Buamu of Burkina FasoJOHN
O Yeesu Krista lé le Dónbeenì Bíonì 1 Mu ɲúhṹ ɓúɛɛníi, á yìa lé le Bíonì á wi ká bìo ɓúi dĩǹ yí léra. O páanía wi lè le Dónbeenì. Orɛ́n mí bɛɛre lé le Dónbeenì. 2 Mu bìo ɓúenɓúen ɲúhṹ ɓúɛɛníi, ká arɛ́n lè le Dónbeenì páanía wi. 3 Lé orɛ́n á le Dónbeenì dĩ̀n wán léraráa mu bìo ɓúenɓúen. Bìo ó o níi yí kɛra lénló yi bṹn mía. 4 Orɛ́n lé yìa le mukãnì wee lé cɔ̃́n. Dén mukãnì so ka lòn khoomu na wee zéení bìo le Dónbeenì karáa lè ɓa nùpua. 5 Mu khoomu mu wee dé le tíbírí yi, á bìa wi le tíbírí mu yi wee pĩ́ mu bìo. 6 Nìi ɓúi hĩ́a wi bĩ́n á le Dónbeenì tonkaa. O yèni ɓa le Zãn. 7 Lé orɛ́n ɓuara ɓueé wó yìa ka lòn khoomu sɛɛ́ràso, á wee mì ho tũ̀iá o ɲii, bèra a na à ɓa ɓúenɓúen tà le yìa ka lòn khoomu á bìo bon orɛ́n pànká yi. 8 Orɛ́n mí bɛɛre hĩ́a yínɔń yìa ka lòn khoomu, ká a ɓueé wó o sɛɛ́ràso, á mà ho tũ̀iá o ɲii. 9 Yìa lé mu khoomu binbirì á ɓuara ho dĩ́míɲá yi á ɓueé wee dé mu khoomu ɓa nùpua ɓúenɓúen wán. 10 Yìa lé le Bíonì á wi ho dĩ́míɲá yi, ho dĩ́míɲá na le Dónbeenì dĩ̀n orɛ́n wán á léra. Ɛ̀ɛ ká ho dĩ́míɲá mu nùpua màhã́ yí zũna a. 11 O ɓuara mín kùrú lùe yi, á bìa bìo sã̀ a yi pã́ a bìo. 12 Ká ɓa tĩ́ahṹ á ɓa ɓúi màhã́ tà a bìo, á dó mí sĩa wo yi. Bán ó o wó á ɓa wó le Dónbeenì zàwa. 13 Ɓa yí wó le Dónbeenì zàwa làa bìo ɓa nùpua wee teráa ɓa zàwa bìo. Ɓa mún yí wó le Dónbeenì zàwa làa bìo ó o báa là a hã́a wee páaní à yíráa ɓa zàwa bìo. Le Dónbeenì míten lé dìo wó á ɓa lé le zàwa. 14 Yìa lé le Bíonì á ɓueé wó a nùpue, á kará làa wɛn. O sãamu ɲii mía. Lé orɛ́n wee zéení ho tũ̀iá poni binbirì làa wɛn. Wa fá wa yìo o cùkú yi, hìa ó o Za kéní na ló mín Maá Dónbeenì cɔ̃́n wé yí. 15 O Zãn na lé o sɛɛ́ràso á bía bìo kà pɔ̃́npɔ̃́n o dã́ní yi: «Yìa kà lé yìa á ĩ fèra bía bìo nɔn mia. Ĩ bía le o wi ĩ mɔ́n bò o ɓuen, ká a màhã́ po mi lé bìo ó o wi ĩ yahó hàánì.» 16 Mu bè-tentewà lè mí sìíwà na lé o sãamu na ɲii mía á wa ɓúenɓúen yú ɲàmaa mín wán. 17 Ho làndá lé o Mɔyiize á le Dónbeenì bò yi nɔnnáa ho wɛn. Ká mu sãamu lè ho tũ̀iá poni lé orɛ́n na lé o Yeesu Krista á le Dónbeenì bò yi zéeníanáa mu làa wɛn. 18 Nùpue na dĩǹ mɔn le Dónbeenì wón mía. Ká arɛ́n na lé o Za kéní na lé le Dónbeenì, yìa páanía wi là a Maá Dónbeenì, lé wón nɔn ó o Maá bìo zũnáa. Bìo ó o Zãn Batiisi bía míten dã́ní yi 19-20 Wizonle ɓúi á ɓa zúifùwa ɲúnása na wi ho Zeruzalɛɛmu yi á tonkaa ɓa yankarowà là a Levii nùwã le ɓa ɓuee tùa o Zãn yi le o lé o nùpue yɛ́n sìí. Ó o yí sà mu, ò o mà ho tũ̀iá wéréwéré nɔn bìa ɓa tonkaa yi: «Ĩnɛ́n yínɔń o Krista, yìa le Dónbeenì mɔn léra.» 21 Á ɓa tùara a yi: «Á fo lé o nùpue yɛ́n síi? Fo lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro Elii le?» Ó o Zãn le mí yínɔń Elii. Á ɓa bĩnía tùara: «Á fo lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro na wa wee lòoní le?» Ó o Zãn le ɓùeé. 22 Á ɓa wã́a bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n ɓɛ̀n lé o nùpue yɛ́n sìí? Wa ko wa vaa zéení bìo ɓúi à na bìa tonkaa wɛn yi. Fo lée wée?» 23 Ó o Zãn bía: «Ĩnɛ́n lé yìa le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro Ezayii bía bìo: ‹Nìi ɓúi wee bío pɔ̃́npɔ̃́n le dùure yi kà síi: Mi wíoka ho wɔ̃hṹ ká a Ɲúhṹso o ɓuen.›» 24 Bìa ɓa tonkaa o Zãn cɔ̃́n ɓúi lé ɓa Farizĩɛwa. 25 Á bán tùara a Zãn mu yi: «Ká fo yínɔń yìa le Dónbeenì mɔn léra, á yínɔń o Elii, á mún yínɔń le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro na wa wee lòoní, á lée webio nɔn fo wee bátízéráa ɓa nùpua?» 26 Ó o Zãn wã́a bía nɔn ɓa yi: «Ĩnɛ́n wee bátízé ɓa nùpua lè mu ɲumu. Ɛ̀ɛ ká a ɓúi wi mi tĩ́ahṹ á mi yí zũ bìo. 27 Ĩnɛ́n fèra dú wón yahó. O nakãa tɛnló á ĩnɛ́n yàá pá yí koráa.» 28 Bìo kà ɓúenɓúen wó ho Betanii lóhó yi, ho muhṹ na ɓa le Zurudɛ̃n mɔ́n, hìa ó o Zãn hĩ́a wee bátízé ɓa nùpua yi. O Yeesu ka lòn muinì pioza á le Dónbeenì nɔn 29 Mu tá na lée tɔ̃n, ó o Zãn mɔn ò o Yeesu mà a wee ɓuen, ó o bía: «Yìa kà ka lòn muinì pioza á le Dónbeenì nɔn à sɛ́nnáa ho dĩ́míɲá nùpua bè-kora día. 30 Lé orɛ́n lé yìa á ĩ bía bìo kà síi: Nùpue ɓúi wi ĩ mɔ́n bò o ɓuen, ká a màhã́ po mi lé bìo ó o wi ĩ yahó hàánì. 31 Ĩ lá yí zũ yìa lé orɛ́n, ká ĩ màhã́ ɓueé wee bátízé ɓa nùpua lè mu ɲumu, bèra a na ò o Isirayɛɛle nìpomu à zũń wo.» 32 O Zãn mu pá bĩnía bía bìo kà wéréwéré: «Ĩ mɔn le Dónbeenì Hácírí à le lion o wán lòn háponi, á lií wi làa wo. 33 Ĩ lá dĩǹ yí zũ yìa lé orɛ́n, ká le Dónbeenì na tonkaa mi le ĩ bátízé ɓa nùpua lè mu ɲumu màhã́ bía nɔn miì: ‹Fo ó mi le Dónbeenì Hácírí ká le yòó ló wee lii o nùpue ɓúi wán. Wón lé yìa á à bátízé ɓa nùpua lè le Dónbeenì Hácírí.› 34 Ĩ mɔn mu, á ĩ wee bío mu wéréwéré le o lé le Dónbeenì Za.» O Yeesu lé yìa le Dónbeenì mɔn léra 35 Mu tá na lée tɔ̃n, ká a Zãn tĩ́n wi ho lahó dà-kéní mu yi lè mí nì-kenínia nùwã ɲun, 36 ó o mɔn o Yeesu ò o wee khĩí, ó o bía: «Yìa wee khĩí kà lé le Dónbeenì Pioza.» 37 Ó o Zãn nì-kenínia nùwã ɲun mu ɲá bìo ó o bía, á ɓa dɛ̀ɛnía bò a Yeesu yi. 38 Ó o Yeesu yèrèmáa khíi lora á mɔn à ɓa bò a yi, ó o tùara ɓa yi: «Lée webio mi wee cà.» Á ɓa bía: «Arabii (bṹn kúará le: ‹nì-kàránlo›), lé wen fo wi yi?» 39 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi ɓuen, á mi vaa mi hen na á ĩ wi yi.» Á ɓa wã́a bò a yi á vaá zũna bĩ́n. Mu wó le wi-háarè. Á ɓa wã́a kará tò le wii bĩ́n làa wo. 40 O Zãn nì-kenínia nùwã ɲun na ɲá a bíoní á bò a Yeesu yi nì-kéní ɓa le Ãndere, o Simɔn Piɛre ɓàn za. 41 Yìa ó o Ãndere mu nín-yání van cɔ̃́n lé ɓàn za Simɔn mu á vaá bía nɔn wo yi: «Wa mɔn o Mɛsii.» (Mɛsii lé mu heberemu. Ká mu kúará lè mu kɛrɛɛkimu ɓa le Krista, bṹn kúará le yìa le Dónbeenì mɔn léra.) 42 Ò o fó a ɓuararáa o Yeesu cɔ̃́n. Ó o Yeesu lora a yi ò o bía: «Fo lé o Simɔn, o Zãn za. Àwa! Bìo kà wán á ɓa wé è ve fo làa Sefaasi.» (Sefaasi lé mu heberemu. Mu kɛrɛɛkimu yi ɓa le Piɛre, bṹn kúará le ɓúaahó.) 43 Mu tá na lée tɔ̃n, ó o Yeesu le mí ì va ho Kalilee kɔ̃hṹ, ó o fò mín là a nìi ɓúi na yèni ɓa le Filiipu, ó o bía nɔn wo yi: «Bè miì.» 44 O Filiipu mu wee lé ho Bɛtesayidaa lóhó yi, hen na ó o Ãndere là a Piɛre wee lé yi. 45 Bṹn mɔ́n ó o Filiipu ɓɛ̀n vaá fò mín là a Natanayɛɛle, ó o bía nɔn wón yi: «Yìa ó o Mɔyiize bía bìo ho làndá vɔ̃nna yi, wón na ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà mún bía bìo, á wa yú. O lé o Nazarɛɛte nìi Yeesu, o Zozɛɛfu za.» 46 Ó o Natanayɛɛle bía nɔn wo yi: «Bè-tente so dà a lé Nazarɛɛte yi le?» Ó o Filiipu bía nɔn wo yi: «Ɓuen á fo vaá mi a.» 47 Bìo ó o Yeesu mɔn o Natanayɛɛle ò o vará mà a, ó o bía bìo kà o dã́ní yi: «Yìa kà á kũaakṹaamu mía yi. O lé o Isirayɛɛle nìi binbirì.» 48 Ó o Natanayɛɛle tùara a Yeesu yi: «Fo wó kaka zũnanáa mi?» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ĩ fèra mɔn fo ká ũ kará le vĩ̀ndɛ̀ɛ na ɓa le fíkíyée tá, ká a Filiipu yàá dĩǹ yí von fo.» 49 Ó o Natanayɛɛle bía nɔn wo yi: «Nì-kàránlo, fo lé le Dónbeenì Za. Fo lé o Isirayɛɛle nìpomu bɛ́ɛ.» 50 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Fo dó ũ sĩi miì lé bìo á ĩ bía le ĩ mɔn fo ho fíkíyée tá. Àwa! Bè-beera ɓúi yàá khíi wé fo ò mi ká mu po bìo kà.» 51 Ò o pá bĩnía bía: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Mi khíi mi ho wáayi ká ho hɛ́ra, á le Dónbeenì wáayi tonkarowà wee bè o Nùpue Za yi à liiráa à bĩní yòo.»
O Yeesu yéréké bìo na ó o nín-yání wó 1 Hã wizooní bìo tĩn zoǹ, à bṹn mu yaamu sã́nú ɓúi wee dí ho Kalilee kɔ̃hṹ lóhó na ɓa le Kanaa yi. Ó o Yeesu ɓàn nu kɛra bĩ́n. 2 Ɓa mún von o Yeesu lè mí nì-kenínia mu yaamu mu sã́nú díiníi. 3 Bìo ho dìvɛ̃́n hĩ́a vó, ó o Yeesu ɓàn nu ɓueé bía nɔn wo yi: «Ɓa dìvɛ̃́n vó.» 4 Ká a Yeesu màhã́ bía nɔn wo yi: «Hã́a mu, lé ũnɛ́n ko ũ zéení bìo á ĩ ko à ĩ wé làa mi le? Ĩ pã̀ahṹ dĩǹ yí dɔ̃n.» 5 Ó o Yeesu ɓàn nu wã́a bía nɔn ɓa ton-sáwá yi: «Bìo ɓúenɓúen na ó o hĩ́a à bío le mi wé, à mi wé mu.» 6 Ɲumu sĩ̀a bìo hèzĩ̀n wi bĩ́n. Hã lé hã huaa á ɓa tan. Hã mí dà-kéní kéní á liiterewa khĩmàni síi dà à kúee yi. Ɓa zúifùwa wee wé kúee mu ɲumu hã yi, à sɛɛka lè míten làa bìo ɓa làndá bòráa mu à ceéráa míten. 7 Ó o Yeesu bía le ɓa ton-sáwá hà mu ɲumu síiní hã sĩ̀a mu. Á bán síinía hã yòó ɓó mí ɲi-kã́a yi. 8 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «Mi kĩ̀ mu cĩ́inú à vaa na yìa dú ho sã́nú tonni yahó yi.» Á ɓa kã̀ mu vaá nɔn wo yi, 9 ó o díndío à mu lé ho dìvɛ̃́n. Ó o yí zũ hen na á hón dìvɛ̃́n so ló yi, ká ɓa ton-sáwá na hà mu ɲumu, bán zũ hen na ho ló yi. Ó o von o hã́-fĩa ɓàn báa 10 á bía nɔn wo yi: «Ɓa nùpua ɓúenɓúen wee wé dá ho dìvɛ̃́n na sĩ ho yahó. Ká pã̀ahṹ na á bìa ɓa von yìo hĩ́a wee vĩ́ ɓa, à ɓa màhã́ wé dá hìa yí tà yí sĩ. À ũnɛ́n wón ɓɛ̀n bàrá hìa sĩ fúuu fúaa hã laà na kà wán.» 11 Bìo kà lé o Yeesu nín-yání yéréké bìo na wee zéení le o ló le Dónbeenì cɔ̃́n na ó o wó. Mu wó ho Kalilee kɔ̃hṹ lóhó na ɓa le Kanaa yi. Bìo ó o wó kà lé bṹn zéenía o beemu, ó o nì-kenínia wíokaa dó mí sĩa wo yi. 12 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu lè mín nu, lè mín zàwa, lè mí nì-kenínia á bò mín van ho Kapɛɛnayuumu lóhó yi. Ɓa kará bĩ́n wó hã wizooní bìo yɛn. O Yeesu zoó ɲɔn ɓa duanlowà 13 Bìo ɓa zúifùwa sã́nú na ɓa le Paaki díró wà ɓueé sùará, ó o Yeesu wà yòora ho Zeruzalɛɛmu lóhó yi. 14 Bìo ó o vaá zon le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi, ó o zoó yú ɓa nùpua bĩ́n à ɓa wee yɛ̀ɛ́ ɓa nàwa, lè ɓa pia, lè ɓa ɓùaaɓúuní. O mún zoó yú bìa wee pùarí le wárí bĩ́n, à ɓa karáka mí tàbáríwa ɲúná yi. 15 Ó o wã́a lá ho hũló pá lè le làbàanì, á ɲɔn lè ɓa ɓúenɓúen á ɓa ló lè mí nàwa lè mí pia. Á ɓa wɛ́n-pùarílowà wárí ó o pɔ̃́nkaa kúaará, á líikaa ɓa tàbáríwa kúaaka. 16 Ò o bía nɔn ɓa ɓùaaɓú-yɛ̀ɛ́rowa yi: «Mi khuii ɓa le ɓa lé. Mi yí wé ĩ Maá zĩi làa duanló zĩi.» 17 Ó o nì-kenínia hácírí yòó ɓuara le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíonì na kà wán: «Dónbeenì, bìo á ĩ heníanáa ũ zĩi bìo ɓɛ̀ntĩ́n hĩ́a máa ká mi» 18 Á ɓa zúifùwa ɲúnása na wi bĩ́n tùara a yi: «Lé mu yéréké bìo yɛ́n á fo dà à wé á à zéení le bìo fo wó kà ɓàn wéró pànká á fo yú le Dónbeenì cɔ̃́n?» 19 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ká le Dónbeenì zĩ-beenì na kà mi lá fù, á ĩnɛ́n ǹ bĩní ì so le hã wizooní bìo tĩn yi.» 20 Á ɓa zúifùwa ɲúnása bía nɔn wo yi: «Le Dónbeenì zĩ-beenì na ɓa son hã lúlúio ɓúará-ɲun làa bìo hèzĩ̀n lé dén á ũnɛ́n le ká ɓa lá fù, á fo dà à bĩní ì so hã wizooní bìo tĩn yi le?» 21 Ɛ̀ɛ ká le Dónbeenì zĩ-beenì na ó o Yeesu wee bío bìo lé orɛ́n mí bɛɛre sãnía. 22 O Yeesu vèeró mɔ́n lé hón pã̀ahṹ so ó o nì-kenínia hácírí bĩnía ɓuara hã bíoní na ó o hĩ́a bía wán. Á ɓa tà le le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíonì á bon, á mún tà le o Yeesu bíoní á bon. O Yeesu zũ bìo wi ɓa nùpua sĩa yi 23 Pã̀ahṹ na ó o Yeesu hĩ́a wi ho Zeruzalɛɛmu yi ho Paaki sã́nú bìo yi, á ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ mɔn mu yéréké bìowa na ó o wee wé, á ɓa tà a bìo. 24 Ká a Yeesu màhã́ yí dó mí sĩi ɓa yi, lé bìo ó o zũ bìo wi ɓa nùpua ɓúenɓúen yi. 25 O màkóo mía à ɓa zéení bìo wi o nùpue yi làa wo. Orɛ́n míten zũ bìo wi o nùpue sĩi yi.
O Yeesu zéenía le mukãnì binbirì bìo 1 Nìi ɓúi hĩ́a wi bĩ́n á yèni ɓa le Nikodɛɛmu. O lé ɓa zúifùwa ɲúhṹso ɓúi á mún lé ɓa Farizĩɛwa kuure nùpue ɓúi. 2 Tĩ́nàahṹ ɓúi, ó o ɓuara a Yeesu cɔ̃́n á ɓueé wee bío làa wo: «Nì-kàránlo, wa zũ le ũnɛ́n lé yìa le Dónbeenì tonkaa. Lé bìo á nùpue yí dà máa wé mu yéréké bìowa làa bìo ũnɛ́n wee wéráa mu ká le Dónbeenì yí nɔn mu wéró pànká ɓànso yi.» 3 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na foǹ: Nùpue yí dà máa zũń le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo, ká ɓànso yí bĩnía yí ton.» 4 Ó o Nikodɛɛmu tùara a Yeesu yi: «O nùpue na yìo tɔ̃n dà à bĩní ì te kaka? Bìo ó o màhã́ yí dà máa bĩní máa zo mín nu píohó yi á máa te.» 5 Ó o Yeesu bía nɔn o Nikodɛɛmu yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na foǹ: Nùpue yí dà máa kɛń le Dónbeenì bɛ́ɛnì díiníi, ká ɓànso yí ton mu ɲumu lè le Dónbeenì Hácírí yi. 6 Yìa ton o nùpue yi, wón mu nìpomu mukãnì wi yi. Á yìa ton le Dónbeenì Hácírí yi, wón le Dónbeenì Hácírí na wee na le mukãnì binbirì wi yi. 7 Àwa, á bìo á ĩ bía nɔn foǹ le mi ɓúenɓúen ko à mi bĩní te, ũ cén yí le mu wé fo coon. 8 Ho pinpiró wee wé và lùe lée lùe na bìo sĩ ho yi. Á fo ò ɲí ho sã, ká fo yí zũ hen na ho ló yi, làa hen na ho wee va yi. Lé kà síi ó o nùpue na ton le Dónbeenì Hácírí yi á bìo karáa.» 9 Ó o Nikodɛɛmu wã́a bía nɔn o Yeesu yi: «Ho bĩní teró mu bìo á dà à wé kaka?» 10 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n nì-kàránlo na yèni ló a Isirayɛɛle nìpomu tĩ́ahṹ, á pá yí zũ bṹn le? 11 Le ĩ mì ho tũ̀iá na foǹ: Bìo wa zũ làa bìo wa mɔn á lé mu sɛɛ́ràsa, bṹn lé bìo wa wee bío bìo wéréwéré. Ká mi màhã́ yí wi à mi tà mu yi. 12 Hen ká ĩ wee bío bìo wee wé ho tá wán làa mia, à mi máa tà bìo á ĩ wee bío yi. Á mi ɓɛ̀n ǹ wé kaka à tàráa bìo á ĩ wee bío yi ká ĩ wee bío bìo wee wé ho wáayi làa mia?» 13 Nùpue dĩǹ yí yòora ho wáayi. O Nùpue Za mí dòn lé yìa ló ho wáayi á lion. 14 Bìo ó o Isirayɛɛle nìpomu hĩ́a wi ho tá henì yi, ó o Mɔyiize hĩ́a can ho hɔ̃nló háa le ɓùɛɛnì yi á hóonía fárá. O Nùpue Za mún ko ò o ca le ɓùɛɛnì yi à hóoní fárá làa bṹn síi, 15 bèra a na ká nùpue lée nùpue dó mí sĩi wo yi, à ɓànso yí le mukãnì binbirì na máa vé. 16 Mu bon. Le Dónbeenì wara ho dĩ́míɲá nùpua dàkhĩína, fúaa le nɔn mí za kéní, bèra a na ká nùpue lée nùpue na dó mí sĩi wo yi, à ɓànso bìo yí yáa, ká a yí le mukãnì binbirì na máa vé. 17 Le Dónbeenì yí tonkaa mí Za ho dĩ́míɲá yi à síinínáa ɓa nùpua ɲúná, ká le tonkaa wo ò o ɓuee kã̀ní ɓa. 18 Yìa dó mí sĩi wo yi, wón ɓànso ɲúhṹ máa sí. Ká yìa yí dó mí sĩi wo yi, wón ɲúhṹ sú vó. Ɓànso ɲúhṹ sú lé bìo ó o yí dó mí sĩi le Dónbeenì Za kéní yi. 19 Bìo nɔn á ɓa nùpua ɲúná súráa lé bìo kà: Yìa na lé mu khoomu binbirì ló ɓuara ho dĩ́míɲá yi. Ká bìo ɓa nùpua wárá yí seka á ɓa wara le tíbírí á po a. 20 Mu bon, nùpue lée nùpue na wee wé mu bè-kora, wón wee ɲin mu khoomu. O yí máa tà lée dĩ̀n mu yi ò o wén-kora à mi wéréwéré. 21 Ɛ̀ɛ ká yìa wee bè le Dónbeenì tũ̀iá poni yi, wón wee wé lé mu khoomu yi, à ɓa mi wéréwéré le o wee bè le Dónbeenì bíonì yi. Bìo ó o Zãn Batiisi bía a Yeesu dã́ní yi 22 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu lè mí nì-kenínia ló ho Zeruzalɛɛmu yi wà van la-veere ho Zudee kɔ̃hṹ yi. O vaá kará bĩ́n á cãakaa làa ba, á wee bátízé ɓa nùpua. 23 O Zãn wón mún hĩ́a wee bátízé ɓa nùpua ho lahó na ɓa le Enɔn yi, ho wi ho Saliimu lóhó nìsã́ní, lé bìo mu ɲumu boo bĩ́n. Ɓa nùpua hĩ́a wee ɓuen o cɔ̃́n ò o bátízé ɓa. 24 Mu wee wé ká a Zãn ɓa dĩǹ yí dó ho kàsó yi. 25 Wizonle ɓúi, ó o Zãn nì-kenínia nùwã yɛn ɓúi wã̀anía là a zúifù nìi ɓúi bìo ho làndá le ɓa wé wé ceéráa míten wán. 26 Ó o Zãn nì-kenínia mu wà van o cɔ̃́n, á vaá bía nɔn wo yi: «Nì-kàránlo, ũ hácírí so ɓuara a nùpue na nɔ̀nzoǹ wi làa fo khíi ho Zurudɛ̃n mɔ́n bìo yi le? Yìa fo mà ho tũ̀iá ɲii. Àwa, lé o wã́a wee bátízé ɓa nùpua, á ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ mún wee va a cɔ̃́n.» 27 Ó o Zãn bía nɔn ɓa yi: «Nùpue yí dà máa yí bìo ká Dónbeenì yí nɔn mu wo yi. 28 Minɛ́n mi bɛɛre ɲá ho tũ̀iá na á ĩ mà le ĩ yínɔń yìa le Dónbeenì mɔn léra, ká ĩ lée nùpue na le Dónbeenì tonkaa á ĩ dú a yahó ɓuara. 29 Mu ka lòn hã́-fĩa, wón bìo sã̀ mín báa yi. Ɛ̀ɛ ká ɓàn báa mu ɓàn bɔ̃́nlo wón wee wé dĩ̀n o nìsã́ní, à wé ɲí a bíoní. O sĩi wé wa a hã́-fĩa ɓàn báa bíoní yi. Lé bṹn á ĩnɛ́n sĩi mún wee waráa. Lé ĩ sĩ-wɛɛ mu ɲii màhã́ wã́a sú bìo kà wán. 30 Yìa mi bía bìo ko ò o bìo ɲúhṹ wé, à wé dé wán, ká ĩnɛ́n bìo ko mu tĩ̀ yi. 31 «Yìa ló ho wáayi lion, wón po ɓa nùpua ɓúenɓúen. Yìa bìo sã̀ ho tá yi, wón wee wé ɓa nùpua wárá, á wee bío ɓa nùpua bíoní. Ká yìa ló ho wáayi lion wón po ɓa nùpua ɓúenɓúen. 32 Bìo ó o mɔn làa bìo ó o ɲá ho wáayi le Dónbeenì cɔ̃́n, lé bṹn ɓàn tũ̀iá ó o wee mì na ɓa nùpua yi. Ká ɓa nùpua màhã́ yí máa tà bìo ó o wee zéení yi. 33 Yìa tà ho tũ̀iá na ó o mà nɔn ɓa yi, se ɓànso wee zéení le bìo le Dónbeenì bía lée tũ̀iá poni. 34 Yìa le Dónbeenì tonkaa wón wee fɛɛ le ɲi-cúa, lé bìo le Dónbeenì wee na mí Hácírí ɓànso yi à yòo puuní. 35 O Maá Dónbeenì wa a Za, á bàrá a mu bìo ɓúenɓúen ɲúhṹ wán. 36 Yìa dó mí sĩi o Za yi, se ɓànso yú le mukãnì binbirì na máa vé. Ká yìa pã́ a Za mu bìo, se wón yí yú dén mukãnì so. Ká le Dónbeenì sĩi pá wé è cĩ̀ ɓànso yi fɛ́ɛɛ.»
