Bedjond of Chad

JOHN

Jəju e ta kɨ ḭ rɔ Luwə tɨ

1 Lo kɨlə ngɨrə nḛ je tɨ pətɨ, dəw kɨ e ta e no̰o̰ ngata, Dəw kɨ e ta e naa tɨ kɨ Luwə, Dəw kɨ e ta e Luwə. 2 Lo kɨlə ngɨrə nḛ tɨ, dəw kɨ e ta e naa tɨ kɨ Luwə. 3 E ə Luwə un-e ra-n nḛ je pətɨ. Nḛ kɨ Luwə ra-e kɨ kanje e goto. 4 Dəw kɨ e ta ka kɨn ə e nje kadɨ dɨje ɨsi kɨ dɔde taa. Nɨngə kɨsɨ kɨ dɔ taa kɨ ḭ rɔe tɨ kɨn ə e kunjɨ dɔ dɨje tɨ kɨ dɔnangɨ tɨ ne. 5 Kunjɨ unjɨ dɔ tɨl tɨ, Nə tɨl uwə kunjɨ ka kɨn kɨ rɔne tɨ al. 6 Luwə ɨlə dəw kare kɨ tɔe nə Ja̰ ade re. 7 Re tə nje ma najɨ kadɨ ma najɨ lə kunjɨ, Kadɨ dɨje pətɨ adi mede kunjɨ kɨ takule. 8 Ja̰ e kunjɨ al, nə e nje ma najɨ lə kunjɨ. 9 Dəw kɨ e ta kɨn e ə e kunjɨ kɨ rɔjetɨ. Kunjɨ kɨ rɔjetɨ kɨ re dɔnangɨ tɨ ne, Unjɨ dɔ dɨje tɨ pətɨ. 10 Dəw kɨ e ta e dɔnangɨ tɨ ne. Nɨngə e ə Luwə un-e ra-n dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne, Nə dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne gəri-e al. 11 Dəw kɨ e ta kɨn re dan dɨje tɨ lie, Nə dɨje lie uwəi-e kɨ rɔde tɨ al. 12 NGa nɨngə, njé kɨ uwəi-e kɨ rɔde tɨ, Adɨ e njé kɨ adi-e mede, adɨ-de ta rəbɨ kadɨ təli ngan lə Luwə. 13 Təli ngan lə Luwə, kɨ go kojɨ tɨ kɨ məsɨ təkɨ dɨje ɨsɨ ojii-naa kɨn al nɨm, Kɨ go ndɨgɨ tɨ lə dəw al nɨm, nə e Luwə wa ə ra adɨ təli ngane je. 14 Dəw kɨ e ta, təl darɔ dəw kɨ rɔjetɨ, Uwə lo kɨsɨ danje tɨ. Me-majɨ, kɨ nḛ kɨ rɔjetɨ rosɨ mee. Je j-o tɔɓa lie. E tɔɓa kɨ NGon kɨ kare ba ɨngə kɨ rɔ Bawne tɨ. 15 Ja̰ un ndune kɨ taa, ma-n najɨ lie ə nə: «E ə e dəw kɨ m-əl ta lie kəte m-əl m-ə nə: “Dəw kɨ re gom tɨ, e kɨ bo dɔm tɨ, Tadɔ e ɨsɨ kɨ dɔne taa kəte no̰m tɨ.” 16 «Je pətɨ, j-ɨngə nḛ majɨ kɨ ḭ rɔe tɨ, kɨ go me-majɨ tɨ lie. Adɨ-je majɨ-kur kɨ ɔsɨ go naa go naa. 17 Luwə adɨ-je ndu-kun kɨ go rəbɨ lə Mojɨ, Nə me-majɨ kɨ nḛ kɨ rɔjetɨ rəi kɨ go rəbɨ lə Jəju Kɨrɨsɨ. 18 Dəw kɨ oo Luwə goto, nə NGon kɨ kare ba, Kɨ e Luwə ə ɨsɨ kadɨ Bawne tɨ, ə ra adɨ jɨ gər-e.»

Ta kɨ Ja̰ Batɨsɨ əl dɔ rɔne tɨ

19 Lokɨ Jɨpɨ je kɨ Jorijaləm tɨ ɨləi njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je kɨ njé je kɨ gɨn kojɨ tɨ lə Ləbi kɨ rɔ Ja̰ tɨ dəji-e ə nə: «Ḭ na̰ ə?» 20 Ɓa, Ja̰ əl-de wangɨ kɨ taga, kɨ kanjɨ yətɨ ta ə nə: «Mi Kɨrɨsɨ al.» 21 NJé kɨ ɨləi-de ka kɨn təli dəji-e əi nə: «NGa ḭ na̰ dana? Ḭ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ Eli a?» Ə Ja̰ ɨlə-de tɨ ə nə: «Jagɨ, mi Eli al.» Təli dəji-e ɓəy əi nə: «Ḭ NJe kəl ta kɨ ta Luwə tɨ kɨ j-ɨsɨ jɨ ngəm-e a?» Ja̰ ə nə: «Jagɨ, mi NJe kəl ta kɨ ta Luwə tɨ al.» 22 Lo kɨn tɨ no̰o̰, əli-e əi nə: «NGa ḭ na̰ dana bangɨ wa əl-je adɨ j-o, tadɔ sɔbɨ kadɨ j-a jɨ təl kɨ ta madɨ kadɨ j-aw-n kɨ rɔ njé je tɨ kɨ ɨləi-je. Ta ri ə əl dɔ rɔi tɨ ḭ wa ə?» 23 No̰o̰ be ngata ə Ja̰ ɨlə-de tɨ ə nə: «Mi ə mi dəw kɨ ndue ɓa dɨlə lo tɨ ə nə: “Ɨrai go rəbɨ lə Ɓaɓe adɨ a njururu!” Təkɨ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ Ejay əl-n.» 24 NJé kɨ ɨləi-de ka kɨn əi Parɨsɨ je. 25 Ə təli dəji Ja̰ Batɨsɨ ɓəy əi nə: «A kɨn ə re ḭ Kɨrɨsɨ al nɨm, ḭ Eli al nɨm, taa ḭ NJe kəl ta kɨ ta Luwə tɨ kɨ j-ɨsɨ jɨ ngəm-e kɨn al nɨm tɔ ə, ra ban ə ɨsɨ ɨra dɨje batəm ə?» 26 Ə Ja̰ əl-de ə nə: «Mi m-ra dɨje batəm me man tɨ, nə dəw madɨ e mbo̰si tɨ no̰o̰ kɨ ɨgəri-e al. 27 E re gom tɨ, nə kɨlə sa kɨ njae tɨ ka mi m-asɨ kadɨ m-tutɨ al.» 28 Nḛ je kɨn pətɨ rai nḛ Bətani tɨ, dam ba Jurdḛ tɨ, kɨ Ja̰ ra dɨje batəm tɨ.

Ta kɨ Ja̰ Batɨsɨ əl dɔ Jəju tɨ

29 Lo ti dɔ tɨ, Ja̰ oo Jəju kɨ ɨsɨ re kɨ rɔe tɨ nɨngə əl ə nə: «Oi NGon dəgɨ batɨ lə Luwə kɨ nje kɔr majal lə dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne kɔ. 30 E ə e dəw kɨ m-əl ta lie kəte m-əl m-ə nə: “Dəw kɨ re gom tɨ, e kɨ bo dɔm tɨ, tadɔ e ɨsɨ kɨ dɔne taa kəte no̰m tɨ.” 31 Mi kɨ dɔm m-gər-e kəte al, nə m-re m-ra dɨje batəm me man tɨ mba kadɨ m-adɨ Isɨrayəl je gəri-e-n.» 32 Ja̰ ma najɨ ə nə: «M-o NDɨl Luwə ḭ taa, rɨsɨ tə də dum be re ɨsɨ dɔe tɨ. 33 Mi m-gər-e al, nə Luwə kɨ ɨlə-m adɨ m-re m-ra dɨje batəm me man tɨ ə əl-m ə nə: “Dəw kɨ a o NDɨl ḭ taa rɨsɨ re ɨsɨ dɔe tɨ kɨn ə, a ra dɨje batəm me NDɨl tɨ.” 34 Nɨngə mi, m-o nḛ kɨn kɨ kəm, adɨ m-ma naje təkɨ dəw kɨn e NGon Luwə.» 35 Lo ti kɨ go tɨ, Ja̰ təl re loe tɨ ka kɨn ɓəy, əi kɨ njé ndo je ləne joo. 36 Be ə, lokɨ Jəju ɨsɨ də, adɨ kəme e kɨ dɔe tɨ oo-e-n, nɨngə əl ə nə: «Oi NGon dəgɨ batɨ lə Luwə.» 37 Lokɨ njé ndo je lə Ja̰ ooi dɔ ta kɨn nɨngə, uni go Jəju. 38 Lokɨ Jəju ɨlə rətɨ nɨngə, oo-de kadɨ ɨsɨ uni goe, ə dəjɨ-de ə nə: «Ə ri ə ɨsɨ sangi ə?» Ə əi je ɨləi-e tɨ əi nə: «Rabi, lo kɨ ɨsɨ tɨ e ra be ə?» («Rabi» kɔr me nə: NJe ndo dɨje) 39 Jəju əl-de ə nə: «Ɨrəi, ə a oi.» Be ə, awi, ooi lokɨ Jəju ɨsɨ tɨ. Ɓa ɨsi, tɔli ta ndɔ ləde rɔe tɨ no̰o̰. Dɔ kadɨ, e kadɨ kɨ sɔ kɨ lo sɔlɔ. 40 Andɨre kɨ ngoko̰ Sɨmo̰ Pɨyər e dəw kare dan dɨje tɨ kɨ joo kɨ ooi ta ta Ja̰ tɨ ə uni go Jəju. 41 Dəw kɨ dɔsa̰y kɨ Andɨre ɨnge, e ngoko̰e Sɨmo̰. Ə əl-e ə nə: «J-ɨngə Məsi.» («Məsi» kɔr me nə «Kɨrɨsɨ, kɨ e dəw kɨ Luwə mbəte.») 42 Ɓa, aw kɨ Sɨmo̰ rɔ Jəju tɨ. Ə Jəju go̰ Sɨmo̰ ba nɨngə əl Sɨmo̰ ə nə: «Ḭ Sɨmo̰, kɨ ngon lə Jonasɨ. A ɓari-ni Səpasɨ», («Səpasɨ», kɔr me nə «Pɨyər».)

Pɨlɨpɨ əi kɨ Natanɨyəl

43 Lo ti kɨ go tɨ, Jəju un ndune kadɨ n-aw dɔnangɨ Galile tɨ. Dɔ rəbɨ tɨ, ɨngə Pɨlɨpɨ, nɨngə əl-e ə nə: «Un gom.» 44 Pɨlɨpɨ e dəw kɨ Bətɨsayda tɨ, kɨ e ɓe lə Andɨre əi kɨ Pɨyər. 45 Go tɨ, Pɨlɨpɨ aw ɨngə Natanɨyəl, nɨngə əl-e ə nə: «J-ɨngə dəw kɨ Mojɨ əl ta lie me ndu-kun tɨ, taa njé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ ka əli ta lie tɔ ka kɨn. E Jəju kɨ ngon lə Jɨsəpɨ kɨ Najarətɨ tɨ.» 46 Ə Natanɨyəl əl-e ə nə: «Ɓe kɨ Najarətɨ tɨ kam kadɨ nḛ kɨ majɨ a tḛḛ tɨ tɔ ma?» Ə Pɨlɨpɨ əl-e ə nə: «Ɨre o.» 47 Lokɨ Jəju oo Natanɨyəl ɨsɨ re kɨ rɔe tɨ, əl ta dɔe tɨ ə nə: «Oi Isɨrayəl kɨ rɔjetɨ, kɨ dəw asɨ kɨngə nḛ kɨ majal rɔe tɨ al.» 48 Lo kɨn tɨ no̰o̰, Natanɨyəl dəjɨ Jəju ə nə: «Ɨra ban ə ɨgər-m ə?» Ə Jəju əl-e ə nə: «Kəte ɓəy taa kadɨ Pɨlɨpɨ ɓar-i, lokɨ ɨsɨ gɨn kagɨ mbay-kote tɨ kɨn m-o-i.» 49 NGata ə Natanɨyəl əl Jəju ə nə: «NJe ndo dɨje, ḭ NGon lə Luwə, ḭ ngar lə Isɨrayəl je.» 50 Jəju ɨle tɨ ə nə: «MBata kəl kɨ m-əli m-ə nə m-o-i gɨn kagɨ mbay-kote tɨ kɨn ə adɨ-m mei, nə a o nḛ je kɨ ətɨ ɓəl ɨtə e kɨn ɓəy.» 51 Taa Jəju təl ɨlə dɔ ta tɨ kɨn ɓəy ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, m-əl səsi, a oi dɔra̰ tḛḛ tane, nɨngə malayka je lə Luwə a awi kɨ taa je, təli kɨ nangɨ je dɔm tɨ mi NGon dəw.»

Ja̰ 2

Jəju ra man adɨ təl kasɨ lo taa-naa tɨ kɨ Kana

1 NDɔ joo go tɨ, taa-naa to Kana tɨ kɨ Galile. Ko̰ Jəju e loe tɨ no̰o̰, 2 nɨngə ɓari Jəju əi kɨ njé ndo je ləne loe tɨ tɔ. 3 Dɔ gangɨ lo madɨ ɓa, kasɨ goto. Ə ko̰ Jəju əl-e ə nə: «Dɨje a̰yḭ-naa kasɨ tɨgə.» 4 Nə Jəju ɨle tɨ ə nə: «E ri ə ɨge rɔm tɨ ə dəne? Dɔ kadɨ ləm asɨ al ɓəy.» 5 Ɓa ko̰e əl njé ləbɨ nḛ je ə nə: «Nḛ ri kɨ əl səsi ə ɨrai.» 6 NGa nɨngə gum je mehḛ kɨ kɨbə kɨ mbal ɨsi no̰o̰, tə gum je kɨ Jɨpɨ je ɨsɨ ɔdi man kɨ mee tɨ ndogi rɔde kɨ go kujɨ nḛ ra je tɨ ləde kadɨ tə awi kɨ ta dɔde al, ta kəm Luwə tɨ. Gum je ka kɨn, kɨ kare mee a asɨ mbul joo je mɨtə je kare. 7 Jəju əl njé ra kɨlə je ə nə: «Uti man me gum je tɨ kɨn adi rosɨ,» nɨngə uti man me tɨ adi rosɨ bututu. 8 Ɓa Jəju əl-de ə nə: «Ɔdi ngata, ə awii adi nje kɨndə kəmne go nḛ kuso je tɨ,» ɓa ɔdi awii adi-e. 9 NJe kɨndə kəmne go nḛ kuso tɨ ɔdɨ man kɨ təl kasɨ ka kɨn tane tɨ. Gər lo kɨ kasɨ kɨn tḛḛ tɨ al, nə njé ra kɨlə je kɨ ɔdi kasɨ kɨn gəri majɨ. NJe kɨndə kəmne go nḛ kuso tɨ ɓar nje taa dəne 10 əl-e ə nə: «Dɨje əi njé kadɨ kasɨ kɨ nəl dɨje a̰yḭ-naa kəte, adɨ lokɨ dɨje a̰yḭ-naa adɨ rade ɓəy taa təli dɔ e kɨ nəl al tɨ, nga ḭ ra ban ə ɨngəm kasɨ kɨ nəl adɨ ɨsɨ bɨtɨ dɔ kadɨ kɨ ne kɨn ə?» 11 E kɨn ə e nḛ kɔjɨ lə Jəju kɨ dɔ kəte kɨ ra Kana tɨ, dɔnangɨ Galile tɨ. Ra ɔjɨ-n tɔgɨne, nɨngə njé ndo je lie adi-e mede. 12 Go nḛ je tɨ kɨn, Jəju aw Kapərnayɨm tɨ, əi kɨ kone je, kɨ ngakone je, kɨ njé ndo je ləne; nə ke ə ɨsɨ Kapərnayɨm tɨ ndɔ ngay al.

Jəju tuwə njé ra gatɨ je me kəy tɨ lə Luwə

13 NDɔ ra nay Pakɨ lə Jɨpɨ je e ɓasi ə Jəju aw Jorijaləm tɨ. 14 Jorijaləm tɨ, Jəju ɨngə njé gatɨ mangɨ je, njé gatɨ batɨ je, kɨ njé gatɨ kɨ də dum je natɨ kəy tɨ lə Luwə, taa njé mbəl la je ka ɨsɨ mbəli la je ləde no̰o̰ tɔ. 15 Lo kɨn tɨ, Jəju ra ndəy kulə, tuwə-n-de pətɨ natɨ kəy tɨ lə Luwə kɔ, naa tɨ kɨ mangɨ je, kɨ batɨ je, taa njé mbəl la je ka, sane la je ləde kɔ, tɨndə tabɨlə je ləde tɨlə tɔ. 16 Nɨngə əl njé gatɨ də je ə nə: «Ɔyi nḛ je kɨn pətɨ kɔ lo kɨn tɨ rangɨ, nɨngə kadɨ ɨrai me kəy lə Bai tə lo gatɨ ləsi al.» 17 Lo kɨn tɨ, me njé ndo je ole dɔ ta tɨ kɨ ndangi me makɨtɨbɨ tɨ əi nə: «Ta lə kəy ləi uwə mem kuwə kɨ a tɔl-m.» 18 Nə Jɨpɨ je uni ta əli-e əi nə: «Nḛ kɔjɨ ri ə a tɔjɨ kadɨ jɨ gər-n təkɨ aw kɨ tɔgɨ kadɨ ɨra-n nḛ je kɨ ɨra kɨn ə?» 19 Ə Jəju əl-de ə nə: «Ɨtɔi kəy lə Luwə kam, ə me ndɔ tɨ kɨ mɨtə, m-a m-təl m-ɨndə taa gogɨ.» 20 Ə Jɨpɨ je əli-e əi nə: «Jɨ ra ɓal kutɨ sɔ gɨde mehḛ ɓa jɨ ra kəy lə Luwə kam oy, nɨngə ḭ a təl ɨndə rangɨ me ndɔ tɨ kɨ mɨtə a?» 21 Kəy kɨ Jəju əl tae kɨn e darɔe. 22 NGa nɨngə, ndɔ kɨ Jəju ḭḭ-n taa dan njé koy je tɨ kɨn, me njé ndo je ole dɔ tɨ təkɨ ndɔ kɨ əl ta kɨn, ɓa adi mede ta lə Luwə kɨ ndangɨ nɨm, adi mede ta kɨ Jəju əl ka kɨn nɨm.

Jəju gər nḛ je pətɨ kɨ me dəw tɨ

23 Lokɨ Jəju e-n Jorijaləm tɨ, dɔkagɨlo ra nay pakɨ tɨ, dɨje ngay adi-e mede, lokɨ oi nḛ kɔjɨ je kɨ ra adɨ ooi kɨ kəmde. 24 Nə Jəju ə, taa mede al, tadɔ gər-de pətɨ majɨ ngay, 25 taa aw kɨ ndoo kadɨ dəw ma najɨ dɔ dəw tɨ ade al tɔ, tadɔ e wa gər nḛ je pətɨ kɨ to me dəw tɨ.

Ja̰ 3

Jəju əi kɨ Nɨkodəm

1 Me ɓutɨ tɨ lə Parɨsɨ je, dɨngəm kare e no̰o̰, tɔe nə Nɨkodəm. E kɨ kare dan kɨ boy je tɨ lə Jɨpɨ je. 2 Dɨngəm kɨn re rɔ Jəju tɨ kondɔ əl-e ə nə: «NJe ndo dɨje, jɨ gər kadɨ Luwə ɨləi kadɨ ɨre ɨndo-je nḛ, tadɔ dəw kɨ asɨ kadɨ ra nḛ je kɨ ətɨ ɓəl təkɨ ɨsɨ ɨra-n kɨn be kɨ kanjɨ kadɨ Luwə e sie goto.» 3 Jəju əl-e ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əli, dəw kɨ asɨ kadɨ a oo ko̰ɓe lə Luwə kɨ kanjɨ kadɨ oji-e kojɨ kɨ sɨgɨ goto.» 4 Lo kɨn tɨ, Nɨkodəm dəjɨ Jəju ə nə: «Dəw a ra ban be ə a təli oji-e kojɨ kɨ sɨgɨ, lokɨ tɔgɨ ngata kɨn ə? A asɨ kadɨ təl aw me kone tɨ gogɨ ɓəy kadɨ oji-e kɨ ko̰ joo a?» 5 Jəju ɨle tɨ ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əli, dəw kɨ asɨ kadɨ a ur ko̰ɓe tɨ lə Luwə kɨ kanjɨ kadɨ oji-e me man tɨ, kɨ me NDɨl tɨ goto. 6 Darɔ dəw kɨ koo kɨ kəm, e kɨ kojɨ me məsɨ tɨ, nɨngə darɔ kɨ ndɨl, e NDɨl Luwə ə oje tɔ. 7 Ta kɨ m-əli m-ə nə: “Sɔbɨ kadɨ oji səsi kojɨ kɨ sɨgɨ” kɨn, adɨ əti ɓəl al. 8 Tadɔ nəl ɨlə lo tɨ kɨ me ndɨgɨ, nɨngə ḭ o kae kɨ ɨsɨ ɓa, nə ɨgər lo kɨ ḭ tɨ al nɨm, ɨgər lo kɨ ɨsɨ aw tɨ al nɨm tɔ. Be ə, dəw kɨ NDɨl oje ka e be tɔ.» 9 Lo kɨn tɨ, Nɨkodəm dəjɨ Jəju ə nə: «Nḛ kɨn a ra nḛ kɨ go rəbɨ kɨ ban ə?» 10 Ə Jəju əl-e ə nə: «Ḭ kɨ ḭ nje ndo dɨje ndu-kun kɨ dɨje gəri dɔi Isɨrayəl tɨ ka ɨgər nḛ je kɨn al ɓəy a? 11 Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əli, j-əl ta dɔ nḛ tɨ kɨ jɨ gər, taa jɨ ma najɨ dɔ nḛ tɨ kɨ j-o kɨ kəmje tɔ, nə səi, ɨndɨgi najɨ kɨ ma ləje al. 12 Lokɨ m-əl səsi ta dɔ nḛ je tɨ kɨ dɔnangɨ tɨ ne ə adi-mi mesi al, ə ra ban be a adi-mi mesi dɔ nḛ je tɨ kɨ dɔra̰ tɨ kɨ m-a m-əl səsi tae ə? 13 Dəw kɨ aw dɔra̰ tɨ goto. Re e dəw ə, e mi NGon dəw kɨ karm ba par ə m-ḭ dɔra̰ tɨ m-re dɔnangɨ tɨ. 14 Nɨngə təkɨ Mojɨ ɨlə-n li kɨ rai-e kɨ nɨngə-kasɨ ta kagɨ tɨ dɨlə lo tɨ ka kɨn ə, sɔbɨ kadɨ ɓəi-mi mi NGon dəw taa dɔ kagɨ-dəsɨ tɨ tɔ. 15 MBa kadɨ dəw kɨ adɨ-m mene ɓa, dəwe ɨsɨ kɨ dɔne taa bɨtɨ kɨ no̰ tɨ. 16 Tadɔ Luwə ndɨgɨ dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne ngay, ə adɨ-de NGone kɨ kojɨ kare be, mba kadɨ dəw kɨ ade mene ɓa, kadɨ dəwe kɨn tujɨ kɔ al, nə kadɨ ɨsɨ kɨ dɔne taa bɨtɨ kɨ no̰ne tɨ. 17 Nḛ kɨ kadɨ dəw gər, Luwə ɨlə NGonne dɔnangɨ tɨ mba kadɨ gangɨ-n ta dɔ dɨje tɨ kɨ dɔnangɨ tɨ al, nə ɨlə sie mba kadɨ ajɨ-de. 18 Dəw kɨ adɨ mene NGon Luwə, Luwə a gangɨ ta dɔe tɨ al, nə dəw kɨ ade mene al, dəwe kɨn Luwə gangɨ ta dɔe tɨ ngata. Tadɔ mbatɨ kadɨ mene NGon Luwə kɨ kare ba kɨn. 19 Go rəbɨ kɨ ta kɨ gangɨ re-n ə to kɨn: Kunjɨ re dɔnangɨ tɨ, nə dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ndɨgi tɨl yo ə mbati kunjɨ, mbata kɨlə rade je e kɨ majal. 20 Dɨje pətɨ kɨ əi njé ra majal, mbati kunjɨ, awi kɨ rɔe tɨ al. Nɨngə kɨ rɔjetɨ, ɓəli kaw rɔ kunjɨ tɨ, nə tə kunjɨ tɔjɨ nḛ rade je kɨ majal kɨ taga. 21 Nə dɨje kɨ njé təl rɔde go ndu Luwə tɨ, əi rəi kɨ rɔ kunjɨ tɨ, mba kadɨ kunjɨ tɔjɨ kɨlə rade je kɨ taga wangɨ. Əi kɨlə je kɨ rai-de kɨ go ndu Luwə tɨ.»

Ja̰ Batɨsɨ əi kɨ Jəju

22 Go nḛ je tɨ kɨn, Jəju əi kɨ njé ndo je ləne ɔti awi dɔnangɨ Jude tɨ. Ɨsɨ tɨ səde no̰o̰ ba, ra-n dɨje batəm. 23 Ja̰ ka a ra dɨje batəm Eno̰ tɨ, kɨ e ɓasi kadɨ Salɨm tɨ no̰o̰ tɔ. Tadɔ e lo kɨ man e tɨ ngay. Nɨngə dɨje rəi kɨ rɔe tɨ adɨ rade batəm. 24 Dɔkagɨloe tɨ kɨn, uwəi Ja̰ dangay tɨ al ɓəy. 25 Be ə, njé ndo je lə Ja̰ kɨ na̰ je, naji-naa ta tɨ kɨ Jɨpɨ kare be, dɔ togɨ rɔ mba kadɨ Luwə ɔr-n ta dɔ dəw tɨ kɔ. 26 Go tɨ, awi ɨngəi Ja̰ əli əi nə: «Ɓaje, dəw kɨ ndɔ kɨ ai sie dam ba Jurdḛ tɨ kɨ kare, kɨ ndɔ kɨ ɨma najɨ lie ka kɨn, e ka a ra dɨje batəm tɔ, adɨ dɨje pətɨ awi kɨ rɔe tɨ.» 27 Ə Ja̰ ɨlə-de tɨ ə nə: «Dəw kɨ asɨ kadɨ ɨngə nḛ madɨ kɨ rangɨ kɨ dɔne dɔ e tɨ kɨ Luwə wa ade kɨn goto. 28 Səi je wa ka asi kadɨ ɨmai najɨ ləm dɔ ta tɨ kɨ m-əl m-ə nə: “Mi, mi Kɨrɨsɨ al, nə mi dəw kɨ ɨləi-mi kadɨ m-re kəte no̰e tɨ.” 29 Kadɨ ɨgəri təkɨ, dəw kɨ nje taa dəne ə e ngaw dəne, nɨngə kɨ ɔjɨ dɔ basa madɨ ngaw dəne, e, e kadɨ basa madɨne tɨ kadɨ oo ta lie, ə lokɨ basa made əl ta ə osɨ mbie tɨ ɓa, rɔe nəl-e ngay dɔ tɨ. NGa nɨngə, e kɨn ə e rɔnəl ləm, nɨngə e rɔnəl kɨ tae asɨ-naa bərəre. 30 Sɔbɨ kadɨ tɔɓa lie aw kɨ dɔ made tɨ dɔ made tɨ, ə kadɨ mi, m-təl kɨ gogɨ gogɨ.

Dəw kɨ ḭ dɔra̰ tɨ

31 «Dəw kɨ ḭ dɔra̰ tɨ e dɔ nḛ je tɨ pətɨ, nɨngə dəw kɨ dɔnangɨ tɨ ne e nḛ kɨ dɔnangɨ tɨ, adɨ əl ta dɔ nḛ je tɨ kɨ dɔnangɨ tɨ ne par. Nə dəw kɨ ḭ dɔra̰ tɨ e dɔ nḛ je tɨ pətɨ. 32 Ma najɨ dɔ nḛ je tɨ kɨ oo kɨ kəmne je kɨ mbine je. Nə dəw kɨ ndɨgɨ najɨ kɨ ma lie goto. 33 Dəw kɨ ndɨgɨ najɨ kɨ ma lie ɓa, dəwe tɔjɨ kadɨ Luwə əl ta kɨ rɔjetɨ. 34 Təkɨ rɔjetɨ, dəw kɨ Luwə ɨle, əl ta je kɨ ta Luwə tɨ, tadɔ Luwə rose kɨ NDɨlne. 35 Baw NGon ndɨgɨ NGon, adɨ ɨyə̰ nḛ je pətɨ me jie tɨ. 36 Dəw kɨ adɨ mene NGon, a ɨsɨ kɨ dɔne taa bɨtɨ kɨ no̰ne tɨ, nə dəw kɨ təl rɔne go ndu tɨ lə NGon al, kɨsɨ kɨ dɔ taa lie goto, wongɨ lə Luwə a e dɔe tɨ.»

