JOHN

1

1 Daga ko duuniyaaru tagee bi'eteeɗo Wolde e ɗon, e mo wondi e Allah, nden o Allah. 2 Daga ko duuniyaaru tagee bi'eteeɗo Wolde on e wondi e Allah. 3 O tagii koo ɗume. Walaa goɗɗum nder fuu ko tagaa ɗum um tagiraayi laawol maako. 4 To maako yonki ƴiwoyi, nden yonki kin woni jayngol yimɓe. 5 Jayngol ngol e waɗi ka yeynaaki nder nyiwre, nyiwre boo waawaayi jaalaakingol. 6 E woodi goɗɗo neɗɗo mo Allah liloyi bi'eteeɗo Yahaya. 7 O warii o andina yimɓe habaru jayngol ngol, ngam e laawol maako koo moye jaɓa jayngol ngol. 8 Naa' kanko woni jayngol ngol. O waroyi o andina habaru tan dow maagol. 9 Kangol woni jayngol goongawol yeynotoongol dow koo moye. Ngol boo warii nder duuniyaaru. 10 Bi'eteeɗo Wolde on ndenno e mo nder duuniyaaru. Koo nde kanko tagi duuniyaaru, fuu e non duuniyaaru andaamo. 11 O warii to ɓe maako, ammaa ɓe njaɓaayimo. 12 Ammaa fuu jaɓuɓemo kooliiɓe inde maako, o hokkiiɓe bawɗe wartuki ɓiɓɓe Allah. 13 Ɓe ngartaayi ɓiɓɓe Allah ngam ɓe ndanyaama no ɗum danyirta yimɓe, koo ngam yimɓe ngiɗi non waɗa. Allah e hoore muuɗum wartiriɓe ɓiɓɓe maako. 14 Bi'eteeɗo Wolde on, o wartii neɗɗo, o jooɗii nder meeɗen, o kewɗo yidde e goonga. En ngi'ii teddungal maako, teddungal ɓiɗɗo bajjo ƴiwoyɗo to Nyaako Mo Dow. 15 Yahaya hokkii ceyda dow maako, metii sembee wi'ii, “Dow o'o metunoomi nde mbiimi, ‘On ɗon garayɗo gaɗa am o ɓuriiyam mangu, ngam e mo ɗon ko mi danyee.’ ” 16 Ngam yidde mawnde nde o yiɗi'en, o barkiɗinii'en en fuu, barka dow barka. 17 Allah hokkii Attawra e laawol Muusa, ammaa e laawol Yeesu Almasiihu o hollii yidde e goonga. 18 Walaa neɗɗo meeɗuɗo yiiki Allah. Ɓiɗɗo maako bajjo, gonɗo nder ɓernde Nyaako Mo Dow, kanko holli'en no Allah wa'i. 19 Raa ceyda ɗum Yahaya hokki carel ko ardiiɓe Yahuudanko'en nder Urucaliima lili woɓɓe ardiiɓe diina e Leewiyanko'en to maako ɓe ƴamamo kanko o moye. 20 O wanyaayi nootaakiɓe, ammaa o wi'iɓe e njayri, “Naa' min woni Almasiihu.” 21 Ɓe mbi'imo, “To naa' an woni Almasiihu, too, an a moye? An woni Iliya?” Yahaya nootii wi'iɓe, “Koo seɗɗa, naa' ɗum min.” Ɓe ƴamimo ɓe mbi'i, “An woni on ɗon annabiijo?” O wi'i, “Aa'a.” 22 Sey ɓe mbi'imo, “Too, wi'umin, an, a moye? Wi'umin ko min mbi'ata liloyɓemin. Moye noddirtaa hoore maaɗa?” 23 Sey Yahaya wi'iɓe ko Annabi Icaaya wi'uno, o wi'i, “Min woni goɗɗo noddoowo nder ladde e wi'a, ‘Portee laawol ngam Joomiraawo.’ ” 24 Sey woɓɓe Faarisanko'en ɓe ɗum lili 25 ƴamimo mbi'i, “To ni naa' an woni Almasiihu, kadin naa' an woni Iliya, koo on ɗon annabiijo, ngam ɗume ngaɗantaa yimɓe baptisma?” 26 Yahaya wi'iɓe, “E mi waɗira baptisma e ndiyam, ammaa nder mooɗon e woodi goɗɗo mo on andaa, 27 garoyayɗo gaɗa am. Mi fotaayi fittuki lokkulli paɗe maako.” 28 Fuu ɗu'um ɗum waɗii to Betani fongo Caangol Urdun, to Yahaya waɗata baptisma. 29 Gaɗa ɗu'um waɗii nde fini Yahaya yi'i Yeesu e waroya to muuɗum, o wi'i, “Raa Karoori Allah, ittayndi hakkeeji duuniyaaru! 30 O'o dow maako metaynoomi nde mbiimi, ‘Goɗɗo e wara gaɗa am o ɓuriiyam mangu, ngam e mo ɗon ko mi danyee.’ 31 Min e hoore am mi andaamo, ammaa mi warii e mi waɗira baptisma e ndiyam ngam o wanginanee yimɓe Israa'iila.” 32 Sey Yahaya hokki ceyda wi'i, “Mi yi'ii Ruuhu Allah e jippoyoo daga dow bo foondu, ɗum jooɗii dow maako. 33 Min e hoore am mi andaamo, ammaa liloyɗoyam mi waɗira baptisma e ndiyam wi'iyam, ‘Neɗɗo mo ngiiɗaa Ruuhu am jippoyake daga dow jooɗii dow maako, kanko woni gaɗirayɗo baptisma e Ruuhu am.’ ” 34 Ɗonmaa Yahaya wi'i, “Mi yi'iiɗum, mi ceydake kanko woni Ɓiɗɗo Allah.” 35 Ɗonmaa gaɗa ɗu'um waɗii nde fini Yahaya e darii kanko e tokkuɓemo ɗiɗo, 36 sey o yi'i Yeesu e ƴaɓɓoo, o wi'i, “Raa Karoori Allah!” 37 Nde tokkuɓemo ɗiɗo ɓen nani o wi'ii non, sey ɓe tokki Yeesu. 38 Yeesu waylitii yi'i e ɓe tokkimo, o wi'iɓe, “Ɗume ɗaɓɓitoton?” Ɓe mbi'imo, “Rabbi, toye njooɗotoɗaa?” Ma'ana “Rabbi” woni “moodibbo.” 39 O wi'iɓe, “Ngaree, ngi'on.” E carel ngel ɗum njamndi nayi alaasara. Sey ɓe tokkimo ɓe ngi'i to o jooɗotoo, ɓe kirtidi e maako. 40 Go'oto nder yimɓe ɗiɗo nanɓe ko Yahaya wi'i tokki Yeesu ɓen woni Andiraawus minyiraawo Siiman Biiturus. 41 Artuɗum Andiraawus tawi mawniraawo maako Siiman, o wi'imo, “Min kawrii e Almasiihu,” waato Cuɓaaɗo Allah. 42 Sey o yaari Siiman to Yeesu. Yeesu raari Siiman on wi'imo, “An woni Siiman ɓiɗɗo Yahaya. Ɗum noddirte Keefas.” Ma'ana Keefas woni Biiturus, waato “hayre.” 43 Gaɗa ɗu'um waɗii nde fini Yeesu suɓi yaha leydi Galiili. Sey o tawi Filibus, o wi'imo, “Tokkam.” 44 Filibus boo o neɗɗo gariiri Betasayda. Kayri woni gariiri Andiraawus e Biiturus. 45 Sey Filibus yahi tawi Nataaniyal wi'imo, “Min kawrii e on ɗon neɗɗo mo Muusa windi dow muuɗum nder Attawra, mo annabo'en maa mbindi dow maako, waato Yeesu ɓiɗɗo Yusufu ƴiwoyɗo gariiri Najarat.” 46 Nataaniyal wi'i Filibus, “E yiiki maaɗa goɗɗum boɗɗum wurtoyto Najarat?” Filibus wi'imo, “Woroy, ngi'aa.” 47 Nde Yeesu yi'i Nataaniyal e waroya to muuɗum, sey meti dow maako, wi'i, “Raa Israa'iilankeejo mo goonga mo fewataa.” 48 Nataaniyal ƴami Yeesu wi'i, “No waɗi anduɗaayam?” Yeesu wi'imo, “Mi yi'iima ley lekki ibbi ko Filibus noddumaa.” 49 Nataaniyal wi'imo, “Moodibbo, an woni Ɓiɗɗo Allah! An woni laamiiɗo Israa'iila.” 50 Yeesu wi'imo, “A hooliyam ngam mi wi'iima mi yi'iima ley lekki ibbi? A yi'ay fii ɗuɗɗum ɓurɗum ɗu'um.” 51 Sey Yeesu ɓeydi wiikiɓe, “E mi wi'a'on goonga, on ngi'ay dow maɓɓitake, malaa'ika'en Allah e ƴenta e njippoyoo yeeso Ɓii Neɗɗo.”

2

1 Balɗe ɗiɗi gaɗa non waɗii ɗum waɗi humto teegal e gariiri Kaana ngondi nder leydi Galiili. Maduujo Yeesu boo e ɗon. 2 Yeesu e tokkuɓemo maa kumpitaama humto teegal ngal. 3 Nde ndiyam inabojam ɗam hoɓɓe njarata to humto teegal ngal re'i, maduujo Yeesu wi'imo, “Ndiyam inabojam re'i.” 4 Yeesu wi'imo, “Ngam ɗume nattinɗaayam nder ɗu'um? Carel am waɗaayi taw.” 5 Sey maduujo Yeesu wi'i maccuɓe kuwooɓe ɗon, “Ngaɗee koo ɗume ko o wi'i'on.” 6 Haade ɗon e woodi looɗe joweego'o ɗe kaaƴe iri looɗe ɗe Yahuudanko'en kuutirta lootoo ngam laaɓinki ko'e maɓɓe no diina maɓɓe wi'i. Koo ndeye loonde e hocca paali ndiyam 20 yaaki 30. 7 Sey Yeesu wi'i maccuɓe ɓen, “Kebbinee ɗe'e looɗe e ndiyam.” Ɓe kebbiniɗe ndiyam naa ki ɗe keewi tep. 8 Sey o wi'iɓe, “Jooni nyeɗee ndiyam ɗam seɗɗa njaaranon paamanoowo teegal ngal.” Sey ɓe njaaranimoɗam. 9 Ɗam yaadake ɗam wartii inabojam, sey o yariɗam. O andaa to ɗam ƴiwoyi, ammaa maccuɓe nyeɗuɓeɗam e andi to ɗam ƴiwoyi. Sey o noddi angoojo on, 10 o wi'imo, “Koo moye e arta hokkuki hoɓɓe inabojam ɓurɗam welki, gaɗa ɓe njarii ɓe kaarii, nden o hokkaɓe inabojam ɗam hewtaayi arandejam ɗam welki. Ammaa an, a ali inabojam ɓurɗam welki ɗam naa jooni.” 11 Kanjum woni fii kayɗiniiɗum arandejum ɗum Yeesu waɗi e gariiri Kaana ngondi leydi Galiili. Non o holliri teddungal maako, nden tokkuɓemo kooliimo. 12 Gaɗa ɗu'um, Yeesu yahi Kafarnahum, kanko e maduujo maako, e minyiraaɓe maako, e tokkuɓemo, ɓe njooɗii ton balɗe seɗɗa. 13 Nde carel ɓadii ngel Humto Sakkinki ngo Yahuudanko'en, Yeesu yahi Urucaliima. 14 Ton e Urucaliima nder Wuro Ceniingo o tawi yimɓe e coora na'i, e baali, e tattabaraaji. Nden e woodi woɓɓe gaylitooɓe ceede Roomanko'en yaaki ceede Yahuudanko'en, e ɓe njooɗii haade teeburji maɓɓe e ɓe ngaylita ceede. 15 Sey o waali ɓoggi o wartiriɗi loosol, o riiwi fuu ɓe soore‑soore daga nder Wuro Ceniingo ngon hawti e baali maɓɓe e na'i maɓɓe. Kadin o sankiti ceede gaylitooɓe ceede ɓen, o do''i teeburji maɓɓe. 16 Sey o wi'i coorooɓe tattabaraaji ɓen, “Mburtineeɗi ɗo'o! To' on ngartir wuro Nyaako am luumo.” 17 Tokkuɓemo ciftori ko windaa, “Yaa Allah, yidde nde ngiɗumi wuro maaɗa e wula nder am bo hiite.” 18 Sey ardiiɓe Yahuudanko'en ƴami Yeesu ɓe mbi'i, “Ɗume kayɗiniiɗum ngaɗantaamin ngam holluki a woodi laamu waɗuki fii ɗu'um?” 19 Yeesu wi'iɓe, “Pusee Wuro Ceniingo ngo'o, nden nder balɗe tati mi mahitayngo.” 20 Ɓe mbi'imo, “Ɗum waɗii duuɓi 46 ko ɗum yottina nyiɓuki Wuro Ceniingo ngo'o, an, a wi'ii a mahitayngo nder balɗe tati?” 21 Ammaa wuro ceniingo ngo Yeesu metata dow maggo woni ɓandu maako. 22 Gaɗa o umminaama daga mayde, sey tokkuɓemo ciftori ka'a haala ka o wi'uno, nden ɓe njaɓi ko aayaaje mbi'i e ko Yeesu wi'i. 23 Carel ngel Yeesu woni Urucaliima ngam Humto Sakkinki, yimɓe ɗuɗɓe kooliimo ngam ɓe ngi'ii kuuɗe kayɗiniiɗe ɗe o waɗi. 24 Ammaa Yeesu wedditanaakiɓe, ngam e mo andi ngikku neɗɗo. 25 Naa' naa goɗɗo hokkiimo ceyda dow yimɓe, ngam kanko e hoore maako e mo andi ko woni nder ɓernde koo moye.

3

1 E woodi goɗɗo Faarisankeejo bi'eteeɗo Nikoodimus, e mo nder kawtal ardiiɓe Yahuudanko'en. 2 O yahi to Yeesu jemma, o wi'imo, “Moodibbo, e min andi a moodibbo mo Allah liloyi, ngam walaa baawayɗo waɗa kuuɗe kayɗiniiɗe ɗe'e ɗe ngaɗataa sey ni to Allah e wondi e maako.” 3 Yeesu wi'imo, “E mi wi'umaa goonga, walaa baawayɗo natta Laamu Allah sey to ɗum fuɗɗitii ɗum danyiimo.” 4 Nikoodimus ƴamimo wi'i, “No neɗɗo mawɗo danyitirtee? Ɗum waɗataako o so''o nder reedu maduujo maako ɗum fuɗɗita ɗum danyamo ɗiɗaɓum.” 5 Yeesu wi'imo, “E mi wi'umaa goonga, walaa baawayɗo natta Laamu Allah sey ni to ndiyam e Ruuhu Allah danyiimo. 6 Ko neɗɗo danyi ɗum neɗɗo, ammaa ko Ruuhu danyi ɗum ruuhu. 7 Taa' hayɗin ngam mi wi'iima doole ɗum fuɗɗita ɗum danyumaa. 8 Hendu e wisa to yiɗiri, a nana sonnyo mayru, ammaa a andaa to ndu ƴiwoyi koo to ndu yahata. Non maa ɗum wontindiri e koo moye mo Ruuhu Allah danyi.” 9 Nikoodimus ƴamimo wi'i, “No ɗu'um waɗortoo?” 10 Yeesu nootii wi'imo, “A moodibbo mawɗo nder Israa'iila, ammaa a faamaayi ɗu'um? 11 E mi wi'umaa goonga, e min meta dow ko min andi, nden e min kokka ceyda dow ko min ngi'i, ammaa on njaɓaayi ko min mbi'i'on. 12 Mi metanii'on dow fii duuniyaaru, ammaa on njaɓaayi. No waɗata njaɓon to mi wi'ii'on ko woni e dow? 13 Walaa meeɗuɗo yaaki dow sey ni on ɗon ƴiwoyɗo daga dow, waato Ɓii Neɗɗo. 14 “Non no Muusa ƴeftiri mboodi gaɗiraandi njamndi mboɗeeri nder ladde, non maa doole Ɓii Neɗɗo ƴeftee, 15 ngam koo moye kooliiɗomo heɓa yonki ki re'ataa. 16 Ngam yidde nde Allah yiɗi duuniyaaru haa o hokkii Ɓiɗɗo maako bajjo, ngam koo moye kooliiɗomo to' halka ammaa heɓa yonki ki re'ataa. 17 Ngam Allah liloyaayi Ɓiɗɗo muuɗum nder duuniyaaru ngam o taƴanandu kiita. Ammaa o liloyiimo ngam o hisna duuniyaaru e laawol maako. 18 “Koo moye kooliiɗomo taƴantaake kiita, ammaa mo hoolaakimo o yaadake o taƴanaama kiita, ngam o hoolaaki Ɓiɗɗo Allah bajjo. 19 Raa ko waɗi Allah taƴanta yimɓe kiita: jayngol warii nder duuniyaaru, ammaa ɓe ɓurii yiɗuki nyiwre dow jayngol, ngam kuuɗe maɓɓe ɗe kalluɗe. 20 Koo moye gaɗoowo ko halli wanyii jayngol, nden o nattataa to jayngol woni, ngam e mo hula to' kuuɗe maako kalluɗe mburtinee e njayri. 21 Ammaa koo moye gaɗoowo goonga e natta jayngol, ngam ɗum yi'a e njayri e mo waɗa ko Allah yiɗi.” 22 Gaɗa ɗu'um, Yeesu e tokkuɓemo njahi ladde leydi Yahuudiya. Ton o jooɗii o neeɓidi e tokkuɓemo e mo waɗana yimɓe baptisma. 23 Yahaya maa e waɗana yimɓe baptisma e Aynon haade Salim, ngam e woodi ndiyam ɗuɗɗam ton. Yimɓe ngaɗi ka yaaki to maako e mo waɗanaɓe baptisma. 24 Ɗu'um ɗum waɗu ko Yahaya suree nder suudu cural. 25 Sey geddi ummii hakkunde tokkuɓe Yahaya e goɗɗo Yahuudankeejo dow lootaaki ki neɗɗo waɗata no diina Yahuudanko'en wi'i. 26 Tokkuɓe Yahaya njahi to maako ɓe mbi'imo, “Moodibbo, on ɗon neɗɗo gondunooɗo e maaɗa e fongo Caangol Urdun, mo kokkuɗaa ceyda dow maako, too, e mo ton waɗana yimɓe baptisma, koo moye e yaha to maako.” 27 Yahaya wi'iɓe, “Walaa keɓoowo goɗɗum sey ni to Allah hokkiimoɗum. 28 Onon e ko'e mooɗon on ceydu'en mi wi'ii, ‘Naa' min woni Almasiihu, ammaa mi liloya mi artamo warki.’ 29 Angoojo jeyi ɓaŋaaɗo. Higo angoojo on dariiɗo e nana ko o wi'ata, o nanay belɗum naa' seɗɗa to o nanii hononde angoojo on. Iri belɗum ɗum higo angoojo on nani, iri maajum nanaymi naa' seɗɗa jooni. 30 Doole mangu Yeesu waɗa ka ɓeydaaki, min boo mangu am waɗa ka ustaaki. 31 “On ɗon ƴiwoyɗo daga dow o ɓurii koo moye mangu. On ɗon ƴiwoyɗo duuniyaaru, duuniyaaru jeyimo, nden e mo meta dow fii duuniyaaru. Ƴiwoyɗo daga dow on o ɓurii koo moye. 32 O metii dow ko o yi'i e ko o nani, ammaa walaa jaɓuɗo ko o wi'i. 33 Koo moye jaɓuɗo ko o wi'i tabbitinii jaɓii ko Allah wi'i ɗum goonga. 34 On ɗon mo Allah lili, e mo meta ko Allah wi'i, ngam Allah hokkiimo Ruuhu muuɗum keerol walaa. 35 Nyaako Mo Dow e yiɗi Ɓiɗɗo muuɗum, o waɗii koo ɗume nder juuɗe maako. 36 Koo moye kooliiɗo Ɓiɗɗo on e woodi yonki ki re'ataa. Ammaa koo moye mo tokkaayi ko Ɓiɗɗo on wi'i, o heɓataa yonki ki re'ataa, ammaa monnere Allah e dow maako haa abadaa.”

