o bujiali kani ki yini Jesu ki yedi o: “Naani a tie Jufinba bado bi?” 34 Jesu den goa ki buali o: “Naani a maadi yeni a yuli po bi, bi nitoaba n waani a n maama?” 35 Pilata den goa ki yedi o: “Naani n mo tie Jufi yoo? A nibuolu yaaba leni bi kopadicianba yudanba n cuo ŋa ki cuani a n kani. A tieni be?” 36 Jesu den goa ki yedi o: “N diema naa tie ŋanduna na yaama ka. N diema yaa bi tie ŋanduna na yaama, n naacenba bi baa koani ki ga nni ke ban da teni nni Jufinba. Ama n diema ki tie ŋanduna yaama ka.” 37 Laa maama po Pilata den yedi o: “Lanwani a tie bado yo?” Jesu den goa ki yedi: “Fini n yedi la, n tie bado. Min den cua ŋanduna nni ke bi mali nni den tie ke min yaa tiendi siedi i moamoani po. Yua n tie i moamoani yua kuli baa cengi min yedi yaala.” 38 Pilata den yedi o: “Be n tie i moamoani?” Pilata n den yedi yeni, o den goa ki ñani ki gedi Jufinba kani ki yedi ba: “Mii laa wan tieni yaala ke li baa teni min cuo o. 39 Ama yi pia li bogidili ke min faabi kpaadiyenli ki teni yi mi Pendima jaanma yogunu. Naani yi bua min faabi yipo Jufinba bado bi?” 40 Bi den tiani: “A-a, wani ka, faabi tipo Balabasa.” To, Balabasa yeni den tie sanjiale.

19

1 Lani Pilata den teni ke a minteela taa Jesu ki pua o i baliji. 2 A minteela den taa i konkoni ki piani nani ki badifogiliga yeni ki cibini o, ki go golini o bu kpalimoanbu. 3 Lani bi den kpendi o kani ki tua: “Ti fuondi a, fini Jufinba bado.” Bi go den pabini o. 4 Pilata go den ñani ki gedi Jufinba kani ki yedi ba: “Diidi, n baa teni ban ñani o yikani, ke yin bandi ke mii laa ke o tieni liba yaala n baa teni min cuo o.” 5 Lane Jesu den cua bikani ki ciibi i konkoni ki goli bu kpalimoanbu. Pilata den yedi ba: “No mani o ja na.” 6 Bi kopadicianba yudanba leni bi jiidikaaba n den laa Jesu, bi den tiani: “Joani o li dapoanpoanli po, joani o li dapoanpoanli po.” Pilata den yedi ba: “Yinba yiba n taa o ki joani o li dapoanpoanli po, kelima mini, mii laa ke o tieni liba yaala n baa teni min cuo o.” 7 Jufinba den goa ki yedi o: “Tinba wani pia li balimaama. Laa balimaama mo yaa po li bili ke li pundi wan kpe, kelima o den yedi ke o tie U Tienu Bijua.” 8 Pilata n den gbadi laa maama, o den jie ki pugini, 9 ki go den kua o bujiali kani ki buali Jesu ki yedi: “A ñani lepoe?” Jesu naa den guani o maamaba kuli. 10 Lani yaa po Pilata den yedi o: “A kan guani mini liba? Naani ŋaa bani ke n pia li bali ki baa faabi a, yaaka ki joani a li dapoanpoanli po?” 11 Jesu den goa ki yedi o: “A kan baa npo baliba, bi yaa den puni a li tanpoli po. Li tie lani yaa po ke yua n den cuo nni ki teni a pia i tagili ki cie fini.” 12 Lanyogunu liiga Pilata den moandi ki baa faabi Jesu, ama Jufinba den tiani: “A yaa faabi o naa nilo, ŋaa tie Sesa danli. Yua n yedi ke o tie bado kuli, o fiini mi yiema Sesa po.” 13 Pilata n den gbadi laa maama o den ñani Jesu niinpo, ki kali u bujiakaanu po ke u ye yaa kaanu n yi "Ti Tanpabidi luolu", Ebilu maama nni u yi Gabata. 