JOHN

1

1 Pwɛɛ ne̱ Wuribware̱ a dɛɛ twe̱e̱ kaye̱-ɔ, Abware̱se̱ŋ kyɔ ɔ bo̱-rɔ. Abware̱se̱ŋ-ɔ na Wuribware̱ i te. Abware̱se̱ŋ-ɔ na Wuribware̱ gye̱ ko̱ko̱ŋko̱. 2 Saŋ ne̱ Wuribware̱ a twe̱e̱ kaye̱-ɔ, Abware̱se̱ŋ-ɔ na Wuribware̱ kyɔ bo̱ bo̱-rɔ. 3 Mò̱ se̱ ne̱ Wuribware̱ a waa ke̱tɔ ke̱maa bo̱ bo̱rɔ. Ke̱tɔ ke̱maa ne̱ Wuribware̱ a twe̱e̱-ɔ mo̱ŋ kwaye̱ mò̱ se̱. 4 Abware̱se̱ŋ-ɔ se̱ ne̱ ke̱tɔ ke̱maa ye̱re̱ ke̱ e̱ nya ŋkpa. Ŋkpa pɛɛɛ a le̱e̱ mò̱ ase̱ ne̱e̱. Ŋkpa mɔ a taa ke̱laŋŋe̱-rɔ baa ase̱sɛ. 5 Ke̱laŋŋe̱-rɔ mɔ e̱ gye̱ ne̱ ke̱ e̱ laŋŋe̱ kibugyii-ro, ne̱ kibugyii-o maa taare̱ a ko̱ kyo̱ŋ ke̱laŋŋe̱-rɔ-ɔ. 6 Ɔnyare̱ ko̱ e̱ dɛɛ bo̱-rɔ ne̱ baa te̱e̱ mò̱ ɛ Yohanee. Ne̱ Wuribware̱ a suŋ mò̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱. 7 Mò̱ e̱ gye̱ fe̱yɛ ɔɔ ba bo̱ tɔwe̱ ke̱laŋŋe̱-rɔ-ɔ ase̱ŋ gywii ase̱sɛ na bamo̱ pɛɛɛ nu ase̱ŋ-ɔ na bo̱ kɔɔre̱ gyi. 8 N gye̱ Yohanee fɔŋfɔŋ e̱ gye̱ ne̱ ɔɔ sa ke̱laŋŋe̱-rɔ-ɔ, mò̱ fe̱raa, Wuribware̱ a suŋ mò̱ ne̱e̱ fe̱yɛ ɔ bo̱ tɔwe̱ ke̱laŋŋe̱-rɔ-ɔ ase̱ŋ. 9 Abware̱se̱ŋ-ɔ e̱ gye̱ ke̱laŋŋe̱-rɔ kase̱ŋtiŋ amo̱ ne̱ ke̱ e̱ sa ase̱sɛ pɛɛɛ ke̱laŋŋe̱-rɔ-ɔ. 10 Ne̱ ɔɔ baa ke̱laŋŋe̱-rɔ kaye̱-rɔ. Amaa saŋ ne̱ ɔɔ bo̱ kye̱na kaye̱-rɔ-ɔ, kaye̱-rɔ ase̱sɛ mo̱ŋ pini mò̱, amaa mò̱ se̱ ne̱ Wuribware̱ a twe̱e̱ kaye̱-ɔ bo̱ bo̱rɔ. 11 Ne̱ ɔɔ ba kaye̱ ne̱ ɔɔ twe̱e̱-ɔ-rɔ, amaa mò̱ ase̱sɛ ne̱ ɔɔ twe̱e̱-ɔ mɔ a kine mò̱. 12 Amaa bamo̱ bo̱ko̱ fe̱raa a kra mò̱ nɛɛnɛɛ, ne̱ baa kɔɔre̱ mò̱ gyi, amo̱se̱se̱-ɔ ne̱ ɔɔ sa bamo̱ pɛɛɛ kpa fe̱yɛ bo̱ kii Wuribware̱ mò̱ gyi-ana. 13 Amaa se̱sɛ ya kii Wuribware̱ mò̱ gyi-ana-ɔ ɔko̱, n gye̱ se̱sɛ dimaadi e̱ gye̱ ne̱ ɔ ko̱we̱ mò̱. Wuribware̱ fɔŋfɔŋ e̱ gye̱ ne̱ ɔ be̱e̱ ɔ ko̱we̱ mò̱ nyɔse̱po̱. 14 To, ne̱ Abware̱se̱ŋ-ɔ a bo̱ kii nyiŋkpasɛ, ne̱ ɔɔ kye̱na ane̱ ase̱ kafo̱ŋfwe̱e̱. Ɔ bo̱ ane̱ ase̱, ne̱ oo ŋu ane̱ e̱wɛɛ bwe̱e̱tɔ, ne̱ o de kase̱ŋtiŋ ɔ kyɔ ke̱tɔ ke̱maa. Ne̱ ane̱ a ŋu mò̱ wuraa na mò̱ ke̱dabe̱ ne̱ a kaapo̱ ane̱ fe̱yɛ mò̱ e̱ gye̱ Wuribware̱ mò̱ gyi ko̱ŋko̱ kpeŋ-o. 15 Ne̱ Yohanee gbaa a le̱e̱ ɔ tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ fe̱yɛ, “Mo̱n' ke̱e̱ mò̱. Mo̱ a kyɔ tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ gywii mo̱ne̱. Mò̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ ba mo̱ kamɛɛ-rɔ. Ɔ kyɔ mo̱ ke̱dabe̱, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔ kyɔ o te kyee pwɛɛ ne̱ baa dɛɛ ko̱we̱ mo̱.” 16 To, mò̱ a ŋu ane̱ e̱wɛɛ bwe̱e̱tɔ-ɔ se̱, ne̱ ɔɔ sa ane̱ ŋyure bwe̱e̱tɔ bwe̱e̱tɔ. 17 Mosis si ne̱ Wuribware̱ a baa mbraa-ɔ bo̱ bo̱rɔ, amaa Yeesuu Kristoo si ne̱ Wuribware̱ a baa ŋyure na kase̱ŋtiŋ bo̱ bo̱rɔ. 18 Amaa fe̱raa ɔko̱ mo̱ŋ tɛɛ ŋu Wuribware̱, mò̱ gyi ko̱ŋko̱ amo̱ ne̱ o te me̱raa mò̱ se̱ Wuribware̱-ɔ, mò̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔɔ kaapo̱ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ du-o. 19 Ne̱ Yudaa awuye agye̱ŋkpɛɛpo̱ ne̱ bo̱ bo̱ Yɛro̱salɛm maŋ-nɔ-ɔ a suŋ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ na Lewii awuye ko̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ Yohanee Osuubɔpo̱-ɔ ase̱ fe̱yɛ bo̱ yɔ ya bise mò̱ fe̱yɛ, “Nsɛ e̱ gye̱ fo̱? Fo̱ e̱ gye̱ Kristoo ne̱ Wuribware̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ o suŋ-o ooo?” 20 Yohanee mo̱ŋ kine bamo̱ ke̱be̱ŋŋaa, ne̱ ɔɔ kaapo̱ bamo̱-rɔ nɛɛnɛɛ fe̱yɛ, “Daabii. N gye̱ mo̱ e̱ gye̱ Kristoo amo̱.” 21 Ne̱ baa bise mò̱ fe̱yɛ, “To, ne̱ weetee nsɛ e̱ gye̱ fo̱? Fo̱ e̱ gye̱ Iliya, Wuribware̱ a akyaamɛɛ-ɔ ɔko̱ ne̱ ɔɔ dɛɛ kye̱na ne̱ baa kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ-rɔ fe̱yɛ ɔ be̱e̱ ba ɔ gye̱ Kristoo ŋkpɛɛ-ɔ ɔɔɔ?” Ne̱ ɔ yɛ, “N gye̱ Iliya e̱ gye̱ mo̱.” Ne̱ baa be̱e̱ bise mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ e̱ gye̱ Wuribware̱ kyaamɛɛ ne̱ ane̱ ɔde̱daapo̱ Mosis a kyɔ tɔwe̱ gywii ane̱ fe̱yɛ ɔ ba-ɔ ɔɔɔ?” Ne̱ ɔ yɛ, “Daabii, n gye̱ mò̱ ne̱e̱.” 22 To, ne̱ bo̱ be̱e̱ bo̱ yɛ, “Amo̱ fe̱raa, tɔwe̱ gywii ane̱ mò̱ ne̱ fo̱ gye̱-ɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ ane̱ e̱ ya lee kanɔ bamo̱ ne̱ baa suŋ ane̱-ɔ ase̱. E̱me̱ne̱ ne̱ fo̱ e̱ tɔwe̱ fo̱ e̱ye̱e̱ ase̱ŋ?” 23 Ne̱ Yohanee a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ gye̱ ɔko̱ ne̱ Wuribware̱ a akyaamɛɛ-ɔ ɔko̱ ne̱ ɔɔ dɛɛ kye̱na ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Isaya-o a kyo̱rɛɛ mò̱ ase̱ŋ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ-rɔ-ɔ. Ɔɔ kyo̱rɛɛ ne̱e̱ fe̱yɛ, ʻƆko̱ e̱ fɛɛ-rɔ kimukee-ro ɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, Mo̱n' lɔŋŋɔ kpa kye̱rarasɛ sa ane̱ nyaŋpe̱ a ɔ bo̱rɔ se̱!ʼ” 24 Ne̱ mbɔɔ ne̱ baa suŋ bo̱ kyo̱ŋwe̱ Yohanee ase̱-ɔ bo̱ko̱ gye̱ Farisii awuye. Ne baa bise mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ e̱ mo̱ŋ gye̱ Kristoo bɛɛɛ Iliya bɛɛɛ Wuribware̱ kyaamɛɛ amo̱, ne̱ e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ fo̱ e̱ bɔ ase̱sɛ asuu?” 26 Ne̱ Yohanee a lee kanɔ fe̱yɛ, “M fe̱raa, nkyu ne̱ n de mo̱ e̱ bɔ asuu, amaa ɔko̱ bo̱ mo̱ne̱-rɔ, ne̱ mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi mò̱. 27 Mo̱ a gye̱ mò̱ ŋkpɛɛ ba, amaa mo̱ŋ fo̱ fe̱yɛ ŋ kra mò̱ ase̱be̱ta-rɔ lee gbaa na m fwe̱e̱ mò̱ ayaapapaa se̱.” 28 Amɔ pɛɛɛ a waa Bɛtaniya maŋ ne̱ ɔ bo̱ Yo̱o̱daŋ bo̱ŋ nno̱ŋ a bo̱ŋbe̱-ɔ-rɔ, mfe̱ŋ ne̱ Yohanee e̱ bɔ asuu-o ne̱e̱. 29 Kaye̱ ŋke-o ne̱ Yohanee a ŋu Yeesuu na ɔ ba mò̱ ase̱, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱n' ke̱e̱ ɔko̱ ne̱ o lee kaye̱-rɔ e̱bɔye̱, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ ba mɔɔ kasanne̱gyii ko̱ bo̱ de ba lee e̱bɔye̱-ɔ. Mò̱ e̱ gye̱ Wuribware̱ a kasanne̱gyii-o. 30 Ɔnyare̱ mɔ ase̱ŋ ne̱ mo̱ a tɔwe̱-ɔ fe̱yɛ, ʻMò̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ ba mo̱ kamɛɛ-ɔ. Ɔ kyɔ mo̱ ke̱dabe̱, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔ kyɔ o te kyee pwɛɛ ne̱ baa dɛɛ ko̱we̱ mo̱.ʼ” 31 Ne̱ Yohanee a tɔwe̱ ane̱ŋ ne̱ ɔɔ waa pini fe̱yɛ Yeesuu e̱ gye̱ mò̱ ne̱ Wuribware̱ a suŋ mò̱ bo̱ gye̱ ŋkpɛɛ tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ gywii ase̱sɛ-ɔ. Ɔ yɛ “Pwɛɛ ne̱ Yeesuu a ba mo̱ ase̱-ɔ, mo̱ŋ nyi fe̱yɛ Wuribware̱ mò̱ gyi-o ne̱e̱. Nsaŋ-ɔ ne̱ Wuribware̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ, ʻFo̱ e̱ bɔ asuu, mo̱ e̱ sa a Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa-o le̱e̱ so̱so̱ ba kaase̱ fe̱yɛ kuwurele̱pɔ-ɔ. Se̱sɛ ne̱ ke̱ e̱ kye̱na mò̱ se̱-ɔ, mò̱ e̱ gye̱ Wuribware̱ mò̱ gyi-o. Ne̱ mò̱ e̱ gye̱ ne̱ mò̱ ne̱ ɔ ba kufwiiŋe timaa amo̱ a ɔ bo̱ gyee ase̱sɛ.ʼTo, ke̱tɔ se̱ ne̱ mo̱, Yohanee, e̱ bɔ mo̱ne̱ Isireelii awuye asuu-o e̱ gye̱ fe̱yɛ mo̱n' nya gyii mò̱. Ne̱ mbe̱yɔmɔ mo̱ fɔŋfɔŋ a ŋu mò̱-ɔ se̱-ɔ, mo̱ e̱ taare̱ a n tɔwe̱ gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ Yeesuu mɔ gye̱ Wuribware̱ mò̱ gyi-o kase̱ŋtiŋ.” 35 Ke̱mo̱ kaye̱ ŋke-o, ne̱ Yohanee mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱ anyɔ ko̱ be̱e̱ bo̱ ye̱re̱ mfe̱ŋ-ɔ, ne̱ oo ŋu Yeesuu naa ɔ kyo̱ŋ. Ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱n' ke̱e̱ mò̱ ne̱ mo̱ a kaapo̱ mo̱ne̱ fe̱yɛ ba mɔɔ mò̱ fe̱yɛ kasanne̱gyii-o na bo̱ bo̱ lɔŋŋɔ Wuribware̱-ɔ!” 37 Mò̱ agyase̱po̱ anyɔ-ɔ a nu fe̱yɛ ɔ tɔwe̱ amɔ-ɔ, ne̱ baa yɔ Yeesuu ase̱. 38 Yeesuu a nyɔŋ ke̱e̱, ne̱ oo ŋu bo̱ gya mò̱ se̱-ɔ, ne̱ oo bise bamo̱ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ i buwi mo̱ne̱ e̱ kpa?” Ne̱ baa bise Yeesuu fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, mfe̱ne̱ ne̱ fo̱ te?” 39 Ne̱ oo lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱n' bo̱ ke̱e̱.” Saŋ amo̱-ɔ kyɔwe̱ a kyɔ kpeere, ne̱ mò̱ aa bamo̱ a yɔ, ne̱ baa ya ŋu mfe̱ŋ ne̱ o te-o, ne̱ baa nya se̱ sii mò̱ ase̱ kake amo̱ pɛɛɛ. 40 Agyase̱po̱ ne̱ baa gya Yeesuu si-o ɔko̱ ke̱nyare̱ e̱ gye̱ Andruu, ne̱ o de daa ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Simɔŋ. 41 Mfe̱ŋ ne̱ oo buwi kpa mò̱ daa, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ane̱ a ŋu Masiya-o.”(Masiya kaase̱ e̱ kaapo̱ fe̱yɛ Kristoo ne̱ Wuribware̱ yɛ o suŋ a ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ kaye̱-rɔ-ɔ.) 42 Ne̱ Andruu a yaa Simɔŋ Yeesuu ase̱. Ne̱ Yeesuu a de̱e̱re̱ mò̱ diŋ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ ke̱nyare̱ e̱ gye̱ Simɔŋ, Yohanee mò̱ gyi, amaa le̱e̱ ndɔɔ bo̱ yɔ fo̱ ke̱ŋasɛnyare̱ e̱ gye̱ Ke̱e̱fas.”(Griiki se̱ŋsa-rɔ ke̱mo̱ e̱ gye̱ Peetroo, ne̱ Peetroo kaase̱ mɔ e̱ kaapo̱ fe̱yɛ Ke̱fo̱re̱.) 43 Kaye̱ a be̱e̱ ke-o, ne̱ Yeesuu a kra fe̱yɛ ɔ yɔ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱. Ne̱ oo ŋu ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Filipo, ne̱ ɔɔ le̱e̱ Bɛtɛsaye̱da maŋ-nɔ, Andruu na Peetroo-ana aye̱-ɔ. Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ba a mo̱ aa fo̱ a yɔ.” 45 Ne̱ Filipo a ŋu ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Nataniyɛl-ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ane̱ a ŋu mò̱ ne̱ ane̱ ɔde̱daapo̱ Mosis a kyo̱rɛɛ mò̱ ase̱ŋ bo̱ waa Wuribware̱ mbraa a wo̱re̱-ɔ-rɔ-ɔ, ne̱ Wuribware̱ akyaamɛɛ gbaa a be̱e̱ kyo̱rɛɛ mò̱ ase̱ŋ-ɔ. Mò̱ e̱ gye̱ Yeesuu, Yo̱sɛf mò̱ gyi, ne̱ ɔɔ le̱e̱ Nasarɛt maŋ-nɔ-ɔ.” 46 Ne̱ Nataniyɛl a bise Filipo fe̱yɛ, “Nasarɛt! A taare̱ a a waa fe̱yɛ kamaŋgyii mɔ-rɔ ne̱ atɔ dame̱naŋsɛ a le̱e̱ aaa?” Ne̱ Filipo yɛ, “Bo̱ ke̱e̱ ɛ.” 47 Yeesuu a ŋu Nataniyɛl e̱ ba mò̱ ase̱-ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱n' ke̱e̱ Isireeliinyi kase̱ŋtiŋ, ne̱ ɔ mo̱ŋ de kaye̱ba-ɔ.” 48 Ne̱ Nataniyɛl a bise mò̱ fe̱yɛ, “E̱me̱ne̱ ne̱ fo̱ a waa fo̱ nyi mo̱?” Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ a taare̱ ŋu fo̱, na m bo̱ mfe̱e̱, pwɛɛ ne̱ Filipo a dɛɛ te̱e̱ fo̱ ba mo̱ ase̱. N gye̱ figi kiyii ne̱ fo̱ bo̱ aaa?” 49 Ne̱ Nataniyɛl yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, Wuribware̱ mò̱ gyi-o e̱ gye̱ fo̱. Isireelii swe̱e̱re̱ owure-o e̱ gye̱ fo̱!” 50 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ane̱ŋ ne̱ mo̱ a tɔwe̱ gywii fo̱ fe̱yɛ mo̱ a taare̱ ŋu fo̱, na m bo̱ mfe̱e̱, saŋ ne̱ fo̱ bo̱ kiyii-o kaase̱-ɔ se̱, ne̱ fo̱ a kɔɔre̱ mo̱ gyi aaa? Saŋ ko̱ e̱ ba na fo̱ ŋu amo̱ ne̱ a kyɔ amɔ-ɔ.” 51 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Kase̱ŋtiŋ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ awo̱re̱-rɔ i buŋŋi-ro, na Wuribware̱ mbɔɔ e̱ ba kaase̱ ba ywe̱e̱ mo̱, ɔnyare̱ mò̱ gyi-o, si ba kiŋŋi ba yɔ so̱so̱.”

2

1 Amo̱ ŋke ŋnyɔ kamɛɛ-rɔ, ne̱ baa taa ko̱ko̱fɔ Kana maŋ ne̱ ɔ bo̱ Galile̱ya-ɔ-rɔ. 2 Ne̱ baa te̱e̱ Yeesuu na mò̱ agyase̱po̱-ɔ fe̱yɛ bo̱ ba ko̱ko̱fɔ-ɔ-rɔ. Amɔ Yeesuu mò̱ nyi bo̱ mfe̱ŋ. 3 Saŋ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ-ɔ, ne̱ ko̱ko̱fɔ-ɔ-rɔ a nta-ɔ a lo̱we̱. Ne̱ Yeesuu mò̱ nyi a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Bamo̱ nta-ɔ pɛɛɛ a lo̱we̱.” 4 Ne̱ Yeesuu yɛ, “N na, m fe̱raa, mo̱ saŋ-ɔ mo̱ŋ tɛɛ fo̱ a ŋ waa ko̱tɔko̱.” 5 Ne̱ Yeesuu mò̱ nyi a tɔwe̱ gywii ayaafɔre̱-ɔ fe̱yɛ, “Mo̱n' waa ke̱tɔ ke̱maa ne̱ ɔ tɔwe̱ a o gywii mo̱ne̱-ɔ.” 6 Yudaa awuye de asare̱e̱ ke̱fwe̱e̱ ko̱ ne̱ baa suye le̱e̱ bamo̱ ade̱daapo̱ ase̱-ɔ. Nkyu ne̱ bo̱ de ba fwe̱e̱ bamo̱ asare̱e̱-ɔ bo̱ alaŋ dabe̱ dabe̱ ko̱ ne̱ baa ba agyare̱kɔ bo̱ waa-ɔ-rɔ. Alaŋ mɔ ke̱ke̱maa nkyu e̱ fo̱ aŋko̱re̱ kitiŋ. 7 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii ayaafɔre̱-ɔ fe̱yɛ bo̱ sɛɛ nkyu bo̱ bo̱rɔ alaŋ-ɔ. Ne̱ baa sɛɛ nkyu bo̱ bo̱rɔ amo̱ pe̱e̱pe̱e̱pe̱e̱. 8 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mbe̱yɔmɔ mo̱n' saa nkyu-o ŋko̱ le̱e̱ alaŋ-ɔ ko̱ko̱ŋko̱-rɔ yaa bo̱ sa ko̱ko̱fɔ-ɔ ɔgye̱ŋkpɛɛpo̱.” Ne̱ nkyu-o a buruwi nta. Ne̱ ŋkee baa taa nta-ɔ yaa mò̱, ne̱ ɔɔ da ke̱e̱. Mò̱ a da ke̱e̱-ɔ, ɔ mo̱ŋ pini mfe̱ŋ ne̱ nta amo̱ a le̱e̱-ɔ, amaa ayaafɔre̱ ne̱ baa saa nkyu-o baa-ɔ fe̱raa nyi. Amo̱se̱-ɔ ne̱ ɔɔ te̱e̱ ɔko̱fɔ kuri, 10 ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ɔke̱maa i ke nta timaa-o pwɛɛ ne̱e̱, ne̱ afɔ pɛɛɛ ya nya nuu ane̱ŋ ne̱ a bare bamo̱-ɔ pwɛɛ na ɔ dɛɛ baa nta ke̱maa ne̱ ɔ kpa-ɔ. Amaa fo̱ fe̱raa, fo̱ a taa nta timaa bo̱ sii kamɛɛ bo̱ fo̱ mbe̱yɔmɔ ne̱e̱, ne̱ fo̱ a dɛɛ lee baa.” 11 Kana maŋ ne̱ ɔ bo̱ Galile̱ya-ɔ-rɔ ne̱ Yeesuu a bo̱ le̱e̱ waa atɔ ne̱ a kpe̱ŋ e̱ye̱e̱-ɔ. Mfe̱ŋ ne̱ ɔɔ gye̱ ŋkpɛɛ kaapo̱ mò̱ ke̱yaale̱ŋ. Amo̱se̱ ne̱ mò̱ agyase̱po̱-ɔ a kɔɔre̱ mò̱ gyi. 12 Amɔ pɛɛɛ kamɛɛ-rɔ, ne̱ Yeesuu na mò̱ nyi na mò̱ tire-ana na mò̱ agyase̱po̱-ɔ a yɔ Kapaaniyum ne̱ baa kye̱na mfe̱ŋ ŋke kafo̱ŋfwe̱e̱ ko̱. 13 Kasu kanɔ ateese kigyibe̱e̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Wuribware̱-a-kya-ane̱-yɔwe̱-ɔ a kpa a ko̱ fo̱-ɔ se̱-ɔ, ne̱ Yeesuu a yɔ Yɛro̱salɛm. 14 Ne̱ ɔɔ yɔ mfe̱ŋ a Wuribware̱ suŋkpa-ɔ kabuno ya to̱ anyare̱ na ba fe e̱naate̱ na e̱sanne̱ na awurele̱pɔ, ne̱ bamo̱ bo̱ko̱ mɔ te bamo̱ iteeburi ase̱ ba kyeeri Roma swe̱e̱re̱ se̱ atanne̱ ba yaa Yudaa swe̱e̱re̱ se̱ atanne̱-rɔ-ɔ. 15 Yeesuu a ŋu amɔ-ɔ, ne̱ ɔɔ taa ife bo̱ waa paara, ne̱ ɔɔ gya e̱sanne̱-ɔ na e̱naate̱-ɔ pɛɛɛ le̱e̱ Wuribware̱ suŋkpa a kabuno-o, ne̱ ɔɔ gye̱ra gye̱ra atanne̱ akyeeripo̱ a iteeburi-o bo̱ da, ne̱ ɔɔ ŋo̱ra bamo̱ atanne̱ agyi-o-ro. 16 Ne̱ ɔɔ sa ne̱ anyare̱ ne̱ ba fe awurele̱pɔ-ɔ a taa bamo̱ le̱e̱ mfe̱ŋ. Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ ma taa n se̱ aye̱ bo̱ kii ke̱gya gyikpa.” 17 Ane̱ŋ ne̱ ɔɔ tɔwe̱-ɔ se̱-ɔ, mò̱ agyase̱po̱-ɔ a nyiŋŋi ane̱ŋ ne̱ abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ a tɔwe̱-ɔ se̱ fe̱yɛ “Wuribware̱ ke̱kpa de̱maŋte̱ ne̱ mo̱ e̱ kpa fo̱ lɔŋ-ɔ se̱-ɔ, a maa sa a n kye̱na kyure.” 18 Ne̱ Yudaa awuye agye̱ŋkpɛɛpo̱ a ba mò̱ ase̱ bo̱ bise mò̱ fe̱yɛ, “Ntɔ ke̱tɔ dabe̱ ne̱ fo̱ e̱ taare̱ a fo̱ waa bo̱ kaapo̱ ane̱, na a kaapo̱ fe̱yɛ fo̱ de kpa fe̱yɛ fo̱ waa amɔ?” 19 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ ya bwee Wuribware̱ suŋkpa mɔ, ŋke nsa bo̱ fo̱-ɔ, mo̱-ɔ mo̱ a be̱e̱ pwɛɛ mò̱ bo̱ ye̱ra.” 20 Ne̱ baa bise mò̱ fe̱yɛ, “Baa taa nsu aduna na nsiye ne̱e̱ bo̱ pwɛɛ Wuribware̱ suŋkpa mɔ, ne̱ fo̱ fe̱raa, fo̱ yɛ ŋke nsa bo̱ fo̱-ɔ fo̱ a be̱e̱ pwɛɛ mò̱ aaa?” 21 Amaa Wuribware̱ suŋkpa ne̱ Yeesuu e̱ tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ-ɔ mo̱ŋ gye̱ suŋkpa ne̱ bo̱ ye̱re̱ mò̱-rɔ-ɔ. Suŋkpa ne̱ ɔ tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ-ɔ e̱ gye̱ mò̱ fɔŋfɔŋ kayo̱wɔre̱. 22 Amo̱se̱se̱-ɔ mò̱ a wu ne̱ baa pure mò̱-ɔ, mò̱ kikyiŋŋi-ro-o mò̱ agyase̱po̱-ɔ a nyiŋŋi si fe̱yɛ ɔɔ tɔwe̱ amɔ, ne̱ baa kɔɔre̱ abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ na ke̱tɔ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱-ɔ gyi. 23 Yeesuu a bo̱ Yɛro̱salɛm saŋ ne̱ ba gyi Wuribware̱-a-kya-ane̱-yɔwe̱ a ateese-o, ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ a kɔɔre̱ mò̱ gyi, ane̱ŋ ne̱ baa ŋu atɔ dabe̱ dabe̱ ne̱ ɔɔ waa-ɔ se̱. 24 Amaa Yeesuu mo̱ŋ taa mò̱ e̱ye̱e̱ bo̱ dɔŋŋɔ bamo̱ se̱, a le̱e̱ fe̱yɛ o nyi ane̱ŋ ne̱ bamo̱ pɛɛɛ du-o. 25 Amo̱se̱se̱-ɔ a mo̱ŋ tiri fe̱yɛ ɔko̱ tɔwe̱ ane̱ŋ ne̱ bo̱ du-o gywii mò̱, bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ o nyi ke̱tɔ ne̱ ke̱ bo̱ bamo̱ ŋkpo̱nɔ-rɔ-ɔ.

3

1 Ɔnyare̱ ko̱ bo̱-rɔ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Nikodeemus. Ɔ gye̱ Yudaa awuye a abre̱sɛ-ɔ ɔko̱, ne̱ ɔ be̱e̱ ɔ gye̱ Farisii awuye-o ɔko̱. 2 Kanye ko̱, ne̱ ɔɔ yɔ Yeesuu ase̱ ya tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, ane̱ nyi fe̱yɛ fo̱ gye̱ ɔkaapo̱po̱ ne̱ Wuribware̱ a suŋ bo̱ kyo̱ŋwe̱-ɔ ne̱e̱, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔko̱ maa taare̱ a ɔ waa akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ mɔ ne̱ fo̱ e̱ waa-ɔ, amɔ Wuribware̱ ye̱re̱ mò̱-rɔ.” 3 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱ i gyi fo̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ ɔko̱ maa taare̱ a o tii Wuribware̱ a kuwure-o si, amɔ baa be̱e̱ ko̱we̱ mò̱ pwɛɛ.” 4 Ne̱ Nikodeemus a bise mò̱ fe̱yɛ, “E̱me̱ne̱ ne̱ ba waa na bo̱ be̱e̱ ko̱we̱ se̱sɛ ne̱ ɔɔ daŋ-ɔ? Kase̱ŋtiŋ ne̱e̱ fe̱yɛ ɔ maa lɛɛ taare̱ a o kiŋŋi lwee mò̱ nyi kame-ro a ɔ be̱e̱ ko̱we̱ mò̱ nyɔse̱po̱.” 5 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ i gyi fo̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ, ɔko̱ maa taare̱ a o tii Wuribware̱ a kuwure-o si, amɔ baa ba nkyu bo̱ bɔ mò̱ asuu, ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa-o a ko̱we̱ mò̱. 6 Mò̱ ne̱ se̱sɛ dimaadi a ko̱we̱ mò̱-ɔ de se̱sɛ dimaadi ko̱yo̱wɔre̱gyi, ne̱ mò̱-ɔ mɔ ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa-o a ko̱we̱ mò̱-ɔ fe̱raa mò̱ kra a nya ŋkpa po̱pwɛɛ. 7 Amo̱se̱se̱-ɔ fo̱ ma sa a a kpe̱ŋ fo̱ e̱ye̱e̱ fe̱yɛ mo̱ a tɔwe̱ gywii fo̱ fe̱yɛ a tiri fe̱yɛ bo̱ be̱e̱ ko̱we̱ mo̱ne̱ ɔke̱maa. 8 To, afwii e̱ da a yɔ mfe̱ŋ ne̱ a kpa-ɔ ne̱e̱. Fo̱ i nu amo̱ se̱, amaa fo̱ mo̱ŋ nyi mfe̱ŋ ne̱ aa le̱e̱-ɔ na mfe̱ŋ ne̱ a yɔ-ɔ. Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ ane̱ maa nu kaase̱ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa-o e̱ ko̱we̱ ɔko̱-ɔ.” 9 Ne̱ Nikodeemus a lee kanɔ fe̱yɛ, “E̱me̱ne̱ ne̱ amɔ e̱ waa a waa ane̱ŋ?” 10 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ gye̱ Isireelii awuye-ro ɔkaapo̱po̱ dabe̱-ɔ, na fo̱ mo̱ŋ nyi amɔ aaa? 11 Mo̱ i gyi fo̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ ane̱ nyi-o ase̱ŋ ne̱ ane̱ e̱ tɔwe̱, ne̱ ke̱tɔ ne̱ ane̱ a ŋu-o ase̱ŋ ne̱ ane̱ e̱ tɔwe̱. Amaa amo̱ pɛɛɛ gbaa mo̱ne̱ ɔke̱maa maa kɔɔre̱ ane̱ ase̱ŋ a o gyi. 12 Kaye̱ mɔ-rɔ atɔ ase̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱, ne̱ mo̱ne̱ maa kɔɔre̱ mo̱ mo̱ne̱ i gyi-o, saŋbo̱to̱ Wuribware̱ se̱ ase̱ŋ ne̱ mo̱ ya tɔwe̱ gywii mo̱ne̱, ne̱ mo̱ne̱ e̱ kɔɔre̱ mo̱ a mo̱n' gyi aaa? 13 Na ɔko̱ mɔ mo̱ŋ tɛɛ yɔ Wuribware̱ se̱ ya ŋu. Amaa mo̱, ɔnyare̱ mò̱ gyi-o, a le̱e̱ Wuribware̱ se̱ ba. Amo̱se̱ ne̱ mo̱ e̱ taare̱ a n tɔwe̱ Wuribware̱ se̱ atɔ ase̱ŋ. 14 Mo̱ne̱ a kare̱ abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ-rɔ ŋu ane̱ŋ ne̱ ane̱ ɔde̱daapo̱ Mosis a taa kayo̱waa bo̱ waa ke̱tɔ ko̱ fe̱yɛ ko̱wɔ-ɔ, ne̱ ɔɔ ba ke̱mo̱ bo̱ kye̱na kayii so̱so̱, na ɔke̱maa ne̱ ko̱wɔ a duŋ mò̱ kimukee-ro mfe̱ŋ-ɔ, mò̱ ya yase̱ kuŋu de̱e̱re̱ ke̱tɔ-ɔ na ɔ ma wu, amaa na ɔ nya ŋkpa-ɔ. Ane̱ŋ dɛɛ ne̱e̱, a tiri fe̱yɛ bo̱ yase̱ mo̱, ɔnyare̱ mò̱ gyi-o, so̱so̱, 15 na ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔɔre̱ mo̱ a o gyi-o maa wu, amaa na ɔ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ. 16 A kaapo̱ fe̱yɛ Wuribware̱ a kpa kaye̱-rɔ ase̱sɛ ke̱baŋse̱-ɔ se̱, ne̱ ɔɔ taa mò̱ gyi ko̱ŋko̱ wo̱re̱ kpeŋ ne̱ o de-o sa ane̱ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔɔre̱ mò̱ a o gyi-o maa wu, amaa ɔ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ.” 17 A mo̱ŋ gye̱ fe̱yɛ Wuribware̱ a suŋ mò̱ gyi bo̱ kyo̱ŋwe̱ ne̱e̱ fe̱yɛ ɔ bo̱ kii kaye̱-rɔ ase̱sɛ ɔse̱ŋgyipo̱, amaa ɔɔ ba ne̱e̱ fe̱yɛ ɔ ba a ɔ bo̱ kii kaye̱-rɔ ase̱sɛ ɔmo̱rɔwe̱po̱. 18 Ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔɔre̱ mò̱ a o gyi-o, Wuribware̱ maa bu mò̱ ke̱pɔ, amaa ɔke̱maa ne̱ ɔ maa kɔɔre̱ mò̱ a o gyi-o, Wuribware̱ a kyɔ bu mò̱ ke̱pɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔ mo̱ŋ kɔɔre̱ Wuribware̱ mò̱ gyi ko̱ŋko̱ kpeŋ-o gyi. 19 Mfaanɛɛ ne̱ mo̱ne̱ e̱ ba a mo̱n' bo̱ ŋu bamo̱ ne̱ Wuribware̱ i bu ke̱pɔ-ɔ, amo̱ e̱ gye̱ fe̱yɛ ke̱laŋŋe̱-rɔ a ba kaye̱-rɔ, amaa kaye̱-rɔ ase̱sɛ e̱ kpa kibugyii-o bo̱ kyo̱ŋ ke̱laŋŋe̱-rɔ-ɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ ba waa atɔ ne̱ a gye̱ bɔye̱-ɔ. 20 Ɔke̱maa ne̱ ɔ waa e̱bɔye̱-ɔ se̱re̱ ke̱laŋŋe̱-rɔ-ɔ. Ane̱ŋ se̱-ɔ, ɔ maa kpa a ɔ ba ke̱laŋŋe̱-rɔ-rɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔ maa kpa a mò̱ e̱bɔye̱-ɔ le̱e̱ kawu. 21 Amaa ɔke̱maa ne̱ ɔ waa ke̱tɔ ne̱ ke̱ gye̱ kase̱ŋtiŋ-o e̱ ba ke̱laŋŋe̱-rɔ-rɔ, na ke̱laŋŋe̱-rɔ kaapo̱ fe̱yɛ Wuribware̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ kya mò̱-rɔ a ɔ waa ke̱tɔ ke̱maa. 22 Amɔ kamɛɛ-rɔ, ne̱ Yeesuu na mò̱ agyase̱po̱-ɔ a yɔ Yude̱ya swe̱e̱re̱ se̱. Ne̱ mò̱ aa bamo̱ a kye̱na mfe̱ŋ ŋke mfe̱ne̱ ko̱, ne̱ baa bɔ ase̱sɛ asuu. 23 Saŋ amo̱-ɔ Yohanee mɔ bo̱ maŋ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Aye̱nɔŋ ne̱ ɔ maa Salim-o si, ɔ bɔ asuu, a le̱e̱ fe̱yɛ nkyu bo̱ mfe̱ŋ bwe̱e̱tɔ. Ase̱sɛ naa mò̱ ase̱, ne̱ ɔ bɔ bamo̱ asuu. 24 Saŋ amo̱-ɔ bo̱ mo̱ŋ tɛɛ tii Yohanee. 25 Ne̱ Yohanee agyase̱po̱-ɔ na Yudaanyi ko̱ a le̱e̱ ba gyiiri ikii bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ ba bɔ asuu-o si. 26 Amo̱se̱se̱-ɔ ne̱ baa yɔ Yohanee ase̱, ne̱ baa tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, fo̱ a nyiŋŋi ɔnyare̱ ne̱ ɔɔ ba fo̱ ase̱ nno̱ŋ a bo̱ŋbe̱-ɔ se̱ aaa? Ɔko̱ ne̱ fo̱ a tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ-ɔ. Yeesuu ne̱ ane̱ de. Mbe̱yɔmɔ ɔ maase̱ ɔ bɔ asuu, amo̱se̱se̱-ɔ ɔke̱maa naa mò̱ ase̱ a ɔ bɔ asuu! A bware fe̱yɛ ɔ waa ane̱ŋ aaa?” 27 Ne̱ Yohanee a be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “A bware. Ɔke̱maa na aketɔ ne̱ Wuribware̱ a sa mò̱-ɔ. 28 Mo̱ne̱ fɔŋfɔŋ ye̱re̱ mo̱-rɔ fe̱yɛ mo̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ n gye̱ mo̱ e̱ gye̱ Kristoo-o, amaa Wuribware̱ a suŋ mo̱ bo̱ gye̱ mò̱ ŋkpɛɛ ne̱e̱. 29 Kristoo du fe̱yɛ ɔko̱fɔ kuri-o, ne̱ ase̱sɛ ne̱ bo̱ naa mò̱ ase̱-ɔ du fe̱yɛ mò̱ ɔko̱fɔ-ɔ. M fe̱raa du fe̱yɛ ɔko̱fɔ kuri mò̱ nyare̱ ne̱ ɔ de̱e̱re̱ mò̱ kpa-ɔ. To, mbe̱yɔmɔ mo̱ a ŋu mò̱ a ba, ne̱ mò̱ a nu mò̱ se̱ŋsa-ɔ, ne̱ mo̱ akatɔ a gyi bwe̱e̱tɔ fe̱yɛ ŋkee ɔɔ nya mò̱ ɔko̱fɔ-ɔ. 30 A bware fe̱yɛ Yeesuu e̱ gye̱ ne̱ ɔ waa ke̱dabe̱, na mo̱, Yohanee, mɔ ŋ kii kagyingyii.” 31 Yeesuu a le̱e̱ Wuribware̱ se̱-ɔ se̱-ɔ, ɔ kyɔ ɔke̱maa. Ɔko̱ ne̱ baa ko̱we̱ mò̱ swe̱e̱re̱ se̱-ɔ mɔ gye̱ kaye̱-rɔ se̱sɛ, ne̱ ɔ tɔwe̱ swe̱e̱re̱ se̱ ase̱ŋ, amaa mò̱ ne̱ ɔɔ le̱e̱ so̱so̱-ɔ e̱ gye̱ ne̱ ɔ kyɔ bamo̱ pɛɛɛ. 32 Mò̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ oo ŋu-o na ke̱tɔ ne̱ oo nu-o, amaa nsɛ e̱ gye̱ ne̱ ɔɔ kɔɔre̱ mò̱ ase̱ŋ-ɔ gyi? 33 Amaa ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔɔre̱ mò̱ ase̱ŋ-ɔ a o gyi-o e̱ ba amo̱ a ɔ bo̱ kaapo̱ fe̱yɛ Wuribware̱ e̱ gye̱ kase̱ŋtiŋ wuye. 34 Mò̱ ne̱ Wuribware̱ a suŋ bo̱ kyo̱ŋwe̱-ɔ e̱ gye̱ ne̱ ɔ tɔwe̱ Wuribware̱ ase̱ŋ, a le̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ a sa mò̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa-o ke̱yaale̱ŋ bwe̱e̱tɔ. 35 Mò̱ se̱ Wuribware̱ a kpa mò̱ ase̱ŋ-ɔ se̱-ɔ, ne̱ ɔɔ taa ke̱tɔ ke̱maa bo̱ waa mò̱ ke̱sare̱e̱-rɔ. 36 Amo̱se̱se̱-ɔ ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔɔre̱ Wuribware̱ mò̱ gyi-o a o gyi-o e̱ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ, amaa ɔke̱maa ne̱ ɔ maa kɔɔre̱ mò̱ a o gyi-o maa nya ŋkpa pɛɛɛ, na Wuribware̱ kaduŋfwii sii mò̱ se̱.

4

1 Ne̱ Farisii awuye a nu fe̱yɛ ase̱sɛ ne̱ baa yɔ Yeesuu ase̱, ne̱ ɔɔ bɔ bamo̱ asuu-o a bo̱ kii mò̱ agyase̱po̱-ɔ kyo̱ŋ Yohanee lee-o. 2 Kase̱ŋtiŋ fe̱raa Yeesuu fɔŋfɔŋ mo̱ŋ bɔ asuu-o, amaa mò̱ agyase̱po̱-ɔ ya bɔ ase̱sɛ asuu. 3 To, Yeesuu a nu ane̱ŋ ne̱ baa tɔwe̱-ɔ, ne̱ ɔɔ le̱e̱ Yude̱ya swe̱e̱re̱ se̱ kiŋŋi yɔ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱. 4 Saŋ ne̱ ɔ yɔ-ɔ, ne̱ oo ŋu fe̱yɛ a tiri fe̱yɛ ɔ bo̱rɔ Samariya swe̱e̱re̱ se̱. 5 Ne̱ ɔɔ fo̱ Samariya maŋ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Sikaa ne̱ ɔ maa swe̱e̱re̱ ko̱ ne̱ Yudaa awuye ɔde̱daapo̱ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Yakubu a taa sa mò̱ gyi Yo̱sɛf-ɔ. 6 Mfe̱ŋ ne̱ kitiribu ne̱ ba te̱e̱ ke̱mo̱ ɛ Yakubu kitiribu-o bo̱-ɔ. Yeesuu a nare̱ kpo̱ne̱-ɔ se̱-ɔ, mò̱ a bo̱ fo̱ kitiribu amo̱ ase̱-ɔ, ne̱ ɔɔ kye̱na ke̱mo̱ ase̱ a o kyure. Saŋ amo̱-ɔ na kyɔwe̱ a fo̱ mpase̱. 7 Yeesuu a te kitiribu-o ase̱, mfe̱ŋ-ɔ ne̱ Samariya ɔkye̱e̱ ko̱ a ba a ɔ bo̱ saa nkyu, ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Sa mo̱ nkyu a n nuu.” 8 Saŋ amo̱-ɔ, mò̱ agyase̱po̱-ɔ yii maŋ-nɔ a bo̱ ya sɔɔ ateese. 9 Ne̱ ɔkye̱e̱-ɔ a lee kanɔ fe̱yɛ, “Fo̱ gye̱ Yudaanyi ne̱e̱, ne̱ mo̱-ɔ n gye̱ Samariyanyi, ne̱ e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ fo̱ e̱ tɔwe̱ fe̱yɛ n sa fo̱ nkyu a fo̱ nuu?” Ɔkye̱e̱-ɔ a tɔwe̱ ane̱ŋ a le̱e̱ fe̱yɛ Yudaa awuye na Samariya awuye mɔ maa nuu ato̱re̱nkyu ko̱ŋko̱-rɔ. Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ bo̱ maa gyi e̱gyare̱ ko̱ŋko̱-rɔ. 10 To, ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Fo̱ dɛɛ fo̱ nyi ke̱tɔ timaa ne̱ Wuribware̱ e̱ waa a ɔ sa fo̱-ɔ ne̱e̱, bɛɛɛ fo̱ dɛɛ fo̱ nyi mò̱ ne̱ ɔ yɛ fo̱ sa mò̱ nkyu-o ne̱e̱-ɔ, weetee fo̱ de̱e̱ a fo̱ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ ɔ sa fo̱ nkyu, na ɔ sa fo̱ nkyu ne̱ n sa ŋkpa ne̱ m maa lo̱we̱-ɔ.” 11 Yeesuu a tɔwe̱ amɔ-ɔ, ne̱ ɔkye̱e̱-ɔ a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, fo̱ mo̱ŋ de atɔ a fo̱ bo̱ saa nkyu-o, kitiribu-o mɔ bo̱ keŋ.” Ne̱ ɔkye̱e̱-ɔ be̱e̱ ɔ yɛ, “Ne̱ mfe̱ne̱ ne̱ fo̱ e̱ nya nkyu mɔ ne̱ n sa ŋkpa ne̱ m maa lo̱we̱-ɔ a fo̱ le̱e̱? 12 Fo̱ nyi fe̱yɛ fo̱ kyɔ ane̱ nana Yakubu aaa? Mò̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔɔ taa kitiribu mɔ sa ane̱. Ne̱ mò̱ fɔŋfɔŋ na mò̱ gyi-ana na mò̱ mbo̱ a nuu ke̱mo̱ nkyu-o.” 13 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Ɔke̱maa ne̱ o nuu nkyu mɔ-ɔ, burufo be̱e̱ ɔ nya mò̱. 14 Amaa ɔke̱maa ne̱ o nuu nkyu ne̱ mo̱ e̱ sa mò̱-ɔ fe̱raa, burufo maa lɛɛ nya mò̱ pɛɛɛ. Nkyu ne̱ mo̱ e̱ sa mò̱-ɔ i sii mò̱ e̱ye̱e̱-rɔ ne̱e̱ fe̱yɛ kabo̱ŋgyii ne̱ ka sa nkyu ne̱ m maa lo̱we̱-ɔ. Ane̱ŋ a nkyu mɔ e̱ gye̱ ne̱ n sa mò̱ ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ.” 15 Ne̱ ɔkye̱e̱-ɔ yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, sa mo̱ nkyu amo̱, na burufo maa lɛɛ nya mo̱ pɛɛɛ. N gye̱ ane̱ŋ, mo̱ e̱ de̱e̱ ba mfe̱e̱ a m bo̱ saa nkyu.” 16 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii ɔkye̱e̱-ɔ fe̱yɛ, “Nare̱ ya te̱e̱ fo̱ kuri, na fo̱ kiŋŋi ba mfe̱e̱.” 17 Ne̱ ɔkye̱e̱-ɔ yɛ, “Mo̱ŋ de kuri.” Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ mo̱ŋ fo̱ kpa fe̱yɛ fo̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ fo̱ mo̱ŋ de kuri, a le̱e̱ fe̱yɛ fo̱ a waare̱e̱ anyare̱ anuu, amaa ɔnyare̱ ne̱ fo̱ te mò̱ aye̱ mbe̱yɔmɔ-ɔ mo̱ŋ gye̱ fo̱ kuri kase̱ŋtiŋ. Amo̱se̱-ɔ kase̱ŋtiŋ ne̱ fo̱ a tɔwe̱ gywii mo̱-ɔ.” 19 Ne̱ ɔkye̱e̱-ɔ yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, mo̱ a ŋu fe̱yɛ fo̱ gye̱ Wuribware̱ a akyaamɛɛ-ɔ ɔko̱. 20 To, amo̱ a gye̱ fe̱yɛ fo̱ nyi Wuribware̱ mfɛɛre̱-ɔ se̱-ɔ, fo̱ e̱ taare̱ a fo̱ gyi ase̱ŋ ne̱ aa ba ane̱ Samariya awuye na mo̱ne̱ Yudaa awuye mbo̱ŋtɔ-rɔ hare̱e̱ le̱e̱ de̱daa-ɔ, na fo̱ tɔwe̱. Hare̱e̱ le̱e̱ ane̱ ade̱daapo̱ a mbe̱e̱-ɔ se̱ ne̱ ane̱ Samariya awuye a le̱e̱ suŋ Wuribware̱ ke̱be̱e̱gyi mɔ se̱, amaa mo̱ne̱ Yudaa awuye fe̱raa yɛ Yɛro̱salɛm e̱ gye̱ mfe̱ŋ ne̱ ase̱sɛ suŋ Wuribware̱-ɔ. Nsɛ-ana lee bo̱ kɔne̱?” 21 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ɔpe̱kye̱e̱, kɔɔre̱ mo̱ gyi fe̱yɛ saŋ ko̱ e̱ ba, ne̱ ɔko̱ maa lɛɛ suŋ Wuribware̱ ke̱be̱e̱gyi mɔ se̱ bɛɛɛ Yɛro̱salɛm. 22 Mo̱ne̱ Samariya awuye mo̱ŋ nyi mò̱ ne̱ mo̱ne̱ i suŋ-o, amaa ane̱ Yudaa awuye fe̱raa nyi mò̱ ne̱ ane̱ i suŋ-o, a le̱e̱ fe̱yɛ Yudaa awuye-ro ne̱ ɔko̱ ne̱ ɔ mo̱rɔwe̱ ase̱sɛ-ɔ e̱ le̱e̱ a ɔ ba. 23 N gye̱ mfe̱ŋ ne̱ ase̱sɛ i suŋ Wuribware̱-ɔ i tiri, amaa kpa suyo ne̱ bo̱ gya se̱ ba suŋ mò̱-ɔ i tiri. Saŋ e̱ ba, ɔɔ tɔ-rɔ e̱ba fe̱yɛ ase̱sɛ suŋ Wuribware̱ to̱ŋ ke̱maa ne̱ bo̱ bo̱-ɔ. Amaa ke̱bware̱suŋ ne̱ Wuribware̱ e̱ kpa a ɔ le̱e̱ bamo̱ ase̱-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ bo̱ ba ŋkpo̱nɔfwiiri na mfɛɛre̱ kpe̱yaa bo̱ suŋ mò̱. Ne̱ Wuribware̱ a gye̱ ho̱ŋho̱ŋ ne̱ ɔ bo̱ to̱ŋ ke̱maa-ɔ se̱-ɔ, ase̱sɛ fɔŋfɔŋ e̱ho̱ŋho̱ŋ ne̱ ba bo̱rɔ se̱ a bo̱ bo̱ suŋ mò̱.” 25 Ne̱ ɔkye̱e̱-ɔ a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ŋ nyi fe̱yɛ Masiya ne̱ ba te̱e̱ ɛ Kristoo-o e̱ ba. Mò̱ ya ba, ɔ tɔwe̱ ke̱tɔ ke̱maa a o gywii ane̱.” 26 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ gye̱ mò̱, mo̱ e̱ sa se̱ŋsa fo̱ ase̱-ɔ.” 27 Saŋ ne̱ ba sa se̱ŋsa-ɔ, ne̱ Yeesuu agyase̱po̱-ɔ a ba, ne̱ aa kpe̱ŋ bamo̱ e̱ye̱e̱ fe̱yɛ ɔɔ sa se̱ŋsa ɔkye̱e̱ ase̱. Amaa bamo̱ ɔko̱ mo̱ŋ bise ɔkye̱e̱-ɔ fe̱yɛ, “Ntɔ ya waa?”, ne̱ bo̱ mo̱ŋ bise Yeesuu mɔ fe̱yɛ, “E̱me̱ne̱ ne̱e̱ ne̱ fo̱ e̱ sa se̱ŋsa fo̱ i gywii ɔkye̱e̱ amo̱?” 28 Ne̱ ɔkye̱e̱ amo̱ a yɔwe̱ mò̱ nkyu na kalɔ bo̱ ye̱ra, ne̱ oo kiŋŋi yɔ maŋ-nɔ ya tɔwe̱ gywii ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ-ɔ fe̱yɛ, 29 “Mo̱n' ba bo̱ ke̱e̱ ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ɔɔ tɔwe̱ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ mo̱ a dɛɛ waa-ɔ gywii mo̱-ɔ ooo. N gye̱ Kristoo ne̱e̱ e̱e̱e̱?” 30 Ne̱ bamo̱ pɛɛɛ a kpɔwe̱ le̱e̱ maŋ-ɔ-rɔ a bo̱ ya de̱e̱re̱ Yeesuu. 31 Ɔkye̱e̱ amo̱ a yii maŋ-nɔ-ɔ, ne̱ Yeesuu agyase̱po̱-ɔ a ko̱re̱ mò̱ fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, kɔɔre̱ ateese gyi.” 32 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “N de ateese ne̱ mo̱ i gyi, ne̱ mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi amo̱ ase̱ŋ-ɔ.” 33 Ne̱ mò̱ agyase̱po̱-ɔ a kii ba bise abɛɛ fe̱yɛ, “Ɔko̱ a baa mò̱ ateese ne̱e̱ bɛɛɛ?” 34 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ ateese e̱ gye̱ fe̱yɛ ŋ waa ke̱tɔ ne̱ mò̱ ne̱ oo suŋ mo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ swe̱e̱re̱ mɔ se̱-ɔ e̱ kpa-ɔ, na n lo̱we̱ asuŋ ke̱maa ne̱ ɔɔ sa mo̱ a ŋ waa-ɔ. 35 Mo̱ne̱ ya tɔwe̱ fe̱yɛ, ʻA saŋ aferi ana pwɛɛ na yaabraa ke̱te̱ŋŋe̱be̱e̱ dɛɛ fo̱,ʼmo̱-ɔ mɔ mo̱ e̱ tɔwe̱ a n gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱n' yase̱ akatɔ de̱e̱re̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ adɔɔ-rɔ a mo̱n' ke̱e̱. Yaabraa a fo̱ e̱te̱ŋŋe̱. 36 Mò̱ ne̱ ɔ te̱ŋŋe̱ na o swii yaabraa mɔ o tii abɛɛ se̱ a ɔ sa mo̱-ɔ e̱ nya kakɔka, a le̱e̱ fe̱yɛ yaabraa amo̱ gye̱ ase̱sɛ ne̱ ba nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ. Amo̱se̱-ɔ odwiipo̱-ɔ na ɔte̱ŋŋe̱po̱-ɔ pɛɛɛ akatɔ i gyi. 37 Ke̱kpare̱ mɔ gye̱ kase̱ŋtiŋ ne̱e̱ fe̱yɛ, ʻƆko̱ e̱ gye̱ ne̱ o dwii, ne̱ ɔko̱ mɔ e̱ kpa.ʼ 38 Mo̱ a suŋ mo̱ne̱ ne̱e̱ fe̱yɛ mo̱n' ya swii yaabraa ne̱ mo̱ne̱ mo̱ŋ waa ne̱ mo̱ne̱ mo̱ŋ dɔɔ-rɔ-ɔ, bo̱ tii abɛɛ se̱. Bo̱ko̱ ya kyɔ waa yaabraa-ɔ, ne̱ baa dɔɔ-rɔ, amaa mo̱ne̱ ya kɔɔre̱ bamo̱ kakɔka ne̱ ba ka a bo̱ nya-ɔ.” 39 Ne̱ Samariya awuye bwe̱e̱tɔ ne̱ bo̱ bo̱ maŋ amo̱-rɔ-ɔ a kɔɔre̱ Yeesuu gyi bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ ɔkye̱e̱ amo̱ a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ Yeesuu a tɔwe̱ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ mò̱, ɔkye̱e̱-ɔ, a dɛɛ waa-ɔ gywii mò̱-ɔ se̱. 40 Amo̱se̱-ɔ Samariya awuye-o a ba mò̱ ase̱-ɔ, ne̱ baa ko̱re̱ mò̱ fe̱yɛ ɔ ba bo̱ kye̱na bamo̱ ase̱. Ne̱ Yeesuu a kye̱na bamo̱ ase̱ ŋke ŋnyɔ. 41 Ase̱ŋ ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱-ɔ se̱, ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ a be̱e̱ kɔɔre̱ mò̱ gyi. 42 Ne̱ baa tɔwe̱ gywii ɔkye̱e̱-ɔ fe̱yɛ, “Mbe̱yɔmɔ fe̱raa ane̱ a kɔɔre̱ gyi. N gye̱ ane̱ŋ ne̱ fo̱ a tɔwe̱-ɔ se̱ ne̱ ane̱ a kɔɔre̱ gyi, amaa ane̱ŋ ne̱ ane̱ fɔŋfɔŋ a nu ane̱ŋ ne̱ ɔɔ tɔwe̱-ɔ se̱. Ane̱ nyi fe̱yɛ mò̱ e̱ gye̱ kaye̱ mɔ-rɔ a ase̱sɛ-ɔ ɔmo̱rɔwe̱po̱.” 43 Yeesuu a gyi ŋke ŋnyɔ mfe̱ŋ-ɔ, ne̱ ɔɔ le̱e̱ mfe̱ŋ yɔ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱, 44 a le̱e̱ fe̱yɛ Yeesuu fɔŋfɔŋ a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Wuribware̱ kyaamɛɛ ke̱maa, bo̱ maa bu mò̱ mò̱ aye̱ fe̱yɛ to̱ŋ ko̱-ɔ.” 45 Mò̱ a fo̱ Galile̱ya-ɔ, ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ-ɔ a kɔɔre̱ mò̱ gyi a le̱e̱ fe̱yɛ, saŋ ne̱ baa yɔ Yɛro̱salɛm ya gyi Wuribware̱-a-kya-ane̱-yɔwe̱ a ateese-o mfe̱ŋ-ɔ, baa ŋu ke̱tɔ ke̱maa ne̱ ɔɔ waa-ɔ. 46 Ne̱ oo kiŋŋi ba Kana ne̱ ɔ bo̱ Galile̱ya-ɔ mfe̱ŋ ne̱ ɔɔ dɛɛ ba nkyu bo̱ buruwi nta-ɔ. Saŋ amo̱-ɔ ɔnyare̱ ko̱ bo̱-rɔ ne̱ ɔɔ le̱e̱ Kapaaniyum mfe̱ŋ ne̱ mò̱ gyi nyaŋsɛ e̱ lɔ-ɔ. Ɔnyare̱ mɔ e̱ waa asuŋ ɔ sa owure ne̱e̱. 47 Mò̱ a nu fe̱yɛ Yeesuu a le̱e̱ Yude̱ya ba Galile̱ya-ɔ, ne̱ ɔɔ yɔ mò̱ ase̱ ya ko̱re̱ mò̱ fe̱yɛ ɔ sa a bo̱ yɔ Kapaaniyum na ɔ ya kya mò̱ gyi ne̱ ɔ lɔ ɔ kpa a o wu-o sa mò̱. 48 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ ɔke̱maa maa kɔɔre̱ mo̱ a o gyi, amɔ oo ŋu atɔ dabe̱ na akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ waa-ɔ pwɛɛ.” 49 Ne̱ ɔbre̱sɛ-ɔ yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, ba a ane̱ yɔ pwɛɛ na mo̱ gyi-o dɛɛ wu.” 50 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Nare̱, fo̱ gyi-o e̱ kpaare̱.” Ne̱ ɔbre̱sɛ-ɔ a kɔɔre̱ ke̱tɔ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱-ɔ gyi, ne̱ oo kiŋŋi ɔ yɔ pe̱. 51 Mò̱ a kiŋŋi ɔ yɔ pe̱-ɔ, ne̱ mò̱ ayaafɔre̱ a gyaŋŋaa mò̱ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ gyi-o maase̱ ɔ kpaare̱.” 52 Ne̱ oo bise bamo̱ saŋ ko̱ŋko̱ ne̱ mò̱ gyi amo̱ a ko̱lɔ-ɔ a bɔ-ɔ. Ne̱ baa be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Ndee mpase̱ ne̱ aŋuafwii amo̱ a yɔwe̱ mò̱.” 53 Ne̱ kayaagyi-o mò̱ se̱ a nyiŋŋi si fe̱yɛ saŋ ko̱ŋko̱ amo̱ dɛɛ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ mò̱ gyi-o e̱ kpaare̱-ɔ ne̱e̱. Ane̱ŋ se̱-ɔ, ne̱ mò̱ aa mò̱ ase̱sɛ pɛɛɛ a kɔɔre̱ Yeesuu gyi. 54 Amɔ e̱ gye̱ atɔ dabe̱ nyɔse̱po̱ ne̱ Yeesuu a waa le̱e̱ saŋ ne̱ ɔɔ le̱e̱ Yude̱ya swe̱e̱re̱ se̱ ba Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱-ɔ.

5

1 Amɔ pɛɛɛ kamɛɛ-ɔ, ne̱ Yeesuu a yɔ Yɛro̱salɛm maŋ-nɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ saŋ amo̱-ɔ Yudaa awuye de ke̱bware̱suŋ kukyure ŋke ko̱. 2 Ke̱pare̱ ko̱ mɔ bo̱ Yɛro̱salɛm maŋ-nɔ, ne̱ ki de nkyu, ke̱ maa kideŋbee ne̱ baa pwɛɛ bo̱ muruwaa maŋ-ɔ kibunogyi ko̱ ne̱ ba te̱e̱ ke̱mo̱ ɛ E̱sanne̱ Kibunogyi-o. Yudaa awuye e̱ te̱e̱ nkyu amo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ Bɛtɛsada. Ki de abraŋdaye̱ anuu bo̱ muruwaa ke̱mo̱ pɛɛɛ. 3 Abraŋdaye̱-ɔ-rɔ ne̱ ate̱napo̱, agyabɔɔ na bamo̱ ne̱ bamo̱ ayaa na asare̱e̱ a wu, ne̱ bo̱ maa taare̱ a bo̱ nare̱-ɔ pɛɛɛ da [bo̱ gywii saŋ ne̱ Wuribware̱ kabɔɔ e̱ ba a ɔ bo̱ wuri nkyu-o-ro-o. 4 Ke̱tɔ se̱ ne̱ bo̱ gywii ke̱pare̱-ɔ ase̱-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ saŋ ko̱ Wuribware̱ kabɔɔ e̱ le̱e̱ so̱so̱ na ɔ bo̱ waa kyuwuri ke̱pare̱-ɔ-rɔ. Mò̱ ya waa kyuwuri-o ane̱ŋ o yii-o, amɔ alɔpo̱ ne̱ bo̱ da da-ɔ, mò̱ ne̱ ɔ gye̱ ŋkpɛɛ ya lwee nkyu-o-ro, amɔ mò̱ ko̱lɔgyi ke̱maa ne̱ ɔ lɔ-ɔ a lo̱we̱ puri amo̱-rɔ.] 5 Saŋ amo̱ ɔnyare̱ ko̱ mɔ da mfe̱ŋ dɛɛ, ne̱ ɔɔ lɔ nsu adusa na mburuwa. 6 Yeesuu a ŋu mò̱-ɔ, ne̱ ɔ kyɔ pini fe̱yɛ oo di mfe̱ŋ kyee, ne̱ oo bise mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ e̱ kpa fe̱yɛ fo̱ kpaare̱ aaa?” 7 Ne̱ ɔlɔpo̱-ɔ a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, Wuribware̱ kabɔɔ-ɔ ya bo̱ waa kyuwuri nkyu-o-ro lo̱we̱, mo̱ŋ de ɔko̱ ne̱ ɔ taa mo̱ a ɔ bo̱ waa nkyu-o-ro-o. Amaa mo̱ fɔŋfɔŋ e̱ maase̱ mo̱ e̱ yɔ, amɔ ɔko̱ a bo̱ kyo̱ŋ mo̱ se̱ gye̱ ŋkpɛɛ ya lwee nkyu-o-ro.” 8 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ko̱so̱, taa fo̱ kraŋ na fo̱ nare̱.” 9 Puri amo̱-rɔ ne̱ ɔɔ kpaare̱, ne̱ ɔɔ taa mò̱ kraŋ, ne̱ ɔɔ nare̱ o yii. Kake nsi amo̱ mɔ gye̱ kukyure kake. 10 Ne̱ Yudaa awuye abre̱sɛ ko̱ a tɔwe̱ gywii ɔnyare̱ ne̱ Yeesuu a kya mò̱-ɔ fe̱yɛ, “Ndɔɔ gye̱ kukyure kake, amo̱se̱se̱-ɔ fo̱ mo̱ŋ de kpa fe̱yɛ fo̱ so̱rɔ kraŋ kake mɔ.” 11 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Ɔnyare̱ ne̱ ɔɔ kya mo̱-ɔ ya tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ, ʻTaa fo̱ kraŋ na fo̱ nare̱.ʼ” 12 Ne̱ baa bise mò̱ fe̱yɛ, “Nsɛ ya tɔwe̱ gywii fo̱ fe̱yɛ, ʻKo̱so̱ taa fo̱ kraŋ na fo̱ nare̱ʼ?” 13 Amaa ɔnyare̱ ne̱ Yeesuu a kya mò̱-ɔ mo̱ŋ nyi mò̱ ne̱ ɔɔ kya mò̱-ɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ, ase̱sɛ a kyɔ mfe̱ŋ bwe̱e̱tɔ se̱-ɔ, Yeesuu a le̱e̱ o yii. 14 Amo̱ kamɛɛ-rɔ-ɔ, ne̱ Yeesuu a ŋu mò̱ Wuribware̱ suŋkpa, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Mbe̱yɔmɔ fo̱ a kpaare̱, amo̱se̱se̱-ɔ yɔwe̱ e̱bɔye̱ ko̱waa. N gye̱ ane̱ŋ, ko̱tɔko̱ e̱ waa fo̱ na ko̱ kyɔ ke̱mo̱-ɔ.” 15 Ne̱ ɔnyare̱ amo̱ a le̱e̱ mfe̱ŋ ya tɔwe̱ gywii Yudaa awuye amo̱ fe̱yɛ Yeesuu ya kya mò̱. 16 Ane̱ŋ se̱-ɔ, bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya ɔko̱ kukyure kake-o si, ne̱ baa le̱e̱ ba tɔɔraa mò̱ bwe̱e̱tɔ. 17 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “N se̱ i suŋ asuŋ saŋ ke̱maa, amo̱se̱se̱-ɔ mo̱-ɔ mo̱ i suŋ saŋ ke̱maa.” 18 Ase̱ŋ mɔ ne̱ ɔɔ tɔwe̱-ɔ a sa ne̱ Yudaa awuye abre̱sɛ a pee akatɔ fe̱yɛ bo̱ mɔɔ mò̱. N gye̱ sa ne̱ bo̱ yɛ oo kye bamo̱ mbraa ne̱ ŋ ye̱re̱ bo̱ sa kukyure kake-o wo̱re̱ ne̱e̱, amaa ɔɔ be̱e̱ tɔwe̱ fe̱yɛ Wuribware̱ e̱ gye̱ mò̱ se̱, amɔ e̱ kaapo̱ fe̱yɛ mò̱ aa Wuribware̱ ta ne̱e̱. 19 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ ɔ be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ mo̱, Wuribware̱ mò̱ gyi-o, maa taare̱ a ŋ waa ke̱tɔ ke̱maa mo̱ e̱ye̱e̱ se̱. Mo̱ e̱ waa ke̱tɔ ke̱maa ne̱ mo̱ i ŋu fe̱yɛ n se̱ e̱ waa-ɔ ne̱e̱. Ke̱tɔ ne̱ n se̱ e̱ waa-ɔ ne̱ ŋ gbaa mo̱ e̱ waa, 20 a le̱e̱ fe̱yɛ n se̱ e̱ kpa mo̱ ase̱ŋ, ne̱ ɔ kaapo̱ mo̱ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ mò̱ fɔŋfɔŋ e̱ waa-ɔ. N se̱ e̱ kaapo̱ mo̱ atɔ dabe̱ dabe̱ a ŋ waa na a kyɔ amɔ, na a kpe̱ŋ mo̱ne̱ pɛɛɛ e̱ye̱e̱. 21 Fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ i kyiŋŋi bamo̱ ne̱ baa wu-o, ne̱ ɔ be̱e̱ ɔ sa bamo̱ ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ, ane̱ŋ dɛɛ ne̱ mo̱, mò̱ gyi-o, i kyiŋŋi ɔke̱maa ne̱ ɔ pre̱ mo̱-ɔ a n le̱e̱ lowi-ro, na n sa mò̱ ane̱ŋ a ŋkpa-ɔ. 22 N se̱ fɔŋfɔŋ maa gyi ase̱ŋ o bu ɔko̱ ke̱pɔ, amaa ɔɔ sa mo̱ kpa na ke̱yaale̱ŋ fe̱yɛ mo̱ e̱ gye̱ ne̱ m bo̱ gyi ase̱ŋ na m bu ke̱pɔ. 23 Wuribware̱ a waa amɔ ne̱e̱ a ase̱sɛ pɛɛɛ nya bu mò̱ gyi-o fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ ba bu mò̱-ɔ. Amo̱se̱-ɔ ɔke̱maa ne̱ ɔ maa bu mo̱, Wuribware̱ mò̱ gyi-o, maa bu Wuribware̱ ne̱ oo suŋ mo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱-ɔ ne̱e̱. 24 Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ o nu mo̱ ase̱ŋ, ne̱ ɔ kɔɔre̱ mò̱ ne̱ oo suŋ mo̱-ɔ a o gyi-o e̱ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ. Kase̱ŋtiŋ si o de ane̱ŋ a ŋkpa-ɔ le̱e̱ saŋ ne̱ ɔɔ kɔɔre̱ mò̱ gyi-o. Wuribware̱ maa bu mò̱ ne̱ ɔɔ kɔɔre̱ mò̱ gyi-o ke̱pɔ daa. 25 Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ ase̱sɛ ne̱ bo̱ te mbe̱yɔmɔ-ɔ du ne̱e̱ fe̱yɛ bamo̱ ne̱ baa wu-o. Amaa saŋ e̱ ba, saŋ amo̱ a kyɔ fo̱ gbaa, fe̱yɛ, bamo̱ ya nu ase̱ŋ ne̱ mo̱, Wuribware̱ mò̱ gyi-o, e̱ tɔwe̱-ɔ, ne̱ bamo̱ ya kɔɔre̱ gyi, ba nya ŋkpa po̱pwɛɛ. 26 Wuribware̱ e̱ gye̱ ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ kuŋu, ane̱ŋ dɛɛ ne̱ ɔɔ sa ne̱ mo̱, mò̱ gyi-o, gbaa a kii ŋkpa na kukyure amo̱ kuŋu. 27 Ne̱ ɔɔ sa mo̱, mò̱ gyi-o, kpa fe̱yɛ n gyi ase̱sɛ ase̱ŋ na m bu bamo̱ ke̱pɔ bɛɛɛ ke̱be̱ŋ, a le̱e̱ fe̱yɛ n gye̱ ɔnyare̱ mò̱ gyi-o dɛɛ ne̱e̱. 28 Amo̱se̱se̱-ɔ mo̱ne̱ ma sa a amɔ kpe̱ŋ mo̱ne̱ e̱ye̱e̱. Saŋ ko̱ e̱ ba ne̱ bamo̱ ne̱ baa wu-o pɛɛɛ i nu mo̱ bo̱re̱, na bo̱ le̱e̱ bamo̱ agye̱raŋta-rɔ ba, na bo̱ ma lɛɛ wu. Bamo̱ ne̱ baa waa itimaa-o e̱ nya kukyure, na bamo̱ ne̱ baa waa e̱bɔye̱-ɔ mɔ kɔɔre̱ bamo̱ ke̱pɔ kakɔka.” 30 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ma taare̱ a ŋ waa ke̱tɔ ke̱maa mo̱ e̱ye̱e̱ se̱. Mo̱ i gyi ase̱ŋ ane̱ŋ ne̱ n se̱ a kaapo̱ mo̱-ɔ ne̱e̱, amo̱se̱se̱-ɔ mo̱ i bu ke̱pɔ bɛɛɛ ke̱be̱ŋ kpa se̱ ne̱e̱. Bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ n gye̱ ke̱tɔ ne̱ mo̱ fɔŋfɔŋ e̱ kpa-ɔ ne̱ mo̱ e̱ waa, amaa ke̱tɔ ne̱ mò̱ ne̱ oo suŋ mo̱-ɔ e̱ kpa-ɔ wo̱re̱ ne̱ mo̱ e̱ waa. 31 Fe̱yɛ ɔko̱ e̱ kyɔ ɔ mo̱ŋ gye̱ ŋkpɛɛ bo̱ tɔwe̱ mo̱ ase̱ŋ ne̱e̱, weetee mo̱ a ba mo̱ e̱ tɔwe̱ mɔ-ɔ, mo̱ne̱ e̱ tɔwe̱ ne̱e̱ fe̱yɛ sɛye̱ mo̱ŋ bo̱-rɔ ne̱ a kaapo̱ fe̱yɛ a gye̱ kase̱ŋtiŋ ne̱e̱. 32 Amaa ɔko̱ dɛɛ ɔ bo̱-rɔ ne̱ ɔɔ tɔwe̱ mo̱ ase̱ŋ gywii mo̱ne̱, mò̱ e̱ gye̱ Yohanee Osuubɔpo̱-ɔ. Ŋ nyi fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ ɔɔ tɔwe̱ mo̱ ase̱ŋ-ɔ mo̱ŋ gye̱ kaye̱ba ne̱e̱. 33 Mo̱ne̱ a kyɔ suŋ mbɔɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ Yohanee ase̱ fe̱yɛ bo̱ ya bise mò̱ mo̱ ase̱ŋ. Mò̱-ɔ mɔ a tɔwe̱ se̱sɛ ne̱ n gye̱-ɔ gywii mo̱ne̱. 34 Amaa n gye̱ se̱sɛ dimaadi ne̱ mo̱ e̱ kpa fe̱yɛ ɔ ye̱re̱ mo̱-rɔ na mo̱n' ŋu fe̱yɛ mo̱ atɔ ke̱kaapo̱-ɔ gye̱ kase̱ŋtiŋ ne̱e̱. Mo̱ e̱ tɔwe̱ amɔ ne̱e̱ a Wuribware̱ nya mo̱rɔwe̱ mo̱ne̱. 35 Yohanee dɛɛ o du ne̱e̱ fe̱yɛ fetiraa ne̱ ɔko̱ a kyaŋŋe̱, ne̱ ɔ laŋŋe̱-rɔ bwe̱e̱tɔ-ɔ. Katiŋ ko̱-ɔ-rɔ-ɔ mo̱ne̱ akatɔ a gyi ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ a ŋu mò̱ ke̱laŋŋe̱-rɔ-ɔ se̱-ɔ. 36 Amaa n de atɔ ko̱ ne̱ a ye̱re̱ mo̱-rɔ, ne̱ a ko̱ŋ a kyo̱ŋ ane̱ŋ ne̱ Yohanee a ye̱re̱ mo̱-rɔ-ɔ, atɔ ne̱ mo̱ e̱ waa-ɔ e̱ gye̱ atɔ ne̱ n se̱ a sa mo̱ fe̱yɛ ŋ waa-ɔ. Amo̱ e̱ gye̱ ne̱ a tɔwe̱ mo̱ ase̱ŋ, ne̱ a kaapo̱ fe̱yɛ Wuribware̱ ya suŋ mo̱. 37 Ne̱ n se̱ Wuribware̱ ne̱ oo suŋ mo̱-ɔ gbaa a tɔwe̱ mo̱ ase̱ŋ. N gye̱ fe̱yɛ mo̱ e̱ kaapo̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ a nu mò̱ bo̱re̱, bɛɛɛ mo̱ne̱ a ŋu mò̱ akatɔ-rɔ ne̱e̱. 38 Amaa ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ kaapo̱-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ n se̱ Wuribware̱ a sa ne̱ baa kyo̱rɛɛ mo̱ ase̱ŋ bo̱ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ-rɔ. Ɔɔŋ, wo̱re̱-ɔ ko̱ŋko̱ dɛɛ ne̱ mo̱ne̱ i suye nɛɛnɛɛ na mo̱n' nya ŋu ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ e̱ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ. Amo̱ pɛɛɛ gbaa mo̱ne̱ maa kɔɔre̱ abware̱se̱ŋ-ɔ mo̱ne̱ i gyi. Ke̱tɔ ne̱ ke̱ e̱ kaapo̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ maa kɔɔre̱ amo̱ mo̱ne̱ i gyi-o e̱ gye̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ a kine mo̱ ne̱ Wuribware̱ a suŋ mo̱ne̱ ase̱-ɔ. A le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ mo̱ŋ tɛɛ ŋu fe̱yɛ abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ-rɔ baa kyo̱rɛɛ fe̱yɛ Wuribware̱ i suŋ mo̱ mo̱ne̱ ase̱. Mo̱-ɔ mo̱ e̱ gye̱ ne̱ mo̱ e̱ taare̱ a n sa mo̱ne̱ ŋkpa na kukyure ne̱ mo̱ne̱ i buwi mo̱ne̱ e̱ kpa-ɔ, amaa mo̱ne̱ a kine. 41 To, n gye̱ fe̱yɛ mo̱ e̱ kpa a mo̱n' kyo̱rɔ mo̱. 42 Amaa ŋ nyi ase̱sɛ suyo ne̱ mo̱ne̱ gye̱-ɔ, mo̱ne̱ maa kpa Wuribware̱ mo̱ne̱ ŋkpo̱nɔ-rɔ. 43 N se̱ ke̱yaale̱ŋ-nɔ ne̱ mo̱ a ba, amaa mo̱ne̱ maa kpa a mo̱n' kɔɔre̱ mo̱ gyi. Amaa ɔko̱ ya ba mò̱ fɔŋfɔŋ ke̱yaale̱ŋ bo̱ ba fe̱raa, mo̱ne̱ e̱ kɔɔre̱ mò̱ a mo̱n' gyi. 44 Mo̱ne̱ e̱ kpa fe̱yɛ mo̱n' de̱e̱ kyo̱rɔ abɛɛ, amaa mo̱ne̱ maa kpa fe̱yɛ Wuribware̱ ne̱ ɔ gye̱ ɔko̱ŋko̱-ɔ kyo̱rɔ mo̱ne̱. Amo̱ e̱ gye̱ ke̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ne̱ maa taare̱ a mo̱n' kɔɔre̱ mo̱ ase̱ŋ gyi-o. 45 Mo̱ne̱ ma kaŋ fa fe̱yɛ mo̱ e̱ gye̱ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ne̱ kuŋu si e̱bɔye̱ a n gywii n se̱. Wuribware̱ mbraa wo̱re̱ ne̱ ane̱ ɔde̱daapo̱ Mosis a kyo̱rɛɛ-ɔ ne̱ mo̱ne̱ a taa mo̱ne̱ te̱maa pɛɛɛ bo̱ dɔŋŋɔ se̱-ɔ e̱ gye̱ ne̱ ɔ po̱rɔ mo̱ne̱. 46 Mo̱ne̱ a dɛɛ kɔɔre̱ Mosis gyi ne̱e̱-ɔ, weetee mo̱ne̱ a kyɔ kɔɔre̱ ŋ gbaa mo̱ gyi, a le̱e̱ fe̱yɛ mò̱ ya kyo̱rɛɛ mo̱ ase̱ŋ. 47 Amaa mo̱ne̱ a mo̱ŋ kɔɔre̱ ke̱tɔ ne̱ Mosis a kyo̱rɛɛ-ɔ gyi-o se̱-ɔ, mo̱ne̱ maa taare̱ a mo̱n' kɔɔre̱ ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱-ɔ gyi.”