4

1 Faarisanko'en nani habaru Yeesu e heɓa tokkuɓemo ɓurii Yahaya, ɗonmaa e mo waɗana yimɓe baptisma ɓurii Yahaya, 2 (koo nde goonga naa' ɗum Yeesu e hoore muuɗum waɗanta yimɓe baptisma ɗum, ammaa tokkuɓemo ngaɗataɗum.) 3 Nde Yeesu nani Faarisanko'en nanii habaru ko o waɗata, sey o ali leydi Yahuudiya, o so''ii Galiili. 4 Dow laawol maako ɗum wartanimo doole o tokka nder leydi Samaariya. 5 Sey o yottii wondi gariiri ngondi nder leydi Samaariya bi'eteendi Saykar ngondi haade njayri ndi Yaakubu hokki ɓiɗɗo muuɗum Isufu daga ndenno. 6 E woodi ɓundu ndu Yaakubu wasi e njayri ndin. Yeesu boo somii ngam yaadu o jooɗii haade ɓundu ndun. E carel ngel ɗum caka nyalawma. 7 Sey goɗɗo Samaariyankeejo debbo warii ƴooguki, Yeesu wi'imo, “Hokkoram ndiyam mi yara.” 8 E carel ngel tokkuɓemo njaadake nattii nder gariiiri ndin ngam soodoyki nyamndu. 9 Sey debbo on wi'i Yeesu, “A Yahuudankeejo, min boo mi Samaariyankeejo. Noye mbi'ataayam mi hokkumaa ndiyam njaraa?” O wi'u non ngam walaa ko hawti Yahuudanko'en e Samaariyanko'en. 10 Yeesu wi'imo, “Daa a andi caahu ɗum Allah yiɗi hokkukima, kadin daa a andi ƴamuɗoma ndiyam njareteeɗam, daa a torakemo, daa o hokkiima ndiyam kokkoojam yonki.” 11 Sey debbo on wi'i Yeesu, “Moodibbo, a walaa ko nyeɗirtaa ndiyam ɗam, kadin boo ɓundu ndun e luggi. Toye keɓataa ɗam ɗon ndiyam kokkoojam yonki? 12 A ɓurii maama meeɗen Yaakubu kokkuɗo'en ndu'u ɓundu? Kanko e ɓiɓɓe maako e marle maako fuu ɓe njarii ndiyam ɓundu ndu'u.” 13 Yeesu wi'imo, “Koo moye jarɗo ndiyam ɓundu ndu'u fuɗɗitay nana ɗonka, 14 ammaa koo moye jarɗo ndiyam ɗam kokkaymoomi o fuɗɗitataa o nana ɗonka kadin. Ndiyam ɗam kokkaymoomi ɗam wartay nder maako ndiyam ɓuloojam kokkayɗammo yonki ki re'ataa.” 15 Debbo on wi'imo, “Moodibbo, hokkam ɗam ɗon ndiyam ngam to' mi fuɗɗita mi nana ɗonka, ɗonmaa to' mi fuɗɗita mi wara ɗo'o ngam ƴooguki.” 16 Yeesu wi'imo, “Yahu noddoyaa gorko maaɗa, ngardoyon.” 17 Debbo on wi'i, “Mi walaa gorko.” Yeesu wi'imo, “A wi'ii goonga nde mbiiɗaa a walaa gorko. 18 Goonga kan woni a waɗii teele jowi, neɗɗo mo njooɗodiɗaa jooni boo naa' o gorko maaɗa. Ko mbiiɗaa ɗum goonga.” 19 Debbo on wi'i, “Moodibbo, mi faamii a annabiijo. 20 Maama'en amin mawninii Allah dow hocceere nde'e, ammaa onon Yahuudanko'en on mbi'a Urucaliima woni to haani ɗum mawnina Allah.” 21 Yeesu wi'imo, “Jaɓu ko mbi'aymi, carel e wara ngel mawninton Nyaako Mo Dow naa' dow hocceere nde'e naa' nder Urucaliima. 22 Onon Samaariyanko'en on mawnina ko on andaa, ammaa minon Yahuudanko'en e min mawnina ko min andi, ngam daga to Yahuudanko'en kisndam ƴiwoyi. 23 Ammaa carel e wara, ngel yaadake ngel warii, carel ngel yimɓe mawninooɓe Allah no haani ɓe mawninay Nyaako Mo Dow nder goonga e nder bawɗe Ruuhu Allah, ngam iri maɓɓe Nyaako Mo Dow yiɗi ɓe mawninamo. 24 Allah o Ruuhu, mawninooɓemo boo doole mawninamo nder Ruuhu e goonga.” 25 Debbo on wi'i Yeesu, “E mi andi Almasiihu e wara, waato Cuɓaaɗo Allah. To o warii, o wi'aymin koo ɗume.” 26 Sey Yeesu wi'imo, “Min meddoowo e maaɗa, min woni Almasiihu on.” 27 E ngel ɗon carel tokkuɓe Yeesu ngartoyi, ɓe kayɗini nde ɓe tawi e mo medda e debbo. Ammaa walaa goɗɗo nder maɓɓe biiɗomo, “Ko ngiɗɗaa?” Koo, “Ngam ɗume meddataa e maako?” 28 Sey debbo on ali ƴoogirde muuɗum, so''ii gariiri wi'i yimɓe, 29 “Ngaree, ngi'on neɗɗo biiɗoyam koo ɗume ko meeɗumi waɗuki. Koo kanko woni Almasiihu?” 30 Sey yimɓe ɓen ali gariiri ndin ɓe njahi to Yeesu. 31 E ɗum nder non sey tokkuɓemo toriimo mbi'imo, “Moodibbo, nyaamu goɗɗum.” 32 Ammaa o wi'iɓe, “E mi woodi nyamndu ndu nyaamaymi, on andaa koo ɗume dow mayru.” 33 Sey tokkuɓemo puɗɗi ƴamƴamtirki e mbi'a, “Koo goɗɗo waddaniimo nyamndu?” 34 Yeesu wi'iɓe, “Nyamndu am woni mi waɗa ko lilɗoyam wi'iyam, mi yottina kuugal ngal o hokkiyam. 35 Naa' on mbi'a, ‘Horii lebbi nayi ɗum itta ko remaa?’ E mi wi'a'on, ndaaree gese boɗɗum. Ko remaa ɓendii ɗum hewtii itteeki. 36 Ittoowo ko remaa e yoɓee, ko remaa ɗum o hawritata woni yimɓe keɓooɓe yonki ki re'ataa, ngam aawuɗo e ittuɗo ko ɓendi ɓe kawta ɓe mbelmbelta. 37 Ka'a haala ɗum goonga biika, ‘Goɗɗo aawii, goɗɗo boo ittii ko ɓendi.’ 38 Mi lilii'on itton ko ɓendi ɗum on kuwanaayi. Woɓɓe kuwii naa' seɗɗa, onon boo on nyaamii bote kuugal maɓɓe.” 39 Samaariyanko'en ɗuɗɓe e ndin ɗon gariiri koolii Yeesu ngam on ɗon debbo wi'ii, “O wi'iiyam koo ɗume ɗum meeɗumi waɗuki.” 40 Ngam non, nde Samaariyanko'en ɓen ngari to Yeesu, ɓe toriimo o jooɗodoo e maɓɓe. Sey o jooɗodii e maɓɓe balɗe ɗiɗi. 41 Yimɓe kooliiɓe Yeesu ɓeydii naa' seɗɗa ngam boliiɗe maako. 42 Ɓe mbi'i debbo on, “Jooni min koolake Yeesu, naa' ngam ko mbiiɗaa tan, ammaa ngam minon e ko'e amin min nanii ko o wi'i, min tabbitinii kanko woni Kisnoowo duuniyaaru.” 43 Gaɗa Yeesu waɗii balɗe ɗiɗi ɗon, o dilli Galiili, 44 ngam kanko e hoore maako o wi'i, “Annabiijo mawnintaake to leydi muuɗum.” 45 Nde o yottii Galiili, Galilanko'en njaɓɓiimo, ngam kamɓe maa ɓe njahiino Humto Sakkinki nder Urucaliima, ɓe ngi'ii fuu ko o waɗi ton. 46 Sey Yeesu fuɗɗiti so''ii gariiri Kaana ngondi nder leydi Galiili. Kayri woni to o wayliti ndiyam ɗam warti inabojam. Too, nder gariiri Kafarnahum e woodi goɗɗo mawɗo nder gomnati, ɓiɗɗo maako e nyawa. 47 Nde neɗɗo on nani Yeesu alii leydi Yahuudiya warii leydi Galiili, o yahi to Yeesu o toriimo o yaha Kafarnahum o yamɗitina ɓiɗɗo maako ɓadiiɗo maaya. 48 Yeesu wi'imo, “Onon yimɓe to naa' on ngi'u mi waɗii alaamaaji e kuuɗe kayɗiniiɗe, on koolataakoyam.” 49 O wi'i Yeesu, “Moodibbo, en njahu ko ɓiɗɗo am maaya.” 50 Sey Yeesu wi'imo, “Yahu, ɓiɗɗo maaɗa maayataa.” Neɗɗo on jaɓi ko Yeesu wi'imo, o dilli. 51 E mo dow laawol so''aaki wuro, sey maccuɓe maako kawri e maako ɓe mbi'imo, “Ɓiɗɗo maaɗa yamɗitii.” 52 Nde o ƴamiɓe ngele carel ɓiɗɗo on yamɗiti, ɓe mbi'imo, “Keenya njamndi go'o ndi nyalawma jonte ɗen njoofimo.” 53 Sey o faami carel ngel ɓiɗɗo on yamɗiti ɗum carel ngel Yeesu wi'unoomo, “Ɓiɗɗo maaɗa maayataa.” Ngam non, kanko e fuu wuro maako ɓe koolii Yeesu. 54 Ɗu'um kanjum woni kayɗiniiɗum ɗiɗaɓum ɗum Yeesu waɗi to Galiili. O waɗiiɗum gaɗa o wartoyii daga leydi Yahuudiya.

5

1 Gaɗa ɗu'um Yeesu yahi Urucaliima ngam wongo humto diina Yahuudanko'en. 2 Ton Urucaliima e woodi njonga ndiyam haade wongal dammugal gariiri ndin bi'eteengal Dammugal Baali. Haade njonga ngan e woodi rumpaaji jowi. Nder Ibraaniyankoore e nga noddiree Betasda. 3 Nyawɓe ɗuɗɓe e pukkoo haade njonga ngan. E woodi wumɓe, e yimɓe ɓe koyɗe nyawɗe, e jaraaɓe. 5 E woodi goɗɗo neɗɗo ɗon gaɗɗo duuɓi 38 e nyawa. 6 Nde Yeesu yi'imo e mo fukkii ɗon, kadin e andi o neeɓii e mo fiida e ɗum ɗon nyawu, sey Yeesu ƴamimo wi'i, “A yiɗi ɗum yamɗitinmaa?” 7 Nyawɗo on wi'imo, “Moodibbo, mi walaa ballayɗoyam hoccayam suuwayam nder njonga ngan carel ngel ndiyam ɗam lancaa. Fuu carel ngel ngiɗumi nattuki, sey goɗɗo artayam.” 8 Sey Yeesu wi'imo, “Umma koccaa daago maaɗa, njaaɓaa.” 9 Ɗon e ɗon neɗɗo on yamɗiti, hocci daago muuɗum, fuɗɗi yaadu. Too, nyalnde nde fii ɗu'um waɗi ɗum Nyalnde Siwtaare. 10 Ngam non, ardiiɓe Yahuudanko'en mbi'i jamɗitinaaɗo on, “Hande ɗum Nyalnde Siwtaare, Attawra haɗii koccaa daago maaɗa.” 11 Ammaa jamɗitinaaɗo on wi'iɓe, “Jamɗitinɗoyam wi'iyam mi hoccaa daago am mi ndillaa.” 12 Ɓe ƴamimo ɓe mbi'i, “Moye woni biiɗoma koccaa daago maaɗa ndillaa?” 13 Ammaa jamɗutuɗo on andaa moye yamɗitinimo, ngam e woodi yimɓe ɗuɗɓe e wigeere nden; Yeesu boo yaadake nattii nder maɓɓe. 14 Gaɗa non Yeesu tawimo nder Wuro Ceniingo wi'imo, “Raa, a yamɗitii! Alu waɗuki hakke to' goɗɗum ɓurɗum ɗu'um halluki heɓumaa.” 15 Sey neɗɗo on yahi wi'i ardiiɓe Yahuudanko'en Yeesu yamɗitinimo. 16 Ngam Yeesu e huwa iri kuuɗe ɗe'e Nyalnde Siwtaare, ardiiɓe Yahuudanko'en puɗɗi hallankimo. 17 Yeesu boo wi'iɓe, “Haa hande Nyaako am e huwa, min maa e mi huwa.” 18 Ka'a haala waɗi ardiiɓe Yahuudanko'en ɓeydi ɗaɓɓutuki laawol no mbardatamo. Ngam naa' dooka Nyalnde Siwtaare tan o yewi, ammaa haa maa o wi'ii Allah ɗum Nyaako maako, waato o wartirii hoore maako go'o e Allah won ɗon. 19 Yeesu nootii wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, Ɓiɗɗo on waɗataa koo ɗume kanum tan, ko o yi'i Nyaako maako e waɗa tan o waɗata, ngam koo ɗume ko Nyaako on waɗata, kanjum ɓiɗɗo on waɗata. 20 Nyaako on e yiɗi Ɓiɗɗo on, nden fuu ko o waɗata e hoore maako o holliiɗum Ɓiɗɗo on. O hollaymo kuuɗe mawɗe ɓurɗe ɗe'e ngam kayɗinon. 21 Non no Nyaako on umminirta mayɓe hokkaɓe yonki, non maa Ɓiɗɗo on e hokka koo moye mo yiɗi yonki. 22 Nyaako on waɗantaa koo moye kiita e hoore maako. O hokki Ɓiɗɗo maako laamu waɗanki koo ɗume kiita, 23 ngam koo moye mawnina Ɓiɗɗo on non no mawninirta Nyaako on. Koo moye mo mawninaayi Ɓiɗɗo on mawnintaa Nyaako liloyɗomo. 24 “E mi wi'a'on goonga, koo moye nanɗo boliiɗe am hoolii on ɗon liloyɗoyam e woodi yonki ki re'ataa, o taƴantaake kiita, o yaadake o ƴaɓɓake mayde o heɓii yonki ki re'ataa. 25 E mi wi'a on goonga, carel e wara, carel ngel yaadake warii ngel yimɓe ɓe keɓaayi yonki ki re'ataa nanata hononde Ɓiɗɗo Allah. Nanɓe nde njaɓi koo nde wi'i keɓay yonki ki re'ataa. 26 Non no Nyaako on woodiri bawɗe hokkuki yonki, non maa o hokkii Ɓiɗɗo on bawɗe hokkuki yonki. 27 Kadin o hokkii Ɓiɗɗo on laamu taƴuki kiita, ngam o Ɓii Neɗɗo. 28 To' on kayɗin e ɗu'um, ngam carel e wara ngel fuu mayɓe gonɓe nder genaale nanata hononde Ɓii Neɗɗo 29 ɓe mburtoyoo daga nder genaale maɓɓe. Gaɗuɓe ko wooɗi ɓe ummoto ɓe keɓa yonki ki re'ataa, nden gaɗuɓe ko halli boo ɓe ummoto ɓe taƴanee kiita. 30 “Mi waawataa mi waɗa goɗɗum e hoore am, e mi waɗa kiita no Allah wi'iyam mi waɗa tan. E mi waɗa kiita goonga, ngam naa' ko welnantayam ɓernde ngaɗaymi, ammaa ko welnata ɓernde on ɗon lilɗoyam ngaɗaymi. 31 “To mi hokkii ceyda hoore am, ɗum hoccay ko mbiimi naa' ɗum goonga. 32 Ammaa e woodi goɗɗo kokkoowo ceyda dow am, e mi andi ceyda goonga o hokkata dow am. 33 On lili yimɓe to Yahaya, kanko boo o hokki'on ceyda goonga dow am. 34 Naa' mi darii dow ceyda ɗum neɗɗo hokkata, ammaa mi wi'uka ngam kison. 35 Yahaya e nandi e fitilaaru kuɓɓayndu hokka jayngol, nden ngam carel seɗɗa on cuɓii nanki belɗum jayngol. 36 Ammaa e mi woodi ceyda dow am ɓurɗum ceyda ɗum Yahaya hokki. Ɗe'e kuuɗe ɗe kuwaymi jooni ɗe Nyaako Mo Dow hokkiyam mi yottina, e ɗe kokka ceyda Nyaako on liloyiyam. 37 Nyaako liloyɗoyam, kanko e hoore maako o hokkii ceyda dow am. On meeɗaayi nanki hononde maako, on meeɗaayi yiiki no o wa'i. 38 Wolde maako boo walaa nder ɓerɗe mooɗon ngam on koolaaki mo o liloyi. 39 On njanga aayaaje Allah ngam on nyuma e laawol maaje keɓoton yonki ki re'ataa. Ɗe'e aayaaje ɗe njangoton boo e ɗe kokka ceyda dow am. 40 Ammaa fuu e non on nganyii warki to am keɓon yonki ki re'ataa. 41 “Mi ɗaɓɓitataa mawnineeki daga to yimɓe. 42 Ammaa e mi andi on ngiɗaa Allah nder ɓerɗe mooɗon. 43 Mi wardii e laamu Nyaako am, ammaa on njaɓaayiyam. Ammaa to goɗɗo wardii e laamu hoore muuɗum, on njaɓaymo. 44 No waɗata koolooɗonyam to on ɗaɓɓita mantindirki, ammaa on ndurwaayi keɓon manteeki daga to Allah? Kanko tan woni Allah. 45 To' on nyumu mi wulloto'on yeeso Nyaako am. Muusa mo ngaɗuɗon kammunde dow muuɗum, kanko woni gullotooɗo'on. 46 Daa on koolakeno Muusa e goonga, daa on koolakeyam, ngam dow am o windi. 47 Ammaa nde on njaɓaayi ko o windi, no njaɓirton ko mbiimi?”

