JOHN

1

1 Ŋgàla wɔ kìyá tàodéè nyàŋgè, Wòíɔ̀ dedí e dí. Wɔ̀ dedí Ŋgàla wɔi fandɛ̀ ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ dedí Ŋgàla. 2 É wolòì tàodéè tɔide dùmàíì bulu bulúì Wòíɔ̀ dedí Ŋgàla wɔi fandɛ̀. 3 Wɔ̀ faàìn nù Ŋgàla nyàŋgèdí lɛ́ì gbǐn. Lɛ̀ gbǐn èì e dí dè mú nɛ̀ Ŋgàla nyàŋgèdí è wɔ̀ sǐn jèè. 4 Wɔ̀ jɔ̀ɔ̀ lɔ̀ɔn fɔŋwúì dè ŋwɔnɔ̀ lɔ̀ɔn fɔŋwu wɔ̀lɔ́ èè nyìnìdí dí de mɔ̀lì mɔ̀líì wòlíì gbǐn bò. 5 Dí de mɔ̀li mɔ̀líɔ̀ kɛn dí kpindíɔ̀ dè ŋwɔnɔ̀ kpindíɔ̀ wɔ̀ì dí de mɔ̀lì mɔ̀líɔ̀ de kɛin gbɛ̀ ye. 6 Dɔ̀ɔ̀ Ŋgàla tiyadí wɔ tedíɔ̀ wó bidí wɔ tan Jɔ̀ɔ́n. 7 Wɔ̀ jidí wɔ̀ dè dí de mɔ̀lì mɔ̀líɔ̀ wɔ seele dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve wɔ seele wòíì saala nù wòlíì gbǐn funàì Jisɛ̀. 8 Èì dí jiji wɔ̀lɔ́ bulúì dè wɔ́ jì dí de mɔ̀li mɔ̀líɔ̀ dè, wɔ̀ jidí wɔ̀ kèlì e sɛlɛ̀. 9 Dí de mɔ̀li mɔ̀li bulu bulúɔ̀ é dedí tàodéè nu jìnù èè ka wòlu fuyó gbǐn dí de mɔ̀li mɔ̀li nì. 10 Wòíɔ̀ dedí naà tàodéè nù, ŋwɔnɔ̀ jɛ́ bɛ́ɛ́lɛ́ Ŋgàla nyàŋgèdí tàodéè nu lɛ́ì gbǐn wɔ̀ faàìn nù, tàodéè nu nyɔɔ́ò wòì dí wɔ dè wolu sì. 11 Wɔ̀ jidí wɔ bulu wɔ tàvíì nù, kɛ́ wɔ tàvíì nu nyɔɔ́ò wòì dí wɔ̀ jàdè faàìn dùmà. 12 Kɛ́ téŋ dùmàdí wɔ̀ jàdè faàìn wo funàì wɔ̀. Wɔ̀ nidí wòlu dòò de kewu wò dè Ŋgàla wɔ wóó. 13 Wo Ŋgàla wɔ wóó dè sɛ̀lɛ́ɛ̀ èì dí nɛ̀ mùnɛ̀ jɛ́ wó ka wòlù kɔ̀mà tàodè wɔ̀lɔ́ nù. Ŋwɔnɔ̀ èì mùndí wòlu fuyó nyàŋgè sɛlɛ dè, kɛ́ wo Ŋgàla wɔ wóó dè sɛlɛ́ɛ̀ wolo Ŋgàla wɔ bulúì jɔ̀ɔ̀. 14 Wòíɔ̀ sììn dí dè wòlu fuyó wɔ jì tàode wɔ̀lɔ́ nù wɔ ko nà tidì. Nà bulúì à sàdí wɔ dí de mɔ̀lì mɔ̀líì. Èè dedí bɛlɛ biíì Tedé Ŋgàla wɔ́ dè Ŋgàlaò jɛ wɔ́ nidí è wɔ Jííjìì kɔlɛ́ɔ̀n ku. Ŋwɔnɔ̀ Ŋgàla kwalidí wɔ sɛlɛ kàí soolóè nɛ̀ wɔ ŋgàmáà wɔ̀ jaindè. 15 Jɔ̀ɔ́n kèlìdí sɛlɛ̀ e kàn wɔ̀. Wɔ̀ tɛmaidí è jìjà wɔ̀ nɛ̀, "Àa jijíɔ̀ dè má deó sɛlɛ tɛmùnù e kàn wɔ̀, èé má sedí è nà mà nɛ̀, 'Nà tàode tolù tolúì nù, mà dè wɔi ku, kɛ́ wɔ sɛlɛ̀ dè gbàà e tì miu, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ̀ dedí e dí wo kìyá bɛ́ɛ́lɛ́ mì kɔ̀mà.' " 16 Wɔ sɛlɛ kàí soolo dí tìti gbàáà é dè wɔ̀ jɔ̀ɔ̀, nà gbǐn à e sunumà wolo ya, ŋwɔnɔ̀ è dè nɔɔ̀ nà bo jìnù kéléŋ wɔ̀lɔ́ wolo má è nù wɔ̀lɔ́ bulu è nù. 17 Ŋgàla tìyàdí kaɤáà Mosè wɔ̀ faàìn nù, kɛ́ Ŋgàla wɔ sɛlɛ kàí soolóè nɛ̀ ŋgàmáà jidí Jisɛ̀ Kolàì faàìn nù. 18 Wòlù èì nɛ̀ Ŋgàla wɔu sǐn gbǐlà gbǐn tàodè. Ŋgàla wɔ Jí kɔlɛ́ɔ̀n, wɔ́ dè Tedé Ŋgàla wɔi fandɛ̀, wɔ̀ nɔɔ̀ wɔ̀ siyaó nà Ŋgàla. 19 A seele wòíì dè Jɔ̀ɔ́n nidí è, èé Jusi wòlu wúlú nyɔɔ́ò wó dedí Jèlusàlɛ̀ŋ wò tiyadí saaɤa sa nyɔɔ́ò nɛ̀ Livai kɔ̀lɔ́ɛ̀ nu nyɔɔ́ò jòò wò bídè wɔ̀ wò nɛ̀, "Wòo mù dè yɛ?" 20 Jɔ̀ɔ́n wɔ̀ì dí wo wòì de sìnyà sòlì, kɛ́ wɔ̀ sedí wò ŋgàmáà wɔ̀ nɛ̀, "Èì mì dè má jì Wòlúɔ̀ dè Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn." 21 Dɔ̀ɔ̀ wò bídedí wɔ̀ wò nɛ̀, "Wòo naà mu, mù dè yɛ̀? Mù mù dè Ŋgàla wɔ kèlì nyɔɔ́ɔ̀ Ìlaijà nì?" Jɔ̀ɔ́n sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Màì wɔ̀ dè." Dɔ̀ɔ̀ wò bídedí wɔ̀ mùndí wò nɛ̀, "Mù mù dè kèlì nyɔɔ́ɔ̀ Ŋgàla nɛdí wɔ̀ dè wɔ tiya jìnù?" Wɔ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Kpede." 22 Dɔ̀ɔ̀ wò tan dí Jɔ̀ɔ́n, "Siya nà wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ mú dè. Èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, à dè wòlù à kpelàì má jèdè, a siya mù dè wòlù wòló wó tiyàì nà. Mù nɛ̀ naà de vɛ e kàn mù dè wòlu dè sɛ̀lɛ́ɛ̀ yɛ?" 23 Jɔ̀ɔ́n sìnyàdí wo wòì dè, kɛ́ wɔ̀ kɔin dí Ŋgàla wɔ kèlì nyɔɔ́ɔ̀ Àìseyà wɔ wòíì nù dɔ̀ɔ̀ sàadadí è wɔ̀ nɛ̀, "Mì mà dè kèlìnù sijɛ́ɛ̀ nù. Nà folì na Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀ wɔ gbulúì dè wɔ́ dè e kɔ̀in jìnù!" 24 Wòlu wòló Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò tiyadí wò, 25 wò bídedí Jɔ̀ɔ́n wò nɛ̀, "Mù nɛ̀ mùì Wòlúɔ̀ de Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn, mùì Ìlaijà dè nɛ̀ mùndí mùì kèlì nyɔɔ́ɔ̀ dè Ŋgàla nɛdí wɔ̀ tiya ve wɔ̀, kɛ́ de ŋwùnù naà mù dè wòlu wúlú Ŋgàla nímí kwalìnù?" 26 Dɔ̀ɔ̀ Jɔ̀ɔ́n sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Mà dè nímí wòlíì wúlú kwalìnù, kɛ́ wòlù dɛ̀ɛ̀ dè na tidì nàì bɛ́ɛ́lɛ́ wɔ̀ sì. 27 Màì dè ŋwùwà bɛ́ɛ́lɛ́ má kpɛlin wɔ kɔyai nde jàkúìn jɛ́ bɛ́ɛ́lɛ́ má dè wɔi ku nà tàodè tolu tolúì nù." 28 Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ gbǐn nɛdí Bɛteni jɛ̌ɛ̀ nù, Jɔdin níì mɛ̀yà feé Jɔ̀ɔ́n dedí wɔ wòlu wúlú Ŋgàla nímí kwali jòwóè jòwònù. 29 Dɔɔ wɔi jède sànyáà nù Jɔ̀ɔ́n sàdí Jisɛ̀ wɔ dè wɔ bo jì. Dɔ̀ɔ̀ Jɔ̀ɔ́n tan dí, "Àa Ŋgàla Wɔ Bɛya Bɛya Jíɔ̀ dè jìnù. Wɔ̀ wɔ̀ ka tàodéè nù nyɔɔ́ò wòì sɛlɛ̀ siìn sa. 30 Wɔ sɛlɛ tɛmùnù mà deó, má deó e tɛmùnù mà nɛ̀, 'Jijì dɛ̀ɛ̀ dè jìnù mii jèè, wɔ sɛlɛ̀ dè gbàà e tì miu èì de soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ̀ dedí e dí wo kìyá bɛ́ɛ́lɛ́ mì kɔ̀mà.' 31 Mi bulúì bɛ́ɛ́lɛ́ màó wɔ̀ sì. Dɔɔ ŋwùnù mà jió mà dè nímí wòlíì wúlú kwali dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve jàkì wolo wɔ eodè Esulɛ nyɔɔ́ò gbǐn sǐn ku." 32 Jɔ̀ɔ́n tɛmudí è mùndí wɔ̀ nɛ̀, "Mà sàó Ŋgàla Wɔi Nyináà wɔ kúlò wɔu mùnɛ̀ póò wɔ sìɤàì va. 33 Mi bulúì bɛ́ɛ́lɛ́ màó wɔ̀ sì, kɛ́ Ŋgàla wɔ́ tiyàì mì mà dè wòlíì wúlú nímí kwali wɔ̀ seó è mì wɔ̀ nɛ̀, 'Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ mú sà ve Ŋgàla Wɔi Nyináà kúlò wɔu wɔ sìɤàì va, wɔ̀ wɔ̀ dè wɔ̀lɔ́ wɔ́ ka Ŋgàla Wɔi Nyináà wòlíì jaindè kwali.' 34 Màó è sà ya. Ŋwɔnɔ̀ mà dè e na senù wɔ̀ wɔ̀ dè Ŋgàla wɔ Jííjíɔ̀." 35 Dɔɔ wɔi jède sànyáà nù Jɔ̀ɔ́n nɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò sɔn wò dedí mùndí ŋwúnùnù, 36 wɔ̀ sàdí Jisɛ̀ wɔ dè tì. Dɔ̀ɔ̀ Jɔ̀ɔ́n tɛmudí è mù dí wɔ̀ nɛ̀, "Àa Ŋgàla Wɔ Bɛya Bɛya Jíɔ̀ dè!" 37 Èé Jɔ̀ɔ́n wɔ jède nyɔ̀ɔ̀ì sɔ́òn nyìnìdí wòi wɔ̀lɔ́ èì, wò ŋwànìdí Jisɛ̀ bu. 38 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ sììn dí dè wɔ sà wò, wo dè wɔ̀ bu. Edèè wɔ̀ bídedí wò wɔ̀ nɛ̀, "De e de kìinù nà dè yɛ?" Wò sìnyàdí wɔ wòì dè wò nɛ̀, "Labàì, kunúì fɔn mù dè yɛ?" (Labai wòíì nu saáì dè, "Sɛlɛ Siya Nyɔ̀ɔ̀".) 39 Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Nà jì nà sà fe má dè." (Kùlɔ́ɔ̀ kàdí naà dè foyàì kíínɛ́í). Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ wo jòò wò bɛdí wo sà bóè wɔ́ dedí è nù. Wò sìɤàìdí naà va e sìɤàìnù kùlɔ́ɔ̀ bɛ̀. 40 Wòlu wúlú Ŋgàla nímí kwali nyɔɔ́ɔ̀ Jɔ̀ɔ́n wɔ jède nyɔ̀ɔ̀ì sɔ́òn wó nyìnìdí wɔ wòíì èì, wo ŋwànì Jisɛ̀ bu kɔlɛ́ɔ̀n wɔ̀ wɔ̀ dedí Saimɔ̀ Pitɛ̀ wɔ̀ bíɔ̀ Andùlù. 41 Sɛlɛ ku nyɔɔ sepáà Andùlù nɛdí è, èè dè wɔ̀ kìidí wɔ̀ bíɔ̀, Saimɔ̀ dè wɔ se wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "À Wòlúɔ̀ sà ya Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn." (E kulii wòíì dè "Kolàì".) 42 Edèè Andùlù júwadí Saimɔ̀ wɔ bɛ̀nì wɔ̀ Jisɛ̀ bò. Jisɛ̀ kìidí wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Mù mù dè Jɔ̀ɔ́n wɔ jíɔ̀ mù nyɛlɛ́ɛ̀ dè Saimɔ̀. Kɛ́ mù nyɛlɛ́ɛ̀ dè ve Siifà." (Ŋwɔnɔ̀ Siifa nyɛlɛ́ɛ̀ nu saáì dè Pitɛ̀. Ŋwɔnɔ̀ e nù saáì dè "túúlé".) 43 Dɔ̀ɔ̀ wɔi jède sànyáà nù Jisɛ̀ nyàŋgèdí è wɔ kulúì nù wɔ̀ bɛ̀ Kalalii kagbóè nù. Wɔ̀ sàdí Felè wɔ se è dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Jì mù ŋwànì mì bu!" 44 (Felè dedí Bɛ̀saida jɛ́ nù jí, ŋwɔnɔ̀ jɛ dɔ̀ɔ̀ nù nɔɔ̀ Andùlù nɛ̀ wɔ̀ bi Pitɛ̀ sɔn wò wolodí.) 45 Felè kìidí Nàtanìyà dè wɔ se è wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ Mosè wɔ́ kwalidí wɔ sɛlɛ̀ kaɤa jàkúìn nù nɛ̀ mùndí Ŋgàla wɔ kèlì nyɔɔ́ò wó sàadadí wɔ sɛlɛ̀ Ŋgàla jàkùn e nù, à wɔ̀ sà ya. Wɔ̀ wɔ̀ dè Josɛ̀ wɔ jííjíɔ̀, Jisɛ̀, wɔ́ dè Nasɔlɛ jɛ̌ɛ̀ nu jíɔ̀." 46 Dɔ̀ɔ̀ Nàtanìyà bídedí wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Sɛlɛ kàí gbǐn gbɛ̀ Nasɔlɛ jɛ̌ɛ̀ nu wolòì yɛ̀?" Felè sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Jì mù bulu mù sà è nù ŋgàmáà." 47 Èé Jisɛ̀ wɔ́ sàdí Nàtanìyà jìnù wɔ̀ tɛmudí è wɔ̀ nɛ̀, "Wòlu wɔ̀lɔ́ wɔ̀ dè Esulɛ tàvíì nu jí bulu, ŋwɔnɔ̀ feleŋge sún gbǐn èì wɔ̀ì dè!" 48 Dɔ̀ɔ̀ Nàtanìyà bídedí wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Jɛ́ mù nɛ̀ mú sìì mì yɛ?" Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀ "Mú deo fe tíì jàdè, mà sao mù Felè kìyá mù jíví." 49 Nàtanìyà sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Sɛlɛ Siya Nyɔɔ́ɔ̀, mù mù dè Ŋgàla wɔ Jííjíɔ̀, Esulɛ nyɔɔ́ò kadáà!" 50 Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Èé má nɛ̀ mà sao mù fi tíì jàdè dɔɔ ŋwùnù nɔɔ̀ mù funàì mì nì? Mù ŋgelè mù dè sɛlɛ nyɔ̀ŋgai téŋ dí sa jìnù è tì wɔ̀lɔ́ eu." 51 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ nɛdí mùndí, "Ŋwúndè mà se mù ŋgàmáà, Mù dè Ŋgàlaò jɛ sa jìnù è kali, Ŋgàla wɔ tedíò dè kúlò Wòlu Fuyó Jííjíɔ̀ bò wo dè gbài jèè."

2

1 Èé sɛlɛ wɔ̀lɔ́ nɛdí kùlùì sɔn kàdí tì, wòlu sún dedí nyinɔ tɔlànù Keena jɛ̌ɛ̀ nù, é dè Kalalii kagbóè nù. Jisɛ̀ wɔ̀ nu dedí va. 2 Ŋwɔnɔ̀ wò tiyadí Jisɛ̀ pɛ́ bò tedí nɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò jòò wò bɛ̀ nyinɔ tolaíì. 3 So dɛ̀mù dɛ̀múì wòlúò dedí è namunù é kàdí dè kala, Jisɛ̀ wɔ̀ nu tan dí wɔ̀, "Wòlúò wo so dɛ̀mù dɛ̀múì gbǐn è dè kala ya." 4 Jisɛ̀ sedí è wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Ka se mì wɔ̀lɔ́ má dè wòlù ma nɛ̀ è. Mi kului sǔlà sɛ̀lɛ nɛ̀ dúwáì èì nɛ̀ tili." 5 Kɛ́ wɔ̀ nu sedí è jòwò nyɔɔ́ò wɔ̀ nɛ̀, "Wɔ̀lɔ́ gbǐn wɔ́ se ve è nà nà nɛ̀ è." 6 Nímí túúlé kavai wɔ̀folɛ̀ dedí va konù, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, kaɤáì téŋ dedí e dí e kàn Jusíò faain nɛ̀ kɔyai sɔlɔ̀ sɛ̀lɛ̀. Kavai wòló kɔlɛ̀n gbɛdí tiin nyɛ́ɛ́wì kowaa taàn júwàì nímí nù. 7 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ sedí è jòwò nyɔɔ́ò wɔ̀ nɛ̀, "Nà kwali nímí kavai wòló nù è si è." Dɔ̀ɔ̀ wò siyadí è nímíì è kɔ̀ìn è gbǐn e ŋwɔ kpóì jàdè. 8 Wó kàdí dɔ̀ɔ̀ nɛ̀, Jisɛ̀ sedí è wò wɔ̀ nɛ̀, "Nà folo naà nímíì sún vɛ kaváà nù, nà bɛ̀nì è gbǐdí wúlú nyɔɔ́ɔ̀ bò." Wò júwadí è wo bɛ̀nì è wɔ bò. 9 Gbǐdí wúlú nyɔɔ́ɔ̀ sɛdí nímíì, è kàdí naà dè sììn so dɛ̀mù dɛ̀mu. Wɔ̀ì dí so dɛ̀mù dɛ̀múì saáì dí sì (kɛ́ jòwò nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ folodí nímíì wɔ̀ sìdí e saáì dí); dɔ̀ɔ̀ gbǐdí wúlú nyɔɔ́ɔ̀ jívidí nyinɔ́ò nyinɔ tɔla nyɔɔ́ɔ̀ 10 wɔ̀ tan wɔ̀, "Mùni kùlà kùláà dè déélá. Gbǐdí nɛ̀ nyɔɔ́ò gbǐn ka so dɛ̀mù dɛ̀mu kàíɔ̀ sepá wòlíì nì. Dɔɔ faàn biyò kàmá wòì gbɛ̀, wòo ka naà kpada ye, ŋwɔnɔ̀ dɔ̀ɔ̀ nù gbǐdí nɛ̀ nyɔɔ́ɔ̀ ka naà so tàpùyɛ́ɛ̀ nyìnì. Kɛ́ mùníì mù nyàŋgèo so dɛ̀mù dɛ̀mu kàíɔ̀ dùmài e kalà jèè!" 11 Jisɛ̀ wɔ kului sǔlà sɛ̀lɛ ku nyɔɔ sepáà dè wɔ́ nɛdí è Keena jɛ̌ɛ̀ nù Kalalii kagbóè nù. Funù wɔ̀ siyadí è, wɔ faain nu kewu kewùì dè, ŋwɔnɔ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò funaidí wɔ̀. 12 Èé wɔ̀lɔ́ kàdí nɛ̀ Jisɛ̀ nɛ̀ wɔ̀ nu sɔn e kanàì dè wɔ̀ biò e gbì mùndí wɔ jède nyɔɔ́ò wòì, wò dɔdí dè wo bɛ̀ Kàpɛneyuŋ jɛ̌ɛ̀ nù wo nɛ̀ va kùlui kpɛkpɛ. 13 Jusíò wou Falan Jíyà Gbǐdíì nɛ sànyáà dedí naà dàìnù, dɔɔ ŋwùnù Jisɛ̀ dɔdí dè wɔ bɛ̀ Jèlusàlɛ̀ŋ. 14 Wɔ́ bɛdí Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè nù, wɔ̀ sàdí jijii téŋ wo dè bùye gbààvìì, bɛya bɛyai nɛ̀ póì sɔŋwɔ sa nɛ̀ mùndí wɔ sà lɛkwai dìnàì nyɔɔ́ò konù wo teevéì èì. 15 Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ júwadí dòyòì wɔ nyàŋgàì è tigbà wɔ kɛ̀n wòlúò dè nɛ̀ de ŋwúnà lɛ́ò jòò Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè nù. Bùyè gbààvìi bɔlii pɛ́ nɛ̀ bɛya bɛyai pɛ́. Wɔ̀ sìnyàdí lɛkwai dìnàì nyɔɔ́ò teevéè dè wɔ gbǐlà è dè, wo káníì gbàvàì dè. 16 Wɔ̀ sedí è póo sɔŋwɔ sa nyɔɔ́ò wɔ̀ nɛ̀, "Nà tɔla lɛ dòò nà sa wò vè! Nàa tùwà mi Te wɔ bóè tǔn nɛ̀nàì bò!" 17 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò kulu ŋwàlàdí Ŋgàla jàkúìn wòíì nù é nɛ̀, "Ŋgàla, mù bóè e soóè mɛ̀lɛ̀ì ve mì." 18 Jusíò wúlú nyɔɔ́ò wó dedí va wò bídedí Jisɛ̀ wò nɛ̀, "Mù ŋwúnai dè fɔn vɛ mú dè wòlu wòló de kɛ̀nù? Kului sǔlà sɛ̀lɛ́ɛ̀ fɔn mù gbɛ̀ e nɛ̀ì é nɛ̀ ve è a sì à nɛ̀ sɛlɛ wɔ̀lɔ́ mú nɛ̀ è è dè gbulu nù?" 19 Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Nà wàlà nɛ̀mu Gbɛ̀lɛ̀ì Bo wɔ̀lɔ́ kùlùì taàn jàdè mà tawo ve è jèè." 20 Dɔ̀ɔ̀ wò tan dí, "Nà gbɛ̀lɛ̀ì bo wɔ̀lɔ́ wó nɛdí e tawònù tèì kowaa nyìyɛ̀ kwai wɔ̀folɛ̀ wò wàlà má è, mù júwà ve kùlùì taàn mu tawo è yɛ̀?" 21 Kɛ́ Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè Jisɛ̀ dedí e sɛlɛ tɛmùnù èè dedí wɔ kpujáà. 22 Dɔɔ ŋwùnù Jisɛ̀ wɔ́ dɔdí dè falan jɔ̀ɔ̀ wɔ wòi dɔ̀ɔ̀ díwòò ŋwàlàdí wɔ jède nyɔɔ́ò wúlú nù. Wò funaidí wòíì Ŋgàla jàkúìn tɛmudí è wo funàì mùndí Jisɛ̀ wo wòíì wɔ́ tɛmudí è. 23 Kului sǔlà sɛ̀lɛ́ɛ̀ Jisɛ̀ wɔ́ nɛdí è Jusíò wou Falan Jíyá Gbǐdíì nù Jèlusàlɛ̀ŋ, è nɛdí è wòlù tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ funàì wɔ̀. 24 Kɛ́ wɔ̀ì dí wɔ bulùì dè funà wò jɔ̀ɔ̀, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ̀ sìdí wo kulúì. 25 Wɔ̀ì dí wòlu sún gbǐn jàvà wò se wɔ̀ sɛlɛ́ì é dè wòlu fuyó wɔ kulúì nù, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ bulúì wɔ̀ sìdí e gbǐn.

3

1 Jijì kɔlɛ̀n dedí va wɔ nyɛlɛ́ɛ̀ dedí Nɛ̀kɛ̀dimà wɔ dè Falesii sìŋgbéè nu nyɔ̀ɔ̀. Wɔ̀ dedí mùndí tàvi nyɔ̀ɔ̀ gbààvìóò kɔlɛ̀n. 2 Wɔ̀ bɛdí Jisɛ̀ bò tɔɔlù kɔlɛ̀n wɔ̀ tan wɔ̀, "Sɛlɛ Siya Nyɔɔ́ɔ̀, à sì è à nɛ̀ Ŋgàla wɔ̀ wɔ̀ tiyàì mù. Èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de kului sǔlà sɛ̀lɛ́ì mú dè e nɛ̀nù wòlù èì e nɛ̀ì gbɛ̀ soolo kɛní Ŋgàla dè e nyɔɔ́ɔ̀ jèè." 3 Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Ŋwúndè mà se mù ŋgàmáà, wòlù gbǐn ě Ŋgàla wɔ kada sɛ̀lɛ́ɛ̀ nù bɛ̀ soolo kɛní wò yá e nyɔɔ́ɔ̀ kɔ̀mà mùndí." 4 Dɔ̀ɔ̀ Nɛ̀kɛ̀dimà bídedí Jisɛ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Ŋgàmáà nù, wòlu fuyó kàmá gbàà dè wɔ lɛ̀ɛ̀n jɛ́ naà wò gbɛ̀ ve wɔ kɔ̀màì mùndí yɛ? Wɔ̌ jède kpelàì gbɛ̀ ye wɔ̀ nu kɔ̀mà wɔ̀ mùndí!" 5 Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Ŋwúndè mà se mu ŋgàmáà. Wòlù gbǐn èì Ŋgàla wɔ kada sɛ̀lɛ́ɛ̀ nu bɛ̀ì gbɛ̀ kɛní wo ya wɔ̀ kɔ̀mà jèè. Kɛní wò yá wɔ̀ kɔ̀mà nímí, nɛ̀ Ŋgàla Wɔi Nyináà saala nù. 6 Wòló wòlu fuyó kɔ̀màì wò wò dè wòlu fuyó bèè. Wòló Ŋgàla Wɔi Nyináà kɔ̀màì wò wò dè Ŋgàla Wɔi Nyináà bèè. 7 Wòíì má tɛmu è mà nɛ̀ kɛní wò yá na gbǐn kɔ̀mà mùndí èe sǔlà mù kulùì. 8 Fìvíì ka tòì feé gbǐn é jàvàì. Mù ka e túìn nyìnì, kɛ́ mǔ e wolaíì sì kpedeó feé é dè bɛ̀àìnù. Nyɔìŋ nɔɔ̀ è dè wòlúò Ŋgàla Wɔi Nyináà kɔ̀màì wò." 9 Dɔ̀ɔ̀ Nɛ̀kɛ̀dimà bídedí wɔ̀ nɛ̀, "Jɛ́ naà sɛlɛ wɔ̀lɔ́ gbɛ̀ ve nɛ̀ì yɛ?" 10 Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Mù dè sɛlɛ siya nyɔ̀ɔ̀ gbàà Esulɛ tàvíì nù mùì sɛlɛ wɔ̀lɔ́ ei nde sanù dè yɛ̀? 11 Ŋwúndè mà se mù ŋgàmáà, à ka nà sɛlɛ wòló se á sì è a dè mùndí na sɛlɛ wolo se á sàdí e dí, kɛ́ nàì jàvá ná dùmà nà tedíì jàdè faàìn. 12 Màó nà sɛlɛ̀ se ya e kàn tàode wɔ̀lɔ́ nu lɛ́ì nàì mi wòíì funàì. Jɛ́ naà nà gbɛ̀ ve mi funàì mà se má nà sɛlɛ̀ e kàn Ŋgàlaò jɛ lɛ́ì yɛ? 13 Ŋwɔnɔ̀ wòlu sún gbǐn èì nɛ̀ Ŋgàlaò jɛ gbài kɛní nɔɔ̀ Wòlu Fuyó Jííjíɔ̀ wɔ́ woloó va wɔ jì." 14 Mosè wó dedí sijɛ gbàáà nù jɛ́ nɔɔ̀ wɔ́ kpagbadí gbɛ̀ɛn bɔ̀lɔ̀ bɔ̀lɔ́ɔ̀ tíì èì, wɔ ŋwúnà è nyɔìŋ nɔɔ̀ wò yá Wòlu Fuyó Jííjíɔ̀ pɛ́ nɛ̀, 15 dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ funàì ve wɔ̀ wɔ sà wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì. 16 Ŋwɔnɔ̀ yèlé Ŋgàla jàvàdí tàodéè nu nyɔɔ́ò, wɔ̀ sadí wɔ Jí kɔlɛ̀n wúlúŋ kpéɔ̀ŋ, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ funàì ve wɔ̀ wɔ lɔ̀ɔn fɔŋwúì ě nù nyùmù kɛ́ wɔ̀ sà ve wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì. 17 Ŋgàla wɔ̀ì dí wɔ Jííjíɔ̀ tiya wɔ̀ seli tàodéè nu nyɔɔ́ò wo sɛlɛ̀ nù, kɛ́ wɔ̀ tiyadí wɔ̀ wɔ̀ dè wo sɛlɛ nu sa nyɔ̀ɔ̀. 18 Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ funàì ve Ŋgàla wɔ Jííjíɔ̀, wŏ wɔ sɛlɛ̀ nù seli kɛ́ wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ̀ì ve wɔ̀ funàì, wò naà wɔ sɛlɛ́ɛ̀ nù seli ya kpóŋ èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wɔ̀ì nɛ̀ Ŋgàla wɔ jí kɔlɛ̀n wúlúŋ kpéɔ̀ŋ nyɛlɛ́ɛ̀ funàì. 19 Yèlé wò ka wòlíì wo sɛlɛ̀ nù seli. Dí de mɔ̀lì mɔ̀líì jidí tàodéè nu nyɔɔ́ò bò, kɛ́ wòlu fuyíì ŋgelè wò jàvà kpindíì e tì dí de mɔ̀lì mɔ̀líì eu èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wo kùlà kùláì dè siìn. 20 Wòlù wɔ kùlà kùlà siíìn ŋwùnù wɔ̀ ka dí de mɔ̀lì mɔ̀lì jɛ. Wɔ̀ɔ ka va jì jàvà, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ̀ì jàvà jàkì wolo wɔ nɛ̀lɛ siíìn eodè. 21 Kɛ́ wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ kùlà kùláà é dè gbulu ŋgàmáà nù wɔ̀ ka dí de mɔ̀lì mɔ̀líì nù jì, wɔ̀lɔ́ jàkì wolo wɔ kùlà kùláì eodè. Ŋwɔnɔ̀ dí de mɔ̀lì mɔ̀líì ka è siya wɔ̀ dè wɔ tàodéè nɛ̀nù mùnɛ̀ jɛ́ Ŋgàla wɔ́ tɛmu è. 22 Edèè Jisɛ̀ nɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò jòò wò dɔdí dè wo bɛ̀ Jùdiyɛ kagbóè nù, wɔ dè wòlíì wúlú Ŋgàla nímí kwali. Wò sadí va dúwàì sɔn sún. 23 Jɔ̀ɔ́n ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ dedí Enɔ jɛ̌ɛ̀ nù é dè Salin jɛ̌ɛ̀ fandɛ̀ wɔ dè wòlíì wúlú Ŋgàla nímí kwali, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de nímí tùmùdí va. Wòlù tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ gbàà dedí nɔɔ̀ wɔ bo bɛ̀nù kéléŋ wɔ̀ kwali wò wúlú Ŋgàla nímí. 24 (Dúwai dɔ̀ɔ̀ nù wòì nɛdí Jɔ̀ɔ́n kpindi bò nù mɛni.) 25 Dɔ̀ɔ̀ Jɔ̀ɔ́n wɔ jède nyɔɔ́ò téŋ nɛ̀ Jusi jí dɛ̀ɛ̀ jòò wò gbidí mɛndɛ fiì e kàn jɛ́ Jusíò kaɤáà nɛ̀ wò dè wòlù wo dè faain sɔlɔ̀ woi nàndí sa ŋwùnù. 26 Dɔ̀ɔ̀ wò bɛdí Jɔ̀ɔ́n bò wò tan wɔ̀, "Sɛlɛ Siya Nyɔɔ́ɔ̀, mù kulu dè jijíɔ̀ nù na sɔn ná gbàdàìó Jɔdin mɛ̀yáà, mú tɛmuó è mù nɛ̀ wɔ̀ wɔ̀ dè Ŋgàla Wɔ Bɛya Bɛyáà nì? Wɔ̀ pɛ́ wɔ̀ dè naà wòlu wúlú Ŋgàla nímí kwalinù ŋwɔnɔ̀ wòlíì gbǐn dè naà wɔ bo bɛ̀nù!" 27 Jɔ̀ɔ́n sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Ŋgàla wɔ̀ì má wòlu de kewu nì, e nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̌ e jòwàì gbɛ̀. 28 Na bulúì nà sì jɛ́ má seó è nà bulu kalàìŋ mà nɛ̀, 'Èì mì dè má jì Wòlúɔ̀ dè Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn. Mà dè nɔɔ̀ vè mà nyàŋgè gbulúì wɔ ŋwùnù.' 29 Nyinɔ tɔla nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ ka nyinɔ́ɔ̀ nu sɛlɛ̀ bi. Nyinɔ tɔla nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀ bàdéɔ̀ ka va ŋwúnù dè, wɔ dè nɔide tuwà ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ nyìnì má nyinɔ tɔla nyɔɔ́ɔ̀ wòíì èì, wɔ kulu dè ka tili tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ gbàà. Dɔɔ ŋwùnù mi kulu dè è tili ya tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ gbàà. 30 Wɔ̀ yá nù gbài ma kúlò nù." 31 Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ wolòì Ŋgàlaò jɛ de kewu dè wɔ̀ jɔ̀ɔ̀ lɛ́ì gbǐn eu jìjà. È dè má wòlù wɔ sùwúì tɔidè ko má tàode wɔ̀lɔ́ nù, kɛní wɔ̀ dè tàodéè bèè ŋwɔnɔ̀ wɔ̀lɔ́ gbǐn wɔ́ ka è tɛmu, è ka nɔɔ̀ tàodéè nu sɛlɛ̀ dè. Kɛ́ wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ wolòì Ŋgàlaò jɛ wɔ̀ dè tàode lɛ́ì gbǐn eu jìjà. 32 Sɛlɛ wòló wɔ̀ dí e dí sà ya wɔ nyìnì èì, èè wɔ̀ ka wòlíì se, kɛ́ wo sún gbǐn wò nɛ̀ wŏ wɔ tedíì jàdè faàìn dùmà. 33 Kɛ́ wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ ka wɔ tedíì jàdè faàìn dùmà, wɔ̀ ka è siya wɔ̀lɔ́ wòlù gbɛ̀ Ŋgàla wɔu faan funàì gbulúì gbǐn nù. 34 Tedíɔ̀ Ŋgàla wɔ́ tiyàì wɔ̀, wɔ̀ wɔ̀ ka Ŋgàla wɔ tedíì tɛmu. Èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, Ŋgàla ka Wɔi Nyináà wɔ̀ jaindè kwali. 35 Tedé Ŋgàla jàvà wɔ Jííjíɔ̀, dɔɔ ŋwùnù wɔ̀ nidí wɔ̀ de kewu lɛ́ì gbǐn eu jìjà. 36 Dɔɔ ŋwùnù wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ funàì ve Ŋgàla wɔ Jííjíɔ̀, wɔ̀ wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì sà ya. Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀ì ve Ŋgàla wɔ Jííjíɔ̀ wòì nyìnì wɔ̌ wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì sà, ŋwɔnɔ̀ Ŋgàla wɔ sɛlɛ kulu jìíì dè ve e nyɔɔ́ɔ̀ bu.

