Datooga of Tanzania

JOHN

1

1 Ghayi aba garayi gwanda Ng'asheanda, nea Ng'asheanda gwandeayi sea Aseetta, nea Ng'asheanda ea Aseetta. 2 Aba garayi niny gwandeayi sea Aseetta; 3 haleanjeessean geesin aba niny, nea iimanda niny ghanyea maygwanda gil aba haleanjeeda sisin. 4 Jeadaannyi gwanda eaweega, nea eaweesu ea weeshinda buuneeda. 5 Nea weeshini ghoabwaay jeeda misaneeda, nea misaneeda ea miighoammu ghwajoar. 6 Abeeda gwanda siisi sichcheagu leabu heeda Aseetta; suguura gheawungaaschi Yohaana. 7 Niny ghwaan ak gamuuwwu iitta weeshinda, ak abeeda ghamwas buuneessean aba niny. 8 Nea niny ea miih weeshinda gil, niny ghwaan gamuuwwuu iitta weeshinda. 9 Niih weeshinda huumwa gil hidu jeeda ng'eanyiida ak ghoabwaay giliwas siih. 10 Niny ghayi abeeda gwanda jeeda ng'eanyiida, nea ng'eanyiida geesin appadaydaannyi ak amwanala ng'eanyiida. 11 Niny ghwahidu gheannyi, ak ea mwadeapta fugaaschi. 12 Nea fukka sean deapta ninyiin, ak ghamwas aba gheawungaaschiin, ghoadaw uurda jea ghoaweawa diibiga Aseetta; 13 Fuga meejiilana naweeda geallaan, ghana gidabwariiyda saseeda, ghana gidabwariiyda siida, geaghus Aseetta. 14 Ak iiduw ghoaw Ng'asheandida saseeda ak goobiida jeedeanya, niny ghwannyiit dagheerjeandumeeda ea humeanda ak ea sidaayi, gigheambiittaannyi, gigheambiitta uurji dea Balleanda was haghasheeda leabu heeda Bwaabwa. 15 (Yohaana gamuuwwu iittaannyi, ak goojur, “Niih dea ghayi earukku nea geayi, ‘Niih dea ghayi eayeennyi gay gweadu geeshteanyu ak ahaweawaneani aba gideaba gwanda madeedeanyu.’ ”) 16 Aba hidoadaannyi aseasa sinyaschi dagheerjeanduumeeda nea gettaguurji. 17 Aba gideaba deaweeda geegu aba naweeda Muusa; nea dagheerjeandumeeda ea huumeanda ghapkaana naweeda Yeesu Gristo. 18 Manda siida nidaah Aseetta; Balleanda was haghasheeda, mideayi sea Bwaabwa, niny siida adaajiidi. 19 Niih gidamuwwu Yohaana, gojeakta fuga Yahuudi mida Yerusaleemu ashoohoodiga ea fuga Laawi ghoanyaash gideaba, “Guwosi ngeaha?” 20 Ghamwas ak ea mwashaanga ghamwas, nea gwayi. “Aniini meawosi Gristo.” 21 Gennyaash niny, “Ak guwosi ngeaha? Guwosi Eliyahi?” Gwayeeshsha, “Meawosi,” Geyeeshsha, “Abeeda guwosi sibaneeda?” Gwayeeshsha, “Manda.” 22 Geyeeshsha niny, “Asi ang'iing'i guwosi ngeaha? Rukuneasa ak geyeassi iitta fuga ajeakneeasa. Giyeaniin appadaydaang'u?” 23 Gwayeeshsha, “Geawoschi ghuutta siida nyearra jeeda dareapcheenda. ‘Olleappa naweeda Ng'uttamiida,’ gawuurji gidaghayi rukuteayda sibaneeda suguura Isaaya.” 24 Fiisu abeeda gojeagu Farisayajeega. 25 Ng'atta geannyaash nea geyeeshsha, “Ang'iing'i imuwosi Gristo ghana Eliya, ghana sibaneeda anda gibattisanayi buuneeda?” 26 Ghwasha Yohaana nea gwayeeshsha, “Aniini geabattiisananeegwa beega, ak gwanda jeedeangwa siida minaada nea moanali, 27 Siisi gaygamaseawnean ak aniini ea mammisean gideaba gaydeameew deanga geakkaaschi.” 28 Ng'asheesu seaniin geesin aba hoowa bea Bettaniyaan gigheawda Yordaan was heeda abattiisanniisa Yohaana buuneeda. 29 Muchchu ghwadaah Yeesu nea ghwaan headaannyi ak gwayeeshsha, “Ngulla Dayeenda Gisilleanda bea Aseetta jea gageanda ring'eeda jeeda ng'eanyiida! 30 Niih dea ghayi earukku eayeennyi, ‘Gwanda siisi jea gamaseawneani, aba gideaba niny ghayi gabay gwanda madeedeanyu, aba gideaba gwanda madeedeanyu.’ 31 Aniini siisi ghayi mwaanali, amaduw ghaawunnyi deabattisana beega ak abeeda getteajiissa Israeeli.” 32 Ng'atta gamuuwwu Yohaana ng'asheega nea gwayi, “Nadaayi Gurorooda gwashubeanda ghariibajeanda nea ghoabinna humng'eeda ak goobissa uhuudaannyi. 33 Earaniini abeeda mwaanali; amaduw ghwanung' siitta ghayi ajeaknean deabattiisan aba beegean gwarukunean gideaba, ‘Siitta jea daaha nea gwashubeesa Gurorooda ak goobissa uhuudaannyiin siida niih diitta jea gobattiisan aba Gurorooda Ghaydidiin.’ 34 Ak aniini ea nadaayi ak ea neamuuwwu gideaba siisi Balleanda Aseetta gil.” 35 Muchchu gabiikta Yohaana ghaminaada sea ginealangaaschi assiyyeenya. 36 Hean gang'ulla Yeesu nea ghang'atta ak gwayeeshsha, “Ng'ulla, Dayeenda gisilleanda bea Aseetta!” 37 Ghwayiiy Ginealangiga assiyyeenyean niny nea gwargu ng'asheesu ak ghwaat geeshta Yeesu. 38 Ghwayam geaw Yeesu ak ghwadaah nea ghwaat geeshta ak ghoanyaash saawa nea gwayeeshsha, “Gogaseadayyi naaha?” Hean geyeeshsha niny, “Raabi” (nea gideaba Ginealshochcheanda gil), “ang'iing'i gibiitti yeenu?” 39 Gwayeeshsha saawa, “Abeenni ak gajadaaha.” Ng'atta ghwaat geeshta, ak ghwadaah heeda eajusu abiitta, gobitpiit gwandeawa niny eaweettida abeeda gaba aseetta damanamughuush. 40 Iiy oorjeanagi aba jeedeaba giikka assiyyeenyean nea gabalool Yohaana ak ghwaat geeshta Andereya gil, was oorjeeda gennyea Simoneeda suguura Betro. 41 Gosheeda ghwadaah Simoneeda was oorjeeda ghaamwat, ak gwayeeshsha, “Sidaayi Masiya” (nea gideaba Gristohi). 42 Hean ghwaat heeda Yeesu. Daah Yeesu gwayeeshsha, “Ghamneawa gegureweey Simon Balleanda Yohaana? Asi gajegureweey Geefa.” (Nea gideabeadaannyi ea Betro gil). 43 Iimuchchu eanigasa Yeesu beatta Galilaaya. Ghwadaah Filippo ak gwayeeshsha, “Eanni geeshteanyu.” 44 Filippo niny siida leabu Betsayda gil, mujiineeda geaba Andreya ea Betro. 45 Filippo ghwadaah Nattanaeeli ak gwayeeshsha, “Sidaayi siida ghayi ng'waar Muusa ng'asheagaaschi aba jeeda deaweeda. Siisi ghayi ng'asheagaaschi ghang'waar sibanga. Yeesuuyda Nasareetti, was balleada Yoseefu.” 46 Gwayeeshsha Nattanaeeli niny, “Asseara Nasareetti ghoammu gwarinna gilimiyi?” Gwayeeshsha Filippo niny, “Benni daaha.” 47 Ghwadaah Yeesu Nattanaeeli nea ghwaan headaannyi, ak gwayi, “Ng'ulla, Israeelajeanda huumwa, manda jeadaannyi ng'uyyeega eara gil!” 48 Gwayeeshsha Nattanaeeli niny, “Assang'iing'i ginaldananniin?” Ghwalamda Yeesu ak gwayeeshsha, “Ghwanyawa ghadayeay nea gudumidana guumda shabogheechcheanda nea eara Filippo eamighwaan gaguurneey.” 49 Ghwasha Nattanaeeli nea gwayeeshsha, “Rabi, ang'iing'i guwosi Balleanda Aseetta! Guwosi Sugoochcheanda Israeeli!” 50 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Ghamneawa gumwasi aba gideaba geayeeshshineey ghwanyawa ghadayeay nea gudumidana guumda shabogheechcheanda? Asi gaydaaha ng'asheega hees naawa suuh.” 51 Hean gwayeeshsha niny, “Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, gajadaaha nea ghwajaada humng'eeda, ak gajadaaha malaykajeega Aseetta heeda mwascheeng'da suurja ghwararang'aan ghapka heeda Balleanda Siida.”

2

1 Iimuchchu eaweetteaba samwagu gwanda nyeangiida Gaaneeda mida Galilaaya, eara gheamatta Yeesu abeeda gwanda hoowa; 2 nea eara Yeesu ea ginealangaaschi ea suguursa ghapka nyeangiini. 3 Iiduw nea ning'at difaayi gwayeeshsha gheamatta Yeesu niny, “Mudugwandeawa difaayi.” 4 Gwayeeshsha Yeesu ghaamwat, “Ea iiyya, ang'iing'i gendeayeasi naaha? Damandeanyu miighwahidu.” 5 Ghwalamda Gheamatta ak gwayeeshsha soomjooga, “Agooga asna gilinyooh gwargu niny.” 6 Abeetta gwanda hoowa sirbaji lah ghayi sisna lagheanga, ak geyiina beega ahunniida fuga Yahuudi aba gimminnoodeaba geat, aba heesinnyeekka jeesinga nyaawa gwalassa galanajeega diktam ghana diktam ea damanamughush. 7 Gwayeeshsha Yeesu saawa, “Oannyiida sirbajeesu beega.” Hean geannyiit ea ghwanaawnaawda. 8 Ng'atta gwayeeshsha saawa, “Asi aramni ak goyeassi siida haw ang'aatta buuneeda.” Hean geyeasa. 9 Iiduw nea gwasamu Siidida ang'aatta buuneedean beegiga, aniyamwa ghoaw difaayi, nea abeeda niny amwanala heeda leabu, (nea soomjookka ghwanyawa ramu beegean ghwanal), gaguursa Siitta ang'aatta buuneedean siida geeshshi 10 ak gwayeeshsha, “Eajusu buuneeda inyeessa ghanyi goshoohu difaayi miyaas; amadaa beadi nileeshi buuneeda muuchchi, hean gabiissa goruudu gea munyas; ang'iing'i nukkwa gudumideawana difaayi miyaas eara ghamneawa.” 11 Gwadeagooni diitta ghayi sin Yeesu bea madeedean gil aba Gaaneeda Galilaaya nea abeeda ghwanung' eadaah gigheambittaannyi; eara ginealangaaschi hean gabiissa ghamwas niny. 12 Iing'atta ghangeat ghwararang'aada gawa Gapernaamu nea godeayi ghaamwat ea oorjooga ghaamwat ea ginealangaaschi; gobiida hoowa askwearjoojusu ng'ay. 13 Abeetta gwanekiidean ghwelmeeda basakka bea fuga Yahuudi, hean ghwascheang'da Yeesu gawa Yerusaleemu. 14 Ghwanyasa jeeda gheeda sibatta Aseetta buuneeda; heeda mwashaayda heewga suurja ghwashaayda gisilga nea suurja ghwashaayda ghariibajeega, ea gea nyarja lappiyyeeda gadiyeatta. 15 Hean gwasin ghealooda, amahit ghahoan buuneesean mideawa gisilga ea heewga aba jeeda gheeda sibatta Aseetta; ak ghoahiida lappiyeeda fuga nyarja lappiya nea gobimbineada measajeega nyaawa. 16 Gwayeeshsha fugiga ghwanyawa sheahhiida ghariibajeanda, “Oang'aamwana dugusu hiji; adoonung ghoaw ghooriida Bwaabwa ghoariida sikkeakshachcheewa.” 17 Ghoapkaat ginealangaaschi gideaba geang'waar. “Bariinyeegeasu aba gheang'u gayghwaagan.” 18 Ghoanyaash fuga Yahuudi nea gwayeeshsha, “Gaysina ana gwadeagu jea eadaaha gideaba gisni ng'asheesu?” 19 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Anyarja gheawi sibatta Aseettean ak gaydadeas aba jeemba askwearjooji assamwagu.” 20 Hean gwayeeshsha fuga Yahuudi, “Gheawi sibatta Aseettean ghayi destaannyi gageanu gweannyeew haradam ea lah, ak gaydeasa aba jeemba askwearjooji samwagu?” 21 Nea abeeda Gheeda sibatta Asseetta rugu ea saseadaannyi gil. 22 Iiduw nea niduunna miyeeda, ghoapkaat ginealangaaschi gideaba ghayi nurgu ng'asheesu, ak ghamwas ng'oruutka ea ng'asheega ghayi rugu Yeesu. 23 Damanda mideewa Yerusaleemu aba jeeda ghwelmeeda basakka, ghamwas fuga saang'a gheawungaaschi idaah gwadeagooda sin; 24 nea Yeesu amwamwasa fugiga aba gideaba nisikkideawa sean, 25 aba gideaba niny ghwanal buuneessean ak ea magassa gideaba gaygamuuwwu siih; aba gideaba niny ghwanal gidamida jeessiida.

3

1 Asi gwanda siispa Farisaayajeega suguura Nikkodeemu, nea ghoahaaghwa fuga Yahuudi. 2 Siisi Gaweesa Yeesu eawa ak gwayeeshsha, “Raabi, aseasa geanalli gideaba ang'iing'i guwosi ginealshochcheanda ak gileabu heeda Aseetta; aba gideaba manda siida ammu gwasin gwadeagwajeesu isinayiin, geaghus siida mideayi sea Aseetta.” 3 Ghwasha Yeesu ak gwayeeshsha niny, “Aba huumwa, aba huumwa geayeeshshineey siida imebiikta eeji deaba iyyeennya ea mayghwadaah sugoochcheandumeeda Aseetta.” 4 Gwayeeshsha Nikkodeemu niny, “Iijea ebiikta eeji siida niheedu? Gayghoammu gideaba gaygabiikta jeeda ghaamwat deaba iyyeenya ak geeji?” 5 Ghwasha Yeesu ak gwayeeshsha, “Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineey, siida imiyeejiilna beega ea Gurorooda ea mayghoammu gawa jeeda sugoochcheandumeeda Aseetta. 6 Gissijiila saseeda gaba saseeda, nea gissijiila gurorooda gaba Gurorooda. 7 Adihami ng'eanyi aba gideaba geayeeshshineey, ‘Siida geaghus eebiikta eeji.’ 8 Jeammeeda iissa gagal heeda gasa, ak giyiinyi ghuutta ak ea minali helleabu ghana heedagal, ea giduurji siiidida sijiila Guroroodean.” 9 Gwayeeshsha Nikkodeemu niny, “Ng'asheesu ijeagwasa?” 10 Ghwasha Yeesu ak gwayeeshsha niny, “Eara ang'iing'i giwosi ginealshochcheanda Israeeli ak aminali ng'asheesu? 11 Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshsineey, aseasa geerukku gida sinalli ak geemuwwu gidaghayi sidaayi; amadukku agooga ghanyea mwoamwasi ng'asheega simuuwwu. 12 Asi iyearukuneegwa ng'asheega badayda ng'eanyiida ak amoamwasi, abeeda iyearukneegwa ng'asheega mida humng'eeda gajamwastaan? 13 Manda siida ghayi nidiyeada ea gawa humng'eada geaghus Balleanda Siida ghayi rarang'aana humng'eeda 14 Gawurji gida ghayi attoasta Muusa ichchibooda aba dareapcheeda, gwasnu eara Balleanda Siida gajeattoastunu. 15 Abeetta siida jea ghamwas niny gayghwanyas eaweega manda mudeanooda.” 16 Aba gideaba Aseetta ghabwariiy ng'eanyiida ea eeyibwak ea ghoadayda Balleandaannyi assakkalealla, ak abeeda siida wassean mwas niny amwaroada ak abeeda ghwanyas eaweega manda mudeanooda. 17 Aba gideaba Aseetta ghayi mojeakna Balleanda ghwaan ng'eanyiida, ak gorgweaksa ng'eanyiida, geegasa ghwalalan ng'eanyiida appadaydaannyi. 18 Siida mwas niny majeergweaksa; nea siitta mwamwasaan ea ning'aatta girgweaksinda, aba gideaba mwamwasa gheawunga Balleanda assakkalealla bea Aseetta. 19 Ak girgweaksinda ea nihi, ghwahidu weeshinda jeeda ng'eanyiida, ak ghabwariiy buuneeda misaneeda ea ghoadaraam weeshinda, aba gideaba sinaweega nyaawa eamunyas. 20 Siida sina ng'asheega munyas iissa ghwasit weeshinda, nea ghanyea mayghwaan heedeesh aba gideaba gajiiduw geattaajiit sinaweagaaschi munyas. 21 Nea siitta sina humeandean gayghwaan heedeesh, ak geesikteawa sinagweegaaschi gideaba ghoawal gheang'da Aseetta. 22 Iing'atta ng'asheesu gawa Yeesu sea ginealangaaschi ea ghwahitta ng'eanyiida Yudeeya, gobiida hoowa sea ginealangaaschi nea gobattiisan. 23 Abeeda eara Yohaana gobattiisan aba Aynooni, nekkeewa Saleemu, aba gideaba hoowa gwanda beega saang'a; iissa gaweay buuneeda heeda ak gobattiisan. 24 Aba damandida Yohaana miyeayaat ghealooniga. 25 Iiduw ghoaptu sheang'nyeeda aba jeeda Ginealanga Yohaana ea siispa Yahuudi aba ng'asheega gimminooda. 26 Hean iiduw gaweay heeda Yohaana ak gwayeeshsha, “Raabi, siida heetta indeawi aba gigheawda Yordaan ghayi imuuwwu ng'asheagaaschi eara niny ghamneawa gobattisan, nea gaweay headaannyi buuneessean.” 27 Gwayeeshsha Yohaana, “Siida mwoammu ghwanyas gidawassean geaghus dea siittaw leabu humng'eeda. 28 Nea eara agooga ghoammuuschi amuuwwuni gideaba geayeennyi, aniini meawosi Gristo, aniini gechcheaknean deashoayna niny. 29 Siida mideawa gatmooda bea nyeangiida niny siida geeshshi, amadukku sittuupchi siida geeshshi, iissa ghaminaada nea goleeysiit nea gahoosan muuchchi iyiiy ghutteaba siitta geeshshiin; asi aba sareani hooseanegeasu niheedu. 30 Gammiisa niny gideaba gajea ghaloamwat ak ea meawosi aniini ghaloamwaat.” 31 Siida leabu humng'eeda ahaweewa sean, nea siida mida badayda ng'eanyiida gaba ng'eanyiida, ak gabaloolla ng'asheega ng'eanyiida; nea siitta leabu humng'eedean ahaweewa sean. 32 Niny iissa gamuuwwu ng'asheega daah ea gea iiy, ak ghanyeamanda siida mwas muwwunoadaannyi; 33 amaduw siitta mwas muwwunoadaannyiin, abeeda eara niny ea niroor gideaba Aseetta huumwa. 34 Aba gideaba siida ghayi ajeagu Aseetta iissa gabaloola ng'asheega Aseetta ak ghoadaw gurorooda nea modeena; 35 Bwaabwa ghabwariiy Balleanda, ak aniyiin haleanjeesean geattindaannyi. 36 Siida mwas Balleanda gwandeawa eaweega manda mudeanooda; nea siitta moawaala gheang'da Balleandean ea mayghwanyas eaweega, abeeda gaygwanda badaydannyi nyarasta Aseetta.