6

1 Gaɗa ɗu'um, Yeesu yahi fongo Mbeela Galiili, waato Mbeela Tibaariya. 2 Yimɓe ɗuɗɓe tokkimo, ngam ɓe ngi'i fii kayɗiniiɗum ɗum o waɗani ɓe njamɗaa. 3 Sey Yeesu ƴenti hocceere jooɗodii e tokkuɓemo. 4 E carel ngel Humto Sakkinki ngo Yahuudanko'en ɓadake. 5 Nde Yeesu raari yi'i yimɓe ɗuɗɓe e ngara to maako, o wi'i Filibus, “Toye coodeten nyamndu keƴayndu yimɓe ɓe'e?” 6 O wi'u Filibus non ngam o foondamo, ngam kanko e hoore maako e mo andi ko o waɗata. 7 Filibus wi'imo, “Koo njoɓaari ndi kuwoowo heɓata nder lebbi joweetati ndi heƴataa sooduki nyamndu keƴayndu koo moye maɓɓe heɓa seɗɗa.” 8 Goɗɗo nder tokkuɓemo bi'eteeɗo Andiraawus minyiraawo Siiman Biiturus wi'imo, 9 “E woodi goɗɗo suka ɗo'o gooduɗo mburoodihoy njowoy e liƴƴi ɗiɗi. Ammaa goonga koo ko ɗum waɗanta yimɓe ɓe'e.” 10 Yeesu wi'iɓe, “Mbi'ee yimɓe njooɗoo.” Wigeere nden e woodi geene ɗuɗɗe, ngam non yimɓe ɓen njooɗii dow maaje. Worɓe tan nder maɓɓe ɓadake 5,000. 11 Sey Yeesu hocci buroodi ɗum, o yetti Allah, o sendaniɗum jooɗiiɓe ɗon non no heƴataɓe. Non maa o waadi e liƴƴi ɗin. 12 Nde fuu yimɓe ɓen nyaami kaari, o wi'i tokkuɓemo, “Kawritee ko horii, to' ɗum lallina koo seɗɗa maajum.” 13 Sey ɓe moɓti ko horii daga mburoodihoy njowoy koy yimɓe nyaami korni, ɓe kebbini kondooje sappo e ɗiɗi. 14 Nde yimɓe ngi'i fii kayɗiniiɗum ɗu'um ɗum Yeesu waɗi, ɓe puɗɗi wiiki, “Goonga o'o woni on ɗon annabiijo garayɗo duuniyaaru.” 15 Yeesu e andi e ɓe ngiɗi nangukimo, ɓe ngartiramo laamiiɗo e sembe. Ngam non o aliɓe o ƴenti hocceere kanko tan. 16 Nde naange hiiri, tokkuɓe Yeesu njahi mbeela, 17 ɓe natti komiwal, ɓe puɗɗi huuluki mbeela ngan yaaki Kafarnahum. E carel ngel jemma waɗii, Yeesu boo waroyaayi to maɓɓe taw. 18 Mbeela ngan waɗi ka falƴuki ngam hendu cembindu e waɗa. 19 Nde ɓe ngaɗi yaadu nder mbeela ngan hewti mil tati koo nayi, ɓe ngi'i Yeesu e yaha dow ndiyam ɗam e waroya to komiwal maɓɓe, kulol nangiɓe. 20 Ammaa Yeesu wi'iɓe, “To' on kulu, ɗum min.” 21 Sey ɓe njaɓi ɓe koccimo nder komiwal ngal, ɗon e ɗon komiwal ngal yottii to ɓe njippotoo. 22 Nde fini, horiiɓe gonɓe ngon ton fongo mbeela to tokkuɓe Yeesu natti komiwal, ɓe paami komiwal go'otal tan wondono ɗon, nden Yeesu boo nattidaayi komiwal ngal e tokkuɓemo, ammaa kamɓe tan ndilli nder maagal. 23 Sey goɗɗe komiije ƴiwoyɗe Tibaariya njottii daande mbeela haade wigeere to yimɓe nyaami buroodi gaɗa Yeesu yettii Allah. 24 Nde yimɓe ngi'i Yeesu e tokkuɓemo ngalaa ɗon, sey ɓe natti komiije ɗen, ɓe njahi Kafarnahum e ɓe ɗaɓɓita Yeesu. 25 Nde ɓe tawimo fongo mbeela to Kafarnahum, ɓe mbi'imo, “Moodibbo, ndeye ngaroyɗaa ɗo'o?” 26 Yeesu nootii wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, on ɗaɓɓitayam naa' ngam on ngi'ii kayɗiniiɗum ɗum ngaɗumi, ammaa ngam on nyaamii buroodi on kaarii. 27 To' on kuwan nyamndu lallayndu, ammaa kuwanee nyamndu tabbitayndu kokkayndu yonki ki re'ataa, ndu Ɓii Neɗɗo hokkata'on, ngam Allah Nyaako Mo Dow waɗaniimo alaama kollayɗum jaɓiimo.” 28 Sey ɓe ƴami Yeesu ɓe mbi'i, “Ɗume min ngaɗata ngam min ngaɗa ko Allah yiɗi?” 29 Yeesu wi'iɓe, “Ko Allah yiɗi ngaɗon woni koolooɗon on ɗon mo o liloyi.” 30 Ɓe mbi'imo, “Ɗume kayɗiniiɗum ngaɗataa ngam min ngi'aɗum min koolomaa? Ɗume ngaɗataa? 31 Maama'en meeɗen nyaamii nyamndu nder ladde ƴiwoyndu daga dow bi'eteendu manna, non no ɗum windiraa, ‘O hokkiiɓe nyamndu ƴiwoyndu daga dow ngam ɓe nyaama.’ ” 32 Yeesu wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, naa' Muusa hokki'on nyamndu ƴiwoyndu daga dow, ammaa Nyaako am woni kokkuɗo'on nyamndu goongaaru ƴiwoyndu daga dow. 33 Ngam nyamndu ndu Allah hokki woni on ɗon garoyɗo daga dow kokkoowo duuniyaaru yonki ki re'ataa.” 34 Ɓe mbi'imo, “Moodibbo, hokkumin nyamndu ndu'u koo ndeye.” 35 Yeesu wi'iɓe, “Min woni nyamndu kokkayndu yonki. Fuu garɗo to am fuɗɗitataa nana weelo, fuu kooliiɗoyam fuɗɗitataa nana ɗonka. 36 Ammaa no mbiimi'on, on ngi'iiyam, fuu e non on koolaakiyam. 37 Koo moye mo Nyaako am hokkiyam waray to am, nden fuu garɗo to am mi riiwataamo. 38 Ngam mi waroyii daga dow naa' ngam mi waɗa ko ngiɗumi, ammaa mi waɗa ko liloyɗoyam yiɗi. 39 Ko liloyɗoyam yiɗi mi waɗa woni, to' mi dulla koo go'oto nder ɓe o hokkiyam, ammaa mi umminaɓe Nyalnde Jaango. 40 Ngam ko Nyaako am yiɗi woni koo moye daaruɗo Ɓiɗɗo on hooliimo heɓa yonki ki re'ataa, nden min boo mi umminaymo Nyalnde Jaango.” 41 Sey Yahuudanko'en puɗɗi metitaaki dow maako, ngam o wi'ii, “Min woni nyamndu ƴiwoyndu daga dow.” 42 Ɓe mbi'i, “Naa' o'o woni Yeesu ɓiɗɗo Yusufu? En andi nyaako maako e maduujo maako. No waɗata jooni o wi'a daga dow o ƴiwoyi?” 43 Yeesu wi'iɓe, “Alee metitaaki hakkunde mooɗon. 44 Walaa garayɗo to am sey to Nyaako am liloyɗoyam waddiimo, min boo mi umminaymo Nyalnde Jaango. 45 Annabo'en mbindii wiiki, ‘Allah ekkitinay koo moye.’ Koo moye kettindaniiɗo Nyaako on ekkitii daga to maako e wara to am. 46 Walaa meeɗuɗo yiiki Nyaako on sey ni on ɗon ƴiwoyɗo daga to maako, kanko tan meeɗi yiiki Nyaako on. 47 E mi wi'a'on goonga, koo moye kooliiɗoyam e woodi yonki ki re'ataa. 48 Min woni nyamndu kokkayndu yonki ki re'ataa. 49 Maama'en mooɗon nyaamii ‘manna,’ ammaa fuu e non ɓe maayii. 50 Ammaa raa nyamndu ƴiwoyndu daga dow, to neɗɗo nyaamiindu maayataa. 51 Min woni nyamndu kokkayndu yonki ƴiwoyndu daga dow. Fuu nyaamuɗondu, o jooɗoto haa abadaa. Ndu'u nyamndu ɗum ɓandu am, ndu kokkaymi ngam yimɓe duuniyaaru keɓa yonki ki re'ataa.” 52 Sey Yahuudanko'en ɓen puɗɗi geddi hakkunde maɓɓe, e ɓe mbi'a, “No waɗata neɗɗo o'o hokka'en ɓandu maako nyaamen?” 53 Yeesu wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, to on nyaamaayi ɓandu Ɓii Neɗɗo, kadin to on njaraayi ƴiiƴam maako, on ngalaa yonki nder mooɗon. 54 Fuu nyaamuɗo ɓandu am nden yari ƴiiƴam am e woodi yonki ki re'ataa, nden mi umminaymo Nyalnde Jaango. 55 Ngam ɓandu am woni nyamndu goongaaru, ƴiiƴam am boo woni njaram ɗam goonga. 56 Koo moye nyaami ɓandu am yari ƴiiƴam am, e mo sumpootira e am, min maa e mi sumpootira e maako. 57 Non no Nyaako gooduɗo yonki liliyam, kadin e mi waɗa jonde am ngam maako, non maa fuu nyaamuɗo ɓandu am waɗay jonde muuɗum ngam am. 58 Kanjum woni nyamndu ƴiwoyndu daga dow naa' iri nyamndu ndu maama'en mooɗon nyaami maayi. Ammaa fuu nyaamuɗo nyamndu ndu'u o heɓay yonki ki re'ataa.” 59 Yeesu wi'i ɗu'um carel ko o ekkitinta nder suudu do'aare to Kafarnahum. 60 Ɗuɗɓe nder tokkuɓemo nde nani non, ɓe mbi'i, “Ngo'ol ekkitinol e ngol saɗi. Moye faamatangol?” 61 Ammaa Yeesu e andi tokkuɓemo e metitoo dow ko o wi'i, o wi'iɓe, “Ekkitinol ngo'ol wanni'on? 62 Ko ngaɗoton to on ngi'ii Ɓii Neɗɗo e so''oo to wondono? 63 Ruuhu Allah e hokka yonki. Ɓandu naa' ɗum goɗɗum. Haala ka metanmi'on ka waɗay'on keɓon Ruuhu Allah kokkayɗum yonki. 64 Ammaa e woodi woɓɓe nder mooɗon ɓe koolaakiyam.” Daga arande Yeesu e andi yimɓe ɓe koolaakimo e neɗɗo kokkitirayɗomo. 65 Sey o wi'iɓe, “Kanjum waɗi mbiimi'on walaa garayɗo to am sey to Nyaako Mo Dow jaɓii o wara.” 66 Gaɗa ɗu'um tokkuɓemo ɗuɗɓe cendiri e maako ali tokkukimo. 67 Yeesu wi'i tokkuɓemo sappo e ɗiɗo, “Onon maa on ngiɗi alukiyam?” 68 Siiman Biiturus wi'imo, “Moodibbo, to moye min njahata? An woodi boliiɗe kokkayɗe yonki ki re'ataa. 69 Min njaadake min koolakema, e min andi an woni Ceniiɗo mo Allah.” 70 Sey Yeesu wi'iɓe, “Naa' onon sappo e ɗiɗo cuɓumi? Go'oto mooɗon o Ceyɗan!” 71 E mo meta dow Yahuuda ɓii Siiman Iskariyooti, koo nde o go'oto nder tokkuɓemo sappo e ɗiɗo ɓen, kanko woni kokkitirayɗo Yeesu.

7

1 Gaɗa ɗu'um Yeesu waɗi ka yiilaaki nder leydi Galiili. O yiɗaa yiilaaki nder leydi Yahuudiya, ngam ardiiɓe Yahuudanko'en wonɓe ton e ɓe ɗaɓɓita laawol no ɓe mbarirtamo. 2 Too, carel Humto Lukuruuji ngo Yahuudanko'en ɓadake. 3 Ngam non minyiraaɓe Yeesu worɓe mbi'imo, “Alu wigeere nde'e njahaa leydi Yahuudiya, ngam tokkuɓema ngi'a kuuɗe ɗe kuwataa. 4 Fuu giɗɗo andee e koo toye huwataa e suuɗe. Nde a huwa kuuɗe kayɗiniiɗe iri ɗe'e, wangin hoore maaɗa ngam duuniyaaru fuu yi'umaa.” 5 Koo minyiraaɓe maako ɓen maa ɓe koolaakimo. 6 Yeesu wi'iɓe, “Carel am waɗaayi taw, ammaa onon koo ngele carel ngel kaanungel. 7 Jooni duuniyaaru heɓaayi ko wanyirta'on, ammaa e ndu wanyiiyam ngam e mi wi'a kuuɗe mayru ɗe kalluɗe. 8 Onon njahee humto ngon, min mi yahataa, ngam carel am waɗaayi taw.” 9 Gaɗa o wi'ii non, o jooɗii nder leydi Galiili. 10 Ammaa gaɗa minyiraaɓe maako njahii humto ngon, sey kanko maa o yahi naa' e njayri ammaa e suuɗe. 11 To humto ngon, ardiiɓe Yahuudanko'en e ɗaɓɓitamo, e ɓe ƴama yimɓe, “Toye o woni?” 12 Nder hawriinde nden yimɓe e soondootira dow maako naa' seɗɗa. Woɓɓe e mbi'a, “O'o neɗɗo e woodi ngikku boɗɗum.” Woɓɓe boo e mbi'a, “E mo ƴoyra yimɓe.” 13 Ammaa ngam e ɓe kula ardiiɓe Yahuudanko'en walaa metuɗo dow maako e njayri. 14 Nde sendere balɗe humto ngon ƴaɓɓii, Yeesu natti Wuro Ceniingo fuɗɗi ekkitinki. 15 Ardiiɓe Yahuudanko'en kayɗini e ekkitinol maako, ɓe mbi'i, “No waɗi neɗɗo o'o woodiri andal nihi nde koo jande o meeɗaayi yaaki?” 16 Yeesu wi'iɓe, “Ko ekkitinaymi naa' ɗum ekkitinol am, ammaa ɗum ekkitinol on ɗon liloyɗoyam. 17 Koo moye cuɓuɗo waɗa ko Allah yiɗi o anday koo ko ekkitinaymi to Allah ɗum ƴiwoyi, koo ko mbi'aymi ɗum boliiɗe am. 18 Koo moye metoowo boliiɗe hoore muuɗum e ɗaɓɓitana hoore muuɗum mangu, ammaa kuwoowo ngam mawnina on ɗon liloyɗomo o neɗɗo mo goonga, walaa wonde fewre to maako. 19 Naa' Muusa hokkii'on Attawra? Fuu e non walaa goɗɗo mooɗon tokkuɗoɗum. Ngam ɗume ngiɗɗon warkiyam?” 20 Yimɓe ɓen mbi'imo, “A ginnaaɗo! Moye yiɗi warkima?” 21 Yeesu wi'iɓe, “Mi waɗii ko hayɗinii go'o, on fuu on kayɗinii. 22 Muusa wi'i'on ngaɗon ka naaduki ɓiɓɓe mooɗon, on naada Nyalnde Siwtaare. Koo nde naa' Muusa fuɗɗiɗum, ammaa maama'en meeɗen arande'en fuɗɗiɗum. 23 To ɗum naadii ɓingel Nyalnde Siwtaare ngam to' ɗum yewa Attawra Muusa, ngam ɗume monnantonyam ngam mi yamɗitinii ɓandu neɗɗo fuu Nyalnde Siwtaare? 24 To' on ngaɗan yimɓe kiita dow ko gite ngi'ata tan, ammaa ngaɗee kiita goonga.” 25 Woɓɓe yimɓe Urucaliima mbi'i, “Naa' o'o neɗɗo woni mo ardiiɓe ɗaɓɓitata warki? 26 Rammo ɗo'o e mo meta e njayri ɓe mbi'aayimo goɗɗum. On nyuma ardiiɓe tabbitinii o'o neɗɗo woni Almasiihu? 27 Ammaa en andi to neɗɗo o'o ƴiwoyi. To Almasiihu warii, walaa andayɗo to o ƴiwoyi.” 28 Yeesu e nder ekkitinki nder Wuro Ceniingo ngon, sey wi'i e sembe, “Goonga, on andiyam, on andi to ƴiwoymi. Mi waroyaayi ngam hoore am. Ammaa on ɗon liloyɗoyam e mo woodi goonga. Kanko boo on andaamo, 29 ammaa min e mi andimo, ngam daga to maako ƴiwoymi, kanko liloyiyam.” 30 Woɓɓe ngiɗii nangukimo, ammaa walaa gaɗuɗo jungo dow maako, ngam carel maako waɗaayi taw. 31 Ammaa fuu e non ɗuɗɓe nder hawrutuɓe ɓen kooliimo mbi'i, “To Almasiihu warii, o waɗay ko hayɗini ɓurɗum ɗum neɗɗo o'o waɗi?” 32 Faarisanko'en nani yimɓe hawrutuɓe e meta iri haala ka'a dow Yeesu, sey kamɓe e mawɓe ardiiɓe diina ɓe lili taadiiɓe Wuro Ceniingo ngam nangamo. 33 Yeesu wi'i, “Mi jooɗodoto e mooɗon carel seɗɗa yeeso ɗo'o, gaɗa ɗon mi so''oto to liloyɗoyam. 34 On ɗaɓɓitayyam on keɓataayam, to ngonumi boo on mbaawataa yaaki.” 35 Sey ardiiɓe Yahuudanko'en mbi'i hakkunde maɓɓe, “Toye neɗɗo o'o yiɗi yaaki to en mbaawataa heɓukimo? Koo e mo yiɗi yaaki nder gariije Helenanko'en to yimɓe meeɗen ngoni o ekkitina Helenanko'en? 36 Ɗume o yiɗi wiiki nde o wi'i, ‘On ɗaɓɓitayyam ammaa on keɓataayam.’ Kadin ko o yiɗi wiiki nde o wi'i, ‘To ngonmi on mbaawataa yaaki?’ ” 37 Nyalnde nde humto ngon re'ata, kayre woni nyalnde mawnde nde humto ngon. E nyalnde nden Yeesu ummii, darii, wi'i e sembe, “Fuu nanayɗo ɗonka wara to am mi hokkaymo ko o yarata. 38 Non no ɗum windiraa, ‘Koo moye kooliiɗoyam, canɗi ndiyam kokkoojam yonki waɗay ka iluki daga nder ɓernde maako.’ ” 39 Nde Yeesu wi'i ɗu'um, dow Ruuhu Allah o metata ɗum kooliiɓemo keɓata. E ngel ɗon carel Allah hokkaayi Ruuhu muuɗum taw, ngam Yeesu teddinaaka taw. 40 Nde yimɓe hawrutuɓe nani haala ka'a ka Yeesu wi'i, woɓɓe nder maɓɓe mbi'i, “O'o neɗɗo, goonga, o on ɗon annabiijo.” 41 Woɓɓe boo mbi'i, “Kanko woni Almasiihu.” Ammaa woɓɓe mbi'i, “No waɗata Almasiihu ƴiwoya leydi Galiili? 42 “Naa' aayaare wi'ii, Almasiihu ƴiwoyay daga nder lenyol Dawda, nden ɗum danyaymo to Baytalaami, gariiri to Dawda jooɗinoo?” 43 Ngam non ɗum heɓi sendindirki hakkunde hawrutuɓe ɓen dow Yeesu. 44 Woɓɓe e ngiɗi nangukimo, ammaa walaa gaɗuɗo jungo dow maako. 45 Sey taadiiɓe Wuro Ceniingo ɓen co''ii to mawɓe ardiiɓe diina e Faarisanko'en. Mawɓe ɓen e Faarisanko'en ɓen ƴamiɓe, mbi'i, “Ngam ɗume on nangaayimo ngadduɗonmo?” 46 Taadiiɓe ɓen mbi'i, “Walaa meeɗuɗo metirki no neɗɗo o'o metiri.” 47 Faarisanko'en mbi'iɓe, “Koo onon maa o ƴoyrii'on? 48 Koo on ngi'ii goɗɗo nder ardiiɓe Yahuudanko'en e Faarisanko'en hoolakemo? 49 Ammaa ɓe'e hawrutuɓe ɓe andaa koo ɗume dow Attawra, ɓe laanaaɓe.” 50 Nikoodimus jaanooɗo to Yeesu o go'oto nder Faarisanko'en ɓen, o wi'iɓe, 51 “Ko Attawra meeɗen wi'i woni en ngaɗantaa neɗɗo kiita naa ɗum nanii ko o wi'i ngam ɗum anda ko o waɗata.” 52 Ɓe mbi'imo, “An maa Galiili ƴiwoyɗaa? Jangu Wolde Allah boɗɗum, a yi'ay walaa annabiijo ƴiwoyayɗo daga Galiili.” 53 Sey koo moye hooti.

