JOHN

1

1 Drẽ ãkpãkãʼdã sị́sị́ óʼbãá ãngó nõ drẽ kô rî, "'Ôvârí rî âʼdá ʼbá" ' bê rĩʼá Ôvârí bê. Gólâ Ôvârí ʼî. 2 Îtõ võ ʼásĩ, Ôvârí õtírĩ ãngó ʼbãâ rî, gólâ bê rĩʼá Ôvârí bê. 3 Õzõ Ôvârí õlẽ trá ngá lôʼbãlé rî, Ôvârí âtâ tã lâ gólâ drí, drílâ ʼẽzó lâ, nyé õzõ Ôvârí drí lẽlé rî kâtí. Ngá ãzâ yûʼdạ́wạ́ ʼbãlé cú ĩtí gólâ ãkó. 4 Gólâ ĩʼdî Ôvârí drí âjólé lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî fẽlé õjílã drí rî. Gólâ kpá ĩʼdî Ôvârí drí âjólé ngá îʼĩ íyíkâ bê ânĩlí ị́nị́rị́kúwạ́ tã õnjí kâ drõlé vólé õjílã pị̃pị̂sị́lị́ ʼásĩ rî. Gbõ lé õjílã lẽé ĩyî kô ị́nị́rị́kúwạ́ ĩyíkâ îʼĩlí rî, îcá kô lôsĩ gólâkâ ị́nị́rị́kúwạ́ îʼĩ kâ ʼdĩ pẽlé. 6 Ãgô ãzâ bê rú lâ Yõwánĩ bãbãtízĩ ʼẽ ʼbá ró rî. Ôvârí njĩ gólâ trá jõlé nĩʼá tã Ngá îʼĩ ʼbá kâ pẽlé õjílã drí, gólĩyî ẽêdê ĩyî njãâ ngá îʼĩ ʼbá ʼẽ ʼbá âcálé ʼdĩ tẽlé tã lẽlẽ sĩ tã âtî-âtî ʼdĩ ʼá. 8 Yõwánĩ rî gógó âʼdó kô Ngá îʼĩ ʼbá ʼdĩ ĩʼdî. Gõʼdá lôsĩ Yõwánĩ kâ rî íyíkâ cé Ngá îʼĩ ʼbá rî gógó ʼdĩ tã lâ pẽlé õjílã drí. 9 Gólâ Ngá îʼĩ ʼbá ró Ôvârí rî âʼdá ʼbá ãmâ drí rî ĩʼdî tíbê Ôvârí drí âjólé ûrú lésĩ õjílã mvá ró ãmâ lãfálé ãngó ʼá nõngá, tã mbị̂ Ôvârí kâ âʼdálé ãmâ õjílã drí rî ĩʼdî. 10 Gbõ lé óʼbã bê õjílã ãngó nõ ʼá ndrĩ gólâ sĩ rî, gõʼdá kpálé gólâ âʼdô bê kpá ĩʼdî Ôvârí rî âʼdá ʼbá ró õjílã drí ãngó nõ ʼá rî, õjílã dũû gâ ĩyî vólé dó gólâ rî nị̃lị́ ʼdíyî pã ʼbá ró. 11 Gbõ lé útị̂ bê gólâ õjílã Yúdạ̃ yí kâ ró rî, Yúdạ̃ yî gã ĩyî gólâ dó. 12 Gõʼdá ũrûkậ ʼbá yî lãfálé sĩ gólĩyî tíbê tã lẽ ʼbá trá gólâ ʼá rî, gólâ ʼbã gólĩyî trá âʼdólé Ôvârí rî mvá yî ró pị̃pị̂sị́lị́ tãndĩ íyíkâ rî sĩ. 13 Gólĩyî âcâ trá âʼdólé Ôvârí rî mvá yî ró, tãlâ gólĩyî lẽ tã trá gólâ tíbê Ôvârí rî âʼdá ʼbá rî ʼá rî drí sĩ. Gólĩyî âcâ âʼdólé Ôvârí rî mvá ró ʼdĩ âʼdó õzõ ãmâ õjílã mvá ândrê drí tị̃lị́ nĩ átá bê rî tí kô, Ôvârí jâ âʼdô-âʼdô gólĩyíkâ rî ĩʼdî gólĩyî ʼbãlé âʼdólé íyî mvá yî ró. 14 Gõʼdá gólâ tíbê "'Ôvârí rî âʼdá ʼbá"' rî útị̂ trá õjílã mvá ró ânĩlí rĩlí ãmâ lãfálé ʼá ãngó nõ ʼá. Ãmâ lãjóʼbá gólâkâ rî, mã nị̃ gólâ Ôvârí rî mvá ãlôwá ró, tãlâ mbârâkã átá lâ Ôvârí kâ fẽlé gólâ drí rî tãsĩ. Gólâ ĩʼdî tíbê Yõwánĩ bãbãtízĩ ʼẽ ʼbá ró rî drí tã lâ âtálé kĩʼá nĩ rî, gólâ âʼdô âcáʼá rî. Yõwánĩ âtâ kĩ, "Nõô ãgô tíbê má drí rĩʼá tã lâ âtálé ãnî drí kĩzó nĩ rî, ãâʼdô âcáʼá má vósĩ rî ĩʼdî. Gõʼdá ãmbã gólâkâ rî lậvũ gạ̃rạ̃ ámákâ rî drị̃ị̂ sĩ. Má nị̃ trá, ʼdĩî tã pạ̃tị́ị̃ ʼî, tãlâ gólâ bê rĩʼá drẽ ãkpãkãʼdã útị́ mâ kô." Gólâ Ôvârí rî âʼdá ʼbá ró ʼdĩ ãâʼdô pị̃pị̂sị́lị́ pạ̃tị́ị̃ mbị̂ bê ʼâ ạ̃ʼdị́ bê õjílã tãsĩ. 16 ʼÂ ạ̃ʼdị́ ãmbá gólâkâ õjílã tãsĩ ʼdî sĩ, gólâ fẽ õrẽ trá ãmâ drí lậvũlị́ gạ̃rạ̃ zãâ bạ̃dị̃. 17 Nĩ ndrê drẽ, Ôvârí fẽ tã ʼbãʼbã íyíkâ ãmâ drí Músạ̃ sĩ, gõʼdá gólâ rî ʼâ ậʼdị̂ trá ãmâ tãsĩ Yésũ Krístõ sĩ. Gõʼdá mã nị̃ pị̃pị̂sị́lị́ pạ̃tị́ị̃ mbị̂ gólâkâ Yésũ sĩ. 18 Õjílã ãzãkã yûʼdạ́wạ́ Ôvârí rî ndrẽ ʼbá trá íyî lị̃fị́ sĩ rî. Gõʼdá Yésũ Ôvârí rî mvá ró ĩʼdî Ôvârí rî cócóló ʼî. Gólâ âʼdâ âʼdô-âʼdô tãndí Ôvârí kâ õjílã tãsĩ rî trá dódó õjílã drí ãngó nõ ʼá tã ʼẽʼẽ íyíkâ rî sĩ. 19 Drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ rî ʼbá yî ârî ĩyî tã bê kĩʼá nĩ rî, Yõwánĩ rĩʼá tã pẽʼá kpá bãbãtízĩ ʼẽʼá õjílã drí rî, gólĩyî pị̃pị̂sị́lị́ drí lôngázó tã rî ʼdĩ tãsĩ. Gõʼdá drílĩyî drị̃-ʼbá ãzâ ʼbá yî gólĩyî lãfálé ʼásĩ gõʼdá kpá ũgúlị́ ậtị̃ ʼbá gólĩyíkâ ãzâ ʼbá yí bê jõzó Yẽrõsãlémã ʼásĩ nĩlí Yõwánĩ rî îjílí ngãtá gólâ ãʼdî ĩʼdî yã rî, ngãtá gólâ ʼdíyî pã ʼbá Ôvârí drí tã lâ âtálé kĩzó nĩ, yí âʼdô âjóʼá lâ ãngó ʼá õjílã pãlé rî ĩʼdî yã rî. 20 Gõʼdá õjílã jõlé ʼdĩ ʼbá yî câ bê Yõwánĩ ngálâ tã ʼdî îjílí rî, Yõwánĩ drí ngãzó tã lôgõlé gólĩyî drí trậ kĩ, yí âʼdó kô ʼdíyî pã ʼbá tã lâ âtálé rî ĩʼdî. 21 Gõʼdá ãgô ʼdĩ ʼbá yî drí tã îjízó kpá óʼdí Yõwánĩ tị́ kĩ, "Háyĩ, ngã gõʼdá nî ãʼdî ĩʼdî yã? Nî tã ậngũ ʼbá Ẽlíyã gólâ ʼẽ ʼbá âgõlé kpá óʼdí rî ĩʼdî yã?" Yõwánĩ kĩ gólĩyî drí rî, "Má âʼdó Ẽlíyã ĩʼdî kô." Gõʼdá gólĩyî drí Yõwánĩ rî îjízó kpá óʼdí kĩ, "Mã kĩ, gõʼdá nî áníkâ kó ãʼdî ĩʼdî yã, nî tã ậngũ ʼbá Músạ̃ drí tã lâ îgĩlí búkũ Ôvârí kâ ʼá kĩʼá nĩ rî, ãâʼdô âcáʼá rî ĩʼdî?" Gõʼdá Yõwánĩ drí tã-drị̃ jãzó kpá óʼdí kĩ, "Kó kô, má âʼdó kpá kô tã ậngũ ʼbá ãnî drí tã lâ âtálé ʼdĩ ĩʼdî." 22 Gõʼdá gólĩyî drí gólâ rî îjízó kpá óʼdí kĩ, "Ní âtâ drẽ tã mbị̂ ãmâ drí, mã gõ ró bê nĩʼá âtálâ õjílã ãmbâ-ãmbâ ãmâ âjó ʼbá rî yî drí. Gõʼdá nî áníkâ kó ãʼdî ĩʼdî yã?" 23 Gõʼdá Yõwánĩ drí tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí úlị́ gólĩyî tã ậngũ ʼbá Ĩsáyã drí ậngũlị́ íyî tãsĩ kĩ, "Má âʼdô âcáʼá tã îyálé õmã ʼálâ õjílã drí kĩ, 'Kúmú ãmákâ bí ânĩʼá, nĩ êdê lạ́tị̂ njãâ gólâ drí ânĩzó ʼá lâ sĩ.' " Ĩsáyã 40.3 24 Gõʼdá õjílã drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî drí âjólé ʼdĩ ʼbá yî, Pạ̃rúsị̃ yî kpá bê gólĩyî lãfálé. Drílĩyî Yõwánĩ rî îjízó kĩ, 25 "Õzõ ní ãʼdô ʼdíyî pã ʼbá ãmâ Yúdạ̃ yî drí rĩʼá tẽlâ rî ĩʼdî kô, ní ãʼdô gõʼdá kpá Ẽlíyã ĩʼdî kô, gõʼdá kpá tã ậngũ ʼbá Músạ̃ drí tã lâ âtálé rî ĩʼdî kô rî, gõʼdá ní rî õjílã îbábátízãlé ãʼdô tãsĩ yã?" 26 Gõʼdá Yõwánĩ drí tã-drị̃ jãzó gólĩyî drí kĩ nĩ rî, "Má rî rĩʼá õjílã îbábátízãlé lị̃mvû sĩ, tãlâ má rî gólĩyî êdélé âʼdólé njãâ ʼdíyî pã ʼbá rî lậgúlị́. Má âtâ ãnî drí, ʼdíyî pã ʼbá rî gógó ʼdĩ bê rĩʼá ngbãângbânõ ãngó ãmákâ nõ ʼá nõngá. Gõʼdá gólâ ĩʼdî tíbê tã lâ drí ʼẽʼá lâzélé kôrô ʼẽ ʼbá âʼdólé ãmbá ró rî. Gólâ âʼdô bê gbõ lé nõngá rî, nĩ nị̃ị́ gólâ kô. Mâ rî gógó Yõwánĩ nõ âʼdó kô tãndí ró îcálé âʼdólé rû ị̂ʼbũ ʼbá gólâkâ ró káʼbókã gólâkâ ângílí." 28 Tã ʼdî ʼê rû trá ĩtí áyágá ãmbá zị̃lị́ Jõrõdénĩ gólâ Yõwánĩ drí rĩzó bãbãtízĩ ʼẽlé ʼá lâ rî, ʼáʼá lé drị̃ õjí lésĩ rî ʼálâ. 29 Kậyị̂ ãzâ rî sĩ, Yõwánĩ bãbãtízĩ ʼbá ró rî drí Yésũ rî ndrẽzó ânĩrĩ ʼá yí ngálâ. Kôrô Yõwánĩ drí ngãzó tã âtálé õjílã gólĩyî rĩ ʼbá gólâ bê ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Nĩ ndrê drẽ ãgô nã. ʼDĩî ãgô Ôvârí drí âjólé drị̃ tĩ ʼbá ró rî ĩʼdî. Gólâ ĩʼdî "'Kạ́bị̃lị́kị̃ drị̃ tĩ ʼbá Ôvârí kâ"' ãrí lâ drí ʼẽʼá tã õnjí õjílã kâ jĩlí ndrĩ rî. 30 Gólâ ĩʼdî má drí tã lâ âtálé ãnî drí kĩ, gólâ ãâʼdô íyî âʼdáʼá ngbãângbânõ rî. Gõʼdá gólâ kpá ĩʼdî má drí kĩʼá nĩ rî, ãmbã gólâkâ rî rĩʼá gạ̃rạ̃ má drị̃ị̂ sĩ rî, tãlâ drẽ ãkpã útị́ mâ kô rî, gólâ bê rĩʼá. 31 Sị́sị́ rî, má nị̃ị́ gólâ kô ʼdíyî pã ʼbá ró. Gõʼdá ngbãângbânõ rî, má nị̃ gólâ trá. Má rî bãbãtízĩ ʼẽlé ãnî drí lị̃mvû sĩ, ʼdĩî rî ãʼdô ró bê gólâ rî âʼdázó ãnî Ĩsĩrãʼélẽ yî drí, tãlâ ãʼdô ró bê kpá õjílã ʼbãlé âʼdólé njãâ gólâ rî lậgúlị́ kậyị̂ gólâ drí âcázó rî tú." 32 Gõʼdá Yõwánĩ drí lạ́tị̂ yí drí tã nị̃zó kĩ, Yésũ ĩʼdî rĩʼá ʼdíyî pã ʼbá ʼî rî âʼdázó õjílã drí kĩ, "Kậyị̂ Yésũ drí ânĩzó má drí gólâ rî îbábátízãzó rî, má nị̃ gólâ trá ʼdíyî pã ʼbá ró. Mĩ ndrê drẽ, Ôvârí kĩ, má ãâʼdô íyî mvá ʼdĩ nị̃ʼá, õzõ má õtírĩ Líndrí Tãndí íyíkâ ndrẽê âʼdérẽ ʼá rĩlí gólâ drị̃ị̂ õzõ ạ̃túʼbú kâtí rî. Ôvârí kĩ, õzõ má õndrê tã ʼdî trá rû ʼẽʼá rî, má âʼdô nị̃ʼá lâ kĩ, õjílã tã rî ʼdĩ drí rû ʼẽzó drílâ ʼdĩ rî, trá rĩʼá ʼdíyî pã ʼbá ʼî, gõʼdá kpá gólâ tíbê rĩ ʼbá Líndrí Tãndí Ôvârí kâ âfẽlé õjílã drí rî ĩʼdî. 34 Mâ rî gógó Yõwánĩ, má ndrê Líndrí Tãndí Ôvârí kâ ʼdĩ trá ámâ lị̃fị́ sĩ âʼdê trá rĩlí gá Yésũ rî gógó drị̃ị̂. Má âtâ ãnî drí pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró, gólâ rĩʼá ʼdíyî pã ʼbá ʼî, gõʼdá gólâ kpá rĩʼá Ôvârí rî mvá ʼî." 35 Ị̃drú rî tí rî, Yõwánĩ bãbãtízĩ ʼẽ ʼbá ró rî rĩʼá ĩyî âdréʼá lãjóʼbá íyíkâ rị̃ rî ʼbá yí bê. 36 Gõʼdá Yõwánĩ ndrê Yésũ bê ânĩʼá rî, gólâ drí tã âtázó lãjóʼbá íyíkâ rị̃ ʼdî ʼbá yî drí kĩ, "Nĩ ndrê drẽ ãgô rĩ ʼbá ânĩlí nã! ʼDĩî rĩʼá ʼdíyî pã ʼbá gólâ Ôvârí drí âjólé ânĩʼá drãlé õzõ kạ́bị̃lị́kị̃ drị̃ tĩtĩ kâ ró rî kâtí." 37 Gõʼdá nĩngá sĩ, lãjóʼbá Yõwánĩ kâ rị̃ ʼdî ʼbá yî ârî ĩyî bê úlị́ Yõwánĩ drí âtálé ʼdĩ rî, kôrô drílĩyî ngãzó ʼdẽlé Yésũ vósĩ. 38 Nĩngá sĩ, Yésũ õtírĩ võ ndrẽê vólé rî, lãjóʼbá Yõwánĩ kâ rị̃ ʼdî ʼbá yî rĩʼá ĩyî ânĩʼá gólâ vósĩ. Ĩtí rî, Yésũ drí âdrézó gólĩyî tẽlé, gõʼdá âcâ ĩyî bê rî, Yésũ drí gólĩyî îjízó kĩ, "Ngá ãnî drí lẽlé rî ãʼdô ʼî yã?" Gõʼdá lãjóʼbá Yõwánĩ kâ ʼdĩ ʼbá yî drí tã-drị̃ lôgõzó Yésũ drí kĩ, "Lị̃fị́ îmbá ʼbá, mã lẽ võ ní drí rĩzó rĩlí rî ndrẽlé." 39 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí kpá tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ, "Õzõ nĩ õlẽ trá võ má drí rĩzó rî ndrẽlé rî, ʼdõvó nĩ âʼdê má vósĩ, nĩ ânĩ ró bê ndrẽlâ." Ĩtí rî, drílĩyî ʼdẽzó Yésũ vósĩ, gólâ rî âjílí bũúũ cãlé võ gólâ drí rĩzó rĩlí rî ʼálâ. Gólĩyî drí cãzó Yésũ yí bê võ Yésũ drí rĩzó rĩlí rî ʼálâ lạ̃njạ́túlị́ sĩ ị̃tú-pá sû ʼá. Gõʼdá drílĩyî rĩzó Yésũ yí bê tólâ kậyị̂ rî ʼdĩ sĩ. 40 Lãjóʼbá Yõwánĩ kâ ãlô gólâ ʼdẽ ʼbá Yésũ vósĩ kậyị̂ rî ʼdĩ ʼá rî, rú lâ Ãndĩríyã. 41 Gõʼdá ị̃drú rî tí rî, kôrô Ãndĩríyã drí ngãzó nĩlí íyî ậdrúpị̃ rú bê Sĩmónã rî ngálâ. Gõʼdá Ãndĩríyã drí tã âtázó ậdrúpị̃ lâ Sĩmónã drí kĩ, "Mã ûsû ʼdíyî pã ʼbá trá!" 42 Gõʼdá drílâ íyî ậdrúpị̃ Sĩmónã rî ậdrị̃zó âjílí Yésũ ngálâ. Gõʼdá Yésũ ndrélé bê Sĩmónã rî, kôrô gólâ drí nị̃zó lâ tõ kĩ, Sĩmónã lẽ trá ʼdẽlé yí vósĩ âʼdólé lãjóʼbá íyíkâ ró. Gõʼdá gólâ drí tã âtázó Sĩmónã drí kĩ, "Sĩmónã, Yónã rî mvá, má âʼdô ánî rú zị̃ʼá gõʼdá Pétẽrõ." (Rú Pétẽrõ ʼdĩ Ị́bũrũ tị̂ sĩ rĩʼá Kéfã, tã ífí lâ kĩ, kúnị́.) 43 Gõʼdá ị̃tú ãzâ rî sĩ, Yésũ ị̂sũ tã trá nĩzó gõlé ʼbạ̃drị̃ zị̃lị́ Gãlĩláyã rî ʼálâ lãjóʼbá yí drí ûsúlị́ ʼdĩ ʼbá yí bê. Gõʼdá gólĩyî câ bê Gãlĩláyã ʼálâ rî, Yésũ drí ãgô ãzâ ûsúzó tólâ rú lâ Fílĩpõ, gõʼdá Yésũ drí tã âtázó gólâ drí kĩ, "Ní âʼdê má vósĩ." 44 Fílĩpõ rî gógó ʼdĩ ânĩ jạ̃rị́bạ̃ zị̃lị́ Bẽtãsédã rî lésĩ, Bẽtãsédã ʼdĩ kpá jạ̃rị́bạ̃ Ãndĩríyã yî drí ânĩzó ʼálâ sĩ Pétẽrõ bê rî ĩʼdî. 45 Gõʼdá nĩngá sĩ, Fílĩpõ drí nĩzó nĩʼá Nãtãnélẽ rî ûsúlị́, drílâ tã âtázó Nãtãnélẽ drí kĩ, "Ní ị̂sũ drẽ tã gólâ Ôvârí drí âtálé ạ̃kû ró Músạ̃ yî tị́ sĩ tã ậngũ ʼbá yí bê kĩzó nĩ, yí ãʼdô ʼdíyî pã ʼbá âjóʼá ãmâ drí rî! ʼDíyî pã ʼbá rî gógó ʼdĩ bê rĩʼá ãmâ lãfálé ngbãângbânõ! Mã ûsû gólâ trá! Rú lâ Yésũ gólâ Yõsépã rî mvá ʼî jạ̃rị́bạ̃ zị̃lị́ Nãzãrétã rî lésĩ." 46 Gõʼdá Nãtãnélẽ drí tã âtázó Fílĩpõ drí kĩ, "Tã tãndí îcâ fí trá âfõlé Nãzãrétã lésĩ yã?" Fílĩpõ drí tã-drị̃ lôgõzó Nãtãnélẽ drí kĩ, "Ní ôkî tã kô, nõô tã pạ̃tị́ị̃ ʼî! Ní ânĩ, mã nĩ ró bê ndrẽlâ." Gõʼdá ĩtí rî, drílĩyî ngãzó nĩlí Yésũ rî ndrẽlé. 