4

1 Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò kàdí èì nyìnì Jisɛ̀ wɔ̀ dè wɔ jède nyɔɔ́ò dè tùmànù, wɔ dè mùndí wòlù tɛ̀gbɛ̀lɛ wúlú Ŋgàla nímí kwali, wó dedí wɔ funàìnù e tì Jɔ̀ɔ́n wɔu. 2 (Ŋgàmáà nù Jisɛ̀ wɔ bulúì wɔ̀ì dí wòlù wúlú Ŋgàla nímí kwali, wɔ jède nyɔɔ́ò wò wò dedí dɔɔ nɛ̀nù). 3 Èé Jisɛ̀ pɛ́ kàdí wɔ̀lɔ́ wòò sì wɔ̀ dɔdí dè wɔ wolo Jùdiyɛ kagbóè nù, wɔ bɛ̀ jèè Kalalii kagbóè nù. 4 Wɔ̀ dedí nɔɔ̀ wòlù wɔ kɔ̀ìn gbulúì é kɔ̀ìn dí Sàmeliya kagbóè nù. 5 Wɔ́ dedí bɛ̀nù, wɔ̀ jidí Sàmeliya kagbóè e jɛ nyɛ́ɛ́wíì dɛ̀ɛ̀ nù e nyɛlɛ́ɛ̀ dedí Saikà. E dí èì dí bàìŋ dè kùláà èì nà wòlu laáà Jekɔ̀ wɔ́ tɛn dí è wɔ̀ nì è wɔ jí jííjíɔ̀ Josɛ̀ ku. 6 Jekɔ̀ wɔ ní wúì dedí va. Namúì kàdí Jisɛ̀ nù tàn, wɔ̀ bɛdí wɔ kodè ní wúì fandɛ̀. Ŋwɔnɔ̀ kùlɔ́ɔ̀ kàdí naà wúlú tidi tolu dè kíínɛ́í. 7 Sàmeliya nyinɔ̀ kɔlɛ̀n jidí ní wúì eu nímí folo. Jisɛ̀ tan dí wɔ̀, "Nì mì nímíì sún mà namu." 8 (Dɔ̀ɔ̀ nù Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò kàdí wɔ̀ te wo bɛ̀ jɛ̌ɛ̀ nù jìlɛ tɛn). 9 Dɔ̀ɔ̀ Sàmeliya nyinɔ́ɔ̀ sedí è Jisɛ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Mù dè Jusi jí ma dè Sàmeliya nyinɔ̀, e kpaì vɛ mú nɛ̀ mà nì mù nímí mù namu è yɛ?" (Jusíò nɛ̀ Sàmeliya nyɔɔ́ò jòò wòo bidí sɛlɛ sún gbǐn nɛ̀ dí kɔlɛn.) 10 Jisɛ̀ sìnyàdí nyinɔ́ɔ̀ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Èe deo má mù sì Ŋgàla wɔ saba lɛ́ɛ̀ kpedeó mu si wòlúɔ̀ dè wòlù wɔ́ nɛ̀ mù nì wɔ̀ nímí, kɛní mù ŋgelè mùu bídeo wɔ̀. Ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ɔ nio mù nímíì é ka wòlù wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwu nì." 11 Dɔ̀ɔ̀ nyinɔ́ɔ̀ tan dí Jisɛ̀, "Tedé, kpáŋá èì mù jɔ̀ɔ̀ dè nímíì folo ŋwùnù, ŋwɔnɔ̀ ní wúì nu jelì jelì. Fe naà mù sa ve nímí wɔ̀lɔ́ é ka wòlù wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwu nì yɛ? 12 Nà wòlu laáà Jekɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ nidí ní wu wɔ̀lɔ́ nà ku. Wɔ̀, nɛ̀ wɔ wóó jòò e gbì wo de ŋwúna lɛ́ò wòì wò bidí ní wu wɔ̀lɔ́ namu. Mù jàvá naà mú se è mì, mù sɛlɛ̀ dè gbàà e tì nà wòlu laáà Jekɔ̀ wɔu?" 13 Jisɛ̀ sìnyàdí nyinɔ́ɔ̀ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Nímí wɔ̀lɔ́ dè wúì nù wòlù namu má è, nímí namu soò ka wɔ̀ kamu mùndí, 14 kɛ́ nímí wɔ̀lɔ́ dè mì jɔ̀ɔ̀, wòlù namu má è, nímí namu soò èe jìì wɔ̀ kamu ye. È dè ve naà jòwù ní wɔ̀ jaindè wɔ̀lɔ́ é ni ve wɔ̀ wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì nì." 15 Dɔ̀ɔ̀ nyinɔ́ɔ̀ tan dí Jisɛ̀, "Tedí, mùi fɛlɛ̀ fɛlɛ̀ è dè nì mì nímí dɔɔ sún dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve mǎ ní wu bàìŋ wɔ̀lɔ́ eu jìnù dè ye sànyáà gbǐn nù nímí folo ŋwùnù. Ŋwɔnɔ̀ nímí namu soò ě mì kamu ye gbǐn tàodè." 16 Jisɛ̀ sedí è nyinɔ́ɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Bɛ̀ mù jíví mù wɔ́ɔ̀ nà jì." 17 Kɛ́ nyinɔ́ɔ̀ tan dí wɔ̀, "Jiji kɔlɛn bɛ́ɛ́lɛ́ èì mì jɔ̀ɔ̀ dè." Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Wòíì mú tɛmu è mù nɛ̀ jiji kɔlɛn bɛ́ɛ́lɛ́ èì jɔ̀ɔ̀ dè, è dè ŋgàma. 18 Èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de mù jijìì wààyò dùmà ya, na dè de tɛ̀nàì, ŋwɔnɔ̀ wɔ̀lɔ́ mú dè wɔ̀ jɔ̀ɔ̀ fáálíìn, na sɔn nà dè kìimu sɛ̀lɛ̀ nù. Wɔ̀lɔ́ mú se è mì è dè ŋgàma." 19 Dɔ̀ɔ̀ nyinɔ́ɔ̀ tan dí wɔ̀, "Tedé, mà èì ndè sà ya mù dè Ŋgàla wɔ kèlì nyɔɔ́ò dɛ̀ɛ̀. 20 Mì gbàin Sàmeliya wòlu laíò bidí Ŋgàla sɔ̀ kèì gbàa wɔ̀lɔ́ wúlú tidì, kɛ́ nàí ná dè Jusíò nà nɛ̀ à dè Ŋgàla sɔ̀ Jèlusàlɛ̀ŋ." 21 Jisɛ̀ sìnyàdí nyinɔ́ɔ̀ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Màmá, funàì mi wòíì dúwai dɛ̀ɛ̀ dè ji jìnù, wòlù ě kpada e kàn Ŋgàla sɔ̀ sɛ̀lɛ̀ kèi wɔ̀lɔ́ wúlú tidì kpedeó Jèlusàlɛŋ jɛ̌ɛ̀ bɛ́ɛ́lɛ́ nù. Èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wòì tan feé á dè Ŋgàla sɔ̀àì nù èè dè sɛlɛ bulu bulúì, kɛ́ jɛ́ á dè Ŋgàla sɔ̀nù. Ŋwɔnɔ̀ wɔ̀lɔ́ bulu bulúì é dè sɛlɛ̀, èè dè à sɔ̀ Ŋgàla nà nyináà nù nɛ̀ ŋgàmáà nù. Wòlu wòló towóè Ŋgàla jàvá wó dè wɔ sɔ̀. Ŋgàla dè Nyina, dɔɔ ŋwùnù à yá wɔ̀ sɔ̀ nà nyináà nù nɛ̀ ŋgàmáà nù. Yèlé Tedé Ŋgàla jàvá á dè wɔ sɔ̀. Kɛ́ nàí ná dè Sàmeliya nyɔɔ́ò, nàì wɔ̀lɔ́ sì ná ka wɔ̀ sɔ̀. Kɛ́ nàí á dè Jusi wóó à sì wɔ̀lɔ́ á ka wɔ̀ sɔ̀ èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de Jusíò saala nù sɛlɛ nu wolo sɛ̀lɛ̀ jidí tàodéè nu nyɔɔ́ò gbǐn bò." 25 Dɔ̀ɔ̀ nyinɔ́ɔ̀ tan dí Jisɛ̀, "Mà sì è mà nɛ̀ Wòlúɔ̀ Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn wó tan wɔ̀ Kolàì wɔ̀ dè ji jìnù, ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ kàmá jì wɔ̀ kɔ̀ìn ve e gbǐn kpaì nù wɔ se è nà." 26 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí wɔ̀, "Mìí má dè mù bo dɛ̀kpɛìnù, mì mà dè Wòlúɔ̀ Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn." 27 É dedí nɔɔ̀ nyɔìŋ Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò kpelaidí jèdè. Wó sàdí Jisɛ̀ nɛ̀ nyinɔ́ɔ̀ sɔn wo dè dɛ̀kpɛ, è sadaidí wòì tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ gbàà. Kɛ́ dɛ̀ɛ̀ èì dí nyinɔ́ɔ̀ bídè wó jì wɔ̀ nɛ̀, "De mù jàvà?" Kpedeó wo kève Jisɛ̀ bídè wò nɛ̀, "De ŋwùnù mù dè nyinɔ́ɔ̀ bo dɛ̀kpɛìnù?" 28 Dɔ̀ɔ̀ nyinɔ́ɔ̀ tedí wɔ nímí kaváà wɔ bɛ̀ jèè jɛ̌ɛ̀ nù. Wɔ̀ sedí è wòló wó dedí jɛ̌ɛ̀ nù wɔ̀ nɛ̀, 29 "Nà jì nà sà jijíɔ̀ wɔ́ se è mì sɛlɛ́ì gbǐn mà dí è nɛ̀ ya mi tàodéè nù. Wɔ jì bɔɔ̀ Wòlúɔ̀ dè Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn?" 30 Dɔ̀ɔ̀ wò dɔdí dè wo bɛ̀ Jisɛ̀ wɔ bò. 31 Dɔ̀ɔ̀ nù Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò dedí naà wɔi fɛlɛ̀nù wo dè wɔ tan "Sɛlɛ Siya Nyɔɔ́ɔ̀, àa jìlɛ́ɛ̀ dè mù mɛni e sún màlùŋ!" 32 Kɛ́ Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Jìlɛ̀ dè mì jɔ̀ɔ̀ e ji ŋwùnù wɔ̀lɔ́ nàì sɛlɛ̀ sì é kàìn." 33 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò gbidí naà yii bídèì wo dè tan, "Wòlù jì bɔɔ̀ wɔ̀ jìlɛ̀ jà?" 34 Edèè Jisɛ̀ tan dí wò, "Mi nùu jìlɛ́ɛ̀ dè mà nyìnì Ŋgàla wɔ wòì wɔ́ tiyàì mì nɛ̀ mùndí jòwóè wɔ́ tù è mì jɔ̀ɔ̀ mà kwala e wúlú. 35 Nà dè e tɛmùnù nà nɛ̀, 'È te kewui nyìyɛ̀ gbàlɛ̀ gbǐn wɔi gbanai dúwáì tili.' Mà dè e na senù, nà júwà nɛ̀mu wúlú dè nà kìi gbàlɛ́ì eodè nà sà jɛ́ è tàn ya naà e kuma ŋwùnù. 36 Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ ka gbàlɛ́ɛ̀ èì gbanàì wò ka wɔ màyɛ nì, ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ ka gbàlɛ kwai èì gbanai wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì ŋwùnù. Ŋwɔnɔ̀ gbàlɛ̀ gbà nyɔɔ́ɔ̀ nɛ̀ ei gbanai nyɔɔ́ɔ̀ sɔn wo kulu dè tili ve. 37 Sɛlɛ́ɛ̀ wòlíì ka è tɛmu è dè ŋgàma. Wò ka nɛ̀, 'Wòlù kɔlɛ́ɔ̀n ka gbàlɛ́ɛ̀ gbà, wòlù wùlɛ̀ gbanai.' 38 Gbàlɛ́ɛ̀ nàó è gbà, mà nà tiya ya nà gbanàì èì. Wòlù wùlɛ̀ì wò wò sàdí kanu wo gbà è, kɛ́ nà naà nà dè ei gbanàìnù." 39 Sàmeliya kagbóè nu nyɔɔ́ò wó dedí jɛ dɔ̀ɔ̀ nù wo tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ wò funaidí Jisɛ̀ èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de nyinɔ́ɔ̀ nɛdí, "Wɔ̀ seo mì sɛlɛ́ì gbǐn màó è nɛ̀ ya mi tàodéè nù." 40 Dɔɔ ŋwùnù Sàmeliya nyɔɔ́ò jidí wɔ bò, wò fɛlɛdí wɔ̀ì wɔ̀ fun va. Nɛ̀ wo jòò wò nɛdí va kùlùì sɔn. 41 Tedíì Jisɛ̀ sedí è wò è nɛdí è wo tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ gbàà wo funàì mùndí wɔ̀. 42 Edèè wò tan dí nyinɔ́ɔ̀, "Èì naà mù wòíì kɔlɛn ŋwùnù dè ye á funàì wɔ̀, kɛ́ nà bulúì à wɔ wòíì èì nyìnì ya. Ŋwɔnɔ̀ nà bulu à funàì è naà à nɛ̀, wɔ̀ wɔ̀ dè tàodéè nu nyɔɔ́ò wo sɛlɛ nu sa nyɔɔ́ɔ̀." 43 Èé Jisɛ̀ kàdí kùlùì sɔn dòò nɛ̀ Sàmeliya jɛ dɔ̀ɔ̀ nù, wɔ̀ tìdí wɔ bɛ̀ Kalalii kagbóè nù. 44 Ŋwɔnɔ̀ Jisɛ̀ wɔ bùlúì wɔ̀ kàdí è tɛmu wɔ̀ nɛ̀, "Wò ka Ŋgàla wɔ kèlì nyɔɔ bɛlɛ bi dí gbǐn kɛ́ wɔ̀ gbàíòn nɛ̀ wɔ jɛ̌ɛ̀ nu nyɔɔ́ò jòò wòo ka wɔ bɛlɛ bi." 45 Wɔ́ tilidí Kalalii kagbóè nù, wòlíì dùmàdí wɔ̀ jàdè faàìn èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de Jisɛ̀ wɔ́ bɛdí Jèlusàlɛ̀ŋ Jusíò wo Falan Jíyà Gbǐdíì ŋwùnù, wò dedí va wo sà wɔ̀lɔ́ gbǐn wɔ́ nɛdí è. 46 Edèè Jisɛ̀ dɔdí dè wɔ bɛ̀ jèè Keena jɛ̌ɛ̀ nù Kalalii kagbóè nù, feé wɔ́ sìnyàdí nímíì dè so dɛ̀mù dɛ̀mu. Kɔmɛti wòlù gbàà kɔlɛ̀n dedí Kàpɛneyùŋ wɔ jííjíɔ̀ dedí kèdènù. 47 Èé wɔ́ nyìnìdí èì wò nɛ̀ Jisɛ̀ wɔ̀ Jùdiyɛ kagbóè nù wolo ya wɔ jì Kalalii kagbóè nù, wɔ̀ bɛdí Jisɛ̀ wɔ bò. Wɔ̀ fɛlɛdí wɔ̀ì wɔ̀ bɛ̀ Kàpɛneyuŋ jɛ̌ɛ̀ nù wɔ̀ bawo wɔ jííjíɔ̀ wɔ́ dedí naà falan wù ku. 48 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí jijíɔ̀, "Nàì má mì sà ma nɛ̀ kului kàlàn nɛ̀ kului sǔlà sɛ̀lɛ̀ì nǎ mì funai yɛ?" 49 Jijíɔ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Tedé, jì à bɛ̀ de fúmù fúmù nù mi jíɔ̀ wɔ̌ jì falan." 50 Kɛ́ Jisɛ̀ tan dí wɔ̀, "Ŋwàlà naà gbulúì eodè mù dè bɛ̀. Mù jíɔ̀ wɔ̀ì falan dè!" Jijíɔ̀ funaidí Jisɛ̀ wɔ wòíì wɔ bɛ̀. 51 Wɔ́ dedí wɔ jojɛ bɛ̀nù, nɛ̀ wɔ jòwò nyɔɔ́ò jòò wò gbàdàìdí wo kàlàn wɔ kulùì wò nɛ̀, "Mù jí jííjíɔ̀ wɔ̀ bawo ya!" 52 Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ bídedí wò e kàn dúwáì bulu bulúì nù wɔ jíɔ̀ bawodí. Wò sìnyàdí wɔ wòì dè wò nɛ̀, "Kǔlú kùlɔ́ɔ̀ wɔ̀yàó nɔɔ̀ kíínɛ́í, sɛŋwu túìn wolo wɔ̀ jaindè." 53 Dɔ̀ɔ̀ jí biyɔ́ɔ̀ wɔ̀ téɔ̀ kulu ŋwàlàdí è nù wɔ̀ nɛ̀ dúwai dɔ̀ɔ̀ nù nɔɔ̀ Jisɛ̀ tan dí wɔ̀, "Mù jíɔ̀ bawo ve!" Dɔ̀ɔ̀ kàdí nɛ̀ nɛ̀ wɔ bóè nù nyɔɔ́ò gbǐn jòò wò funaidí Jisɛ̀. 54 Jisɛ̀ wɔ́ wolodí Jùdiyɛ kagbóè nù, wɔ bɛ̀ Kalalii kagbóè nù, wɔ kului sǔlà sɛ̀lɛ sɔníɔ̀ dedí nì wɔ́ nɛdí è.

5

1 Èé wɔ̀lɔ́ kàdí è nù wolo, Jisɛ̀ dɔdí dè wɔ bɛ̀ Jèlusàlɛŋ jɛ̌ɛ̀ nù Jusíò wo gbǐdíì dɛɛ nɛ̀ ŋwùnù. 2 Jèlusàlɛ̀ŋ ei kolóè e ŋwɔíì dɛ̀ɛ̀ dedí va wò bidí e jívàì Bɛya Bɛya Kolo Ŋwɔ́ɛ̀. Kamu dɛ̀ɛ̀ dedí ei fandɛ́ɛ̀ e nyɛlɛ́ɛ̀ dedí Bɛ̀satà, Ibulu kòwàíì nù. Wò nyàŋgèdí wòlu de wòlàì wààyò e kamàì eu. 3 Kèdè wòlu towò tòwóì dedí de wòlònù dí wààyoi wòló gbǐn. Sǐn fulú nyɔ̀ɔ̀ò, jai falan falan nyɔ̀ɔ̀ò e kanàì dè kpɔdɔ nyɔ̀ɔ̀ì pɛ́. 4 (Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀ tedíò dɛ̀ɛ̀ bidí jì wɔ bùlàì níì dè, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má kèdè wòlu wɔ̀lɔ́ sepá wɔ́ tavà ve è nù kède wɔ̀lɔ́ gbǐn dè ve wɔ̀ì è bawo ve. Dɔ̀ɔ̀ e dí tuwànù kèdè wòlíì gbǐn dedí.) 5 Jijì dɛ̀ɛ̀ dedí va kèdéè dedí wɔ̀ì wɔ́ e sìɤàìnù e nɛ̀ naà tèì kowaa taàn kwai kwataàn. 6 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ sàdí jijíɔ̀ funù va ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ sìdí è kèdéè kàdí jijíɔ̀ wɔ̀ì tèì tɛ̀gbɛ̀lɛ dɔɔ dòdóè nɛ̀. Edèè wɔ̀ bídedí jijíɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Mù jàvà ve nɔɔ̀ mu bawo?" 7 Jiji kèdè kèdéɔ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Tedé, wòlù gbǐn èì mì jɔ̀ɔ̀ dè vè wɔ̀lɔ́ Ŋgàla wɔ tedíɔ̀ bùlàì má níì èì ndè wɔ mɛni mì sepá va. Tedíɔ̀ jì má mà ka de kewunù sìɤàì va bùlu ŋwùnù, wòlíì dɛ̀ɛ̀ ŋwàlà va mii ku." 8 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí jijì kèdè kèdéɔ̀, "Dɔ̀ dè mù júwà mù funa lɛ́ɛ̀ mù namu." 9 E dí de fúmù fúmù nù, jiji kèdè kèdéɔ̀ bawodí wɔ baji wɔ funa lɛ́ɛ̀ wɔ gbì namùì. Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ nɛdí Lɔ̀ɔn Sànyáà nù. 10 Dɔ̀ɔ̀ Jusi wòlu wúlú nyɔɔ́ò sedí è jijíɔ̀ Jisɛ̀ bawodí wɔ̀ wò nɛ̀, "Kɔ̀ɔ̀nu sànyáà dè Lɔ̀ɔn Sànyà ŋwɔnɔ̀ mùnɛ̀ jɛ́ nà kaɤáà tɛmu è, mùì wòlù dè mú jì mù funa lɛ́ɛ̀ dè kàn." 11 Wɔ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Jijíɔ̀ wɔ́ bawòì mì wɔ̀ wɔ̀ nɛo mà júwà mi funa lɛ́ɛ̀ mà bɛ̀." 12 Dɔ̀ɔ̀ wò bídedí wɔ̀ wò nɛ̀, "Wòo dè jiji wɔ̀lɔ́ wɔ́ nɛo mù nɛ̀ sɛlɛ wɔ̀lɔ́ yɛ?" 13 Kɛ́ jijíɔ̀ Jisɛ̀ bawodí wɔ̀ wɔ̀ì dí Jisɛ̀ wɔ dè wòlù sì, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wòlu gbani gbàà dedí jijíɔ̀ bavaáì ŋwɔnɔ̀ Jisɛ̀ bawodí nɔɔ̀ wɔ̀ wɔ kúlàìn dè wòlíì tidì. 14 Dɔɔ wɔi jèdè Jisɛ̀ sàdí jijíɔ̀ Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè nù. Wɔ̀ sedí è wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Kìi nɛ̀mu, mù naà bawo ya, dɔɔ ŋwùnù kaì mù faàn sɛlɛ siin nɛ̀ sɛ̀lɛ̀ gbǐn nù mɛni ye, èì má dɔ̀ɔ̀ dè sɛlɛ siin dí tìti gbàà fun ve mùu." 15 Edèè jijíɔ̀ wolodí va wɔ bɛ̀ wɔ se è Jusi wòlu wúlú nyɔɔ́ò wɔ̀ nɛ̀ Jisɛ̀ wɔ̀ wɔ̀ bawòì wɔ̀. 16 Jisɛ̀ wɔ wòlu bawo sɛ̀lɛ́ɛ̀ Lɔ̀ɔn Sànyáì nù, è nɛdí è Jusíò dè de kewu wɔ̀lɔ́ wò kamàì wɔ̀ siìn. 17 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí wò, "Mì téɔ̀ dè nɛnɛ̀ jòwònù ŋwɔnɔ̀ ma dè nɛnɛ̀ jòwònù." 18 Sɛlɛ wòló Jisɛ̀ dedí e tɛmùnù, èè nɛdí Jusi wòlu wúlú nyɔɔ́ò dè de kewu dí tìti wò java wɔ̀. Èó nɔɔ̀ Jisɛ̀ wɔ Lɔ̀ɔn Sànyáà kaɤáà e nyùma kéléŋ kɔlɛn ŋwùnù dè Jusíò dedí de kewunù wò java wɔ̀. Kɛ́ wɔ̀ jívaidí Ŋgàla wɔ̀ te, ŋwɔnɔ̀ dɔ̀ɔ̀ èè siyadí è, nɛ̀ Ŋgàla sɔn wò ŋwùnàì nù. 19 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ sedí è wò wɔ̀ nɛ̀, "Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà, Jííjíɔ̀ wɔ ka nɔɔ̀ dè ko wɔ nɛ̀ sɛlɛ sún gbǐn wɔ bulùì faan eu. Wɔ̀lɔ́ nɔɔ̀ wɔ́ ka wɔ̀ Téɔ̀ sa wɔ dè e nɛ̀, dɔ̀ɔ̀ nɔɔ̀ wɔ̀ ka nɛ̀. Wɔ̀lɔ́ Téɔ̀ ka è nɛ̀, è Jííjíɔ̀ ka nɛ̀. 20 Téɔ̀ jàvà wɔ Jííjíɔ̀ ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ ka wɔ̀ sɛlɛ wɔ̀lɔ́ gbǐn siya wɔ bulúì wɔ́ ka è nɛ̀. Ŋwɔnɔ̀ Téɔ̀ siya ve wɔ Jííjíɔ̀ wò faain tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ì e tì wɔ̀lɔ́ eu. Ŋwɔnɔ̀ è dè ve nai sadàì sɛ̀lɛ̀. 21 Téɔ̀ ka falan wòlúò nù kàlàn wɔ nì wò lɔ̀ɔn fɔŋwù. Nyɔìŋ nɔɔ̀ Jííjíɔ̀ nì ve wòlù gbǐn lɔ̀ɔn fɔŋwù mùnɛ̀ jɛ́ wɔ́ jàvà è. 22 Téɔ̀ wɔ̀ɔ seli wòlù gbǐn wɔ sɛlɛ̀ nù. Wɔ̀ wɔ Jííjíɔ̀ dɔɔ de kewúì gbǐn nì ya, 23 dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve tàodéè nu nyɔɔ́ò gbǐn bì wɔ Jííjíɔ̀ bɛlɛ mùnɛ̀ jɛ́ wó ka Téɔ̀ bulúì bɛlɛ bi. Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀ì ve jííjíɔ̀ tɛ̀ɛ̀mì bi, kɛní wɔ̀ì Téɔ̀ bɛlɛ bi wɔ́ tiyàì wɔ̀. 24 "Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà, wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ ka mi Tedí Kàí èì nyìnì wɔ funàì wɔ̀lɔ́ wɔ́ tiyàì mì, wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì dè wɔ̀ jɔ̀ɔ̀. Ŋwɔnɔ̀ wŏ sɛlɛ̀ nù seli e kàn wɔ̀, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wɔ̀ falan jɔ̀ɔ̀ wolo ya wɔ bɛ̀ lɔ̀ɔn fɔŋwu bò. 25 Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà falan wòlúò bɛ́ɛ́lɛ́ wó dè wo kwiíì nù, dúwai dɛ̀ɛ̀ dè jìnù, kɛ́ e dúwáì bulu è naà ja, wò nyìnì ve Ŋgàla wɔ Jííjíɔ̀ wòíì èì. Wòló wó nyìnì ve èì, wò sà ve wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì. 26 Jɛ́ nɔɔ̀ lɔ̀ɔn fɔŋwù dè Téɔ̀ bulúì jɔ̀ɔ̀, nyɔìŋ nɔɔ̀ wɔ̀ è nɛ̀ ya lɔ̀ɔn fɔŋwù dè wɔ Jííjíɔ̀ pɛ́ jɔ̀ɔ̀. 27 Téɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ de kewu nì ya wòlíì wo sɛlɛ́ì nu seli ŋwùnù èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ̀ wɔ̀ dè Wòlu Fuyó Jííjíɔ̀. 28 Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ èe dè nai sadàì sɛ̀lɛ̀, dúwai dɛ̀ɛ̀ dè jìnù wòlu wòló wòó falan ya wo kìima wò, wò sìɤàì ve wo kwiíì nu wò nyìnì wɔ wòíì èì, 29 wo wolo wo kwiíì nù. Wòló wo kùlà kùláì dedí kàí wò dɔ̀ ve dè falan jɔ̀ɔ̀, wo sà wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì. Ŋwɔnɔ̀ wòló wo kùlà kùláì èì dí kàí dè, wò dɔ̀ ve dè wo sa wou wòì wo tiya wo wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ mànɔwɔ sàáì. 30 "Màì sɛlɛ sún gbǐn nɛ̀ì gbɛ̀ mi bulu mi de kewúì nù. Màì jíde sún gbǐn nɛ̀ì gbɛ̀ mi bulùì faan eu. Mà ka nɔɔ̀ wòlu sɛlɛ nù seli mùnɛ̀ jɛ́ nɔɔ̀ Ŋgàla jàvá má seli è nù. Ŋwɔnɔ̀ mà ka sɛlɛ̀ nù telembo selàì. Màì de kewu dè mà lɔ̀mà mi kulu, kɛ́ mà dè de kewùnù mà lɔ̀mà wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ kulu wɔ́ tiyàì mì. 31 "Mà jì má ma nì mi bulu mii seele wòì, wòlù gbǐn ě mi wòíì ŋgàma júwàì gbɛ̀. 32 Kɛ́ wòlù dɛ̀ɛ̀ ŋgelè dè e dí wɔ́ dè seele wòi ninù e kàn mì, ŋwɔnɔ̀ wɔ̀lɔ́ gbǐn wɔ́ dè e tɛmùnù, è dè ŋgàma. 33 Nà tiyaó na tedíò Jɔ̀ɔ́n bò ŋwɔnɔ̀ Jɔ̀ɔ́n dedí ŋgàmáà ei seele. 34 Wɔ̀lɔ́ má dè e tɛmùnù màì bulu pɛ́ wòlu fuyó jàvà wɔ̀ dè ei seele. Mà de wɔ̀lɔ́ tɛmùnù dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve na sà sɛlɛ nu wolo. 35 Jɔ̀ɔ́n deó kpindi nu sɛŋwu tààn. Nà jàvàó nɔɔ̀ na nɛ̀nàì sɛŋwu taáàn nù kului nù dúwai kɛlɛ jàdè. 36 Kɛ́ mi seeléɔ̀, ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ tì Jɔ̀ɔ́n wɔu. Jòwóè má dè naà e jòwònù, Téɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ nió è mì ku mà kwala e wúlú, èè dè mi seeléè wɔ̀lɔ́ Téɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ tiyàì mì. 37 Ŋwɔnɔ̀ Téɔ̀ bulúì wɔ́ tiyàì mì, wɔ̀ dí nà sɛlɛ̀ se ya e kàn mì, jɛ́ bɛ́ɛ́lɛ́ nàì nɛ̀ wɔ siyɛ wòíì èì nyìnì kpedeó na kève bɛ́ɛ́lɛ́ wɔu sǐn gbǐlà. 38 Wɔ wòíì èì nà jɔ̀ɔ̀ dè, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, nà nɛ̀ nǎ wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ jàdè faàìn dùmà wɔ́ tiyàì wɔ̀. 39 Nà Ŋgàla jàkúìn nùu wòíì kpɛn ya bulu kàí fɔ́ɔ́n, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de nà sìàì dɔ̀ɔ̀ gbɛ̀ na wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì nìì. Ŋwɔnɔ̀ Ŋgàla jàkúìn wòíì bulu bulúì nɔɔ̀ èè ka nà sɛlɛ ŋgàmáà se e kàn mì. 40 Ŋwɔnɔ̀ nà nɛ̀ nǎ mi bò jì wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì sa ŋwùnù. 41 "Màì ei kaaje sa wòì de kìinù dè wòlù jɔ̀ɔ̀. 42 Mà sì è mà nɛ̀ Ŋgàla wɔ jàváà èì na kulúì nù dè. 43 Mà ja mì Téɔ̀ nyɛlɛ́ɛ̀ nù, ŋwɔnɔ̀ nàì nɛ̀ mì jàdè faàìn dùmà. Wòló wó ka jì wo bulu wo nyɛlɛ́ɛ̀ nù, dòò ŋgelè nà ka wò jàdè faàìn dùmà. 44 Jɛ́ nà funàì ve Ŋgàla? Wɔ̀lɔ́ nɔɔ̀ ná kpada e ŋwùnù èè dè na yii fǔn gbàà nu tùwà sɛ̀lɛ́ɛ̀, kɛ́ nàa ka fǔn gbàáà dè kìi é ka Ŋgàla jɔ̀ɔ̀ wolo. 45 Nàa sìàì mà dè na sɛlɛ siìn nɛ̀ nyɔɔo kamai jìnù mì Téɔ̀ sǐn ku. Mosè wɔ̀ wɔ̀ dè dɔɔ nɛ jìnù, ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ nɔɔ̀ nà funà wɔu faàn dí tìti. 46 Èe deo má nà funai Mosè kɛní na funaio mì èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de sɛlɛ́ì wɔ́ sàadadí è, è kàn mì. 47 È dè má nàì wɔ̀lɔ́ funàì wó sàadadí è jɛ́ naà nà funai ve mi wòíì yɛ?"