8

1 Ammaa Yeesu yahi Hocceere Nde Leɗɗe Jaytun. 2 Nde fini ilaa subaka o so''ii Wuro Ceniingo. Yimɓe ɗuɗɓe kawriti haade maako, o jooɗii o fuɗɗii ekkitinkiɓe. 3 Sey Moodiɓɓe Attawra e Faarisanko'en ngaddi debbo nangaaɗo e waɗa njeenu. Ɓe ngaɗi debbo on darii yeeso yimɓe gonɓe ɗon fuu. 4 Ɓe mbi'i Yeesu, “Moodibbo, o'o debbo nangaama e mo waɗa njeenu. 5 Nder Attawra Muusa wi'ii'en kuborooɗen iri debbo o'o kaaƴe mbarenmo. Jooni an, ɗume mbiiɗaa?” 6 Ɓe ƴamumo ƴamol ngo'ol ngam ɓe poondamo ɓe keɓa ko ɓe ngullortoomo. Ammaa Yeesu turii fuɗɗi windirki hoondu muuɗum e leydi. 7 Nde ɓe ngaɗi ka ƴamukimo, sey o ummii, o darii, o wi'iɓe, “Fuu mo meeɗaayi waɗuki hakke nder mooɗon arta hubaaki debbo o'o hayre.” 8 Sey o fuɗɗiti o turii, o windi e leydi. 9 Nde ɓe nani ko o wi'i, ɓe ndilli go'oto‑go'oto, ndotti'en arti dilluki. Ɗum ali Yeesu ɗon kanum tan, debbo on e darii yeeso maako. 10 Yeesu ummii, darii, wi'imo, “To ɓe ngoni? E woodi taƴanɗoma kiita?” 11 Debbo on nootii wi'i, “Moodibbo, walaa koo go'oto.” Yeesu wi'imo, “Too, min maa mi taƴantaama kiita. Dillu, ammaa taa' fuɗɗutu ngaɗaa hakke.” 12 Yeesu fuɗɗiti metani yimɓe wi'i, “Min woni jayngol duuniyaaru. Fuu tokkuɗoyam yahataa nder nyiwre, ammaa heɓay jayngol yonki.” 13 Sey Faarisanko'en mbi'imo, “A hokka ceyda hoore maaɗa, ko mbi'ataa naa' ɗum goonga.” 14 Yeesu wi'iɓe, “Koo to mi hokkii ceyda hoore am, ko mbi'aymi ɗum goonga, ngam e mi andi to ƴiwoymi e to njahaymi. Ammaa onon on andaa to ƴiwoymi e to njahaymi. 15 On ngaɗa kiita no yimɓe duuniyaaru ngaɗirta kiita, min boo walaa mo ngaɗanmi kiita. 16 Ammaa fuu e non to mi waɗii kiita, kiita am ɗum goonga, ngam naa' min tan waɗata kiita kan, ammaa min e Nyaako am liloyɗoyam waɗataka. 17 Nder Attawra mooɗon ɗum windi wiikii ceyda ka yimɓe ɗiɗo kokki e ka woodi goonga. 18 E mi hokka ceyda hoore am, nden Nyaako am liloyɗoyam maa e hokka ceyda am.” 19 Ɓe mbi'imo, “Toye nyaako maaɗa on woni?” Yeesu wi'iɓe, “On andaayam, on boo andaa Nyaako am. Daa on andiyam, daa on andi Nyaako am maa.” 20 Yeesu metii haala ka'a carel ko o ekkitinta nder Wuro Ceniingo haade akwaatiiji to ɗum resata dokke ngam Allah. Ammaa walaa nanguɗomo ngam carel maako waɗaayi taw. 21 Sey Yeesu fuɗɗiti wi'i yimɓe ɓen, “Mi dillay, on ɗaɓɓitayyam, ammaa on maayay nder hakke mooɗon. To njahaymi boo, on mbaawataa yaaki.” 22 Ɗu'um waɗi ardiiɓe Yahuudanko'en mbi'i, “O waray hoore maako won ɗon? Koo kanjum o yiɗi wiiki nde o wi'i, ‘To njahaymi on mbaawataa yaaki?’ ” 23 Ammaa Yeesu wi'iɓe, “Onon daga duuniyaaru ndu'u ƴiwoyɗon, min boo daga dow ƴiwoymi. Onon duuniyaaru jeyi'on, min naa' duuniyaaru jeyiyam. 24 Mi wi'ii'on on maayay nder hakke mooɗon, goonga on maayay nder hakke mooɗon sey ni to on njaɓii min woni mo mbiimi'on.” 25 Ɓe mbi'imo, “An a moye?” Yeesu wi'iɓe, “Min woni on ɗon mo mbiimi'on daga arande. 26 E woodi fii ɗuɗɗum ɗum ngiɗumi wiiki dow mooɗon, kadin e woodi fii ɗuɗɗum ɗum ngiɗumi taƴanki'on kiita dow maajum. Ammaa on ɗon liloyɗoyam e woodi goonga. Ko nanmi to maako tan mbi'aymi duuniyaaru.” 27 Ɓe paamaayi Yeesu e metanaɓe dow Nyaako Mo Dow. 28 Sey Yeesu wi'i, “Carel ngel ƴeftuɗon Ɓii Neɗɗo, on anday min woni on ɗon mo mbi'aymi. Kadin on anday fuu ko ngaɗaymi naa' e laamu am ngaɗiraymiɗum, ammaa ko Nyaako am ekkitiniyam mbi'aymi. 29 On ɗon liloyɗoyam e wondi e am, o alaayiyam min tan, ngam koo ndeye e mi waɗa ko welnantamo ɓernde.” 30 Carel ngel Yeesu wi'ata non, ɗuɗɓe kooliimo. 31 Sey Yeesu wi'i Yahuudanko'en kooliiɓemo, “To on tokkii ekkitinol am, on tokkuɓeyam ɓe goonga. 32 Nden on anday goonga, goonga boo rimɗinay'on.” 33 Ɓe mbi'imo, “Min taaniraaɓe Ibraahim, min meeɗaayi wartuki maccuɓe goɗɗo. No waɗata mbi'aa, ‘Ɗum rimɗinaymin?’ ” 34 Yeesu wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, koo moye gaɗoowo hakke o maccuɗo hakke. 35 Maccuɗo jooɗataako nder wuro haa abadaa, ammaa ɓiɗɗo woni jooɗotooɗo nder maago haa abadaa. 36 Ngam non to Ɓiɗɗo on rimɗinii'on, on keɓii rimɗineeki ki goonga. 37 E mi andi on taaniraaɓe Ibraahim, fuu e non on ɗaɓɓita warkiyam, ngam on njaɓaayi ekkitinol am. 38 E mi wi'a'on ko ngiimi to Nyaako am, onon boo on ngaɗa ko nanɗon daga to nyaako mooɗon.” 39 Ɓe mbi'imo, “Ibraahim woni nyaako amin.” Yeesu wi'iɓe, “Daa on ɓiɓɓe Ibraahim, on ngaɗay ko Ibraahim waɗi. 40 Ammaa jooni on ɗaɓɓita warkiyam, min biiɗo'on goonga ka nanmi daga to Allah. Ɗu'um naa' kanjum Ibraahim waɗi. 41 On ngaɗa ko nyaako mooɗon waɗi.” Ɓe mbi'imo, “Minon naa' min jaalu'en, Allah woni Nyaako amin, kanko tan woni Nyaako mo min ngoodi.” 42 Yeesu wi'iɓe, “Daa Allah woni Nyaako mooɗon, daa on ngiɗayyam, ngam daga to maako ƴiwoymi, jooni boo e mi ɗo'o. Mi waraayi ngam hoore am, ammaa kanko liloyiyam. 43 Ngam ɗume on paamaayi ko mbiimi? Kanjum woni ngam on mbaawataa jaɓuki wolde am. 44 Onon on ɓiɓɓe nyaako mooɗon Ceyɗan, ko ngiɗɗon woni ngaɗon ko nyaako mooɗon yiɗi. Daga arande o gaɗoowo warhoore. Walaa ko wannimo e goonga, ngam o walaa goonga. To o fewii, ɗum ngikku maako, ngam o pewoowo, nyaako fewre. 45 Ammaa ngam mi wi'i goonga, on koolaakiyam. 46 Moye nder mooɗon waawata tabbitinki mi waɗii hakke? To ni goonga mbi'aymi, ngam ɗume on koolataakoyam? 47 Koo moye mo Allah jeyi e nana ko Allah wi'i. Ko haɗi'on nanki ko mbiimi woni onon naa' ɗum ɓe Allah.” 48 Mawɓe Yahuudanko'en nootii mbi'imo, “Naa' ɗum goonga min mbi'i nde min mbi'i a Samaariyankeejo nden a woodi ginnol?” 49 Yeesu wi'iɓe, “Mi walaa ginnol, ammaa Nyaako am kokkaymi mangu, onon boo on njawanayam. 50 Mi ɗaɓɓitantaa hoore am teddungal, ammaa e woodi goɗɗo ɗaɓɓitanayɗoyamngal, kanko woni gaɗayɗo kiita. 51 E mi wi'a'on goonga, fuu gaɗoowo ko mbiimi, o maayataa.” 52 Yahuudanko'en mbi'imo, “Jooni e min andi a woodi ginnol. Ibraahim maayii, non maa annabo'en, ammaa a wi'ii fuu gaɗoowo ko mbiiɗaa maayataa. 53 A ɓurii nyaako amin Ibraahim? O maayii, non maa annabo'en horiiɓe maayii. Moye nyumataa gonɗaa?” 54 Yeesu nootii wi'i, “To mi teddinii hoore am, teddungal am wartii meere. Nyaako am mo mbi'oton woni Allah mooɗon, kanko woni teddinɗoyam. 55 Koo nde on andaamo, ammaa min e mi andimo. Daa mi wi'iino'on mi andaamo, daa mi wartii pewoowo bo mooɗon. Ammaa e mi andimo, e mi tokka wolde maako. 56 Nyaako mooɗon Ibraahim e welwelta to o nyumii dow nyalnde nde ngaraymi. O yi'iinde, o boo nanii belɗum.” 57 Ɓe mbi'imo, “A hewtaayi duuɓi 50 taw, ammaa a wi'a a yi'ii Ibraahim?” 58 Yeesu wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, ko Ibraahim danyee e mi ɗon.” 59 Nde o wi'i non, sey ɓe kocci kaaƴe ngam ɓe kuboomo, ammaa Yeesu suuɗi hoore muuɗum, wurtii nder Wuro Ceniingo ngon dilli.

9

1 Yeesu e nder yaadu, sey o yi'i neɗɗo danyaaɗo e wumi. 2 Tokkuɓemo ƴamimo mbi'i, “Moodibbo, hakke moye waɗi ɗum danyi neɗɗo o'o e wumi? Ɗum hakke maako koo hakke danyooɓe maako?” 3 Yeesu wi'i, “Naa' ngam hakke neɗɗo o'o koo ngam hakke danyooɓe maako waɗi o danyaa bumɗo. O danyaa e mo wumi ngam ɗum holla bawɗe Allah dow maako. 4 Doole kuwen kuuɗe on ɗon liloyɗoyam daga naange e ɗon. Jemma ɓadake. E carel ngel walaa baawayɗo huwa. 5 To ni e mi duuniyaaru, min woni jayngol duuniyaaru.” 6 Gaɗa Yeesu wi'ii non, sey o tuuti joode e leydi, o jiiɓiri leydi ndin e maaje, o hoccindi, o moytani neɗɗo on to gite. 7 O wi'imo, “Dillu, culmoɗaa to njonga bi'eteenga Siluwam.” Ma'ana Siluwam woni “Lilaaɗo.” Sey neɗɗo on yahi sulmii, warti e yi'a. 8 Kedduɓe e maako e woowuɓe yiikimo e mo toroo ndenno mbi'i, “Naa' ɗum neɗɗo o'o woni jooɗotonooɗo e toroo?” 9 Woɓɓe mbi'i, “Ɗum kanko.” Woɓɓe boo mbi'i, “Naa' ɗum kanko, ɗum nanduɗo e maako.” Ammaa neɗɗo on wi'i, “Ɗum min.” 10 Ɓe mbi'imo, “No ɗum waɗi jooni a yi'a?” 11 O wi'iɓe, “Neɗɗo bi'eteeɗo Yeesu jiiɓi leydi moytaniyam to gite, wi'iyam mi yaha njonga Siluwam mi sulmoo. Sey njahumi, culmiimi sey mbumtumi.” 12 Ɓe ƴamimo ɓe mbi'i, “To neɗɗo o'o woni?” O wi'iɓe, “Mi andaa.” 13 Sey ɓe njaari bumtuɗo on to Faarisanko'en. 14 Too, nyalnde nde Yeesu jiiɓi leydi wumtini bumɗo on ɗum Nyalnde Siwtaare. 15 Faarisanko'en ɓen maa puɗɗi ƴamuki neɗɗo on no o wumtiri, o wi'iɓe, “O waɗu leydi to gite am, culmiimi, jooni e mi yi'a.” 16 Woɓɓe nder Faarisanko'en ɓen mbi'i, “Neɗɗo gaɗuɗo fii ɗu'um naa' daga to Allah o ƴiwoyi, ngam o tokkaayi dooka Nyalnde Siwtaare.” Woɓɓe boo mbi'i, “No waɗata neɗɗo gaɗoowo hakke waawa waɗuki iri kayɗiniiɗum ɗu'um?” Ngam non, feerootirol natti hakkunde maɓɓe. 17 Ngam non, ɓe puɗɗiti ɓe ƴami neɗɗo on ɓe mbi'i, “Ɗume mbi'ataa dow maako, nde an o wumtini?” Neɗɗo on wi'i, “O annabiijo.” 18 Ardiiɓe Yahuudanko'en njaɓaayi neɗɗo on ndenno o bumɗo jooni boo e mo yi'a, naaki ɓe noddi danyooɓe maako, 19 ɓe ƴamiɓe ɓe mbi'i, “O'o ɗum ɓiɗɗo mooɗon mo mbiiɗon danyaama e wumi? No waɗi jooni e mo yi'a?” 20 Danyooɓe neɗɗo on mbi'i, “E min andi o ɓiɗɗo amin, kadin maa o danyaama e mo wumi. 21 Ammaa min andaa no waɗi jooni e mo yi'a, non maa min andaa moye wumtinimo. Ƴameemo, naa' o suka, o wi'ay'onka e hoore maako.” 22 Danyooɓe neɗɗo on mbi'ii non ngam e ɓe kula ardiiɓe Yahuudanko'en. Ngam ardiiɓe Yahuudanko'en ɓen njaadake ciryake wiiki koo moye biiɗo Yeesu woni Almasiihu ɗum riiwaymo daga nder lenyol. 23 Kanjum waɗi danyooɓe bumtinaaɗo on mbi'i, “Naa' o suka, ƴameemo.” 24 Sey ardiiɓe ɓen nodditii bumtinaaɗo on, ɓe mbi'imo, “Wi'u goonga ngam teddinaa Allah. E min andi neɗɗo jamɗitinɗoma o gaɗoowo hakke.” 25 Bumtinaaɗo on wi'iɓe, “Koo o gaɗoowo hakke mi andaa, fii go'o ɗum andumi woni ndenno mi bumɗo, jooni boo e mi yi'a.” 26 Ɓe mbi'imo, “Ɗume o waɗanmaa? No o maɓɓitiri gite maaɗa?” 27 Neɗɗo on wi'iɓe, “Mi yaadake mi wi'ii'onka on njaɓaayi. Ngam ɗume ngiɗɗon nankika kadin? Koo onon maa on ngiɗi wartuki tokkuɓemo?” 28 Sey ɓe kuɗimo ɓe mbi'i, “An woni tokkuɗomo, ammaa minon min tokkuɓe Muusa! 29 E min andi Allah metanii Muusa, ammaa neɗɗo o'o min andaa to o ƴiwoyi.” 30 Neɗɗo on wi'iɓe, “Ɗu'um ɗum fii kayɗiniiɗum! On andaa to o ƴiwoyi, ammaa o wumtiniiyam. 31 En andi Allah nanataa do'aare gaɗooɓe hakke, ammaa e mo nana do'aare kuloowomo gaɗoowo ko o yiɗi. 32 Daga duuniyaaru tagaa walaa meeɗuɗo nanuki goɗɗo wumtinii neɗɗo danyaaɗo e wumi. 33 Daa neɗɗo o'o naa' to Allah o ƴiwoyi, daa o waawataa o waɗa goɗɗum.” 34 Ɓe mbi'imo, “A danyaama nder hakke a mawnii nder hakke, no waɗata ekkitinaamin?” Sey ɓe ndiiwimo. 35 Yeesu nani ɓe ndiiwii neɗɗo on. Nde o tawi neɗɗo on, o ƴamimo o wi'i, “A hoolake Ɓii Neɗɗo?” 36 Neɗɗo on wi'i, “Moodibbo, moye woni Ɓii Neɗɗo? Wi'amka ngam mi hooloomo.” 37 Yeesu wi'imo, “A yi'iimo, kanko woni meddoowo e maaɗa.” 38 Neɗɗo on wi'i, “Moodibbo, mi hoolakema.” O diccii yeeso Yeesu, o mawninimo. 39 Yeesu wi'i, “Mi waroyii duuniyaaru ndu'u ngam waɗuki kiita, ngam wumɓe ngi'a nden gi'ooɓe boo ngarta wumɓe.” 40 Nde woɓɓe Faarisanko'en gonɓe haade Yeesu nani o wi'i ɗu'um, ɓe mbi'imo, “Minon maa min wumɓe?” 41 Yeesu wi'iɓe, “Daa on wumɓe, daa on taƴantaake kiita koo nde on ngaɗii hakke. Ammaa jooni nde mbi'oton on ngi'a, ɗum taƴanay'on kiita ngam hakke mooɗon.”

10

1 Yeesu wi'i, “E mi wi'a'on goonga, koo moye mo nattiraayi hoggo baali dammugal, ammaa o ƴenti hoggo ngon o natti, o gujjo o teetoowo. 2 Nattirɗo hoggo baali dammugal maago, kanko woni gaynaako baali ɗin. 3 Deenoowo dammugal hoggo ngon maɓɓitanaymo dammugal, baali ɗin boo e andi hononde maako. E mo noddiraɗi inɗe maaji, o ardooɗi ɗi mburtoo. 4 To o wurtinii fuu baali maako, o ardotoɗi, ɗi tokkaymo, ngam e ɗi andi hononde maako. 5 Ammaa ɗi tokkataa koɗo, ɗi ndoggaymo, ngam ɗi andaa hononde koɗo.” 6 Yeesu hokki yimɓe misaalu ɗu'um, ammaa ɓe paamaayi ko o wi'ataɓe. 7 Ngam non Yeesu fuɗɗiti wi'iɓe, “E mi wi'a'on goonga, min woni dammugal baali. 8 Fuu artuɓeyam warki ɓe wuyɓe ɓe teetooɓe, baali ɗin boo kettindanaakiɓe. 9 Min woni dammugal. Fuu tokkirɗo to am natti hisay, o nattay, o wurtoo, o keɓa ko o marortoo. 10 Gujjo waray tan ngam wujja, waɗa warhoore, halka. Min boo mi waroyi ngam tokkirɓe to am keɓa yonki, ɓe keɓaki keewuki. 11 “Min woni gaynaako boɗɗo. Gaynaako boɗɗo e hokka yonki muuɗum ngam baali muuɗum. 12 Neɗɗo koccaaɗo durngol naa' o jeyɗo baali ɗin. To o yi'ii caafaandu e wara, o alay baali ɗin o dogga. Caafaandu ndun nangaɗi sankitaɗi. 13 O doggay ngam o koccaaɗo durngol, walaa ko wannimo e baali ɗin. 14 Min woni gaynaako boɗɗo. E mi andi baali am, nden baali am e andiyam, 15 non no Nyaako am andiriyam, e no andirmoomi. Mi hokkii yonki am ngam baali ɗin. 16 E mi woodi goɗɗi baali ɗi ngalaa nder hoggo ngo'o. Doole mi waddaɗi kanji maa. Ɗi kettindanto hononde am. Ngam non ɗi ngartay ornde go'o, gaynaako go'o. 17 “Ko waɗi Nyaako am Mo Dow e yiɗiyam, kanjum woni mi hokkay yonki am, ngam mi fuɗɗita mi hoccaki kadin. 18 Walaa ittanoowoyam yonki. Min e hoore am hokkataki. E mi woodi bawɗe hokkukiki, nden e mi woodi bawɗe mi wartiraki. Ɗu'um kanjum Nyaako am wi'iyam mi waɗa.” 19 Sey feerootirol fuɗɗiti natti hakkunde Yahuudanko'en ngam haala ka'a. 20 Ɗuɗɓe nder maɓɓe mbi'i, “E mo woodi ginnol, o kaaŋaaɗo. Ngam ɗume kettindantooɗonmo?” 21 Woɓɓe boo mbi'i, “Ka'a haala naa' ɗum ka neɗɗo gooduɗo ginnol. No waɗata ginnol waawa wumtinki bumɗo?” 22 Too, ɗum carel peewol, e ɗum waɗa Humto Laaɓinki Wuro Ceniingo nder Urucaliima. 23 Yeesu e woosoo nder Rumpaaru Suleymaanu nder Wuro Ceniingo ngon. 24 Sey Yahuudanko'en kawriti piliimo mbi'imo, “Haa ndeye alataamin nder seko? To an woni Almasiihu wi'uminka e njayri.” 25 Yeesu wi'iɓe, “Mi wi'ii'onka, ammaa on koolaakiyam. Kuuɗe kayɗiniiɗe ɗe ngaɗaymi nder inde Nyaako am, e ɗe kolla min ɗum moye, 26 ammaa on koolaakiyam, ngam onon naa' on baali am. 27 Baali am e kettindanooyam. E mi andiɗi, nden e ɗi tokkayam. 28 Mi hokkiiɗi yonki ki re'ataa, ɗi kalkataa haa abadaa, nden walaa teetayɗoɗi daga jungo am. 29 Nyaako am kokkuɗoyam baali ɗin, o ɓurii koo ɗume bawɗe, nden walaa baawayɗo teetaɗi daga jungo maako. 30 Min e Nyaako Mo Dow min go'o.” 31 Sey Yahuudanko'en puɗɗiti kocci kaaƴe ngam kuboomo mbaramo. 32 Yeesu wi'iɓe, “Mi hollii'on kuuɗe boɗɗe ɗuɗɗe ɗe Nyaako Mo Dow hokkiyam mi waɗa. Ngam ngale nder maaje ngiɗɗon huboraakiyam kaaƴe?” 33 Ɓe mbi'i Yeesu, “Naa' ngam kuuɗe boɗɗe ɗe ngaɗuɗaa min kubotomaa, ammaa ngam huɗuki Allah. Ngam an a neɗɗo tan, ammaa a wartira hoore maaɗa Allah.” 34 Yeesu wi'iɓe, “Naa' ɗum windaama nder Attawra mooɗon, ‘Mi wi'ii'on, onon on allaaji?’ 35 Deftere Ceniinde ɗum goonga haa abadaa, nden Allah noddirii nanɓe wolde muuɗum allaaji, yimɓe kokkaaɓe wolde maako. 36 To ɗum non, min mo Nyaako Mo Dow suɓi ngam kuugal maako liloyiyam nder duuniyaaru, mi huɗii Allah won ɗon nde mbiimi, ‘Min mi Ɓiɗɗo Allah?’ 37 To naa' kuuɗe Nyaako am ngaɗaymi, to' on koolayam. 38 Ammaa to e mi waɗa kuuɗe maako, koo to on koolaakiyam, koolee kuuɗe ɗen, ngam andon paamon Nyaako Mo Dow e nder am, min maa e mi nder maako.” 39 Ɓe puɗɗiti ɓe ndarwi nangukimo, ammaa o wurtii juuɗe maɓɓe o daɗi. 40 Sey Yeesu dilli huuli Caangol Urdun, wigeere to Yahaya waɗayno baptisma, o jooɗii ɗon. 41 Yimɓe ɗuɗɓe ngari to maako, e ɓe mbi'a, “Yahaya waɗaayi goɗɗum kayɗiniiɗum, ammaa koo ɗume ɗum o wi'i dow neɗɗo o'o ɗum goonga.” 42 Yimɓe ɗuɗɓe koolii Yeesu ɗon.