14 Laa daali den tie mi Pendima jaanma boginli daali, ke li bua ki pundi u yensiinu. Pilata den yedi Jufinba: “Diidi mani yi bado nna.” 15 Bi den tiani: “Kpa o, kpa o, joani o li dapoanpoanli po.” Pilata den yedi ba: “Min joani yi bado li dapoanpoanli po bi?” Bi kopadicianba yudanba den goa ki yedi o: “Tii pia baditoa kali Sesa.” 16 Lanwani Pilata den teni ba Jesu ban ban joani o li dapoanpoanli po. Lane bi den taa Jesu ki gedini o. 17 Jesu den bugi o dapoanpoanli, ki ñani u dogu nni ki ban caa ban yi yaa kaanu "ku Yukuokuogu kaanu". Ebilu maama nni bi yi u Goligota. 18 Lankane ke bi den joani o li dapoanpoanli po. Bi go den joani nitoaba bonba lie a dapoanpoana po, yendo o jienu, yendo o ganu, ke Jesu mo ye siiga nni. 19 Pilata den diani i diani ki tabini li dapoanpoanli yuli po. Yaala n den diani n tie na: "Nasaleti Jesu, Jufinba bado." 20 Jufinba boncianla den cogi i diani yeni, kelima ban den joani Jesu li dapoanpoanli po naankani den kuu leni u dogu. Li den diani Ebilu maama nni, Latena maama nni leni Gileka maama nni. 21 Lani yaa po bi kopadicianba yudanba den yedi Pilata: “Ŋan da diani "Jufinba bado", ama ŋan diani ke o yedi ke o tie Jufinba bado.” 22 Pilata den goa ki yedi ba: “Min diani yaa maama, n diani ma.” 23 Yaa minteela n den joani Jesu li dapoanpoanli po, den taa o tiadi ki boagidi kaani naa, ke minteeli kuli den baa kaanyendu. Bi den taa o liadicianli moko, yaali n naa den pia ñialu kelima li den tie cabiyenli, ki cili tanpoli hali tinga, ki yedi biyaba: 24 ” Tin da padi li, tin toa li tiatia ki le yua n baa baa li.” Lani den tieni ke yaala n diani i Diani nni n tieni ki dudi: “Bi boagidi n tiayiekaadi bi siiga, Ki toa tiatia n liadicianli po.” Lani n tie a minteela n den tieni yaala. 25 Jesu naa leni o naa waalo, leni Kilopa pua Maliyama, leni Magidala yua Maliyama den se ki nagi Jesu dapoanpoanli. 26 Jesu n den laa o naa leni wan bua yaa ŋoadika ke o se leni o, o den yedi o naa: “Pua, no a bijua nna.” 27 Lani o den yedi o ŋoadika yeni: “No a naa nna.” Laa yogunu liiga laa ŋoadika den kubi Jesu naa o denpo. 28 Lani yaa puoli, kelima Jesu den bani ke li bonla kuli tieni ki dudi, o den yedi: “U ñunñuunu pia nni.” O den yedi yeni ke yaala n diani i Diani nni n tieni ki dudi. 29 Ku ñintiagu den se likani ki gbie leni mi ñinmiligima. Niyendo den taa u cietuogu ki pagini mi niinni ki tuuni isope benu, ki gedini Jesu ñoabu kani. 30 Jesu n den fua mi ñinmiligima yeni o den yedi: “Likuli tieni ki dudi.” Lani o den tibini ki cabi o naano ki kpe. 31 Li sua ke li tie li boginli daali, ke li baa fii ki fa ki yaa tie U Tienu fuodima daali, yaali n gagidi ki tie jaancianma. Jufinba naa den bua a kpiema n yaa ye a dapoanpoana po laa daali. Lanwani bi den mia Pilata wan teni ban kuakua yaaba n ye a dapoanpoana po taana ki ñani ba likani. 32 Lani yaa po a minteela den gedi likani ki kua o nikpialo taana leni o nilielo yaa, ban den joani yaaba a dapoanpoana po leni Jesu. 33 Ama ban den pundi Jesu kani ki sua ke o kpe no, baa den kua o taana. 