6

1 Èé sɛlɛ wɔ̀lɔ́ kàdí nɛ̀ Jisɛ̀ jíyadí Kalalii kamu mɛ̀lɛ̀ mɛ̀lɛ̀ gbàáà (wò ka mùndí è tan Tàbilìyà Kamúì). 2 Feé gbǐn wɔ́ dedí bɛ̀nù, gbani gbàà dedí wɔ̀ bu èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wò sàdí Ŋgàla wɔ de kewúì wɔ́ dedí e jòwàìnù kèdè wòlúò bawo ŋwùnù. 3 Jisɛ̀ gbàidí kèi dɛ̀ɛ̀ nɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò jòò wo kodè kèíì wúlú tidì. 4 Jusíò wou Falan Jíyà Gbǐdíì kàdí naà dàìnù dè. 5 Edèè Jisɛ̀ kìidí wɔi fandɛ́ɛ̀ wɔ sà wòlu gbani gbàà jìnù wɔ bò. Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ bídedí Felè wɔ̀ nɛ̀, "Fe naà à sa ve jìlɛ bɔ̀ndaì pàsà wòlu wòló jìlɛ ni ŋwùnù?" 6 (Wɔ̀ tɛmudí nɔɔ̀ wòi wɔ̀lɔ́ Felè wɔ nu sɛ ŋwùnù. Ŋgàmáà nù wɔ̀ sìdí wɔ̀lɔ́ wɔ́ dedí wòlù wɔ nɛ̀ è.) 7 Dɔ̀ɔ̀ Felè sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "À nɛ̀ má à nì wòlíì kɔlɛn kɔlɛ́ìn jìlɛ biyo bɛ́ɛ́lɛ́ e lɛkwaíì tì ve kání tunyɛi kɔ̀lɛ̀ wúlúì sɔn eu." 8 Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò dɛ̀ɛ̀ dedí va wɔ nyɛlɛ́ɛ̀ dedí Andùlù, wɔ̀ bíɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ dedí Saimɔ̀ Pitɛ̀. Dɔ̀ɔ̀ Andùlù tan dí wɔ̀, 9 "Jiji jáo biyò kɔlɛ̀n dè vè sùjúì kpowú kelíì wààyò dè wɔ̀ jɔ̀ɔ̀, sanii sɔn gbì èì. Kɛ́ de kwá dɔɔ dòdóè gbɛ̀ pàsà gbani wɔ̀lɔ́ nɛ̀nàì yɛ?" 10 Edèè Jisɛ̀ tan dí wò, "Nà se è wòlíì wò kodè." (Feé wó dedí sìníì kalaidí va gbǐn.) Dɔ̀ɔ̀ wòlíì gbǐn kpóŋ kodí dè. Jijíò dedí wò tidì, wò dedí wòlu kɔ̀lɛ̀ wúlúì kowaa koai wààyò. 11 Jisɛ̀ júwadí kpowíì wɔ sa Ŋgàla màmà wɔ tèàì kpowíì wòlíì wó dedí de konù va. Sɛlɛ kɔlɛ́ɔ̀n nɔɔ̀ wɔ̀ nɛ̀nàìdí saníì, ŋwɔnɔ̀ wòlíì gbǐn jidí jìlɛ́ɛ̀ wo túdúì si. 12 Èé wòlíì kàdí jìlɛ́ɛ̀ jì wo túdúì si, Jisɛ̀ tan dí wɔ jède nyɔɔ́ò, "Nà gbanàì jìlɛ́ɛ̀ wòló èì wó teì. Àa na nyùmà e sún gbǐn." 13 Kpowú kelíì wààyóè wòlíì jidí è, wò gbanaidí e kpolóè èì e si soloi kowaa kwai sɔn. 14 Wòlúò wó dedí va, wó sàdí Jisɛ̀ wɔ nɛ̀ kului sǔlà sɛ̀lɛ wɔ̀lɔ́, wò tɛmudí è wò nɛ̀, "Ŋgàmáà nù àa Ŋgàla wɔ kèlì nyɔɔ́ɔ̀ dè, wɔ́ nɛdí wɔ̀ dè wɔ tiya jìnù tàodéè nù." 15 Jisɛ̀ sìdí è wɔ̀ nɛ̀ wòlúò jàvàdí wó kamu wɔ̀ wo tùwà wɔ̀ kada kaŋa eu jìjà, dɔɔ ŋwùnù wɔ̀ kɔlɛ̀n wɔ̀ dɔdí dè wɔ bɛ̀ kèíì nù. 16 Èé kǔdúwùlù kàdí tili, Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò bɛdí kamu mɛ̀lɛ̀ mɛ̀lɛ̀ gbàáà kudè. 17 Wò bùlùdí kei gbàáà nù wo dè níì jíyà. Wò dedí Kàpɛneyuŋ faáàn eu bɛ̀àìnù. Dúwai dɔ̀ɔ̀ nù kpindi kàdí naà gbì, ŋwɔnɔ̀ Jisɛ̀ wɔ̀ì nɛdí jèè jì. 18 Edèè fìví gbàà gbidí naà jìì ní kpákpáì dè nu kewu. 19 Èé wó kàdí bɛ̀nù sìɤàì ní eodè aavà kɔlɛ̀n kpedeó sɔn tì, wò sàdí Jisɛ̀ wɔ dè namu níì eodè, wɔ dè kei gbàáà bo jìàì. Wò ŋwààmùdí dí tìti. 20 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí wò, "Nàa ŋwààmù. Mì è dè!" 21 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ bùlùdí kei gbàáà nù wo bò, ŋwɔnɔ̀ e dí de fúmù fúmù nù wò tilidí jɛ feé wó dedí bɛ̀nù. 22 Dɔɔ wɔi jède sànyáà nù gbaniíì nu nyɔɔ́ò wó tedí kamu mɛ̀lɛ̀ mɛ̀lɛ̀ gbàáà mɛ̀yà, wò sìdí è wò nɛ̀ kei gbàà kɔlɛ̀n nɔɔ̀ èè dedí va. Ŋwɔnɔ̀ Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò dedí e nu bùlùnù Jisɛ̀ wɔ̀ì dí bɛ̀, nɛ̀ mùndí wò bɛdí wo te wɔ̀. 23 Ní eodè keíì gbààvìíì téŋ wolodí Tàbiliya jɛ̌ɛ̀ faáàn eu, e jì feé Jisɛ̀ sadí Ŋgàla màmà wɔ nì gbaniíì nu nyɔɔ́ò kpowúì ei fandɛ́ɛ̀. 24 Èé gbaniíì nu nyɔɔ́ò kàdí èì ndè sa wò nɛ̀ Jisɛ̀ nɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò jòò wòì va dè, wò bùlùdí kei dòò nù wo bɛ̀àì Kàpɛneyuŋ Jisɛ̀ wɔ de kìi. 25 Gbaniíì nu nyɔɔ́ò wó dedí Jisɛ̀ de kìinù wó sàdí wɔ̀ kamu gbàáà kɔlɛ́ɔ̀n, wò bídedí wɔ̀ dí wò nɛ̀, "Sɛlɛ Siya Nyɔɔ́ɔ̀, fe tòò mù tilì fèlé yɛ?" 26 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà, nà dè mi de kìinù, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de mà nió nà jìlɛ̀ na jì è na túdúì si, èì kului sǔlà sɛ̀lɛ́ɛ̀ ŋwùnù dè mà nɛó è. 27 Nàa sà kanu jìlɛ wɔ̀lɔ́ ŋwùnù é ka nyùmù. Kɛ́ nà sà kanu jìlɛ wɔ̀lɔ́ ŋwùnù é ka wòlù wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwù nì. Ŋwɔnɔ̀ Wòlu Fuyó Jííjíɔ̀, wɔ̀ wɔ̀ ka wòlù jìlɛ wɔ̀lɔ́ towóè nì. Èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, Tedé Ŋgàla wɔ̀ è siya ya wɔ̀ dè wɔ̀ jèè." 28 Edèè wòlíì bídedí wɔ̀ wò nɛ̀, "Sɛlɛ́ɛ̀ fɔn naà à nɛ̀ ve é dè ve Ŋgàla wɔ jòwóè yɛ?" 29 Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Sɛlɛ́ɛ̀ Ŋgàla wɔ́ jàvá ná nɛ̀ è èè dè nà funàì wɔ̀lɔ́ wɔ́ tiya wɔ̀." 30 Dɔ̀ɔ̀ wò bídedí Jisɛ̀ wò nɛ̀, "Kului sǔlà sɛ̀lɛ́ɛ̀ fɔn mù nɛ̀ ve á funàì ve mù? De naà mù nɛ̀ ve? 31 Nà Te laíò wó dedí sijɛ́ɛ̀ nù wò bidí manáà jì. Mùnɛ̀ jɛ́ wó sàadàì, 'Wɔ̀ bidí wo kpowú nì e wolo Ŋgàlaò jɛ.' " 32 Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà, èì dí Mosè dè wɔ́ jì wo kpowú nì dè, mì Téɔ̀ Ŋgàla wɔ̀ wɔ̀ ka nà kpowú bulu bulúì nì é wolòì Ŋgàlaò jɛ. 33 Kɛ́ Ŋgàla wɔ kpowíì èè dè wɔ̀lɔ́ é ka Ŋgàlaò jɛ wolo, e dè tàodéè nu nyɔɔ́ò wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwu ni." 34 Dɔ̀ɔ̀ wò sedí è Jisɛ̀ wò nɛ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, é koì dè kɔ̀ɔ̀nù eu e bɛ̀àì ku, dè naà nà kpowú wɔ̀lɔ́ ni wɔ́." 35 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí wò, "Mì mà dè kpowíì é ka wòlù wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì nì. Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ jì ve mi bò ŋwɔ̀mù ě wɔ̀ kamu ye gbǐn tàodè. Nɛ̀ mùndí wɔ̀lɔ́ gbǐn wɔ́ funai ve mì nímí namu soò ě wɔ̀ kamu ye. 36 Kɛ́ wɔ̀lɔ́ nɔɔ̀ é dè sɛlɛ́ɛ̀, èè dè màó è nà se ya mà nɛ̀ jɛ́ bɛ́ɛ́lɛ́ nà mì sà ya, nàì mi funai jìnù dè. 37 Kɛ́ wòló Tedé Ŋgàla wɔ̀ dí wò faàn kàlà ya, wò dè mi ŋwùnù wò jì ve mì bò, ŋwɔnɔ̀ mǎ wò jàdè faàìn sa gbǐn tàodè, 38 èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de màó tàode wɔ̀lɔ́ nù jì mi bulu mi kului sɛ̀lɛ nɛ ŋwùnù. Mà jió mà nɛ̀ wɔ̀lɔ́ wɔ kului sɛ̀lɛ̀ wɔ́ tiyàì mì. 39 Ŋwɔnɔ̀ wɔ̀lɔ́ wɔ́ tiyàì mì, wɔ kului sɛ̀lɛ́ɛ̀ dè wòló kíínɛ́í wɔ́ kàlà wò faàn mi ŋwùnù, màa wɔ̀yà wo sún gbǐn sɛlɛ̀ wúlú, kɛ́ mà júwà wo gbǐn dè falan jɔ̀ɔ̀ sɛlɛ nu seli sànyáà nù. 40 Wɔ̀lɔ́ mì Téɔ̀ jàvà è, èè dè wòló gbǐn wó sàì wɔ Jííjíɔ̀ wo funàì wɔ̀, wò sà ve wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì. Ŋwɔnɔ̀ mà júwà ve wò dè sɛlɛ nu seli sànyáà nù." 41 Dɔ̀ɔ̀ wòlíì gbidí naà nyǔnde dànàì e kàn Jisɛ̀ èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ̀ tɛmudí è wɔ̀ nɛ̀, "Mì mà dè kpowúì é wolòì Ŋgàlaò jɛ." 42 Dɔ̀ɔ̀ wò nɛdí, "Yèlé èì Josɛ̀ wɔ jí jííjíɔ̀, Jisɛ̀ dè yɛ? À sì wɔ̀ téɔ̀, a sì mùndí wɔ̀ núɔ̀. E kpaì vɛ naà wɔ́ dè e tɛmùnù wɔ̀ nɛ̀ wɔ̀ wolo Ŋgàlaò jɛ wɔ jì tàode wɔ̀lɔ́ nù?" 43 Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Nà wolo nyǔndè dànàì yiì tidì e kàn wɔ̀lɔ́ má tɛmu è. 44 Wòlù gbǐn èì mi bo jìì gbɛ̀ wɔ bulu wɔ de kewúì nù kɛní nɔɔ̀ Téɔ̀ wɔ́ tiyàì mì wɔ dàyà wɔ̀ mìì. Ŋwɔnɔ̀ sɛlɛ̀ nu Seli Sànyáà nù mà dè wo de júwà jìnù falan jɔ̀ɔ̀. 45 Ŋgàla wɔ kèlì nyɔɔ́ò sàadadí è Ŋgàla jàkúìn nù wò nɛ̀, 'Ŋgàla wɔ̀ wɔ̀ dè wòlù gbǐn sɛlɛ siya jìnù.' Ŋwɔnɔ̀ wɔ̀lɔ́ gbǐn wɔ́ nɔidè tuwà ya Téɔ̀ wɔu, wɔ kpɛn sɛlɛ̀ wɔ̀ jɔ̀ɔ̀, wɔ̀ wɔ̀ jì ve mi bò. 46 Wɔ̀lɔ́ nɔɔ̀ wɔ́ wolòì Téɔ̀ bò wɔ̀ kɔlɛ̀n nɔɔ̀ wɔ̀ dí wɔ̀ sà ya. 47 Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà, wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ ka mì funàì wɔ̀ ka wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì sa. 48 Mì mà dè kpowúì é ka wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì nì. 49 Na wòlu laíò wó dedí sììnù sijɛ gbàáà nù wò jidí manáà kɛ́ ŋwɔnɔ̀ wò falan dí. 50 Àa kpowíì dè é ka Ŋgàlaò jɛ wolo, ŋwɔnɔ̀ è naà ja, wɔ̀lɔ́ wòlù gbǐn jì má e sún Ŋgàla wɔ̌ wɔ lɔ̀ɔn fɔŋwúì nu nyùma. 51 Mì mà dè wòlu lɔ̀ɔn fɔŋwu ni kpowúɔ̀ má wolòì Ŋgàlaò jɛ. Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ jì ve kpowú wɔ̀lɔ́ wɔ̀ dè ve tàodè wɔ́. Kpowíì má dè e ni jìnù é dè tàodéè nu nyɔɔ́ò lɔ̀ɔn fɔŋwu ni jìnù èè dè mi jeíì." 52 Jisɛ̀ wɔ wòi wɔ̀lɔ́ nɛdí è Jusíò gbì nyǔnde dànàì yiì tidì wo dè tan, "Jɛ́ jiji wɔ̀lɔ́ gbɛ̀ ve wɔ jeíì nà jɔ̀ɔ tùì a jì è yɛ?" 53 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí wò, "Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà, nàì má Wòlu Fuyó Jííjíɔ̀ wɔ jeíì jì na namu wɔ tòyóè, jɛ́ bɛ́ɛ́lɛ́ ná dè lɔ̀ɔ̀nù, lɔ̀ɔn fɔŋwu bulu bulu èì nà jɔ̀ɔ̀ dè. 54 Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ jì ve mi jeíì wɔ namu mi tòyóè wɔ̀ sà ve wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì. Èe dè ve nì bɛ́ɛ́lɛ́ wɔ́ falan, mà júwà ve wɔ̀ dè falan jɔ̀ɔ̀ Sɛlɛ nu Seli Sànyáà nù. 55 Mi jeíì èè dè jìlɛ bulu bulúì nɛ̀ mùndí mi tòyóè èè dè namu lɛ bulu bulúì. 56 Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ jì ve mi jeíì, wɔ namu mi tòyóè mà dè ve wɔ̀ jaindè wɔ dè mì pɛ́ jaindè. 57 Téɔ̀ wɔ́ ka wòlù nùù lɔ̀ɔn fɔŋwù kwali, wɔ̀ wɔ̀ tiyàì, mì ŋwɔnɔ̀ wɔ saaláà nù mà dè tàodè. Dɔɔ ŋwùnù wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ jì ve mi jeíì sún wɔ̀ nɛ̀ ve wɔ tàodéè mi saaláà nù. 58 Wɔ̀lɔ́ bulu bulúì mu, èè dè kpowíì é wolòì Ŋgàlaò jɛ. Èì manáà wolàì na gbàin laíò bidí e jì, ŋwɔnɔ̀ wo dè falan. Kɛ́ wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ ka kpowú wɔ̀lɔ́ jì wɔ̀ ka wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì sa." 59 Jisɛ̀ tɛmudí wòi wɔ̀lɔ́ wɔ́ dedí sɛlɛ siyànù Jusíò Ŋgàla sɔ̀àì bóè nù é dedí Kàpɛneyuŋ jɛ̌ɛ̀ nù. 60 Èé Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ wó nyìnìdí wɔ wòi wɔ̀lɔ́ èì, wò nɛdí, "Sɛlɛ siya wɔ̀lɔ́ towóè ei ndè sa juwa juwa è dè tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ gbàà. Wòo gbɛ̀ bɛ́ɛ́lɛ́ nɔide tuwàì eu?" 61 Wòlù gbǐn èì dí Jisɛ̀ jídè se kɛ́ wɔ bulúì wɔ̀ sìdí è wɔ̀ nɛ̀ wò dè nyǔnde dànàìnù sɛlɛ wɔ̀lɔ́ ŋwùnù. Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ tan dí wò, "Wòi wɔ̀lɔ́ dè e nɛ̀nù na kulúì bùlù jèè yɛ̀? 62 Jɛ́ naà nàa tɛmuo nàa sao má Wòlu Fuyó Jííjíɔ̀ wɔ dè gbài jèè feé wɔ́ woloó? 63 Ŋgàla Wɔi Nyináà wɔ̀ wɔ̀ ka wòlù lɔ̀ɔn fɔŋwù nì, wòlu fuyó wɔ de kewu sún gbǐn èì dɔ̀ɔ̀ nù dè. Mà nà gbulúì siya ya e kàn jɛ́ ná sà ve lɔ̀ɔn fɔŋwúì é ka Ŋgàla Wɔi Nyináà jɔ̀ɔ̀ wolo. 64 Kɛ́ na téŋ nàì mì funàì." (E tɔide koaíì, Jisɛ̀ sìdí wòlu wòló wòì dí wɔ̀ funàì nɛ̀ mùndí wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ dedí wɔ wúlú faàn sa jìnù.) 65 Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ tan dí wò, "Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ bulu wɔ ŋwùnù màó è nà se ya mà nɛ̀ wòlù gbǐn e ka mì bò jì wɔ bulu wɔ de kewúì nù, kɛní Téɔ̀ tiya wɔ̀." 66 Èé wɔ̀lɔ́ kàdí nɛ̀ Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ gbàwòdí wɔ̀ì, wòo bidí naà wɔ̀ bu ŋwànì ye. 67 Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ bídedí wɔ de namu nyɔ̀ɔ̀ì kowaa kwai sɔ́òn wɔ nɛ̀, "Nani nà ŋwɔnɔ̀, nà pɛ́ nà jàvà ve na wolo mì bu?" 68 Saimɔ̀ Pitɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, wòo bò naà à bɛ̀ ve? Mù nɔɔ̀ nùù tedíì dè é ka wòlù wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì nì. 69 À funàì mù, nɛ̀ mùndí à sì è à nɛ̀ mù mù dè Ŋgàla wɔ faàn jèe Wòlúɔ̀." 70 Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Na kowaa kwai sɔ́ɛ̀n mì mà kàlàó nà faàn, èó nyɔìŋ dè? Kɛ́ dɔɔ gbǐn nù wòlù kɔlɛ̀n dè na tidì, wɔ̀ dè nyina siíòn kada." 71 Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ wɔ́ dedí e tɛmùnù Saimɔ̀ Ɛ̀ìkɛlìyɔ̀ wɔ jííjíɔ̀ Judɛ̀ tanù wɔ̀ dedí. Ŋwɔnɔ̀ jɛ́ bɛ́ɛ́lɛ́ Judɛ̀ wɔ́ dedí Jisɛ̀ wɔ de namu nyɔ̀ɔ̀ì kowaa kwai sɔ́òn kɔlɛ̀n wɔ̀ wɔ̀ dedí Jisɛ̀ wɔ wúlú faan sa jìnù.

7

1 Èé wɔ̀lɔ́ kàdí è nù wolo, Jisɛ̀ namudí dè Kalalii kagbóè nù. Wɔ̀ì dí jàvá wɔ́ jì nyɔìŋ nɛ̀ Jùdiyɛ kagbóè nù, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de Jusi wòlu wúlú nyɔɔ́ò dedí jàvànù wò java wɔ̀. 2 Jusíò wo Fàgboi Gbǐdíì kàdí naà dàìnù dè. 3 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ wɔ̀ biò tan dí wɔ̀, "Wolo tàvi kagbo wɔ̀lɔ́ nù mù bɛ̀ Jùdiyɛ kagbóè nù dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve sɛlɛ́ì mú dè e nɛ̀nù mù jède nyɔɔ́ò wó dè funù wo sà e dí. 4 Wòlù gbǐn dè má sɛlɛ nɛ̀nù wɔ̀lɔ́ wɔ fǔìn tolu, wɔ̀ɔ ka wɔ bulùì kìima. È dè má mù dè sɛlɛ wòló nɛ̀nù ŋwúndè tàodéè nu nyɔɔ́ò gbǐn sì sɛlɛ̀ è kàn mù!" 5 (Wɔ̀ bíò bɛ́ɛ́lɛ́ wòì dí wɔ̀ funàì.) 6 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí wò, "Mi bɛ dúwáì bulu bulúì èì nɛ̀ jì. Kɛ́ naníì nà gbɛ̀ bɛ̀ì èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de nàì dúwai téɤélé bí. 7 Tàodéè nu nyɔɔ́ò wòì na jɛi gbɛ̀, kɛ́ wò ka mì jɛ èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, mà ka è tɛmu mà nɛ̀ wɔ̀lɔ́ wó dè e nɛ̀nù èì kàí dè. 8 Nà bɛ̀ gbǐdíì nù. Miníì màì va bɛ̀nù dè èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, mi dúwáì bulu bulúì èì nɛ̀ jì." 9 Wɔ̀ tɛmudí wɔ̀lɔ́ wɔ sìɤàì naà Kalalii kagbóè nù. 10 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ wɔ̀ bíò dɔdí dè wo bɛ̀ gbǐdíì nù. Jisɛ̀ wɔ̀ pɛ́ wɔ̀ bɛdí va, kɛ́ wɔ̀ì dí nɔɔ̀ va gbài kpáú, wɔ̀ gbàidí va kìimu nù. 11 Dɔ̀ɔ̀ Jusi wòlu wúlú nyɔɔ́ò gbidí Jisɛ̀ de kìi gbǐdíì nù. Dɔ̀ɔ̀ wò gbidí bídèì wò nɛ̀, "Fe wɔ̀ dè yɛ?" 12 Wòlíì gbǐn dedí nɔɔ̀ lɔ́ɔ́lɔ́ɔ́ nu siyɛ̀ìnù è kàn Jisɛ̀. Wòlíì téŋ tan dí, "Wɔ̀ dè wòlù kàì." Téŋ tan dí, "Kpede! Wɔ̀ ŋgelè wɔ̀ dè wòlíì gbǐlàìnù." 13 Kɛ́ wòlíì wòo bidí wɔ sɛlɛ sún tɛmu Jusi wòlu wúlú nyɔɔ́ò sǐn ku, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wò dedí ŋwààmùnù. 14 Gbǐdíì kàdí tidì tolu, Jisɛ̀ bɛdí Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè nù wɔ gbì sɛlɛ siyàì. 15 Jusíò wó nyìnìdí wɔ wòíì èì, è sadaidí wòì. Dɔ̀ɔ̀ wò bídedí wò nɛ̀, "Jɛ́ wɔ̀ nɛ̀ wɔ́ sìì sɛlɛ wòló gbǐn, ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ì nɛ̀ jàkun bò nù bɛ̀?" 16 Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Sɛlɛ́ɛ̀ má dè e siyànù èì mi bulúì jɔ̀ɔ̀ wolo, è wolo wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ jɔ̀ɔ̀ wɔ́ tiyàì mì. 17 Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn é dè wɔ kulúì nù wɔ̀ nɛ̀ wɔ̀lɔ́ Ŋgàla jàvà è, wɔ̀ nɔɔ̀ wɔ̀ sì ve è, è dè má mà dè sɛlɛ siyànù mi bulu mi de kewúì nù kpedeó è wolo Ŋgàla jɔ̀ɔ̀. 18 Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ ka wɔ bulu wɔ sɛlɛ siyànù dè wɔ́ nyàŋgè è, wɔ̀ ka nɔɔ̀ fǔn bi dè kìi dè wɔ bulúì ŋwùnù. Kɛ́ wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ ka jòwònù dè wɔ tiya nyɔɔ́ɔ̀ fǔn nu gbàa tùwa ŋwùnù, wɔ̀ dè wòlù kàì ŋwɔnɔ̀ duuli sún gbǐn èì wɔ̀ nùù dè. 19 Èé Mosè wɔ̀ wɔ̀ tùdí nà jɔ̀ɔ̀ kaɤáà nì? Kɛ́ ŋwɔnɔ̀ na kɔlɛn bɛ́ɛ́lɛ́ nàa ka e wòíì júwà. De ŋwùnù naà nà jàvá ná java mì?" 20 Dɔ̀ɔ̀ gbaniíì nu nyɔɔ́ò tan dí wɔ̀, "Nyina siìn è yá mù bu dè. Wòo dè de kewunù wɔ̀ java mù?" 21 Edèè Jisɛ̀ tan dí wò, "Mà nɛ̀ nɔɔ̀ kului sǔlà sɛ̀lɛ̀ kɔlɛ̀n e sadàì na gbǐn nàì yɛ̀? 22 Nà sadí kpo eode dùmà sɛ̀lɛ̀ Mosè jɔ̀ɔ̀ (jɛ́ bɛ́ɛ́lɛ́ e tɔidè èì dí dè ko Mosè wɔ bulúì jɔ̀ɔ̀, kɛní nà te laíò), ŋwɔnɔ̀ nà ka wòlù kpo eodè dùmà Lɔ̀ɔn Sànyáà nù. 23 Èé ná nɛ̀ wò dùmà má wòlù kpo eodè Lɔ̀ɔn Sànyáà nù kɛní wɔ̀ì Mosè wɔ kaɤáà nyùmà, de ŋwùnù naà mà bawòì jijì dɔ̀ɔ̀ Lɔ̀ɔn Sànyáà nù ná jìì sɛlɛ kulu? 24 Nàa seli sɛlɛ̀ nù jɛ́ nɔɔ̀ ná dè e kìinù, kɛ́ nà kùlà è jàdè sǐn nà selàì è nù telembo." 25 Dɔ̀ɔ̀ Jèlusàlɛŋ ko nyɔɔ́ò téŋ bídedí wò nɛ̀, "Yèlé èì jijíɔ̀ de, Jusi wòlu wúlú nyɔɔ́ò wó nɛ̀ wò java wɔ̀? 26 Nà sà vɛ! Àa wɔ́ ŋwúnùì gbaniíì tidì bulu kpáú, wɔ dè kulu kálí siyɛ̀ì ŋwɔnɔ̀ wòlù gbǐn èì wɔ taìn gbɛ̀ wɔ̀ wolo dɔɔ nɛ̀ì! Jusi wòlu wúlú nyɔɔ́ò jì bɔɔ̀ naà è sì wò nɛ̀ wɔ̀ wɔ̀ dè Wòlúɔ̀ Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn nì? 27 Wòlúɔ̀ Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn wɔ̀ jì má wòlù gbǐn ě wɔ wolai sì. Kɛ́ nà gbǐn kpóŋ à sì feé jiji wɔ̀lɔ́ wolòì." 28 Jisɛ̀ wɔ́ dedí wɔ Ŋgàla kòwàíì tɛmùnù Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè nù wɔ̀ tɛmudí è kalàìŋ wɔ̀ nɛ̀, "Nà sì mì na sì feé wó kɔ̀màì mì, nɛ̀ mùndí feé wó saì mì nù. Màì mi bulúì mi de kewu nyìnì. Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀ tiyàì mì, wɔ̀ dè ŋgàma. Kɛ́ ŋwɔnɔ̀ nàì wɔ̀ sì. 29 Mà sì wɔ̀, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ bóè mà wolòì, ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ tiyàì mì na bò." 30 Èé dɔ̀ɔ̀ kàdí nɛ̀ wò jàvàdí wó kamu wɔ̀, kɛ́ wòlù gbǐn èì dí wɔ̀ì bòlò èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wɔ dúwáì èì nɛdí jɛ tili. 31 Kɛ́ gbaniíì nu nyɔɔ́ò tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ wò funaidí wɔ̀. Dɔ̀ɔ̀ wò bídedí wò nɛ̀, "Wòlúɔ̀ Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn wɔ̀ jì má, wɔ̀ nɛ̀ ve kului sǔlà sɛ̀lɛ̀ì dí tìti gbàà e tì jiji wɔ̀lɔ́ wɔu?" 32 Èé Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò sìdí è wò nɛ̀ gbaniíì nu nyɔɔ́ò dè lɔ́ɔ́lɔ́ɔ́ nu siyɛ̀ìnù e kàn Jisɛ̀, nɛ̀ saaɤa sa nyɔɔ́ò jòò wò tiyadí Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bo ei kìi nyɔɔ́ò wò kamu wɔ̀. 33 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí wò, "À na wo jòò à dè dúwàì sɔn sanù tàvi wɔ̀lɔ́ nù, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má mà bɛ̀ ve jèè wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ bò wɔ́ tiyàì mì. 34 Nà dè ve mi soo bàlà, kɛ́ nǎ mì sà. Ŋwɔnɔ̀ feé má dè ve nǎ va ji kídí bi." 35 Edèè Jusi wòlu wúlú nyɔɔ́ò gbidí naà yii bídèì wo dè tan, "Fe bɛ̀ sɛ̀lɛ̀ bu wɔ̀ de, è à kìi má wɔ̀ dè ǎ wɔ sa? Wɔ jì bɔɔ̀ nɛ̀ wɔ̀ bɛ̀ Kulii tàvíì nu nyɔɔ́ò wo jɛ gbààvìíì nù feé Jusíò téŋ dè, wɔ̀ dè Kulii nyɔɔ́ò sɛlɛ siya? 36 Wɔ̀ è tɛmu ya wɔ̀ nɛ̀, 'Nà kìi ve mì dè, na kìi mì dè kɛ́ nǎ mì sà. Feé má dè bɛ jìnù nǎ va bɛ̀ì gbɛ̀.' Wòi wɔ̀lɔ́ nu saáì vɛ?" 37 Gbǐdíì wúlú kwala sànyáà èè dedí sànyà gbàa bulu bulúì. Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ ŋwúnudí wɔ mɛni kpa wɔ̀lɔ́. Wɔ̀ tɛmaidí è jìjà kalàìŋ wɔ̀ nɛ̀, "Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn nímí namu soò dè wɔ̀ì, wɔ̀ jì mi bò wɔ̀ namu nímí. 38 Ŋgàla jàkúìn ka è tɛmu è nɛ̀, 'Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ ka mì funàì wɔ kulúì nù níì ka wolo é ka wòlù lɔ̀ɔn fɔŋwù nì.' " 39 Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ Jisɛ̀ dedí è tɛmu e kan dí Ŋgàla Wɔi Nyináà wòló wó funaidí wɔ̀ wó dedí wɔ sà jìnù. Dúwai dɔ̀ɔ̀ nù Ŋgàla Wɔi Nyináà wɔ̀ì nɛdí Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò jaindè jì, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, Jisɛ̀ wɔ̀ì nɛdí nɛnɛ̀ jèdè kpelàì wɔ kada sɛ̀lɛ́ɛ̀ dòo é dè Ŋgàlaò jɛ. 40 Wòlíì téŋ wó dedí gbaniíì nù wó nyìnìdí Jisɛ̀ wɔ wòi wɔ̀lɔ́ èì wò tɛmudí è wò nɛ̀, "È dè ŋgàma jiji wɔ̀lɔ́ wɔ̀ wɔ̀ dè Ŋgàla wɔ kèlì nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ nɛdí wɔ̀ tiya ve wɔ̀." 41 Téŋ tan dí, "Wɔ̀ wɔ̀ dè Wòlúɔ̀ Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn." Kɛ́ téŋ tɛmudí è wò nɛ̀, "Jɛ́ Wòlúɔ̀ Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn wɔ̀ gbɛ̀ ve Kalalii kagbóè nu wolòì yɛ? 42 Ŋgàla jàkúìn nɛ̀ Wòlúɔ̀ Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn wɔ̀ dè ve kadáà Dèèvé wɔ kɔ̀lɔ́ɛ̀ nu nyɔ̀ɔ̀, ŋwɔnɔ̀ wò kɔ̀mà ve wɔ̀ Bɛteyɛɛn jɛ̌ɛ̀ nù, feé Dèèvé dedí konù." 43 Jisɛ̀ wɔ sɛlɛ́ɛ̀ nyìnìdí mɛndɛ gbaniíì nu nyɔɔ́ò tidì wo tèì nù. 44 Wo téŋ wò jàvàdí wo kamu Jisɛ̀, kɛ́ wòlu sún gbǐn èì dí wɔ̀ì faàn gbǐlà. 45 Èé Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bo ei kìi nyɔɔ́ò wó bɛdí Jisɛ̀ kamu, wó kpelaidí jèdè jɔ̀ɔ kɔn, saaɤa sa wúlú nyɔɔ́ò nɛ̀ Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò jòò wò bídedí wò wò nɛ̀, "De ŋwùnù nàì wɔ̀ kamu ná jì wɔ̀ nyìnì?" 46 Dɔ̀ɔ̀ Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bo ei kìi nyɔɔ́ò sìnyàdí wo wòì dè wò nɛ̀, "Wòlù gbǐn èì nɛ̀ siyɛ wɔ wòì kúlùn wòlu nɔi nù e tili jiji wɔ̀lɔ́ nù." 47 Edèè Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò bídedí wò wò nɛ̀, "Wɔ̀ naà nà bɛ́ɛ́lɛ́ nùmá ya? 48 Jusi wòlù gbààvìíò kpedeó Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò kɔlɛn bɛ́ɛ́lɛ́ jì bɔɔ̀ wɔ̀ funàì yɛ̀? 49 Kɛ́ gbaniíì nu nyɔɔ́ò woníì wòì Mosè wɔ kaɤáà sì dɔɔ ŋwùnù wò dè Ŋgàla wɔ sɔnì wòíì jàdè!" 50 Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò kɔlɛn dɛ̀ɛ̀ dedí va wɔ nyɛlɛ́ɛ̀ dedí Nɛ̀kɛ̀dimà. Wɔ̀ wɔ̀ bɛdí Jisɛ̀ wɔ bò tɔɔlù kɔlɛ̀n. Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ tan dí wò, 51 "Nà kaɤáà nùu wòíì eodè àì wòlù wɔ sɛlɛ nu seli kídí bi àì má wɔ̀ sɛlɛ nu saai wòíì èì nyìnì, nɛ̀ mùndí àì wɔ̀lɔ́ sà wɔ́ nɛ̀ è." 52 Edèè wò sìnyàdí wɔ wòì dè wò nɛ̀, "Dɔ̀ɔ̀ è nɛ̀ má nií, mù pɛ́ mù dè Kalalii kagbóè nu nyɔ̀ɔ̀? Bɛ̀ mù kìi Ŋgàla jàkúìn nù kàí fɔ́ɔ́n, ŋwɔnɔ̀ mù sà ve èì ndè Kalalii kagbóè nu jí gbǐn wɔ̌ Ŋgàla wɔ kèlì nyɔ̀ɔ̀ dè."