4

1 Iimuchchu nea ninal Ng'uttamiida gideaba niyiiy Farisayajeega gideaba Yeesu ninyas ginealanga saang'a burdeawa Yohaana nea gobattiisan 2 (nea Yeesu niny ea migobattiisan buuneeda, gobattiisan ginealangaaschi), 3 ghabeawa ng'eanyiida Yudeeya ak gabiikta gichcha Galilaaya. 4 Aba beadi gaygwasik jeeda ng'eanyiida Samariya. 5 Ghwahitta mujiineeda Samariya suguura Sikkaari, nekkeewa madamnyeanda ghayi adaw Yakkobo balleandannyi suguura Yoseefu. 6 Abeeda gwanda hoowa healadeeda Yakkobo, hean ea nibur Yeesu aba beatta, ak gopteada aba murdeeda healadeeda. Nea abeeda gaba aseetta lah. 7 Iiduw ghwahidu gatmoomba Samariya ghwaram beega. Gwayeeshsha Yeesu niny, “Gonean beesu aleayi.” 8 Abeeda aba damandida nuweay ginealangaaschi mujiini ghwasha hamitta. 9 Gwayeshsha Gatmootta bea Samariyahiin niny, “Ang'iing'i guwosi siida Yahuudi, nea aniini geawoschi gatmooda Samariya gimmustiin gideaba gaymusean beega?” Aba gideaba fuga Yahuudi maguuyi haleanja sea fuga Samariya. 10 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha niny, “Inyeeda ghwanyawa ginali haleanjeeda goona Aseetta ak ea ng'eaha gil siida eshshiineey, ‘Gonean beega jaadali,’ ghwanyawa gaymusa niny ak gaygagoonnyi beega mideawa eaweega.” 11 Gwayeeshsha Gatmootta niny, “Ea siida mureeda ang'iing'i mindeawani geammooda jea ramnana beega, ak ghabwada niih healadeeda easheagi jiih; abeeda gaygeannana yeenu beesu mideawa eaweegean? 12 Neada ang'iing'i guwosi haweewa ghweandeanya was Yakkobo goaneasa healadeani nea ghwali niny beega sea diibigaaschi ea dugwaaschi?” 13 Gwayeeshsha Yeesu gatmootta, “Siida wassean nyooh ghwali beesu gaygabiikta ghwaak muwoash, 14 amadukku sichchea ghwali beega jadaadaw aniini mayghwaak muwoash earahay; aba gideaba beekka jea dadawiin gayghoaw aba jeadaannyi gheang'deenda nea goobeakbeaksa eaweega manda mudeanooda.” 15 Gwayeeshsha Gatmootta niny, “Siida mureeda, aniyean gonean beesu, ea mabiikta ghwaagan muwoash gichcha nea meabiikni hiji daram beega.” 16 Gwayeeshsha Yeesu niny, “Una, gursiina siyeadaang'u ak gideani hiji.” 17 Gwayeeshsha gatmoodida niny, “Meandeawani siyeeda.” Gwayeeshsha Yeesu gatmootta, “Asi girgu huumwa gideaba, ‘Mindeawani siyeeda;’ 18 aba gideaba nindeawi siyeenat muut, ak ghamneawa niih indeawiin ea miih siyeadaang'u gil. Asi aba hiji girgu huumwa.” 19 Gwayeeshsha Gatmoodida niny, “Siida mureeda, aniini iyeang'ulayi guwosi sibaneeda. 20 Ghwanigaasa ghayi iissa ghaghadoawan Aseetta aba uhuudeaba gijeeni, amaduw goyeennyi agooga heeda miisa ghadoawanda Aseetta Yerusaleemu gil.” 21 Gwayeeshsha Yeesu gatmootta, “Iyya, mwasaan ghwaan damanda jea ea majaghadoawana Bwaabwa aba uhudeaba gijeeni, ghana hoowa bea Yerusaleemuun. 22 Agooga iissa ghoaghadoawannyi gida mwoanali, duukku aseasa geanalli gida sighadoawannyi, aba gideaba lealeanooda gwaleabu heeda fuga Yahuudi. 23 Ak ghamneawa ghwaan damanda, nea damanda gwanda, nea fuga ghadoawan bea huumwa gayghadoawan Bwaabwa aba gurorooda ea huumwa, aba gideaba Bwaabwa gagaseadayyi ghaghadoawan fuga sunu. 24 Aseetta gurorooda gil nea fuga ghadoawan niny gammiisa ghaghadoawan aba gurorooda ea huumwa.” 25 Gwayeeshsha Gatmoodida niny, “Ghaanalli gideaba gayghwahidu Masiyeeda (suguura Gristo), eaweetta hinna gayghoahiimneasa ng'asheega sean.” 26 Gwayeeshsha Yeesu gatmootta, “Aniineani ghamneawa abaloolnyiin niny gil.” 27 Deagheatta ghapka Ginealangaaschi ak ghahamng'eanyi idaah nea gobalool gatmooda, ghanyi ea manda siideeshsha, “Gigasayi naaha?” ghana “Ghwasaan anda gibalooli sea gatmooda?”. 28 Gwanung'usa Gatmoodida sirbiidaannyi heeda ak gawa mujiini amahitta gwarukusa buuneeda gideaba, 29 “Apkaani adaaha siida rukunean ng'asheegeasu sean ghayi easinnyi! Siisi gajea miih Gristohi?” 30 Ghabeawa buuneeda mujiini ak gaweay headaannyi. 31 Aba damandida gamearmearani Ginealangaaschi nea gwayeeshsha, “Raabi, agischeena.” 32 Hean gwayeeshsha niny saawa, “Aniini geandeawi hamitta jea daak moanali agooga.” 33 Hean gonyeari geat Ginealanga gideaba, “Gwadeappa gwanda siida niyeassa hamitta?” 34 Gwayeeshsha Yeesu saawa, “Hamitteanyu sinooda gidabwariiy siida ghayi ajeaknean gil, ak ghahiichchi gadiyeadaannyi. 35 Neada ea moyeeni agooga, ‘Ghwashoada sheeh ang'wan ak ghwahit, ak gay ghwahidu damanda lajitta booga?’ Ak geayeeshshineegwa aniini, oang'ng'weerda ak ghoadaayi beadooda madameega nigeawiitt gaweeriidi aba lajitta. 36 Siida lach booga ninyas mushahareadaannyi, nea iissa ghoawaam haghweega aba eaweega manda mudeanooda, ak abeeda gaygahoosan duwaawi siida heetta hista ea daalach. 37 Ak ghoaw huumwa ng'asheanda ghayi surgu bea gideaba; ‘Gwahista siyagi ak gwalach siinuut.’ 38 Aniini geajeaktaneegwa alaja booga miih agadiyeesiina, ghayi gagadiyi fiih suuk ak ghamneawa agooga ea noweayi jeeda gadiyeeda nyaawa.” 39 Ghamwas fuga saanga bea Samariya niny aba jeedeaba mujiineetta appadayda muuwwunoodeaba gatmoodida, bea gideaba, “Gwarukunean ng'asheega sean ghayi easinnyiin.” 40 Gaweay fuga Samariya heeda ak gamus gwandeayi saawa, ak goobiida hoowa eawooji iyyeenya. 41 Ghamwas fuga saang'a muuchchi appadayda ng'asheandaannyi. 42 Gwayeeshsha saawa gatmoodida, “Aseasa meamwasi aba ng'asheagaagu irgu, aseasa siyiinyi, ak geanalli gideaba aba huumwa siisi lealnochcheanda ng'eanyiida.” 43 Iing'atta eawooji iyyeenya ghabeawa hoowa ak gawa ng'eanyiida Galilaaya. 44 Aba gideaba Yeesu gamuuwwu gideaba sibaneeda mwoammu ghwanyas mureeda aba ng'eanyiidaannyi. 45 Hean hitta Galilaaya, ghwadeapta fuga Galilaaya, aba gideaba eara saawa abeeda gwanda jeeda ghwelmeeda, ak ea nidaah ng'asheega sean sin aba Yerusaleemu damandida bea ghwelmeedean. 46 Gabiikta gichcha mujiineeda Gaaneeda Galilaaya heeda ghayi yamwa beega ak ghoaw difaayeeda. Abeeda gwanda Gapernaumu siisi haw mideawa baleanda miyaan. 47 Iiduw nea ghwayiiy siidida gideaba Yeesu nuwuna ng'eanyiida Yudeeya ak anihidu Galilaaya gawa heeda ak gamus gideaba beenni ahaabwa balleandeanyu ghabwar miyeeda. 48 Ak gwayeeshsha Yeesu, “Iimwoadaahi gwadeagooda ea haleanjeeda deamdeameadi ea mwajamwasa.” 49 Gwayeeshsha Siitta hawiin niny, “Siida mureeda, aniyean nung' eweaya heeda miighameawa jeepteanyu.” 50 Gwayeshsha Yeesu niny, “Una; balleandaang'u eamajeek.” Hean ghamwas Siidida ng'asheega Yeesu ak ghang'eat gawa. 51 Damandida duuw ghwararang'aadawaan, gwaroonnyi sea soomjoogaaschi ak geerukusa gideaba balleandaannyi eamajeek. 52 Ghoanyaashta niny damanda haabwa balleanda, gwayeeshsha saawa, “Ghabeawa sheagheeda heetta askweari nea gaba aseetta ispwa.” 53 Iiduw ghoapkaat ghwaan gideaba damandida rukusina Yeesu gideaba, “Balleandaang'u eamajeegiini;” hean ghamwas niny, sea fugeaba gheannyi sean. 54 Niih gwadeagoodeaba iyyeenya sin Yeesu gil damanda leapna ng'eanyiida Yudeeya nea gawa Galilaaya.

5

1 Ng'atta damandida ghwahidu ghwelmeeda fuga Yahuudi, nea abeeda ghwascheang'da Yeesu gawa Yerusaleemu. 2 Aba hoowa bea Yerusaleemu neekkeewa gidaghuutta gisilgean gwanda dabascheanda suguura aba iitta Ebraniya Betsada, nea gwandeawa dodonung'weak muut. 3 Gwanda jeani fuga saang'a miyeani nea gwalil, fuga ng'oowwi, ea fuga badoojiga, ea fuga abittu damealga. 5 Abeeda gwanda hoowa siyagi ghayi miyaan gweannyeew diktam ea damassis. 6 Hean daah Yeesu siitta nea gwalil aba hoowa ak ghwanal gideaba niibiida hoowa gili geaw, ghoanyaash nea gwayeeshsha, “Gigasayi haabwa?” 7 Ghwasha siitta miyaaniin nea gwayeeshsha, “Siida mureeda, aniini meandeawani siichchea ghoobuuttanaan jeeda dabaschcheanda iing'atta ging'oolda beega, iissa iyeagasayi daabitta jeeda goosheeda siinuut ghoabitta.” 8 Gwayeeshsha Yeesu niny, “Ng'eada, geanda muundaang'u ak guwi.” 9 Miighoaw gil ghahaap siidida ak gageanda muundaannyi ak ghang'eat gawa. Nea abeeda eaweettida ea Sabattohi. 10 Iiduw gwayeeshsha fuga Yahuudi siitta sihhabiin, “Askweareani eaweetta Sabatto gil, ak ea mammiiseey gideaba gaysareana muundaang'u.” 11 Ghwasha niny nea gwayeeshsha, “Siida ghwanyawa ahaabwan dea eshshinean, ‘Sareana muundaang'u ak guwi.'" 12 Geannyaash niny, “Siida eshshineey, ‘Sareana muundang'u ak guwi ng'eaha?'" 13 Amwanala niny siida ghwanyawa ahaap, aba gideaba Yeesu aba damandida ning'amwa hoowa aba gideaba nibassa geat hoowa emeeda. 14 Iiduw ghwanyasa Yeesu niny jeeda gheeda sibatta Aseetta ak gwayeeshsha, “Asi daaha nihaabi! Adagudubiikta sina ring'eeda, adiiduw gabiikta ghwanyasnyi ng'asheanda muy naawa nii.” 15 Gawa Siidida ak gwarukusa fuga Yahuudi gideaba siida ahaabwan Yeesu gil. 16 Hean ghoaw gidasawassa fuga Yahuudi Yeesu, aba gideaba gwasin ng'asheanji eaweetta Sabatto. 17 Ng'atta gwayeeshsha Yeesu saawa, “ Bwaabwa gudugagadiyi eara ghamneawa, ak earaniini geagadiyi.” 18 Iiduw appadaydeaba ng'asheesu gagasa fuga Yahuudi naweeda jea gwanuusa; nea meakna gideaba gwanuus deaweedeeda Sabatto akghwahit, ghabwada gideaba gwayi Aseetta ghwaan gil, aba sareani hean ea niideennyi geaw sea Aseetta. 19 Gwayeeshsha Yeesu saawa, “Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, Balleanda mwoammu gwasin gida nea gaba geaw ghoammu gwasin gitta daah nea gwasin Ghwaaniin; aba gideaba gitta sin Ghweandean, eara Balleanda abeeda gaygwasin. 20 Aba gideaba Bwaabwa ghabwariiy Balleanda, ak iissa gohiimsa haleanjeessean sin niny, ak abeeda gaygohiimsa ng'asheega hees madeenachcheewana suuh, ak abeeda gajahamwa ng'eanyi. 21 Gawuurji gitta aduuttideayda Bwaabwa fuga meewa ak gabiikta ghoadaw eaweegean, eara Balleanda iissa ghoadaw eaweega fukka gassean. 22 Bwaabwa maygorgweaksa eara siida, ng'asheega sean bea girgweaksinda buuneeda niyiin geattinga Balleanda, 23 abeeda gwasissa buuneessean mureeda Balleanda gawuurji gidasinnisiinda mureeda Bwaabwa. Siida masissiina Balleanda mureeda masissiina mureeda Bwaabwa ghayi ajeagu niny. 24 “Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, siida iiy ng'asheanji itteanyuun, ak ghamwas siida ghayi ajeaknean, gwandeawa eaweega manda muudeanooda; nea majergweaksa eara hay aba gideaba ninaawa miyeeda ak gawa jeeda eaweega. 25 Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, ghwaan damanda ak ghamneawa gwanda, ak gaygabiissa ghwayiiy fuga nimeewa ghuutta Balleanda Aseetta, amaduw fukka jeagwayiing'shiin gayghwanyas eaweega. 26 Gawuurji gitta mideeyeatta Bwaabwa eaweega aba jeadaannyiin, gwasnu niidaw Balleanda eaweega aba jeadaannyi, 27 ak gabiissa ghoadaw gheambalmeeda jea gorgweaksiina buuneeda, aba gideaba niny Balleanda Siida gil. 28 Adaghahameagwa ng'eanyi appadaydeaba ng'asheesu; aba gideaba ghwaan damanda jea ghwayiinya buuneessean mida jeesinga bung'eadinga ghuuttaannyi 29 abeeda gaygwaduuttu fukghayi sina ng'asheega miyaas ak ghwanyas eaweega, ak gaygwaduuttu fukghayi sina ng'asheega munyas ak gergweaksa.” 30 “Aniini mwammuusi dasin gil aba gheambalmeedeanyu nea geabwageaw; aniini geargweakkiisi buuneeda aba gidayiinyi, nea girgweageedeanyu adoabiiwaat, aba gideaba meagassi dasin gideagasayi aniini geaghus dasin gidagasa siitta ghayi ajeakneaniin. 31 Iyeamuuwwu ng'asheegeasu, aniini abeeda muuwwunoodeanyu ea maba huumwa; 32 ak gwanda siinut muuwwu ng'asheega badaydeanyu, ak ghaanalli gideaba ng'asheega sean muuwwu appadaydeanyu gaba huumwa. 33 Agooga ghayi gochcheakti Yohaana, ak gamuuwwu ng'asheega huumwa. 34 Aniini mwaakghusi muuwwuunooda buuneeda; geargu ng'asheesu aba gideaba geagasayi anyasa lealeanooda. 35 Niny ghayi gheabong'nyeanda yeat ak ghoabwaay gil, amaduw ghoabwariinyi agooga weeshindaannyi gil nuwaas. 36 Amaduw muuwwunooda eandeawi ahaweewa dea Yohaana; aba gideaba gadiyoojiga easinnyi gea ghayi goonan Bwaabwa dasini, ak ea gadiyoojiga ghamneawa easinnyiin gil, ak gamuuwwu gideaba ghayi gojeaknean Bwaabwa. 37 Ak eara Bwaabwa ghayi ajeaknean gamuuwwu ng'asheega badaydeanyu. Ak ea moang'ngwa ayiinya ghuuttanyi nea niny ea moang'ngwa adaaha; 38 nea eara ng'asheadaannyi ghanyeamanda jeesingeagwa, aba gideaba moamwasi siida ghayi ajeagu. 39 Agooga gosikkideawi ng'oruutka nea ghoaghayi gili aba jeannyaawa gondeawi eaweega manda mudeanooda; ak ea dea muuwwu ng'asheega badaydeanyu.” 40 “Eara agooga ghanyeamogassi apkaani hedeanyu ak ghoanyaschi eaweega. 41 Aniini mwaanyasi gigheambiitta aba heeda buuneeda. 42 Ak ghaanalli gideaba agooga manda jeesingeagwa bariinyeega Aseetta. 43 Aniini ghaawuni gheawunga Bwaabwa, ak ea moadeaptanaan; amawuh siinuut aba gheawungaaschi niny gajadeapta. 44 Abeeda gajamwastaan, siida nyasa gigheambiitta hichpa siinuut ak ea magassa gigheambiitta leabu heeda Aseetta? 45 Adiiduw goyeeshshi geat aniini gaydahaktaneagwa aba heeda Bwaabwa; Muusa siida jea ghoahaaktaneegwa gil, nea siida ghayi oararji. 46 Inyeeda ghayi ghoamwachchi Muusa ghwanyawa gajamwasaan earaniini, aba gideaba ghang'waar ng'asheega badaydeanyu. 47 Amaduw imoamwasi ng'asheega ghayi ng'waar, abeeda gajamwastaan ng'asheegeasu?”