47 Gõʼdá Yésũ ndrê bê Nãtãnélẽ ânĩrĩ ʼá yí ngálâ rî, Yésũ drí tã âtázó kĩ, "Nĩ ndrê drẽ ãgô rĩ ʼbá ânĩlí nã! Gólâ rĩʼá õjílã tãndí ãmákâ Ĩsĩrãʼélẽ yí kâ tíbê õnjõ âdó ʼbá kô rî ĩʼdî." 48 Nĩngá sĩ, Nãtãnélẽ drí tã âtázó Yésũ drí kĩ, "Tí ní nị̃ mâ ángô tí ró yã?" Gõʼdá Yésũ drí tã-drị̃ jãzó Nãtãnélẽ tị́ kĩ, "Má ndrê nî trá võ tíbê ní drí rĩzó lôvólé ʼá lâ, kãnágõwá líndrí nã ʼá, drẽ ãkpãkãʼdã Fílĩpõ nĩí ámâ tã âtálé ní drí kô." 49 Gõʼdá Nãtãnélẽ drí tã âtázó Yésũ drí kĩ, "Lị̃fị́ îmbá ʼbá, má lẽ tã trá kĩ, nî Ôvârí rî mvá ʼî, gõʼdá kpá Kúmú ãmâ õjílã Ĩsĩrãʼélẽ kâ kâ." 50 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí kpá tã-drị̃ lôgõzó Nãtãnélẽ drí kĩ, "Ní lẽ tã kĩzó nĩ, má ãʼdô Ôvârí rî mvá ĩʼdî rî, tãlâ má drí tã âtázó ní drí kĩ, má ndrê nî ãkpãkãʼdã, ní drí rĩzó lôvólé kãnágõwá líndrí nã ʼá rî drí sĩ yã? Má âtâ ní drí pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró, ní âʼdô tã lârâkô gólâ ánî tị̂ drí ậʼdị́zó rî ndrẽʼá ị̃zạ́tú gạ̃rạ̃ gólâ nõ drị̃ị̂ sĩ." 51 Gõʼdá Yésũ drí kpá tã âtázó óʼdí kĩ, "Nĩ ârî tã nô, ãnî ndrĩ! Ị̃zạ́tú ʼbũû âʼdô rû njị̃ʼá ãnî drí mãlãyíkã Ôvârí kâ rî ʼbá yî ndrẽzó ânĩrĩ ʼá má ngálâ, Ôvârí âʼdô âʼdáʼá lâ kĩ, pạ̃tị́ị̃, mâ rĩʼá gólâ tíbê yí drí âjólé trá ûrú lésĩ rî ĩʼdî."

2

1 Kậyị̂ rị̃ vósĩ, õjílã ãzâ ʼbá yî rĩʼá kãrámã lãgĩ kâ ʼẽʼá jạ̃rị́bạ̃ mvá zị̃lị́ Kánã rî ʼá, ʼbạ̃drị̃ Gãlĩláyã kâ rî ʼálâ. Mãríyã Yésũ rî ândrê kpá rĩʼá lãgĩ ʼdî võ lâ ʼá. 2 Gõʼdá lãgĩ lị́pị̂ yî drí kpá Yésũ rî ậzị́zó ânĩlí kãrámã lãgĩ ʼdî kâ ʼdĩ ʼá lãjóʼbá íyíkâ rî ʼbá yí bê. Ĩtí rî, Yésũ yî drí ngãzó nĩlí. 3 Gõʼdá õtírĩ cãâ kãrámã lãgĩ kâ ʼdĩ ító ʼâ lâ ʼá rî, õdrá kãrámã kâ ʼdĩ drí rû ndẽzó. Gõʼdá õdrá kãrámã rî ʼdĩ kâ ndẽ rû bê rî, Mãríyã drí ânĩzó Yésũ ngálâ tã âtálé gólâ drí kĩ nĩ rî, "Ámâ mvá, õdrá kãrámã nô kâ nõ ndẽ rû trá!" 4 Gõʼdá nĩngá sĩ rî, Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó ândrê lâ drí kĩ, "Ní âtâ tã lâ má drí ãʼdô tãsĩ yã? ʼDĩî âʼdó tã ámákâ ĩʼdî kô. Kậyị̂ má drí mbârâkã ámákâ âʼdázó õjílã drí rî âcá drẽ kô." 5 Gõʼdá nĩngá sĩ, ândrê lâ drí lị̃fị́ jãzó rû ị̂ʼbũ ʼbá lãgĩ lị́pị̂ kâ rî ʼbá yî ngálâ tã âtálé gólĩyî drí kĩ nĩ rî, "Nĩ ʼê ngá gólâ drí âʼdálé ãnî drí ʼẽlé rî ĩʼdî." 6 ʼBã kãrámã ʼẽzó ʼá lâ ʼdĩ, cú rĩʼá límvó ạ́ngị́ ạ́ngị́ bê njị̂-kázíyá rĩzó lị̃mvû lôdãlé ʼá lâ sĩ. 7 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí tã âtázó rû ị̂ʼbũ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ nĩ rî, "Nĩ nĩ lị̃mvû âbẽlé óró lésĩ lôdãlé límvó ʼdĩ ʼbá yî ʼásĩ." Ĩtí rî, rû ị̂ʼbũ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî drí nĩzó lị̃mvû âbẽlé lôdãlé límvó ʼdĩ ʼbá yî ʼásĩ dũûdû. 