8

1 [ Èé dɔ̀ɔ̀ kàdí nɛ̀ wòlíì gbǐn dɔdí dè wo bɛ̀ wo joo kunú eu, kɛ́ Jisɛ̀ bɛdí Ɔle kèì gbàáà nù. 2 Dɔɔ wɔi jède sànde kɛ́ɛ́lɛ́, wɔ̀ dɔdí dè wɔ bɛ̀ jèè Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè nù. Wòlíì gbǐn gbanaidí èì wɔ̀ì, wɔ kodè wɔ gbì wo sɛlɛ siyàì. 3 Edèè kaɤa siya nyɔɔ́ò nɛ̀ Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò jòò wò nyìnìdí nyinɔ̀ kɔlɛ̀n bóè nù wó kamudí wɔ̀ jijì wùlɛ bò nù. Dɔ̀ɔ̀ wò nɛdí è nyinɔ́ɔ̀ ŋwùnù wòlíì gbǐn sǐn ku. 4 Edèè wò tan dí Jisɛ̀, "Sɛlɛ Siya Nyɔɔ́ɔ̀, à kamuo nyinɔ wɔ̀lɔ́ jijì wùlɛ bò nù. 5 Nà kaɤáà nùu wòíì eodè, Mosè nɛdí è ŋwùwà ve wo sìɤàì nyinɔ̀ wɔ̀lɔ́ towóè túúlé tavànù wɔ falan. Mù nɛ̀ naà de vɛ e kàn wɔ̀?" 6 Wò dedí nɔɔ̀ kede gbayanù wɔi ku, wɔ̀ tɛmu má sɛlɛ̀ wo kamu wɔ̀ wɔ nùu wòíì eodè. Kɛ́ wɔ̀ gbidí eu, wɔ gbì kídí nɛ̀ì é fowóè nù jùdéè. 7 Wó kándaidí wɔ bídèì, wɔ̀ dɔdí dè wɔ̀ tan wò, "È dè má wòlù kɔlɛ̀n bɛ́ɛ́lɛ́ dè na tidì wɔ̀ì nɛ̀ sɛlɛ siin sún gbǐn nɛ̀, e nyɔɔ́ɔ̀ sepá wɔ̀ gbì nyinɔ wɔ̀lɔ́ túúlé tavàì." 8 Edèè wɔ̀ gbidí eu wɔ gbì mùndí wɔ kídíì nɛ̀ì. 9 Èé wó nyìnìdí wòi wɔ̀lɔ́ èì, wo kɔlɛn kɔlɛ́ìn wò gbàwòdí. Wòlu laíò sepá wò bùwàdí bɛ̀. Wò tedí Jisɛ̀ wɔ̀ kɔlɛ̀n va, kɛní nɔɔ̀ nyinɔ́ɔ̀ kɔlɛ̀n wɔ́ dedí nɛnɛ̀ va ŋwúnùnù; 10 Edèè Jisɛ̀ dɔdí dè wɔ bídè nyinɔ́ɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Fe wòlúò wòo bɛ̀ ya? Wòlu kɔlɛn bɛ́ɛ́lɛ́ èì vè te mùu wòi sa ŋwùnù wò java mù?" 11 Dɔ̀ɔ̀ nyinɔ́ɔ̀ tan dí wɔ̀, "Òòyi Tedé, kɔlɛn bɛ́ɛ́lɛ́ èì te." Edèè Jisɛ̀ tan dí wɔ̀, "Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má mu, mi bulúì bɛ́ɛ́lɛ́ màì mùu wòi saì gbɛ̀. Bɛ̀ mù bɛ̀, kɛ́ kai sɛlɛ siìn nɛ̀ ye.„ 12 Jisɛ̀ siyɛdí mùndí Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò bò. Wɔ̀ sedí è wò wɔ̀ nɛ̀, "Mì mà de dí de mɔ̀lì mɔ̀líì tàodéè ŋwùnù. Wɔ̀lɔ́ gbǐn wɔ́ ŋwànì ve mì bu, dí de mɔ̀lì mɔ̀líì é ka wòlù lɔ̀ɔn fɔŋwù ni è dè ve wɔ̀ jɔ̀ɔ̀. Ŋwɔnɔ̀ wɔ̌ kpindíì nù namàì." 13 Dɔ̀ɔ̀ Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò tan dí wɔ̀, "Mù dè mù bulúì mùi seele wòi ninù. Dɔɔ ŋwùnù mù wòíì èì ŋgàma dè." 14 Edèè Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "È dè má bɛ́ɛ́lɛ́ mà dè má seele wòi ninù e kàn mi bulúì, wòló má dè e tɛmùnù è dè ŋgàma èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de mà sì feé má wolòì nɛ̀ feé má dè bɛ jìnù. Kɛ́ nàì mi wolai sì kpedeó na kève mi bɛ̀àì sì. 15 Nà seli mi sɛlɛ́ɛ̀ nù wolu fuyó sɛlɛ nu seli seli kpaíì nù. Màa ka wòlù wɔ sɛlɛ̀ nù seli. 16 Kɛ́ mà nɛ̀ má mà seli wòlù wɔ sɛlɛ̀ nù mà ka è nù telembo selàì èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, e ka mì kɔlɛ̀n mi jòwò faàìn dè. Téɔ̀ wɔ́ tiyàì mì à wɔ sɔn à ka wòlù wɔ sɛlɛ́ɛ̀ nù seli. 17 Na kaɤáà nɛ̀ wòlìì sɔn nì má seele wòì wo wòíì bɛ̀ dí kɔlɛ̀n, è dè ŋgàma. 18 Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má mà dè seeléè kɔlɛ̀n, mì Téɔ̀ wɔ́ tiyàì mì wɔ dè kɔlɛ̀n." 19 Edèè wò tan dí wɔ̀, "Fe teema mù téɔ̀ dè yɛ?" Wɔ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Nàì mi dè wòlù sì dɔɔ ŋwùnù nàì mì Téɔ̀ pɛ́ wɔ dè wòlù si. Èe deo má nà sì mì kɛní nàa sio mì Téɔ̀ pɛ́." 20 Jisɛ̀ tɛmudí wòi wòló wɔ́ dedí sɛlɛ siyànù Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè e lúmbú wɔ̀lɔ́ nù wó bidí Ŋgàla wɔ saba lɛ kolóì dùmà. Ŋwɔnɔ̀ wòlù gbǐn èì dí wɔ̀ kamu, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ dúwáì èì nɛdí jɛ tili. 21 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ sedí è wòlúò mùndí wɔ̀ nɛ̀, "Mà dè ve bɛ jìnù, nà dè ve naà mi soo bàlà, ŋwɔnɔ̀ nà falan ve na sɛlɛ siíìn nù. Feé má dè bɛ̀nù, gbulu èì e dí dè ná jì va jì." 22 Dɔ̀ɔ̀ Jusíò bídedí wò nɛ̀, "Wòíì wɔ́ dè e tɛmùnù wɔ̀ nɛ̀ feé wɔ́ bɛ̀ ve ǎ gbulu sa va bɛ̀ ŋwùnù, wɔ jì bɔɔ̀ nɛ̀ wɔ java wɔ bulùì yɛ̀?" 23 Edèè Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Nà wolo tàvi wɔ̀lɔ́ nù, kɛ́ mà wolo jìjàìndéè. Nà dè tàode wɔ̀lɔ́ nu wóó màì tàode wɔ̀lɔ́ nu jí dè. 24 Wɔ̀lɔ́ bulu wɔ ŋwùnù mà seo è nà mà nɛ̀ nà falan ve na sɛlɛ siíìn nù. Ŋwɔnɔ̀ nà falan ve na sɛlɛ siíìn nù, nàì má è funàì ná nɛ̀ 'Mì Mà Dè'." 25 Dɔ̀ɔ̀ wò bídedí wɔ̀ wò nɛ̀, "Wòo kwá naà mù dè yɛ?" Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Mà ka nɔɔ̀ nà sɛlɛ kɔlɛ́ɔ̀n se sànyà gbǐn nù. 26 Sɛlɛ tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ dè mì nùù e kàn nà nɛ̀ mùndí na nɛ̀lɛ tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ dè e dí, má gbɛ̀ sɛlɛ nu selìì e kàìn. Wɔ̀lɔ́ wɔ́ tiyàì mì wɔ̀ dè ŋgàma, ŋwɔnɔ̀ wɔ̀lɔ́ nɔɔ̀ má nyìnìdí è wɔ̀ nùù dɔ̀ɔ̀ mà dè e tàodéè nu nyɔɔ́ò senù." 27 Wòì dí èì ndè sà è dè má Jisɛ̀ dedí wo bo siyɛ̀ìnù e kàn Téɔ̀. 28 Dɔɔ ŋwùnù Jisɛ̀ tan dí wò, "Nà kàmá Wòlu Fuyó Jííjíɔ̀ jìjà gbaya, nà sì ve naà è nà nɛ̀ 'Mì Mà Dè'. Dɔ̀ɔ̀ nù nà sì ve naà è nà nɛ̀ màa ka sɛlɛ̀ nɛ̀ mi bulu mi de kewúì nù. Kɛ́ mà ka nɔɔ̀ wɔ̀lɔ́ tɛmu Téɔ̀ wɔ́ nɛ̀ mà tɛmu è. 29 Ŋwɔnɔ̀ wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ tiyàì mì wɔ̀ dè mì jèè ŋwúnùnù kpáán wɔ̀ì nɛ̀ mì jèè wolo èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wɔ kulùì sɛlɛ̀ nɔɔ̀ mà ka nɛ̀." 30 Wòló wó nyìnìdí Jisɛ̀ wɔ wòíì èì wɔ́ dedí sɛlɛ wòló tɛmùnù, wò tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ wò funaidí wɔ̀. 31 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ sedí è Jusi wóó wòló wó funaidí wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Nà júwà má mi Tedí Kàí na dè e namàì na tàode nɛ̀ɛ́ɛ̀ nù, kɛní nà dè mi jède nyɔ̀ɔ̀ò bulu bulu. 32 Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má nà sì ve ŋgàmáà, ŋwɔnɔ̀ ŋgàmáà sa ve nà sɛlɛ̀ nù." 33 Edèè wò sìnyàdí wɔ wòì dè wò nɛ̀, "À dè Ebilayɛɛ̀n wɔ kɔ̀lɔ́ɛ̀ wóó ŋwɔnɔ̀ àì kɔnyàì dè wòlù gbǐn jàdè. Wòi wɔ̀lɔ́ nì mú tɛmu è mù nɛ̀, 'Nà wolo ve sɛlɛ nù e nu saáì vɛ'?" 34 Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà, wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ ka sɛlɛ siìn nɛ̀, wɔ̀ dè kɔnyà sɛ̀lɛ̀ nù sɛlɛ siìn jɔ̀ɔ̀. 35 Kɔnyà wɔ̌ wɔ kɔnya bóè nù sìɤàì wɔ́. Kɛ́ jííjíɔ̀ dè ve bóè nù wɔ́. 36 Ŋwɔnɔ̀ Jííjíɔ̀ tan má mùì kɔnya sɛ̀lɛ̀ nù dè ye, kɛní mù sɛlɛ̀ nù wolo ya bulu bulu nù. 37 Mà sì è bulu kàí fɔ́ɔ́n mà nɛ̀, nà dè Ebilayɛɛ̀n wɔ kɔlɔ́ɛ̀n nu wóó. Kɛ́ nà jàvá ná java mì, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de nàì jàvá ná dùmà mi sɛlɛ siyáà jàdè faàìn. 38 Wɔ̀lɔ́ nɔɔ̀ má ka e sɛlɛ̀ tɛmu, èè dè wɔ̀lɔ́ Téɔ̀ wɔ̀ sedí è mì. Ŋwɔnɔ̀ nà dè nɔɔ̀ sɛlɛ́ɛ̀ nɛ̀nù nà téò sedí è nà." 39 Dɔ̀ɔ̀ wò sìnyàdí wɔ wòì dè wò nɛ̀, "Nà téɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ dè Ebilayɛɛ̀n." Edèè Jisɛ̀ tan dí wò, "Èe deo má nà dè Ebilayɛɛ̀n wɔ kɔ̀lɔ́ɛ̀ nu wóó bulu bulu, kɛní nàa nɛo na tàodéè mùnɛ̀ jɛ́ nɔɔ̀ wɔ́ nɛdí wɔníì. 40 Kɛ́ mìí ŋgelè bɔ̀ɔ̀ Ŋgàla wɔ́ tiyàì mì mà se nà sɛlɛ ŋgàmáà é kàìn wɔ̀ nà dè naà de kewunù nà java mì. Ebilayɛɛ̀n wɔ́ dedí konù wɔ̀ì dí sɛlɛ̀ wòló towóè sún nù faàn mɛni. 41 Kɛ́ wɔ̀lɔ́ nà te bulu bulúɔ̀ jàvà è, dɔɔ nɛ̀nù nɔɔ̀ nà dè." Wò sìnyàdí wɔ wòì dè wò nɛ̀, "Nà sɛlɛ̀ èì ŋwɔnya wóó wolàì. Nà Te dè nɔɔ̀ kɔlɛ̀n ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ dè Ŋgàla." 42 Jisɛ̀ tan dí wò, "Èe deo má Ŋgàla wɔ̀ wɔ̀ dè nà Te bulu bulúɔ̀, kɛní nàa jàvào mì, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de mà jì ma wolo wɔ bò. Màì jì mi bulu mi de kewu nù, mà jì, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ̀ wɔ̀ tiyàì mì. 43 Nà sì wɔ̀lɔ́ ŋwùnù nàì mi wòíì ei nde sanù dè nì yɛ̀? Nàì mi wòíì ei nde sanù dè, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de nàì jàvà mi wòíì kúlùn na nɔíì nù. 44 Nyina siíòn kadáà wɔ̀ wɔ̀ dè nà téɔ̀, ŋwɔnɔ̀ kùla siíìn wɔ́ ka è kùlà, e sééléè nɔɔ̀ èè dè nà jɔ̀ɔ̀. Tàodéè tɔide dùmàíì wɔ̀ wɔ̀ gbǐladí falan wɔ tǔn wòlù gbǐn wɔu. Wɔ̀ɔ tɛmu ŋgàma sɛ̀lɛ̀, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de ŋgàmáà èì wɔ̀ nùù dè. Wɔ jòwò faáìn dè duuli tɛmu sɛlɛ̀ì èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ̀ dè duuli tɛmu nyɔ̀ɔ̀ ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ jɔ̀ɔ̀ duulì sɛ̀lɛ̀ wolodí. 45 Kɛ́ mì wòíì má dè e na senù è dè ŋgàma, dɔɔ bulu bulúì ŋwùnù nàì mì funàì. 46 Wòo dè nà tidì wɔ́ gbɛ̀ e siyàì wòlù gbǐn sà èì ndè mà dè sɛlɛ siin nɛ̀ nyɔ̀ɔ̀? Mà dè ŋgàmáà tɛmùnù, de ŋwùnù nà nɛ̀ na sún nàì mi wòíì funàì dè yɛ? 47 Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ dè Ŋgàla wɔ jí bulu bulu wɔ̀ wɔ̀ ka Ŋgàla wɔ wòíì jàdè faàìn dùmà. Kɛ́ nàì Ŋgàla wɔ wóó bulu bulu dè dɔɔ ŋwùnù nà nɛ̀ nàì mi tedíì jàde faain dùmànù dè." 48 Dɔ̀ɔ̀ Jusíò sìnyàdí Jisɛ̀ wɔ wòì dè wò nɛ̀, "Nà wòíì á ka e tɛmùnù dè sànyà gbǐn à nɛ̀ mù dè Sàmeliya jí nɛ̀ mùndí nyina siìn dè mù jèdè èì ŋgàma dè?" 49 Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Nyina siìn èì mì jèdè dè. Kɛ́ mà dè de kewunù mà nyìnì bɛlɛ bi mì Téɔ̀ bò nà ŋgelè na dè mii bɛlɛ sa. 50 Màì bɛlɛ bi de kìinù dè mi bulúì ŋwùnù. Wòlù kɔlɛ̀n nɔɔ̀ jàvàì dɔ̀ɔ̀, ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ dè sɛlɛ nu seli nyɔɔ́ɔ̀ dè jìnù. 51 Nà ŋwúndè mà se nà sɛlɛ̀ kɔlɛ̀n, ŋgàmáà nù wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ ka mi Tedí Kàí funàì, wɔ̌ falan ye." 52 Edèè wò tan dí "Èé à nɛ̀ nyina siìn dè mù jèdè. Nà wòlu laáà Ebilayɛɛ̀n falan dí nɛ̀ mùndí Ŋgàla wɔ kèlì nyɔɔ́ò wo dedí wo falan, kɛ́ mù mù dè naà e tɛmùnù, mù nɛ̀ wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ dùmà ve mù sɛlɛ siyáà jàdè faàìn wɔ̌ falan. 53 Nà te gbàáà Ebilayɛɛ̀n wɔ́ dedí, wɔ̀ falan dí. Mù jàvá naà mú se è nà mù sɛlɛ̀ dè gbàà e tì wɔu? Ŋwɔnɔ̀ Ŋgàla wɔ kèlì nyɔɔ́ò bɛ́ɛ́lɛ́ bidí falan. Wòo naà mù de mù bului júwàìnù?" 54 Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Màa nɛo má mà dùmà mi bulúì bɛlɛ, kɛní bɛlɛ dùma dɔ̀ɔ̀ towóè èe jio nù kɛŋ bi. Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ dè bɛlɛ bi nyìnìnù mi bò wɔ̀ wɔ̀ dè mì Téɔ̀. Ŋwɔnɔ̀ wɔ bulu bulúì kwá nɔɔ̀ nà nɛ̀ wɔ̀ wɔ̀ dè na Ŋgàláà. 55 Jɛ́ bɛ́ɛ́lɛ́ nàì wɔ̀ sì kɛ́ mi níì mà sì wɔ̀. Mà tan má nà màì Ŋgàla sì, kɛní mà dè duuli tɛmu nyɔ̀ɔ̀ mùnɛ̀ nà. Kɛ́ mì níì mà sì wɔ̀ dɔɔ ŋwùnù mà ka wɔ wòì nyìnì. 56 Nà te gbàáà Ebilayɛɛ̀n wɔ́ dedí konù, wɔ̀ dedí ŋgelè mi tàode wɔ̀lɔ́ nu ji sànyáà, e dí sa soo bàlànù. Ŋwɔnɔ̀ wɔ́ sadí e dí, è tiladí wɔ̀ kulu dè." 57 Dɔ̀ɔ̀ Jusi wòlu wúlú nyɔɔ́ò tan dí Jisɛ̀ wò nɛ̀, "Mùì nɛ̀ bɛ́ɛ́lɛ́ tèì kowaa wààyò dè, jɛ́ naà mù gbɛ̀ ve nɛ̀ì mù sàdí nà te gbàáà Ebilayɛɛ̀n wɔ́ dedí?" 58 Edèè Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà, 'Mà dè', Ebilayɛɛ̀n kìyá dè." 59 Dɔ̀ɔ̀ wò júwadí túúlíì wò tavà è wɔ̀, kɛ́ Jisɛ̀ kìimudí wɔ wolo Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè nù.

9

1 Jisɛ̀ wɔ́ dedí de namunù, wɔ̀ sàdí jijì kɔlɛ̀n wɔ sǐìn fulú fulú. Nyɔìŋ nɔɔ̀ jiji dɔ̀ɔ̀ dedí wo kɔ̀mà wɔ̀. 2 Edèè Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò bídedí wɔ̀ wò nɛ̀, "Sɛlɛ Siya Nyɔɔ́ɔ̀, de ŋwùnù wò kɔ̀màdí jiji wɔ̀lɔ́ wɔ sǐìn fulú fulu? Wɔ bulu wɔ sɛlɛ siíìn ŋwùnù, kpedeó wɔ̀ gbàíòn yɛ̀?" 3 Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Èì kɔlɛn bɛ́ɛ́lɛ́ wɔ sɛlɛ siin ŋwùnù dè. Kɛ́ è nɛdí, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve Ŋgàla jòwàì wɔ̀ wɔ siya wɔ faain nu kewúì. 4 Èé sànyáà dè nɛnɛ̀ e dí, kɛní à yá wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ jòwò de fúmù fúmù nù wɔ́ tiyàì mì, kpindíɔ̀ kìyá gbi, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wòlù èe jòwò tɔɔlù. 5 Èé má dè nɛnɛ̀ tàodéè nù, mì mà dè tàodéè e dí de mɔ̀lì mɔ̀líì." 6 Èé Jisɛ̀ kàdí wòi wɔ̀lɔ́ tɛmu, wɔ̀ kwalidí tamù dè jùdéè wɔ nyàmú fɔdɔ́ɛ̀, wɔ sídà è sǐn fulú nyɔɔ́ɔ̀ sǐn nù. 7 Wɔ̀ sedí è jiji sǐn fulú fulúɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Bɛ̀ Sàlɔŋ kamúì doo mù sɔlɔ̀ kudè." (Nyɛlɛ wɔ̀lɔ́ nu saáì dè "Wò wɔ̀ tiya ya") Dɔ̀ɔ̀ jijíɔ̀ bɛdí wɔ sɔlɔ̀ wɔ kudéè. Wɔ sǐìn dedí naà de sanù wɔ́ jidí jèè. 8 Wòlúò nɛ̀ wo jòò wó dedí dí kɔlɛ̀n konù e kanàì dè wòlúò wó bidí wɔ sa wɔ dè sɔ̀, sɛlɛ wɔ̀lɔ́ kìyá wɔ̀ nɛ̀, wò bídedí wò nɛ̀, "Yèlé èì sǐn fulú nyɔɔ́ɔ̀ de, wɔ́ ka kodè wɔ dè wòlíì sɔ?" 9 Téŋ tan dí "Wɔ̀ wɔ̀ dè nì." Kɛ́ téŋ tan dí, "Kpede! Wɔ wolo wòlù è dè." Dɔ̀ɔ̀ jijíɔ̀ bulúì tɛmudí è wɔ̀ nɛ̀, "Mì mà dè sǐn fulú nyɔɔ́ɔ̀," 10 Dɔ̀ɔ̀ wò bídedí wɔ̀ wò nɛ̀, "E kpaì vɛ mú dè naà de sanu?" 11 Jijíɔ̀ sìnyàdí wo wòì dè wò nɛ̀, "Jijì dɛ̀ɛ̀ wɔ nyɛlɛ́ɛ̀ dè Jisɛ̀, wɔ̀ nyàmuo fɔdɔ́ɛ̀ wɔ sídà è mi sǐìn nù, wɔ̀ nɛ̀ mà bɛ̀ mà sɔlɔ̀ sǐn dè Sàlɔŋ kamúì nù. Ŋwɔnɔ̀ mà bɛo ma sɔlɔ̀ kudè ma gbì naà de sàì!" 12 Edèè wò bídedí wɔ̀ wò nɛ̀, "Jijíɔ̀ mú dè wɔ sɛlɛ tɛmùnù, fe wɔ̀ dè yɛ?" Wɔ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Màì wɔ dí sì." 13 Dɔ̀ɔ̀ wò júwadí jijì sǐn fulú fulúɔ̀ Jisɛ̀ bawodí wɔ wò bɛ̀nì wɔ̀ Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò bò. 14 Ŋwɔnɔ̀ sànyáà nù Jisɛ̀ nyàmúdí tàvíì wɔ bawo jijíɔ̀ wɔ sǐn fulú kèdéè, è dedí Lɔ̀ɔn Sànyà. 15 Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò pɛ́ bídedí wɔ̀ e kàn wɔ̀lɔ́ é nɛdí è wɔ sǐìn dè de sa. Wɔ̀ sedí è wò wɔ̀ nɛ̀, "Wɔ̀ sídao fɔdɔ́ɛ̀ mi sǐìn nù ma sɔlɔ̀ kude. Ŋwɔnɔ̀ mà gbɛ̀ naà de saì." 16 Dɔ̀ɔ̀ Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò téŋ tɛmudí è wò nɛ̀, "Jijíɔ̀ wɔ́ bawòì wòlu wɔ̀lɔ́ èì Ŋgàla dè wɔ́ jì wɔ̀ tiya, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ̀ɔ ka Lɔ̀ɔn Sànyáà tɛ̀ɛ̀mì bi." Kɛ́ téŋ bídedí wɔ̀ nɛ̀, "Jɛ́ wòlù gbɛ̀ sɛlɛ siin nɛ̀ nyɔɔ dèì de kewu dè wɔ̀ jɔ̀ɔ̀, wɔ dè kului sǔlà sɛ̀lɛ wòló nɛ̀?" Èé dɔ̀ɔ̀ kàdí nɛ̀ mɛndɛ bùlùdí wò tidì. Dɔ̀ɔ̀ kàdí nɛ̀ wò tèìdí nù. 17 Dɔ̀ɔ̀ Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò tan dí jijíɔ̀ wò nɛ̀, "Mù wɔ̀ bawòì. Mù bulúì kwá mù kulu de kùláà kpaì vɛ e kàn wɔ̀?" Jijíɔ̀ tan dí wò, "Mà funàì wɔ̀ yá Ŋgàla wɔ kèlì nyɔɔ́ò sún dè." 18 Jusi wòlu wúlú nyɔɔ́ò wòì dí jijíɔ̀ wɔ sǐn fulú sɛ̀lɛ́ɛ̀ funai è kanàì dè wɔ bawo sɛ̀lɛ́ɛ̀. Wò nɛdí kɛní wó sà ve jijíɔ̀ wɔ̀ gbàíòn wo bídè wò. 19 Edèè wò bɛdí wo bídè jijíɔ̀ wɔ̀ gbàìòn wò nɛ̀, "Na jííjíɔ̀ dè nì? Nà nɛ̀ wò kɔ̀màdí wɔ̀ wɔ sǐìn fulú fulu, e kpaì vɛ naà wɔ́ dè de sanù?" 20 Jijíɔ̀ wɔ̀ gbàìòn sìnyàdí wo wòì dè wò nɛ̀, "À sì wɔ nà jí dè sɛ̀lɛ́ɛ̀, a sì mùndí wɔ sǐn fulú fulu sìɤàì sɛ̀lɛ́ɛ̀ à kɔ̀mà. 21 Kɛ́ àì sɛlɛ̀ si e kàn wɔ sǐìn bawo sɛ̀lɛ́ɛ̀, a kève bɛ́ɛ́lɛ́ wɔ bawo nyɔ̀ɔ̀ si. Nà bídè wɔ̀, wɔ̀ì jí biyò dè, wɔ bulúì wɔ̀ gbɛ̀ bíde dɔɔ de sìnyàì." 22 Jijíɔ̀ wɔ̀ gbàìòn dedí Jusíò ŋwààmùnù dɔɔ ŋwùnù wò tɛmudí wòi wɔ̀lɔ́ èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, Jusíò kàdí è nù dùmàì wò nɛ̀ wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ nɛ̀ ve Jisɛ̀ wɔ̀ wɔ̀ dè Wòlúɔ̀ Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn, wò sa ve e nyɔɔ́ɔ̀ wɔni dídɛ̀ɛ̀ wo Ŋgàla sɔ̀àì bóè èì. 23 Dɔɔ ŋwùnù wɔ̀ gbàíòn tan dí, "Wɔ̀ì jí biyò dè; nà bídè wɔ̀!" 24 Edèè wò tiyadí jijíɔ̀ dí wòì wɔ̀ nu kɔ̀màdí wɔ̀ wɔ sǐìn fulú fulu. Wɔ jíví sɔníɔ̀ dedí nì. Wò sedí è wɔ̀ wò nɛ̀, "Sa nɔɔ̀ Ŋgàla wɔ̀ì kaaje mù bawo sɛ̀lɛ́ɛ̀ ŋwùnù, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, à sì è à nɛ̀ jijíɔ̀ dè sɛlɛ siin nɛ̀ nyɔ̀ɔ̀." 25 Kɛ́ jijíɔ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Màì è sì è dè má wɔ̀ dè sɛlɛ siin nɛ̀ nyɔ̀ɔ̀ kpedeó wɔ̀ì sɛlɛ siin nyɔ̀ɔ̀ dè. Sɛlɛ kɔlɛ̀n nɔɔ̀ mà sì è. Mi sǐìn fulú fulu è deó, ŋwɔnɔ̀ mà dè naà de sanù." 26 Edèè wò bídedí wɔ̀ wò nɛ̀, "Jɛ́ wɔ̀ nɛo mù? Jɛ́ wɔ̀ nɛo wɔ́ bawoo mù sǐn fulú kèdéè yɛ?" 27 Wɔ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Mào nà sɛlɛ kɔlɛ́ɔ̀n se ya, kɛ́ nà nɛ̀ nǎ nɔidè tuwa. De ŋwùnù naà nà jàvá má se nà sɛlɛ kɔlɛ́ɔ̀n mùndí yɛ? Nà bɛ́ɛ́lɛ́ nà jàvá ná dè wɔ jède nyɔ̀ɔ̀ò?" 28 Dɔ̀ɔ̀ kàdí nɛ̀ wò fèìdí jijíɔ̀ dè wò tan wɔ̀, "Mù mù dè jiji wɔ̀lɔ́ wɔ jède nyɔɔ́ɔ̀. Nàníì à dè Mosè wɔ jède nyɔ̀ɔ̀ò. 29 À sì è à nɛ̀ Ŋgàla bidí Mosè wɔ bo siyɛ̀ì, kɛ́ jiji wɔ̀lɔ́ wɔníì àì bulu kwá wɔ wolai sì." 30 Dɔ̀ɔ̀ jijíɔ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ dè ei sadàì sɛ̀lɛ̀. Naníì nà nɛ̀ nàì wɔ wolai sì, kɛ́ ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ bawòì mi sǐìn. 31 À sì è bulu kàí fɔ́ɔ́n à nɛ̀ Ŋgàla wɔ̀ɔ ka nɔidè tuwa wɔ̀lɔ́ wɔu wɔ́ ka sɛlɛ siin nɛ̀ sɛ̀lɛ̀ èì kándàì. Kɛ́ à sì è bulu kàí fɔ́ɔ́n à nɛ̀ wɔ̀ ka nɔidè tuwa wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔu wɔ́ ka wɔ̀ ŋwààmù, wɔ dè wɔ kului sɛ̀lɛ́ɛ̀ nɛ̀. 32 Èé Ŋgàla wɔ́ kàdí tàodéè nyàŋgè, wòlù gbǐn èì nɛ̀ èì nyìnì wò kɔ̀màdí wòlù wɔ sǐìn fulú fulu wòlù bawo e nyɔɔ́ɔ̀. 33 Èe deo má èì Ŋgàla dè wɔ́ jì jiji wɔ̀lɔ́ tiya, de kewu èe jio wɔ̀ jɔ̀ɔ̀ dè sɛlɛ sún gbǐn nɛ̀ ŋwùnù." 34 Dɔ̀ɔ̀ wò sìnyàdí wɔ wòì dè wò nɛ̀, "Wò kɔ̀màdí mù sɛlɛ siìn nù, wo sa mù nù sɛlɛ siìn nù. Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má mù ŋgelè bɔ̀ɔ̀ mù jàvá mú siya nà sɛlɛ̀?" Èé dɔ̀ɔ̀ kàdí nɛ̀ wò sadí wɔni dídɛ̀ɛ̀ wò Ŋgàla sɔ̀àì bóè e sɛlɛ̀ gbǐn èì. 35 Èé Jisɛ̀ nyìnìdí wɔ̀lɔ́ èì wó nɛ̀nàìdí è jijíɔ̀, wɔ̀ ŋwàlàdí wɔ kìi wɔ̀ dè. Edèè wɔ̀ tan dí wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Mù funàì Wòlù Fuyó Jííjíɔ̀ yɛ̀?" 36 Dɔ̀ɔ̀ jijíɔ̀ sìnyàdí wɔ wòì wɔ̀ nɛ̀, "Tedé, siya mì wɔ dè wòlù mà funàì wɔ̀!" 37 Jisɛ̀ tan dí wɔ̀, "Mù wɔ̀ sà ya, ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ dè wɔ́ dè mù bo dɛ̀kpɛìnù fáálíìn." 38 Jijíɔ̀ tan dí wɔ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, mà funàì mù." Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ bùlùdí Jisɛ̀ kɔyàì. 39 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tɛmudí è wɔ̀ nɛ̀, "Mà jì tàode wɔ̀lɔ́ nù sɛlɛ nu seli ŋwùnù, mà nɛ̀ è wòló wòì de sanù de, wò sà dè nɛ̀ mùndí wòló wó nɛ̀ wò dè de sanù wo sǐìn fulú." 40 Falesii sìŋgbe nu nyɔɔ́ò téŋ wó dedí va wò nyìnìdí wɔ wòi wɔ̀lɔ́ èì. Wò bídedí wɔ̀ wò nɛ̀, "Wòlúò mú nɛ̀ wo sǐn fulú fulu è dè, nà pɛ́ à dè wo sún?" 41 Edèè Jisɛ̀ tan dí wò, "Èe deo má na sɛlɛ̀ wolàì mùnɛ̀ sǐn fulú nyɔ̀ɔ̀ò, kɛní sɛlɛ siin sún gbǐn èe jio nàì dè. Kɛ́ nàí ná nɛ̀ nà nà dè de sanù na sɛlɛ siíìn dè nɔɔ̀ nàì."