6

1 Iing'atta ng'asheesu ghoaghaawa Yeesu basooda Galilaaya, was basooda Diberiya. 2 Ghwaat geeshta emeeda aba gideaba saawa nidaah gwadeagwajeega sissa fuga miyeani. 3 Hean gwading'da Yeesu gijeeda, ak gopteada sea ginealangaaschi. 4 Abeeda ea ninekkiit ghwelmeeda Basakka, bea fuga Yahuudi. 5 Ang'wearda ghwadaah emeeda nea ghapka headaannyi ak gwayeeshsha Yeesu Filippo, “Gajeashaahana yeenu mukkattajeega jea ghwaak fiisu?” 6 Gwarukuta ng'asheanji nea gwasim, nea ghwanal niny gichcheagwasin. 7 Ghwasha Filippo nea gwayeeshsha, “Dinaaraji bughalaji iyyeenya moammu ghwasha mukkattajeega deayeat eara elakkiisa fiisu gil mwanang.” 8 Gwayeeshsha oorjeanagi was ginealaneedaannyi suguuura Andereya bea gennyea Simon Betro, 9 “Gwanda hiji jeabwagi mideawa mukkattaji muut bea shayiiri ea ghweayi iyyeenya; ak gaygwarachchi naaha suuh aba fuga saang'a deenu?” 10 Ghwayeeshsha Yeesu, “Anung' gobitpiit buuneeda.” Abeeda gwanda hoowa nyeega saang'a; hean gobitpiit headiga nyiit sagalamnyooji muut. 11 Gageanu Yeesu mukkattajeekka ama ng'atta gabadiischeesa Aseetta ak gwalakkiisa fuga abitpiit; gwahindunu eara ghweayeekka, akkaba siisi siittaw gidagassiida. 12 Iiduw nea ning'atta agiischooda nea nilang'u buuneeda, gwayeeshsha ginealangaaschi, “Owweamni gheaptanga silach adaghwaroat eara gil.” 13 Hean ghoawaam banajanga mukkattajeekka bea shairiin ghwanyawa lach fuga sing'ng'attaan, ak ghoannyiit soscheew damaniyyeenya. 14 Daah buuneeda gwadeagooda sin gwayi, “Aba huumwa siisi sibaneeda jea ghwahidu jeeda ng'eanyiida!” 15 Jeeng'u gideaba geegasa eang'ng'waay eayaat aba uurda ghoaw sugoochcheanda, goheelli geaw Yeesu buuneeda ak gabiikta gichcha uhuuda gijeeda nea godeayi geaw. 16 Iiduw nea ghoaw shing'ada ghwararang'aada Ginealangaaschi ea gaweay ghuutta basooda, 17 gwading'da maleambooda ghoaghaawa basooda gaweay ng'eanyiida Gapernaumu. Gamisaniit nea Yeesu ea mighwahitta heannyaawa. 18 Gabalaksa basooda ak goyuuk jeammeeda ng'waan. 19 Hean ghamwanmwan maleambooda beatta geanu aseedeanagi, ak ghwadaah Yeesu nea ghwaan appadayda beega ak gwariiksa maleambooda ak ghabeal, 20 gwayeeshsha saawa, “Adoabealli, siida aniini.” 21 Hean gang'weela ak gagasa godiing'sa jeeda maleambooda, ama deagheatta ea nihitta maleambooda ng'eanyiida ghajaam gwachchi weay. 22 Iimuchchu ghwadaah fuga heetta sunung'wa gigheawda basooda meatkweeda niirjean, gideaba sunung'wa hoowa maleamboonagi, nea Yeesu gwachchi ea mading'da maleambooda sea ginealangaaschi, abeeda ginealanga gaweay nea gabwageat. 23 Nea abeeda ea nihidu maleambajeega leabu ng'eanyiida Diberiya ea ghwahitta heeda neekkeewa heeda aksa buuneeda mukkatte, heeda ghayi moasha Ng'uttamiida ghawooda. 24 Hean iiduw nea ghwadaah buuneeda gideaba Yeesu ea ginealangaaschi manda hiji, gwading'da maleambajeega gaweay ng'eanyiida Gapernaumu nea gagaseadayyi Yeesu. 25 Iiduw nea geanyasa gigheawda basooda meatkweeda niirja geannyaash nea geyeeshsha, “Raabi, gihidu eeju hiji?” 26 Ghwashsha Yeesu nea gwayeeshsha saawa, “Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, mogaseadayyean, aba gideaba ghayi noadaayi gwadeagooda, gogassean aba gideaba ghayi ghoayaaji mukkatte ak golang'uuchchi. 27 Adiiduw godeawiichchi aba hamitta jea gabay gammudean, adeawissiina hamitta jea gwanyagu eaweega manda mudeanooda, jea gagooneegwa Balleanda Siida; aba gideaba nigeawiit goroor Aseetta was Ghwaan.” 28 Hean geyeeshsha, “Gajeesna naaha ijea eammuusa eesna gadiyeeda Aseetta?” 29 Ghwashsha Yeesu nea gwayeeshsha, “Gadiyeeda Aseetta nihi, gideaba amwasa siida ajeagu niny.” 30 Hean gwayeeshsha Saawa, “Gisni ana gwadeagu jea eadaaha ak geamwascheay, Gaysina ana gadiya? 31 Ghwaanigaasa ghayi ghwaak hamitta suguura mana aba dareapcheeda aba gissung'waarda, ‘Ghoadaw mukkatteyda leabu humng'eeda ghwaak.'" 32 Gwayeeshsha Yeesu saawa, “Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, miih Muusa gil dea goneegwa mukkatteyda leabu humng'eeda; Bwaabwa dea gooneegwa mukkatteyda huumwa leabu humng'eeda. 33 Aba gideaba mukkatteyda Aseetta diitta rarang'aana humng'eedean gil ak ghoadaw ng'eanyiida eaweega.” 34 Geyeeshsha niny, “Ng'uttamiida, goaneasa mukkatteehean galeagasean.” 35 Gwayeeshsha Yeesu saawa, “Aniini geawoschi mukkatteyda eaweega; siida wuu heedeanyu mayghwayeachchih, nea siida mwasan ea mayghwaak muwoash eara hay. 36 Ak geayeeshshineegwa earappeadi noadayaan moamwasaan. 37 Fukka sean goonan Ghweandean gayghapka hedeanyu; nea dea wuh heeeanyu ea mayghanyi dajaksa jarooda. 38 Aba gideaba mwararang'aanani humng'eeda doan dasin gideagasay aniini, ghaawunnyi dasin gidagasa dea ghayi ajeaknean; 39 nea gidagasa dea ajeaknean ea niih gil, gideaba ea meahuttani earagi aba jeeda geagoonan, geaghus deaduudu eaweeda huydean. 40 Aba gideaba gidagasa Bwaabwa niih gil, gideaba siida nyooh ghwadaah Balleanda ak ghamwas abeeda ghwanyas eaweega manda mudeanooda, ak gaydeaduudu eaweeda huydean.” 41 Hean gabiissa ghoaniikgh fuga Yahuudi aba gideaba gwayi, “Aniini geawoschi mukkatteyda leabu humng'eeda.” 42 Gwayi Saawa, “Neada siisi ea miih Yeesuuyda was balleanda Yoseefu, anda geanalli ghwaan ea ghaamwat? Abeeda ghoammustaan gideaba gaygwayi, ‘Ghararang'aani humng'eeda?'" 43 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha saawa, “Adonnikkiisi geat. 44 Manda siida ammu ghwaan hedeanyu iimagisna Bwaabwa ghayi ajeaknean ak abeeda geaduudu aba eaweeda huydean. 45 Geang'waar aba jeeda sibanga gideaba, ‘Gayghoanaal Aseetta sean. Siida wassean aleeysiit nea ghoanaal Bwaabwa, gayghwaan heedeanyu.’ 46 Aba seareani miih gideaba gwanda siida nidaah Bwaabwa gil geaghus diitta leabu heeda Aseettean; niih siida nidaah Bwaabwa. 47 Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, siida mwas gwandeawa eaweega manda mudeanooda. 48 Aniini geawoschi mukkatteyda eaweega. 49 Ghweanigeagwa ghwaak hamitta suguura mana aba dareapcheeda ak gameewa. 50 Niih ea mukkatteyda rarang'aana humng'eeda, nea siida wassean iiyak ea mayghami. 51 Aniini geawoschi mukkatteyda eaweega rarang'aana humng'eeda; siida wassean iiyak mukkatteheani, gayghwashng'u eaweega manda mudeanooda; nea mukkatteyda jea daadaw appadayda eaweega ng'eanyiida ea sasedeanyu.” 52 Hean gabiissa gwasheang'nyi fuga Yahuudi nea gaba geat, nea gwayi, “Gayghoammustaan siisi gideaba gaygagoaneasa saseadaannyi ak geayaaji?” 53 Gwayeeshsha Yeesu saawa, “Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, imoayaagi saseeda Balleanda Siida, ak ghoaleayi foojandaannyi, ea maygwanda jeesingeagwa eaweega; 54 siida akk saseedeanyu nea ghwali foojeandeanyu gaygwandeawa eaweega manda mudeanooda, nea abeeda gaydeaduudu niny eaweetta huydean. 55 Aba gideaba saseedeanyu gichchea eayaak bea huumwa, ak eara foojeandeanyu ea gichchaeali bea huumwa. 56 Siida iiyak saseedeanyu ak ghwali foojeandeanyu gaygobiida jeedeanyu, nea eara aniini gaydeabiida jeadaannyi. 57 Gidajeakteaydanean Bwaabwa mideawa eaweega, eara aniini geandeawi eaweega appadayda Bwaabwa, gwasnu eara siida akk saseedeanyu gayghwanyas eaweega appadaydeanyu. 58 Asi niih mukkatteyda rarang'aana humng'eeda, mawurji sea dea akk ghweaniga ak gameewa; siida iiyak mukkatteheani gayghwanyas eaweega manda mudeanooda.” 59 Gwargu ng'asheesu nea gonealshi aba jeeda ghooriida sinnealshachcheewa aba ng'eanyiida Gapernaumu. 60 Iing'shi gea saang'a aba jeeda ginealangaaschi gwayi, “Ng'asheesu suuh eahang'oonyi; gayghoammu ng'eaha goleeysiit?” 61 Gwajeeng'u Yeesu aba jeadaannyi gideaba ghoaniikgh ginealangaaschi appadaydeaba ng'asheanji, gwayeeshsha, “Ng'asheanji gwaruusseegwa? 62 Abeeda gaygawurjiin iyoadaayi Balleanda Siida nea ghwascheang'da gawa heeda ghayi mida bea amwadi? 63 Gurorooda dea eattu eaweega gil, aba gideaba saseeda manda gidammu; ng'asheesu earukuneegwean gurorooda gil ea eaweega. 64 Eara ghamneawa gwanda jeedeang'wa fuga mamwasa.” Ghang'eada mwadi Yeesu ghayi gwargu ng'asheesu nea gabean ghwanal gideaba geabeang'a gil fukka mwamwasaan, ak ea ng'eaha siida jea ghwala bwadaw niny. 65 Hean ng'atta gwayi, “Niih gidearukunegwa gideaba manda siida jea ghoammu ghwaan heedeanyu iimwanung' Bwaabwa ghwaan.” 66 Ng'atta gabiikta bwadaw gea saang'a aba jeedeaba ginealangaaschi ak ea mudughwaat geeshta. 67 Gwayeeshsha Yeesu fukka attamaniyyeenyean, “Eara agooga googasayi aweayeena?” 68 Ghwasha Simon Betro ak gwayeeshsha, “Ng'uttamiida, akajeeweaya heedeabeang'a? Ang'iing'i gindeawi ng'asheega eaweega manda mudeanooda; 69 aseasa sumwaschi, ak geanalli gideaba ang'iing'i guwosi dea Ghaydit bea Aseetta.” 70 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Aniini miidagwalneegwa nea gowoschi damaniyyeenya, nea siyagi aba jeedeang'wa ea miih meang'nyeandeendea?” 71 Nea abeeda gabaloola badayda Yuuda, balleanda Simon Iskariyotte, aba gideaba niny gaba jeedeaba ginealangiga attamaniyyeenyean, ak ea dea jea ghwala bwadawi.

7

1 Ng'atta ng'asheesu gwaneayeewa Yeesu jeeda ng'eanyiida Galilaaya, aba gideaba magassa gwaneayi aba jeeda ng'eanyiida Yudeeya aba gideaba fuga Yahuudi gagasa gwanuus niny. 2 Abeeda aba damandida ea nineekkiit ghwelmeeda fuga Yahuudi sisinna Udahabeaschajeega. 3 Hean ghwalamda oorjooga ghaamwat ak gwayeeshsha, “Ng'amwana hiji ak guwi ng'eanyiida Yudeeya ghwadaah ginealangaagu gadiyoojiga isnayi. 4 Siida moammu gwasna gadiyeeda makcheameeda aba iigasa ghwadambiir gheawungaaschi aba heeda buuneeda. Asi iisni gadiyoojusu abeeda gihiimsi geaw ng'eanyiida.” 5 Aba gideaba eara oorjooga ghaamwat mwamwasa niny. 6 Gwayeeshsha Yeesu saawa, “Damandeanyu mighwahidu, amadukku damandeang'wa gwanda galeagassean. 7 Ng'eanyiida moammu ghwasteagwa, duukku aniini ghwastan aba gideaba geamuuwwu gideaba gadiyoojigaaschi eamunyas. 8 Aweayeena agooga jeedeaba ghwelmeetta nea goobeayi geat; aniini maydawa jeedeaba ghwelmeani, aba gideaba mighwahidu damanda doabiiw aba heedeanyu.” 9 Gwarukta ng'asheesu amang'atta goobiida hoowa bea Galilaayaan. 10 Ng'atta nea nuweay Oorjooga ghaamwat ghwelmeetta, iiduw eara niny gawa nea mwabwadakta. 11 Hean gagaseadayyi fuga Yahuudi aba jeedeaba ghwelmeetta nea geyeena, “Gwanda yeenu?” 12 Iiduw gwaheedu giniikghta aba jeeda buuneeda. Mwaatkwa iissa gwayi, “Siisi aamiy”, nea mwaatkwa gwayi, “Mannda, niny gahutteawi buuneeda.” 13 Eara gwasa ghanyeamanda siida badaksa ak gwarukuta ng'asheega badaydannyi aba eeshpwara aba gheawalmeeda fuga Yahuudi. 14 Iiduw suweay bugusta ghwelmeeda gawa Yeesu gheeda sibatta Aseetta ak gonealshi. 15 Hean ghahamng'eanyi fuga Yahuudi nea gwayi, “Siisi ghwanyasa yeenu fughareani nea miih ghoassoamwa?” 16 Ghwasha Yeesu ak gwayeeshsha saawa, “Ng'asheega anaalli buuneeda miih geasu, gaba dea ajeaknean; 17 siida bwariiy gwasin gida bwariiy niny, gayghwanal ginealshooni ea gwaleabu heeda Aseetta ghana gideaba gearukku aba gheambalmeedeanyu. 18 Siida baloola gheambalmeadaannyi abeeda gagaseadayyi gigheambitteaba geaw, amadukku siida gasa gigheambiitta siida ghayi ajeagu gaba huumwa nea jeadaannyi ea mannda munyinda. 19 Ghayi Muusa magoneegwa deaweeda? Eara gwasa manda jeedeang'wa eara siyagi ang'ng'waay deaweeda. Ghwasaan inyasgoogasayyi anuusean?” 20 Hean ghwasha buuneeda nea gwayeeshsha, “Gindeawi meangeenda! Gagaseadayyi ng'eaha gwanuusnyi?” 21 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Geasinnyi gadiyeenagi, ak ghwanung' ghahameagwa ng'eanyi iyoadaayi. 22 Muusa ghayi gagooneegwa ghasmeahooda (Maleapna heeda Muusa, gwaleabu heeda ghweaniga), ak ghoayaachchi agooga siida ghasmeahooda eaweeda Sabatto. 23 Iissa isiyaat siida ghasmeahooda eaweetta Sabatto, ak abeeda ea meenuusa deaweeda Muusa, abeeda goonyareeksean aba gideaba ghaahaapchi siida eaweetta Sabattohi? 24 Adorgweakkiisi buuneeda aba gidoodaakti, iissa gorgweaksi aba girgweageeda doabiiw.” 25 Hean gwayi fuga mwaatkwa bea Yerusaleemu, “Heappi! Siitta sigasa gideaba gajenusiin miih nihi? 26 Ak ghamneawa gabalool aba eeshpwaara nea meerukusiina ng'ashaan! Gwadeeppa eara fuga ambaliischi eanijeeng'u gideaba siisi Gristohi? 27 Eaweetta jea ghwahinna Gristo manda siichchea ghwanal helleabu, dukku aseasa geanalli helleabu siisi.” 28 Gwargu Yeesu aba ghuutta haw aba damanda anealsheewa aba jeeda gheeda sibatta Aseetta, “Ghoanallaan ak ghoanalli eara heeda ealeabu? Mwaawuni aba uhuudeanyu aniini; dea ajeaknean niny huumwa ak ea moanali niny. 29 Ghaanalli niny aba gideaba gealeabu headaannyi, ak gojeaknean.” 30 Geegaseadayyi gichchea eang'ng'wayda ak ea manda siida aheaksa geattinda ghoang'ng'waay aba gideaba miih ghwahitta damandaannyi. 31 Iiduw ghwamwas fuga saang'a niny; nea gwayi, “Gristo iihidu, gaygwasin gwadeagwajeega burdeawa geasin siisi?” 32 Ghwayiiy Farisayajeega gidameang'sheatta emeeda appadaydaannyi, hean gojeakta ashoohoodiga hees ea Farisayajeega furiischoodiga gaweay ghoang'ng'way niny. 33 Gwayeeshsha Yeesu, “Gajendeayeena gheadi nuwaas, amang'atta gaydaweesa dea ajeaknean; 34 gajagassean ak ea mwajanyasaan, nea heechchea deabiida ea mwajoammuusa ahinni.” 35 Gabalool fuga Yahuudi nea gwayeenniissa geat, “Siisi gaygawa yeenu jea ea mwajeammuusa eanyasaan? Gaygawa heeda emeeda dardaawaat mida Yunaani ak ghoanaal eameani bea Yunaani ini? 36 Gwarukuna naaha ng'asheanji bea gideaba ‘Gajagassean ak ea mwajanyasaaniin, nea heechchea deabiida ea mwajoammuusa ahinniin?'" 37 Eaweetta huydean asheala ghwelmeeda eaweechcheanda haw gil, ghaminaada Yeesu ak gwargu aba ghuutta haw nea gwayi, “Siida bearji muwooshta, doani heedeanyu ghwaleayda. 38 Siida mwasan aniini aba ginnyaashta Ng'oruutka, ‘Gayghwadalalaana jeadaannyi eeniga beega eattu eaweega manda mudeanooda aba jeeda guroroodaannyi.'" 39 Gwargu ng'asheesu appadayda Gurorooda, jea ghwanyas fukka jea ghamwas ninyiin; damandida Gurorooda miih ghwaan aba gideaba damandida Yeesu miyeakghambiit. 40 Iiduw aba jeeda buuneeda gwanda fuga ama iiy nea gwargu ng'asheesu gwayi, “Aba huumwa siida sibaneeda.” 41 Gwayi fuga mwaatkwa, “Siisi Gristo gil.” Nea mwaatkwa gwayi, “Gristo ghoammu gwaleabu Galilaaya? 42 Neada ng'oruutka ea mayi, Gristo gaygwaleabu dooshta Dawdi, ak gwaleabu Betleheemu gharang'da abiitta Dawdi?” 43 Hean ghwadarda buuneeda appadaydaannyi. 44 Gagasa fuga mwaatkwa ghoang'ng'waay niny amaduw ea manda siida aheaksa geattinda ghoang'ng'waay. 45 Gabikta furiischoodiga heeda ashoohoodiga hees ea Farisayajeega, ak gwayeeshsha saawa, “Ghwasaan andamiyoyeanni?” 46 Ghwasha Furiischoodiga, “Eara heeda ghayi manda siida ammu gabaloolda gidabaloolda siisi!” 47 Ghwasha Farisayajeega nea gwayeeshsha saawa, “Asseara agooga sirenganneegwa? 48 Ghoang'ng'wa adaaha earea siyagi gil aba jeeda fuga ambaliischi dea mwas ghana Farisaayu dea mwas niny? 49 Eameani mwanala deaweedean, sumwaashta.” 50 Ghwalamda siyagi aba jeannyaawa was Nikodemooda, ghayi weah headaaannyi ammwadi ak gwayeeshsha saawa, 51 “Neada deaweededeanya iissa gorgweaksa siida nea miih ghanyi ghwayiiy ak ghwanal gissini?” 52 Ghwasha Saawa nea gwayeeshsha, “Asseara ang'iing'i gileabu ng'eanyiida Galilaaya? Asi sikteawana ak gay daaha gideaba Galilaaya miih gwaleabu sibaneeda.” [ 53 Hean gaba siisi ng'eat ak gw gheannyi.

8

1 Ng'atta gawa Yeesu uhuuda gijeeda masaytunajeega. 2 Iimuchchu nea ghaghar gayeew sakteayda gabiikta jeeda gheeda sibatta Aseetta; gaweay headaannyi buuneessean ak gopteada ak gonealshi. 3 Hean gweadu ng'oorshoodiga ea Farisayajeega gatmooni subwardang'eanyi nea gamealuul, geanung' ghamiinaada aba bugusta buuneeda. 4 Ng'atta geyeeshsha niny, “Ginealshoochcheanda, gatmoani ghwanyawa geabwardang'eanyi nea gamealuul. 5 Aba jeeda deaweeda gagooneasa Muusa uurda jea eefta lagheanga dea uurji niih. Giyeaniin ang'iing'i appadaydeaba gatmoani?” 6 Gwarukuta ng'asheanji nea simooda gil ak abeeda ghwanyas gheatta gichchea eahaaktaawa. Gageanu Yeesu ak gabuy uhuudaanyi, ak ghang'waar ng'eanyi aba monneeda. 7 Sinnyaash muuchchi, ghamiinaada ak gwayeeshsha, “Siida nyaah riing'a aba jeedeang'wa doawa siida madeeda jea gafta lagheaneeda.” 8 Ng'atta gabiikta gabuy uhuuda, ak ghang'waar ng'eanyi aba monneadaannyi. 9 Iiy ng'asheanji hean gabadiinnagi nea gosheeda gweargwa. Geanung'wa heeda Yeesu nea gaba geaw sea gatmootta minaada aba madeadaannyiin. 10 Diiw geaw Yeesu gwayeeshsha gatmootta, “Iyya, gwanda yeenu saawa? Manda eara siyagi argweakseeyi?” 11 Gwayeeshsha niny, “Mandana eara akkalealla, Ng'uttamiida.” Gwayeshsha Yeesu, “Abeeda eara aniini ea maydeargweakseey; una, ak ea adagudisni ring'eeda.”] 12 Gabiikta Yeesu gichcha gobalool saawa nea gwayeeshsha, “Aniini geawoschi weeshinda ng'eanyiida; siida eadu geeshteanyu maygwaneayeewa jeeda misaneeda, niny abeeda gaygwandeawa weeshinda eaweega.” 13 Gwayeeshsha Farisayajeega niny, “Ang'iing'i gimuuwu ng'asheega badaydaang'u nea gubwageaw ak ghamneawa muwwunoodaang'u ea miih huumwa gil.” 14 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Eara damuuwwu ng'asheega badaydeanyu nea gabwageaw, ghanalli gideaba muwwunoodeanyu huumwa, aba gideaba aniini ghaanalli heedealeabu ak ghaanalli heedeagalli. Dukku agooga ghanyea mwoanali heedealeabu ghana heedeagalli. 15 Agooga iissa gorgweaksiini buuneeda ng'asheega saseeda, amadukku aniini ea maydeargweaksa siida. 16 Ama eara deargweaksa girgweaksiindeanyu gaba huumwa aba gideaba aniini mwabwageaw geandeawi dea ajeaknean. 17 Aba jeeda deaweededeang'wa geang'waar gideaba muwwunoomba fiih iyyeenya huumwa; 18 aniini geamuuwwu ng'asheega badaydeanyu ak eara Bwaabwa ajeaknean earada gamuuwwu ng'asheega badaydeanyu.” 19 Ak geeyeeshsha niny, “Ghwandaang'u gwanda yeenu?” Ghwalamda Yeesu ak gwayeeshsha, “Agooga mwoanalaan aniini ghana Bwaabwa; aminyeetta ghwanyawa ghoanallaan aniini, ghwanyawa gajanala eara Bwaabwa.” 20 Ng'asheesu gwargu aba gah heeda siyiina gheaseeda aba damanda anealsheewa aba jeeda Gheeda sibatta Aseetta. Nea abeeda ghanyea manda siida aheaksa geattinda ghoang'ng'waay aba gideaba miih ghwahitta damandaannyi. 21 Gwayeeshsha gichcha saawa, “Aniini neawi heechcheadawa, amaduw gajagaseadayyean, ak gajameewwiisiina jeeda ring'egeagwa; nea heeda eawi aniini amwajoammuusa ahinni.” 22 Hean gwayi fuga Yahuudi, “Ak gaygwanuus geawi, anda gwayi heedeawi mwajoammuusa agooga apkaani?” 23 Gwayeeshsha saawa, “Agooga goleabu heeda hing'aada nea aniini gealeabu heettiyeada, gobeayi ng'eanyiini, aniini meabeahi ng'eanyiini. 24 Geayeeshshnineegwa gideaba gajameewwiisiina jeeda ring'eegeagwa, aba gideaba gajameewwiisiina jeeda ring'eegeagwa ea eeghus amwasa gideaba siida aniini.” 25 Geyeeshsha niny, “Ang'iing'i guwosi ng'eaha?” Gwayeeshsha Yeesu, “Ammwadi ghwanyawa nearukuneegwa. 26 Geandeawi ng'asheega saang'a jea dargu ea gea jea deargweaksiinaneegwa, amaduw siida ajeaknean ea huumwa, nea gearukusi ng'eanyiida ng'asheega eayiing'si headaannyi.” 27 Eamajeeng'na saawa gideaba Yeesu gobaloola saawa badayda Bwaabwa. 28 Gwayeeshsha Yeesu, “Iyoogatkachchi Balleanda Siida, abeeda gajanala gideaba siida aniini, ea gideaba mwammuusi dasin gida wassean aba gheambalmeedeanyu geaghus dargu ng'asheega anaalan Bwaabwa. 29 Siida ghayi ajeaknean geandeawi niny; moang'ng'wa gwanung'usean heeda nea gabwageaw, aba gideaba iissa geasinnyi galeagasean ng'asheekka bwariiyiin.” 30 Damanda baloola, hean ghamwas fuga saang'a. 31 Gwayeeshsha Yeesu fuga Yahuudi mwas niny, “Asi iyoang'ng'waannyi ng'asheegeasu anaalleagwa, gajahuuwa ginealangeasu bea huumwa, 32 gajanala humeanda ak abeeda humeanda gaygagooneegwa gibaldeaba geat.” 33 Ghwasha Saawa niny nea gwayeeshsha, “Aseasa geewoschi jeatta Abrahaamu nea eara heeda ghayi ghanyea miyeahuuwa soomjooga sii. Abeeda ginyaashi naaha ng'asheanji bea gideaba, ‘Gajeanyasa gibaldeaba geadiin?'" 34 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha saawa, “Aba huumwa aba huumwa, geayeeshshineegwa, gilinyooh ea sihih nyooh gwasna ring'eeda soomjeanda ring'eeda. 35 Soomjeada meabiitteena ghoah galeagasean; balleanda gobiitta ghoah galeagasean. 36 Balleanda igoneegwa gibaldeaba geat gajooppala geat huumwa. 37 Ghaanalli gideaba agooga gowoschi jeatta Abrahaamu; ak eara ghamneawa googaseadayyi gideaba gajanuusean aba gideaba manda ng'asheandeanyu jeesingeagwa. 38 Aniini geargu ng'asheega eadeaksi heeda Bwaabwa, nea agooga goosnayi ng'asheega rukuneegwa ghweanigeagwa.” 39 Ghwasha Saawa nea gwayeeshsha, “Ghweandeanya Abrahaamu.” Gwayeeshsha Yeesu saawa, “Inyeeda ghwanyawa gowoschi diibiga Abrahaamu, gajasna gida ghayi sin Abrahaamu, 40 ak ghameawa googaseadayyi anuusean, siida rukuneegwa humeanda eayiing'si heeda Aseetta; niih miih gidasin Abrahaamu. 41 Agooga goosinnyi ng'asheega sin ghweanigeagwa.” Gwayeeshsha Saawa niny, “Aseasa meewosi diibiga sishuwaanda; geendeawi Bwaabwa assakkalealla, nea Aseetta.” 42 Gwayeeshsha Yeesu saawa, “Inyeetta ghwanyawa Aseetta ea Ghweandeang'wa gil, gajabwariinyaan, aba gideaba aniini gealeabu heeda Aseetta; aniini mwawuuni aba uhuudeanyu gweannean siida ajeaknean. 43 Ghwasaan agooga anda moanali gideargu? Niih gweagu gideaba moammuusi olleeysiina iit ng'asheandeanyu. 44 Agooga gobeayi ghweandeang'wa was Meang'nyeandeenda ak iissa googasayi asna gitta bwariiy ghweandeang'wean. Niny gabay gwanuusa buuneeda ghang'eada mwadi, niny iissa ea madobiiwsiina humeanda aba gideaba manda jeadaannyi humeanda. Iissa irugu ng'uyyeega gwargu aba gitta biit siratta ninyiin, aba gideaba niny gaba ng'uyya, ak ea ghweanda ng'uyyeega. 45 Aniini geargu huumwa ak ghoaw gidamoamwaseawanaan. 46 Aba jeedeang'wa gajeang'eaha gil jea gwargu gideaba geabea riing'a? Asi abeeda iyearukku huumwa abeeda ghwasaan andak ea moamwasaan? 47 Siida Aseetta iissa goleeysiit ng'asheega Aseetta; ak ghamneawa agooga ea molleysiini iit aba gideaba mowosi fuga Aseetta.” 48 Ghwasha fuga Yahuudi nea gwayeeshsha, “Neada ea meattoabiiwi rukunooda gideaba guwosi siida Samariya, ak gubwadi gideaba gindeawi meangeenda?” 49 Ghwasha Yeesu ak gwayeeshsha, “Aniini meandeawani meangeenda; aniini iissa ghawalli gheang'da Bwaabwa, amaduukku agooga ghanyea moawwali gheang'deanyu. 50 Aniini meagassi daghambiit geaw; gwanda siyagi gasa nea siida laja girgweageeda. 51 Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, siida jea ghoang'ng'waay ng'asheandeanyu ea mayghwadaa miyeeda eara hay.” 52 Hean gwayeeshsha fuga Yahuudi niny, “Asi ghamneawa sinalli gideaba ang'iing'i gindeawi meangeenda. Abrahaamu ghami ak eara sibanga, ak ghamneawa giyeeni, ‘Siida ang'ng'waay ng'asheandeanyu maygwasamu miyeeda eara hay.’ 53 Ang'iing'i guwosi haweewa Abrahaamooda was ghweandeanya meahi? Eara sibanga gameewa! Ang'iing'i gihindigeaw ng'eaha?” 54 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Iyaghambiichchi geaw gigheambiitteanyu ea miih gili; Bwaabwa dea aghambiidani nea dea oyeennyi Aseetteang'wa. 55 Agooga miih ghanyi anala niny; amaduukku aniini ghaanalli niny. Ameayeennyi mwaanali niny, abeeda gaydoaw siida ng'uyyeega urjeweegwa; aniini ghaanalli niny ak ghang'ng'waanyi ng'asheandaannyi. 56 Ghweandeang'wa was Abrahaamu ghayi gahoosan aba gassooda jea ghwadaah eaweetteanyu ak ghwadaah ak gang'weela.” 57 Hean ghwalamda fuga Yahuudi ak gwayeeshsha niny, “Ang'iing'i miyannyiida gweanyew haradam ea damanamughuush ak gajanidaahi Abrahaamu?” 58 Gwayeeshsha Yeesu saawa, “Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, dea miih gwandeewa Abrahaamu, abeeda aniini geandi.” 59 Ng'atta gooliimu lagheanga nea geegasa eefta iiduw ghafuygeaw Yeesu amahit gwaritteawa jeeda gheeda sibatta Aseetta.

9

1 Eaweechcha ghang'atta ak ghwadaah siisi ghayi siji nea ng'oaw. 2 Iiduw ghoanyaash ginealangaaschi niny nea gwayeeshsha, “Raabi, gwasin ng'eaha ring'eeda, gwasin siisi ghana sin ghwaan ea ghaamwat inyas geeji nea ng'oawiini?” 3 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Miih gideaba nisin siisi ring'eeda gil, ghana ghwaan ea ghaamwat, geebaysiina ghwadaajiit gadiyoojiga Aseetta aba niny. 4 Gammiissa eesna gadiyoojiga siida ajeaknean, iiduw ea askweari; ghwahidu eaweeda, ak ea mayghoammu siida gagadiiy. 5 Hiji duu dandeewa jeeda ng'eanyiidean, aniini geawoschi weeshinda ng'eanyiida.” 6 Ahiit baloaldaannyi gwasin sheang'ng'weeda aba ng'usheega ak ghwayeashsha gheanyangeaba siitta ng'oawiin, 7 ak gwayeeshsha niny, “Una ak gihuuni gheanyangaagu aba jeeda dabascheanda Siloamu” (nea gideaba dea sichcheakta). Ng'atta gawa Siitta gihuushshi ama ng'atta gabiigu nea ning'wearda. 8 Gwayi fuga ascheayi sea fuga eajusu nidaaha siitta ammwadi nea gamusisachchiin, gwayi, “Neada siisi ea miih siitta apteadayyi nea gamusiisachchinii?” 9 Gwayi mwaatkwa, “Ninyi;” nea mwaatkwaa gwayi, “Manda, geaghus gideaba gawurji sea niny.” Gwayeeshsha, “Siida aniini gil.” 10 Geyeeshsha, “Ghwajaadattaan gheanyangaagu?” 11 Ghwasha Niny nea gwayeeshsha, “Gwasin siitta suguura Yeesuhiin sheang'ng'weada ak ghwayeashsha gheanyangeasu amahit gwayeeshshinean, ‘Una akkihuushshi aba Siloamu;’ ng'atta geawi ak geahuunnyi gheanyangeasu amahit ghangweardi.” 12 Geyeeshsha, “Niny ghamneawa gwanda yeenu?” Hean gwayeeshsha siidida, “Aniini mwaanali.” 13 Ng'atta geayaat siitta ghayi ng'oawiin heeda Farisayajeega. 14 Nea abeeda eaweechcheandida sina Yeesu sheang'ng'weada ak ghwayeasha gheanyanga siida ak ghwajadaan ea eaweeda Sabattohi. 15 Hean ghoanyaash Farisayajeega gichcha siitta ginnyasta ging'weerdeayda? Ghwalamda niny ak gwayeeshsha saawa, “Ghwayeasha gheanyangeasu sheang'ng'weada amanga'atta geahuunnyi ak ghang'weardi.” 16 Gwayi Farisayajeega mwaatkwa, “Siisi maleapna heeda Aseetta aba gideaba moang'ng'waanya Sabatto.” Nea mwaatkwa gwayi, “Gayghoammuustaan siida ring'eeda gwasin gwadeagooda sunu? Hean ghwadarda buuneeda.” 17 Gebiikta gichcha eennyaash siitta ng'oawiin, “Asi ghamneawa siisi inijaat gheanyangaagu giyeaniin ang'iing'i appadaydeaba siisi?” Gwayeeshsha, “Siisi sibaneeda gil.” 18 Amwamwasa fuga Yahuudi gideaba siitta ghayi ang'oaw ak ghamneawa aning'wearda, ea eeyibwak ea gaguursa ghwaan ea ghaamwat. 19 Hean geannyaash ghwaan nea geyeeshsha, “Niih balleandeang'wa oyeennyi ghayi geeji nea ng'oawi? Ak ghamneawa ghwanyastaan ging'weerdeayda?” 20 Ghwasha Ghwaan ea ghaamwat ak gwayeeshsha, “Aseasa geanalli gideaba niih balleandeanya gil, ea gideaba geeji nea ng'oaw; 21 ak ginnyasta ging'weerdeayda aseasa ameanali, ak geabwadi niih eara siitta jaat gheanyangaaschiin ameanali. Oannyaasha niny aba gideaba siinniheedu gil ghoammu gwargu niny.” 22 Gwarukuteaydunu ghwaan ea ghaamwat aba gheawalmeeda fuga Yahuudi aba gideaba fuga Yahuudi nihelleesa gideaba siida wassean jea gwargu aba ghuuttaannyi gideaba Yeesu niny Gristohi gajerrutteawa jeeda ghoriida sinnealshachcheewa. 23 Ak ghoaw gidarukuteawa ghwaan ea ghaamwat gideaba, “Niny siinniheedu gil oannyaasha.” 24 Gabiikta deaba iyyeenya gaguursa siitta ghayi ng'oawiin ak gwayeeshsha, “Duumshesiina Aseetta; aseasa geanalli gideaba siisi gaba riing'a.” 25 Ghwasha nea gwayeeshsha, “Siisi ibea riing'a aniini amwaanali, ak ghanalli aniini ng'ashaanjagi nea gideaba ghayi geawoschi ng'oaw ak ghamneawa anang'weardi.” 26 Geyeeshsha niny, “Gwahindaneayiin? Ghwajaattaan gheanyangaagu?” 27 Ghwasha nea gwayeeshsha saawa, “Nigeawiit darukuneegwa ak ea molleysiini iit, ghwasaan anda googasayi ayiinya gichcha? Eara agooga googasayi ahuuwa ginealangaaschi?” 28 Geng'ng'eawi nea geyeeshsha, “Ang'iing'i guwosi ginealaneadaannyi ak aseasa gewoschi ginealanga Muusa. 29 Aseasa geanalli gideaba Aseetta ghayi gobalool Muusa amaduukku siisi ghanyea meanali eara helleabu.” 30 Ghwasha Siidida, “Ng'asheanji ghwanung' ghaham fiih ng'eanyi! Agooga mwoanali helleabu ak anijaat gheanyangeasu. 31 Geanalli gideaba Aseetta mooleysiina iit fuga ring'eega, nea siida iidea gadoowani Aseetta nea gwasin gitta bwariiy ninyiin, gagoleeysiit Aseetta. 32 Ghang'eada dea subwada ng'eanyiida miyeanyiinya siida jaat gheanyanga siida ghayi siji nea ng'oaw. 33 Siisi imaleapna heeda Aseetta ea mayghoammu gwasin eara gil.” 34 Ghwasha Saawa ak gwayeeshsha, “Ang'iing'i gejiilseey jeerring'eeda haw ak gajanaleasa?” Hean gerrutta jarooda. 35 Ghwayiiy Yeesu gideaba sirruutta jarooda niny, hean iiduw nea ghwadaah gwayeeshsha, “Ang'iing'i gumwasi Balleanda Siida?” 36 Ghwasha ak gwayeeshsha, “Siida Mureeda, ng'eaha gil, ak abeeda gaydamwas niny?” 37 Gwayeeshsha Yeesu niny, “Nidaahi niny, ak ea siisi abaloolnyiini.” 38 Hean gwayeeshsha, “Ng'uttamiida, Namwaschi;” ak ghaghadoawan niny. 39 Gwayeeshsha Yeesu, “Aniini ghaawunnyi badayda ng'eanyiida aba girgweaksiinda ak abeeda fuga mwoang'wearda gayghoang'wearda nea gang'oowiidi fuga ghamneawa ang'wearda.” 40 Gwayiing'shi fuga mwaatkwa bea Farisayajeega ghwanyawa neekki ng'asheekka ak ghoanyaash gideaba, “Earaseasa gewoschi ng'oowwi?” 41 Gwayeeshsha Yeesu saawa, “Ghwanyawa iyowoschi ng'oowwi ea majandeawana gidinyeanda, ak ghamneawa goyeennyi agooga, ‘Aseasa geang'ng'weardi,’ abeeda gidinyeannyeekkeagwa gudugwanda heeda.”

10

1 “Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, siida wassean maska gidaghuut ak gawa jeeda gheeda gisilga amaduw ghamwaasta ak ghwala nawa nuut, siisi mareanghweanda gil nea goreedi fiih haleanjeeda; 2 duukku siida weah jeeda gheeda nea gwasik gidaghuut, siisi haghweadoochcheanda gisilga. 3 Iissa gwajeassa furiischochcheanda gidaghuut; ak iissa ghwayiiy gisilga ghuuttaannyi, ak iissa gaguursa gisilgaaschi nea gaba niigursiina ghawungaaschi ak goruutta jarooda. 4 Ing'atta girutteayda hean goshedeawa ak ghwaat geeshta gisilga aba gideaba ghwanal ghuuttaannyi; 5 Mayghwaat geeshta rabascheanda gaygamng'aw aba gideaba mwanala ghuusiga rabasta.” 6 Yeesu gwarukuta ng'asheesu awaaghaniin, amaduw eamajeeng'na saawa gitta rukusean. 7 Gabiikta Yeesu gichcha ak gwayeeshsha, “Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, aniini geawoschi gidaghuutta gisilga. 8 Fuga suurja sean ghayi ashooynanean mareanghooga gil ea fuga areedi fiih haleanjeeda; ak ea mealeeysiniit gisilga. 9 Aniini geawoschi gidaghuut, siida iiweah gah nea gwasku heedeanyu gajeelealu, gaygawa gah nea gwardu ak abeeda gayghwanyas haghweeda. 10 Mareanghweanda iissa ghwaan gwajawadiischi nea gwanuus nea ghwadattas; aniini ghaawunnyi ghwanyasa eaweega ea ghwanaawda. 11 Aniini geawoschi haghweadoochcheanda miy. Haghweadoochcheanda miy iissa ghoaghaashta aweagaaschi appadayda gisilga.” 12 “Siida sittaw gidageattinda mawosa haghweadoochcheanda bissa gisilga ea miih gaaschi, idaah suyeanda nea ghwaan, gwanung'usa heeda gisilga ak gamng'aw; ak ghoang'ng'waay suyeanda ak ghoadarda. 13 Niny gamng'aw aba gideaba maduuppa ng'asheega gisilga aba gideaba niny siida mushaahara gil. 14 Aniini geawoschi haghweadoochcheanda miy; aniini ghaanalli geasu ak eara geasu ghwanalan, 15 gidanaldanaan Bwaabwa, ghaanalli Bwaabwa; aniini ghaghaashti eaweegeasu appadahuukka gisilga. 16 Geabiissi dandeawa gisil suuk manda seammoodeaba gheawi; asi eara suuh gammiisa gideaba gaydaghuumu, ak gayghwayiiy ghuutteanyu. Ak abeeda ghoaw hawannyeanda agi, ak haghweadoochcheanda gajaagi. 17 Aba sareani Bwaabwa ghabwariinyan, aba gideaba ghaghaashti eaweegeasu, ak geabiikti dageanu gichcha. 18 Manda siida geandeawanean, ghaghaashti aniini aba uhuudeanyu nea gabwageaw. Geandeawi uurda jea daghashtaawa ak geandeawi uurda jea dabiikta dageanna; niih gidaghayi adeaganean Bwaabwa sinooda.” 19 Hean gabiikta gichcha ghwadarda fuga Yahuudi appadaydeaba ng'asheesu. 20 Gwayi fuga saang'a aba jeanyaawa, “Siisi gabearji meangeenda, ak ghabwada niih gaba geas; ghwasaan anda golleysiit?” 21 Gwayi mwaatkwa, “Ng'asheega sunu maba siida bearji meangeeda. Neada meangeeda ghoammu ghwajaat gheanyanga siida ng'oowi?” 22 Abeeda aba hoowa bea Yerusaleemuun gwanda ghweelmeeda sumwanya gheeda sibatta Aseetta; 23 nea abeeda damandida ea damanda gorogeeda, nea eara Yeesu abeeda gwaneayeewa jeeda gheeda sibatta Aseetta heeda was dodooda Sulemaani. 24 Hean gwaneaweesa fuga Yahuudi ak gwayeeshsha, “Gaynung'waada eppiidana jeeda hirbabandeeda ea ghoaw eeju? Iwosi Gristo nea huumwa gil girukuneasa nea gidajiidi.” 25 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Nigeawiit darukuneegwa ak ea mwoamwasi. Gadiyoojiga easinnyi aba gheawunga Bwaabwa gamuuwwunean aniini; 26 iiduw ea moamwasi agooga aba gideaba mowosi gisilgeasu. 27 Gisilgeasu ghwayiiy ghuutteanyu ak ghaanalli saawa ak gweadu geeshteanyu; 28 aniini iissa ghaadawji eaweega manda mudeanooda, ak eara saawa ghanyea maygwarooda eara hay eaghoaw eaweega manda mudeanooda, nea ghanyea manda siida ammu gageandeawa geattindeanyu. 29 Bwaabeedeanyu, goonan ahaweawa sean, ak ghanyea manda siida ammu gageanda saawa aba geattinga Bwaabwa. 30 Aniini sea Bwaabwa gewoschi gilagi.” 31 Hean gageanu fuga Yahuudi lagheanga nea gajeefta. 32 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Aniini naahimneegwa gadiyoojiga saang'a miyaas leabu heeda Bwaabwa; abeeda ea anneeda gil aba jeedeaba ng'asheesu jea ghwanung' aftean aba lagheangean?” 33 Ghwasha fuga Yahuudi nea gwayeeshsha niny, “Majeefteey aba gadiyoojiga miyaas isnayi, gaygweagu ng'asheagagu munyas irukusi Aseetta; aba gideaba gisni geaw Aseetta nea guwosi siida.” 34 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Miyeang'waari aba jeeda deaweededeang'wa gideaba, ‘Geayeennyi gowoschi aseechcheekka?’ 35 Abeeda iiguura aseechcheekka fukka ghayi hinna ng'asheanda Aseettean (nea ng'oruutka ea mayghwayamwa), 36 goobalooli siitta ghayi ammiidu Bwaabwa ak gojeagu ghwaan badayda ng'eanyiidean ak goyeeshshi, ‘Girukuni badayda Aseetta ng'asheega munyas,’ aba gideaba geayeennyi, ‘Aniini geawoschi Balleanda Aseetta?’ 37 Abeeda imeasni gadiyoojiga Bwaabwa, ea adoamwaschaan; 38 ama easinnyi earappeadi moamwasaan ghang'wana ghoamwaschi gadiyoojiga ak abeeda gojeeng'u nea ghoanalli gideaba Bwaabwa gwanda jeedeanyu nea geandi aniini jeada Bwaabwa.” 39 Gabiikta Saawa gagasa ghoang'ng'waay amaduw gamul aba geattinga nyaawa. 40 Gabiikta Yeesu gawa gigheawda Yordaan heeda ghayi abattisanniisa Yohaana buuneeda ammwadi ak gobiida hoowa. 41 Gaweayi fuga saang'a headaannyi ak geyeeshsha, “Yohaana miigwasin gwadeagooda, duukku ng'asheega sean ghayi rugu appadaydeaba siisi ahuumwa gil.” 42 Iiduw ghamwas fuga saang'a mida hoowa.