Ja̰ 4

Jəju əi kɨ dəne kɨ Samari tɨ

1 Dɨje əli adɨ Parɨsɨ je ooi təkɨ Jəju ɔi njé ndo je gone tɨ ɨtə Ja̰, taa rade batəm ɨte tɔ. 2 NGa nɨngə təkɨ rɔjetɨ ɓa, Jəju wa ra dɨje batəm al, nə e njé ndo je lie. 3 Ə lokɨ Jəju oo kadɨ Parɨsɨ je ooi ta kɨn be ɓa, ɨyə̰ dɔnangɨ Jude ə təl aw Galile tɨ. 4 NGa nɨngə kadɨ aw Galile tɨ, sɔbɨ kadɨ a ɨndə dɔnangɨ kɨ Samari tɨ gangɨ. 5 E be ə aw tḛḛ ɓe bo tɨ kɨ ɓari-e Sisar kɨ e sa̰y al kɨ lo ndɔr kɨ ndɔ kɨ Jakobɨ adɨ ngonne Jɨsəpɨ. 6 E loe tɨ wa kɨn ə bɨlə man lə Jakobɨ to tɨ. Ə Jəju njɨyə ɔ ɓa, təl ɨsɨ nangɨ ta man tɨ ka kɨn. E dɔ kadɨ tɨ kɨ kaw kɨ jam dɔ ɓe tɨ be. 7 Lo kɨn tɨ no̰o̰, dəne kɨ Samari tɨ kare re kadɨ ɔdɨ man ə Jəju əl-e ə nə: «Adɨ-m man m-a̰y.» 8 NJé ndo je lie ɓa awi me ɓe tɨ kadɨ ndogi nḛ kuso. 9 Nə dəne kɨ Samari tɨ ka kɨn əl Jəju ə nə: «E ta kɨn ban ə? Ḭ Jɨpɨ tɔ, ra ban be ə a dəjɨ-m mi kɨ mi dəne kɨ Samari tɨ man kadɨ a̰y ə?.» Dəne əl be mbata Jɨpɨ je gei kadɨ n-əi kɨ Samari je n-ɨndəi rɔde naa tɨ dɔ nḛ madɨ tɨ kare al. 10 Jəju ɨle tɨ ə nə: «Kɨn ə re kəte ɨgər kadɨ-kare lə Luwə nɨm, dəw kɨ nje dəji man ka̰y kɨn nɨm ə, re ḭ ə re a dəje kadɨ adi man kajɨ kadɨ a̰y.» 11 Dəne əl-e ə nə: «Ɓaɓe! Aw kɨ nḛ kɔdɨ man al tɔ, taa bɨlə man əbɨ tɔ, nga a ra ban be ə a ɨngə man kajɨ kɨn ə? 12 Ḭ o rɔi kadɨ ɨtə bawje Jakobɨ kɨ adɨ-je man kɨn nɨm taa e wa əi kɨ nganne je a̰yḭ-naa kɨ da je ləne nɨm kɨn a?.» 13 Jəju ɨle tɨ ə nə: «Dəw kɨ a̰y man kɨ j-a-n ne kɨn, kɨndə a ra-e ɓəy; 14 nə dəw kɨ a a̰y man kɨ m-a m-ade kɨn, kɨndə a ra-e gogɨ al ratata. Man kɨ m-a m-ade kɨn yo ə a təl ta ɓe man kɨ man kajɨ a tḛḛ tɨ.» 15 Dəne əl ə nə: «Ɓaɓe, adɨ-m man kɨ a əl tae kɨn kadɨ kɨndə ra-m gogɨ al, taa kadɨ m-təl m-re-n ne be gogɨ m-ɔdɨ man al ngata tɔ.» 16 Ə Jəju əl-e ə nə: «Aw, ɨɓar ngawi ə ɨtəl ɨre ne.» 17 Ɓa dəne əl Jəju ə nə: «Dəw oo ngawm al.» Nɨngə Jəju əl-e ə nə: «Ta ləi e kɨ rɔjetɨ kadɨ əl ə nə dəw oo ngawi al, 18 tadɔ ɨtaa dɨngəm je mi, nə e kɨ ɨsɨ sie ɓasɨne kɨn e ngawi al. Lo kɨn tɨ e ta kɨ rɔjetɨ ə əl.» 19 No̰o̰ be ngata ə dəne əl ə nə: «Ɓaɓe, m-gər kadɨ ḭ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ. 20 Bawje je ɔsi məkəsɨde nangɨ no̰ Luwə tɨ dɔ mbal tɨ kɨn, nɨngə səi əli əi nə lo kɔsɨ məkəsɨ nangɨ no̰ Luwə tɨ e Jorijaləm.» 21 Jəju əl-e ə nə: «Dəne, ɨtaa mem. Dɔkagɨlo re kɨ kadɨ a ɔsi məkəsɨsi nangɨ no̰ Bawje Luwə tɨ dɔ mbal tɨ kam al nɨm, Jorijaləm tɨ al nɨm. 22 Səi dɨje kɨ Samari tɨ, ɔsi məkəsɨsi nangɨ no̰ Luwə tɨ kɨ ɨgəri-e al, nə je, j-ɔsɨ məkəsɨje nangɨ no̰ Luwə tɨ kɨ jɨ gər-e, tadɔ kajɨ ḭ rɔje tɨ je Jɨpɨ je. 23 NGa nɨngə ndɔ re, ɓa e ndɔ kɨ kadɨ njé kɔsɨ məkəsɨ kɨ rɔjetɨ nangɨ no̰ Luwə tɨ a ɔsi məkəsɨde nangɨ no̰ Bawje Luwə tɨ me NDɨl tɨ kɨ me nḛ ra tɨ kɨ rɔjetɨ. Əi je kɨn ə əi njé kɔsɨ məkəsɨ kɨ rɔjetɨ nangɨ no̰ Luwə tɨ kɨ Bawje ɨsɨ sangɨ-de. 24 Luwə e NDɨl, nɨngə kadɨ njé kɔsɨ məkəsɨde nangɨ no̰e tɨ ɔsi me NDɨl tɨ kɨ me nḛ ra tɨ kɨ rɔjetɨ.» 25 Ə dəne əl-e ə nə: «M-gər kadɨ Dəw kɨ mbətɨ lə Luwə kɨ ɓari-e Kɨrɨsɨ kɨn a re. Nɨngə ndɔ kɨ a re ɓa, a ɔr-je me nḛ je pətɨ.» 26 Ə Jəju əl-e ə nə: «E darɔm mi wa ə m-a m-əli ta am.» 27 Lo kɨn tɨ no̰o̰ be, njé ndo je lə Jəju tḛḛi no̰o̰ rəi, nɨngə ndɔjɨ-de ngay kadɨ ooi Jəju a əl ta kɨ dəne dəw, nə dəw kɨ kadɨ əl-e ə nə: «E ri ə ɨge jie tɨ ə?» Ə se «mba ri ə əl-e ta ə?» goto. 28 Dəne ɨyə̰ gum man ləne no̰o̰ be, ə a̰y aw me ɓe bo tɨ əl ə dɨje ə nə: 29 «Ɨrəi oi dəw kɨ əl-m nḛ je pətɨ kɨ m-ra kɨn. A e Kɨrɨsɨ al bɨtɨ a?» 30 Ɓa dɨje tḛḛi me ɓe bo tɨ kɨ taga awi kɨ rɔ Jəju tɨ. 31 Lokɨ dəne ɔtɨ aw kɨn ə njé ndo je əli Jəju əi nə: «NJe ndo dɨje, uso nḛ!» 32 Nə Jəju əl-de ə nə: «Mi m-aw kɨ nḛ kuso kɨ kadɨ m-uso kɨ e nḛ kuso kɨ ɨgəri al.» 33 Dɔ ta tɨ kɨn njé ndo je dəji-naa ta dande tɨ əi nə: «Dəw madɨ ade nḛ uso ma?» 34 Ə Jəju əl-de ə nə: «Nḛ kuso ləm e ra go ndɨgɨ tɨ lə NJe kɨlə-m, kɨ tɔl ta kɨlə lie. 35 Səi əli mesi tɨ əi nə: “Nay sɔ ɓəy ə ko a asɨ tətɨ,” nə mi m-a m-əl səsi m-ə nə: uni kəmsi kɨ taa ɨgo̰i ndɔr oi; ko tutɨ asɨ kɨjə ngata! 36 Kɨ j-a ne kɨn, dəw kɨ nje tətɨ ko ɨngə nḛ kɨgə go ji ləne nɨngə kaw kandɨ nḛ kɨ dɔ-naa tɨ mba kɨsɨ kɨ dɔ taa kɨ bɨtɨ kɨ no̰ tɨ kadɨ tə dəw kɨ nje dɨbɨ nḛ nɨm nje təte nɨm rai rɔnəl naa tɨ. 37 Tadɔ kujɨ ta kɨ ə nə: “Dəw kare dɨbɨ ə e kɨ nungɨ tətɨ” kɨn e kɨ rɔjetɨ. 38 M-ɨlə səsi m-adɨ awi təti ko me ndɔr tɨ kɨ səi je ɨrai kɨle al. NJé kɨ rangɨ ɨngəi ko̰e, nɨngə səi ɨrəi təti kandɨ kɨlə ləde.» 39 Dɨje kɨ dɔnangɨ Samari tɨ pətɨ kɨ me ɓe bo tɨ kɨn adi mede Jəju dɔ najɨ kɨ ma tɨ kɨ dəne ma dɔe tɨ ə nə: «Əl-m nḛ je pətɨ kɨ m-ra.» 40 NGa nɨngə lokɨ rəi tḛḛi rɔe tɨ, dəji-e kadɨ ɨsɨ səde, ə Jəju ɨsɨ səde ndɔ joo. 41 Kɨ takul ta kɨ tae tɨ, dɨje kɨ njé kade mede əi ngay wa ɓəy; 42 nɨngə əli dəne əi nə: «E kɨ mbata ta je kɨ əl-je wa kɨn par ɓa j-ade-n meje al, nə je wa j-o ta kɨ tae tɨ kɨ mbije, nɨngə jɨ gər kadɨ e nje kajɨ dɨje təkɨ rɔjetɨ.»

Nḛ kɔjɨ kɨ ko̰ joo kɨ me ɓe tɨ kɨ Kana

43 NDɔ joo go tɨ, Jəju ɔtɨ no̰o̰ təl aw dɔnangɨ Galile tɨ gogɨ. 44 Nɨngə e wa ma najɨ ə nə: «Dəw kɨ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ kɨ ɨngə kɔsɨ-gon me ɓe kojɨ-ne tɨ goto.» 45 Nə lokɨ re tḛḛ Galile tɨ, dɨje kɨ dɔnangɨ Galile tɨ uwəi-e kɨ rɔde tɨ majɨ ngay, tadɔ əi je wa ka awi lo ra nay tɨ kɨ Jorijaləm tɔ adɨ ooi nḛ je pətɨ kɨ Jəju ra lo ra nay tɨ kɨ kəmde. 46 Jəju təl re Kana kɨ Galile tɨ kɨ ndɔ kɨ ra man adɨ təl kasɨ tɨ. Nɨngə dɨngəm kare kɨ e dəw kɨ bo lə asɨgar je kɨ ɨsɨ ra kɨlə kɨ ngar, ə rɔ ngone kɨ dɨngəm to-e Kapərnayɨm tɨ e no̰o̰. 47 Lokɨ dɨngəm ka kɨn oo kadɨ Jəju ḭ Jude tɨ re dɔnangɨ Galile tɨ, re ɨnge, no̰ kɨ dɔe tɨ kadɨ aw Kapərnayɨm tɨ ajɨ ngonne kɨ to ta koy tɨ kɨn. 48 Ə Jəju əl-e ə nə: «Kɨn ə re oi nḛ kɔjɨ je, kɨ nḛ je kɨ ətɨ ɓəl kɨ kəmsi al ə a asi kadɨ a adi mesi al ratata.» 49 Dəw kɨ bo kɨ nje ra kɨlə kɨ ngar ka kɨn əl Jəju ə nə: «Ɓaɓe, təkɨ ngonm oy al ɓəy kɨn ɨre ɓe ləm.» 50 Nə Jəju əl-e ə nə: «Aw, ngoni ajɨ ngata.» Ɓa dɨngəm taa me Jəju dɔ ta tɨ kɨ əl, adɨ osɨ dɔ rəbɨ tɨ aw. 51 Ə lokɨ e dɔ rəbɨ tɨ ɨsɨ təl, ɓəə je lie awi tɨləi kəme əli-e əi nə: «NGoni ajɨ!» 52 Nɨngə dəjɨ-de se kadɨ kɨ ban ə rɔ ngon to-n sotɨ wa? Ɓa əli-e əi nə: «E tagɨne kɨ kadɨ kɨ dɔgɨ gɨde mɨtə ə rɔe kɨ tɨngə ngay kəte ka kɨn təl sɔl.» 53 Lo kɨn tɨ, baw ngon oo kadɨ e dɔ kadɨ tɨ wa kɨ Jəju əl-e-n ə nə: «NGoni ajɨ ngata» kɨn. Loe tɨ no̰o̰, dɨngəm adɨ mene Jəju, naa tɨ kɨ dɨje kɨ me kəy tɨ lie ba pətɨ. 54 E kɨn ə e nḛ kɔjɨ kɨ ko̰ joo kɨ Jəju ra lokɨ təl-n Jude tɨ re Galile tɨ.

Ja̰ 5

Jəju ajɨ dɨngəm kɨ rɔe oy njururu

1 Go nḛ je tɨ kɨn, Jɨpɨ je rai nay ləde adɨ Jəju aw Jorijaləm tɨ. 2 NGa nɨngə Jorijaləm tɨ, lo ndogɨ man kɨ ɓari-e kɨ ta ebɨrə nə Bətɨsata to no̰o̰, ɓasi kadɨ ta rəbɨ ndogɨ bɔr tɨ kɨ dɨje ɨsɨ awii kɨ nḛ kul je me ɓe bo tɨ. Pal je əi mi ta lo ndogɨ man tɨ ka kɨn, 3 nɨngə gɨn pal je tɨ ka kɨn njé mo̰y je toi tɨ mbar mbar: njé kəm tɔ je, njé mətɨ je, kɨ njé rɔ koy njururu je. Toi ɨsɨ ngɨnəi ta man kɨ kadɨ ɔdɨ rɔne; 4 tadɔ malayka lə Ɓaɓe kare a ur me man tɨ kadɨ buu. NJe mo̰y kɨ dɔsa̰y kɨ osɨ me man tɨ kɨ buu ka kɨn ɓa, re mo̰y lie to-n ban ban ka ɨngə rɔ nga. 5 Loe tɨ kɨn, dəw kɨ mo̰y ra-e ɓal kutɨ mɨtə gɨde jijoo e tɨ no̰o̰. 6 Jəju oo-e to nangɨ, nɨngə lokɨ əli-e təkɨ to me ko̰ tɨ kɨn be ɓal ngay, dəje ə nə: «Ɨge kɨngə rɔ nga a?.» 7 Ə nje mo̰y ɨle tɨ nə: «Ɓaɓe, dəw kɨ kadɨ un-m ɨlə-m me man tɨ lokɨ man ɨsɨ ɔdɨ rɔne kɨn goto. Lokɨ m-ə nə m-aw ɓa, dəw kɨ rangɨ ur me tɨ no̰m tɨ.» 8 Ə Jəju əl-e ə nə: «Ḭ taa, un tuwə ləi ə ɨnjɨyə aw.» 9 Nɨngə ta naa tɨ no̰o̰, dɨngəm ɨngə rɔ nga adɨ un tuwə ləne ə njɨyə aw. NGa nɨngə ndɔe tɨ kɨn e ndɔ taa kə̰ə̰. 10 Ə Jɨpɨ je əli dɨngəm kɨ ɨngə rɔ nga ka kɨn əi nə: «Ɓone e ndɔ taa kə̰ə̰, e go tɨ al kadɨ otɨ tuwə ləi ɨnjɨyə-n.» 11 Nə əl-de ə nə: «E dəw wa kɨ adɨ-m rɔ nga kɨn ə əl-m ə nə: “Un tuwə ləi ə aw.”» 12 Ə dəji-e ta əi nə: «Dəw ə wa kɨ əli ə nə: “Un tuwə ləi ə aw kɨn e na̰ ə”?» 13 Nə dəw kɨ ɨngə rɔ nga gər-e al, tadɔ Jəju ur kakɨ dan kosɨ dɨje tɨ kɨ ai loe tɨ no̰o̰ kɨn. 14 NGan kadɨ je go tɨ, Jəju təl ɨnge natɨ kəy tɨ lə Luwə ɓa əl-e ə nə: «O, ɓasɨne kɨn ɨngə rɔ nga ngata. Nɨngə kadɨ ɨra majal al ratata nə tə nḛ madɨ kɨ nga̰ ngay tḛḛ dɔi tɨ ɓəy.» 15 Lo kɨn tɨ, dɨngəm aw əl Jɨpɨ je təkɨ e Jəju ə adɨ-ne rɔ nga. 16 E be ə, Jɨpɨ je awii kɨ ta kɨ Jəju kɨ ra nḛ kɨn ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ. 17 Nə Jəju əl-de: «Bɨtɨ ɓone ka Bai ɨsɨ ta ra kɨ dɨje tɨ, nɨngə mi ka sɔbɨ kadɨ m-ra kɨ dɨje tɔ.» 18 Kɨ mbata ta kɨ Jəju əl kɨn, njé kun dɔ Jɨpɨ je sangi rəbɨ kɨ rangɨ dɔ made tɨ kadɨ n-tɔli-e; tadɔ əli əi nə Jəju ra nḛ bujɨ-n ndɔ taa kə̰ə̰ par al, nə əl ɓəy tɔ ə nə Luwə e Bawne kɨ ojɨ-ne, adɨ ra rɔne kadɨ ne dəw kɨ n-asɨ-naa kɨ Luwə.

Tɔgɨ ko̰ɓe kɨ NGon lə Luwə aw-n

19 Jəju təl un ta əl-de ə nə: «Oyo, təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, mi NGon lə Luwə m-asɨ kadɨ m-ra nḛ dɔ rɔm al. E nḛ kɨ m-o Bai ra ə mi m-ra. Nḛ kɨ Bai ra ɓa, mi NGone m-ra kae tɨ wa kɨn tɔ. 20 Tadɔ Bai ndɨgɨ-m mi NGone adɨ tɔjɨ-m nḛ je pətɨ kɨ e wa ra. A tɔjɨ-m kɨlə ra je kɨ ətɨ ɓəl ɓəl ngay ɓəy kɨ kadɨ a ra səsi ɓəl. 21 Tadɔ tə ka kɨ Bai un-n njé koy je lo koy tɨ adɨ ɨsi kəm ka kɨn ə, mi NGone, m-ge ɓa, m-a m-ade ɨsɨ kəm tɔ. 22 Bai gangɨ ta dɔ dəw tɨ al, nə adɨ-m tɔgɨ mi NGone kadɨ m-gangɨ ta dɔ dɨje tɨ, 23 kadɨ dɨje pətɨ ɔsi gonm təkɨ ɔsi gon Bai be tɔ. Dəw kɨ ɔsɨ gonm mi NGon al, ɔsɨ gon Bai kɨ nje kɨlə-m al jagɨ tɔ. 24 Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, dəw kɨ oo ta ləm, taa adɨ mene nje kɨlə-m nɨm tɔ ɓa, dəwe kɨn a ɨngə kajɨ kɨ bɨtɨ kɨ no̰ tɨ. Ta kɨ gangɨ a osɨ dɔe tɨ al, nə də dɔ koy ngata adɨ e me kajɨ tɨ. 25 Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, ndɔ a re, nɨngə ndɔe re ngata kɨ kadɨ njé koy je a ooi dɔ ndum mi NGon lə Luwə. NGa nɨngə dɨje kɨ a oi dɔ ndum a ɨsi kəm ba. 26 Tadɔ tə ka kɨ Bai ə e nje kadɨ dɨje kajɨ ka kɨn ə, adɨ-m mi NGone tɔgɨ kadɨ m-adɨ dɨje kajɨ tɔ. 27 Adɨ-m mi NGone tɔgɨ kadɨ m-gangɨ-n ta dɔ dɨje tɨ, mbata mi NGon dəw. 28 Nɨngə kadɨ adi ətɨ səsi ɓəl al, tadɔ ndɔ re ngata kɨ kadɨ dɨje pətɨ kɨ toi ɓe nɨn tɨ a ooi dɔ ndum. 29 NJé kɨ rai nḛ kɨ majɨ a tḛḛi lo koy tɨ mba kaw kɨ kajɨ tɨ, ə njé ra nḛ kɨ majal a tḛḛi lo koy tɨ mba kaw kɨ lo gangɨ ta tɨ tɔ. 30 Mi m-asɨ kadɨ m-ra nḛ madɨ dɔ rɔm al. Mi m-gangɨ ta kɨ go ndu tɨ kɨ m-ɨngə rɔ Luwə tɨ. NGa nɨngə, ta kɨ gangɨ ləm e ta kɨ gangɨ kɨ dana tadɔ m-ɨsɨ m-sangɨ ndɨgɨ ləm al nə m-ɨsɨ m-sangɨ ndɨgɨ lə nje kɨlə-m.»

Najɨ kɨ ma dɔ Jəju tɨ

31 Jəju əl ə nə: «Kɨn ə re e mi wa ə m-ma najɨ dɔ rɔm tɨ ə re dəw kɨ a ndɨgɨ səm dɔ najɨ kɨ ma tɨ ləm goto. 32 Nə e dəw kɨ rangɨ ə ma najɨ dɔm tɨ, nɨngə m-gər kadɨ najɨ kɨ ma dɔm tɨ kɨn e ta kɨ rɔjetɨ. 33 Səi ɨləi kɨ dɨje rɔ Ja̰ Batɨsɨ tɨ, ə Ja̰ ma najɨ kɨ rɔjetɨ dɔm tɨ. 34 Mi m-aw kɨ ndoo kadɨ dəw ma najɨ dɔm tɨ al, nə m-əl be mba kadɨ ɨngəəi kajɨ. 35 Ja̰ Batɨsɨ e lambɨ kɨ kɨndə por tɨ mba koo lo, nɨngə ɨndɨgi kadɨ ɨrai rɔnəl kunje tɨ ngon kagɨ lo kare. 36 NGa nɨngə mi najɨ kɨ kadɨ dɨje mai dɔm tɨ ɨtə ya̰ Ja̰ sa̰y. Kɨlə je kɨ m-ra-de, adɨ e kɨlə je kɨ Bai adɨ-m kadɨ m-ra kɨn əl ta dɔm tɨ taa tɔjɨ kadɨ Bai ɨlə-m tɔ. 37 Bai wa kɨ ɨlə-m, ma najɨ dɔm tɨ. Nə ke ə səi oi ndue ndɔ kare al nɨm, oi ta kəme al nɨm. 38 Ɨngəmi ta lie mesi tɨ al tadɔ mi kɨ ɨlə-m kɨn adi-mi mesi al. 39 Ɨsɨ sangi gɨn ta lə Luwə maje maje tadɔ oi kadɨ a ɨngəi kajɨ kɨ bɨtɨ kɨ no̰ tɨ me tɨ; nga nɨngə e ta lə Luwə wa kɨn ə e nje ma najɨ dɔm tɨ. 40 Nə səi ɨmbati rəi rɔm tɨ kadɨ ɨngəi kajɨ kɨ bɨtɨ kɨ no̰ tɨ. 41 Mi m-sangɨ kadɨ dɨje pɨti-mi al. 42 Nɨngə nḛ kare kɨ m-o rɔsi tɨ, m-gər kadɨ ɨndɨgi Luwə al. 43 Mi m-re kɨ tɔ Bai, nə ɨmbati kadɨ uwəi-mi kɨ rɔsi tɨ. Nɨngə kɨn ə dəw kɨ rangɨ re kɨ tɔne wa ɓa, a uwəi-e kɨ rɔsi tɨ majɨ. 44 Səi kɨ ɨsɨ sangi kadɨ ɨngəi tɔjɨ kɨ kadɨ səi je wa ɨləi dɔ-naa tɨ kɨ yo je kɨ ne je yo, ɓɨ ɨsangi kadɨ ɨngəi tɔjɨ kɨ ḭ rɔ Luwə tɨ kɨ e kɨ karne ba ə e Luwə kɨn al, nɨngə a rai ban be ə a adi-mi mesi ə? 45 Kadɨ oi təkɨ e mi ɓa m-a m-ɨndə ta dɔsi tɨ no̰ Bai tɨ al, nə e Mojɨ kɨ ɨndəi mesi dɔe tɨ kɨn ə a ɨndə ta dɔsi tɨ. 46 Nɨngə kɨn ə re adi mesi Mojɨ təkɨ rɔjetɨ dɔ ta tɨ kɨ ndangɨ ə re a adi-mi mesi tɔ, nə e kadɨ kɨ adi-e mesi al ə adi-mi mesi al tɔ, tadɔ e ta kɨ dɔm tɨ ə Mojɨ ndangɨ. 47 Ə re oi ta kɨ ndangɨ kɨn tə ta kɨ rɔjetɨ al ə ra ban be ə a adi-mi mesi dɔ ta tɨ kɨ m-əl ə?»

Ja̰ 6

Jəju adɨ nḛ kuso dɨje dɨbɨ mi usoi

1 Go nḛ je tɨ kɨn, Jəju ɔtɨ no̰o̰, aw gɨdɨ ba tɨ kɨ Galile, kɨ ɓari-e ba kɨ Tɨbərɨyadɨ. 2 Kosɨ dɨje ngay uni goe, tadɔ dɨje ooi nḛ kɔjɨ je kɨ ətɨ ɓəl kɨ Jəju ra dɔ njé mo̰y je tɨ ajɨ-n-de. 3 Jəju al dɔ mbal tɨ taa, nɨngə ɨsi nangɨ kɨ njé ndo je ləne. 4 Dɔkagɨloe tɨ kɨn, nay lə Jɨpɨ je kɨ ɓari-e nay Pakɨ e ɓasi. 5 Lokɨ Jəju un kəmne nɨngə, oo kosɨ dɨje ngay kɨ ɨsɨ rəi kɨ rɔe tɨ. Ə dəjɨ Pɨlɨpɨ ə nə: «J-a j-ɨngə mapa ra ə j-a jɨ ndogɨ kadɨ kosɨ dɨje kɨn pətɨ usoi ə?» 6 Jəju dəjɨ ta kɨn be mba kadɨ oo-n ta kɨ me Pɨlɨpɨ tɨ, tadɔ e wa gər nḛ kɨ kadɨ a ra ɓətɨ. 7 Ə Pɨlɨpɨ ɨle tɨ ə nə: «Kɨn ə re jɨ ndogɨ mapa kɨ la kɨlə kɨ ndɔ ɓu joo mɨndɨ ka asɨ kadɨ a ɔdɨ tade ndə̰y ndə̰y pətɨ al.» 8 Lo kɨn tɨ, nje ndo lə Jəju kare kɨ tɔe nə Andɨre, kɨ e ngoko̰ Sɨmo̰ Pɨyər, əl Jəju ə nə: 9 «NGon kɨ dɨngəm kare, aw kɨ mapa mi, kɨ e mapa kɨ rai kɨ ko kɨ ɓari-e ɔrjɨ, taa ngan kanjɨ je joo tɔ. Nə e kɨn e nḛ kɨ kadɨ dəw əl tae kadɨ dɨje tɨ kɨ bore be kɨn al.» 10 Ə Jəju ə nə: «Adi dɨje pətɨ ɨsi nangɨ.» Loe tɨ kɨn, wale e ngay tɨtɨ, adɨ dɨje uwəi lo ɨsi tɨ nangɨ. Dɨje kɨn asi dɨngəm je dɨbɨ mi. 11 Be ə, Jəju un mapa, ra oyo Luwə dɔ tɨ, ɓa ləbɨ dɨje pətɨ kɨ ai loe tɨ no̰o̰ kɨn. Un kanjɨ ləbɨ-de kae tɨ ka kɨn tɔ. Adɨ-de kɨ go me ge tɨ ləde. 12 Lokɨ usoi asɨ-de ngata ɓa, Jəju əl njé ndo je ləne ə nə: «Ɨkawi gɨnde je kɨ nay kɨn, kadɨ dəw ɨyə̰ nḛ madɨ kɔ al.» 13 Be ə, mapa kɨ mi kɨ dɨje usoi, njé ndo je kawi gɨnde kɨ nay kare dɔgɨ gɨde e joo. 14 Lokɨ dɨje ooi nḛ kɔjɨ kɨ ətɨ ɓəl kɨ Jəju ra kɨn nɨngə əli əi nə: «Kɨ rɔjetɨ, dəw kɨn e NJe kəl ta kɨ ta Luwə tɨ kɨ sɔbɨ kadɨ tə re dɔnangɨ tɨ ka kɨn ə wa.» 15 NGa nɨngə, Jəju gər kadɨ a rəi tə uni-e awi ɨndəi-e ngar, adɨ təl ɔr rɔne aw gogɨ dɔ mbal tɨ, kɨ karne ba.