6

1 Aa kyee pwɛɛ ne̱ Yeesuu a ya te̱ŋ Galile̱ya ke̱pare̱ dabe̱-ɔ-rɔ. Ke̱pare̱ dabe̱ mɔ dɛɛ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Tibeeriyas. 2 Ne̱ ase̱sɛ biribiri a kpɔwe̱ gya mò̱ se̱, a le̱e̱ fe̱yɛ baa ŋu mò̱ akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ ne̱ ɔɔ waa bo̱ kya ase̱sɛ ne̱ ba lɔ-ɔ. 3 Ne̱ Yeesuu na mò̱ agyase̱po̱-ɔ a yɔ mbe̱e̱gyii-ro ya kye̱na ba kyure. 4 Saŋ ne̱ Yudaa awuye i gyi Wuribware̱-a-kya-ane̱-yɔwe̱ a ateese-o a tɔ-rɔ. 5 Ne̱ Yeesuu a de̱e̱re̱ muruwaa, ne̱ oo ŋu fe̱yɛ ase̱sɛ biribiri e̱ ba mò̱ ase̱. Amo̱se̱se̱-ɔ ne̱ oo bise Filipo fe̱yɛ, “Mfe̱ne̱ ne̱ ane̱ e̱ bo̱rɔ a ane̱ nya ateese ne̱ a fo̱ ase̱sɛ de̱maŋte̱ mɔ na ane̱ sɔɔ sa bamo̱?” 6 Yeesuu a tɔwe̱ amɔ ne̱e̱ a ɔ bo̱ kyɔ Filipo-ro ke̱e̱. Kase̱ŋtiŋ si mò̱-ɔ mɔ kyɔ o nyi ane̱ŋ ne̱ ɔ waa-ɔ. 7 Ne̱ Filipo a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Hare̱e̱ ɔke̱maa e̱ nya mbe̱gyɛɛ mbe̱gyɛɛ gbaa, bamo̱ ya ba atanne̱ e̱bɔɔte̱ alafa anyɔ bo̱ sɔɔ bodobodoo, ɔ maa fo̱ bamo̱.” 8 Ne̱ mò̱ agyase̱po̱-ɔ ɔko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Andruu, ne̱ ɔ gye̱ Simɔŋ Peetroo mò̱ tire-o yɛ, 9 “Kanyaŋsɛɛ ko̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ bo̱ mfe̱e̱ ne̱ o de bodobodoo agyi anuu na ŋkiŋgyi ngyingyii ŋnyɔ-ɔ. Amɔ e̱ fo̱ ase̱sɛ de̱maŋte̱ mɔ aaa?” 10 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱-ɔ fe̱yɛ, “Mo̱n' sa a ase̱sɛ-ɔ kye̱na.” E̱fa mɔ bo̱ mfe̱ŋ bwe̱e̱tɔ. Ne̱ ase̱sɛ a kye̱na kye̱na e̱fa-ɔ se̱. Anyare̱ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ-ɔ bo̱ ŋkpe̱ŋ nnuu. 11 Ne̱ Yeesuu a taa bodobodoo-o, ne̱ ɔɔ sa Wuribware̱ aŋsɛ we̱e̱ se̱, ne̱ oo ke-ro sa ase̱sɛ ne̱ bo̱ te mfe̱ŋ-ɔ. Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ ɔɔ waa ŋkiŋgyi-o mɔ. Ne̱ bodobodoo-o na ŋkiŋgyi-o a waa ko̱kyɔ. 12 Bamo̱ pɛɛɛ a gyi ane̱ŋ ne̱ ba taare̱-ɔ. Saŋ ne̱ baa gyi kpo̱ne̱-ɔ, ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱-ɔ fe̱yɛ, “Mo̱n' swii mpupuriase̱e̱, mo̱ne̱ ma sa a mmo̱ twe̱e̱.” 13 Ne̱ baa swii bodobodoo mpupuriase̱e̱-ɔ, ne̱ mmo̱ a bo̱rɔ ake kudu anyɔ. 14 Ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ-ɔ a ŋu akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ ne̱ Yeesuu a waa-ɔ, ne̱ bo̱ yɛ, “Kase̱ŋtiŋ si ɔnyare̱ mɔ gye̱ Wuribware̱ kyaamɛɛ ne̱ ane̱ ɔde̱daapo̱ Mosis yɛ ɔ ba kaye̱ mɔ-rɔ-ɔ ne̱e̱.” 15 Yeesuu a nyi fe̱yɛ baa waa siraa a bo̱ bo̱ kra mò̱ ke̱yaale̱ŋ se̱ bo̱ gyi kuwure-o si-o, ne̱ ɔ be̱e̱ o yii mbe̱e̱gyii-ro mò̱ wo̱re̱. 16 Ke̱de̱e̱pwɛta a fo̱-ɔ, ne̱ Yeesuu agyase̱po̱-ɔ a ba nkyu-ro. 17 Ne̱ baa lwee ko̱re̱e̱-rɔ, ne̱ baa kiŋŋi yɔ kamɛɛ-rɔ ya te̱ŋ ke̱pare̱ dabe̱-ɔ-rɔ Kapaaniyum a ke̱be̱gya-ɔ. Kanye a fo̱ na Yeesuu mo̱ŋ tɛɛ ba mò̱ agyase̱po̱-ɔ ase̱. 18 Saŋ amo̱-ɔ, afwii dabe̱ ko̱ mɔ e̱ waa na a da alaŋkpare̱. 19 Mò̱ agyase̱po̱-ɔ mɔ a pare̱ waa e̱maye̱re̱ e̱sa bo̱ yɔ e̱na-rɔ-ɔ, ne̱ baa ŋu Yeesuu naa nkyu si ɔ ba mfe̱ŋ ne̱ ko̱re̱e̱-ɔ bo̱-ɔ. Ne̱ kufu a nya bamo̱. 20 Mfe̱ŋ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ ne̱e̱! Mo̱ne̱ ma sa a kufu nya mo̱ne̱.” 21 Mfe̱ŋ ne̱ baa taa mò̱ wɔre̱ se̱ waa ko̱re̱e̱-ɔ-rɔ. Bamo̱ a taa mò̱ waa-rɔ-ɔ, a mo̱ŋ kyee ne̱ baa daŋ kideŋbe si mfe̱ŋ ne̱ ba yɔ-ɔ. 22 Kaye̱ ŋke-o, ase̱sɛ biribiri a ba Galile̱ya a ke̱pare̱ dabe̱ a nno̱ŋ a bo̱ŋbe̱-ɔ ba buwi ba kpa Yeesuu, a le̱e̱ fe̱yɛ ndee baa ŋu ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a taa bodobodoo, sa Wuribware̱ aŋsɛ we̱e̱ se̱, ne̱ oo ke-ro sa ase̱sɛ, ne̱ baa gyi-o. Amaa bo̱ mo̱ŋ ŋu mò̱ ndɔɔ. Ne̱ baa nyiŋŋi si fe̱yɛ, Yeesuu na mò̱ agyase̱po̱-ɔ, bamo̱ a pare̱ bo̱ daŋ mfe̱ŋ a kideŋbe-o si-o, ko̱re̱e̱ ko̱ŋko̱ wo̱re̱ ne̱ baa bo̱ ba. Ne̱ baa ŋu fe̱yɛ ndɔɔ ko̱re̱e̱-ɔ mo̱ŋ lɛɛ ɔ bo̱-rɔ. Ne̱ baa pini fe̱yɛ n gye̱ Yeesuu na mò̱ agyase̱po̱-ɔ gye̱ ne̱ bo̱ yii, ɔ mo̱ŋ tii bamo̱ se̱ saŋ ne̱ baa yɔ-ɔ. 23 E̱ko̱re̱e̱ ne̱ e̱ ya le̱e̱ Tibeeriyas-o e̱ko̱ a bo̱ daŋ mfe̱ŋ ne̱ Yeesuu a sa ne̱ bodobodoo amo̱ a waa ko̱kyɔ-ɔ. 24 Ase̱sɛ amo̱ a ŋu fe̱yɛ Yeesuu na mò̱ agyase̱po̱-ɔ mo̱ŋ bo̱-rɔ-ɔ, ne̱ baa lwee e̱ko̱re̱e̱-ɔ-rɔ yɔ Kapaaniyum ba buwi ba kpa Yeesuu. 25 Ase̱sɛ amo̱ a ŋu Yeesuu ke̱pare̱ dabe̱ amo̱ nno̱ŋ a bo̱ŋbe̱-ɔ se̱-ɔ mfe̱ŋ, ne̱ baa bise mò̱ fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, nsaŋ mo̱ ne̱ fo̱ a ba mfe̱e̱?” 26 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ, ke̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ne̱ i buwi mo̱ne̱ e̱ kpa mo̱-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ a gyi bodobodoo-o kpo̱ne̱. Amaa n gye̱ sa ne̱ mo̱ne̱ a ŋu akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ ne̱ mo̱ a waa-ɔ se̱ ne̱ mo̱ne̱ gya mo̱ se̱. 27 Mo̱ne̱ ma tɔɔraa mo̱ne̱ e̱ye̱e̱ suŋ kusuŋ mo̱ne̱ e̱ kpa ateese ne̱ mo̱ne̱ i gyi kaye̱ mɔ-rɔ, ne̱ a maa kyee na a gyo-o. Amaa mo̱n' suŋ kusuŋ kpa ateese ne̱ a maa gyo, ne̱ a sa ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ. Ateese mɔ ne̱ a sa ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ, mo̱, ɔnyare̱ mò̱ gyi-o, de a m bo̱ sa mo̱ne̱, a le̱e̱ fe̱yɛ n se̱ Wuribware̱ ya sa mo̱ ane̱ŋ a ke̱yaale̱ŋ-ɔ.” 28 Ne̱ baa bise mò̱ fe̱yɛ, “Kusuŋ mo̱ ne̱ ane̱ waa na ke̱ pre̱ Wuribware̱?” 29 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Kusuŋ ne̱ Wuribware̱ e̱ kpa fe̱yɛ mo̱n' waa-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ mo̱n' kɔɔre̱ mò̱ ne̱ oo suŋ mò̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱-ɔ gyi.” 30 Ne̱ baa lee kanɔ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ ne̱ fo̱ e̱ waa na a kpe̱ŋ ane̱ e̱ye̱e̱ na ane̱ ye̱re̱ ane̱ŋ se̱ bo̱ kɔɔre̱ fo̱ gyi? Tɔwe̱ gywii ane̱. 31 Saŋ ne̱ Mosis na ane̱ nana-ana te kimukee-ro-o, baa dɛɛ gyi ateese ne̱ ba te̱e̱ ɛ manaa (kaase̱ e̱ kaapo̱ fe̱yɛ ʻNte̱tɔ-ne̱e̱?ʼ), fe̱yɛ ane̱ŋ dɛɛ ne̱ baa kyo̱rɛɛ abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ-rɔ fe̱yɛ, ʻƆɔ sa ne̱ ateese a le̱e̱ so̱so̱ ba kaase̱ ne̱ baa gyi.ʼ” 32 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “N gye̱ Mosis fɔŋfɔŋ ya sa mo̱ne̱ ateese amo̱. Aa le̱e̱ Wuribware̱ ase̱ ne̱e̱. Na kase̱ŋtiŋ si, ateese amo̱ mo̱ŋ gye̱ ateese ne̱ aa le̱e̱ so̱so̱ ba kaase̱ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ amo̱ ase̱ŋ-ɔ. Amaa n se̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ sa mo̱ne̱ ateese kase̱ŋtiŋ ne̱ aa le̱e̱ Wuribware̱ se̱-ɔ. 33 Ateese ne̱ Wuribware̱ e̱ sa mo̱ne̱-ɔ e̱ gye̱ mò̱ ne̱ oo suŋ le̱e̱ Wuribware̱ se̱ fe̱yɛ ɔ bo̱ sa kaye̱ mɔ-rɔ a ase̱sɛ-ɔ ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ.” 34 Ne̱ baa tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱, amo̱ fe̱raa, sa ane̱ ateese amo̱ kake ke̱maa.” 35 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ gye̱ ateese ne̱ a sa ŋkpa na kukyure amo̱-ɔ. Ɔke̱maa ne̱ ɔ ba mo̱ ase̱-ɔ, ako̱ŋ maa nya mò̱ pɛɛɛ. Ne̱ ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔɔre̱ mo̱ a o gyi-o, burufo maa nya mò̱ pɛɛɛ. 36 To, mbe̱yɔmɔ mo̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ a ŋu mo̱, amaa mo̱ne̱ maa kɔɔre̱ mo̱ a mo̱n' gyi. 37 Ɔke̱maa ne̱ n se̱ a sa mo̱-ɔ e̱ ba mo̱ ase̱-ɔ. Ma gya mò̱ a m bo̱ kyo̱ŋwe̱ daa. 38 A le̱e̱ fe̱yɛ, mo̱ŋ le̱e̱ so̱so̱ ba ne̱e̱ a m bo̱ waa mo̱ fɔŋfɔŋ ke̱pre̱ se̱ ko̱tɔko̱, amaa mo̱ a ba ne̱e̱ a m bo̱ waa amo̱ ne̱ a pre̱ mò̱ ne̱ oo suŋ mo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱-ɔ. 39 Ke̱tɔ ne̱ mò̱ ne̱ oo suŋ mo̱-ɔ e̱ kpa-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ ase̱sɛ pɛɛɛ ne̱ ɔɔ bo̱ waa mo̱ ke̱sare̱e̱-rɔ-ɔ, bamo̱ ɔke̱maa maa kaŋ fo̱ mo̱ se̱, na n kyiŋŋi bamo̱ pɛɛɛ a bo̱ ba ŋkpa-rɔ kake nsi ne̱ kaye̱ mɔ e̱ gye̱ kɛɛ-ɔ. 40 Ke̱tɔ ne̱ n se̱ e̱ kpa-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ bamo̱ ɔke̱maa ne̱ ɔ de̱e̱re̱ mo̱, Wuribware̱ mò̱ gyi-o, ne̱ ɔ kɔɔre̱ mo̱ a o gyi-o e̱ nya ŋkpa ne̱ m mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ, na n kyiŋŋi mò̱ le̱e̱ lowi-ro ba ŋkpa na kukyure-ro kake ne̱ kaye̱ mɔ e̱ gye̱ kɛɛ-ɔ.” 41 Ne̱ Yudaa awuye abre̱sɛ ne̱ baa nu mò̱ ase̱ŋ-ɔ iduŋ a fwii, ne̱ baa tɛɛ fe̱yɛ Yeesuu a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ gye̱ ateese ne̱ aa le̱e̱ so̱so̱ ba kaase̱-ɔ.” 42 Ne̱ baa tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ɔnyare̱ mɔ, n gye̱ Yo̱sɛf mò̱ gyi ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Yeesuu-o ne̱e̱ bɛɛɛ? Ane̱ nyi mò̱ se̱ na mò̱ nyi. Ne̱ e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ mbe̱yɔmɔ ɔ yɛ ɔɔ le̱e̱ so̱so̱ ba ne̱e̱?” 43 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱n' yɔwe̱ ke̱tɛɛ. 44 Ŋ yɛ ɛɛɛ ɔko̱ maa taare̱ a ɔ ba mo̱ ase̱, amɔ n se̱ ne̱ oo suŋ mo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱-ɔ a baa mò̱ mo̱ ase̱, na n kyiŋŋi mò̱ a ɔ ba ŋkpa na kukyure-ro kake ne̱ kaye̱ mɔ e̱ gye̱ kɛɛ-ɔ. 45 Wuribware̱ akyaamɛɛ bo̱ko̱ a kyo̱rɛɛ bo̱ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ-rɔ fe̱yɛ, ʻWuribware̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ kaapo̱ ɔke̱maa.ʼƆke̱maa ne̱ o nu n se̱ ase̱ŋ, ne̱ o suye a ɔ le̱e̱ mò̱ ase̱-ɔ e̱ ba mo̱ ase̱. 46 Mo̱ne̱ ma fa fe̱yɛ ŋ yɛ ɔko̱ a kyɔ ŋu n se̱, amɔ mo̱ ne̱ mo̱ a le̱e̱ n se̱ ase̱ ba swe̱e̱re̱ mɔ se̱-ɔ wo̱re̱ ya ŋu mò̱. 47 Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ, ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔɔre̱ mo̱ a o gyi-o e̱ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ. 48 Mo̱ e̱ gye̱ ateese ne̱ a sa ŋkpa-ɔ. 49 Mo̱ne̱ nana-ana a gyi ateese ne̱ aa le̱e̱ so̱so̱ ba kaase̱ saŋ ne̱ bo̱ te kimukee-ro-o, amaa a mo̱ŋ sa ne̱ baa kye̱na nsu pɛɛɛ. 50 Amaa ateese kase̱ŋtiŋ ne̱ aa le̱e̱ so̱so̱ ba kaase̱-ɔ, ane̱ŋ a ateese-o, ɔke̱maa ne̱ o gyi amo̱-ɔ maa wu. 51 Mo̱ e̱ gye̱ ateese ne̱ aa le̱e̱ so̱so̱ ba kaase̱-ɔ. Ɔke̱maa ne̱ o gyi ateese mɔ-ɔ kakye̱na na kukyure mo̱ŋ de kɛɛ. Ateese ne̱ n de mo̱ e̱ sa mò̱-ɔ e̱ gye̱ mo̱ ko̱yo̱wɔre̱gyi. N de mo̱ ko̱yo̱wɔre̱gyi mo̱ e̱ sa ase̱sɛ ne̱ bo̱ te swe̱e̱re̱ mɔ se̱-ɔ na bo̱ nya nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ.” 52 Ne̱ bamo̱ ne̱ baa nu ase̱ŋ ne̱ ɔɔ tɔwe̱-ɔ iduŋ a fwii, ne̱ bamo̱ wo̱re̱ wo̱re̱ a gyiiri ikii fe̱yɛ, “E̱me̱ne̱ ne̱ ɔnyare̱ mɔ e̱ waa a ɔ taa mò̱ ko̱yo̱wɔre̱gyi sa ane̱ a ane̱ gyi fe̱yɛ ateese?” 53 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ mo̱ne̱ e̱ mo̱ŋ gyi mo̱, ɔnyare̱ mò̱ gyi-o, ko̱yo̱wɔre̱gyi fe̱yɛ ateese-o, ne̱ mo̱ne̱ e̱ mo̱ŋ nuu mo̱ mbo̱gya, amo̱ fe̱raa mo̱ne̱ maa nya ŋkpa. 54 Ɔke̱maa ne̱ o gyi mo̱ ko̱yo̱wɔre̱gyi fe̱yɛ ateese, ne̱ o nuu mo̱ mbo̱gya-ɔ de ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ, na n kyiŋŋi mò̱ le̱e̱ lowi-ro kake ne̱ kaye̱ mɔ e̱ gye̱ kɛɛ-ɔ. 55 A le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ ko̱yo̱wɔre̱gyi e̱ gye̱ ateese kase̱ŋtiŋ-o, ne̱ mo̱ mbo̱gya mɔ e̱ gye̱ nta kase̱ŋtiŋ-o. 56 Ɔke̱maa ne̱ o gyi mo̱ ko̱yo̱wɔre̱gyi fe̱yɛ ateese, ne̱ o nuu mo̱ mbo̱gya-ɔ e̱ kye̱na mo̱ kakpo̱nɔ-rɔ, na mo̱-ɔ mɔ n kye̱na mò̱ kakpo̱nɔ-rɔ. 57 N se̱ Wuribware̱ ya suŋ mo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱. Ne̱ mò̱ a ma wu pɛɛɛ-ɔ se̱-ɔ, ŋ gbaa n de ŋkpa amo̱ ne̱ o de-o. Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ ɔke̱maa ne̱ o gyi mo̱ ko̱yo̱wɔre̱gyi fe̱yɛ ateese-o e̱ kye̱na na ɔ ma wu pɛɛɛ. 58 Amɔ e̱ kaapo̱ fe̱yɛ mo̱ ko̱yo̱wɔre̱gyi ne̱ n de-o e̱ gye̱ ateese ne̱ aa le̱e̱ so̱so̱ ba kaase̱-ɔ kase̱ŋtiŋ. A mo̱ŋ du ne̱e̱ fe̱yɛ ateese amo̱ ne̱ aa dɛɛ le̱e̱ so̱so̱ ba kaase̱ kimukee amo̱-rɔ, ne̱ kake ke̱maa ane̱ nana-ana a swii gyi-o, a le̱e̱ fe̱yɛ saŋ ko̱ bamo̱ ɔke̱maa a bo̱ wu. Amaa ɔke̱maa ne̱ o gyi ateese ne̱ n de mo̱ e̱ sa mò̱-ɔ fe̱raa e̱ kye̱na nsu pɛɛɛ.” 59 Saŋ ne̱ Yeesuu a yɔ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ ne̱ ke̱ bo̱ Kapaaniyum ɔ kaapo̱ ke̱mo̱-rɔ-ɔ ne̱ ɔɔ tɔwe̱ amɔ. 60 Ase̱sɛ biribiri ne̱ bo̱ gya Yeesuu si-o bo̱ko̱ a nu amɔ-ɔ, ne̱ bo̱ yɛ, “Ase̱ŋ mɔ fe̱raa bo̱ le̱ŋ, ɔko̱ maa taare̱ amɔ a ɔ gya se̱.” 61 Yeesuu a ŋu fe̱yɛ baa tɛɛ ase̱ŋ amo̱ se̱-ɔ, ne̱ oo bise bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ ase̱ŋ mɔ maa nya a a nu ne̱e̱, bɛɛɛ? 62 Fe̱yɛ mo̱ne̱ a ŋu mo̱, ɔnyare̱ mò̱ gyi-o, a yɔ so̱so̱ mfe̱ŋ ne̱ mo̱ a le̱e̱ ba-ɔ ne̱e̱, weetee e̱me̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ waa? 63 Mo̱ne̱ mo̱ŋ tɛɛ nu kaase̱ fe̱yɛ ase̱ŋkpare̱gyi ne̱ mo̱ a de̱ŋ tɔwe̱ gywii mo̱ne̱-ɔ gye̱ ke̱kpare̱ ne̱ ke̱mo̱ kaase̱ e̱ gye̱ ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ. N gye̱ se̱sɛ ko̱yo̱wɔre̱gyi ase̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱, amaa mo̱ a kaapo̱ mo̱ne̱ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa-o e̱ taare̱ a ɔ sa mo̱ne̱ ane̱ŋ a ŋkpa-ɔ ne̱e̱. 64 Amo̱ pɛɛɛ gbaa mo̱ne̱ bo̱ko̱ maa kɔɔre̱ mo̱ne̱ i gyi.” Ke̱tɔ se̱ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ ane̱ŋ-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ ɔ kyɔ o nyi bamo̱ ne̱ bo̱ maa ba a bo̱ bo̱ kɔɔre̱ mò̱ gyi-o, na mò̱ ne̱ ɔ ba a ɔ bo̱ gyi mò̱ kidiburo-o. 65 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mfaanɛɛ se̱ ne̱ mo̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ ɔko̱ maa taare̱ a ɔ ba mo̱ ase̱, amɔ n se̱ a sa mò̱ kpa fe̱raa-ɔ.” 66 Amɔ se̱-ɔ, ne̱ ase̱sɛ ne̱ bo̱ gya Yeesuu si-o bwe̱e̱tɔ a kine mò̱ se̱ ke̱gya. 67 Amo̱se̱se̱-ɔ, ne̱ oo bise mò̱ agyase̱po̱ kudu anyɔ-ɔ fe̱yɛ, “Amɔ mo̱ne̱ mɔ mo̱ne̱ e̱ kpa ke̱le̱e̱ mo̱ ase̱ aaa?” 68 Ne̱ Simɔŋ Peetroo a lee kanɔ fe̱yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱, ɔko̱ be̱e̱ ɔ bo̱-rɔ ne̱ ane̱ gya mò̱ se̱ aaa? Daabii! Ɔko̱ mo̱ŋ bo̱-rɔ ne̱ ɔ tɔwe̱ ase̱ŋkpare̱gyi ne̱ a kaapo̱ ane̱ ane̱ŋ ne̱ ane̱ e̱ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ, amɔ fo̱ wo̱re̱. 69 A le̱e̱ fe̱yɛ ane̱ saŋ ane̱ e̱ kɔɔre̱ fo̱ ane̱ i gyi, ne̱ ane̱ nyi fe̱yɛ fo̱ e̱ gye̱ ɔdabe̱ ne̱ Wuribware̱ a lee suŋ bo̱ kyo̱ŋwe̱-ɔ.” 70 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ gye̱ ne̱ mo̱ a lee mo̱ne̱ abɛɛ kudu anyɔ-ɔ fe̱yɛ mo̱n' gya mo̱ se̱, bɛɛɛ? Amaa ɔko̱ bo̱ mo̱ne̱-rɔ ne̱ ɔ gye̱ se̱tane̱.” 71 Yudas Kariyotinyi ase̱ŋ ne̱ Yeesuu e̱ tɔwe̱-ɔ. Mò̱ se̱ mɔ e̱ gye̱ Simɔŋ Kariyotinyi. Amaa a bo̱-rɔ fe̱yɛ Yudas gye̱ Yeesuu agyase̱po̱ kudu anyɔ-ɔ ɔko̱, ne̱ mò̱-ɔ mɔ i gyi mò̱ kidiburo.

7

1 Amɔ pɛɛɛ kamɛɛ-ɔ, Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱ ne̱ Yeesuu a kya se̱ ɔ naa ɔ kaapo̱, a le̱e̱ fe̱yɛ, mò̱ ya nare̱ Yude̱ya swe̱e̱re̱ se̱, mfe̱ŋ a abre̱sɛ-ɔ i buwi a bo̱ kpa mò̱ a bo̱ mɔɔ. 2 Ne̱ saŋ a tɔ-rɔ fe̱yɛ Yudaa awuye e̱ gyaŋŋe̱ Yɛro̱salɛm maŋ-nɔ a bo̱ waa abwii bo̱ me̱raa bamo̱ e̱lɔŋ, ne̱ ba ba a bo̱ bo̱ di-ro mfe̱ŋ kadaawɔkywe̱e̱ ko̱ŋko̱ na bo̱ bo̱ nyiŋŋi saŋ ne̱ bamo̱ se̱-ana a kye̱na kimukee-ro-o si-o. 3 Ne̱ Yeesuu mò̱ tire-ana a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Le̱e̱ mfe̱e̱ yɔ Yude̱ya na fo̱ agyase̱po̱ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ-ɔ mɔ nya ŋu akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ ne̱ fo̱ e̱ waa-ɔ. 4 Ɔko̱ ne̱ mò̱ ke̱nyare̱ a de̱e̱-ɔ mo̱ŋ de ke̱mo̱ ne̱ ɔ waa-ɔ ɔ kwe̱e̱rɔ. Amo̱se̱-ɔ fo̱ e̱ taare̱ a fo̱ waa atɔ dabe̱, sa a kaye̱-rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ gyii fo̱.” 5 Mò̱ tire-ana fɔŋfɔŋ gbaa mo̱ŋ kɔɔre̱ mò̱ gyi. 6 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ asuŋ saŋ mo̱ŋ tɛɛ fo̱. Amaa mo̱ne̱ fe̱raa, mo̱ne̱ e̱ taare̱ a mo̱n' yɔ ngyaŋŋe̱-ɔ-rɔ saŋ ke̱maa ne̱ mo̱ne̱ e̱ kpa-ɔ. 7 Kaye̱-rɔ ase̱sɛ maa kisi mo̱ne̱, amaa m fe̱raa, ba kisi mo̱, bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ atɔ ne̱ baa waa ne̱ a gye̱ e̱bɔye̱-ɔ mo̱ i gywii bamo̱-ɔ se̱. 8 Mo̱ne̱ fe̱raa, mo̱n' nare̱ yɔ abwii kidi-ro kasu kanɔ ngyaŋŋe̱-ɔ-rɔ. M fe̱raa, ma yɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ a mo̱ŋ tɛɛ fo̱ saŋ ne̱ mo̱ e̱ yɔ mmo̱-rɔ-ɔ.” 9 Mò̱ a tɔwe̱ amɔ-ɔ, ne̱ ɔɔ kye̱na Galile̱ya ŋke kafwe̱e̱ ko̱. 10 Mò̱ tire-ana a yii abwii kidi-ro ngyaŋŋe̱-ɔ-rɔ-ɔ, ne̱ Yeesuu mɔ a yɔ, amaa ɔ mo̱ŋ gya lamaŋ se̱ yɔ, oo ywii yɔ ne̱e̱. 11 Ne̱ Yudaa awuye abre̱sɛ-ɔ i buwi ba kpa mò̱ ngyaŋŋe̱-ɔ-rɔ. Ne̱ baa bise ngyaŋŋe̱-ɔ-rɔ ase̱sɛ fe̱yɛ, “Ŋke̱e̱ mò̱?” 12 Mò̱ ase̱ŋ sooo ne̱ ba ŋwiini lamaŋ-ɔ-rɔ. Bamo̱ bo̱ko̱ yɛ, “Ɔ gye̱ se̱sɛ timaa.” Bo̱ko̱ mɔ yɛ, “Daabii! Ɔnyare̱ amo̱ e̱ pe̱nna ase̱sɛ ne̱e̱.” 13 Amaa ɔko̱ mo̱ŋ taare̱ tɔwe̱ amɔ bo̱ le̱e̱ kawu si, a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ se̱re̱ Yudaa awuye abre̱sɛ-ɔ. 14 Amo̱ a fo̱ nse̱na na bo̱ lo̱we̱ ngyaŋŋe̱-ɔ, ne̱ Yeesuu a yɔ Wuribware̱ suŋkpa kabuno ya le̱e̱ ɔ kaapo̱ ase̱sɛ abware̱se̱ŋ. 15 Ne̱ aa kpe̱ŋ Yudaa awuye abre̱sɛ-ɔ e̱ye̱e̱ bwe̱e̱tɔ, ne̱ baa tɔwe̱ fe̱yɛ, “E̱me̱ne̱ ne̱ ɔnyare̱ mɔ a waa o nyi e̱kaapo̱ faanɛɛ, na ɔ mo̱ŋ nya ke̱kaapo̱ le̱e̱ to̱ŋ ke̱maa?” 16 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Atɔ mɔ ne̱ mo̱ e̱ kaapo̱-ɔ mo̱ŋ le̱e̱ mo̱ fɔŋfɔŋ ase̱, amaa aa le̱e̱ mò̱ ne̱ oo suŋ mo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱-ɔ ase̱ ne̱e̱. 17 Ɔke̱maa ne̱ o sure si a ɔ waa ke̱tɔ ne̱ Wuribware̱ e̱ kpa-ɔ i pini fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ kaapo̱-ɔ a le̱e̱ Wuribware̱ ase̱ ne̱e̱, bɛɛɛ mo̱ fɔŋfɔŋ ke̱yaale̱ŋ ne̱ n de mo̱ e̱ waa. 18 Ɔke̱maa ne̱ ɔ sa se̱ŋsa mò̱ fɔŋfɔŋ ke̱yaale̱ŋ se̱-ɔ i buwi ɔ kpa ke̱dabe̱ na wuraa a ɔ sa mò̱ e̱ye̱e̱ ne̱e̱. Amaa mò̱ ne̱ ɔ kpa ke̱dabe̱ na wuraa a ɔ sa mò̱ ne̱ oo suŋ mò̱-ɔ de kase̱ŋtiŋ, ɔ maa ba aye̱ba. 19 Mo̱ne̱ e̱ kyo̱rɔ Mosis ne̱ ɔɔ kyo̱rɛɛ Wuribware̱ a mbraa-ɔ bo̱ sa mo̱ne̱-ɔ, amaa mo̱ne̱ ko̱ŋko̱ gbaa mo̱ŋ gya mbraa-ɔ se̱. Ne̱ e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ kpa a mo̱n' mɔɔ mo̱?” 20 Ne̱ lamaŋ-ɔ a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ibrisi te fo̱ se̱. Nsɛ e̱ gye̱ ne̱ ɔ kpa a ɔ mɔɔ fo̱?” 21 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ a kya ɔko̱ kukyure kake ne̱e̱, ne̱ aa kpe̱ŋ mo̱ne̱ pɛɛɛ e̱ye̱e̱. 22 To, Mosis a sa mo̱ne̱ Wuribware̱ mbraa ko̱ ne̱ mo̱ne̱ ade̱daapo̱ a kyɔ gya se̱-ɔ, fe̱yɛ bamo̱ ya ko̱we̱ kagyinyaŋsɛɛ, kake buruwase̱po̱-ɔ bo̱ te̱ŋ mò̱ ko̱twe̱e̱tu, na kake nsi amo̱ e̱ gye̱ kukyure kake gbaa, bo̱ ma kaŋ yɔwe̱. 23 Amo̱se̱se̱ ne̱ mo̱ne̱ i de kpa fe̱yɛ kukyure kake gbaa mo̱n' te̱ŋ kagyinyaŋsɛɛ ko̱twe̱e̱tu na mo̱ne̱ ma nya kye Wuribware̱ a mbraa ne̱ Mosis a kyo̱rɛɛ sa mo̱ne̱-ɔ, ne̱ e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ mo̱ne̱ iduŋ a fwii mo̱ se̱ fe̱yɛ mo̱ a kya se̱sɛ kayo̱wɔre̱ mumwii kukyure kake? 24 Mo̱ne̱ ma kaŋ fa fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ ɔko̱ e̱ waa-ɔ gye̱ e̱bɔye̱, amaa mo̱n' de̱e̱re̱ nɛɛnɛɛ ke̱e̱ pwɛɛ, ne̱ mò̱ e̱ waa e̱bɔye̱ ne̱e̱ aaa, itimaa ne̱e̱ aaa, mo̱ne̱ i ŋu.” 25 Ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ Yɛro̱salɛm-ɔ bo̱ko̱ a nu ane̱ŋ ne̱ ɔɔ tɔwe̱-ɔ, ne̱ bo̱ yɛ, “N gye̱ ɔnyare̱ mɔ ne̱ ane̱ abre̱sɛ e̱ kpa a bo̱ mɔɔ-ɔ ɔɔɔ? 26 Mo̱n' de̱e̱re̱ mò̱ a ye̱re̱ ɔ sa se̱ŋsa lamaŋ-nɔ, na bo̱ mo̱ŋ tɔwe̱ sɛye̱ bo̱ kye mò̱. Bɛɛɛ aa waa fe̱yɛ baa ŋu ane̱ŋ ne̱ o du-o, ne̱ baa sure si fe̱yɛ ɔ gye̱ Kristoo kase̱ŋtiŋ aaa? 27 Kristoo-o ya ba, ɔko̱ maa pini mfe̱ŋ ne̱ ɔ le̱e̱ a ɔ ba-ɔ, amaa ɔnyare̱ mɔ fe̱raa ane̱ nyi mfe̱ŋ ne̱ ɔɔ le̱e̱-ɔ.” 28 Saŋ ne̱ Yeesuu bo̱ Wuribware̱ suŋkpa a kabuno-o ɔ maase̱ ɔ kaapo̱-ɔ, oo nu ase̱ŋ ne̱ baa tɔwe̱-ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ keŋkeŋ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ e̱ fa fe̱yɛ mo̱ne̱ nyi mo̱ na mfe̱ŋ ne̱ mo̱ a le̱e̱-ɔ ɔɔɔ? N gye̱ mo̱ fɔŋfɔŋ ke̱yaale̱ŋ se̱ ne̱ mo̱ a ba. Mò̱ ne̱ oo suŋ mo̱-ɔ de kase̱ŋtiŋ, amaa mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi mò̱. 29 Amaa m fe̱raa, ŋ nyi mò̱, a le̱e̱ fe̱yɛ mò̱ ase̱ ne̱ mo̱ a le̱e̱, ne̱ mò̱-ɔ mɔ ya be̱e̱ suŋ mo̱.” 30 Ne̱ baa kpa a bo̱ kra Yeesuu, amaa bo̱ mo̱ŋ taare̱ kra mò̱, a le̱e̱ fe̱yɛ mò̱ saŋ mo̱ŋ tɛɛ fo̱. 31 Amaa ase̱sɛ-ɔ bo̱ko̱ a kɔɔre̱ mò̱ gyi, ne̱ baa tɔwe̱ fe̱yɛ, “Kristoo-o ya ba, ɔ waa atɔ ne̱ a kpe̱ŋ e̱ye̱e̱-ɔ a ɔ kyo̱ŋ ɔnyare̱ mɔ amɔ ne̱ ɔɔ waa-ɔ ɔɔɔ?” 32 Saŋ ne̱ Farisii awuye bo̱ko̱ a nu ase̱sɛ-ɔ i ŋwiini Yeesuu kuŋu si ase̱ŋ mɔ-ɔ, ne̱ baa sa ne̱ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ a suŋ Wuribware̱ suŋkpa ade̱e̱re̱se̱po̱ ko̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ fe̱yɛ bo̱ ya kra Yeesuu. 33 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ kye̱na mo̱ne̱ ase̱ a n kyee kafwe̱e̱ pwɛɛ na n dɛɛ kiŋŋi yɔ mò̱ ne̱ oo suŋ mo̱-ɔ ase̱. 34 Mo̱ne̱ saŋ mo̱ne̱ e̱ ba a mo̱n' bo̱ buwi kpa mo̱, na mo̱ne̱ ma lɛɛ ŋu mo̱, a le̱e̱ fe̱yɛ mfe̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ yɔ-ɔ, mo̱ne̱ maa taare̱ a mo̱n' yɔ mfe̱ŋ.” 35 Ne̱ Yudaa awuye abre̱sɛ-ɔ wo̱re̱ wo̱re̱ i bise abɛɛ fe̱yɛ, “Ne̱ mfe̱ne̱ ne̱ ɔ kpa a ɔ yɔ, ne̱ ɔ yɛ ane̱ maa lɛɛ ŋu mò̱ ne̱e̱? Amɔ ɔ yɔ Griiki awuye e̱maŋ se̱ a ɔ ya kaapo̱ ane̱ ase̱sɛ ne̱ baa yɔ ya kye̱na mfe̱ŋ-ɔ na Griiki awuye-o abware̱se̱ŋ ne̱e̱ e̱e̱e̱? 36 Ɔ yɛ ane̱ i buwi a ane̱ kpa mò̱, na ane̱ ma ŋu mò̱, na ane̱ ma taare̱ a a yɔ mfe̱ŋ ne̱ ɔ yɔ-ɔ. Amɔ kaase̱ e̱ gye̱ e̱me̱ne̱?” 37 Ngyaŋŋe̱-ɔ kake lalalo̱we̱ ne̱ ka gye̱ kake dabe̱-ɔ, ne̱ Yeesuu a kyuwi-ro, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ keŋkeŋ fe̱yɛ, “Ɔke̱maa ne̱ burufo de mò̱-ɔ, ɔ ba mo̱ ase̱ bo̱ nuu nkyu. 38 Fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ baa kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ-rɔ, ʻƆke̱maa ne̱ ɔ kɔɔre̱ mo̱ a o gyi-o, nkyu ne̱ n sa ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ e̱ le̱e̱ mò̱ kakpo̱nɔ-rɔ fe̱yɛ bo̱ŋ nkyu.ʼ” 39 Ase̱ŋ ne̱ Yeesuu e̱ tɔwe̱ mfe̱e̱-ɔ gye̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa-o ase̱ŋ ne̱ bamo̱ ne̱ ba kɔɔre̱ mò̱ a bo̱ gyi-o e̱ nya-ɔ ne̱e̱. Amaa saŋ amo̱-ɔ bo̱ mo̱ŋ tɛɛ nya Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa-o, a le̱e̱ fe̱yɛ Yeesuu mo̱ŋ tɛɛ yɔ Wuribware̱ ase̱. 40 Lamaŋ-ɔ-rɔ ase̱sɛ-ɔ bo̱ko̱ a nu fe̱yɛ ɔɔ tɔwe̱ amɔ-ɔ, ne̱ bo̱ yɛ, “Kase̱ŋtiŋ si ɔnyare̱ mɔ gye̱ Wuribware̱ kyaamɛɛ ne̱ Mosis a tɔwe̱ fe̱yɛ ɔ ba-ɔ ne̱e̱.” 41 Ne̱ bamo̱ bo̱ko̱ mɔ yɛ, “N gye̱ ane̱ŋ ne̱e̱. Mò̱ e̱ gye̱ Kristoo ne̱ Wuribware̱ yɛ o suŋ a ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱-ɔ.” Amaa bamo̱ bo̱ko̱ yɛ, “N gye̱ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱ ne̱ Kristoo-o e̱ le̱e̱, 42 a le̱e̱ fe̱yɛ baa kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ-rɔ fe̱yɛ Kristoo-o e̱ le̱e̱ Owure Deefid ke̱nana-rɔ, na Bɛte̱lahɛm maŋ ne̱ baa ko̱we̱ Deefid mò̱-rɔ-ɔ-rɔ.” 43 Ne̱ ase̱sɛ-ɔ a ke-ro ntuŋ ŋnyɔ ba gyiiri Yeesuu si ikii. 44 Ne̱ bamo̱ bo̱ko̱ e̱ kpa a bo̱ kra mò̱, amaa kase̱ŋtiŋ si bamo̱ ɔko̱ mo̱ŋ dabo̱rɔ mò̱. 45 Ade̱e̱re̱se̱po̱-ɔ a kiŋŋi yɔ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ-ɔ na Farisii awuye-o ase̱-ɔ, ne̱ baa bise bamo̱ fe̱yɛ, “E̱me̱ne̱ ne̱e̱, ne̱ mo̱ne̱ mo̱ŋ kra mò̱ baa?” 46 Ne̱ ade̱e̱re̱se̱po̱-ɔ a lee kanɔ fe̱yɛ, “Ɔko̱ mo̱ŋ tɛɛ tɔwe̱ ase̱ŋ timaa fe̱yɛ ane̱ŋ a ɔnyare̱ mɔ.” 47 Ne̱ Farisii awuye-o a bise ade̱e̱re̱se̱po̱-ɔ fe̱yɛ, “Amɔ ɔɔ pe̱nna mo̱ne̱ mɔ mo̱ne̱ ne̱e̱ e̱e̱e̱? 48 Mo̱ne̱ nyi Farisii awuye na maŋ abre̱sɛ ko̱ na baa kɔɔre̱ mò̱ gyi aaa? Mo̱ne̱ e̱ taare̱ a mo̱n' kyii bamo̱ ɔko̱ ke̱nyare̱ aaa? 49 Ase̱sɛ laŋgyaŋ mɔ fe̱raa ne̱ baa kɔɔre̱ mò̱ gyi-o mo̱ŋ nyi Wuribware̱ a mbraa ne̱ Mosis a kyo̱rɛɛ bo̱ be̱ya-ɔ, amo̱se̱-ɔ bamo̱ ne̱ Wuribware̱ a da yii. Mo̱ne̱ ma be̱ŋŋaa bamo̱.” 50 Ne̱ Farisii awuye ɔbre̱sɛ ko̱ ne̱ ɔɔ dɛɛ bo̱ ŋu Yeesuu kanye ko̱-ɔ, ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Nikodeemus-o, a tɔwe̱ gywii mò̱ ko̱so̱bɛɛ-ana fe̱yɛ, 51 “Ane̱ŋ ne̱ ane̱ mbraa-ɔ i gyi-o ane̱ maa taare̱ a ane̱ bu nyiŋkpasɛ ke̱pɔ na ane̱ mo̱ŋ nu mò̱ kanɔ-rɔ ase̱ŋ, bɛɛɛ ane̱ mo̱ŋ ŋu ke̱tɔ ne̱ ɔɔ waa-ɔ.” 52 Ne̱ bo̱ yɛ, “To, fo̱ gbaa fo̱ a le̱e̱ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱ ne̱e̱ e̱e̱e̱? Fo̱ ya suye abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ, fo̱ i ŋu fe̱yɛ Wuribware̱ kyaamɛɛ ko̱ mo̱ŋ tɛɛ le̱e̱ Galile̱ya.”