O Yeesu là a Samarii hĩ́nzoró fò mín le buii wán 1 Ɓa Farizĩɛwa ɲá le o Yeesu mɔ́n nùpua á po a Zãn nùpua, ó o mún wee bátízé ɓa nùpua po a. 2 (O Yeesu mí bɛɛre yí máa bátízé ɓa nùpua. O nì-kenínia lé bìa wee bátízé ɓa). Bìo ó o Yeesu ɲá bìo ɓa bía a dã́ní yi, 3 ó o ló ho Zudee kɔ̃hṹ yi lè mí nì-kenínia á bĩnía ɲɔn ho Kalilee kɔ̃hṹ. 4 Ká ɓa màhã́ ko ɓa kã́a ho Samarii kɔ̃hṹ yi à varáa bĩ́n. 5 Ɓa wà á vaá sùaráa ho Samarii lóhó ɓúi na ɓa le Sikaare yi. Ho lóhó mu ɓó ho mɔhṹ na ó o Zakoobu yánkaa nɔn mí za Zozɛɛfu yi. 6-8 Buii ɓúi ó o Zakoobu yánkaa có bĩ́n. Bìo ó o Yeesu ɓueé dɔ̃n dén buii so ɲúhṹ yi, ò o san le vɛɛnì yi, ó o lií kará bĩ́n wee vũńka. Ò o nì-kenínia bán wà zoó yà mu bè-dínii ho lóhó yi. Mu wó à le wii yòó fárá. Ó o Samarii hĩ́nzoró ɓúi ló wà ɓueé hà mu ɲumu, ó o Yeesu bía làa wo: «Hã́a mu, hã mi lè mu ɲumu le ĩ ɲu.» 9 Ó o hã́a bía nɔn wo yi: «Éee! Ũnɛ́n zúifù nìi wó kaka wee fìo mu ɲun-ɲunii ĩnɛ́n na lé o Samarii hĩ́nzoró cɔ̃́n?» O hã́a bía bṹn lé bìo ɓa zúifùwa fù yí máa páaní bìo ɓúi yi lè ɓa Samariisa hùúu. 10 Ó o Yeesu bía nɔn o hã́a mu yi: «Fo lá zũ bìo na le Dónbeenì le mí ì hã làa fo, á lá zũ yìa wee fìo mu ɲumu ũ cɔ̃́n, ũnɛ́n lé fo lá à fìo mu ɲumu, ó o lá à na mu ɲumu na wee na le mukãnì binbirì foǹ.» 11 Ó o hã́a bía nɔn o Yeesu yi: «Nì-kàránlo, le buii nà yi, á ũ hũló mún mía máa hàráa. Á fo lá à wé kaka á à yíráa mu ɲumu na wee na le mukãnì binbirì mu? 12 Wàn ɓùaa Zakoobu lé yìa có le buii mu. Orɛ́n mí bɛɛre ɲun le ɲumu, ó o zàwa là a sáníi mún ɲun mu. Á ũnɛ́n so dà à bío le fo po wón le?» 13 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Nùpue lée nùpue na wee ɲu le buii na kà ɲumu, wón á le ɲu-hãní pá wé è dàń. 14 Ɛ̀ɛ ká nùpue na à ɲu mu ɲumu na á ĩ na ɓànso yi, wón á ɲu-hãní máa bĩní máa dàń hùúu. Mu ɲumu na á ĩ na a yi, á à wé lòn ɲun-dã́ní na yí máa fĩ̀ hùúu ɓànso yi, á mu ù na le mukãnì binbirì.» 15 Ó o hã́a bía nɔn o Yeesu yi: «Nì-kàránlo, yàá wã́a na bṹn ɲumu so miì, à le ɲu-hãní yí bĩní yí dàń mi, à ĩ wã́a yí bĩní yí ɓuee hà ɲumu hen.» 16 Ó o Yeesu bía nɔn o hã́a yi: «Lɛ́n zoo ve mìn báa à mi ɓuee lé.» 17 Ó o hã́a bía nɔn wo yi: «Ĩ yí yan.» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ũ tũ̀iá sĩ à ũ bío le fo yí yan. 18 Bìo fo bía bon. Ɓa báawa na fo yan yú ɓa nùwã hònú, á yìa làa fo páanía wi kà yínɔń mìn báa.» 19 Ó o hã́a wã́a bía nɔn o Yeesu yi: «Wàn yàró, ĩ wã́a zũ le ũnɛ́n lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro ɓúi. 20 Warɛ́n wàn ɓùaawa á ɓùaanía le Dónbeenì le ɓúee na kà wán, ká minɛ́n zúifùwa bán wee bío le hen na le Dónbeenì ko le wé ɓùaaní yi á wi ho Zeruzalɛɛmu yi. Á lé mu yɛ́n wã́a bìo bon?» 21 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Hã́a mu, tà bìo á à ĩ bío yi. Pã̀ahṹ ɓúi khíi dã, á le Dónbeenì ɓùaaníló le ɓúee na kà wán lè ho Zeruzalɛɛmu yi á bìo ɲúhṹ máa wé. 22 Minɛ́n Samariisa wee ɓùaaní le Dónbeenì ká mi yí zũ le. Warɛ́n zúifùwa bán zũ le Dónbeenì na wa wee ɓùaaní lé bìo le Dónbeenì dĩ̀n warɛ́n wán á wee kã̀nínáa ɓa nùpua. 23 Ɛ̀ɛ ká pã̀ahṹ ɓúi khíi dã, ho yàá wã́a dɔ̃n vó, á le Dónbeenì ɓùaanílowa binbirì á wé è ɓùaaní a Maá Dónbeenì lè lerɛ́n mí bɛɛre Hácírí pànká, lè ho tũ̀iá poni na le zéenía làa ba. Mu bon, bán ɓùaanílowa so lé bìa ó o Maá sĩi vá yi. 24 Le Dónbeenì lé le hácírí, á bìa wee ɓùaaní le ko ɓa ɓùaaní le lè lerɛ́n mí bɛɛre Hácírí pànká, lè ho tũ̀iá poni na le zéenía làa ba.» 25 Ó o hã́a bía nɔn o Yeesu yi: «Ĩ zũ mu le Yìa le Dónbeenì mɔn léra yìa ɓa le Krista, á wà à ɓuen. Ká a khíi ɓueé dɔ̃n, ó o ɓueé zéeníka mu bìowa ɓúenɓúen yara làa wɛn.» 26 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ĩnɛ́n na wee bío làa fo kà lé orɛ́n mí bɛɛre.» 27 Bṹn pã̀ahṹ ò o Yeesu nì-kenínia bĩnía ɓueé dɔ̃n. Bìo ɓa ɓueé mɔn ò o Yeesu wee bío là a hã́a, á mu wó ɓa coon. Ká ɓarɛ́n ó o ɓúi màhã́ yí tùara a yi le mu wó kaka tàá lée webio nɔn ó o wee bíoráa là a hã́a mu. 28 Ó o hã́a wã́a día mí ɲumu dɛ̀ɛ bĩ́n, ò o wà zon ho lóhó yi à zoó wee bío lè ɓa nùpua 29 le ɓa ɓuee lée loń o nìi na zũńna bìo á mí wó ɓúenɓúen á bía. Le o màhã́ à wé Yìa le Dónbeenì mɔn léra na ɓa le Krista lée? 30 Á ɓa nùpua ló mà a Yeesu. 31 Hón pã̀ahṹ so yi, ó o Yeesu nì-kenínia le o dí. Ɓa wee bío: «Nì-kàránlo, sábéré à ũ dí.» 32 Ká a màhã́ bía nɔn ɓa yi: «Ĩ bè-dínii á mi yí zũ sìí.» 33 Á ɓa nì-kenínia wee tùaka mín yi le o ɓúi màhã́ ɓuan bè-dínii ɓueé nɔn wo yi lée. 34 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Yìa tonkaa mi sĩi bìo wéró, lè ho tonló na ó o le ĩ sá à síiní ɲii, bṹn lé bìo lé ĩ dĩ́nló. 35 Minɛ́n wee wé bío le hen làa pĩina bìo náa ká ho dĩ́nló láró dɔ̃n. Ká ĩnɛ́n ɓɛ̀n wee bío na mia: Mi loń hã manawà sese, ho dĩ́nló bon dĩ̀n á pan mí láró. 36 Yìa wee lá ho dĩ́nló dɛ̀ɛnía ɓúakáa mí tonló á wee yí mí sàáníi. Ho dĩ́nló na ó o wee lá lé ɓa nùpua na à kɛń le mukãnì binbirì na máa vé yi. Lé kà síi ó o dìro là a láro sĩa wee wé páaní waráa. 37 Bìo bía kà ɓɛ̀ntĩ́n bon: O dìro wi, á yìa wee lá ho dĩ́nló wi. 38 Àwa, ĩnɛ́n wã́a tonkaa mia ɓa nùpua cɔ̃́n bèra a na à mi yí ɓa ɓuennáa làa bìo ho dĩ́nló lárowà wee láráa ho ho mɔhṹ na á ɓa yí sá yi bìo síi. Nì-vio lé bìa ɓúa ho tonló mu ɲúhṹ, á minɛ́n á à sá à sĩ̀ ɲii.» 39 Ho Samariisa na wi ho lóhó mu yi cɛ̀rɛ̀ɛ dó mí sĩa o Yeesu yi, lé bìo ó o hã́a míten bía nɔn ɓa yi le o Yeesu bía bìo mí wó ɓúenɓúen nɔn mí yi. 40 Lé bṹn nɔn ká ɓa Samariisa ɓueé dɔ̃n, á ɓa yankaa wo le o kɛɛní làa mí. Ó o Yeesu kará bĩ́n hã wizooní bìo ɲun. 41 Á bìa dó mí sĩa wo yi wíokaa dó wán hã bíoní na ó orɛ́n mí bɛɛre bía nɔn ɓa yi bìo yi. 42 Á ɓa bía nɔn o hã́a yi: «Bìo kà wán, á wa wã́a dó wa sĩa wo yi lé bìo warɛ́n wa bɛɛre ɲá a ɲi-cúa, ká mu yínɔń bìo fo bía nɔn wɛn mí dòn bìo yi. Wa wã́a zũ le orɛ́n lé ho dĩ́míɲása kã̀nílo.» O Yeesu wɛɛ́ra a ya-dí beenì ɓúi za 43 Bìo ó o Yeesu lè mí nì-kenínia wó hã wizooní bìo ɲun ho lahó mu yi, á ɓa ló bĩ́n wà van ho Kalilee kɔ̃hṹ yi. 44 O Yeesu míten hĩ́a bía le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro máa wé yí le kɔ̃̀nbii mín kùrú kɔ̃hṹ yi. 45 Ɛ̀ɛ ká bìo ó o vaá dɔ̃n ho Kalilee, á ho kɔ̃hṹ mu nùpua ɓuan wo se. Lé bìo á bán mún van ho Paaki sã́nú díró ho Zeruzalɛɛmu yi, á vaá mɔn bìo ɓúenɓúen na ó o wó bĩ́n. 46 O Yeesu bĩnía van ho Kalilee kɔ̃hṹ lóhó na ɓa le Kanaa, hen na ó o hĩ́a yèrèmáa mu ɲumu wó lè ho dìvɛ̃́n yi. Ho kɔ̃hṹ mu bɛ́ɛ tonni ya-dí beenì ɓúi wi bĩ́n á za lò yí here wi ho Kapɛɛnayuumu yi. 47 Bìo ó o tonni ya-dí beenì mu ɲá le o Yeesu ló ho Zudee kɔ̃hṹ yi á ɓuara ho Kalilee, ó o ló van o cɔ̃́n, á vaá yankaa wo le o ɓuen ho Kapɛɛnayuumu, à ɓuee wɛɛ́ mí za na día mu húmú ɲii wán. 48 Ó o Yeesu bía nɔn o nìi yi: «Yínɔń mi wé yí mɔn mu yéréké bìowa na wee zéení le Dónbeenì pànká, á mi máa dé mi sĩa miì lon?» 49 Ó o bɛ́ɛ tonni ya-dí beenì bía nɔn o Yeesu yi: «Nì-kàránlo, sábéré à ũ wa bè mín va hen na á ĩ za wi yi ò o yí hí.» 50 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Lɛ́n va, ũ za á dɛ̀ɛ ɓúi máa wé.» Ó o nìi dó mí sĩi bìo ó o Yeesu bía nɔn wo yi ó o bĩnía wà. 51 Mu tá na lée tɔ̃n, ó o ton-sáwá ló ɓueé sã́ a yahó, á bía nɔn wo yi le o za wã́a wan. 52 Ó o tùara ho pã̀ahṹ na ó o za mu bìo díká dó yi làa ba. Á ɓa bía nɔn wo yi le mu wó ho hĩihṹ ká le wii dá yɛɛnía. Lé hón pã̀ahṹ so á le tɛ̀ɛnì ɓúakáa ló a sãnía yi. 53 Ó o za ɓàn maá wã́a zũna le mu wó ho pɔ̃̀n-kéní na ó o Yeesu bía nɔn wo yi le o za á dɛ̀ɛ ɓúi máa wé. Ó orɛ́n lè mí zĩi nùpua ɓúenɓúen dó mí sĩa o Yeesu yi. 54 Bṹn lé bìo wó a Yeesu cúa-ɲun níi yéréké bìo na wee zéení le o ló le Dónbeenì cɔ̃́n na ó o bĩnía ɓueé wó ho Kalilee kɔ̃hṹ yi, ká a ló ho Zudee kɔ̃hṹ yi ɓuara bĩ́n.
O Yeesu wɛɛ́ra a mùamúa ɓúi 1 Wizooní bìo yɛn bṹn mɔ́n, à bṹn ɓa zúifùwa sã́nú ɓúi díró dɔ̃n, ó o Yeesu wà yòora ho Zeruzalɛɛmu. 2 Ho lóhó mu yi á súeeníi la-beenì ɓúi wi yi á ɓa wee ve lè mu heberemu le Bɛtezadaa. Le ɓó ho zũaɲii na ɓa wee ve làa Pia Zũaɲii. Hã sànsáwá bìo hònú son kĩ́nía le súeeníi la-beenì mu yi. 3 Lé hɔ̃́n tá á ɓa vánvárowà cɛ̀rɛ̀ɛ hĩ́a wee wé da yi. Ɓa vánvárowà mu tĩ́ahṹ á ɓa muiiwà, lè ɓa lóní, lè ɓa mùamúawà wi yi. Ɓa hĩ́a wee da bĩ́n à pa bìo mu ɲumu hĩ́a à bùcán. 4 Lé bìo á pɔ̃̀nna ɓúi, à le Dónbeenì wáayi tonkaro ɓuee bùcán mu. Ká a vánváro na zon mu yi ho yahó, hàrí mu wé vã́mú lée vã́mú tò à o ò pá wa. 5 Vánváro ɓúi hĩ́a wi bĩ́n á vã́mú míana a wán yú hã lúlúio ɓóní làa pírú làa bìo hètĩn. 6 Bìo ó o Yeesu mɔn wo ò o dũma, ó o zũ le o lò yí here míana, ó o tùara a yi: «Fo wi à ũ wa le?» 7 Ó o nìi bía nɔn wo yi: «Nì-kàránlo, nùpue na à lá mi lií dé mu ɲumu yi mu bùcánló pã̀ahṹ á mía. Hen ká ĩ dã̀mákaa le ĩ lií zo, bṹn ká a ɓúi zon vó.» 8 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Lii hĩ́ní, lá ũ dãmu dɛ̀ɛ à ũ varáka.» 9 Mí lahó yi ó o nìi mu dɛ̀ɛnía wan, á lá mí dãmu dɛ̀ɛ ò o wee varáka. Ɛ̀ɛ ká bìo mu wó ɓa zúifùwa vũńló wizonle na ɓa le Sabaa zoǹ, 10 á ɓa zúifùwa ɲúnása wee bío là a nìi na wan: «Wa làndá yi, á fo yí ko à ũ lá ũ dãmu dɛ̀ɛ ɓua, lé bìo ho Sabaa lé ho zuia.» 11 Ó o nìi bía nɔn ɓa yi: «Yìa wɛɛ́ra mi lé yìa bía nɔn miì le ĩ lá ĩ dãmu dɛ̀ɛ à ĩ varáka.» 12 Á ɓa wã́a tùara a yi: «Yìa le ũ lá ũ dãmu dɛ̀ɛ ũ varáka lée wée?» 13 Ká a nìi màhã́ yí zũ yìa wɛɛ́ra a, lé bìo ó o Yeesu vṹnun ɓa nùpua na wee ɲàa mín bĩ́n tĩ́ahṹ. 14 Bṹn mɔ́n, ó o Yeesu vaá fò mín là a nìi mu le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi, ó o bía nɔn wo yi: «Loń lon. Bìo kà wán, á fo wã́a wan. Àwa. Ká fo yí wi à mu ɓúi na po bìo yú fo khĩína à bĩní yí fo, à ũ yí bĩní yí wé bè-kohó.» 15 Ó o nìi wà vaá bía nɔn ɓa zúifùwa ɲúnása yi le lé o Yeesu wɛɛ́ra mí. 16 Lé bṹn nɔn á ɓa zúifùwa ɲúnása và bòráa o Yeesu yi wee sɛɛ́, bìo ó o wɛɛ́ra a nùpue ho Sabaa zoǹ bìo yi. 17 Ká a Yeesu màhã́ bía nɔn ɓa yi: «Ĩ Maá Dónbeenì wee sá fɛ́ɛɛ, á ĩnɛ́n mún wee sá.» 18 Dén bíonì so na ó o Yeesu bía bìo yi, á ɓa zúifùwa ɲúnása wíokaa sòobáa míten o ɓúeró bìo yi. Lé bìo á mu yínɔń bìo ó o wó khon ho Sabaa bìo yi mí dòn, ká lé bìo ó o le le Dónbeenì lé mín kùrú Maá. Bṹn wee zéení le o mànía míten lè le Dónbeenì. Le Dónbeenì Za pànká 19 O Yeesu wíokaa lá le bíonì ò o bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: O Za yí máa wé bìo ɓúi míten. Bìo á ɓàn Maá Dónbeenì wee wé ò o mi, bṹn lé bìo ó o wee wé. Bìo á ɓàn Maá wee wé ɓúenɓúen ó o mún wee wé. 20 Mu bon, o Maá wa a Za, á bìo ó orɛ́n mí bɛɛre wee wé ó o wee zéení làa wo. O pá à bĩní ì zéení a lè mu bè-beera na po bìo mi mɔn á ɓueé ɓó ho zuia yi, ó o ò wé, á mu ù wé mia coon. 21 Làa bìo síi ó o Maá wee vèenínáa ɓa nì-hía à na le mukãnì binbirì ɓa yi, lé làa bṹn síi ó o Za mún wee nanáa le mukãnì binbirì bìa ó o wi ò o na le yi. 22 O Maá mún yí máa cítí nùpue, ká a màhã́ nɔn le cítíi fĩ̀ló pànká ɓúenɓúen o Za yi, 23 bèra a na à ɓa nùpua ɓúenɓúen wé kɔ̃̀nbi o Za, làa bìo ɓa wee kɔ̃̀nbiráa o Maá. Yìa yí máa kɔ̃̀nbi o Za, se ɓànso mún yí máa kɔ̃̀nbi o Maá na tonkaa wo. 24 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Yìa wee tà ɲí ĩ bíoní, á dó mí sĩi ĩ Maá na tonkaa mi yi, wón ɓànso yú le mukãnì binbirì na máa vé hã laà na kà wán. Ɓànso á ĩ máa cítí. O dɛ̀ɛnía ló mu húmú yi, á yú le mukãnì binbirì. 25 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ho pã̀ahṹ ɓúi khíi dã, ho yàá wã́a dɔ̃n vó, á bìa yí yú le mukãnì binbirì, na ka lòn nì-hía á à ɲí le Dónbeenì Za tãmu. Bìa á à ɲí mu, bán á à yí le mukãnì binbirì. 26 Mu bon, làa bìo ó o Maá á le mukãnì binbirì wee lé cɔ̃́n, lé làa bṹn síi ó o wó ó o Za á le mukãnì binbirì mún wee lé cɔ̃́n. 27 O nɔn ho pànká wo yi ò o fĩ̀náa le cítíi, lé bìo ó o lé o Nùpue Za. 28 «Mi yí le bìo bía kà wé mia coon, lé bìo á pã̀ahṹ ɓúi khíi dã, ká ɓa nì-hía ɓúenɓúen á à ɲí a Nùpue Za tãmu, 29 á ɓa à vèe. Á bìa wó mu bè-tentewà á à yí le mukãnì binbirì na máa vé. Ká bìa wó mu bè-kora bán ɲúná à sí. 30 Ĩnɛ́n yí dà dɛ̀ɛ máa wé ĩten. Ĩ wee wé fĩ̀ le cítíi à héha lè ĩ Maá ɲi-cúa na ó o mà nɔn miì. Á ĩ cítíi fĩ̀ló mún térénna, lé bìo á ĩ yí máa fĩ̀ le làa bìo á ĩ sĩi vá yi. Ĩ wee fĩ̀ le làa bìo ó o Maá na tonkaa mi sĩi vá yi. 31 «Mu lá lé ĩnɛ́n ĩ dòn á wee mì ho tũ̀iá ĩ ɲii, á mi lá dà a pĩ́ ĩ tũ̀iá. 32 Ɛ̀ɛ ká nì-veere lé ĩ sɛɛ́rà, á ĩ zũ le ho tũ̀iá na ó o wee mì ĩ ɲii á bon. 33 Minɛ́n lé bìa tonkaa ɓa nùpua á ɓa van o Zãn Batiisi cɔ̃́n, á wón vaá mà ho tũ̀iá ĩ ɲii á nɔn ɓa yi. 34 Ĩnɛ́n wón màkóo mía à nùpue wé ĩ bìo sɛɛ́ràso. Ká ĩ màhã́ bía mu bèra a na à mi dàń kã̀ní. 35 «Bìo ó o Zãn hĩ́a wee bío ka lòn fĩ̀ntã́ní na khoomu yenkeen, á mi tà zã̀makaa mu khoomu mu bìo yi ho pɔ̃̀n-za dɛ̀ɛ yi. 36 Bìo ɓúi wi bĩ́n á wee zéení bìo á ĩ bìo karáa. Bṹn po ho tũ̀iá na ó o Zãn mà ĩ ɲii. Mu bìo mu lé mu bè-wénia na á ĩ Maá le ĩ wé, bìo á ĩ wee wé kà, lé bṹn wee zéení le lé ĩ Maá tonkaa mi bìo bon. 37 Á ĩ Maá na tonkaa mi wón mí bɛɛre mún wee mì ho tũ̀iá ĩ ɲii. Mi yí ɲá a bíonì, á mi mún yí zũ a. 38 Mi yí tà a bíoní yi binbirì, lé bìo mi yí tà yìa ó o tonkaa bìo. 39 Mi wee kàrán le Dónbeenì bíonì à cikon, lé bìo mi wee leéka le lé lerɛ́n wee na à mi zũń bìo mi ì wé á à yíráa le mukãnì binbirì na máa vé. Àwa, lé dén bíonì so lé dìo wee zéení bìo á ĩ bìo karáa wéréwéré, 40 à mi màhã́ pá yí wi à mi ɓuen ĩ cɔ̃́n à yíráa le mukãnì binbirì. 41 «Ĩnɛ́n màkóo mía à ɓa nùpua khòoní mi. 42 Ɛ̀ɛ ká minɛ́n bán á ĩ zũ bìo mi karáa. Le Dónbeenì mi yí wa. 43 Ĩ Maá lé yìa á ĩ ɓuara yèni yi, á mi pã́ ĩ bìo. Ká a ɓúi màhã́ lá ɓuara mí kùrú yèni yi, á mi ì tà wón bìo. 44 Minɛ́n na wi mi wé khòoní mín, à mi yí wi à mi cà à dìo lé le Dónbeenì mí dòn à khòoní mia, á à wé kaka à déráa mi sĩa ĩnɛ́n yi? 45 Mi yí leéka le lé ĩnɛ́n khíi kooní mia le Dónbeenì yahó dɛ́. Ɓùeé. O Mɔyiize na mi wee lòoní le o ò séení mia lé wón wee kooní mia le Dónbeenì yahó. 46 O Mɔyiize bìo mi lá tà kɛ̃́nkɛ̃́n, se ĩnɛ́n á mi mún lá à tà bìo, lé bìo á ĩnɛ́n lé yìa ó o Mɔyiize bía bìo mí vɔ̃nna yi. 47 Ɛ̀ɛ ká bìo ó o túara ĩ dã́ní yi á mi yí tà yi, á mi mún yí dà máa tà ĩnɛ́n bíoní yi.»