Jəju njɨyə dɔ man tɨ

16 Lokɨ lo sɔl, njé ndo je lə Jəju awi kadɨ ba tɨ. 17 Awi ali me to tɨ, uni tade kaw kɨ Kapərnayɨm tɨ, kɨ e dam ba tɨ kɨ kare. Lo kɨn tɨ, lo ndul dɔde tɨ, taa Jəju ka təl re rɔde tɨ al ɓəy tɔ. 18 Nəl ɨlə kɨ tɔgɨne ngay, adɨ man ḭ pu pu. 19 NJé ndo je ɔsi to asɨ kulə mətər mi be nɨngə, oi Jəju ka a njɨyə dɔ man tɨ ɨsɨ re kɨ rɔ to tɨ. Lokɨ ooi Jəju a njɨyə dɔ man tɨ, ɓəl ra-de ngay. 20 Nə Jəju əl-de ə nə: «E mi, ə ɨɓəli al!» 21 Lo kɨn tɨ, ndɨgi kadɨ n-uni Jəju me to tɨ, nə ta naa tɨ no̰o̰ par ə, to ɔdɨ nangɨ lo kɨ ɨsɨ awi tɨ.

Kosɨ je sangi Jəju

22 Lo ti go tɨ, kosɨ je kɨ nayḭ-naa gɨdɨ ba tɨ, oi kadɨ tagɨne to e kare ba par ə njé ndo je lə Jəju ali me tɨ awi dɔ rɔde, ɓɨ Jəju al me tɨ səde al. 23 Lo kɨn tɨ no̰o̰, to je kɨ rangɨ ḭḭ Tɨbərɨyadɨ tɨ rəi, ai lo ka tɨ, ɓasi kadɨ lo tɨ kɨ Ɓaɓe əl ta dɔ mapa tɨ tɨtɨ ə tḛḛ ba̰y ba̰y adɨ-de usoi ka kɨn. 24 Lokɨ kosɨ je ooi Jəju al nɨm, njé ndo je lie al nɨm ɓa, ali me to je tɨ awi kɨ Kapərnayɨm sangɨ Jəju tɨ.

Jəju e mapa kuso koy al

25 Lokɨ ɨngəi Jəju dam ba tɨ kɨ kare, dəji-e əi nə: «NJe ndo dɨje, ɨre ɨtḛḛ ne kadɨ ban tɨ ə?» 26 Ə Jəju təl əl-de ə nə: «Adɨ m-əl səsi ta kɨ rɔjetɨ, ɨsɨ sangi-mi mbata mapa kɨ usoi ndan mesi, ɓɨ e mbata gər ɓa ɨgəri me nḛ kɔjɨ je kɨ m-ra kɨn al. 27 Majɨ kadɨ ɨrai kɨlə mba nḛ kuso kɨ a ndum kɨn al, nə mba nḛ kuso kɨ a to bɨtɨ kɨ no̰ tɨ. E nḛ kuso kɨ mi NGon dəw m-a m-adɨ səsi, mbata Luwə kɨ Bawje ra ndajɨ kare rɔm tɨ mba tɔjɨ-m təkɨ mi dəw ləne.» 28 Lo kɨn tɨ, kosɨ je təli dəji-e əi nə: «E ri ə sɔbɨ kadɨ jɨ ra taa kadɨ jɨ ra-n kɨlə kɨ Luwə ndɨgɨ ə?» 29 Ə Jəju təl əl-de ə nə: «Nḛ kɨ Luwə ge rɔsi tɨ, e kadɨ adi mesi dəw kɨ ɨle.» 30 Be ə əli-e əi nə: «Nḛ kɔjɨ ri ə a ra taa kadɨ j-o ə j-adi-n me je ə? Kɨlə ri ə a ra ə?» 31 Kaje je usoi nḛ kuso kɨ ḭ dɔra̰ tɨ kɨ ɓari-e nə man. Be ə ndangi me makɨtɨbɨ tɨ əli ə nə: «Adɨ-de usoi mapa kɨ ḭ dɔra̰ tɨ taa.» 32 Lo kɨn tɨ, Jəju təl əl-de ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, e Mojɨ ə adɨ səsi mapa kɨ ḭ dɔra̰ tɨ al, nə e Bai Luwə ə adɨ səsi mapa kɨ rɔjetɨ kɨ ḭ dɔra̰ tɨ taa. 33 MBata mapa lə Luwə kɨ adɨ dɨje, e mapa kɨ ḭ dɔra̰ tɨ taa kɨ nje kadɨ dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne ɨsi kɨ dɔde taa.» 34 Be ə, təli əli-e əi nə: «Ɓaɓe, adɨ-je mapa kɨn kɨ ndɔe ndɔe adɨ j-uso.» 35 Jəju əl-de ay njay ə nə: «Mi mapa kɨ dəw uso ə a oy al. Dəw kɨ re rɔm tɨ ɓo a ra-e al nɨm, dəw kɨ adɨ-m me nḛ ka, kɨndə a ra-e al nɨm tɔ.» 36 Nɨngə m-əl səsi təkɨ oi-mi, nə adi-mi mesi al. 37 NJé kɨ Bai adɨ-m-de a rəi rɔm tɨ. Nɨngə dəw kɨ re rɔm tɨ, m-a m-tuwe al jagɨ. 38 MBata m-ḭ dɔra̰ tɨ, m-re dɔnangɨ tɨ mba ra ndɨgɨ ləm al, nə kadɨ m-ra ndɨgɨ lə nje kɨlə-m. 39 Nɨngə nḛ kɨ nje kɨlə-m kɨ ɨlə-m ndɨgɨ kadɨ m-ra ə to kɨn: ndɨgɨ kadɨ tə m-tḭ ta dəw kare dan dɨje tɨ kɨ adɨ-m-de kɨn al, nə kadɨ m-tḛḛ səde ji koy tɨ dɔbəy ndɔ tɨ. 40 E kɨn ə e nḛ kɨ Bai ndɨgɨ: ndɨgɨ kadɨ dɨje pətɨ kɨ ooi-mi NGon lə Luwə ə adi-mi mede, ɨngəi kajɨ kɨ to bɨtɨ kɨ no̰ tɨ, ə kadɨ m-tḛḛ səde ji koy tɨ dɔbəy ndɔ tɨ. 41 Jɨpɨ je ɓai ta dɔ Jəju tɨ mbata əl ə nə: «Mi mapa kɨ ḭ dɔra̰ tɨ taa.» 42 Nɨngə əli-naa dande əi nə: «Jəju kam, e ngon lə Jɨsəpɨ al a? Jɨ gər ko̰e je kɨ bawe je majɨ tɔ, nga ra ban be ə əl ə nə n-ḭ dɔra̰ tɨ taa ə n-re ə?» 43 Jəju təl əl-de ə nə: «Ɨɓai ta dansi tɨ al. 44 Dəw kɨ asɨ kadɨ re rɔm tɨ kɨ kanjɨ kadɨ Bai kɨ ɨlə-m, ɔr-e ta rəbɨ goto. Nɨngə re Bai tḛḛ ta rəbɨ ade ɓa, mi m-a tḛḛ sie ji koy tɨ dɔbəy ndɔ tɨ. 45 NDangi me makɨtɨbɨ tɨ lə kɨ kare dan NJé kəl ta kɨ ta Luwə tɨ əi nə: “Pətɨ, Luwə a ndo-de nḛ,” nɨngə dəw kɨ ra kɨ oo ndu Luwə kɨ Bai ə taa nḛ ndo lie, dəwe kɨn re rɔm tɨ. 46 E kɨn ɓa tɔjɨ kadɨ dəw oo Bai Luwə al; e nje kḭ rɔ Luwə tɨ kɨ karne ba ə oo Bai Luwə. 47 Kɨ rɔjetɨ, m-əl səsi, dəw kɨ un mene adɨ-m, ɨngə kajɨ kɨ to bɨtɨ kɨ no̰ tɨ. 48 Mi mapa kɨ dəw uso ə a oy al. 49 Dɨlə mbo tɨ, kasi je usoi nḛ kuso kɨ ḭ dɔra̰ tɨ kɨ ɓari-e nə man, ka oyi. 50 Nə mapa kɨ ḭ dɔra̰ tɨ kɨn, e mapa kɨ kadɨ re dəw uso ɓa, dəwe a oy al. 51 Mi mapa kɨsɨ kəm ba kɨ ḭ dɔra̰ tɨ taa. Re dəw uso mapa kɨn ɓa, dəwe a oy al. Mapa kɨ m-a m-adɨ, e darɔm kɨ kadɨ dɨje ɨsii kəm ba.» 52 Lo kɨn tɨ, Jɨpɨ je naji-naa ta ngay dande tɨ əi nə: «Dəw kɨn a ra ban ta kadɨ a adɨ-je darɔe kadɨ j-uso ə?» 53 Ə Jəju əl-de ə nə: «Kɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, re usoi darɔm mi NGon dəw al nɨm, a̰yḭ-naa məsɨm al nɨm ə, a ɨngəi kajɨ al. 54 Dəw kɨ uso darɔm ə a̰y məsɨm tɔ nɨngə, dəwe kɨn a ɨngə kajɨ kɨ to bɨtɨ kɨ no̰ tɨ, nɨngə m-a m-tḛḛ sie ji koy tɨ dɔbəy ndɔ tɨ. 55 MBata darɔm e nḛ kuso kɨ rɔjetɨ, ə məsɨm e nḛ ka̰y kɨ rɔjetɨ tɔ. 56 Dəw kɨ uso darɔm nɨm, a̰y məsɨm nɨm tɔ ɓa, je sie je naa tɨ kare ba. 57 Bai kɨ ɨlə-m ɨsɨ kəm ba adɨ mi m-ɨsɨ kəm ba kɨ takule. Be ə, dəw kɨ uso darɔm a ɨsɨ kəm ba kɨ ta kulm tɔ. 58 E kɨn ə e mapa kɨ ḭ dɔra̰ tɨ taa. E tə mapa kɨ kasi je usoi ə oyi kɨn al, nə e mapa kɨ dəw uso ɓa, dəwe kɨn a oy al, a ɨsɨ kɨ dɔne taa kɨ ndɔe ndɔe.» 59 Ta je kɨn tḛḛ ta Jəju tɨ lo kɨ ɨsɨ ndo-n nḛ dɨje gɨn kəy kaw-naa tɨ lə Jɨpɨ je, me ɓe tɨ kɨ Kapərnayɨm.

Ta kɨ nje kadɨ kajɨ kɨ bɨtɨ kɨ no̰ tɨ

60 Dɨje ngay dan njé ndo je tɨ lə Jəju, lokɨ ooi ta kɨn ta Jəju tɨ nɨngə, əli əi nə: «Ta kɨn e ta kɨ nga̰ ngay, dəw kɨ asɨ kadɨ a ɨndə mbine go tɨ goto.» 61 Jəju gər mene tɨ kadɨ njé ndo je lie ɨsɨ ɓai ta dɔ ta tɨ lie. Be ə əl-de ə nə: «Ta kɨn tɨgə səsi jɨgɨ tɨ a? 62 A kɨn ə re oi-mi NGon dəw m-təl m-aw taa lo kɨsɨ tɨ kɨ m-ɨsɨ tɨ kəte kɨn ə a rai ban ə? 63 E NDɨl ə e nje kadɨ dəw ɨsɨ kɨ dɔne taa. Dəw kɨ dɔrɔne e nḛ madɨ al. Nɨngə ta je kɨ m-əl səsi kəte kɨn e NDɨl nɨm e kɨsɨ kɨ dɔ taa nɨm. 64 Nə dɨje madɨ dansi tɨ adi-mi mede al.» Jəju əl be, tadɔ lo kɨlə ngɨre tɨ ɓəy, gər dɨje kɨ a adi-e mede al, taa gər dəw kɨ nje kɨle ji njé ba̰ je tɨ tɔ. 65 Jəju ɨlə dɔ tɨ ɓəy ə nə: «E mbata kɨn ə m-əl səsi m-ə nə: “Dəw kɨ Bai ade ta rəbɨ al, asɨ kadɨ a re rɔm tɨ dɔrɔne al.”» 66 Ḭ dɔ ndɔe tɨ no̰o̰ kɨn, ngay je dan njé ndo je tɨ lie təli goe tɨ, mbati njɨyəi sie. 67 Ə Jəju tu rɔne kɨ rɔ njé kɨ dɔgɨ gɨde joo tɨ əl-de ə nə: «NGa səi, a awi al ya̰ne ma?» 68 Nə Pɨyər əl Jəju ə nə: «Ɓaɓe, j-a j-aw kɨ rɔ naa tɨ ə? Ḭ ə ta kajɨ e me ji tɨ. 69 Je, meje pətɨ e dɔi tɨ. Nɨngə jɨ gər kadɨ ḭ NJe kay njay kɨ Luwə ɨle.» 70 Jəju təl əl-de ə nə: «E mi ə m-mbətɨ səsi səi kɨ dɔgɨ gɨde e joo kɨn, nə dəw kare dansi tɨ, ndɨl su e mee tɨ.» 71 Lo kɨn tɨ, Jəju ɨsɨ əl ta kɨ dɔ Judasɨ tɨ kɨ ngon lə Sɨmo̰ Isɨkarɨyotɨ tɨ. Tadɔ e ə e dəw kare dan njé ndo je tɨ kɨ dɔgɨ gɨde e joo kɨ a ɨlə Jəju ji njé ba̰ je tɨ.

Ja̰ 7

NGako̰ Jəju je adi mede Jəju al

1 Go tɨ, Jəju nay kɨ lo njɨyə tɨ dɔnangɨ Galile tɨ, ge al kadɨ n-njɨyə n-aw ə n-təl dɔnangɨ Jude tɨ, tadɔ njé kun dɔ Jɨpɨ je ɨsɨ sangi kadɨ n-tɔli-e. 2 NGa nɨngə dɔkagɨlo ra nay lə Jɨpɨ je kɨ kadɨ ɨsi gɨn Kəy lo tɨ e ɓasi, 3 ə ngako̰ Jəju je əli-e əi nə: «Ḭ ne ə aw dɔnangɨ Jude tɨ adɨ njé ndo je ləi ka ooi nḛ je kɨ ɨsɨ ra-de kɨn tɔ. 4 Dəw kɨ ndɨgɨ kadɨ dɨje ooi-ne kam a ra nḛ je kutɨ lo tɨ al. NGa nɨngə, təkɨ ɨsɨ ra nḛ je kɨ ətɨ ɓəl kɨn, majɨ kadɨ ɨra adɨ dɨje pətɨ ooi-ni.» 5 Nə təkɨ rɔjetɨ, ngako̰e je wa adi-e mede al. 6 Ə Jəju əl-de ə nə: «NDɔ ləm re al ɓəy; nə səi je, ndɔ je pətɨ to majɨ mbata tɨ ləsi. 7 Dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne kɨn a awi səsi kɨ ta al, nə mi ɓa, mede majal səm mbata m-əl kɨlə rade je kɨ majal kɨ taga. 8 Səi ə awi lo ra nay tɨ kɨn. Mi ɓa, m-a m-aw al, tadɔ ndɔ ləm nay ɓəy.» 9 Go ta je tɨ kɨ əl kɨn, ɨsɨ Galile tɨ ba. 10 Nə lokɨ ngako̰e je awi lo ra nay tɨ, e ka ɔtɨ osɨ dɔ rəbɨ tɨ tɔ kɨ kanjɨ kadɨ dəw oo-e. Aw tə lo kaw kɨ lo ɓɔyɔ tɨ be.

Nḛ ndo kɨ lo ra nay kɨsɨ gɨn Kəy lo tɨ

11 Dɔkagɨlo ra nay tɨ, njé kun dɔ Jɨpɨ je sangi Jəju nɨngə dəji əi nə: «E lo tɨ kɨ ra be ə?» 12 Dɨje naji-naa ta tɨ ngay dɔe tɨ dan kosɨ je tɨ; njé kɨ na̰ je əli əi nə: «E dəw kɨ majɨ,» ə njé kɨ nungɨ əli əi nə: «Jagɨ, ɨsɨ ɓukɨ kosɨ dɨje wale,» tɔ. 13 E be ka dəw kɨ kadɨ əl ta lie kɨ taga wangɨ goto, ɓəli njé kun dɔ Jɨpɨ je. 14 NDɔ je kɨ mba ra nay də tḛḛ dana ngata ɓa Jəju aw gɨn kəy tɨ lə Luwə, ɨsɨ ndo nḛ dɨje. 15 E nḛ kɨ ndɔjɨ Jɨpɨ je ngay adɨ dəji-naa ta əi nə: «E kam dəw ndo-e nḛ al tɔ, nga ra ban ə gər nḛ ətɨ ɓəl be ə?» 16 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Nḛ kɨ m-ɨsɨ m-ndo kɨn ngɨre ḭ rɔm tɨ al, nə ngɨre ḭ rɔ Luwə tɨ kɨ nje kɨlə-m. 17 Kɨn ə re dəw ndɨgɨ kadɨ n-ra nḛ kɨ Luwə ndɨgɨ ɓa, lo kɨn tɨ ə a gər ay njay se nḛ kɨ m-ɨsɨ m-ndo kɨn ngɨre ḭ rɔ Luwə tɨ ə se e mi wa ə m-ɨndə ngɨre wa. 18 Dəw kɨ nje kəl ta kɨ tɔne wa ɨsɨ sangɨ tɔɓa ləne wa. Nə dəw kɨ nje sangɨ tɔɓa lə nje kɨlə-ne a əl ta kɨ rɔjetɨ, nɨngə nḛ kɨ dana al goto rɔe tɨ tɔ. 19 Mojɨ adɨ səsi ndu-kun adɨ ɨtaai majɨ, nə dəw kɨ təl rɔne go tɨ goto. NGa ra ban ə ɨsɨ sangi kadɨ ɨtɔli-mi ə?» 20 Ə kosɨ je əli-e əi nə: «Ḭ aw kɨ ndɨl kɨ majal mei tɨ! Na̰ ə ɨsɨ sangɨ kadɨ n-tɔli ə?» 21 Ə Jəju təl un ta ɨlə-de tɨ ə nə: «M-ra nḛ kare ba be, ə səi pətɨ ətɨ səsi ɓəl! 22 Mojɨ adɨ səsi ndu kadɨ ɨjəi mɔtɨ ngan je (nɨngə e ndu kɨ tḛḛ rɔ Mojɨ tɨ ne par al, nə e kaje je kɨ kəte nu ə adi ndu kɨn) ɓa səi ɨsɨ ɨjəi mɔtɨ ngan je ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ. 23 Kɨn ə re ɨjəi mɔtɨ ngon ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ kadɨ tə dəw kɨdɨ ndu-kun lə Mojɨ al ə, ra ban ə mesi to səsi dɔm tɨ mi kɨ m-ajɨ darɔ dəw ba pətɨ ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ ə? 24 Ɨyə̰i ta gangɨ ta kɨ go lo koo tɨ ləsi, ə ɨgangi ta kɨ dana.»

Jəju e Kɨrɨsɨ kɨ Luwə mbəte

25 Dɨje kɨ Jorijaləm tɨ əli əi nə: «Dəw kam al ə dɨje ɨsɨ sangi kadɨ n-tɔli-e a? 26 NGa yə a əl ta taga wangɨ am, ə dəw əl-e ta madɨ al! NJé kun dɔje je ooi kadɨ e Kɨrɨsɨ ə se? 27 Kɨ ne kɨn, jɨ gər lo kɨ dəw kɨn ḭ tɨ majɨ, nə ndɔ kɨ Kɨrɨsɨ kɨ e dəw kɨ Luwə mbəte a tḛḛ hɔy ɓa, dəw kare ka a gər lokɨ ḭ tɨ al.» 28 Lo kɨn tɨ, Jəju kɨ ɨsɨ ndo dɨje nḛ gɨn kəy tɨ lə Luwə un ndune kɨ taa ə nə: «Ɨgai kadɨ ɨgəri-mi majɨ, taa ɨgəri lo kɨ m-ḭ tɨ tɔ! Nɨngə e mi wa ɓa m-ɨlə rɔm al, nə Luwə kɨ nje kɨlə-m e dəw kɨ asɨ kadɨ dəw ɨndə mene dɔe tɨ. Səi, ɨgəri-e majɨ al. 29 Mi m-gər-e majɨ tadɔ m-ḭ rɔe tɨ, taa e e ə ɨlə-m tɔ.» 30 Lo kɨn tɨ, dɨje ɨsɨ sangi kadɨ n-uwəi Jəju, nə dəw kɨ kadɨ ɨndə jine dɔe tɨ goto, tadɔ ndɔ lie asɨ al ɓəy. 31 Nɨngə dan kosɨ je tɨ, dɨje ngay adi-e mede ɓa əli əi nə: «Dɔkagɨlo kɨ Kɨrɨsɨ a re ə a ra nḛ kɔjɨ je kɨ ɨtə ya̰ dɨngəm kɨn wa?» 32 Ə ta kɨ kosɨ je ɨsɨ kɔti gɨn mɨndɨde tɨ ɔjɨ dɔ Jəju kɨn osɨ mbi Parɨsɨ je tɨ, adɨ Parɨsɨ je, kɨ njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je ɨləi njé ngəm dɔ lo je ləde kadɨ awi uwəi Jəju. 33 Ə Jəju əl ə nə: «M-a mi səsi ngan ndɔ je ndə̰y ɓəy, ɓa m-a m-aw kɨ rɔ nje kɨlə-m tɨ. 34 A sangi-mi nə a ɨngəi-mi al, tadɔ lo kɨ m-a mi tɨ kɨn a asi kadɨ a awi tɨ al.» 35 Ə dɔ ta tɨ kɨn Jɨpɨ je dəji-naa ta əi nə: «Lo kɨ ra be ə a aw tɨ ə kadɨ j-a j-ɨnge al ə? A aw go ngakone je tɨ kɨ sanəi-naa dan Gɨrəkɨ je tɨ kɨn kadɨ aw ndo nḛ Gɨrəkɨ je ma? 36 Ta kɨ əl ə nə: “A sangi-mi nə a ɨngəi-mi al, tadɔ lo kɨ m-a mi tɨ kɨn a asi kadɨ a awi tɨ al,” kɨn me nə ri ə?»

Dɔbəy ndɔ ra nay

37 Dɔbəy ndɔ ra nay, kɨ e ndɔ kɨ bo ngay ɓa, Jəju ḭ a taa un ndune əl ə nə: «Kɨn ə re dəw madɨ kɨndə ra-e ə, kadɨ re rɔm tɨ a̰y man. 38 Dəw kɨ adɨ-m mene ɓa, “ndəə man kɨ nje kadɨ dɨje ɨsi kɨ dɔde taa a tḛḛ nga̰mee tɨ,” təkɨ Makɨtɨbɨ lə Luwə əl-n.» 39 Lo kɨn tɨ; Jəju ɨsɨ əl ta lə NDɨl Luwə kɨ kadɨ dɨje kɨ adi-e mede a ɨngəi, mbata dɔkagɨloe tɨ kɨn NDɨl Luwə re dɔ dɨje tɨ al ɓəy, tadɔ Jəju ɨngə kɔsɨ-gon al ɓəy.

Kosɨ je gangi-naa mbata lə Jəju

40 Dan kosɨ je tɨ, dɨje madɨ kɨ ooi ta kəl Jəju əli əi nə: «Təkɨ rɔjetɨ, dəw kam e NJe kəl ta kɨ ta Luwə tɨ kɨ sɔbɨ kadɨ a re ka kɨn ə wa!» 41 NJé kɨ na̰ je əli əi nə: «E Kɨrɨsɨ kɨ Luwə mbəte.» Nə njé kɨ nungɨ ɓəy naji əi nə: «Kadɨ Kɨrɨsɨ e dəw kɨ Galile tɨ a? 42 Makɨtɨbɨ lə Luwə əl təkɨ Kɨrɨsɨ a e dəw kɨ gɨn kojɨ tɨ lə Dabɨdɨ, nɨngə a tḛḛ kɨ ta rəbɨ kɨ Bətɨləhəm tɨ, kɨ e ngon ɓe kojɨ Dabɨdɨ.» 43 E be ə, kosɨ je gangi-naa mbata lə Jəju. 44 Dɨje madɨ dande tɨ ndɨgi kuwe, nə dəw kɨ kadɨ ɨndə jine dɔe tɨ goto.

Me nga̰ lə njé kun dɔ Jɨpɨ je

45 NJé ngəm ta lo lə Jɨpɨ je kɨ awi kadɨ uwəi Jəju ka kɨn, təli rəi rɔ njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je tɨ əi kɨ Parɨsɨ je, ə njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je kɨ Parɨsɨ je dəji-de əi nə: «Ra ban ə ɨrəi sie al ə?» 46 Ə njé ngəm lo je əli əi nə: «NDɔ kare j-o dəw əl ta təkɨ dɨngəm kɨn ɨsɨ əl-n al.» 47 Ə Parɨsɨ je dəji-de əi nə: «Səi je ka ɨyə̰i rɔsi adɨ ədɨ səsi tɔ a?. 48 Oi dəw kare be dan njé kɨ boy je tɨ ə se dan Parɨsɨ je tɨ ade mene no̰o̰ a? 49 Kosɨ je kam əi dɨje kɨ gəri ndu-kun lə Mojɨ al, əi dɨje kɨ Luwə a tujɨ-de kɔ!» 50 Nɨkodəm kɨ e kɨ kare dan Parɨsɨ je tɨ kɨ kəte aw rɔ Jəju tɨ un ta əl-de ə nə: 51 «Kɨn ə re dəw oo ta kɨ ta dəw tɨ al nɨm, taa oo nḛ kɨ ra al nɨm ə, ndu-kun ləje a gangɨ ta dɔe tɨ al.» 52 Nə ɨləi-e tɨ əi nə: «Ḭ ka ḭ dəw kɨ Galile tɨ tɔ a? Ɨsangɨ gɨne majɨ o, nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ kɨ kadɨ e dəw kɨ Galile tɨ goto.» 53 Go tɨ, dəw kɨ ra ka ɔtɨ aw ɓe ləne.

Ja̰ 8

Jəju əi kɨ dəne kɨ nje kuwə marɨm

1 Jəju ɔtɨ no̰o̰ aw dɔ mbal kagɨ bɨni je tɨ. 2 Nə lokɨ lo ti njay par ə təl re natɨ kəy tɨ lə Luwə. Dɨje pətɨ rəi kɨ rɔe tɨ, ə ɨsɨ nangɨ ɨsɨ ndo-de nḛ. 3 Lo kɨn tɨ, njé ndo ndu-kun je, kɨ Parɨsɨ je rəi kɨ dəne kɨ ɨndəi jide dɔe tɨ lo kuwə marɨm tɨ, adi-e a ta kəm dɨje tɨ, 4 nɨngə əli Jəju əi nə: «NJe ndo dɨje, dəne kam j-ɨndə jije dɔe tɨ lo kuwə marɨm tɨ. 5 NGa nɨngə, Mojɨ əl-je me ndu-kun tɨ kadɨ ko dəne je kɨ be kɨn jɨ tɨlə-de kɨ mbal jɨ tɔl-de kɔ, ə se ḭ, ta ləi e ri wa?» 6 Əli ta kɨn be tə kulə kɨ kɨyə kadɨ uwəi Jəju tə ɨndəi ta dɔe tɨ. Nə Jəju ɨlə dɔne nangɨ ə ɨsɨ ndangɨ nḛ kɨ ngon jine nangɨ. 7 Ə lokɨ nayḭ-naa kɨ lə dəje ta tɨ, Jəju ɔr dɔne taa əl-de ə nə: «Dəw kɨ dansi tɨ ne kɨ ra majal nja kare al ɓa, kadɨ ɨle kɨ mbal dɔsa̰y.» 8 Jəju əl ta be ɓa təl ɨlə dɔne nangɨ gogɨ, ɨsɨ ndangɨ nḛ nangɨ. 9 Ə lokɨ ooi ta kɨn ɓa, ɔti kare kare, ɨlə ngɨre dɔ njé kɨ tɔgɨ tɨ, təl-n dɔ njé kɨ du tɨ. Ta tɔl tae tɨ, Jəju nay kɨ karne ba. Dəne ka kɨn ə a dadan lo tɨ; 10 ə Jəju un dɔne kɨ taa əl-e ə nə: «Dəne, dɨje ka awi ra? Dəw kare ka gangɨ ta dɔi tɨ al a?» 11 Ɓa dəne ɨle tɨ ə nə: «Ɓaɓe, dəw kare ka gangɨ ta dɔm tɨ al,» ə Jəju əl-e ə nə: «Mi ka m-gangɨ ta dɔi tɨ al jagɨ tɔ, nga nɨngə aw, ə ɨra majal gogɨ al.»