10

1 Edèè Jisɛ̀ mɛnaidí wòlúò kpa wɔ̀lɔ́. Wɔ̀ tan dí wò, "Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà, wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ ka nɛ̀ wɔ̀ kúlùn bɛya bɛyáò kpakíì nù wɔ̀ì e ŋwɔ́ɛ̀ nù kɔ̀ìn, kɛ́ wɔ̀ ŋgelè wɔ kɔ̀ìn gbulu wùlɛ̀ wɔ bùlù è nù, wɔ̀ dè jílè nyɔ̀ɔ̀. 2 Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ ka bɛya bɛyáò kpakíì ŋwɔ́ɛ̀ nù kɔ̀ìn wɔ kúlùn, wɔ̀ wɔ̀ dè bɛya bɛyai ei kìi nyɔɔ́ɔ̀. 3 Kpaki ŋwɔi kìi nyɔɔ́ɔ̀ ka kpakíì kali wɔ ŋwùnù. Bɛya bɛyáò ka wɔ jíví wòíì eu jì wɔ̀ dè má wo kɔlɛn kɔlɛ́ìn nyɛlɛ jívàìnù. Ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ ka wò kúndéè tɔlà. 4 Wɔ̀ kàmá wo gbǐn tɔla, wɔ̀ ka woi ku kɔ̀ìn wɔ dè bɛ̀ ŋwɔnɔ̀ wo gbǐn wò ka wɔ̀ bu ŋwànì, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wò sì wɔ wòíì nù. 5 Wòo ka namu nyɔ̀ɔ̀ bu ŋwànì. Wòlu dɔɔ towóè jíví má wò, wò tava ve sǔdè èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wòì wɔ wòíì nù sì." 6 Jisɛ̀ mɛnaidí wòlúò kpa wɔ̀lɔ́ kɛ́ wòì dí e nu saáì sì. 7 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ sedí è wòlíì mùndí wɔ̀ nɛ̀, "Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà, mì mà dè bɛya bɛyáò wo kpaki ŋwɔ́ɛ̀. 8 Wòlu wòló gbǐn wó jió mii ku wò dè jílè nyɔ̀ɔ̀ò, ŋwɔnɔ̀ bɛya bɛyáò wòó bulu pɛ́ wo wòì nyìnì. 9 Mì mà dè kpaki ŋwɔ́ɛ̀. Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ ka kpakíì nù kúlùn mì faàìn nù wɔ̀ wolo ve sɛlɛ̀ nù, wɔ kúlùn ve wɔ tolu ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ sà ve jìlɛ̀ e jì ŋwùnù. 10 Kɛ́ jíle nyɔɔ́ɔ̀ ka nɔɔ̀ jì wɔ̀ jílè bɛya bɛyáò, wɔ̀ java wò wɔ̀ nyùmà wo lɔ̀ɔn fɔŋwúì. Kɛ́ mà ja dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve wo sà lɔ̀ɔn fɔŋwúì wúlú ŋwùnàì ŋwùnai. 11 "Mì mà dè bɛya bɛyai kìi nyɔɔ kàíɔ̀. Bɛya bɛyai kìi nyɔɔ kàíɔ̀ wɔ nyàŋge nɛnɛ̀ è dè wɔ̀ falan bɛ́ɛ́lɛ́ wɔ bɛya bɛyáò ŋwùnù. 12 Jiji wɔ̀lɔ́ wɔ̀ì bɛya bɛyai kìi nyɔɔ bulu bulu dè nɛ̀ mùndí èì wɔ̀ dè wɔ́ jì wo nu sɛlɛ̀ bì kɛ́ wɔ dè nɔɔ̀ jòwònù màyɛ ŋwùnù wɔ̀ sà má gbǐɔ̀ jì bɛya bɛyáò kamu ŋwùnù wɔ̀ ka sǔdè tavà èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ̀ kpada nɔɔ̀ wɔ màyɛ́ɛ̀ ŋwùnù kɛ́ wɔ̀ì kpada bɛya bɛyáò ŋwùnù. Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má gbǐɔ̀ ka bɛya bɛyáò nù bùlàì wɔ gbàvàì wò dè. 14 Mì mà dè bɛya bɛyai kìi nyɔɔ kàíɔ̀. Mà sì miníò ŋwɔnɔ̀ miníò sì mì. 15 Nyɔìŋ nɔɔ̀ Téɔ̀ sì mì mì pɛ́ ma sì Téɔ̀. Ŋwɔnɔ̀ mà ka mi lɔ̀ɔn fɔŋwúì nù kulu sa mi bɛya bɛyáò ŋwùnù. 16 Mi bɛya bɛyáò téŋ dè e dí wòì gbòowo wɔ̀lɔ́ sún dè. Mà yá wòló pɛ́ nyìnì kpakíì nù. Wò nyìnì ve mi wòì, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má bɛya bɛyáò gbǐn dè ve naà gbòowo kɔlɛ̀n, woi kìi nyɔɔ́ɔ̀ dè nɔɔ̀ kɔlɛ̀n. 17 "Téɔ̀ jàvà mì, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, è dè mi kului sɛ̀lɛ̀ mà sa mi lɔ̀ɔn fɔŋwúì nù kulu wɔ̀lɔ́ mà jì è sà jèè mùndí. 18 De kewu èì wòlù gbǐn jɔ̀ɔ̀ dè mi lɔ̀ɔn fɔŋwúì júwa ŋwùnù. E nu kulu sa sɛ̀lɛ́ɛ̀ fun mi bulu mi kulúì nù. De kewu dè mì jɔ̀ɔ̀ mi lɔ̀ɔn fɔŋwúì nu kulu sa ŋwùnù, de kewu dè mì jɔ̀ɔ̀ mùndí ma júwà è jèè. Téɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ nɛó mà nɛ̀ sɛlɛ wɔ̀lɔ́." 19 Wòi wòló nyìnìdí mɛndɛ Jusíò tidì, wo tèì nù. 20 Wo tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ wò dedí e tɛmùnù wò nɛ̀, "Nyina siìn dè nì é númàì wɔ̀. De ŋwùnù nà dè nɔide tuwànù wòlu dɔɔ towóè wɔu?" 21 Kɛ́ téŋ dedí e tɛmùnù wò nɛ̀, "Jiji wɔ̀lɔ́ gbǐn nyina siìn dè wɔ̀ jèdè wɔ̀ì siyɛ̀ì gbɛ̀ yèlé! Wòlu wɔ̀lɔ́ nyina siìn dè wɔ̀ jèdè wɔ̀ gbɛ̀ sǐn fulú nyɔɔ bawòì yɛ̀?" 22 È dedí naà sɛŋwù gbàa jì tòò. Ŋwɔnɔ̀ Jusíò dedí naà wo Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè e Konda Sa Gbǐdíì nɛ̀nù Jèlusàlɛŋ jɛ̌ɛ̀ nù. 23 Jisɛ̀ dedí de namunù Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè dídɛ̀ɛ̀ e dí nyɛlɛ́ɛ̀ dè Sɔlɔmɔ Piyasáà. 24 Edèè Jusíò gbanaidí èì wɔi fandɛ̀. Wò bídedí wɔ̀ wò nɛ̀, "Kùlúì fɔn dòdo à nɛ̀ ve è mù bu, mu kìyá nà ŋgàmáà se e kàn mù? Se nà ŋgàmáà bulu bulúì, àkɛ́, mù mù dè Wòlúɔ̀ Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn nì?" 25 Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Màó è nà se ya, kɛ́ nà nɛ̀ nǎ mì funàì ŋwɔnɔ̀ kului sǔlà sɛ̀lɛi wòló má dè e nɛ̀nù mì Téɔ̀ wɔ nyɛlɛ́ɛ̀ nù èè dè mi seeléè. 26 Kɛ́ nàì mì funàì èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, nàì mi bɛya bɛyáò sún dè. 27 Mi bɛya bɛyáò ka mi wòì nyìnì ŋwɔnɔ̀ mà sì wò, wò ka mì bu ŋwànì. 28 Ŋwɔnɔ̀ mà ka wò wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì nì. Ŋwɔnɔ̀ wŏ falan ye. Wòlù gbǐn èì wo mi jɔ̀ɔ saì gbɛ̀. 29 Mì Téɔ̀ wɔ́ tùì wò mì jɔ̀ɔ̀, wɔ faain nu kewu tì wòlù gbǐn eu. Wòlù èì wo mì Téɔ̀ jɔ̀ɔ saì gbɛ̀. 30 À mì Téɔ̀ sɔn à dè nɔɔ̀ wòlù kɔlɛ̀n." 31 Edèè Jusíò jívidí túúlíì dè mùndí wò tavà è Jisɛ̀. 32 Jisɛ̀ sedí è wò wɔ̀ nɛ̀, "Nàó mì sà ya ma dè kului sǔlà sɛ̀lɛ kàí tɛ̀gbɛ̀lɛ nɛ̀, ŋwɔnɔ̀ Téɔ̀ nɔɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ nìì mì de kewu, sɛlɛ doo gbǐn nɛ ŋwùnù. Sɛlɛ dòò gbǐn má nɛ̀ è fɔn kwá ŋwùnù nà jàvá ná java mi?" 33 Dɔ̀ɔ̀ wò tan dí wɔ̀, "Àì nɛ̀ à tavà mù túúlíì sɛlɛ kàí ŋwùnù mùó è nɛ̀ ya. Kɛ́ mù dè Ŋgàla wɔ eode selìnù. Mù dè wòlu fuyó, mu dè mù bului Ŋgàla jívàì?" 34 Jisɛ̀ bídedí wò wɔ̀ nɛ̀, "Ŋgàla wɔ bulúì wɔ̀ì è tɛmu na kaɤa jàkúìn nù wɔ́ jì nɛ̀, 'Mà nɛ̀, nà dè ŋgàlai yɛ̀'? 35 Ŋgàla jàkúìn tɛmu è è nɛ̀ wòló Ŋgàla tiyadí wɔ wòíì wo bò wò dè ŋgàlai. Ŋwɔnɔ̀ à sì è wòlù èì tan kídí bì Ŋgàla jàkúìn dè duulì. 36 Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má nií, mìí Téɔ̀ wɔ́ kàlàdí mì faàn wɔ tiya mì tàode wɔ̀lɔ́ nù, mà tan má mà dè Ŋgàla wɔ Jí, nà kamu ve mì nà nɛ̀ mà Ŋgàla wɔ eodè seli ya? 37 È dè má sɛlɛ wòló má dè e nɛ̀nù èì mì Téɔ̀ dè wɔ́ jì nɛ̀ mà nɛ̀ è na funàì mì. 38 Kɛ́ è dè má nɔɔ̀ èè dè nì, nàì má bɛ́ɛ́lɛ́ mi bulúì funàì, nà funàì wɔ̀lɔ́ má dè e nɛ̀nù. Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve na sì è, na sà mùndí èì ndè wɔ̀lɔ́ à mì Téɔ̀ sɔn a dè nù kɔlɛ̀n." 39 Dɔ̀ɔ̀ Jusíò nɛdí mùndí wò kamu wɔ̀, kɛ́ wɔ̀ kɔ̀ìn dí wò faàn jàdè wɔ bɛ̀. 40 Edèè Jisɛ̀ bɛdí Jɔdin ní gbàáà mɛ̀yà, feé Jɔ̀ɔ́n dùmàdí wòlíì wúlú Ŋgàla nímí kwali tɔidè. 41 Wòlù tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ gbàà jidí wɔ bò. Wò tɛmudí è wò nɛ̀, "Jɔ̀ɔ́n wɔ bulúì wɔ̀ì dí kului sǔlà sɛ̀lɛ̀ì nɛ̀, kɛ́ sɛlɛ́ì gbǐn wɔ́ tɛmudí è e kàn jiji wɔ̀lɔ́ è dè ŋgàma." 42 Wòlúò wó dedí va wo tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ wò funaidí wɔ̀.

11

1 Jijì dɛ̀ɛ̀ dedí e dí wɔ nyɛlɛ́ɛ̀ dedí Lasɔ̀lɛ̀. Wɔ̀ dedí Bɛteni jɛ̌ɛ̀ nu konù. Wɔ̀ dedí kèdènù. Mèèlé nɛ̀ wɔ̀ binɔ́ɔ̀ Màtá sɔn wo koàì jɛ̌ɛ̀ dedí jɛ wɔ̀lɔ́. 2 (Mèèlé wɔ̀lɔ́ wɔ̀ wɔ̀ kwalidí ti nímí ŋwàli kàí Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀ kɔyaíì èì, wɔ júwà wɔ wúlú dùì wɔ sɛn dɔɔ kɔyaíì èì. Mèèlé wɔ̀ bíɔ̀ Lasɔ̀lɛ̀ wɔ̀ wɔ̀ dedí kèdéè nù.) 3 Binɔ̀ì sɔ́òn tiyadí tedí Jisɛ̀ wɔ bò wò nɛ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, mù bàde kàíɔ̀ dè kèdènù." 4 Jisɛ̀ wɔ́ nyìnìdí tedíì èì, wɔ̀ tɛmudí è wɔ̀ nɛ̀, "Lasɔ̀lɛ̀ wɔ kède wɔ̀lɔ́ èì wɔ falan kèdè dè, kɛ́ e wúlúì bulu bulúì dè Ŋgàla siya è wòlíì jɛ́ wɔ faàìn kewùì nù nɛ̀ mùndí è nyìnì ve fǔn bi gbàà Ŋgàla wɔ Jííjíɔ̀ bò." 5 Jisɛ̀ jàvàdí Mèèlé nɛ̀ wɔ̀ binɔ̀ Màtá e kanàì dè wò bi Lasɔ̀lɛ̀ dí tìti. 6 Kɛ́ wɔ́ nyìnìdí tedíì èì e kàn Lasɔ̀lɛ̀ wɔ kèdè sɛ̀lɛ́ɛ̀, feé wɔ́ dedí, wɔ̀ kodí dè va kùlùì sɔn tì. 7 Edèè wɔ̀ sedí è wɔ jède nyɔɔ́ò wɔ̀ nɛ̀, "Nà dɔdè vɛ à nà bɛ̀ jèè Jùdiyɛ kagbóè nù." 8 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò sìnyàdí wɔ wòì dè wò nɛ̀, "Sɛlɛ Siya Nyɔɔ́ɔ̀, á deó va dúwàì sɔ́ɛ̀n nù nɔɔ̀, èé Jusíò nɛó wò yá mù java, jɛ́ naà mù gbɛ̀ ve e nu dùmàì à kpolu dè va?" 9 Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Èé nà sì è sànyà kɔlɛ́ɔ̀n nù kùlɔ́ɔ̀ ka ŋwàlànù aavàì kowaa kwai sɔn jàdè? Dɔɔ ŋwùnù wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ ka dè namu kwàndà wɔ̀ɔ ka bà, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ̀ ka tàode wɔ̀lɔ́ e dí dè mɔ̀lì mɔ̀líì sanù dè. 10 Kɛ́ wɔ̀ namu má tɔɔlù, wɔ̀ bà ve èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, dí de mɔ̀lì mɔ̀líì èì wɔ̀ jaindè dè." 11 Èé Jisɛ̀ wɔ́ tɛmudí wòi wɔ̀lɔ́, wɔ̀ tudaidí wɔ wòíì eu mùndí wɔ̀ nɛ̀, "Nà bàde kàíɔ̀ Lasɔ̀lɛ̀ wɔ̀ naà ŋwuni sǐn gbàà nù bùlù ya, kɛ́ mà dè bɛ̀nù mà júwà wɔ̀ dè." 12 Edèè wɔ jède nyɔɔ́ò tan dí wɔ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, è dè má wɔ̀ dè nɔɔ̀ ŋwunìnù, wɔ̀ bawo ve." 13 Lasɔ̀lɛ̀ wɔ falan sɛ̀lɛ́ɛ̀ tɛmùnù Jisɛ̀ dedí, kɛ́ wò sìàìdí wɔ̀ dè ŋwuni sǐn yèlé soolo sɛ̀lɛ tɛmùnù. 14 Dɔɔ ŋwùnù Jisɛ̀ sedí è wò kalàìŋ wɔ̀ nɛ̀, "Lasɔ̀lɛ̀ wɔ̀ falan ya, 15 kɛ́ na sɛlɛ ŋwùnù, è dè kàí màì va dè, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de sɛlɛ wɔ̀lɔ́ nɛ̀ dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve e kava nà nù mi funàì sɛ̀lɛ́ɛ̀ ŋwùnù. Nà dɔdè vɛ à bɛ̀ feé wɔ́ dè." 16 Tamɔ̀ (wó bidí wɔ tan sìnɛ̀wóɔ̀) sedí è wɔ̀ bàde Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò wɔ̀ nɛ̀, "Nà gbǐn à nà gbì nà Sɛlɛ Siya Nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀ì à bɛ̀, wò dè má wɔ javanù wo java nà gbǐn!" 17 Èé Jisɛ̀ wó tilidí jɛ, wò sedí è wɔ̀ wò nɛ̀ wó kìimadí Lasɔ̀lɛ̀ è naà kùlùì nyìyɛ̀ bɛ̀nì ya. 18 É wolòì Bɛteni jɛ̌ɛ̀ nù e bɛ̀ Jèlusàlɛ̀ŋ èì bɛ́ɛ́lɛ́ aavà kɔlɛ̀n nù tili. 19 Jùdiyɛ kagbóè nu nyɔɔ́ò tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ kàdí jì Mèèlé nɛ̀ wɔ̀ binɔ̀ Màtá woi kídí nɛ̀ ŋwùnù e kàn wò bíɔ̀ wɔ falan sɛ̀lɛ́ɛ̀ é bùlàìdí wou. 20 Èé Màtá wɔ́ nyìnìdí Jisɛ̀ wɔ ji fǔìn èì, wɔ̀ bɛ̀àìdí wɔ̀ gbulu. Kɛ́ wɔ̀ binɔ̀ Mèèlé tedí bóè nù. 21 Màtá wɔ́ sàdí Jisɛ̀ wɔ̀ sedí è wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, èe deo má mù dè ve mì bíɔ̀ wɔ̀ɔ jio falan! 22 Kɛ́ ŋwɔnɔ̀ jɛ́ bɛ́ɛ́lɛ́ é dè nyɔìŋ mà sì è wɔ̀lɔ́ gbǐn mú bídè ve Ŋgàla wɔ̀ nɛ̀ è mùì, wɔ̀ nɛ̀ ve è." 23 Jisɛ̀ sedí è wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Mù bíɔ̀ dè de dɔ jìnù falan jɔ̀ɔ̀." 24 Dɔ̀ɔ̀ Màtá tan dí wɔ̀, "Mì ŋgelè mà sì è mà nɛ̀ sànya jèèkaláà nù wòlíì gbǐn wó dè de dɔ jìnù falan jɔ̀ɔ̀, dɔ̀ɔ̀ nù wɔ̀ dɔ̀ ve dè wɔ̀ pɛ́." 25 Kɛ́ Jisɛ̀ sedí è Màtá wɔ̀ nɛ̀, "Mì mà dè de dɔɔ́ɛ̀ falan jɔ̀ɔ̀, ma dè mùndí lɔ̀ɔn fɔŋwúì. Ŋwɔnɔ̀ wɔ̀lɔ́ gbǐn wɔ́ funàì ve mì jɛ́ bɛ́ɛ́lɛ́ wɔ́ dè falan jìnù wɔ̀ sà ve lɔ̀ɔn fɔŋwù. 26 Ŋwɔnɔ̀ wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ nɛ̀ ve wɔ tàodéè mi funàì eu jìjà, wɔ̌ falan. Mù funàì mi wòi wɔ̀lɔ́ yɛ̀?" 27 Màtá sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Òòyi, Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, mà funàì mà nɛ̀ mù mù dè Ŋgàla wɔ Jííjíɔ̀, Wòlúɔ̀ Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn, wó nɛdí wɔ̀ dè tàode wɔ̀lɔ́ nu ji jìnù." 28 Èé Màtá kàdí wɔ̀lɔ́ tɛmu, wɔ̀ kpelaidí jèdè. Wɔ̀ jívidí wɔ̀ binɔ̀ Mèèlé wɔ gbǐlà wúlú dè wɔ̀ì wɔ̀ nɛ̀, "Sɛlɛ Siya Nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀ ja, wɔ̀ dè mù ŋwùnù bídènù." 29 Èé Mèèlé wɔ́ nyìnìdí wɔ̀lɔ́ èì wɔ̀ dɔaidí dè simɛ̀ wɔ bɛ̀àì Jisɛ̀ gbulu. 30 (Dɔ̀ɔ̀ nù Jisɛ̀ wɔ̀ì nɛdí jɛ̌ɛ̀ nù gbài. Wɔ̀ dedí nɔɔ̀ feé Màtá tedí wɔ̀.) 31 Jusíò wó dedí bóè nù Mèèlé wɔi kídí nɛ ŋwùnù, wó sàdí wɔ̀ wɔ tɔlàì simɛ̀ wò ŋwànìdí wɔ̀ bu. Wò sìàìdí wɔ̀ dè kwiíì eodè bɛ̀nù sŏ ŋwùnù. 32 Dɔ̀ɔ̀ Mèèlé tilidí feé Jisɛ̀ wɔ́ dedí. Èé wɔ́ kàdí Jisɛ̀ wɔu sǐn gbǐlà feyàà wɔ̀ bɛdí wɔ bùlù wɔ̀ kɔyàì. Edèè wɔ̀ tan dí wɔ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, èe deo má mù dè vè mì bíɔ̀ wɔ̀ jio falan!" 33 Èé Jisɛ̀ sàdí Mèèlé wɔ dè sŏ e kanàì dè Jusíò nɛ̀ wɔ jòò wó jidí, wɔ kulúì dúlodí dè dí tìti. 34 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ bídedí wò wɔ̀ nɛ̀, "Fe nà kìimaó wɔ̀?" Wò sìnyàdí wɔ wòì dè wò nɛ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, jì fèlé mù sà e dí." 35 Jisɛ̀ sŏdí. 36 Wòlíì wó sàdí wɔ̀lɔ́ dí wò tɛmudí è wò nɛ̀, "Wɔ̀ jàvà wɔ̀ fó!" 37 Wo téŋ tɛmudí è wò nɛ̀, "Èé wɔ̀ bawoó jijíɔ̀ wɔ́ kɔ̀màdí wɔ̀ wɔ sǐìn fulú fulú, nà funàì wɔ̀ó e nɛ̀ì gbɛ̀ Lasɔ̀lɛ̀ wolo falaìn yɛ?" 38 Jisɛ̀ wɔ kulúì dúlodí dè dí tìti mùndí wɔ́ tilidí kwiíì eodè, é dedí kpala wúì nù, kpala finyáà dè ei ku ŋwúnùnù. 39 Jisɛ̀ sedí è wòlúò wɔ̀ nɛ̀, "Nà sa kpala finyáà kwiíì ŋwɔu." Wòlu kúɔ̀n wɔ̀ binɔ́ɔ̀ Màtá tan dí wɔ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, wɔ ŋwàlíì dè naà jìnù, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wó kìimaó wɔ̀ è kùlùì nyìyɛ̀ nɛ̀ ya!" 40 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ bídedí wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Mào è mù se mà nɛ̀ mù funàì má mì, mù sà ve jɛ́ Ŋgàla wɔ faàìn kewùì nù?" 41 Edèè wò bɛdí wo sa kpala finyáà wúì ŋwɔu. Jisɛ̀ kìidí jìjàìndéè wɔ sa Ŋgàla màmà wɔ̀ nɛ̀, "Tedé Ŋgàla mà sa mù màmà wɔ̀lɔ́ mà sɔ̀ má mù, mú ka mi wòíì èì nyìnì. 42 Ŋwɔnɔ̀ mà sì è mà nɛ̀ mù ka mi wòì nyìnì dúwàì gbǐn nù. Kɛ́ mà dè nɔɔ̀ wɔ̀lɔ́ tɛmùnù wòlúò woi màa ŋwùnù wó ŋwúnùì vè. Mà jàvá wó funàì wò nɛ̀ mù mù tiyàì mì." 43 Èé Jisɛ̀ kàdí wɔ̀lɔ́ tɛmu wɔ̀ jívaidí falan wòlúɔ̀ jìjà wɔ̀ nɛ̀, "Lasɔ̀lɛ̀, dɔdè mù tolu kwiíì nù!" 44 Nyɔ̀ŋgúɔ̀ toludí kwiíì nù wɔi nyɔ̀ŋgu jújúì kpanàì kpanai, wɔ faáìn, wɔ kɔyaíì nɛ̀ wɔ kúì pɛ́. Edèè Jisɛ̀ tan dí wòlúò, "Nà sa wɔ̀ì nyɔ̀ŋgu jújúì wɔ̀ bɛ̀ wɔ bɛ̀." 45 Jusíò wó bɛdí Mèèlé wòi ni, wó sàdí Jisɛ̀ wɔ nɛ̀ sɛlɛ wɔ̀lɔ́ wo tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ wò funaidí wɔ̀. 46 Kɛ́ wo téŋ wò wolodí va wo bɛ̀ wo se Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò wɔ̀lɔ́ Jisɛ̀ nɛdí è. 47 Edèè Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò, saaɤa sa wúlú nyɔɔ́ò nɛ̀ tàvi nyɔɔ́ò jòò wò gbàdàìdí. Dɔ̀ɔ̀ wò bídedí wò nɛ̀, "Jɛ́ naà à nɛ̀ ve? Àa jiji wɔ̀lɔ́ dè wɔ́ dè kului sǔlà sɛlɛi tɛ̀gbɛ̀lɛ nɛ̀nù. 48 À ko má dè a dè wɔ kìi wɔ dè wɔ̀lɔ́ nɛ̀, wòlíì gbǐn wò ŋwànì ve wɔ̀ bu. Ŋwɔnɔ̀ dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má Lùuŋ nyɔɔ́ò jì ve wo wàlà nà Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má ǎ nà bulu nà tàvì bi ye." 49 Jiji dɛ̀ɛ̀ dedí wò tidì wɔ nyɛlɛ́ɛ̀ dedí Kèyafà. Wɔ̀ wɔ̀ dedí Saaɤa Sa Kadáà tèi dɔ̀ɔ̀ nù. Wɔ̀ sedí è wò wɔ̀ nɛ̀, "Nà ŋgelè na wúlú su dè fó. 50 Nàì sì ná nɛ̀ è dè ve ŋgelè kàí wòlù kɔlɛ̀n falan wòlíì ŋwùnù, e tì tàvíì gbǐn nyùmà sɛ̀lɛ̀ eu?" 51 Wɔ̀ì dí wòi wɔ̀lɔ́ tɛmu nɔɔ̀ wɔ bulu wɔ de kewúì nù, kɛ́ wɔ̀ wɔ̀ dedí Saaɤa Sa Kadáà tèi dɔ̀ɔ̀ nù, e ŋwùnù wɔ̀ kèlìdí e kàn Jisɛ̀ wɔ falan sɛ̀lɛ́ɛ̀, Jusíò tàvíì sɛlɛ nu sa ŋwùnù. 52 Ŋwɔnɔ̀ èì dí nɔɔ̀ wòlúò kɔlɛ̀n ŋwùnù dè wó dedí Jusíò tàvíì nù. Kɛ́ è dedí Ŋgàla wɔ wóó pɛ́ ŋwùnù wó gbàvàìdí dè tàodéè dí gbǐn wò gbanàì wò dè nù kɔlɛ̀n. 53 É wolòì sànya dɔ̀ɔ̀ eu Jusíò dùmàìdí naà Jisɛ̀ wɔ java sɛ̀lɛ̀ nù. 54 Dɔɔ ŋwùnù Jisɛ̀ wɔ́ dedí Jùdiyɛ kagbóè nù, wɔ̀ɔ bidí dè namu ye gbani tidì. Kɛ́ wɔ̀ wolodí funú wɔ bɛ̀ tàvi dɛ̀ɛ̀ nù sijɛ gbàáà ei fandɛ́ɛ̀. Wò bidí jɛ dɔɔ tan Ifìlɛn. Wɔ̀ dedí wɔ jède nyɔɔ́ò kɔya eu va. 55 Jusíò wou Falan Jíyà Gbǐdíì kàdí dàìnù dè, wòlíì tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ wò wolodí tàvi kagbo nyɛ́ɛ́wíì nù, wo bùwà bɛ̀ Jèlusàlɛ̀ŋ wɔ̀lɔ́ wò sa woi nàndí sa saaɤáà pɛ́, gbǐdíì nɛ̀ sànyáà kìyá tili. 56 Wò gbanaidí èì dí kɔlɛ̀n Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè nù, wo ŋwúnù wo dè dɛ̀kpɛ. Wò dedí nɔɔ̀ sǐn dè kùlànù kéléŋ Jisɛ̀ wɔ ŋwùnù. Dɔ̀ɔ̀ wò gbidí yii bídèì wo dè tan, "Mù funàì kwá mù nɛ̀ wɔ̌ è nɛ̀ wɔ́ jì gbǐdí wɔ̀lɔ́ nù jì?" 57 Dɔ̀ɔ̀ nù saaɤa sa wúlú nyɔɔ́ò nɛ̀ Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò jòò wò kàdí è wòlíì se wò nɛ̀, wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ sì ve Jisɛ̀ wɔ dí, wɔ̀ kàlàn wo kulùì wò bɛ̀ wò kamu wɔ̀.