8 Gõʼdá nĩngá sĩ, límvó ạ́ngị́ ạ́ngị́ ʼdĩ ʼbá yî îcâ bê dũûdû rî, Yésũ drí kpá tã âtázó rû ị̂ʼbũ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Nĩ bẽ lị̃mvû ʼdĩ âjílí kãrámã vó ndrẽ ʼbá drí." Drílĩyî ʼẽzó lâ té õzõ Yésũ drí âtálé rî kâtí. 9 Nĩngá sĩ, kãrámã vó ndrẽ ʼbá ʼdĩ drí lị̃mvû rû ị̂ʼbũ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî drí âjílí yí drí ʼdĩ trõzó âmbélé rî, gõʼdá lị̃mvû rî ʼdĩ jâ rû trá õdrá ró, gõʼdá âsô-âsô ró gạ̃rạ̃ sị́sị́ gólĩyî drí rĩʼá mvũlâ rî drị̃ị̂ sĩ. Kãrámã vó ndrẽ ʼbá ʼdĩ nị̃ị́ kô ngãtá õdrá ʼdĩ ûsû rû ãʼdô ʼásĩ yã rî, gõʼdá rû ị̂ʼbũ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî nị̃ võ õdrá ʼdĩ ûsúzó rî trá, gólĩyî âʼdá lâ kô kãrámã vó ndrẽ ʼbá ʼdĩ drí. Gõʼdá kãrámã vó ndrẽ ʼbá ʼdĩ drí õdrógô õkó lâ rî âjílí ʼdĩ ậzị́zó tã âtázó drílâ kĩ nĩ rî, 10 "Õjílã rî õdrá íyíkâ âsó ʼbá âsô rî lânjílí ĩʼdî sị́sị́ kãrámã võ ʼásĩ, gõzó gólâ âsó ʼbá kô rî fẽlé ạ̃dũkũ lâ ró, õzõ õjílã ậzị́lị́ rî ʼbá yî ãʼdô trá ʼdó õdrá ró rî. Gõʼdá áníkâ rî âʼdó íyíkâ ĩtí kô. Ní âyê áníkâ õdrá âsó ʼbá dódó kôrô rî trá fẽlé õjílã drí ạ̃dũkũ lâ ró." 11 ʼDĩî tã lârâkô drị̃-káká Yésũ kâ ʼẽlé rî ĩʼdî. Tã lârâkô ʼdĩ rî âʼdálâ kĩ, Yésũ Ôvârí rî mvá ʼî. Gõʼdá lãjóʼbá gólâkâ ndrê ĩyî bê tã lârâkô gólâ drí ʼẽlé ʼdĩ rî, gólĩyî drí tã-drị̃ lẽzó pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró kĩ, Yésũ Ôvârí rî mvá ʼî. 12 Kãrámã lãgĩ kâ ʼdĩ vósĩ rî, Yésũ yî drí ngãzó nĩlí Kãpẽrãnómã ʼálâ, ândrê lâ yí bê, gõʼdá ậdrúpị̃ lâ yí bê gõʼdá kpá lãjóʼbá íyíkâ rî ʼbá yí bê ʼẽlâ kậyị̂ fínyáwá. 13 Gõʼdá kậyị̂ kãrámã lậvũ-lậvũ kôrô kâ rî trá ãnyî. Tã ʼdî tãsĩ rî, Yésũ yî drí nĩzó Yẽrõsãlémã ʼálâ lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yí bê. 14 Tólâ drílĩyî fĩzó ạ̃ʼdị́-drị̃ jó ạ́ngị́ Ôvârí kâ rî kâ ʼá, drílĩyî ngá lậzị́ ʼbá ûsúzó dũû, ãzâ ʼbá yî rĩʼá ị́tị́ lậzị́ʼá, ãzâ ʼbá yî rĩʼá kạ́bị̃lị́kị̃ lậzị́ʼá, ãzâ ʼbá yî ãmámõ lậzị́ʼá, ãʼdô ró bê fẽlé ngá fẽfẽ ró Ôvârí drí, gõʼdá ãzâ ʼbá yî ĩyíkâ kpá ậdị̂ õrĩ ị̂kúrạ̃ʼá ậdị̂ õrĩ ngĩíngî õjílã ãzâ ʼbá yí kâ sĩ. 15 Gõʼdá Yésũ ndrê tã ʼdî bê rî, tã rî ʼdĩ sú gólâ lị̃fị́ kô, tãlâ õjílã ʼdî ʼbá yî rî ngá ʼdĩ ʼbá yî lậzị́lị́ lâgî õnjí sĩ jó Ôvârí kâ rî ʼá. Ĩtí rî, Yésũ drí ngãzó bãgó pĩpĩ âtrõlé gõzó ʼâ lâ âtílí ândálé, ãʼdô ró bê ônjóróʼbí ró, õjílã rĩ ʼbá kõrõnyã lậzị́lị́ ʼdĩ ʼbá yî lâdrózó ndrĩ vólé kõrõnyã ĩyíkâ ʼdĩ ʼbá yí bê ĩʼdî sĩ lâ, gõʼdá gólâ drí kpá tãrãbízã ậdị̂ ị̂kúrạ̃ ʼbá yí kâ ʼdĩ lôzézó ndrĩ vũdrị́ ậdị̂ gólĩyíkâ ʼdĩ ʼbá yî drí rû lâpẽzó ndíyángá vũdrị́ sĩ. 16 Gõʼdá Yésũ drí tã âtázó õjílã gólĩyî rĩ ʼbá ãmámõ lậzị́lị́ ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ nĩ rî, "Nĩ ârî drẽ tã ámákâ nõ! Nĩ rî ngá lậzị́lị́ ạ̃ʼdị́-drị̃ jó ạ́ngị́ Ôvârí kâ rî kâ ʼá ãʼdô tãsĩ yã? Nõô võ ámâ átá kâ ĩʼdî. Rĩʼá õnjí ró ãnî drí ʼbãzó lâ âʼdólé võ ngá lậzị̂ kâ ró! Nĩ ûʼdû ngá ãníkâ ʼdĩ ʼbá yî trõlé, nĩzó ĩʼdí bê lâ vólé nõngá sĩ." 17 Gõʼdá nĩngá sĩ, lãjóʼbá Yésũ kâ ârî ĩyî tã Yésũ drí âtálé ʼdĩ bê rî, gólĩyî drí nị̃zó lâ kĩ, Yésũ rĩʼá võ Ôvârí rî îrátã kâ lôvó lâ bê yí ʼá dũû. Gólâ rî vó lâ ndrẽlé nyé õzõ kúmú Dạ̃wúdị̃ kâtí, tíbê tã âtá ʼbá kĩʼá nĩ rî, "Ôvârí, tã lôvó bê rĩʼá má ʼá dũû rĩzó jó áníkâ vó lâ ndrẽlé." 