O Yeesu díinía ɓa zã̀amáa 1 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu lè mí nì-kenínia zon ho woohṹ á khú ho Kalilee vũ-beenì mɔ́n, hìa ɓa mún wee ve làa Tiberiade vũ-beenì. 2 Á ɓa minka zã̀amáa bò a yi, lé bìo ɓa vánvárowà na ó o wee wɛɛ́ à ɓa mi á bìo wee wé ho yéréké. 3 Ó o Yeesu wà vaá yòora le ɓúee ɓúi, á yòó kará bĩ́n lè mí nì-kenínia. 4 Mu wee wé, à ɓa zúifùwa sã́nú na ɓa le Paaki díró sùaráa. 5 Ó o Yeesu le mí ì loń, à ɓa minka zã̀amáa wee ɓuen wo yi, ó o tùara a Filiipu yi: «Lé wen á wa à yí mu bè-dínii yi á à na ɓa minka nùpua na kà ɓúenɓúen yi?» 6 O Yeesu tùara a Filiipu yi kà, lé bìo ó o wi ò o khɛ́n o kúará, ká arɛ́n wón zũ bìo ó o ò wé. 7 Ó o Filiipu bía nɔn o Yeesu yi: «Hàrí wa lá yí le wɛ́n-hãani khĩá-ɲun à vaa yà lè ho búurú ɓuee cɛ̀ɛka wĩ́níwĩ́ní, á ɓa ɓúenɓúen pá máa yí.» 8 Ó o nì-kenínia nì-kéní, o Simɔn Piɛre ɓàn za Ãndere á bía nɔn o Yeesu yi: 9 «Yàrónza ɓúi wi hen á ɓa cezàwa bùaa ɲun, lè ho búurú bi-zàwa bìo hònú na wó lè mu bìo ɓúi na ɓa le ooze dũmu á wi cɔ̃́n. Ká lée webio á bṹn ǹ wé lè ɓa minka zã̀amáa na kà?» 10 Ó o Yeesu wã́a bía: «Mi bío le ɓa ɓúenɓúen lii kɛɛní.» Le ɲíní sà le lùe mu yi boo, á lé dén ɓa wã́a lií kará wán. Ɓa báawa mí dòn á à yí muaaseé hònú síi. 11 Ó o Yeesu fó ho búurú bi-zàwa, á dó le Dónbeenì bárákà, ò o nɔn ho le ɓa sanka na bìa kará bĩ́n ɓúenɓúen yi. Lé bṹn ɓàn síi ó o mún wó lè ɓa cezàwa, á ɓa ɓúenɓúen dú làa bìo ɓa sĩa vá yi. 12 Bìo ɓa ɓúenɓúen dú sù, ó o Yeesu bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Mi yí día le bìo dú ká à yáa. Mi khuii mu ɓúenɓúen.» 13 Á ɓa khuiira mu, á ho ooze búurú bi-zàwa bìo hònú bìo na là ká á sú hã sàkíwá pírú ɲun. 14 Bìo ɓa nùpua mɔn mu yéréké bìo na ò o wó, á ɓa bía: «O nìi na kà ɓɛ̀ntĩ́n lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro, yìa lá ko ò o ɓuen ho dĩ́míɲá yi.» 15 Bìo ó o Yeesu zũna le ɓa nùpua ɓueé fé mí á à wé lè mí bɛ́ɛ lè ho pànká, ó o tĩ́n wà yòora le ɓúee wán mí dòn. O Yeesu varákaa mu ɲumu wán 16 Ho zĩihṹ, ó o Yeesu nì-kenínia wà lion ho vũ-beenì ɲii, 17 á lií zon ho woohṹ wee khí lè ho Kapɛɛnayuumu lóhó cɔ̃́n. Ho tá hũn ká a Yeesu dĩǹ yí ɓueé dɔ̃n ɓa. 18 Ho pinpiró wee và lè mí pànká, á ho vũ-beenì ɲumu wee yànbónka. 19 Bìo ɓa vá zon á à yí lòn kilomɛɛterewa bìo hònú tàá bìo hèzĩ̀n síi lè le ɓónɓóore, á ɓa mɔn o Yeesu ò o wee varáka mu ɲumu wán wà ɓueé sùará ɓa yi, á ɓa zã́na. 20 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mu lé ĩnɛ́n, mi yí zɔ̃́n.» 21 Á ɓa wã́a wi ɓa bío le o Yeesu yòo zo ho woohṹ yi, à bṹn ɓa dɛ̀ɛnía dɔ̃n hen na ɓa wee va yi vó. O Yeesu ka lòn dĩ́nló na wee na le mukãnì binbirì 22 Mu tá na lée tɔ̃n, á ɓa zã̀amáa na khíi wi lè ho vũ-beenì mɔ́n á zũna le lée woohṹ dà-kéní mí dòn lá wi bĩ́n. Ɓa zũna le o Yeesu yí zon ho woohṹ lè mí nì-kenínia, ká lé ɓarɛ́n wà mí dòn. 23 Ɛ̀ɛ ká wonna ɓúi ló ho Tiberiade lóhó yi ɓueé dɔ̃n ho lahó na ó o Yeesu dó le Dónbeenì bárákà ò o nɔn ho búurú ɓa là yi. 24 Bìo ɓa zã̀amáa mɔn ò o Yeesu mía bĩ́n, ó o nì-kenínia mún mía bĩ́n, á ɓa yòó zon hɔ̃́n wonna so yi ɲɔn ho Kapɛɛnayuumu lóhó, á wà khíi cà a. 25 Bìo ɓa bĩnía khíi yú a Yeesu ho vũ-beenì mɔ́n, á ɓa wee tùa wo yi: «Nì-kàránlo, fo ɓuara hen dĩà?» 26 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Mi wee cà mi yínɔń bìo mi zũna mu yéréké bìo na á ĩ wó ɓàn kúará, ká lé bìo mi yú ho búurú á là sù bìo yi. 27 Mi wé yí sá ho dĩ́nló na dà wee yáa bìo yi, ká mi wé sá hìa yí máa yáa bìo yi, hón na wee na le mukãnì binbirì na máa vé. Hón dĩ́nló so lé o Nùpue Za á à na ho mia, lé bìo ó orɛ́n lé yìa ó o Maá Dónbeenì zéenía bìo le mí nɔn mu bìo ɓúenɓúen wéró pànká yi.» 28 Á ɓa tùara a yi: «Lé ho tonló yɛ́n á le Dónbeenì wi à wa sá?» 29 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Bìo le Dónbeenì le mi wé, lé à mi dé mi sĩa yìa le tonkaa yi.» 30 Bìo ó o bía kà síi, á ɓa bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n ɓɛ̀n lé mu yéréké bìo yɛ́n fo dà à wé á wa à mi á à déráa wa sĩa foǹ? Wé mu ɓúi le wa mi! 31 Pã̀ahṹ na á wàn ɓùaawa hĩ́a wi ho tá henì yi, á ɓa yú ho maanɛ á là, làa bìo mu túararáa le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi: ‹O hĩ́a nɔn ho dĩ́nló na ló ho wáayi ɓa yi á ɓa dú.›» 32 Ó o Yeesu ɓɛ̀n bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Mu yínɔń o Mɔyiize lé yìa hĩ́a nɔn ho búurú na ló ho wáayi mia. Lé ĩ Maá Dónbeenì nɔn ho mia. Lé orɛ́n mún wee na ho dĩ́nló binbirì na ló ho wáayi mia. 33 Mu bon, ho dĩ́nló binbirì na le Dónbeenì wee na lé yìa ló ho wáayi lion. Lé orɛ́n wee na le mukãnì binbirì ho dĩ́míɲása yi.» 34 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Nì-kàránlo, wé na hón dĩ́nló so wɛn fɛ́ɛɛ.» 35 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «Ĩnɛ́n lé yìa lé ho dĩ́nló na wee na le mukãnì binbirì. Yìa bò miì á dó mí sĩi miì, á hĩni làa ɲu-hãní máa ɓúe ɓànso hùúu. 36 Ĩ bía mu nɔn mia le mi mɔn bìo á ĩ wó, à mi ɲɔǹ pá yí dó mi sĩa miì. 37 Bìa á ĩ Maá wee wé à ɓa bìo sĩ̀ miì le mí nì-kéní kéní wé è bè miì. Yìa bò miì, á ĩ máa bío le o bĩní hùúu. 38 Lé bìo á ĩ yí ló ho wáayi yí wà ɓueé wé ĩ sĩi bìo. Yìa tonkaa mi lé wón sĩi bìo á ĩ wà ɓueé wé. 39 Yìa tonkaa mi sĩi bìo lé à ĩ yí vĩ́iní bìa ó o kàràfáa miì nì-kéní ɓúi, ká ĩ vèení ɓa ho dĩ́míɲá vé nɔ̀nzoǹ. 40 Mu bon, ĩ Maá sĩi bìo lé à bìa ɓúenɓúen na fá mí yìo o Za yi á dó mí sĩa wo yi, à yí le mukãnì binbirì na máa vé, à ĩ vèení ɓa ho dĩ́míɲá vé nɔ̀nzoǹ.» 41 Á ɓa zúifùwa wã́a wee khí mí kío yi, lé bìo ó o bía le mínɛ́n lé ho dĩ́nló binbirì na ló ho wáayi lion. 42 Á ɓa bía: «Yínɔń orɛ́n lé o Zozɛɛfu za Yeesu le? Wa zũ ɓàn maá lè ɓàn nu. Ó o wã́a à wé kaka á à bíoráa le mí ló ho wáayi lion?» 43 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi yí khí mi kío yi. 44 Nùpue woon yí dà máa bè miì, ká a Maá na tonkaa mi yí ɓuan wo yí ɓuararáa, á ĩnɛ́n á à vèení ɓànso ho dĩ́míɲá vé nɔ̀nzoǹ. 45 Bìo kà lé bìo túara le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà vɔ̃nna yi: ‹Le Dónbeenì khíi kàrán ɓa ɓúenɓúen.› Nùpue lée nùpue na wee ɲí a Maá Dónbeenì tãmu, á wee día míten ò o kàrán, wón á à bè miì. 46 Bṹn yí máa zéení le ĩ le nùpue ɓúi mɔn o Maá. Yìa ló le Dónbeenì cɔ̃́n ɓuara, lé wón mí dòn mɔn wo. 47 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Yìa dó mí sĩi wo yi, wón yú le mukãnì binbirì na máa vé. 48 Ĩnɛ́n lé ho dĩ́nló na wee na le mukãnì binbirì. 49 Mìn ɓùaawa là ho maanɛ ho tá henì yi, ɛ̀ɛ ká bṹn màhã́ yí hò ɓa húmú. 50 Ká ĩnɛ́n lé ho dĩ́nló binbirì na ló ho wáayi lion. Yìa dú ho, á ɓànso ò yí le mukãnì binbirì na máa vé. 51 Ĩnɛ́n lé ho dĩ́nló na wee na le mukãnì binbirì, hìa ló ho wáayi lion. Yìa dú ho, á ɓànso á à yí le mukãnì binbirì na máa vé. Ho dĩ́nló na á ĩ ì na bèra a na à ho dĩ́míɲása yí le mukãnì binbirì, lé ĩ sãnía.» 52 Bìo ɓa zúifùwa ɲá hã bíoní mu, á ɓa wee kán mín lè mí sòobɛ́ɛ. Ɓa wee bío: «O nìi mu dà a wé kaka a nanáa mí sãnía wɛn á wa a là?» 53 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Hen ká mi yí là a Nùpue Za sãnía, á yí ɲun o cãni, á le mukãnì binbirì máa kɛń mia. 54 Yìa là ĩ sãnía, á ɲun ĩ cãni, wón ɓànso yú le mukãnì binbirì na máa vé. Ĩ ì vèení ɓànso ho dĩ́míɲá vé nɔ̀nzoǹ. 55 Mu bon, ĩnɛ́n sãnía lé ho dĩ́nló binbirì, á ĩ cãni lé mu bè-ɲunii binbirì. 56 Yìa là ĩ sãnía á ɲun ĩ cãni, se wón páanía làa mi á ĩnɛ́n páanía làa wo. 57 O Maá na tonkaa mi lé wón mí bɛɛre wee na le mukãnì binbirì. Á lé orɛ́n pànká yi á le mukãnì binbirì mún wiráa ĩnɛ́n yi. Lé làa bṹn síi, á yìa là ĩ sãnía, á ɓànso mún ǹ yí le mukãnì binbirì ĩnɛ́n pànká yi. 58 Ĩnɛ́n lé ho dĩ́nló na ló ho wáayi lion, hón yí ka làa hìa á mìn ɓùaawa yánkaa dú bìo síi. Bán dú hón à ɓa pá húrun. Ɛ̀ɛ ká yìa dú ho dĩ́nló na ló ho wáayi lion, á ɓànso á à yí le mukãnì binbirì na máa vé.» 59 O Yeesu bía hã bíoní na kà, ká a wee kàrán ɓa nùpua ɓa zúifùwa kàránló zĩi ho Kapɛɛnayuumu lóhó yi. Le mukãnì binbirì na máa vé bíoní 60 Bìo á bìa bò a yi ɲá a bíoní, á ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ bía: «O nìi mu bíoní ɓɛ̀ntĩ́n hereka. Nùpue na dà à tà hã yi á mía.» 61 Ó o Yeesu zũna le bìa bò a yi wee khí mí kío yi bìo ó o bía bìo yi, ó o bía: «Hã bíoní mu ɓóonía mia lée? 62 Ɛ̀ɛ ká mi ɓɛ̀n wã́a khíi mɔn o Nùpue Za ká a bĩnía wee yòo hen na ó o ló yi ɓuara hã́? 63 Le Dónbeenì Hácírí lé dìo wee na le mukãnì binbirì. O nùpue míten yí dà dɛ̀ɛ máa wé. Hã bíoní mu na á ĩ bía nɔn mia kà lé le Dónbeenì Hácírí á hã ló cɔ̃́n. Hã wee na le mukãnì binbirì. 64 Ɛ̀ɛ ká ɓa nùwã yɛn ɓúi mi tĩ́ahṹ á yí dó mí sĩa miì.» À mu ɓɛ̀n bon, mu ɲúhṹ ɓúɛɛníi á bìa yí dó mí sĩa o Yeesu yi ó o zũna bìo, á mún zũna yìa á à dé o ò na bìo. 65 Ó o Yeesu pá bĩnía bía kà síi: «Lé bṹn te bìo á ĩ bía mu nɔn mia le nùpue yí dà máa bè miì, ká a Maá Dónbeenì yí nɔn mu wéró pànká ɓànso yi.» 66 À wã́a lá bṹn ɲii wán, á bìa bò a yi cɛ̀rɛ̀ɛ bĩnía o mɔ́n, á yí máa bè làa wo. 67 Ó o wã́a tùara mí nì-kenínia pírú ɲun yi: «Minɛ́n mún máa bĩní le?» 68 Ó o Simɔn Piɛre bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, lé o yɛ́n á wa à bĩní vaá bè yi? Ũnɛ́n lé yìa le mukãnì binbirì na máa vé bíoní wee lé cɔ̃́n. 69 Warɛ́n dó wa sĩa foǹ, á zũ le ũnɛ́n lé yìa lé le Dónbeenì nùpue yi poni ɓànso na le tonkaa.» 70 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mu so yínɔń ĩnɛ́n hueekaa minɛ́n pírú ɲun le? Ɛ̀ɛ ká mi nì-kéní ɓúi màhã́ pá lé o Satãni nùpue.» 71 Mu lé o Simɔn Isikariote za Zudaa ó o wee bío bìo. Mu bon, ɓa pírú ɲun mu tĩ́ahṹ ó orɛ́n lé yìa à dé o ò na.
O Yeesu ɓàn zàwa yí dó mí sĩa wo yi 1 Bṹn mɔ́n, ó o Yeesu tò ho Kalilee kɔ̃hṹ yi. O yí wi ò o zoo tè ho Zudee kɔ̃hṹ yi, lé bìo ɓa zúifùwa ɲúnása wi ɓa ɓúe o. 2 Bìo ɓa zúifùwa sã́nú na ɓa le Bùkúwá Sã́nú díró wà ɓueé sùará, 3 ó o Yeesu ɓàn zàwa bía nɔn wo yi: «Fo lá ko à ũ lé hen à lɛ́n va ho Zudee kɔ̃hṹ yi, à bìa bò foǹ bĩ́n mún mi mu bè-wénia na fo wee wé. 4 Nùpue na wi ɓa zũń wo, wón bè-wénia máa wé sànka wé. Mu bè-beera na fo wee wé, á fo ko à ũ wé à ɓa nùpua ɓúenɓúen mi.» 5 Mu bon, o Yeesu ɓàn zàwa mí bɛɛre yí dó mí sĩa wo yi. 6 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ĩnɛ́n á ho pã̀ahṹ dĩǹ yí dɔ̃n cɔ̃́n, ká minɛ́n bán á ho pã̀ahṹ wi cɔ̃́n wà fɛ́ɛɛ. 7 Ho dĩ́míɲá nùpua yí dà máa ɲin mia, ká ĩnɛ́n wón ɓa ɲina, lé bìo á ĩ wee mì ho tũ̀iá le ɓa wárá yí seka. 8 Minɛ́n lɛ́n va ho sã́nú díiníi. Ĩnɛ́n wón máa va, lé bìo ho pã̀ahṹ dĩǹ yí dɔ̃n ĩ cɔ̃́n.» 9 O Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so nɔn ɓa yi ò o kará ho Kalilee kɔ̃hṹ yi. O Yeesu van hã bùkúwá sã́nú díiníi 10 Bìo ó o Yeesu ɓàn zàwa wà van ho sã́nú díiníi, ó orɛ́n mún wà van. Ká a màhã́ sànkaa míten vannáa, ò o bìo yí zũń. 11 Ɓa zúifùwa ɲúnása wee cà a ho sã́nú mu díiníi. Ɓa wee hɛ́ɛ tùaka hen na ó o Yeesu mu wi yi. 12 O Yeesu bìo wó le wã̀aníi làa sòobɛ́ɛ ɓa zã̀amáa tĩ́ahṹ. Ɓa ɓúi wee bío le o nìi mu lée nì-tente. Ɓa ɓúi ɓɛ̀n le o wee vĩ́iní ɓa nùpua. 13 Ká nùpue na màhã́ à hení mí sĩi á à bío mu wéréwéré ɓa nùpua yahó wón mía, lé bìo ɓa zã́na ɓa zúifùwa ɲúnása. 14 Ho sã́nú dú zon ho tĩ́ahṹ lòn wizooní bìo náa síi ó o Yeesu zonnáa le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi, á zoó wee kàrán ɓa nùpua. 15 Ɓa zúifùwa wee wé coon o bìo yi, á ɓa wee bío: «O nìi mu kàránló ɲɔǹ yí van yahó ò o pá zũ le Dónbeenì bíonì vũahṹ bìo kà síi le we?» 16 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Bìo á ĩ wee kàrán làa mia á yí ló ĩnɛ́n ĩ bɛɛre cɔ̃́n. Yìa tonkaa mi lé yìa mu ló cɔ̃́n. 17 Yìa tà wee wé le Dónbeenì sĩi bìo, wón ɓànso á à zũń ká ĩ kàránló ló le Dónbeenì cɔ̃́n, tàá ká ĩ wee bío ĩ kùrú bíoní. 18 Yìa wee bío mí kùrú bíoní, wón wee cà le yèni. Ká yìa wee cà le yèni à na yìa tonkaa wo yi, wón wee mì ho tũ̀iá, o térénna. 19 O Mɔyiize so yí nɔn ho làndá mia le? À yìa màhã́ wee bè ho yi mi tĩ́ahṹ wón mía. Lée webio nɔn mi wi mi ɓúeráa mi?» 20 Á ɓa zã̀amáa bía nɔn wo yi: «O cĩ́ná wi foǹ! Yìa wi ò o ɓúe fo lé o yɛ́n?» 21 Ó o Yeesu bĩnía lá le bíonì ò o bía nɔn ɓa yi: «Ĩ wó mu yéréké bìo dà-kéní mí dòn wa vũńló wizonle na lé ho Sabaa zoǹ, á mi ɓúenɓúen wó coon mu bìo yi. 22 O Mɔyiize bò mu henía nɔn mia le mi wé kúio mi zà-báawa, á mi yàá wee kúio ɓa hàrí ho Sabaa zoǹ. Ho làndá mu yàá yínɔń Mɔyiize ɓúa ho ɲúhṹ, mu lé mìn ɓùaawa. 23 Àwa, ká minɛ́n dà wee kúii o za báa ho Sabaa zoǹ, bèra a na à mi yí wé yí khe o Mɔyiize làndá dã́ní yi, á lée webio nɔn á mi sĩa wee cĩ̀náa miì, lé bìo á ĩ wó ó o nì-kùure wan cun ho Sabaa zoǹ? 24 Bìo mi wee mi à dĩ̀n wán cítíráa o nùpue à mi khí yi. Mi wé cítí o nùpue làa bìo térénna le Dónbeenì cɔ̃́n.» O Yeesu lé yìa le Dónbeenì mɔn léra 25 Á ho Zeruzalɛɛmusa ɓúi wã́a wee bío: «Éee! Yìa kà so yínɔń o nìi na á wa ɲúnása wi ɓa ɓúe le? 26 Nín-yìa wee bío ɓa nùpua yahó, ò o ɓúi yí dó mí ɲii wo yi. Wa ɲúnása màhã́ wã́a zũna le lé orɛ́n lé yìa le Dónbeenì mɔn léra lée? 27 Yìa kà wón á warɛ́n zũ léeníi. Ɛ̀ɛ ká yìa le Dónbeenì mɔn léra khíi ɓuara, á nùpue woon máa zũń hen na ó o ló yi.» 28 Bìo ó o Yeesu wee kàrán ɓa nùpua le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi, ó o bía bìo kà pɔ̃́npɔ̃́n: «Mi so zũ mi kɛ̃́nkɛ̃́n, á zũ ĩ léeníi le? Ĩnɛ́n yí ɓuara ĩten, ká ho tũ̀iá poni ɓànso lé yìa tonkaa mi. Mi yí zũ a, 29 ká ĩnɛ́n wón zũ a, lé bìo á mu lé orɛ́n á ĩ ló cɔ̃́n ɓuararáa. Orɛ́n lé yìa tonkaa mi.» 30 Á ɓa wã́a wee cà a wìiró yahó, ká nùpue woon yí wìira a, lé bìo ó o pã̀ahṹ dĩǹ yí dɔ̃n. 31 Ɛ̀ɛ ká ɓa zã̀amáa mu tĩ́ahṹ, á ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ ɲɔǹ pá tà a bìo. Ɓa wee bío: «Yìa le Dónbeenì mɔn léra khíi ɓuara, ó o so ɓueé wé yéréké bìowa na po bìo ó o nìi na kà wee wé le?» Ɓa tonkaa ɓa parowà le ɓa vaa wìi o Yeesu 32 Á ɓa Farizĩɛwa ɓúi ɲá bìo ɓa zã̀amáa wee hũ̀ahṹaaka a Yeesu dã́ní yi, á ɓa Farizĩɛwa mu kuure lè le Dónbeenì yankarowà ɲúnása tonkaa ɓa parowà ɓúi le ɓa vaa wìi wo. 33 Ó o Yeesu bía: «Ĩ kɛńló mi tĩ́ahṹ máa wé bìo na á à mía. Hen làa cĩ́inú ká ĩ ì bĩní ì va yìa tonkaa mi cɔ̃́n. 34 Mi khíi wé è cà mi, ká mi máa yí mi, á hen na á ĩ ì kɛń yi á mi mún yí dà máa va yi.» 35 Á ɓa zúifùwa wee tùaka mín yi le lé wen o ò va ká mí máa yí o coon? Lé ɓa zúifùwa na hɛ́ɛra wika bìa yínɔń ɓa zúifùwa tĩ́ahṹ ó o màhã́ wi ò o lɛ́n va cɔ̃́n lée? O màhã́ wi o ò vaa kàrán bìa yínɔń ɓa zúifùwa lée? 36 Bìo ó o bía le wa khíi wé è cà mí ká wa máa yí mí, á hen na mí ì kɛń yi á wa yí dà máa va yi, bṹn kúará lée webio? O Yeesu le bìa le ɲu-hãní dà ɓuen mí cɔ̃́n 37 Ho sã́nú dí vé nɔ̀nzoǹ dén wizonle so lé dìo ɲúhṹ wi po hĩ̀a ká. Bṹn zoǹ ó o Yeesu dĩ̀n ɓa zã̀amáa yahó ò o bía pɔ̃́npɔ̃́n: «Hen ká yìa le ɲu-hãní dà, à ɓànso ɓuen ĩ cɔ̃́n á ĩ ì na mu ɲumu wo yi ó o ò ɲu. 38 Yìa dó mí sĩi miì, làa bìo mu túararáa le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi kà síi: ‹Á wón ɓànso sĩi á à wé lòn ɲun-dã́ní, á mu ɲumu na wee na le mukãnì wé è tá á à lé yi.›» 39 Mu lé le Dónbeenì Hácírí ó o Yeesu wee bío bìo kà síi, dìo á bìa dó mí sĩa wo yi khíi yí. Mu pã̀ahṹ ká le Dónbeenì dĩǹ yí nɔn mí Hácírí bìa dó mí sĩa o Yeesu yi, lé bìo le Dónbeenì dĩǹ yí léra a yèni. Ɓa zã̀amáa ɲi-cúa wi mín ɲúná yi o Yeesu bìo yi 40 Ká ɓa zã̀amáa na wi bĩ́n ɲá a Yeesu bíoní mu, á ɓa ɓúi wee bío le yìa kà wón ɓɛ̀ntĩ́n lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro. 41 Ɓa ɓúi bán ɓɛ̀n le o lé Yìa le Dónbeenì mɔn léra. Ɓa ɓúi ɓɛ̀n le mu so bon ká yìa le Dónbeenì mɔn léra ko ò o lé ho Kalilee kɔ̃hṹ yi le. 42 Mu so yí túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi le o Daviide nɔnkãni, là a Daviide mu ɓa lóhó Betelehɛɛmu lé bĩ́n á Yìa le Dónbeenì mɔn léra ko ò o lé yi le? 43 Á ɓa zã̀amáa ɲi-cúa wó mín ɲúná yi o Yeesu mu bìo yi. 44 Ɓa zã̀amáa mu tĩ́ahṹ á nùwã yɛn ɓúi wi ɓa wìi wo, ká nùpue woon yí tṹaa wo yi. Ɓa zúifùwa ɲúnása yí tà a Yeesu bìo 45 Bìo ɓa parowà na le Dónbeenì yankarowà ɲúnása lè ɓa Farizĩɛwa tonkaa bĩnía ɓuara, á bán tùara ɓa yi: «Lée webio nɔn á mi yí ɓuannáa wo yí ɓuararáa?» 