8

1 Amɔ pɛɛɛ kamɛɛ-ɔ, ne̱ ɔke̱maa yii mò̱ lɔŋ-nɔ, ne̱ Yeesuu a yɔ ke̱be̱e̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Mfɔ-Ayii ke̱be̱e̱-ɔ se̱. 2 Kaye̱ ŋke-o, ne̱ Yeesuu a kiŋŋi yɔ Wuribware̱ suŋkpa a kabuno-o. Ne̱ ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ-ɔ pɛɛɛ a kpɔwe̱ muruwaa mò̱, ne̱ ɔɔ kye̱na ɔ kaapo̱ bamo̱ abware̱se̱ŋ. 3 Mò̱ a bo̱ mfe̱ŋ-ɔ, ne̱ Wuribware̱ mbraa akaapo̱po̱ na Farisii awuye bo̱ko̱ a baa ɔkye̱e̱ waare̱e̱po̱ ko̱ ne̱ baa kra mò̱ kanyare̱kpa-rɔ-ɔ Yeesuu ase̱. Ne̱ baa sa ne̱ ɔɔ ye̱re̱ lamaŋ-ɔ nse̱na Yeesuu ase̱. 4 Ne̱ bo̱ yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, ane̱ a kra ɔkye̱e̱ mɔ kanyare̱kpa-rɔ ne̱e̱. 5 To, ane̱ŋ ne̱ mbraa ne̱ Wuribware̱ a bo̱rɔ Mosis si sa ane̱-ɔ e̱ kaapo̱-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ ane̱ daye̱ ɔke̱maa ne̱ ɔ waa ane̱ŋ a atɔ-ɔ abuu mɔɔ. Mbe̱yɔmɔ e̱me̱ne̱ ne̱ ane̱ e̱ waa? Ane̱ e̱ kpa a ane̱ nu bo̱ le̱e̱ fo̱ ase̱.” 6 Baa tɔwe̱ amɔ ne̱e̱, a bo̱ nya nya Yeesuu ke̱bɔye̱ na bo̱ nya po̱rɔ mò̱. Amaa ne̱ oo buŋŋe o de ke̱sare̱e̱gyi ɔ kyo̱rɛɛ swe̱e̱re̱. 7 Bamo̱ a ye̱re̱ mfe̱ŋ-ɔ, ne̱ bo̱ maase̱ ba tɔwe̱ ba gywii mò̱ fe̱yɛ o lee kanɔ me̱naŋ sa bamo̱ na bo̱ ke̱e̱. Ne̱ oo kyuwi-ro, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ ɔke̱maa ne̱ ɔ mo̱ŋ tɛɛ waa bɔye̱-ɔ gye̱ ŋkpɛɛ twe̱e̱ kibuu bo̱ da ɔkye̱e̱ mɔ a ŋ ke̱e̱.” 8 Ne̱ ɔɔ be̱e̱ buŋŋe kyo̱rɛɛ swe̱e̱re̱. 9 Ɔkye̱e̱ a apo̱rɔpo̱-ɔ a nu amɔ-ɔ, ne̱ bamo̱ pɛɛɛ a brawe̱-rɔ ako̱ ako̱ ako̱ ako̱ bo̱ yii. Abre̱sɛ-ɔ ya gye̱ ŋkpɛɛ pwɛɛ. Ne̱ bamo̱ pɛɛɛ yii yɔwe̱ Yeesuu na ɔkye̱e̱-ɔ wo̱re̱, na ɔ saŋ ɔ ye̱re̱ lamaŋ-ɔ akatɔ-rɔ. 10 Ne̱ Yeesuu a kyuwi-ro, ne̱ oo bise ɔkye̱e̱-ɔ fe̱yɛ, “Ŋke̱e̱ bamo̱? Ɔko̱ mo̱ŋ lɛɛ saŋ a o bu fo̱ ke̱pɔ aaa?” 11 Ne̱ ɔkye̱e̱-ɔ a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, ɔko̱ mo̱ŋ lɛɛ ɔ bo̱-rɔ.” Ne̱ Yeesuu yɛ, “To, m fe̱raa, ma bu fo̱ ke̱pɔ. Amo̱se̱-ɔ nare̱, amaa le̱e̱ ndɔɔ bo̱ yɔ, fo̱ ma lɛɛ ya waa e̱bɔye̱.”] 12 Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ sa se̱ŋsa gywii Farisii awuye ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ-ɔ fe̱yɛ, “N du ne̱e̱ fe̱yɛ ke̱laŋŋe̱-rɔ ne̱ ke̱ e̱ laŋŋe̱-rɔ ke̱ e̱ sa kaye̱-rɔ ase̱sɛ-ɔ. Ɔke̱maa ne̱ ɔ gya mo̱ se̱-ɔ maa nare̱ kibugyii-ro. Ane̱ŋ a se̱sɛ-ɔ de ke̱laŋŋe̱-rɔ ne̱ ke̱ e̱ sa ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ.” 13 Ne̱ Farisii awuye-o a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Mbe̱yɔmɔ fo̱ e̱ tɔwe̱ fo̱ fɔŋfɔŋ e̱ye̱e̱ se̱ ase̱ŋ ne̱e̱. Amo̱se̱se̱-ɔ ane̱ maa taare̱ a ane̱ kɔɔre̱ fo̱ gyi.” 14 Ne̱ Yeesuu yɛ, “N gye̱ ane̱ŋ ne̱e̱. Hare̱e̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ fɔŋfɔŋ kuŋu si ase̱ŋ gbaa, ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱-ɔ gye̱ kase̱ŋtiŋ ne̱e̱, a le̱e̱ fe̱yɛ ŋ nyi mfe̱ŋ ne̱ mo̱ a le̱e̱-ɔ, ne̱ ŋ nyi mfe̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ yɔ-ɔ. Amaa mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi mfe̱ŋ ne̱ mo̱ a le̱e̱-ɔ, na mfe̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ yɔ-ɔ. 15 Mo̱ne̱ fe̱raa, mo̱ne̱ e̱ de̱e̱re̱ ke̱mo̱ ne̱ ki te akatɔ se̱-ɔ ne̱e̱ a mo̱n' bo̱ po̱rɔ ɔko̱. Amaa m fe̱raa n gye̱ mo̱ kusuŋ ne̱e̱ fe̱yɛ n gyi ɔko̱ ase̱ŋ. 16 Amaa mo̱ a dɛɛ gyi ɔko̱ ase̱ŋ ne̱e̱, weetee mo̱ se̱ŋgyi-o gye̱ kase̱ŋtiŋ, a le̱e̱ fe̱yɛ n se̱ ne̱ oo suŋ mo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ kaye̱ mɔ-rɔ-ɔ bo̱ mo̱ ase̱, ɔ kya mo̱-rɔ. 17 Amo̱se̱-ɔ, abɛɛ anyɔ ya tɔwe̱ ase̱ŋ na bamo̱ ɔko̱ kanɔ mo̱ŋ kwe̱e̱ mò̱ ko̱so̱bɛɛ lee si, amo̱ fe̱raa mo̱n' kɔɔre̱ gyi fe̱yɛ bamo̱ ase̱ŋ gye̱ kase̱ŋtiŋ. Mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ mbraa ne̱ Wuribware̱ a bo̱rɔ Mosis si sa ane̱-ɔ e̱ kaapo̱-ɔ ne̱e̱ e̱e̱e̱? 18 To, mo̱ fɔŋfɔŋ e̱ tɔwe̱ mo̱ kuŋu si ase̱ŋ, ne̱ n se̱ ne̱ oo suŋ mo̱-ɔ mɔ e̱ tɔwe̱ mo̱ kuŋu si ase̱ŋ ɔ bo̱ tii si. Ane̱ abɛɛ anyɔ ase̱ŋ maa bare a sa mo̱ne̱ aaa?” 19 Ne̱ baa bise mò̱ fe̱yɛ, “Ŋke̱e̱ fo̱ se̱?” Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi mo̱ gbaa, saŋbo̱to̱ n se̱. Mo̱ne̱ i nyi mo̱, amo̱ fe̱raa mo̱ne̱ nyi n se̱.” 20 Mfaanɛɛ a ase̱ŋ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii ase̱sɛ-ɔ Wuribware̱ suŋkpa a kabuno mfe̱ŋ ne̱ bo̱ de adakaa ne̱ ba twe̱e̱twe̱e̱ atanne̱ ba waa-rɔ-ɔ ye̱re̱-ɔ ne̱e̱. Amaa ɔko̱ mo̱ŋ kra mò̱, a le̱e̱ fe̱yɛ mò̱ saŋ-ɔ mo̱ŋ tɛɛ fo̱. 21 Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ le̱e̱ mfe̱e̱ a ŋ yɔ. Mo̱ne̱ i buwi a mo̱n' kpa mo̱ kpo̱ne̱, na mo̱ne̱ ma ŋu mo̱, na mo̱ne̱ e̱bɔye̱ sii mo̱ne̱ se̱ a mo̱n' taa bo̱ wu. Mo̱ne̱ maa taare̱ a mo̱n' yɔ mfe̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ yɔ-ɔ.” 22 Amo̱se̱-ɔ ne̱ Yudaa awuye abre̱sɛ-ɔ a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ɔ yɛ, ane̱ maa taare̱ a ane̱ yɔ mfe̱ŋ ne̱ ɔ yɔ-ɔ. Amɔ a kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ ɔ mɔɔ mò̱ e̱ye̱e̱ aaa?” 23 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ a le̱e̱ kaye̱ mɔ-rɔ ne̱e̱. Amaa m fe̱raa, mo̱ŋ le̱e̱ kaye̱ mɔ-rɔ ne̱e̱. 24 Amo̱se̱se̱ ne̱ mo̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ e̱bɔye̱ i sii mo̱ne̱ se̱ na mo̱n' taa bo̱ wu. Mo̱ne̱ e̱ mo̱ŋ kɔɔre̱ gyi fe̱yɛ mo̱ e̱ gye̱ ne̱ n gye̱ fe̱raa, mo̱ne̱ e̱bɔye̱ i sii mo̱ne̱ se̱ na mo̱n' taa bo̱ wu.” 25 Ne̱ baa bise mò̱ fe̱yɛ, “Nsɛ ne̱ fo̱ e̱ fa fe̱yɛ fo̱ gye?” Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “N kyɔ mo̱ŋ tɔwe̱ gywii mo̱ne̱ aaa? 26 N de ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ na n tɔwe̱ bo̱ le̱e̱ mo̱ne̱ e̱bɔye̱ se̱. Mò̱ ne̱ oo suŋ mo̱-ɔ e̱ gye̱ kase̱ŋtiŋ wuye, ne̱ ke̱tɔ ne̱ mo̱ a nu le̱e̱ mò̱ ase̱-ɔ wo̱re̱ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii kaye̱-rɔ ase̱sɛ.” 27 Ase̱sɛ ne̱ baa nu mò̱ ase̱-ɔ mo̱ŋ nyi fe̱yɛ mò̱ se̱ Wuribware̱ ne̱ o de. 28 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ ya yase̱ mo̱, ɔnyare̱ mò̱ gyi-o, so̱so̱, mo̱ne̱ i ŋu fe̱yɛ mo̱ e̱ gye̱ ne̱ n gye̱. Mfe̱ŋ-ɔ, ne̱ mo̱ne̱ i ŋu fe̱yɛ ma waa ke̱tɔ ke̱maa mo̱ fɔŋfɔŋ e̱ye̱e̱ se̱ ne̱e̱. Amaa mo̱ e̱ tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ n se̱ a tɔwe̱ ɛ n tɔwe̱-ɔ wo̱re̱ ne̱e̱. 29 Mò̱ ne̱ oo suŋ mo̱-ɔ bo̱ mo̱ ase̱, ɔ mo̱ŋ yɔwe̱ mo̱ wo̱re̱, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ e̱ waa mò̱ ke̱pre̱ saŋ ke̱maa.” 30 Ase̱sɛ ne̱ baa nu fe̱yɛ Yeesuu a tɔwe̱ amɔ-ɔ bwe̱e̱tɔ a kɔɔre̱ mò̱ gyi. 31 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ ne̱ baa kɔɔre̱ mò̱ gyi-o fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ i de ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱-ɔ-rɔ, ne̱ mo̱ne̱ e̱ mo̱ŋ yɔwe̱-rɔ fe̱raa, mo̱ne̱ e̱ gye̱ mo̱ agyase̱po̱ kase̱ŋtiŋ si ne̱e̱. 32 Na mo̱n' gyii kase̱ŋtiŋ-o, na mo̱ kase̱ŋtiŋ ke̱kaapo̱ e̱ sa a mo̱n' nya mo̱ne̱ e̱ye̱e̱.” 33 Ne̱ bamo̱ bo̱ko̱ a lee kanɔ fe̱yɛ, “Ane̱ a le̱e̱ Abraham ke̱nana-rɔ ne̱e̱. Ane̱ kyɔ ane̱ mo̱ŋ tɛɛ kii bo̱ko̱ anya. Ne̱ e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ fo̱ e̱ tɔwe̱ ɛ ane̱ e̱ nya ane̱ e̱ye̱e̱?” 34 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Kase̱ŋtiŋ ne̱ mo̱ i gyi mo̱ne̱-ɔ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ ɔ waa e̱bɔye̱-ɔ gye̱ e̱bɔye̱ ke̱nya ne̱e̱. 35 Ke̱nya ya kyee mò̱ nyaŋpe̱ aye̱ kanɔ ŋke̱maa, ɔ maa kii ogyi, amaa ogyi fe̱raa gye̱ ogyi ne̱e̱ bo̱ yɔ na a mo̱ŋ de kɛɛ. 36 Amo̱se̱se̱-ɔ Wuribware̱ mò̱ gyi-o e̱ gye̱ ne̱ mò̱ ya lee mo̱ne̱ le̱e̱ e̱bɔye̱-rɔ fe̱raa, kase̱ŋtiŋ si mo̱ne̱ e̱ nya mo̱ne̱ e̱ye̱e̱. 37 Ŋ nyi dame̱naŋsɛ fe̱yɛ mo̱ne̱ e̱ tɔwe̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ mo̱ne̱ a le̱e̱ Abraham ke̱nana-ɔ-rɔ ne̱e̱. Amaa amo̱ pɛɛɛ gbaa, mo̱ne̱ e̱ kpa fe̱yɛ mo̱n' mɔɔ mo̱, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ ase̱ŋkpare̱gyi mo̱ŋ bo̱ mo̱ne̱ ŋkpo̱nɔ-rɔ. 38 Mo̱ e̱ tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ n se̱ a kaapo̱ mo̱-ɔ ne̱e̱, amaa mo̱ne̱ e̱ waa ke̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ se̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ne̱-ɔ ne̱e̱.” 39 Ne̱ baa lee kanɔ fe̱yɛ, “Ane̱ se̱ e̱ gye̱ Abraham.” Ne̱ Yeesuu yɛ, “Mo̱ne̱ dɛɛ mo̱ne̱ gye̱ Abraham mò̱ gyi-ana kase̱ŋtiŋ ne̱e̱, weetee mo̱ne̱ e̱ waa ke̱tɔ ne̱ ɔɔ waa-ɔ dɛɛ. 40 Ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ waa-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ n tɔwe̱ kase̱ŋtiŋ ne̱ mo̱ a nu le̱e̱ Wuribware̱ ase̱-ɔ gywii mo̱ne̱, amaa amɔ pɛɛɛ gbaa, mo̱ne̱ e̱ kpa fe̱yɛ mo̱n' mɔɔ mo̱ ne̱e̱. Abraham mɔ mo̱ŋ waa ane̱ŋ a atɔ mɔ. 41 Mo̱ne̱ e̱ waa ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ se̱ a waa-ɔ ne̱e̱.” Ne̱ baa lee kanɔ fe̱yɛ, “Wuribware̱ wo̱re̱ e̱ gye̱ ane̱ se̱ ne̱ ane̱ de-o, ane̱ gye̱ mò̱ gyi-ana kase̱ŋtiŋ ne̱e̱.” 42 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Wuribware̱ dɛɛ ɔ gye̱ mo̱ne̱ se̱ kase̱ŋtiŋ si ne̱e̱, weetee mo̱ne̱ e̱ kpa mo̱ ase̱ŋ, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ a le̱e̱ Wuribware̱ ase̱ ne̱e̱ ba mfe̱e̱. Mo̱ŋ ba mo̱ fɔŋfɔŋ ke̱yaale̱ŋ se̱ ne̱e̱, amaa mò̱ ne̱ oo suŋ mo̱-ɔ ke̱yaale̱ŋ se̱ ne̱ mo̱ a ba. 43 Ne̱ weetee ŋkee nte̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ne̱ maa nu ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱-ɔ kaase̱-ɔ ne̱e̱? A du fe̱yɛ mo̱ne̱ maa taare̱ a mo̱n' kɔɔre̱ mo̱ ase̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱-ɔ gyi ne̱e̱. 44 Mo̱ne̱ gye̱ mo̱ne̱ se̱ Ɔbɔnsam mò̱ gyi-ana ne̱e̱, amo̱se̱-ɔ ne̱ mo̱ne̱ e̱ kpa a mo̱n' gya ke̱tɔ ne̱ ke̱ e̱ pre̱ mo̱ne̱ se̱-ɔ se̱. Le̱e̱ kaye̱ ke̱gye̱ŋkpɛɛ-rɔ-ɔ, mo̱ne̱ se̱ gye̱ ɔmɔɔpo̱ ne̱e̱, ne̱ ɔ mo̱ŋ tɛɛ ye̱re̱ kase̱ŋtiŋ a ke̱be̱gya-ɔ pɛɛɛ, a le̱e̱ fe̱yɛ kase̱ŋtiŋ mo̱ŋ bo̱ mò̱ ase̱. Mò̱ ya ba aye̱ba, ɔ waa ane̱ŋ ne̱ ɔ kyɔ o du-o ne̱e̱, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔ gye̱ ɔye̱bapo̱, mò̱ e̱ gye̱ ŋye̱ba pɛɛɛ kuŋu. 45 Amaa m fe̱raa, mo̱ i gyi kase̱ŋtiŋ ne̱e̱, amo̱se̱se̱ ne̱ mo̱ne̱ maa kɔɔre̱ mo̱ mo̱ne̱ i gyi. 46 Mo̱ne̱-rɔ nsɛ e̱ gye̱ ne̱ ɔ taare̱ a ɔ kaapo̱ mo̱-rɔ fe̱yɛ mo̱ a gyi ke̱pɔ bo̱ le̱e̱ e̱bɔye̱ ko̱waa se̱? Mo̱ ya tɔwe̱ kase̱ŋtiŋ gywii mo̱ne̱, nte̱tɔ se̱ ne̱ mo̱ne̱ maa kɔɔre̱ mo̱ ase̱ŋ mo̱ne̱ i gyi? 47 Ɔke̱maa ne̱ Wuribware̱ e̱ bo̱ mò̱-ɔ i nu mò̱ ase̱ŋ. Mo̱ne̱ fe̱raa, n gye̱ Wuribware̱ e̱ bo̱ mo̱ne̱ kpa ke̱maa se̱, amo̱se̱se̱ ne̱ mo̱ne̱ maa nu mo̱ ase̱ŋ.” 48 Ne̱ baa bise Yeesuu fe̱yɛ, “A mo̱ŋ gye̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ fo̱ gye̱ Samariyanyi, ne̱ ibrisi ko̱ te fo̱ se̱ aaa?” 49 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Ibrisi ke̱maa mo̱ŋ te mo̱ se̱. Ase̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱-ɔ e̱ kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ mo̱ i bu n se̱ ne̱e̱. Amaa mo̱ne̱ fe̱raa mo̱ne̱ e̱ saare̱ mo̱ ne̱e̱. 50 Ma buwi mo̱ e̱ kpa ɔko̱ fe̱yɛ o bu mo̱ ke̱dabe̱ ne̱e̱. Amaa n se̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ kpa fe̱yɛ ɔ bo̱nyaa mo̱. Mò̱ e̱ gye̱ ne̱ o gyi ase̱sɛ ase̱ŋ. 51 Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ ɔ gya mo̱ ke̱kaapo̱ se̱-ɔ maa wu daa.” 52 Ne̱ baa tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “Mbe̱yɔmɔ ane̱ nyi kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ ibrisi te fo̱ se̱. Abraham a wu, ne̱ Wuribware̱ akyaamɛɛ a wu, amaa fo̱ fe̱raa, fo̱ e̱ tɔwe̱ ne̱e̱ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ ɔ gya fo̱ ke̱kaapo̱-ɔ se̱-ɔ maa wu daa. 53 Ane̱ se̱ Abraham a wu, amɔ fo̱ e̱ kpa a fo̱ tɔwe̱ ne̱e̱ fe̱yɛ fo̱ kyɔ Abraham aaa? Ne̱ Wuribware̱ a akyaamɛɛ-ɔ mɔ a wu. Nsɛ ne̱ fo̱ e̱ fa fe̱yɛ fo̱ gye̱?” 54 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “N dɛɛ ŋ yɛ m bu mo̱ e̱ye̱e̱ ke̱dabe̱ ne̱e̱, weetee mo̱ kibu mo̱ e̱ye̱e̱-ɔ mo̱ŋ de awaasɛ ke̱maa. Ɔko̱ ne̱ ɔ bo̱nyaa mo̱-ɔ e̱ gye̱ n se̱, mò̱ dɛɛ ne̱ mo̱ne̱ yɛ ɔ gye̱ Wuribware̱, mo̱ne̱ se̱. 55 Mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi mò̱ pɛɛɛ, amaa m fe̱raa, ŋ nyi mò̱. Mo̱ a dɛɛ tɔwe̱ fe̱yɛ mo̱ŋ nyi Wuribware̱ ne̱e̱, amo̱ fe̱raa mo̱ i kii ɔye̱bapo̱ fe̱yɛ mo̱ne̱-ɔ. Amaa ŋ nyi mò̱, ne̱ n gya mò̱ kanɔ se̱. 56 Mo̱ne̱ se̱ Abraham akatɔ a gyi fe̱yɛ ɔ bo̱ ŋu mo̱ ke̱ba, ne̱ oo ŋu fe̱yɛ mo̱ a ba, ne̱ mò̱ akatɔ a gyi.” 57 Ne̱ baa tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ mo̱ŋ tɛɛ gyi nsu adunuu, ne̱ fo̱ yɛ fo̱ a ŋu Abraham aaa?” 58 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ mo̱ e̱ gye̱ ne̱ n kyɔ n gye̱ pwɛɛ ne̱ baa dɛɛ ko̱we̱ Abraham.” 59 Ne̱ baa taa abuu a bo̱ twe̱e̱ bo̱ da mò̱. Amaa Yeesuu a kwe̱e̱rɔ bamo̱ se̱ se̱re̱ le̱e̱ Wuribware̱ suŋkpa a kabuno-o mfe̱ŋ.

9

1 Yeesuu a naa ɔ yɔ-ɔ, ne̱ oo ŋu ɔnyare̱ ko̱ ne̱ baa ko̱we̱ mò̱ te̱napo̱-ɔ. 2 Ne̱ mò̱ agyase̱po̱-ɔ a bise mò̱ fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, nsɛ e̱bɔye̱ ya sa ne̱ baa ko̱we̱ ɔnyare̱ mɔ te̱napo̱? Aa le̱e̱ mò̱ fɔŋfɔŋ ase̱ ne̱e̱, bɛɛɛ mò̱ ako̱we̱po̱ e̱bɔye̱ se̱?” 3 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mò̱ akatɔ kibwee-o mo̱ŋ le̱e̱ mò̱ e̱bɔye̱ se̱ bɛɛɛ mò̱ ako̱we̱po̱ e̱bɔye̱ se̱. Wuribware̱ ya sa ne̱ baa ko̱we̱ mo̱ te̱napo̱ a le̱e̱ fe̱yɛ ɔ kpa a ɔ bo̱rɔ te̱napo̱ mɔ se̱ lee mò̱ ke̱yaale̱ŋ bo̱ kaapo̱. 4 Kusuŋ amo̱ ne̱ Wuribware̱ a suŋ mo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ fe̱yɛ ŋ waa. A saŋ a gye̱ mpase̱ mo̱ e̱ waa n se̱ kusuŋ, amaa kibugyii ya ba, ɔko̱ maa lɛɛ taare̱ a o suŋ kusuŋ. 5 Mo̱ a tɛɛ m bo̱ kaye̱ mɔ-rɔ-ɔ, mo̱ e̱ gye̱ kaye̱-rɔ ase̱sɛ ke̱laŋŋe̱-rɔ.” 6 Yeesuu a tɔwe̱ amɔ lo̱we̱-ɔ, ne̱ ɔɔ twe̱e̱ akyɔne̱ we̱e̱ swe̱e̱re̱, ne̱ ɔɔ ba akyɔne̱-ɔ bo̱ pɔ e̱se̱ kafwe̱e̱, ne̱ ɔɔ ba e̱se̱-ɔ bo̱ bure ɔnyare̱ amo̱ akatɔ. 7 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Nare̱ yɔ ke̱pare̱ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ ke̱mo̱ ɛ Silowam-o ya fwe̱e̱ fo̱ akatɔ-rɔ.” Ke̱nyare̱ Silowam-o kaase̱ e̱ gye̱ “Baa suŋ fo̱.” Ne̱ ɔnyare̱ amo̱ a ya fwe̱e̱ mò̱ akatɔ-rɔ, ne̱ oo kiŋŋi ba na mò̱ akatɔ a buŋŋi. 8 Ne̱ te̱napo̱-ɔ mò̱ akye̱nabɛɛpo̱ na ase̱sɛ ne̱ baa dɛɛ ŋu mò̱ pwɛɛ ne̱ amɔ a dɛɛ waa-ɔ a bise abɛɛ fe̱yɛ, “N gye̱ te̱napo̱ ne̱ ɔ dɛɛ o te ɔ ko̱re̱ atɔ-ɔ ne̱e̱ e̱e̱e̱?” 9 Bo̱ko̱ yɛ, “Mò̱ ne̱e̱.” Ne̱ bo̱ko̱ mɔ yɛ, “N gye̱ mò̱ ne̱e̱. Ɔɔ le̱e̱ mò̱ ne̱e̱.” Ne̱ ɔnyare̱-ɔ fɔŋfɔŋ yɛ, “Mo̱ ne̱e̱.” 10 Ne̱ baa bise mò̱ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ ne̱e̱ ne̱ mbe̱yɔmɔ fe̱raa fo̱ ke̱e̱?” 11 Ne̱ oo lee kanɔ fe̱yɛ, “Ɔnyare̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Yeesuu-o ya waa e̱se̱, ne̱ ɔɔ bo̱ bure mo̱ akatɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ ŋ yɔ Silowam ke̱pare̱-rɔ ya fwe̱e̱ mo̱ akatɔ-rɔ. Ne̱ mo̱ a yɔ mo̱ a de̱ŋ fwe̱e̱-ɔ, ne̱ mo̱ a ŋu fe̱yɛ ŋ ke̱e̱.” 12 Ne̱ baa bise mò̱ fe̱yɛ, “Mfe̱ne̱ ne̱ ɔ bo̱?” Ne̱ oo lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ŋ nyi.” 13 Ne̱ baa taa te̱napo̱ ne̱ mbe̱yɔmɔ mò̱ akatɔ a buŋŋi-o yaa Farisii awuye ase̱ a bo̱ de̱e̱re̱ mò̱ ase̱ŋ-ɔ-rɔ. 14 Kake ne̱ Yeesuu a waa e̱se̱ bo̱ kya te̱napo̱ amo̱-ɔ gye̱ kukyure kake ne̱e̱. 15 Ne̱ Farisii awuye-o a be̱e̱ bise ɔnyare̱-ɔ ane̱ŋ ne̱ mò̱ akatɔ a waa buŋŋi-o. Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Ɔɔ taa e̱se̱ ne̱e̱ bo̱ bure mo̱ akatɔ, ne̱ mo̱ a fwe̱e̱ mo̱ akatɔ-rɔ, ne̱ mbe̱yɔmɔ ŋ ke̱e̱.” 16 Ne̱ Farisii awuye-o bo̱ko̱ yɛ, “Ɔnyare̱ mɔ ne̱ ɔɔ waa amɔ-ɔ maa taare̱ a ɔ le̱e̱ Wuribware̱ ase̱, a le̱e̱ fe̱yɛ o suŋ kusuŋ kukyure kake-o.” Ne̱ bo̱ko̱ mɔ yɛ, “E̱me̱ne̱ ne̱ ɔnyare̱ ne̱ ɔ gye̱ e̱bɔye̱ ɔwaapo̱-ɔ e̱ taare̱ a ɔ waa ane̱ŋ a akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ mɔ?” Ne̱ bamo̱ wo̱re̱ wo̱re̱ i gyiiri ikii. 17 Ne̱ Farisii awuye-o a be̱e̱ bise ɔnyare̱-ɔ fe̱yɛ, “Fo̱ yɛ ɔɔ kya fo̱, ne̱ fo̱ akatɔ a buŋŋi, e̱me̱ne̱ ne̱ fo̱ e̱ fa mò̱ ase̱ŋ?” Ne̱ ɔnyare̱-ɔ a lee kanɔ fe̱yɛ, “Ɔ gye̱ Wuribware̱ a akyaamɛɛ-ɔ ɔko̱ ne̱e̱.” 18 Yudaa awuye abre̱sɛ-ɔ mo̱ŋ kɔɔre̱ ɔnyare̱ amo̱ ase̱ŋ-ɔ gyi fe̱yɛ ɔ dɛɛ ɔ gye̱ te̱napo̱ ne̱e̱, ne̱ mbe̱yɔmɔ mò̱ akatɔ a buŋŋi, amɔ bamo̱ a te̱e̱ mò̱ ako̱we̱po̱ bise bamo̱-rɔ. 19 Mò̱ ako̱we̱po̱-ɔ a ba-ɔ, ne̱ baa bise bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ gyi ne̱e̱ e̱e̱e̱? Mo̱ne̱ yɛ mo̱ne̱ a ko̱we̱ mò̱ te̱napo̱ ne̱e̱. To, e̱me̱ne̱ ya waa ne̱ ŋkee ɔ ke̱e̱?” 20 Ne̱ mò̱ ako̱we̱po̱ a lee kanɔ fe̱yɛ, “Ane̱ nyi fe̱yɛ ane̱ gyi ne̱e̱, ne̱ ane̱ nyi fe̱yɛ ane̱ a ko̱we̱ mò̱ te̱napo̱ ne̱e̱. 21 Amaa ane̱ mo̱ŋ nyi ane̱ŋ ne̱ aa waa ne̱ ŋkee ɔ ke̱e̱-ɔ, bɛɛɛ ane̱ mo̱ŋ nyi mò̱ ne̱ ɔɔ kya mò̱, ne̱ ŋkee ɔ ke̱e̱-ɔ. Mo̱n' bise mò̱. Ɔ mo̱ŋ gye̱ keegyi ne̱e̱, ɔ taare̱ a o lee kanɔ sa mò̱ e̱ye̱e̱.” 22 Ke̱tɔ se̱ ne̱ ɔnyare̱-ɔ ako̱we̱po̱ a tɔwe̱ amɔ-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ kufu de bamo̱ Yudaa awuye abre̱sɛ-ɔ se̱, a le̱e̱ fe̱yɛ baa kyɔ tɔwe̱ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔɔre̱ a o gyi fe̱yɛ Yeesuu e̱ gye̱ Kristoo-o, ba gya mò̱ a bo̱ le̱e̱ bamo̱ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ-nɔ. 23 Amo̱se̱se̱ ne̱ ɔnyare̱-ɔ ako̱we̱po̱ yɛ, “Ɔ mo̱ŋ gye̱ keegyi, mo̱n' bise mò̱ fɔŋfɔŋ-ɔ.” 24 Ne̱ baa te̱e̱ ɔnyare̱ ne̱ baa ko̱we̱ mò̱ te̱napo̱-ɔ nyɔse̱po̱ baa. Ne̱ baa tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ ɔ ka Wuribware̱ ke̱yaa fe̱yɛ ɔ tɔwe̱ kase̱ŋtiŋ. Ne̱ bo̱ yɛ, “Ane̱ nyi fe̱yɛ ɔnyare̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Yeesuu-o gye̱ e̱bɔye̱ waapo̱ ne̱e̱.” 25 Ne̱ ɔnyare̱-ɔ a lee kanɔ fe̱yɛ, “Ɔ gye̱ e̱bɔye̱ waapo̱ ne̱e̱ ooo, ɔ mo̱ŋ gye̱ ooo, m fe̱raa mo̱ŋ nyi. Ke̱tɔ ne̱ ŋ nyi-o e̱ gye̱ fe̱yɛ n dɛɛ n gye̱ te̱napo̱ amaa mbe̱yɔmɔ ŋ ke̱e̱.” 26 Ne̱ baa bise mò̱ fe̱yɛ, “E̱me̱ne̱ ne̱ ɔɔ waa kya fo̱ akatɔ-ɔ?” 27 Ne̱ oo lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ a kyɔ tɔwe̱ gywii mo̱ne̱, amaa mo̱ne̱ maa nu. E̱me̱ne̱ se̱ ne̱ mo̱ne̱ be̱e̱ mo̱ne̱ gbaa mo̱ne̱ e̱ kpa a mo̱n' nu? Mo̱ne̱ e̱ kpa a mo̱n' kii mò̱ agyase̱po̱ ne̱e̱ e̱e̱e̱?” 28 Ne̱ baa saare̱ mò̱, ne̱ baa tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱-ɔ fo̱ gye̱ se̱sɛ amo̱ ɔgyase̱po̱ ne̱e̱. Amaa ane̱ fe̱raa, ane̱ gye̱ Mosis agyase̱po̱ ne̱e̱. 29 Ane̱ nyi fe̱yɛ Wuribware̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔɔ sa se̱ŋsa gywii Mosis, amaa ane̱ŋ a se̱sɛ-ɔ fe̱raa, ane̱ mo̱ŋ nyi mfe̱ŋ ne̱ ɔɔ le̱e̱-ɔ.” 30 Ne̱ ɔnyare̱ amo̱ a be̱ŋŋaa fe̱yɛ, “Nte̱tɔ ase̱ŋ mɔ ne̱e̱? Mo̱ne̱ yɛ mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi mfe̱ŋ ne̱ ɔɔ le̱e̱ ba-ɔ, amaa oo buŋŋi mo̱ akatɔ. 31 Ane̱ nyi fe̱yɛ Wuribware̱ maa nu e̱bɔye̱ awaapo̱ ase̱ŋ, amɔ bamo̱ ne̱ ba bu mò̱, ne̱ ba waa ane̱ŋ ne̱ ɔ kpa fe̱yɛ bo̱ waa-ɔ. 32 Le̱e̱ saŋ ne̱ Wuribware̱ a twe̱e̱ kaye̱-ɔ, ɔko̱ mo̱ŋ tɛɛ ŋu fe̱yɛ ɔko̱ a buŋŋi mò̱ ne̱ baa ko̱we̱ mò̱ te̱napo̱-ɔ akatɔ. 33 Ɔnyare̱ mɔ dɛɛ ɔ mo̱ŋ le̱e̱ Wuribware̱ ase̱ ne̱e̱, weetee ɔ maa taare̱ a ɔ waa ane̱ŋ a atɔ-ɔ.” 34 Ne̱ baa lee kanɔ fe̱yɛ, “Le̱e̱ saŋ ne̱ fo̱ bo̱ fo̱ nyi kame-ro-o fo̱ gye̱ e̱bɔye̱ waapo̱ ne̱e̱. Ne̱ fo̱-ɔ fo̱ e̱ kpa a fo̱ kaapo̱ ane̱ atɔ aaa?” Ne̱ baa gya mò̱ le̱e̱ bamo̱ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ-ɔ-rɔ. 35 Yeesuu a nu fe̱yɛ baa gya ɔnyare̱ amo̱ le̱e̱ bamo̱ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ-ɔ-rɔ, ne̱ oo buwi kpa ɔnyare̱-ɔ. Mò̱ a ŋu mò̱-ɔ, ne̱ oo bise mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ e̱ kɔɔre̱ ɔnyare̱ mò̱ gyi-o fo̱ i gyi aaa?” 36 Ne̱ ɔnyare̱ amo̱ a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, kaapo̱ mo̱ ɔnyare̱ mò̱ gyi-o na ŋ nya kɔɔre̱ mò̱ gyi.” 37 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ a kyɔ ŋu mò̱, mo̱ e̱ gye̱ mò̱ ne̱ fo̱ aa mò̱ e̱ sa se̱ŋsa mbe̱yɔmɔ.” 38 Ne̱ oo lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ a kɔɔre̱ fo̱ gyi, mo̱ nyaŋpe̱.” Ne̱ oo kpuni aŋuri suŋ Yeesuu. 39 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Mo̱ a ba kaye̱ mɔ-rɔ ne̱e̱ a m bo̱ gyi ase̱sɛ ase̱ŋ, bu ke̱pɔ, na ate̱napo̱ akatɔ buŋŋi, na bamo̱ ne̱ bo̱ ke̱e̱-ɔ mɔ kii fe̱yɛ ate̱napo̱-ɔ.” 40 Farisii awuye ko̱ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ-ɔ a nu ane̱ŋ ne̱ ɔɔ tɔwe̱-ɔ, ne̱ baa bise mò̱ fe̱yɛ, “Ke̱e̱ ɛ. Amɔ e̱ kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ ane̱ mɔ ane̱ mo̱ŋ ke̱e̱ ne̱e̱ e̱e̱e̱?” 41 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ dɛɛ mo̱ne̱ mo̱ŋ ke̱e̱ ne̱e̱ weetee mo̱ne̱ mo̱ŋ gye̱ e̱bɔye̱ awaapo̱, amaa mo̱ne̱ a tɔwe̱ ɛ mo̱ne̱ ke̱e̱-ɔ se̱-ɔ, mo̱ne̱ e̱bɔye̱ i sii mo̱ne̱ se̱.”