18 Gõʼdá nĩngá sĩ, drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ rî ʼbá yî trá ạ̃wạ̃ ró tã Yésũ drí ngá lậzị́ ʼbá lâdrózó ạ̃ʼdị́-drị̃ jó ạ́ngị́ Ôvârí kâ rî kâ ʼásĩ rî tãsĩ, gólĩyî drí ânĩzó Yésũ ngálâ tị̂ ânyálé gólâ bê tã ʼdî tãsĩ kĩ, "Tãlâ ãʼdô ʼî ní drí ánî ʼbãzó âʼdólé gạ̃rạ̃ ãzí-ãzí drị̃ị̂ sĩ yã? Ãʼdô ĩtí rî, ní ʼê drẽ tã lârâkô tíbê âʼdá ʼbá lâ kĩʼá nĩ rî, ʼdĩî drị́-ãcê Ôvârí kâ rî ĩʼdî rî, mã nị̃ ró bê kĩʼá nĩ rî, ní ânĩ Ôvârí ngá lésĩ." 19 Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ, "Ãnî, õzõ kpálé nĩ ũûfû jó Ôvârí kâ nõ rî, mâ rî gógó, má âʼdô bẽʼá lâ kpá óʼdí cé kậyị̂ nâ sĩ." 20 Gõʼdá drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî drí tã-drị̃ jãzó Yésũ drí kĩ, "Wúûwú, ní ậvị̃ tráã! Ní nị̃ị́ kô kĩʼá nĩ rî, õjílã ʼdị̂ jó ạ́ngị́ Ôvârí kâ ʼdĩ ndẽlé ndrô nyâʼdî-rị̃-drị̃-lâ-ngâ-njị̂-kázíyá sĩ yã? Ní ị̂sũ áníkâ bê-rî kĩ, ní âʼdô îcáʼá jó ạ́ngị́ ʼdĩ ʼdị̃lị́ ndẽlé cé kậyị̂ nâ sĩ yã?" 21 Úlị́ Yésũ drí âtálé jó ạ́ngị́ Ôvârí kâ ûfû kâ ʼdĩ, tákõ, rĩʼá úlị́ mãnĩgõ ʼî, íyî rúʼbạ́ ị̃nyạ́kú tãsĩ, drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ âʼdô íyî fũʼá, gõʼdá kậyị̂ nâ sĩ, yí âʼdô lîdríʼá kpá óʼdí õdrã ʼásĩ. 22 Gõʼdá kậyị̂ gólâ lãjóʼbá Yésũ kâ ʼdĩ ʼbá yî drí Yésũ rî ndrẽzó lîdrî trá õdrã ʼásĩ rî, úlị́ tíbê Yésũ drí âtálé gólĩyî drí kĩʼá nĩ rî, áâʼdô íyî fũʼá, gõʼdá kậyị̂ nâ sĩ, yí âʼdô lîdríʼá kpá óʼdí õdrã ʼásĩ rî drí âgázó gólĩyî drị̃ị̂. Gõʼdá lãjóʼbá gólâkâ ʼdĩ ʼbá yî drí tã lẽzó úlị́ tíbê Ôvârí drí âtálé búkũ ʼá kĩʼá nĩ rî, yí âʼdô ʼdíyî pã ʼbá rî lîdríʼá kpá óʼdí õdrã ʼásĩ rî trá, tákõ, rĩʼá tã mbị̂ ʼî. Gólĩyî lẽ tã ʼdî, tãlâ gólĩyî ndrê trá úlị́ Yésũ drí âtálé rî, tã lâ ʼê rû trá pạ̃tị́ị̃. 23 Kậyị̂ kãrámã lậvũ-lậvũ kôrô kâ ʼdĩ ʼbá yî sĩ, Yésũ drí tã lârâkô õjílã pã kâ ʼẽzó dũû mbârâkã Ôvârí kâ sĩ. Gõʼdá õjílã ndrê ĩyî tã lârâkô gólâkâ ʼẽlé ʼdĩ ʼbá yî bê rî, õjílã dũû drí ngãzó ʼdó tã lẽlé gólâ ʼá. Gõʼdá tã ị̂sũ gólĩyíkâ Yésũ rî tãsĩ kĩʼá nĩ rî, Yésũ âʼdô ĩyî pãʼá õjílã Rómã kâ drị́gạ́ sĩ ʼdî rĩʼá ányâ ró. 24 Gõʼdá Yésũ lẽé kô tã ị̂sũ gólĩyíkâ ʼdĩ ʼẽlé ĩʼdî, tãlâ gólâ nị̃ tã ị̂sũ gólĩyíkâ trá ndrĩ tãndí ró. 25 Gólâ lẽé kô õjílã ãzâ drí tã âtálé yí drí õjílã mvá tãsĩ, tãlâ gólâ nị̃ tã ị̂sũ ányâ gólĩyî pị̃pị̂sị́lị́ ʼá rî kpá trá ndrĩ.

3

1 Ãgô ãzâ bê rú lâ Nĩkõdímã, gólâ sị́sị́-lésĩ tã Yúdạ̃ yí kâ kĩ ʼbá ʼî, gõʼdá kpá drị̃-ʼbá Pạ̃rúsị̃ yí kâ ĩʼdî. 2 Ngạ́cị̂ ãlô sĩ, gólâ drí ngãzó nĩlí Yésũ ngálâ. Gõʼdá gólâ câ bê Yésũ ngálâ rî, drílâ tã âtázó Yésũ drí kĩ, "Tã îmbá ʼbá, mã nị̃ trá kĩ, Ôvârí âjô nî nĩ ânĩʼá tã íyíkâ îmbálé ãmâ drí, tãlâ õjílã ãzâ yûʼdạ́wạ́ ãngó nõ ʼá tã lârâkô ní drí rĩʼá ʼẽlâ ʼdĩ ʼẽlé, õzõ mbârâkã Ôvârí kâ ãʼdô yûʼdạ́wạ́ gólâ bê rî." 3 Gõʼdá Yésũ drí tã-drị̃ jãzó Nĩkõdímã drí kĩ, "Má âtâ ní drí nõ tã pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró rî ĩʼdî, õzõ õjílã õlẽ tã trá âʼdózó Ôvârí rî mvá ró rî, áâʼdô gólâ rî tị̃ʼá zãlô óʼdí." 4 Gõʼdá Nĩkõdímã nị̃ị́ úlị́ Yésũ kâ âtálé ʼdĩ ífí lâ kô, gólâ rî tị̂ ậʼdị̂ gõʼdá trá ậʼdị̂ tã Yésũ drí âtálé ʼdĩ tãsĩ. Gõʼdá gólâ drí tã-drị̃ jãzó Yésũ drí kĩ, "Âʼdô âʼdóʼá ĩtí ʼdĩ íyíkâ kó ángô tí ró kĩzó nĩ rî, õjílã âʼdó ʼbá trá ạ́ngị́ rî áãʼdô tị̃ʼá lâ kpá óʼdí ʼdĩ yã? Õjílã mbã ʼbá trá ạ́ngị́ rî âʼdô gõʼá kpá óʼdí ândrê lâ ʼá gõzó tị̃lâ ândálé trá óʼdí yã?" 5 Gõʼdá Yésũ drí kpá tã-drị̃ lôgõzó Nĩkõdímã drí kĩ, "Má âtâ ní drí nõ tã pạ̃tị́ị̃ ʼî, õzõ úũtị̂ õjílã kô óʼdí ró rî, gólâ îcá kô âʼdólé õjílã Ôvârí kâ ró. Áâʼdô õjílã ndrĩ tị̃ʼá zãlô Líndrí Tãndí Ôvârí kâ rî sĩ, gõʼdá kpá tã õnjí gólĩyíkâ jĩzó zãlô lị̃mvû Ôvârí kâ rî sĩ, ĩtí rî, gólĩyî ʼdê gbõ âʼdólé õjílã Ôvârí kâ ró. 6 Mí ndrê drẽ, õjílã mvá tị̂ íyíkâ kpá té íyî nyãányâ ĩʼdî, gõʼdá Líndrí Tãndí Ôvârí kâ tị̂ íyíkâ fí té íyî nyãányâ ĩʼdî, âʼdô-âʼdô bê õjílã Ôvârí kâ ró. 7 Nĩkõdímã! Ánî drị̃ õlîjã tã má drí âtálé ní drí nõ sĩ kô! Rĩʼá tã pạ̃tị́ị̃ ró ãnî ndrĩ tị̃zó óʼdí, nĩ ʼdê gbõ âʼdólé õjílã Ôvârí kâ ró. 8 Ní ị̂sũ drẽ gbõ tã ĩlî kâ. Ĩlî vị̂ íyíkâ võ ʼásĩ ndrĩ. Gõʼdá mã ndré võ ĩlî kâ rĩzó rî kô. Ĩlî õtírĩ rĩî vị̃lị́ rî, mã nị̃ị́ kô, gólâ rî nĩlí ángô lé, gõʼdá mã ndré ĩlî rî ʼdĩ rúʼbạ́ lâ kpá kô. Gõʼdá õjílã gólâ tị̃lị́ trá Líndrí Tãndí Ôvârí kâ sĩ rî, âʼdô ʼbãʼá kpá ĩtí. Ĩtí rî, mã nị̃ị́ tã tã lâ sĩ rî kpá kô." 9 Gõʼdá Nĩkõdímã drí kpá tã-drị̃ lôgõzó Yésũ drí kĩ, "ʼÉʼẽ, tã áníkâ ʼdĩ fí drẽ zãâ má drị̃ị̂ kô." 10 Nĩngá sĩ, Yésũ drí kpá tã âtázó Nĩkõdímã drí óʼdí kĩ, "Nĩkõdímã, nî tã îmbá ʼbá ạ́ngị́ õjílã ndrĩ ãmákâ Ĩsĩrãʼélẽ kâ drí rĩʼá ị̂njị̃lâ rî ĩʼdî. Tãlâ ãʼdô ʼî úlị́ má drí âtálé nõ drí zãâ fĩzó ní drị̃ị̂ kô rî? 11 Ní ârî drẽ tã má drí âtálé ní drí nõ tãndí ró, tãlâ ʼdĩî rĩʼá ngá gólâ ãmâ drí ndrẽlé trá ãmâ lị̃fị́ sĩ rî ĩʼdî. Gõʼdá tãlâ ãʼdô ʼî ní drí tã lẽzó kô ngá ãmâ drí ndrẽlé trá pạ̃tị́ị̃ ró nõ ʼá yã? 12 Ní ârî drẽ, má âʼdâ tã ûrú ʼálâ nã âʼdô lâ ãnî drí ngá gólĩyî ãngó nõ ʼá nõ ʼbá yî sĩ, gõʼdá tã lâ fí drẽ zãâ ãnî drị̃ị̂ kô. Õzõ gõʼdá má ãâtâ ngá gólĩyî ûrú ʼálâ rî tã lâ ĩʼdî pạ̃tị́ị̃ rî, nĩ âʼdô tã-drị̃ lâ lẽʼá fí trá yã? 13 Má âtâ ní drí, õjílã ãzâ yûʼdạ́wạ́ cã ʼbá trá ûrú ʼálâ, cé mâ gólâ âjólé trá ûrú lésĩ nô ĩʼdî ânĩ ʼbá tã ûrú ʼálâ kâ nã ʼbá yî âtálé ní drí rî. 14 "Má âtâ ní drí, rĩʼá îcâ-îcâ ró ódrí mâ âjólé trá ûrú lésĩ rî îngálé ûrû fê drị̃ị̂, tãlâ gólĩyî tíbê tã lẽ ʼbá trá má ʼá rî ũûsû ró ĩyî lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî bê, nyé õzõ Músạ̃ drí ʼẽrẽ lâ ạ̃kû ró ãmâ ạ́ʼbị́yạ́ yî drí õmã ʼá kậyị̂ ị̃nị̃ drí rĩzó gólĩyî ôcílí rî tú rî kâtí. Gólâ êdê ị̃nị̃ líndrí trá îpálé fê sị́lị́ îngálé ûrû, tãlâ õjílã gólĩyî ị̃nị̃ drí ôcílí rî ĩîngâ ĩyî lị̃fị́ trá ûrû ị̃nị̃ líndrí ʼdĩ ndrẽlé rî, Ôvârí âʼdô gólĩyî pãʼá õdrã ị̃nị̃ drí gólĩyî cĩzó ʼdĩ ʼásĩ. 16 Ôvârí lẽ õjílã trá ndrĩ rõô, tãlâ gólâ âjô mvá íyíkâ kó ãlô nõ trá ânĩʼá drãlé tã õnjí gólĩyíkâ tãsĩ, tãlâ õjílã tíbê tã lẽ ʼbá trá mvá gólâkâ nõ ʼá rî drãá kô gõʼdá âʼdô rĩʼá lédrẽ-lédrẽ ró zãâ, õzõ rúʼbạ́ ị̃nyạ́kú lâ õdrã kpá lé rî." 17 Pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró, Ôvârí âjô íyî mvá ãngó nõ ʼá nõ, âʼdó kô lâṇõ fẽlé õjílã drí tã õnjí gólĩyíkâ tãsĩ. Bê-rî Ôvârí âjô íyî mvá ãngó nõ ʼá nõ õjílã pãlé tã õnjí gólĩyíkâ rî ʼásĩ. 18 Õjílã gólĩyî ndrĩ lẽ ʼbá trá Ôvârí rî mvá ʼá rî áâʼdô ĩyî ngá pãʼá lâṇõ ʼẽʼá fẽlâ gólĩyî drí tã õnjí gólĩyíkâ tãsĩ rî ʼásĩ. Gõʼdá gólĩyî lẽ ʼbá Ôvârí rî mvá ʼá kô rî, áâʼdô ĩyíkâ lâṇõ tã õnjí ĩyíkâ rî kâ ṇãʼá ĩyî drị̃ị̂. 19 Rĩʼá tã mbị̂ ró, lâṇõ tã õnjí õjílã gólĩyî tã lẽ ʼbá Ôvârí rî mvá ʼá kô rî kâ fẽzó gólĩyî drí. Nĩ ndrê drẽ, Ôvârí âjô íyî mvá ãngó nõ ʼá nõ, ãʼdô ró ngá îʼĩ tã mbị̂ kâ âʼdálé õjílã drí. Gõʼdá õjílã lẽé kô rĩlí ngá îʼĩ ʼdî ʼá. Gólĩyî lẽ tákányĩ rĩlí zãâ ị́nị́rị́kúwạ́ Sãtánã kâ rî ʼá, tãlâ tã ʼẽʼẽ gólĩyíkâ ndrĩ rĩʼá õnjí ró. 20 Õjílã gólĩyî tã õnjí ʼẽ ʼbá rî yî gã ĩyî ngá îʼĩ trá dó, tãlâ óõzó tã õnjí ĩyíkâ ndrẽê kô. 21 Õjílã gólĩyî rĩ ʼbá tã pạ̃tị́ị̃ Ôvârí kâ lẽlé pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ rî, gólĩyî ĩʼdî tíbê ngá îʼĩ Ôvârí kâ ʼdĩ lậgú ʼbá rî. Gõʼdá ngá îʼĩ ʼdî âʼdô tã âʼdáʼá õjílã ãzâ ʼbá yî drí kĩ, gólâ rî ʼdĩ tã Ôvârí drí lẽlé gólâ drí ʼẽlé rî ʼẽlé ĩʼdî. 22 Gõʼdá nĩngá sĩ rî, Yésũ yî drí ngãzó Yẽrõsãlémã ʼásĩ nĩlí lãjóʼbá íyíkâ yí bê ʼbạ̃drị̃ mvá ãzâ ʼbá yî Yũdạ́yạ̃ kâ ʼálâ rĩlí õjílã ʼbạ̃drị̃ mvá ʼdĩ ʼbá yí kâ lị̃fị́ lâ yî îmbálé tã Ôvârí kâ sĩ. Gõʼdá gólĩyî drí rĩzó õjílã gólĩyî tã îmbâ Yésũ kâ tãsĩ rî lẽ ʼbá trá rî ʼbá yî îbábátízãlé. 