11

1 Goɗɗo neɗɗo bi'eteeɗo Li'aajaru ciya njamu nangimo. Gariiri Betani o jooɗotoo, gariiri ndi Maryaama e mawniraawo muuɗum Marta njooɗotoo. 2 Maryaama o'o, kanko waylani koyɗe Yeesu nebbam uroojam o moytiriɗe gaasa hoore maako. Li'aajaru mo yamɗaa on, o sakiraawo maako. 3 Sey Maryaama e sakiraawo muuɗum Marta ɓe lilani Yeesu ɓe mbi'i, “Moodibbo, higo maaɗa mo ngiɗɗaa yamɗaa.” 4 Ammaa nde Yeesu nani non, o wi'i, “Ɗu'um nyawu ɗum nangu Li'aajaru naa' ngam o maaya, o nyawu ngam ɗum teddina Allah, ɗum warta laawol no Ɓiɗɗo Allah teddinirtee.” 5 Yeesu e yiɗi Marta e Maryaama e Li'aajaru. 6 Fuu e non nde o nani Li'aajaru yamɗaa, sey o ɓeydi waɗuki balɗe ɗiɗi to o woni. 7 Gaɗa maajum o wi'i tokkuɓemo, “En co''o leydi Yahuudiya.” 8 Tokkuɓemo mbi'imo, “Moodibbo, naa' ko neeɓi Yahuudanko'en e ngiɗunoo huboraakima kaaƴe mbarumaa, fuu e non a yiɗi so''aaki ton?” 9 Yeesu wi'iɓe, “Naa' nyalnde go'o e woodi awaaji sappo e ɗiɗi? Koo moye jahoowo nyalawma feggataako ngam e mo yi'ira jayngol duuniyaaru ndu'u. 10 Ammaa fuu jahoowo nder nyiwre o feggoto, ngam o walaa jayngol nder maako.” 11 Gaɗa Yeesu wi'ii non, sey o ɓeydi wiiki, “Higo meeɗen Li'aajaru ɗaanake, ammaa mi yahay mi findinamo.” 12 Tokkuɓemo mbi'imo, “Moodibbo, to ni o ɗaani, o yamɗitay.” 13 Ko Yeesu wi'ata woni Li'aajaru maayii, ammaa kamɓe e ɓe nyuma ko Yeesu wi'ata woni e mo ɗaanii ngam o siwtoo. 14 Sey Yeesu wi'iɓe e njayri, “Li'aajaru maayii. 15 Ammaa mi nanii belɗum mi walaa ton, ngam koolooɗonyam. Ammaa en njahu to maako.” 16 Sey Tooma bi'eteeɗo Ciwtaaɗo wi'i tokkuɓe Yeesu horiiɓe, “En njahu enen maa ngam mayden e maako.” 17 Nde Yeesu yottii tawi ɗum yaadake ɗum uwii Li'aajaru balɗe nayi ƴaɓɓiiɗe. 18 Hakkunde Betani e Urucaliima hewtaayi mil ɗiɗi. 19 Yahuudanko'en ɗuɗɓe ngari to Marta e Maryaama ngam ɓe mbaltinanaɓe ɓerɗe dow mayde sakiraawo maɓɓe. 20 Nde Marta nani Yeesu e wara, o yahi ngam o taɓɓoyoomo, Maryaama boo jooɗii to wuro. 21 Marta taɓɓii Yeesu wi'imo, “Moodibbo, daa a ɗonno ɗo'o, daa sakiraawo am maayaayi. 22 Ammaa e mi andi koo jooni fuu ko toriɗaa Allah o hokketeɗum.” 23 Yeesu wi'imo, “Sakiraawo maaɗa ummoto kadin.” 24 Marta wi'imo, “E mi andi o ummoto Nyalnde Jaango nyalnde nde mayɓe ummotoo.” 25 Yeesu wi'imo, “Min woni umminayɗo mayɓe, min woni kokkayɗo yonki. Koo moye kooliiɗoyam, koo o maayii, o fuɗɗitay o waɗa yonki. 26 Koo moye gooduɗo yonki kooliiɗoyam, to o maayii o halkataa. A jaɓii ko mbiimi?” 27 Marta wi'imo, “Ee, Moodibbo, mi jaɓii an woni Almasiihu, Ɓiɗɗo Allah, mo ɗum wi'i waray nder duuniyaaru.” 28 Gaɗa Marta wi'ii non, o yahi o noddi minyiraawo maako Maryaama ɓe kakkiti o wi'imo, “Moodibbo e ɗo'o e mo yiɗi yiikima.” 29 Nde Maryaama nani non, ummii nder yawɗaare yahi to Yeesu. 30 Yeesu boo yottaaki gariiri Betani taw, ammaa e mo ɗon e wigeere to Marta tawimo. 31 Yahuudanko'en gonduɓe e Maryaama nder wuro ngam hinnuki, nde ɓe ngi'i Maryaama ummake jawɗum wurtake, sey ɓe tokkimo, e ɓe kammoo o yahay yenaande o woya ton. 32 Nde Maryaama yottii to Yeesu woni yi'imo, dicci, wi'imo, “Moodibbo, daa a ɗo'o, daa sakiraawo am maayaayi.” 33 Nde Yeesu yi'i e mo woya hawti e Yahuudanko'en garduɓe e maako, sey ɓernde maako ummii naa' seɗɗa o wannii. 34 O wi'i, “Toye uwuɗonmo?” Ɓe mbi'imo, “Moodibbo, woroy, ngi'a.” 35 Sey Yeesu woyi. 36 Yahuudanko'en ɓen mbi'i, “Raa no o yiɗirimo!” 37 Ammaa woɓɓe mbi'i, “O wumtinii bumɗo. Too, ɗume haɗimo waɗuki goɗɗum kaɗayɗum neɗɗo o'o maayuki?” 38 Yeesu fuɗɗiti wanni naa' seɗɗa, o yahi yenaande nden. Yenaande nden boo ɗum luuro hayre, honduko mayre e maɓɓiraa kaaƴa. 39 Yeesu wi'i, “Ittee kaaƴa ngan.” Marta mawniraawo mayɗo on wi'i Yeesu, “Moodibbo, jooni e woodi lumngol kallungol, ngam o waɗii balɗe nayi daga o maayi.” 40 Sey Yeesu wi'imo, “Naa' mi wi'iima taa hoolakeyam, a yi'ay teddungal Allah?” 41 Sey ɓe itti kaaƴa ngan daga dammugal yenaande nden. Sey Yeesu raari dow wi'i, “Nyaako Mo Dow, mi yettiima ngam a nanii do'aare am. 42 E mi andi a nana do'aare am koo ndeye, ammaa mi wi'u non ngam ɓeydaari yimɓe gonɓe ɗo'o, ngam ɓe njaɓa an liloyiyam.” 43 Gaɗa o wi'ii non, o noddi e sembe, “Li'aajaru, wurtoya!” 44 Sey mayɗo on wurtoyii daga nder yenaande nden, ɓandu maako e taariraa wudere, juuɗe maako e koyɗe maako e kaɓɓiraa lefi, yeeso maako boo e taariraa lefol feere. Yeesu wi'iɓe, “Taarteemo, alonmo o dilla.” 45 Ɗuɗɓe nder Yahuudanko'en garduɓe e Maryaama gi'uɓe ko Yeesu waɗi, ɓe kooliimo. 46 Ammaa woɓɓe maɓɓe njahi to Faarisanko'en mbi'iɓe ko Yeesu waɗi. 47 Ngam non, mawɓe ardiiɓe diina e Faarisanko'en ɓe noddi kawtal mawɓe, ɓe mbi'i, “Ɗume ngaɗeten? Neɗɗo o'o e waɗa kuuɗe kayɗiniiɗe ɗuɗɗe. 48 To en aliimo o nyamrii yeeso e waɗuki ɗu'um, koo moye hoolotomo, nden Roomanko'en ngaray teeta Wuro Ceniingo meeɗen e leydi meeɗen.” 49 Ammaa go'oto maɓɓe bi'eteeɗo Kayaafa Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina e ɗum ɗon ndungu wi'iɓe, “Walaa ko anduɗon! 50 On andaa ɗum ɓuranii'on neɗɗo go'oto maaya ngam koo moye dow lenyol Yahuudanko'en fuu halka.” 51 Haala ka'a ka Kayaafa wi'i naa' ɗum nyumo maako, ammaa nde kanko woni Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina e ɗum ɗon ndungu o waɗi annabaaku wiiki Yeesu maayay ngam lenyol Yahuudanko'en. 52 O maayay naa' ngam Yahuudanko'en tan, ammaa haa e yimɓe Allah cankitiiɓe nder goɗɗe leyɗe, o hawritaɓe o wartiraɓe go'o. 53 Daga nden ɗon nyalnde ɓe ndarwi warki Yeesu. 54 Ngam non Yeesu ali yiilaaki nder Yahuudanko'en e njayri. Ammaa o ali ɗon o yahi wondi wigeere haade kare o natti wondi gariiri bi'eteendi Ifiraayim, o jooɗii ɗon, kanko e tokkuɓemo. 55 Nde Humto Sakkinki ngo Yahuudanko'en ɓadii, yimɓe ɗuɗɓe jooɗotooɓe nder ngarihoy ladde ɓe ndilli Urucaliima ngam ɓe laaɓina ko'e maɓɓe ko humto ngon. 56 Ɓe ngaɗi ka ɗaɓɓutuki Yeesu. Nde ɓe kawriti nder Wuro Ceniingo, ɓe ngaɗi ka ƴamƴamtirki e ɓe mbi'a, “Ɗume ngiiɗon? O waray humto ngo'o boo?” 57 Mawɓe ardiiɓe diina e Faarisanko'en ɓe njaadake ɓe mbi'ii fuu anduɗo to Yeesu woni, o andinaɓe ngam ɓe nangamo.

12

1 Balɗe joweego'o ko Humto Sakkinki waɗa, Yeesu wari Betani to Li'aajaru jooɗotoo, mo o ummini daga mayde. 2 Ton ɗum jongani Yeesu hiraande. Marta woni geeduɗo nyamndu ndun. Li'aajaru boo o go'oto nder jooɗiiɓe e nyamnda e Yeesu. 3 Maryaama hocci jolloyel nebbam uroojam ɗam ɗum waɗiri nardi gooduɗam ceede, o wayliɗam dow koyɗe Yeesu, o moytiriɗe gaasa hoore maako. Wuro ngon heewi urngol nebbam ɗam. 4 Ammaa Yahuuda Iskariyooti, go'oto nder tokkuɓemo, kokkitirayɗomo, wi'i, 5 “Ngam ɗume ɗum sooraayi nebbam ɗa'am ɗum hokka ɓe ngalanaa ceede ɗen? Ceede maajam kewtay ceede ɗe ɗum yoɓata kuwoowo hitaande go'o.” 6 O wi'u non naa' ngam e mo wannidi e ɓe ngalanaa, ammaa ngam o gujjo. Kanko woni desoowo ceede maɓɓe, o boo woowi ittuki ceede ɗen e mo huutiraɗe ngam hoore maako. 7 Yeesu wi'i, “Alu debbo o'o. O resuɗam ngam nyalnde nde uweteemi. 8 Koo ndeye on ngondi e ɓe ngalanaa nder mooɗon, ammaa min, carel e wara ngel alaymi'on.” 9 Nde Yahuudanko'en ɗuɗɓe nani habaru Yeesu e ton Betani, sey ɓe njahi, naa' ngam Yeesu tan, ammaa ngam ɓe ngi'a Li'aajaru, mo o ummini daga mayde. 10 Ngam non, mawɓe ardiiɓe diina kaɓɓi warki Li'aajaru kanum maa, 11 nde ngam maako Yahuudanko'en ɗuɗɓe e ala diina maɓɓe e kooloo Yeesu. 12 Nde fini, yimɓe ɗuɗɓe garɓe humto ngon nani habaru Yeesu e dow laawol warki Urucaliima. 13 Ngam non ɓe kocci lice dabiinooje ɓe mburtii ngam taɓɓoyaakimo, e ɓe mbi'a e sembe, “Hosaana! O barkiɗinaaɗo on ɗon garoyɗo nder inde Joomiraawo. O barkiɗinaaɗo Laamiiɗo Israa'iila!” 14 Yeesu boo heɓi mbabba mola waɗɗiinga, non no ɗum windiraa, 15 “Taa' hulu, gariiri Sihiyoona. Raa laamiiɗo maaɗa e wara dow mbabba mola.” 16 Arande tokkuɓemo paamaayi ɗu'um, ammaa gaɗa Yeesu teddinaama, sey ɓe ciftori ɗu'um ɗum windaa dow maako ɗum boo waɗaniimoɗum. 17 Gondunooɓe e maako carel ngel o noddi Li'aajaru daga nder yenaande o umminimo daga mayde, ɓe nyamri yeeso e wiiki ko waɗi. 18 Yimɓe ɗuɗɓe njahi taɓɓoyoomo ngam ɓe nanii habaru o waɗii ɗu'um fii kayɗiniiɗum. 19 Sey Faarisanko'en mbi'i hakkunde maɓɓe, “Ngi'ee, walaa ko mbaaweten waɗuki, ngam duuniyaaru fuu tokkiimo.” 20 E woodi woɓɓe Helenanko'en nder jaaɓe Urucaliima ngam mawninki Allah carel Humto Sakkinki. 21 Ɓe njahi to Filibus ƴiwoyɗo Betasayda nder leydi Galiili, ɓe mbi'imo, “Moodibbo, e min ngiɗi yiiki Yeesu.” 22 Filibus yahi wi'ika Andiraawus ɓe kawti ɓe njahi ɓe mbi'ika Yeesu. 23 Yeesu wi'iɓe, “Carel warii ngel Ɓii Neɗɗo teddintee. 24 E mi wi'a'on goonga, to naa' gabbel alkamaari yani to leydi waati, ngel jooɗoto kangel tan. Ammaa to ngel waatii, ngel rimay gabbe ɗuɗɗe. 25 Fuu giɗɗo yonki muuɗum dullayki, nden koo moye ganyuɗo yonki muuɗum nder duuniyaaru ndu'u o heɓay yonki ki re'ataa. 26 Fuu kuwanoowoyam doole tokkayam. Nden to ngonmi, ton kuwanoowoyam wonata, kanko maa. Koo moye kuwanayɗoyam, Nyaako am hokkaymo mangu.” 27 Yeesu nyamri yeeso e wiiki, “Jooni ɓernde am wannii. Ɗume mbi'aymi? Mi wi'a, ‘Nyaako am, hisnam daga carel nge'el?’ Naa' non, ngam kanjum waɗi ngarmi carel nge'el. 28 Yaa Nyaako am, teddin inde maaɗa!” Sey hononde ƴiwoyi daga dow wi'i, “Mi teddiniinde, mi fuɗɗitay mi teddinande.” 29 Yimɓe ɗuɗɓe gonɓe ɗon nanii hononde nden. Woɓɓe mbi'i ɗum riggaango, nden woɓɓe boo mbi'i, “Malaa'ikaajo metanimo.” 30 Ammaa Yeesu wi'iɓe, “Hononde nde'e waroyi ngam ɓeydaari mooɗon, naa' ngam ɓeydaari am. 31 Jooni woni carel ngel ɗum waɗanta yimɓe duuniyaaru ndu'u kiita. Jooni ɗum riiway laamiiɗo duuniyaaru ndu'u. 32 Ammaa min, to mi ƴeftaama dow gaafaangal, mi fooɗay koo moye to am.” 33 O wi'u non ngam o holla iri mayde nde o maayata. 34 Sey yimɓe hawrutuɓe ɓen nootii mbi'imo, “Attawra Almasiihu jooɗoto haa abadaa. No waɗata mbi'aa doole ɗum ƴefta Ɓii Neɗɗo dow? Ɗum moye maa nee woni o'o Ɓii Neɗɗo?” 35 Yeesu wi'iɓe, “Jayngol e wondi e mooɗon ngam carel seɗɗa. Ngaɗee ka yaadu carel ngel gooduɗon jayngol, ngam to' nyiwre wara sudda'on. Fuu jahoowo nder nyiwre andaa to yahata. 36 Nge'el carel ngel ngonduɗon e jayngol, koolee jayngol ngol, ngam ngarton ɓiɓɓe jayngol.” Nde Yeesu wi'i non, sey o dilli o suuɗi hoore maako daga maɓɓe. 37 Koo nde Yeesu waɗii ko hayɗini ɗuɗɗum yeeso maɓɓe, fuu e non ɓe koolaakimo. 38 Ɗu'um waɗi ngam ɗum hebbina ko Annabi Icaaya wi'i, “Joomiraawo, moye jaɓi ko mbiiɗen? Moye Joomiraawo wanginani bawɗe muuɗum?” 39 Kanjum waɗi ɓe koolaakimo, ngam Annabi Icaaya wi'i ɗonmaa Allah wi'i, 40 “Mi wumnii gite maɓɓe mi saatinii ɓerɗe maɓɓe, ngam to' ɓe ngi'a e gite maɓɓe, ɓe paama nder ɓerɗe maɓɓe, ɓe co''oo to am, mi yamɗitina ɓerɗe maɓɓe.” 41 Annabi Icaaya wi'u ɗu'um ngam ndenno o yi'ii teddungal Yeesu, ɗonmaa o metii dow maako. 42 Fuu e non, koo nder ardiiɓe ɗuɗɓe koolii Yeesu. Ammaa ngam Faarisanko'en ɓe mbi'aayika e njayri ngam e ɓe kula ɗum riiwaɓe daga lenyol. 43 Ngam ɓe ɓurii yiɗuki yimɓe manaɓe e dow Allah manaɓe. 44 Sey Yeesu wi'i e sembe, “Fuu kooliiɗoyam, naa' min tan o hoolii, ammaa fuu e on ɗon liloyɗoyam. 45 Fuu giiɗoyam yi'i on ɗon liloyɗoyam. 46 Mi warii nder duuniyaaru ndu'u bo jayngol, ngam fuu kooliiɗoyam to' jooɗoo nder nyiwre. 47 Fuu nanɗo ekkitinol am tokkaayingol, mi waɗantaamo kiita, ngam mi waraayi waɗanki duuniyaaru kiita, ammaa mi waroyi ngam hisnukindu. 48 Fuu ganyuɗoyam wanyi jaɓuki ekkitinol am, e woodi gaɗanayɗomo kiita. Wolde nde metumi waɗanaymo kiita Nyalnde Jaango. 49 Ngam mi metiraayi laamu am, Nyaako Mo Dow lilɗoyam wi'iyam ko mbi'aymi e no mbi'iraymiɗum. 50 Ko o wi'i ɗum waɗa, e mi andi ɗum wadday yonki ki re'ataa. Ngam non, fuu ko mbiimi mi wi'uɗum non no Nyaako am wi'iyam mi wi'a.”