10

1 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ, mo̱ne̱ nyi fe̱yɛ ane̱ ase̱sɛ e̱ pwɛɛ adeŋbee kuriikuriisɛ ne̱e̱, ne̱ ba kpaa bamo̱ e̱sanne̱ ba waa-rɔ kanye. Amo̱se̱se̱-ɔ ɔke̱maa ne̱ ɔ mo̱ŋ bo̱rɔ kideŋbee a kibunogyi-o-ro lwee-ro e̱sanne̱ ase̱, ne̱ ɔ de̱e̱ kideŋbee-o lwee-ro-o gye̱ oyu ne̱e̱. 2 Amaa ɔnyare̱ ne̱ ɔ bo̱rɔ kibunogyi-o-ro a o lwee-ro e̱sanne̱ ase̱-ɔ e̱ gye̱ e̱sanne̱-ɔ ɔde̱e̱re̱se̱po̱. 3 Mò̱ ne̱ ɔ ke̱e̱ kibunogyi-o si-o i buŋŋi kpa a ɔ sa mò̱. Na mò̱ a maase̱ ɔ te̱e̱ bamo̱ anyare̱ ako̱ ako̱-ɔ na bo̱ pini mò̱ bo̱re̱, na o lee bamo̱ kawu. 4 Mò̱ ya lee bamo̱ kawu-o, na ɔ gye̱ bamo̱ ŋkpɛɛ, na bo̱ gya mò̱ se̱, a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ nyi mò̱ bo̱re̱. 5 Amaa bo̱ maa gya ɔko̱ se̱, ba se̱re̱ a bo̱ yɔwe̱ se̱sɛ amo̱ ne̱e̱, a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ mo̱ŋ nyi mò̱ bo̱re̱.” 6 Amaa Yeesuu a da ke̱kpare̱ mɔ-ɔ, bo̱ mo̱ŋ nu ke̱mo̱ kaase̱. 7 Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ m be̱e̱ n du ne̱e̱ fe̱yɛ e̱sanne̱ a kibunogyi-o. 8 Bamo̱ ɔke̱maa ne̱ ɔɔ daa mo̱ e̱ba-ɔ gye̱ oyu ne̱e̱, amaa e̱sanne̱-ɔ mo̱ŋ gya bamo̱ kanɔ se̱. 9 N du ne̱e̱ fe̱yɛ kibunogyi-o. Ɔke̱maa ne̱ ɔ bo̱rɔ mo̱ se̱ a o lwee-ro-o maa fo̱, o lwee-ro a ɔ le̱e̱ na ɔ nya gyikpa timaa. 10 Ayu fe̱raa i lwee-ro ne̱e̱, a bo̱ bo̱ ywii, na bo̱ mɔɔ, na bo̱ nye̱ra. Amaa m fe̱raa, mo̱ a ba ne̱e̱ a bo̱ nya nya ŋkpa na kakatɔgyi na ke̱tɔ ke̱maa ne̱ ki tiri bamo̱-ɔ. 11 Mo̱ dɛɛ dɛɛ mo̱ e̱ gye̱ e̱sanne̱ ɔde̱e̱re̱se̱po̱ timaa, ne̱ mo̱ a waa mo̱ e̱ye̱e̱ siraa fe̱yɛ mo̱ e̱ ba a m bo̱ wu sa mo̱ e̱sanne̱-ɔ. 12 Osuŋpo̱ ne̱ ɔ bo̱ mfe̱ŋ, ne̱ ɔ mo̱ŋ gye̱ e̱sanne̱ ɔde̱e̱re̱se̱po̱-ɔ ya ŋu fe̱yɛ ɔfaasɛ e̱ ba, amɔ ɔ se̱re̱ a ɔ yɔwe̱ e̱sanne̱-ɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ n gye̱ mò̱ e̱ bo̱ e̱sanne̱-ɔ. Amo̱se̱-ɔ na ɔfaasɛ-ɔ lwee e̱sanne̱-ɔ-rɔ, amɔ ɔ kra bamo̱ bo̱ko̱, na bamo̱ ne̱ ba saŋ-ɔ brawe̱-rɔ. 13 Ke̱tɔ se̱ ne̱ osuŋpo̱-ɔ e̱ se̱re̱ a ɔ le̱e̱ mfe̱ŋ-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ baa taa mò̱ ne̱e̱ a ɔ de̱e̱re̱ e̱sanne̱-ɔ se̱, ane̱ŋ se̱-ɔ bamo̱ ase̱ŋ mo̱ŋ tiri mò̱. 14 Mo̱ e̱ gye̱ e̱sanne̱ ɔde̱e̱re̱se̱po̱ timaa-o. Ane̱ŋ ne̱ n se̱ nyi mo̱-ɔ, ne̱ mo̱-ɔ ŋ nyi n se̱-ɔ, ane̱ŋ dɛɛ ne̱ ŋ nyi mo̱ e̱sanne̱-ɔ, ne̱ bamo̱ mɔ bo̱ nyi mo̱. Ne̱ mo̱ a waa siraa fe̱yɛ mo̱ i wu a n sa bamo̱. 16 E̱sanne̱ ko̱ mɔ bo̱-rɔ ne̱ bo̱ gye̱ mo̱ lee, ne̱ bo̱ mo̱ŋ tii mfe̱e̱ a e̱sanne̱-ɔ se̱. Mo̱ e̱ baa bamo̱ a m ba bo̱ tii bo̱mɔ se̱. Ba nu mo̱ kanɔ na bo̱ kii e̱sanne̱ kukwii ko̱ŋko̱ na ɔde̱e̱re̱se̱po̱ ko̱ŋko̱ lee. 17 N se̱ e̱ kpa mo̱ ase̱ŋ, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ a sure fe̱yɛ mo̱ i wu a m bo̱ sa ase̱sɛ na m be̱e̱ bo̱ kyiŋŋi le̱e̱ lowi-ro. 18 Ɔko̱ maa taare̱ a ɔ mɔɔ mo̱, amɔ mo̱ a sa kpa fe̱raa. Mo̱ a lee mo̱ e̱ye̱e̱ fe̱yɛ mo̱ i wu a m bo̱ sa ase̱sɛ. N de kpa fe̱yɛ ŋ wu, ne̱ m be̱e̱ n de kpa fe̱yɛ n kyiŋŋi le̱e̱ lowi-ro, ane̱ŋ ne̱ n se̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ ŋ waa-ɔ.” 19 Ase̱sɛ-ɔ a nu amɔ-ɔ, ne̱ baa gyiiri ikii, ne̱ baa ke-ro ntuŋ ŋnyɔ. 20 Ne̱ bamo̱ bwe̱e̱tɔ a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ ne̱e̱ ne̱ mo̱ne̱ i nu ɔnyare̱ mɔ ase̱ŋ? Ibrisi te mò̱ se̱, ne̱ ɔ lɔ e̱bo̱ŋ.” 21 Ne̱ bamo̱ bo̱ko̱ mɔ a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ɔnyare̱ ne̱ ibrisi te mò̱ se̱-ɔ maa taare̱ a ɔ sa se̱ŋsa mfaanɛɛ. E̱me̱ne̱ ne̱ ibrisi e̱ waa a i buŋŋi ate̱napo̱ akatɔ?” 22 Pwe̱e̱re̱pwe̱e̱re̱-rɔ Yɛro̱salɛm awuye de kasu kanɔ ngyaŋŋe̱ ko̱ ne̱ bo̱ de ba nyiŋŋi saŋ ko̱ ne̱ ɔko̱ a ba iyisi bo̱ waa bamo̱ Wuribware̱ suŋkpa-rɔ-ɔ, ne̱ ase̱sɛ-ɔ a be̱e̱ kpɛɛ mmo̱ iyisi-o si. 23 Saŋ amo̱ ne̱ Yeesuu naa Wuribware̱ suŋkpa a abraŋdaye̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Solomɔŋ a abraŋdaye̱-ɔ-rɔ. 24 Ne̱ ase̱sɛ a kpɔwe̱ muruwaa mò̱, ne̱ baa bise mò̱ fe̱yɛ, “Ŋke mfe̱ne̱ ne̱ fo̱ e̱ kpa fe̱yɛ ane̱ kye̱na na ane̱ mo̱ŋ nyi ane̱ŋ ne̱ fo̱ du-o ooo? Tɔwe̱ kase̱ŋtiŋ gywii ane̱. Fo̱ e̱ gye̱ Kristoo-o ooo?” 25 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Mo̱ a kyɔ tɔwe̱ gywii mo̱ne̱, amaa mo̱ne̱ mo̱ŋ kɔɔre̱ mo̱ gyi. Atɔ ne̱ n de n se̱ ke̱yaale̱ŋ mo̱ e̱ waa-ɔ e̱ tɔwe̱ mo̱ ase̱ŋ. 26 Amaa mo̱ne̱ maa kɔɔre̱ mo̱ a mo̱n' gyi, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ mo̱ŋ gye̱ mo̱ ase̱sɛ ne̱e̱. 27 Mo̱ ase̱sɛ fe̱raa i nu mo̱ ase̱ŋ, ne̱ ŋ nyi bamo̱, ne̱ bo̱ gya mo̱ se̱. 28 Mo̱ e̱ sa bamo̱ ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ, amo̱se̱-ɔ bo̱ maa lɛɛ gyi awo̱re̱fɔɔ daa. Ɔko̱ maa taare̱ a ɔ kɔɔre̱ bamo̱ le̱e̱ mo̱ ke̱sare̱e̱-rɔ. 29 N se̱ ya taa bamo̱ sa mo̱. Ɔ kyɔ ɔke̱maa, amo̱se̱-ɔ ɔko̱ maa taare̱ a ɔ kɔɔre̱ bamo̱ le̱e̱ n se̱ ke̱sare̱e̱-rɔ. 30 Mo̱ aa n se̱ gye̱ ko̱ko̱ŋko̱ ne̱e̱.” 31 Ne̱ ase̱sɛ amo̱ a be̱e̱ taa abuu na bo̱ twe̱e̱ bo̱ da mò̱. 32 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ a waa asuŋ timaa bwe̱e̱tɔ mo̱ne̱ akatɔ-rɔ, amo̱ ne̱ n se̱ a sa mo̱ fe̱yɛ ŋ waa-ɔ. Mo̱ asuŋ mɔ-rɔ ke̱mo̱ e̱ gye̱ ne̱ ki kye mo̱ne̱, ne̱ mo̱ne̱ e̱ kpa a mo̱n' twe̱e̱ abuu bo̱ da mo̱-ɔ ne̱e̱?” 33 Ne̱ baa lee kanɔ fe̱yɛ, “N gye̱ asuŋ timaa si ne̱ ane̱ e̱ kpa a ane̱ twe̱e̱ abuu bo̱ da fo̱, amaa fo̱ maa bu Wuribware̱ bo̱ le̱e̱ ase̱ŋ ne̱ fo̱ e̱ tɔwe̱-ɔ se̱. Se̱sɛ e̱ gye̱ fo̱, ne̱ fo̱ e̱ kpa fe̱yɛ fo̱ waa fo̱ e̱ye̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ aaa?” 34 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Baa kyo̱rɛɛ mo̱ne̱ fɔŋfɔŋ mbraa wo̱re̱-ɔ-rɔ fe̱yɛ Wuribware̱ a te̱e̱ ase̱sɛ ko̱ fe̱yɛ mò̱ gyi-ana. 35 Ane̱ nyi fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ e̱ tɔwe̱-ɔ gye̱ kase̱ŋtiŋ na ɔko̱ maa taare̱ a ɔ tɔwe̱ ase̱ŋ bo̱ kye wo̱re̱ amo̱. Wuribware̱ a te̱e̱ bamo̱ mò̱ gyi-ana, ne̱ ɔɔ taa mò̱ ase̱ŋ bo̱ sa bamo̱. To, n se̱ Wuribware̱ ya lee mo̱ suŋ mo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ kaye̱-rɔ, ne̱ e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ tɔwe̱ fe̱yɛ mo̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ n gye̱ Wuribware̱ mò̱ gyi-o se̱-ɔ, mo̱ e̱ tɔwe̱ ase̱ŋ mo̱ i kye Wuribware̱ ne̱e̱? 37 Mo̱ e̱ mo̱ŋ waa atɔ ne̱ n se̱ e̱ kpa fe̱yɛ ŋ waa-ɔ, mo̱ne̱ ma kɔɔre̱ mo̱ gyi. 38 Amaa mo̱ ya waa amo̱ ne̱ a pre̱ n se̱-ɔ fe̱raa, hare̱e̱ mo̱ne̱ e̱ maa kɔɔre̱ mo̱ ase̱ŋ a mo̱n' gyi gbaa, mo̱n' kɔɔre̱ mo̱ gyi le̱e̱ atɔ ne̱ mo̱ne̱ a ŋu fe̱yɛ mo̱ a waa-ɔ se̱. Na mo̱n' nya pini, na mo̱n' kɔɔre̱ gyi fe̱yɛ mo̱ aa n se̱ gye̱ ko̱ko̱ŋko̱ ne̱e̱.” 39 Ne̱ baa kpa a bo̱ be̱e̱ kra Yeesuu, ne̱ ɔɔ se̱re̱ le̱e̱ bamo̱ ase̱. 40 Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ kiŋŋi ya te̱ŋ Yo̱o̱daŋ bo̱ŋ-nɔ yɔ mfe̱ŋ ne̱ Yohanee a dɛɛ bɔ ase̱sɛ asuu-o, ne̱ ɔɔ kye̱na mfe̱ŋ. 41 Ne̱ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ a ba mò̱ ase̱. Ne̱ baa tɔwe̱ fe̱yɛ, “Yohanee mo̱ŋ waa akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ ke̱maa. Amaa ke̱tɔ ne̱ Yohanee a tɔwe̱ bo̱ le̱e̱ Yeesuu si-o gye̱ kase̱ŋtiŋ.” 42 Ne̱ ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ-ɔ bwe̱e̱tɔ a kɔɔre̱ mò̱ gyi.

11

1 Ne̱ ɔnyare̱ ko̱ bo̱-rɔ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Lasarus. Ne̱ mò̱ aa mò̱ pe̱kye̱e̱-ana ne̱ ba te̱e̱ bamo̱ ɛ Mariya na Maataa-ɔ te Bɛtaniya maŋ-nɔ. Mariya mɔ e̱ gye̱ mò̱ ne̱ ane̱ e̱ ba a bo̱ ŋu fe̱yɛ o twiiri laŋpe̱ŋtaa a ɔ we̱e̱ ane̱ nyaŋpe̱ Yeesuu ayaa se̱, na ɔ ba mò̱ ipwii bo̱ kpɛɛ-ɔ. Ne̱ Lasarus e̱ lɔ. 3 Ne̱ mò̱ pe̱kye̱e̱-ana a kra bo̱ kyo̱ŋwe̱ Yeesuu tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱, fo̱ nyare̱ timaa e̱ lɔ.” 4 Yeesuu a nu-o, ne̱ ɔ yɛ, “Ko̱lɔ mɔ maa baa Lasarus lowi, amaa kaa ba ne̱e̱ a ase̱sɛ nya ŋu fe̱yɛ Wuribware̱ gye̱ ne̱ ɔ kyɔ ke̱tɔ ke̱maa, na Wuribware̱ mò̱ gyi-o bo̱rɔ ke̱mo̱ se̱ bo̱ nya ke̱dabe̱ na wuraa.” 5 Yeesuu e̱ kpa Maataa na Mariya na Lasarus ase̱ŋ. 6 Amaa amo̱ pɛɛɛ gbaa mò̱ a nya ŋkra fe̱yɛ Lasarus e̱ lɔ-ɔ, ɔɔ kye̱na mfe̱ŋ ne̱ ɔ bo̱-ɔ ŋke ŋnyɔ bo̱ tii si, pwɛɛ ne̱ ɔɔ dɛɛ tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱-ɔ fe̱yɛ, “Mo̱n' sa a ane̱ yɔ Yude̱ya mfe̱ŋ ne̱ Lasarus bo̱-ɔ.” 8 Ne̱ mò̱ agyase̱po̱-ɔ a bise mò̱ fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, Yudaa awuye a kpa a bo̱ twe̱e̱ abuu bo̱ daye̱ fo̱ mɔɔ-ɔ, a mo̱ŋ tɛɛ kyee, ne̱ fo̱ be̱e̱ fo̱ e̱ yɔ mfe̱ŋ mbe̱yɔmɔ aaa?” 9 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Kake de e̱dɔŋhwe̱re̱e̱ kudu e̱nyɔ, bɛɛɛ n gye̱ ane̱ŋ ne̱e̱ e̱e̱e̱? Amo̱se̱-ɔ ɔke̱maa ne̱ ɔ naa mpase̱-ɔ maa da ke̱yaa pɛɛɛ a le̱e̱ fe̱yɛ kyɔwe̱ a sa ne̱ to̱ŋ ke̱maa ke̱e̱-rɔ. 10 Amaa mò̱ ya nare̱ kanye, ɔ da ke̱yaa a le̱e̱ fe̱yɛ ke̱laŋŋe̱-rɔ mo̱ŋ bo̱-rɔ.” 11 Yeesuu a tɔwe̱ amɔ-ɔ, ne̱ ɔɔ be̱e̱ ba ako̱ bo̱ tii si fe̱yɛ, “Ane̱ nyare̱ Lasarus a di idi, amaa mo̱ e̱ ya kyiŋŋi mò̱.” 12 Ne̱ mò̱ agyase̱po̱-ɔ a lee kanɔ fe̱yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱, mò̱ ya di idi fe̱raa, ɔ ko̱so̱ ŋkpa na alaŋfiya-ro.” 13 Ke̱tɔ ne̱ Yeesuu e̱ kaapo̱-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ Lasarus a wu, amaa mò̱ agyase̱po̱-ɔ fe̱raa nyi fe̱yɛ Yeesuu yɛ idi mɔ ne̱ ɔke̱maa i di-o ne̱ Lasarus a di. 14 Ne̱ Yeesuu a kaapo̱-rɔ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Lasarus a wu. Amaa mo̱ne̱ se̱-ɔ, mo̱ akatɔ a gyi fe̱yɛ mo̱ a mo̱ŋ bo̱ mò̱ ase̱ saŋ amo̱. Amaa ane̱ ya yɔ mbe̱yɔmɔ-ɔ, mo̱ne̱ e̱ kɔɔre̱ mo̱ a mo̱n' gyi kase̱ŋtiŋ. Amo̱se̱se̱-ɔ mo̱n' sa a ane̱ yɔ mò̱ ase̱.” 16 Tomas, ne̱ ɔ gye̱ ke̱le̱ŋba-ɔ, a tɔwe̱ gywii mò̱ bɛɛko̱-ana agyase̱po̱-ɔ fe̱yɛ, “Mo̱n' sa a ane̱ aa ɔkaapo̱po̱-ɔ a yɔ, ne̱ amo̱ e̱ gye̱ lowi ne̱e̱ na ane̱ aa mò̱ a wu.” 17 Yeesuu a kpa a ɔ fo̱ Lasarus-ana aye̱-ɔ, oo ŋu fe̱yɛ baa kyɔ pure Lasarus, ne̱ ŋke nna a kyo̱ŋ gbaa. 18 Bɛtaniya na Yɛro̱salɛm e̱ waa e̱maye̱re̱ e̱nyɔ. 19 Ne̱ Yudaa awuye bwe̱e̱tɔ a ba Maataa na Mariya ase̱ a bo̱ bo̱ waa bamo̱ daane̱ke̱na bo̱ le̱e̱ bamo̱ pe̱nyare̱ a lowi-o si. 20 Maataa a nu fe̱yɛ Yeesuu e̱ ba-ɔ, ne̱ ɔɔ le̱e̱ a ɔ ya gyaŋŋaa mò̱. Amaa Mariya fe̱raa a sii lɔŋ-nɔ. 21 Ne̱ Maataa a tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, fo̱ dɛɛ fo̱ bo̱ mfe̱e̱ ne̱e̱, weetee mo̱ pe̱nyare̱ mo̱ŋ wu. 22 Amaa hare̱e̱ mbe̱yɔmɔ gbaa ŋ nyi fe̱yɛ Wuribware̱ e̱ sa fo̱ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ fo̱ e̱ ko̱re̱-ɔ.” 23 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ pe̱nyare̱ i kyiŋŋi a ɔ le̱e̱ lowi-ro.” 24 Ne̱ oo lee kanɔ fe̱yɛ, “Ŋ nyi fe̱yɛ kake ne̱ ka gye̱ kaye̱ kɛɛ-ɔ, o kyiŋŋi a ɔ le̱e̱ lowi-ro.” 25 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ gye̱ ne̱ mo̱ i kyiŋŋi se̱sɛ a n le̱e̱ lowi-ro na n sa mò̱ ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ. Amo̱se̱se̱-ɔ ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔɔre̱ mo̱ a o gyi-o, hare̱e̱ gbaa mò̱ ya wu, ɔ be̱e̱ o kyiŋŋi a ɔ bo̱ kye̱na kyure. 26 Ne̱ mò̱ i de ane̱ŋ a ŋkpa-ɔ, ne̱ mò̱ ya kɔɔre̱ mo̱ gyi, ɔ maa lɛɛ gyi awo̱re̱fɔɔ pɛɛɛ. Fo̱ e̱ kɔɔre̱ amɔ fo̱ i gyi aaa?” 27 Ne̱ Maataa a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ kɔɔre̱ mo̱ i gyi fe̱yɛ fo̱ e̱ gye̱ Kristoo, Wuribware̱ mò̱ gyi-o, ne̱ Wuribware̱ yɛ o suŋ a ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ kaye̱-rɔ-ɔ.” 28 Maataa a tɔwe̱ amɔ-ɔ, ne̱ oo kiŋŋi ya te̱e̱ mò̱ tire Mariya keri si tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱-ɔ bo̱ mfe̱e̱, ɔ te̱e̱ fo̱.” 29 Mariya a nu amɔ-ɔ, ne̱ ɔɔ ko̱so̱ le̱e̱ me̱naŋ a ɔ ya gyaŋŋaa Yeesuu. 30 Yeesuu mo̱ŋ tɛɛ fo̱ maŋ-ɔ-rɔ, ɔ saŋ ɔ bo̱ mfe̱ŋ ne̱ Maataa a gyaŋŋaa mò̱-ɔ. 31 Ne̱ ase̱sɛ ne̱ bo̱ te Mariya ase̱ ba waa mò̱ daane̱ke̱na-ɔ a gya mò̱ se̱. Saŋ ne̱ baa ŋu fe̱yɛ ɔɔ ko̱so̱ me̱naŋ le̱e̱-ɔ, bo̱ nyi fe̱yɛ ɔ yɔ ke̱gye̱raŋta-ɔ ase̱ a ɔ ya su ne̱e̱. 32 Ne̱ Mariya a fo̱ mfe̱ŋ ne̱ Yeesuu bo̱-ɔ, mò̱ a de̱ŋ ŋu Yeesuu-o, ne̱ oo kpuni aŋuri mò̱ akatɔ-rɔ, ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, fo̱ dɛɛ fo̱ bo̱ mfe̱e̱ ne̱e̱, weetee mo̱ pe̱nyare̱ mo̱ŋ wu.” 33 Yeesuu a ŋu ane̱ŋ ne̱ Mariya i su-o na ase̱sɛ ne̱ bo̱ gya mò̱ se̱-ɔ i su-o, ne̱ mò̱ bo̱re̱-rɔ a duŋwi mò̱, ne̱ aa waa mò̱ e̱wɛɛ. 34 Ne̱ oo bise bamo̱ fe̱yɛ, “Mfe̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ a pure mò̱?” Ne̱ bo̱ yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱, bo̱ ke̱e̱.” 35 Ne̱ Yeesuu a su. 36 Ne̱ ase̱sɛ-ɔ yɛ, “Mo̱n' ke̱e̱ ke̱kpa de̱maŋte̱ ne̱ ɔ kpa mò̱-ɔ.” 37 Ne̱ bamo̱ bo̱ko̱ yɛ, “Ne̱e̱ mò̱ ya buŋŋi te̱napo̱ a akatɔ-ɔ, bɛɛɛ? Ne̱ nte̱tɔ ne̱e̱ ne̱ ɔ mo̱ŋ taare̱ kuŋ Lasarus na ɔ ma wu?” 38 Yeesuu bo̱re̱-rɔ a be̱e̱ duŋwi mò̱, ne̱ ɔɔ yɔ ke̱gye̱raŋta-ɔ ase̱. Baa seri ke̱gye̱raŋta amo̱ ke̱fo̱re̱-rɔ ne̱e̱ fe̱yɛ ke̱kyaŋ-ɔ, ne̱ baa taa ke̱fo̱re̱ dabe̱ bo̱ kpuse ke̱mo̱ kanɔ fe̱yɛ po̱ne̱-ɔ. 39 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱n' taye̱ ke̱fo̱re̱-ɔ le̱e̱-rɔ.” Ne̱ Maataa, Lasarus mò̱ pe̱kye̱e̱-ɔ, yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, ane̱ ya taye̱ ke̱fo̱re̱-ɔ, ane̱ i nu sɔ bɔye̱. Bamo̱ a pure mò̱-ɔ, ndɔɔ ŋke nna ne̱e̱.” 40 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii Maataa fe̱yɛ, “N kyɔ mo̱ŋ tɔwe̱ gywii fo̱ fe̱yɛ, fo̱ ya kɔɔre̱ mo̱ gyi, fo̱ i ŋu ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a ke̱dabe̱-ɔ du-o ooo?” 41 Ne̱ baa taye̱ ke̱fo̱re̱-ɔ le̱e̱ ke̱gye̱raŋta-ɔ kanɔ. Ne̱ Yeesuu a de̱e̱re̱ so̱so̱, ne̱ ɔ yɛ, “N se̱, mo̱ e̱ sa fo̱ aŋsɛ fe̱yɛ fo̱ a nu mo̱ ke̱bware̱ko̱re̱. 42 Ŋ nyi fe̱yɛ fo̱ kyɔ fo̱ i nu mo̱ ke̱bware̱ko̱re̱ saŋ ke̱maa, amaa ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱e̱-ɔ se̱ ne̱ mo̱ a tɔwe̱ amɔ, na bo̱ nya kɔɔre̱ gyi fe̱yɛ fo̱ ya suŋ mo̱.” 43 Mò̱ a tɔwe̱ amɔ lo̱we̱-ɔ, ne̱ ɔɔ te̱e̱ keŋkeŋ bo̱ kyo̱ŋwe̱ fe̱yɛ, “Lasarus-eee! Le̱e̱ ke̱gye̱raŋta-ɔ-rɔ ba!” 44 Ne̱ olowipo̱-ɔ a le̱e̱ ba, ɔɔ le̱e̱ na kye̱e̱furi ŋure mò̱ asare̱e̱ na mò̱ ayaa se̱, na kaprakɛɛ i ŋure mò̱ akatɔ se̱. Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱n' saŋŋe̱ mò̱ a ɔ nare̱.” 45 Ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ ne̱ baa ba a bo̱ bo̱ waa Mariya daane̱ke̱na-ɔ a ŋu akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ ne̱ Yeesuu a waa-ɔ, ne̱ baa kɔɔre̱ mò̱ gyi. 46 Amaa bamo̱ bo̱ko̱ a kiŋŋi yɔ Farisii awuye ase̱ ya tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ Yeesuu a waa-ɔ gywii bamo̱. 47 Amo̱se̱se̱-ɔ ne̱ Farisii awuye-o na Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ a te̱e̱ maŋ abre̱sɛ bo̱ gyaŋŋe̱. Bamo̱ a gyaŋŋe̱-ɔ, ne̱ bo̱ yɛ, “E̱me̱ne̱ ne̱ ane̱ e̱ waa? Mo̱n' ke̱e̱ akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ mɔ pɛɛɛ ne̱ ɔnyare̱ mɔ e̱ waa-ɔ. 48 Ane̱ ya yɔwe̱ mò̱, ne̱ ɔ kya se̱ mfaanɛɛ, ɔke̱maa e̱ kɔɔre̱ mò̱ a o gyi. Na Roma awuye ba bo̱ ye̱re̱ amo̱ se̱ na bo̱ bwee ane̱ Wuribware̱ suŋkpa mɔ na bo̱ kpuri ane̱ maŋ-ɔ.” 49 Ne̱ bamo̱-rɔ ɔko̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Kayafas ne̱ ɔ gye̱ Wuribware̱ ɔlɔŋŋɔpo̱ bre̱sɛ kasu amo̱-rɔ-ɔ yɛ, “Mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi sɛye̱. 50 Mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi fe̱yɛ mo̱ne̱ ya sa ne̱ nyiŋkpasɛ ko̱ŋko̱ a wu sa ase̱sɛ pɛɛɛ, a bɔ fe̱yɛ mo̱ne̱ a sa ne̱ maŋ-ɔ pɛɛɛ a kpuri aaa?” 51 Kase̱ŋtiŋ si fe̱raa, n gye̱ mò̱ fɔŋfɔŋ ke̱yaale̱ŋ se̱ ne̱ ɔɔ tɔwe̱ amɔ. Amaa ane̱ŋ ne̱ ɔ gye̱ Wuribware̱ ɔlɔŋŋɔpo̱ bre̱sɛ-ɔ kasu amo̱-rɔ-ɔ se̱, ɔ tɔwe̱ ne̱e̱ fe̱yɛ Yeesuu e̱ ba a ɔ bo̱ wu sa maŋ-ɔ. 52 Amaa n gye̱ maŋ-ɔ wo̱re̱, amaa na bamo̱ aa Wuribware̱ ase̱sɛ ne̱ baa brawe̱-rɔ-ɔ tii abɛɛ se̱. 53 Le̱e̱ saŋ amo̱ bo̱ yɔ, ne̱ baa da kikpuni fe̱yɛ bo̱ mɔɔ Yeesuu. 54 Amo̱se̱se̱-ɔ Yeesuu mo̱ŋ lɛɛ tu kpa Yude̱ya a e̱maŋ-ɔ-rɔ ane̱ŋ ne̱ ase̱sɛ i ŋu mò̱-ɔ, amaa ɔɔ le̱e̱ mfe̱ŋ yɔ to̱ŋ ko̱ ne̱ a maa kimukee-o yɔ maŋ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Ifarim-o, mfe̱ŋ ne̱ mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱-ɔ a kye̱na kafwe̱e̱. 55 Yudaa awuye kasu kanɔ ateese ko̱ kigyi ne̱ ba te̱e̱ ɛ Wuribware̱-a-kya-ane̱-yɔwe̱-ɔ a tɔ-rɔ, ne̱ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ a le̱e̱ bamo̱ e̱maŋ se̱ yɔ Yɛro̱salɛm a bo̱ gye̱ ŋkpɛɛ ya gyee na bo̱ fwe̱e̱ bamo̱ atɔ buŋsɛ pwɛɛ a bo̱ dɛɛ taare̱ ya gyi ateese-o. N gye̱ ane̱ŋ, bamo̱ iyisi e̱ nye̱ra bamo̱ mbo̱ ne̱ baa baa bo̱ lɔŋŋɔ Wuribware̱-ɔ. 56 Ne̱ ba buwi ba kpa Yeesuu, ne̱ baa gyaŋŋe̱ Wuribware̱ suŋkpa kabuno. Mfe̱ŋ ne̱ baa bise abɛɛ fe̱yɛ, “Ane̱ e̱ fa fe̱yɛ ɔ maa ba Wuribware̱-a-kya-ane̱-yɔwe̱ a ateese-o kigyi mɔ-rɔ, bɛɛɛ ɔ ba aaa?” 57 Ke̱tɔ se̱ ne̱ baa tɔwe̱ ane̱ŋ-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱-ɔ na Farisii awuye-o a sa kanɔ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ o nyi mfe̱ŋ ne̱ Yeesuu bo̱-ɔ bo̱ tɔwe̱ gywii bamo̱, na bo̱ nya ya kra mò̱.

12

1 Ŋke nsiye a saŋ a bo̱ gyaŋŋe̱ gyi ateese ne̱ ba te̱e̱ amo̱ ɛ Wuribware̱-a-kya-ane̱-yɔwe̱-ɔ, ne̱ Yeesuu a yɔ Bɛtaniya maŋ ne̱ Yeesuu a kyiŋŋi ɔnyare̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Lasarus-o le̱e̱ lowi-ro-o-ro. 2 Ne̱ baa waa ateese mfe̱ŋ sa mò̱. Lasarus mò̱ pe̱kye̱e̱, Maataa, e̱ gye̱ ne̱ ɔ waa ke̱tɔ ke̱maa ɔ sa bamo̱ gyikpa. Lasarus tii bamo̱ ne̱ bamo̱ aa Yeesuu te ba gyi ateese-o si. 3 Ne̱ Lasarus mò̱ pe̱kye̱e̱ nyɔse̱po̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Mariya-o a taa laŋpe̱ŋtaa kɔne̱kɔne̱sɛ ne̱ ba te̱e̱ ɛ naade̱-ɔ praŋto̱wa bo̱rɔ ne̱ ɔ ta fe̱yɛ akɔtɔwa ke̱be̱gya, ne̱ mò̱ yawo̱ bo̱ le̱ŋ bwe̱e̱tɔ-ɔ, bo̱ twiiri we̱e̱ Yeesuu ayaa se̱, ne̱ ɔɔ taa mò̱ ipwii o de ɔ kpɛɛ. Ne̱ laŋpe̱ŋtaa-ɔ sɔ kɔne̱kɔne̱sɛ a kɔɔre̱ lɔŋ amo̱ pɛɛɛ-rɔ. 4 Ne̱ Yeesuu agyase̱po̱-ɔ ɔko̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Yudas Kariyotinyi-o, mò̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ ba a ɔ bo̱ gyi Yeesuu kidiburo-o, a tɔwe̱ fe̱yɛ, 5 “Nte̱tɔ se̱ ne̱ ɔkye̱e̱ mɔ a nye̱ra laŋpe̱ŋtaa mɔ ne̱ ba taare̱ a bo̱ fe mò̱ e̱bɔɔte̱ alafa asa, na bo̱ taa atanne̱-ɔ bo̱ sa atiripo̱-ɔ ne̱e̱?” 6 Mò̱ a tɔwe̱ amɔ-ɔ, n gye̱ sa ne̱ atiripo̱ ase̱ŋ e̱ gye̱ ne̱ a tiri mò̱, amaa bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ ɔ gye̱ oyu-o si. Mò̱ ase̱ ne̱ Yeesuu mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱-ɔ atanne̱ bo̱, amaa mò̱-ɔ mɔ i ywii amo̱ ako̱ o gyi. 7 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Mo̱n' yɔwe̱ ɔkye̱e̱ amo̱! Mo̱n' sa a ɔ waa ke̱tɔ ne̱ ɔ waa-ɔ. A le̱e̱ fe̱yɛ ɔɔ taa laŋpe̱ŋtaa mɔ bo̱ be̱ya sa mo̱, na kake nsi ne̱ mo̱ i wu-o, ɔ taare̱ a ɔ lɔŋŋɔ mo̱ kayo̱wɔre̱ na bo̱ pure mo̱. 8 Na atiripo̱ fe̱raa, mo̱ne̱ aa bamo̱ e̱ bo̱-rɔ kake ke̱maa, amaa m fe̱raa, mo̱ aa mo̱ne̱ maa kye̱na a bo̱ yɔ.” 9 Ne̱ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ a nu fe̱yɛ Yeesuu bo̱ Bɛtaniya, amaa n gye̱ Yeesuu wo̱re̱ se̱ ne̱ baa yɔ mfe̱ŋ, amaa baa yɔ a bo̱ ya ŋu Lasarus ne̱ Yeesuu a kyiŋŋi le̱e̱ lowi-ro-o ne̱e̱. 10 Amo̱se̱-ɔ ne̱ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ-ɔ a da Lasarus kuŋu si kikpuni fe̱yɛ bo̱ mɔɔ mò̱ gbaa mò̱. 11 A le̱e̱ fe̱yɛ ane̱ŋ mɔ ne̱ Yeesuu a waa-ɔ se̱-ɔ, Yudaa awuye-o bwe̱e̱tɔ a le̱e̱ ba kine bamo̱ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱-ɔ, ne̱ ŋkee ba kɔɔre̱ Yeesuu ba gyi. 12 Kaye̱ ŋke-o, ne̱ ase̱sɛ ne̱ baa ba Wuribware̱-a-kya-ane̱-yɔwe̱ a ateese kigyi-o-ro-o a nu fe̱yɛ Yeesuu e̱ ba Yɛro̱salɛm. 13 Amo̱se̱se̱-ɔ ne̱ baa ŋeri mbeŋ afe̱raa, ne̱ baa ya gyaŋŋaa mò̱. Na ba fɛɛ-rɔ fe̱yɛ, “Mo̱n' sa a ane̱ da Wuribware̱ kakyirele. Wuribware̱ ane̱ nyaŋpe̱ yure mò̱ ne̱ ɔ ba mò̱ ke̱nyare̱-rɔ-ɔ. Wuribware̱ yure ane̱ Isireelii swe̱e̱re̱ se̱ owure.” 14 Ne̱ Yeesuu a ŋu kakurumagyii ko̱ ye̱re̱, ne̱ ɔɔ de̱e̱ kye̱na se̱, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ a de̱ŋ tɔwe̱ fe̱yɛ, 15 “Mo̱ne̱ ɔke̱maa ne̱ o te Siyɔŋ maŋ-nɔ-ɔ! Mo̱n' sa a mo̱ne̱ akatɔ gyi. Mo̱n' ke̱e̱ mo̱ne̱ owure a de̱e̱ kakurumagyii ɔ ba.” 16 Saŋ ne̱ ɔɔ waa amɔ-ɔ, mò̱ agyase̱po̱-ɔ mo̱ŋ nu kaase̱. Amaa saŋ ne̱ Yeesuu a wu, ne̱ oo kyinŋi o yii Wuribware̱ se̱-ɔ, ne̱ baa nyiŋŋi si fe̱yɛ abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ a kyɔ tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ amo̱, ne̱ bo̱ yɛ, “Ane̱ŋ ne̱ baa waa-ɔ ne̱e̱.” 17 Ne̱ ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ Yeesuu ase̱ saŋ ne̱ ɔɔ te̱e̱ Lasarus le̱e̱ ke̱gye̱raŋta-rɔ, ne̱ oo kyiŋŋi mò̱ le̱e̱ lowi-ro-o, a le̱e̱ tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ baa ŋu-o. 18 Amo̱ ya sa ne̱ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ a yɔ ya gyaŋŋaa Yeesuu kpa-rɔ-ɔ. Baa nu le̱e̱ bo̱ko̱-ɔ ase̱ fe̱yɛ mò̱ ya waa ane̱ŋ a akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ mɔ. 19 Ne̱ Farisii awuye-o e̱ tɔwe̱ ba gywii abɛɛ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ a ŋu aaa? Ane̱ ase̱ŋ-ɔ maa kpa a a kra pɛɛɛ-ɔ. Mo̱n' ke̱e̱ fe̱yɛ kaye̱-rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ a gya mò̱ se̱!” 20 Amɔ Griiki awuye-o bo̱ko̱ tii bamo̱ ne̱ baa yɔ Yɛro̱salɛm ya suŋ Wuribware̱ saŋ ne̱ ba gyi Wuribware̱-a-kya-ane̱-yɔwe̱ a ateese-o si. 21 Ne̱ baa ba Filipo ase̱. Ne̱ bo̱ yɛ, “Ɔbre̱sɛ, ane̱ e̱ kpa a ane̱ ŋu Yeesuu ne̱e̱.”(Filipo mɔ gye̱ Yeesuu agyase̱po̱-ɔ ɔko̱ ne̱ ɔɔ le̱e̱ Galile̱ya maŋ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Bɛtɛsaye̱da-ɔ-rɔ ne̱e̱.) 22 Ne̱ Filipo a ya tɔwe̱ gywii Andruu, ne̱ bamo̱ abɛɛ anyɔ a ya tɔwe̱ ke̱tɔ ne̱ ase̱sɛ amo̱ e̱ kpa-ɔ gywii Yeesuu. 23 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱, ɔnyare̱ mò̱ gyi-o, saŋ a fo̱ fe̱yɛ bo̱ sa mo̱ ke̱dabe̱ na wuraa. 24 Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ ke̱yaabraagyi ya sii atɔ-rɔ, ke̱ maa waa sɛye̱, amaa ke̱mo̱ ya le̱e̱ da e̱se̱-rɔ fe̱raa, ke̱ e̱ kwɛɛ na kigyi de̱daa-ɔ wu na ke̱po̱pwɛɛ-ɔ daŋ ko̱we̱ ayaabraagyi bwe̱e̱tɔ. 25 Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ ɔke̱maa ne̱ ɔ kpa mò̱ fɔŋfɔŋ ŋkpa bwe̱e̱tɔ-ɔ e̱ paŋ mmo̱ ne̱e̱. Ɔke̱maa mɔ ne̱ mò̱ fɔŋfɔŋ ŋkpa ase̱ŋ mo̱ŋ tiri mò̱ bwe̱e̱tɔ kaye̱ mɔ-rɔ-ɔ e̱ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ. 26 Ɔke̱maa ne̱ ɔ kpa fe̱yɛ o suŋ sa mo̱-ɔ, amo̱ fe̱raa ɔ gya mo̱ se̱ na o nu mo̱ kanɔ. Na mò̱ ne̱ o suŋ ɔ sa mo̱-ɔ ba bo̱ tii mo̱ se̱ na ɔ yɔ to̱ŋ ke̱maa ne̱ mo̱ e̱ yɔ-ɔ. Ɔke̱maa ne̱ o suŋ ɔ sa mo̱-ɔ, n se̱ Wuribware̱ e̱ bo̱nyaa mò̱.” 27 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mbe̱yɔmɔ mo̱ kakpo̱nɔ-rɔ a nye̱ra. Amɔ n tɔwe̱ gywii n se̱ a o kuŋ ase̱ŋ mɔ ne̱ a kpa a ba mo̱ se̱-ɔ bɛɛɛ? Daabii! Amo̱ se̱ ne̱ mo̱ a ba. Mo̱ a ba ne̱e̱ a m bo̱ gyi faanɛɛ a awo̱re̱fɔɔ mɔ na ŋ wu saŋ ko̱ŋko̱ mɔ-rɔ.” 28 Ne̱ ɔɔ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱ fe̱yɛ, “N se̱, sa a ase̱sɛ ŋu fe̱yɛ fo̱ e̱ gye̱ ne̱ fo̱ kyɔ ɔke̱maa.” Puri amo̱-rɔ, ne̱ oo nu bo̱re̱ ko̱ le̱e̱ so̱so̱ fe̱yɛ, “Mo̱ a kyɔ sa ne̱ ase̱sɛ a ŋu fe̱yɛ mo̱ e̱ gye̱ ne̱ n kyɔ ɔke̱maa, amaa m be̱e̱ mo̱ e̱ sa a bo̱ ŋu bo̱ tii si.” 29 Ase̱sɛ ne̱ bo̱ ye̱re̱ mfe̱ŋ-ɔ a nu bo̱re̱-ɔ, ne̱ bamo̱ bo̱ko̱ yɛ baa nu ne̱e̱ fe̱yɛ bware̱ a su-ro. Ne̱ bo̱ko̱ mɔ yɛ, “Wuribware̱ kabɔɔ ya sa se̱ŋsa gywii mò̱.” 30 Amaa Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ, “N gye̱ mo̱ se̱ ne̱ bo̱re̱ mɔ ne̱ mo̱ne̱ a nu mò̱ le̱e̱ so̱so̱-ɔ a sa se̱ŋsa, amaa mo̱ne̱ se̱ ne̱ ɔɔ sa na mo̱n' nya nu. 31 Mbe̱yɔmɔ e̱ gye̱ saŋ ne̱ Wuribware̱ i gyi ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ kaye̱-rɔ-ɔ ase̱ŋ, na o tu Ɔbɔnsam ne̱ bo̱ fo̱ mbe̱yɔmɔ o de kaye̱-rɔ ase̱sɛ mfɛɛre̱ se̱ ke̱yaale̱ŋ-ɔ le̱e̱ mò̱ ke̱yaale̱ŋ-ɔ se̱. 32 Bamo̱ ya yase̱ mo̱ so̱so̱, mo̱ i gyiiri ase̱sɛ pɛɛɛ a m baa mo̱ ase̱.” 33 Mò̱ a tɔwe̱ amɔ-ɔ, ase̱sɛ e̱ ye̱re̱ amo̱ se̱ a bo̱ bo̱ pini lowi suyo ne̱ ɔ ba a ɔ bo̱ wu-o. 34 Ne̱ ase̱sɛ-ɔ a lee kanɔ fe̱yɛ, “A bo̱ ane̱ Wuribware̱ mbraa a wo̱re̱-ɔ-rɔ fe̱yɛ Kristoo-o e̱ kye̱na nsu pɛɛɛ. Ne̱ e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ fo̱ e̱ tɔwe̱ fe̱yɛ a tiri fe̱yɛ bo̱ yase̱ ɔnyare̱ mò̱ gyi-o so̱so̱? Ne̱ ŋkee, nsɛ e̱ gye̱ ɔnyare̱ mò̱ gyi ne̱ fo̱ e̱ tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ-ɔ ne̱e̱? Fo̱ fɔŋfɔŋ ase̱ŋ ne̱ fo̱ e̱ tɔwe̱, bɛɛɛ ɔko̱-ɔ aaa?” 35 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “N du fe̱yɛ ke̱laŋŋe̱-rɔ-ɔ. Ke̱laŋŋe̱-rɔ-ɔ e̱ laŋŋe̱ mo̱ne̱-rɔ a ki kyee kafwe̱e̱. Ane̱ŋ se̱-ɔ, mo̱n' kya mo̱ne̱ kpa se̱ nare̱ nsaŋ ne̱ ke̱laŋŋe̱-rɔ bo̱-rɔ-ɔ, na kibugyii ma nya da mo̱ne̱ kpa-rɔ. A le̱e̱ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ ɔ naa kibugyii-ro-o mo̱ŋ nyi mfe̱ŋ ne̱ ɔ yɔ-ɔ. 36 Amo̱se̱, mo̱ a saŋ m bo̱ mo̱ne̱ ase̱-ɔ, mo̱n' kɔɔre̱ mo̱ gyi, na mo̱n' nya kii ase̱sɛ ne̱ bo̱ te ke̱laŋŋe̱-rɔ-ɔ-rɔ.” Yeesuu a tɔwe̱ amɔ-ɔ kamɛɛ-rɔ, ne̱ ɔɔ le̱e̱ mfe̱ŋ ya kwe̱e̱rɔ bamo̱ se̱. 37 Amaa ɔɔ waa akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ bwe̱e̱tɔ, ne̱ bamo̱ akatɔ a ŋu, amo̱ pɛɛɛ gbaa bo̱ mo̱ŋ kɔɔre̱ mò̱ gyi. 38 Ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ kyaamɛɛ ko̱ ne̱ ɔɔ dɛɛ kye̱na, ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Isaya-o, a tɔwe̱-ɔ a ba-rɔ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱, ɔko̱ bo̱-rɔ ne̱ ɔɔ kɔɔre̱ ase̱ŋ ne̱ ane̱ a tɔwe̱-ɔ gyi aaa? Ne̱ ɔko̱ bo̱-rɔ ne̱ fo̱ a sa ne̱ oo ŋu fo̱ ke̱yaale̱ŋ de̱maŋte̱-ɔ, bɛɛɛ oo nu ke̱mo̱ kaase̱ aaa?” 39 Isaya a tɔwe̱ ke̱tɔ se̱ ne̱ bo̱ mo̱ŋ taare̱ kɔɔre̱ gyi-o, ɔ yɛ, 40 “Wuribware̱ a waa bamo̱ ate̱napo̱, ne̱ ɔɔ sa bamo̱ aŋurole̱ŋ, ne̱ baa paŋ ase̱ŋ kaase̱ kunu. Le̱e̱ ane̱ŋ se̱-ɔ, bo̱ mo̱ŋ ke̱e̱, ne̱ bamo̱ mfɛɛre̱ maa sa a bo̱ nu ase̱ŋ kaase̱, ne̱ bo̱ maa nu bamo̱ e̱ye̱e̱ a bo̱ kiŋŋi ba mò̱ ase̱, na ɔ taa bamo̱ e̱bɔye̱ bo̱ ke bamo̱.” 41 Ke̱tɔ se̱ ne̱ Isaya a tɔwe̱ amɔ-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ oo ŋu Yeesuu ke̱yaale̱ŋ ne̱ ko̱ kyɔ-ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ. 42 Amɔ pɛɛɛ gbaa Yudaa awuye abre̱sɛ-ɔ bwe̱e̱tɔ a kɔɔre̱ mò̱ gyi, amaa Farisii awuye-o si-o kufu de bamo̱, amo̱se̱se̱-ɔ bo̱ mo̱ŋ lee amo̱ kawu. Kufu de bamo̱ fe̱yɛ bamo̱ ya tɔwe̱ amo̱ ase̱ŋ kawu si, Farisii awuye-o maa lɛɛ sa bamo̱ kpa a bo̱ lwee bamo̱ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ-ɔ-rɔ. 43 Ba kpa ase̱sɛ nkyo̱rɔ bo̱ kyo̱ŋ Wuribware̱ nkyo̱rɔ. 44 Ne̱ Yeesuu a yase̱ mò̱ bo̱re̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔɔre̱ mo̱ o gyi-o, n gye̱ mo̱ wo̱re̱ ne̱ ɔ kɔɔre̱ o gyi, amaa ɔ kɔɔre̱ n se̱ ne̱ oo suŋ mo̱-ɔ gbaa o gyi. 45 Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ ɔke̱maa ne̱ o ŋu mo̱-ɔ i ŋu mò̱ ne̱ oo suŋ mo̱-ɔ. 46 Mo̱ a ba kaye̱-rɔ fe̱yɛ ke̱laŋŋe̱-rɔ-ɔ ne̱e̱, na ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔɔre̱ mo̱ a o gyi-o ma nya sii kibugyii-ro. 47 Amaa ɔke̱maa ne̱ o nu mo̱ ase̱ŋ, ne̱ ɔ maa bu amo̱-ɔ, n gye̱ mo̱ e̱ gye̱ ne̱ mo̱ i bu mò̱ ke̱pɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ŋ ba ne̱e̱ a m bo̱ bu kaye̱-rɔ ase̱sɛ ke̱pɔ. Mo̱ a ba ne̱e̱ a m bo̱ mo̱rɔwe̱ bamo̱. 48 To, se̱sɛ ne̱ o kine mo̱-ɔ, ne̱ ɔ maa gya mo̱ kanɔ se̱-ɔ de ɔko̱ ne̱ o bu mò̱ ke̱pɔ-ɔ. Mò̱ e̱ gye̱ Wuribware̱ ne̱ mo̱ a tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ-ɔ. Mò̱ e̱ gye̱ ne̱ o bu mò̱ ke̱pɔ. 49 N gye̱ mo̱ fɔŋfɔŋ ke̱yaale̱ŋ se̱ ne̱ mo̱ a tɔwe̱, amaa n se̱ ne̱ oo suŋ mo̱-ɔ ya sa mo̱ kanɔ fe̱yɛ n tɔwe̱. 50 Mbe̱yɔmɔ ŋ nyi fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ mò̱ ya nu n se̱ kanɔ-ɔ e̱ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ. Amo̱se̱-ɔ, ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱-ɔ e̱ gye̱ ane̱ŋ ne̱ n se̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ n tɔwe̱-ɔ.”