46 Á ɓa parowà bía: «Hã bíoní na ó o nùpue mu wee bío ɓàn síi á wa dĩǹ yí ɲá a ɓúi ɲii yi yí mɔn hùúu.» 47 Á ɓa Farizĩɛwa bía nɔn ɓa yi: «Minɛ́n mún día miten ó o khà lon? 48 Warɛ́n ɲúnása tĩ́ahṹ lè warɛ́n Farizĩɛwa tĩ́ahṹ á nì-kéní kà so tà a bìo le? 49 Ká lé ɓa zã̀amáa na kà mí dòn, bán na yí zũ dɛ̀ɛ o Mɔyiize làndá bìo yi, bán le Dónbeenì dánkánía.» 50 Á ɓa Farizĩɛwa nì-kéní na ɓa le Nikodɛɛmu, yìa van o Yeesu cɔ̃́n ho tĩ́nàahṹ ɓúi, 51 á bía nɔn ɓa yi: «Wa làndá yi, á wa yí dà máa síiní nùpue ɲúhṹ ká wa yí ɲá ɓànso ɲi-cúa, á yí zũna ká a wó khon.» 52 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n mún wee bío lòn Kalilee nìi! Kàrán le Dónbeenì bíonì vũahṹ à cikon, á fo ò mi mu le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro nì-kéní kà yí máa lé Kalilee yi.» 53 Lé bṹn á ɓa ɓúenɓúen wà khíɓon wán, 1 ò o Yeesu wón wà yòora le ɓúee na ɓa le Oliivewa ɓúee wán. O hã́-bá-fé na ó o Yeesu kã̀nía 2 Mu tá na lée tɔ̃n yìnbíi bùirìi, ó o bĩnía van le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi, á ɓa zã̀amáa ɓueé kĩ́nía wo yi. Ó o lií kará ò o wee kàrán ɓa. 3 Á ho làndá bìo zéenílowa lè ɓa Farizĩɛwa ɓuan o hã́a ɓúi na ɓa zù yi là a bá-veere ɓueé zonnáa, á zoó dĩ̀nía wo ɓa nùpua ɓúenɓúen yahó, 4 à ɓa bía nɔn o Yeesu yi: «Nì-kàránlo, o hã́a na kà ɓa zù yi là a báa. 5 À wa làndá yi, ó o Mɔyiize bò mu henía nɔn wɛn le ká wa wé yú bán hã́awa so síi, à wa lèeka ɓa lè hã huaa ɓúe. Àwa, ũnɛ́n ɓɛ̀n le we mu dã́ní yi?» 6 Ɓa bía bṹn à khũaanáa o Yeesu ɲii yi à yíráa wo kooní yi. Ká a Yeesu màhã́ lií lúnlúrá, ò o wee túa ho tá púnpùró yi lè mí nín-kíza. 7 Bìo ɓa dĩ̀n lan wee tùa wo yi, ó o lií hĩ́nɔn yòó dĩ̀n, ò o bía nɔn ɓa yi: «Yìa dĩǹ yí wó bè-kohó hùúu mi tĩ́ahṹ, à wón wã́a lèe wo lè le huee ho yahó.» 8 Ò o Yeesu bĩnía lií lúnlúrá, á wee túa ho tá púnpùró yi. 9 Bìo ho làndá bìo zéenílowa lè ɓa Farizĩɛwa mu ɲá hɔ̃́n bíoní so, á ɓa wee lɛ́n lè mí nì-kéní kéní, à ɓúaká lè ɓa nì-kĩ́a, á ká a Yeesu là a hã́a ho tĩ́ahṹ. 10 Ó o Yeesu wã́a lií hĩ́nɔn yòó dĩ̀n ò o wee bío là a hã́a: «O, o, hã́a mu, ɓa nùpua mu bò làa wen? O ɓúi mía máa síiní ũ ɲúhṹ le?» 11 Ó o hã́a bía nɔn o Yeesu yi: «Ɲúhṹso, o ɓúi mía máa síiní ho.» Ó o Yeesu wã́a bía nɔn wo yi: «Àwa, á ĩnɛ́n mún máa síiní ũ ɲúhṹ. Fo dà a lɛ́n, ká ũ ɓɛ̀n yí bĩní yí wé bè-kohó.» O Yeesu ka lòn khoomu ho dĩ́míɲása cɔ̃́n 12 O Yeesu pá bĩnía bía bìo kà nɔn ɓa zã̀amáa yi: «Ĩnɛ́n ka lòn khoomu ho dĩ́míɲása cɔ̃́n. Yìa tà bò miì, se ɓànso yú mu khoomu na wee na le mukãnì binbirì. O máa kɛń tíbírí yi hùúu.» 13 Á ɓa Farizĩɛwa bía nɔn o Yeesu yi: «Ũnɛ́n wã́a wee mì ho tũ̀iá ũ ɲii, à bṹn à bìo fo wee bío á nùpue yí ko ò o tà yi.» 14 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Hàrí ká ĩ wee mì ho tũ̀iá ĩ ɲii, se bìo á ĩ wee bío ó o nùpue ko ò o tà yi. Lé bìo á ĩ zũ hen na á ĩ ló yi ɓuararáa, á ĩ mún zũ hen na á ĩ wee va yi. Ká minɛ́n bán yí zũ ĩ léeníi, á mún yí zũ hen na á ĩ wee va yi. 15 Minɛ́n wee fĩ̀ ɓa nùpua cítíi fĩ̀ló sìí, ká ĩnɛ́n wón máa cítí nùpue. 16 Ká ĩ lá ko à ĩ fĩ̀ cítíi, á ĩ cítíi mu ɲúhṹ á à wé. Lé bìo mu yínɔń ĩnɛ́n ĩ dòn á à fĩ̀ le cítíi mu. Mu lé ĩnɛ́n lè ĩ Maá na tonkaa mi á à páaní ì fĩ̀ le. 17 Mi làndá vũahṹ yi á mu túara le ká sɛɛ́ràsa nùwã ɲun mà ho tũ̀iá mu bìo dà-kéní bìo yi, se bṹn bìo so á nùpue ko ò o tà yi. 18 Ĩnɛ́n wee mì ho tũ̀iá ĩ ɲii. Á ĩ Maá na tonkaa mi mún wee mì ho tũ̀iá ĩ ɲii.» 19 Á ɓa tùara a yi: «Mìn maá mu wi wen?» Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi yí zũ mi, á mún yí zũ ĩ Maá. Ká mi lá zũ mi, se mi mún lá à zũń ĩ Maá.» 20 O Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so ká a wee kàrán ɓa nùpua le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi, mu hãmu kúeeníi lahó nìsã́ní. Nùpue yí wìira a lé bìo ó o pã̀ahṹ dĩǹ yí dɔ̃n. O Yeesu wee bío mí varó mín Maá cɔ̃́n bìo 21 O Yeesu pá bĩnía bía bìo kà nɔn ɓa yi: «Ĩnɛ́n ǹ lɛ́n á mi ì càráa mi. Ɛ̀ɛ ká mi màhã́ à hí lè mi bè-kora. Hen na á ĩnɛ́n wee va yi, á minɛ́n yí dà máa va yi.» 22 Á ɓa zúifùwa wee bío mín yi: «O wi ò o ɓúe míten lée? Bìo ó o màhã́ le hen na mínɛ́n wee va yi á warɛ́n yí dà máa va yi.» 23 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Minɛ́n ló ho tá yi. Ká ĩnɛ́n ló ho wáayi. Minɛ́n bìo sã̀ ho dĩ́míɲá na kà yi, ká ĩnɛ́n wón bìo yí sã̀ ho yi. 24 Lé bṹn te bìo á ĩ le mi ì híráa lè mi bè-kora. Mu bon, hen ká mi yí tà le ĩnɛ́n lé yìa wi fɛ́ɛɛ, á mi ì hí lè mi bè-kora.» 25 Á ɓa tùara a yi: «Ũnɛ́n lé o yɛ́n?» Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ĩ wee bío mu na mia fɛ́ɛɛ hàrí mu ɲúhṹ ɓúɛɛníi. 26 Ĩ dà à bío bìo cɛ̀rɛ̀ɛ mi dã́ní yi, á dà à fĩ̀ le cítíi mi bìo cɛ̀rɛ̀ɛ wán. Ká yìa tonkaa mi lé ho tũ̀iá poni ɓànso, á bìo á ĩ ɲá a cɔ̃́n, bṹn lé bìo á ĩ wee bío na ho dĩ́míɲása yi.» 27 Ɓa yí zũ ká lé o Maá Dónbeenì ó o wee bío bìo. 28 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «Ká a Nùpue Za á mi can le ɓùɛɛnì wán hóonía fárá, bṹn ká mi ì zũń ká ĩnɛ́n lé yìa wi fɛ́ɛɛ. Á mi ì zũń ká ĩ yí máa wé bìo woon ĩten. Bìo á ĩ Maá bía nɔn miì, bṹn lé bìo á ĩ wee bío. 29 Ĩ Maá na tonkaa mi á wi làa mi, o yí día mi ĩ dòn, lé bìo á ĩ wee wé bìo sĩ a yi fɛ́ɛɛ.» 30 Bìo ó o Yeesu wee bío kà, á ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ dó mí sĩa wo yi. Le Dónbeenì tũ̀iá poni wee wé ó o nùpue kɛń míten 31 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa zúifùwa na dó mí sĩa wo yi: «Ká mi wee bè ĩ bíonì yi, se mi màhã́ lé ĩ nì-kenínia bìo bon. 32 Mi ì zũń ho tũ̀iá poni binbirì na ló le Dónbeenì cɔ̃́n. Lé bṹn ǹ wé á mi ì kɛń miten.» 33 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Warɛ́n lé o Abarahaamu mɔ̀nmànía. Wa yí wó a ɓúi wobáaní yí mɔn. Á lée webio nɔn á ũnɛ́n bíaráa le wa à kɛń waten?» 34 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Nùpue lée nùpue na wee wé mu bè-kora wón ka lòn wobá-nìi mu bè-kohó níi yi. 35 Á mi zũ le o wobá-nìi bìo yí sã̀ ho zĩ-ɲúhṹ yi fɛ́ɛɛ. Ká a za na ton ho zĩ-ɲúhṹ yi, wón bìo sã̀ ho yi fɛ́ɛɛ. 36 Ká le Dónbeenì Za wã́a wó mia lè ɓa nùpua na wi míten, á mi ì wé miten binbirì. 37 Ĩ zũ le mi lé o Abarahaamu mɔ̀nmànía, ɛ̀ɛ ká mi màhã́ wee cà à mi ɓúe mi, lé bìo á bìo á ĩ wee kàrán làa mia yí máa zo mia. 38 Bìo á ĩ Maá zéenía làa mi, lé bṹn á ĩ wee bío, ká minɛ́n ɓɛ̀n wee wé bìo á mìn maá bía nɔn mia.» 39 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Warɛ́n wàn maá lé o Abarahaamu.» Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ká mi lá lé o Abarahaamu zàwa bìo bon, se mi lá wee wé hã wárá na ó o Abarahaamu wó ɓàn síi. 40 Á mi yí máa wé hɔ̃́n, à mi wi mi ɓúe ĩnɛ́n na mà ho tũ̀iá poni nɔn mia, hìa na á ĩ ɲá ĩ Maá Dónbeenì cɔ̃́n. Bṹn ó o Abarahaamu yí wó. 41 Mi wee wé mìn maá wárá.» Á ɓa bía nɔn wo yi: «Wàn maá lé le Dónbeenì mí dòn. Wa yínɔń zĩní zàwa.» 42 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ká mìn maá lá lé le Dónbeenì, á mi lá à wań mi, lé bìo á ĩnɛ́n ló le Dónbeenì cɔ̃́n ɓuara. Ĩ yí ɓuara ĩten. Lé lerɛ́n tonkaa mi. 43 Bìo nɔn á mi yí máa zũńnáa hã bíoní na á ĩ wee bío na mia kúará lé mu yɛ́n? Lé bìo á mi yí wi mi ɲí hã. 44 Yìa lé mìn maá lé o Satãni. Á mìn maá sĩi bìo lé bṹn á mi wi à mi wé. O lé o nì-ɓúe hàrí ho dĩ́míɲá lénló pã̀ahṹ. O yí dà máa mì ho tũ̀iá poni, lé bìo á tũ̀iá poni mía wo yi. Hen ká a fã̀ le sabéré, se lé orɛ́n mí bɛɛre sìí ó o wee zéení, lé bìo ó o lé o sabín-fũ̀aalo. Orɛ́n lé yìa á hã sabíoní wee lé yi. 45 Ɛ̀ɛ ká ĩnɛ́n wee mì ho tũ̀iá poni, lé bṹn nɔn á mi yí tàráa ĩ bíoní yi. 46 Minɛ́n tĩ́ahṹ, ó o ɓúi so dà a bío le ĩ wó bè-kohó le? Ká ĩ wee mì ho tũ̀iá poni, á lée webio nɔn mi yí tàráa ĩ bíoní yi? 47 Bìa na lé le Dónbeenì zàwa binbirí wee wé ɲí le Dónbeenì bíoní. Ɛ̀ɛ ká minɛ́n yínɔń le Dónbeenì zàwa, lé bṹn nɔn mi yí máa ɲínáa le bíoní.» O Yeesu le mínɛ́n po a Abarahaamu 48 Á ɓa zúifùwa bía nɔn wo yi: «À bṹn wa tũ̀iá sĩ à wa bío le fo lé o Samarii nìi, á wa mún tũ̀iá sĩ à wa bío le o cĩ́ná wi foǹ.» 49 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ĩnɛ́n á cĩ́ná mía yi. Ĩ Maá lé yìa á ĩ wee kɔ̃̀nbi. Ká minɛ́n bán wee zùań miì. 50 Ĩnɛ́n yí máa bío le nùpue dé cùkú miì. O ɓúi wi á à bío le ɓa dé ho miì, á lé wón mún lé o cítí-fĩ̀. 51 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Yìa tà bò ĩ bíoní yi, á ɓànso máa hí máa cén.» 52 Á ɓa zúifùwa bía nɔn wo yi: «Hã laà na kà wán, á wa wã́a láa mu yi kɛ̃́nkɛ̃́n le o cĩ́ná wi foǹ. O Abarahaamu húrun, á le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà húrunka. À ũnɛ́n pá wee bío le ká yìa tà bò ũ bíoní yi á ɓànso máa hí máa cén. 53 Ũnɛ́n ɓɛ̀n wee leéka le ũ ɲúhṹ so wi po a Abarahaamu le? Wón húrun, á le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà mún húrunka, á ũnɛ́n ɓɛ̀n wee leéka le fo lée wée?» 54 Ó o Yeesu bía: «Ĩ lá wee dé ho cùkú ĩten yi, se mu ɲúhṹ mía. Yìa wee dé ho cùkú miì lé ĩ Maá, yìa mi le o lé mìn Dónbeenì. 55 À mi ɲɔǹ yí zũ a. Ká ĩnɛ́n wón zũ a. Ĩ lá le ĩ yí zũ a, se ĩ lé o sabín-fũ̀aalo lè mi bìo síi. Ɛ̀ɛ ká ĩ zũ a, á wee bè o bíoní yi. 56 Mìn maá Abarahaamu hĩ́a wee leékaa le mí ì mi ĩ ɓuenló, ó o zã̀makaa mu bìo yi. Ó o ɓɛ̀n mɔn ĩ ɓuenló, á sĩi wan mu bìo yi.» 57 Á ɓa zúifùwa bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n na lúlúio máa yí ho ɓúará-ɲun làa pírú á mɔn o Abarahaamu wen?» 58 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: O Abarahaamu á à bío le mí ì te, à bṹn à ĩnɛ́n wi.» 59 Á ɓa wã́a sèekaa hã huaa le mí ì lèeka làa wo á à ɓúe. Ó o Yeesu sà míten ló le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi lée wà.
O Yeesu wɛɛ́ra a nìi na ton ká a lé o muii 1 Bìo ó o Yeesu lè mí nì-kenínia wee khĩí, á ɓa fò mín làa nìi ɓúi na ton ká a lé o muii. 2 Ó o nì-kenínia tùara a yi: «Nì-kàránlo, lée webio nɔn ó o nìi na kà ton ká a lé o muii? Lé orɛ́n kùrú bè-kora bìo yi lée, tàá lé ɓàn nùwã bè-kora bìo yi?» 3 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mu yínɔń orɛ́n bè-kora bìo yi, á mu mún yínɔń ɓàn nùwã bè-kora bìo yi. O nìi mu ton ká a lé o muii, lée bèra a na à bìo le Dónbeenì dà a wé à ɓa nùpua ɓúenɓúen mi a yi. 4 Bìo mu khoomu wi hã laà na kà wán, á wa ko wa wé le Dónbeenì na tonkaa mi bè-wénia. Le tíbírí hĩ́a wi, á nùpue máa dàń máa wé bìo ɓúi. 5 Bìo á ĩ wi ho dĩ́míɲá yi hã laà na kà wán, á ĩ ka lòn khoomu ho yi.» 6 Bìo ó o Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so vó, ó o pũ̀inía mí ɲinsãní, á khan lè le tĩ́ní, á khìira là a muii yìo, 7 ò o bía nɔn wo yi: «Lɛ́n vaa sɛɛ ũ yahó le súeeníi la-beenì na ɓa le Silowee yi.» (Ho Silowee mu kúará le «tonkaro».) Ó o muii wà vaá sɛɛra mí yahó, á bĩnía wee ɓuen, ò o wee mi. 8 Á bìa làa wo kará ɓó mín yi, làa bìa lá wee wé mi a ká a wee fìoka, á wã́a wee tùaka mín yi: «Yìa kà so yínɔń o nìi na lá wee wé kɛɛní fìoka le?» 9 Á ɓa ɓúi le mu lé orɛ́n. Ɓa ɓúi ɓɛ̀n le mu yí bon, le o làa wo ɓonmín. Ó o nìi le mu lé mínɛ́n. 10 Á ɓa tùara a yi: «Fo wó kaka wee mináa?» 11 Ó o nìi bía nɔn ɓa yi: «O nìi na ɓa le Yeesu, lé wón khan le tĩ́ní lè mí ɲinsãní, á khìira lè ĩ yìo, ò o le ĩ lɛ́n vaa sɛɛ ĩ yahó ho Silowee yi. Á ĩ wà van bĩ́n vaá sɛɛra ĩ yahó, á ĩ wee mi.» 12 Á ɓa tùara a yi le o nìi mu wi wen, ó o le mí yí zũ. Ɓa Farizĩɛwa wee tùaka a muii yi là a waró bìo 13 Á ɓa bò là a nìi na lá lé o muii vannáa ɓa Farizĩɛwa cɔ̃́n. 14 Yaa bìo ó o Yeesu khan le tĩ́ní lè mí ɲinsãní á wɛɛ́ra a nìi yìo, á wó ho Sabaa zoǹ. 15 Lé bṹn nɔn á ɓa Farizĩɛwa ɓɛ̀n sã̀ wee tùa o nìi yi làa bìo wó wó ó o wee mináa. Á wón bía nɔn ɓa yi: «O khìira le tĩ́-sio lè ĩ yìo, á ĩ sɛɛra ĩ yahó, á ĩ wã́a wee mi.» 16 Á ɓa Farizĩɛwa nùwã yɛn ɓúi wã́a bía: «O nìi na wó bìo kà á Dónbeenì yí tonkaa, lé bìo ó o yí bò ho Sabaa làndá yi, ò o sá ho tonló.» Ɓa ɓúi bán ɓɛ̀n wee bío: «Bè-kora wéro so dà wee wé yéréké bìo na wee zéení le Dónbeenì pànká na á yìa kà wó ɓàn síi le?» Á ɓarɛ́n ɲi-cúa bĩnía wi mín ɲúná yi. 17 Á ɓa bĩnía tùara a nìi yi: «Lé mu yɛ́n ũnɛ́n ɓɛ̀n wee leéka o nìi mu dã́ní yi, bìo á lé orɛ́n wɛɛ́ra ũ yìo?» Á wón bía: «O nìi mu lé le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro.» 18 Bìo ó o nìi lá lé o muii, á yìo bĩnía wee mi, á ɓa zúifùwa ɲúnása yí tà yi. 19 Á ɓa von ɓàn nùwã wee tùa yi: «Yìa kà lé minɛ́n te mi za le? Lé orɛ́n á mi le o ton ká a lé o muii le? Á mu wó kaka ó o wee mináa?» 20 Ó o nìi ɓàn nùwã bía: «Lé warɛ́n te wa za, á ton ò o lé o muii. 21 Ká bìo wó wó ó o wee mináa á wa yí zũ, á yìa wɛɛ́ra a yìo á wa mún yí zũ. Mi tùa wo yi, o yìo tɔ̃n, o dà wee bío mí bìo míten.» 22 Ɓa bía kà síi lé bìo ɓa zã́na ɓa zúifùwa ɲúnása. Bán wó le ɲii le ká nùpue bía wéréwéré ɓa nùpua yahó le o Yeesu lé Yìa le Dónbeenì mɔn léra, á ɓànso ɓa à hè lè mí kàránló zĩi zoró. 23 Lé bṹn nɔn á ɓàn nùwã bíaráa le ɓa tùa orɛ́n mí bɛɛre yi, le o yìo tɔ̃n. 24 Á ɓa zúifùwa ɲúnása bĩnía von o nìi na lá lé o muii, á bía nɔn wo yi: «Loń le Dónbeenì yi à ũ ɓɛ̀ntĩ́n mì ho tũ̀iá. Warɛ́n bán zũ le o nìi mu lé o bè-kora wéro.» 25 Ó o nìi bía nɔn ɓa yi: «O nìi mu lé o bè-kora wéro lée, o yínɔń o bè-kora wéro lée, bṹn á ĩnɛ́n yí zũ. Bìo dà-kéní lé bìo á ĩ zũ, ĩ lá lé o muii, ká bìo kà wán á ĩ wee mi.» 26 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Lée webio ó o wó làa fo. O wó kaka á wɛɛ́raráa ũ yìo?» 27 Ó o nìi bía nɔn ɓa yi: «Ĩ lá bía mu nɔn mia, á mi yí ɲá lè ĩ cɔ̃́n. Á lée webio nɔn á mi wi à ĩ bĩní bíoráa mu na mia? Minɛ́n yàá mún wã́a wi à mi wé o nì-kenínia sá?» 28 Á ɓa wee là a, à ɓa bía: «Ũnɛ́n lé yìa lé o nìi mu nì-kenínii kɛ̀ɛ. Warɛ́n bán lé o Mɔyiize nì-kenínia. 29 Wa zũ le le Dónbeenì bía là a Mɔyiize. Ká yìa kà wón á wa yí zũ léeníi.» 30 Ó o nìi bía nɔn ɓa yi: «Mu ɓɛ̀ntĩ́n lée bè-vĩ̀níkanii. Mi yí zũ a léeníi, ɛ̀ɛ ká arɛ́n lé yìa màhã́ wɛɛ́ra ĩ yìo. 31 Wa zũ le le Dónbeenì yí máa ɲí a bè-kora wéro fìoró. Ká yìa wee kɔ̃̀nbi le, á wee wé le sĩi bìo, wón lé yìa á le wee ɲí fìoró. 32 Bìo ho dĩ́míɲá wi wi, á wa dĩǹ yí ɲá ká nùpue na ton ká a lé o muii ó o ɓúi wɛɛ́ra yìo. 33 O nìi na kà lá yí ló le Dónbeenì cɔ̃́n, á bìo ó o wó kà ó o lá máa dàń máa wé.» 34 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n na ton lè mu bè-kora mí ɲii yi lé fo wee kàrán warɛ́n le?» À ɓa ɲɔn wo ó o ló, á hò a lè mí kàránló zĩi zoró. Bìa lé ɓa muiiwà binbirí 35 Bìo ó o Yeesu ɲá à ɓa hò a nìi lè mí kàránló zĩi zoró, ó o wà vaá yú a, á bía nɔn wo yi: «Fo dó ũ sĩi o Nùpue Za yi le?» 36 Ó o nìi bía: «Nì-kàránlo, zéení a làa mi bèra a na á ĩ dàń dé ĩ sĩi wo yi.» 37 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Fo mɔn wo, ĩnɛ́n na wee bío làa fo lé orɛ́n.» 38 Ó o nìi wã́a bía: «Ɲúhṹso, ĩ dó ĩ sĩi foǹ.» Ò o lií ɓúrá a yahó. 39 Ó o Yeesu wã́a bía: «Ĩnɛ́n ɓuara ho dĩ́míɲá yi le cítíi bìo yi, bèra a na à ɓa muiiwà à wé mi. Ká bìa wee mi, à bán wé ɓa muiiwà.» 40 Bìo ɓa Farizĩɛwa nùwã yɛn ɓúi na wi bĩ́n ɲá hã bíoní mu, á ɓa bía nɔn o Yeesu yi: «Á lé warɛ́n mún lé ũnɛ́n muiiwà le?» 41 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ká mi lá lé ɓa muiiwà binbirí, á bè-kohó bìo lá máa mì máa lɛɛ́ mia. Ɛ̀ɛ ká bìo mi le mi wee mi, lé bṹn nɔn á mu bè-kohó bìo wee mì lɛɛ́ráa mia.»