Jəju e kunjɨ kɨ dɔnangɨ tɨ

12 Jəju təl əl-de ɓəy ə nə: «Mi kunjɨ kɨ dɔnangɨ tɨ, dəw kɨ un gom, a njɨyə me tɨl tɨ al, kunjɨ kɨ nje kadɨ dɨje ɨsi kɨ dɔde taa a unjɨ dɔe tɨ.» 13 Lo kɨn tɨ, Parɨsɨ je əli-e əi nə: «Ḭ wa ə ɨsɨ ma najɨ kɨ dɔi tɨ ɓa, najɨ kɨ ma ləi e kɨ rɔjetɨ al.» 14 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Re mi wa m-ma najɨ dɔ rɔm tɨ ka m-gər kadɨ najɨ kɨ ma ləm e ta kɨ rɔjetɨ, tadɔ mi m-gər lo kɨ m-ḭ tɨ nɨm, m-gər lo kɨ m-ɨsɨ m-aw tɨ nɨm, nə səi je, ɨgəri lo kɨ m-ḭ tɨ al nɨm, ɨgəri lo kɨ m-ɨsɨ m-aw tɨ al nɨm tɔ. 15 Səi ɨsɨ gangi ta kɨ go lo koo tɨ lə dəw, nə mi m-gangɨ ta dɔ dəw tɨ al. 16 A kɨn ə re m-gangɨ ta no̰o̰ ɓa, e ta kɨ gangɨ kɨ go rəbe tɨ, tadɔ mi kɨ karm ə m-gangɨ ta al, Bai kɨ nje kɨlə-m e səm naa tɨ. 17 Nɨngə me ndu-kun tɨ ləsi wa ka ndangi əi nə: “Kɨn ə re dɨje joo mai najɨ, ə najɨ kɨ ma ləde aw go-naa tɨ ɓa, ta ləde e ta kɨ rɔjetɨ.” 18 Mi wa m-ma najɨ dɔ rɔm tɨ, nɨngə Bai kɨ ɨlə-m ka ma najɨ ləne dɔm tɨ tɔ.» 19 Nɨngə dəji-e əi nə: «Bawi e lo kɨ ra tɨ dana?» Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Ɨgəri-mi al, taa ɨgəri Bai al tɔ. Kɨn ə re ɨgəri-mi ə re a ɨgəri Bai tɔ.» 20 Ta je kɨn tḛḛ ta Jəju tɨ lokɨ ɨsɨ ndo-n dɨje nḛ natɨ kəy tɨ lə Luwə. Ɨsɨ lo tɨ kɨ nḛ je kɨ dɨje ɨsɨ ɨləi kadɨ-kare tɨtɨ adi Luwə ɨsɨ tɨ. NGa nɨngə dəw uwe al, tadɔ ndɔ lie asɨ al ɓəy.

Jəju əl ta dɔ kawne rɔ Bawne tɨ

21 Jəju əl-de ta kɨ rangɨ ɓəy ə nə: «M-a m-aw, nɨngə a sangi-mi, nə a oyi me majal je tɨ ləsi. Lo kɨ m-a m-aw tɨ kɨn a asi kadɨ a awi tɨ al.» 22 Lo kɨn tɨ, Jɨpɨ je əli-naa əi nə: «A tɔl rɔne ə se ra ban ə əl ə nə: “Lo kɨ m-a m-aw tɨ kɨn a asi kadɨ a awi tɨ al ə?”» 23 Ə Jəju əl-de ə nə: «Səi, səi dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ nangɨ ne, ə mi, mi dəw kɨ dɔra̰ tɨ taa nu tɔ; səi dɨje lə dɔnangɨ, nə mi, mi dəw lə dɔnangɨ al. 24 Nɨngə e mbata kɨn ə m-əl-n səsi m-ə nə: “A oyi me majal je tɨ ləsi.” Kɨn ə re adi-mi mesi təkɨ mi “NJe kɨsɨ no̰o̰” al ə, a oyi me majal je tɨ ləsi.» 25 Ə dəji-e əi nə: «Ḭ wa kam ḭ na̰ ə?» Ɓa Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Mi dəw kɨ m-əl səsi lo kɨlə ngɨre tɨ nu wa kɨn. 26 NGa nɨngə, kɨ ɔjɨ dɔsi, m-aw kɨ ta ngay kadɨ m-əl je, m-gangɨ je; nə ta kɨ m-ɨngə rɔ nje kɨlə-m tɨ kɨn par ə m-a m-ɨlə mbḛe rɔ dɨje tɨ kɨ dɔnangɨ tɨ ne. E, ta lie e ta kɨ rɔjetɨ.» 27 Jəju ɨsɨ əl-de ta kɨ dɔ Bawne Luwə tɨ nə əi je gəri me ta kɨn al. 28 Ə Jəju əl-de ə nə: «NDɔ kɨ a ɓəi-mi mi NGon dəw taa kagɨ-dəsɨ tɨ kɨn ɓa, a gəri kadɨ mi “NJe kɨsɨ no̰o̰”; taa a gəri kadɨ m-ra nḛ madɨ dɔ rɔm al tɔ, nə e nḛ kɨ Bai ndo-m ə m-ɨsɨ m-əl. 29 NJe kɨlə-m e səm naa tɨ; ɨyə̰-m kɨ karm al, tadɔ dɔkagɨlo je pətɨ m-ra nḛ kɨ nəl-e.» 30 Lokɨ Jəju əl ta kɨn be, dɨje ngay adi-e mede.

NGan ka Abɨrakam

31 Jəju əl Jɨpɨ je kɨ adi-e mede ə nə: «Kɨn ə re ai dɔ njasi tɨ me ta tɨ ləm ɓa, səi njé ndo je ləm kɨ rɔjetɨ. 32 A gəri nḛ kɨ rɔjetɨ, nɨngə nḛ kɨ rɔjetɨ kɨn a taa səsi ɨlə səsi taa ji ɓəə tɨ.» 33 Ə əi je əli Jəju əi nə: «Je ngan ka Abɨrakam, nɨngə jɨ ra ɓəə lə dəw ndɔ kare al tɔ, nga ra ban be ə ḭ əl ə nə nḛ kɨ rɔjetɨ a taa-je ɨlə-je taa ji ɓəə tɨ ə?» 34 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi: dəw kɨ ra kɨ ra majal, e ɓəə lə majal. 35 Ɓəə a ɨsɨ kɨ dɨje kɨ ɨsɨ ra ɓəə ləde kɨn bɨtɨ kɨ no̰ tɨ al, nə ngon kojɨ-de a ɨsɨ səde bɨtɨ kɨ no̰ tɨ. 36 Adɨ re NGon lə Luwə taa səsi ji ɓəə tɨ ɨlə səsi taa ɓa, a səi dɨje kɨ taa kɨlə taa kɨ rɔjetɨ ji ɓəə tɨ. 37 NGa nɨngə, m-gər kadɨ səi ngan ka Abɨrakam; nə ɨsɨ sangi kadɨ ɨtɔli-mi tadɔ ɨmbati ta ləm. 38 Mi m-ɨsɨ m-əl nḛ kɨ m-o rɔ Bai tɨ, nə səi ɓa, ɨsɨ rai nḛ kɨ bawsi əl səsi tɔ.» 39 Nɨngə ɨləi Jəju tɨ əi nə: «Kaje e Abɨrakam.» Ə Jəju əl-de ə nə: «Kɨn ə re səi ngan ka Abɨrakam təkɨ rɔjetɨ ə re a rai kɨlə ra Abɨrakam. 40 Mi m-əl səsi nḛ kɨ rɔjetɨ kɨ m-ɨngə rɔ Luwə tɨ, nɨngə kɨ ɓasɨne kɨn ɨsɨ sangi kadɨ ɨtɔli-mi. E kɨn e kɨlə kɨ Abɨrakam ra al jagɨ. 41 Səi ɨsɨ rai kɨlə ra bawsi.» Nɨngə ɨləi Jəju tɨ əi nə: «Je ngan je kɨ kojɨ gɨn kaya tɨ al; Bawje e kare ba ə e Luwə.» 42 Ə Jəju əl-de ə nə: «Kɨn ə re Luwə e Bawsi ə re a ɨndɨgi-mi, tadɔ m-tḛḛ rɔe tɨ ə m-re lo kɨn tɨ. E mi wa ə m-re kɨ dɔm al, nə e e ə ɨlə-m. 43 MBata ri ə ɨgəri me ta ləm al ə? Ɨgəri al tadɔ asi kadɨ uri mbisi go ta tɨ ləm al. 44 Su ə e bawsi, nɨngə ɨndɨgi kadɨ ɨrai ndɨgɨ lə bawsi. E dəw kɨ e nje tɔl dɨje lo kɨlə ngɨrə kosɨ tɨ lie nu. E a me nḛ ra tɨ kɨ rɔjetɨ nja kare al, tadɔ nḛ kɨ rɔjetɨ goto rɔe tɨ. Kɨn ə re əl ta kɨ ngom ɓa, e kɨn ə e ta kɨ osɨ ɓoe tɨ, tadɔ e nje ngom nɨm, e baw nḛ ra kɨ ngom nɨm. 45 Mi ɓa, mi nje kəl ta kɨ rɔjetɨ ə ɨmbati kadɨ adi-mi mesi. 46 Na̰ dansi tɨ ə asɨ kadɨ tɔjɨ təkɨ m-ra majal ə? A kɨn ə re m-əl ta kɨ rɔjetɨ ə, ra ban ə ɨmbati kadi-mi mesi ə? 47 Dəw kɨ e ya̰ Luwə, a oo ta lə Luwə, nɨngə səi, oi ta lie al, mbata səi ya̰e je al.»

Jəju əi kɨ Abɨrakam

48 Lo kɨn tɨ, Jɨpɨ je əli Jəju əi nə: «E go rəbe tɨ kadɨ j-əl j-ə nə: ḭ dəw kɨ Samari tɨ, taa ndɨl kɨ majal ɨsɨ mei tɨ tɔ.» 49 Ə Jəju əl-de ə nə: «Jagɨ, ndɨl kɨ majal goto mem tɨ, nə nḛ kare kɨ m-o ɓa, mi m-ɔsɨ gon Bai, ə səi ɨmbati kɔsɨ gonm tɔ par. 50 Mi m-ɨsɨ m-sangɨ kadɨ dɨje ɨləi tɔjɨ dɔm tɨ al. Dəw kɨ ɨsɨ sangɨ kadɨ dɨje ɨləi tɔjɨ dɔm tɨ e no̰o̰, e ə a gangɨ ta kɨn adɨ-m. 51 Nɨngə təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, dəw kɨ təl rɔne go ta tɨ ləm ɓa, dəwe kɨn a oy al ratata.» 52 Lo kɨn tɨ no̰o̰, Jɨpɨ je əli-e əi nə: «Kɨ ne kɨn, jɨ gər majɨ ngata təkɨ ndɨl kɨ majal ɨsɨ mei tɨ. Abɨrakam oy, taa njé kəl ta je kɨ ta Luwə tɨ ka oyi tɔ, nɨngə ḭ əl ə nə: “Dəw kɨ təl rɔne go ta tɨ ləi ɓa, dəwe kɨn a oy al ratata.” 53 Ḭ ɨtə kaje Abɨrakam kɨ oy kɨn a? Taa njé kəl ta kɨ ta Luwə tɨ ka oyi tɔ! Ḭ o rɔi kadɨ ḭ na̰ ə?» 54 Ɓa Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Kɨn ə re m-tɔjɨ rɔm mi wa nɨngə, e tɔjɨ kɨ ndae goto. NGa nɨngə, dəw kɨ nje kɨlə tɔjɨ dɔm tɨ e Bai. E kɨ ɨsɨ əli ta lie əi nə e Luwə ləsi, 55 nə ɨgəri-e al. Mi m-gər-e. Kɨn ə re m-əl m-ə nə m-gər-e al ə, re m-a mi nje ngom tə səi je be tɔ. Nə mi m-gər-e, taa m-təl rɔm go ta tɨ lie tɔ. 56 Kasi Abɨrakam ra rɔnəl ngay mbata ɨndə mene tɨ kadɨ n-a n-oo ndɔ kɨ m-a m-re-n. NGa nɨngə oo ndɔ rem, adɨ rɔe nəl-e ngay.» 57 Lo kɨn tɨ, Jɨpɨ je dəji Jəju əi nə: «Ɨra ɓal kutɨ mi al ɓəy ə kəmi oo Abɨrakam a?» 58 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, kəte no̰ kojɨ Abɨrakam tɨ, “Mi m-ɨsɨ no̰o̰”.» 59 Lo kɨn tɨ no̰o̰ be, kəi mbal kadɨ n-tɨləi Jəju, nə ur dan kosɨ je, ə tḛḛ gɨn kəy tɨ lə Luwə kɔ, aw.

Ja̰ 9

Jəju ajɨ nje kəm tɔ kare

1 Lokɨ Jəju ɨsɨ ɨndə də nɨngə, oo dəw kɨ kəme tɔ lo koje tɨ nu ɨsɨ. 2 NJé ndo je lie dəji-e əi nə: «NJe ndo dɨje, dɨngəm kɨ kəme tɔ lo koje tɨ nu kɨn, kəme tɔ ɔjɨ-n dɔ majal lie e wa ə se, ɔjɨ-n dɔ majal lə njé koje je ə?» 3 Ə Jəju əl-de ə nə: «E ta lə majal lie al nɨm, e ta lə majal lə njé koje je al nɨm, nə kəme tɔ be mba kadɨ Luwə ɔjɨ-n tɔgɨne taga kadɨ dɨje gəri. 4 Dɔkagɨlo kɨ kadɨ to ɓəy, sɔbɨ kadɨ jɨ rai kɨlə lə dəw kɨ nje kɨlə-m, tadɔ lo a ndul ɓa, lo kadɨ dəw a ra kɨlə goto. 5 Təkɨ mi-n dɔnangɨ tɨ ne ɓəy, mi kunjɨ kɨ dɔnangɨ tɨ.» 6 Lokɨ Jəju əl ta je kɨn be ɓa, go tɨ, tɨbɨ man tane nangɨ, lɔy-n nangɨ, ɔr gɨdɨ kəm nje kəm tɔ tɨ ka kɨn. 7 Nɨngə, əl nje kəm tɔ ə nə: «Aw ɨtogɨ kəmi lo ndogɨ man tɨ kɨ Sɨlowe.» «Sɨlowe» kɔr me nə «nje kaw kɨlə». Be ə, nje kəm tɔ aw togɨ kəmne loe tɨ ka kɨn, ɓa ta təl-e, kəme oo lo majɨ. 8 NJé gədɨ kəy je lie, kɨ njé je kɨ kəte ɨsɨ ooi-e lo kɔy nḛ tɨ, əli əi nə: «Ma, e kam e dəw kɨ nje kɨsɨ nangɨ, kɔy nḛ ka kɨn al a?» 9 Nɨngə njé kɨ na̰ je əli əi nə: «E darɔe e wa.» Ə njé kɨ nungɨ əli əi nə: «Jagɨ e e al, nə e dəw kɨ nje tɨtɨ naa sie.» Nɨngə e wa kɨ dɔne əl ə nə: «E darɔm mi wa.» 10 NGata ə dəji-e ta əi nə: «Re e ḭ wa ə, ra ban be ə kəmi oo lo ə?» 11 Ə əl-de ə nə: «Dɨngəm kɨ tɔe nə Jəju ə lɔy nangɨ ɔr gɨdɨ kəm tɨ, ə əl-m ə nə: “Aw Sɨlowe tɨ ɨtogɨ kəmi”, ə m-aw m-togɨ kəmm, par ə kəmm oo lo majɨ.» 12 Nɨngə dəji-e əi nə: «Dɨngəm kɨn e ra be ə?» Ə əl-de ə nə: «M-gər al.»

Parɨsɨ je dəji ta dɨngəm kɨ kəte kəme tɔ ka kɨn

13 Lo kɨn tɨ, ɔri dɨngəm kɨ kəte kəme tɔ ka kɨn awi sie rɔ Parɨsɨ je tɨ. 14 Nɨngə, ndɔe tɨ kɨ Jəju lɔy-n nangɨ kɨ man tane ɔr gɨdɨ kəme tɨ adɨ kəme oo lo ka kɨn e ndɔ taa kə̰ə̰. 15 Ə Parɨsɨ je dəji-e ta kɨ ya̰de rangɨ ɓəy se n-ra ban ə n-oo lo wa? Ə əl-de ə nə: «Jəju ɔr nangɨ kɨ lɔy kəmm tɨ, ə m-aw m-togɨ kəmm, ə ngɔsɨne kəmm oo lo.» 16 Lo kɨn tɨ, Parɨsɨ je kɨ madɨ əli əi nə: «Dəw kɨ ra nḛ kɨn e dəw kɨ ḭ rɔ Luwə tɨ al, tadɔ ɨndə kəmne go ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ al.» Nə njé kɨ nungɨ əli əi nə: «Ra ban be ə, dəw kɨ nje ra majal par a aw kɨ tɔgɨ kadɨ ra-n nḛ kɔjɨ je kɨ ətɨ ɓəl be kɨn ə?» Be ə, ta kɨn re kɨ gangɨ-naa dande tɨ. 17 Nɨngə təli dəji nje kəm tɔ ka kɨn ɓəy əi nə: «NGa ḭ wa kɨ dɔi, ta ri ə əl dɔ dəw tɨ kɨ tḛḛ kəmi adɨ kəmi oo lo kɨn ə?» Ə nje kəm tɔ əl ə nə: «E nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ.» 18 Jɨpɨ je mbati kadɨ mede təkɨ e dəw kɨ kəte kəme tɔ, ə ngɔsɨne dəw tḛḛ kəme adɨ kəme oo lo. Rai bɨtɨ adi njé koje je rəi. 19 Ə dəji-de ta əi nə: «Dəw kam e ngonsi wa təkɨ rɔjetɨ a? A re e ngonsi wa ə, kəme tɔ lo koje tɨ wa a? A re kəme tɔ lo koje tɨ ə, ra ban be ə ngɔsɨne kəme oo lo ə?» 20 Ə njé koje je əli əi nə: «Jɨ gər majɨ kadɨ e ngonje wa, taa kəme tɔ lo koje tɨ nu tɔ. 21 Nə kɨ ɔjɨ dɔ kəme kɨ ngɔsɨne oo lo, ə se na̰ ə tḛḛ kəme adɨ kəme oo lo wa kɨn ə, jɨ gər nḛ kare me tɨ al. Nɨngə e wa tɔgɨ gangɨ ə nə ɨdəji-e, ə a əl ta kɨ dɔ rɔne tɨ.» 22 NJé koje je əli ta kɨn be mbata ɓəl kɨ ɓəli Jɨpɨ je. Tadɔ Jɨpɨ je dɔɔi ta naa tɨ kadɨ tə dəw kɨ re əl ə nə Jəju e Kɨrɨsɨ kɨ Luwə mbəte ɓa, sɔbɨ tuwe gɨn kəy kaw-naa tɨ ləde kɔ. 23 E mbata kɨn ə, njé koje je əli əi nə: «E wa tɔgɨ gangɨ ə nə, ɨdəji-e.» 24 Ə Parɨsɨ je ɓari dəw kɨ kəte kəme tɔ ka kɨn adi-e re kɨ ko̰ joo, nɨngə əli-e əi nə: «Əl ta kɨ rɔjetɨ, ɔsɨ-n gon Luwə. Jɨ gər kadɨ dɨngəm kɨn e nje ra majal.» 25 Lo kɨn tɨ, dɨngəm kɨ kəte kəme tɔ ka kɨn əl-de ə nə: «E nje ra majɨ, ə se e nje ra majal wa ka m-gər nḛ kare me tɨ al, nḛ kare kɨ m-gər majɨ ən: kəte kəm tɔ, nɨngə ngɔsɨne kəmm oo lo.» 26 Nɨngə təli əli-e əi nə: «E ri ə ra səi ə? Ə ra ban tɔ ə adɨ kəmi oo lo ə?» 27 Lo kɨn tɨ əl-de ə nə: «Ta kɨn m-əl səsi kəte ngata, ə ɨmbati koo ta ləm, ə ra ban ə ɨgei kadɨ m-təl m-əl səsi ɓəy ə? Ɨndɨgi kadɨ ɨtəli njé ndo je lie tɔ a?» 28 Lokɨ əl Parɨsɨ je ta be ɓa, əi je taji-e ə əli-e əi nə: «Ḭ ə ḭ nje ndo lie, nə je, je njé ndo je lə Mojɨ. 29 Jɨ gər kadɨ Luwə əl ta kɨ Mojɨ, nə dəw ləi kɨn, jɨ gər lo kɨ tḛḛ tɨ al.» 30 Ə dɨngəm ka kɨn əl Parɨsɨ je ə nə: «E nḛ kɨ ətɨ ɓəl ngay kadɨ dəw kɨ səi, ɨgəri lokɨ tḛḛ tɨ al tɔ, ə dəwe ka kɨn taa adɨ kəmm oo lo. 31 Jɨ gəri majɨ kadɨ dɨje kɨ njé ra majal, re əli ta kɨ Luwə ə, Luwə oo dɔ ta ləde al, nə dəw kɨ nje ɓəl Luwə, kɨ nje təl rɔne go ndue tɨ, Luwə oo dɔ ta lie. 32 Kɨ mari nu wa kɨn, ndɔ kare kadɨ j-o nə dəw madɨ ə adɨ kəm dəw kɨ tɔ lo koje tɨ nu oo lo be kɨn, m-o al ɓəy. 33 Kɨn ə re dɨngəm kɨn ḭ rɔ Luwə tɨ al ə, nḛ madɨ kare kɨ asɨ kadɨ ra goto.» 34 Lo kɨn tɨ, əli-e əi nə: «Ḭ dəw kɨ a me majal tɨ lo koji tɨ nu kam ə, ɨge kadɨ ḭ ə ɨndo-je nḛ!» Ɓa tuwəi-e adɨ tḛḛ taga. 35 Jəju oo kadɨ tuwəi-e, ə lokɨ ɨnge, dəje ə nə: «Ḭ adɨ mei NGon dəw a?» 36 Ə əl Jəju ə nə: «Ɓaɓe, NGon dəw ə e na wa əl-m adɨ tə m-ade mem.» 37 Nɨngə Jəju əl-e ə nə: «Ḭ o-e kɨ kəmi, e darɔe e wa ə ɨsɨ əli ta kɨn.» 38 Be ə, dɨngəm ka kɨn əl Jəju ə nə: «Ɓaɓe, m-adi mem.» Ɓa ɔsɨ məkəsɨne nangɨ no̰e tɨ. 39 Jəju əl-e ə nə: «M-re dɔnangɨ tɨ ne mba gangɨ ta, m-re mba kadɨ dɨje kɨ kəmde tɔ, ooi lo, ə kadɨ njé kɨ kəmde oo lo, təli njé kəm tɔ je tɔ.» 40 Lokɨ Parɨsɨ je madɨ kɨ ai kɨ Jəju no̰o̰, ooi dɔ ta kɨ Jəju əl kɨn nɨngə, dəji-e əi nə: «Je ka je njé kəm tɔ je tɔ a?» 41 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Kɨn ə re səi njé kəm tɔ je təkɨ rɔjetɨ ə, re majal ləsi a goto, nə təkɨ j-ɨsɨ-n, ə oi rɔsi kadɨ kəmsi oo lo kɨn ɓa, majal ləsi to lo tone tɨ ba.»

Ja̰ 10

Kujɨ ta kɨ dɔ ɓa batɨ je tɨ

1 Jəju əl ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ adɨ m-əl səsi. Kɨn ə re dəw madɨ ur go batɨ je tɨ kɨ ta kəy al, nə ḭ bal kɨ dɔ bɔr kɨ rəbɨ kɨ rangɨ ɓa, dəwe kɨn e nje ɓogɨ, e baw kaya. 2 Nə dəw kɨ ur kəy go batɨ je tɨ kɨ ta kəy, e ə e ɓa batɨ je. 3 NJe ngəm ta kəy batɨ je tḛḛ ta kəy ade, ɓa batɨ je ooi dɔ ndue. Nɨngə ɓar batɨ je ləne kare kare kɨ tɔde, tḛḛ səde taga. 4 Lokɨ tḛḛ kɨ batɨ je ləne pətɨ taga nɨngə, ɔtɨ njɨyə no̰de tɨ, ɓa batɨ je uni goe, tadɔ gəri ndue. 5 Batɨ je a uni go dəw kɨ rangɨ al. Re ooi dəw kɨ rangɨ ɓa, a a̰yḭ-naa sa̰y kɔ kade tɨ, tadɔ gəri ndu dɨje kɨ rangɨ al.» 6 Jəju əl-de kujɨ ta kɨn, nə gəri nḛ kɨ əl-de ta dɔ tɨ kɨn al. 7 Ə təl əl-de ɓəy ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, mi ta kəy batɨ je. 8 Dɨje pətɨ kɨ rəi no̰m tɨ, əi njé ɓogɨ je, kɨ baw kaya je, adɨ batɨ je ooi ta ləde al. 9 Mi ta kəy, re dəw ur kəy kɨ rəbɨ kɨ rɔm tɨ ɓa, dəwe a ɨngə kajɨ. A ur kəy nɨm, a tḛḛ nɨm, taa a ɨngə nḛ kusone nɨm tɔ. 10 NJe ɓogɨ re ɓa, re mba ɓogɨ, re mba tɔl nḛ, ə re mba tujɨ nḛ tɔ par. Nə mi, m-re mba kadɨ dɨje ɨngəi kajɨ. Nɨngə kadɨ e kajɨ kɨ to mbar mbar. 11 «Mi ɓa batɨ je kɨ m-ul batɨ je majɨ. Dəw kɨ ul batɨ je majɨ, adɨ rɔne mbata batɨ je ləne. 12 Nə dəw kɨ e nje ngəm batɨ je mba kɨngə la par ɓɨ e ɓade al, lokɨ oo jagɨm ɨsɨ re kɨ dɔ batɨ je ɓa, ɨyə̰ batɨ je ə a̰y, adɨ jagɨm re uwə-de je, sane-de je. 13 NJe ngəm batɨ je mbata kɨngə-n la kɨn a̰y, tadɔ nḛ lie e la par ə ɨsɨ sangɨ, adɨ oo lo kadɨ ɨndə rɔne ko̰ tɨ mbata lə batɨ je al. Mi, mi ɓa batɨ je kɨ m-ɨndə kəmm go batɨ je tɨ majɨ. 14 M-gər batɨ je ləm, ə batɨ je ləm gəri-mi tɔ. 15 Gəri-mi təkɨ Bai gər-m ə mi m-gər-n Bai kɨn be tɔ. Be ə, m-adɨ rɔm mbata batɨ je ləm. 16 M-aw kɨ batɨ je kɨ rangɨ no̰o̰ ɓəy kɨ əi me kəy tɨ ne al. Əi je ka, sɔbɨ kadɨ m-re səde me kəy tɨ tɔ. A ooi ndum ɓa, a təli nḛ kul je kɨ kare ba gɨn ɓade tɨ kɨ kare ba. 17 Bai ndɨgɨ-m, mbata m-ɨlə rɔm kɔ kadɨ tə m-təl m-ɨngə kɨngə kɨ rangɨ. 18 Dəw kɨ a ɨndə tɔgɨ dɔm tɨ kadɨ m-ɨlə rɔm kɔ goto. E mi wa ə m-adɨ kɨ me ndɨgɨ ləm. M-aw kɨ tɔgɨ kadɨ m-adɨ-n nɨm, kadɨ m-taa-n nɨm. E kɨn ə e ndu kɨ m-gər kɨ rɔ Bai tɨ.» 19 Ta lə Jəju kɨn təl re kɨ gangɨ-naa kɨ rangɨ dan Jɨpɨ je tɨ ɓəy. 20 NGay je dande tɨ əli əi nə: «NDɨl kɨ majal ɨsɨ mee tɨ, dɔe a dana al, ə ra ban ə ɨsɨ oi ta lie ə?» 21 Ə njé kɨ nungɨ əli əi nə: «Dəw kɨ ndɨl kɨ majal ɨsɨ mee tɨ əl ta be al. Dəw kɨ ndɨl kɨ majal ɨsɨ mee tɨ asɨ kadɨ a tḛḛ kəm njé kəm tɔ je al.»