13

1 Amo̱ a saŋ kake ko̱ŋko̱ a bo̱ gyi Wuribware̱-a-kya-ane̱ -yɔwe̱ a ateese-o, Yeesuu a nyi fe̱yɛ mò̱ saŋ-ɔ a fo̱ fe̱yɛ ɔ le̱e̱ kaye̱ mɔ-rɔ yɔ mò̱ se̱ ase̱-ɔ. Ɔɔ kpa mò̱ agyase̱po̱-ɔ ase̱ŋ saŋ ke̱maa, a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ gye̱ mò̱ fɔŋfɔŋ ase̱sɛ kaye̱ mɔ-rɔ. Ne̱ mbe̱yɔmɔ ɔ ba a ɔ bo̱ kaapo̱ bamo̱ ane̱ŋ ne̱ ɔ kpa bamo̱ bwe̱e̱tɔ-ɔ. 2 Yeesuu mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱-ɔ a te ba gyi ke̱de̱e̱pwɛta a ateese-o, Ɔbɔnsam a kyɔ bo̱ lwee bamo̱ ɔko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Yudas, Simɔŋ Kariyotinyi mò̱ gyi-o, kakpo̱nɔ-rɔ fe̱yɛ o gyi Yeesuu kidiburo. 3 Yeesuu mɔ nyi fe̱yɛ mò̱ se̱ a sa mò̱ ke̱yaale̱ŋ ke̱tɔ ke̱maa se̱, ne̱ o nyi fe̱yɛ ɔɔ le̱e̱ Wuribware̱ ase̱ ne̱e̱, ne̱ ɔ be̱e̱ ɔ yɔ mò̱ ase̱. 4 Amɔ pɛɛɛ gbaa Yeesuu a ko̱so̱ teeburi ase̱ ye̱re̱, ne̱ oo buŋŋi mò̱ waagya na kaare̱ ne̱ o buŋ-o, ne̱ ɔɔ mare̱ brɔde̱baa laare̱-rɔ. 5 Ne̱ oo twiiri nkyu waa ke̱baa-rɔ, ne̱ ɔɔ le̱e̱ ɔ fwe̱e̱ mò̱ agyase̱po̱-ɔ ayaa se̱, na o de brɔde̱baa ne̱ ɔɔ mare̱ laare̱-rɔ-ɔ o de ɔ kpɛɛ bamo̱ ayaa se̱. 6 Ne̱ ɔɔ waa ane̱ŋ-aaa bo̱ fo̱ Simɔŋ Peetroo si, ne̱ Simɔŋ Peetroo a bise mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ gye̱ mo̱ nyaŋpe̱ ne̱e̱. Ne̱ e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ fo̱ e̱ kpa a fo̱ fwe̱e̱ mo̱ ne̱ n gye̱ fo̱ ɔgyase̱po̱-ɔ ayaa se̱?” 7 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mbe̱yɔmɔ fo̱ maa nu ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ waa-ɔ kaase̱, amaa kamɛɛ-rɔ fo̱ e̱ ba a fo̱ bo̱ nu kaase̱.” 8 Ne̱ Peetroo a tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “Fo̱ ma fwe̱e̱ mo̱ ayaa mɔ se̱ daa!” Ne̱ Yeesuu yɛ, “Fo̱ e̱ mo̱ŋ sa a m fwe̱e̱ fo̱ ayaa se̱, amo̱ fe̱raa fo̱ maa lɛɛ tii mo̱ agyase̱po̱-ɔ se̱.” 9 Ne̱ Simɔŋ Peetroo a lee kanɔ fe̱yɛ, “To, mo̱ nyaŋpe̱, amo̱ fe̱raa n gye̱ mo̱ ayaa se̱ wo̱re̱ ne̱ fo̱ e̱ fwe̱e̱, fwe̱e̱ mo̱ asare̱e̱ se̱ na mo̱ kuŋu-ro gbaa bo̱ tii si!” 10 Ne̱ Yeesuu yɛ, “Ɔke̱maa ne̱ ɔɔ kyɔ gyee-o mo̱ŋ de iyisi pɛɛɛ, amo̱se̱se̱-ɔ, a mo̱ŋ lɛɛ a tiri fe̱yɛ o gyee, amɔ ayaa se̱ ke̱fwe̱e̱ wo̱re̱. Mo̱ne̱ pɛɛɛ ŋkpo̱nɔ-rɔ mo̱ŋ lɛɛ n de iyisi, amɔ mo̱ne̱-rɔ ɔko̱ŋko̱ wo̱re̱.” 11 Ke̱tɔ se̱ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ pɛɛɛ ŋkpo̱nɔ-rɔ mo̱ŋ lɛɛ n de iyisi, amɔ mo̱ne̱-rɔ ɔko̱ŋko̱ wo̱re̱”-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ ɔ kyɔ o nyi mò̱ ne̱ ɔ kpa a o gyi mò̱ kidiburo-o. 12 Mò̱ a fwe̱e̱ bamo̱ ayaa se̱ lo̱we̱-ɔ, ne̱ Yeesuu a taa mò̱ kaare̱-ɔ na mò̱ waagya-ɔ be̱e̱ buŋ, ne̱ oo kiŋŋi ya kye̱na mò̱ kye̱nakpa teeburi ase̱. Ne̱ oo bise mò̱ agyase̱po̱-ɔ fe̱yɛ, “Ane̱ŋ mɔ ne̱ mo̱ a waa mo̱ne̱-ɔ, mo̱ne̱ a nu kaase̱ aaa?” Ne̱ bo̱ mo̱ŋ taare̱ lee kanɔ. 13 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “To, mo̱ne̱ e̱ te̱e̱ mo̱ ɛ ɔkaapo̱po̱ na mo̱ne̱ nyaŋpe̱. A bware fe̱yɛ mo̱ne̱ a te̱e̱ mo̱ ane̱ŋ, a le̱e̱ fe̱yɛ n gye̱ ane̱ŋ kase̱ŋtiŋ-no ne̱e̱. 14 Mbe̱yɔmɔ dɛɛ ne̱ mo̱ ne̱ n gye̱ mo̱ne̱ nyaŋpe̱ na ɔkaapo̱po̱-ɔ a fwe̱e̱ mo̱ne̱ ayaa se̱-ɔ, ane̱ŋ dɛɛ ne̱ mo̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ gye̱ mo̱ agyase̱po̱-ɔ mɔ de̱e̱ fwe̱e̱ abɛɛ ayaa se̱. 15 Mo̱ a waa amɔ bo̱ kaapo̱ mo̱ne̱ ne̱e̱ a mo̱ne̱ mɔ mo̱n' de̱e̱ waa ane̱ŋ ne̱ mo̱ a waa-ɔ sa mo̱ne̱-ɔ dɛɛ. 16 Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ ke̱yaafɔre̱ ko̱ mo̱ŋ bo̱-rɔ ne̱ ɔ kyɔ mò̱ nyaŋpe̱. Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ kabɔɔ ko̱ mo̱ŋ bo̱-rɔ ne̱ ɔ kyɔ mò̱ ne̱ oo suŋ mò̱-ɔ. 17 Mbe̱yɔmɔ fe̱raa, mo̱ne̱ a ŋu kase̱ŋtiŋ-o se̱-ɔ, mo̱ne̱ ya gya kamo̱ se̱, mo̱ne̱ e̱ kye̱na kɔne̱-rɔ. 18 N gye̱ mo̱ne̱ pɛɛɛ ase̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱-ɔ. Mo̱ne̱-rɔ ɔko̱ŋko̱ maa nya ane̱ŋ a ŋyure-o. Mo̱ a lee mo̱ne̱ pɛɛɛ fe̱yɛ mo̱n' ba mo̱ ke̱be̱gya-ɔ gbaa ooo, ŋ nyi ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ ɔke̱maa kakpo̱nɔ-rɔ du-o. Ne̱ ŋ nyi fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ baa kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ-rɔ bo̱ le̱e̱ mo̱ne̱-rɔ ɔko̱ŋko̱ amo̱ se̱-ɔ tiri fe̱yɛ a ba kase̱ŋtiŋ. A le̱e̱ fe̱yɛ baa kyo̱rɛɛ ne̱e̱ fe̱yɛ, ʻƆnyare̱ ne̱ mo̱ aa mò̱ i gyi gyare̱ ko̱ŋko̱-rɔ-ɔ e̱ gye̱ ne̱ oo kii mo̱ do̱ŋ.ʼ 19 Mo̱ e̱ tɔwe̱ amɔ mo̱ i gywii mo̱ne̱ pwɛɛ na a dɛɛ ba, na, amo̱ ya ba-ɔ, mo̱ne̱ ma yɔwe̱ ko̱kɔɔre̱gyi fe̱yɛ mo̱ e̱ gye̱ ne̱ n gye̱. 20 Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ ɔ kra mò̱ ne̱ mo̱ a suŋ mò̱-ɔ nɛɛnɛɛ-ɔ a kra mo̱-ɔ mɔ nɛɛnɛɛ ne̱e̱, ne̱ mò̱ ne̱ ɔɔ kra mo̱ nɛɛnɛɛ-ɔ a kra n se̱ Wuribware̱ nɛɛnɛɛ ne̱e̱, a le̱e̱ fe̱yɛ mò̱ ya suŋ mo̱.” 21 Yeesuu a tɔwe̱ amɔ kyo̱ŋ-ɔ, ne̱ mò̱ kakpo̱nɔ-rɔ a nye̱ra, ne̱ oo lee amo̱ kawu tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ mo̱ne̱-rɔ ɔko̱ e̱ ba a ɔ bo̱ gyi mo̱ kidiburo.” 22 Ne̱ agyase̱po̱-ɔ a de̱e̱re̱ abɛɛ na bo̱ nya ŋu mò̱ ne̱ o de-o. 23 Ne̱ agyase̱po̱-ɔ ɔko̱ ne̱ Yeesuu e̱ kpa mò̱ ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ-ɔ te ɔ gya mò̱ se̱. 24 Ne̱ Simɔŋ a ba mò̱ ke̱sare̱e̱ bo̱ tɔwe̱ ase̱ŋ gywii mò̱ ne̱ o te ɔ gya Yeesuu si-o fe̱yɛ o bise mò̱ fe̱yɛ nsɛ a ase̱ŋ ne̱ ɔ tɔwe̱-ɔ ne̱e̱. 25 Amo̱se̱se̱-ɔ ne̱ ane̱ŋ a ɔgyase̱po̱-ɔ a sɔŋ me̱raa Yeesuu, ne̱ oo kuri bise fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, nsɛ ne̱ fo̱ de?” 26 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ pɔrɔ bodobodoo kabe̱gyɛɛ, na mò̱ ne̱ mo̱ e̱ taa a m bo̱ sa mò̱-ɔ e̱ gye̱ ane̱ŋ a se̱sɛ-ɔ.” Amo̱se̱se̱-ɔ ne̱ ɔɔ te̱ŋ bodobodoo kabe̱gyɛɛ, ne̱ ɔɔ bo̱ pɔrɔ, ne̱ ɔɔ taa sa Yudas, Simɔŋ Kariyotinyi mò̱ gyi-o. 27 Yudas a de̱ŋ kɔɔre̱ bodobodoo-o, ne̱ Ɔbɔnsam a lwee mò̱ kakpo̱nɔ-rɔ, ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Da e̱ye̱e̱ se̱ waa ke̱tɔ ne̱ fo̱ e̱ kpa a fo̱ waa-ɔ!” 28 Bamo̱ pɛɛɛ ne̱ bo̱ te teeburi ase̱-ɔ ɔko̱ mo̱ŋ nu ke̱tɔ ne̱ Yeesuu e̱ tɔwe̱ o gywii mò̱-ɔ kaase̱. 29 Yudas a gye̱ ɔko̱ ne̱ ɔ de̱e̱re̱ bamo̱ atanne̱ ko̱re̱e̱ se̱-ɔ se̱-ɔ, agyase̱po̱-ɔ bo̱ko̱ nyi fe̱yɛ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ ne̱e̱ fe̱yɛ ɔ ya sɔɔ ateese ne̱ a tiri bamo̱-ɔ ne̱e̱, bɛɛɛ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ ne̱e̱ fe̱yɛ o lee atanne̱-ɔ ako̱ sa atiripo̱ ne̱e̱. 30 Yudas a kɔɔre̱ bodobodoo-o, ne̱ ɔɔ le̱e̱ kawu kaluwa ko̱ŋko̱ o yii. Saŋ amo̱-ɔ, kanye mɔ a gyase̱. 31 Yudas a le̱e̱-ɔ kamɛɛ, ne̱ Yeesuu yɛ, “Mbe̱yɔmɔ Wuribware̱ e̱ kpa a ɔ sa mo̱, ɔnyare̱ mò̱ gyi-o, ke̱dabe̱. Na mo̱n' ye̱re̱ amo̱ se̱ bo̱ ŋu Wuribware̱ ke̱dabe̱. 32 To, Wuribware̱ e̱ bo̱rɔ mo̱ se̱ a ɔ bo̱ kaapo̱ mò̱ fɔŋfɔŋ ke̱dabe̱-ɔ se̱-ɔ, ɔ bo̱rɔ mò̱ e̱ye̱e̱ se̱ bo̱ kaapo̱ mo̱, ɔnyare̱ mò̱ gyi-o, ke̱dabe̱. Ɔ kpa a ɔ waa amɔ mbe̱yɔmɔ. 33 Mo̱ gyi-ana, ane̱ŋ ne̱ mo̱ a tɔwe̱ gywii Yudaa awuye abre̱sɛ-ɔ dɛɛ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱-ɔ fe̱yɛ mo̱ aa mo̱ne̱ e̱ kye̱na saŋ katiŋ ko̱ ne̱e̱, mo̱ne̱ i buwi a mo̱n' kpa mo̱, amaa mo̱ne̱ maa taare̱ a mo̱n' yɔ mfe̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ yɔ-ɔ. 34 Mbe̱yɔmɔ mbraa po̱pwɛɛ ne̱ n de mo̱ e̱ sa mo̱ne̱-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ mo̱n' de̱e̱ kpa abɛɛ ase̱ŋ. Ane̱ŋ ne̱ mo̱ a kpa mo̱ne̱ ase̱ŋ-ɔ, ane̱ŋ dɛɛ ne̱ mo̱n' de̱e̱ kpa abɛɛ ase̱ŋ. 35 Mo̱ne̱ e̱ kpa abɛɛ ase̱ŋ, amɔ ase̱sɛ pɛɛɛ i ŋu fe̱yɛ mo̱ne̱ gye̱ mo̱ agyase̱po̱ ne̱e̱.” 36 Ne̱ Simɔŋ Peetroo a bise fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, mfe̱ne̱ ne̱ fo̱ e̱ yɔ?” Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Fo̱ maa taare̱ a fo̱ gya mo̱ se̱ yɔ mfe̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ yɔ-ɔ mbe̱yɔmɔ, amaa fo̱ saŋ fo̱ e̱ gya mo̱ se̱ kamɛɛ-rɔ.” 37 Ne̱ Peetroo a be̱e̱ bise fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, nte̱tɔ ne̱e̱ ne̱ ma taare̱ a n gya fo̱ se̱ mbe̱mbe̱yɔmɔ? Mo̱ a waa siraa fe̱yɛ mo̱ i wu a n sa fo̱.” 38 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Kase̱ŋtiŋ ne̱ fo̱ a waa siraa fe̱yɛ fo̱ i wu a fo̱ sa mo̱ aaa? Mo̱ i gyi fo̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ, fo̱ e̱ swe̱e̱ iluwi e̱sa fe̱yɛ fo̱ mo̱ŋ nyi mo̱ pwɛɛ na kyaŋare̱ dɛɛ fo̱re̱-ɔ.”

14

1 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ gywii mò̱ agyase̱po̱-ɔ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ ma lɛɛ sa a mo̱ne̱ iduŋ te̱ŋŋe̱ mo̱ne̱. Mo̱n' de̱e̱ kɔɔre̱ Wuribware̱ gyi na mo̱n' de̱e̱ kɔɔre̱ mo̱-ɔ mɔ gyi. 2 A le̱e̱ fe̱yɛ akyaŋ bwe̱e̱tɔ bo̱ n se̱ aye̱, amo̱se̱se̱-ɔ mo̱ e̱ gye̱ ŋkpɛɛ a ŋ nya lɔŋŋɔ e̱kye̱nakpa sa mo̱ne̱. Weetee a dɛɛ a mo̱ŋ gye̱ ane̱ŋ ne̱e̱, ma tɔwe̱ amɔ a n gywii mo̱ne̱. 3 Mo̱ ya lɔŋŋɔ e̱kye̱nakpa sa mo̱ne̱-ɔ, mo̱ i kiŋŋi a m ba bo̱ taa mo̱ne̱ yaa mo̱ ase̱, na mo̱n' kye̱na mfe̱ŋ ne̱ n te-o. 4 Mo̱ne̱ nyi ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ e̱ waa a mo̱n' yɔ mfe̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ ya kye̱na-ɔ.” 5 Ne̱ Tomas a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, ane̱ mo̱ŋ nyi mfe̱ŋ ne̱ fo̱ e̱ yɔ-ɔ. Ne̱ e̱me̱ne̱ ne̱ ane̱ e̱ waa a ane̱ ŋu kpa bo̱ yɔ mfe̱ŋ?” 6 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱-ɔ mo̱ e̱ gye̱ kpa amo̱. Mo̱ e̱ gye̱ ne̱ ŋ kaapo̱ ɔko̱ kase̱ŋtiŋ a kpa ne̱ ɔ bo̱rɔ se̱ na ɔ nya nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ. Ane̱ŋ se̱-ɔ, ɔko̱ maa taare̱ a ɔ yɔ n se̱ ase̱, amɔ ɔ bo̱rɔ mo̱ se̱ pwɛɛ. 7 Mo̱ne̱ i nyi mo̱ ne̱e̱, weetee mbe̱yɔmɔ mo̱ne̱ nyi n se̱. Le̱e̱ mbe̱yɔmɔ bo̱ yɔ mo̱ne̱ i gyii mò̱, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ a ŋu mò̱.” 8 Ne̱ Filipo a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, kaapo̱ ane̱ fo̱ se̱-ɔ, ke̱tɔ ne̱ ane̱ e̱ kpa-ɔ pɛɛɛ ne̱e̱.” 9 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Filipo, le̱e̱ ke̱de̱daade̱daa ne̱ mo̱ aa mo̱ne̱ pɛɛɛ a kye̱na-ɔ. Fo̱ saŋ fo̱ mo̱ŋ nyi mo̱ aaa? Ɔke̱maa ne̱ oo ŋu mo̱-ɔ, oo ŋu n se̱ ne̱e̱. Ne̱ e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ fo̱ yɛ ŋ kaapo̱ mo̱ne̱ n se̱? 10 Fo̱ e̱ kɔɔre̱ fo̱ i gyi fe̱yɛ mo̱ aa n se̱ gye̱ ko̱ko̱ŋko̱, bɛɛɛ? Abware̱se̱ŋ ne̱ mo̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ne̱-ɔ mo̱ŋ le̱e̱ mo̱ ase̱ ne̱e̱. Aa le̱e̱ n se̱ ne̱ ɔ bo̱ mo̱ ase̱-ɔ ase̱ ne̱e̱. N se̱ bo̱ mo̱ ase̱ ne̱e̱ ɔ waa mò̱ fɔŋfɔŋ kusuŋ. 11 Ane̱ŋ se̱-ɔ, mo̱n' de̱e̱ kɔɔre̱ gyi fe̱yɛ mo̱ aa n se̱ gye̱ ko̱ko̱ŋko̱. Mo̱ne̱ e̱ ma taare̱ a mo̱n' kɔɔre̱ mo̱ fɔŋfɔŋ ase̱ŋ gyi, amo̱ fe̱raa, asuŋ ne̱ mo̱ a waa-ɔ se̱, mo̱n' kɔɔre̱ mo̱ ase̱ŋ gyi. 12 Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔɔre̱ mo̱ a o gyi-o e̱ waa asuŋ ne̱ mo̱ e̱ waa-ɔ. Ɔ waa ako̱ na a kyɔ amɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ e̱ yɔ n se̱ ase̱ ne̱e̱. 13 Mo̱ ya yɔ n se̱ ase̱, ke̱tɔ ke̱maa ne̱ mo̱ne̱ ke̱maa ya ko̱re̱ mo̱ ke̱nyare̱-rɔ-ɔ, mo̱ e̱ waa a n sa mò̱, na n se̱ ke̱dabe̱ nya bo̱rɔ mo̱ se̱ bo̱ le̱e̱ kawu. 14 Amo̱se̱se̱-ɔ, mo̱ne̱ ya ko̱re̱ ke̱tɔ ke̱maa mo̱ ke̱nyare̱-rɔ, mo̱ e̱ waa a n sa mo̱ne̱.” 15 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ e̱ kpa mo̱ ase̱ŋ fe̱raa, mo̱n' gya mo̱ mbraa se̱. 16 Na ŋ ye̱re̱-rɔ tɔwe̱ gywii n se̱ na ɔ ba ɔkyarɔpo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ mo̱ne̱, na ɔ ye̱re̱ mo̱ ayaa-rɔ, na mo̱ne̱ aa mò̱ kye̱na. 17 Mò̱ e̱ gye̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe ne̱ ɔ kaapo̱ kase̱ŋtiŋ bo̱ le̱e̱ Wuribware̱ kuŋu si-o. Kaye̱-rɔ ase̱sɛ maa taare̱ a bo̱ buŋŋi bamo̱ ŋkpo̱nɔ-rɔ sa mò̱, a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ mo̱ŋ ke̱e̱ mò̱, ne̱ bo̱ maa taare̱ a bo̱ gyii mò̱. Amaa mo̱ne̱ fe̱raa, mo̱ne̱ e̱ taare̱ a mo̱n' gyii mò̱, a le̱e̱ fe̱yɛ o sii mo̱ne̱ ase̱, na ɔ kye̱na mo̱ne̱ ŋkpo̱nɔ-rɔ. 18 Ma yɔwe̱ mo̱ne̱ fe̱yɛ aŋɔŋgyi-o, amaa mo̱ e̱ be̱e̱ kiŋŋi a m ba mo̱ne̱ ase̱. 19 A bo̱ waa kafwe̱e̱-ɔ, kaye̱-rɔ ase̱sɛ maa lɛɛ ŋu mo̱, amaa mo̱ne̱ fe̱raa mo̱ne̱ i ŋu mo̱. Bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ mo̱ i kyiŋŋi a m be̱e̱ nya ŋkpa-ɔ se̱-ɔ, mo̱ne̱ mɔ mo̱ne̱ e̱ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ. 20 Kake amo̱ ya fo̱, mo̱ne̱ i ŋu fe̱yɛ mo̱ aa n se̱ gye̱ ko̱ko̱ŋko̱, ne̱ mo̱ aa mo̱ne̱ mɔ gye̱ ko̱ko̱ŋko̱. 21 Ɔke̱maa ne̱ ɔ kɔɔre̱ mo̱ mbraa, ne̱ ɔ gya mmo̱ se̱ nɛɛnɛɛ-ɔ, a kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ ɔ kpa mo̱ ase̱ŋ-ɔ. Ɔko̱ ne̱ ɔ kpa mo̱ ase̱ŋ-ɔ, n se̱ e̱ kpa mò̱ ase̱ŋ. Na ŋ gbaa, ŋ kpa mò̱ ase̱ŋ na n sa a o gyii mo̱.” 22 Ne̱ Yudas (n gye̱ Yudas Kariyotinyi) yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, e̱me̱ne̱ ya waa se̱ ne̱ fo̱ maa sa a kaye̱-rɔ ase̱sɛ gyii fo̱, ne̱ ane̱ wo̱re̱ e̱ gye̱ ne̱ ane̱ i gyii fo̱?” 23 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Ɔke̱maa ne̱ ɔ kpa mo̱ ase̱ŋ-ɔ e̱ gya mo̱ kanɔ se̱. Na n se̱ kpa mò̱ ase̱ŋ, na mo̱ aa n se̱ ba mò̱ ase̱ bo̱ kye̱na. 24 Ɔke̱maa mɔ ne̱ ɔ maa kpa mo̱ ase̱ŋ-ɔ maa gya mo̱ kanɔ se̱. Ase̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ a nu le̱e̱ mo̱ ase̱-ɔ mɔ mo̱ŋ le̱e̱ mo̱ fɔŋfɔŋ ase̱ ne̱e̱, amaa aa le̱e̱ n se̱ ne̱ oo suŋ mo̱-ɔ ase̱ ne̱e̱. 25 Mo̱ a saŋ m bo̱ mo̱ne̱ ase̱-ɔ, ne̱ mo̱ a tɔwe̱ amɔ gywii mo̱ne̱. 26 Amaa mo̱ne̱ yaa taŋ mo̱ ase̱ŋ-ɔ se̱, ɔkyarɔpo̱ amo̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa-o ne̱ n se̱ de mò̱ ɔ kyo̱ŋwe̱ mo̱ ke̱nyare̱-rɔ-ɔ e̱ kaapo̱ mo̱ne̱ ke̱tɔ ke̱maa, na ɔ sa a mo̱n' nyiŋŋi ke̱tɔ ke̱maa ne̱ mo̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ne̱-ɔ se̱. 27 Ke̱tɔ ne̱ ko̱ kyɔ-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ mo̱ e̱ sa mo̱ne̱ kaye̱e̱yuri. Mo̱ fɔŋfɔŋ kaye̱e̱yuri ne̱ n de mo̱ e̱ sa mo̱ne̱, amaa n gye̱ ane̱ŋ ne̱ kaye̱-rɔ ase̱sɛ de ba sa-ɔ ne̱ n de mo̱ e̱ sa mo̱ne̱. Mo̱ne̱ ma sa a mo̱ne̱ iduŋ te̱ŋŋe̱ mo̱ne̱ na kufu nya mo̱ne̱. 28 Mo̱ne̱ a nu fe̱yɛ mo̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱ e̱ yɔ ne̱e̱, amaa mo̱ i kiŋŋi a m ba mo̱ne̱ ase̱, bɛɛɛ? Mo̱ne̱ e̱ kpa mo̱ ase̱ŋ fe̱raa, weetee mo̱ne̱ akatɔ i gyi fe̱yɛ mo̱ a yɔ n se̱ ase̱, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔ kyɔ mo̱ kpa ke̱maa se̱. 29 Mo̱ a tɔwe̱ amɔ gywii mo̱ne̱ mbe̱yɔmɔ pwɛɛ na a dɛɛ ba, ne̱ amɔ ya ba-ɔ, na mo̱n' nya kɔɔre̱ ke̱tɔ ne̱ mo̱ a tɔwe̱-ɔ gyi. 30 Ma lɛɛ taare̱ a mo̱ aa mo̱ne̱ a sa se̱ŋsa kyee, a le̱e̱ fe̱yɛ Ɔbɔnsam ne̱ o de kaye̱-rɔ ase̱sɛ mfɛɛre̱ se̱ ke̱yaale̱ŋ-ɔ e̱ ba-ɔ, amaa ɔ mo̱ŋ de ke̱yaale̱ŋ mo̱ se̱. 31 Amaa amɔ pɛɛɛ e̱ ba na kaye̱-rɔ ase̱sɛ nya ŋu fe̱yɛ kase̱ŋtiŋ si mo̱ e̱ kpa n se̱ ase̱ŋ, ne̱ mo̱ e̱ waa ke̱tɔ ke̱maa ne̱ n se̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ ɛ ŋ waa-ɔ ne̱e̱. To, mo̱n' sa a ane̱ le̱e̱ mfe̱e̱.”

15

1 Bamo̱ a maase̱ ba yɔ-ɔ, ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “N du ne̱e̱ fe̱yɛ kiyii timaa ko̱ ne̱ ba te̱e̱ ke̱mo̱ ɛ bobe-o. N se̱ mɔ e̱ bo̱ ke̱mo̱. 2 Ɔ kpo̱ŋŋe̱ kayaagyii ke̱maa ne̱ ka maa swɛɛ agyi-o a ɔ bo̱ twe̱e̱, na o ŋeri ŋyaagyii ko̱ ne̱ n swɛɛ agyi-o si na ŋ nya pɔwe̱ swɛɛ agyi bwe̱e̱tɔ. 3 Mo̱ne̱ fe̱raa, mo̱ abware̱se̱ŋ ne̱ mo̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ne̱-ɔ a kyɔ sa ne̱ mo̱ne̱ a te̱ŋ mo̱ne̱ ŋyo̱wɔre̱ le̱e̱ e̱bɔye̱-rɔ. 4 Kiyii-o yɛ, ŋyaagyii, mo̱n' kye̱na mo̱ se̱ nɛɛnɛɛ, na mo̱-ɔ ŋ nya kra mo̱ne̱-rɔ keŋkeŋ. Kiyii kayaagyii maa taare̱ a ka le̱ŋ kamo̱ e̱ye̱e̱ se̱ swɛɛ agyi, amɔ kayaagyii-o te kiyii-o si. N du ne̱e̱ fe̱yɛ kiyii-o, mo̱ne̱ mɔ mo̱ne̱ du fe̱yɛ ŋyaagyii-o. Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ mo̱ne̱ maa taare̱ a mo̱n' swɛɛ agyi, amɔ mo̱ne̱ te mo̱ se̱. 5 Ŋ yɛ ɛɛɛ, n du ne̱e̱ fe̱yɛ bobe kiyii-o, mo̱ne̱ mɔ mo̱ne̱ du fe̱yɛ ke̱mo̱ ŋyaagyii-o. Ɔke̱maa ne̱ o te mo̱ se̱, ne̱ mo̱-ɔ n de mò̱-rɔ keŋkeŋ-o e̱ swɛɛ agyi bwe̱e̱tɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ e̱ mo̱ŋ tii mo̱ se̱, mo̱ne̱ wo̱re̱ maa taare̱ a mo̱n' waa sɛye̱. 6 Amaa mò̱ ne̱ ɔ mo̱ŋ te mo̱ se̱-ɔ e̱ le̱e̱ a ɔ le̱e̱ da, na bo̱ taa mò̱ twe̱e̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ fe̱yɛ kiyii kayaagyii-o, na ka di wo̱re̱. Na bo̱ taa kamo̱ bo̱ waa de̱e̱kpa-rɔ kure. 7 Mo̱ne̱ ya kye̱na mo̱ se̱, ne̱ mo̱-ɔ mɔ mo̱ a kra mo̱ne̱-rɔ keŋkeŋ, amo̱ fe̱raa mo̱ne̱ e̱ ko̱re̱ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ mo̱ne̱ e̱ kpa-ɔ, mo̱ne̱ e̱ nya. 8 Mo̱ne̱ ya swɛɛ agyi bwe̱e̱tɔ, n se̱ e̱ nya ke̱dabe̱ na a be̱e̱ kaapo̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ a kii mo̱ agyase̱po̱-ɔ ne̱e̱. 9 Mo̱ e̱ de̱e̱ kpa mo̱ne̱ ase̱ŋ fe̱yɛ ane̱ŋ dɛɛ ne̱ n se̱ e̱ kpa mo̱ ase̱ŋ-ɔ. Mo̱ne̱ fe̱raa mo̱n' de̱e̱ kye̱na ane̱ŋ ne̱ a sa a n de̱e̱ kpa mo̱ne̱ ase̱ŋ-ɔ. 10 Mo̱ne̱ ya gya mo̱ mbraa se̱, mo̱ e̱ de̱e̱ kpa mo̱ne̱ ase̱ŋ, fe̱yɛ ane̱ŋ dɛɛ ne̱ mo̱ a gya n se̱ mbraa se̱, ne̱ ɔ saŋ ɔ kpa mo̱ ase̱ŋ-ɔ. 11 Mo̱ a tɔwe̱ amɔ gywii mo̱ne̱ ne̱e̱ a mo̱ne̱ akatɔ nya gyi. Mo̱ne̱ kakatɔgyi bwe̱e̱tɔ mɔ e̱ le̱e̱ mo̱ ase̱ ne̱e̱. 12 Mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱n' de̱e̱ kpa abɛɛ ase̱ŋ fe̱yɛ ane̱ŋ dɛɛ ne̱ mo̱ŋ kine mo̱ne̱ ase̱ŋ ke̱kpa. 13 Ke̱tɔ ne̱ nyiŋkpasɛ e̱ ba a ɔ bo̱ kaapo̱ fe̱yɛ ɔ kpa mò̱ nyare̱-ana ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ mò̱ a wu sa bamo̱. 14 Mo̱ne̱ ya gya ase̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱-ɔ se̱, amo̱ fe̱raa a kaapo̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ gye̱ mo̱ nyare̱-ana ne̱e̱. 15 Ma lɛɛ te̱e̱ mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱ ayaafɔre̱, a le̱e̱ fe̱yɛ ke̱yaafɔre̱ mo̱ŋ nyi ke̱tɔ ne̱ mò̱ nyaŋpe̱ e̱ waa-ɔ. Amaa ŋkee, mo̱ e̱ te̱e̱ mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱ nyare̱-ana, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ a tɔwe̱ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ mo̱ a nu le̱e̱ n se̱ ase̱-ɔ gywii mo̱ne̱. 16 N gye̱ mo̱ne̱ ya lee mo̱ fe̱yɛ ŋ kii mo̱ne̱ nyaŋpe̱-ɔ. Amaa mo̱ ya te̱e̱ mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱n' bo̱ kii mo̱ agyase̱po̱-ɔ, na n suŋ mo̱ne̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ fe̱yɛ mo̱n' ya swɛɛ agyi bwe̱e̱tɔ, agyi ne̱ a maa gyo-o. Mo̱ne̱ ya waa amɔ-ɔ, n se̱ e̱ sa mo̱ne̱ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ mo̱ne̱ e̱ ko̱re̱ mo̱ ke̱nyare̱-rɔ-ɔ. 17 Amo̱se̱-ɔ mbraa ne̱ n de mo̱ e̱ sa mo̱ne̱-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ mo̱n' de̱e̱ kpa abɛɛ ase̱ŋ.” 18 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “To, mo̱ne̱ ya ŋu fe̱yɛ kaye̱-rɔ ase̱sɛ i kisi mo̱ne̱, mo̱n' nyiŋŋi si fe̱yɛ ane̱ŋ dɛɛ ne̱ baa kyɔ dɛɛ gye̱ ŋkpɛɛ kisi mo̱. 19 Mo̱ne̱ dɛɛ mo̱ne̱ tii kaye̱-rɔ ase̱sɛ se̱, ne̱ mo̱ne̱ aa bamo̱ asuŋ gye̱ ako̱ŋko̱ ne̱e̱-ɔ, weetee ba kpa mo̱ne̱ ase̱ŋ fe̱yɛ bamo̱ e̱ye̱e̱-ɔ. Amaa mo̱ a te̱e̱ mo̱ne̱ le̱e̱ kaye̱ mɔ ase̱sɛ-rɔ. Amo̱se̱se̱-ɔ mo̱ne̱ mo̱ŋ lɛɛ mo̱ne̱ bo̱ kaye̱-rɔ ase̱sɛ a ke̱be̱gya-ɔ, ane̱ŋ se̱ ne̱ kaye̱-rɔ ase̱sɛ i kisi mo̱ne̱-ɔ ne̱e̱. 20 Mo̱n' nyiŋŋi ke̱tɔ ne̱ mo̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ne̱-ɔ se̱ fe̱yɛ ke̱yaafɔre̱ ke̱maa mo̱ŋ bo̱-rɔ ne̱ ɔ kyɔ mò̱ nyaŋpe̱. Amo̱se̱-ɔ ane̱ŋ ne̱ baa waa mo̱ awo̱re̱fɔɔ-ɔ dɛɛ ne̱ ba waa mo̱ne̱ gbaa mo̱ne̱ awo̱re̱fɔɔ. Ane̱ŋ ne̱ baa gya mo̱ kanɔ se̱-ɔ dɛɛ ne̱ ba gya mo̱ne̱ lee si. 21 Ane̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ bo̱ mo̱ ke̱be̱gya-ɔ se̱-ɔ se̱ ne̱ ba waa mo̱ne̱ amɔ pɛɛɛ, a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ mo̱ŋ nyi mò̱ ne̱ oo suŋ mo̱-ɔ. 22 N dɛɛ mo̱ŋ ba kaye̱ mɔ-rɔ bo̱ tɔwe̱ abware̱se̱ŋ gywii kamo̱-rɔ ase̱sɛ ne̱e̱, weetee n se̱ maa bu bamo̱ bɔye̱ ne̱ ba waa-ɔ ke̱pɔ. Ane̱ŋ ne̱ mo̱ a ba-ɔ se̱-ɔ, bo̱ mo̱ŋ lɛɛ bo̱ de ke̱tɔ ne̱ ba ye̱re̱ se̱ a bo̱ bo̱ waa bɔye̱-ɔ. 23 Ɔke̱maa ne̱ o kisi mo̱-ɔ, ane̱ŋ dɛɛ ne̱ o kisi n se̱ gbaa. 24 N dɛɛ mo̱ŋ ba kaye̱ mɔ-rɔ bo̱ waa asuŋ ne̱ ɔko̱ mo̱ŋ tɛɛ waa amo̱-ɔ ne̱e̱, weetee n se̱ maa bu bamo̱ bɔye̱ ne̱ ba waa-ɔ ke̱pɔ. Ane̱ŋ ne̱ a du-o, baa ŋu ke̱tɔ ne̱ mo̱ a waa-ɔ, ne̱ amɔ pɛɛɛ gbaa bo̱ saŋ ba kisi mo̱ aa n se̱ pɛɛɛ. 25 Amɔ kyɔ a ba ane̱ŋ, na ke̱tɔ ne̱ abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ a tɔwe̱-ɔ nya ba kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ, ʻKikisi ne̱ baa kisi mo̱-ɔ mo̱ŋ de kaase̱.ʼ 26 Ɔkyarɔpo̱ ne̱ ɔ le̱e̱ n se̱ ase̱-ɔ, ne̱ ɔ tɔwe̱ kase̱ŋtiŋ-o, ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa-o e̱ ba. Mò̱ ya ba, mò̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ kya mo̱ne̱-rɔ. Mo̱ e̱ sa a ɔ le̱e̱ n se̱ ase̱ ba mo̱ne̱ ase̱, na ɔ tɔwe̱ mo̱ ase̱ŋ gywii ase̱sɛ. 27 Na mo̱ne̱ mɔ, mo̱n' tɔwe̱ mo̱ ase̱ŋ, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ kyɔ mo̱ne̱ bo̱ mo̱ ase̱ le̱e̱ ke̱gye̱ŋkpɛɛ-ɔ-rɔ.”