13

1 Too, ɗum nyalnde go'o ko ɗum waɗa Humto Sakkinki. Yeesu e andi carel waɗii ngel o alata duuniyaaru ndu'u o so''oo to Nyaako Mo Dow. Yeesu e yiɗi yimɓe muuɗum gonɓe nder duuniyaaru, jooni boo o hollayɓe mangu yidde maako. 2 Yeesu e tokkuɓemo e ɓe kirtoo. Ceyɗan yaadake waɗii nyumo hokkitirki Yeesu nder ɓernde Yahuuda Iskariyooti ɓiɗɗo Siiman. 3 Yeesu e andi Nyaako Mo Dow waɗii koo ɗume nder juuɗe muuɗum, kadin e mo andi daga to Allah o ƴiwoyi, to Allah kadin o so''otoo. 4 Ngam non, o ummii daga to ɓe nyaamata nyamndu, o ɓortii toggoore maako, o taadii gudel. 5 Sey o nyeɗi ndiyam nder tummude, o fuɗɗi lootuki koyɗe tokkuɓemo, e mo moytiraɗe gudel ngel o taadii. 6 O wari to Siiman Biiturus, Siiman Biiturus wi'imo, “Moodibbo, an lootantayam koyɗe?” 7 Yeesu wi'imo, “Jooni a faamataa ko ngaɗaymi, ammaa yeeso ɗo'o a faamay.” 8 Sey Biiturus wi'i, “Aa'a! Goonga a lootantaayam koyɗe.” Yeesu wi'imo, “To mi lootanaayima koyɗe, an naa' a tokkuɗoyam.” 9 Siiman Biiturus wi'imo, “Moodibbo, taa' lootu koyɗe am tan, hawtu fuu e juuɗe am e hoore am!” 10 Sey Yeesu wi'i, “Koo moye lootiiɗo, fuu ɓandu maako wartii lamndu. Naa' naa o fuɗɗitii o lootii hoore maako, sey ni o loota koyɗe maako. Onon boo on laaɓuɓe, ammaa naa' on fuu mooɗon.” 11 Yeesu e andi kokkitirayɗomo, kanjum waɗi o wi'i, “Naa' on fuu ngoni laaɓuɓe.” 12 Gaɗa Yeesu lootii koyɗe maɓɓe, o ɓornii toggoore maako, o so''ii o jooɗii to o wonnoo. O wi'iɓe, “On paamii ko ngaɗanmi'on jooni? 13 On noddayam moodibbo e mawɗo, e ɗum haani nde ngaɗɗon non, ngam non ngonumi. 14 Jooni, nde min, mawɗo mooɗon e moodibbo mooɗon, mi lootii koyɗe mooɗon, onon maa e haani lootindiron koyɗe. 15 Mi waɗanii'on ko ekkitotooɗon, ngam onon maa ngaɗanon woɓɓe non no ngaɗanmi'on. 16 E mi wi'a'on goonga, walaa maccuɗo ɓurɗo jeyɗomo, nden walaa lilaaɗo ɓurɗo lilɗomo. 17 Jooni nde on andi fuu fii ɗu'um, on barkiɗinaaɓe to on ngaɗiiɗum. 18 “Naa' dow mooɗon on fuu metaymi. E mi andi ɓe cuɓumi. Ammaa aayaare nde'e doole nde heewa biinde, ‘Neɗɗo mo nyamdaymi nyamndu am wartii ganyo am.’ 19 E mi wi'a'on ɗu'um jooni ko ɗum waɗa, ngam to ɗum waɗii koolooɗon, ‘Min Woni Mo Ngonumi.’ 20 E mi wi'a'on goonga, fuu jaɓuɗo koo moye mo lilumi jaɓiiyam, kadin fuu jaɓuɗoyam jaɓii on ɗon liloyɗoyam.” 21 Gaɗa Yeesu wi'ii non, o wanni naa' seɗɗa, sey o wi'i e njayri, “E mi wi'a'on goonga, go'oto nder mooɗon hokkitirayyam.” 22 Sey tokkuɓemo ndarndartiri, ɓe paamaayi dow moye maɓɓe o metata. 23 Go'oto maɓɓe mo Yeesu yiɗi naa' seɗɗa e jooɗii haade Yeesu. 24 Siiman Biiturus sappiimo wi'i, “Ƴamu Yeesu dow moye metata.” 25 Sey o ɓaddii Yeesu o wi'i, “Moodibbo, ɗum moye?” 26 Yeesu nootii wi'i, “Kanko woni mo kokkaymi nge'el ŋoccitel buroodi gaɗa mi suuwiingel nder tummude.” Sey Yeesu suuwi ŋoccitel buroodi nder tummude, o hokkingel Yahuuda, ɓii Siiman Iskariyooti. 27 Gaɗa Yahuuda jaɓii ŋoccitel ngel, Ceyɗan natti ɓernde maako. Yeesu wi'imo, “Yawnu ngaɗaa ko ngiɗɗaa waɗuki.” 28 Fuu jooɗiiɓe ɗon walaa paamuɗo ngam ɗume Yeesu wi'imo non. 29 Nde Yahuuda woni desoowo ceede maɓɓe, woɓɓe nder maɓɓe nyumi Yeesu wi'umo o yaha o sooda ko ɓe kuutinirta nder humto, koo o hokka ɓe ngalanaa goɗɗum. 30 Gaɗa Yahuuda jaɓii buroodi ɗum, o wurtii ɗon e ɗon. E carel ngel ɗum jemma. 31 Gaɗa Yahuuda alii ɗon, Yeesu wi'i, “Jooni teddungal Ɓii Neɗɗo wangay, nden laawol maako teddungal Allah wangay. 32 To ɗum teddinii Allah laawol maako, nden Allah e hoore muuɗum no teddinay Ɓii Neɗɗo, o teddinaymo naa' ko neeɓi. 33 Ɓiɓɓe am, mi jooɗodoto e mooɗon carel seɗɗa tan. On ɗaɓɓitayyam, ammaa ko mbiinoomi ardiiɓe Yahuudanko'en, onon maa e mi wi'a'on non jooni, ‘To njahaymi, on mbaawataa yaaki.’ 34 Jooni raa goɗɗum kesum ɗum ngiɗumi ngaɗon: ngiɗindiree. Non no ngiɗirmi'on, onon maa sey ngiɗindiron. 35 To on ngiɗindirii, non waɗay koo moye anda onon on tokkuɓeyam.” 36 Siiman Biiturus ƴami Yeesu wi'i, “Moodibbo, toye njahataa?” Yeesu wi'imo, “To njahaymi, a waawataa tokkukiyam jooni, ammaa yeeso ɗo'o a tokkayyam.” 37 Biiturus wi'imo, “Moodibbo, ko haɗata mi tokkumaa jooni? E mi siryii mi maaya ngam maaɗa.” 38 Yeesu nootii, wi'i, “A siryii maaya ngam am? E mi wi'umaa goonga, ko njakardi hana, a wi'ay a andaayam nde tati.”

14

1 Yeesu wi'iɓe, “To' on ngannu nder ɓerɗe mooɗon, koolee Allah, kooleeyam. 2 Nder wuro Nyaako am Mo Dow e woodi cuuɗi ɗuɗɗi. Daa naa' ɗum non, daa mi wi'ay'onka. Mi yahay ton mi siryanoo'on to njooɗotooɗon. 3 To mi yahii, mi siryanake'on to njooɗotooɗon, mi so''oyto, mi hocca'on mi yaara'on to am, ngam onon maa njooɗooɗon to ngonmi. 4 On andi laawol jahayngol wigeere nde njahaymi.” 5 Sey Tooma wi'imo, “Moodibbo, min andaa to njahataa, no min andirta laawol ngol?” 6 Yeesu wi'imo, “Min woni laawol, min woni goonga, min woni yonki. Walaa jahayɗo to Nyaako Mo Dow sey to tokkiiyam.” 7 O wi'iɓe, “Daa on andiyam, daa on andi Nyaako am Mo Dow maa. Daga jooni on andimo on ngi'iimo.” 8 Filibus wi'imo, “Moodibbo, hollumin Nyaako Mo Dow on, non heƴiimin.” 9 Yeesu nootii wi'i, “Filibus, ko neeɓi e mi wondi e mooɗon, ammaa fuu e non a andaayam? Koo moye giiɗoyam yi'ii Nyaako Mo Dow. Ngam ɗume mbi'ataa mi holla'on Nyaako Mo Dow? 10 Filibus, a hoolaaki e mi nder Nyaako on, nden Nyaako on e nder am? Ko mbiimi'on naa' boliiɗe ɗe hoore am mbiimi'on, ammaa Nyaako Mo Dow, gonɗo nder am, kanum huwata kuuɗe muuɗum. 11 Njaɓee ko mbiimi nde mbiimi e mi nder Nyaako Mo Dow, kanko maa e mo nder am. To on koolaaki ko mbiimi, kooleeyam ngam kuuɗe ɗe ngaɗumi. 12 E mi wi'a'on goonga, koo moye kooliiɗoyam huway kuuɗe ɗe kuwumi, haa maa o huwa kuuɗe ɓurɗe ɗe kuwumi, ngam mi yahay to Nyaako Mo Dow. 13 Mi waɗay koo ɗume ɗum toriiɗon nder inde am, ngam ɗum yi'a mangu Nyaako Mo Dow barka Ɓiɗɗo on. 14 To on torakeyam koo ɗume nder inde am, mi waɗayɗum. 15 “To on ngiɗiyam, on ngaɗay ko mbiimi ngaɗon. 16 Mi toroto Nyaako Mo Dow, nden o hokkay'on goɗɗum Ballayɗum, jooɗodotooɗum e mooɗon haa abadaa. 17 Kanko woni Ruuhu kollayɗum goonga. Yimɓe duuniyaaru ndu'u njaɓataaɗum, ngam ɓe ngi'ataaɗum, ɓe andaaɗum. Ammaa onon on andiɗum ngam e ɗum wondi e mooɗon, nden ɗum jooɗoto nder mooɗon. 18 “To mi dillii, mi alataa'on bo maraaya'en. Mi so''oyto to mooɗon. 19 Yeeso ɗo'o seɗɗa, duuniyaaru ndu'u fuɗɗitataa yi'ayam, ammaa onon on ngi'ayyam. Ngam e mi woodi yonki, onon maa on keɓay yonki. 20 E nden ɗon nyalnde on anday e mi nder Nyaako am, nden onon boo on nder am, min maa e mi nder mooɗon. 21 “Koo moye jogiiɗo ko mbiimi ɗum waɗa tokkiɗum, kanko woni giɗɗoyam. Fuu giɗɗoyam Nyaako am yiɗaymo, nden min maa mi yiɗaymo mi wanginanaamo hoore am.” 22 Sey Yahuuda (naa' Yahuuda Iskariyooti) ƴamimo, wi'i, “Moodibbo, ko waɗi cuɓuɗaa wanginankimin hoore maaɗa naa' yimɓe duuniyaaru?” 23 Yeesu wi'i, “Fuu giɗɗoyam tokkay ekkitinol am. Nyaako am boo yiɗaymo, nden min e Nyaako am min ngaray to maako min jooɗodoo e maako. 24 Koo moye mo yiɗaayam boo tokkataa ekkitinol am. Ekkitinol ngol nanɗon, naa' ɗum ngol am, ɗum ngol Nyaako Mo Dow liloyɗoyam. 25 “Mi wi'u'on fuu ɗu'um jooni nde ngondumi e mooɗon. 26 Ammaa e woodi Ballayɗum, waato Ruuhu Allah ɗum Nyaako Mo Dow liloyta nder inde am. Ɗum ekkitinay'on koo ɗume, ɗum siftoranay'on fuu ko mbiimi'on. 27 “Jam woni ko aldumi'on, jam am kokkumi'on. Mi hokkii'onɗum naa' no yimɓe duuniyaaru kokkirta. To' on alu ɓerɗe mooɗon nganna, to' on kulu. 28 On nanii e mi wi'a, ‘Mi dillay, ammaa mi wartoyay to mooɗon.’ To on ngiɗiyam, on nanay belɗum mi yahay to Nyaako Mo Dow, ngam o ɓuriiyam mangu. 29 Mi wi'u'onka jooni ko ɗum waɗa, ngam to ɗum waɗii njaɓon ko mbiimi. 30 Mi neeɓataa e mi medda e mooɗon, ngam laamiiɗo duuniyaaru ndu'u e wara. O walaa bawɗe dow am. 31 Ammaa doole yimɓe duuniyaaru ndu'u anda e mi yiɗi Nyaako Mo Dow, kadin e mi waɗa koo ɗume ko o wi'iyam mi waɗa. Ummee ndillen, alen wigeere nde'e.”

15

1 “Min woni layol inabohi goongawol, nden Nyaako am woni paamanayɗongol. 2 O ittay koo ngale lisal am ngal rimataa, nden o mo''inay koo ngale lisal dimoowal, ngam ngal ɓeyda rimuki. 3 Wolde nde metanmi'on yaadake wartirii'on laɓɓe. 4 Njooɗee on njokkootiri e am, nden min maa mi jooɗoto e mi jokkootiri e mooɗon. Lisal waawataa rima kanum tan, sey to ngal jokkootirii e layol. Non onon maa on mbaawataa ngaɗon goɗɗum ɗum Allah yiɗi sey to on njokkootirii e am. 5 “Min woni layol inabohi, onon ngoni lice maagol. Koo moye jooɗiiɗo e jokkootiri e am, min maa e mi jokkootiri e maako, o wartay bo lisal dimayngal ɓikkoy ɗuɗkoy. Ngam to naa' on kawtu e am, on mbaawataa ngaɗon goɗɗum. 6 Fuu neɗɗo mo jokkotiraayi e am, e mo nandi e lisal pe''itaangal yoori. Iri ngal ɗon lisal e ngal hoccee ngal hubinee nder hiite ngal wula. 7 To on njokkootirii e am nden boliiɗe am e njokkootiri e mooɗon, toree koo ɗume ɗum ngiɗɗon, ɗum hokkay'onɗum. 8 Ko teddinta Nyaako am woni ngaɗon ko o yiɗi nde ɗuɗɗum. Kanjum hollata on tokkuɓeyam. 9 Non no Nyaako Mo Dow yiɗiriyam, non min maa e mi yiɗi'on. Njooɗee nder yidde am. 10 To on ngaɗii ko mbiimi ɗum waɗa, on njooɗoto nder yidde am, non no ngaɗirmi ko Nyaako am Mo Dow wi'i ɗum waɗa njooɗiimi nder yidde maako. 11 “Mi wi'u'on ɗu'um ngam nanon belɗum nder ɓerɗe mooɗon iri ɗum am, nden belɗum ɗum warta kewɗum. 12 Ko nginmi ngaɗon woni ngiɗindiron non no ngiɗirmi'on. 13 Walaa yidde ɓurnde nde'e, waato neɗɗo hokka yonki muuɗum ngam higooɓe muuɗum. 14 Onon ngoni higooɓe am to on ngaɗii ko mbiimi ɗum waɗa. 15 Mi fuɗɗitataa mi noddira'on maccuɓe, ngam maccuɗo andaa ko jeyɗomo waɗata. Ammaa mi noddii'on higooɓe, ngam mi andinii'on koo ɗume ɗum nanmi to Nyaako am. 16 Naa' onon cuɓiyam, min suɓi'on hokki'on kuugal njahon ngaɗon goɗɗum ɗum Allah yiɗi tabitayɗum. Nden Nyaako Mo Dow hokkay'on koo ɗume ɗum toriiɗonmo nder inde am. 17 Ko mbiimi ngaɗon woni, ngiɗindiree. 18 “To yimɓe duuniyaaru nganyii'on, andee min ɓe arti wanyuki. 19 Daa duuniyaaru ndu'u jeyi'on, daa ndu yiɗay'on no ndu yiɗiri ɓe mayru. Ammaa mi suɓii'on daga nder duuniyaaru, ngam onon naa' ɗum ɓe duuniyaaru. Kanjum waɗi yimɓe mayru nganyi'on. 20 Nyumee ko mbiinoomi'on, ‘Walaa maccuɗo ɓurɗo jeyɗomo.’ To yimɓe duuniyaaru torriiyam, onon maa ɓe torray'on. To ɓe tokkii ekkitinol am, onon maa ɓe tokkay ekkitinol mooɗon. 21 Ammaa ɓe ngaɗanay'on fuu fii ɗu'um ngam onon ɗum ɓe am, ngam ɓe andaa on ɗon liloyɗoyam. 22 Daa mi waraayi metanmiɓe, daa ɓe ngalaa hakke. Ammaa jooni ɓe ngalaa ko ɓe mbi'ata ngam hakke maɓɓe. 23 Koo moye ganyuɗoyam wanyii Nyaako am maa. 24 Daa mi waɗaayino kuuɗe ɗe goɗɗo meeɗaayi waɗuki nder maɓɓe, daa ɓe ngalaa hakke. Ammaa jooni ɓe ngi'ii kuuɗe kayɗiniiɗe ɗe'e, fuu e non ɓe nganyiiyam min e Nyaako am Mo Dow. 25 Ɗu'um ɗum waɗu ngam ɗum hebbina ko windaa nder Attawra maɓɓe, ‘Ɓe nganyiiyam walaa daliila.’ 26 “Ballayɗum waray, waato Ruuhu Allah kollayɗum goonga, ɗum liloyaymi daga to Nyaako Mo Dow. To ɗum warii, ɗum hokkay ceyda dow am. 27 Onon maa doole kokkon ceyda dow am ngam on ngondi e am daga arande.