Jɨpɨ je mbati koo mbide tɨ təkɨ Jəju e NGon Luwə

22 Dɔkagɨloe tɨ kɨn, Jɨpɨ je ɨsɨ rai nay tɔr ndu dɔ kəy tɨ lə Luwə Jorijaləm tɨ. E dɔkagɨlo kul tɨ. 23 Jəju ɨlə lo aw je təl je gɨn pal tɨ lə Salomo̰, natɨ kəy tɨ lə Luwə. 24 Jɨpɨ je ɨləi-naa gəi gɨde, nɨngə əli-e əi nə: «Kadɨ ban tɨ ə a əl-je ta kɨ kadɨ meje osɨ nangɨ ə? Kɨn ə re ḭ Kɨrɨsɨ kɨ Luwə mbəte ə, əl-je wangɨ adɨ j-o.» 25 Ə Jəju əl-de ə nə: «Ta kɨn m-əl səsi kəte ngata, nə ɨmbati kadɨ ɨtaai ta ləm. Nḛ je kɨ m-ɨsɨ m-ra-de me tɔ Bai tɨ kɨn mai najɨ dɔm tɨ. 26 Nə səi, ɨmbati kadi-mi mesi. Ɨmbati tadɔ səi dan batɨ je tɨ ləm al. 27 Batɨ je ləm ooi ndum, m-gər-de, nɨngə əi je uni gom tɔ. 28 M-adɨ-de kajɨ kɨ to bɨtɨ kɨ no̰ tɨ, ɓɨ tade a tḭ al. Taa dəw kɨ kadɨ ɨndə tɔgɨne taa-n-de jim tɨ ka goto tɔ. 29 Bai kɨ nje kadɨ-m-de aw kɨ tɔgɨ dɔ dɨje tɨ pətɨ, adɨ dəw madɨ kɨ asɨ kadɨ ɨndə tɔgɨ taa-n-de ji Bai tɨ goto. 30 Je kɨ Bai je dɨje kɨ kare ba.» 31 Lo kɨn tɨ, Jɨpɨ je təli kəi mbal ɓəy kadɨ n-tɨləi Jəju n-tɔli-e. 32 Ə Jəju əl-de ə nə: «M-ra nḛ je kɨ majɨ majɨ ngay ta kəmsi tɨ kɨ tɔgɨ kɨ ḭ rɔ Bai tɨ, nga e kɨ ra ə ɨgei kadɨ ɨtɨləəi-mi kɨ mbal ɨtɔli-mi kɨ mbae ə?» 33 Ə Jɨpɨ je əli-e əi nə: «E mbata nḛ majɨ kɨ ɨra ə jɨ ge kadɨ jɨ tɨləi kɨ mbal jɨ tɔli al, nə e kɨ mbata ta kɨ mal. Tadɔ ḭ kɨ ḭ dəw kare par əl ə nə ḭ Luwə.» 34 Jəju əl-de ə nə: «Luwə əl me ndu-kun tɨ ləsi ə nə: “Mi m-əl səsi, səi luwə je”. 35 Dɨje kɨ Luwə əl-de ta ləne ə Luwə ɓar-de luwə je kɨn. Nɨngə ɨgəri majɨ kadɨ dəw asɨ tɔgɨ bujɨ ta lə Luwə al. 36 Mi, e Luwə ə mbətɨ-m, ɨlə-m dɔnangɨ tɨ, ə m-əl-n m-ə nə mi NGon Luwə, nɨngə səi əli əi nə se mi na̰ ə m-əl m-ə nə mi NGon Luwə wa ɓa, mi nje kəl ta kɨ mal dɔ tɔ Luwə tɨ, kɨn e mba ri ə? 37 Kɨn ə re m-ra kɨlə lə Bai al nɨngə tə adi-mi mesi al! 38 A kɨn ə re m-ɨsɨ m-ra kɨlə lə Bai nɨngə, re adi-mi mesi al ka, adi mesi kɨlə je kɨ m-ra-de ka kɨn ndə̰y taa. Adi mesi kadɨ ɨgəri təkɨ Bai ɨsɨ mem tɨ, ə mi m-ɨsɨ me Bai tɨ tɔ.» 39 Lo kɨn tɨ, sangi rəbɨ nja kare ɓəy kadɨ n-uwəi Jəju, nə tḛḛ mbo̰de tɨ aw. 40 Jəju təl aw gɨdɨ ba Jurdḛ tɨ, lo tɨ kɨ kəte Ja̰ ra dɨje batəm tɨ. Jəju aw ɨsɨ loe tɨ kɨn no̰o̰. 41 Dɨje ngay awi rɔe tɨ, nɨngə əli-naa əi nə: «Ja̰ ra nḛ madɨ kare kɨ ətɨ ɓəl al, nə nḛ je pətɨ kɨ əl ɔjɨ-n dɔ dɨngəm kɨn e nḛ je kɨ rɔjetɨ.» 42 Lo kɨn tɨ no̰o̰ be dɨje ngay adi mede Jəju.

Ja̰ 11

Kḭ Lajar lo koy tɨ

1 Dɨngəm kare kɨ nje mo̰y e no̰o̰, tɔe nə Lajar. Ɨsɨ me ɓe tɨ kɨ Bətani kɨ e ngon ɓe lə Mari əi kɨ ngokone Martɨ. 2 E darɔ Mari wa kɨn ə a ɔy yɨbɨ kɨ ətɨ majɨ nja Ɓaɓe tɨ nɨm, bɔr njae kɨ bɨsɨ dɔne nɨm. NGa nɨngə e ngoko̰e Lajar ə rɔe to-e. 3 NGakonaa je kɨ dəne kɨ joo kɨn ɨləi dəw madɨ ade aw əl Jəju ə nə: «Ɓaɓe, basa madi e mo̰y.» 4 Lokɨ Jəju oo ta kɨn nɨngə əl ə nə: «Mo̰y lə Lajar kɨn a tɔl-e al, nə e mo̰y kɨ re kadɨ tɔjɨ tɔgɨ Luwə, taa kadɨ dɨje ɨləi tɔjɨ dɔm tɨ mi NGon Luwə tɔ.» 5 Jəju ndɨgɨ Martɨ əi kɨ ngoko̰e Mari, taa ndɨgɨ Lajar tɔ. 6 Jəju oo majɨ kadɨ Lajar e mo̰y, nə ɨsɨ lo tɨ kɨ ɨsɨ tɨ kɨn ba ndɔ joo ɓəy. 7 Go tɨ, əl njé ndo je ləne ə nə: «Adɨ jɨ təli j-awi Jude tɨ gogɨ.» 8 Ə NJé ndo je lie əli-e əi nə: «NJe ndo dɨje, ndɔ ngay al ne ɓəy ə Jɨpɨ je sangi kadɨ n-tɨləi-ni kɨ mbal n-tɔli-ni ka kɨn ə, ɨge kadɨ ɨtəl aw Jude tɨ ɓəy a?» 9 Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «NGan kadɨ e dɔgɨ gɨde joo me kadɨ tɨ kɨ kare. Nɨngə kɨn ə re dəw njɨyə kada ə a osɨ al, tadɔ oo lo majɨ. 10 A re njɨyə kondɔ ə a osɨ, tadɔ oo lo majɨ al.» 11 Go ta tɨ kɨn, Jəju ɨlə ta kɨ rangɨ dɔ tɨ ə nə: «Madɨje Lajar to ɓi, nɨngə m-a m-aw kadɨ m-ndəl-e.» 12 Ə njé ndo je əli-e əi nə: «Ɓaɓe, re e ɓi ə to ə a ndəl ɓəy.» 13 Jəju əl ta lə koy Lajar, nə njé ndo je ooi təkɨ e ta lə ɓi kɨ kare. 14 Ə Jəju əl-de ay njay ə nə: «Lajar oy. 15 NGa nɨngə kɨ ɔjɨ dɔsi, rɔm nəl-m ngay kadɨ m-goto loe tɨ, kadɨ tə səi je adii-mi mesi. Ɓa kɨ ne kɨn, adɨ j-awi dɔe tɨ.» 16 Ə Tomasɨ kɨ ɨsɨ ɓari-e «NDɨngə» əl ndəgɨ njé ndo je ə nə: «J-əi ka adɨ j-awi sie tə j-oyi sie.»

Jəju e nje kadɨ dɨje təli ɨsi kɨ dɔde taa

17 Lokɨ Jəju re tḛḛ Bətani tɨ, oo kadɨ dɨbi Lajar ra ndɔ sɔ ngata. 18 Bətani e ɓasi kɨ Jorijaləm, asɨ kulə mətər mɨtə be par, 19 adɨ Jɨpɨ je ngay rəi rɔ Martɨ tɨ əi kɨ Mari kadɨ sɔli mede ɔjɨ-n dɔ koy lə ngoko̰de. 20 Lokɨ Martɨ oo kadɨ Jəju a re no̰o̰, ḭ aw tɨlə kəme, nɨngə Mari taa ɨsɨ ya̰ne nangɨ me kəy tɨ. 21 Martɨ kɨ aw tɨlə kəm Jəju, əl Jəju ə nə: «Ɓaɓe, kɨn ə re ḭ səje ne ə re ngokom a oy al. 22 Nə kɨ ne wa kɨn ka m-gər kadɨ nḛ je pətɨ kɨ ɨdəjɨ Luwə ə a adi.» 23 Ə Jəju əl-e ə nə: «NGoko̰i a ḭ lo koy tɨ.» 24 Nɨngə Martɨ ɨle tɨ ə nə: «E kɨ rɔjetɨ, m-gər kadɨ ndɔ kɨ njé koy je a ḭḭ taa lo koy tɨ dɔbəy ndɔ tɨ ə, Lajar a ḭ taa lo koy tɨ tɔ.» 25 Lo kɨn tɨ, Jəju əl-e ə nə: «Mi nje kadɨ dɨje ḭḭ taa lo koy tɨ, kɨ nje kadɨ dɨje ɨsi kɨ dɔde taa. Dəw kɨ adɨ-m mene, re oy mɨndɨ ka, a təl ɨsɨ kɨ dɔne taa. 26 NGa nɨngə, dəw kɨ ɨsɨ kɨ dɔne taa, ə adɨ-m mene ɓa, dəwe kɨn a oy al ratata. M-dəji se oo be wa?» 27 Ɓa Martɨ ɨle tɨ ə nə: «Oyo, Ɓaɓe, m-adi mem təkɨ ḭ ə ḭ Kɨrɨsɨ kɨ Luwə mbəte, ḭ ə ḭ NGon lə Luwə, ḭ ə ḭ dəw kɨ sɔbɨ kadɨ a re dɔnangɨ tɨ.»

Jəju no̰ mbata koy lə Lajar

28 Go ta tɨ kɨ Martɨ əl kɨn ɓa, ɔtɨ aw ɓar ngokone Mari, əl-e ta nangɨ yɔgɨrɔ be ə nə: «NJe ndo dɨje a no̰o̰, ə ɨsɨ dəji kadɨ aw.» 29 Lokɨ Mari oo ta kɨn taa par ə ḭ taa kalangɨ aw kɨ rɔ Jəju tɨ. 30 Jəju ur me ɓe tɨ al ɓəy, e lo tɨ wa kɨ Martɨ aw ɨnge tɨ kəte ka kɨn ɓəy. 31 Jɨpɨ je kɨ ɨsi me kəy tɨ kɨ Mari, ɨsɨ sɔli mee, lokɨ ooi-e ḭ taa kalangɨ, tḛḛ taga, ooi ə nə ɨsɨ aw kɨ dɔ ɓadɨ tɨ kadɨ no̰ wa, adɨ ḭḭ taai goe tɨ. 32 Lokɨ Mari aw tḛḛ lo tɨ kɨ Jəju a tɨ, ə oo Jəju ɓa, osɨ nangɨ njae tɨ, nɨngə əl-e ə nə: «Ɓaɓe, kɨn ə re ḭ səje ne ə re ngokom a oy al.» 33 Lokɨ Jəju oo kadɨ Mari ɨsɨ no̰, taa Jɨpɨ je kɨ ḭḭ goe tɨ ka ɨsɨ no̰i tɔ ɓa, mee ur made, taa ndɨle ɨsɨ nangɨ al tɔ. 34 Ə dəjɨ-de ə nə: «Ɨləi-e ra be ə?» Ɓa əli-e əi nə: «Ɓaɓe, ɨre ə a o.» 35 Lo kɨn tɨ, Jəju no̰. 36 Ə Jɨpɨ je əli əi nə: «Oi tɔjɨ kɨ tɔjɨ ndɨgɨ kɨ ndɨge kɨn.» 37 Nə njé kɨ nungɨ əli əi nə: «Tḛḛ kəm nje kəm tɔ, nga ra ban ə asɨ kadɨ ɔgɨ Lajar koy al tɔy?»

Jəju adɨ Lajar ḭ lo koy tɨ

38 Lo kɨn tɨ, me Jəju təl ur made kur kɨ rangɨ ɓəy, adɨ ɔtɨ aw kɨ dɔ ɓadɨ tɨ. Nɨngə e bole mbal ə ɨndəi mbal made utii tae. 39 Jəju əl-de ə nə: «Ɔri mbal kɨn kɔ», nə Martɨ kɨ konan nje goto əl Jəju ə nə: «Ɓaɓe, ra ndɔ sɔ ngata, adɨ a ətɨ.» 40 Ə Jəju əl-e ə nə: «M-əli m-ə nə ri ə? M-əli m-ə nə re adɨ mei ə a o tɔgɨ Luwə.» 41 Lo kɨn tɨ, ɔri mbal kɔ, ə Jəju un kəmne kɨ taa nɨngə əl ə nə: «Bai, m-ra-i oyo təkɨ o dɔ ndum. 42 M-gər kadɨ ta je kɨ m-ɨsɨ m-əl səi kɨn o dɔ ndum dɔrɔ, nə m-əl ta kɨn be mbata kosɨ dɨje kɨ gəi gɨdɨm kɨn, kadɨ adi-mi mede təkɨ e ḭ ə ɨlə-m.» 43 Go ta tɨ kɨn ɓa, Jəju un ndune kɨ taa əl ta kɨ tɔgɨne ə nə: «Lajar, ɨtḛḛ taga!» 44 Nɨngə nje goto Lajar ɨndə lo tḛḛ taga. Jie je kɨ njae je e kɨ ragɨ kɨ ta kɨbɨ, taa ta kəme e kɨ dole kɨ kɨbɨ tɔ. Ə Jəju əl-de ə nə: «Ɨtuti-e, ə ɨyə̰i-e adɨ aw.»

Dɨje dɔɔi ta naa tɨ kadɨ n-tɔli Jəju

45 Jɨpɨ je ngay kɨ awi rɔ Mari tɨ, ə ooi nḛ kɨ Jəju ra, adi mede Jəju. 46 Nə njé kɨ na̰ je awi ɨngəi Parɨsɨ je, əli-de nḛ kɨ Jəju ra. 47 Lo kɨn tɨ, njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ Parɨsɨ je, ɔsi dɔ njé gangɨ ta je lə Jɨpɨ je naa tɨ, nɨngə dəji-naa əi nə: «E ri dana ə kadɨ jɨ rai ə? Dɨngəm kɨn ra nḛ je kɨ ətɨ ɓəl ɓəl ngay! 48 Kɨn ə re j-ɨyə̰i-e j-adɨ ra nḛ je ləne kɨn kɨ no̰ne tɨ ə, dɨje pətɨ a adi-e mede, nɨngə dɨje kɨ Rom tɨ a rəi kadɨ tuji kəy lə Luwə, taa a tuji gɨn ɓe ləje tɔ!» 49 Ə Kayɨpɨ kɨ e kɨ kare dan njé kun dɔ Jɨpɨ je tɨ, kɨ ɓale tɨ no̰o̰ e kɨ bo dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je tɨ, un ta əl-de ə nə: «Ɨgəri nḛ kare me nḛ tɨ kɨ ɨsɨ ra nḛ kɨn al! 50 Ɨməri ta majɨ oi! E sotɨ ngay mbata tɨ ləsi kadɨ ba kal dəw kare oy mbata lə gɨn dɨje kosɨ, ə gɨn ɓe kɨ tae ba ɨngə tujɨ al.» 51 NGa nɨngə e ta kɨ Kayɨpɨ wa ɓa əl kɨ dɔne al, nə təkɨ ɓale tɨ no̰o̰ e kɨ bo dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je tɨ, Luwə ɨndə ta tae tɨ adɨ ɨlə mbḛe kəte təkɨ sɔbɨ kadɨ Jəju a oy mbata lə gɨn ɓe lə Jɨpɨ je. 52 Nɨngə a oy mbata lə gɨn ɓe lə Jɨpɨ je par al, nə a oy mba kadɨ kaw-n ngan lə Luwə kɨ sanəi-naa kɨ lo je dangɨ dangɨ kɨn kadɨ təli gɨn dɨje kɨ kare ba. 53 Ḭ dɔ ndɔe tɨ no̰o̰ kɨn, njé kun dɔ Jɨpɨ je uni ndude kadɨ n-tɔli Jəju. 54 E be ə, Jəju ɨndə ngangɨ njɨyə taga ta kəm Jɨpɨ je tɨ. Ɔr rɔne aw ɓasi kadɨ dɨlə lo tɨ, me ngon ɓe tɨ kɨ ɓari-e Epɨrayɨm. Aw ɨsɨ tɨ no̰o̰ kɨ njé ndo je ləne. 55 Dɔkagɨlo ra nay lə Jɨpɨ je kɨ ɓari-e Pakɨ e ɓasi, adɨ dɨje ngay awi Jorijaləm tɨ kəte no̰ tɨ kadɨ tə rai nḛ je kɨ go kuje tɨ ləde əi Jɨpɨ je kadɨ Luwə oo-n-de tə dɨje kɨ kanjɨ majal. 56 Dɨje ka kɨn əi gɨn kəy tɨ lə Luwə, nɨngə ɨsɨ sangi Jəju, ə dəji-naa ta dande tɨ əi nə: «Mər ta ləsi e ri ə? Kadɨ a re lo ra nay tɨ al a?» 57 Nḛ kare ɓa, njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ Parɨsɨ je adi ndu kadɨ re dəw madɨ oo lo kɨ Jəju e tɨ ɓa, kadɨ əl-de adɨ n-awi n-uwəi-e.

Ja̰ 12

Mari ɓukɨ yɨbɨ kɨ ətɨ majɨ nja Jəju tɨ

1 NDɔ mehḛ kəte no̰ ra nay Pakɨ tɨ, Jəju aw Bətani tɨ kɨ Lajar ɨsɨ tɨ. Lajar kɨ ndɔ kɨ ade ḭ taa lo koy tɨ. 2 Lo kɨn tɨ no̰o̰, rai nḛ kuso kɨ tɔ Jəju. Martɨ ə e nje kadɨ-de nḛ kuso, nɨngə Lajar e kɨ kare dan njé kɨsɨ ta nḛ kuso tɨ kɨ Jəju. 3 Mari un yɨbɨ kɨ rai kɨ man kagɨ kɨ ɓari-e nar, a rosɨ ngon ku be, ɓukɨ nja Jəju tɨ, nɨngə go tɨ, bɔr njae kɨ bɨsɨ dɔne. E yɨbɨ nar dɔrɔe kɨ gate e ngay. Ba̰yḛ taa me kəy. 4 Lo kɨn tɨ, Judasɨ Isɨkarɨyotɨ kɨ e kɨ kare dan njé ndo je tɨ lə Jəju, e kɨ a un dɔ Jəju, əl ə nə: 5 «MBa ri ə e kɨ gatɨ kɨ yɨbɨ kɨn, taa-n la kɨ lo kɨlə tɨ kɨ ndɔ ɓu mɨtə be ka e kɨ ra-n kɨ njé ndoo je al ə?» 6 Judasɨ əl ta kɨn be mba to ɓa ta lə njé ndoo je to rɔe al, nə mbata e nje ɓogɨ. E ə ɓɔl la e jie tɨ, adɨ ɨsɨ ɓogɨ la kɨ ɨsɨ ɓuki me tɨ ndə̰y ndə̰y. 7 Nə Jəju əl ə nə: «Ɨyə̰i Mari jəke! Ra nḛ kɨn be ngɨnə-n ndɔ kɨ kadɨ darɔm a aw-n ɓada. 8 NJé ndoo je kam, ɨsi səsi ne kɨ ndɔ je pətɨ, nə mi m-a m-ɨsɨ səsi kɨ no̰ tɨ al.»

Dɨje dɔɔi ta naa tɨ kadɨ n-tɔli Lajar

9 Kosɨ Jɨpɨ je ngay ooi kadɨ Jəju e Bətani tɨ, adɨ rəi. Nɨngə rəi mbata lə Jəju par al, nə rəi mba koo Lajar kɨ Jəju ade ḭ taa lo koy tɨ ka kɨn tɔ. 10 E be ə, njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je uni ndude kadɨ n-tɔli Lajar kɔ, 11 mbata e ta lie ə ra adɨ Jɨpɨ je ngay ɨyə̰i-de ə adi mede Jəju.

Jəju ur me ɓe tɨ kɨ Jorijaləm kɨ kɔsɨ-gon

12 Lo ti go tɨ, kosɨ dɨje kɨ ngay kɨ rəi Jorijaləm, ooi kadɨ Jəju ɨsɨ re Jorijaləm, 13 ə ɔyi baji tan je, ə tḛḛi taga gɨdɨ ɓe tɨ, awi tɨlə kəme. Nɨngə lo kɨn tɨ, uni ndude kɨ taa əli əi nə: «Tɔjɨ e kɨ dɔ Luwə tɨ! Nɨngə kadɨ Luwə ɨndə jine dɔ dəw tɨ kɨ re kɨ tɔ Ɓaɓe, kadɨ Luwə ɨndə jine dɔ ngar tɨ lə Isɨrayəl je!» 14 Jəju ɨngə ngon koro, nɨngə al ɨsɨ dɔe tɨ təkɨ ndangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə əi nə: 15 «Ɨɓəl al, ɓe bo Sɨyo̰! Ɨgo̰ lo o, ngar ləi ɨsɨ re, Ɨsɨ dɔ ngon koro tɨ.» 16 Dɔsa̰y ba, njé ndo je lie gəri me nḛ je kɨ ɨsɨ rai kɨn al, nə lokɨ dɨje ɨsɨ ɨləi tɔjɨ dɔ Jəju tɨ ngata ɓa kadɨ mede ole dɔ tɨ təkɨ makɨtɨbɨ lə Luwə əl ta lie kadɨ nḛ kɨn a ra nḛ dɔe tɨ be. Nɨngə e nḛe ka ə ɨsɨ ra nḛ dɔe tɨ kɨn. 17 Dɨje ngay kɨ ndɔ kɨ əi sie naa tɨ lokɨ ndəl Lajar ade tḛḛ ɓada, dan njé koy je tɨ, mai najɨ lie. 18 Nɨngə e najɨ kɨ ma ləde kɨn ə ra adɨ kosɨ dɨje awi tɨləi kəme, tadɔ ooi kadɨ ra nḛ kɔjɨ kɨ ətɨ ɓəl ngay kɨn. 19 Lo kɨn tɨ, Parɨsɨ je əli-naa dande tɨ əi nə: «Oi to kɨ taga ta kəmsi tɨ ne kadɨ asi ra nḛ madɨ al; dɨje pətɨ ɓuki-naa kɨ goe tɨ!»

Gɨrəkɨ je sangi kadɨ n-ooi Jəju

20 Gɨrəkɨ je madɨ əi dan dɨje tɨ kɨ rəi Jorijaləm lo ra nay tɨ kadɨ ɔsi məkəsɨde nangɨ no̰ Luwə tɨ. 21 Gɨrəkɨ je ka kɨn rəi ɓasi rɔ Pɨlɨpɨ tɨ kɨ e dəw kɨ ngon ɓe tɨ kɨ Bətɨsayda kɨ Galile tɨ, dəji-e əi nə: «Jɨ ndɨgɨ kadɨ j-o Jəju.» 22 Ə Pɨlɨpɨ aw əl Andɨre, nga ə ɨndəi rɔde naa tɨ joo pu awi əli Jəju. 23 Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Kɨ ne kɨn ɓa, ndɔ asɨ kadɨ Luwə tɔjɨ tɔgɨm mi NGon dəw kɨ taga ngata. 24 Nɨngə kɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, ka̰ ko kɨ kare kɨ osɨ nangɨ kɨn re oy al ə, a to kɨ karne ba par, a re oy tɔ ɓa, a tḛḛ kɨ ka̰ ko je kɨ rangɨ ngay. 25 Dəw kɨ ndɨgɨ koo majɨ rɔne, a tḭ tae, nə dəw kɨ ɨyə̰ ta koo majɨ rɔne dɔnangɨ tɨ ne, a ngəm rɔne kadɨ kajɨ kɨ bɨtɨ kɨ no̰ tɨ. 26 Kɨn ə re dəw madɨ ge ra kɨlə ɓəə ləm ɓa, sɔbɨ kadɨ un gom, nga nɨngə nje kɨlə ɓəə ləm kɨn a e səm lo tɨ kɨ m-a m-ḭ tɨ. Dəw kɨ nje ra kɨlə ɓəə ləm, Bai Luwə a ɔsɨ gone.»

Jəju əl ta kɨ dɔ koyne tɨ

27 Jəju əl ə nə: «Kɨ ne kɨn, ndɨlm ɨsɨ nangɨ al, ə se ta ri ə kadɨ m-əl wa? Kadɨ m-əl m-ə nə: “Bai, ajɨ-m ta dɔ kadɨ tɨ kɨ nga̰ kɨ a re dɔm tɨ kɨn a?” NGa e mbata dɔ kadɨ wa kɨn ə m-re bɨtɨ m-tḛḛ-n ne kɨn. 28 Bai, ɨtɔjɨ adɨ dɨje gəri tɔɓa ləi.» Nɨngə ndu dəw ɓa ḭ kɨ dɔra̰ tɨ ə nə: «M-adɨ dɨje gəri tɔ ɓa ləm ngata, nə m-a m-adɨ-de gəri ɓəy.» 29 Kosɨ dɨje kɨ ai loe tɨ no̰o̰ ə ooi ndu ta kɨn kɨ mbide əli əi nə: «E ndi ə ndangɨ nḛ.» Nɨngə njé kɨ nungɨ əli əi nə: «Malayka kare ə əl-e ta.» 30 Ə Jəju əl-de ə nə: «NDu ta kɨ ɓa ə oi kɨn tḛḛ mbata ləm mi al, nə tḛḛ kɨ mbata ləsi səi je. 31 Kɨ ne kɨn, e dɔkagɨlo kɨ kadɨ Luwə a gangɨ-n ta dɔ dɨje tɨ kɨ dɔnangɨ tɨ ne ngata, e dɔkagɨlo kɨ kadɨ Luwə a uwə-n nje majal kɨ ɨsɨ ɨndə tɔgɨne dɔ dɨje tɨ kɨ dɔnangɨ tɨ ne, ɨle gɨdɨ lo tɨ kɔ ngata. 32 NGa nɨngə mi, ndɔ kɨ dɨje a ɓəi-mi taa dɔ kagɨ-dəsɨ tɨ kɨn ɓa, m-a m-ndɔr dɨje pətɨ kɨ rɔm tɨ.» 33 Me ta tɨ kɨn, Jəju tɔjɨ kadɨ gəri se go rəbɨ kɨ ban ə a oy-n wa?. 34 Ə kosɨ je əli-e əi nə: «J-ɨngə me makɨtɨbɨ ndu-kun je tɨ ləje təkɨ Kɨrɨsɨ kɨ e dəw kɨ Luwə mbəte, a ɨsɨ bɨtɨ kɨ no̰ne tɨ ɓɨ a oy al, nga ra ban be ə ḭ əl ə nə: “Sɔbɨ kadɨ a ɓəi NGon dəw taa dɔ kagɨ-dəsɨ tɨ ə?” Ə NGon dəw ə wa kɨn e na̰ dana ə?» 35 Ɓa Jəju əl-de ə nə: «Kunjɨ e dansi tɨ ne dɔkagɨlo ndə̰y ɓəy. Nɨngə kadɨ ɨnjɨyəi kɨ no̰si tɨ lokɨ kunjɨ ɨsɨ unjɨ dɔsi tɨ kɨn, kadɨ tə tɨl ɨngə səsi dɔ rəbɨ tɨ al. Tadɔ dəw kɨ njɨyə me tɨl tɨ, gər lo kɨ ɨsɨ aw tɨ al. 36 Dɔkagɨlo kɨ kunjɨ e səsi kɨn ɓa, adi mesi kunjɨ, kadɨ tə ɨtəli dɨje kɨ me kunjɨ tɨ.» Lokɨ Jəju əl-de ta be nɨngə, ɔtɨ aw ɓɔyɔ rɔne sa̰y ta kəmde tɨ.

Jɨpɨ je mbati kadɨ mede Jəju

37 Jəju ra nḛ kɔjɨ je kɨ ətɨ ɓəl ɓəl ta kəm Jɨpɨ je tɨ ka, mbati kadi-e mede. 38 E kɨn tɔjɨ ta kɨ nje kəl ta kɨ ta Luwə tɨ Ejay əl ə nə: «Ɓaɓe, na̰ ə taa ta kɨ tḛḛ taje tɨ osɨ mbide tɨ kɨn ə? E na̰ je ə Ɓaɓe tɔjɨ-de tɔgɨne ə?» 39 Nɨngə darɔ Ejay ə wa təl a no̰o̰ ɔr gɨn nḛ kɨ asii kadɨ mede al ə nə: 40 «Luwə tɔ kəmde, Kadɨ tə ooi lo al, Adɨ mede nga̰ ngororo, Kadɨ tə gəri nḛ madɨ kare al, Kadɨ tə təli kəmde rɔ Luwə tɨ al, Nə tə Luwə ḭ ajɨ-de.» 41 Ejay əl ta kɨn be mbata kunjɨ Jəju kɨ oo kəte nu ə əl-n ta dɔe tɨ. 42 Nḛ kare ɓa, dan njé kun dɔ Jɨpɨ je tɨ wa kɨn, ngay je adi mede Jəju, nə mbati kəli kɨ taga mbata lə Parɨsɨ je kɨ kadɨ a tuwəi-de kɔ gɨn kəy kaw-naa tɨ ləde əi Jɨpɨ je. 43 Oi majɨ ngay kadɨ dɨje ə pɨti-de ə e sotɨ ɨtə kadɨ Luwə ə pɨtɨ-de.

Ta kɨ ta Jəju tɨ ə a gangɨ ta

44 Jəju əl ta kɨ ndune kɨ boy ə nə: «Dəw kɨ adɨ-m mene ɓa, e mi ə adɨ-m mene al, nə e nje kɨlə-m ə ade mene; 45 nɨngə dəw kɨ oo-m ə, oo nje kɨlə-m tɔ. 46 Mi, mi kunjɨ, ə m-re dɔnangɨ tɨ ne mba kadɨ dəw kɨ adɨ-m mene ɓa, dəwe njɨyə me tɨl tɨ al. 47 Kɨn ə re ta ləm osɨ mbi dəw tɨ, ə dəwe ra-n kɨlə al ə, e mi ɓa m-gangɨ ta dɔe tɨ al, tadɔ m-re dɔnangɨ tɨ ne kadɨ m-ajɨ dɨje ɓɨ kadɨ m-gangɨ ta dɔde tɨ al. 48 Dəw kɨ mbatɨ-m nɨm, taa ta ləm al nɨm ə, aw kɨ nje gangɨ ta dɔne tɨ ngata. Tadɔ e nḛ je kɨ m-ndo dɨje wa kɨn ə, a gangɨ ta dɔe tɨ dɔbəy ndɔ tɨ. 49 Təkɨ rɔjetɨ, m-əl ta kɨ dɔ rɔm al, nə e Bai kɨ nje kɨlə-m ə adɨ-m ndu je kɨ kadɨ m-əl nɨm, m-ndo nɨm. 50 NGa nɨngə, m-gər kadɨ ndu kɨ Luwə adɨ kɨn ə, e nje re kɨ kajɨ kɨ bɨtɨ kɨ no̰ tɨ. Ta je kɨ m-əl, m-əl-de təkɨ Bai əl-m.»