Le pi-loore wàhiire 1 O Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Yìa yí máa zo le pi-loore yi lè le ɓàn zũaɲii, ká a wee zo le yi làa lòn-veere, wón ɓànso lée kɔ̃̀nlo làa nì-wàahṹ. 2 Yìa wee zo lè ho zũaɲii, wón lé o pi-pa. 3 Yìa wee pa le pi-loore yi wee hɛ́n le ɲii ò o zo. Á ɓa pia wee ɲí a cɔ̃́n. O wee ve mí pia lè ɓa yènnáa à léráa ho khũuhũ. 4 Ká a von mí pia ɓúenɓúen ɓa ló, ò o dí ɓa yahó lɛ́n à ɓa bè mɔ́n, lé bìo ɓa zũ a tãmu. 5 Ká yìa ɓa yí zũ wón ɓa máa bè mɔ́n. Ɓa yàá à lùwí á à khɛ̀n làa wo, lé bìo ɓa yí zũ a tãmu.» 6 O Yeesu wà dén wàhiire so nɔn ɓa yi, ká bìa ó o wà le nɔn yi màhã́ yí zũna a bíoní kúará. O Yeesu ka lòn pi-pa tente 7 O Yeesu pá bĩnía bía: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ĩnɛ́n ka lòn pi-loore ɓàn zũaɲii. 8 Bìa dú ĩ yahó ɓúenɓúen lée kɔ̃̀nlowà làa nì-wànna. Ɛ̀ɛ ká ĩ pia yí ɲá ɓa cɔ̃́n. 9 Ĩnɛ́n ka lòn zũaɲii. Yìa zon làa ho, á wón ǹ fen. Ɓànso dà wé è zo ká a lé míten, á mún ǹ yí mí bè-dínii. 10 O kɔ̃̀nlo wón wee wé ɓuen ho ɲuaàló, lè ho ɓúeró, lè ho yáaró bìo yi mí dòn. Ɛ̀ɛ ká ĩnɛ́n wón ɓuara, bèra a na à ĩ pia yí le mukãnì binbirì na ɓàn síi mia. 11 «Ĩnɛ́n ka lòn pi-pa tente. O pi-pa tente wee tà dé mí mukãnì na mí pia bìo yi. 12 Ká yìa wee pa ɓa pia le wárí bìo yi, wón ká a mɔn o dakhĩ́nkhĩ́n ò o lùwí ká a día ɓa, à wón yí ɓa ɓúi wìika, à bìa ká kɛ́nná. O wé lùwí lé bìo ɓa pia bìo yí sã̀ a yi. O yínɔń pi-pa binbirì. 13 O wee sá le wárí bìo yi, ká ɓa pia bìo yí ciran wo. 14 «Ĩnɛ́n ka lòn pi-pa tente. Bìa bìo sã̀ miì ka lòn pia. Ĩ zũ ɓa, á ɓa mún zũ mi, 15 làa bìo ó o Maá zũnáa mi á ĩ mún zũnáa wón bìo síi. Ĩ wee dé ĩ mukãnì na ĩ pia bìo yi. 16 Ĩ pia ɓúi pá wi, á dĩǹ yí zon le pi-loore na kà yi. Bán á ĩ mún ko à ĩ hè ɓuennáa. Ɓa à ɲí ĩ tãmu, á ɓa à wé pi-ɓoohṹ dà-kéní, làa pi-pa nì-kéní. 17 O Maá wa mi, lé bìo á ĩ wee tà dé ĩ mukãnì na, à bĩní yíráa le. 18 Nùpue yí dà máa vĩ́iní ĩnɛ́n mukãnì làa pànká. Ĩnɛ́n lé yìa wee tà dé le na ĩten. Le ɓàn naló pànká wi ĩ cɔ̃́n, á le ɓàn bĩní yíró pànká mún wi ĩ cɔ̃́n. Bṹn lé bìo á ĩ Maá nɔn le ɲii le ĩ wé.» 19 Hɔ̃́n bíoní so bìo yi, á ɓa zúifùwa ɲi-cúa tĩ́n wó mín ɲúná yi. 20 Ɓa tĩ́ahṹ, á ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ wee bío bìo kà: «O cĩ́ná wi o yi, o wee khée. Mi yí ɲí a cɔ̃́n.» 21 Ɓa ɓúi ɓɛ̀n wee bío: «Nùpue na á cĩ́ná wi yi yí dà máa bío hã bíoní na kà ɓàn síi. Cĩ́ná so dà a wɛɛ́ muiiwà yìo le?» Ɓa zúifùwa ɲúnása pã́ a Yeesu bìo 22 Mu wó le tɛ̀ɛnì pã̀ahṹ, ká ɓa zúifùwa wee dí le Dónbeenì zĩ-beenì ceéró sã́nú ho Zeruzalɛɛmu yi, 23 ó o Yeesu zoó wee varáka ho sànsá na ɓa le Salomɔn sànsá yi, le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi. 24 Á ɓa zúifùwa wã́a ɓueé kĩ́nía wo yi, à ɓa tùara a yi: «Fo màhã́ à día wɛn hã yilera yi á vaá dã ho pã̀ahṹ yɛ́n coon? Hen ká fo lé Yìa le Dónbeenì mɔn léra, à ũ bío mu wéréwéré na wɛn.» 25 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ĩ bía mu nɔn mia, á mi yí tà mu. Hã wárá na á ĩnɛ́n wee wé lè ĩ Maá pànká, lé hɔ̃́n wee zéení ĩ léeníi. 26 Ɛ̀ɛ ká bìo nɔn á minɛ́n yí tàráa mu, lé bìo á mi yí máa mì dé bìa bìo sã̀ miì ɲii. 27 Bìa bìo sã̀ miì wee ɲí ĩ cɔ̃́n làa bìo ɓa pia wee ɲínáa o pi-pa cɔ̃́n bìo. Ĩ zũ ɓa, á ɓa wee bè miì. 28 Ĩ wé è na le mukãnì binbirì na máa vé ɓa yi. Ɓa bìo máa yáa hùúu. O ɓúi máa fé ɓa ĩ níi yi. 29 O Maá na kàràfáa ɓa miì, wón po mu ɓúenɓúen, ó o ɓúi máa fé ɓa ĩ Maá níi yi máa yí. 30 Ĩnɛ́n lè ĩ Maá lée dà-kéní.» 31 Á ɓa zúifùwa tĩ́n khuiira hã huaa le mí ì lèeka làa wo ò ɓúe. 32 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «Ĩ wó mu bè-tentewà cɛ̀rɛ̀ɛ lè ĩ Maá pànká á mi mɔn. Á lé mu yɛ́n bìo yi á mi le mi ì lèekaráa mi lè hã huaa á à ɓúe?» 33 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Mu yínɔń ũ bè-tente ɓúi na fo wó bìo yi á wa le wa à lèekaráa fo lè hã huaa á à ɓúe. Ká lé bìo fo wee là le Dónbeenì. Ũnɛ́n nùpue kã́amáa á le fo lé le Dónbeenì.» 34 Ó o Yeesu wã́a bía: «Mu túara mi làndá vũahṹ yi kà síi: ‹Ĩnɛ́n Dónbeenì bía le mi lé hã dofĩ́ina.› 35 À wa ɲɔǹ zũ le bìo túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi á yí dà máa khíní yi. Wa mún zũ le minɛ́n làndá yi á le Dónbeenì bía le ɓa nùpua na le nɔn mí bíoní yi lé hã dofĩ́ina. 36 Ká ĩnɛ́n wón ó o Maá Dónbeenì mɔn léra á ĩ bìo sã̀ a yi á tonkaa ho dĩ́míɲá yi. Á mi ì wé kaka à bíoráa le ĩnɛ́n wee là le Dónbeenì lé bìo á ĩ bía le ĩ lé le za? 37 Hen ká ĩ yí máa wé bìo á ĩ Maá wee wé, à mi yí tà ĩ bìo. 38 Ká ĩ wee wé mu, hàrí ká mi le mi máa tà ĩ bíoní yi, à mi pá wã́a tà bìo á ĩ wee wé yi, bèra a na à mi zũń kɛ̃́nkɛ̃́n le o Maá páanía làa mi, á ĩ páanía làa wo.» 39 Á ɓa tĩ́n le mí ì wìi wo, ká a màhã́ porónna wà ò o día ɓa. 40 O Yeesu bĩnía khú lè ho Zurudɛ̃n muhṹ mɔ́n, hen na ó o Zãn lá wee bátízé ɓa nùpua yi, á khíi kará bĩ́n. 41 Nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ ɓuara a cɔ̃́n. Ɓa wee bío: «O Zãn yí wó hàrí yéréké bìo dà-kéní na wee zéení le Dónbeenì pànká. Ká bìo ɓúenɓúen na ó o bía a nìi mu dã́ní yi ɓɛ̀ntĩ́n lée tũ̀iá.» 42 Á ɓa nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ dó mí sĩa o Yeesu yi bĩ́n.
O Lazaare húmú làa vèeró bìo 1 Nìi ɓúi na ɓa le Lazaare hĩ́a lò yí here. O Lazaare mu lè mín hĩ́nni nùwã ɲun, o Maate là a Mari, á wi ho Betanii lóhó yi. 2 O Mari mu lé yìa hĩ́a kúaa ho ɲiló na sãmu sĩ o Yeesu zení wán á bĩnía sùukaa lè mí ɲún-vãní. Lé wón ɓàn za Lazaare á lò yí here. 3 Ó o Lazaare mu ɓàn hĩ́nni mí nùwã ɲun tonkaa o ɓúi le o vaa bío bìo kà na a Yeesu yi: «Ɲúhṹso, mìn bɔ̃́nlo á lò yí here.» 4 Bìo ɓa vaá bía mu nɔn o Yeesu yi, ó o bía: «Mu vã́mú mu yínɔń bìo na à wé o ò hí ì cén. Mu ù wé á le Dónbeenì yèni á à lé. Mu ù wé á le Dónbeenì Za cùkú á à mi.» 5 O Yeesu á wa a Maate là a Mari lè ɓàn yàró Lazaare. 6 Ɛ̀ɛ ká bìo ó o ɲá a Lazaare vã́mú bìo, ó o bĩnía wó hã wizooní ɲun hen na ó o wi yi. 7 Bṹn mɔ́n, ó o bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Mi bĩní le wa lɛ́n va ho Zudee kɔ̃hṹ.» 8 Ó o nì-kenínia bía nɔn wo yi: «Nì-kàránlo, yínɔń bĩ́n á ɓa còonía le mí ì lèeka fo lè hã huaa á à ɓúe le? À lé bĩ́n á ũ pá wi à ũ bĩní va yi le?» 9 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Hã lɛ́ɛ̀rèwa pírú ɲun lé hĩ̀a wi le wizon-kùure yi, tàá? Ká a nùpue wee varáka le wisoni yi, ò o máa hṹaa míten, lé bìo á mu khoomu wi. 10 Ɛ̀ɛ ká a nùpue wee varáka ho tĩ́nàahṹ, ò o wé hṹaa míten, lé bìo mu khoomu mía.» 11 Bìo ó o Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so vó, ó o pá bĩnía bía: «Wàn bɔ̃́nlo Lazaare dũma, ká ĩ màhã́ vaá sĩ̀ní a.» 12 Ó o nì-kenínia bía: «Hen ká a dũma, se o vã́mú díká wee dé, o ò wa.» 13 O Yeesu wi ò o bío le o Lazaare húrun. Ká a nì-kenínia bán wee leéka le lé mu dãmu binbirì ó o bía bìo. 14 Ó o Yeesu wã́a bía mu wéréwéré nɔn ɓa yi: «O Lazaare húrun. 15 Bìo mu yí wó yí yú mi bĩ́n á ĩ wee zã̀maka minɛ́n bìo yi, lé bìo á lé bṹn á à na á mi ì wíoka à déráa mi sĩa miì. Mi wã́a wa lɛ́n va hen na ó o Lazaare mu wi yi.» 16 Ó o Toma na ɓa wee ve làa Hénbéní á wã́a bía nɔn ɓa nì-kenínia na ká yi: «Mi mún wa lɛ́n va, à vaa páaní hí làa wo.» 17 Bìo ó o Yeesu wà vaá zo ho Betanii lóhó yi, ó o ɲá à ɓa le o Lazaare nùuna á yú hã wizooní bìo náa. 18 Ho Betanii lè ho Zeruzalɛɛmu yí nà yi mín yi. Mu máa yí kilomɛɛterewa bìo tĩn sese, 19 á ɓa zúifùwa cɛ̀rɛ̀ɛ ló ho Zeruzalɛɛmu yi ɓuara a Maate là á Mari cɔ̃́n, á wà ɓueé tɛ̀ɛní ɓàn yàró yúmú. 20 Bìo ó o Maate ɲá à ɓa le o Yeesu bò o ɓuen, ó o ló lée sã́ a yahó, ò o Mari wón kará le zĩi yi. 21 Bìo ó o lée yú a, ó o bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, fo nɔ̀nzoǹ lá wi hen, se wàn yàró yí húrun. 22 Ɛ̀ɛ ká ĩ zũ le hã laà na kà wán pá, á bìo ɓúenɓúen na fo ò fìo le Dónbeenì cɔ̃́n, á le è wé.» 23 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Mìn yàró á à vèe.» 24 Ó o Maate bía: «Ĩ zũ le ká le Dónbeenì wee vèení ɓa nì-hía ho dĩ́míɲá vé nɔ̀nzoǹ, ó o ò vèe.» 25 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ĩnɛ́n lé yìa wee vèení ɓa nì-hía á wee na le mukãnì binbirì. Yìa dó mí sĩi miì, ó o mukãnì á à kɛń, hàrí à ɓànso hí. 26 Á nùpue lée nùpue na dó mí sĩi miì á yú le mukãnì binbirì, wón máa hí máa cén. Maate, fo tà bṹn le?» 27 Ó o Maate bía: «Ũuu Ɲúhṹso, ĩ tà le fo lé Yìa le Dónbeenì mɔn léra, le Dónbeenì Za na ko ò o ɓuen ho dĩ́míɲá yi.» 28 Bìo ó o Maate bía bṹn vó, ó o wà ɓueé von mín hĩ́nló wee hũmɔnkaráa: «O nì-kàránlo lée wi hen. O le ũ ɓuen.» 29 Bìo ó o Mari ɲá bìo bía, ó o dɛ̀ɛnía hĩ́nɔn bánbáa mà a Yeesu. 30 Mu pã̀ahṹ ò o Yeesu lá dĩǹ yí ɓueé zon ho lóhó yi. O wi hen na ó o Maate lée sã́ a yahó yi. 31 Bìo ɓa zúifùwa na lá wi le zĩi yi làa Mari, á wee hĩ̀í o sĩi mɔn wo ò o hĩ́nɔn bánbáa ló, á ɓa bò a mɔ́n. Ɓa wee leéka le o bò ò lé le búure wán á lée wá. 32 Bìo ó o Mari vaá dɔ̃n hen na ó o Yeesu wi yi, ó o lií ɓúrá a yahó, ò o bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, fo nɔ̀nzoǹ lá wi hen, se wàn yàró yí húrun.» 33 Ká a Yeesu mɔn ò o wee wá, á ɓa nùpua na bò làa wo mún wee wá, á mu vá a yi làa sòobɛ́ɛ, ó o sò mí yahó. 34 Ó o tùara ɓa yi: «Lé wen á mi nùuna a yi?» Á ɓa bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, ɓuen ɓuee loń.» 35 Ó o Yeesu yèn-caa wee lé. 36 Á ɓa zúifùwa na wi bĩ́n á wee bío: «Mi loń bìo ó o lá wa làa wo.» 37 Ká ɓa nùwã yɛn ɓúi bán ɓɛ̀n wee bío: «Orɛ́n na wɛɛ́ra a muii yìo, á so mún lá yí dà máa hè o Lazaare húmú le?» 38 Bìo ɓa wee va hen na le búure wi yi, ó o Yeesu á mu wíokaa vá yi làa sòobɛ́ɛ. Le búure mu lée ɓó-lɛɛhó ɓúi kɔ̃hṹ, á ɲii pon lè le hue-beenì. 39 Ó o Yeesu bía: «Mi bĩ̀iní le huee lén bĩ́n.» Ó o Maate na lé yìa húrun ɓàn hĩ́nló, á bía nɔn o Yeesu yi: «O sãmu á à wé, lé bìo ó o wi le búure yi yú hã wizooní bìo náa.» 40 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ĩ so yí bía yí nɔn foǹ le ká fo dó ũ sĩi miì, á fo ò mi le Dónbeenì cùkú beenì le?» 41 Á ɓa wã́a bĩ̀inía le huee léra. Ó o Yeesu yòó dá mí yahó ho wáayi, ò o bía: «Ĩ Maá, ĩ wee dé ũ bárákà, lé bìo fo tà ɲá ĩ fìoró. 42 Ĩ zũ le fo wee ɲí ĩ cɔ̃́n fɛ́ɛɛ, ɛ̀ɛ ká ĩ wee bío làa fo bìo kà wán ɓa nùpua na kĩ́nía miì kà bìo yi, bèra a na ɓa tà le lé ũnɛ́n tonkaa mi bìo bon.» 43 Bìo ó o Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so vó, ó o bía pɔ̃́npɔ̃́n: «Lazaare, ɓuee lé.» 44 Ó o Lazaare na lá húrun ɓueé ló, ká a zení là a níní bá lè hã nín-kéníwà, á yahó pon yi. Ó o Yeesu bía: «Mi fee wo, à día le o lɛ́n.» Ɓa zúifùwa ɲúnása le mí ì na a Yeesu ɓa à ɓúe 45 Bìo ɓa zúifùwa na ɓuara a Mari cɔ̃́n mɔn bìo ó o Yeesu wó, á ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ dó mí sĩa wo yi. 46 Ká ɓa tĩ́ahṹ á ɓa nùwã yɛn ɓúi wà vaá yú ɓa Farizĩɛwa, á lá bìo ó o Yeesu wó á fɛɛra nɔn ɓa yi. 47 Á ɓa Farizĩɛwa lè le Dónbeenì yankarowà ɲúnása á von mí ninzàwa làndá tũ̀iá fɛɛrowà na ká à ɓa kúaa mín wán, á bía nɔn mín yi: «Wa ɓɛ̀ntĩ́n ko à wa wé bìo ɓúi. O nìi mu sòobáa wee wé mu yéréké bìowa dàkhĩína. 48 Ká wa día ó o wee wé mu, á ɓa nùpua ɓúenɓúen hĩ́a yèrèmá à dé mí sĩa wo yi. Á ho Oroomusa ɲúnása á à hĩ́ní ì fì wa Dónbeenì zĩ-beenì, á à ɓúe wa nìpomu ɲúhṹ.» 49 Á ɓa nì-kéní na ɓa le Kayiifu, yìa lé le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso beenì le lúlúure mu yi, á bía nɔn ɓa yi: «Mi yí zũ bìo ɓúi mu yi. 50 Mi so yí zũ le warɛ́n cɔ̃́n á mu sṹaaní ò o nùpue nì-kéní hí wa nìpomu ɓúenɓúen bìo yi à mu bè yi fennáa le?» 51 O Kayiifu mu yí bía hã bíoní mu míten. Ká bìo ó o lé le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso beenì le lúlúure mu yi, lé bṹn nɔn ó o wee fɛɛ le Dónbeenì ɲi-cúa kà síi, le o Yeesu ko ò o hí mín nìpomu bìo yi. 52 Mu yínɔń bán mí dòn bìo yi. O mún ko ò o hí, à le Dónbeenì zàwa ɓúenɓúen na saawaa wi ho dĩ́míɲá ɓúenɓúen yi, ò o vá kúee mín wán, à wé lè mu nìpomu dà-kéní. 53 Lé bṹn bìo yi, á ɓa zúifùwa ɲúnása bía tò mu wán mu zoǹ le mí ì na a Yeesu ɓa à ɓúe. 54 Á lé bṹn nɔn ó o Yeesu wã́a yí máa hɛ́ɛ ɓa zúifùwa tĩ́ahṹ à ɓa mi, ò o wà van ho lóhó ɓúi na ɓa le Efarayiimu, hìa ɓó le dùure yi, á vaá kará bĩ́n lè mí nì-kenínia. 55 Hen ká ɓa zúifùwa sã́nú na ɓa le Paaki wà ɓueé dã, à ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ léka à fèn va ho Zeruzalɛɛmu, á vaa ceé míten à dàń díráa ho sã́nú mu. 56 Ɓa nùpua wee cà a Yeesu, á wee tùaka mín yi le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi le o Yeesu mu á à yí ì ɓuen ho sã́nú díiníi lée, tàá o máa ɓuen. 57 Mu ù wé à le Dónbeenì yankarowà ɲúnása lè ɓa Farizĩɛwa á nɔn le ɲii le ká yìa zũ hen na ó o Yeesu wi yi, à ɓànso ɓuee bío mu, à mí wìi wo.
O Mari kúaa ho ɲiló na sãmu sĩ o Yeesu zení wán 1 Bìo á ho Paaki sã́nú díró ká hã wizooní bìo hèzĩ̀n, ó o Yeesu ɓuara ho Betanii lóhó, hen na ó o Lazaare wee lé yi, yìa ó o vèenía. 2 Ɓa wee dí ho sã́nú o Yeesu bìo yi bĩ́n, ó o Maate wee na ho dĩ́nló ɓa nùpua yi. Bìa là a Yeesu páanía kará ho dĩ́nló ɲúhṹ yi ó o Lazaare wi tĩ́ahṹ. 3 Ó o Mari ɓuan ho ɲiló na sãmu sĩ á yàwá here liitere sanka màní, hìa wó lè mu bìo ɓúi na ɓa le náàrè mí ɲii yi, á ɓueé kúaa o Yeesu zení wán, á bĩnía sùukaa lè mí ɲún-vãní. Á ho ɲiló sãmu hĩ́nɔn sú le zĩi mu ɓúenɓúen. 4 Ó o Yeesu nì-kenínia nì-kéní na ɓa le Zudaa Isikariote, yìa á à dé wo ò na, á wã́a bía: 5 «Lée webio nɔn ɓa yí yɛ̀ɛ́raráa ho ɲiló mu lè wɛ́n-hãani khĩá-tĩn, á yí nɔn ɓa nì-khenia yi?» 6 O Zudaa bía bṹn yínɔń bìo ɓa nì-khenia bìo here wo yi, ká lé bìo ó o lé o kɔ̃̀nlo. Ɓa ɓunɓua-wárí na wi o cɔ̃́n ó o wee lén dí. 7 Ká a Yeesu màhã́ bía: «O hã́a mu á ũ día. Ho ɲiló mu ó o lá bàrá pan lè ĩ sãnía wíokaró hã nùuló bìo yi. 8 Ɓa nì-khenia á à kɛń làa mia fɛ́ɛɛ, ká ĩnɛ́n wón máa kɛń làa mia fɛ́ɛɛ.» 9 Ɓa minka zúifùwa ɲá le o Yeesu wi ho Betanii yi, á ɓa wà van bĩ́n. Mu yínɔń o Yeesu bìo yi mí dòn ɓa vannáa, ɓa mún wi ɓa vaa mi a Lazaare na ó o Yeesu vèenía. 10 Á le Dónbeenì yankarowà ɲúnása mún wã̀anía tò le mí ì na a Lazaare ɓa à ɓúe 11 lé bìo á mu lé o Lazaare mu vèeró bìo yi á ɓa zúifùwa cɛ̀rɛ̀ɛ wee yèrèmá dé mí sĩa o Yeesu yi. O Yeesu zoró ho Zeruzalɛɛmu lóhó yi bìo 12 Mu tá na lée tɔ̃n, á ɓa minka zã̀amáa na ɓuara ho sã́nú díró bìo yi, á ɲá le o Yeesu wà ɓueé zo ho Zeruzalɛɛmu, 13 á ɓa khó hã yùkúio vɔ̃nna na ɓa lée déráa ho cùkú wo yi ɓuan, à ɓa wà lée sã́ a yahó. Ɓa wee bío bìo kà pɔ̃́npɔ̃́n: «Le ho cùkú à bìo sĩ̀ le Dónbeenì yi. Le o Ɲúhṹso Dónbeenì wé mu bè-tentewà làa yìa bò o ɓuen o yèni yi, o Isirayɛɛle bɛ́ɛ.» 14 O Yeesu yòora a sũ̀npɛ̀-bòohṹ ɓúi, làa bìo le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíaráa mu kà síi: 15 «Sion lóhó nìpomu, yí zɔ̃́n dɛ̀ɛ. Loń, lé ũ bɛ́ɛ bò o ɓuen, o yòora a sũ̀npɛ̀-bòohṹ.» 16 Pã̀ahṹ na mu wee wé yi, ó o Yeesu nì-kenínia yí zũna mu kúará. Ká pã̀ahṹ na le Dónbeenì léra a Yeesu yèni yi, á ɓa hácírí màhã́ ɓuara bìo le Dónbeenì bíonì vũahṹ bía a dã́ní yi wán. Á bìo ho vũahṹ mu bía, lé bṹn ó o bìo wóráa. 17 Bìa nɔ̀nzoǹ páanía wi là a Yeesu pã̀ahṹ na ó o von o Lazaare á wón vèera ló le búure yi, bán ɓúenɓúen wee mì bìo ɓa mɔn tũ̀iá. 18 Bìo mún nɔn ɓa minka zã̀amáa lée sã́náa o yahó, lé bìo mu yéréké bìo na wee zéení le o ló le Dónbeenì cɔ̃́n tũ̀iá na mà á ɓa ɲá. 19 Á ɓa Farizĩɛwa wã́a wee bío mín yi: «Mi yí mɔn mu le, mi yí dà dɛ̀ɛ ɓúi máa wé. Ɓa nùpua ɓúenɓúen wee yèrèmá bè o yi.» O Yeesu wee bío mí húmú bìo 20 Bìa wà ɓueé ɓùaaní le Dónbeenì ho Zeruzalɛɛmu yi ho sã́nú díró pã̀ahṹ á bìa yínɔń zúifùwa ɓúi wi tĩ́ahṹ. 21 Ɓa vá ɓueé ɓó a Filiipu na wee lé ho Kalilee kɔ̃hṹ lóhó na ɓa le Bɛtesayidaa yi, á bía nɔn wo yi: «Wa wi à wa mi a Yeesu wán.» 22 Ó o Filiipu wã́a bía mu là a Ãndere, á ɓa mí nùwã ɲun wà vaá bía mu là a Yeesu. 23 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Hìa kà lé ho pã̀ahṹ na le Dónbeenì á à lén o Nùpue Za yèni yi. 24 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ká ho dĩ́nló bɛɛre á yí dù, á mukãnì yí hà á bìo ká yí soora, á le è dĩ̀n kà. Ká le mukãnì hà, á bìo ká soora, á le è ha hã bia na boo. 25 Yìa henía mí mukãnì bìo, wón á à vĩ́iní le. Ká yìa yí máa càtí mí mukãnì bìo hùúu ho dĩ́míɲá na kà yi, wón á à yí le mukãnì binbirì na máa vé. 26 Yìa wi ò o sá na miì, à wón bè miì. Á hen na á ĩ wi yi, á ĩ ton-sá mún ǹ kɛń yi. Yìa wee sá na miì, wón á ĩ Maá á à dé ho cùkú yi. 27 Bìo kà wán, á ĩ hácírí yáara. Lé mu yɛ́n á ĩ ì bío? Ĩ bío le ĩ Maá kã̀ní mi le lònbee na à yí mi hã laà na kà wán lée? Ɛ̀ɛ ká lé bṹn bìo yi á ĩ ɲɔǹ ɓuararáa. 28 Ĩ Maá, zéení ũ cùkú le ɓa nùpua mi.» Á tãmu ɓúi sã ɲá ho wáayi á bía: «Ĩ zéenía ĩ cùkú, á ĩ pá à wíoka à zéení ho.» 29 Ká ɓa zã̀amáa na dĩ̀n bĩ́n ɲá mu, á ɓa le lée viohó và. Ɓa ɓúi ɓɛ̀n le lée tonkaro na ló ho wáayi bía làa wo. 30 Ó o Yeesu bĩnía bía: «Mu yínɔń ĩnɛ́n bìo yi á mu tãmu sã ɲánáa. Mu lé minɛ́n bìo yi. 31 Bìo kà wán lé ho dĩ́míɲá na kà nùpua cítíró pã̀ahṹ. Lé bìo kà wán á le Dónbeenì lùwáráa ho dĩ́míɲá na kà ɲúhṹso. 32 Ká ĩnɛ́n ɓa khíi can le ɓùɛɛnì wán hóonía yòó fárá, á ĩ wé á ɓa nùpua ɓúenɓúen á à ɓuen ĩ cɔ̃́n.» 33 O bía kà síi á zéeníanáa bìo ó o ò híráa sìí. 34 Á ɓa zã̀amáa bía nɔn wo yi: «Wa zũ le le Dónbeenì làndá vũahṹ yi á mu bía le Yìa le Dónbeenì mɔn léra ko ò o kɛń bĩ́n fɛ́ɛɛ, á ũ wó kaka wee bíoráa le o Nùpue Za ɓa ko ɓa ca le ɓùɛɛnì wán hóoní yòo fárá? À wón Nùpue Za so ɓɛ̀n lé o yɛ́n?» 35 Ó o Yeesu bía míten bìo nɔn ɓa yi: «Mi yú mu khoomu, ká ho pã̀ahṹ na mu ù wé á yí túee. Á bìo mi yú mu khoomu, á mi wã́a wé varáka mu yi, à le tíbírí hĩ́a yí yòoka mi wán. Mu bon, yìa wee varáka le tíbírí yi á yí máa mi bìo wi o yahó. 36 Mi tà dé mi sĩa yìa lé mu khoomu yi, pã̀ahṹ na mi yú mu yi, à mi wé mu khoomu nùpua.» Bìo ó o Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so vó, ó o khɛ̀ra vaá sà míten ɓa yi. Ɓa zúifùwa cɛ̀rɛ̀ɛ pá pã́ a Yeesu bìo 37 Bìo ó o wó mu yéréké bìowa cɛ̀rɛ̀ɛ na wee zéení le o ló le Dónbeenì cɔ̃́n ɓa mɔn mí cúee, ká ɓa pá yí dó mí sĩa wo yi. 38 Mu wó ò o Ezayii ɲi-cúa na ó o fɛɛra, à ɲii sí. O bía: «Ɲúhṹso, lé o yɛ́n yàá dó mí sĩi le bín-tente na wa wee bue yi? Á lé o yɛ́n ó o Ɲúhṹso zéenía lè mí pànká?» 39 Bìo nɔn ɓa yí dà máa tàráa mu yi, lé bìo ó o Ezayii mu pá bĩnía bía: 40 «Le Dónbeenì wó á ɓa ka lòn muiiwà, bèra a na à ɓa wé yí mi. Le wó á ɓa yiwa tunka bèra a na à ɓa wé yí dàń zũń bìo á le wee wé. Le wó kà síi bèra a na à ɓa yí dàń yèrèmá ɓuen le cɔ̃́n à le wɛɛ́ ɓa.» 41 O Ezayii bía hɔ̃́n bíoní so lé bìo ó o mɔn ho cùkú na le Dónbeenì á à dé o Yeesu yi, ó o bía a bìo yi. 42 Ɛ̀ɛ ká ɓa zúifùwa ya-díwá mí bɛɛre tĩ́ahṹ, á ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ ɲɔǹ pá dó mí sĩa o Yeesu yi. Ká ɓa màhã́ yí máa tà bío mu wéréwéré, lé ɓa Farizĩɛwa bìo yi, à bán yí hè ɓa lè ɓa zúifùwa kàránló zĩi zoró. 43 Ɓa wa le yèni càró ɓa nùpua cɔ̃́n á po le yèni càró le Dónbeenì cɔ̃́n. Yìa yí máa tà a Yeesu bíonì bìo, wón ɲúhṹ á à sí 44 O Yeesu bía bìo kà pɔ̃́npɔ̃́n: «Yìa dó mí sĩi miì, se yínɔń ĩnɛ́n ĩ dòn á ɓànso dó mí sĩi yi. Ɓànso dó mí sĩi yìa tonkaa mi yi. 45 Yìa mɔn mi, se lé yìa tonkaa mi á ɓànso mún mɔn. 46 Ĩnɛ́n ka lòn khoomu á ɓuara ho dĩ́míɲá yi, bèra a na ká nùpue lée nùpue na dó mí sĩi miì, à ɓànso yí kɛń le tíbírí yi. 47 Ká a ɓúi ɲá ĩ bíoní ò o yí bò hã yi, á mu máa wé ĩnɛ́n lé yìa á à síiní ɓànso ɲúhṹ. Mu bon, ĩnɛ́n yí wà ɓueé síiní ho dĩ́míɲá nùpua ɲúná, ká ĩ wà ɓueé fení ɓa. 48 Yìa pã́ ĩ bìo, á yí máa tà ĩ bíoní yi, wón ɲúhṹ á à sí. Hã bíoní na á ĩ bía lé hɔ̃́n á à síiní ɓànso ɲúhṹ ho dĩ́míɲá vé nɔ̀nzoǹ. 49 Lé bìo á ĩ yí bía lè ĩ pànká. Ká a Maá na tonkaa mi, wón míten lé yìa nɔn le ɲii miì, á zéenía bìo á ĩ ì bío binbirì lè ɓa nùpua. 50 Á ĩ mún zũ le bìo ó o wee na le ɲii à ĩ hení na ɓa nùpua yi, bṹn wee na le mukãnì binbirì na máa vé. Hã bíoní na á ĩ wee bío lé hĩ̀a ó o Maá nɔn le ɲii le ĩ bío.»