11

1 Ghayi gwanda siisi miyaan suguura Lasaaro bea ng'eanyiida Bettaniya, nea gharang'da geaba Mariya gil ea huda ghaamwat suguura Marta. 2 Mariyaheani diitta ghayi easha Ng'uttamiida nagheeda ng'andit ama ng'atta gobuus geeshanga aba budeagaaschiin gil, nea abeeda ghamnyaan oorjeeda ghaamwat suguura Lasaaro. 3 Hean gojeaksa haweega ghaamwat nea geyeeshsha, “Ng'uttamiida, siida ibwariinyi ghamnyaan.” 4 Iiy Yeesu ng'asheanji gwayeeshsha, “Geeyoani maygweadu miyeeda, gaba gigheambiitta Aseetta, miyeanji geebaysiina gideaba abeeda gajeakghambiit Balleanda Aseetta.” 5 Yeesu abeeda ghabwariiy Marta ea huda ghaamwat ea Lasaaro. 6 Iiduw nea ghwanyas Yessu iitta gideaba ghamnyaan, gopteada aba hoowa ea ghang'atta eawoji iyyeenya. 7 Iimuchchu nea ghang'atta ng'asheesu gwayeeshsha ginealangaaschi, “Aniyean ebiikta eeweaya Yudeeya.” 8 Hean ghoanyaash Ginealanga nea geyeeshsha, “Raabi, migageawiit damanda gasseewa fuga Yahuudi gaftaneey lagheanga ak ghamneawa gigasayi biikta gichcha hoowa?” 9 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Heappi robuutka aseetta aba jeedaskwearda miih damaniyyeenya? Asi siida iweelweel askweari ea mwoammu ghwalas geeshta gil aba gideaba ghwadaah weeshinnda ng'eanyiida. 10 Duukku siida iweelweel eawa ghoammu ghwalas geeshshta gil aba gideaba manda jeadaannyi weeshinda.” 11 Iiduw nea ghoahiit Yeesu rukunoodeaba ng'asheesu gwayeeshsha saawa, “Siida siduupcheewi was Lasaaro nilil, ak gaydawa daheat.” 12 Ghwalamda Ginealanga ak gwayeeshsha, “Ng'uttamiida ibeachchi ruweanga, gayghahaap.” 13 Nea Yeesu gabaloola iitta miyeadaannyi, ak ghaghay saawa gili baloola iitta ruweanga. 14 Hean gwarukusa Yeesu nea ghoadajiit, “Lasaaro nimi; 15 ak ghamneawa geahosannyi appadahukkeagwa ak anighaas heetta ea meandani hoowa ak abeeda ghoamwaschi. Asi eweaya headannyi.” 16 Gwayeeshsha Domasooyda suguura Saleaygweanda ginealanga suurja, “Apkaani eweaya ak geemeewuudayeewi niny.” 17 Eaweeda hittaawa Yeesu hoowa abeeda Lasaaro nibiida jeessigeeda eawooji ang'wan. 18 Abeeda Bettaniya eaneekkeewa Yerusaleemu maygwaduulu aseadeanagi hitteayda. 19 Nea abeeda anupka fuga saang'a bea Yahuudi heeda Marta ea Mariya egeandeawa salgheang'da aba miyeeda oorjeeda ghaamwat. 20 Hean iiy Marta gideaba ghwaan Yeesu gawa roonnyeeda nea Mariya geanung'wa ghoah. 21 Gwayeeshsha Marta Yeesu, “Ng'uttamiida inyeeda heetta gindi hiji ghwanyawa oorjeeda giyeanya gajea miighami. 22 Eara ghamneawa ghaanalli gideaba iimusi Aseetta gidawassean gaygagoonnyi.” 23 Gwayeeshsha Yeesu niny, “Oorjeeda geamadu gaygwaduudu gichcha.” 24 Gwayeeshsha Marta niny, “Ghaanalli gideaba gaygwaduudu gichcha eaweetta jea gwaduttuuna buuneeda eaweeda huydean.” 25 Ghwalamda Yeesu ak gwayeeshsha niny, “Aniini geawoschi dunnooda ea eaweega; siida iimwasan eara ghami gajeamajeek, 26 nea siida majeek ak ghamwasan ea mayghami earahay. Ghamneawa gumwasi ng'asheanji?” 27 Gwayeeshsha niny, “Huumwa gil Ng'uttamiida; aniini ghamwaaschi gideaba ang'iing'i guwosi Gristo, Balleanda Aseetta, jea ghwahidu jeeda ng'eanyiida.” 28 Iing'atta rukunoodeaba ng'asheanji, gawa ak gaguursa huda ghaamwat suguura Mariya, ak gameang'sheesha nea gwayeeshsha, “Nukkwa Ginealshoochcheanda gwanda hiji nea gaguuru.” 29 Iiy ng'asheanji gotkweal ak gawa headaannyi. 30 Abeeda Yeesu miih ghwahidu gharang'dida, gudugwanda heeda ghwanyawa depteaysa Marta. 31 Hean daah fuga Yahuudi ghwanyawa mideayi aba jeeda gheeda nea gageanda salgheang'da, gidang'eatta ak gidalamwaajaadayda Mariya nea gwaritta jarooda, ghwaat geeshta, nea ghaghay gili wea heeda bung'eeda goyyeawda. 32 Hitta Mariya heeda mida Yeesu ghwadaah ak gwatkuy aba madeadaannyi ak gwayeeshsha, “Ng'uttamiida, heetta inyeeda gindi hiji orjeediyya gajea miih ghami.” 33 Daah Yeesu gidayyeawudeayda nea eara fuga Yahuudi ghwanyawa adeana earaga goyyeawda ghang'ut giseaneega nea gwasawana guroroodaannyi; 34 ng'atta gwayeeshsha, “Ghoayiinnyi yeenu siida?” Geyeeshsha niny, “Ng'uttamiida benni daaha.” 35 Goyyeawda Yeesu. 36 Hean gwayi fuga Yahuudi, “Adaaha gidabwariiyda!” 37 Amaduw gwayi mwaatkwa aba jeannyaawa, “Assiisi ghayi jaat gheanyanga siida ng'oawiin ghwaraay ghwanung' amwami siisi?” 38 Iiduw nea nigiisan Yeesu aba jeadannyi ghwahitta heeda bung'eeda; abeeda bung'eeni gwaleeda nea gedukutteawa lagheaneeda. 39 Gwayeeshsha Yeesu, “Ageanda lagheaneeda.” Ghwasha Martaayda was huda gheamatta siida heetta meahiin ak gwayeeshsha niny, “Ng'uttamiida, gajeanimealu aba gideaba niih eaweedeaba ang'wani aba miyeeda.” 40 Hean gwayeeshsha Yeesu niny, “Heappi midarukuneeyi gideaba iimwasi gaydaaha gigheambiitta Aseetta?” 41 Hean gegeanda lagheaneetta. Ng'atta gong'weersa Yeesu humng'eeda ak gwayi, “Geabadischoweey Bwaabwa aba gideaba iissa giyiinyi gideargu. 42 Ghaanalli gideaba iissa gileysean iit galeagasean. Ak ghamneawa gearukuni ng'asheanji badahukkeaba fiisu minaada aba hijiin, ak abeeda gayghamwas gideaba gijeaknean.” 43 Ng'atta rukunoodeaba ng'asheesu gaguurda aba ghuutta haw, “Lasaaro! Rinni jarooda.” 44 Gwardu jarooda siitta heetta meahiin, nea radaat geeshanga ea geattinga aba weageakka nea gheamamdaannyi ea sudukutta aba hang'da. Gwayeeshsha Yeesu saawa, “Ottina, ak ghoanung'waadi gawa.” 45 Hean iiduw fuga saang'a bea Yahuudi heetta hidu heeda Mariya idaah gitta siniin, ghamwas niny; 46 gaweay fuga mwaatkwa heeda Farisayajeega ak ghoadayda iitta ng'asheanda sin Yeesu. 47 Gwasin Ashoohoodiga hees sea Farisayajeega girgweageeda nea gwayi, “Gajeesna naaha? Anda siisi iissa gwasin gwadeagwajeega saang'a muuchchi.” 48 “Gajiiduw isunung'waadi gwasnu gayghamwas buuneessean, ak gayghapka fuga Ruumi gwanyarja horgeedeanya ghaydit ea emedeanya.” 49 Ng'atta gwayeeshsha siyagi suguura Gayafa was ashoohoochcheanda haw gweaydida, “Agooga moanali gil; 50 agooga moanaali gideaba ghang'wana ghami siyagi aba jeedeang'wa appadahuukka buuneeda, mwasamwa gideaba gajealas uhuuda eameassean.” 51 Siisi marukunana uhuudannyi ng'asheesu, gwarukuna gideaba niny ashoohochcheanda haw gil aba gweaydida, niny gwaramoorssa gideaba Yeesu gayghami appadayda eameeda, 52 ak ea miih badaydeaba eameani gil akghwahit, ghabwada gideaba gagasa gonyeaschi diibiga Aseetta nigeawiit ghwadarda ak ghoaw gilagi. 53 Ghang'eada eaweedida gagasa gheatta gichchea gwanuusta. 54 Hean eamudu gwaneayeewa Yeesu bugusta fuga Yahuudi nea ghabwadakta, ghabeawa hoowa ak gawa ng'eanyiida neekkeewa dareapchcheenda jeeda mujiineeda suguura Efraimu; ak gobiida hoowa sea ginealangaaschi. 55 Abeeda ea ninekkiit basakkeeda fuga Yahuudi, gaweay fuga saang'a beawa daroorakka ak gaweay Yerusaleemu ghoammiidu geat nea miih ghwahidu basakka. 56 Hean iissa geegasa Yeesu. Ak ghabwat geat aba gheeda sibatta Aseetta ak gonyeari geat gideaba, “Gawurjiin? Mayghwaan jeedeaba ghwelmeeni?” 57 Abeeda ea niidayda Ashoohoodiga hees ea Farisayajeega iitta gideaba siida deeppa ghwanal heeda mida Yeesu ea darukusiina ak abeeda geang'ng'waay.

12

1 Iimuchchu nea ghwashoada eawooji lah aba hitteayda ghwelmeeda basakka, ghwahitta Yeesu Bettaniya heeda ghayi abiitta Lasaarooyda aduuna Yeesu miyeedean. 2 Hean gesissa hamitteaba shing'ada; hean gagadiyeesa Marta nea Lasaaro abeeda gaba jeeda fuga ambuuchchi sea niny. 3 Ng'atta gageanu Mariya nagheeda ng'andit suguura nardo mida gideeshteayda sikkuuyi bureetta bissa gaba sheayeeda haw, ak ghwayeasha geeshanga Yeesu ak gobuusa budeegaaschi; gang'andiit gheassean aba shearooda nagheeda. 4 Gwayeeshsha Yuudayda Iskariyotte bea jeeda ginealangaaschi (was dea jaghwalabwadaw niny), 5 “Ghwasaan anda ghwanyawa nagheani meashaydawana dinaaraji bughalaji samwagu ak gelakkisa fuga barbari?” 6 Mwanyashtunu appeadi samsa fuga barbari, gweagu gideaba niny mareanghweanda, eawoojusu iissa godiiwi sandakkooda lappiya nea iissa eawoojusu gwajagwadi lappiyeeda mida jeeda. 7 Ghwasha Yeesu ak gwayeeshsha, “Anung'waada gwandeawa, ghoamuughu eaweeda jea epnyanean. 8 Aba gideaba fuga barbari gajandeawana galeagasean, dukku aniini ea majeendeayeena galeagasean.” 9 Nal emeetuw bea Yahuudi gideaba gwanda hoowa, ghapka nea mwaada gideaba gagasa ghwadaah Yeesu, gagasa ghwadaah eara Lasaaroyda heetta sittuunna miyeeda. 10 Hean ghamwaal Ashohoodiga hees gichchea enuusta eara Lasaaro. 11 Nea gweagu gideaba appadaydaannyi goheelli geat fuga saang'a bea Yahuudi ak ghamwas Yeesu. 12 Muchchu ghwayiiy emeetuw buwa ghwelmeeda gideaba Yeesu gwanda naweeda ghwaan Yerusaleemu. 13 Hean gwahirjeawu damealga miilayga ak gaweay ronnyeeda nea gojuur muuchchi nea gwayi, “Hoosaana! Sing'usha siisi wuna gheawunga Ng'uttamiidean, eara sugoochcheanda Israeeli!” 14 Ghwanyas Yeesu gureenda ak gwading'da badayda gawurji gissung'waarda. 15 “Adibeali hudeaba Sayuuni; ang'wearda sugoochchandaang'u ghwaan, nea gwading'da gureenda digeeda!” 16 Abeeda ginealangaaschi ea miigwajeeng'u ng'asheesu ammwadi; iiduw nea sikghambiit Yeesu, hean ghoapkaat gideaba ng'asheesu geang'waar appadaydaannyi ea gideaba sisissa buuneeda ng'asheesu. 17 Hean gamuuwwu emeeda heetta mideay sea niny eaweetta gursiina Lasaaro gwarinna jeeda bung'eeda ak goduudu. 18 Iiduw ghoaw gitteaptaawa emeeda aba gideaba nisin gwadeagoani. 19 Ng'atta gaba Farisayajeanji eeshsha niirja, moadaahi gideaba moammuusi asna gil; oang'ng'wearda, ghwaat geeshta ng'eanyiida. 20 Nea aba jeeda fuga weay ghadooweeda eaweeda ghweelmeeda gwanda fuga mwaatkwa bea Yunaani. 21 Gaweay fiisu heeda Filippoyda leabu Betsaydeeda Galilaaya ak gwayeeshsha niny, “Siida mureeda, geegasayi eadaaha Yeesu.” 22 Gawa Filippo ak gwarukusa Andereya; ak godeayi Andereya sea Filippo ak gwarukusa Yeesu. 23 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Niiitta damanda jea ekghambiida Balleanda Siida. 24 Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, gheang'nyeanda ngano iissa gobiida damwanagi ea eaghus gobissa jeessigeeda ak ghami. Iing'atta miyeeda gwaji haghweega saang'a. 25 Siida bwariiy eaweagaaschi gaygwalakku, nea siida sit eaweagaaschi appadaydeaba ng'eanyiin gayghoaghu ea gagul eaweega manda mudeanooda. 26 Siida jea gwasinnean gadiyeeda geaghus gweadu geeshtteanyu; ak abeeda heeda eandi aniini eara soomjeadeanyu gaygwanda eara niny; siida jea gwasinnean gadiyeeda abeeda gaygwasissa Bwaabwa mureeda. 27 “Ghamneawa guroroodeanyu nung'ut muuwda. Ak gaydayiin? ‘Bwaabwa, lealnean aba damani?’ Manda, appadaydeaba ng'asheanji naahidu damani. 28 Bwaabwa aghambiida ghawungaagu.” Deagheatta ghwanya ghuutta nyaasha humng'eeda nea gwayi, “Naghambiichchi, ak gaydabiikta daghambiit.” 29 Ghwayiiy emeeda ghwanyawa minaada aba hoowa ghuuttida ak gwayi mwaatkwa, ghoaghweandan humng'eeda. Nea gwayi mwaatkwa, “Gobalool malaykajeanda.” 30 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Ghuudi oayinyiin mwanya appadaydeanyu aniini, ghwanya appadahukkeagwa. 31 Damani nihitta heeda jea ergweaksiina ng'eanyiini, nihitta damanda jea ejakteawa siida ahaaghwa ng'eanyiini. 32 Nea aniini isitting'danean humng'eeda daheelli ng'eanyiida, gaydaksu buneessean ghapka heedeanyu.” 33 Aba rukunoodeaba ng'asheanji ghoahiimu miyeechchaghami gidurji. 34 Hean ghwash Emeeda ak gwayeeshsha, “Aseasa gwarukuneasa deaweeda gideaba Gristo gayghwashng'u eaweega manda mudeanooda. Abeeda ghoammustiin gideaba gajayeena Balleanda siida gajeettiing'da humng'eeda? Balleanji bea siidean ng'eaha?” 35 Gwayeeshsha Yeesu saawa, “Gudandeawana weeshinda gheadi nuwaas. Aneayeena hijiduandeawana weeshindean amwajooreagwa misaneeda; siida neayeewa jeeda misaneeda mwanala eara heeda gal. 36 Asi hijiduandeawana weeshindean amwasa weeshinda, ak ghoahuuyi diibiga weeshinda.” Ing'atta rukunoodeaba ng'asheesu ghang'eat Yeesu goheelli geaw ak gawa ghafnya geaw saawa. 37 Earappeadi nisin gwadeagwajeega saang'a aba madeanyaawan, saawa ghanyea meamwasa niny; 38 ak gwasa ng'asheega rugu sibaneeda suguura Isaaya nea gwayi, “Ng'uttamiida siida mwas ng'asheagaasa ng'eaha? Ak ea sihhiimsa ng'eaha geattinda Ng'uttamiida?” 39 Aba sareani ea mudughoammu ghamwas. Aba gideaba Isaaya gabiikta gichcha gwayi; 40 “Ninung' gang'owiidi gheanyanga nyaawa, nea gahang'onyiidi jeesinga nyaawa, ada ghwadaah aba gheanyanga nyaawa, nea gwajeeng'u aba jeesinga nyaawa, ak gwayamu geat ak ghahaapchi.” 41 Isaaya gwargu ng'asheesu aba gideaba nidaah gigheambiittaannyi, ak ghoaw girrukuna iittaannyi. 42 Gwanda fuga saang'a earaba jeeda gea ambaliischi mwas niny, iiduw aba gheawalmeeda Farisayajeega ea marukunana ghuusiga nyaawa aba gideaba gajiiduw geerrutteawa jeeda ghooriida sinnealshachcheewa. 43 Aba gideaba ghabwariiy dumshesiinda buuneeda moasaamwa gideaba gaygwadumsheesa Aseetta. 44 Ng'atta gabalool Yeesu aba ghuutta haw nea gwayi, “Siida mwasan aniini mwamwasan nea gabwageaw, ghamwas dea ajeaknean. 45 Siida nidaahan aniini abeeda nidaah dea ajeaknean. 46 Aniini ghaawunnyi nea geawoschi weeshinda ng'eanyiida, ak abeeda siida mwasan ea meabiidana jeeda misaneeda. 47 Siida iiy ng'asheegeasu ak ea mwoang'ng'waanya, aniini maydeargweaksa; aba gideaba mwaawuni deargweaksa ng'eanyiida ghawunnyi dalealu ng'eanyiida. 48 Siida jaktanean nea mwoang'ng'waanya ng'asheegeasu gwandeawa dea jea gorgweaksa; ng'asheandida earuguun deajea gorgweaksa gil eaweeda huydean. 49 Aniini meabalooli aba gheambalmeedeanyu; aniini geaghus gearugu Bwaabwa ajeaknean dea goonan digheanda gil ea gichchea dabaloola. 50 Ak ghaanalli gideaba digheandannyi eaweega manda mudeanooda. Asi aniini geargu ng'asheega eshshean Bwaabwa rukuta.”