12

1 È tedí kùlùì wɔ̀folɛ̀ Jusíò wou Falan Jíyà Gbǐdíì nɛ sànyáà kìyá tili. Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ dɔdí dè wɔ bɛ̀ Bɛteni jɛ̌ɛ̀ nù. Lasɔ̀lɛ̀, Jisɛ̀ wɔ́ júwadí wɔ̀ dè falan jɔ̀ɔ̀, wɔ bóè nù wɔ̀ kúlun dí. 2 Wò nyàŋgèdí jìlɛ̀ va wɔ ŋwùnù, Màtá mà dí wòlúò wòì jìlɛ́ɛ̀ nu tèi ŋwùnù. Wòlúò nɛ̀ Jisɛ̀ jòò wó dedí teevéè èì konù kɔlɛ̀n è dedí Lasɔ̀lɛ̀. 3 Mèèlé júwadí bàlàbɔ̀ɔ́ŋ ti nímí e sɔŋwɔ bìbi é dedí è nù. Wɔ̀ kalidí è wɔ kwali è Jisɛ̀ wɔ kɔyaíì èì. Mèèlé júwadí wɔ wúlú dùi gbòolóè wɔ sɛn Jisɛ̀ wɔ kɔyaíì èì. Ti nímíì ŋwàlíì júwadí bóè gbǐn nyàkàà. 4 Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò kɔlɛ̀n nyɛlɛ́ɛ̀ dedí Judɛ̀ Ɛ̀ìkɛlìyɔ̀, wɔ̀ wɔ̀ dedí Jisɛ̀ wɔ wúlú faàn sa jì nyɔ̀ɔ̀. Wɔ̀ tɛmudí è wɔ̀ nɛ̀, 5 "Ti nímí wɔ̀lɔ́ towóè e sɔŋwɔ́ɛ̀ e gbɛo lɛkwai jòwò nyɔ̀ɔ̀ wɔ tèì kɔlɛ̀n màyɛ júwàì. De ŋwùnù wòì e sɔŋwɔ̀ sa, wó jì e sɔŋwɔ́ɛ̀ kómbó nyɔɔ́ò jɔ̀ɔ̀ tù?" 6 Wòi wɔ̀lɔ́ wɔ́ dedí e tɛmùnù wòì tan wɔ̀ kpadadí kómbó nyɔɔ́ò ŋwùnù, kɛ́ wɔ̀ dedí wɔ̀lɔ́ tɛmùnù èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wɔ̀ dedí jílè nyɔ̀ɔ̀. Ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ dedí lɛ kwai funai nyàŋgè nyɔɔ́ɔ̀ Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò gbǐn ŋwùnù. Wɔ̀ bidí lɛkwaíì eu faan tu wɔ̀ nɛ̀ wɔ̀lɔ́ gbǐn wɔ́ jàvà è. 7 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí, "Wolo wɔ̀ì! Ŋwúndè wɔ̀ nyàŋgè e kpolóè dùmài mi kìima sànyáà ŋwùnù. 8 Kómbó nyɔɔ́ò dè ve nɔɔ̀ nai fandɛ̀ wɔ́, kɛ́ miníì mǎ nai fandɛ̀ dè wɔ́." 9 Jusíò tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ gbàà wò nyìnìdí èì wò nɛ̀ Jisɛ̀ wɔ̀ dè Bɛteni jɛ̌ɛ̀ nù. Edèè wò dɔdí dè wo bɛ̀ va, kɛ́ wòì dí bɛ̀ Jisɛ̀ wɔ̀ kɔlɛn ŋwùnù, wò bɛdí Lasɔ̀lɛ̀ pɛ́ ŋwùnù, Jisɛ̀ júwadí wɔ̀ dè falan jɔ̀ɔ̀. 10 Dɔ̀ɔ̀ saaɤa sa wúlú nyɔɔ́ò kúlun dí Lasɔ̀lɛ̀ wɔi fuɤɛ́ nù wò java wɔ̀ pɛ́, 11 èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wɔ de júwà sɛ̀lɛ́ɛ̀ falan jɔ̀ɔ̀, è nɛdí è Jusíò dè wòlu wúlú nyɔɔ́ò sɛlɛ siyáà bu wolo, wo dè Jisɛ̀ funàì. 12 Dɔɔ wɔi jède sànyáà nù, wòlu gbaniíì bɛdí Jusíò wou Falan Jíyà Gbǐdíì nù, wò nyìnìdí èì wò nɛ̀ Jisɛ̀ dè Jèlusàlɛ̀ŋ jìnù. 13 Edèè wò selidí kpowa woì, wo bɛ̀àì wɔ̀ gbulu. Wò gbidí naà wòi de faì wo dè tan, "Kani koo koíì! Ŋgàla gbɛ̀lɛ̀ wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ dè jìnù Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀ nyɛlɛ́ɛ̀ nù. Ŋgàla gbɛ̀lɛ̀ Esulɛ nyɔɔ́ò wo kadáà!" 14 Jisɛ̀ kìidí sowó fale jí dè, wɔ ko wɔ̀ budè mùnɛ̀ jɛ́ nɔɔ̀ wó sàadadí è Ŋgàla jàkúìn nù e kàn wɔ̀. 15 Ŋgàla jàkúìn nɛdí, "Na Sanyɔ jɛ̌ɛ̀ nu nyɔɔ́ò, nàa ŋwààmù. Àa na kadáà dè nì jìnù wɔ́ dè sowó fale jíɔ̀ budè konù." 16 Sɛlɛ wòló é dedí nɛ̀nù Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò wòì dí e nu saáì sì dúwai dɔ̀ɔ̀ jàdè. Kɛní wó tùwàdí wɔ bɛlɛ biíì nù gbàà e díwòò kìyá wò wúlú nù jì, wɔ̀lɔ́ wò nɛdí sɛlɛ wòló gbǐn Jisɛ̀ wɔ̀ì é dè Ŋgàla jàkúìn nù e làà. 17 Wòló wó dedí va sànyáà nù Jisɛ̀ mɛnaidí Lasɔ̀lɛ̀ wòì kwiíì nù wɔ júwà wɔ̀ dè falan jɔ̀ɔ̀, wò sedí e sɛlɛ laáà wòlíì. 18 Kului sǔlà sɛ̀lɛ wɔ̀lɔ́ Jisɛ̀ nɛdí è, e ŋwùnù gbaniíì nu nyɔɔ́ò bɛ̀àìdí wɔ̀ gbulu. 19 Dɔ̀ɔ̀ Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò tan dí yiì, "Nà è dè, kɛ́ à wɔ̀yà yaò! Nà sà vɛ tàodéè nu nyɔɔ́ò gbǐn wò wɔ̀ bu ŋwànì ya!" 20 Wòlúò wó bɛdí Ŋgàla sɔ̀ Jèlusàlɛ̀ŋ gbǐdíì nù Kulii wóó dedí wò tidí. 21 Edèè wò dɔdí dè wo bɛ̀ Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò dɛɛ bò wɔ nyɛlɛ́ɛ̀ dedí Felè (Felè dedí Bɛ̀saida jɛ̌ɛ̀ nu jí. Jɛ wɔ̀lɔ́ dedí Kalalii kagbóè nù.) Wò sedí è Felè wò nɛ̀, "Tedé, à jàvà ve a sà Jisɛ̀." 22 Edèè Felè bɛdí wɔ se è Andùlù, wo sɔ́ɛ̀n wo bɛ̀ wo se è Jisɛ̀. 23 Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Wòlu Fuyó Jííjíɔ̀ wɔ fǔìn nu gbàa tùwa dúwáì è ja." Wɔ̀ mɛnaidí wò kpa wɔ̀lɔ́ wɔ̀ nɛ̀, 24 "Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà, gbàlɛ gbà nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀ì má wɔ gbàlɛ kwáà jòwúì kwa e tɛn, gbàlɛ kwa kɔlɛ́ɔ̀n nɔɔ̀ è dè ve wɔ̀ jɔ̀ɔ̀. Kɛ́ wɔ̀ kwa má è jòwúì e tɛn gbàlɛ dɔ̀ɔ̀ nyàŋgè ve ŋwɔnɔ̀ e kwaíì tùmù ve. 25 Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ kewu ve dè wɔ bulúì wɔ lɔ̀ɔn fɔŋwúì eu kɔ̀nài ŋwùnù, wɔ̀ wɔ̀yà ve è nù. Ŋwɔnɔ̀ wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ sa ve wɔ lɔ̀ɔn fɔŋwúì tàode wɔ̀lɔ́ nù, wɔ̀ nyàŋgè ve wɔ lɔ̀ɔn fɔŋwúì funai wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì ŋwùnù. 26 Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ jàvá wɔ́ dè mi jòwò nyɔ̀ɔ̀, kɛní wɔ̀ yá mì bu ŋwànì. Ŋwɔnɔ̀ feé má dè ve, va mi jòwò nyɔɔ́ɔ̀ dè ve. Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ dè ve mi jòwò nyɔ̀ɔ̀ Téɔ̀ dùmà ve wɔ bɛlɛ." 27 Edèè Jisɛ̀ tan dí wò, "Mi kulúì dè ei jàìnù, ŋwɔnɔ̀ jɛ́ naà mà tɛmu ve? Mà jì bɔɔ̀ tan, 'Téɔ̀ wɔ̀ kɔ̀nàì miu sɛlɛ wɔ̀lɔ́ ě jì miu fun'? Kɛ́ sɛlɛ dɔɔ bulu wɔ ŋwùnù mà ja aava wɔ̀lɔ́ jàdè. 28 Tedé Ŋgàla tùwà mù fǔìn nù gbàà." Wòi sún wolodí jìjàìndéè è nɛ̀, "Màó mi fǔìn nù gbàà tùwà ya, ŋwɔnɔ̀ mà dè mùndí e nu gbàa tùwa jìnù." 29 Gbaniíì nu nyɔɔ́ò wó dedí va ŋwúnùnù wò nyìnìdí wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wòíì èì. Wo téŋ wò tɛmudí è wò nɛ̀ jìjáà èè dè. Téŋ tan dí, "Ŋgàla wɔ tedíò dɛ̀ɛ̀ è dè, wɔ́ siyɛ̀ì wɔ bò!" 30 Kɛ́ Jisɛ̀ sedí è wò wɔ̀ nɛ̀, "Wòi wɔ̀lɔ́ woloo jìjàìndéè na bulu na sɛlɛ kàíì ŋwùnù èì mi ŋwùnù dè. 31 Tàodéè nu nyɔɔ́ò wo sɛlɛ nu seli dúwáì dè naà. Wɔ̀lɔ́ wɔ́ dè tàode wɔ̀lɔ́ eu jìjà, wɔ kpo eodè sa dúwáì è jɛ tili ya. 32 Kɛ́ miníì Ŋgàla kàmá mì gbaya Ŋgàlaò jɛ, mà kòì ve wòlíì gbǐn kpóŋ mì dɛlɛì." 33 (Jisɛ̀ tɛmudí wòi wɔ̀lɔ́ wɔ̀ siya wòlúò faláàn e towóè wɔ́ dedí e faláàn jìnù.) 34 Gbaniíì nu nyɔɔ́ò sìnyàdí wɔ wòì dè wò nɛ̀, "Kului kàláàn nà kaɤa jàkúìn nì è nà e kàn Wòlúɔ̀ Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn, èè dè wɔ̀ dè ve tàodè wɔ́. Jɛ́ naà mu mù gbɛ̀ ve taìn mù nɛ̀ kɛní wò yá Wòlu Fuyó Jííjíɔ̀ jìjà gbaya? Wo dè Wòlu Fuyó Jííjíɔ̀ bulu?" 35 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ mɛnaidí wò kpa wɔ̀lɔ́ wɔ̀ nɛ̀, "Dúwai kɛlɛ biyò è dè naà dí de mɔ̀lì mɔ̀líɔ̀ jɔ̀ɔ̀, wɔ dè na te. Nà bùwà naà de dɔ nà dè bɛ̀ kpindíɔ̀ wɔ̌ jì nà kamu gbulu eodè. Tɔɔlù namu nyɔ̀ɔ̀ wɔ̀ɔ ka wɔ kɔya ŋwúnaíì sa. 36 Èé nà dí de mɔ̀lì mɔ̀líɔ̀ jòò ná dè nɛnɛ̀ dí kɔlɛ̀n, nà funàì dí de mɔ̀lì mɔ̀líɔ̀, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má nà dè ve wɔ wóó." Èé Jisɛ̀ kàdí wòi wòló tɛmu wɔ̀ wolodí va wɔ kìima wɔ bulùì wòì. 37 Jɛ́ bɛ́ɛ́lɛ́ Jisɛ̀ wɔ́ nɛdí kului sǔlà sɛ̀lɛ̀ì wòló Jusíò sǐn ku, wòì dí wɔ̀ funàì pɛ́. 38 Wo wɔ funai sòlì sɛ̀lɛ́ɛ̀ èè dè wòíì Ŋgàla wɔ kèlì nyɔɔ́ɔ̀, Àìseyà wɔ́ tɛmudí è, eu kànàì sɛ̀lɛ́ɛ̀. Wɔ̀ sàadadí è wɔ̀ nɛ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, wòo funaió tedíì á tɛmuó è yɛ? Wòo Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀ siyadí wò wɔ faain nu kewu kewùì dè?" 39 Ŋwɔnɔ̀ wòì dí mùndí wɔ̀ funàì gbɛ̀, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de Ŋgàla wɔ kèlì nyɔɔ́ɔ̀ Àìseyà tɛmudí è wɔ̀ nɛ̀, 40 "Ŋgàla kaladí wo sǐìn wɔ tùwà wo kulúì tindìŋgìlì. Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve wo sǐìn ě dè sa nɛ̀ mùndí wo kulúì ě sɛlɛ̀ èì ndè sa. Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve wŏ dè sììn Ŋgàla bo, wɔ̀ bawo wò." 41 Wòi wòló Àìseyà dedí e tɛmùnù, Jisɛ̀ wɔ bo siyɛ̀ìnù wɔ̀ dedí èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wɔ̀ sàdí Jisɛ̀ konù wɔ kada sɛ̀lɛ́ɛ̀ eu jìjà. 42 Dɔ̀ɔ̀ nù bɛ́ɛ́lɛ́ Jusi wòlu wúlú nyɔɔ́ò tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ dedí wòlúò tidì wó kàdí Jisɛ̀ funàì. Kɛ́ wò dedí Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò sǐn ŋwààmùnù wŏ jì è tɛmu dòò sa woni dídɛ̀ɛ̀ Jusíò Ŋgàla sɔ̀àì bóè sɛlɛ̀ èì. 43 Wò jàvàdí wòlu fuyó wɔni kaajéè, e tì Ŋgàla wɔni kaajéè eu. 44 Edèè Jisɛ̀ gbayadí wòì jìjà wɔ̀ nɛ̀, "Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ ka mì funàì wɔ̀ì nɔɔ̀ mì kɔlɛ̀n funàì, kɛ́ wɔ̀ wɔ̀lɔ́ pɛ́ funàì ya wɔ́ tiyàì mì. 45 Ŋwɔnɔ̀ wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐlà ve miu sǐn wɔ̀ wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔu sǐn gbǐlà ya wɔ́ tiyàì mì. 46 Mà jì tàode wɔ̀lɔ́ nù mà dè dí de mɔ̀lì mɔ̀lì tàodéè nu nyɔɔ́ò ŋwùnù, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve wòlu wɔ̀lɔ́ gbǐn wɔ́ funàì ve mì wɔ̌ kpindíì nù sìɤàì. 47 Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ nyìnì ve mi tedíì èì, wɔ̀ì má e wòíì júwà mǎ sɛlɛ̀ nù seli é kàìn e nyɔɔ́ɔ̀. Màó vè jì tàodéè nu nyɔɔ́ò wo sɛlɛ nu seli ŋwùnù, mà jió wo sɛlɛ nu sa ŋwùnù. 48 Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ sa ve mì jàdè faàìn wɔ̀ nɛ̀ wɔ̌ mi Tedí Kàí jàdè faàìn dùmà, wòlù dè va e nyɔɔ́ɔ̀ wɔ sɛlɛ́ɛ̀ nu seli ŋwùnù. Wòíì má tɛmu è, eodè wò selàì ve wɔ sɛlɛ́ɛ̀ nù Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀ jède kpelai sànyáà nù. 49 Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ dè ŋgàma èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de sɛlɛ́ì gbǐn má dè e tɛmùnù èì mi bulu mi nùu wòì dè, kɛ́ Téɔ̀ wɔ́ tiyàì mì wɔ̀ wɔ̀ ka nɛ̀ mà se nà wɔ̀lɔ́ má ka e tɛmùnù dè. 50 Ŋwɔnɔ̀ èé má sì è mà nɛ̀ wɔ sɛlɛ siyáà èè ka wòlù wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì nì, dɔɔ ŋwùnù wɔ̀lɔ́ gbǐn wɔ́ ka è mì se dɔ̀ɔ̀ mà ka tɛmu."

13

1 Jusíò wou Falan Jíyà Gbǐdíì nɛ sànyáà kìyá jɛ tili, Jisɛ̀ sìdí è wɔ̀ nɛ̀ wɔ tàode wɔ̀lɔ́ nu wolo dúwáì è ja, wɔ̀ bɛ̀ Téɔ̀ bò. Wòló wó dedí wɔ ŋwùnù tàode wɔ̀lɔ́ nù wɔ̀ jàvàdí wò dí tìti. Ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ dedí naà e wo siyànù jɛ́ wɔ́ jàvàì wò dí tìti e sìɤàìnù wɔ bɛ sànyáà tili. 2 Jisɛ̀ nɛ̀ wɔ jède nyɔ̀ɔ̀ì kowaa kwai sɔ́òn jòò wò dedí naà wo kǔdúwùlù jìlɛ́ɛ̀ jìnù. Nyina siíòn kadáà kàdí naà e keleɤeléè Saimɔ̀ Ɛ̀ìkɛlìyɔ̀ wɔ jííjíɔ̀, Judɛ̀ Ɛ̀ìkɛlìyɔ̀ wɔ kulúì nù kwali wɔ̀lɔ́ wɔ̀ sa Jisɛ̀ wúlú faàn. 3 Jisɛ̀ sìdí è wɔ̀ nɛ̀ Ŋgàla wɔ̀ wɔ̀ de kewu nì ya lɛ́ì gbǐn eu jìjà, ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ wolodí Ŋgàla bò ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ dedí naà jède kpelàìnù Ŋgàla bò. 4 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ dɔdí dè jìlɛ jìàì teevéè èì wɔ sa wɔ jogbo gbàáà èì wɔ mùwà táwóè tidì. 5 Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ kwalidí nímí kài nyɔ̀ŋgáà nù wɔ gbì wɔ jède nyɔɔ́ò kɔyaíì ei sɔlɔ̀ì wɔ sa táwóè kaàn wɔ dè wo kɔyaíì èì sɛn. 6 Wɔ́ tilidí Saimɔ̀ Pitɛ̀ wɔ̀ì, dɔ̀ɔ̀ sedí è wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, mùì nà kɔyai sɔlɔ̀ nyɔ̀ɔ̀ dè pɛ́?" 7 Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ má dè e nɛ̀nù mùì e nu sàáì sì. Kɛ́ mù dè e si jìnù e kúì va nù." 8 Edèè Pitɛ̀ tɛmudí è wɔ̀ nɛ̀, "Mǎ è ŋwuni mù ŋgelè mú jì mi kɔyaíì èì sɔlɔ̀ gbǐn tàodè!" Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Mùì má è ŋwuni má jì mù kɔyaíì èì sɔlɔ̀, mǔ mi jède nyɔ̀ɔ̀ dè." 9 Saimɔ̀ Pitɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, ka sɔlɔ̀ nɔɔ̀ mi kɔyaíì sɔn èì mu, sɔlɔ̀ mi faáìn nɛ̀ mi wúlú ei ndéè pɛ́." 10 Edèè Jisɛ̀ tɛmúì è wɔ̀ nɛ̀, "È dè má wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀o pǔndó ya, wɔ̀ wolo má de namu wɔ̀lɔ́ nɔɔ̀ é ŋwùwà ve wɔ nɛ̀ è èè dè, wɔ sɔlɔ̀ kɔyàì èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, nɔŋwɔi èì wɔ jɛ́ɛ̀ èì dè. Na gbǐn kpóŋ tidì wòlù kɔlɛ̀n nɔɔ̀ nɔŋwɔi dè wɔ̀ì." 11 (Jisɛ̀ kàdí wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ sì bùwà wɔ́ dedí wɔ wúlú faàn sa jìnù dɔɔ ŋwùnù wɔ̀ nɛdí, "Na gbǐn kpóŋ tidì wòlù kɔlɛ̀n nɔɔ̀ nɔŋwɔi dè wɔ̀ì.") 12 Èé Jisɛ̀ wɔ́ kàdí wɔ jède nyɔɔ́ò kɔyaíì sɔlɔ̀ kala, wɔ̀ kwaladí wɔ jogbo gbàáà mùndí wɔ bɛ̀ wɔ kodè wɔ koaíì teevéè èì. Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ bídedí wɔ jède nyɔɔ́ò wɔ̀ nɛ̀, "Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ má nɛ̀nàì nà nà sì e nu saáì yɛ̀? 13 Nà ka mì jívàì Sɛlɛ Siya Nyɔ̀ɔ̀ nɛ̀ Wòlu Nyɔ̀ɔ̀. Nà dè ŋgàma, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de dɔɔ nyɔɔ́ɔ̀ mà dè. 14 Mìí má dè na Wòlu Nyɔ̀ɔ̀ nɛ̀ na Sɛlɛ Siya Nyɔ̀ɔ̀, mà na kɔyaíì èì sɔlɔ ya, kɛní nà pɛ́ na yá yii kɔyai sɔlɔ dè. 15 Sɛlɛ̀ è dè nì má siya è nà dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve na nɛ̀ è mùnɛ̀ jɛ́ nɔɔ̀ má nɛ̀ è na ŋwùnù. 16 Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà, kɔnya gbǐn wɔ sɛlɛ̀ èì nù ŋwɔmu e tì wɔ wòlu nyɔ̀ɔ̀ wɔu, ŋwɔnɔ̀ tedí nu bɛ̀ nyɔ̀ɔ̀ wɔ sɛlɛ̀ èì nù ŋwɔmu é jì wɔ tiya nyɔɔ́ɔ̀ wɔu tì. 17 Èé nà sɛlɛ wòló sì ya, nà dè má e nɛ̀nù Ŋgàla gbɛ̀lɛ̀ ve na! 18 "Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ má tɛmu è, màì na gbǐn tanù dè. Mà sì jijíò má kàlàì wò faàn wò dè mi bèè. Wòíì Ŋgàla jàkúìn é tɛmu è è nɛ̀, 'Wɔ̀lɔ́ à wɔ sɔn á tùó kài kɔlɛ́ɔ̀n nù faàn, wɔ̀ dè sììn ya mìì siìn,' è yá eu kànàì. 19 Mà na sɛlɛ wɔ̀lɔ́ se bùwà ya dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve è nɛ̀ má na funàì nà nɛ̀ 'Mì Mà Dè'. 20 Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà, wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn má tiya ve wɔ̀ wòlù dùmà má wɔ̀ jàdè faàìn, e nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀ mì pɛ́ jàdè faàìn dùmà ya. Ŋwɔnɔ̀ wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ dùmà ve mì jàdè faàìn, kɛní wɔ̀ wɔ̀lɔ́ jàdè faàìn dùmà ya wɔ́ tiyàì mì." 21 Èé Jisɛ̀ kàdí wòi wòló tɛmu wɔ kulúì dedí ei jàìnù dí tìti. Edèè wɔ̀ tɛmudí è kpáú wɔ jède nyɔɔ́ò sǐn ku wɔ̀ nɛ̀, "Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà na gbǐn tidì, kɔlɛn dɛ̀ɛ̀ dè mi wúlú faàn sa jìnù." 22 Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò kodí nɔɔ̀ wo dè yii ku kìi. Wo kulúì dedí nɔɔ̀ èì tiŋgìtáŋgá e kàn wɔ̀lɔ́ Jisɛ̀ dedí wɔ bo siyɛ̀ìnù. 23 Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò dɛ̀ɛ̀ dedí wɔi fandɛ konù, nɛ̀ wɔ jède nyɔɔ dɔ̀ɔ̀ sɔn wò dɛ̀mùdí kɛ́ɛ́lɛ́. 24 Dɔ̀ɔ̀ Saimɔ̀ Pitɛ̀ fɛjɛdí Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ì wɔ̀ nɛ̀, "Bídè nɛ̀mu wɔ̀ e kàn wɔ̀lɔ́ wɔ́ dè wɔ bo siyɛ̀ìnù." 25 Edèè Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ dɔ̀ɔ̀ dàìdí wɔ̀ì wɔ bídè wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, wòo tanù mù dè?" 26 Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Mà tù má kpowúì saáì nù wɔ̀lɔ́ má nì ve è wɔ̀ ku kɛní wɔ̀ è dè." Edèè wɔ̀ júwadí kpowú wɔ tù è saíì nù wɔ nì è Saimɔ̀ Ɛ̀ìkɛlìyɔ̀ wɔ jíɔ̀ Judɛ̀ ku. 27 Judà jidí nɔɔ̀ kpowúì feyàà Setɔ̀ŋ jì wɔ̀ jaindè. Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí wɔ̀, "Fumu dè mù bɛ̀ mù nɛ̀ wɔ̀lɔ́ mú dè wòlù mu nɛ̀ è!" 28 Wòlu wòló wó dedí teevéè èì konù kɔlɛn bɛ́ɛ́lɛ́ èì dí è sì sɛ̀lɛ́ɛ̀ ŋwùnù Jisɛ̀ tɛmudí wòi wɔ̀lɔ́. 29 Èé Judɛ̀ wɔ́ dedí lɛkwai funai nyàŋgè nyɔɔ́ɔ̀ wò tidì, Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò kpolóè sìàìdí wɔ̀ è Judɛ̀ se ya wɔ̀lɔ́ wɔ̀ bɛ̀ wɔ̀ tɛn nyɔkɔin téŋ gbǐdíì ŋwùnù kpedeó wɔ̀ tiyadí wɔ̀ bɛ̀ wɔ̀ nì kómbó nyɔɔ́ò lɛ sún. 30 Judɛ̀ jidí nɔɔ̀ kpowúì feyàà wɔ tolu bóè nù. Kpindíɔ̀ kàdí naà gbì. 31 Èé Judɛ̀ kàdí bɛ̀ Jisɛ̀ tɛmudí è wɔ̀ nɛ̀, "Wòlu Fuyó Jííjíɔ̀ wɔ bɛlɛ́ɛ̀ è naà nù gbàà dè ya. Ŋgàla dè bɛlɛ bi gbàa sa jìnù sɛlɛ wòló gbǐn ŋwùnù é dè Wòlu Fuyó Jííjíɔ̀ nɛ̀nù. 32 Ŋwɔnɔ̀ Ŋgàla dè Wòlu Fuyó Jííjíɔ̀ bɛlɛ dùma jìnù wɔ bulu faàìn nù. Wɔ̀ dè dɔɔ nɛ̀nù fèlé fáálíìn nɔɔ̀. 33 Mì kìo nà, dúwai kɛlɛ biyò naà è dè mì jɔ̀ɔ̀ à na wò jòò a dè dí kɔlɛ̀n. Nà dè ve mi de kìi, ŋwɔnɔ̀ wòíì nɔɔ̀ má sedí è Jusíò è nɔɔ̀ mà dè e na senù, 'Feé má dè bɛ̀nù nàì va ji kídí bi.' 34 Àa kaɤa dèèléè dè má dè naà e na jɔ̀ɔ tunù. Nà jàvà yiì. Nà yá yiì jàvà mùnɛ̀ jɛ́ nɔɔ̀ má jàvàì nà. 35 Nà jàvà má yiì, wòlù gbǐn sì ve è wò nɛ̀ nà dè mi jède nyɔ̀ɔ̀ò." 36 Dɔ̀ɔ̀ Saimɔ̀ Pitɛ̀ bídedí Jisɛ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, fe bɛ̀nù mù dè?" Edèè Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Feé má dè bɛ̀nù, mùì mi bu ŋwànìì gbɛ̀ fáálíìn, kɛ́ dúwai dɛ̀ɛ̀ nù mù ŋwànì ve mì bu." 37 Dɔ̀ɔ̀ Pitɛ̀ bídedí Jisɛ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, de ŋwùnù màì mù bu ŋwàni kídí bi fáálíìn yɛ? Mi nyàŋge nɛnɛ̀ è dè mà falan bɛ́ɛ́lɛ́ mù ŋwùnù." 38 Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Mù nyàŋge nɛnɛ̀ è dè bulu bulu nù mù falan mi ŋwùnù? Ŋwúndè mà se mù ŋgàmáà mù dè mi sɛlɛ kpeli jìnù e dí dè taàn, nɔ̀nu bɔlɔ́ɔ̀ kìyá kèlì."

14

1 Edèè Jisɛ̀ sedí è wɔ jède nyɔɔ́ò wɔ̀ nɛ̀, "Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ èe fèdà na kulu nɛ̀ mùndí èe tùwà na kulúì èì fuyuwù fuyuwù. Nà funàì Ŋgàla nà funàì mì pɛ́. 2 Funai tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ dè mì Téɔ̀ wɔ bóè nù. Mà dè ku bɛ̀nù mà nyàŋgè dí dè na ŋwùnù. Èe deo má èì nyɔìŋ de, màa jio è nà se. 3 Mà kàmá bɛ̀ ma nyàŋgè na koaíì dí dè, mà jì ve jèè ma bɛ̀nì nà. Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve na dè feé má dè ve. 4 Nà sì gbulúì é bɛ̀ì feé má dè bɛ̀nù." 5 Edèè Tamɔ̀ tan dí wɔ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, àì sì feé mú dè bɛ̀nù; dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má jɛ́ naà à sì ve gbulúì é bɛ̀ì va?" 6 Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Mi bulúì mì mà dè gbulúì, ma dè ŋgàmáà, ma dè lɔ̀ɔn fɔŋwúì. Wòlù gbǐn wɔ̀ì Téɔ bò bɛ̀ì gbɛ̀ soolo, kɛní wɔ kɔ̀ìn mì faàìn nù. 7 Èe deo má nà sì mi dè wòlù, kɛní nàa sìo mì Téɔ̀ dè wòlù. É wolòì naà kɔ̀ɔ̀nù eu nà sì wɔ̀ èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, nàó wɔ̀ sà ya." 8 Dɔ̀ɔ̀ Felè tan dí Jisɛ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, siya nà Téɔ̀, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve nà kulu lɔ̀mù." 9 Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Felè, dúwáì dòdóè à na gbǐn jòò à è nɛ̀ ya dí kɔlɛ̀n, mùì nɛ̀ mi dè wòlù si yɛ̀? Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀ó mì sà ya wɔ̀ó Téɔ̀ sà ya. De ŋwùnù naà mù dè tanù, 'Siya nà Téɔ̀ yɛ?' 10 Felè mùì funàì mú nɛ̀ à Téɔ̀ sɔn à dè nɔɔ̀ wòlù kɔlɛn? Wòíì gbǐn má ka è nà se èì mi bulúì mi nùu wòì dè. Téɔ̀ dè mì jaindè ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ ka sɛlɛ wòló gbǐn nɛ̀nù dè mì faàìn nù. 11 Mà tan má nà mà nɛ̀ à Téɔ̀ sɔn à dè nɔɔ̀ wòlù kɔlɛ̀n nà funàì mi wòíì. Nàì má bɛ́ɛ́lɛ́ mi wòi dɔ̀ɔ̀ funai, nà funàì è sɛlɛ́ì bɛ́ɛ́lɛ́ ŋwùnù má ka è nɛ̀. 12 Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà, wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ funàì ve mì wɔ̀ pɛ́ dè kewu dè ve wɔ̀ jɔ̀ɔ̀ wɔ nɛ̀ kului sǔlà sɛ̀lɛ́ì má ka è nɛ̀. Wɔ̀ nɛ̀ ve bɛ́ɛ́lɛ́ kului sǔlà sɛ̀lɛ gbààvìì e tì wòló eu, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de mà dè ve Téɔ̀ bo bɛ̀nù. 13 Wɔ̀lɔ́ gbǐn ná bídè ve mì e ŋwùnù mi nyɛlɛ́ɛ̀ nu mà nɛ̀ ve è. Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve Téɔ̀ wɔ fǔìn gbàvàì dè wɔ Jííjíɔ̀ faàìn nù. 14 Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ gbǐn ná bídè ve e ŋwùnù mi nyɛlɛ́ɛ̀ nù mà nɛ̀ ve è. 15 "È dè má nà jàvà mì nà júwà ve mi wòíì. 16 Ŋwɔnɔ̀ dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má mà bídè ve Téɔ̀ wɔ tiya nà ei mà nyɔ̀ɔ̀, wɔ̀lɔ́ wɔ́ dè ve nai fandɛ̀ wɔ́. 17 Wɔ̀ wɔ̀ dè Ŋgàma Nyináà. È dí kewu kewùì dè tàodéè nu nyɔɔ́ò dùmà ŋgàma Nyináà jàdè faàìn èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wòo ka wɔ̀ sà kpedeó wo kève wɔ̀ si. Kɛ́ naníì nà sì wɔ̀ èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wɔ̀ dè naà nai fandɛ̀, kɛ́ e ku va nù, wɔ̀ dè ve na jaindéè. 18 "Màì na te ji jìnù dè de ŋwúnùnù mà sa nau faàn. Mà dè jèe ji jìnù na bò. 19 Dúwai biyò kàmá tì tàodéè nu nyɔɔ́ò wɔ̌ mì sà ye mùndí. Kɛ́ naníì nà dè mi sa jìnù. Èé mi bulúì lɔ̀ɔn fɔŋwù dè mì jɔ̀ɔ̀ wɔ́, nà pɛ́ lɔ̀ɔn fɔŋwù dè ve nà jɔ̀ɔ̀ wɔ́. 20 Sànyáà nù Nyináà jì ve, nà sì ve naà è nà nɛ̀ à Téɔ̀ sɔn è dè wòlù kɔlɛ̀n nɛ̀ mùndí à na wo jòò a dè wòlù kɔlɛ̀n. 21 "Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ dùmà ve mi wòíì jàdè faàìn wɔ nɛ̀ wɔ̀lɔ́ má tɛmu è, kɛní dɔɔ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ jàvàì mì. Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ jàvà ve mì Téɔ̀ jàvà ve wɔ̀ pɛ́. Mi bulúì pɛ́ mà jàvà ve e nyɔɔ́ɔ̀ ma siya mi dè wòlù wɔ̀." 22 Judɛ (wɔ̀lɔ́ èì Judɛ Ɛ̀ìkɛlìyɔ̀ dè) wɔ̀ bídedí Jisɛ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, de ŋwùnù naà mùì mù bulúì tàode nu nyɔɔ́ò siyànù de kɛní nɔɔ̀ mú dè mùi nà kɔlɛ̀n siyànù?" 23 Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ jàvàì mì wɔ̀ dùmà ve mi sɛlɛ siyáà jàdè faàìn. Ŋwɔnɔ̀ Téɔ̀ jàvà ve wɔ̀, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má à Téɔ̀ sɔn à jì ve wɔ̀ jaindè, à e nyɔɔ́ɔ̀ jòò à dè wòlù kɔlɛ̀n. 24 Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ̀ì mì jàvà wɔ̀ɔ ka mi sɛlɛ siyáà jàdè faàìn dùmà. Wòi wòló má dè e tɛmùnù èì mi bulu mi nùu wòì dè, Téɔ̀ wɔ́ tiyàì mì wɔ nùu wòì è dè. 25 "Mà nà sɛlɛ wɔ̀lɔ́ gbǐn se ya èé à na wo jòò á dè nɛnɛ̀ dí kɔlɛ̀n. 26 Nai mà Nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ dè Ŋgàla Wɔi Nyináà Téɔ̀ dè wɔ tiya jìnù mi nyɛlɛ́ɛ̀ nù. Wɔ̀ wɔ̀ dè na sɛlɛ́ì gbǐn siya jìnù, wɔ̀ nɛ̀ è na kulu sìɤàì sɛlɛ́ì gbǐn nù má gbidí e na se. 27 "Nà jɔ̀ɔ lɛ́ɛ̀ má dè e tenù èè dè kulu lɔ̀mù. Mi bulu mi kulu lɔ̀múì mà dè e na ninù. Màì e na jɔ̀ɔ tunù dè mùnɛ̀ jɛ́ tàvíì nu nyɔɔ́ò ka wòlù lɛ̀ nì. Nàa fèdà kulu nɛ̀ mùndí na kulúì èe dè èì fuyuwù fuyuwù. Nàa ŋwààmù. 28 Nà nyìnìo mi wòíì èì mà nɛ̀, 'Mà dè ve na tenù, kɛ́ mà dè jèe ji jìnù na bo.' È dè má nà jàvà mì, mi Tedé bo bɛ̀ sɛ̀lɛ́ɛ̀ tila ve nà kulu dè. Téɔ̀ wɔ sɛlɛ̀ dè gbàà e tì miu. 29 Mà na sɛlɛ wɔ̀lɔ́ se bùwà ya e kìyá nɛ̀, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve è nɛ̀ má na funàì. 30 Màì na bo dɛ̀kpɛì gbɛ̀ ye é jìnù bàìŋ bɛ, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de tàvi wɔ̀lɔ́ eu jìjà nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀ dè ve naà jìnù. De kewu èì wɔ̀ jɔ̀ɔ̀ dè mi jíde sún gbǐn nɛ̀nài ŋwùnù. 31 Kɛ́ mà yá è tàodéè nu nyɔɔ́ò siya mà jàvà Tedé dɔɔ ŋwùnù mà ka sɛlɛ́ì gbǐn nɛ̀ wɔ́ ka nɛ̀ mà nɛ̀ è. "Nà jì, à nà wolo fèlé."

15

1 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí wɔ jède nyɔɔ́ò, "Mì mà dè dòyò kpo gbàa bulu bulúɔ̀, mì Téɔ̀ ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ dè e kpeléè ei nde nyàŋgè nyɔɔ́ɔ̀. 2 Mi ja wɔ̀lɔ́ gbǐn èe ka to, wɔ̀ ka e seli wɔ sa e dí. Kɛ́ mi ja wɔ̀lɔ́ ka to, wɔ̀ ka èì nyàŋgè bulu kàí fɔ́ɔ́n dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve e to dí tìti. 3 Wòíì má se è nà, èè nɛ̀ ya feleŋge gbǐn èì naà nàì dè ye. 4 À nà sìɤàì nà nu kɔlɛn dè sɛ̀lɛ́ɛ̀ bu. Nà sì è dòyò kpo ja èì nɔɔ̀ toì gbɛ̀ soolo e bulùì faàn eu, kɛní e dè dòyò kpo gbàáà èì kànù. Nyɔìŋ nɔɔ̀ nàì toì gbɛ̀ soolo, kɛní na sìɤàì mìì kànù. 5 "Mì mà dè dòyò kpo gbàáà, nani nà ŋwɔnɔ̀ na dè mi jaíì. Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ à wɔ sɔn á dè ve nù kɔlɛ̀n, wɔ̀ to ve tɛ̀gbɛ̀lɛ̀. Nàì má mìì kàn, nàì jíde sún gbǐn nɛ̀ì gbɛ̀. 6 Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ wolo ve mìì, wò mɛni ve e nyɔɔ́ɔ̀ mùnɛ̀ jɛ́ wó ka ti ja seli wo mɛni è e jɛ. Ti jai doo towóè wò ka èì gbanàì wo kinya è. 7 À na wo jòò à sìɤàì má nu kɔlɛn dè sɛ̀lɛ́ɛ̀ nù, na dè mi wòíì namàì má se è nà, nà bídè má mì sɛlɛ̀ gbǐn ŋwùnù mà nɛ̀ ve è nàì. 8 Kwai tɛ̀gbɛ̀lɛ́ì ná to ve è, èè nɛ̀ ve mì Téɔ̀ wɔ fǔìn gbàvàì dè, ŋwɔnɔ̀ dɔ̀ɔ̀ èè siya ve è nà dè mi jède nyɔ̀ɔ̀ò. 9 Mà jàvà nɔɔ̀ nà mùnɛ̀ jɛ́ Téɔ̀ jàvàì nà. Nà sìɤàì mi jàvà sɛ̀lɛ́ɛ̀ bu. 10 Nà júwà má wòi wòló má se è nà, mà kándàì ve nɔɔ̀ na jàvàì mùnɛ̀ jɛ́ nɔɔ̀ ná nyìnìì Téɔ̀ wɔ wòì, wɔ́ kándàì mi jàvàì. 11 "Mà dè na wòi wɔ̀lɔ́ senù, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve mi kulu dè tilíì jì na kulúì nù. Ŋwɔnɔ̀ na kulu de tilíì dè ve nɔɔ̀ ku bɛ̀àì kéléŋ. 12 A mi kaɤáà dè má dè e na jɔ̀ɔ funànù, nà jàvà yiì mùnɛ̀ jɛ́ nɔɔ̀ má jàvàì nà. 13 Wòlu wɔ̀lɔ́ wɔ́ ka wɔ lɔ̀ɔn fɔŋwúì saaɤà saai wɔ̀ bàdéò ŋwùnù, wòlù gbǐn èì e dí dè wɔ́ jì wòlu dòò jàvà e tì wɔu. 14 Nà júwà má mi wòíì má se è nà, nà nà dè ve mì bàde dòò. 15 Màì na mi jòwò nyɔɔ́ò jívàìnù dè ye, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wòlu wúlú nyɔ̀ɔ̀ wɔ ka wɔ bò jǐde sɛ̀lɛ́ɛ̀ gbǐn wɔ jòwò nyɔɔ́ɔ̀ se. Kɛ́ mà dè naà na mì bàdeo jívàìnù, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de sɛlɛ́ì gbǐn má kpɛón è Téɔ̀ jɔ̀ɔ̀, màó e gbǐn nà siya ya. 16 Èó nà dè ná jì mì faàn kàlà, mì mà kàlàì nà faàn, ma tiya nà nà bɛ̀ nà to kwai tɛ̀gbɛ̀lɛ̀, kwai wòló é gbɛ̀ ve e dí dèì wɔ́. Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má wɔ̀lɔ́ gbǐn ná bídè ve è Téɔ̀ mi nyɛlɛ́ɛ̀ nù wɔ̀ nì ve è nà ku. 17 Àa mi wòíì dè mu má nɛ̀ nà júwà è, 'Nà jàvà yiì.' " 18 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí wɔ jède nyɔɔ́ò, "Tàodéè nu nyɔɔ́ò jɛ má nà, na kulu sìɤàìnù wɔ̀lɔ́ wò jɛó mì sepá. 19 Nàa deo má tàodéè bèè, kɛní tàodéè nu nyɔɔ́ò wo jàvào nà mùnɛ̀ ná dè wo sún. Èé nàì tàodéè bèè dè, ŋwɔnɔ̀ mà kàlàó nà faàn ma sa nà wò tidì, wò jɛ ve nà. 20 Na kulu sìɤàì wòíì nù má seó è nà mà nɛ̀, 'Jòwò nyɔ̀ɔ̀ gbǐn wɔ sɛlɛ̀ èì nù ŋwɔmu e tì wɔ wúlú nyɔɔ́ɔ̀ wɔu.' È dè má nɔɔ̀ wò kamaió mì siìn, wò kamàì ve nà pɛ́ siìn. È dè má nɔɔ̀ wò dùmàó mi sɛlɛ siyáà jàdè faàìn, wò dùmà ve naníì pɛ́ jàdè faàìn. 21 Wò dè na sɛlɛ wòló gbǐn nɛ̀nài jì jìnù, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de nà dè mi nyɛlɛ́ɛ̀ nù nɛ̀ mùndí wòì wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ sì wɔ́ tiyàì mì. 22 Èe deo má màì jì, má jì wo bo siyɛ̀ì, wòo jio wò wúlú gba funa. Ŋwɔnɔ̀ mùnɛ̀ jɛ́ naà é dè, wòi nu saai èì wò jɔ̀ɔ̀ dè ye wo sɛlɛ siíìn ŋwùnù. 23 Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ jɛ ve mì, wɔ̀ mì Téɔ̀ jɛ ya. 24 Èe deo má màì kului sǔlà sɛ̀lɛ̀ì wòló nɛ̀ wòlù gbǐn èì nɛ̀ è nɛ̀ wo bulúì wo tidì, sɛlɛ̀ gbǐn èe jio wòì dè. Kɛ́ wò sàó kului sǔlà sɛ̀lɛ́ì má nɛó è. Ŋwɔnɔ̀ wò nɛ̀ wòì à Téɔ̀ sɔn nà jàde faàìn dùmànù dè. 25 Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ dedí wòlù e nɛ̀, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve sɛlɛ́ɛ̀ wó sàadadí è wo kaɤa jàkúìn nù e wòíì kànàì eu. Wòi dɔ̀ɔ̀ nɛ̀, 'Wò jɛdí mì, ŋwɔnɔ̀ èì dí nù kɛŋ bi.' " 26 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí wɔ jède nyɔɔ́ò, "Nai mà Nyɔɔ́ɔ̀ dè ji jìnù. Wɔ̀ wɔ̀ dè Nyináà wɔ́ ka ŋgàmáà siya e kàn Ŋgàla. Mà dè wɔ tiya jìnù na bò wɔ wolo Téɔ̀ jɔ̀ɔ̀. Wɔ̀ wɔ̀ se ve nà sɛlɛ ŋgàmáà gbǐn e kàn mì. 27 Ŋwɔnɔ̀ nà pɛ́ nà yá mii seele wòì ni, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de nà nà dedí mì bu má dùmàó mi jòwóè tɔidè."