O Yeesu sɛɛra mí nì-kenínia zení 1 Sã́ni ho Paaki sã́nú díró ɓúaká, á bìo ó o Yeesu zũna le mí léró ho dĩ́míɲá yi à va mín Maá cɔ̃́n pã̀ahṹ dɔ̃n, á bìa bìo sã̀ yi na wi ho dĩ́míɲá yi ó o wa, ó o wíokaa zéenía le bìo mí wa làa ba ɓàn síi mía. 2 O Yeesu lè mí nì-kenínia lan wee dí ho zĩihṹ ɲii. À bṹn, ò o Satãni wó ó o Yeesu dénaló bìo wi o Zudaa na lé o Simɔn Isikariote za sĩi yi vó. 3 O Yeesu zũ le o Maá dó mu bìo ɓúenɓúen mí níi yi. Ó o mún zũ le mí ló le Dónbeenì cɔ̃́n, á bĩnía wà à va le cɔ̃́n. 4 Ó o wã́a lií hĩ́nɔn ho dĩ́nló ɲúhṹ yi, á tɛra mí báká beenì, ò o lá le nín-kéní can lè mí kuio. 5 Ò o kúaa mu ɲumu le dɛ̀ɛ ɓúi yi, ò o wee sɛɛ mí nì-kenínia zení, à bĩní sùuka lè le nín-kéní na ó o can lè mí kuio. 6 Bìo o ɓueé dɔ̃n o Simɔn Piɛre, á wón bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, lé ũnɛ́n wi à ũ sɛɛ ĩnɛ́n zení le?» 7 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Bìo á ĩnɛ́n wee wé bìo kà wán á ũnɛ́n yí zũ kúará. Ɛ̀ɛ ká fo khíi zũń mu làa mɔ́n.» 8 Ó o Piɛre bía: «Ɓùeé, ũnɛ́n máa sɛɛ ĩ zení hùúu.» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ká ĩ yí sɛɛra ũ zení, á ũnɛ́n làa mi máa páaní bìo ɓúi yi.» 9 Ó o Simɔn Piɛre wã́a bía: «Ɲúhṹso, ká mu ka kà, à ũ yí sɛɛ ĩ zení mí dòn, ká ũ sɛɛ ĩ níní lè ĩ ɲúhṹ.» 10 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Yìa súaa, wón bìo ɓúenɓúen wee ce. O hĩ́a le mí ì sɛɛ bìo, se mu lé o zení. Minɛ́n bán wee ce, ɛ̀ɛ ká mu yínɔń mi ɓúenɓúen.» 11 O Yeesu zũ yìa á à dé o ò na, lé bṹn te bìo ó o le ɓa ɓúenɓúen yí máa ce. 12 Bìo ó o sɛɛra ɓa zení vó, ó o lá mí báká beenì zã́ ò o bĩnía lií kará ho dĩ́nló ɲúhṹ yi, ò o wã́a wee bío lè mí nì-kenínia: «Mi so zũ bìo á ĩ wó kà kúará le? 13 Mi wee ve mi làa nì-kàránlo, làa Ɲúhṹso, á mi tũ̀iá sĩ, ĩ lé o nì-kàránlo á lé o Ɲúhṹso. 14 Ká ĩnɛ́n hĩ́a sɛɛra minɛ́n zení, se minɛ́n mún ko mi wé sɛɛ mín zení. 15 Ĩ wó mu zéenía làa mia, bèra a na, à minɛ́n mún wé wé mu làa mín, làa bìo á ĩ wóráa mu làa mia. 16 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Ton-sá na po mí ɲúhṹso wón mía. Ó o tonkaro na po yìa tonkaa wo, wón mún mía. 17 Bìo mi zũ bṹn, ká mi wee wé mu, se mi ɲúná sĩ.» O Yeesu le mí nì-kenínia nì-kéní á à dé mí ì na 18 O Yeesu bía: «Mu yínɔń mi ɓúenɓúen á ĩ wee bío bìo. Ĩnɛ́n lé yìa zũ bìa á ĩ hueekaa. Ɛ̀ɛ ká bìo túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi ko mu wé à ɲii sí. Mu túara kà síi: ‹Yìa làa mi páanía dú ĩ dĩ́nló á bĩnía wee fi làa mi.› 19 Ĩ wee bío mu na mia bìo kà wán ká mu bìo mu dĩǹ yí dɔ̃n, bèra a na ká mu khíi dɔ̃n, à mi tà le ĩnɛ́n lé yìa wi fɛ́ɛɛ. 20 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Nùpue na khíi ɓuan ĩ tonkaro sese, se lé ĩnɛ́n á ɓànso ɓuan sese. Á yìa ɓuan mi sese, se lé yìa tonkaa mi á ɓànso ɓuan sese.» 21 Bìo ó o Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so vó, ó o hácírí wíokaa yáara, ó o wã́a bía wéréwéré: «Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Minɛ́n nì-kéní lé yìa á à dé mi ì na.» 22 Á ɓa nì-kenínia wee lońka mín yi. Ɓa yí zũ yìa ó o wee bío bìo. 23 Mu wee wé, ò o Yeesu nì-kenínia nì-kéní, yìa ó o wa, á kará ɓó a yi. 24 Ó o Simɔn Piɛre bía làa wón lè mí níi le o tùa o Yeesu yi le lé o yɛ́n ó o wee bío bìo. 25 Ó o nì-kenínii mu ɓúera van là a Yeesu cɔ̃́n, á tùara a yi: «Ɲúhṹso, lé o yɛ́n fo wee bío bìo?» 26 Ó o Yeesu bía: «Ĩ zoó cĩ̀ ho búurú, ká yìa á ĩ nɔn ho yi, se wón lé orɛ́n.» Ó o Yeesu wã́a lá ho búurú zoó cã̀ á nɔn o Zudaa na lé o Simɔn Isikariote za yi. 27 O Zudaa féeníi lè ho búurú, ó o Satãni dɛ̀ɛnía zon wo. Ó o Yeesu bía nɔn o Zudaa yi: «Bìo fo le fo ò wé, à ũ wé fùa.» 28 Á ɓa nì-kenínia na ká tĩ́ahṹ á nì-kéní woon yí zũ bìo nɔn ó o Yeesu bíaráa làa wo kà síi. 29 Bìo ó o Zudaa ɓa ɓunɓua-wárí wi cɔ̃́n, á ɓa ɓúi wee leéka le o Yeesu wi ò o bío le o vaa yà bìo ɓa màkóo wi yi ho sã́nú bìo yi. Tàá ká a Yeesu wi ò o Zudaa mu na bìo ɓúi ɓa nì-khenia yi. 30 Bìo ó o Zudaa wã́a fó ho búurú kà síi, ò o dɛ̀ɛnía hĩ́nɔn yòó ló. Mu wee wé à ho tá hũn. O Yeesu bín-fĩnle ɓúi na ó o bía bìo henía 31 O Zudaa léró mɔ́ndɛ́n, ó o Yeesu bía: «Hã laà na kà wán, ó o Nùpue Za cùkú wee mi, ó o Nùpue Za mún wee zéení le Dónbeenì cùkú. 32 Ká a Nùpue Za wee zéení le Dónbeenì cùkú á le mún ǹ wé ó o Nùpue Za cùkú mún ǹ mi, á le è wé mu hen làa cĩ́inú. 33 Ĩ nì-kenínia na á ĩ wa làa sòobɛ́ɛ, ho pã̀ahṹ na á ĩ ì wé làa mia á yí túee. Mi khíi wé è cà mi. Ɛ̀ɛ ká bìo á ĩ bía nɔn ɓa zúifùwa yi, lé bṹn ɓàn síi á ĩ mún ǹ bío á à na minɛ́n yi: Mi yí dà máa va hen na á ĩ wee va yi. 34 Ĩ ì bío bín-fĩnle ɓúi á à hení ì na mia: Mi wé wań mín. Mi ko mi wé wań mín, làa bìo á ĩ waráa mia bìo síi. 35 Ká mi wa mín, á ɓa nùpua ɓúenɓúen màhã́ à zũń le mi lé ĩ nì-kenínia.» 36 Ó o Simɔn Piɛre tùara a yi: «Ɲúhṹso, lé wen á fo ò va yi?» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Hã laà na kà wán, á fo yí dà máa bè làa mi máa va hen na á ĩ wee va yi. Ká fo màhã́ khíi bè làa mi làa mɔ́ndɛ́n.» 37 Ó o Simɔn Piɛre bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, lée webio nɔn á ĩ yí dà máa bè làa fo hã laà na kà wán? Ĩ tà à ĩ ì dé ĩ mukãnì na ũ bìo yi.» 38 Ó o Yeesu bía: «Fo ò tà á à dé ũ mukãnì ì na ĩnɛ́n bìo yi kɛ̃́nkɛ̃́n le? Le ĩ mì ho tũ̀iá na foǹ: Sã́ni o kò-bɛ́ɛ wá, ká fo bía le fo yí zũ mi hã cúa-tĩn.»
O Yeesu lé yìa lé ho wɔ̃hṹ 1 O Yeesu bía nɔn mí nì-kenínia yi: «Mi yí yáa mi yilera. Mi dé mi sĩa le Dónbeenì yi, à mún dé mi sĩa miì. 2 Wàn Maá zĩi á hã kɛɛnínía lùa cɛ̀rɛ̀ɛ wi yi. Ká mu lá yí bon, se ĩ lá yí bía le ĩ vaá wíoka lùe á à ká làa mia. 3 Ká le lùe vaá wíokaa vó, á ĩ bĩní ɓueé fé mia, à mi vaa páaní kɛɛní làa mi hen na á ĩ ì kɛń yi. 4 Mi zũ ho wɔ̃hṹ na wee va hen na á ĩ wà à va yi.» 5 Ó o Toma bía nɔn wo yi: «Ɲúhṹso, bìo wa yí zũ ũ vɛɛníi, á wa à zũń ho wɔ̃hṹ kaka?» 6 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ĩnɛ́n lé yìa lé ho wɔ̃hṹ, á lé ho tũ̀iá poni ɓànso, lé ĩnɛ́n le mukãnì binbirì wee lé cɔ̃́n. Nùpue yí dà máa va a Maá cɔ̃́n ká ɓànso yí ló ĩ wán. 7 Ká mi lá zũ mi, ó o Maá á mi mún ǹ zũń. Hã laà na kà wán, ó o Maá mi zũ, á mɔn wo.» 8 Ó o Filiipu bía nɔn o Yeesu yi: «Ɲúhṹso, zéení a Maá làa wɛn, á bṹn wã́a à yí wɛn.» 9 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Éee! Filiipu, ĩnɛ́n wi làa mia míana, à ũ pá yí zũ mi le? Yìa mɔn mi, se ɓànso mɔn o Maá. Á fo tĩ́n le ĩ zéení a Maá làa fo le we? 10 Á le fo yí tà le ĩnɛ́n páanía là a Maá ó o Maá páanía làa mi lon? Hã bíoní na á ĩ wee bío na mia á ĩnɛ́n yí te. Hã bíoní mu wee lé o Maá na wi làa mi cɔ̃́n. Lé orɛ́n wee wé bìo ó o sĩi vá yi. 11 Mi tà bìo á ĩ bía nɔn mia yi le ĩnɛ́n páanía là a Maá ó o Maá páanía làa mi. Ká bṹn mía à mi pá wã́a tà mu bè-wénia na á ĩ wó á mi mɔn bìo yi. 12 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Yìa dó mí sĩi miì, á ɓànso ò wé hã wárá na á ĩ wee wé ɓàn síi. O yàá à wé hĩ̀a po hɔ̃́n, lé bìo á ĩ wee va a Maá cɔ̃́n. 13 Á bìo ɓúenɓúen na mi wé è fìo ĩ yèni yi á ĩ ì wé, bèra a na ò o Maá yèni lé ĩnɛ́n na lé o Za pànká yi. 14 Ká mi wé fìora bìo ɓúi ĩ yèni yi, á ĩ ì wé mu.» O Séenílo veere naló bìo 15 «Ká mi wa mi, á mi wé è bè bìo á ĩ henía nɔn mia yi. 16 Á ĩnɛ́n á à fìo o Maá yi, ó o na a Séenílo veere mia, ò o wé kɛń làa mia fɛ́ɛɛ. 17 O Séenílo mu lé le Dónbeenì Hácírí tũ̀iá poni ɓànso, dén na á ho dĩ́míɲása yí dà máa yí, lé bìo á ɓa yí máa mi le, á yí zũ le. Minɛ́n bán zũ le, lé bìo le wi làa mia, á khíi kɛń mia. 18 «Ĩ máa día á mi máa wé lòn híiminí, ĩ ì bĩní ì ɓuen mi cɔ̃́n. 19 Hen làa cĩ́inú ká ho dĩ́míɲása máa mi mi, ká minɛ́n bán ǹ mi mi, lé bìo á le mukãnì binbirì wi miì á minɛ́n le mukãnì binbirì mún ǹ wé yi. 20 Ká mu pã̀ahṹ khíi dɔ̃n, á mi ì zũń le ĩnɛ́n páanía lè ĩ Maá, á minɛ́n páanía làa mi, á ĩnɛ́n páanía làa mia. 21 Yìa wee pa ĩ bíoní na á ĩ bò henía bìo, á wee bè hã yi, wón lé yìa wa mi. Ĩ Maá á à wań yìa wa mi, á ĩnɛ́n mún ǹ wań ɓànso, á wé è zéení ĩten làa wo.» 22 Ó o Zudaa, yìa wi mí dòn làa Zudaa Isikariote, bía nɔn wo yi: «Fo ò wé kaka à zéení ũten làa wɛn ká fo máa zéení ũten lè ho dĩ́míɲása?» 23 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Yìa wa mi, wón wee bè bìo á ĩ wee bío yi. Ĩ Maá á à wań ɓànso, á ĩ Maá làa mi á à ɓuen ɓànso cɔ̃́n, á ɓueé kɛń làa wo. 24 Yìa yí wa mi, wón yí máa bè ĩ bíoní yi. Hã bíoní na á ĩ wee bío kà yí ló ĩnɛ́n ĩ bɛɛre yi. Mu lé ĩ Maá na tonkaa mi á hã ló yi. 25 «Ĩ bía bìo kà nɔn mia ho pã̀ahṹ na á ĩ wi làa mia. 26 Ɛ̀ɛ ká a Séenílo na lé le Dónbeenì Hácírí, dìo ó o Maá Dónbeenì á à tonka ĩ yèni yi, dén wé è kení mia lè mu bìo ɓúenɓúen, á à bĩní ì leéka mia lè mu bìowa ɓúenɓúen na á ĩ bía nɔn mia. 27 «Ĩ wee lɛ́n, ká ĩ màhã́ a na ho hɛ́ɛrà mia. Ĩ hɛ́ɛrà lé hìa á ĩ wee na mia. Ho wi mí dòn lè ho dĩ́míɲá hɛ́ɛrà. Mi yí le mi yilera yáa. Mi yí zɔ̃́n. 28 Mi ɲá à ĩ bía le ĩ wee lɛ́n, ká ĩ bĩní ì ɓuen mi cɔ̃́n. Mi lá wa mi, se bìo á ĩ bía le ĩ va a Maá cɔ̃́n á mi sĩa lá à wa bìo yi, lé bìo ó o Maá po mi. 29 Ĩ bía mu nɔn mia hã laà na kà wán, ká mu bìowa mu wéró dĩǹ yí dɔ̃n, bèra a na, ká mu khíi dɔ̃n, à mi wíoka dé mi sĩa miì. 30 Ĩ máa bĩní máa bío bíoní cɛ̀rɛ̀ɛ làa mia, lé bìo á ho dĩ́míɲá na kà ɲúhṹso wà a ɓuen. O yí yú pànká ĩ wán. 31 Ɛ̀ɛ ká ho dĩ́míɲása ko ɓa zũń le ĩ wa a Maá, á bìo ó o bò henía nɔn miì lé bṹn á ĩ wee wé. Mi lii hĩ́ní, mi wa lɛ́n hen.»