34 A minteela siiga nni yendo den muu Jesu logili li kpaanli. Lanyogunu mi soama leni mi ñima den ñani likani. 35 Yua n den laa lankuli n tieni siedi lipo. O siedi tie moamoani. O go bani ke o maadi moamoani. O tieni siedi yeni ke yi moko n tuo ki ŋoadi Jesu ki dugi opo. 36 Lankuli den tieni yeni ke i Diani n kua: “Bi kan kua o kpaba siiga baa yenli.” 37 I Diani go yedi kaanto: “Bi baa diidi ban den muu yua.” 38 Lani n pendi, Alimate dogu yua Josefi, yua n den tie Jesu ŋoadika, ama ŋasiili nni, kelima o den jie Jufinba, den mia Pilata ke wan pa o u sanu wan taa Jesu o kpiemo ki piini. Pilata den puni o u sanu, ke o gedi ki ban taa o kpiemo. 39 Nikodema, yua n den kpa cua Jesu kani ku ñiagu moko den taani leni Josefi ki cuani mili leni alowesi ki kakali ke li kpiagu den pundi kilo piitaa. 40 Bi jaliediba yeni den taa Jesu o kpiemo ki fini o a cabipiena ki taani leni tulale yua n pia u nuulimanu nani Jufinba n maani ki tiendi maama. 41 U kuanu den nagi ban den joani Jesu li dapoanpoanli po naankani. Yaa kuli n tie kupanli ke bi daa kuani kpiemo kuli lienni den ye u kuanu yeni niinni. 42 Nani lan den tie Jufinba n baa bogini mi fuodima daali po yaa daali ke li kuli mo ye koankoanma nni yeni, bi den kuani Jesu o kpiemo laa kuli nni.

20

1 A danleleeda cilima daali ku tiŋaapanpangu ke li daa yendi, Magidala Maliyama den gedi li kuli po. O den sua ke bi fuadi li tanli li kuli ñoabu kani. 2 O den sani ki gedi Simono Pieli leni o ŋoadikalielo Jesu n bua yua yeni kani, ki yedi ba: “Bi ñani o Diedo li kuli nni, tii bani ban duani o naankani.” 3 Pieli leni o ŋoadikalielo den ñani ki caa li kuli po. 4 Bani bonba lie kuli den tiini. Ama o ŋoadikalielo den jaligi ki kua Pieli liiga, ki kpa pundi li kuli kani. 5 O den buani ki diidi li kuli nni, ki laa a cabipiena ke a bili tiipo, ama waa den kua. 6 Simono Pieli mo den yuandi ki pundi ki kua li kuli nni, ki nuali ki laa a cabipiena ke a ye tiipo, ki go laa ban den ŋoagini Jesu yuli yaa cabili. 7 Laa cabili naa den taani leni yaa cabipiena n sieni, li den gbabi ki piadi ki bili. 8 Lani o ŋoadikalielo yua n den kpa pundi li kuli kani moko den kua. O den laa ki daani. 9 Li tie ke bi daa den bandi i Diani n yedi yaala, yi n den waani ke li tie tiladi ke Jesu n fii bi tinkpiba siiga. 10 Lan pendi bi ŋoadikaaba yeni den kuni bi denpo. 11 Maliyama den se niini ki nagi li kuli kani ki buudi. Wan den buudi yeni o den buani ki diidi li kuli nni, 12 ki laa malekinba lie ke bi laa ti tiapiendi ki ka Jesu o kpiemo n den dua naankani. Yendo ka o yuli n den ye naankani, yendo mo o taana n den ye naankani. 13 Bi den buali o: “Pua ne, be yaa po ke a buudi?” O den yedi ba: “Kelima bi ñani n Diedo, mii bani ban duani o naani.” 