16

1 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí wɔ jède nyɔɔ́ò, "Mà nà sɛlɛ wɔ̀lɔ́ se ya dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve nǎ kedè nù bùlù, na sòlì mi funàì sɛ̀lɛ́ɛ̀ jàdè. 2 Wò dè na de kɛn jìnù Jusíò Ŋgàla sɔ̀àì bóì nù, wò sa na ni dídɛ̀ɛ̀ e sɛlɛ̀ gbǐn èì. Dúwai dɛ̀ɛ̀ dè jìnù wòlù gbǐn java má na sún, wɔ̀ sìàì ve wɔ̀ dè Ŋgàla wɔi jòwo kàí jòwàìnù. 3 Wò dè sɛlɛ doo towóì nɛ̀ jìnù èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wòì nɛ̀ Téɔ̀ sì kpedeó mi bulúì bɛ́ɛ́lɛ́. 4 Mà na sɛlɛ wɔ̀lɔ́ se bùwà ya dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ fe, tòóè é dè nɛ̀ jìnù, na kulu ŋwàlà mi kpiìn wòíì nù. "Màó na sɛlɛ wòló se e tɔide dùmàíì, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de à na wo jòò à deó nɛnɛ̀ dí kɔlɛ̀n. 5 Kɛ́ mà dè jède kpelàìnù wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ bò wɔ́ tiyaó mì. Na sún gbǐn nàì mi bídè feé má dè bɛ̀nu. 6 Kɛ́ nà ŋgelè nà dè nɔɔ̀ jààsɛŋ de kúlànù. 7 Mà dè na ŋgàmáà senù, nà ŋgelè na bulúì na sɛlɛ kàí ŋwùnù mà dè bɛ̀nù. Èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de màì má bɛ̀, nai mà Nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̌ jì gbǐn tàodè. Kɛ́ mà bɛ má, mà tiya ve wɔ̀ na bò. 8 Wɔ̀ jì má wɔ̀ siya ve è tàodéè nu nyɔɔ́ò mɛndɛ wolo è jèè wɔ̀lɔ́ wo kulu de kùláà é kàìn sɛlɛ siìn èì gbulu nù de, nɛ̀ mùndí wo kulu de kùláà é kàìn telembo sɛ̀lɛ̀ wo kpaì nɛ̀ Ŋgàla wɔ sɛlɛ nu selíì, èì gbulu nù dè. 9 Tàodéè nu nyɔɔ́ò woníì èì gbulu nù dè e kàn sɛlɛ siìn èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wòì mì funàì. 10 Nɛ̀ mùndí wo kulu de kùláà èì gbulu nù dè e kàn telembo, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de mà dè Téɔ̀ bo bɛ̀nù, ŋwɔnɔ̀ nàì mì sa jìnù dè ye. 11 Wo kulu de kùláà èì gbulu nù dè e kàn jɛ́ Ŋgàla ka sɛlɛ nù seli, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ̀lɔ́ wɔ́ dè tàode wɔ̀lɔ́ wúlú nyɔ̀ɔ̀ wɔ sɛlɛ́ɛ̀ nu seli seli è dè naà. 12 "Sɛlɛ tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ dè mì kulùì wɔ̀lɔ́ mà se è nà, kɛ́ fáálíìn naà, nǎ e gbǐn funai nyàŋgèì gbɛ̀. 13 Kɛ́ Ŋgàla wɔ ŋgàma siya Nyináà jì má, wɔ̀ wɔ̀ siya ve nà gbulúì e kan ŋgàma gbǐn. Wɔ̀ì na wɔ bulu wɔ nùu wòi se jìnù dè. Kɛ́ wɔ̀ se ve nà wɔ̀lɔ́ wɔ́ nyìnì ve èì. Wɔ̀ wɔ̀ se ve nà sɛlɛ́ì é dè nɛ jìnù. 14 Wɔ̀ dè mi bɛlɛ́ɛ̀ nu gbàa tùwa jìnù, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wɔ̀lɔ́ má dè wòlù má se è wɔ̀, wɔ̀ dè ve e nu kɔ̀ìn wɔ dè e na se. 15 Lɛ́ì gbǐn é dè Téɔ̀ bèè, è dè mi bèè. Dɔɔ ŋwùnù mà taon nà wɔ̀lɔ́ gbǐn má se ve è Ŋgàla Wɔi Nyináà dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ se ve è nà. 16 "E dí te naà tɛ dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má nàì mi sa jìnù dè ye, ŋwɔnɔ̀ e dí biyò dè má mùndí kpɛɛn nà sà ve mì." 17 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò téŋ gbidí yii bídèì wo dè tan, "Wɔ̀lɔ́ nu saáì vɛ? Wɔ̀ seo è nà wɔ̀ nɛ̀ e dí biyò kàmá kpɛɛn dè, àì wɔ sa jìnù dè ye, wɔ̀ nɛ̀ mùndí e dí biyò kàmá kpɛɛn dè sà ve wɔ̀. Téɔ̀ bo bɛ̀ sɛ̀lɛ́ɛ̀ wɔ́ dè e tɛmùnù, dɔɔ nu saáì vɛ?" 18 Wò dedí bídènù wò nɛ̀, "Wɔ́ dè tanù e dí kàmá kpɛɛn dè, dɔɔ nu saáì vɛ? Àì bulu kwá wɔ̀lɔ́ ei ndè sanù dè wɔ́ dè e tɛmùnù." 19 Jisɛ̀ sìdí è wɔ̀ nɛ̀ wò jàvàdí wo bídè wɔ̀. Dɔɔ ŋwùnù wɔ̀ tan dí wò, "Mì mà tɛmuo è mà nɛ̀, 'E dí kàmá kpɛɛn dè, nàì mi sa jìnù dè ye. Ŋwɔnɔ̀ e dí biyò kàmá kpɛɛn dè nà sà ve mì.' Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ ŋwùnù nà dè yii bídènù nì? 20 Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà, nà dè jààsɛŋ kama jìnù nà dè sŏ. Kɛ́ tàodéè nu nyɔɔ́ò dè kulu de tili jìnù. Kɛ́ na jààsɛ́ɛ̀ŋ sììn ve dè kulu de tili. 21 Kɔ̀ma màluŋ kpaní dè má nyinɔ̀ wɔ̀ì, wɔ̀ ka jààsɛŋ kama, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ mànɔwɔ sa dúwáì dè nì. Kɛ́ wɔ̀ kàmá jíɔ̀ kɔ̀mà, wɔ mànɔwɔ doo gbǐn díwòò ka wɔ̀ wúlú nù tì, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ̀ ka kulu de tilinù dè jíɔ̀ ŋwùnù wɔ́ kɔ̀mà wɔ̀ tàode wɔ̀lɔ́ nù. 22 Ŋwɔnɔ̀ nyɔìŋ naà nà dè. Na kului jài dúwáì è jɛ tili ya, kɛ́ nà dè mi sa jìnù mùndí, ŋwɔnɔ̀ na kulu dè tili ve dí tìti. Kulu de tili wɔ̀lɔ́ towóè wòlù gbǐn èì e na jɔ̀ɔ̀ saì gbɛ̀. 23 "Dúwai dɔ̀ɔ̀ kàmá jì, nǎ mi bulúì bò jì ye lɛ sún gbǐn ŋwùnù. Nà ŋwúndè mà se nà ŋgàmáà, lɛ wɔ̀lɔ́ gbǐn ná bídè ve Téɔ̀ e ŋwùnù mi nyɛlɛ́ɛ̀ nù wɔ̀ nì ve è nà ku. 24 Gbǐn tàodè nàì nɛ̀ lɛ sún gbǐn ŋwùnù bídè mi nyɛlɛ́ɛ̀ nù. Nà bídè má lɛ̀ gbǐn ŋwùnù nà sà ve è, ŋwɔnɔ̀ kulu de tili si ve na kulúì nù." 25 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí wɔ jède nyɔɔ́ò, "Màó na sɛlɛ wɔ̀lɔ́ seì gbì ya, kɛ́ mà bió nɔɔ̀ e tɛmu kpa mɛni nù. Kɛ́ dúwai dɛ̀ɛ̀ dè jìnù mǎ kpa gbǐn mɛni ye, na bo siyɛi ŋwùnù mà dè ve na bo siyɛ̀ì bulu kalàìŋ é kàìn Téɔ̀. 26 Dúwai dɔ̀ɔ̀ tili má nà dè ve wɔ bídè mi nyɛlɛ́ɛ̀ nù. Màì tan mà dè ve Ŋgàla sɔ na ŋwùnù. 27 Téɔ̀ bulúì wɔ̀ jàvà nà. Wɔ̀ ka nà jàvà, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de nà jàvà mì na funàì mùndí nà nɛ̀ mà wolo wɔ bò. 28 Mà woloó Téɔ̀ bò ma jì tàode wɔ̀lɔ́ nù. Mà dè ve naà tàode wɔ̀lɔ́ nu wolonù mà bɛ̀ jèè Téɔ̀ bò." 29 Edèè Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò tan dí wɔ̀, "Mù dè naà nà bo siyɛ̀ìnù a dè ei ndè sa kalàìŋ, mùì kpa mɛni dè ye. 30 À sì è à nɛ̀ mù sì sɛlɛ́ì gbǐn. Ŋwɔnɔ̀ èì ŋwùwá wòlù gbǐn bídènù. Wɔ̀lɔ́ èè nɛ̀ è á funàì à nɛ̀ mù wolo Ŋgàla bò." 31 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Nà naà mì funai ya e wúlú kwalaíì yɛ̀? 32 Dúwai dɛ̀ɛ̀ dè jìnù, ŋwɔnɔ̀ e dúwáì bulu kwá dè naà vè, na gbǐn kpóŋ nà dè de gbàvài jìnù. Na kɔlɛn kɔlɛ́ìn nà dè na jojɛ bɛ jìnù. Nà te ve mì kɔlɛ̀n dè ŋwúnùnù. Kɛ́ mì kɔlɛ̀n màì dè ŋwúnùnù dè, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de Téɔ̀ dè mì jèè. 33 Mà nà sɛlɛ wòló se ya, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve kulu lɔ̀mù dè nà jɔ̀ɔ̀ à na wo jòò à sìɤàì má nù kɔlɛn dèéè nù. Tàodéè nu nyɔɔ́ò dè na eu sɛlɛ tàan funà jìnù. Kɛ́ nà kálí kulu! Mà tàodéè nu nyɔɔ́ò wo faàìn nù fɔlɔ ya!"

17

1 Èé Jisɛ̀ kàdí wɔ̀lɔ́ tɛmu kala, wɔ̀ júwadí wúlú dè wɔ kìi jìjàìndéè wɔ̀ nɛ̀, "Tedé Ŋgàla, dúwáì è tili ya. Tùwà mù Jííjíɔ̀ bɛlɛ́ɛ̀ nù gbàà. Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve mù Jííjíɔ̀ nɛ̀ è mù bɛlɛ́ɛ̀ dè nù gbàà. 2 Mù nió wɔ̀ de kewu wòlu fuyó gbǐn wɔu jìjà, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve wɔ nì wòló wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwù mú tùì wò wɔ̀ jɔ̀ɔ̀. 3 Àa wɔ́lɔ́wɔ́lɔ́ lɔ̀ɔn fɔŋwúì dè. Dɔ̀ɔ̀ èè dè wo sì mù, mú dè ŋgàma Ŋgàla kɔlɛn wúlú kpéɔ̀ŋ nɛ̀ mùndí wo sì Jisɛ̀ Kolàì wɔ̀lɔ́ mú tiyàì wɔ̀. 4 Mà mù fǔìn nù gbàà tùwà ya tàode wɔ́lɔ́ nù, èé mà mù jòwóè wúlú kwala ya mú tùó è mì jɔ̀ɔ̀. 5 Tedé, feé naà mú dè, ni naà mì bɛlɛ́ɛ̀ ku mú nidí è mì ku, à mù sɔn á dedí dí kɔlɛ̀n mu kìyá tàodéè nyàŋgè. 6 "Jijíò mú kàlàì wò faàn tàodéè nu nyɔɔ́ò tidì mu tù wò mì jɔ̀ɔ̀, mà mù nyɛlɛ́ɛ̀ wò siya ya. Wò dè mù bèè. Mù mù tùì wò mì jɔ̀ɔ̀. Ŋwɔnɔ̀ mù tedíì mú tiyaó mì mà se è wò, wò nyìnì e wòì. 7 Wò sì naà è wò nɛ̀ lɛ́ì kɔlɛn kɔlɛ́ìn gbǐn mú nió è mì ku, è wolo mù jɔ̀ɔ̀, 8 èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wɔ̀lɔ́ mú sedí è mì màó è wò se ya. Ŋwɔnɔ̀ wò dùmàó mi tedíì jàdè faàìn, wo sì mùndí è kàí fɔ́ɔ́n wò nɛ̀ mà wolo mù bò. Wò funàì è wò nɛ̀ mù mù tiyàì mì. 9 "Mà dè Ŋgàla sɔ̀nù wo ŋwùnù. Màì Ŋgàla sɔ̀ dè tàodéè nu nyɔɔ́ò ŋwùnù. Kɛ́ mà dè Ŋgàla sɔ̀nù wòló ŋwùnù mú tùì wò mì jɔ̀ɔ̀, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wò dè mù bèè. 10 Wòlúò gbǐn wó dè mi bèè wò dè mù bèè. Wòlúò gbǐn wó dè mu bèè wò dè mi bèè. Ŋwɔnɔ̀ wòlíì sà ve mi bɛlɛ́ɛ̀ wo saaláà nu nù. 11 Ŋwɔnɔ̀ mà dè ve naà jèe jìnù mù bò. Mǎ tàode wɔ̀lɔ́ nù sìɤàì ye kɛ́ wò dè nɛnɛ̀ vè. Tedé, kìi wou jìjà mù nyɛlɛ́ɛ̀ e de kewúì nù, nyɛlɛ́ɛ̀ mú nió è mì ku, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve wo dè nù kɔlɛ̀n mùnɛ̀ jɛ́ à mù sɔn á dè mù kɔlɛ̀n. 12 À wo jòò á deó dí kɔlɛ̀n nyɛlɛ mú nió è mì ku, è mà jòwàìó wou kɔ̀nài ŋwùnù. Ŋwɔnɔ̀ kɔlɛn bɛ́ɛ́lɛ́ èì èì wolo, kɛní nɔɔ̀ wɔ̀lɔ́ wɔ́ deó wòlù wɔ wolo wòì. Dɔ̀ɔ̀ ŋwɔnɔ̀ èè nɛ̀ì Ŋgàla jàkúìn wòíì é kànàì eu. 13 Mà dè ve naà mù bo jìnù, kɛ́ mà dè sɛlɛ wòló tɛmùnù èé má dè nɛnɛ̀ tàodéè nù, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve mi kulu de tilíì gbǐn bɛ̀ wo bò. 14 Mà nyìnìó mù tedíì wo bò, ŋwɔnɔ̀ tàodéè nu nyɔɔ́ò jɛ ve wò èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wòì tàodéè bèè dè, mùnɛ̀ jɛ́ nɔɔ̀ màì tàodéè bèè dè. 15 Màì mù bídènù dè mù sa wò tàodéè nù. Wɔ̀lɔ́ nɔɔ̀ má dè e ŋwùnù bídènù èè dè, mù kɔ̀nàì wou màlùŋ de siin nyɔɔ́ɔ̀ faàn e gbɛ̀ wòì. 16 Wòì tàvíì ŋwùnù dè mùnɛ̀ jɛ́ nɔɔ̀ màì tàvíì ŋwùnù dè. 17 Júwà wò wò dè mù faàn jèe wòlù ŋgàmáà saala nù. Mù wòíì èè dè ŋgàmáà. 18 Mùnɛ̀ jɛ́ nɔɔ̀ mú tiyàì mì tàode wɔ̀lɔ́ nù, nyɔìŋ mà tiyàì wò tàodéè dí gbǐn. 19 Wo sɛlɛ ŋwùnù, mà tùwà mi bulu mù faàn jèe wòlù, wɔ̀lɔ́ wò pɛ́ wo dè mù faàn jèe nyɔɔo bulu bulu. 20 "Màì nɔɔ̀ Ŋgàla sɔ̀nù dè mi jède nyɔɔ́ò kɔlɛ̀n ŋwɔnɔ̀. Kɛ́ mà dè Ŋgàla sɔ̀nù wòló pɛ́ ŋwùnù wó dè mi funai jìnù wo tedíì saala nù. 21 Mà dè Ŋgàla sɔ̀nù wɔ̀lɔ́ wò dè nù kɔlɛ̀n. Tedé! À wo jòò à dè nù kɔlɛn mùnɛ̀ jɛ́ nɔɔ̀ à mù sɔn á dè nù kɔlɛ̀n. Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve à wo jòò a dè nù kɔlɛ̀n, ŋwɔnɔ̀ dɔ̀ɔ̀ è nɛ̀ ve tàodéè nu nyɔɔ́ò funàì wò nɛ̀ mù mù tiyàì mì. 22 Bɛlɛ bíì nɔɔ̀ mú tù è mì jɔ̀ɔ̀, è nɔɔ̀ mà dè e wo jɔ̀ɔ tunù, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve wo dè nù kɔlɛ̀n mùnɛ̀ jɛ́ nɔɔ̀ à mù sɔn á dè nù kɔlɛ̀n. 23 À wo jòò à dè ve nù kɔlɛ̀n, à mù sɔn à dè nù kɔlɛ̀n. Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve wo nu kɔlɛn dèéè wúlú kwala. Dɔ̀ɔ̀ kàmá nɛ̀ tàodéè nu nyɔɔ́ò sì ve è wò nɛ̀, mù mù tiyadí mì, ŋwɔnɔ̀ mù jàvà wò mùnɛ̀ jɛ́ nɔɔ̀ mú jàvàì mì. 24 "Tedé! Mù wò mì jɔ̀ɔ̀ tù ya, ŋwɔnɔ̀ mà jàvà ve wo dè feé má dè. Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve wo sà bɛlɛ́ɛ̀ mú nidí è mì ku, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de mù jàvàó mi mù kìyá tàodéè nyàŋgè. 25 Telembo Tedé, jɛ́ bɛ́ɛ́lɛ́ tàodéè nu nyɔɔ́ò wòì mù sì, mà sì mù. Ŋwɔnɔ̀ wò sì è wò nɛ̀ mù mù tiyàì mì. 26 Màó mù wò siya ya, ŋwɔnɔ̀ mà dè ve nɔɔ̀ dɔɔ nɛ̀ kéléŋ, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve jàváà mú jàvàì mì e dè wo kulúì nù nɛ̀ mùndí à wo jòò a dè nù kɔlɛ̀n."

18

1 Èé Jisɛ̀ kàdí Ŋgàla sɔ̀ kala, nɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò jòò wò dɔdí dè wo jíyà ní biyo kɛ́ɛ́lɛ́ɔ̀ wó tan è Kidùlɔ̀ŋ. Kpele dedí dí dɔ̀ɔ̀. Edèè Jisɛ̀ nɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò jòò wò kúlun dí va. 2 Jisɛ̀ wɔ wúlú faàn sa nyɔɔ́ɔ̀, Judɛ̀ sìdí dí dɔɔ dí, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de Jisɛ̀ nɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò jòò wò bidí va bɛ̀ dúwai tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ nù. 3 Dɔ̀ɔ̀ Judɛ̀ jidí kpeléè nù. Wɔ̀ nyìnìdí sɛ́njɛlɛ kèlè kɔlɛ̀n e kanàì dè Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè ei kìi nyɔɔ́ò, saaɤa sa wúlú nyɔɔ́ò nɛ̀ Falesii sìŋgbe nyɔɔ́ò jòò wó tiyadí wò. Sɛŋwu kamu kamui nɛ̀ lámbóì e kànàì dè wúlé lɛ̀ì èè dedí wò jɔ̀ɔ wo dè bɛ̀. 4 Jisɛ̀ sìdí sɛlɛ́ì gbǐn é dedí wɔ nɛ jìnù. Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ bɛdí wo bò wɔ bídè wò wɔ̀ nɛ̀, "Wòo de kìinù nà dè?" 5 Wò sìnyàdí wɔ wòì dè wò nɛ̀ "Nasɔlɛ jíɔ̀, Jisɛ̀." Jisɛ̀ tan dí wò, "Àa mií dè." Jisɛ̀ wɔ wúlú faàn sa nyɔɔ́ɔ̀, Judɛ̀ dedí va ŋwúnùnù wòlíì tidì. 6 Èé wɔ́ tan dí wò, "Àa mií dè", wò bɛ̀àìdí jèè wo bùlù. 7 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ bídedí wò mùndí wɔ̀ nɛ̀, "Wòo de kìinù nà de?" Wò sìnyàdí wɔ wòì dè wò nɛ̀, "Nasɔlɛ jíɔ̀, Jisɛ̀." 8 Edèè Jisɛ̀ tan dí wò, "Mào è nà se ya mà nɛ̀ àa mií dè. È dè má mu nà dè mi dè kìinù nà wolo wòlu wòló wòì wò bɛ̀." 9 (Wɔ̀ tɛmudí wòi wɔ̀lɔ́ dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve wòíì wɔ́ tɛmudí è wɔ̀ nɛ̀, "Tedé, wòló mú tùì wò mì jɔ̀ɔ̀ kɔlɛn bɛ́ɛ́lɛ́ èì wolo e kànàì eu.") 10 Funú gbàà dedí Saimɔ̀ Pitɛ̀ wɔ̀ì gbèdènù. Wɔ̀ tɔladí è wɔ seli Saaɤa Sa Kadáà wɔ kɔnyáà jìjà faàn eu nɔíì. Kɔnyáà nyɛlɛ́ɛ̀ dedí Makɔ̀. 11 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ sedí è Pitɛ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Kwa mù funú gbàáà kpɔlɔ nù jèè! Mù funàì taaɤá wɔ̀lɔ́ Tedé Ŋgàla kàlà è mì ŋwɔu ma jì bɔɔ̀ è jàdè ŋwɔ̀ sa?" 12 Sɛ́njɛlɛ kèléò, wo wòlù gbàáà nɛ̀ Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè ei kìi nyɔɔ́ò jòò wò kamudí Jisɛ̀ wo mùwà wɔ̀. 13 Wò bɛ̀nìdí wɔ̀ Ana bò. Anà wɔ jí nyíínɔ́ɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ dedí Kèyafà wɔ̀ sɔ̀nɔ́ɔ̀. Kèyafà wɔ̀ wɔ̀ dedí Saaɤa Sa Kadáà tèi dɔ̀ɔ̀ nù. 14 Kèyafà wɔ̀ wɔ̀ nidí Jusi tàvi nyɔɔ́ò kpiìn wòì wɔ̀ nɛ̀, è ŋwùwà ve ŋgelè wòlù kɔlɛ̀n falan wòlíì gbǐn ŋwùnù. 15 Wó kamudí Jisɛ̀ wo dè wɔ bɛ̀nì, Saimɔ̀ Pitɛ̀ nɛ̀ Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò dɛ̀ɛ̀ sɔn wò ŋwànìdí wò bu. Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ɔ̀ dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ Saaɤa Sa Kadáà sɔn wò sìàìdí yiì. Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ bɛdí nɛ̀ Jisɛ̀ jòò wo kúlùn Saaɤa Sa Kadáà wɔ bóè kpakíì nù. 16 Pitɛ̀ tedí ŋwúnùnù kúndéè kpakíì ŋwɔu. Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ wɔ̀lɔ́ nɛ̀ Saaɤa Sa Kadáà sɔn wó sìàìdí ku, wɔ̀ toludí wɔ siyɛ̀ì Saaɤa Sa Kadáà wɔ jòwò nyɔɔ nyinɔ jáóɔ̀ bò wɔ́ dedí kpaki ŋwɔ́ɛ̀ ei kìinù. Dɔ̀ɔ̀ kúlan dí Pitɛ̀. 17 Jòwò nyɔɔ nyinɔ jáóɔ̀ wɔ́ dedí kpaki ŋwɔ́ɛ̀ ei kìinù wɔ̀ sedí è Pitɛ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Mù pɛ́ mù dè jijíɔ̀ va wɔ jède nyɔɔ́ò kɔlɛ̀n, èì nyɔìŋ de?" Pitɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Kpede, màì wo sún dè." 18 Sɛŋwúɔ̀ dedí jìnù, dɔɔ ŋwùnù jòwò nyɔɔ́ò nɛ̀ Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè ei kìi nyɔɔ́ò jòò wò funadí tɛmii kan wo kamàì eu wo dè kan ei ko. Dɔ̀ɔ̀ Pitɛ̀ bɛdí wɔ ŋwúnù woi fandɛ̀ wɔ̀ pɛ́ wɔ dè káàn sún kamu. 19 Dɔ̀ɔ̀ Saaɤa Sa Kadáà bídedí Jisɛ̀ e kàn wɔ jède nyɔɔ́ò nɛ̀ wɔ sɛlɛ siya siya kpaíì. 20 Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Mà bió tàodéè nu nyɔɔ́ò bo siyɛ̀ì gbani tidì wɔ̀lɔ́ wòlù gbǐn nyìnì èì. Mà ka sɛlɛ̀ siya Jusíò Ŋgàla sɔ̀àì bóì nù e kanàì dè Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè nù, feé wòlíì gbǐn ka gbàdàì. Màì nɛ̀ sɛlɛ̀ gbǐn tɛmu kìimu nu. 21 De ŋwùnù naà mù de mi bídènù? Bídè wòlúò wó nyìnìó mi wòíì èì. Bídè wò e kàn wɔ̀lɔ́ má seó è wò. Wò sì wɔ̀lɔ́ má tɛmuó è." 22 Jisɛ̀ wɔ́ tɛmudí wòi wɔ̀lɔ́ Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè ei kìi nyɔɔ́ò kɔlɛ́ɔ̀n dedí va ŋwúnùnù, wɔ̀ gbɔ̀dɔ̀dí wɔ wúlú nù. Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ tan dí Jisɛ̀, "E kpaì vɛ mú dè Saaɤa Sa Kadáà wòi de sìnyànù nyɔìŋ yɛ?" 23 Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "È dè má wòì siìn mà tɛmuo, tɛmu è wòlíì gbǐn sǐn ku, wò nyìnì èì. Kɛ́ è dè má wòíì má tɛmuo è èì wòì siìn dè, de ŋwùnù naà mù gbɔ̀dɔ̀ mì nù?" 24 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ wɔ mùwà mùwáà sìɤàìdí Anà tiya wɔ̀ Saaɤa Sa Kadáà Kèyafà wɔ bò. 25 Pitɛ̀ dedí va ŋwúnùnù wɔ dè kan kamu. Dɔ̀ɔ̀ wòló nɛ̀ wo jòò wó dedí va ŋwúnùnù wò bídedí wɔ̀ wò nɛ̀, "Àkɛ́, mùì jiji dɔ̀ɔ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò kɔlɛ̀n dè?" Kɛ́ Pitɛ̀ kpelidí è wɔ̀ nɛ̀, "Kpede màì wo sún dè." 26 Saaɤa Sa Kadáà wɔ jòwò nyɔɔ́ò dɛ̀ɛ̀ dedí va wɔ dè jijíɔ̀ wɔ̀ gbàn, Pitɛ̀ selidí wɔ nɔíì. Wɔ̀ bídedí Pitɛ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Àkɛ́, mào nà wɔ jòò sa kpeléè nu?" 27 Pitɛ̀ tɛmudí è mùndí wɔ̀ nɛ̀, "Kpede" e dí de fúmù fúmù nù, nɔ̀nu bɔlɔ́ɔ̀ kèlìdí. 28 Dɔ̀ɔ̀ wò sadí Jisɛ̀ Kèyafa bóè, wo bɛ̀nì wɔ̀ jijíɔ̀ bóè kudè wɔ́ dedí Lùuŋ kadáà gbàáà sǐn. Dɔ̀ɔ̀ nù è dedí naà sànde kɛ́ɛ́lɛ́ kɛ́ɛ́lɛ́. Jusi wòlu wúlú nyɔɔ́ò bulúì wòì dí kada bóè nù kúlùn. Èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wòì dí jàvá nàndí gbǐn dè wòì e sìɤàì nù wo jì wou Falan Jíyà Gbǐdíì nu jìlɛ́ɛ̀. 29 Dɔ̀ɔ̀ Pailè wɔ́ dedí Lùuŋ kadáà sǐn wɔ̀ toludí kúndéè wo bò. Wɔ̀ bídedí wò wɔ̀ nɛ̀, "De jiji wɔ̀lɔ́ nɛ̀ ná kamùì wɔ?" 30 Wò sìnyàdí wɔ wòì dè wòì dè wò nɛ̀, "Àa jio jiji wɔ̀lɔ́ nyìnì mù bò, èe deo má wɔ̀ì kùla siin sún gbǐn kùlà." 31 Pailè tan dí wò, "Na bulúì nà bɛ̀nì mu wɔ̀ nà tɛmu sɛlɛ dɔ̀ɔ̀ na kaɤáà nùu wòíì eodè." Wò sìnyàdí wɔ wòì dè wò nɛ̀, "Kɛ́ ŋwɔnɔ̀ de kewu gbǐn èì nà jɔ̀ɔ̀ dè wɔ̀lɔ́ à java wòlù." 32 (Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ nɛdí dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve wòíì Jisɛ̀ bùwàdí e tɛmu e kàn jɛ́ wɔ́ falan ve e kànàì eu.) 33 Edèè Pailè kúlun dí kada bóè nù jèè. Wɔ̀ jívidí Jisɛ̀ wɔ bídè wɔ̀ nɛ̀, "Àkɛ́, mù mù dè Jusíò kada nì?" 34 Edèè Jisɛ̀ bídedí wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Mù bulúì mù keleɤele è dè wɔ̀lɔ́ kpedeó wòlíì téŋ wò wò se mù sɛlɛ̀ e kàn mì?" 35 Pailè sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Mù sìàì mì Jusi jí dí? Mù bulu mù gbàin Jusíò nɛ̀ saaɤa sa wúlú nyɔɔ́ò jòò wò wò kamùì mù wò tù mù mì jɔ̀ɔ̀. De naà mu nɛ̀ ya?" 36 Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Mi kada dè sɛ̀lɛ́ɛ̀ èì tàode wɔ̀lɔ́ nu sɛlɛ̀ dè, èe deo má è dè tàode wɔ̀lɔ́ nu sɛlɛ̀, kɛní mi jède nyɔɔ́ò wòo jio è ŋwuni Jusíò kamu mì, wòo kɔ̀nàìo miu. Mi kada dè sɛ̀lɛ́ɛ̀ èì ve sɛlɛ̀ dè." 37 Pailè bídedí wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ má mù kada dè sɛ̀lɛ́ɛ̀ dè ŋgàma?" Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Mú tɛmu è mù nɛ̀ mà dè kada mù wòíì dè ŋgàma sɛlɛ wɔ̀lɔ́ ŋwùnù wò kɔ̀màdí mì, ŋwɔnɔ̀ sɛlɛ dɔɔ ŋwùnù mà jidí tàodéè nù, mà se wòlíì sɛlɛ̀ è kàn ŋgàmáà. Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ dè ŋgàmáà bèè wɔ̀ ka nɔidè tuwa miu." 38 Dɔ̀ɔ̀ Pailè bídedí Jisɛ̀ wɔ̀ nɛ̀, "De de ŋgàmáà yɛ?" Edèè Pailè toludí wòlúò bò kúndéè wɔ̀ nɛ̀, "Màì sɛlɛ siin sún gbǐn sà jiji wɔ̀lɔ́ wɔ̀ì. 39 Kɛ́ wɔ̀lɔ́ ná ka è nɛ̀ tèì gbǐn, nau Falan Jíyà Gbǐdíì nù èè dè nà ka mì bídè mà ti kpindi bo nu nyɔɔ́ò kɔlɛ̀n dè na ŋwùnù. Mà ti Jusíò kadáà dè na ŋwùnù wɔ̀ bɛ̀?" 40 Wò gbaladí jèè wò nɛ̀, "Kpede èì wɔ̀ dè ti Bàlabɔ̀ dè na ŋwùnù!" (Jijíɔ̀ wó bidí wɔ tan Bàlabɔ̀ wɔ̀ɔ bidí kɔmɛtíì wòi nyìnì.)