O Yeesu lé ho èrézɛ̃́n vĩ̀ndɛ̀ɛ binbirì 1 O Yeesu bía: «Ĩnɛ́n lé ho èrézɛ̃́n vĩ̀ndɛ̀ɛ binbirì, ká ĩ Maá lé ho èrézɛ̃́n vĩ̀ndɛ̀ɛ ɓànso. 2 Ká lakahó lée lakahó na can miì à ho yí máa ha, ó o ò kúii ho. Ká hĩ̀a wee ha, hɔ̃́n ɓúenɓúen ó o wee kí, à hã wíoka wé ha lè mí sòobɛ́ɛ. 3 Làa bṹn síi á minɛ́n dɛ̀ɛnía wee ce vó lòn lakara na ɓa kú ĩ kàránló na á mi tà yi bìo yi. 4 Mi páaní làa mi, á ĩ mún ǹ páaní làa mia. Lakahó yí dà máa ha bia ká ho yí can le vĩ̀ndɛ̀ɛ yi. Làa bṹn síi, ká minɛ́n mún yí páanía làa mi, á le Dónbeenì Hácírí bìa máa kɛń mia. 5 «Ĩnɛ́n ka lòn vĩ̀ndɛ̀ɛ, ká minɛ́n ka lòn lakara. Yìa páanía làa mi, á ĩnɛ́n páanía làa wo, á wón ɓànso á le Dónbeenì Hácírí bìa á à kɛń yi cɛ̀rɛ̀ɛ. Ĩnɛ́n bìo níi mía, á mi yí dà dɛ̀ɛ woon máa wé. 6 Yìa yí páanía làa mi ka lòn vĩ̀ndɛ̀ɛ lakara na ɓa kúiora lée kúaará. Ká hã lakara mu hon à ɓa khuii hã bè mín wán à dé ho dɔ̃hṹ yi cĩ̀í. 7 Ká mi páanía làa mi, á wee bè ĩ bíoní yi sese, à bìo mi wee cà, à mi fìo, á mi ì yí mu. 8 Ká le Dónbeenì Hácírí bìa wi mia cɛ̀rɛ̀ɛ se mu wee zéení le mi lé ĩ nì-kenínia binbirí, á ɓa nùpua ɓúenɓúen á à mi ĩ Maá cùkú mu bìo yi. 9 Làa bìo ó o Maá waráa mi, lé bṹn ɓàn síi á ĩnɛ́n mún waráa mia. Mi páanía làa mi, á mi ì wíoka à zũń bìo á ĩ waráa mia. 10 Ká mi wee bè bìo á ĩ bò henía yi, se mi páanía làa mi á mi ì zũń bìo á ĩ waráa mia bìo, làa bìo ĩnɛ́n páanía là a Maá á zũ bìo ó o waráa mi, lé bìo á ĩ bò bìo ó o bò henía yi. 11 «Ĩ bía bṹn nɔn mia, bèra a na à ĩnɛ́n sĩ-wɛɛ ɓàn síi à kɛń mia, à mi sĩ-wɛɛ ɲii sí. 12 Bìo á ĩ ì hení á à na mia lé bìo kà: Mi wań mín làa bìo á ĩ waráa mia bìo síi. 13 Nùpue na dà à wań mín bɔ̃́nlowà á à poń yìa nɔn mí mukãnì ɓa bìo yi wón mía. 14 Ká mi wee bè bìo á ĩ bò henía nɔn mia yi, á mi ì wé wàn bɔ̃́nlowà. 15 Ĩ wã́a máa bĩní máa ve mia làa ton-sáwá, lé bìo ó o ton-sá yí zũ bìo ɓa ɲúhṹso wee wé. Mi lé wàn bɔ̃́nlowà, lé bìo á bìo ó o Maá bía nɔn miì ɓúenɓúen á ĩ fɛɛra nɔn mia. 16 Minɛ́n yí léra mi. Ĩnɛ́n lé yìa hueekaa mia á tonkaa, à mi lɛ́n vaa wé hã wárá na se, hĩ̀a le Dónbeenì Hácírí bia wee mi yi, á bìo á à mía, bèra à na ká bìo mi wee fìo o Maá cɔ̃́n ĩ yèni yi à mi yí mu. 17 Bìo á ĩ ì wíoka à hení á à na mia lé bìo kà: Mi wań mín.» Ho dĩ́míɲása ɲina a Yeesu lè mí nì-kenínia 18 «Ká ho dĩ́míɲása ɲina mia, à mi zũń le ɓa ɲina mi ló mia. 19 Ká minɛ́n lè ho dĩ́míɲása lá lée dà-kéní, á ɓa lá à wań mia làa bìo ɓa waráa bìo bìo sã̀ ɓa yi. Bìo nɔn á ho dĩ́míɲása ɲinanáa mia, lé bìo á ĩ hueekaa mia á mi wi mí dòn làa ba. Mi bìo wã́a yí sã̀ ho dĩ́míɲá yi. 20 Mi liiní mi hácírí bìo á ĩ bía nɔn mia wán: ‹Ton-sá na po mi ɲúhṹso wón mía.› Ká ĩnɛ́n á ɓa beéra lò, á minɛ́n á ɓa mún ǹ beé lò. Ká ɓa bò bìo á ĩ kàránna làa ba yi, á ɓa mún ǹ bè minɛ́n kàránló yi. 21 Ɛ̀ɛ ká lé ĩnɛ́n bìo yi á ɓa wé è beéráa mi lò, lé bìo ɓa yí zũ yìa tonkaa mi. 22 Bìo á ĩ ɓuara á ɓueé bía làa ba á ɓa pã́, lé bṹn nɔn á mu bè-kohó bìo wee mì lɛɛ́ra ɓa yi. Á bìo kà wán, á ɓa wã́a yí dà máa bío le mí yí zũ mu. 23 Yìa ɲina mi, se wón mún ɲina ĩ Maá. 24 Ĩ lá yí wó wárá na á nì-veere yí dà máa wé hùúu ɓa tĩ́ahṹ, á se bè-kohó bìo máa mì máa lɛɛ́ ɓa yi. Ɛ̀ɛ ká bìo ɓa mɔn mu mí cúee, à ɓa pá ɲina ĩnɛ́n, á ɲina ĩ Maá. 25 Ɛ̀ɛ ká bìo túara ɓa làndá yi á ko mu wé à ɲii sí: ‹Ɓa ɲina mi ká mu ɲúhṹ ɲɔǹ mía.› 26 «O Séenílo khíi ɓuen. Orɛ́n lé le Dónbeenì Hácírí tũ̀iá poni ɓànso. Ĩ ì tonka a, ó o ò lé ĩ Maá cɔ̃́n á à ɓuen. Ká a khíi ɓuara ó o ɓuee mì ho tũ̀iá ĩ ɲii. 27 Á minɛ́n mún wé è mì ho tũ̀iá ĩ ɲii, lé bìo mi wi làa mi hàrí ĩ tonló ɓúakáró pã̀ahṹ.» 1 «Ĩ wee bío bṹn na mia à mi yí bĩní ĩ mɔ́n. 2 Mi kàránló zĩní zoró á ɓa khíi wé è hè làa mia. Hàrí pã̀ahṹ ɓúi khíi dã, á bìa wee ɓúe mia pá à leéka le mí wee sá na le Dónbeenì yi kà síi. 3 Ɓa à wé mu lé bìo ɓa yí zũ a Maá Dónbeenì, á mún yí zũ ĩnɛ́n 4 Ká ĩ wee bío mu làa mia bèra a na ká ɓa khíi hĩ́nɔn wee wé mu, à mi bĩní leéka le ĩ bía mu nɔn mia. Ĩ tonló ɓúakáró pã̀ahṹ, á ĩ yí bía mu làa mia, lé bìo á ĩ lá wi làa mia.» Le Dónbeenì Hácírí bè-wénia 5 «Hã laà na kà wán, á ĩ bĩnía wee va yìa tonkaa mi cɔ̃́n, á mi tĩ́ahṹ á nì-kéní kà yí tùara miì le lé wen á ĩ wee va yi? 6 Ɛ̀ɛ ká lé bìo á ĩ bía mu nɔn mia lé bṹn wee vá mia. 7 Ká mu ɓɛ̀n lé ho tũ̀iá á ĩ mì á à na mia: Mu sṹaaní minɛ́n cɔ̃́n à ĩ lɛ́n. Ká ĩ yí wà, ó o Séenílo máa ɓuen mi cɔ̃́n. Ɛ̀ɛ ká ĩ van, á ĩ ì tonka a ó ò ɓuen mi cɔ̃́n. 8 Ká a khíi ɓuara, ó o ɓueé zéení lè ho dĩ́míɲása le ɓa wee vĩ́iní míten mu bè-kora, làa bìo térénna, lè le Dónbeenì cítíi bìo dã́ní yi. 9 O ò zéení le ɓa wó mu bè-kohó, lé bìo ɓa yí dó mí sĩa miì. 10 O ò zéení le ĩ térénna bìo á ĩ wee va a Maá cɔ̃́n á mi máa bĩní máa mi mi bìo yi. 11 Le Dónbeenì cítíi bìo dã́ní yi, o ò zéení le le Dónbeenì dɛ̀ɛnía cítío ho dĩ́míɲá na kà ɲúhṹso á síinía ɲúhṹ. 12 «Bìo cɛ̀rɛ̀ɛ á ĩ lá wi à ĩ bío na mia, ká ĩ dĩǹ máa bío mu lé bìo mu here po mia. 13 Ká le Dónbeenì Hácírí tũ̀iá poni ɓànso khíi ɓueé dɔ̃n, á le è wé á mi ì zũń le Dónbeenì tũ̀iá poni ɓúenɓúen. Hã bíoní na le è bío máa lé lerɛ́n mí bɛɛre cɔ̃́n. Ká bìo le ɲá ĩ cɔ̃́n ɓúenɓúen lé bṹn á le khíi bío, á à bue bìo ko à mu ɓuen bìo. 14 Le è zéení ĩ cùkú lé bìo le è lá bìo á ĩ le le zéení á à bue è na mia. 15 Bìo bìo sã̀ a Maá yi ɓúenɓúen bìo sã̀ miì, lé bṹn nɔn á ĩ wee bíoráa mu na mia le le è lá bìo á ĩ le le zéení ɓúenɓúen á à bue è na mia.» Mi yara sèró mɔ́n mi sĩa á à wa 16 «Hen làa cĩ́inú ká mi máa mi mi, ká cĩ́inú bṹn mɔ́n á mi ì bĩní ì mi mi.» 17 Ó o nì-kenínia nùwã yɛn wee bío mín yi: «Bìo kà kúará lée webio coon? O bía: ‹Hen làa cĩ́inú ká mi máa mi mi, ká cĩ́inú bṹn mɔ́n á mi ì bĩní ì mi mi› làa bìo ó o bĩnía bía: ‹Bìo á ĩ wee va a Maá cɔ̃́n.› 18 Ho cĩ́inú na ó o wee bío bìo kúará lée webio? Wa ɓɛ̀ntĩ́n yí zũ bìo ó o wee bío.» 19 Bìo ó o Yeesu zũna le ɓa wi ɓa tùa wo yi, ó o bía nɔn ɓa yi: «Bìo á ĩ bía le hen làa cĩ́inú ká mi máa mi mi, ká cĩ́inú bṹn mɔ́n á mi ì bĩní ì mi mi, lé bṹn bìo yi á mi wee tùakaráa mín yi le? 20 Àwa, le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Mi khíi wé è wá ká mi ì zúnzúrá ká ho dĩ́míɲása bán wee zã̀maka. Mi yara khíi sè, ɛ̀ɛ ká mi yara sèró mu màhã́ á à yèrèmá à wé le sĩ-wɛɛ. 21 Hen ká a hã́a wee te à mu wé le lònbee o wán hón pã̀ahṹ so yi. Ká a ton vó, ò o sĩi wa, lé bìo ó o yú a kúnkúza. O wé nɔnsã le lònbee na yú a yi. 22 Minɛ́n mún bìo ka kà. Bìo kà wán, á mi yara sò, ɛ̀ɛ ká ĩ bĩní ì mi mia, hón pã̀ahṹ so ká mi sĩa á à wa. Dén sĩ-wɛɛ so á nùpue máa hè yi làa mia. 23 Ká dén wizonle so khíi dɔ̃n, á mi máa bĩní máa tùa miì làa bìo ɓúi. Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Bìo ɓúenɓúen na mi khíi fìo o Maá cɔ̃́n ĩ yèni yi ó o ò na mia. 24 Mi lá dĩǹ yí fìora bìo ɓúi ĩ yèni yi. Mi wé fìo, á mi ì yí, bèra a na à mi sĩ-wɛɛ ɲii sí. 25 «Ĩ wà hã wàhio á bíaráa bìo kà ɓúenɓúen nɔn mia. Ká pã̀ahṹ ɓúi khíi dã, ká ĩ máa wé è wà wàhio máa na mia. Ĩ khíi wé è bío bìo bìo ciran o Maá wéréwéré á à na mia. 26 Ká hón pã̀ahṹ so khíi dɔ̃n, á mi wé è fìo o Maá Dónbeenì yi ĩ yèni yi. Ĩ máa bío máa na mia le ĩ wé è fìo o Maá mu yi mi bìo yi. 27 Mu bon. O Maá Dónbeenì mí bɛɛre wa mia, lé bìo mi wa mi á tà le ĩ ló a cɔ̃́n bìo bon á ɓuara. 28 Ĩ ló a cɔ̃́n á ɓuara ho dĩ́míɲá yi. Bìo kà wán, á ĩ wee lé ho dĩ́míɲá yi á à bĩní ì va a Maá cɔ̃́n.» 29 Ó o nì-kenínia bía nɔn wo yi: «Ó, o! Fo màhã́ wã́a wee bío làa wɛn wéréwéré ká fo máa wà wàhio. 30 Bìo kà wán, á wa wã́a zũ le fo zũ mu bìo ɓúenɓúen. Ũ màkóo mía à ũ pa le o ɓúi tùa foǹ. Bṹn lé bìo nɔn á wa tà le fo ló le Dónbeenì cɔ̃́n bìo bon.» 31 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi tà mu hã laà na kà wán le? 32 Ɛ̀ɛ ká ho pã̀ahṹ lua, ho yàá ɓueé dɔ̃n vó, ká mi ì kɛ́nná á à lɛ́n mìn ɲúná yi á à día mi ĩ dòn. Ɛ̀ɛ ká ĩ mía ĩ dòn, o Maá Dónbeenì wi làa mi. 33 Ĩ bía bṹn ɓúenɓúen nɔn mia bèra a na à mi yí ho hɛ́ɛrà mi páaníló làa mi bìo yi. Mi lò ò be ho dĩ́míɲá pànká-sũmáa níi yi, ɛ̀ɛ ká mi hení mi sĩa, lé ĩ dàńna hã.»
O Yeesu fìoró na ó o wó 1 Bìo ó o Yeesu bía kà síi vó, ó o hóonía mí yahó ho wáayi, ò o bía: «Ĩ Maá, ho pã̀ahṹ dɔ̃n. Wé zéení ĩnɛ́n na lé ũ Za cùkú, bèra a na à ĩnɛ́n ɓɛ̀n mún wé zéení ũnɛ́n cùkú. 2 Fo nɔn ho pànká miì ɓa nùpua ɓúenɓúen wán bèra a na à ĩ dàń nanáa le mukãnì binbirì na máa vé bìa ɓúenɓúen na fo kàràfáa miì yi. 3 Le mukãnì binbirì na máa vé lé à ɓa zũń ũnɛ́n na lé le Dónbeenì binbirì na ɓàn síi mía, à zũń ĩnɛ́n Yeesu Krista na fo tonkaa. 4 Ĩ wó á ɓa nùpua mɔn ũ cùkú ho tá wán ho tonló na fo le ĩ sá á ĩ sá á ho ɲii sú bìo yi. 5 Ĩ Maá, bìo kà wán, á ũ wé le ĩ bĩní yí ho cùkú ũ nìsã́ní, hìa á ĩ yú lè ho yahó ká bìo ɓúi dĩǹ yí léra.» 6 «Ĩ zéenía ũ bìo lè ɓa nùpua na fo hueekaa ho dĩ́míɲása tĩ́ahṹ á kàràfáa miì. Ɓa bìo sã̀ foǹ, ká fo kàràfáa ɓa miì, á ɓa bò ũ bíonì yi. 7 Bìo kà wán á ɓa zũ le bìo ɓúenɓúen na fo nɔn miì á ló ũnɛ́n ũ bɛɛre cɔ̃́n. 8 Mu bon. Hã bíoní na ũ nɔn miì lé hĩ̀a á ĩ fɛɛra nɔn ɓa yi. Á ɓa tà hã yi. Á ɓa zũna kɛ̃́nkɛ̃́n le ĩnɛ́n ló ũ cɔ̃́n ɓuara, á tà le ũnɛ́n lé yìa tonkaa mi. 9 «Ĩ yí máa fìo foǹ ho dĩ́míɲása ɓúenɓúen bìo yi. Bìa fo kàràfáa miì lé bán á ĩ wee fìo bìo yi, lé bìo ɓa bìo sã̀ foǹ. 10 Bìa ɓúenɓúen na bìo sã̀ miì á bìo sã̀ foǹ, á bìa ɓúenɓúen na bìo sã̀ foǹ á mún bìo sã̀ miì, á ĩ cùkú wee mi ɓa yi. 11 Ĩnɛ́n bĩnía wee ɓuen ũ cɔ̃́n, ĩ wã́a máa kɛń ho dĩ́míɲá yi, ká ɓarɛ́n bán wi ho yi. Ĩ Maá na ɓàn síi mía, pa ɓa yi lè ũ pànká, hìa fo nɔn miì, bèra a na à ɓa wé le dà-kéní làa bìo á ũnɛ́n làa mi lé le dà-kénínáa. 12 Bìo á ĩ hĩ́a wi làa ba, á ĩ wó á ɓa bò bìo á ũnɛ́n karáa yi, ũ bìo na fo le ĩ zéení. Ĩ pan ɓa bìo á hàrí nì-kéní yí vṹnun, ká mu yínɔń yìa ko ò o vĩ́, bèra a na à bìo túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi à ɲii sí. 13 Hã laà na kà wán á ĩ bĩnía wee ɓuen ũ cɔ̃́n, ká bìo á ĩ pá wi ho dĩ́míɲá yi, á ĩ wee bío hã bíoní na kà ɓúenɓúen, bèra a na à ɓarɛ́n mí bɛɛre yí le sĩ-wɛɛ na á ĩ yú á le ɲii sú ɓàn síi. 14 Ũ bíoní á ĩ fɛɛra nɔn ɓa yi. Ká ho dĩ́míɲása màhã́ ɲina ɓa, lé bìo ɓa bìo yí sã̀ ho dĩ́míɲá yi làa bìo á ĩnɛ́n bìo yí sã̀náa ho yi. 15 Ĩ yí le ũ lén ɓa ho dĩ́míɲá yi, ká ũ màhã́ kã̀ní ɓa o Satãni níi yi. 16 Ɓa bìo yí sã̀ ho dĩ́míɲá yi làa bìo á ĩnɛ́n bìo yí sã̀náa ho yi. 17 Ĩ Maá, wé à ɓa bìo sĩ̀ foǹ ɓúenɓúen ũ tũ̀iá poni pànká yi. Mu bon, ũ bíonì lé ho tũ̀iá poni. 18 Bìo fo tonkaa làa mi ho dĩ́míɲá yi, lé bṹn á ĩ mún wee tonkaráa ɓarɛ́n ho yi. 19 Ĩnɛ́n ĩ bɛɛre nɔn ĩten foǹ ɓúenɓúen ɓa bìo yi, bèra a na à ɓarɛ́n ɓɛ̀n mún na míten foǹ ɓúenɓúen ũ tũ̀iá poni pànká yi. 20 «Ĩ yí máa fìo foǹ bìa dó mí sĩa miì bìo yi mí dòn. Ká bìa á à dé mí sĩa miì ɓa bíoní pànká yi, á ĩ mún wee fìo bìo yi. 21 Ĩ wee fìo foǹ bèra a na à ɓa ɓúenɓúen wé le dà-kéní. Ĩ Maá, làa bìo á ũnɛ́n páanía làa mi, á ĩnɛ́n páanía làa fo, mún wé le ɓarɛ́n páaní làa wɛn, bèra a na à ho dĩ́míɲása zũń le lé ũnɛ́n tonkaa mi. 22 Bìo fo wó ũ cùkú wee mi miì, lé bṹn ɓàn síi á ĩ mún wó ũ cùkú mu wee mi ɓa yi, bèra a na à ɓa wé lé dà-kéní làa bìo á ĩnɛ́n làa fo lée dà-kénínáa. 23 Mu bon, ĩnɛ́n páanía làa ba, á ũnɛ́n páanía làa mi. Bṹn wó bèra a na à ɓa páaníló làa wɛn ɲii sí, à ho dĩ́míɲása zũń le lé ũnɛ́n tonkaa mi, á fo wa ɓa làa bìo fo waráa mi. 24 Ĩ Maá, bìa fo kàràfáa miì á ĩ wi à ɓa kɛń hen na á ĩnɛ́n ǹ kɛń yi, bèra a na à ɓa mi ĩ cùkú, ho cùkú na fo dó miì lé bìo fo wara mi ká ho dĩ́míɲá dĩǹ yí léra. 25 Ĩ Maá na térénna, ho dĩ́míɲása yí zũ fo, ká ĩnɛ́n wón zũ fo, á bìa fo kàràfáa miì zũ le lé ũnɛ́n tonkaa mi. 26 Ĩ zéenía ũ bìo làa ba á ɓa zũ fo. Ĩ pá à wíoka wé è zéení mu làa ba, bèra a na à bìo fo wa lè ĩnɛ́n, à dén waminì so mún wé mi ɓarɛ́n yi, à ĩnɛ́n làa ba páaní.»
O Yeesu wìiró bìo 1 Bìo ó o Yeesu fìora vó, ó o Yeesu lè mí nì-kenínia hĩ́nɔn ló lée wà, á vaá kã́a ho Sedoron bonconì. Vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó ɓúi wi bĩ́n ó o vaá zon yi làa ba. 2 O Zudaa na à dé o ò na zũ ho lahó mu. Lé bìo ó o Yeesu lá dàn ɓuen bĩ́n lè mí nì-kenínia. 3 Ho Oroomu dásíwá kuure lè ɓa parowà na ɓa yankarowà ɲúnása lè ɓa Farizĩɛwa tonkaa, lé bán ó o Zudaa mu wã́a dú yahó ɓuararáa hã vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó mu yi. Ɓa nùpua mu ɓuan hã fĩ̀ntɛ̃́ɛna, lè hã kã́aní na ɓa zã̀nía, lè hã fio sĩ̀a. 4 Bìo ó o Yeesu zũ bìo á à sá a yi ɓúenɓúen, ó o vá ɓueé ɓó ɓa yi, ò o tùara: «Lé o yɛ́n mi wee cà?» 5 Á ɓa bía nɔn wo yi: «Lé o Yeesu, o Nazarɛɛte nìi.» Ó o Yeesu le mu lé mínɛ́n. Bṹn wee wé ká a Zudaa na dó a nɔn wi bĩ́n làa ba. 6 Bìo ó o Yeesu bía le mu lé mínɛ́n, á ɓa ló lè mí mɔ́n á lée lùiorá. 7 Ó o Yeesu tùara ɓa yi mu cúa-ɲun níi le lé o yɛ́n á ɓa wee cà. Á ɓa le lé o Yeesu, o Nazarɛɛte nìi. 8 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Ĩ mà mu nɔn mia le mu lé ĩnɛ́n. Á bìo mu lé ĩnɛ́n mi wee cà, á mi wã́a día bìa kà le ɓa lɛ́n.» 9 O Yeesu bía bṹn bèra a na à le bíonì na ó o bía à ɲii sí: «Bìa á ũ kàràfáa miì, á hàrí nì-kéní á ĩ yí vĩ́inía.» 10 Mu wee wé ò o Simɔn Piɛre ɓuan ho khà-tóní. Ó o dɛ̀ɛnía dò ho, á hà lè le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso beenì ton-sá nín-tĩánì ɲikãahṹ kúio. O ton-sá mu yèni ɓa le Malekuusi. 11 Ó o Yeesu bía nɔn o Piɛre yi: «Dé ũ khà-tóní mí lóorè yi. Fo wee leéka le ĩ máa tà le lònbee na á ĩ Maá le le yí mi lon?» Ɓa ɓuan o Yeesu vannáa o Aana cɔ̃́n 12 Á ɓa dásíwá lè mí ɲúhṹso, lè ɓa zúifùwa ɲúnása parowà wã́a wìira a Yeesu á can. 13 Á yìa ɓa ɓuan wo vannáa cɔ̃́n ho yahó lé o Aana. O Aana mu lé o Kayiifu ɓàn hio báa. Wón Kayiifu so lé le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso le lúlúure mu yi. 14 Lé orɛ́n hĩ́a zéenía ɓa zúifùwa ɲúnása, le mu sṹaaní ò o nùpue nì-kéní hí mu nìpomu ɓúenɓúen bìo yi. O Piɛre pã́ le mí yínɔń o Yeesu nì-kenínii 15 O Simɔn Piɛre lè mí ninza nì-kenínii ɓúi bò a Yeesu mɔ́n. O nì-kenínii mu lè ɓa yankarowà ɲúhṹso zũ mín. Lé bṹn nɔn ó o dàńna yòó zonnáa ɓa yankarowà ɲúhṹso zĩ-beenì lún yi là a Yeesu. 16 Ò o Piɛre wón dĩ̀n ho khũuhũ ho zũaɲii. Ká a nì-kenínii na so, yìa lè le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso zũ mín, wón bĩnía yòó ló á lée bía là a ton-sá hã́a na pan ho zũaɲii, ò o fó a Piɛre zonnáa. 17 Ó o ton-sá hã́a na lá pan ho zũaɲii wã́a tùara a Piɛre yi: «Ũnɛ́n so yínɔń o nìi mu nì-kenínii ɓúi le?» Ó o Piɛre bía: Ĩ yínɔń o nì-kenínii ɓúi. 18 Bìo le tɛ̀ɛnì wi, á ɓa ton-sáwá lè ɓa parowà zã̀nía hã hĩ́a wee huee, ó o Piɛre mún páanía wee huee làa ba. O Aana túakaa o Yeesu yi 19 Le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso wee tùa o Yeesu yi, là a nì-kenínia bìo làa bìo ó o wee kàrán lè ɓa nùpua dã́ní yi. 20 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ĩ bía mu wéréwéré ɓa zã̀amáa yahó. Pã̀ahṹ lée pã̀ahṹ, á ĩ lá wee wé kàrán ɓa nùpua ɓa zúifùwa kàránló zĩní yi lè le Dónbeenì zĩ-beenì lún yi, hen na ɓa zúifùwa wee wé kúee mín wán yi. Ĩ yí sà ĩten yí wóráa bìo ɓúi. 21 Lée webio nɔn fo wee tùaráa miì? Tùa bìa ɲá ĩ bíoní yi. Bán zũ bìo á ĩ bía.» 22 Bìo ó o Yeesu bía bṹn, á ɓa parowà nì-kéní ɓúi na dĩ̀n o nìsã́ní dó a sáahó yi, ò o bía nɔn wo yi: «Lé làa bṹn á ũ ko à ũ bío sĩ́náa le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso le?» 23 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ká ĩ bía khon, à ũ zéení hen na á ĩ bía khon yi. Ká ĩ ɓɛ̀n bía se, á lée webio nɔn á fo vĩ́nanáa mi.» 24 Ó o Aana wã́a le ɓa ɓua a Yeesu varáa le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso beenì Kayiifu cɔ̃́n ká a pá can. O Piɛre tĩ́n pã́ le mí yínɔń o Yeesu nì-kenínii 25 Bṹn wee wé ká a Simɔn Piɛre pá wi ho lahó dà-kéní na ó o lá wi yi á wee huee ho dɔ̃hṹ. Ó o ɓúi bía nɔn wo yi: «Ũnɛ́n so yínɔń o nìi mu nì-kenínii ɓúi le?» Ó o Piɛre pã́ ò o bía: «Ĩnɛ́n yínɔń o nì-kenínii.» 26 Bṹn mɔ́n á le Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso beenì ton-sá nì-kéní na te mín làa yìa ó o Piɛre hà ɲikãahṹ kúio á bía nɔn wo yi: «Ĩ so yí mɔn fo là a nìi mu hã vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó yi le?» 27 Ó o Piɛre tĩ́n pã́ mu. Mí lahó yi ó o kò-bɛ́ɛ wá. Ɓa ɓuan o Yeesu vannáa o Pilaate cɔ̃́n 28 Ɓa zúifùwa ɲúnása wã́a fó a Yeesu o Kayiifu cɔ̃́n vannáa o Oroomu nìi Pilaate zĩ-beenì yi, yìa ho Oroomu bɛ́ɛ bàrá ho Zudee kɔ̃hṹ ɲúhṹ wán. Mu wó hã tá-tĩa yi. Bìa bò là a Yeesu mí bɛɛre yí zon le zĩi yi. Lé bìo ɓa wi ɓa ɓua míten sese le Dónbeenì yahó à díráa ho Paaki sã́nú ká ɓa wee ce. 29 Lé bṹn te bìo ó o Pilaate lóráa ɓa cɔ̃́n ho khũuhũ á lée tùara ɓa yi: «Lé mu yɛ́n á mi le o nìi mu wó khon bìo yi?» 30 Á ɓa bía: «O lá yí wó yí khon se wa yí ɓuan wo yí ɓuararáa ũ cɔ̃́n.» 31 Ó o Pilaate bía: «Mi bĩní lɛ́n làa wo. Mi vaa cítí o à héha lè mi làndá.» Á ɓa bía: «Mi yí nɔn níi wɛn le wa ɓúe nùpue.» 