14 Wan den maadi yeni o den jili ki sua ke Jesu se likani. Ama waa den bandi ke li tie Jesu. 15 Jesu den yedi o: “Pua ne, be yaa po ke a buudi? A lingi ŋme?” Maliyama den tama ke o tie o koaguudo ki yedi o: “N Daano, li yaa tie ke fini n ñani o, ŋan waani nni ŋan duani o naani, ke n baa gedi ki ban taa o.” 16 Jesu den yedi o: “Maliyama.” O den gbegi ki maadi o Ebilu maama ki yedi o: “Labuni”, lani n tie Canbaa. 17 Jesu den yedi o: “Da sii nni, kelima n daa doni ki gedi n Baa po. Ama gedi n kpiiba po ki ban waani ba ke n baa do n Baa yua n tie yi moko Baa po, wani yua n tie mini leni yinba kuli Tienu yeni po.” 18 Magidala Maliyama den gedi Jesu ŋoadikaaba po ki ban waani ba ke o laa o Diedo, ki go waani ba wan yedi o yaala. 19 Landaali yaa ñiagu, dana lele cilima daali yeni, bi ŋoadikaaba den ye li dieli nni ke li buliñoana lo kelima bi jie Jufinba. Jesu den cua ki sedi bi siiga ki yedi: “Mi yanduanma n yaa ye leni yi.” 20 Wan den yedi yeni, o den waani ba o nii leni o logili. Bi ŋoadikaaba pala den mangi leni ban laa o Diedo. 21 Jesu go den yedi ba: “Mi yanduanma n yaa ye leni yi. Nani Baa n den soani nni maama, mini moko n soani yi yene.” 22 Wan den yedi yeni o den fuo bipo ki yedi: “Ga mani o U Tienu Fuoma Yua. 23 Yin puni yaaba bi tuonbiadi sugili kuli, bi baa sugili, yin ki puni yaaba bi tuonbiadi sugili mo kan baa sugili.” 24 Toma, ban go yi yua ku Poligu yua n tie bi piiga n niliediba siiga nni yua, naa den ye leni ba Jesu n cua bikani yaa yogunu. 25 Lane o ŋoadikalieba den yedi o: “Ti laa o Diedo.” Toma den yedi ba: “N yaa laa a kukpaana bona o nii po ki tuuni n nubili lienni, ki go tuuni n nuu o logili nni, n kan daani.” 26 Li daniili daali Jesu ŋoadikaaba go den ye li dieli nni ke Toma moko ye leni ba. Baa ke bi den luoni a buliñoana, Jesu den cua ki sedi bi siiga ki yedi: “Mi yanduanma n yaa ye leni yi.” 27 Lani o den yedi Toma: “Tandi a nubili na, diidi n nii. Tandi a nuu ki tuuni n logili nni, ki da luo li dandanli, ama ŋan daani.” 28 Toma den goa ki yedi o: “N Diedo leni n Tienu.” 29 Jesu den yedi o: “A daani kelima a laa nni. Li pamanli ye leni yaaba n daa laa ki daani.” 30 Jesu go den tieni banciantoama boncianla ke o ŋoadikaaba laa, yaama n kaa diani li naa tili nni. 31 Ama yaama n tie na diani ke yin daani ke Jesu tie U Tienu n Gandi Yua, U Tienu Bijua, ke yi yaa tuo ki daani o, yin baa li miali o yeli nni.

21

1 Lani n pendi Jesu go den doagidi o yuli o ŋoadikaaba po ke bi ye Tibeliada ñincianma boanjaali po. Line n tie wan den doagidi o yuli bipo maama: 2 Simono Pieli leni Toma, ban go yi yua ku Poligu, leni Galile yaa Kana yua Nataneli, leni Sebede bijaba, leni ŋoadikatoaba bonba lie den taa ki ye. 3 Simono Pieli den yedi ba: “N caa u jankpaanu.” Bi den yedi o: “Ti baa yegi leni a.” Bi den ñani ki kua ku ñinbiagu nni ki gedi u jankpaanu, ama laa ñiagu kuli baa den baa pu. 4 U yienu n den pudi yaa yogunu Jesu den se li boanjaali kani, ama bi ŋoadikaaba naa den bandi ke li tie Jesu. 5 Jesu den buali ba: “N bila, naani yi pia i jami?” Bi den goa ki yedi o: “A-a.” 6 O den yedi ba: “Lu mani yi taalu ku ñinbiagu jienu po, yi baa baa.” Lanwani bi den luni u taalu ke u gbie i jami hali ke baa fidi ki dadi u. 7 Jesu n den bua yaa ŋoadika den yedi Pieli: “Li tie o Diedo yo.” Simono Pieli n den gbadi ke li tie o Diedo, wani yua n den se benbili, den goli o kpalibu ki yugi ki cii mi ñima. 8 Yaa ŋoadikaaba n den sieni den cua leni ku ñinbiagu ki dadi u taalu hali li wali kani ke u gbie i jami kelima baa den foagidi leni li jaali ke li cie nani nukpanduna kobilie. 