16

1 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱ a tɔwe̱ amɔ gywii mo̱ne̱ ne̱e̱ a mo̱ne̱ ma nya kiŋŋi kamɛɛ. 2 Ba gya mo̱ne̱ a bo̱ le̱e̱ bamo̱ ke̱bware̱ko̱re̱ akyaŋ-nɔ. Saŋ ko̱ e̱ ba a ɔ bo̱ ba, ne̱ ɔke̱maa ne̱ ɔ mɔɔ mo̱ne̱-ɔ e̱ fa fe̱yɛ, mò̱ a waa amɔ-ɔ, ɔɔ waa ko̱tɔko̱ sa Wuribware̱ ne̱e̱. 3 Ke̱tɔ se̱ ne̱ ba waa mo̱ne̱ amɔ-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ bo̱ mo̱ŋ nyi n se̱, ane̱ŋ dɛɛ ne̱ bo̱ mo̱ŋ nyi mo̱. 4 Amaa mo̱ a tɔwe̱ amɔ gywii mo̱ne̱ ne̱e̱ a saŋ-ɔ ya fo̱ fe̱yɛ bo̱ waa atɔ mɔ, na mo̱n' nya nyiŋŋi si fe̱yɛ mo̱ a kyɔ tɔwe̱ gywii mo̱ne̱.” Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱ a saŋ m bo̱ mo̱ne̱ ase̱-ɔ se̱, ne̱ mo̱ŋ wuree tɔwe̱ ase̱ŋ mɔ gywii mo̱ne̱. 5 To, mbe̱yɔmɔ mo̱ e̱ yɔ mò̱ ne̱ oo suŋ mo̱-ɔ ase̱ ne̱e̱. Amaa mo̱ne̱ ko̱ gbaa mo̱ŋ taare̱ bise mo̱ fe̱yɛ, ʻMfe̱ne̱ ne̱ fo̱ e̱ yɔ?ʼ 6 Ne̱ mbe̱yɔmɔ fe̱raa ne̱ mo̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ne̱-ɔ, aa ko̱ŋ waa mo̱ne̱ e̱wɛɛ. 7 Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ, mo̱ ya yɔ, a bare a a sa mo̱ne̱, a le̱e̱ fe̱yɛ, mo̱ e̱ mo̱ŋ yɔ, ɔkyarɔpo̱-ɔ maa ba mo̱ne̱ ase̱. Amaa mo̱ ya yɔ fe̱raa, mo̱ e̱ ba mò̱ a m bo̱ kyo̱ŋwe̱ mo̱ne̱. 8 Ne̱ mò̱ ya ba-ɔ, ɔ kaapo̱ ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ kaye̱ mɔ-rɔ-ɔ fe̱yɛ bo̱ gye̱ abɔye̱waapo̱. Ne̱ ɔ kaapo̱ bamo̱ fe̱yɛ bo̱ be̱e̱ baa waa bɔye̱ fe̱yɛ baa po̱rɔ mo̱ fe̱yɛ mo̱ e̱ gye̱ ɔbɔye̱waapo̱. Ne̱ ɔ be̱e̱ ɔ kaapo̱ bamo̱ ɔko̱ ne̱ Wuribware̱ i bu ke̱pɔ na ɔko̱ mɔ ne̱ o bu ke̱be̱ŋ-ɔ. 9 Ɔ kaapo̱ bamo̱ fe̱yɛ bamo̱ e̱ gye̱ ne̱ baa waa bɔye̱, a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ mo̱ŋ kɔɔre̱ mo̱ gyi. 10 Ɔ be̱e̱ ɔ kaapo̱ bamo̱ fe̱yɛ bamo̱ mpo̱rɔ mo̱ŋ gye̱ kase̱ŋtiŋ, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ ya le̱e̱ mfe̱e̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ mo̱ŋ lɛɛ ŋu mo̱, a kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ n se̱ Wuribware̱ ase̱ ne̱ mo̱ a yɔ. 11 Ne̱ ɔ be̱e̱ ɔ kaapo̱ bamo̱ fe̱yɛ baa fo̱ kpa bo̱ le̱e̱ ɔko̱ ne̱ Wuribware̱ i bu ke̱pɔ-ɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ Ɔbɔnsam, ne̱ ɔ saŋ o de bamo̱ mfɛɛre̱ se̱ ke̱yaale̱ŋ-ɔ, ne̱ Wuribware̱ a kyɔ gyi mò̱ ase̱ŋ bu mò̱ ke̱pɔ. 12 N de ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ a n tɔwe̱ gywii mo̱ne̱, amaa mbe̱yɔmɔ amo̱ kunu e̱ waa mo̱ne̱ ase̱ bwe̱e̱tɔ. 13 Amaa Wuribware̱ a kufwiiŋe-o fe̱raa, mò̱ a gyi kase̱ŋtiŋ-o se̱-ɔ, mò̱ ya ba, ɔ gye̱ mo̱ne̱ ŋkpɛɛ a mo̱n' nu ke̱tɔ ke̱maa kaase̱. N gye̱ mò̱ fɔŋfɔŋ ke̱yaale̱ŋ se̱ ne̱ ɔ tɔwe̱ ase̱ŋ a o gywii mo̱ne̱. Amaa ɔ tɔwe̱ amo̱ ne̱ oo nu-o ne̱e̱, na ɔ tɔwe̱ atɔ ne̱ a ba a a bo̱ ba-ɔ. 14 Ɔ sa mo̱ ke̱dabe̱, a le̱e̱ fe̱yɛ o nu mo̱ ase̱ŋ ne̱ n de-o na ɔ tɔwe̱ amo̱ gywii mo̱ne̱. 15 Ase̱ŋ ne̱ n de-o amo̱ dɛɛ ne̱ n se̱ mɔ de. Amo̱se̱se̱ ne̱ mo̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ Wuribware̱ a kufwiiŋe-o i nu mo̱ ase̱ŋ ne̱ n de-o, na ɔ tɔwe̱ gywii mo̱ne̱.” 16 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Amo̱ ya waa kafwe̱e̱, mo̱ne̱ maa lɛɛ ŋu mo̱ pɛɛɛ. Amaa a be̱e̱ bo̱ waa kafwe̱e̱-ɔ na mo̱n' be̱e̱ ŋu mo̱, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ e̱ kpa a ŋ yɔ n se̱ ase̱ ne̱e̱.” 17 Ne̱ mò̱ agyase̱po̱-ɔ bo̱ko̱ a bise bamo̱ wo̱re̱ wo̱re̱ fe̱yɛ, “E̱me̱ne̱ ne̱ amɔ kaase̱ e̱ kaapo̱-ɔ ne̱e̱? Ɔ tɔwe̱ o gywii ane̱ fe̱yɛ, amo̱ ya waa kafwe̱e̱, ane̱ maa lɛɛ ŋu mò̱, amaa a be̱e̱ bo̱ waa kafwe̱e̱-ɔ, ane̱ e̱ be̱e̱ ŋu mò̱. Ne̱ ɔɔ be̱e̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, ʻa le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ e̱ kpa a ŋ yɔ n se̱ ase̱ ne̱e̱.ʼ 18 E̱me̱ne̱ ne̱ ʻa bo̱ waa kafwe̱e̱ʼmɔ kaase̱ e̱ kaapo̱-ɔ ne̱e̱? Ane̱ mo̱ŋ nyi ke̱tɔ ne̱ amɔ e̱ kaapo̱-ɔ!” 19 Yeesuu a pini fe̱yɛ ba kpa a bo̱ bise mò̱-ɔ se̱-ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Ŋ yɛ ɛɛɛ, ʻAmo̱ ya waa kafwe̱e̱, mo̱ne̱ maa lɛɛ ŋu mo̱,ʼne̱ m be̱e̱ ŋ yɛ ɛɛɛ, ʻAmaa a be̱e̱ bo̱ waa kafwe̱e̱-ɔ na mo̱n' be̱e̱ ŋu mo̱.ʼAmɔ ne̱ mo̱ne̱ i bise abɛɛ aaa? 20 Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ mo̱ne̱ i su akyukyu na imee, amaa kaye̱-rɔ ase̱sɛ fe̱raa, a waa bamo̱ kakatɔgyi. A waa mo̱ne̱ e̱wɛɛ, amaa mo̱ne̱ e̱wɛɛ-ɔ i kyurowi na i kii kakatɔgyi. 21 Ɔkye̱e̱ e̱ kpa a ɔ ko̱we̱ kayaagyi, amɔ mò̱ ase̱ŋ a waa e̱wɛɛ, a le̱e̱ fe̱yɛ mò̱ awo̱re̱fɔɔ saŋ a fo̱. Amaa mò̱ ya ko̱we̱ kayaagyi-o, amɔ ɔ taŋ mò̱ awo̱re̱fɔɔ se̱. Na mò̱ akatɔ gyi fe̱yɛ ɔɔ ko̱we̱ kayaagyi bo̱ waa kaye̱-rɔ. 22 Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ a du mo̱ne̱ ase̱. Mbe̱yɔmɔ a maa waa mo̱ne̱ kɔne̱, amaa m be̱e̱ mo̱ i ŋu mo̱ne̱, na mo̱ne̱ akatɔ gyi kyo̱ŋ se̱, ke̱katɔ kigyi ne̱ ɔko̱ maa taare̱ a ɔ kɔɔre̱ le̱e̱ mo̱ne̱ ase̱-ɔ. 23 Kake amo̱ ya fo̱, mo̱ne̱ maa bise mo̱ sɛye̱. Amaa mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ n se̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ sa mo̱ne̱ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ mo̱ne̱ e̱ ko̱re̱ mò̱ mo̱ ke̱nyare̱-rɔ-ɔ. 24 Hare̱e̱ le̱e̱ saŋ-ɔ bo̱ fo̱ mbe̱yɔmɔ, mo̱ne̱ mo̱ŋ tɛɛ ko̱re̱ ko̱tɔko̱ mo̱ ke̱nyare̱-rɔ. Le̱e̱ ndɔɔ bo̱ yɔ, mo̱n' ko̱re̱ na mo̱n' nya, na mo̱ne̱ akatɔ nya gyi bwe̱e̱tɔ.” 25 Ne̱ Yeesuu a kya se̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mbe̱yɔmɔ fe̱raa akpare̱-rɔ ne̱ mo̱ a kaapo̱ mo̱ne̱ atɔ mɔ. Amaa saŋ ko̱ e̱ ba, ne̱ ma lɛɛ ba akpare̱ a m bo̱ kaapo̱ mo̱ne̱. Saŋ amo̱ fe̱raa, mo̱ e̱ tɔwe̱ n se̱ ase̱ŋ a ŋ kaapo̱-rɔ gywii mo̱ne̱. 26 Kake amo̱ ya fo̱ fe̱raa, n gye̱ mo̱ e̱ gye̱ ne̱ mo̱ e̱ ko̱re̱ n se̱ mo̱ne̱ kuŋu si ko̱tɔko̱. Mo̱ne̱ fɔŋfɔŋ e̱ ko̱re̱ mò̱ mo̱ ke̱nyare̱-rɔ, 27 a le̱e̱ fe̱yɛ n se̱ fɔŋfɔŋ e̱ kpa mo̱ne̱ ase̱ŋ. Ke̱tɔ se̱ ne̱ n se̱ Wuribware̱ e̱ kpa mo̱ne̱-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ e̱ kpa mo̱ ase̱ŋ, ne̱ mo̱ne̱ a kɔɔre̱ gyi fe̱yɛ mo̱ a le̱e̱ mò̱ ase̱ ne̱e̱. 28 Mo̱ a le̱e̱ n se̱ ase̱ ne̱e̱, ne̱ mo̱ a ba kaye̱-rɔ. Ne̱ mbe̱yɔmɔ mo̱ e̱ le̱e̱ kaye̱-rɔ a ŋ yɔ n se̱ ase̱.” 29 Ne̱ mò̱ agyase̱po̱-ɔ a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ɛhɛɛɛŋ, ŋkee fe̱raa fo̱ a sa se̱ŋsa na fo̱ mo̱ŋ lɛɛ fo̱ de akpare̱ fo̱ e̱ waa-rɔ. 30 Ane̱ nyi mbe̱yɔmɔ fe̱yɛ fo̱ nyi ke̱tɔ ke̱maa. Fo̱ nyi ke̱tɔ ne̱ ke̱ bo̱ ane̱ mfɛɛre̱-rɔ-ɔ. Amo̱se̱, a mo̱ŋ lɛɛ a tiri fe̱yɛ ɔko̱ bise fo̱ se̱ŋbise ke̱maa. Amɔ e̱ gye̱ ne̱ a sa a ane̱ kɔɔre̱ gyi fe̱yɛ fo̱ a le̱e̱ Wuribware̱ ase̱ ne̱e̱.” 31 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ e̱ kɔɔre̱ mo̱ mo̱ne̱ i gyi aaa? 32 Saŋ e̱ ba, ɔ kyɔ ɔ fo̱ mfe̱e̱ gbaa, saŋ ne̱ mo̱ne̱ pɛɛɛ e̱ brawe̱-rɔ-ɔ, na mo̱n' se̱re̱ yɔwe̱ mo̱ wo̱re̱ kpeŋ bo̱ sii mfe̱e̱. Na mo̱ne̱ ɔke̱maa se̱re̱ yɔ mò̱ aye̱. Amaa kase̱ŋtiŋ si, n gye̱ sa ne̱ mo̱ a saŋ mo̱ wo̱re̱, a le̱e̱ fe̱yɛ n se̱ bo̱ mo̱ ase̱. 33 Mo̱ a tɔwe̱ amɔ gywii mo̱ne̱ ne̱e̱ a mo̱n' nya nya kaye̱e̱yuri ne̱ ka le̱e̱ mo̱ ase̱-ɔ. Kaye̱-rɔ ase̱sɛ e̱ sa a mo̱n' kpo̱ne̱. Amaa mo̱n' nya ŋkpo̱nɔ saŋ ke̱maa, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ a kɔ gyi Ɔbɔnsam, kaye̱-rɔ a ɔyaale̱ŋpo̱-ɔ, se̱.”

17

1 Yeesuu a tɔwe̱ amɔ lo̱we̱-ɔ, ne̱ ɔɔ de̱e̱re̱ Wuribware̱ se̱, ne̱ ɔ yɛ, “N se̱, mo̱ saŋ-ɔ a fo̱. Sa mo̱ ke̱dabe̱, na n sa a ase̱sɛ ŋu fo̱ ke̱dabe̱ ne̱ fo̱ de-o, 2 a le̱e̱ fe̱yɛ fo̱ ya sa mo̱ ke̱yaale̱ŋ ase̱sɛ pɛɛɛ se̱, na ŋ nya taa ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ bo̱ sa bamo̱ pɛɛɛ ne̱ fo̱ a sa mo̱-ɔ. 3 Bamo̱ a de ŋkpa na kukyure mɔ ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ se̱-ɔ, bo̱ nyi fo̱ Wuribware̱, ne̱ fo̱ wo̱re̱ kpeŋ ke̱e̱-ɔ, ikisi fe̱raa mo̱ŋ gye̱ sɛye̱, ne̱ bo̱ nyi mo̱ Yeesuu Kristoo ne̱ fo̱ a suŋ mo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ kaye̱ mɔ-rɔ-ɔ. 4 Mo̱ a lo̱we̱ kusuŋ ne̱ fo̱ a sa mo̱ fe̱yɛ ŋ waa-ɔ se̱-ɔ, mo̱ a kaapo̱ fo̱ ke̱dabe̱ swe̱e̱re̱ mɔ se̱. 5 N se̱, sa a n kye̱na fo̱ ase̱ mbe̱yɔmɔ na ŋ nya ke̱dabe̱ na wuraa ne̱ mo̱ aa fo̱ dɛɛ ane̱ de pwɛɛ ne̱ ane̱ a dɛɛ twe̱e̱ kaye̱ mɔ-ɔ. 6 Mo̱ a sa ne̱ mo̱ agyase̱po̱ mɔ ne̱ fo̱ a lee le̱e̱ kaye̱ mɔ-rɔ sa mo̱-ɔ pɛɛɛ a gyii fo̱. Bo̱ gye̱ fo̱ lee ne̱e̱, ne̱ fo̱ a taa bamo̱ sa mo̱. Ne̱ baa nu fo̱ kanɔ. 7 Mbe̱yɔmɔ fe̱raa, bo̱ nyi fe̱yɛ ke̱tɔ ke̱maa ne̱ fo̱ a sa mo̱-ɔ a le̱e̱ fo̱ ase̱ ne̱e̱. 8 Ase̱ŋ ne̱ fo̱ a bo̱ sa mo̱-ɔ ne̱ mo̱ a tɔwe̱ gywii bamo̱, ne̱ baa kɔɔre̱ amo̱ gyi. Bo̱ nyi fe̱yɛ kase̱ŋtiŋ si ne̱ mo̱ a le̱e̱ fo̱ ase̱ ba. Ne̱ baa kɔɔre̱ gyi fe̱yɛ fo̱ ya suŋ mo̱. 9 Amo̱se̱-ɔ, mo̱ e̱ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱ mo̱ e̱ sa bamo̱ ne̱e̱. N gye̱ kaye̱-rɔ ase̱sɛ pɛɛɛ ne̱ mo̱ e̱ ko̱re̱ mo̱ e̱ sa mbe̱yɔmɔ, amaa mo̱ agyase̱po̱ mɔ ne̱ fo̱ a sa mo̱-ɔ ne̱ mo̱ e̱ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱ mo̱ e̱ sa. 10 Se̱sɛ ke̱maa ne̱ m bo̱ mò̱-ɔ gye̱ fo̱ se̱sɛ ne̱e̱, ne̱ se̱sɛ ke̱maa ne̱ fo̱ bo̱ mò̱-ɔ mɔ gye̱ mo̱ se̱sɛ. Ne̱ mo̱ ke̱dabe̱ a bo̱rɔ bamo̱ se̱ le̱e̱ kawu. 11 Ne̱ mbe̱yɔmɔ mo̱ e̱ ba fo̱ ase̱. Ma lɛɛ kye̱na kaye̱-rɔ. Amaa bamo̱ fe̱raa, bo̱ te kaye̱ mɔ-rɔ ne̱e̱. N se̱ timaa, mo̱ e̱ ko̱re̱ fo̱ fe̱yɛ fo̱ ba fo̱ ke̱nyare̱ ne̱ fo̱ a be̱e̱ sa mo̱-ɔ ke̱yaale̱ŋ bo̱ kuŋ bamo̱, na bo̱ nya waa ko̱ko̱ŋko̱, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ mo̱ aa fo̱ e̱ gye̱ ko̱ko̱ŋko̱-ɔ. 12 Mo̱ a bo̱ bamo̱ ase̱-ɔ, ne̱ mo̱ a ba ke̱nyare̱ amo̱ ne̱ fo̱ a sa mo̱-ɔ ke̱yaale̱ŋ bo̱ kuŋ bamo̱. Ane̱ŋ se̱-ɔ, bamo̱ ɔko̱ŋko̱ mo̱ŋ fo̱, amɔ odiburopo̱ ne̱ fo̱ a kyɔ tɔwe̱ fe̱yɛ ɔ fo̱-ɔ, na ane̱ŋ ne̱ baa kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ-rɔ-ɔ nya waa kase̱ŋtiŋ. 13 Ne̱ mbe̱yɔmɔ mo̱ e̱ ba fo̱ ase̱ ne̱e̱. Mo̱ e̱ tɔwe̱ ase̱ŋ mɔ kaye̱ mɔ-rɔ ne̱e̱ a bo̱ nya nya mo̱ kakatɔgyi ne̱ n de-o bamo̱ ŋkpo̱nɔ-rɔ bwe̱e̱tɔ. 14 Mo̱ a tɔwe̱ fo̱ ase̱ŋ gywii bamo̱, ne̱ kaye̱ mɔ-rɔ ase̱sɛ a kisi bamo̱, bo̱ le̱e̱ ane̱ŋ ne̱ bo̱ mo̱ŋ tii kaye̱ mɔ-rɔ a ase̱sɛ-ɔ se̱-ɔ se̱, fe̱yɛ ane̱ŋ dɛɛ ne̱ ŋ gbaa mo̱ŋ tii kaye̱ mɔ-rɔ a ase̱sɛ-ɔ se̱-ɔ. 15 Ma ko̱re̱ fo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ fo̱ lee bamo̱ le̱e̱ kaye̱ mɔ-rɔ. Amaa ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ ko̱re̱ fo̱ bwe̱e̱tɔ-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ fo̱ kuŋ bamo̱ nɛɛnɛɛ le̱e̱ Ɔbɔnsam asare̱e̱-rɔ. 16 Fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ mo̱ŋ tii kaye̱ mɔ-rɔ a ase̱sɛ-ɔ se̱-ɔ, ane̱ŋ dɛɛ ne̱ bamo̱ gbaa bo̱ mo̱ŋ tii kaye̱ mɔ-rɔ a ase̱sɛ-ɔ se̱-ɔ. 17 Amo̱se̱-ɔ, de̱e̱ sa a bo̱ gyii fo̱ kase̱ŋtiŋ-o na bo̱ nya yɔwe̱ kaye̱ mɔ bo̱ sii kamɛɛ yɔ fo̱ ke̱be̱gya-ɔ kase̱ŋtiŋ-no, a le̱e̱ fe̱yɛ fo̱ ase̱ŋ ne̱ fo̱ e̱ tɔwe̱-ɔ gye̱ kase̱ŋtiŋ. 18 Mo̱ a suŋ bamo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ kaye̱-rɔ ne̱e̱ fe̱yɛ ane̱ŋ dɛɛ ne̱ fo̱ a suŋ mo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ kaye̱-rɔ-ɔ. 19 Mo̱ a kperi bamo̱ se̱ taa mo̱ e̱ye̱e̱ bo̱ sa fo̱, na bamo̱-ɔ bo̱ nya nya taa bamo̱ e̱ye̱e̱ bo̱ sa fo̱ kase̱ŋtiŋ-no saŋ ke̱maa. 20 Ne̱ mbe̱yɔmɔ mo̱ e̱ ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱ mo̱ e̱ sa bamo̱ ne̱ ba kɔɔre̱ mo̱ a bo̱ gyi bo̱ le̱e̱ mo̱ agyase̱po̱ mɔ abware̱se̱ŋ ko̱tɔwe̱-ɔ se̱. 21 Mo̱ ke̱bware̱ko̱re̱ e̱ gye̱ fe̱yɛ bamo̱ pɛɛɛ waa ko̱ko̱ŋko̱. Sa a mo̱ aa bamo̱ aa fo̱ a waa ko̱ko̱ŋko̱. N se̱, sa a bo̱ waa ko̱ko̱ŋko̱ fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ mo̱ aa fo̱ gye̱ ko̱ko̱ŋko̱-ɔ, na kaye̱-rɔ ase̱sɛ nya kɔɔre̱ gyi fe̱yɛ fo̱ ya suŋ mo̱. 22 Mo̱ a sa bamo̱ ke̱dabe̱ na wuraa ko̱ŋko̱ ne̱ fo̱ a sa mo̱-ɔ dɛɛ, na bo̱ nya waa ko̱ko̱ŋko̱ fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ mo̱ aa fo̱ gye̱ ko̱ko̱ŋko̱-ɔ. 23 Na fo̱ sa a mo̱ aa bamo̱ a tii fo̱ se̱ waa ko̱ko̱ŋko̱ kpeŋ, na kaye̱ mɔ-rɔ a ase̱sɛ-ɔ nya ŋu fe̱yɛ fo̱ ya suŋ mo̱, ne̱ fo̱ e̱ kpa bamo̱ ase̱ŋ fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ fo̱ e̱ kpa mo̱ ase̱ŋ-ɔ. 24 N se̱, agyase̱po̱ ne̱ fo̱ a sa mo̱-ɔ fe̱raa, ne̱ mo̱ e̱ kpa fe̱yɛ bo̱ ba mo̱ ase̱ mfe̱ŋ ne̱ mo̱ e̱ yɔ-ɔ, na bo̱ nya ŋu mo̱ ke̱dabe̱ na wuraa, ke̱dabe̱ na wuraa ne̱ fo̱ a sa mo̱-ɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ fo̱ a kpa mo̱ ase̱ŋ pwɛɛ ne̱ ane̱ a dɛɛ twe̱e̱ kaye̱ mɔ. 25 N se̱ timaa, kaye̱ mɔ-rɔ a ase̱sɛ-ɔ mo̱ŋ nyi fo̱, amaa ŋ nyi fo̱. Ne̱ mo̱ agyase̱po̱-ɔ mɔ bo̱ nyi fe̱yɛ fo̱ ya suŋ mo̱. 26 Mo̱ a sa ne̱ baa gyii fo̱ awaasɛ. Amaa mo̱ e̱ kya se̱ a n sa a bo̱ gyii fo̱ awaasɛ, na ke̱kpa ne̱ fo̱ de sa mo̱-ɔ nya sii bamo̱ ŋkpo̱nɔ-rɔ, na mo̱ aa bamo̱ waa ko̱ko̱ŋko̱.”

18

1 Yeesuu a ko̱re̱ ke̱bware̱ko̱re̱ mɔ lo̱we̱-ɔ, ne̱ mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱-ɔ a nare̱ ya te̱ŋ kabo̱ŋgyii ko̱ ne̱ ba te̱e̱ kamo̱ ɛ Kidrɔŋ-ɔ-rɔ. Baa gyi bane̱ bo̱ muruwaa ayii ko̱ mfe̱ŋ, ne̱ Yeesuu mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱-ɔ a ya lwee-ro. 2 Yudas, odiburopo̱-ɔ, mɔ nyi mfe̱ŋ ne̱ bane̱-ɔ bo̱-ɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ Yeesuu mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱-ɔ a gyaŋŋe̱ mfe̱ŋ iluwi bwe̱e̱tɔ. 3 Amo̱se̱-ɔ ne̱ Yudas a ba mfe̱ŋ. Mò̱ aa Roma asoogyaa awuye ko̱ na Wuribware̱ suŋkpa ade̱e̱re̱se̱po̱ ko̱ ne̱ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ na Farisii awuye a suŋ-o ya ba. Na bo̱ de ado̱ŋtɔ na ifetiraa na e̱pɔɔrɔɔ. 4 Yeesuu nyi ke̱tɔ ke̱maa ne̱ ke̱ e̱ ba a ke̱ bo̱ waa mò̱-ɔ. Amo̱se̱se̱-ɔ ne̱ ɔɔ me̱raa se̱ ɔ yɔ bamo̱ ase̱, ne̱ oo bise bamo̱ fe̱yɛ, “Nsɛ ne̱ mo̱ne̱ i buwi mo̱ne̱ e̱ kpa?” 5 Ne̱ baa lee kanɔ fe̱yɛ, “Yeesuu Nasarɛte̱nyi-o.” Ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱ e̱ bo̱ mfe̱e̱-ɔ.” Yudas odiburopo̱-ɔ ye̱re̱ bamo̱ ne̱ mò̱ aa bamo̱ a ba-ɔ ase̱. 6 Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ bo̱ mfe̱e̱-ɔ”-ɔ, ne̱ baa lwii kamɛɛ ya le̱e̱ daye̱ swe̱e̱re̱. 7 Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ bise bamo̱ fe̱yɛ, “Nsɛ ne̱ mo̱ne̱ i buwi mo̱ne̱ e̱ kpa?” Ne̱ bo̱ be̱e̱ bo̱ yɛ, “Yeesuu Nasarɛte̱nyi-o.” 8 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ a kyɔ tɔwe̱ gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ m bo̱ mfe̱e̱. Mo̱ne̱ i buwi mo̱ne̱ e̱ kpa mo̱ fe̱raa, mo̱n' sa a bo̱mɔ ne̱ bo̱ tii mo̱ se̱-ɔ nare̱.” 9 Ɔɔ tɔwe̱ amɔ ne̱e̱ a ke̱tɔ ne̱ ɔɔ kyɔ tɔwe̱-ɔ nya waa kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ, “N se̱, mo̱ŋ sa ne̱ fo̱ ase̱sɛ ne̱ fo̱ a sa mo̱-ɔ ɔko̱ŋko̱ gbaa a fo̱.” 10 Saŋ amo̱-ɔ Simɔŋ Peetroo de ke̱paŋ, ne̱ oo gyiiri lee ke̱paŋ-ɔ le̱e̱ ke̱mo̱ ke̱gyafo̱-rɔ bo̱ ŋe Wuribware̱ ɔlɔŋŋɔpo̱ bre̱sɛ a anya-ɔ ɔko̱ kigyisese̱bɔ te̱ŋ. Ke̱nya-ɔ ke̱nyare̱ e̱ gye̱ Malakus. 11 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii Peetroo fe̱yɛ, “Taa fo̱ ke̱paŋ-ɔ waa ke̱mo̱ ke̱gyafo̱-rɔ! A le̱e̱ fe̱yɛ a tiri fe̱yɛ n gyi awo̱re̱fɔɔ mɔ, na ŋ wu lowi ne̱ n se̱ Wuribware̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ ŋ wu.” 12 Ne̱ asoogyaa awuye-o na bamo̱ ɔbre̱sɛ na Wuribware̱ suŋkpa a ade̱e̱re̱se̱po̱-ɔ a kra Yeesuu, ne̱ baa ŋure mò̱. 13 Ne̱ baa taa mò̱ yaa Hanaa ne̱ ɔ gye̱ Kayafas mò̱ saa nyaŋsɛ-ɔ aye̱. Hanaa dɛɛ ɔ gye̱ Wuribware̱ ɔlɔŋŋɔpo̱ bre̱sɛ. Kayafas mɔ e̱ gye̱ Wuribware̱ ɔlɔŋŋɔpo̱ bre̱sɛ kasu amo̱. 14 Kayafas ya fo̱re̱ waa Yudaa awuye abre̱sɛ-rɔ fe̱yɛ a bware fe̱yɛ se̱sɛ ko̱ŋko̱ wu sa ase̱sɛ pɛɛɛ. 15 Simɔŋ Peetroo na agyase̱po̱-ɔ ɔko̱ a gya Yeesuu si. Ane̱ŋ a ɔgyase̱po̱-ɔ nyi Wuribware̱ ɔlɔŋŋɔpo̱ bre̱sɛ-ɔ dame̱naŋsɛ, amo̱se̱se̱-ɔ ne̱ mò̱ aa Yeesuu a nare̱ yɔ ɔlɔŋŋɔpo̱ bre̱sɛ a lɔŋ-ɔ kabuno. 16 Peetroo a sii ɔ bo̱ lɔŋ-ɔ kibunogyi-ro-o se̱-ɔ, mò̱ ko̱so̱bɛɛ ɔgyase̱po̱ ne̱ o nyi ɔlɔŋŋɔpo̱ bre̱sɛ-ɔ dame̱naŋsɛ-ɔ a kiŋŋi yɔ kibunogyi-o-ro ya sa se̱ŋsa ko̱ gywii kakye̱e̱sɛɛ ne̱ ɔ ye̱re̱ kibunogyi-o-ro-o, ne̱ ɔɔ sa ne̱ Peetroo a lwee-ro. 17 Kakye̱e̱sɛɛ ne̱ ɔ ye̱re̱ kibunogyi-o-ro-o a bise Peetroo fe̱yɛ, “Ne̱e̱ fo̱ gye̱ Yeesuu mɔ agyase̱po̱-ɔ ɔko̱ ne̱e̱ ɛ?” Ne̱ Peetroo a lee kanɔ fe̱yɛ, “Daabii! N gye̱ bamo̱ ɔko̱ e̱ gye̱ mo̱!” 18 Saŋ amo̱-ɔ afwii bo̱-rɔ. Ane̱ŋ se̱-ɔ ne̱ ayaafɔre̱ na ade̱e̱re̱se̱po̱-ɔ a ba aduŋdurii bo̱ kure de̱e̱kpa, ne̱ baa kya muruwaa ba wo̱re̱, ne̱ Peetroo a yɔ bamo̱ ase̱ mfe̱ŋ ɔ wo̱re̱ de̱e̱kpa-ɔ. 19 Ne̱ Hanaa a bise Yeesuu mò̱ agyase̱po̱-ɔ kuŋu si ase̱ŋ na mò̱ ke̱kaapo̱-ɔ ase̱ŋ. 20 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Saŋ ke̱maa lamaŋ-nɔ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ abware̱se̱ŋ na mo̱ e̱ kaapo̱ atɔ ke̱bware̱ko̱re̱ akyaŋ-nɔ na Wuribware̱ suŋkpa mfe̱ŋ ne̱ Yudaa awuye e̱ gyaŋŋe̱-ɔ. Mo̱ŋ tɛɛ tɔwe̱ ko̱tɔko̱ bo̱ kwe̱e̱rɔ. 21 Ne̱ e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ fo̱ i bise mo̱ ane̱ŋ a se̱ŋbise mɔ? Bise ase̱sɛ ne̱ mo̱ a kaapo̱ bamo̱-ɔ. Bise bamo̱ ke̱tɔ ne̱ mo̱ a tɔwe̱ gywii bamo̱-ɔ. Bo̱ nyi ke̱tɔ ne̱ mo̱ a tɔwe̱-ɔ.” 22 Yeesuu a tɔwe̱ amɔ-ɔ, ne̱ ade̱e̱re̱se̱po̱-ɔ ɔko̱ ne̱ ɔ ye̱re̱ mfe̱ŋ-ɔ a da mò̱ akatɔ-rɔ ke̱baa tɔwe̱ fe̱yɛ, “E̱me̱ne̱ se̱ ne̱ fo̱ e̱ sa se̱ŋsa ane̱ŋ fo̱ i gywii Wuribware̱ ɔlɔŋŋɔpo̱ bre̱sɛ?” 23 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ ya tɔwe̱ ase̱ŋ ne̱ amo̱ e̱ mo̱ŋ bo̱ daŋ-ɔ, fo̱ tɔwe̱ ane̱ŋ a ase̱ŋ-ɔ na ɔke̱maa nu. Ne̱ ke̱tɔ ne̱ mo̱ a tɔwe̱-ɔ mɔ e̱ gye̱ kase̱ŋtiŋ, ne̱ nte̱tɔ se̱ ne̱ ŋkee fo̱ e̱ da mo̱-ɔ ne̱e̱?” 24 Amɔ kamɛɛ-rɔ, ne̱ Hanaa a sa ne̱ baa yaa Yeesuu ya bo̱ sa Kayafas, Wuribware̱ ɔlɔŋŋɔpo̱ bre̱sɛ-ɔ, na agbarabi saŋ i ŋure mò̱. 25 Peetroo saŋ ɔ ye̱re̱ ayaafɔre̱-ɔ na ade̱e̱re̱se̱po̱-ɔ ase̱ ɔ wo̱re̱ de̱e̱kpa. Ne̱ bamo̱ bo̱ko̱ a bise mò̱ fe̱yɛ, “Ne̱e̱ fo̱ gye̱ Yeesuu mɔ a agyase̱po̱-ɔ ɔko̱ ne̱e̱ ɛ?” Amaa Peetroo a swe̱e̱ fe̱yɛ, “Daabii! N gye̱ bamo̱ ɔko̱ e̱ gye̱ mo̱!” 26 Ne̱ Wuribware̱ ɔlɔŋŋɔpo̱ bre̱sɛ a anya-ɔ ɔko̱ ne̱ Peetroo a ba ke̱paŋ bo̱ ŋe mò̱ ke̱se̱bɔ te̱ŋ-ɔ mò̱ nyipo̱ ko̱ a bise Peetroo fe̱yɛ, “Ne̱e̱ mo̱ a ŋu fo̱ bo̱ mò̱ ase̱ bane̱-ɔ-rɔ ɛ?” 27 Ne̱ Peetroo a be̱e̱ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Daabii!” Puri amo̱-rɔ, ne̱ kyaŋare̱ a fo̱re̱. 28 Ne̱ baa lee Yeesuu le̱e̱ Kayafas ase̱ yaa Romanyi gominaa ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Pilat-o leŋbu-ro. Saŋ amo̱-ɔ gye̱gyaye̱ kise-ro ne̱e̱. Yudaa awuye abre̱sɛ mo̱ŋ kpa kulwee Romanyi leŋbu-o-ro a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ yɛ bamo̱ ya waa ane̱ŋ, iyisi e̱ kye̱na bamo̱ se̱ na bo̱ ma taare̱ nya kpa gyi Wuribware̱-a-kya-ane̱-yɔwe̱ kasu kanɔ a ateese-o. 29 Amo̱se̱se̱-ɔ ne̱ Gominaa Pilat a le̱e̱ yɔ bamo̱ ase̱ kawu ya bise bamo̱ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ bɔye̱ ne̱ ɔnyare̱ mɔ a waa ne̱ mo̱ne̱ a baa mò̱ mfe̱e̱?” 30 Ne̱ baa lee kanɔ fe̱yɛ, “Ɔ dɛɛ ɔ mo̱ŋ waa bɔye̱ ne̱e̱, weetee ane̱ maa baa mò̱ fo̱ ase̱.” 31 Ne̱ gominaa-o a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “To, mo̱n' taa mò̱ kiŋŋi, na mo̱n' ya ba mo̱ne̱ fɔŋfɔŋ mbraa bo̱ gyi mò̱ ase̱ŋ.” Ne̱ baa lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ Roma awuye mo̱ŋ sa ane̱ kpa fe̱yɛ ane̱ mɔɔ abɔye̱waapo̱.” 32 Amɔ a ba ne̱e̱ a ke̱tɔ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱-ɔ nya waa kase̱ŋtiŋ bo̱ le̱e̱ lowi suyo ne̱ ɔ ba a ɔ bo̱ wu-o si. 33 Ne̱ gominaa-o a kiŋŋi yɔ mò̱ leŋbu-ro, ne̱ ɔɔ te̱e̱ Yeesuu baa bo̱ ye̱ra mò̱ akatɔ-rɔ. Ne̱ ɔ yɛ, “Baa po̱rɔ fo̱ fe̱yɛ fo̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ fo̱ e̱ gye̱ Yudaa awuye owure-o. E̱me̱ne̱ ne̱ fo̱ i lee kanɔ?” 34 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Se̱ŋbise mɔ a le̱e̱ fo̱ ase̱ ne̱e̱, bɛɛɛ bo̱ko̱ ya tɔwe̱ mo̱ ase̱ŋ gywii fo̱ aaa?” 35 Ne̱ gominaa-o a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ ne̱ fo̱ e̱ sa se̱ŋsa fo̱ i gywii mo̱ fe̱yɛ mo̱ a gye̱ Yudaanyi-o? Fo̱ fɔŋfɔŋ ase̱sɛ na fo̱ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ ya taa fo̱ bo̱ waa mo̱ ke̱sare̱e̱-rɔ. Nte̱tɔ ne̱ fo̱ a waa?” 36 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Amo̱ e̱ gye̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ mo̱ e̱ gye̱ owure-o, n gye̱ kaye̱ mɔ-rɔ ne̱ mo̱ i gyi kuwure. N dɛɛ mo̱ i gyi kaye̱ mɔ-rɔ kuwure ne̱e̱, weetee mo̱ kamɛɛ-rɔ awuye a kɔ bo̱ kuŋ mo̱ na m ma lwee Yudaa awuye abre̱sɛ-ɔ asare̱e̱-rɔ. Daabii, kuwure ne̱ mo̱ i gyi-o mo̱ŋ bo̱ kaye̱ mɔ-rɔ mfe̱e̱.” 37 Ne̱ gominaa-o a bise mò̱ fe̱yɛ, “To, ne̱e̱ fo̱ gye̱ owure ne̱e̱, bɛɛɛ?” Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ kuwure mo̱ŋ du fe̱yɛ kuwure ne̱ fo̱ i bise mo̱ ke̱mo̱ ase̱ŋ-ɔ. Ase̱ŋ ko̱ŋko̱ mɔ se̱ dɛɛ ne̱ baa ko̱we̱ mo̱ waa kaye̱ mɔ-rɔ na m bo̱ tɔwe̱ kase̱ŋtiŋ-o. Ɔke̱maa ne̱ ɔ bo̱ kase̱ŋtiŋ a ke̱be̱gya-ɔ se̱-ɔ e̱ gya mo̱ kanɔ se̱.” 38 Ne̱ gominaa-o a bise mò̱ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ e̱ gye̱ kase̱ŋtiŋ?” Ne̱ Gominaa Pilat a kiŋŋi yɔ kawu lamaŋ-ɔ ase̱, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “M fe̱raa, ma taare̱ a ŋ ŋu ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ ye̱re̱ se̱ na m bo̱ bu ɔnyare̱ mɔ ke̱pɔ-ɔ. 39 To, ane̱ de ananatɔ ko̱ ne̱ ane̱ e̱ waa ane̱ e̱ sa mo̱ne̱ Wuribware̱-a-kya-ane̱-yɔwe̱ ateese kigyi ke̱maa-rɔ-ɔ. Amo̱ e̱ gye̱ fe̱yɛ ane̱ lee ase̱sɛ ne̱ baa tii bamo̱ tiikpa-ɔ ɔko̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ sa mo̱ne̱. Amo̱se̱-ɔ mbe̱yɔmɔ, mo̱ne̱ e̱ kpa fe̱yɛ n lee mo̱ne̱ Yudaa awuye owure bo̱ kyo̱ŋwe̱ sa mo̱ne̱ aaa?” 40 Ne̱ baa fɛɛ-rɔ fe̱yɛ, “Daabii! N gye̱ mò̱ ne̱ ane̱ e̱ kpa fe̱yɛ fo̱ lee le̱e̱ tiikpa-ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱. Lee Bar-abas bo̱ kyo̱ŋwe̱!” Bar-abas mɔ gye̱ oyu ne̱e̱.