16

1 “Mi wi'u fuu ɗu'um ngam to' alon hoolaakiyam. 2 Ɗum riiway'on daga nder lenyol. Goonga, carel e wara ngel koo moye barɗo'on nyumay Allah huwanta. 3 Yimɓe ngaɗanay'on non ngam ɓe andaa Nyaako Mo Dow, ɓe andaayam. 4 Ammaa mi wi'u'onka ngam to carel ngel waɗii ciftoron ko mbiimi'on. Mi wi'aayi'onka daga arande ngam e mi wondi e mooɗon. 5 “Jooni mi so''oto to on ɗon liloyɗoyam, fuu e non nder mooɗon walaa ƴamuɗoyam to njahaymi. 6 Jooni ɓerɗe mooɗon ngannii ngam mi wi'ii'on fuu fii ɗu'um. 7 Ammaa e mi wi'a'on goonga, ngam ɓeydaari mooɗon ndillaymi. Ngam to mi dillaayi, ɗum ɗon Ballayɗum warantaa'on. Ammaa to mi dillii, mi liloyayɗum to mooɗon. 8 To ɗum waroyii, ɗum hollay yimɓe duuniyaaru ɓe paamaayi boɗɗum ko woni hakke, e aadilaaku Allah, e kiita maako. 9 Ɓe paamaayi ko woni hakke, ngam ɓe koolaakiyam. 10 Ɓe paamaayi ko woni aadilaaku, ngam mi so''oto to Nyaako Mo Dow, nden on puɗɗitataa ngi'onyam. 11 Ɓe paamaayi ko woni kiita Allah, ngam laamiiɗo duuniyaaru ndu'u yaadake taƴanaama kiita. 12 “E mi woodi fii ɗuɗɗum ɗum ngiɗumi wiiki'on, ammaa jooni ɗum teddanay'on. 13 Ammaa carel ngel Ruuhu Allah kollayɗum goonga warii, ɗum andinay'on goonga fuu. Ɗum metataa boliiɗe ɗe hoore maajum, ko ɗum nani tan ɗum metata, nden ɗum wi'ay'on ko waɗata yeeso. 14 Ruuhu ɗum hoccay ko mbiimi ɗum wi'a'onka, non ɗum hollirta teddungal am. 15 Fuu ko Nyaako Mo Dow woodi, min jeyiɗum. Kanjum waɗi mbiimi Ruuhu maako hoccay ko mbiimi ɗum wi'a'onka. 16 “Yeeso ɗo'o seɗɗa on ngi'ataayam, nden gaɗa carel seɗɗa on ngi'ayyam.” 17 Woɓɓe nder tokkuɓemo ngaɗi ka ƴamƴamtirki e ɓe mbi'a, “Ko o yiɗi wiiki nde o wi'i'en yeeso ɗo'o seɗɗa en ngi'ataamo, nden gaɗa carel seɗɗa en ngi'aymo? Kadin o wi'i ngam o yahay to Nyaako Mo Dow.” 18 Ɓe mbi'i, “Ko o yiɗi wiiki nde o wi'i, ‘carel seɗɗa?’ En andaa ko o yiɗi wiiki.” 19 Yeesu e andi e ɓe ngiɗi ɓe ƴamamo dow maajum, ngam non o wi'iɓe, “On medda hakkunde mooɗon dow ma'ana ko mbiimi nde mbiimi, ‘Yeeso ɗo'o on ngi'ataayam, nden gaɗa carel seɗɗa on ngi'ayyam?’ 20 E mi wi'a'on goonga, on mboyay, on ngannay, ammaa yimɓe duuniyaaru mbelmbeltay. On nanay nawɗum ɓernde, ammaa nawɗum ɓernde nden wartay belɗum ɓernde. 21 Carel ngel debbo danyata o nanay nawɗum, ngam carel yarki bone maako warii. Ammaa to o danyii ɓingel maako, o yejjitay torra ka o yari, ngam nanki belɗum ɓingel danyaama nder duuniyaaru. 22 Non ɗum woni to mooɗon. Jooni ɗum carel ngel nanoton nawɗum ɓernde, ammaa mi fuɗɗitay mi yi'a'on, nden on mbelmbeltay. Walaa baawayɗo ittana'on belɗum ɓernde. 23 “E nden ɗon nyalnde, on torataakoyam goɗɗum. E mi wi'a'on goonga, koo ɗume ɗum toriiɗon Nyaako Mo Dow nder inde am, o hokkay'onɗum. 24 Haa jooni on toraaki goɗɗum nder inde am. Toree on keɓay, ngam welwelo mooɗon heewa. 25 “Mi huutirii misaalu mi wi'ii'on fuu ɗu'um. Ammaa carel e wara ngel mi metirantaa'on misaalu, ammaa mi metanay'on e njayri dow Nyaako Mo Dow. 26 E nden ɗon nyalnde on toroto nder inde am. Mi wi'aayi'on mi torotomo ngam mooɗon. 27 Ngam Nyaako Mo Dow kanko e hoore maako e mo yiɗi'on. E mo yiɗi'on ngam on ngiɗiyam, nden on koolake daga to maako ƴiwoymi. 28 Mi ƴiwoyii to maako mi wari duuniyaaru, nden jooni mi alay duuniyaaru mi ƴeeŋay to maako.” 29 Sey tokkuɓe Yeesu mbi'imo, “Jooni a meta e njayri a huutirtaa misaalu. 30 Jooni e min andi a andi koo ɗume, naa' naa goɗɗo ƴamiima ƴamɗe. Ɗu'um waɗii min njaɓi daga to Allah ƴiwoyɗaa.” 31 Yeesu wi'iɓe, “Jooni on koolakeyam? 32 Carel e wara ngel yaadake ngel wari ngel ɗum sankitata'on, koo moye so''oo wuro muuɗum. On alayyam min tan. Ammaa naa' ɗum min tan, ngam Nyaako Mo Dow e wondi e am. 33 Mi wi'u'on ɗu'um ngam keɓon belɗum ɓernde barka sumpootirki e am. Nder duuniyaaru ndu'u on njaray torra. Ammaa to' on ngannu, mi heɓii jaalorgal dow duuniyaaru.”

17

1 Gaɗa Yeesu yottinii wiiki boliiɗe ɗe'e, o raari dow o wi'i, “Nyaako am, carel warii. Mawnin Ɓiɗɗo maaɗa, ngam Ɓiɗɗo maaɗa teddiniima. 2 Ngam a hokkiimo laamu dow yimɓe fuu, ngam o hokka fuu ɓe kokkuɗaamo yonki ki re'ataa. 3 Yonki ki re'ataa woni ɓe andumaa, an tan woni Allah goongaajo, nden ɓe anda Yeesu Almasiihu mo liloyɗaa. 4 Mi teddiniima nder duuniyaaru, mi yottinii kuugal ngal kokkuɗaayam. 5 Nyaako am, jooni teddinam yeeso maaɗa teddungal ngal ngoodunoomi yeeso maaɗa ko duuniyaaru tagee. 6 “Mi andinii habaru maaɗa to ɓen ɗon ɓe kokkuɗaayam daga nder duuniyaaru. An jeyiɓe, nden a hokkiiyamɓe, kadin e ɓe tokki wolde maaɗa. 7 Jooni e ɓe andi koo ɗume ɗum kokkuɗaayam to maaɗa ɗum ƴiwoyi. 8 Mi wi'iiɓe boliiɗe ɗe mbiiɗaayam, ɓe boo njaɓiiɗe. Ɓe andii ɗum goonga to maaɗa ƴiwoymi, nden ɓe koolake an liloyiyam. 9 “E mi waɗanaɓe do'aare. Naa' yimɓe duuniyaaru ngaɗanaymi do'aare, ammaa ɓen ɗon ɓe kokkuɗaayam, ngam an jeyiɓe. 10 Fuu ɓe ngoodumi an jeyiɓe, nden fuu ɓe ngooduɗaa min jeyiɓe, nden mi teddinaama barka maɓɓe. 11 Jooni naa' ko neeɓi mi alay duuniyaaru mi waroya to maaɗa, ammaa kamɓe e ɓe nder duuniyaaru. Nyaako am Ceniiɗo, surirɓe bawɗe inde maaɗa, inde nde kokkuɗaayam, ngam ɓe ngarta go'o non no an e min en go'o. 12 Ko ngondunoomi e maɓɓe mi suririiɓe bawɗe inde maaɗa, inde nde kokkuɗaayam. Mi reeniiɓe, walaa koo go'oto maɓɓe majjuɗo, sey ni neɗɗo kalkateeɗo ngam ko aayaare wi'i heewa. 13 Jooni e mi waroya to maaɗa. Mi wi'u fuu ɗu'um carel nge'el ngel ngonmi nder duuniyaaru ngam ɓe nana iri belɗum ɓernde ɗum nanaymi ɓe nana ɗum kewɗum. 14 Mi wi'iiɓe wolde maaɗa. Duuniyaaru wanyiiɓe, ngam naa' duuniyaaru jeyiɓe, non no min maa naa' duuniyaaru jeyiyam. 15 Naa' e mi toromaa ngam ittaaɓe nder duuniyaaru, ammaa e mi toromaa ngam curaaɓe daga on ɗon Kalluɗo. 16 Duuniyaaru jeyaayiɓe non no min maa duuniyaaru jeyaayiyam. 17 Wartirɓe yimɓe maaɗa laawol goonga maaɗa. Wolde maaɗa woni goonga. 18 Non no liliroyɗaayam nder duuniyaaru, min maa mi liliiɓe nder duuniyaaru. 19 Mi hokkiima hoore am ngam maɓɓe, ngam kamɓe maa ɓe kokkumaa ko'e maɓɓe e goonga. 20 “Naa' kamɓe tan ngaɗanaymi do'aare, ammaa fuu e ɓen ɗon koolotooɓeyam laawol wa'aju maɓɓe. 21 E mi waɗa do'aare ɓe fuu maɓɓe ɓe ngarta go'o. Nyaako am e mi toromaa, ɓe keɓa ɓe cumpootira e meeɗen non no cumpootirten, ngam duuniyaaru jaɓa an liloyiyam. 22 Mi hokkiiɓe teddungal iri ngal kokkuɗaayam, ngam ɓe ngarta go'o, non no min e an en go'o. 23 E mi sumpootira e maɓɓe nden en cumpootira ngam ɓe ngarta go'o nder koo ɗume, ngam duuniyaaru anda an liliyam, kadin a yiɗiɓe non no ngiɗirɗaayam. 24 “Yaa Nyaako am Mo Dow, e mi yiɗi ɓen ɗon ɓe kokkuɗaayam ɓe ngonda e am to ngonmi, ɓe ngi'a teddungal am, teddungal ngal kokkuɗaayam ngam a yiɗiyam ko duuniyaaru tagee. 25 Yaa Nyaako am aadiliijo, yimɓe duuniyaaru andaama, ammaa min e mi andumaa, nden e ɓe andi an liloyiyam. 26 Mi andiniiɓe habaru maaɗa, nden mi nyamray yeeso e andinki habaru maaɗa, ngam yidde nde kollataayam jooɗoo nder ɓerɗe maɓɓe, nden min e hoore am mi sumpootira e maɓɓe.”

18

1 Gaɗa Yeesu yottinii nde'e do'aare, o dillidi e tokkuɓemo ɓe kuuli Luggere Kidiron. Ɓe njahi wonde wigeere goodunde ngesa leɗɗe jaytun, ɓe natti nder leɗɗe ɗen. 2 Too, Yahuuda kokkitirayɗo Yeesu e andi wigeere nden, ngam nde ɗuɗɗum Yeesu e hawra e tokkuɓemo ton. 3 Sey Yahuuda yahi ngesa kan e ardii kawtal sooji'en Rooma, e woɓɓe taadiiɓe Wuro Ceniingo ɓe mawɓe ardiiɓe diina e Faarisanko'en lili. E ɓe njogii fitilaaji, e jame hiite, e ko ɗum honirta. 4 Yeesu nde e andi fuu ko heɓatamo, o darii yeeso maɓɓe o ƴamiɓe, o wi'i, “Ɗum moye ɗaɓɓitoton?” 5 Ɓe mbi'i, “Yeesu Najarankeejo.” O wi'iɓe, “Ɗum min.” Yahuuda kokkitirayɗomo boo e darodii e maɓɓe. 6 Nde Yeesu wi'iɓe, “Ɗum min,” ɓe co''orii gaɗa ɓe njani e leydi. 7 Sey Yeesu fuɗɗiti ƴamiɓe wi'i, “Moye ɗaɓɓitoton?” Ɓe mbi'i, “Yeesu Najarankeejo.” 8 O wi'iɓe, “Mi yaadake mi wi'ii'on ɗum min. To ni min ɗaɓɓitoton, alee yimɓe ɓe'e ndilla.” 9 O wi'u non ngam ko o wi'uno heewa, “Mi dullaayi koo go'oto nder ɓen ɗon ɓe kokkuɗaayam.” 10 Siiman Biiturus e woodi kaafahi, sey soltiki fe''i maccuɗo Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina ittanimo nowru nyaamo. Inde maccuɗo on Malkus. 11 Sey Yeesu wi'i Biiturus, “Wattu kaafahi maaɗa nder holgo maaki. A nyuma mi yarataa jardugel torra ka Nyaako am hokkatayam?” 12 Sey sooji'en Rooma e ardiiɗoɓe e taadiiɓe Wuro Ceniingo nangi Yeesu, ɓe kaɓɓimo. 13 Arande ɓe njaarimo to Hanaana esiraawo Kayaafa. Kayaafa on woni Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina e ɗun ɗon ndungu. 14 Kanko woni kokkuɗo ardiiɓe Yahuudanko'en caawori wiiki, ɗum ɓurii neɗɗo go'oto maaya ngam koo moye. 15 Siiman Biiturus e goɗɗo tokkuɗo Yeesu ɓe tokki Yeesu. Nde on ɗon tokkuɗo Yeesu go'oto on Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina e andimo, sey o yaadi e Yeesu to njayri wuro Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina on. 16 Ammaa Biiturus darii yaasi to dammugal wuro ngon. Sey on ɗon tokkuɗo Yeesu mo Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina andi, o wurtii yaasi, o metani debbo paamanoowo dammugal ngal, o nattini Biiturus. 17 Sey debbo paamanoowo dammugal on wi'i Biiturus, “An, naa' a go'oto nder tokkuɓe on ɗon neɗɗo?” Biiturus wi'i, “Koo seɗɗa, naa' mi tokkuɗomo.” 18 E carel ngel e woodi peewol, ngam non maccuɓe e taadiiɓe Wuro Ceniingo kuɓɓi hiite, e ɓe piliinge, e ɓe irfoo. Sey Biiturus kanum maa ɓaddii darii nder maɓɓe e irfoo. 19 Sey Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina ƴami Yeesu dow tokkuɓemo e dow ekkitinol maako. 20 Yeesu wi'imo, “Koo ndeye e mi metana koo moye e njayri. Koo ndeye e mi ekkitina ekkitinol am nder cuuɗi do'aare e nder Wuro Ceniingo to fuu Yahuudanko'en kawrata. Mi meeɗaayi wiiki goɗɗum e suuɗe. 21 Ngam ɗume ƴamataayam ƴamɗe ɗe'e? Ƴamu yimɓe nanɓe ekkitinol am. Goonga e ɓe andi ko mbiimi.” 22 Nde Yeesu wi'i non, go'oto nder taadiiɓe dariiɗo haade maako hellimo to wolo, wi'i, “Non metirantaa Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina?” 23 Yeesu wi'imo, “To ni mi wi'ii goɗɗum ɗum haanaa, wi'uka koo moye ɗo'o. Ammaa to ko mbiimi ɗum goonga, ngam ɗume kelluɗaayam to wolo?” 24 Sey Hanaana waɗi ɗum so''i Yeesu to Kayaafa Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina, e mo haɓɓii. 25 Biiturus e darii ɗon e irfoo, sey woɓɓe mbi'imo, “An maa, naa' a go'oto nder tokkuɓe on ɗon neɗɗo?” Ammaa Biiturus yeddi wi'i, “Naa' mi tokkuɗomo.” 26 Go'oto nder maccuɓe Mawɗo Mawɓe Ardiiɓe Diina bandiraawo neɗɗo mo Biiturus ittani nowru o wi'i Biiturus, “Naa' mi yiidiima e maako ton nder ngesa leɗɗe jaytun?” 27 Biiturus fuɗɗiti wi'i, “Naa' ɗum min.” E mo wi'aka njakardi hani. 28 Sey Yahuudanko'en kocci Yeesu daga wuro Kayaafa ɓe njaarimo laamorde gomnaajo Roomankeejo. E carel ngel ɗum ilaa subaka. Ardiiɓe Yahuudanko'en nattaayi laamorde nden, ngam to' ɓe ngarta ɓe laaɓaa, ɓe kaɗee nyaamuki nyamndu Humto Sakkinki. 29 Ngam non, Bilaatus wurtii yahi to maɓɓe ƴamiɓe, wi'i, “Ɗume ngullortooɗon neɗɗo o'o?” 30 Ɓe mbi'imo, “Daa naa' o gaɗoowo ko halli, daa min ngaddaayimo to maaɗa.” 31 Bilaatus wi'iɓe, “Onon e ko'e mooɗon kocceemo ngaɗanonmo kiita no dooka mooɗon wi'i.” Ɓe mbi'imo, “Onon Roomanko'en on alataamin min taƴana goɗɗo kiita mayde.” 32 Ɗu'um waɗu ngam ɗum hebbina ko Yeesu wi'uno dow iri mayde nde maayata. 33 Sey Bilaatus so''ii nder laamorde, o noddi Yeesu, o ƴamimo o wi'i, “An woni laamiiɗo Yahuudanko'en?” 34 Yeesu nootii, wi'i, “Ngo'ol ƴamol to maaɗa ngol ƴiwi, koo woɓɓe kokkumaa habaru am?” 35 Bilaatus wi'i, “A nyuma mi Yahuudankeejo? Ɗum lenyol maaɗa e mawɓe ardiiɓe diina ngaddumaa to am. Ɗume ngaɗuɗaa?” 36 Yeesu wi'i, “Laamu am naa' daga ndu'u duuniyaaru ɗum ƴiwoyi. Daa laamu am daga mayru ɗum ƴiwoyi, daa tokkuɓeyam konay ngam ɓe kaɗa ɗum nangayam ɗum waɗayam nder juuɗe ardiiɓe Yahuudanko'en. Ammaa laamu am naa' daga ndu'u duuniyaaru ɗum ƴiwoyi.” 37 Sey Bilaatus ƴamimo wi'i, “Too, an, a laamiiɗo won ɗon?” Yeesu nootii, wi'i, “A wi'ii mi laamiiɗo. Ngam ɗu'um ɗum danyiyam, nden ngam maajum ngarmi nder duuniyaaru ngam mi meta dow ko woni goonga. Koo moye giɗɗo goonga tokkay ko mbiimi.” 38 Bilaatus ƴamimo wi'i, “Ɗume woni goonga?” Gaɗa Bilaatus wi'ii non fuɗɗiti wurtii yaasi to Yahuudanko'en wi'iɓe, “Mi tawraayimo goɗɗum kalluɗum. 39 Ammaa ɗum ndonu mooɗon mi yoofana'on curaaɗo go'oto carel Humto Sakkinki. On ngiɗi mi yoofana'on Laamiiɗo Yahuudanko'en?” 40 Ɓe nootii ɓe mbi'i e sembe, “Naa' o'o njoofantaamin, yoofanmin Barabbas!” Barabbas on boo o go'oto nder kaɓdooɓe e laamu.