Ja̰ 13

Jəju togɨ nja njé ndo je ləne

1 Kəte no̰ ra nay Pakɨ tɨ, Jəju gər kadɨ ndɔ re nga kadɨ tə ɨyə̰ dɔnangɨ ə aw rɔ Bawne tɨ. Jəju kɨ ndɨgɨ njé kɨ ya̰ne je kɨ dɔnangɨ tɨ ne mari nu, ndɨgɨ-de bɨtɨ kadɨ tɔl tae. 2 Jəju əi kɨ njé ndo je ləne ɨsi ta nḛ kuso tɨ lo sɔlɔ. Nɨngə dɔkagɨloe tɨ kɨn, su ɨndə ta ga kulə Jəju ji njé ba̰ je tɨ me Judasɨ tɨ kɨ ngon lə Sɨmo̰ Isɨkarɨyotɨ ngata. 3 Jəju wa kɨ dɔne gər kadɨ Bawne Luwə ɨlə nḛ je pətɨ jine tɨ, nɨngə gər təkɨ n-ḭ rɔe tɨ ə n-re, adɨ n-a n-təl n-aw rɔe tɨ gogɨ. 4 Jəju ḭ taa ta nḛ kuso tɨ, ɔr kɨbɨ ləne kɨ ɨlə dɔ made tɨ, ɓa un ta kɨbɨ dɔɔ-n ɓədɨne. 5 Go tɨ, mbəl man me nḛ tɨ, ɓa ɨlə rɔne togɨ nja njé ndo je ləne, ə bɔr njade kɨ ta kɨbɨ kɨ kəte dɔɔ-n ɓədɨne ka kɨn. 6 Lokɨ Jəju re tḛḛ dɔ Sɨmo̰ Pɨyər tɨ ɓa, Sɨmo̰ Pɨyər əl-e ə nə: «Ɓaɓe, ḭ ə kadɨ ɨtogɨ njam a?» 7 Ə Jəju əl-e ə nə: «Nḛ kɨ m-ɨsɨ m-ra kɨn, ta ji naa tɨ ne ɨgər al, nə a gər mee kɨ ɓəy tɨ.» 8 Be ka Pɨyər əl Jəju ə nə: «Jagɨ, ḭ a togɨ njam al.» Ə Jəju ɨle tɨ ə nə: «Kɨn ə re m-togɨ njay al ɓa, nḛ madɨ kɨ ɓəw-je naa tɨ səi goto.» 9 Nɨngə Pɨyər əl ə nə: «Ɓaɓe, re e be ɓa, ɨtogɨ njam par al, nə kadɨ ɨtogɨ jim je, kɨ dɔm je tɔ.» 10 Ə Jəju əl-e ə nə: «Dəw kɨ ndogɨ man, aw kɨ ndoo togɨ njane par, ɓɨ rɔe je pətɨ al, tadɔ ndəgɨ rɔe je ay njay. NGa nɨngə səi je, rɔsi ay njay, nə e dɨje pətɨ ɓa rɔde ay, al ɓəy tɔ.» 11 Lo kɨn tɨ, Jəju gər dəw kɨ a ule ji njé ba̰ je tɨ, ə əl-n ə nə: «E səi pətɨ ɓa rɔsi ay, al.» 12 Lokɨ Jəju togɨ njade gɨne gangɨ nɨngə, un kɨbɨ ləne ɨlə rɔne tɨ, ə təl aw ɨsɨ ta nḛ kuso tɨ gogɨ, ɓa əl-de ə nə: «Ɨgəri me nḛ kɨ m-ra səsi kɨn a? 13 Ɨsɨ ɓari-mi NJe ndo dɨje je, Ɓaɓe je, nɨngə e go rəbe tɨ, tadɔ e mi ə wa. 14 NGa nɨngə re mi kɨ mi NJe ndo dɨje je, mi Ɓaɓe je ə m-togɨ njasi nɨngə, səi ka sɔbɨ kadɨ ɨtogi njanaa kɨ yo je kɨ ne je tɔ. 15 E nḛ ə m-ɔjɨ səsi, kadɨ səi ka ɨndaji, ɨrai təkɨ m-ra səsi kɨn be tɔ. 16 Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, ɓəə ɨtə ɓane al, taa ngon nje kaw kɨlə ɨtə nje kɨle al tɔ. 17 Təkɨ ɨgəri ngata kɨn ə, ɨrai kɨle ə, rɔsi a nəl səsi ngay. 18 E səi pətɨ ɓa m-ɨsɨ m-əl ta ləsi al; m-gər dɨje kɨ m-mbətɨ-de. NGa nɨngə, sɔbɨ kadɨ ta kɨ makɨtɨbɨ lə Luwə əl kɨn ra nḛ. Makɨtɨbɨ əl ə nə: “Dəw kɨ ɨsɨ uso səm nḛ, tu gajɨne ɔsɨ-m.” 19 M-əl səsi ta kɨn ɓasɨne, kadɨ tə ndɔ kɨ nḛe a ra nḛ ɓa, ɨgəri təkɨ “Mi NJe kɨsɨ no̰o̰.” 20 Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, dəw kɨ uwə dəw kɨ m-ɨle kɨ rɔne tɨ, uwə-m kɨ rɔne tɨ, ə dəw kɨ uwə-m kɨ rɔne tɨ, uwə nje kɨlə-m kɨ rɔne tɨ tɔ.»

Jəju əl təkɨ Judasɨ a un dɔne

21 Go ta je tɨ kɨn, ndɨl Jəju ɨsɨ nangɨ al, adɨ ta tḛḛ tae tɨ kɨ taga ə nə: «Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, dəw kare dansi tɨ ne a ɨlə-m ji dɨje tɨ.» 22 Lo kɨn tɨ, njé ndo je lie go̰i kəm-naa, nɨngə dəji-naa se na̰ dana ə ɨsɨ əl ta lie wa. 23 Kɨ kare dan njé ndo je tɨ, kɨ e dəw kɨ Jəju ndɨge, ɨsɨ kadɨ Jəju tɨ ɓasi. 24 Ə Sɨmo̰ Pɨyər ra nḛ yɔgɨrɔ nangɨ əl-e-n kadɨ dəjɨ Jəju se ɨsɨ əl ta lə na̰ dana wa. 25 NJe ndo ka kɨn ɔy kɨ dɔ Jəju tɨ, nɨngə dəje ə nə: «Ɓaɓe, dəwe e na̰ ə?» 26 Ə Jəju ɨle tɨ ə nə: «E dəw kɨ m-a m-ade mapa kɨ m-gangɨ, m-ɨlə me ta̰y tɨ kɨn.» Nɨngə Jəju gangɨ mapa ɨlə me ta̰y tɨ, adɨ Judasɨ kɨ ngon lə Sɨmo̰ Isɨkarɨyotɨ. 27 Lokɨ Judasɨ taa mapa ka kɨn taa par ə, Sata̰ ur mee tɨ. Ə Jəju əl-e ə nə: «Nḛ kɨ to mei tɨ kadɨ ɨra ka kɨn, ɨra law!» 28 Dan dɨje tɨ kɨ ɨsi sie ta nḛ kuso tɨ kɨn, dəw kɨ kadɨ gər se mba ri ə əl-e ta kɨn be wa goto. 29 Tə ka kɨ Judasɨ e-n nje kotɨ ɓɔl la ka kɨn, ngay je ooi təkɨ Jəju dəje kadɨ aw ndogɨ nḛ kɨ kadɨ n-rai nay Pakɨ, ə se kadɨ aw adɨ nḛ madɨ njé ndoo je wa be. 30 Judasɨ taa mapa kɨ Jəju ade ka kɨn taa par ə tḛḛ taga. Dɔ kade tɨ kɨn, lo ndul ngata. 31 Lokɨ Judasɨ tḛḛ ɓa, Jəju əl ə nə: «Kɨ ɓasɨne kɨn, dɨje ɨləi tɔjɨ dɔm tɨ mi NGon dəw, nɨngə mi NGon dəw m-ra m-adɨ dɨje ɨləi tɔjɨ dɔ Luwə tɨ tɔ. 32 Kɨn ə re m-ra m-adɨ dɨje ɨləi tɔjɨ dɔ Luwə tɨ ɓa, Luwə wa kɨ dɔne a adɨ dɨje ɨləi tɔjɨ dɔm tɨ mi NGon dəw tɔ. NGa nɨngə e nḛ kɨ a ra nḛ ɓasɨne. 33 NGanm je, mi səsi ne, naa tɨ dɔkagɨlo kɨ ndə̰y be par. A sangi-mi, nɨngə təkɨ m-əl-n Jɨpɨ je, m-əl səsi ɓone tɔ təkɨ: “Lo kɨ m-a m-aw tɨ, a asi kadɨ awi tɨ al.” 34 M-adɨ səsi ndu-kun kɨ sɨgɨ kɨ e ta kadɨ ɨndɨgi-naa dansi tɨ kɨ yo je kɨ ne je. Majɨ kadɨ ɨndɨgi-naa dansi tɨ kɨ yo je kɨ ne je təkɨ mi m-ndɨgɨ-n səsi kɨn be tɔ. 35 Kɨn ə re ɨndɨgi-naa dansi tɨ kɨ yo je kɨ ne je ɓa, dɨje pətɨ a gəri təkɨ səi njé ndo je ləm.»

Jəju əl təkɨ Pɨyər a najɨ ta gər-ne

36 Sɨmo̰ Pɨyər dəjɨ Jəju ə nə: «Ɓaɓe, a aw ra ə?» Ə Jəju ɨle tɨ ə nə: «Lo kɨ m-a m-aw tɨ, a asɨ kadɨ un gom kɨ ɓasɨne kɨn al, nə a un gom kɨ ɓəy tɨ.» 37 Ɓa Pɨyər dəjɨ Jəju ə nə: «Ɓaɓe, mba ri ə m-a m-asɨ kadɨ m-un goi kɨ ɓasɨne kɨn al ə? Mi ɓasi ngay kadɨ m-ɨlə rɔm kɔ mbata ləi!» 38 Lo kɨn tɨ, Jəju ɨlə Pɨyər tɨ ə nə: «Adɨ ḭ ɓasi ngay kadɨ ɨlə rɔi kɔ mbata ləm wa ta? Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əli, kunə kɨnjə no̰ al ɓəy ə, a najɨ ta nja mɨtə ə nə ɨgər-m al.»

Ja̰ 14

Jəju e rəbɨ kɨ kaw kɨ rɔ Luwə tɨ

1 Jəju əl njé ndo je ləne ə nə: «Sɔbɨ kadɨ mesi ɓəl al, adi mesi Luwə, ə adi-mi mesi tɔ. 2 Me ɓe tɨ lə Bai, kəy je e ngay no̰o̰. Kɨn ə re e nḛ kɨ rɔjetɨ al ə, re m-a m-əl səsi, tadɔ m-aw kadɨ m-ɨndə dɔ lo dana mbata tɨ ləsi. 3 Lokɨ m-aw, ə m-ɨndə dɔ lo dana gɨne gangɨ nɨngə, m-a m-təl tə m-re kadɨ m-ɔy səsi, m-aw səsi rɔm tɨ, kadɨ tə lo kɨ mi tɨ, səi ka səi tɨ tɔ. 4 Səi, ɨgəri rəbɨ kɨ kaw lo tɨ kɨ m-ɨsɨ m-aw tɨ.» 5 Lo kɨn tɨ, Tomasɨ əl Jəju ə nə: «Ɓaɓe, jɨ gər lo kɨ ɨsɨ aw tɨ al tɔ, ə ra ban be ə j-a jɨ gər rəbɨ kɨ kaw tɨ ə?» 6 Ə Jəju əl-e ə nə: «Mi rəbɨ, mi ta kɨ rɔjetɨ, mi kɨsɨ kɨ dɔ taa. Rəbɨ kɨ rangɨ kɨ kadɨ dəw asɨ kaw-n rɔ Bai Luwə tɨ goto. 7 Re ɨgəri-mi ɓa, a ɨgəri Bai tɔ. NGa nɨngə, təkɨ j-a-n ne wa kɨn, ɨgəri-e nɨm, oi-e nɨm tɔ.» 8 Nɨngə Pɨlɨpɨ əl Jəju ə nə: «Ɓaɓe, ɨtɔjɨ-je Bawje Luwə adɨ j-o-e par ə, e wa kɨn asɨ-je nakɨ.» 9 Ə Jəju ɨle tɨ ə nə: «Pɨlɨpɨ, e mari nu ba ə m-a səsi ne kɨn ka ɨgər-m al ɓəy a? Dəw kɨ oo-m ɓa, oo Bai Luwə tɔ. Ra ban be ə əl ə nə: “Ɨtɔjɨ-je Bawje Luwə adɨ j-o-e?” 10 O tə ta kɨ rɔjetɨ al kadɨ mi m-ɨsɨ me Bai tɨ, ə Bai ɨsɨ mem tɨ a? Ta je kɨ m-ɨsɨ m-əl səsi kɨn, e mi wa kɨ dɔm ɓa m-ɨsɨ m-əl al; e Bai kɨ ɨsɨ mem tɨ ə ɨsɨ ra kɨlə je ləne. 11 Adi-mi mesi təkɨ mi m-ɨsɨ me Bai tɨ, ə Bai ɨsɨ mem tɨ tɔ kɨn. A re adi-mi mesi dɔ ta je tɨ kɨ m-ɨsɨ m-əl al ə, kɨlə ra je lə Luwə kɨ oi kɨ kəmsi kɨn yo ə, adii mesi ndə̰y. 12 Təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, dəw kɨ adɨ-m mene ɓa, e ka a ra nḛ je kɨ m-ɨsɨ m-ra-de kɨn tɔ. A ra nḛ je kɨ ətɨ ɓəl ngay ɓəy, mbata mi m-ɨsɨ m-aw rɔ Bai tɨ. 13 NGa nɨngə, nḛ je pətɨ kɨ ɨdəji me tɔm tɨ ə, m-a m-ra m-adɨ səsi, mba kadɨ mi NGon, m-ra m-adɨ dɨje ɨləi tɔjɨ dɔ Bai Luwə tɨ. 14 Kɨn ə re ɨdəji nḛ madɨ me tɔm tɨ ə, m-a m-ra m-adɨ səsi.»

Jəju un ndune kadɨ n-a n-ɨlə kɨ NDɨl Luwə

15 Jəju ɨlə ta kɨ rangɨ dɔ tɨ ɓəy ə nə: «Kɨn ə re ɨndɨgi-mi ə, a təli rɔsi go ndu-kun je tɨ ləm. 16 Nɨngə mi, m-a m-dəjɨ Bai Luwə kadɨ ɨlə kɨ NJe ra səsi kɨ rangɨ, kɨ a ɨsɨ səsi bɨtɨ kɨ no̰ tɨ. 17 E ə e NDɨl kɨ nje ra nḛ kɨ rɔjetɨ, kɨ dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne asi kadɨ taai-e mede tɨ al, tadɔ ooi-e al, taa gəri-e al tɔ, nə səi je, ɨgəri-e, mbata ɨsɨ kadɨsi tɨ ne, taa a ɨsɨ mesi tɨ tɔ. 18 M-a m-ɨyə̰ səsi kɨ karsi tə ngan kal je be al, nə m-a m-təl kadɨ m-re rɔsi tɨ. 19 Nay ngay al kadɨ dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne a ooi-mi al ratata, nə səi je, a oi-mi, tadɔ m-ɨsɨ kɨ dɔm taa, taa səi je ka a ɨsi kɨ dɔsi taa tɔ. 20 NDɔe tɨ kɨn ə, a oi kadɨ mi me Bai tɨ, nɨngə səi, səi mem tɨ, ə mi, mi mesi tɨ tɔ. 21 Dəw kɨ nje ndɨgɨ-m, e dəw kɨ ngəm go ndu-kun je ləm majɨ nɨm, təl rɔne go tɨ nɨm. Bai a ndɨgɨ dəw kɨ nje ndɨgɨ-m, nɨngə mi ka m-a m-ndɨge tɔ, taa m-a m-tɔje rɔm kɨ taga kadɨ gər-m tɔ.» 22 Judɨ (kɨ Judasɨ Isɨkarɨyotɨ al) əl Jəju ə nə: «Ɓaɓe, ra ban be ə je par ə a tɔjɨ-je rɔi kɨ taga kadɨ jɨ gər-i, ɓɨ a tɔjɨ rɔi kɨ taga kadɨ ndəgɨ dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne kɨn gəri-ni al ə?» 23 Jəju ɨle tɨ ə nə: «Dəw kɨ ndɨgɨ-m ə, a ngəm go ta je ləm. Bai a ndɨge, nɨngə je kɨ Bai Luwə joo pu j-a jɨ re rɔe tɨ, j-a j-ɨndə ɓe naa tɨ sie. 24 Dəw kɨ ndɨgɨ-m al, təl rɔne go ta je tɨ ləm al. Ta je kɨ ɨsɨ tḛḛ tam tɨ ə ɨsɨ oi kɨn, e ta je kɨ mi wa m-əl kɨ dɔm al, nə e ta je kɨ ḭ rɔ Bai tɨ kɨ nje kɨlə-m. 25 M-əl səsi ta je kɨn dɔkagɨlo kɨ mi səsi naa tɨ ne ɓəy kɨn. 26 NJe ra səsi, NDɨl kɨ Bai a ɨlə sie adɨ səsi me tɔm tɨ kɨn, a ndo səsi nḛ je pətɨ, taa a ole mesi dɔ nḛ je tɨ pətɨ kɨ m-əl səsi tɔ. 27 M-ɨyə̰ lapɨya m-adɨ səsi, m-adɨ səsi lapɨya. Nɨngə mi m-adɨ səsi təkɨ dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne adii səsi al. Adi mesi osɨ nangɨ, ɨɓəli al. 28 Oi tḛḛ tam tɨ m-əl m-ə nə: “M-a m-aw, ə m-a m-təl m-re rɔsi tɨ”. Nɨngə kɨn ə re ɨndɨgi-mi ə, a ɨrai rɔnəl dɔ kaw tɨ kɨ m-ɨsɨ m-aw rɔ Bai tɨ, tadɔ e, e kɨ bo ɨtə-m. 29 M-əl səsi ta kɨn ɓasɨne, kəte taa kadɨ nḛ je rai nḛ, kadɨ tə lokɨ a rai nḛ ɓa, adii mesi. 30 M-a m-əl səsi ta gogɨ al ngata, tadɔ, nje majal kɨ ɨsɨ ɨndə tɔgɨne dɔ dɨje tɨ kɨ dɔnangɨ tɨ ne, re. Nɨngə e aw kɨ tɔgɨ madɨ dɔm tɨ al, 31 nə a ɨngə ta rəbɨ kadɨ ra adɨ dɨje gəri təkɨ m-ndɨgɨ Bai, ə m-ra nḛ je təkɨ Bai dəjɨ-m kadɨ m-ra. ḬḬ taa lo kɨn tɨ adɨ j-awi.»

Ja̰ 15

Jəju e kagɨ nju kɨ rɔjetɨ

1 Jəju əl ə nə: «Mi, mi kagɨ nju kɨ rɔjetɨ, nɨngə Bai e ɓa nje ndɔr nju tɔ. 2 Baji nju kɨ ḭ rɔm tɨ, ə andɨ al ə, Bai a tɨge kɔ, nə e kɨ andɨ majɨ ɓa, a tɨgə ngan bajie je kɨ majal kɔ kadɨ andɨ kɨ kəte dɔ made tɨ. 3 Nɨngə səi, nḛ ndo kɨ m-ndo səsi, ra adɨ səi dɨje kɨ ayi njay ngata. 4 Ə re uwəi rɔsi rɔm tɨ nga̰ ɓa, mi m-a m-uwə səsi rɔm tɨ nga̰ tɔ. NGa nɨngə, tə ka kɨ baji kagɨ a asɨ kadɨ andɨ kɨ kanjɨ kagɨ al ka kɨn ə, səi ka a asi kadɨ ɨrai nḛ madɨ kɨ kanjɨ kadɨ uwəi rɔsi rɔm tɨ, al tɔ. 5 Mi kagɨ nju, ə səi bajim je tɔ. Dəw kɨ uwə rɔne rɔm tɨ nga̰, ə mi m-uwe rɔm tɨ tɔ ɓa, a ra nḛ je kɨ majɨ majɨ ngay, tadɔ a asi kadɨ ɨrai nḛ madɨ kɨ majɨ kanjɨm al. 6 Dəw kɨ uwə rɔne nga̰ rɔm tɨ al, a ɨləi-e kɔ gɨdɨ lo tɨ tə baji kagɨ be. Baji kagɨ je kɨ tuti, a kəi-de kadɨ ɓuki-de poro kadɨ o̰i por kɔ. 7 Kɨn ə re uwəi rɔsi rɔm tɨ nga̰, ə ta ləm ɨsɨ mesi tɨ tɔ ɓa, ɨdəji nḛ kɨ ɨndɨgi ə a ɨngəi. 8 Nḛ kɨ a ra kadɨ dɨje ɨləi tɔjɨ dɔ Luwə tɨ kɨ taga, e ta kadɨ ɨrai kɨlə je kɨ majɨ majɨ, kɨ dɔ-naa tɨ, dɔ-naa tɨ nɨm, kadɨ ɨtɔji təkɨ səi njé ndo je ləm kɨ rɔjetɨ nɨm tɔ. 9 Mi m-ndɨgɨ səsi təkɨ Bai ndɨgɨ-m be tɔ. NGa nɨngə, majɨ kadɨ ai dɔ njasi tɨ, me ndɨgɨ tɨ kɨ m-ndɨgɨ səsi. 10 Kɨn ə re ɨtəli rɔsi go ndu-kun je tɨ ləm ə, a ai dɔ njasi tɨ, me ndɨgɨ tɨ kɨ m-ndɨgɨ səsi, təkɨ m-təl-n rɔm go ndu-kun je tɨ lə Bai Luwə, ə m-a-n dɔ njam tɨ, me ndɨgɨ tɨ kɨ e ndɨgɨ-m kɨn be tɔ. 11 «M-əl səsi ta je kɨn be mba kadɨ rɔnəl kɨ mem tɨ e rɔnəl ləsi tɔ, nɨngə kadɨ rɔnəl ləsi e rɔnəl kɨ asɨ-naa tapɨ. 12 NDu-kun ləm ə to kɨn: Ɨndɨgi-naa kɨ yo je kɨ ne je dansi tɨ, təkɨ m-ndɨgɨ-n səsi kɨn be tɔ. 13 Kɨn ə re dəw un rɔne ɨlə kɔ mbata lə madɨne je ə, nḛ madɨ kɨ rangɨ kɨ kadɨ a ra, tɔjɨ-n ndɨgɨ-naa kɨ ɨtə e kɨn goto ngata. 14 Kɨn ə re ɨrai nḛ kɨ m-dəjɨ səsi kadɨ ɨrai ɓa, səi madɨm je. 15 M-ɓar səsi ɓəə kɨlə je al ratata, tadɔ ɓəə kɨlə gər nḛ kɨ ɓae ɨsɨ ra al. NGa nɨngə mi, m-ɓar səsi madɨm je, mbata m-adɨ səi ɨgəri nḛ je pətɨ kɨ m-ɨngə rɔ Bai Luwə tɨ. 16 E səi je ɓa ɨmbəti-mi al, nə e mi ə m-mbətɨ səsi. Nɨngə, m-adɨ səsi kɨlə kadɨ awi, ɨrai kɨlə je kɨ majɨ majɨ, kɨ a to ratata. Ɓa lo kɨn tɨ, Bai a adɨ səsi nḛ je pətɨ kɨ ɨdəji-e kɨ tɔm. 17 Nḛ kare kɨ m-dəjɨ səsi, e ta kadɨ ɨndɨgi-naa kɨ yo je kɨ ne je dansi tɨ.»

Dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne, mede majal kɨ Jəju əi kɨ njé ndo je ləne

18 Jəju əl ɓəy ə nə: «Kɨn ə re dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne ɔsi səsi ta ə, kadɨ ɨgər təkɨ e mi ə ɔsi-mi ta kəte no̰si tɨ. 19 NGa nɨngə, kɨn ə re səi uwəi kɨ dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne ɓa, re dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne a ndɨgi səsi; nə kɨ ne kɨn, səi uwəi səde al, tadɔ m-mbətɨ səsi, m-tḛḛ səsi kɔ dande tɨ. Nɨngə e mbata kɨn ə, ɔsi səsi ta. 20 Ə adi mesi ole dɔ ta tɨ kɨ m-əl səsi kəte m-ə nə: “Ɓəə ɨtə ɓane al” kɨn. Kɨn ə re adi-mi ko̰ ɓa, a adi səsi ko̰ tɔ, a re təli rɔde go ta tɨ ləm ɓa, a təli rɔde go ta tɨ ləsi tɔ. 21 Kɨ ne kɨn, a adi səsi ko̰ mbata ləm, tadɔ gəri dəw kɨ nje kɨlə-m al. 22 Kɨn ə re m-re al, re m-əl-de ta al ə, re dəw a tɨdə majal je ləde dɔde tɨ al; nə kɨ ne kɨn, lo kadɨ a əli əi nə: “Gər ə jɨ gər al,” kadɨ dəw ɨyə̰-n go majal je ləde kɔ goto. 23 Dəw kɨ mee majal səm ɓa, mee majal kɨ Bai Luwə tɔ. 24 Kɨn ə re m-ra kɨlə madɨ kɨ dəw madɨ kɨ rangɨ ra nja kare al, dande tɨ al ə, re dəw a tɨdə majal je ləde dɔde tɨ al; nə kɨ ne kɨn, ooi kɨlə ram je kɨ kəmde. Be ka, mede majal səm nɨm, majal kɨ Bai nɨm. 25 Nɨngə, e nḛ kɨ ra nḛ be mba kadɨ ta kɨ ndangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə əi nə: “Mede majal səm kɨ kanjɨ ta madɨ,” kɨn nḛe ra nḛ. 26 «NJe ra səsi kɨ m-a m-ɨlə sie kɨ tɔ Bai Luwə, a re. Nɨngə e ə e NDɨl kɨ nje kəl nḛ je kɨ rɔjetɨ dɔ Luwə, kɨ a ḭ rɔ Luwə tɨ. E ə a ma najɨ dɔm tɨ. 27 NGa nɨngə, səi ka a mai najɨ ləm tɔ, tadɔ səi səm naa tɨ lo kɨlə ngɨrə nḛ je tɨ nu.»

Ja̰ 16

1 «M-əl səsi ta je kɨn be pətɨ mba kadɨ tə ɨyə̰i ta kadɨ-me ləsi al. 2 Dɨje a tuwəi səsi kɔ gɨn kəy kaw-naa je tɨ. Nɨngə ndɔ je a rəi wa ɓəy kɨ kadɨ njé kɨ a tɔli səsi, a əli mede tɨ əi nə e kɨlə lə Luwə ə yə n-ɨsɨ n-rai. 3 A rai be, mbata gəri Bai al nɨm, gəri-mi al nɨm. 4 NGa nɨngə, m-əl səsi ta je kɨn be kəte, kadɨ tə ndɔ kɨ nḛe je a rai nḛ ɓa, mesi ole dɔ tɨ təkɨ ndɔ kɨ m-əl səsi. M-əl səsi ta je kɨn lo kɨlə ngɨre tɨ nu al, tadɔ mi səsi naa tɨ ne.

Kɨlə ra NDɨl Luwə

5 «Kɨ ɓasɨne kɨn, m-ɨsɨ m-aw kɨ rɔ nje kɨlə-m tɨ, nə dəw kare dansi tɨ kɨ kadɨ dəjɨ-m ə nə: “Ɨsɨ aw ra wa ka,” goto. 6 Mesi ur made mbata ta je kɨ m-əl səsi. 7 NGa nɨngə, e ta kɨ rɔjetɨ ə m-əl səsi: majɨ ngay mbata tɨ ləsi kadɨ m-aw, tadɔ re m-aw al ə, dəw kɨ nje ra səsi kɨ sɔbɨ kadɨ a re kɨn, a re al. A re m-aw tɔ ɓa, m-a m-ɨlə sie m-adɨ səsi. 8 Ə lokɨ a re ɓa, a ra kadɨ dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne gəri nḛ kɨ e majal kɨ ra, kɨ nḛ ra kɨ dana, kɨ ta kɨ gangɨ. 9 Kadɨ gəri nḛ kɨ e majal kɨ ra, tadɔ mbati kadi-mi mede, 10 kadɨ gəri nḛ ra kɨ dana, tadɔ m-ɨsɨ m-aw rɔ Bai tɨ, nɨngə səi a oi-mi gogɨ al ratata, 11 kadɨ gəri ta kɨ gangɨ, tadɔ gangi ta dɔ nje majal tɨ ngata. Adɨ e nje majal kɨ ɨsɨ ɨndə tɔgɨne dɔ dɨje tɨ kɨ dɔnangɨ tɨ ne. 12 «M-aw kɨ ta je ngay ɓəy kadɨ m-əl səsi, nə kɨ ɓasɨne kɨn, a al dɔsi. 13 NGa nɨngə, dɔkagɨlo kɨ NDɨl kɨ nje kɔjɨ nḛ je kɨ rɔjetɨ a re ɓa, a ra kadɨ ɨgəri nḛ je pətɨ kɨ rɔjetɨ. A əl ta kɨ tɔne wa al, nə a əl nḛ je pətɨ kɨ ɨngə rɔ Luwə tɨ, nɨngə a ɨlə səsi mbḛ nḛ je kɨ a rai nḛ lo ti tɨ tɔ. 14 E tɔjɨ tɔɓa ləm kɨ taga, tadɔ e ta je ləm, ə a ɨlə səsi mbḛe. 15 Nḛ je pətɨ kɨ e ya̰ Bai, e ya̰m tɔ. E mbata kɨn ə, m-əl-n m-ə nə: E ta je ləm, ə NDɨl a ɨlə səsi mbḛe.»