19

1 Ne̱ Gominaa Pilat a sa ne̱ mò̱ asoogyaa awuye a da Yeesuu paara. 2 Ne̱ asoogyaa awuye-o a ba iwu bo̱ lo̱ kuwurepa bo̱ buŋ mò̱, ne̱ baa ba waagya pipee bo̱ buŋ mò̱, fe̱yɛ mò̱ a gye̱ owure-o. 3 Ne̱ ba ba mò̱ ase̱ ba tɔwe̱ fe̱yɛ, “Aŋsuma, nana, Yudaa awuye owure!” Ne̱ ba yɔ ba ya daye̱ mò̱ akatɔ-rɔ abaa. 4 Ne̱ gominaa-o a be̱e̱ le̱e̱ ya tɔwe̱ gywii lamaŋ-ɔ fe̱yɛ, “Mo̱n' laatɔ a mo̱n' nu. Mo̱ i lee mò̱ a m baa mo̱ne̱ ase̱ kawu mfe̱e̱, na mo̱n' nya ŋu fe̱yɛ ma taare̱ a ŋ nya ke̱tɔ ne̱ mo̱ e̱ ye̱re̱ ke̱mo̱ se̱ a m bo̱ bu mò̱ ke̱pɔ-ɔ.” 5 Amo̱se̱se̱-ɔ ne̱ Yeesuu a le̱e̱ kawu na o buŋ iwu kuwurepa-ɔ na waagya pipee-o. Ne̱ gominaa-o a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱n' ke̱e̱ ɔnyare̱-ɔ ne̱e̱!” 6 Saŋ ne̱ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ-ɔ na Wuribware̱ suŋkpa a ade̱e̱re̱se̱po̱-ɔ a ŋu mò̱-ɔ, ne̱ baa fɛɛ-rɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Da mò̱ bo̱ me̱raa kiyii kpare̱-abɛɛ-rɔ se̱! Da mò̱ bo̱ me̱raa kiyii kpare̱-abɛɛ-rɔ se!” Ne̱ gominaa-o a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Amo̱ fe̱raa mo̱ne̱ fɔŋfɔŋ taa mò̱ ya da mò̱ bo̱ me̱raa kiyii kpare̱-abɛɛ-rɔ se̱. M fe̱raa, ma taare̱ a ŋ ŋu ke̱tɔ bɔye̱ ne̱ ɔɔ waa, ne̱ mo̱ e̱ ye̱re̱ se̱ a m bo̱ bu mò̱ ke̱pɔ-ɔ.” 7 Ne̱ lamaŋ-ɔ a tɔwe̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ mò̱ fe̱yɛ, “Ane̱ de mbraa ne̱ ŋ kaapo̱ fe̱yɛ ɔke̱maa ne̱ ɔ yɛ ɔ gye̱ Wuribware̱ mò̱ gyi-o, a bware fe̱yɛ o wu. Ɔnyare̱ mɔ yɛ ɔ gye̱ Wuribware̱ mò̱ gyi-o ne̱e̱. Amo̱se̱se̱-ɔ a bware fe̱yɛ o wu.” 8 Gominaa-o a nu baa tɔwe̱ amɔ-ɔ, ne̱ kufu ne̱ o de fe̱yɛ lamaŋ-ɔ e̱ ba ase̱ŋ a bo̱ bo̱ laye̱ mò̱-ɔ a tii si. 9 Ne̱ oo kiŋŋi yɔ leŋbu-o-ro ya bise Yeesuu fe̱yɛ, “Mfe̱ne̱ ne̱ fo̱ a le̱e̱?” Amaa Yeesuu mo̱ŋ lee kanɔ. 10 Ne̱ gominaa-o a be̱e̱ bise mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ maa be̱ŋŋaa mo̱ ne̱e̱ e̱e̱e̱? Nyiŋŋi si fe̱yɛ n de ke̱yaale̱ŋ fe̱yɛ ŋ yɔwe̱ fo̱ a fo̱ ya kyure, ne̱ n de ke̱yaale̱ŋ fe̱yɛ n da fo̱ bo̱ me̱raa kiyii kpare̱-abɛɛ-rɔ se̱.” 11 Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Fo̱ de mo̱ se̱ ke̱yaale̱ŋ a le̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ ya taa bo̱ sa fo̱. Amo̱se̱se̱-ɔ, ɔnyare̱ ne̱ ɔɔ taa mo̱ bo̱ sa fo̱-ɔ e̱ gye̱ ne̱ ɔɔ waa bɔye̱ kyo̱ŋ fo̱.” 12 Gominaa-o a nu amɔ-ɔ, ne̱ ɔɔ le̱ŋ e̱ye̱e̱ ɔ kpa kpa ne̱ ɔ ye̱re̱ se̱ a ɔ bo̱ yɔwe̱ Yeesuu-o. Amaa lamaŋ-ɔ a fɛɛ-rɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ ya yɔwe̱ ɔnyare̱ mɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ kwaa, amo̱ fe̱raa fo̱ mo̱ŋ gye̱ fo̱ owure dabe̱-ɔ mò̱ nyare̱ ne̱e̱! Ɔke̱maa ne̱ ɔ ba mò̱ e̱ye̱e̱ a ɔ bo̱ kii owure-o gye̱ owure dabe̱-ɔ do̱ŋ ne̱e̱!” 13 Gominaa-o a nu amɔ-ɔ, ne̱ oo lee Yeesuu kawu, ne̱ ɔɔ kye̱na ɔse̱ŋgyipo̱ a kagya-ɔ-rɔ, mfe̱ŋ ne̱ Heebrii se̱ŋsa-rɔ ba te̱e̱ ɛ Gabata-ɔ. (Kaase̱ e̱ kaapo̱ fe̱yɛ Abraŋdaye̱.) 14 Ifiyara amo̱, na kyɔwe̱ a yase̱ kafwe̱e̱. Ne̱ gominaa-o a tɔwe̱ gywii lamaŋ-ɔ fe̱yɛ, “Mo̱n' ke̱e̱ mo̱ne̱ owure!” 15 Ne̱ baa fɛɛ-rɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ mò̱ fe̱yɛ, “Taa mò̱ nare̱ ya da mò̱ bo̱ me̱raa kiyii kpare̱-abɛɛ-rɔ se̱!” Ne̱ gominaa-o a bise bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ e̱ kpa fe̱yɛ n da mo̱ne̱ owure bo̱ me̱raa kiyii kpare̱-abɛɛ-rɔ se̱ ne̱e̱ e̱e̱e̱?” Ne̱ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ-ɔ a lee kanɔ fe̱yɛ, “Owure ne̱ ane̱ de-o e̱ gye̱ fo̱ owure dabe̱ ne̱ fo̱ de-o.” 16 Ne̱ ŋkee gominaa-o a ba Yeesuu bo̱ sa mò̱ asoogyaa awuye fe̱yɛ bo̱ ya da mò̱ bo̱ me̱raa kiyii kpare̱-abɛɛ-rɔ se̱. 17 Amo̱se̱se̱-ɔ ne̱ baa taa Yeesuu nare̱, ne̱ ɔɔ ya so̱rɔ mò̱ kiyii kpare̱-abɛɛ-rɔ baa mfe̱ŋ ne̱ Heebrii se̱ŋsa-rɔ ba te̱e̱ ɛ Gologotaa-o (ne̱ amo̱ kaase̱ e̱ kaapo̱ fe̱yɛ ko̱lɔŋko̱rɔŋgyi swe̱e̱re̱-ɔ). 18 Ne̱ baa da mò̱ bo̱ me̱raa kiyii kpare̱-abɛɛ-rɔ se̱. Ne̱ baa da anyare̱ anyɔ ko̱ mɔ bo̱ me̱raa ayii kpare̱-abɛɛ-rɔ se̱, ɔko̱ŋko̱ bo̱ Yeesuu kigyise si, ne̱ ɔko̱ŋko̱ bo̱ mò̱ ke̱be̱na se̱. 19 Ne̱ Gominaa Pilat a kyo̱rɛɛ ko̱wo̱re̱taa ko̱ se̱ fe̱yɛ, “Yeesuu Nasarɛte̱nyi, Yudaa awuye owure-o, ”ne̱ ɔɔ sa ne̱ baa taa ke̱mo̱ bo̱ me̱raa kiyii kpare̱-abɛɛ-rɔ-ɔ se̱. 20 Ane̱ŋ a ko̱wo̱re̱taa-ɔ, baa kyo̱rɛɛ ke̱mo̱ se̱ Heebrii na Roma na Griiki e̱se̱ŋsa-rɔ ne̱e̱. Ne̱ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ a kare̱, a le̱e̱ fe̱yɛ mfe̱ŋ ne̱ baa da Yeesuu bo̱ me̱raa kiyii kpare̱-abɛɛ-rɔ se̱-ɔ na maŋ-nɔ mo̱ŋ bo̱ e̱fɔ. 21 Ne̱ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ abre̱sɛ-ɔ a ya tɔwe̱ gywii gominaa-o fe̱yɛ, “Fo̱ ma kyo̱rɛɛ fe̱yɛ, ʻYudaa awuye owure-o,ʼamaa kyo̱rɛɛ fe̱yɛ, ʻƆnyare̱ mɔ yɛ, Mo̱ e̱ gye̱ Yudaa awuye owure-o.ʼ” 22 Ne̱ gominaa a lee kanɔ fe̱yɛ, “Ke̱tɔ ne̱ mo̱ a kyo̱rɛɛ-ɔ, ma lɛɛ kyurowi.” 23 Amɔ asoogyaa awuye-o a da Yeesuu bo̱ me̱raa kiyii kpare̱-abɛɛ-rɔ-ɔ se̱ lo̱we̱-ɔ, ne̱ baa taa mò̱ atɔ buŋsɛ, ne̱ baa ke-ro ntuŋkare̱ nna, katuŋ ke̱maa gye̱ soogyaa ko̱ŋko̱ ke̱maa lee ne̱e̱. Ne̱ baa be̱e̱ taa mò̱ kaare̱ ne̱ baa lo̱, ne̱ bo̱ mo̱ŋ bara-ɔ. 24 Ne̱ baa tɔwe̱ gywii abɛɛ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ ma sa a ane̱ kyaŋŋe̱ kaare̱-ɔ-rɔ, mo̱n' sa a ane̱ waa mpini mpini na mò̱ ne̱ o gyi si-o na ka kii mò̱ lee.” Ane̱ŋ a ase̱ŋ mɔ a ba ne̱e̱ na ke̱tɔ ne̱ baa kyɔ kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ-rɔ-ɔ nya waa kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ, “Baa ke mo̱ atɔ buŋsɛ-rɔ taa, ne̱ baa waa mpini mpini ba kpa mò̱ ne̱ ɔ nya mo̱ kaare̱-ɔ.” Ane̱ŋ ne̱ asoogyaa awuye-o a waa-ɔ ne̱e̱. 25 Yeesuu mò̱ nyi na mò̱ nyikaasɛ na Mariya ne̱ ɔ gye̱ Kilopas mò̱ ka-ɔ na Mariya Magadalanyi ye̱re̱ bo̱ me̱raa mfe̱ŋ ne̱ baa da mò̱ bo̱ me̱raa kiyii kpare̱-abɛɛ-rɔ-ɔ se̱-ɔ. 26 Yeesuu a ŋu mò̱ nyi-o na ɔgyase̱po̱ ne̱ Yeesuu e̱ kpa mò̱ ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ-ɔ ye̱re̱ mfe̱ŋ-ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ nyi-o fe̱yɛ, “Ke̱e̱, fo̱ gyi-o ne̱e̱.” 27 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ ɔgyase̱po̱-ɔ fe̱yɛ, “Ke̱e̱, fo̱ nyi-o ne̱e̱.” Le̱e̱ mfe̱ŋ-ɔ ne̱ ɔgyase̱po̱-ɔ a taa Yeesuu mò̱ nyi-o yaa bo̱ kye̱na mò̱ aye̱. 28 Yeesuu a ŋu fe̱yɛ mbe̱yɔmɔ fe̱raa ke̱tɔ ke̱maa a lo̱we̱-ɔ, na ane̱ŋ ne̱ baa kyɔ kyo̱rɛɛ abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ-rɔ-ɔ nya waa kase̱ŋtiŋ-o, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Burufo de mo̱.” 29 Kyaŋse̱ na nta ko̱ ye̱re̱ mfe̱ŋ, ne̱ baa taa ikyikyee bo̱ da-rɔ lee bo̱ kye̱na hisopi kayii si, yase̱ yaa mò̱ kanɔ ase̱. 30 Yeesuu a kyo̱kywe̱e̱ nta-ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Aa lo̱we̱.” Ne̱ ɔɔ gya kuŋu bo̱ twe̱e̱-rɔ, ne̱ oo kii E̱bware̱ lee. 31 Ne̱ Yudaa awuye abre̱sɛ-ɔ a bo̱ ko̱re̱ Gominaa Pilat fe̱yɛ ɔ sa bamo̱ kpa a bo̱ ya gyɛɛ anyare̱ ne̱ baa da bamo̱ bo̱ me̱raa ayii kpare̱-abɛɛ-rɔ se̱-ɔ ayaa, na bo̱ maye̱ bamo̱ akye̱ŋaŋpo̱-ɔ le̱e̱ ayii kpare̱-abɛɛ-rɔ-ɔ se̱. Ke̱tɔ se̱ ne̱ baa ya ko̱re̱ kpa-ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ kake nsi amo̱ gye̱ Ifiyara, ne̱ bo̱ maa kpa fe̱yɛ akye̱ŋaŋpo̱-ɔ kye̱na ayii kpare̱-abɛɛ-rɔ-ɔ se̱ Me̱me̱ne̱da, a le̱e̱ fe̱yɛ Me̱me̱ne̱da ne̱ ɔ ba-ɔ gye̱ Me̱me̱ne̱da kukyure kake dabe̱. 32 Ne̱ asoogyaa awuye a ya gyɛɛ ɔnyare̱ gye̱ŋkpɛɛsɛ na ɔnyɔse̱po̱ ne̱ baa da bamo̱ aa Yeesuu bo̱ me̱raa ayii kpare̱-abɛɛ-rɔ-ɔ se̱-ɔ ayaa. 33 Amaa bamo̱ a ba Yeesuu ase̱-ɔ, baa ŋu fe̱yɛ ɔɔ kyɔ wu, amo̱se̱-ɔ bo̱ mo̱ŋ lɛɛ gyɛɛ mò̱ ayaa. 34 Amaa asoogyaa awuye-o ɔko̱ a yii Yeesuu kpo̱raka keri-ro. Puri amo̱-rɔ, ne̱ mbo̱gya na nkyu a le̱e̱. 35 Se̱sɛ ne̱ oo ŋu ase̱ŋ mɔ a waa-ɔ e̱ tɔwe̱ amo̱ ase̱ŋ o gywii mo̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ kare̱ wo̱re̱ mɔ-ɔ, na mo̱ne̱ gbaa na mo̱n' de̱e̱ kɔɔre̱ gyi. Ke̱tɔ ne̱ ɔɔ tɔwe̱-ɔ gye̱ kase̱ŋtiŋ ne̱e̱. 36 Amɔ a waa ne̱e̱ na ke̱tɔ ne̱ abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ a tɔwe̱-ɔ nya waa kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ, “Mò̱ kibowii ko̱ŋko̱ gbaa maa gyaa-rɔ.” 37 Abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ a be̱e̱ tɔwe̱ to̱ŋ ko̱ fe̱yɛ, “Ase̱sɛ e̱ de̱e̱re̱ mò̱ ne̱ baa yii mò̱ kpo̱raka-ɔ.” 38 Amɔ pɛɛɛ kamɛɛ-ɔ, ne̱ ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Yo̱sɛf ne̱ ɔɔ le̱e̱ maŋ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ Arimate̱ya-ɔ a ya ko̱re̱ Gominaa Pilat fe̱yɛ ɔ taa Yeesuu kye̱ŋaŋpo̱ sa mò̱. Ane̱ŋ a Yo̱sɛf mɔ gya Yeesuu si ɔ kwe̱e̱rɔ ne̱e̱, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔ se̱re̱ Yudaa awuye abre̱sɛ-ɔ. Ne̱ gominaa-o a sa mò̱ kpa fe̱yɛ ɔ ya taa Yeesuu kye̱ŋaŋpo̱-ɔ nare̱. Amo̱se̱se̱-ɔ ne̱ Yo̱sɛf a ya taa kye̱ŋaŋpo̱-ɔ o yii. 39 Nikodeemus, ne̱ mo̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ kare̱ wo̱re̱ mɔ-ɔ a kare̱ fe̱yɛ ɔɔ dɛɛ ya ŋu Yeesuu kanye ko̱-ɔ, na Yo̱sɛf ya yɔ ya pure kye̱ŋaŋpo̱-ɔ. Bamo̱ a yɔ-ɔ, ne̱ Nikodeemus a taa ndwii ko̱ ne̱ baa bo̱ waa abɛɛ-rɔ-ɔ. Ndwii amo̱ kako̱ ne̱ ba te̱e̱ ɛ miro ne̱ ka du fe̱yɛ kakyanne̱-ɔ, ne̱ kako̱ mɔ ne̱ ba te̱e̱ ɛ aloo-o ne̱ ka gya kɔne̱kɔne̱-ɔ, mmo̱ pɛɛɛ a bo̱rɔ kyaŋse̱. 40 Anyare̱ anyɔ-ɔ a taa Yeesuu kye̱ŋaŋpo̱-ɔ, ne̱ baa ba kye̱e̱furi bo̱ ŋure mò̱ se̱, ne̱ baa ba ndwii-o bo̱ waa-rɔ, ane̱ŋ ne̱ Yudaa awuye ananatɔ-rɔ ba lɔŋŋɔ kye̱ŋaŋpo̱ pwɛɛ na bo̱ dɛɛ pure-o. 41 Baa gyi bane̱ bo̱ kuŋ ayii ko̱ me̱raa mfe̱ŋ ne̱ baa mɔɔ Yeesuu-o. Bane̱ amo̱-rɔ ne̱ ɔko̱ a kwii ke̱gye̱raŋta po̱pwɛɛ ko̱ ke̱fo̱re̱-rɔ fe̱yɛ ke̱kyaŋ-ɔ, ne̱ bo̱ mo̱ŋ tɛɛ pure ɔko̱ ke̱mo̱-rɔ. 42 Amo̱ a gye̱ fe̱yɛ kibugyii ya da na bamo̱ kukyure kake dabe̱-ɔ a fo̱-ɔ, ne̱ ane̱ŋ a ke̱gye̱raŋta-ɔ maa mfe̱ŋ-ɔ se̱-ɔ, ne̱ baa pure Yeesuu mfe̱ŋ.

20

1 Kosiyara gye̱gyaye̱ kise-ro-o, kaye̱ a mo̱ŋ tɛɛ ke nɛɛnɛɛ-ɔ, ne̱ Mariya Magadalanyi a yɔ ke̱gye̱raŋta-ɔ ase̱. Mò̱ a fo̱ mfe̱ŋ-ɔ, ne̱ oo ŋu fe̱yɛ ke̱fo̱re̱ dabe̱ dabe̱ ne̱ baa kuroŋ bo̱ kpuse ke̱gye̱raŋta-ɔ kanɔ fe̱yɛ po̱ne̱-ɔ, baa kyɔ kuroŋ le̱e̱ ke̱gye̱raŋta-ɔ kanɔ-ɔ-rɔ. 2 Ane̱ŋ se̱-ɔ, ne̱ oo kiŋŋi ɔ se̱re̱ ɔ yɔ Simɔŋ Peetroo na ɔgyase̱po̱ ne̱ Yeesuu a kpa mò̱ ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ-ɔ ase̱, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Baa taa ane̱ nyaŋpe̱ le̱e̱ ke̱gye̱raŋta-ɔ-rɔ, ane̱ mɔ ane̱ mo̱ŋ nyi mfe̱ŋ ne̱ baa taa mò̱ yaa bo̱ be̱ya-ɔ.” 3 Amo̱se̱ ne̱ Peetroo na ɔgyase̱po̱ ko̱ amo̱-ɔ a yɔ ke̱gye̱raŋta-ɔ ase̱. 4 Agyase̱po̱ anyɔ mɔ se̱re̱ ne̱e̱, amaa ɔko̱ŋko̱-ɔ se̱re̱ keŋkeŋ ɔ kyo̱ŋ Peetroo. Ane̱ŋ se̱-ɔ, ne̱ ɔɔ fo̱ ke̱gye̱raŋta-ɔ ase̱ pwɛɛ ne̱ Peetroo a dɛɛ fo̱. 5 Mò̱ a fo̱-ɔ, ne̱ oo buŋŋe de̱e̱re̱ ke̱gye̱raŋta-ɔ-rɔ ke̱e̱, ne̱ oo ŋu kye̱e̱furi ne̱ baa bo̱ ŋure Yeesuu si-o da mfe̱ŋ, amaa ɔ mo̱ŋ lwee ke̱gye̱raŋta-ɔ-rɔ. 6 Ne̱ Simɔŋ Peetroo mɔ a sii kamɛɛ ba, ne̱ oo lwee ke̱gye̱raŋta-ɔ-rɔ, ne̱ oo ŋu kye̱e̱furi-o da mfe̱ŋ, 7 na kaprakɛɛ ne̱ baa bo̱ ŋure Yeesuu kuŋu-o. Kaprakɛɛ ne̱ baa bo̱ ŋure Yeesuu kuŋu-o na kye̱e̱furi-o mo̱ŋ da to̱ŋ ko̱ŋko̱ ne̱e̱. Kaprakɛɛ-ɔ a bɔɔ ka da kamo̱ ko̱kwe̱e̱. 8 Ne̱ ɔgyase̱po̱ ne̱ ɔɔ gye̱ ŋkpɛɛ fo̱ ke̱gye̱raŋta-ɔ ase̱-ɔ mɔ a lwee-ro, ne̱ oo ŋu ke̱tɔ ke̱maa. Amo̱se̱ ne̱ ɔɔ kɔɔre̱ ke̱tɔ ne̱ Mariya a tɔwe̱ gywii bamo̱-ɔ gyi. 9 Amɔ pɛɛɛ gbaa bo̱ mo̱ŋ tɛɛ nu ane̱ŋ ne̱ abware̱se̱ŋ wo̱re̱-ɔ a tɔwe̱-ɔ fe̱yɛ, “O kyiŋŋi a ɔ le̱e̱ lowi-ro”-o kaase̱. 10 Ne̱ agyase̱po̱-ɔ a kiŋŋi bo̱ yii pe̱. 11 Mariya mɔ ye̱re̱ ke̱gye̱raŋta-ɔ kawu si o su. Mò̱ a saŋ ɔ maase̱ o su-o, ne̱ oo buŋŋe de̱e̱re̱ ke̱gye̱raŋta-ɔ-rɔ. 12 Ne̱ oo ŋu Wuribware̱ mbɔɔ ŋnyɔ ko̱ ne̱ bo̱ buŋ atɔ fufuri-o te mfe̱ŋ ne̱ baa pure Yeesuu-o, ɔko̱ŋko̱ bo̱ ayaa se̱, ne̱ ɔko̱ mɔ bo̱ aŋu si. Amaa saŋ amo̱, Yeesuu kye̱ŋaŋpo̱-ɔ mo̱ŋ lɛɛ ɔ bo̱ ke̱gye̱raŋta-ɔ-rɔ. 13 Ne̱ baa bise mò̱ fe̱yɛ, “Ɔpe̱kye̱e̱, nte̱tɔ ne̱e̱ ne̱ fo̱ i su?” Ne̱ oo lee kanɔ fe̱yɛ, “Baa taa mo̱ nyaŋpe̱ bo̱ de bo̱ yii, ne̱ mo̱ŋ nyi mfe̱ŋ ne̱ baa taa mò̱ yaa bo̱ be̱ya-ɔ.” 14 Ne̱ oo buruwaa, ne̱ oo ŋu Yeesuu a ye̱re̱ mfe̱ŋ, amaa ɔ mo̱ŋ nyi fe̱yɛ Yeesuu ne̱e̱. 15 Ne̱ Yeesuu a bise mò̱ fe̱yɛ, “Ɔpe̱kye̱e̱, nte̱tɔ ne̱e̱ ne̱ fo̱ i su? Nsɛ ne̱ fo̱ i buwi fo̱ e̱ kpa?” Ɔkye̱e̱-ɔ e̱ fa fe̱yɛ bane̱ amo̱ ɔde̱e̱re̱se̱po̱ ne̱e̱, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Bre̱sɛ, mfe̱ne̱ ne̱ fo̱ a taa mò̱ bo̱ be̱ya? Mo̱ e̱ ko̱re̱ fo̱ tɔwe̱ mfe̱ŋ ne̱ fo̱ a taa mò̱ yaa bo̱ be̱ya-ɔ, na ŋ nya ya taa mò̱.” 16 Ne̱ Yeesuu a te̱e̱ mò̱ fe̱yɛ, “Mariya!” Ne̱ oo buruwaa mò̱ e̱ye̱e̱ bo̱ ko̱re̱ Yeesuu a ke̱be̱gya-ɔ se̱, ne̱ oo kpuni aŋuri kra mò̱ ayaa-rɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ Heebrii bamo̱ se̱ŋsa-rɔ fe̱yɛ, “Rabuni!”(Amo̱ kaase̱ e̱ gye̱ “Mo̱ ɔkaapo̱po̱.”) 17 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ ma kaŋ kra mo̱-rɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ŋ tɛɛ yɔ so̱so̱ n se̱ ase̱. Amo̱se̱se̱-ɔ, nare̱ mo̱ ko̱so̱bɛɛ-ana ase̱ ya tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ mo̱ i kiŋŋi mo̱ e̱ yɔ mò̱ ne̱ ɔ gye̱ n se̱ na mo̱ Wuribware̱-ɔ ase̱. Na fo̱ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ ŋkee fe̱raa ɔ gye̱ bamo̱ se̱ na bamo̱ Wuribware̱ bo̱ tii si.” 18 Puri amo̱-rɔ, ne̱ Mariya Magadalanyi a yɔ ya tɔwe̱ gywii agyase̱po̱-ɔ fe̱yɛ, “Mo̱ a ŋu ane̱ nyaŋpe̱, ”ne̱ ɔɔ tɔwe̱ ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱-ɔ gywii bamo̱. 19 Kake nsi amo̱ gye̱ Kosiyara. Amo̱ ke̱de̱e̱pwɛta-ɔ, ne̱ Yeesuu agyase̱po̱-ɔ a gyaŋŋe̱ twe̱e̱ ke̱kyaŋ-nɔ bo̱ bo̱-rɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ kufu de bamo̱ bo̱ le̱e̱ Yudaa awuye abre̱sɛ-ɔ se̱. Ne̱ Yeesuu a bo̱ ye̱re̱ bamo̱ nse̱na-rɔ. Ne̱ ɔɔ ka bamo̱ kanɔ fe̱yɛ, “E̱ye̱e̱ yure mo̱ne̱.” 20 Mò̱ a tɔwe̱ amɔ kyo̱ŋ-ɔ, ne̱ ɔɔ ba mò̱ asare̱e̱ na mò̱ keri-ro bo̱ kaapo̱ bamo̱. Ne̱ agyase̱po̱-ɔ akatɔ a gyi bwe̱e̱tɔ fe̱yɛ bamo̱ a ŋu Yeesuu. 21 Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “E̱ye̱e̱ yure mo̱ne̱. To, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ n se̱ a suŋ mo̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱-ɔ, ane̱ŋ dɛɛ ne̱ mo̱ i suŋ mo̱ne̱ mo̱ e̱ kyo̱ŋwe̱.” 22 Ne̱ oo fwii ŋe waa bamo̱-rɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱n' kɔɔre̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa-o. 23 Mo̱ne̱ ya taa bo̱ko̱ e̱bɔye̱ bo̱ ke bamo̱, amo̱ fe̱raa Wuribware̱ gbaa e̱ ba bamo̱ e̱bɔye̱ a ɔ bo̱ ke bamo̱. Ne̱ mo̱ne̱ e̱ mo̱ŋ ba bo̱ ke bamo̱, amo̱ fe̱raa Wuribware̱ gbaa maa ba a ɔ bo̱ ke bamo̱.” 24 Agyase̱po̱ kudu anyɔ-ɔ ɔko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Tomas ne̱ ɔ gye̱ ke̱le̱ŋba-ɔ mo̱ŋ bo̱ bamo̱ ase̱ nsaŋ ne̱ Yeesuu a ba-ɔ. 25 Amo̱se̱se̱-ɔ ne̱ agyase̱po̱ ko̱-ɔ a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ane̱ a ŋu ane̱ nyaŋpe̱.” Amaa Tomas a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Amɔ mo̱ a ŋu mfe̱ŋ ne̱ baa da mò̱ ndangyii asare̱e̱-rɔ na n taa mo̱ asare̱e̱gyi bo̱ dabo̱rɔ mfe̱ŋ, na n neŋ mo̱ ke̱sare̱e̱ bo̱ waa mò̱ keri-ro pwɛɛ na n dɛɛ kɔɔre̱ gyi.” 26 Kadaawɔkywe̱e̱ be̱e̱ bo̱ fo̱-ɔ, ne̱ agyase̱po̱-ɔ a be̱e̱ bo̱ gyaŋŋe̱ ke̱kyaŋ-nɔ twe̱e̱ po̱ne̱-rɔ. Ŋkee fe̱raa Tomas bo̱ bamo̱ ase̱. Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ bo̱ ye̱re̱ bamo̱ nse̱na-rɔ ka bamo̱ kanɔ fe̱yɛ, “E̱ye̱e̱ yure mo̱ne̱.” 27 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii Tomas fe̱yɛ, “Taa fo̱ ke̱sare̱e̱gyi bo̱ dɔŋŋɔ se̱ mfe̱e̱, na fo̱ de̱e̱re̱ mo̱ asare̱e̱-rɔ. Na fo̱ neŋ fo̱ ke̱sare̱e̱ bo̱ waa mo̱ keri-ro, na fo̱ yɔwe̱ fo̱ ko̱kɔɔre̱gyi ke̱-mo̱ŋ-de-o na fo̱ kɔɔre̱ gyi fe̱yɛ mo̱ a kyiŋŋi le̱e̱ lowi-ro.” 28 Ne̱ Tomas a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱ na mo̱ Wuribware̱ e̱ gye̱ fo̱!” 29 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ane̱ŋ ne̱ fo̱ a ŋu mo̱-ɔ se̱ ne̱ fo̱ e̱ kɔɔre̱ fo̱ i gyi aaa? Bamo̱ ne̱ bo̱ mo̱ŋ ke̱e̱ mo̱, ne̱ baa kɔɔre̱ gyi fe̱yɛ mo̱ a kyiŋŋi le̱e̱ lowi-ro-o akatɔ i gyi.” 30 Yeesuu a waa akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ bwe̱e̱tɔ ko̱ mò̱ agyase̱po̱-ɔ akatɔ-rɔ ne̱ mo̱ŋ kyo̱rɛɛ waa wo̱re̱ mɔ-rɔ-ɔ. 31 Amaa mo̱ a kyo̱rɛɛ amɔ ne̱e̱ a mo̱n' de̱e̱ kɔɔre̱ gyi fe̱yɛ Yeesuu e̱ gye̱ Kristoo-o, Wuribware̱ mò̱ gyi-o, na bo̱ le̱e̱ mo̱ne̱ ko̱kɔɔre̱ mò̱ gyi si na mò̱ ke̱yaale̱ŋ se̱, mo̱n' de̱e̱ nya ŋkpa na kukyure ne̱ a mo̱ŋ de kɛɛ-ɔ.

21

1 Amɔ kamɛɛ-rɔ, ne̱ Yeesuu a be̱e̱ lee mò̱ e̱ye̱e̱ bo̱ kaapo̱ mò̱ agyase̱po̱-ɔ bo̱ko̱ ke̱pare̱ dabe̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Tibeeriyas-o kɛɛ. Mfaanɛɛ ne̱ aa waa. Ne̱ agyase̱po̱ ko̱ a gyaŋŋe̱ mfe̱ŋ. 2 Bamo̱ ne̱ baa gyaŋŋe̱ mfe̱ŋ-ɔ e̱ gye̱ Simɔŋ Peetroo na Tomas (ne̱ ɔ gye̱ ke̱le̱ŋba-ɔ) na Nataniyɛl (ne̱ ɔɔ le̱e̱ Kana ne̱ ɔ bo̱ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱-ɔ) na Sibidii mò̱ gyi-ana anyɔ-ɔ, na Yeesuu agyase̱po̱-ɔ-rɔ anyɔ ko̱. 3 Ne̱ Simɔŋ Peetroo a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ ya kra ŋkiŋgyi ne̱e̱.” Ne̱ bo̱ yɛ, “Ane̱ aa fo̱ e̱ yɔ.” Ne̱ bamo̱ pɛɛɛ a kye̱na ko̱re̱e̱-rɔ yɔ. Ne̱ kibugyii a da, ne̱ baa twe̱e̱ kisawu ane̱ŋ-aaa. Ne̱ kaye̱ a bo̱ ke na bo̱ mo̱ŋ kra sɛye̱. 4 Saŋ ne̱ kyɔwe̱ e̱ le̱e̱-ɔ, ne̱ Yeesuu ye̱re̱ kyukɛɛ, amaa agyase̱po̱-ɔ mo̱ŋ nyi fe̱yɛ mò̱ ne̱e̱. 5 Ne̱ oo bise bamo̱ fe̱yɛ, “Ayaafɔre̱, mo̱ne̱ a kra ko̱tɔko̱ aaa?” Ne̱ baa lee kanɔ fe̱yɛ, “Ane̱ mo̱ŋ kra kataapo̱gyii ko̱ŋko̱ gbaa.” 6 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ ya twe̱e̱ mo̱ne̱ kisawu-o yaa ko̱re̱e̱-ɔ kigyise si a keri-o, mo̱ne̱ e̱ kra ŋkiŋgyi.” Amo̱se̱-ɔ ne̱ baa twe̱e̱ kisawu-o bo̱ waa-rɔ, ne̱ bo̱ mo̱ŋ lɛɛ taare̱ gyiiri lee, a le̱e̱ fe̱yɛ baa kra ŋkiŋgyi bwe̱e̱tɔ. 7 Ne̱ ɔgyase̱po̱ ne̱ Yeesuu e̱ kpa mò̱ ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ-ɔ a tɔwe̱ gywii Peetroo fe̱yɛ, “Ane̱ nyaŋpe̱ ne̱e̱!” Peetroo a nu fe̱yɛ bamo̱ nyaŋpe̱ ne̱e̱-ɔ, ne̱ oo kpuriti waagya laare̱-rɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔɔ kyɔ lee mò̱ atɔ buŋsɛ le̱e̱ mò̱ kayo̱wɔre̱ se̱ ne̱e̱, ne̱ oo fuwi lwee nkyu-o-ro le̱e̱ ɔ twɛɛ ɔ yɔ kideŋbe si. 8 Ne̱ agyase̱po̱ ne̱ baa saŋ-ɔ a kye̱na ko̱re̱e̱-ɔ-rɔ ba pare̱ ba daŋ kideŋbe si na ba gyiiri kisawu ne̱ ŋkiŋgyi a bo̱rɔ-rɔ-ɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ bamo̱ aa kideŋbe si mo̱ŋ lɛɛ a bo̱ e̱fɔ, a saŋ ayaa kikyuwi waa ke̱rafa na bo̱ daŋ kideŋbe si. 9 Bamo̱ a fo̱ kideŋbe si-o, ne̱ baa ŋu aduŋdurii de̱e̱kpa na ŋkiŋgyi tɔ-rɔ, na bodobodoo. 10 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱n' taa ŋkiŋgyi ne̱ mo̱ne̱ a de̱ŋ kra-ɔ ŋko̱ baa.” 11 Ne̱ Simɔŋ Peetroo a lwee ko̱re̱e̱-ɔ-rɔ, ne̱ oo gyiiri kisawu-o yaa kideŋbe si, na ŋkiŋgyi adabe̱ adabe̱ a bo̱rɔ-rɔ. Mmo̱ pɛɛɛ gye̱ ke̱rafa na adunuu na nsa. Hare̱e̱ ŋkiŋgyi mɔ a kyɔ kanɔ ŋke̱maa-ɔ gbaa ooo, kisawu-o mo̱ŋ kyaŋŋe̱-rɔ. 12 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱n' bo̱ gyi.” Amɔ pɛɛɛ gbaa agyase̱po̱-ɔ ɔko̱ mo̱ŋ bise mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ nsɛ ne̱e̱?”, a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ nyi fe̱yɛ bamo̱ nyaŋpe̱ ne̱e̱. 13 Ne̱ Yeesuu a taa bodobodoo-o, ne̱ ɔɔ bo̱ sa bamo̱, ane̱ŋ dɛɛ ne̱ ɔɔ waa ŋkiŋgyi-o gbaa. 14 Mò̱ a kyiŋŋi le̱e̱ lowi-ro-o kamɛɛ-rɔ, ke̱mo̱-ɔ e̱ gye̱ sase̱po̱ fe̱yɛ Yeesuu a lee mò̱ e̱ye̱e̱ bo̱ kaapo̱ mò̱ agyase̱po̱-ɔ. 15 Bamo̱ a gyi lo̱we̱-ɔ, ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii Simɔŋ Peetroo fe̱yɛ, “Simɔŋ, Yohanee mò̱ gyi-o, fo̱ e̱ kpa mo̱ ase̱ŋ fo̱ kyɔ ane̱ŋ ne̱ fo̱ bɛɛko̱-ana mɔ e̱ kpa mo̱ ase̱ŋ-ɔ ɔɔɔ?” Ne̱ oo lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, fo̱ nyi fe̱yɛ mo̱ e̱ kpa fo̱ ase̱ŋ ɛ.” Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “De̱e̱re̱ mo̱ nsanne̱gyii-o si.” 16 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ nyɔse̱po̱ fe̱yɛ, “Simɔŋ, Yohanee mò̱ gyi-o, fo̱ e̱ kpa mo̱ ase̱ŋ aaa?” Ne̱ Peetroo a be̱e̱ lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, fo̱ nyi fe̱yɛ mo̱ e̱ kpa fo̱ ase̱ŋ ɛ.” Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “De̱e̱re̱ mo̱ e̱sanne̱-ɔ se̱.” 17 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ sase̱po̱ fe̱yɛ, “Simɔŋ, Yohanee mò̱ gyi-o, kase̱ŋtiŋ ne̱ fo̱ e̱ kpa mo̱ ase̱ŋ aaa?” A mo̱ŋ waa Peetroo kɔne̱ fe̱yɛ Yeesuu a be̱e̱ bise mò̱ sase̱po̱. Ane̱ŋ se̱ ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, fo̱ kyɔ fo̱ nyi ke̱tɔ ke̱maa. Fo̱ nyi fe̱yɛ mo̱ e̱ kpa fo̱ ase̱ŋ.” Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “De̱e̱re̱ mo̱ e̱sanne̱-ɔ se̱. 18 Mo̱ i gyi fo̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ, saŋ ne̱ fo̱ gye̱ kayaafɔre̱gyii-o fo̱ a nyaa fo̱ ŋkpaŋkaare̱e̱ ba fe bo̱ te̱ŋ se̱ yɔ to̱ŋ ke̱maa ne̱ fo̱ e̱ kpa-ɔ. Amaa fo̱ ya kii ke̱nyaŋbre̱sɛ, fo̱ i teyi asare̱e̱-rɔ, na ɔko̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ ba fe a ɔ bo̱ ŋure fo̱, na ɔ yaa fo̱ mfe̱ŋ ne̱ fo̱ maa kpa-ɔ.” 19 Ane̱ŋ a ase̱ŋ mɔ ne̱ ɔɔ tɔwe̱-ɔ, Yeesuu e̱ kpa a ɔ kaapo̱ ane̱ŋ ne̱ Peetroo e̱ ba a ɔ bo̱ wu, na a sa a Wuribware̱ nya ke̱dabe̱-ɔ ne̱e̱. Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Gya mo̱ se̱.” 20 Peetroo a kii de̱e̱re̱ kamɛɛ, ne̱ oo ŋu ɔgyase̱po̱ ne̱ Yeesuu e̱ kpa mò̱ ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ-ɔ, mò̱ ne̱ ɔɔ kye̱na me̱raa Yeesuu kake nsi ne̱ baa kye̱na ba gyi, ne̱ oo bise fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, nsɛ e̱ gye̱ ne̱ o gyi fo̱ kidiburo?”-o. 21 Mò̱ a ŋu fe̱yɛ ɔgyase̱po̱ amo̱ e̱ gya bamo̱ se̱-ɔ, ne̱ oo kuri bise Yeesuu fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, ne̱ ɔnyare̱ mɔ mɔ, nte̱tɔ e̱ gye̱ ne̱ a waa mò̱?” 22 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ kpa fe̱yɛ ɔ kye̱na bo̱ fo̱ saŋ ne̱ mo̱ i kiŋŋi a m ba-ɔ gbaa, a mo̱ŋ gye̱ fo̱ ase̱ŋ. Fo̱ fe̱raa, gya mo̱ se̱ de.” 23 Amo̱se̱se̱-ɔ, ne̱ ase̱ŋ amo̱ a saŋŋe̱-rɔ yɔ Kristoo awuye ase̱ fe̱yɛ ɔgyase̱po̱ amo̱ maa wu. Amaa Yeesuu mo̱ŋ tɔwe̱ fe̱yɛ ɔgyase̱po̱-ɔ maa wu. Ɔɔ tɔwe̱ ne̱e̱ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ kpa fe̱yɛ ɔ kye̱na bo̱ fo̱ saŋ ne̱ mo̱ i kiŋŋi a m ba-ɔ gbaa, a mo̱ŋ gye̱ fo̱ ase̱ŋ.” 24 Ɔgyase̱po̱ amo̱ ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ-ɔ dɛɛ e̱ gye̱ ne̱ oo ŋu amɔ pɛɛɛ ne̱ ɔɔ kyo̱rɛɛ bo̱ be̱ya-ɔ. Ne̱ ane̱ nyi fe̱yɛ ke̱tɔ ne̱ ɔɔ tɔwe̱-ɔ gye̱ kase̱ŋtiŋ. 25 Mbe̱yɔmɔ, ase̱ŋ bwe̱e̱tɔ bo̱-rɔ ne̱ Yeesuu a waa bo̱ tii si. Baa dɛɛ kyo̱rɛɛ amo̱ pɛɛɛ bo̱ be̱ya ako̱ ako̱ ne̱e̱-ɔ, weetee mo̱ e̱ fa fe̱yɛ amo̱ e̱wo̱re̱ ne̱ ba kyo̱rɛɛ-ɔ maa lɔɔ kaye̱ mɔ-rɔ gbaa.