19

1 Dɔ̀ɔ̀ Pailè nɛdí è sɛ́njɛlɛ́ò bìlì Jisɛ̀. 2 Edèè sɛ́njɛlɛ́ò nyàŋgèdí wéí doyo kádá wo dùmà è wɔ̀ wúlú. Wò kwaladí wɔ̀ fɛlɛ fɛ̀mbɛ tààn. 3 Wò bidí nɔɔ̀ wɔ bo jìnù dè wo dè wɔ wòi ni wo dè tan, "Àa Jusíò kadáà dè. Wɔ dè tàodè wɔ́ faàòn!" Wò dedí nɔɔ̀ wɔ wúlúì nu faàn funànù kéléŋ kéléŋ. 4 Pailè toludí mùndí gbaniíì nu nyɔɔ́ò bò wɔ̀ tan wò, "Nà kìi nɛ̀mu mà dè wɔ nyìnìnù na bò, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de màì wɔ̀ nɛ̀lɛ siìn sún gbǐn sà." 5 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ toludí kúndéè e wéí tɔmbɔlɔ́ɛ̀ dè wɔ̀ wúlú, kada jogbóè dè wɔ̀ì. Edèè Pailè tan dí wòlúò, "Nà kìi vɛ! Àa jijíɔ̀ dè." 6 Saaɤa sa wúlú nyɔɔ́ò nɛ̀ Jusíò Gbɛ̀lɛ̀ì Bóè ei kìi nyɔɔ́ò jòò wó sàdí Jisɛ̀, wò gbaladí dí tìti wò nɛ̀, "Kpagbà wɔ̀ tíì eodè! Kpagba wɔ̀ tíì eodè!" Dɔ̀ɔ̀ Pailè tan dí wò, "Na bulúì nà júwà wɔ̀ vɛ mu, nà kpagba wɔ̀ tíì eodè. Mà wɔ̀ bídè ya ŋwɔnɔ̀ màì wɔ nɛ̀lɛ siìn gbǐn sa." 7 Dɔ̀ɔ̀ Jusíò sìnyàdí Pailè wɔ wòì dè wò nɛ̀, "Kaɤà dè nà jɔ̀ɔ̀, ŋwɔnɔ̀ kaɤa dɔ̀ɔ̀ nùu wòíì eodè dè, wɔ̀ dè wòlù wɔ falan èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de, wɔ̀ tɛmu è wɔ̀ nɛ̀ wɔ̀ wɔ̀ dè Ŋgàla wɔ Jííjíɔ̀." 8 Èé Pailè wɔ́ nyìnìdí wòlúò wo wòi wɔ̀lɔ́ èì, wɔ kulu fèdèdí tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ gbàà. 9 Wɔ̀ kúlun dí wɔ̀ kada bóè nù mùndí. Wɔ̀ bídedí Jisɛ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Fe mù wolo?" Kɛ́ Jisɛ̀ wɔ̀ì dí wɔ wòì dè sìnyà. 10 Dɔ̀ɔ̀ Pailè tan dí wɔ̀, "Mùì mi wòíì dè sìnyànù dè? Mùì sì mú nɛ̀ mi de kewúì nù mà gbɛ̀ e nɛ̀ì wo ti mù dè kpedeó ma nɛ̀ è wo kpagbà mù tíì eodè?" 11 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Mù de kewu sún gbǐn èe jio miu jìjà de, èe deo má Ŋgàla wɔ̀ì mù de kewu dɔ̀ɔ̀ nì. Dɔɔ bulu wɔ ŋwùnù jijíɔ̀ wɔ́ saì mì wúlú faàn wɔni nɛ̀lɛ siíìn dè gbàà e tì mùníì eu." 12 Èé Pailè kàdí wòi wɔ̀lɔ́ èì nyìnì, wɔ̀ kewudí dè gbulu gbǐn nù wɔ̀ ti Jisɛ̀ dè. Kɛ́ Jusíò kándaidí wòi de faì kéléŋ. Wò sedí è wɔ̀ wò nɛ̀, "Mù ti má jiji wɔ̀lɔ́ dè wɔ bɛ̀, kɛní mùì Lùuŋ kadáà wòlù kàì dè. Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn wɔ́ jívàì ve wɔ bulu kada, kɛní wɔ̀ dè Lùuŋ kadáà wɔ kɔ̀ɔ̀n towò." 13 Èé Pailè wɔ́ nyìnìdí wòi wɔ̀lɔ́ èì, wɔ̀ tɔladí Jisɛ̀ kúndéè. Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ kodí dè wɔ sɛlɛ tɛmàì kpóè nù. Wò bidí e dí tan "Kpala Saváà Eodè." (Ibulu kòwàíì nù e nyɛlɛ́ɛ̀ dè "Kèbatà".) 14 E dí tedí naà tɛ kùlɔ́ɔ̀ tolu wúlú tidì. Ŋwɔnɔ̀ sànya dɔ̀ɔ̀ èè dedí Jusíò wou Falan Jíyà Gbǐdíì nɛ̀ sànyáà kùlu ku nyɔɔ sepáà. Gbǐdí nyɔkɔíìn nyàŋgè e nɛ̀ sànyáà dedí nì. Dɔ̀ɔ̀ Pailè sedí è wòlúò wɔ̀ nɛ̀, "Àa na kadáà dè!" 15 Kɛ́ wò gbaladí dí tìti wò nɛ̀, "Bɛ̀nì wɔ̀! Bɛ̀nì wɔ̀! Kpagbà wɔ̀ tíì eodè!" Dɔ̀ɔ̀ Pailè bídedí wò wɔ̀ nɛ̀, "Nà jàvá má kpagbà na kadáà tíì eodè?" Saaɤa sa wúlú nyɔɔ́ò sìnyàdí wɔ wòì dè wò nɛ̀, "Kada wùlɛ̀ èì nà jɔ̀ɔ̀ de, é wolòì Lùuŋ kadáà wɔi jèdè." 16 E wúlú kwalaíì Pailè tùdí Jisɛ̀ wò jɔ̀ɔ̀, wò kpagbà wɔ̀ tíì eodè. Dɔ̀ɔ̀ wò tùdí Jisɛ̀ sɛ́njɛlɛ́ò jɔ̀ɔ̀. 17 Wò nɛdí è Jisɛ̀ kàn wɔ tíì wɔ sa è jɛ̌ɛ̀ nù, wɔ bɛ̀nì è feé wó bidí e dí tan "Wúlú Koŋga Dí." (Wò bidí è dí tan Kɔ̀kotà Ibulu kòwàíì nù.) 18 Funù wò kpagbadí wɔ̀ tíì eodè. Wò kpagbadí jijìì sɔn pɛ́ tíì eodè. Kɔlɛ̀n dedí gbɔ̀ɔ̀nù faàn eu, kɔlɛ́ɔ̀n dè jìjà faàn eu. Jisɛ̀ dè woi tidì. 19 Pailè sàadadí kului kàlan jàkùn wɔ nɛ̀ è wo gbǐlà è Jisɛ̀ wɔni tíì wúlú kewúì. Wòi dɔ̀ɔ̀ nɛdí, "Nasɔlɛ jíɔ̀, Jisɛ̀ wɔ̀ wɔ̀ dè Jusíò kadáà." 20 Jusíò tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ wò tèìdí kului kàlan jàkun wɔ̀lɔ́. Èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de feé wó kpagbadí Jisɛ̀ tíì eodè, è dedí nɔɔ̀ jɛ gbàáà fandɛ̀. Wò sàadadí kului kàlan wòíì Ibulu kòwàíì nù, Latiŋ kòwàíì nù nɛ̀ Kulii kòwàíì pɛ́ nù. 21 Dɔ̀ɔ̀ saaɤa sa wúlú nyɔɔ́ò tan dí Pailè, "Ka sàada è, ka nɛ̀, 'Àa Jusíò kadáà dè.' Kɛ́ è ŋwùwà ve mu nɛ̀, 'Jiji wɔ̀lɔ́ nɛó mì mà dè Jusíò kadáà.' " 22 Pailè sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Wòì má sàada è mà è sàada ya." 23 Èé sɛ́njɛlɛ́ò kàdí Jisɛ̀ kpagbà tíì eodè, wò júwadí wɔi jújúì wo tèì nù koai nyìyɛ̀. Koai kɔlɛn kɔlɛ́ìn dedí wo kɔlɛn kɔlɛ́ìn ŋwùnù. Wɔ jogbo jàde jújúì nɔɔ̀ è tedí, ŋwɔnɔ̀ è de dí nɔɔ̀ kɛlɛ kɔlɛ̀n. 24 Dɔ̀ɔ̀ sɛ́njɛlɛ́ò tan dí yiì, "Àa na làà wɔ̀lɔ́ nù. À nà kɔ̀nàì kàí à sà wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ java ve è." Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ nɛdí, dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve wòíì Ŋgàla jàkúìn ka è tɛmu e kànàì eu. È nɛ̀, "Wò tèìdí mi tù jújúì nù yiì tidì wo kɔ̀nàì mi jogbo jàdè jújúì eodè kàí." Ŋwɔnɔ̀ sɛlɛ wɔ̀lɔ́ nɔɔ̀ sɛ́njɛlɛ́ò nɛdí. 25 Jisɛ̀ wɔ̀ nu, dɔɔ wɔni binɔ́ɔ̀, nɛ̀ Kìlìyopà wɔ̀ sɔ̀nɔ́ɔ̀, Mèèlé e kanàì dè Mèèlé Madalìn wò wò dedí tíì fandɛ ŋwúnùnù Jisɛ̀ dedí èì fèdènù. 26 Èé Jisɛ̀ kìidí wɔ sà wɔ̀ nu ŋwúnùnù va, e kanàì dè wɔ jède nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ jàvàdí wɔ̀ dí tìti, wɔ̀ sedí è wɔ̀ nu wɔ̀ nɛ̀, "Àa mù jííjíɔ̀ dè nì." 27 Wɔ̀ tan wɔ jède nyɔɔ́ɔ̀, "Àa mù núɔ̀ dè nì." É wolodí sànya dɔ̀ɔ̀ wɔu, Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ dɔ̀ɔ̀ bɛ̀nìdí wɔ̀, wɔ bóè nù wɔ sìɤàì va wɔ lɛ̀ɛ̀n, wɔ sa wɔ làà nù. 28 Jisɛ̀ sìdí è wɔ̀ nɛ̀ sɛlɛ́ì wɔ́ jidí e ŋwùnù wɔ̀ e gbǐn wúlú kwala ya. Dɔɔ ŋwùnù wɔ̀ tɛmudí è wɔ̀ nɛ̀, "Nímí namu soóè dè mìì." Dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve wòíì Ŋgàla jàkúìn bùwàdí e tɛmu e kàn wɔ̀ e kànàì eu. 29 Kài dedí va so nyànì nyàníì sìdí è. Wòlúò wó dedí va kɔlɛ̀n dɛ̀ɛ̀ júwadí kài sɔlàì nyɔkɔn bɔ̀fùíì wɔ bɔnà è so nyànì nyàníì nù. Wɔ̀ faladí è ti gbolóè wúlú wɔ tù è Jisɛ̀ nùù. 30 Èé Jisɛ̀ kàdí sóè sɛ wɔ̀ tɛmudí è wɔ̀ nɛ̀, "È dè kala ya." Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ sudí wúlú dè wɔ falan. 31 Èé sànya wɔ̀lɔ́ é dedí nyɔkɔíìn nyàŋge nɛ̀ sànyáà Jusíò wò gbǐdíì ŋwùnù, wòì dí jàvá nyɔ̀ŋgúɔ̀ sìɤàì tíì eodè Lɔ̀ɔn Sànyáà tili. Èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de sànya dɔɔ bulu bulúì dedí sànyà gbàà wo ŋwùnù. Edèè Jusíò bídedí Pailè wɔ̀ nɛ̀ è, wò sɛ̀n tíì eodè nyɔɔ́ò kɔyaíì nù wò sa wo dí. 32 Dɔ̀ɔ̀ sɛ́njɛlɛ́ò bɛdí wo sɛ̀n jijìì sɔ́òn kɔyaíì nù wo kpagbadí wò tíì eodè nɛ̀ Jisɛ̀ wò jòò. 33 Kɛ́ wó tilidí Jisɛ̀ wɔ̀ì wò sàdí naà wɔ kún, dɔɔ ŋwùnù wòì dí naà wɔ kɔyaíì nù sɛ̀n ye. 34 Kɛ́ sɛ́njɛlɛ́ò kɔlɛ̀n sudí wɔ dɛ́ɛ̀ Jisɛ̀ kpeŋga wɔ tulun wɔ̀. Ŋwɔnɔ̀ e dí de fúmù fúmù nù nímí nɛ̀ tòyò wolodí Jisɛ̀ wɔ kpeŋgáà. 35 (Jijíɔ̀ wɔ́ sàdí sɛlɛ wɔ̀lɔ́ dí, wɔ̀ dí èì seele wòì nì ya, ŋwɔnɔ̀ wɔ wòíì dè ŋgàma. Ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ sì è wɔ̀ ka ŋgàmáà tɛmu. Ŋwɔnɔ̀ wɔ seele wòi wɔ̀lɔ́ nì wúlú dè nà pɛ́ nà funàì.) 36 Sɛlɛ wòló nɛdí dɔ̀ɔ̀ nɛ̀ ve wòíì Ŋgàla jàkúìn buwadí e tɛmu è nɛ̀, "Wŏ wɔ̀ kwaíì kɔlɛn bɛ́ɛ́lɛ́ sɛ̀n," e kànàì eu. 37 Ŋgàla jàkúìn ka mùndí è tɛmu è nɛ̀, "Wòlíì kìi ve wɔ̀lɔ́ ku wó sudí wɔ̀ kpeŋga dɛ́ɛ̀." 38 Èé wɔ̀lɔ́ kàdí nɛ̀ Àlèmàtiya jɛ̌ɛ̀ nu jíɔ̀ wó bidí wɔ tan Josɛ̀, wɔ̀ bídedí Pailè wɔ̀lɔ́ wɔ̀ sa Jisɛ̀ wɔ kúìn e dí wɔ̀ kìima wɔ̀. (Josɛ̀ dedí Jisɛ̀ wɔ jède wòlúò kɔlɛ̀n. Kɛ́ è dedí kìimu nu sɛ̀lɛ̀, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ̀ dedí Jusíò ŋwààmùnù.) Pailè sedí è wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀ wɔ̀ gbɛ̀ nyɔ̀ŋgúɔ̀ júwàì. Edèè Josɛ̀ sadí nyɔ̀ŋgúɔ̀ dí tíì eodè. 39 Nɛ̀kɛ̀dimà wɔ̀ sepá wɔ́ bùwàdí Jisɛ̀ wɔ bo bɛ̀ tɔɔlù kɔlɛ̀n, wɔ̀ pɛ́ wɔ̀ jidí wɔ nyìnì ti nímí páìn kɔ̀lɛ̀ wúlú kɔlɛ̀n mɛɛ̀ nɛ̀ alòò. 40 Mùnɛ̀ jɛ́ nɔɔ̀ Jusíò kaɤáà nɛdí wò dè nyɔ̀ŋgu nyàŋgè wo kìyá wɔ dí sa, jijìì sɔ́òn kwalidí ti nímíì Jisɛ̀ wɔ kúìn èì wo kpanàì wɔ̀ì jújú tunyɛ́ɛ̀. 41 Kpele dɛ̀ɛ̀ dedí feé wó kpagbadí Jisɛ̀ tíì eodè. Kwii dɛ̀ɛ̀ dedí kpala wúì nù va, wòì nɛdí wòlù gbǐn kìima è nù. 42 Sànya dɔ̀ɔ̀ è dedí Jusíò wo nyàŋge nɛ̀ sànyáà wou Falan Jíyà Gbǐdíì ŋwùnù ŋwɔnɔ̀ kwii dɔ̀ɔ̀ èè dàìdí va. Wò bɛ̀nìdí Jisɛ̀ wo kìima wɔ̀ funù.

20

1 Dɔ́wɔ́ɛ̀ e sànya ku nyɔɔ́ɔ̀ e sàndè kɛ́ɛ́lɛ́ kɛ́ɛ́lɛ́, sàlìn pɛ́ èì nɛdí sàn, Mèèlé Madalìn súmúdí kwiíì ŋwɔu. Wɔ̀ sàdí kpala finyáà e dí sa sa kwiíì ŋwɔu. 2 Wɔ̀ kpeladí simɛ̀ dè wɔ bɛ̀ Saimɔ̀ Pitɛ̀ bò nɛ̀ Jisɛ̀ wɔ kului jède nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀ tan wò, "Wò Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀ kúìn kpala wúì nù sa ya. Àì sì feé wó kwaì wɔ̀." 3 Dɔ̀ɔ̀ Pitɛ̀ nɛ̀ Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ɔ̀ kɔlɛ́ɔ̀n sɔn wò bɛdí kwiíì ŋwɔu. 4 Wó dedí bɛ̀nù wo sɔn wò dedí simɛ kwanù. Kɛ́ Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ɔ̀ kɔlɛ́ɔ̀n fúmadí kɔya dè e tì Pitɛ̀ wɔu. Wɔ̀ sepá wɔ̀ tilidí kwiíì ŋwɔu. 5 Wɔ̀ gbǐladí wúlú dè wɔ sà nyɔ̀ŋgúɔ̀ jújúì wòlònù. Kɛ́ wɔ̀ì dí va kúlun. 6 Saimɔ̀ Pitɛ̀ wolaidí wɔi jèè, wɔ tì wɔ̀ì wɔ kúlun kwiíì nù. Wɔ̀ sàdí jújú tunyɛ́ì wòlònù wó kpanaidí è nyɔ̀ŋgúɔ̀ wɔ̀ì e kanàì dè jújúì wó kpanaidí è wɔ wúlúì èì. 7 Èì dí jújúì tidì dè wó kpanaidí è nyɔ̀ŋgúɔ̀ wɔ̀ì. Kɛ́ e nu fɔlɔ fɔlɔ è dedí e wòlò dí wùlɛ̀. 8 Edèè Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ wɔ̀lɔ́ sepá wɔ́ tilidí kwiíì ŋwɔu, wɔ̀ pɛ́ wɔ̀ kúlun dí. Wɔ̀ sàdí wɔ̀lɔ́ nɛdí wɔ funàì. 9 (Wòì nɛdí nɛnɛ̀ Ŋgàla jàkúìn wòíì èì ndè sa é nɛdí, kɛní wɔ̀ yá dè dɔ falan jɔ̀ɔ̀.) 10 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò dɔdí dè wo kpolu dè wo joo kunú eu. 11 Kɛ́ Mèèlé sìɤàìdí kwiíì ŋwɔu wɔ dè sŏ. Wɔ́ dedí sŏnù, wɔ̀ gbidí eu wɔ kìi kwiíì nù. 12 Wɔ̀ sàdí Ŋgàla wɔ tedíò sɔn jújú tunyɛ́ì dè wò nù, wo dè konù feé wó funadí Jisɛ̀. Kɔlɛ̀n dedí wɔ wúlú kewúì konù, kɔlɛ́ɔ̀n ko wɔ kɔyà jàdéè teema. 13 Dɔ̀ɔ̀ wò bídedí Mèèlé wò nɛ̀, "Màmá, de ŋwùnù mù de sŏnù?" Wɔ̀ sìnyàdí wo wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Wò mi Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀ wɔ kúìn dí sa ya, ŋwɔnɔ̀ màì sì feé wó funàì wɔ̀!" 14 Wɔ́ tɛmudí wòi wɔ̀lɔ́ wɔ̀ sììn dí dè wɔ sà Jisɛ̀ ŋwúnùnù va, kɛ́ wɔ̀ì dí wɔ nu wolàì wolai sì. 15 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ bídè wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Nyinɔ́ɔ̀, de sŏnù mù dè?" Wòo de kìinù mù de? Mèèlé sìàìdí kpele ei nde nyàŋgè nyɔɔ́ɔ̀ dè nì. Dɔɔ ŋwùnù wɔ̀ tan dí wɔ̀, "Tedé è dè má mù wɔ dí sa ya, tɛmu wɔ dí mà bɛ̀ mà júwà wɔ̀ mà bɛ̀nì wɔ̀." 16 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ selidí wɔ nyɛlɛ́ɛ̀ nù wɔ̀ nɛ̀, "Mèèlé!" Mèèlé sììn dí dè wɔ bò, wɔ tɛmàì è Ibulu kòwàíì nù wɔ̀ nɛ̀, "Làbonàì!" (Wòi wɔ̀lɔ́ nu saáì dè "Sɛlɛ Siya Nyɔ̀ɔ̀.") 17 Jisɛ̀ tan dí wɔ̀, "Ka bòlò mìì, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de màì nɛ̀ gbài Téɔ̀ bò. Kɛ́ bɛ̀ mù kìi mì bíò dè mù se è wò mù nɛ̀, 'Mà dè ve jède kpelàìnù mà bɛ̀ mi Téɔ̀ bò wɔ́ dè nà Te, wɔ̀í nɔɔ̀ wɔ́ dè mi Ŋgàláà wɔ dè na Ŋgàla.' " 18 Dɔ̀ɔ̀ Mèèlé Madalìn bɛdí wɔ se è Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò wɔ̀ nɛ̀, wɔ̀ Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀ sà ya. Wɔ̀ kɔ̀ìn dí sɛlɛ́ì gbǐn nù Jisɛ̀ tɛmudí è wɔ se è wò. 19 Sànyà kɔlɛn dɔ̀ɔ̀ nu è kǔdúwùlúì, Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò gbanaidí èì dí kɔlɛ̀n bo kalà kala jèè, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wò dedí Jusi wòlu wúlú nyɔɔ́ò ŋwààmùnù. Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ toludí wò sǐn dè wɔ ŋwúnù wò tidì. Wɔ̀ tan dí wò, "Kulu lɔ̀mù dè nà jɔ̀ɔ̀." 20 Wɔ́ kàdí wɔ̀lɔ́ tɛmu, wɔ̀ siyadí wò wɔ faáìn, e kanàì dè wɔ̀ kpeŋgáà. Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò wó sàdí wɔ̀, wo kulu dè è filidí tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ gbàà. 21 Wɔ̀ sedí è wò mùndí wɔ̀ nɛ̀, "Kulu lɔ̀mù dè nà jɔ̀ɔ̀! Mà dè na tiyànù mùnɛ̀ jɛ́ nɔɔ̀ Téɔ̀ wɔ̀ pɛ́ wɔ́ tiyadí mì." 22 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ kwalidí wɔ lɔ̀ɔn fɔŋwúì wòì wɔ̀ nɛ̀, "Nà kamu Ŋgàla Wɔi Nyináà ku. 23 Wɔ̀lɔ́ nyɔɔ́ɔ̀ gbǐn ná te ve wɔ sɛlɛ siíìn nu tǔn, kɛní è nyɔɔ́ɔ̀ nu tǔn te teì dè. Wɔ̀lɔ́ nàì ve wɔ sɛlɛ siíìn nu tǔn te, kɛní wɔ sɛlɛ siíìn nu tǔn èì te." 24 Tamɔ̀ wɔ́ dedí Jisɛ̀ wɔ jède nyɔ̀ɔ̀ì kowaa kwai sɔ́òn dɛ̀ɛ̀, (wó bidí wɔ jívàì "Sìnɛ̀wóɔ̀") wɔ̀ì dí va dè Jisɛ̀ wɔ́ toludí wɔ jède nyɔɔ́ò sǐn dè. 25 Wɔ̀ bàdéò tan dí wɔ̀, "À Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀ sà ya!" Tamɔ̀ sedí è wò wɔ̀ nɛ̀, "Màì má meelíì bèéè sa wɔ jɔ̀déè sɔn, ma gbǐlà va faàn nɛ̀ mùndí màì suyɛ́ɛ̀ doo faàn gbǐlà wɔ kpeŋgáà mǎ è funàì gbǐn tàodè." 26 Èé dɔ́wɔ́ kɔlɛ̀n kàdí tì, wò gbanaidí èì mùndí dí kɔlɛ̀n bóè nù. Tamɔ̀ dedí wò tidì. Bóè e ŋwɔ́ì nu mɛnàì mɛnàì dedí. Jisɛ̀ toludí wɔ jède nyɔɔ́ò sǐn dè wɔ ŋwúnù wò tidì. Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ tan dí wɔ̀, "Kulu lɔ̀mù dè nà jɔ̀ɔ̀." 27 Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ sedí è Tamɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Kwa mù faan jíì fèlé, mù kìi mi jɔ̀déè sɔn. Folì mù faáàn dè mù kwa è mi kpeŋgáà. Wolo mù kulúì ei tiŋgìtáŋgá tùwàì mù funàì è!" 28 Tamɔ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Mi Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, mi Ŋgàláà!" 29 Jisɛ̀ sedí è wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Èé mù mì sà ya, dɔɔ ŋwùnù mù funàì mì nì? Kulu de tili gbàà dè wòló jɔ̀ɔ̀ wó funàì mì, jɛ́ bɛ́ɛ́lɛ́ wòì nɛ̀ miu sǐn gbǐlà gbǐn tàodè!" 30 Jisɛ̀ nɛdí kului sǔlà sɛ̀lɛ̀ì tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò sǐn ku wɔ̀lɔ́ èì jàkun wɔ̀lɔ́ nù dè. 31 Kɛ́ mà sàada wòló fèlé wɔ̀lɔ́ nà funàì nà nɛ̀ Jisɛ̀ wɔ̀ wɔ̀ dè Ŋgàla wɔ Jííjíɔ̀, Wòlúɔ̀ Ŋgàla kàlàdí Wɔ̀ faàn. Nɛ̀ mùndí wɔ funàì saaláà nù nà sà lɔ̀ɔn fɔŋwù wɔ nyɛlɛ́ɛ̀ nù.

21

1 Èé wɔ̀lɔ́ kàdí è nù wolo Jisɛ̀ toludí wɔ jède nyɔɔ́ò sǐn dè mùndí kamu mɛ̀lɛ̀ mɛ̀lɛ̀ gbàáà eodè wó tan è Tàbilìyà. Yèlé è nɛdí. 2 È dedí Saimɔ̀ Pitɛ̀, Tamɔ̀ (wó bidí wɔ tan "Sìnɛ̀wóɔ̀"), Nàtanìyà (wɔ́ wolodí Keena jɛ̌ɛ̀ nù Kalalii kagbóè nù) nɛ̀ Sɛbɛdìì wɔ wóó jííjíò e kanàì dè Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò sɔn dɛ̀ɛ̀ wo gbǐn wò dedí dí kɔlɛ̀n. 3 Edèè Saimɔ̀ Pitɛ̀ tan dí wɔ̀ bàdéò, "Mà dè kpélé mɛni bɛ̀nù." Wɔ̀ bàdéò tan dí wɔ̀, "À mù wò jòò à dè bɛ̀nù." Edèè wò bùlùdí keíì nù wo bɛ̀ níì eodè. Wò fun dí va pílípílí wòì dí jíde kɔlɛn bɛ́ɛ́lɛ́ kamu. 4 Sànde kɛ́ɛ́lɛ́ kɛ́ɛ́lɛ́ Jisɛ̀ jidí wɔ ŋwúnù ní fandɛ́ɛ̀. Kɛ́ wɔ jède nyɔɔ́ò wòì dí è sì è dè má wɔ̀ è dè. 5 Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ bídedí wò wɔ̀ nɛ̀, "Na nyáŋgbáò, nàì nɛ̀ jíde kɔlɛn bɛ́ɛ́lɛ́ kamu?" Wò sìnyàdí wɔ wòì dè wò nɛ̀, "Àì nɛ̀ jídè kamu." 6 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí wò, "Nà mɛni kpéléè keíì e jìjà faáàn eu teema, nà kamu ve wo sún." Dɔ̀ɔ̀ wò mɛnidí kpéléè, ŋwɔnɔ̀ wòì dí e kòì gbɛ̀ ye, èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de saníì wó kamudí è, è tùmùdí dí tìti. 7 Jisɛ̀ wɔ kului nyɔɔ́ɔ̀ wɔ́ dedí wɔ jède nyɔɔ́ò tidì, wɔ̀ sedí è Pitɛ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀ è dè!" Èé Pitɛ̀ kàdí èì nyìnì Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀ è dè, wɔ̀ mùwàdí wɔ jogbóè kaàn (èì dè soolo sɛ̀lɛ̀ de wɔ̀ kàdí wɔ jújúì èì sa) wɔ bùlàì níì. 8 Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ò kpolóè sìɤàìdí keíì nù, wo dè kpéléè kòì e sìɤàìnù wo jì kèì. Feé wó wolodí e dí èì dí bàìŋ dè kèíì èì. E dí gbɛdí vè dòyòì nù sɔn júwàì. 9 Wó gbàidí kèì, wò sàdí tɛmii káàn sani dè eodè funù. Kpowú pɛ́ dedí va. 10 Edèè Jisɛ̀ tan dí wò, "Saníò ná kamùì wò fáálíìn nà nyìnì wo sún." 11 Saimɔ̀ Pitɛ̀ gbàidí keíì nù wɔ kòàì kpéléè dè sani nyɔ̀ŋgaíò dedí è nù, wɔ gbaya è kèì. Saníò dedí kɔ̀lɛ̀ wúlú kɔlɛ̀n jèè kowaa wààyò kwai taàn. Ŋwɔnɔ̀ jɛ́ bɛ́ɛ́lɛ́ wó tùmùdí, kpéléè èì dí nù làà. 12 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí wò, "Nà jì nà jì sàndè jìlɛ́ɛ̀." È dɛ̀màìdí wɔ jède nyɔɔ́ò kɔlɛ̀n kwá wɔ bídè wɔ̀ nɛ̀, "Wòo mù de?" Wò sìdí è bulu kàí fɔ́ɔ́n wò nɛ̀ Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀ wɔ̀ è dedí. 13 Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ bɛdí wɔ júwà kpowúì wɔ tèàì è wò. Nyɔìŋ nɔɔ̀ wɔ̀ nɛdí saníì pɛ́. 14 Jisɛ̀ wɔ́ dɔdí dè falan jɔ̀ɔ̀ wɔ tolu taaníɔ̀ dedí nì wɔ jède nyɔɔ́ò sǐn dè. 15 Èé wó kàdí kpowúì jì kala Jisɛ̀ bídedí Pitɛ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Jɔ̀ɔ́n wɔ jíɔ̀, Saimɔ̀, mù jàvà mì bulu bulu, e tì wòlu wòló wou?" Pitɛ̀ sìnyàdí Jisɛ̀ wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Òòyi, Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀. Mù bulúì mù sì è mà jàvà mù." Jisɛ̀ sedí è wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Nì mi bɛya bɛyai wóó jìlɛ̀." 16 Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ bídedí wɔ̀ bídè kɔlɛ́ɔ̀n mùndí wɔ̀ nɛ̀, "Jɔ̀ɔ́n wɔ jíɔ̀, Saimɔ̀, mù jàvà nɔɔ̀ mì?" Pitɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Òòyi, Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀. Mù bulúì mù sì è mà jàvà mù." Jisɛ̀ sedí è wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Kìi mi bɛya bɛyaíò wòì." 17 Jisɛ̀ bídedí bíde kɔlɛ́ɔ̀n e taani nyɔɔ́ɔ̀ mùndí wɔ̀ nɛ̀, "Jɔ̀ɔ́n wɔ jíɔ̀, Saimɔ̀, mù jàvà nɔɔ̀ mì?" Sɛlɛ wɔ̀lɔ́ kamadí Pitɛ̀ jààsɛŋ, èì de soolo sɛ̀lɛ̀ de Jisɛ̀ wɔ bíde taaníɔ̀ dè nì wɔ́ bídedí è Pitɛ̀ è má wɔ̀ jàvà wɔ̀. Dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ tan dí, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, mù sì sɛlɛ́ì gbǐn kpóŋ. Mù bulúì mù sì è mà jàvà mù." Dɔ̀ɔ̀ Jisɛ̀ tan dí wɔ̀, "Nì mi bɛya bɛyaíò jìlɛ̀. 18 Ŋwúndè mà se mù ŋgàmáà, mú dedí ŋyáŋgbá mù bidí de dɔ, mu mùwàì dè mu bɛ̀ feé gbǐn mú jàvàì. Kɛ́ mù kàmá lɛ̀ɛ̀n, mù folì ve mù faáìn dè, ŋwɔnɔ̀ wòlù wùlɛ̀ mùwàì ve mù dè wɔ bɛ̀nì mù feé mùì jàvá mú jì bɛ̀." 19 (Jisɛ̀ dedí wòi wɔ̀lɔ́ tɛmùnù, wɔ̀ siya è jɛ́ Pitɛ̀ dedí falan jì nyɔ̀ɔ̀, wɔ̀ nyìnì bɛlɛ bi Ŋgàla bò.) Èé wɔ́ kàdí wòi wɔ̀lɔ́ tɛmu wɔ̀ sedí è Pitɛ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Ŋwànì mì bu!" 20 Pitɛ̀ wó dedí bɛ̀nù wɔ̀ kìidí jèè wɔ sà Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ́ɔ̀ dɔ̀ɔ̀ jàvàdí wɔ̀ dí tìti wɔ dè wò bu. Wɔ̀ wɔ̀ telaidí Jisɛ̀ kǔdúwùlúɔ̀ wɔ́ dedí gbǐdí jìlɛ́ɛ̀ jìnù wɔ́ bídedí wɔ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, wòo de mù wúlú faàn sa jìnù?" 21 Èé Pitɛ̀ sàdí wɔ̀ jìnù wɔ̀ bídedí Jisɛ̀ wɔ̀ nɛ̀, "Wòlu Nyɔɔ́ɔ̀, de dè jiji wɔ̀lɔ́ ŋwɔnɔ̀ nɛ̀ jìnù?" 22 Jisɛ̀ sìnyàdí wɔ wòì dè wɔ̀ nɛ̀, "Mà jàvà má bɛ́ɛ́lɛ́ wɔ sìɤàì tàodè e sìɤàìnù ma jì jèè tàodéè nù mùndí, mùníì dè dɔ̀ɔ̀ nù fɔn vɛ? Mùníì dè nɔɔ̀ mù ŋwànì mì bu!" 23 Wòi wɔ̀lɔ́ Jisɛ̀ tɛmudí è, e fǔìn gbàvàìdí dè Jisɛ̀ wɔ funai nyɔɔ́ò tidì, wɔ̀lɔ́ Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ dɔ̀ɔ̀ wɔ̌ falan. Kɛ́ Jisɛ̀ wɔ̀ì dí tan wɔ̌ falan. Wɔ̀ nɛdí, "Mà jàvà má wɔ́ sìɤàì tàodéè nù e sìɤàìnù ma jì jèè, mùníì dè dɔ̀ɔ̀ nù fɔn vɛ?" 24 Jisɛ̀ wɔ jède nyɔɔ dɔ̀ɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ dè seele wòíì ninù e kàn sɛlɛ̀ wòló. Ŋwɔnɔ̀ wɔ̀ wɔ̀ sàadadí è jàkùn nù. Ŋwɔnɔ̀ à sì à nɛ̀ wɔ seele wòíì dè ŋgàma. 25 Jisɛ̀ nɛdí sɛlɛ wùlɛi tɛ̀gbɛ̀lɛ̀ gbàà. Èe deo má wò kwali sɛlɛ doo kɔlɛn kɔlɛ́ìn jàkùn eu, màì funàì má nɛ̀ e jàkúìn èe gbɛo tàode wɔ̀lɔ́ nù.