13

1 Hean nea miih ghwahidu ghwelmeeda basakka nea ninal Yeesu gideaba damandaannyi jea ghabeawa ng'eanyiida gawa heeda Bwaabwa nihidu, niny nea ghabwariiy fugaaschi mida jeeda ng'eanyiida, ahuumwa gil ghabwariiy ea ghwanaawda. 2 Damanda agiischooda bea shing'ada, nea abeeda ea niyiin meang'nyeandeenda jeeda Yuudaayda Iskariyotte, was balleanda Simon gichchea ghwalaapta bwadaw niny, 3 abeeda Yeesu ghwanal gideaba niyiin Bwaabwa geattingaaschi halaneassean, ea gideaba niny gwaleabu heeda Aseetta ak gaygabiikta heeda Aseetta, 4 hean ghang'eat aba heeda agiischeewa, ak ghaghatghat hang'wakkaaschi ak gageanu hang'da mwanang' ak gwaradiischeewa. 5 Ng'atta gageanu harakta ak ghwayiin beega, ak gohuun geeshanga ginealanga, ak gobuus aba hang'dida mwanang' radischewean. 6 Iiduw ghwahitta heeda Simon Betro; amahit gwayeeshsha Betro niny, “Ng'uttamiida gajahuuna geeshangeasu?” 7 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Ang'iing'i minali gideasinnyi ghamneawa ak gaynala iiduw.” 8 Gwayeeshsha Betro, “Ang'iing'i majahuuna geeshangeasu earahay.” Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha niny, “Iimeahuuni geeshangaagu ea meguyeeni.” 9 Hean gwayeeshsha Simon Betro, “Ng'uttamiida, adabeeda ea miih geeshangeasu gil akghwahit, eara geattingeasu ea uhuudeanyu!” 10 Gwayeeshsha Yeesu niny, “Siida inihuushshi ea manda gichchea gohuun geaghus geeshangaaschi, aba gideaba nimmiidu saseessean; agooga gowoschi miyaas, ak ea miih oagaseani.” 11 Abeeda niny ghwanal siida jea ghwala bwadaw; ak ghoaw girrukuna gideaba, “Agooga mowosi miyaas oagasean.” 12 Ng'atta nea Niihiit gihuunda geeshanga, nea nibiikta gookwa hang'weakkaaschi, gabiikta gobideada aba heeda gwachchi, ak gwayeeshsha saawa, “Noanalli ng'asheanji easinneegwean? 13 Agooga gogurewanean Ginealshochcheanda ea Ng'uttamiida; ak ghwadoabiiw, aba gideaba geawoschi. 14 Asi aniini iyeawoschi Ginealshochcheanda ea Ng'uttamiida ak gajoohhuuna geeshangeagwa, asi gammiiseegwa earagooga gideaba ohhuunna geeshangeaba geat. 15 Asi neagonnyeegwa gichchea agalana iissa abeeda eara agooga gosindi gidaghamneawa easindi aba hedeang'wa. 16 Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, soomjeanda miih haweawa siidaannyi haw, ghana siida sichcheakta miih haweawa siida ajeakta. 17 Asi iyoonalli ng'asheesu abeeda ghang'wana iyoosinnyi. 18 Meabaloolani badahuukkeagwa oagasean; aniini ghanalli gea aloachchi; ak abeeda gwasa ng'oruutka, ‘Siida akk mukkatteaydeanyu niyamgeaw ak ghwalaabwan bwadaw.’ 19 Nearukuneegwa ng'asheesu ghamneawa nea miih gwasa, ama eaweeda seameewa abeeda ghoanalli gideaba aniini niny. 20 Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, Siida deapta dea eajeagu abeeda ghwadeaptanaan aniini, nea siida deaptanaan aniini abeeda ghwadeapta dea ajeaknean.” 21 Ahiit Yeesu rukunodeaba ng'asheesu gwasawana guroroodaannyi, ak gamuwwu nea gwayi, “Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, siyagi aba jeedeang'wa gayghwalaabwan bwadaw.” 22 Hean gong'wearsa geat ginealanga ak amwanala siida baloola. 23 Nea ginealaneanagi bwariiy Yeesu abeeda eaneekkeewa daghatta Yeesu; 24 gageanu Simon Betro ak ghaghoash ginealaneetta nea gwayeeshsha, “Heappi anyaasha gabaloola badaydeabeang'a.” 25 Hiji duu gwadiiwa geaw ginealaneedida aba daghatta Yeesuun, ghoanyaash nea gwayeeshsha, “Ng'uttamiida siida ng'eaha?” 26 Ghwasha Yeesu ak gwayeeshsha, “Niny siitta jea dang'utta murmurjeanda ak ghadawjiini.” Ghang'utta murmurjeanda, ak ghoadaw Yuuda balleanda Simon Iskariyotte. 27 Ing'atta ging'ng'ooyda murmurjeanda ghoabitta Shattaani jeedaannyi. Gwayeeshsha Yeesu niny, “Gitta igasayi sinodean lamwaja sina.” 28 Abeeda ghanyea manda eara siyagi aba jeedeaba fukka agiischiin dea jeeng'u gidarukusiina niny ng'asheandida. 29 Aba gideaba Yuuda abeeda siida adiinng'iida sandakkwajeanda lappiya gil, hean ghaghay ginealanga mwaatkwa gili eeshsha Yeesu shaaha haleanjeeda sigasa eaweetta ghwelmeeda, ghana gideaba gwayeeshsha adawa fuga barbari haleanjeeda. 30 Ing'atta geandeayda murmurjeanda gwaritta jarooda aba geeshangiga, nea damandida ea eawa gil. 31 Iiduw nea ghang'eat gawa, gwayi Yeesu, “Asi ghamneawa Balleanda Siida sikghambiit ak eara Aseetta ea sikghambiit aba jeadaannyi. 32 Abeeda isikghambiit Aseetta aba jeadaannyi, abeeda gayghoaghambiit niny aba jeadaannyi, ak gaybay ghoaghambiit. 33 Diibiga manang'i, aniini gajeendeayeena gil nuwaas. Gajagassean; ak gaydarukuneegwa gidaghayi earukusi fuga Yahuudi, ‘Heedeawi aniini mwajoammusa apkaani.’ 34 Geagonnyeegwa digheanda eesh, abwariinnya geat, ak ghoabwariiydi geat gida abwariiydaneegwa. 35 Ak abeeda gayghwanal buuneessean gideaba gowoschi ginealangeasu iyoobariinyayi geat agooga.” 36 Hean gwayeeshsha Simon Betro niny, “Ng'uttamiida, gigali yeenu?” Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Heedeawi mwajammuusa eanni geeshteanyu ghamneawa; geaghus eanni geeshteanyu iiduw.” 37 Gwayeeshsha Betro niny, “Ng'uttamiida, neada ghwasaan inyas mwaydaammu deadu geashtaang'u ghamneawa? Aniini gaydaghaashta eaweegeasu appadaydaang'u.” 38 Hean ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Gajaghaashta eaweegaagu appadaydeanyu? Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineey, damanda migoguula nghaghooda gajanishaang'nyaan niba samwagu.

14

1 “Adiiduw gwahirbaban jeesingeagwa, amwasa Aseetta, ak ghoamwaschaan earaniini. 2 Gheeda Bwaabeedeanyu gwanda giibinda haw, gwachchi inyeeda ea masnu gajeaneabay darukuneegwa asi ghamneawa geawi dasinneegwa hoorgeedeang'wa jea oppiidana. 3 Nea iyeawi ak geasinneegwa hoorgeedeang'wa, gaydabiigu gichcha ak ghayachcheagwa heedeandi, abeeda heedeandi aniini eara agooga gajandana. 4 Ak ghoanalii naweeda gal heeda eagalli.” 5 Ghoanyaash Domaso niny, “Ng'uttamiida, aseasa meanali heeda igali; abeeda gajeanaldaan naweeda?” 6 Gwayeeshsha Yeesu niny, “Aniini geawoschi naweeda, ea humeanda, ea eaweega; siida moammu gawa heeda Bwaabwa, geaghus gwasku heedeanyu. 7 Inyeeda ghwanyawa ghoanallaan, gajanala eara Bwaabwa, ghang'eada ghamneawa ghoanalli ak ea noadaayi niny.” 8 Gwayeeshsha Filippo niny, “Ng'uttamiida, ahiimneasa Bwaabwa ghoahideasa.” 9 Gwayeeshsha Yeesu niny, “Gendeaydoschi sea agooga ea goyang'u ak ea minalaani Filippo? Siida nidaahan aniini nidaah Bwaabwa; abeeda gimmustiin gideaba giyeeni, ‘Ahiimneasa Bwaabwa?’ 10 Ammumwasi gideaba aniini geandi jeeda Bwaabwa nea Bwaabwa gwanda jeedeanyu? Ng'asheega earukuneegwean mearukunani gheambalmeedeanyu aniini, gwasin Bwaabwa mida jeedeanyu gadiyoojigaaschi. 11 Amwasa gideaba aniini geandi jeeda Bwaabwa, nea gwanda Bwaabwa jeedeanyu; ghoamwaschaan aba gadiyoojiga easinnyi. 12 Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, siida mwasan gaygwasin gadiyoojusu easinnyi aniiniin; asi gaygwasin eara gadiyoojiga hees muuchchi, aba gideaba aniini geawi heeda Bwaabwa. 13 Nea gidawassean oamuschi aba gheawungeasu gaydasin, ak abeeda geakghambiit Bwaabwa appadayda Balleanda; 14 iyoomuschi gidawassean aba gheawungeasu gaydasinneegwa.” 15 Iyoabwarinyaan gajoang'ng'waanya digheannyekkeasu. 16 Ak gaydamwash Bwaabwa ak gaygagoneegwa Weedaneeda nuut, jea andeayeewana damanda manda mudeanooda, 17 niny Gurorootta bea huumwaani nea fuga ng'eanyiida ea mwoammu ghwadeapta aba gideaba moammu ghwadaah ghana ghwanal; agooga ghoanalli niny aba gideaba gajandeawana nea gwanda jeedeang'wa. 18 “Maydanung'useegwa heeda bananga; gaydahidu heedeang'wa. 19 Sunung' gilimwanang' ak ea maygudu ghwadaahan ng'eanyiida, duukku agooga gajadaahaan; aba gideaba aniini geawoschi majeek, abeeda earagooga gajawosa majeekcheewi. 20 Eaweettida gajanala gideaba aniini geandi jeeda Bwaabwa, nea goondi agooga jeedeanyu, nea geandi aniini jeedeagwa. 21 Siida mideawa digheannyekkeasu nea ghoang'ng'waay, niih dea bwariinyan gil, nea dea bwariinyan gayghabwariiy Bwaabwa, gaydabwariiy ak gaydeahiimsa geaw niny.” 22 Hean gwayeeshsha Yuudayda (mawosa dea Iskariyotte,) “Ng'uttamiida, gayghoawattaan gideaba gajahiimneasa geaw nea mihimsiini geaw ng'eanyiida?” 23 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Siida ibwariinyan gayghoang'ng'waay ng'asheandeanyu, nea abeeda Bwaabwa gayghabwariiy siisi, ak gajeapkaana aseasa headaannyi ak geppiidi headaannyi. 24 Siida mwabwariinyan mayghoang'ng'waay ng'asheegeasu; nea ng'asheanda oayiinyi ea miih deanyu gil gaba Bwaabwa ajeaknean. 25 Ng'asheesu gearukuneegwa, nea abeeda ea gudendeayeena. 26 Nea Weedaneeni, was Gurorooda Ghaydit jea gojeagu Bwaabwa aba gheawungeasuun, gayghoanaleagwa haleanjeassean, nea gopkeanneegwa ng'asheega sean earukuneegwa. 27 Gaydanung'uneegwa hoyyooh, geagoonnyeegwa hoyyooydeanyu; maydagoondaneegwa gidagoonniida ng'eanyiida. Asi adagwasawana guroruunatkeagwa, nea adaghang'udeagwa muuwda. 28 Ghayi noayiinyi nea geayeeshshineegwa, ‘Neawi heechchea dawa, ammuchchu gaydabiigu gichcha heedeang'wa.’ Inyeeda ghoabwariinyaan, gwachchi gajahoosana aba gideaba geawi heeda Bwaabwa; aba gideaba niny ahaweawanaan. 29 Ng'asheesu geabay darukuneegwa ghamneawa heeda miih ghwahinna, ama eaweetta hinna abeeda ghoamwaschi. 30 Maygutteabaloolaneegwa gichcha ng'asheega saang'a aba gideaba siida ahaaghwa ng'eanyiin gayghwaan. Aba heedeanyu niny moammu gil; 31 ak geasindi gidagoondanean Bwaabwa, ak abeeda ghwanal ng'eanyiida gideaba ghaabwariinyi Bwaabwa. Ang'eada eweaya heechchea eweaya.”

15

1 “Aniini geawoschi sabibuuyda huumwa, nea Bwaabwa ea siida bea madamnyeanda. 2 Gilinyooh ea damealleanda gil mida jeedeanyu iimaji haghweega, iissa ghwalach, nea gilinyooh ea damealleanda jihi iissa gwasissin, ak abeeda gwaji muuchchi. 3 Agooga simminneagwa aba ng'asheanda earukuneegwa. 4 Oppiidana jeedeanyu, nea geabiidi jeesingeagwa. Gawuurji gidamoammuusta damealleanda gwaji haghweega nea gaba geaw, nea mwanoasa sabiibu, gwasnu earagooga, moammuusi ajiila haghweega imoppiidani jeedeanyu. 5 Aniini geawoschi sabiibu, gowoschi agooga damealga. Siida abiida jeedeanyu, nea geabiidi aniini jeadaannyi, siisi gaygwaji haghweega saang'a, aba gideaba imeandani aniini ea moammuusi asna eara gil. 6 Siida wassean meabiidana jeedeanyu, gajeelach ak ghaghajamiit; iissa gageanu damealga ak ghoamughuush, ak gwajaksa jeeda beasta ak goosha. 7 Iyoppiidi jeedeanyu, nea gobiida ng'asheegeasu jeesingeagwa, abeeda amsa gidawassean oogasayi ak gajeesinneagwa. 8 Aba niih geakghambiit Bwaabwa, iissa iyojiilli haghweega saang'a, nea ghoahuuyi ginealangeasu. 9 Aba gidabwariiydanaan Bwaabwa, earaniini ghabwariiyduneegwa; asi oppiidana jeeda bariinyegeasu. 10 Iyoang'ng'waanyi digheannyekkeasu, gajoppiidana jeeda bariinyegeasu, ak gawuurji gidang'ng'waaydi digheannyeekka Bwaabwa nea geabiidi jeeda bariinyeegaaschi. 11 Asi nearukuneegwa ng'asheesu ak abeeda gobiida hooseaneegeasu jeesingeagwa, ak abeeda ghwahit hooseaneegeagwa. 12 “Niih digheandeanyu gil, ak gobariinnyiidi geat gidabwariiydaneagwa aniini. 13 Manda siida mideawa bariinyeega huumwa ea ghalaabwa hoowa niih, bea gideaba ghoaghaashta siida eaweagaaschi appadahuukka fuga duupchiin gil. 14 Agooga gowoschi fuga eaduupcheewi iyoosinnyi ng'asheega earukuneegwa. 15 Mayguttabiikta dagurewaneegwa soomjooga aba gideaba soomjeanda iissa amwanala gissin siidaannyi haw, ak ghamneawa aniini ea neagureewaneegwa fuga eaduupcheewi aba gideaba nearukuneegwa ng'asheega sean eayiing'si heeda Bwaabwa. 16 Aniini moaloadaan agooga, ghaloachcheagwa aniini ak ghaanung' aweayeena ak gojiilli haghweega jea ghwashng'u; ak abeeda gagoneegwa Bwaabwa gidawassean iyoomuschi aba gheawungeasu. 17 Asi geagonnyeegwa digheanji, abariinnya geat. 18 “Agooga isideagwa ng'eanyiida, ghoapkaachchi gideaba ghayi nibay ghwastan heeda miih ghwastaneagwa agooga. 19 Inyeetta ghwanyawa gobeayi ng'eanyiida, gwachchi gayghabwariiy ng'eanyiida fugaaschi; asi aba gideaba moabeahi ng'eanyiida, geaghus gideaba ghaloachcheagwa aba jeeda ng'eanyiida, aba sareani ghwasteagwa ng'eanyiida. 20 Oapkaada ng'asheanda ghayi earukuneegwa, bea gideaba, ‘Soomjeanda mihaweawa siida haw.’ Iinukwa nisawanan aniini, earagooga gaygwasawaneegwa; inyeeda gwachchi ghoang'ng'waay ng'asheandeanyu, gayghoang'ng'waay eara ng'asheegeagwa. 21 Amaduw gaygwasinneegwa ng'asheesu seaniin appadaydeanyu, aba gideaba saawa mwanala dea ajeaknean. 22 Inyeetta amwaawuni ak gearukusi saawa ghwanyawa ea maygwandeawa ring'eanda; ak ghamneawa ea manda gichchea ghwashaang'da aba ring'eeda nyaawa. 23 Siida sidan aniini abeeda ghwasit eara Bwaabwa. 24 Inyeetta ea measissiini gadiyeeda dageascheeda nyaawa gadiyoojiga manda siida nisin, gwachchi ea maygwandeawa ring'eeda; ak ghamneawa anidaah ak ghwastan aniini ea Bwaabwa. 25 Ak gwasa gidasung'waar aba jeeda deaweeda gideaba, ‘Ghwastan mwadaagha.’ 26 Eaweeda hinna Weedaneeda jea deajeagu ghwaan heedeang'wa nea gwaleabu heeda Bwaabwa, nea Gurorooda huumeanda, jea gwaleabu heeda Ghweanda, gaygamuuwwunean; 27 eara Agooga gowoschi muushoodiga, aba gideaba gendeayi ghang'eada mwadi.”