19

1 Sey Bilaatus waɗi Yeesu fiyaa looci. 2 Sooji'en mbaali giifol gi'e, ɓe taaranimongol to hoore, nden ɓe ɓornimo iri toggoore laamiiɓe. 3 Ɓe ngaɗi ka yaaki yeeso maako, e ɓe mbi'a, “Allah reene, Laamiiɗo Yahuudanko'en!” Nden e ɓe piyamo to yeeso. 4 Bilaatus fuɗɗiti wurtii yaasi wi'i Yahuudanko'en, “Ndaaree, mi wurtinanay'onmo ɗo'o ngam andon mi tawraayimo goɗɗum kalluɗum.” 5 Nde Yeesu wurtinaa e taaranaa giifol gi'e to hoore nden e ɓornii toggoore iri nde laamiiɓe, sey Bilaatus wi'iɓe, “Raa neɗɗo on.” 6 Nde mawɓe ardiiɓe diina e taadiiɓe Wuro Ceniingo ngi'imo, ɓe mbi'i e sembe, “Warumo! Warumo dow gaafaangal!” Ammaa Bilaatus wi'iɓe, “Onon kocceemo mbaronmo. Min mi tawraayimo goɗɗum kalluɗum.” 7 Sey Yahuudanko'en mbi'imo, “E min ngoodi dooka, kadin non no dooka ɗum wi'i doole o waree, ngam e mo wi'a kanko woni Ɓiɗɗo Allah.” 8 Nde Bilaatus nani non, sey kulol ɓeydi nangukimo. 9 Sey o so''ii nder laamorde o ƴami Yeesu o wi'i, “Toye ƴiwoyɗaa?” Ammaa Yeesu nootaakimo. 10 Bilaatus wi'imo, “A wanyu metankiyam? A andaa e mi woodi laamu mi yoofumaa, kadin e mi woodi laamu mi waɗa ɗum warumaa dow gaafaangal?” 11 Yeesu nootii wi'i, “A walaa laamu dow am to naa' Joomiraawo hokkumaa. Ngam non, neɗɗo gaɗuɗoyam nder jungo maaɗa waɗii hakke ɓurɗum halluki.” 12 Nde Bilaatus nani non, o ɗaɓɓiti laawol no o yoofirta Yeesu, ammaa Yahuudanko'en ngaɗi ka wiiki e sembe, “Taa yoofii neɗɗo o'o, naa' a higo Kaysar! Fuu noddiroowo hoore muuɗum laamiiɗo o ganyo Kaysar!” 13 Nde Bilaatus nani haala ka'a, o wurtini Yeesu, o jooɗii dow jooɗorgal kiita to wigeere bi'eteende “Hayre Cehaande.” Nder Ibraaniyankoore wigeere nden e noddiree Gabbaata. 14 E carel ngel ɗum caka nyalawma nyalnde siryaaki Humto Sakkinki. Bilaatus wi'i Yahuudanko'en ɓen, “Raa laamiiɗo mooɗon.” 15 Ɓe mbi'i Bilaatus e sembe, “Warumo! Warumo dow gaafaangal!” Bilaatus wi'iɓe, “On ngiɗi mi wara laamiiɗo mooɗon dow gaafaangal?” Sey mawɓe ardiiɓe diina nootii mbi'i, “Min ngalaa goɗɗo laamiiɗo sey Kaysar!” 16 Sey Bilaatus waɗi Yeesu nder juuɗe maɓɓe ngam ɓe mbaramo dow gaafaangal. 17 Sey ɓe ndillidi e Yeesu, e mo wakkii gaafaangal maako e hoore maako. Ɓe mburtii yaasi gariiri yaaki wigeere bi'eteende Wigeere Ƴiƴal Hoore. Nder Ibraaniyankoore wigeere nden e noddiree Golgoota. 18 To wigeere nden ɓe piyani Yeesu kuusaaje dow gaafaangal hawti e yimɓe ɗiɗo. Ɓe ɓili go'oto e gaafaangal jungo Yeesu nyaamo, nden go'oto e gaafaangal jungo Yeesu nano, Yeesu e caka maɓɓe. 19 Bilaatus windi dow allowal o waɗi ɗum takkingal hoore gaafaangal Yeesu. Ko o windi woni, “Yeesu Najarankeejo Laamiiɗo Yahuudanko'en.” 20 Yahuudanko'en ɗuɗɓe njangi ko o windi, ngam wigeere to Yeesu waraa haade gariiri woni. Ko o windi o winduɗum nder Ibraaniyankoore, e Roomankoore, e Helenankoore. 21 Mawɓe ardiiɓe diina mbi'i Bilaatus, “Taa' windu ‘Laamiiɗo Yahuudanko'en,’ ammaa windu neɗɗo o'o wi'ii kanko woni laamiiɗo Yahuudanko'en.” 22 Bilaatus wi'i, “Ko mbindumi jooɗake.” 23 Gaɗa sooji'en ɓen piyanii Yeesu kuusaaje dow gaafaangal, sey ɓe kocci kolte maako, ɓe cendiɗe cende nayi, koo moye soojiijo jogii sendere go'o. Kadin ɓe kocci toggoore maako. Toggoore nden nyo'aaka nde sanyaande daga dow yaaki ley. 24 Sooji'en ɓen mbi'i hakkunde maɓɓe, “To' en ceekunde, en ngaɗu caaca dow mayre ngi'en moye nyaamatande.” Ɗu'um waɗu ngam ko aayaare wi'i heewa: “Ɓe cendii kolte am hakkunde maɓɓe; ɓe ngaadii caaca e toggoore am.” Ɗu'um kanjum woni ko sooji'en ɓen ngaɗi. 25 Dariiɓe haade gaafaangal Yeesu kamɓe ngoni maduujo maako, e sakiraawo maduujo maako debbo, e Maryaama debbo Kiloobas, e Maryaama ƴiwoyɗo Magadala. 26 Nde Yeesu yi'i maduujo muuɗum e darii ɗon e tokkuɗomo mo o yiɗi naa' seɗɗa. Sey o wi'i maduujo maako, “Raa ɓiɗɗo maaɗa.” 27 Nden o wi'i on ɗon tokkuɗomo, “Raa maduujo maaɗa.” Daga carel ngel tokkuɗomo on hocci Maryaama jooɗii to wuro maako. 28 Gaɗa maajum, Yeesu e andi koo ɗume yottinaama. Ngam ko aayaare wi'i heewa, o wi'i, “E mi nana ɗonka.” 29 E woodi tummude ɗon e nde heewi ndiyam inabojam lammuɗam. Sey sooji'en ɓen cuuwi soosowa nder maajam, ɓe ɗiisinga to sawru hisop, ɓe ƴeftindu yaaki honduko maako. 30 Nde Yeesu yari ndiyam inabojam ɗam, o wi'i, “Ɗum yottinaama.” Sey o turni hoore maako o yoofi yonki maako. 31 Ɗum Nyalnde Siryaaki, nden to fini ɗum Nyalnde Siwtaare. Ngam ardiiɓe Yahuudanko'en ngiɗaa ɓalli ɗin alee dow gaafaale Nyalnde Siwtaare, sey ɓe torii Bilaatus waɗa ɗum yewa koyɗe Yeesu e koyɗe yimɓe ɗiɗo ɓen, nden ɓalli ɗin njippinee. 32 Ngam non sooji'en ɓen njahi to gaafaale ɗen. Ɓe ngewi koyɗe arandeejo, nden ɓe ngewi koyɗe ɗiɗaɓo on. 33 Ammaa nde ɓe ngari to Yeesu ɓe ngi'i o yaadake o maayii, ɓe ngewaayi koyɗe maako. 34 Ammaa go'oto nder sooji'en ɓen yuwiri Yeesu labbo to becce, ɗon e ɗon ƴiiƴam e ndiyam wurtii. 35 Giiɗo ɗu'um carel ko ɗum waɗi, kanko hokkii ceyda dow maajum, ngam onon maa koolooɗon. Ceyda maako boo ɗum goonga, e mo andi goonga o meti. 36 Ɗu'um waɗu ngam ko aayaare wi'i heewa, “Walaa ƴiƴal maako geweteengal.” 37 Kadin wonde aayaare wi'ii, “Ɓe ndaaray mo ɓe njuwi.” 38 Gaɗa ɗu'um waɗii, Yusufu ƴiwoyɗo gariiri Armaatiya torii Bilaatus hokkamo ɓandu Yeesu. Yusufu on o tokkuɗo Yeesu, ammaa e suuɗe ngam e mo hula ardiiɓe Yahuudanko'en. Bilaatus jaɓi, kanko boo o yahi o waɗi ɗum jippini ɓandu Yeesu. 39 Nikoodimus jahunooɗo to Yeesu jemma yaadi e Yusufu on. O yaadi e nebbam mur e alos e ɗam jillindiri, ɗam hewtay kilo 30. 40 Yimɓe ɗiɗo ɓen kocci ɓandu Yeesu ɓe taaranindu gude ɗe ceede hawti e mur e alos no Yahuudanko'en ngaɗata to ɓe uway mayɗo. 41 To wigeere nde Yeesu waraa dow gaafaangal, e woodi ngesa. Nder maaka e woodi yenaande heyre wasaande nder hayre ɗum meeɗaayi waɗuki goɗɗo nder mayre. 42 Too, nde ɗum Nyalnde Siryaaki nde Yahuudanko'en ciryotoo Nyalnde Siwtaare, nden ngam yenaande nden haade nde woni, ɓe uwi Yeesu nder mayre.

20

1 Nyalnde Alal ilaa subaka daga nyiwre e horii Maryaama ƴiwoyɗo Magadala yahi yenaande nden tawi hayre nde ɗum maɓɓiri yenaande nden tallitaama daga dammugal yenaande nden. 2 Sey o doggi o yahi to Siiman Biiturus e on ɗon tokkuɗo Yeesu mo Yeesu yiɗi naa' seɗɗa, o wi'iɓe, “Ɓe koccii ɓandu Yeesu daga nder yenaande! Min andaa to ɓe ndesimo.” 3 Sey Biiturus e on ɗon mo Yeesu ɓuri yiɗuki ɓe njahi yenaande nden. 4 Ɓe fuu ɗiɗo e ɓe ndogga, ammaa on ɗon mo Yeesu ɓuri yiɗuki ɓurii Biiturus doggudu o artimo yottaaki yenaande nden. 5 O turii o yurnii yenaande nden o yi'i gude ɗe ɗum taarirnoo ɓandu Yeesu, ammaa o nattaayi. 6 Sey Siiman Biiturus tokkirɗomo gaɗa yottii, natti yenaande nden. O yi'i gude ɗen e ndesii ɗon, 7 e lefol ngol ɗum taarani hoore Yeesu. Lefol ngol e hakkitii e gude ɗen, kangol tan e ngol taggii. 8 Sey on ɗon mo Yeesu ɓuri yiɗuki artuɗo yottaaki yenaande nden, kanko maa o natti, o yi'ani gite maako, o jaɓi Yeesu ummake daga mayde. 9 Haa jooni ɓe paamaayi aayaare biinde doole Yeesu ummoo daga mayde. 10 Sey tokkuɓe Yeesu ɓen co''i gure maɓɓe. 11 Maryaama e darii yaasi yenaande nden e woya. E mo nder woyuki, sey o turii o yurnii yenaande nden, 12 o yi'i malaa'ika'en ɗiɗo e ɓe ɓornii kolte daneeje, e ɓe njooɗii to ɓandu Yeesu fukkinaa ndenno. Go'oto e jooɗii to hoore Yeesu wondonoo, go'oto boo e jooɗii to koyɗe maako gondonoo. 13 Ɓe ƴami Maryaama on ɓe mbi'i, “Ngam ɗume mboyataa?” O wi'iɓe, “Ɓe koccii ɓandu Moodibbo am, mi andaa to ɓe ndesimo.” 14 Sey o yeeƴii o yi'i Yeesu e darii ɗon, ammaa o anditaayi ɗum Yeesu. 15 Yeesu ƴamimo wi'i, “Ngam ɗume mboyataa? Moye ɗaɓɓitataa?” Maryaama e nyuma ɗum paamanoowo ngesa kan, ngam non o wi'imo, “Moodibbo, to an hoccimo, wi'am to ndesuɗaamo mi yahay mi hoccamo.” 16 Yeesu wi'imo, “Maryaama.” Sey o waylitii o raarimo o wi'i nder Ibraaniyankoore, “Rabboni!” Ma'ana maajum woni “Moodibbo.” 17 Yeesu wi'imo, “Taa' jogayam, ngam mi ƴeeŋaayi to Nyaako am Mo Dow taw. Ammaa so''a to bandiraaɓe am mbi'aaɓe mi ƴeeŋay to Nyaako am, Nyaako mooɗon, Allah am, Allah mooɗon.” 18 Sey Maryaama ƴiwoyɗo Magadala yahi to tokkuɓe Yeesu wi'iɓe, “Mi yi'ii Yeesu!” Sey o ɗiiwitaniɓe ko o wi'imo. 19 Ɗum nyalnde Alal. Nde naange hiiri, tokkuɓe Yeesu kawriti, ɓe maɓɓi dammugal ngam e ɓe kula ardiiɓe Yahuudanko'en. Ɗon e ɗon Yeesu wangi darii caka maɓɓe, wi'i, “E mi silminoo. Jam wonda e mooɗon.” 20 Gaɗa o wi'i non, o holliɓe juuɗe maako e becce maako. Sey tokkuɓemo nani belɗum naa' seɗɗa nde ɓe ngi'imo. 21 Yeesu fuɗɗiti wi'i, “Jam wonda e mooɗon! Non no Nyaako Mo Dow liliriyam, non min maa e mi lila'on.” 22 Nde o wi'i non, sey o fuufi dow maɓɓe o wi'iɓe, “Njaɓee Ruuhu Allah. 23 To on njaafanake yimɓe hakke, ɓe njaafanaama, to boo on njaafanaakiɓe, ɓe njaafanaaka.” 24 Go'oto nder tokkuɓe Yeesu, bi'eteeɗo Tooma (ɗonmaa e mo wi'ee Ciwtaaɗo), o wondaa e maɓɓe carel ko Yeesu wari. 25 Sey tokkuɓe Yeesu horiiɓe mbi'imo, “Min ngi'ii Yeesu.” Ammaa Tooma wi'iɓe, “Sey to mi yi'ii julooɗe juuɗe maako to o fiyanaa kuusaaje nden mi waɗa hoondu am nder julooɗe ɗen, nden mi waɗa jungo am nder yulnde becce maako to o yuwiraa labbo, to naa' non, mi jaɓataa ko mbiiɗon.” 26 Yontoore go'o gaɗa maajum, tokkuɓe Yeesu e nder wuro ngon kadin, Tooma maa e wondi e maɓɓe. Koo nde e ɓe maɓɓi dammuɗe, ɗon e ɗon Yeesu wangi darii hakkunde maɓɓe wi'i, “Jam wonda e mooɗon.” 27 Sey o wi'i Tooma, “Raa juuɗe am. Waɗu hoondu maaɗa nder julooɗe ɗen. Fortu jungo maaɗa ngaɗaango nder yulnde becce am. Alu waɗuki seko, hoola.” 28 Sey Tooma wi'imo, “Joomiraawo am, Allah am!” 29 Yeesu wi'imo, “A hooliyam ngam a yi'iiyam? Ɓe barkiɗinaaɓe yimɓe ɓe ngi'aayiyam, fuu e non ɓe koolakeyam.” 30 Yeesu waɗii ko hayɗinii feere‑feere ɗuɗɗum yeeso tokkuɓemo ɗum windaaka nder ɗerewol ngo'ol. 31 Ammaa ɗu'um ɗum windaa ngam koolooɗon Yeesu woni Almasiihu Ɓiɗɗo Allah, nden laawol hoolaakimo keɓon yonki ki re'ataa barka inde maako.

21

1 Gaɗa fuu fii ɗu'um Yeesu fuɗɗiti wangani tokkuɓemo to daande Mbeela Tibaariya. Raa no o wanginiri hoore maako. 2 Siiman Biiturus, e Tooma bi'eteeɗo Ciwtaaɗo, e Nataaniyal ƴiwoyɗo Kaana nder leydi Galiili, e ɓiɓɓe Jabadi, e woɓɓe tokkuɓe Yeesu ɗiɗo ɓe fuu e ɓe kawriti. 3 Sey Siiman Biiturus wi'i horiiɓe, “Mi yahay nangoyki liƴƴi.” Ɓe mbi'imo, “Min njaaday e maaɗa.” Sey ɓe njahi ɓe natti komiwal, ammaa nden ɗon jemmaare walaa ko ɓe nangi. 4 Naange e wurtoyoo, sey Yeesu darii daande mbeela ngan, ammaa ɓe andaa ɗum kanko. 5 Sey Yeesu wi'iɓe, “Bandiraaɓe, on ngoodi liƴƴi?” Ɓe mbi'imo, “Min ngalaa.” 6 O wi'iɓe, “Ngaɗee nangirɗum liƴƴi mooɗon to nyaamo komiwal mooɗon, on nangay liƴƴi.” Nde ɓe ngaɗi non, ɓe mbaawaayi nattinki nangirɗum liƴƴi ɗum nder komiwal ngal, ngam liƴƴi ɗuɗɗi. 7 Sey on ɗon tokkuɗo Yeesu mo Yeesu yiɗi naa' seɗɗa, wi'i Biiturus, “Ɗum Joomiraawo.” Nde Biiturus nani ɗum Joomiraawo, o taadii toggoore maako ngam o ɓortakeno ngam kuugal, o diwi nder ndiyam. 8 Tokkuɓe Yeesu horiiɓe ndarii nder komiwal ngal, e ɓe pooɗa nangirɗum liƴƴi ɗum e ɗum heewi liƴƴi, ngam e ɓe haade daande mbeela ngan ko waɗata jaaɓanɗe 300. 9 Nde ɓe njottii to daande ndiyam, ɓe ngi'i docce hiite e liƴƴi dow maaje e buroodi. 10 Yeesu wi'iɓe, “Ngaddee goɗɗi liƴƴi ɗi nanguɗon jooni.” 11 Sey Siiman Biiturus nattii nder komiwal ngal, o fooɗi nangirɗum liƴƴi ɗum yaaki to njaareendi e ɗum heewi liƴƴi 153 mawɗi. Koo nde e ɗi ɗuuɗi, nangirɗum ɗum seekaayi. 12 Yeesu wi'iɓe, “Ngaree, ngewon kooƴe.” Walaa goɗɗo nder tokkuɓemo gaɗɗo sembe ɓernde ƴamamo, “An a moye?” ngam e ɓe andi ɗum Joomiraawo. 13 Yeesu hocci buroodi ɗum, hokkiɓeɗum, kadin o hocci liƴƴi ɗin, o hokkiɓeɗi. 14 Ɗu'um kanjum woni tataɓum Yeesu e wangana tokkuɓemo gaɗa o umminaama daga mayde. 15 Gaɗa ɓe njottinii nyaamuki, Yeesu ƴami Siiman Biiturus wi'i, “Siiman ɓii Yahaya, a ɓurii horiiɓe ɓe'e yiɗukiyam?” Biiturus wi'i, “Ee, Joomiraawo, a andi e mi yiɗumaa.” Yeesu wi'imo, “Duru baali am.” 16 Yeesu fuɗɗiti ƴamimo ɗiɗaɓum wi'i, “Siiman ɓii Yahaya, a yiɗiyam?” O wi'i, “Ee, Joomiraawo, a andi e mi yiɗumaa.” Yeesu wi'imo, “Faaman baali am.” 17 Yeesu ƴamimo tataɓum wi'i, “Siiman, ɓii Yahaya, a yiɗiyam?” Biiturus wanni ngam Yeesu ƴamimo tataɓum, “A yiɗiyam?” Ngam non o wi'imo, “Joomiraawo, a andi koo ɗume. A andi e mi yiɗumaa.” Yeesu wi'imo, “Duru baali am. 18 E mi wi'umaa goonga, ko ngonnoɗaa suka a ɓorna hoore maaɗa njahaa to ngiɗɗaa. Ammaa taa nawyii, a fortay juuɗe maaɗa goɗɗo ɓornumaa o yaarumaa wigeere nde a yiɗaa yaaki.” 19 Yeesu wi'u ɗu'um ngam holla iri mayde nde Biiturus waɗata ngam mawninki Allah. Sey Yeesu wi'imo, “Tokkam.” 20 Biiturus waylitii yi'i on ɗon tokkuɗo Yeesu mo Yeesu yiɗi naa' seɗɗa e tokkiɓe. Kanko woni on ɗon jooɗiiɗo haade Yeesu ko ɓe nyaami kirtaari, biiɗo, “Moodibbo, ɗum moye hokkitirtama?” 21 Nde Biiturus yi'imo, ƴami Yeesu wi'i, “Joomiraawo, ɗume heɓatamo?” 22 Yeesu wi'imo, “To e mi yiɗi o jooɗodoo e yonki naa carel ngel ngartoymi, ko wannumaa? An ni, tokkam.” 23 Ngam Yeesu wi'i non, sey habaru sankitii nder tokkuɓemo wiiki o'o tokkuɗo Yeesu o maayataa. Ammaa Yeesu wi'aayi o maayataa. Ko o wi'i woni, “To e mi yiɗi o jooɗodoo e yonki naa carel ngel ngartoymi, ko wannumaa?” 24 O'o woni on ɗon tokkuɗo Yeesu e mo hokka ceyda dow fuu fii ɗu'um nden o windiiɗum. En andi boo ceyda maako ɗum goonga. 25 Kadin e woodi fii ɗuɗɗum ɗum Yeesu waɗi. To ɗum windaama ɗum fuu go'o e go'o, e mi nyuma fuu duuniyaaru walaa njayri to ɗum resata defte bindeteeɗe.