9 Ban den ñani ku ñinbiagu nni ki sedi li boanjaali po, bi sua ke mi fantama ye likani ke i jami ŋuabi mipo ke dupen mo ye. 10 Jesu den yedi ba: “Cuani mani yin cuo yaa jami yeni waamu na.” 11 Simono den kua ku ñinbiagu nni ki dadi u taalu ki cuani li boanjaali kani. U den gbie a jangbenga, ke a pundi kobiga n piimuu n jami taa. Baa ke i jami den yaba yeni, u taalu naa den padi. 12 Jesu den yedi ba: “Cua mani ki siibi.” Bi siiga baa niyendo naa den tuo ki buali o: “A tie ŋme?” Bi den bani ke li tie o Diedo. 13 Lanwani Jesu den nagini ki taa dupen ki teni ba, ki go teni ba i jami moko. 14 Lani n den tie mi tataama hali Jesu n den fii bi tinkpiba siiga ki doagidi o yuli o ŋoadikaaba po. 15 Ban den siibi ki gbeni, Jesu den buali Simono Pieli: “Jan bijua Simono, a sua ke a bua nni ki cie bine bi?” O den goa ki yedi o: “Mm, n Diedo, a bani ke n bua ŋa.” Jesu den yedi o: “Ŋan yaa kpaa n pebila.” 16 Jesu go den buali o: “Jan bijua Simono, a sua ke a bua nni bi?” Pieli den goa ki yedi o: “Mm, n Diedo, a bani ke n bua ŋa.” O den yedi o: “Ŋan yaa kpaa n pe.” 17 Jesu go den buali o mi tataama: “Jan bijua Simono, a sua ke a bua nni bi?” Li den biidi Pieli pali ke Jesu buali o taalima taa: “A sua ke a bua nni bi?” Lane o den yedi o: “N Diedo, a bani li bonla kuli, a bani ke n bua ŋa.” Jesu den yedi o: “Ŋan yaa kubi n pe. 18 N waani a i moamoani, ŋan den tie jawaalo, a den yie ki ñagindi fini aba a gbanñagidigu, ki caa ŋan bua naani. Ama a yaa podi, a baa tandi a nii nitoa n ñagini apo, ki gedini a ŋan kaa bua naani.” 19 Jesu n den maadi yeni, o den doagidi Pieli n baa kpe yaa kuuma lan kpiagi U Tienu. Lani Jesu den yedi Pieli: “Ŋoadi nni.” 20 Pieli den jili ki laa Jesu n bua yaa ŋoadika ke o se bi puoli. Laa ŋoadika n den kpagini ki nagini Jesu ban den taani ki di ban den cuo Jesu yaa ñiagu, ki den buali Jesu: “N Diedo, ŋme n baa janbi a?” 21 Pieli n den laa o, o den yedi Jesu: “N Diedo, one mo te?” 22 Jesu den yedi o: “N yaa bua wan yaa ye hali min go baa cua, li ŋua ŋa bi? Fini, ŋoadi nni.” 23 Lani yaa po mi maama den yadi bi kpiiba siiga ke laa ŋoadika kan kpe. Ama Jesu naa den yedi Pieli ke laa ŋoadika kan kpe, o den yedi: “N yaa bua wan yaa ye hali min go baa cua, li ŋua ŋa bi?” 24 Wani n tie yaa ŋoadika n tiendi siedi yaa maama n tie na kuli po, ki diani ma. Ti bani ke wan tieni yaa siedi tie moamoani. 25 Jesu go den tieni bontoala boncianla. Bi yaa bi diani likuli bonyenla yenla, n tama ke baa ŋanduna nni kuli kan bi yaa pia yaa kaanu n baa dagidi ki ga ban diani yaa tila.