Me ko̰ təl rɔnəl

16 Jəju əl ə nə: «Nay dɔkagɨlo ndə̰y ba kadɨ a oi-mi al, nɨngə dɔkagɨlo ndə̰y go tɨ ə, a təli oi-mi gogɨ.» 17 Ə njé ndo je madɨ əli-naa dande tɨ əi nə: «Ta kɨ əl-je ə nə: “Nay dɔkagɨlo ndə̰y ba kadɨ a oi-mi al, nɨngə dɔkagɨlo ndə̰y go tɨ ə, a təli oi-mi gogɨ,” kɨn mee nə ri ə? Taa əl ta kɨ kare ɓəy ə nə: “Tadɔ m-ɨsɨ m-aw rɔ Bai tɨ.” 18 Ə “dɔkagɨlo ndə̰y” kɨ əl tae kɨn me nə ri tɔ ə? Jɨ gər me ta kɨ ge kəl-je kɨn al!» 19 Lokɨ Jəju gər kadɨ njé ndo je lie ɨsɨ sangi kadɨ dəji-e ta ɓa, əl-de ə nə: «Ɨsɨ dəji-naa ta dansi tɨ ɔjɨ dɔ ta kɨ m-əl səsi m-ə nə: “Nay dɔkagɨlo ndə̰y ba kadɨ a oi-mi al, nɨngə dɔkagɨlo ndə̰y go tɨ ə, a təli oi-mi gogɨ,” kɨn. 20 NGa nɨngə, təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi: A no̰i je, a ndɨgəi ndoo je, nə dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne a rai rɔnəl. Me ko̰ a ra səsi, nə me-ko̰ ləsi kɨn a təl rɔnəl. 21 Lokɨ dəne aw tə ojɨ ngon ɓa, e me ko̰ tɨ, tadɔ dɔkagɨlo ko̰ lie re, nə lokɨ ngon tḛḛ rɔe tɨ ngata ɓa, mee oy dɔ ko̰ tɨ, mbata rɔnəl dəw kɨ oje ɨle dɔnangɨ tɨ. 22 Nɨngə, səi ka, kɨ ɓasɨne kɨn, səi me ko̰ tɨ, nə m-a m-təl m-o səsi, kadɨ rɔnəl a rosɨ mesi, nɨngə e rɔnəl kɨ dəw a ɔr mesi tɨ goto al. 23 NDɔe tɨ kɨn, a dəji-mi ta dɔ nḛ madɨ tɨ al ngata. Nɨngə, təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əl səsi, Bai a adɨ səsi nḛ je pətɨ kɨ ɨdəji-e kɨ tɔm. 24 Bɨtɨ ɓone ka, ɨdəji nḛ madɨ kɨ tɔm al ɓəy. Ɨdəji ə a ɨngəi, kadɨ rɔnəl ləsi asɨ-naa tapɨ.

Jəju tətɨ rɔ dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne

25 «M-əl səsi ta je kɨn me kujɨ ta tɨ, nə ndɔ je a rəi no̰o̰ kadɨ m-a m-əl səsi ta me kujɨ ta tɨ al ngata, nə m-a m-əl səsi ta kɨ dɔ Bai Luwə tɨ wangɨ taga. 26 Ḭ dɔ ndɔe tɨ kɨn, a dəji nḛ Bai kɨ tɔm, nɨngə m-a m-əl səsi al, təkɨ m-ɨsɨ m-əl ta kɨ Bai mbata tɨ ləsi, 27 tadɔ Bai Luwə ə wa ndɨgɨ səsi. Luwə ndɨgɨ səsi, mbata ɨndɨgi-mi, taa adi mesi təkɨ m-ḭ rɔe tɨ ə m-re tɔ. 28 M-ḭ rɔ Bai tɨ ə m-re dɔnangɨ tɨ ne, nɨngə kɨ ɓasɨne kɨn, m-a m-ɨyə̰ dɔnangɨ ə m-təl m-aw rɔ Bai tɨ gogɨ.» 29 Ə njé ndo je lie əli əi nə: «O, kɨ ne kɨn, yə əl-je ta ay njay, kɨ kanjɨ kəl me kujɨ ta tɨ kɨn. 30 Nɨngə kɨ ɓasɨne kɨn, jɨ gər kadɨ ɨgər nḛ je pətɨ, taa ta je kɨ to me dəw tɨ ɓəy, kadɨ tə dəw dəji ka ɨgər kəte. Lo kɨn tɨ, j-adi meje kadɨ ḭ rɔ Luwə tɨ.» 31 Ə Jəju ɨlə-de tɨ ə nə: «Adi mesi ngata a? 32 Oi, dɔ kadɨ ɨsɨ re, nɨngə kɨ ne kɨn, re tḛḛ ne ngata kɨ kadɨ dɨje a sanəi səsi kɨ lo kare kare. A ɨyə̰i-mi kɨ karm, nə mi kɨ karm al, tadɔ Bai Luwə e səm naa tɨ ne. 33 M-əl səsi ta je kɨn pətɨ be, mba kadɨ lapɨya e mesi tɨ, me kɨndə rɔ naa tɨ səm. A ɨngəi ko̰ dɔnangɨ tɨ ne, nə kadɨ uwəi tɔgɨsi ba, tadɔ m-tətɨ rɔ njé tɔgɨ je kɨ dɔnangɨ tɨ ne ngata.»

Ja̰ 17

Jəju əl ta kɨ Luwə mbata ləne wa nɨm, mbata lə njé ndo je ləne nɨm

1 Go ta tɨ kɨ Jəju əl kɨn ɓa, un kəmne kɨ taa dɔra̰ tɨ, nɨngə əl ə nə: «Bai, ndɔ re nga. Ɨtɔjɨ tɔɓa ləm, mi NGoni kɨ taga adɨ dɨje gəri, kadɨ tə mi NGoni, m-tɔjɨ tɔɓa ləi kɨ taga madɨ dɨje gəri tɔ. 2 Ḭ, adɨ-m tɔgɨ dɔ dɨje tɨ pətɨ, kadɨ tə m-adɨ njé kɨ ɨyə̰-de jim tɨ, ɨsi kɨ dɔde taa bɨtɨ kɨ no̰ tɨ. 3 Kɨsɨ kɨ dɔ taa bɨtɨ kɨ no̰ tɨ, e ta kadɨ dəw gəri, ḭ kɨ ḭ kɨ kari ba ə ḭ Luwə kɨ rɔjetɨ kɨn nɨm, kadɨ gər Jəju Kɨrɨsɨ kɨ e dəw kɨ ɨle kɨn nɨm. 4 M-tɔjɨ tɔɓa ləi m-adɨ dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne pətɨ gəri, nɨngə kɨlə kɨ adɨ-m kadɨ m-ra ka m-tɔl tae majɨ tɔ. 5 Kɨ ɓasɨne kɨn, Bai, m-dəji kadɨ adɨ-m m-ɨngə kɔsɨ-gon ta kəmi tɨ təkɨ ndɔ kɨ adɨ-m kəte no̰ kɨndə dɔra̰ tɨ, kɨ dɔnangɨ tɨ kɨn. 6 «M-ra m-adɨ dɨje kɨ ɔy-de dan madɨde je tɨ kɨ dɔnangɨ ne, adɨ-m kɨn gəri-ni. Əi dɨje ləi, ə ɨyə̰-de me jim tɨ, nɨngə təli rɔde majɨ go ta tɨ ləi. 7 Kɨ ɓasɨne kɨn, gəri kadɨ nḛ je pətɨ kɨ adɨ-m, ḭ rɔi tɨ. 8 Tadɔ m-adɨ-de ta je kɨ adɨ-m, nɨngə taai. Lokɨ taai ɓa, gəri kadɨ m-ḭ rɔi tɨ, adɨ adi-mi mede təkɨ e ḭ ə ɨlə-m. 9 Nɨngə e mbata tɨ ləde ə m-əl səi ta. M-əl səi ta mbata lə dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne al, nə mbata lə njé kɨ ɨyə̰-de me jim tɨ, tadɔ njé kɨ ɨyə̰-de me jim tɨ kɨn əi dɨje ləi. 10 Nɨngə nḛ je pətɨ kɨ e ya̰m, e ya̰i, ə nḛ je pətɨ kɨ e ya̰i, e ya̰m tɔ. NGa nɨngə, əi je, tɔji tɔɓa ləm kɨ taga adi dɨje ooi. 11 Mi, m-a mi dɔnangɨ tɨ ne al ngata, m-ɨsɨ m-aw kɨ rɔi tɨ, nə əi je, ɨsi dɔnangɨ tɨ ne ɓəy. Be ə, Bai Luwə kɨ njé kay njay, m-dəji kadɨ ɨndə kəmi gode tɨ majɨ. Ɨndə kəmi gode tɨ kɨ tɔgɨ ləi, kɨ e tɔgɨ kɨ adɨ-m m-ra-n kɨlə kɨn, kadɨ tə əi kare ba təkɨ je səi je kare ba kɨn be tɔ. 12 Dɔkagɨlo kɨ mi səde, m-ɨndə kəm gode tɨ majɨ kɨ tɔgɨ ləi kɨ adɨ-m. M-dəbɨ bagɨm dɔde tɨ, adɨ dəw kare ka tae tḭ al. Dəw ɓa, e e kɨ sɔbɨ kadɨ tae a tḭ kadɨ tə ta kɨ ndangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə tɔl-n tane ka kɨn par. 13 NGa nɨngə, kɨ ɓasɨne kɨn, m-ɨsɨ m-aw kɨ rɔi tɨ, ə m-əl ta kɨn be təkɨ mi-n səde dɔnangɨ tɨ ne ɓəy kɨn, kadɨ tə əi wa ɨngəi rɔnəl kɨ mem tɨ, kɨ e rɔnəl kɨ asɨ-naa tapɨ kɨn. 14 M-adɨ-de ta ləi nɨngə, dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne ɔsi-de ta mbata ke kɨ əi dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne al, təkɨ mi mi-n dəw kɨ dɔnangɨ tɨ ne al kɨn be tɔ. 15 NGa nɨngə, m-dəji kadɨ ɔy-de kɔ dɔnangɨ tɨ ne al, nə kadɨ ɔsɨ NJe majal ngərəngɨ dɔde tɨ. 16 Əi dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne al, təkɨ mi mi-n dəw kɨ dɔnangɨ tɨ ne al kɨn be tɔ. 17 Majɨ kadɨ un-de kɨ ta kɨ rɔjetɨ, ɨndə-de ta dangɨ tə dɨje ləi. Ta ləi e ta kɨ rɔjetɨ. 18 Nɨngə, mi ka, m-ɨlə-de dɔnangɨ tɨ, təkɨ ɨlə-m dɔnangɨ tɨ ka kɨn be tɔ. 19 Mi wa, m-un rɔm m-ɨndə ta dangɨ tə dəw ləi mbata tɨ ləde, kadɨ tə əi je ka, əi kɨ kɨndə ta dangɨ me ta kɨ rɔjetɨ tə dɨje ləi tɔ.

Jəju əl ta kɨ Luwə mbata tɨ lə dɨje pətɨ kɨ a adi-e mede

20 «M-əl səi ta mbata tɨ lə njé kɨ m-ɨlə-de kɨn par al, nə mbata tɨ lə dɨje pətɨ kɨ a adi-mi mede, kɨ go rəbɨ lə ta kɨ a tḛḛ ta njé je tɨ kɨ m-ɨlə-de. 21 M-dəji kadɨ pətɨ, təli dɨje kɨ kare, təkɨ ḭ Bai, ɨndə rɔi naa tɨ səm, ə mi m-ɨndə rɔm naa tɨ səi kɨn be. Kadɨ əi ka ɨndəi rɔde naa tɨ səje tɔ, kadɨ tə dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne adi mede təkɨ e ḭ ə ɨlə-m. 22 Mi m-adɨ-de kɔsɨ-gon kɨ adɨ-m, kadɨ tə əi dɨje kɨ kare, təkɨ je səi je-n dɨje kɨ kare kɨn be tɔ. 23 Mi m-ɨndə rɔm naa tɨ səde, nɨngə ḭ, ɨndə rɔi naa tɨ səm tɔ; ɓa lo kɨn tɨ, a asi kadɨ əi dɨje kɨ kare ba kɨ rɔjetɨ, kadɨ dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne gəri təkɨ e ḭ ə ɨlə-m nɨm, ɨndɨgɨ-de təkɨ ɨndɨgɨ-m be nɨm tɔ. 24 Oyo, Bai, njé kɨ adɨ-m-de kɨn, m-ndɨgɨ ngay kadɨ əi səm naa tɨ, lo tɨ kɨ m-a mi tɨ, kadɨ oi kɔsɨ-gon kɨ m-aw-n, kɔsɨ-gon kɨ ḭ adɨ-m. M-əl m-ə nə adɨ-m kɔsɨ-gon, mbata ɨndɨgɨ-m kəte no̰ kɨndə dɔra̰ tɨ kɨ dɔnangɨ. 25 Bai kɨ nje ra nḛ kɨ dana, dɨje kɨ dɔnangɨ tɨ ne gəri-ni al, nə mi m-gər-i, taa njé kɨ adɨ-m-de ka gəri təkɨ e ḭ ə ɨlə-m tɔ. 26 M-ra m-adɨ gəri-ni, nɨngə m-a m-adɨ gəri-ni kɨ kəte ɓəy, kadɨ tə ko ndɨgɨ kɨ ɨndɨgɨ-m kɨn to mede tɨ nɨm, kadɨ mi wa mi naa tɨ səde nɨm tɔ.»

Ja̰ 18

Kuwə Jəju

1 Go ta tɨ kɨ Jəju əl kɨ Luwə kɨn ɓa, ɔti kɨ njé ndo je ləne, ali dɔ lo, awi dam ngon man tɨ madɨ kɨ ɓari-e Sədɨro̰. Loe tɨ kɨn, lo ndɔr kɨ dəw mə kagɨ je tɨ to no̰o̰, ə uri me tɨ. 2 Judasɨ kɨ nje kun dɔ Jəju, gər lo kɨn majɨ, mbata e lo kɨ Jəju əi kɨ njé ndo je ləne ɨsɨ rəi tɨ taa taa. 3 E be ə, Judasɨ un dɔ ɓutɨ asɨgar je lə ko̰ɓe kɨ Rom, aw səde loe tɨ ka kɨn. Taa njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ Parɨsɨ je, ɨləi njé ngəm ta kəy lə Luwə adɨ əi səde no̰o̰ tɔ. Dɨje kɨ go Judasɨ tɨ kɨn oti kɨyə kasɨgar je, kɨ lambɨ je, kɨ por ngəl je. 4 Lo kɨn tɨ, Jəju kɨ gər nḛ pətɨ kɨ a re dɔe tɨ, ɔtɨ kɨ rɔde tɨ, dəjɨ-de ə nə: «Ɨsɨ sangi na̰ ə?» 5 Ɓa əi je ɨləi-e tɨ əi nə: «J-ɨsɨ jɨ sangɨ Jəju kɨ Najarətɨ tɨ.» Ə Jəju əl-de ə nə: «E mi wa ə m-a am.» Judasɨ wa kɨ nje kun dɔ Jəju ka kɨn ka a səde no̰o̰ tɔ. 6 Lokɨ Jəju əl-de ə nə: «E mi wa ə m-a am» kɨn ɓa, gədi gogɨ, nɨngə tḛḛi tosi. 7 Jəju təl dəjɨ-de ɓəy ə nə: «Ɨsɨ sangi na̰ wa?» Ɓa əi je ɨləi-e tɨ əi nə: «J-ɨsɨ jɨ sangɨ Jəju kɨ Najarətɨ tɨ.» 8 Ə Jəju əl-de ə nə: «M-əl səsi m-ə nə, e mi wa ə m-a am. Ə re e mi ə ɨsɨ ɨsangi-mi ɓa, ɨyə̰i ndəgɨ dɨje kam adɨ awi.» 9 To be kadɨ ta kɨ tḛḛ ta Jəju tɨ kɨ rɔ Bawe Luwə tɨ ə nə: «NJé kɨ adɨ-m-de, dəw kare ka m-tḭ tae al» kɨn, tɔl tane. 10 Sɨmo̰ Pɨyər kɨ otɨ kɨyə kasɨgar rɔne tɨ, ɔr tɨgə-n paja lə kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, ɓa ɔdɨ mbie kɨ dɔ ji ko̰ tɨ, tɨgə latɨ gangɨ. Tɔ paja ka kɨn nə Malkusɨ. 11 Ə Jəju əl Pɨyər ə nə: «Ɨlə kɨyə ləi sawe tɨ gogɨ. O kadɨ m-a m-ɨngə ko̰ kɨ Bai ɨndə dɔe dana mbata tɨ ləm kɨn al a?»

Jəju a no̰ An tɨ

12 Ɓutɨ asɨgar je lə ko̰ɓe kɨ Rom, naa tɨ kɨ nje kun dɔde nɨm, kɨ njé ngəm ta kəy lə Luwə kɨ Jɨpɨ je ɨləi-de ka kɨn nɨm, uwəi Jəju dɔɔi-e. 13 Dɔ kəte, awi sie ɓe lə An kɨ e məm Kayɨpɨ. Kayɨpɨ ə e kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je ɓale tɨ kɨn. 14 NGa nɨngə e darɔ Kayɨpɨ wa kɨn ə e nje kəl kə nə: «E sotɨ ngay mbata tɨ ləsi kadɨ ba kal dəw kare oy mbata lə gɨn dɨje kosɨ.»

Pɨyər najɨ ta gər Jəju

15 Sɨmo̰ Pɨyər əi kɨ nje ndo kare kɨ dan njé ndo je tɨ lə Jəju, uni go Jəju. NJe ndo kare kɨ əi kɨ Pɨyər ka kɨn e dəw kɨ kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je gər-e, adɨ ur natɨ kəy tɨ lə kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, naa tɨ kɨ Jəju kɨ uri sie kəy. 16 Pɨyər ə ɨsɨ ya̰ne taga, ɓasi ta kəy tɨ. Lo kɨn tɨ, nje ndo kɨ kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je gər-e ka kɨn, tḛḛ taga, əl ta kɨ dəne kɨ nje ngəm ta kəy, ɓa go tɨ, dəne ɨyə̰ Pɨyər ade ur kəy. 17 Dəne kɨ nje ngəm ta kəy ka kɨn əl Pɨyər ə nə: «Ḭ ka ḭ dan njé ndo je tɨ lə dɨngəm kɨn tɔ al a?» Ə Pɨyər ɨle tɨ ə nə: «Jagɨ, mi səde al.» 18 Kul o̰, adɨ njé ra kɨlə je, kɨ njé ngəm ta lo je, ɨləi por a ndɨbi. Pɨyər ka a səde ta por tɨ ka kɨn no̰o̰, a ndɨbɨ səde tɔ.

An dəjɨ ta Jəju

19 Kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je dəjɨ ta Jəju dɔ njé ndo je tɨ lie kɨ dɔ nḛ ndo tɨ lie kɨ ɨsɨ ndo dɨje. 20 Ə Jəju ɨlə tɨ ə nə: «M-əl ta dɨje taga wangɨ, taa kɨ ndɔ je, ndɔ je, m-ɨsɨ m-ndo nḛ dɨje gɨn kəy kaw-naa je tɨ lə Jɨpɨ je nɨm, gɨn kəy tɨ lə Luwə nɨm, kɨ e lo je kɨ dɔ Jɨpɨ je pətɨ ɨsɨ ɔsɨ-naa tɨ. Nḛ madɨ kɨ m-əl lo ɓɔyɔ tɨ goto. 21 NGa ra ban ə ɨdəjɨ-m ta ɓəy ə? Ɨdəjɨ ta njé kɨ ɨsɨ ooi-mi lo kəl ta tɨ kɨn o, gəri ta kɨ m-ɨsɨ m-əl-de majɨ ngay.» 22 Dɔ ta tɨ kɨn, nje ngəm ta lo kare kɨ a səde no̰o̰, ɨndə mbɔ Jəju, ə əl-e ə nə: «Adɨ e be ə kadɨ tur-n ta kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je tɨ a?» 23 Ə Jəju ɨle tɨ ə nə: «Kɨn ə re ta kɨ m-əl kɨn, majal ə, ɔjɨ maje al adɨ-m m-o, a re m-əl majɨ tɔ ə, ra ban be ə ɨndə-m ə?» 24 Lo kɨn tɨ, An adɨ awi kɨ Jəju kɨ dɔɔ kɨ dɔɔi-e kɨn be ɓe lə Kayɨpɨ, kɨ e kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je.

Pɨyər təl najɨ ɓəy təkɨ n-gər Jəju al

25 Pɨyər ɨsɨ ta por tɨ no̰o̰, ɨsɨ ndɨbɨ por, ə əli-e əi nə: «Ma, ḭ ka ḭ dan njé ndo je tɨ lie tɔ al a?» Nə Pɨyər najɨ ə nə: «Jagɨ, mi səde al.» 26 Kɨ kare dan njé ra kɨlə je tɨ lə kɨ bo lə njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ e nojɨ dɨngəm kɨ Pɨyər tɨgə mbie gangɨ, əl Pɨyər ə nə: «Dəw kɨ m-o-e sie, lo ndɔr tɨ kɨ məi kagɨ je tɨ kɨn, e ḭ al ə na̰ ə?» 27 Nə Pɨyər najɨ wa ɓəy. Ɓa ta ji naa tɨ no̰o̰, kunə kɨnjə no̰.

Jəju a no̰ Pɨlatɨ tɨ

28 Lokɨ ḭḭ kɨ Jəju ɓe lə Kayɨpɨ ɓa, awi sie kəy tɨ kɨ boy kɨ Pɨlatɨ kɨ e nje ko̰ɓe kɨ ngar kɨ Rom tɨ ɨnde dɔ dɔnangɨ tɨ kɨ Jude tɨ ɨsɨ tɨtɨ. E sḭ ɓatɨ ba ɓəy. Nɨngə njé kun dɔ Jɨpɨ je mbati kur me kəy kɨ boy tɨ, kadɨ tə n-awi kɨ ta dɔde tɨ al, ta kəm Luwə tɨ, kadɨ tə n-usoii nḛ lo ra nay Pakɨ tɨ. 29 E mbata kɨn ə, Pɨlatɨ tḛḛ ɨngə-de taga, nɨngə dəjɨ-de ə nə: «E ri ə ɨsəkii dɨngəm kam ə?» 30 Ɓa, əi je ɨləi-e tɨ əi nə: «Kɨn ə re e dəw kɨ nje ra nḛ kɨ majal al ə, re j-a jɨ re sie, j-ule jii tɨ al.» 31 Ə Pɨlatɨ əl-de ə nə: «Səi je wa, ɨtaai-e, awi gangi ta dɔe tɨ kɨ go ndu-kun je tɨ ləsi, səi Jɨpɨ je.» Nə əli Pɨlatɨ əi nə: «Je, dəw adɨ-je ta rəbɨ kɨ kadɨ jɨ gangɨ-n ta koy dɔ dəw tɨ al.» 32 E be ə, ta kɨ Jəju wa əl kadɨ tɔjɨ-n ko koy kɨ a oy kɨn tɔl tane. 33 Pɨlatɨ təl ur me kəy tɨ kɨ boy, ɓar Jəju, nɨngə dəje ə nə: «Ḭ ngar lə Jɨpɨ je a?» 34 Ə Jəju təl dəjɨ Pɨlatɨ ə nə: «Ta kɨn, e ḭ wa ə əl ə se, e dɨje kɨ rangɨ ə əli-ni ta kɨ dɔm tɨ ə?» 35 Ɓa Pɨlatɨ əl Jəju ə nə: «Mi kɨ o-m kɨn mi Jɨpɨ a? E dɨje kɨ gɨn ɓe tɨ ləi ə wa nɨm, njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je nɨm, ə rəi səi ɨləi-ni jim tɨ! NGa nɨngə m-dəji se e ri ə ɨra wa?» 36 Ə Jəju ɨle tɨ ə nə: «Mi ngar kɨ dɔnangɨ tɨ ne al, re mi ngar kɨ dɔnangɨ tɨ ne ə, re dɨje kɨ gom tɨ, a rɔi dɔm tɨ kadɨ dəw ɨlə-m ji njé kun dɔ Jɨpɨ je tɨ al; nə ke ə mi ngar kɨ dɔnangɨ tɨ ne al.» 37 Nɨngə Pɨlatɨ dəje ə nə: «Adɨ ḭ ngar ta?» Ɓa Jəju ɨle tɨ ə nə: «E ta kɨ ḭ ə tḛḛ tai ə nə mi ngar. Mi, oji-mi, nɨngə m-re dɔnangɨ tɨ ne mba kadɨ m-ma najɨ dɔ nḛ kɨ rɔjetɨ. NGa nɨngə, dəw kɨ e me nḛ kɨ rɔjetɨ, təl rɔne go ta tɨ ləm.» 38 Lo kɨn tɨ, Pɨlatɨ dəje ə nə: «E ri ə e nḛ kɨ rɔjetɨ ə?»

Gangi ta koy dɔ Jəju tɨ

Go ta tɨ kɨ Pɨlatɨ dəjɨ kɨn ɓa, təl tḛḛ taga rɔ Jɨpɨ je tɨ əl-de ə nə: «M-ɨngə ta madɨ kare kɨ kadɨ m-gangɨ-n ta dɔ dəw tɨ kɨn al. 39 NGa nɨngə, kɨ go jibəl rae tɨ kɨ ɨsɨ rai kəte, kəte, ə dɔkagɨlo ra nay Pakɨ ɓa, m-ɨyə̰ dangay kare taa m-adɨ səsi kɨn, ɨndɨgi dɔ tɨ kadɨ m-ɨyə̰ ngar lə Jɨpɨ je taa madɨ səsi a?» 40 Nə əi je, uni ndude kɨ taa əli əi nə: «Jagɨ, e al, e Barabasɨ ə jɨ ndɨgɨ kadɨ ɨyḛ taa.» Barabasɨ kɨ əli ta lie kɨn, e baw kaya.