16

1 “Ng'asheesu nearukuneegwa sean ak ea adoappeadi. 2 Gaygohelleweegwa buuneeda ghorajeega sinnealshachcheewa; aba huumwa, aba gideaba ghwaan damanda ama siida nuseegwa jeaghaghay gili bwat Aseetta. 3 Gaygwasmaneegwa ng'asheesu aba gideaba mwanala Bwaabwa ak amwanalan eara aniini. 4 Asi nearukuneegwa ng'asheesu aba gideaba ihidu damandida abeeda ghoapkaachchi gideaba nearukuneegwa. “Ng'asheesu ghayi meabay darukuneegwa ammwadi aba gideaba gendeayi. 5 Ak ghamneawa geawi heeda dea ajeaknean; ak ghanyea manda eara siyagi aba jeedeang'wa anyaashan nea gwayi, ‘Gigali yeenu?’ 6 Ghamneawa ea nearukuneegwa ng'asheesu ak aning'ut jeesingeagwa giseaneega. 7 Ak ghamneawa gearukuneegwa huumeanda, ak gajanyagaada iyeawi, aba gideaba iimeawani ea mayghwahidu Weedaneeda heedeang'wa; ama eawi, gaydanung' ghwaan heedeang'wa. 8 Nea abeeda iihidu gaygoodeajiisa ng'eanyiida ng'asheega ring'eeda, ea doobiiwnatta ea girgweaksiinda; 9 aba ng'asheega ring'eeda, aba gideaba mwamwasaan; 10 aba ng'asheega doobiiwnatta, aba gideaba geawi heeda Ghweanda, abeeda ea maygudabiikta adaahan; 11 aba ng'asheega girgweaksiinda, aba gideaba siida ambaliischi bea ng'eanyiida sirgweaksa. 12 “Ea guttandeawa ng'asheega saang'a jea darukuneegwa, ak ghamneawa amwajoammuusa ghamneawa oang'ng'waanya. 13 Amahidu Gurorooda huumeanda gayghoadoabiiweagwa ea ghoahittaneagwa jeeda humeanda sean, aba gideaba maygabaloola gheambalmeadaannyi, niny gaygwarukuneegwa ng'asheega iiy ak gay gwarukuneegwa ng'asheega jea ghwahidu. 14 Niny gayghoaghambiidan, aba gideaba gaygageanna heedeanyu ak gwarukuneegwa. 15 Haleanjeessean mideawa Bwaabwa geasu gil; ak ghoaw gidearukuni gideaba gaygageanna heedeanyu ak gwarukuneegwa. 16 “Gudughwashoada ghaadi nuwaas ak ea maygudadaahaan, gichcha gudughwashoada gheadi nuwaas, ak gajabiikta adahaan.” 17 Ak gonyeari geat Ginealangaaschi mwaatkwa nea gwayi, “Ak gwarukunaneasa naaha gideaba, ‘Gudughwashoada ghaadi nuwaas ak ea maygudadaahaan, ak gabiikta gwayi gichcha, gudughwashoada gheadi nuwaas ak gajadaahaan; aba gideaba geawi heeda Ghweanda?'" 18 Gaba niih eeshsha niirja, “Ak gideabedeaba ng'asheanji aayi, ‘Gudughwashoada ghaadi nuwaasiin gidaabwa?’ Aseasa meanali eara girrugu.” 19 Gwajeeng'u Yeesu gideaba geegasa eanyaash niny; ng'atta gwayeeshsha saawa, “Gonnyearayi geat ng'asheega gwachchi eargu bea gideaba, ‘Gudughwashoada ghaadi nuwaas ak ea maygudadaahaani, ak ghwashoada gheadi nuwaas ak gajadaahaani?’ 20 Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, agooga gajooyyeawda nea goguttu heareega ak gaygang'weela ng'eanyiida, gajoogiisana amaduw gayghwayamwa giseaneegeagwa ak ghoaw hooseaneega. 21 Gatmooda iissa iihidu damanda jeatta gagiisan aba gideaba nihidu damandaannyi, amaduw nea niji jeepta, ea maygudughoapkaat sawanadeeda gwachchi aba hooseaneega gideaba siji jeepta aba jeeda ng'eanyiida. 22 Ghamneawa gondeawi giseaneega ak gaydabiikta dadaheagwa ak abeeda gaygahoosan guroruunatkeagwa, nea hoosaneegeagwa ea manda siida jea gageandeawa heedeang'wa. 23 Eaweettida manda ng'asheanda jea oannyaashaan. Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineegwa, gidawassean oomushchi Bwaabwa gaygagoneegwa aba gheawungeasu. 24 Eara ghamneawa miyoomusa ng'ashaan aba gheawungeasu; amusa, ak gajanyasa ak abeeda ghwahit hooseaneegeagwa. 25 “Ng'asheesu gearukuneegwa nea ghawaaghannyi; ak ghwaan damanda jea eamayguttargu ng'asheega nea ghawaaghannyi, gaydargu iitta Bwaabwa nea ghaabwadakti. 26 Eaweettida gajamusa aba gheawungeasu; ak ea maydayeeshshineegwa gaydamwaash Bwaabwa appadahukkeagwa; 27 aba gideaba Bwaabwa niny ghabwariinyeagwa agooga aba gideaba agooga noabwariinyaan aniini nea noamwaschaan gideaba gealeabu heeda Bwaabwa. 28 Aniini gealeabu heeda Bwaabwa, ak ghaawuunnyi jeeda ng'eanyiida; gichcha, ak ghamneawa ghabeawi ng'eanyiida ak geawi heeda Bwaabwa.” 29 Gwayi Ginealangaaschi, “Asi ghamneawa nurgu ng'asheega nea gibwadakti! 30 Asi ghamneawa aseasa sinalli gideaba ang'iing'i ginali haleanjeessean, ak ghanyea mudugwanda siida jea ghoanyaashnyi gil, asi ghamneawa sumwaschi gideaba ang'iing'i gileabu heeda Aseetta.” 31 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Heappi ghoamwaschi ghamneawa? 32 Ghwaan damanda, aba huumwa ea nihidu, dea jea adarda oagasean ak gaba siisi weah gheannyi, ak gajanung'usean heeda nea gabwageaw; nea ghana aniini amwabwageaw, aba gideaba gendeayi sea Bwaabwa. 33 Ng'asheesu gearukuneegwa nea geagasayi abeaha hoyyooh aba jeedeanyu. Aba jeeda ng'eanyiida gajanyasa sawanadeeda; asi oahhang'waanya jeesingeagwa, aba gideaba aniini najoarji ng'eanyiida.”

17

1 Iiduw nea niihiit Yeesu rukunoodeaba ng'asheesu, gong'weersa humng'eeda ak gwayi, “Bwaabwa, nugul damanda; aghambiida Balleandaang'u, ak abeeda eara Balleanda ghoaghambiinnyi ang'iing'i, 2 aba gideaba ghayi giidawi niny uurda appadahuukka buuneessean ak abeeda ghoadaw eaweega manda mudeanooda fukka sean ghayi idawiin. 3 Nea eaweega manda mudeanooda ea niih gil, gideaba ghwanalnyi ang'iing'eeda was Aseetta huumwa ea Yeesu Gristoyda ghayi ijeagu. 4 Aniini naghambichcheey appadayda ng'eanyiida, ak anahiichchi gadiyeeda ghayi igonnyean dasin; 5 asi ghamneawa, aghambiidaan Bwaabwa, aba madeadaang'u aba gheambalmeeda ghayi eandeawi sea ang'iing'i nea miyeesin ng'eanyiida. 6 “Naanung' ghwanalnyi fukghayi igonnyean aba jeeda ngeanyiida; ghayi fugaagu gil amaduw gugonnyean aniini ghoaw fugeasu, ak ghamneawa saawa ea ning'ng'waay ng'ashandaang'u. 7 Ak ghamneawa saawa aninal gideaba haleanjeessean igonnyean gwaleabu headaang'u; 8 aniini naadawji ng'asheega ghayi igonnyean, ak saawa aning'ng'waay ak ghwanal humeanda gideaba aniini gealeabu headaang'u; ak anumwas gideaba ang'iing'i gijeaknean. 9 Ghamwaashchi Aseetta aba saawa; mwamwaashi Aseetta aba ng'eanyiida ghamwaashchi appadahuukka fuga igonnyean, aba gideaba gaagu; 10 geasu sean gaagu gil, nea gaagu ea geasu, ak geakghambiidan aba jeannyaawa. 11 Ak ghamneawa aniini ea muttanda jeeda ng'eanyiida, amaduukku saawa gwanda jeeda ng'eanyiida nea ghaawunnyi headaang'u. Bwaabeeda Ghaydit, ahaaghwana saawa aba gheawungaagu ghayi igonnyean, ahaaghwana ea ghoaw agi nea gawuurji gissuwosti aseasa gilagi. 12 Ghayi nea guttandeawa saawa iissa ghahaaghwi aba gheawungaagu ghayi igooni; aniini nahaaghwi saawa ak ghanyeamanda niih nuroat eara akkalealla geaghus balleanda ghayi was roodaneeda, gwasa ng'asheega rugu ng'oruutka. 13 Asi ghamneawa ghawunnyi headaang'u; ak ea nearuutti ng'asheesu aba jeeda ng'eanyiida, ak abeeda ghwanyas hooseaneegeasu muuchchi aba jeesinga nyaawa. 14 Aniini naadawuji ng'ashandaang'u; amahit ghwasit ng'eanyiida aba gideaba saawa maba ng'eanyiida, gawuurji gidameabeaheattani aniini ng'eanyiida. 15 Aniini mwamwaashi gideaba geandeawana jeeda ng'eanyiida, geagasayi gideaba gayfura aba gitta muyiin. 16 Saawa maba ng'eanyiida gawuurji gidameabeaheattani aniini ng'eanyiida. 17 Ammiinni, saawa aba huumeanda aba gideaba ng'asheandaang'u huumwa gil. 18 Gawuurji gidaghayi ijeakteaydanean jeeda ng'eanyiida, gwasnu earaniini neajeakti saawa gaweay jeeda ng'eanyiida. 19 Amaduw anammiidu geaw aniini appadahuukka nyaawa, ak abeeda eara saawa geammiidu aba humeanda. 20 “Mwamwaashi Aseetta aba suuh akghwahit, ghamwaashi earaba giikka jea ghamwasan aba ng'asheanda nyaawaan; 21 ak abeeda ghwoaw fiisu gilagi; gawuurji gidindeatti jeedeanyu ang'iing'i Bwaabwa, nea geandi aniini jeadaang'u, eara saawa gobiida jeedeanya, ak abeeda ghamwas ng'eanyiida gideaba guwosi siida ghayi ajeaknean. 22 Aniini naadawji saawa gigheambiitta ghayi igoonnyeaniin ak abeeda ghoaw gilagi gawuurji gissuwosti aseasa gilagi, 23 aniini gaydeabiida jeannyaawa nea gibiidi ang'iing'i jeedeanyu; gideaballi gemmajeek ak ghoaw gilagi ak abeeda ghwanal ng'eanyiida gideaba ghayi giijeaknean ea gideaba gibwariinyi saawa gawuurji gidubwariiydanaan aniini. 24 Bwaabwa, suuh ghayi igonnyeaniin geagasayi dandeawa galeagasean aba hiji eandi sean, ak abeeda ghwadaah gigheambiitteanyu ghayi igonnyean, aba bwariinyeegaagu nea miyeabwat sindeetta ng'eanyiida. 25 Ea Bwaabeeda doabiiwaat, ng'eanyiida mwanalnyi, duukku aniini ghanalleay; eara suuh ghwanal gideaba ghayi gijeaknean ang'iing'i. 26 Ak ea naanung' ghwanal ghawungaagu, ak gaydanung' ghwanal, abeeda bariinyeekka ghayi ibwariinyaan aniiniin goobiida jeesinga nyaawa, ak geabiidi aniini jeannyaawa.”

18

1 Hean iyahiit Yeesu rukunoodeaba ng'asheesu gawa gigheawda moang'wachchiyda Gedaroni sea ginealangaaschi, abeeda hoowa gwanda madamnyeanji mwanang', hean gawa Yeesu jeeda sea ginealangaaschi. 2 Nea abeeda Yuudayda jea ghwalabwadaw ninyiin, abeeda ghwanal hoowa; aba gideaba eajusu iissa gabadiini hoowa Yeesu sea ginealangaaschi. 3 Ng'atta gageanu Yuuda gharmuchcheanda shirikkara ea furiischoodiga leabu heeda ashoohoodiga hees ea heeda Farisayajeega, ak godeana nea gwandeawa gheaboonyanga ea dabitta ng'uchcheeda. 4 Hean jeeng'u Yeesu ng'asheanda jea ghwahidu, ng'atta ghoahiimda geaw ak ghoanyaash nea gwayeeshsha, “Gogaseadayyi ng'eaha?” 5 Ghwasha Saawa nea gwayeeshsha, “Yeesuuyda Nasareetti.” Gwayeeshsha Yeesu saawa, “Ada aniini.” Nea abeeda Yuudayda jea ghwalabwadaw ghaminaada aba hoowa sea saawa. 6 Hean nea gwayeeshsha saawa, “Aniini gil,” gabiikta bwadaw ak gobedeaysa ng'eanyi 7 Gabiikta ghoanyaash, “Gogaseadayyi ng'eaha?” Gwayeeshsha saawa, “Yeesuuyda Nasareetti.” 8 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Neada ea mearukuneegwa gideaba aniini gil; asi iyogassean aniini abeeda ghoanung'waadi fiisu gaweay.” 9 Gwarukutta ng'asheesu ak abeeda gwasa ng'asheega ghayi rugu bea gideaba, “Fukghayi ugonnyean miih dahutta eara akkalealla.” 10 Abeeda gwandeawa Simon Betro bwaanga, goseelu ak ghwalach iitta geattinda dugwa bea ging'ng'oonyaneeda ashoohoochcheanda haw. Nea ging'ng'oonyaneedida geguura ghawungaaschi Malko. 11 Gwayeeshsha Yeesu Betro, “Adealda bwangeadaang'u jeeda labaldaannyi; heappi, gajamwaleaydani bayookta ghayi goonan Bwaabwa?” 12 Ng'atta ghoang'ng'waay Yeesu gharmuchcheandida bea Shirikkaraan sea shirikkarajeanda haw sea furiischoodiga Yahuudi ak geerada. 13 Ak geshsheeda eayaat heeda Anaasi; abeeda gweargweeda agweaji Gayafa gil nea abeeda Gayafa ea ashoohoochcheanda haw gil gweaydida. 14 Nea Gayafeeni ea siida ghayi rukusa fukka bea Yahuudiin gideaba ghang'wana ghami siyagi appadahuukka buuneedeani. 15 Iiduw ghwaat Simon Betro geeshta Yeesu sea ginealana nuut. Nea abeeda ginealaneeni ghwanal muuchchi ashoohoochcheanda haw, hean gawa jeeda dodooda gheeda ashoohoochcheanda Haw nea godeayi Yeesu, 16 nea Betro niny abeeda ghaminaada aba jarooda nea neekkeewa gidaghuut. Iiduw gwardu jarooda ginealaneedida nal ashoohoochcheanda Hawiin ak gobalool huda fur gidaghuut, ak ghwaat Betro gah. 17 Hean ghoanyaash Hudida ghwanyawa fur gidaghudiin Betro nea gwayeeshsha, “Muwosi siyagi aba jeeda ginealangeaba siisi?” Gwayeeshsha, “Meawosi.” 18 Aba damandida anughwar beasta ghuurga soomjooga sea furiischoodiga aba gideaba ghwaraanya gorogeeda, hean ghamiinaada nea gwaju beasta; aba damandida eara Betro ghaminaada aba hoowa nea gwajohudayi beasta saawa. 19 Ng'atta ghoanyaash ashoohoochcheanda Haw Yeesu iitta ginealangaaschi ea iitta ginealshoodaannyi. 20 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Aniini eajusu iissa geabalolli ng'eanyiida aba eeshpwara; nea iissa geanealshi aba jeeda ghoorajeega sinnealshachcheewa ea jeeda gheeda sibatta Aseetta galeagassean, heeda roondooscheesa fuga Yahuudi sean; nea moang'ng'wa darukuta ng'asheanda wassean aba makcheameeda. 21 Ghwasaan anda ginyaashchchaan aniini? Anyaasha fukka ghayi iiy ng'asheega earukusiin; saawa ghwanal ng'asheega ghayi earukusi.” 22 Ing'atta rukunoodeaba ng'asheesu ghwalas madeang'da Yeesu furiischoochcheanji ghwanyawa minaada aba hoowa nea gwayeeshsha, “Niih gidurukusiindi ashoohoochcheanda hawi?” 23 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Ineargu ng'asheanda muy abeeda gimuuwwu munyindaannyi ea ng'asheanda was, ama ghwanyawa earugu ng'asheanda nea ghwadoabiiw, abeeda gilaksean naaha?” 24 Hean ghwanung' Anasi eerada ak geayaat heeda ashoohoochcheanda haw was Gayaafa. 25 Aba damandida Simon Betro gudughamiinaada nea gwaju beasta. Hean geannyaash nea geeyeeshsha, “Heappi earang'iing'i muwosi siyagi bea jeeda ginealangaaschi?” Ghwashaang' niny nea gwayeeshsha, “Meawosi.” 26 Abeeda gwanda siisi was soomjeanda aba gheeda ashoohoochcheanda haw, nea siisi gaba ghaawagi sea siitta lach Betro iittean, ghoanyaash, “Heappi aniini miih dadeakseeyi jeeda madamnyeanda mwanang' sea niny?” 27 Gabiikta ghwashaang' Betro gichcha ammii ghoaw gil goguul nghaghooda. 28 Ng'atta gegeanda Yeesu aba gheeh Gayaafa ak geayaat gheeda abiitta sugoochcheanda nea gudea beashatta gil ak ea maweayi saawa jeedeaba gheetta aba gideaba amwang'udana geat ririnnyeanda ak abeeda ghwaak hamitta basakka. 29 Hean gawa Bilatto ghwanyasa saawa jarooda ak gwayeeshsha, “Gondeawi girgweageamba naaha appadaydeaba siisi?” 30 Ghwasha Saawa ak gwayeeshsha, “Siisi inyeetta ghwanyawa ea masinna ng'asheega munyas ea majeeyeanna headaang'u.” 31 Gwayeeshsha Bilatto saawa, “Asi adabeeda ghoayaachchi agooga ak gorgweaksi aba deaweedeedeang'wa.” Gwayeeshsha fuga Yahuudi niny, “Mammiiseasa aseasa gideaba gajeenuusa siida.” 32 Ak abeeda gwasa ng'asheanda ghayi rugu Yeesu nea ghoahiimu miyeeda jea ghami giduurji. 33 Gabiikta Bilatto jeeda gheeda sugoochcheandumeeda ak gaguursa Yeesu ak ghoanyaash, “Ang'iing'i guwosi sugoochcheanda Yahuudi?” 34 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Ng'asheesu girgu ang'iing'i ghana rukuneey buuneeda iitteanyu?” 35 Ghwasha Bilatto nea gwayeeshsha, “Neada aniini geawoschi siida Yahuudi? Ang'iing'i gweanneey heedeanyu fuga emeedeang'wa sea ashoohoodiga hees. Neada eanisni naaha?” 36 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Sugoochcheandumeedeanyu maba badaydeaba ng'eanyiini; ama inyeetta sugoochcheandumeedeanyu gaba badaydeaba ng'eanyiini, ghwanyawa gaygang'uchchi soomjoogeasu aba meatkweedeanyu ameayiinan geattinga fuga Yahuudi; amaduukku ghamneawa sugoochcheandumeedeanyu ea maba ng'eanyiini.” 37 Hean gwayeeshsha Bilatto niny, “Asi ghamneawa ang'iing'i guwosi sugoochcheanda?” Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Girgu ang'iing'i gideaba aniini geawoschi sugoochcheanda. Aniini geejiilan appadaydeaba niih, nea appadaydeaba niih ghawunnyi jeeda ng'eanyiida, gideaba gaydamuuwwu huumeanda. Siida wassean mida jeeda humeanda iissa goleeysiit ghutteanyu.” 38 Gwayeeshsha Bilatto niny, “Humeanda naaha gil?” Ing'atta rukunoodeaba ng'asheesu gabiikta gichcha heeda fuga Yahuudi mida jarooda ak gwayeeshsha, “Aniini mwadaahi gidinyeandeaba siisi. 39 Iiduw gondeawi agooga seareeda ghaheang'wa iissa googasayi deattinneegwa siyagi mida ghealooniga damanda ghwelmeeda Basakka; asi googasayi deattineegwa sugoochcheanda Yahuudi?” 40 Gabiikta gojuur nea gwayeeshsha, “Miih siisi, geegasayi Baraaba!” Nea Baraaba abeeda goreedi buuneeda haleanjeeda.