32 Mu wó kà síi à le bíonì na ó o Yeesu bía á zéeníanáa bìo o ò híráa sìí, à ɲii sí. 33 Ó o Pilaate wã́a yèrèmáa yòó zon le zĩ-beenì yi ò o le ɓa ɓua a Yeesu ɓuee zoráa. Bìo ó o Yeesu ɓueé zon ó o tùara a yi: «Lé ũnɛ́n lé ɓa zúifùwa bɛ́ɛ le?» 34 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Fo zũna mu ũten bía lée, tàá lé ɓa ɓúi bía ĩ bìo nɔn foǹ?» 35 Ó o Pilaate bía: «Ĩnɛ́n so lée zúifù le? Mìn sìí nùpua lè mìn yankarowà ɲúnása lé bìa dó fo ĩ níi yi. Lée webio á fo wó?» 36 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Ĩ bɛ́ɛnì bìo yí sã̀ ho dĩ́míɲá na kà yi. Ká mu bìo lá sã̀ ho dĩ́míɲá na kà yi, se ĩ nùpua lá à hĩ́ní ì fi hã fio à ĩ yí yí yí zo ɓa zúifùwa ɲúnása níní. Ɛ̀ɛ ká ɓùeé, ĩnɛ́n bɛ́ɛnì yínɔń ho dĩ́míɲá na kà bɛ́ɛnì.» 37 Ó o Pilaate bía nɔn wo yi: «Á fo lé o bɛ́ɛ lon, tàá?» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Lé ũnɛ́n ũten bía mu, ĩ lé o bɛ́ɛ. Ĩ ɓueé ton ho dĩ́míɲá yi à zéení ho tũ̀iá poni lè ɓa nùpua. Yìa bìo sã̀ ho tũ̀iá poni yi wón wee ɲí bìo á ĩ wee bío.» 38 Ó o Pilaate tùara a yi: «Tũ̀iá poni lée webio?» Bìo ó o bía bṹn vó ó o tĩ́n ló lée yú ɓa zúifùwa á bía nɔn ɓa yi: «Ĩnɛ́n cɔ̃́n ó o nìi mu yí wó yí khon bìo woon yi. 39 Hen ká ho Paaki sã́nú sansan dɔ̃n, à mi le ĩ lén o kàsó nìi ɓúi día. Àwa, á mi wi à ɓa zúifùwa bɛ́ɛ lé yìa à ĩ día le?» 40 Á ɓa wee bío na a yi ká ɓa wãamaka: «Ɓùeé! Yí día wón. O Barabaasi lé yìa á ũ lén día.» Ò o Barabaasi ɲɔǹ hĩ́a lé o nì-kã́anii. 1 Ó o Pilaate wã́a nɔn le ɲii ɓa dásíwá yi le ɓa ɓua a Yeesu lée ha lè hã làbàaní. 2 Ɓa dásíwá mu tã́ ho kìrí lè hã kíkara á dó a ɲúhṹ yi, à ɓa zĩ́inía wo lè ho kánɓun muhṹ. 3 Ɓa wee ɓuee dĩ̀n o yahó ká ɓa bío: «Zúifùwa bɛ́ɛ, Foó!» Ká ɓa à dé o sáarà yi. 4 Ó o Pilaate tĩ́n zoó ló mí zĩi yi, á lée bía nɔn ɓa zúifùwa yi: «Àwa, ĩ bía le ɓa ɓua a ɓuee léráa à mi zũń le ĩnɛ́n cɔ̃́n o nìi mu yí wó yí khon bìo woon yi.» 5 O Yeesu ɓa wã́a ɓuan lóráa ho khũuhũ, ká hã kíkara kìrí wi o ɲúhṹ yi, á mún zã́ ho kánɓun muhṹ. Ó o Pilaate bía nɔn ɓa zúifùwa yi: «Lé o nìi mu na wã́a.» 6 Bìo ɓa yankarowà ɲúnása lè ɓa parowà mɔn o Yeesu á ɓa wee bío pɔ̃́npɔ̃́n: «Ɓúɛɛ wo ho kùrùwá wán! Ɓúɛɛ wo ho kùrùwá wán!» Ó o Pilaate bía nɔn ɓa yi: «Minɛ́n mi bɛɛre wã́a fé o vaa ɓúɛɛ ho kùrùwá wán. Ĩnɛ́n cɔ̃́n ó o nìi mu yí wó yí khon bìo woon yi.» 7 Á ɓa zúifùwa bía nɔn wo yi: «Warɛ́n làndá yi, ó o nìi mu ko lè ho ɓúeró lé bìo ó o le mí lé le Dónbeenì Za.» 8 Bìo ɓa bía kà wíokaa zã́nía o Pilaate làa sòobɛ́ɛ. 9 Ó o wã́a bò mín là a Yeesu yòó zon le zĩ-beenì yi, á zoó tùara a yi: «Lée wen ũnɛ́n wee lé yi?» Ó o Yeesu yí dó mí ɲii wo yi. 10 Ó o Pilaate wã́a bía nɔn wo yi: «Éee! Lé ĩnɛ́n á fo le fo máa bíoráa le? Fo so yí zũ le ũ díaró tàá ũ ɓúɛɛró ho kùrùwá wán ɓàn pànká wi ĩnɛ́n cɔ̃́n le?» 11 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Fo yí dà máa yí pànká ĩnɛ́n wán, ká le Dónbeenì yí nɔn ho foǹ. Lé bṹn nɔn á yìa dó mi ũ níi yi wékheró ɓùaa á po ũnɛ́n wékheró.» 12 À lá bṹn ɲii wán ó o Pilaate wã́a wee cà bìo ó o ò díaráa o Yeesu ó o ò lɛ́n. Ká ɓa zúifùwa wíokaa wee bío pɔ̃́npɔ̃́n: «O nìi na kà á fo día ó o wà se fo yínɔń ho Oroomu bɛ́ɛ ɓàn bɔ̃́nlo. Nùpue na le mí lée bɛ́ɛ se wón wee penka lè ho Oroomu bɛ́ɛ.» 13 Bìo ó o Pilaate ɲá hɔ̃́n bíoní so, ó o le ɓa ɓua a Yeesu léráa ho khũuhũ à vaá dĩ̀ní ho lahó na ɓa le «Lún na hã hue-pɛnlɛnwà bá yi.» Mu heberemu ɓa le «Kabataa.» Lé hón lahó so ó o Pilaate lée kará yi mí cítíi fĩ̀iníi. 14 Mu wó le wizonle na lée hĩ́ní ì wé ɓa ho Sabaa zoǹ, ho Paaki sã́nú díró pã̀ahṹ, ká le wii yòó fárá. Ó o Pilaate wã́a bía nɔn ɓa zúifùwa yi: «Lé mi bɛ́ɛ na.» 15 Á ɓa wee bío pɔ̃́npɔ̃́n: «Ɓúe o! Ɓúe o! Ɓúɛɛ wo ho kùrùwá wán.» Ó o Pilaate bía: «Mi wi à ĩ ɓúɛɛ mi bɛ́ɛ ho kùrùwá wán kɛ̃́nkɛ̃́n le?» Á le Dónbeenì yankarowà ɲúnása bía nɔn wo yi: «Wa bɛ́ɛ ɓúi mía ká mu yínɔń ho Oroomu bɛ́ɛ.» 16 Ó o Pilaate wã́a dó a ɓa níi yi le ɓa ɓúɛɛ ho kùrùwá wán. O Yeesu húmú Á ɓa dásíwá wã́a fó a Yeesu. 17 Ɓa nɔn o kùrùwá wo yi, ó orɛ́n mí bɛɛre pã̀ á lóráa ho lóhó mɔ́n, ho lahó na ɓa le «Ɲún-ɓòkuee» yi. Mu heberemu á ɓa wee ve ho lahó mu làa «Kolokota.» 18 Lé hón lahó so ɓa ɓúaa wo yi ho kùrùwá wán. Ɓa mún ɓúaa ɓa nùpua nùwã ɲun ɓúi hã kùrùwáwá wán làa wo. O nì-kéní wi là a nín-tĩánì, ká a nì-kéní wi là a nín-káahó, ó orɛ́n zoó wi ho tĩ́ahṹ. 19 O Pilaate nɔn le ɲii le ɓa túa bìo kà yòo ɓúɛɛ o Yeesu ɲúhṹ yi ho kùrùwá wán: «Yeesu, Nazarɛɛte nìi, Zúifùwa bɛ́ɛ.» 20 Ɓa zúifùwa cɛ̀rɛ̀ɛ kàránna bìo túara a Yeesu ɲúhṹ yi, lé bìo ho lahó na ɓa ɓúaa wo yi yí nàyi lè ho lóhó, á mu mún túara lè mu heberemu lè mu latɛnmu, lè mu kɛrɛɛkimu. 21 Á le Dónbeenì yankarowà ɲúnása wà ɓuara a Pilaate cɔ̃́n á ɓueé bía nɔn wo yi: «Fo lá yí ko à ũ túa ‹zúifùwa bɛ́ɛ›, ká ũ túa ‹o nùpue mu le mí le ɓa zúifùwa bɛ́ɛ.›» 22 Ó o Pilaate bía: «Bìo á ĩ túara á à dĩ̀n làa bìo mu dĩ̀nnáa.» 23 Bìo ɓa dásíwá ɓúaa o Yeesu vó, á ɓa nùwã náa na ɓúaa wo sankaa o sĩ̀-zĩ́nia á ká a báká na ɓa tã́ á bĩ̀iminì mía yi. 24 Á ɓa dásíwá wee bío mín yi: «Mi yí le wa lɛ̀ɛka ho à sankaráa ho. Mi wa wé le ɲún-sĩni bìo à zũńnáa yìa ho ò sĩ̀ yi.» Mu wó kà síi à le Dónbeenì bíonì vũahṹ bìo na túara à wé à ɲii sí: «Ɓa sankaa ĩ sĩ̀-zĩ́nia, á wó le ɲún-sĩni bìo à zũńnáa yìa á ĩ dà-zĩ́nii dà-kéní ɓúi sã̀ yi.» Á bṹn lé bìo ɓa dásíwá ɓɛ̀n wó. 25 Bìa dĩ̀n ɓó a Yeesu kùrùwá yi, lé ɓàn nu, lè ɓàn nu ɓàn hĩ́nló, là a Mari, o Kolopaasi ɓàn hã́a, á séenía a Mari na wee lé ho lóhó na ɓa le Makadala yi. 26 Bìo ó o Yeesu mɔn mín nu, á mɔn mí nì-kenínii na ó o wa à wón dĩ̀n ɓàn nu nìsã́ní, ó o Yeesu bía nɔn mín nu yi: «Hã́a mu, lé ũ za na.» 27 Ò o bía nɔn o nì-kenínii mu yi: «Lé mìn nu na.» À wã́a lá hón pã̀ahṹ so ɲii wán, ó o nì-kenínii wã́a fó a á vaá ɓuan. 28 Bṹn mɔ́n, ó o Yeesu wã́a zũ le mu bìo ɓúenɓúen ɲii sú, ó o bía bìo kà: «Ɲu-hãní dà mi», à síinínáa le Dónbeenì bíonì vũahṹ bíonì ɲii. 29 Mu wee wé à dɛ̀ɛ ɓúi bàrá sùaráa bĩ́n á sú lè ho dìvɛ̃́n bè-ɲia, á ɓa dásíwá lá le dɛ̀ɛ na wee kũ̀iní mu ɲumu á cú le vĩ̀ndɛ̀-za ɓúi na ɓa le izoopu ɓùɛɛnì yi á zìíra ho dìvɛ̃́n bè-ɲia yi yòó dá a Yeesu yi. 30 Bìo ó o Yeesu yɛ̀ɛra mu, ó o bía: «Mu bìo ɓúenɓúen ɲii wã́a sú.» Bìo ó o bía bṹn, ó o ɓúera mí ɲúhṹ ò o húrun. 31 Mu wó le wizonle na lée hĩ́ní ì wé ho Sabaa zoǹ, à bìo á hón Sabaa so lée Sabaa beenì, á ɓa zúifùwa ɲúnása yí wi à ɓa día bìa ɓa ɓúaa hã kùrùwáwá wán. Á ɓa ɓueé fìora a Pilaate le o bío le ɓa fì ɓa zení à ɓa hí fùafùa à ɓa liiní ɓa. 32 Á ɓa dásíwá wã́a ɓueé fù ɓa nùwã ɲun na ɓa ɓúaa o nìsã́a zení, 33 À ɓa le mí ì loń ò o Yeesu húrun. Lé bṹn te bìo ɓa yí fùráa o Yeesu zení. 34 Ká ɓa dásíwá nì-kéní màhã́ pá cú a dòkóní lè mí cànɓúa. Á le cãni lè mu ɲumu dɛ̀ɛnía ló bĩ́n. 35 Yìa mà mu bìowa mu tũ̀iá á mɔn mu míten. Bìo ó o wee mì bon. O zũ kɛ̃́nkɛ̃́n le bìo mí wee mì lé ho tũ̀iá poni. O wee mì mu tũ̀iá bèra a na à minɛ́n mún dé mi sĩa o Yeesu yi. 36 Mu bon. Mu wó kà bèra a na à bìo túara le Dónbeenì bíonì vũahṹ yi à ɲii sí: «Hàrí o hũule dà-kéní á yí fù.» 37 Á mu mún pá bĩnía túara: «Ɓa à fá mí yìo yìa ɓa cú wán.» O Yeesu nùuló bìo 38 Bìo á bṹn wó khĩína, ó o Zozɛɛfu na wee lé ho Arimatee lóhó yi á vaá fìora a Pilaate le o na le níi mí yi le mí lá a Yeesu sãnía vaá nùu. Orɛ́n mún lé o Yeesu nì-kenínii ɓúi, ká a màhã́ lá yí wi à mu zũń lé bìo ó o wee zɔ̃́n ɓa zúifùwa ɲúnása. Ó o Pilaate nɔn mu níi wo yi. Ó o Zozɛɛfu wã́a ɓueé lá a Yeesu nì-hínmu. 39 Ó o Nikodɛɛmu, yìa hĩ́a ɓuara a Yeesu cɔ̃́n ho tĩ́nàahṹ ɓúi yi, á mún ɓuara. O ɓuan mu bìo ɓúi na sãmu sĩ na wó lè ho míìrè á lùnkaa làa bìo ɓa le alowɛɛsi á ɓuararáa. Mu ɓúenɓúen yú hã kiloowa ɓóní làa pírú. 40 Ó orɛ́n là a Zozɛɛfu páanía lá a Yeesu nì-hínmu à ɓa kúaa mu bìo mu ho nùuló dɛ̀ɛ wán á bá là a Yeesu nì-hínmu, làa bìo ɓa zúifùwa wee wé nùunáa mí nì-hía. 41 Vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó ɓúi wi hen na ɓa ɓúaa o Yeesu ho kùrùwá wán nìsã́ní á bú-fĩnle ɓúi wi yi á nùpue dĩǹ yí nùuna yi. 42 Lé dén ɓa dó a Yeesu yi, lé bìo mu zoǹ à ɓa zúifùwa wee wíoka míten á lée hĩ́ní ì wéráa ho Sabaa, à le búure mu mún sùaráa yi bĩ́n.
O Yeesu vèera 1 Ho dimaasi zoǹ yìnbíi bùirìi, ó o Makadala Mari wà van le búure wán. Mu wee wé ká ho tá pá ka yùiíi. Ó o Mari mɔn à le hue-beenì na lá pon le búure ɲii á hɛ́ra. 2 Ó o lùwa vaá yú a Simɔn Piɛre là a nì-kenínii na ó o Yeesu wa, á bía nɔn ɓa yi: «Ɓa léra a Ɲúhṹso le búure yi, á wa yí zũ hen na ɓa dó a yi.» 3 Ó o Piɛre là a nì-kenínii na so wã́a wà van le búure ɲii. 4 Ɓa mí nùwã ɲun wee lùwí ká a nì-kenínii na so màhã́ dàn lùwí po a Piɛre, ó o vaá dɔ̃n ló a. 5 Ó o zoó ɓúɛɛra lora le búure yi, ó o mɔn ho nùuló dɛ̀ɛ à le día, ká a màhã́ yí zon. 6 Ó o Simɔn Piɛre ɲɔn o mɔ́n ɓueé dɔ̃n, á wón yòó zon le búure yi, á zoó mɔn ho nùuló dɛ̀ɛ à le día. 7 O mún zoó mɔn le nín-kéní na lá pon o yahó yi à le bun sese bàrá mí dòn, dén yí páanía yí bàrá lè ho nùuló dɛ̀ɛ. 8 Ó o nì-kenínii na lá ɓueé dɔ̃n ho yahó màhã́ yòó zon. Bìo ó o mɔn mu kà, ó o tà le o Yeesu vèera bìo bon. 9 Mu bon. Le Dónbeenì bíonì vũahṹ bía le o Yeesu ko ò o vèe, ká ɓa nì-kenínia lá dĩǹ yí zũ le bíonì mu kúará. 10 Bṹn mɔ́n á ɓa nì-kenínia nùwã ɲun bĩnía khíɓon. O Yeesu zéenía míten là a Makadala Mari 11 Ká a Mari wón bĩnía ɓuara ɓueé dĩ̀n le búure ɲii wee wá. O wee wá ká a ɓúɛɛ loń le búure yi. 12 Ó o mɔn le Dónbeenì tonkarowà na ló ho wáayi nùwã ɲun na zã́ hã sĩ̀-poa. Ɓa kará ho lahó na ó o Yeesu nì-hínmu lá wi yi. O nì-kéní kará làa hen na ó o ɲúhṹ lá dó yi, ò o nì-kéní kará làa hen na ó o zení lá dó yi. 13 Á ɓa tonkarowà mu wee tùa o Mari yi: «Hã́a mu, lée webio nɔn fo wee wáráa?» Ó o Mari bía nɔn ɓa yi: «Ɓa ɓueé léra ĩ Ɲúhṹso á ĩ yí zũ hen na ɓa dó a yi.» 14 Bìo ó o Mari bía bṹn vó, ó o yèrèmáa khíi mɔn o Yeesu ò o dĩ̀n. Ká a màhã́ yí zũna a. 15 Ó o Yeesu wee tùa wo yi: «Hã́a mu, lée webio nɔn fo wee wáráa? Lée wée á fo wee cà?» Ó o Mari wã́a wee leéka le lé o vĩ̀nsĩ̀a ɓuahó ɓànso wee tùa mí yi, ó o bía: «Hen ká lé ũnɛ́n ɓueé léra a Yeesu mu à ũ zéení hen na fo dó a yi làa mi, á ĩ vaá lá a.» 16 Ó o Yeesu von wo: «Mari!» Ó o Mari dɛ̀ɛnía zũna a, ó o von o Yeesu lè mu heberemu: «Arabunii!» Mu kúará le: «Nì-kàránlo.» 17 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Día mi. Ĩ dĩǹ yí yòora ĩ Maá cɔ̃́n. Lɛ́n vaa yí bìa dó mí sĩa miì ɓúenɓúen, bìa lé wàn zàwa, à bío na ɓa yi le ĩ wee yòo ĩ Maá Dónbeenì na mún lé mìn Maá Dónbeenì cɔ̃́n.» 18 Ó o Makadala Mari mu wã́a wà vaá bía bìo kà nɔn ɓa nì-kenínia yi: «Ĩ mɔn o Ɲúhṹso!» Ò o Mari lá bìo ó o Yeesu bía á fɛɛra nɔn ɓa yi. O Yeesu zéenía míten lè mí nì-kenínia 19 Ho dimaasi kéní kéní mu zoǹ zĩihṹ, ó o Yeesu nì-kenínia kúaa mín wán le zĩi ɓúi yi. Ɓa pon hã wonna ɓúenɓúen á dóka, lé bìo ɓa zã́na ɓa zúifùwa ɲúnása. Yìo ɓueé tĩ, ò o Yeesu ɓueé dĩ̀n ɓa tĩ́ahṹ, ò o bía nɔn ɓa yi: «Le ho hɛ́ɛrà kɛń làa mia.» 20 Bìo ó o bía bṹn vó, ó o zéenía mí níní lè mí dòkóní làa ba. Á ɓa nì-kenínia sĩa wan làa sòobɛ́ɛ bìo ɓa mɔn o Ɲúhṹso bìo yi. 21 Ó o Yeesu tĩ́n bĩnía bía nɔn ɓa yi: «Le ho hɛ́ɛrà kɛń làa mia. Bìo á ĩ Maá tonkaaráa mi ho dĩ́míɲá yi, lé bṹn ɓàn síi á ĩnɛ́n mún ǹ tonkaráa mia.» 22 Bìo ó o bía bṹn vó, ó o pɛ̀ɛra mí ɲii sɔ̃nsãmu kúaa ɓa wán ò o bía: «Mi yí le Dónbeenì Hácírí. 23 Hen ká mi wé tà sɛ́ra nùpue lée nùpue bè-kora día nɔn wo yi, á le Dónbeenì mún ǹ sɛ́n ɓànso bè-kora á à día. Ká mi wé pã́ le mi máa sɛ́n nùpue lée nùpue bè-kora máa día, á le Dónbeenì mún máa sɛ́n wón ɓànso bè-kora máa día.» O Yeesu zéenía míten là a Toma 24 Pã̀ahṹ na ó o Yeesu ɓueé zéenía míten lè mí nì-kenínia, ká ɓa nì-kéní lá mía bĩ́n. O yèni ɓa le Toma, ɓa mún wee ve o làa Hénbéní. 25 Á ɓa nì-kenínia na ká bía nɔn wo yi le mí mɔn o Ɲúhṹso. Ó o Toma bía nɔn ɓa yi: «Ká ĩnɛ́n yí mɔn hã hĩa fãani o níní yi, á yí bò ĩ nín-kíza hã wán, á yí bò ĩ níi o dòkóní fɔ̃nló wán, á ĩ máa tà mu.» 26 Ho dimaasi na sã̀ bĩ́n, á ɓa nì-kenínia tĩ́n kúaa mí wán le zĩi yi ká a Toma wi làa ba. Á ɓa pon hã wonna á dóka. Ó o Yeesu tĩ́n ɓuara ɓueé dĩ̀n ɓa tĩ́ahṹ, ò o bía nɔn ɓa yi: «Le ho hɛ́ɛrà kɛń làa mia.» 27 Ò o bía nɔn o Toma yi: «Ɓuee bè ũ nín-kíza ĩ níní fãani wán loń, à bè ũ níi ĩ dòkóní fɔ̃nló wán. Wã́a yí bĩní yí titika, ká ũ tà le ĩ vèera bìo bon.» 28 Ó o Toma bía nɔn o Yeesu yi: «Fo lé ĩ Ɲúhṹso á lé ĩ Dónbeenì.» 29 Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Fo dó ũ sĩi miì lé bìo á fo mɔn mi. Ká bìa màhã́ dó mí sĩa miì à ɓa yí mɔn mi bán ɲúná sĩ.» 30 O Yeesu pá bĩnía wó yéréké bìowa cɛ̀rɛ̀ɛ á ɓa nì-kenínia mɔn ká mu yí túara ho vũahṹ na kà yi. 31 Bìo túara kà lée bìo na à na à mi dàń tà le o Yeesu lé Yìa le Dónbeenì mɔn léra, le o lé le Dónbeenì Za bìo bon, à bìo mi ì dé mi sĩa wo yi, à mi yí le mukãnì binbirì orɛ́n pànká yi.
O Yeesu wíoka zéenía míten lè mí nì-kenínia 1 Bṹn mɔ́n, ó o Yeesu bĩnía zéenía míten lè mí nì-kenínia. Bṹn wó ho Tiberiade vũ-beenì ɲii. Bìo kà lé bìo ó o zéenía lè míten làa ba. 2 Wizonle ɓúi, ó o Yeesu nì-kenínia ɓúi páanía wi. Ɓa lé o Simɔn Piɛre, là a Toma na ɓa wee ve làa Hénbéní, là a Natanayɛɛle na wee lé ho Kalilee kɔ̃hṹ lóhó na ɓa le Kanaa yi, là a Zebedee zàwa, là a Yeesu nì-kenínia nùwã ɲun ɓúi. 3 Ó o Simɔn Piɛre bía nɔn bìa ká yi: «Ĩ ì lɛ́n vaá pa ɓa cewà.» Á ɓa le mí ì bè làa wo. Á ɓa wã́a zon ho woohṹ wà, á vaá pan fɛ́ɛɛ ho tá tɔ̃n à ɓa yí fò hàrí ceza yà-kéní. 4 Bìo ho tá wee tĩ, à bṹn ò o Yeesu ɓueé dĩ̀n mu ɲumu ɲii. Ká a nì-kenínia màhã́ yí zũna a. 5 Ó o Yeesu von ɓa tùara yi: «Wàn bɔ̃́nlowà, mi yú cewà le?» Á ɓa bía nɔn wo yi: «Wa yí fò dɛ̀ɛ.» 6 Ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi wã́a lèe mi zùán dé lè ho woohṹ nín-tĩánì á mi ì yí ɓa cewà.» Á ɓa lèera ho zùán dó á vá le mí ì hóoní yòó dé ho woohṹ yi, á ɓa hóonía san lé bìo ho sú lè ɓa cewà. 7 Ó o nì-kenínii na ó o Yeesu wa wã́a bía nɔn o Piɛre yi: «Yìa dĩ̀n kà lé o Ɲúhṹso.» Bìo ó o Piɛre ɲá le o lé o Ɲúhṹso, ó o lá mí báká na ó o lá tɛra á zã́ ò o yéran zon mu ɲumu yi wee lé o Yeesu cɔ̃́n. 8 Ɓa nì-kenínia na ká bán pà ho woohṹ vá lè ɓa cewà na ɓa vũn cɛ̀rɛ̀ɛ ɓueé lóráa. Ɓa lá yí nàyi lè le ɓónɓóore, ɓa à yí lòn mɛɛterewa khĩmàni síi làa de. 9 Bìo ɓa lée dɔ̃n á ɓa mɔn hã donfũaa à ɓa cezàwa bò hã wán, á mɔn ho búurú. 10 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi lén ɓa cewà na mi vũn bùaa yɛn ɓúi ɓuennáa.» 11 Ó o Simɔn Piɛre yòó zon ho woohṹ ò o vá ho zùán lè ɓa cewà lée día. Ce-beera ɓúará-hèɲun làa pírú làa bùaa tĩn lé bìa ló ho zùán mu yi, à ho pá yí fáara. 12 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi ɓuee dí.» Ɓa ɓúenɓúen á yìa henía mí sĩi tùara a Yeesu yi le o lé o yɛ́n wón mía. Ɓa zũ le mu lé o Ɲúhṹso. 13 Ó o Yeesu vá ɓueé ɓó ɓa yi, ò o lá ho búurú lè ɓa cezàwa sankaa nɔn ɓa yi. 14 Bìo kà lé mu zen cúa-tĩn ká a Yeesu wee zéení míten lè mí nì-kenínia o vèeró mɔ́n. Bìo ó o Yeesu bía nɔn o Piɛre yi 15 Bìo ɓa dú vó, ó o Yeesu tùara a Simɔn Piɛre yi: «Zãn za Simɔn, fo wa mi po bìo á bìa ká waráa mi le?» Ó o Simɔn le: «Ũuu, Ɲúhṹso, fo zũ le ĩ wa fo.» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Wé pa bìa bìo sã̀ miì bìo làa bìo ó o pi-pa wee wé paráa mí pia bìo.» 16 Ó o Yeesu bĩnía tùara a yi mu cúa-ɲun níi: «Zãn za Simɔn, fo wa mi le?» Ó o Simɔn le: «Ũuu, Ɲúhṹso, fo zũ le ĩ wa fo.» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Wé pa bìa bìo sã̀ miì bìo làa bìo ó o pi-pa wee wé paráa mí pia bìo.» 17 Ó o Yeesu pá bĩnía tùara a yi mu cúa-tĩn níi: «Zãn za Simɔn, fo wa mi le?» Á mu ɓóonía a Simɔn Piɛre yi lé bìo ó o Yeesu tùara a yi mu cúa-tĩn níi le o wa mí le. Ó o bía nɔn o Yeesu yi: «Ɲúhṹso, fo zũ bìo ɓúenɓúen. Fo zũ le ĩ wa fo.» Ó o Yeesu bía nɔn wo yi: «Wé pa bìa bìo sã̀ miì bìo làa bìo ó o pi-pa wee wé paráa mí pia bìo. 18 Le ĩ mì ho tũ̀iá na foǹ: Bìo á fo hĩ́a lé o yàró ká ũ wee ca ũ kuio ká ũ lɛ́n va hen na á ũ sĩi vá yi. Ká fo khíi kĩ́na po bìo kà, á ũ wé è bɛn ũ bàra á nì-veere ɓueé ca ũ kuio mu á à ɓua fo ò varáa hen na á fo yí wi á ũ va yi.» 19 O Yeesu bía hɔ̃́n bíoní so à zéenínáa bìo ó o Piɛre á à híráa sìí á à déráa ho cùkú le Dónbeenì yi. Bìo ó o bía hã bíoní mu vó, ó o le o Piɛre bè mí yi fɛ́ɛɛ. 20 Ó o Piɛre yèrèmáa khíi mɔn o nì-kenínii na ó o Yeesu wa ò o bò ɓa yi. O lé yìa nɔ̀nzoǹ ɓúera van là a Yeesu cɔ̃́n ká ɓa kará ho dĩ́nló ɲúhṹ yi á tùara a yi: «Ɲúhṹso o, lé o yɛ́n á à dé fo ò na?» 21 Bìo ó o Piɛre wã́a mɔn o nì-kenínii mu, ó o tùara a Yeesu yi: «Ɲúhṹso o, á wón na kà bìo ɓɛ̀n khíi wé kaka?» 22 Ó o Yeesu bía nɔn o Piɛre yi: «Hen ká ĩ wi ò o kɛń bĩ́n à ĩ bĩní ɓuee yí, se bṹn wã́a yí ciran fo. Ũnɛ́n día à ũ bè miì.» 23 Dén bíonì so bìo yi, á bìa tà a Yeesu bìo wã́a wee hɛ́ɛ bío le o nì-kenínii mu máa hí. Ò o Yeesu ɲɔǹ yí bía là a Piɛre le o nì-kenínii mu máa hí. O bía le: «Hen ká ĩ wi ò o kɛń bĩ́n à ĩ bĩní ɓuee yí, se bṹn wã́a yí ciran fo.» 24 Wón nì-kenínii nì-kéní kéní so lé yìa mà bìo wó kà tũ̀iá, á túara mu. Á wa mún zũ le bìo ó o mà, á bon. 25 O Yeesu pá bĩnía wó bìo cɛ̀rɛ̀ɛ. Ká ɓa lá le mí ì tè mu yi lè mí dà-kéní kéní á à túa, á hã vɔ̃nna na mu ù túa yi á kúeeníi lá máa yí lé hã booró.
|