Ja̰ 19

1 Pɨlatɨ adɨ ndune asɨgar je kadɨ awi kɨ Jəju, nɨngə kadɨ ɨndəi-e kɨ ndəy kabɨlay. 2 Asɨgar je oji jɔgɨ kon ɨləi dɔe tɨ, nɨngə ɨləi kɨbɨ ngal kɨ kər pɨr pɨr rɔe tɨ tɔ. 3 NJɨyəi rəi rɔe tɨ, nɨngə əli-e əi nə: «Lapɨya, ngar lə Jɨpɨ je!» Ɓa ɓuki jide mbɔe tɨ, ɨndəi-e. 4 NJa kare ɓəy, Pɨlatɨ tḛḛ rɔ kosɨ je tɨ əl-de ə nə: «Majɨ, m-a m-re sie taga rɔsi tɨ ne, kadɨ ɨgəri təkɨ m-ɨngə ta madɨ kare kɨ kadɨ m-gangɨ-n ta dɔe tɨ al.» 5 Lo kɨn tɨ no̰o̰ be, Jəju tḛḛ taga kɨ jɔgɨ kon dɔne tɨ nɨm, kɨ kɨbɨ ngal kɨ kər pɨr pɨr rɔne tɨ nɨm. Nɨngə Pɨlatɨ əl-de ə nə: «Dɨngəm ka yə a am!» 6 Nə lokɨ, njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je, kɨ njé ngəm ta lo je lə Jɨpɨ je, ooi-e ɓa, ɨləi ngɨrə kəl ta kɨ ndude kɨ boy əi nə: «Ɨɓe kagɨ-dəsɨ tɨ! ɨɓe kagɨ-dəsɨ tɨ!» Ə Pɨlatɨ əl-de ə nə: «Səi je wa, ɨtaai-e, awi ɨɓəi-e kagɨ-dəsɨ tɨ, tadɔ mi, m-ɨngə ta madɨ kɨ kadɨ m-gangɨ-n ta koy dɔe tɨ al.» 7 Nɨngə Jɨpɨ je əli Pɨlatɨ əi nə: «J-aw kɨ ndu-kun kare no̰o̰, ɓa kɨ go ndu-kun tɨ ka kɨn, e dəw kɨ sɔbɨ kadɨ a oy, tadɔ əl ə nə n-e NGon lə Luwə.» 8 Lokɨ Pɨlatɨ oo ta kɨn ɓa, ade ɓəl kɨ dɔ made tɨ ɓəy, 9 ə təl ur me kəy tɨ kɨ boy, nɨngə dəjɨ Jəju ə nə: «Ḭ, ḭ ra ə?» Nə Jəju ɨle ta tɨ al. 10 Ə Pɨlatɨ əl Jəju ə nə: «Mi ə m-dəji ta ə ɨlə-m tɨ al a? Ɨgər kadɨ m-aw kɨ tɔgɨ kadɨ m-ge ə m-ɨyə̰-i taa nɨm, m-ge ə m-ɓə-i kagɨ-dəsɨ tɨ nɨm, ə se ɨgər al ə?» 11 Jəju ɨle tɨ ə nə: «Kɨn ə re e tɔgɨ kɨ Luwə wa ə adi dɔra̰ tɨ nu kɨn al ə, aw kɨ tɔgɨ madɨ kare dɔm tɨ al. Ɓa e mbata kɨn ə, dəw kɨ nje kɨlə-m jii tɨ, majal lie e ngay ɨtə ya̰i.» 12 Dɔ ta tɨ wa kɨn ɓa, Pɨlatɨ sangɨ kadɨ n-ɨyə̰ Jəju, nə Jɨpɨ je ɨləi kɔl, ə əli-e əi nə: «Kɨn ə re ɨyḛ taa ɓa, ḭ madɨ Səjar kɨ e ngar kɨ bo kɨn al. Dəw kɨ ə nə n-e ngar ɓa, dəwe kɨn e nje ta lə Səjar.» 13 Lokɨ Pɨlatɨ oo ta kɨn ɓa, adɨ awi kɨ Jəju taga, nɨngə e wa ɨsɨ dɔ kɨmbər ngar tɨ, lo tɨ kɨ ɓari-e Gajɨ mbal je kɨ kɨndə nangɨ, kɨ ta ebɨrə ə nə «Gabata». 14 E ndɔ kɨ kadɨ lo ti par ə e kɨlə ngɨrə ra nay Pakɨ, nɨngə e kadɨ kɨ jam dɔ ɓe tɨ be. Ə Pɨlatɨ əl Jɨpɨ je ə nə: «Oi ngar ləsi.» 15 Nə uni ndude kɨ taa əli əi nə: «Kadɨ oy kɔ! kadɨ oy kɔ! Ɨɓe kagɨ-dəsɨ tɨ!» Ə Pɨlatɨ əl-de ə nə: «Kadɨ tə m-ɓə ngar ləsi kagɨ-dəsɨ tɨ a?» Ɓa njé kun dɔ njé kɨjə nḛ məsɨ kadɨ-kare je əli əi nə: «Dəw oo ngar ləje kɨ rangɨ al, ngar ləje e Səjar par.» 16 Lo kɨn tɨ, Pɨlatɨ ɨlə Jəju ji asɨgar je tɨ kadɨ ɓəi-e kagɨ-dəsɨ tɨ.

Dɨje ɓəi Jəju kagɨ-dəsɨ tɨ

Asɨgar je uwəi Jəju awi sie. 17 E wa otɨ kagɨ-dəsɨ ləne, tḛḛ-n gɨdɨ ɓe bo tɨ kɨ taga, kadɨ aw-n lo tɨ kɨ ɓari-e «Ka dɔ dəw», kɨ ta ebɨrə nə «Golgota». 18 E loe tɨ kɨn ə asɨgar je ɓəi Jəju tɨ, kagɨ-dəsɨ tɨ. Ɓəi dɨje joo kagɨ-dəsɨ tɨ sie, kɨ kare dɔ ji ko̰e tɨ, ə kɨ kare dɔ ji gəle tɨ tɔ, nɨngə e wa a dana. 19 Pɨlatɨ adɨ rai ngon ba, ndangi nḛ me tɨ, ɨndəi taa dɔ kagɨ-dəsɨ kɨ Jəju a tɨ. Nḛ kɨ ndangi me tɨ nə: «Jəju kɨ Najarətɨ tɨ, ngar lə Jɨpɨ je.» 20 Lokɨ ɓəi Jəju tɨ, kagɨ-dəsɨ tɨ ka kɨn e ɓasi kɨ ɓe bo, adɨ Jɨpɨ je ngay tɨdəi nḛ kɨ ndangi kɨn. NDangi kɨ ta ebɨrə nɨm, kɨ ta latḛ nɨm, taa kɨ ta gɨrəkɨ nɨm tɔ. 21 Ə njé kun dɔ njé kɨjə nḛ kadɨ-kare je əli Pɨlatɨ əi nə: «Nḛ kɨn, sɔbɨ kadɨ re a ndangɨ “ngar lə Jɨpɨ” be al, nə re a ndangɨ “dɨngəm kam əl ə nə n-e ngar lə Jɨpɨ je” taa e go rəbe tɨ.» 22 Nə Pɨlatɨ əl-de ə nə: «Nḛ kɨ m-ndangɨ ɓa, ndange ka m-ndangɨ kɨn.» 23 Lokɨ asɨgar je ɓəi Jəju kagɨ-dəsɨ tɨ gɨne gangɨ ɓa, kəi kɨbɨ je lie, ka̰yḭ gɨn sɔ, sɔbɨ dɔde kare kare. Nɨngə nay kɨbɨ ngal kɨ dəw uu al, nə oji ta naa tɨ be par, ḭ taa re nangɨ. 24 Ə asɨgar je əli-naa əi nə: «Adɨ jɨ tɨli kɨbɨ ngal kɨn al, nə adɨ jɨ tɨgəi kɨr (mbare) dɔ tɨ j-oi se na̰ ə a e ya̰e wa.» Nɨngə e nḛ kɨ a to be kadɨ ta kɨ ndangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə əi nə: «Ka̰yḭ-naa kɨbɨ je lie, Ə tɨgəi kɨr dɔ kɨbɨ ngal tɨ lie tɔ» kɨn tɔl tane. Nɨngə e nḛe ka yə asɨgar je rai kɨn. 25 Ko̰ Jəju əi kɨ ngokone kɨ dəne nɨm, Mari kɨ ne Kɨləwopasɨ nɨm, taa Mari kɨ Magɨdala nɨm ai no̰o̰, ɓasi kadɨ kagɨ-dəsɨ tɨ kɨ ɓəi Jəju tɨ. 26 Lokɨ Jəju oo kone, ə oo nje ndo ləne kɨ e Jəju ndɨgɨ, a gədɨ ko̰e tɨ ɓa, əl kone ə nə: «Dəne, o ngoni ə a am.» 27 Ɓa go tɨ, əl nje ndo ləne ka kɨn ə nə: «O ko̰i ə a am.» Nɨngə, ndɔe tɨ no̰o̰, nje ndo ka kɨn aw kɨ ko̰ Jəju rɔne tɨ.

Koy Jəju

28 Go nḛ je tɨ kɨn, Jəju gər kadɨ gɨn nḛ je pətɨ gangɨ ngata ɓa, əl ta kɨn kadɨ tɔl ta ta kɨ ndangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə ə nə: «Kɨndə ra-m.» 29 NGoo kɨ kasɨ nju kɨ masɨ rosɨ ɨsɨ no̰o̰, ə asɨgar je ndui nḛ kɨ to hom hom me kasɨ nju tɨ kɨ masɨ ka kɨn, ɨləi ta kagɨ tɨ kɨ ɓari-e ijopɨ, ɓa ɨləi ta Jəju tɨ. 30 Ə lokɨ Jəju njɨbɨ kasɨ kɨ masɨ ka kɨn nɨngə, əl ə nə: «Gɨn nḛ je pətɨ gangɨ ngata», ɓa ɨlə dɔne nangɨ, nɨngə kə̰ə̰e tḛḛ.

Asɨgar kare ɔsɨ kadɨ Jəju kɨ nɨngə

31 E ndɔ kɨ kadɨ lo ti dɔ tɨ ə, e ndɔ taa kə̰ə̰. E ndo taa kə̰ə̰ kɨ to ta dangɨ, ə, kadɨ tə nɨn je ai dɔ kagɨ-dəsɨ tɨ ba ndɔ taa kə̰ə̰ tɨ al, Jɨpɨ je awi dəji Pɨlatɨ kadɨ adɨ budi njade, ə ɔri-de kɔ dɔ kagɨ-dəsɨ tɨ. 32 Lo kɨn tɨ, asɨgar je awi budi nja dəw kɨ dɔsa̰y nɨm, e kɨ ko̰ joo nɨm, kɨ ɓəi-de kagɨ-dəsɨ tɨ naa tɨ kɨ Jəju. 33 Lokɨ rəi tḛḛi dɔ Jəju tɨ ɓa, oi kadɨ e oy ngata, adɨ budi njae al. 34 Nɨngə asɨgar kare ə ɔsɨ kade kɨ nɨngə, ɓa ta naa tɨ no̰o̰, məsɨ əi kɨ man tḛḛi ta do nɨngə tɨ ka kɨn. 35 Dəw kɨ ɔr go nḛ je kɨn, oo kɨ kəmne, nɨngə najɨ kɨ ma lie e kɨ rɔjetɨ, taa e wa gər kadɨ e ta kɨ rɔjetɨ ə n-əl tɔ, mba kadɨ tə səi ka adii mesi. 36 Təkɨ rɔjetɨ, nḛ je kɨn rai nḛ be mba kadɨ tə ta kɨ ndangi me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə əi nə: «Sɨnge kare ka dəw a tətɨ al», kɨn tɔl tane. 37 Taa ndangi ta kɨ rangɨ ɓəy me makɨtɨbɨ tɨ lə Luwə əi nə: «A go̰i lo kɨ rɔ dəw tɨ kɨ ɔsi kade kɨ nɨngə.»

Ɨləi Jəju ɓe nɨn tɨ

38 Go nḛ je tɨ kɨn, Jɨsəpɨ kɨ e dəw kɨ Arɨmate tɨ, aw dəjɨ ta rəbɨ Pɨlatɨ kadɨ n-ɔr nɨn Jəju. Jɨsəpɨ e nje ndo lə Jəju kɨ ra rɔne lo ɓɔyɔ tɨ, mbata ɓəl Jɨpɨ je. Pɨlatɨ ade ta rəbɨ, adɨ aw ɔr nɨn Jəju. 39 Nɨkodəm kɨ ndɔ kɨ aw ɨngə Jəju kondɔ ka kɨn ka, aw kɨ ndujɨ kagɨ je kɨ ətɨ majɨ joo kɨ mba kɔy rɔ nɨn tɨ. NDujɨ kagɨ je kɨ ɓari-de mɨr əi kɨ alowəsɨ, poləi-de naa tɨ asɨ kɨləw kutɨ mɨtə be. 40 Dɨje kɨ joo kɨn, uni nɨn Jəju, doləi kɨ ta kɨbɨ lḛ. Lo dole tɨ, ɓuki ndujɨ kagɨ kɨ ətɨ majɨ tɨtɨ ndə̰y, ndə̰y, taa doləi, kɨ go kujɨ rae tɨ lə Jɨpɨ je kɨ ɨsɨ rai kɨ nɨn je ləde ɓəy taa ɨləi ɓe tɨ. 41 Lo kɨ ɓəi Jəju tɨ, kagɨ-dəsɨ tɨ ka kɨn, lo ndɔr kɨ məi kagɨ je tɨ to no̰o̰, nɨngə me ndɔr tɨ ka kɨn, ɓe kɨ to sɨgɨ, kɨ dəw ɨlə nɨn tɨ al ɓəy to tɨ no̰o̰. 42 NGa nɨngə, tə ka kɨ lo ti ə a e ndɔ taa kə̰ə̰ lə Jɨpɨ je, ɨləi Jəju me ɓe tɨ ka kɨn, tadɔ e ɓasi kade tɨ.

Ja̰ 20

Jəju ḭ lo koy tɨ

1 NDɔ dɨmasɨ kɨ gɨn lo, lo kɨ lo to pɨtɨ pɨtɨ ba ɓəy, Mari kɨ Magɨdala ɨsɨ aw dɔ ɓadɨ tɨ nɨngə, oo kadɨ mbal kɨ uti ta ɓadɨ ka kɨn, dəw uwə ɔr. 2 Ə Mari a̰y ngɔdɨ, aw ɨngə Pɨyər əi kɨ nje ndo kare kɨ Jəju ndɨge, əl-de ə nə: «Uwəi Ɓaɓe ɔri-e ɓada, nɨngə jɨ gər lo kɨ ɨləi-e tɨ al.» 3 Pɨyər əi kɨ nje ndo kɨ kare ka kɨn tḛḛi, ɨsɨ awi kɨ dɔ ɓadɨ tɨ. 4 A̰yḭ-naa ngɔdɨ joo pu, nə nje ndo kɨ kare ka kɨn a̰y ngɔdɨ ɨtə Pɨyər, adɨ aw tḛḛ dɔ ɓadɨ tɨ kəte no̰e tɨ. 5 Lokɨ aw tḛḛ, ɨlə mbɔne, go̰ lo nɨngə, oo ta kɨbɨ je kɨ doləi nɨn ə a, nə ur me ɓe tɨ al. 6 Pɨyər kɨ e goe tɨ, ḭ ya̰ne no̰o̰ re ɓa, ur me ɓe tɨ, oo ta kɨbɨ je kɨ doləi nɨn ə a, 7 taa oo ta kɨbɨ kɨ ɨləi jam dɔ Jəju tɨ tɔ ə to. Ta kɨbe kɨn to naa tɨ kɨ əi je kɨ doləi nɨn kɨn al, nə dəw ɓɨndɨ adɨ to ya̰ne dangɨ. 8 Go tɨ, nje ndo kɨ kare kɨ re kəte ka kɨn, ur me ɓe tɨ tɔ, adɨ oo nḛ je kɨ kəmne nɨm, adɨ mene kadɨ e nḛ kɨ rɔjetɨ nɨm tɔ. 9 NGa nɨngə, bɨtɨ tḛḛ loe tɨ kɨn ka, tɨjə-de tɨ kadɨ Jəju a ḭ taa dan njé koy tɨ, təkɨ makɨtɨbɨ lə Luwə əl-n tae kəte kɨn, al ɓəy. 10 E be ə, njé ndo je kɨ joo, təli ɨləi dɔde awi ɓe.

Jəju tɔjɨ rɔne Mari kɨ Magɨdala

11 Lokɨ njé ndo je awi, Mari a taga, kadɨ ɓadɨ tɨ ɓasi, a no̰. Lokɨ a no̰, ɨlə mbɔne go̰-n lo ɓe nɨn tɨ ɓa, 12 oo malayka je joo kɨ ɔi kɨbɨ kɨ nda, ə ɨsi lo tɨ kɨ kəte ɨləi nɨn Jəju tɨ. Kɨ kare ɨsɨ toe tɨ, kaw kɨ dɔe tɨ, ə e kɨ nungɨ ɨsɨ kaw kɨ njae tɨ tɔ. 13 Malayka je dəji-e əi nə: «Dəne, ra ban ə a no̰ ə?» Ə Mari ɨlə-de tɨ ə nə: «Ɔri Ɓaɓe ləm, nɨngə m-gər lo kɨ ɨləi-e tɨ al.» 14 Lokɨ əl ta be nɨngə, ɨlə rətɨ ɓa, oo Jəju, nə gər kadɨ e Jəju al. 15 Ə Jəju dəje ə nə: «Dəne, ra ban ə a no̰ ə? Ɨsɨ sangɨ na̰ ə?» Nɨngə Mari oo ə nə e nje ra kɨlə me ndɔr tɨ kɨ to no̰o̰ ka kɨn wa, adɨ əl-e ə nə: «Ɓam, re e ḭ ə ɔr-e ə, ɔjɨ-m lo kɨ ɨle tɨ, adɨ m-aw m-un-e.» 16 Jəju ɓar-e: «Mari!» Ə Mari yətɨ rɔne kɨ rɔe tɨ, un ndune kɨ taa, əl-e ə nə: «Rabuni!» kɨ ta ebɨrə, kɨ kɔr me nə «NJe ndo dɨje!» 17 Lo kɨn tɨ, Jəju əl-e ə nə: «Ɔdɨ rɔm al, tadɔ m-aw dɔra̰ tɨ rɔ Bai tɨ al ɓəy. NGa nɨngə, kɨ ɓasɨne kɨn ɓa, aw rɔ ngakom je tɨ, əl-de təkɨ m-aw rɔ Bai tɨ kɨ e Bawsi tɔ kɨn, m-aw rɔ Luwə tɨ ləm kɨ e Luwə ləsi tɔ kɨn.» 18 Ə Mari kɨ Magɨdala aw ɨngə njé ndo je əl-de ə nə: «M-o Ɓaɓe kɨ kəm!» Nɨngə əl-de ta je kɨ Jəju əl-e ka kɨn adɨ-de ooi.

Jəju tɔjɨ rɔne njé ndo je

19 NDɔ dɨmasɨ tɨ wa no̰o̰ lo sɔlɔ, njé ndo je kawi-naa me kəy tɨ madɨ, nɨngə uti ta kəy mbukɨ dɔde tɨ, mbata ɓəli njé kun dɔ Jɨpɨ je. Ə Jəju re, a taa dande tɨ, əl-de ə nə: «M-dəjɨ kadɨ lapɨya e səsi!» 20 Ɓa lo kɨn tɨ, tɔjɨ-de to do kɨ jie tɨ je, kade tɨ je adɨ-de ooi. Rɔ njé ndo je nəl-de ngay, lokɨ ooi Ɓaɓe. 21 Jəju təl əl-de ɓəy ə nə: «M-dəjɨ kadɨ lapɨya e səsi! NGa nɨngə, təkɨ Bai ɨlə-m, mi ka m-ɨlə səsi tɔ.» 22 Ɓa go ta je tɨ kɨn, Jəju to kə̰ə̰ne dɔ njé ndo je tɨ, ə əl-de ə nə: «Ɨtaai NDɨl Luwə mesi tɨ. 23 Dɨje kɨ a ɨyə̰i go majal je ləde kɔ, Luwə a ɨyə̰ go majal je ləde kɔ tɔ, ə njé kɨ a mbati kɨyə̰ go majal je ləde kɔ, Luwə a tɨdə majal je ləde dɔde tɨ ba tɔ.»

Jəju əi kɨ Tomasɨ

24 Lokɨ Jəju re rɔ njé ndo je tɨ kɨn, Tomasɨ kɨ ɓari-e NDɨgə, kɨ e kɨ kare dan njé ndo je tɨ e səde loe tɨ al. 25 Ə ndəgɨ njé ndo je əli-e əi nə: «J-o Ɓaɓe kɨ kəmje.» Nə Tomasɨ əl-de ə nə: «Kɨn ə m-o to do po̰ytɨ kɨ ɓəi jie kɨn al nɨm, m-ɨlə ngon jim to po̰ytɨ tɨ kɨn al nɨm, taa m-ɨlə jim m-ɔdɨ-n to do nɨngə kɨ ɔsi kade kɨn al nɨm ə, m-a m-adɨ səsi mem al jagɨ.» 26 NDɔ jijoo go tɨ, njé ndo je təli ɨngəi-naa me kəy tɨ ɓəy, nɨngə e kɨn Tomasɨ e səde ngata. Uti ta kəy mbukɨ dɔde tɨ, ə Jəju re, a taa dande tɨ, əl-de ə nə: «M-dəjɨ kadɨ lapɨya e səsi!» 27 Nɨngə əl Tomasɨ ə nə: «Tomasɨ, ɨlə ngon jii lo kɨn tɨ, ə ɨgo̰ jim je kɨn oo, taa ɨlə jii ɔdɨ-n to do nɨngə kɨ kadɨm tɨ kɨn o tɔ. Onoi kadɨ mei nga̰, majɨ kadɨ adɨ mei.» 28 Lo kɨn tɨ no̰o̰, Tomasɨ əl Jəju ə nə: «Ɓaɓe ləm! Luwə Ləm!» 29 Ə Jəju əl-e ə nə: «E koo kɨ o-m kɨ kəmi ne kɨn ə adɨ-n mei. Nɨngə adɨ m-əli m-adɨ ɨgər təkɨ njé rɔnəl je ə əi dɨje kɨ adi mede kɨ kanjɨ koo nḛ kɨ kəmde.»

Gɨn ndangɨ makɨtɨbɨ kɨn

30 Jəju ra nḛ kɔjɨ je kɨ rangɨ ngay wa ɓəy ta kəm njé ndo je tɨ ləne, kɨ e kɨ ndangɨ me makɨtɨbɨ tɨ kɨn al. 31 Nə e je kɨn e kɨ ndangɨ-de be mba kadɨ adii mesi təkɨ Jəju e Kɨrɨsɨ kɨ Luwə mbəte, e NGon lə Luwə. Nɨngə lokɨ adi mesi kɨn ɓa a ɨngəi kajɨ kɨ bɨtɨ kɨ no̰ tɨ kɨ takule.

Ja̰ 21

Jəju tɔjɨ rɔne njé ndo je sɨri ta ba tɨ kɨ Tɨbərɨyadɨ

1 Go tɨ gogɨ, Jəju təl tḛḛ ɨngə njé ndo je ɓəy taa ba tɨ kɨ Tɨbərɨyadɨ. Rəbɨ kɨ tḛḛ ɨngə-n-de ə to kɨn: 2 NDɔ madɨ, Sɨmo̰ Pɨyər nɨm, Tomasɨ kɨ ɓari-e NDɨngə nɨm, Natanɨyəl nɨm kɨ əi dɨje kɨ Kana tɨ kɨ Galile tɔ, ngan lə Jəbəde kɨ joo tɔ, njé ndo je lə Jəju kɨ rangɨ əi joo tɔ ɨsi naa tɨ. 3 Ə Sɨmo̰ əl-de ə nə: «M-a m-aw baa kadɨ m-ndo̰ kanjɨ je.» Ɓa ndəge je əli-e əi nə: «Je ka j-a j-aw səi tɔ.» Nɨngə tḛḛi, ali me to tɨ awi, nə kondɔe tɨ kɨn, ngon kanjɨ kare ka uwəi al. 4 Lokɨ lo ti, Jəju re a ta ba tɨ no̰o̰, nə njé ndo je gəri təkɨ e Jəju al. 5 Ə Jəju əl-de ə nə: «NGan je, uwəi kanjɨ ndə̰y al a?» Ɓa ɨləi-e tɨ əi nə: «Jagɨ, ngon kanjɨ kare ka j-uwə al.» 6 Nɨngə, Jəju əl-de ə nə: «Ɨləi bandɨ dam to tɨ, kɨ dɔ ji ko̰si tɨ kɨn, ə a uwəi kanjɨ je.» Ə lokɨ ɨləi bandɨ ɓa, bandɨ ɔy kanjɨ kɔy kɨ asi kadɨ ndɔri tḛḛi taga al. 7 Lo kɨn tɨ, nje ndo kɨ Jəju ndɨge əl Pɨyər ə nə: «E Ɓaɓe.» Ə lokɨ ta kɨ əl ə nə: «E Ɓaɓe», kɨn osɨ mbi Pɨyər tɨ taa par ə, Pɨyər ɨlə kɨbɨ ləne rɔne tɨ, tadɔ kəte a kɨ rɔne kare, nɨngə osɨ me man tɨ. 8 Lo kɨ ai tɨ kɨn, e sa̰y al kɨ ngangɨ ba, ai asɨ kulə bi kare be par, adɨ ndəgɨ njé ndo je awi kɨ to ndə̰y ndə̰y kɨ ngangɨ ba tɨ, ndɔrii bandɨ kɨ kanjɨ rosɨ ka kɨn gode tɨ. 9 Lokɨ uri nangɨ nɨngə, ooi por kɨ dəw ɨlə kanjɨ tɨ, taa mapa ka to no̰o̰ tɔ. 10 Jəju əl-de ə nə: «Ɨrəi kɨ kanjɨ je kɨ uwəi-de ka kɨn ne adɨ j-o.» 11 Ə Sɨmo̰ Pɨyər al me to tɨ, ndɔr bandɨ kɨ kanjɨ rosɨ ka kɨn nangɨ. E kanjɨ je kɨ boy boy wa ə əi ɓu kɨ kutɨ mi gɨde mɨtə ( 153 ). Kɔrde wa kɨ to ɓəl kɨn nə, bandɨ gangɨ al. 12 Jəju əl-de ə nə: «Ɨrəi usoi nḛ.» NGa nɨngə, dəw kare dan njé ndo je tɨ kɨ kadɨ dəjɨ Jəju ə nə: «Ḭ na̰ wa?» goto, tadɔ gəri majɨ kadɨ e Ɓaɓe. 13 Jəju ɔtɨ rɔde tɨ, un mapa adɨ-de, nɨngə adɨ-de kanjɨ tɔ. 14 Lokɨ Jəju ḭ taa dan njé koy je tɨ kɨn, e tḛḛ kɨ ko̰ mɨtə ngata ə tḛḛ kɨ rɔ njé ndo je tɨ ləne kɨn.

Jəju əi kɨ Pɨyər

15 Go nḛ kuso tɨ, Jəju dəjɨ Sɨmo̰ Pɨyər ə nə: «Sɨmo̰ kɨ ngon lə Jonasɨ, ɨndɨgɨ-m ɨtə njé je kɨ ɨsi kɨn a?» Ə Sɨmo̰ ɨle tɨ ə nə: «Oyo, Ɓaɓe, ɨgər kadɨ m-ndɨgi.» Nɨngə Jəju əl-e ə nə: «Ul batɨ je ləm.» 16 Jəju təl dəjɨ Sɨmo̰ ɓəy kɨ ko̰ joo ə nə: «Sɨmo̰ kɨ ngon lə Ja̰, ɨndɨgɨ-m a?» Ə Sɨmo̰ ɨle tɨ ə nə: «Oyo, Ɓaɓe, ɨgər kadɨ m-ndɨgi.» Nɨngə Jəju əl-e ə nə: «Ul batɨ je ləm.» 17 Jəju təl dəjɨ Sɨmo̰ ɓəy kɨ ko̰ mɨtə ə nə: «Sɨmo̰ kɨ ngon lə Ja̰, ɨndɨgɨ-m a?» Ɓa lo kɨn tɨ, me Pɨyər o̰-e dɔ təl tɨ kɨ Jəju təl dəje ɓəy kɨ ko̰ mɨtə ə nə: «Ɨndɨgɨ-m a?» kɨn, adɨ ɨle tɨ ə nə: «Ɓaɓe, ɨgər nḛ je pətɨ, ɨgər kadɨ m-ndɨgi.» Nɨngə Jəju əl-e ə nə: «Ul batɨ je ləm. 18 NGa nɨngə, təkɨ rɔjetɨ, adɨ m-əli: dɔkagɨlo basai tɨ, ḭ wa ɨdɔɔ nda ɓədi tɨ, ə aw lo kɨ mei ndɨgɨ, nə dɔkagɨlo kɨ a ɓɨgə ɓa, a ɔy jii taa kadɨ dəw kɨ rangɨ ə a dɔɔ nda ɓədi tɨ, ə aw səi lo tɨ kɨ mei ndɨgɨ al.» 19 Ta je kɨn Jəju əl be kadɨ tɔjɨ-n go rəbɨ koy kɨ Pɨyər a oy kadɨ ɨlə-n tɔjɨ dɔ Luwə tɨ. Go tɨ, Jəju əl-e ə nə: «Un gom.»

NJe ndo kɨ Jəju ndɨge

20 Pɨyər ɨlə rətɨ gogɨ nɨngə, oo nje ndo kɨ Jəju ndɨge, e kɨ ndɔ kɨ, lo nḛ kuso tɨ, ɔy kɨ dɔ Jəju tɨ, dəje ə nə: «Ɓaɓe, na̰ ə a ɨləi ji dɨje tɨ ə?» ka kɨn. 21 Lokɨ Pɨyər oo-e ɓa, dəjɨ Jəju ə nə: «Ɓaɓe, ə e kam, e ri ə a ra-e ə?» 22 Ə Jəju əl Pɨyər ə nə: «Kɨn ə re m-ndɨgɨ kadɨ ɨsɨ kɨ dɔne taa bɨtɨ kadɨ tə m-təl m-re m-ɨnge-n ka, e kɨn ta ləi goto tɨ. Ḭ, ta ləi e ta kadɨ un gom par.» 23 Ta kɨn sane dan njé kadɨ-me je tɨ təkɨ nje ndo kam a oy al. Nə kɨ rɔjetɨ, kadɨ Jəju əl Pɨyər ə nə: «A oy al» kɨn, əl-e be al. Ta kɨ əl-e ɓa, əl-e ə nə: «Kɨn ə re m-ndɨgɨ kadɨ ɨsɨ kɨ dɔne taa bɨtɨ kadɨ tə m-təl m-re m-ɨnge-n ka, e kɨn ta ləi goto tɨ.» 24 E darɔ nje ndo-e ə wa kɨn ə ma najɨ dɔ nḛ je tɨ, ndangɨ-de me makɨtɨbɨ tɨ kɨn. NGa nɨngə jɨ gər kadɨ najɨ kɨ ma lie e ta kɨ rɔjetɨ. 25 Jəju ra nḛ je kɨ rangɨ ngay wa ɓəy. Re dəw ə nə n-ɨndə tane wa nəm n-ndangɨ-de pətɨ me makɨtɨbɨ je tɨ ə, m-ga kadɨ dɔnangɨ wa kɨn pətɨ, makɨtɨbɨ je kɨn a ɨbə.

AMAZING GRACE BIBLE INSTITUTE