19

1 Hit ghoadayda Bilato Yeesu eabwara mughowooda. 2 Gageanu Shirikkara ak gwasin shiipka halaghweenga, amahit ghwayiin uhuudaannyi, ak geshshuup hang'da oomu; 3 hean geweay madeadaannyi ak geyeeshsha, “Seayu, Sugoochcheanda Yahuudi!” Ng'atta geabwar aba baneaguukka. 4 Gabiikta Bilatto jarooda ak gwayeeshsha saawa, “Adaaha gearuudu siisi jarooda aba gideaba aniini mwadaahi gidiinyeandaannyi.” 5 Gwaritta Yeesu jarooda nea gwanda uhuuda shiipka halaghweenga nea gookkwa hang'doom. Gwayeeshsha Bilatto saawa, “Ang'ulla siida!” 6 Daah ashoohoodiga hees sea furiischoodiga gojuur nea gwayi, “Angoora niny, Angoora niny!” Gwayeeshsha Bilatto saawa, “Ageanda agooga nea goabwageat amang'atta gongoorji, aba gideaba aniini mwadaahi gidinyeandeaba siisi.” 7 Ghwasha fuga Yahuudi nea gwayeeshsha, “Aseasa gendeawi deaweeda amaduw aba deaweedeeni ea gideaba gammiisa miyeeda gil, aba gideaba niny gwahinda geaw Balleanda Aseetta.” 8 Iiy Bilatto ng'asheesu, hean ghabeal muuchchi; 9 gabiikta jeeda gheeda sugoochcheandumeeda ak ghoanyaash Yeesu nea gwayeeshsha, “Ang'iing'i gileabu yeenu?” Amwasha Yeesu ng'asheanji. 10 Hean gwayeeshsha Bilatto niny, “Mayrukunean eara gili? Minali gideaba geandeawi uurda jea deattinaneey ea dea jea deangooraneey?” 11 Ghwasha Yeesu nea gwayeeshsha, “Gwachchi miimmuusi mideawana uurda appadaydeanyu imegoonnyi aba humng'eeda; amaduw siitta iinan gattingaguun gwandeawa ring'eeda haw muuchchi.” 12 Ghang'eada damandida gagasa Bilatto gheatta gichchea gwasiksiinda niny, gojuur fuga Yahuudi nea gwayeeshsha, “Iisiksi siisi eamuwosi siida duupchi Gaysaari, aba gideaba siida wassean gasa ghoaw sugoochcheanda gwanda washta Gaysaari.” 13 Hean iiy Bilatto ng'asheesu goruutta Yeesu jarooda amahit goopteada aba uhuuda hoorgeeda silachcha girgweaguutka mida heesuguura Lagheaneeda bwarak, nea aba iitta Ebraniya geguura Gabatta. 14 Abeeda damandida gaba aseetta lah nea eaweechcheanji getting'ding'da aba basakka; gwayeeshsha fuga Yahuudi, “Ang'ulla sugoochcheandeang'wa!” 15 Gojuur Saawa muuchchi nea gwayeeshsha, “Ang'aamwana hiji, Ang'aamwana hiji, Angoora!” Gwayeeshsha Bilatto saawa, “Gaydeangoor sugoochcheandeang'wa?” Ghwasha ashoohoodiga hees nea gwayeeshsha, “Aseasa mendeawani sugoochcheanda geaghus Gaysaari.” 16 Ng'atta gageanu Bilato ak ghwayiin geattinga nyaawa ak gengoor. 17 Gegeanu Yeesu eruutta jarooda nea ghwasar behiidaannyi ea gwahitta heessuguura geapkeeda huuda nea aba iitta Ebraniya geguura Golgotta. 18 Gengoorsa uhuuda behiida sea fiih suuk iyyeenya dea manda meakweeda geattinda dugwa niirja gwanda meatkweeda geattinda ghaadaam, nea Yeesu gwanda dageascheeda nyaawa. 19 Gang'oorsa Bilatto uhuuda behiida; ng'asheega siyi, “Yeesuuyda Nasareetti Sugoochcheanda Yahuudi.” 20 Hean iissa ghoassoamwa fuga saang'a bea Yahuudi ng'asheekka sung'oorsa uhuuda behiidean, aba gideaba hoowa singoorsa Yeesuun ea neekkeewa mujiini; nea geang'waara iitta Ebraniya ea iitta Lattiini ea iitta Yunaani. 21 Ng'atta gwayeeshsha ashoohoodiga hees Bilatto, “Adung'waari ‘Sugoochcheanda Yahuudi,’ Ng'waara gideaba, ‘Siisi gwayi, Aniini geawoschi Sugoochcheanda Yahuudi.'" 22 Ghwasha Bilatto nea gwayeeshsha, “Ginnang'waarji ning'atta ng'oorda.” 23 Ing'atta gingoorda Yeesu gageanu Shirikkara hang'weakkaaschi ak geesin gharmuchcheew ang'wan, ak gaba siisi sittaw gharmuchchandaannyi; ghabwada gageanda eara hang'da geaw gul ng'eanyi. Nea abeeda hang'dida geanap nea agi ghang'eada uhuuda ea gagul ng'eanyi; 24 hean gabaloola saawa gideaba, “Adeabwaashchi ghang'wana geng'alealleesi ak geadaayi siichchea gageanda.” Ng'asheanji geesin ak gwasa gida ghayi nyah Ng'oruutka bea gideaba, “Ghoadabwaarda hang'weakkeasu aba jeannyaawa, Ak gang'alealleesa hang'deanyu.” 25 Hean gwasindunu shirikkara. Abeeda murdeeda behiida Yeesu ghamiinaada Ghaamwat ea huda ghamaghaamwat, ea Mariyaayda was gatmooda Gleoppa, ea Mariya Magdaleena. 26 Daah Yeesu nea ghamiinaada ghaamwat nea gwanda murdeeda ginealaneetta bwariiyiin, gwayeeshsha Yeesu ghaamwat, “Iyya, ng'ulla balleadaang'u!” 27 Hit gwayeeshsha ginealaneetta, “Ng'ulla geamadu!” Ghang'eada damandida ghwaat ginealaneetta gwandeawa aba gheannyi. 28 Iing'atta nea ninal Yeesu gideaba niisha ng'asheega sean, gwayi, (ijeagwasa ng'oruutka), “Ghwaagan muwoash.” 29 Nea abeeda gwanda hoowa gweriida nyiit beega ng'weani bea haghweega geetta. Hean gegeanu gidawas ghabuschcheanda ak geappuutta jeeda beega ng'weani ak geahaaktaawa digheechcheanda ak geayiin ghuuttaannyi. 30 Ng'atta nea ninukghuta Yeesu beekka ng'weaniin gwayi, “Niisha;” ak ghwahiing'u uhuuda ak ghoabitta gurorooda. 31 Abeeda eaweeda giding'ding'deayda, ea mammiissina gideaba gaygobiida muscheekka iheenga behajeega eaweeda Sabatto (aba gideaba eaweeda Sabatto eaweeda haw gil), gaweay gamus fuga Yahuudi Bilatto ehirjeaweada geeshanga ak gegeanda. 32 Gaweay Shirikkara ak gwahirja geeshanga siida madeeda, ea geaba siitta bea iyyeenya; ghwanyawa singooruudayi sea ninyiin; 33 iiduw nea ghwahitta heeda Yeesu ghwadaah gideaba nigeawiit ghami, ak ea mudugwahirjeaweada geeshangaaschi. 34 Hean gageanu Siyagi ak ghang'ut gisheajeega Yeesu aba ng'utta, deagheatta gwardu foojeanda ea beega. 35 Nea siitta daah nga'sheesuun gamuuwwu aba gideaba ng'asheega rugu gaba huumwa. Nea ghwanal gideaba gwarukku huumeanda ak abeeda ghoamwaschi. 36 Ng'asheesu geesin gwasa ng'ooruutka, “Manda eara geapkeadaannyi jea eehirja.” 37 Gabiikta gwayi ng'ooruutka suuk, “Gaygang'ula fukka heetta ng'udiin.” 38 Iig'atta ng'asheesu gawa Yoseefooda ng'eanyiida Arimattaya was ginealaneeda Yeesu aba makcheameeda, aba gheawalmeeda fuga Yahuudi, gamus Bilatto musta Yeesu ghwaat, ak ghoadaw Bilatto gheatta. Hean ghwaan ak gageanda mustaannyi. 39 Deagheatta ghwahidu Nikkodeemooda ghayi weah heedaannyi eawa, ghwaan nea gweadu gharmuchcheanda sikkuuyi weapkeanda ea hideeda ng'andit nea ghwannyiit debajeanda ea dea agween iyyeenya. 40 Gegeanda musta Yeesu ak gekkwealsa hang'weakka bumbuni sea haleanjeetta ng'andidiin aba seareetta bea fuga Yahuudi bea eaweetta bunyischoodean. 41 Hoowa singoorsean abeeda gwanda madamnyeanji mwanang' nea jeedeaba madamnyeanji gwanda bung'eeni ris eaghurghur miyeebung'sa siida jeeda. 42 Iiduw aba ng'asheega Yahuudi bea eaweetta giding'ding'deayda, ea gideaba eaneekki bung'eeda muuchchi geyiin Yeesu jeedida.

20

1 Hean eaweeda madeeda bea wikkajeanda, gawa Mariya Magdaleena heeda bung'eeda gheatta beashatta nea gudeamisana ak ghwadaah lagheaneeda nea sigeanda aba ghuutta bung'eeda. 2 Ng'atta ghafwach ea ghwahitta heeda Simon Betro ea ginealaneeda niirja ghayi bwariiy Yeesuun ak gwayeeshsha, “Sigeanda Ng'uttamiida aba jeeda bung'eeda ak ameanali heeda siyiin.” 3 Gaweay Betro sea ginealaneeda niirja ea ghwahitta heeda bung'eeda. 4 Gwasalda duwaawi, amaduw ghafwach Ginealaneeda niirja muuchchi ea ghoadaraam Betro, ak gosheeda ghwahitta heeda bung'eeda; 5 ghwahiiy geaw ak gong'wearsa jeeda shoomanda ak ghwadaah hang'weakka bumbuni mida hoowa, ak ea moabitta jeeda. 6 Ghwahidu Simon Betro, gweadu geeshta amahidu gawa jeeda bung'eeda; ak ghwadaah hang'weakka aba ng'eanyi, 7 nea weastida, heetta sirada uhuudaanyiin ea meanung' ng'wandeayi sea hang'dida, nea abeeda asimughut ak geayiin hichpa geaw. 8 Iiduw eara Ginealaneeda ghwanyawa asheeda ghwahitta heeda bung'eedean, earada ghoabitta jeeda bung'eeda, ak ghwadaah ak ghamwas; 9 abeeda miih ghwanal ng'oruutka ginnyaashta, bea gideaba gabean ea gaygwaduunna miyeeda. 10 Hean gabiikta Ginealangiga gaweay ghoah. 11 Abeeda Mariya ghaminaada aba murdeeda bung'eeda nea goyyeawda, damani duu goyyeawdewean ghwahiiy geaw gong'wearsa jeeda shoomanda bung'eeda; 12 ghwadaah malaykaji iyyeenya akkwa hang'weakka eashish nea gobiitpiit aba heeda heetta siyiin musta Yeesu, nea deamanda deascheeda uhuuda niirja gwanda deascheeda geeshanga. 13 Gwayeeshsha niny, “Iyya, ghwasaan anda giyyeawdi?” Gwayeeshsha gheamatta saawa, “Sigeanda Ng'uttamiideanyu ak amwaanali heessiyiin.” 14 Ing'atta rukunoodeaba ng'asheesu ghwasachsaghaat bwadaw ak ghwadaah Yeesu nea ghaminaada ak amwanala gideaba Yeesu gil. 15 Gwayeeshsha Yeesu niny, “Iyya ghwasaan anda giyyeawdi? Gigaseadayyi ng'eaha?” Duugwayeena Mariya gwadeeppea siida fur madamnyeanda gil gwayeeshsha, “Siida mureeda ideeppa eanigeandi ang'iing'i girukunean heeda iyiin, ak gaydawa aniini dageanda.” 16 Gwayeeshsha Yeesu, “Mariya.” Ghwayam geaw ak gwayeeshsha aba iitta Ebraniya, “Rabooni!” (nea gideaba Ginealshoochcheanda gil). 17 Gwayeeshsha Yeesu niny, “Ading'ng'wanyaan, aba gideaba miih dawa heeda Bwaabwa; asi ng'eada una heeda oorjooga iyya ak giyeeshshi saawa, aniini nascheang'di dawa heeda Bwaabwa nea Ghweandeang'wa gil, heeda Aseetteanyu nea Aseetteang'wa.” 18 Ghang'eat Mariya Magdaleena gawa ak gwayeeshsha ginealanga, “Naadaayi Ng'uttamiida;” ak gwayeeshsha saawa gideaba nirukusa ng'asheesu. 19 Iiduw nea niiw shing'adeeda eaweettida bea madeeda bea wikkajeandean abeeda ea nibassa geat Ginealanga jeemba ghaaw, nea abeeda asirat gidaghuut aba gheawalmeeda fuga Yahuudi, deagheatta ghwaan Yeesu ak ghamiinaada appugusta nyaawa ak gwayeeshsha, “Abeaha Hoyyooh.” 20 Iing'atta rukunoodeaba ng'asheanji gohiimsa geattingaaschi ea gisheajeagaaschi. Hean gahoosan Ginealangiga muuchchi iidaah Ng'uttamiida. 21 Gabiikta Yeesu ak gwayeeshsha gichcha, “Abeaha Hoyyooh. Gawuurji gidaghayi ajeakteaydanean Bwaabwa, asi earaniini geajeaktaneegwa agooga.” 22 Ahiit rukunoodeaba ng'asheesu gaguussa jeameada nea gwayeeshsha, “Ong'ng'waanya Guroorooda Ghaydit. 23 Nea iyosammiisi ring'eega buuneeda, gajeesamsa, ammosamsiini, ea majeesamsa.” 24 Damani Domasodida bea jeedeaba oorjookka attamaniyyeenya suguura Saleaygweandean, abeeda ghwanyawa ea mandeawana oorjooga suurja damandida hinna Yeesuun. 25 Hean gwayeeshsha Ginealanga suurja niny, “Sidaayi Ng'uttamiida.” Gwayeshsha niny saawa, “Imeadeaksiini geattingaaschi ghuusiga musumwaarajeega ak ghang'ng'waanyi monneedeanyu heeda haabwa deanneaduutka musumwaarajeega nea ghayiinnyi monneedeanyu gisheajeegaaschi ea maydamwas.” 26 Muchchu nea ning'atta eawoji sis gabiikta gichcha gabassa geat ginealanga jeeda ghooriida nea abeeda eara Domaso gwanda hiji. Abeeda gidaghuudajeega sirat, deagheatta ghwahidu Yeesu ak ghaminaada aba jeannyaawa ak gwayeeshsha, “Abeaha hoyyooh.” 27 Ng'atta gwayeeshsha Domaso, “Goona monneadaang'u iina hiji, ak gung'ulayi geattingeasu; ak gugooni gattindaang'u ak ging'ng'waanyi gisheajeegeasu; ak ea aduwosi siida mwamwasa, huwa siida mwas.” 28 Ghwasha Domaso nea gwayeeshsha, “Ng'uttamiideanyu ea Aseetteanyu!” 29 Gwayeeshsha Yeesu niny, “Gumwasi aba gideaba gidayaani? Ghang'wana fukka mwadahan amaduw ghamwasiin.” 30 Yeesu gwasin aba madeeda ginealangaaschi gwadeagwajeega suuk duguuga saang'a miyeang'waar aba jeedeaba gittaaboani; 31 suuh geang'waar aba gideaba abeeda ghoamwaschi gideaba Yeesu Gristo gil, Balleanda Aseetta, amabeeda oamwaschi ghoanyaschi eaweega aba gheawungaaschi.

21

1 Iing'atta hiji gabiikta Yeesu gohiimsa geaw ginealangaaschi aba ghuutta basooda Diberiya, ak gohiimsiindunu geaw. 2 Simon Betro, ea Domasoyda suguura Saleaygweanda ea Nattanaeliyda ng'eanyiida Ganeeda Galilaaya, balloojiga Sebedaayo, sea ginealangaaschi suuk iyyeenya, nea abeeda gwandeayi sean. 3 Gwayeeshsha Simon Betro saawa, “Gaydawa daleallu ghweayeega.” Gwayeeshsha saawa niny, “Earaseasa gajetteayeena sea ang'iing'i.” Ng'atta godeayi ak gwading'da maleambooda; ak eaweedida amwanyasa eara gil. 4 Muuchchu nea gorearu aseetta ghaminaada Yeesu aba ghuutta basooda; nea ginealanga amwanala gideaba Yeesu gil. 5 Hean gwayeeshsha Yeesu saawa, “Diibiga, gondeawi ghweayeega?” Ghwasha saawa nea gwayeeshsha, “Manda.” 6 Gwayeeshsha saawa, “Ajaksiina gheareedanga murdeeda maleambooda bea geattinda dugwa, ak gajanyasa. Ng'atta gwajakta gheareedanga ak ghwaraay gongiiru aba seang'ayda ghweayeega.” 7 Iiduw gwayeeshsha ginealaneedida bwariiy Yeesuun Betro, “Niih Ng'uttamiida!” Iiy Simon Betro gideaba niih Ng'uttamiida gil, gageanu hang'daannyi ak gwaradischeewa aba gideaba gwachchi adawiish, amang'atta gwadeambiirsa jeeda beega. 8 Hean ghapka Ginealanga suurja ea ghwahidu ghuutta basooda nea gongiiru gheareedanga nea ghwanyiit ghweayeega, nea abeeda eamisheageewa ng'eanyiida ghajaam aba iisidasaada geeshanga gayghwahitta geeshan bughala hitteayda ghuutta beega. 9 Hitta ng'eanyiida ghajaam ghwadaah beasta ghuurga nea sughwar nea gwanda beasta ghweayeega ea mukkatte. 10 Gwayeeshsha Yeesu saaw, “Ayeanni hiji ghweayeega mwaatkwa olealu ghamneawa.” 11 Hean gwading'da Simon Betro jeeda maleambooda ak gaksu gheareedanga ea ghoahiidu ng'eanyiida ghajaam nea ghwanyiit ghweayeega hees nyiit bughala ea haradam ea damassanmwagu; earappeadi saang'a ea gwadeenuun, ea miih gang'achcheaweada gheareedanga. 12 Gwayeeshsha Yeesu saawa, “Apkaani ajaada ghuussi.” Nea abeeda ghanyea manda aba jeeda ginealanga dea badaksa ak ghoanyaash gideaba, “Ang'iing'i ng'eaha?” Aba gideaba ghwanal Ng'uttamiida gil. 13 Ghwaan Yeesu ak gageanda mukkatte ak ghoadaw saawa ak gwasindunu earaba ghweayeegiga. 14 Niih deaba samwagu gil aba gihiimsinda ahiimsa geaw Yeesu ginealangaaschi aba iing'atta dunnooda duunna miyeeda. 15 Iing'atta nea nijaat ghuusiga ghoanyaash Yeesu Simon Betro nea gwayeeshsha, “Simon, balleanda Yohaana, gibwarinyaan ea laabwana hoowa orjoosu?” Gwayeeshsha niny, “Ea, Ng'uttamiida; ginali gideaba aniini ghaabwariinyeay.” Gwayeeshsha, “Ahaaghwana gisilgeasu.” 16 Gabiikta gwayeeshsha niny deabiyyeenya, “Simon, balleanda Yohaana, gibwarinyaani?” Gwayeeshsha Betro niny, “Eah, Ng'uttamiida; ginali gideaba ghabwarinyeay.” Gwayeeshsha, “Ahaaghwana gisilgeasu.” 17 Gabiikta ghoanyaash deaba samwagu, “Simon, balleanda Yohaana, gibwarinyaani?” Gagiisan Betro aba gideaba geannyaash deaba samwagu gideaba “Gibwariinyaani” Gwayeeshsha niny, “Ea, Ng'uttamiida; ang'iing'i ginali haleanjeessean, ang'iing'i ginali gideaba aniini ghabwarinyeay.” Gwayeeshsha Yeesu, “Ahaaghwana gisilgeasu. 18 Aba huumwa, aba huumwa, geayeeshshineey, ghayi nea guduwosa gheareemaneeda iissa gimmuusi rada manandaang'u ak guwi heeda wassean igasayi; amaduw nea nihuwi gweargweeda, gajadoabiiwa geattingaagu, ak ghwarannyi siinuut ak ghwaannyi heeda ghwanyawa migassi una.” 19 (Aba inyas ghwanyaashtunuun gohiimsa Betro gichchea ghameawda ak ghoaghambiit Aseetta). Ng'atta ng'asheesu gwayeeshsha, “Eanni geeshteanyu.” 20 Iiduw ghwayamgeaw Betro ak ghwadaah ginealaneetta bwariiy Yeesuun, nea ghwaat geeshta, nea diitta ghayi diiw geaw aba daghattannyiin gil shing'ada damanda agiischooda nea ghoanyaash gideaba, “Ng'uttamiida siida jea ghwalaapnyi bwadaw ng'eaha?” 21 Daah Betro niny gwayeeshsha Yeesu, “Ng'uttamiida ama oorjeani?” 22 Gwayeeshsha Yeesu niny, “Iyeagasayi gobiida badayda ng'eanyiida ea dabiigu gwasawannyi naaha? Ang'iing'i eanni geeshteanyu!” 23 Hean ghaghayda iittida aba jeedeaba oorjookka gideaba ginealaneetta mayghami; nea Yeesu niny ea miih gwayeeshsha, ginealaneani mayghami geaghus gideaba gwayeeshsha, “Iyeagasayi gobiida badayda ng'eanyiida ea dabiigu, gwasawannyiini?” 24 Ginealaneani niih dea muuwwu ng'asheesuun gil, ak ghang'waar; ak geanalli gideaba muuwwunoadaannyi huumwa gil. 25 Gwanda ng'asheega saang'a sin Yeesu; nea inyeetta ghwanyawa geang'waar sean, ghaaghanyi eara ng'eanyida gwachchi mayghoammu godiiw gittaabwajeega jea eang'waar.


AMAZING GRACE BIBLE INSTITUTE