23 ʼDĩî Yõwánĩ íyíkâ kpá rĩʼá õjílã îbábátízãʼá võ zị̃lị́ Ãyẽnónã rî ʼá ãnyî jạ̃rị́bạ̃ ãzâ zị̃lị́ Sãlímã rî lạ̃gạ́tị́, tãlâ lị̃mvû tãndí bê tólâ dũû bãbãtízĩ ʼẽzó ʼá lâ. Gõʼdá õjílã dũû tã lẽ ʼbá trá tã Ôvârí kâ ʼá rî, rî ĩyî trá ânĩlí Yõwánĩ rî îjílí ĩyî îbábátízãlé. 24 Tã ʼdî ʼbá yî âʼdô trá drẽ ãkpãkãʼdã Ẽródẽ Ãnĩtípã rú drẽ Yõwánĩ ʼbãlé gạ̃nị́mạ̃ ʼá kô. 25 Kậyị̂ ãzâ sĩ, lãjóʼbá Yõwánĩ kâ rĩʼá ĩyî tị̂ ânyáʼá ãgô ãzâ ʼbạ̃súrú Yúdạ̃ yí kâ ʼásĩ rî bê, tã lãʼbí ngĩíngî gólâ âʼdózó ngbángbá Ôvârí rî lị̃fị́ drị̃ ʼá rî tãsĩ. 26 Gõʼdá gólĩyî ârílí bê tã tíbê ãgô ʼdĩ âtálé rî, lãjóʼbá Yõwánĩ kâ ʼdĩ ʼbá yî drí tã âtázó Yõwánĩ drí kĩ nĩ rî, "Lị̃fị́ îmbá ʼbá, ãgô gólâ ní drí ûsúlị́ ʼáʼá lésĩ ní drí zị̃lị́ ʼdíyî pã ʼbá ró rî kpá rĩʼá õjílã îbábátízãʼá gõʼdá ânĩ-ânĩ õjílã kâ ãmâ ngáá nõlé rî võ lâ ʼá rî, õjílã ĩyîngá ʼdó rĩʼá nĩʼá gólâ ngálâ bãbãtízĩ tãsĩ." 27 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yõwánĩ drí tã-drị̃ lôgõzó lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Nĩ ị̂sũ tã kô, tãlâ ãgô rú bê Yésũ ʼdĩ rî, Ôvârí fẽ mbârâkã nĩ gólâ drí rĩzó õjílã îbábátízãlé ʼdĩ. Gólâ ʼê ʼdĩ âʼdó kô mbârâkã íyíkâ sĩ. 28 Ãnî ndrĩ, nĩ nị̃ trá tãndí ró, má rî trá âtálâ õjílã drí ndrĩ kĩ, 'Má âʼdó kô ʼdíyî pã ʼbá ʼî. Ôvârí âjô mâ trá sị́sị́ íyíkâ cé õjílã êdélé njãâ ânĩ-ânĩ gólâkâ rî tẽlé.' 29 Mâ rĩʼá ãyĩkõ ró, tãlâ õjílã dũû rĩʼá nĩʼá Yésũ ngálâ. ʼDĩî má âʼdô ʼbãʼá nyé õzõ ãgô ãnjî ãzâ rû-lẽ-ãzí lâ bê rî kâtí, gõʼdá õzõ ãgô ãnjî rî ʼdĩ õgî õkó trá óʼdí rî, õjílã ndrĩ drí âʼdózó ãyĩkõ ró, tãlâ gólĩyî ndrê ãyĩkõ ãgô ãnjî ʼdĩ kâ ĩʼdî õkó lâ óʼdí ʼdĩ bê. Kpálé rî, gólĩyî îcá kô õkó ʼdĩ trõlé nĩ. 30 Rĩʼá tãndí ró Yésũ drí âcázó õjílã ãmbá tã lâ drí lâzélé rõô rî ró. Õzõ ámâ tã õlâzê kô rî, tã lâ ʼé ngá ãzâ kô. 31 "Tã pạ̃tị́ị̃ ró, õjílã gólâ ânĩ ʼbá Ôvârí ngá lésĩ rî îmbâ íyíkâ kpá té tã gólĩyî Ôvârí ngá lésĩ rî yî ĩʼdî. Gõʼdá mâ õjílã ãngó nõ kâ ró rî, rî tã Ôvârí kâ îmbálé tã nị̃nị̃ ãngó nõ kâ rî vó ró. Ĩtí rî, Yésũ rĩʼá gạ̃rạ̃ má drị̃ị̂ sĩ, tãlâ gólâ ânĩ trá Ôvârí ngá lésĩ. 32 Yésũ rî íyíkâ nõ tã yí drí ndrẽlé trá kpá yí drí ârílí trá rî îmbálé ĩʼdî. Gõʼdá cé õjílã fínyáwá lẽ ĩyî tã nĩ tã îmbâ gólâkâ ʼdĩ ʼá. 33 Õjílã gólĩyî tã lẽ ʼbá trá tã îmbâ Yésũ kâ ʼá rî, ʼdĩî gólĩyî âʼdâ tã trá kĩ, tã Ôvârí kâ tã pạ̃tị́ị̃ ró. 34 Tãlâ Ôvârí âjô Yésũ nĩ ânĩlí tã âtî-âtî íyíkâ îmbálé ãmâ drí. Ôvârí rĩʼá Yésũ bê ngá ãlô ró, gõʼdá gólâ drí Líndrí Tãndí íyíkâ âjózó mbârâkã bê ânĩlí rĩlí Yésũ bê, Yésũ õʼê ró ngá ndrĩ mbârâkã lâ sĩ. 35 Nĩ ndrê drẽ, Ôvârí lẽ íyî mvá Yésũ trá rõô. Gõʼdá gólâ drí drị́-ãcê fẽzó Yésũ drí âʼdózó mbârâkã bê ngá ndrĩ drị̃lị́. 36 Õjílã ndrĩ tíbê tã lẽ ʼbá trá Ôvârí rî mvá ʼá rî, gólĩyî trá õjílã Ôvârí kâ ĩʼdî gõʼdá Ôvârí âʼdô lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî fẽʼá gólĩyî drí. Gõʼdá õzõ õjílã õlẽ tã Ôvârí rî mvá ʼá kô rî, rĩʼá õnjí ró! Ôvârí fẽé lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî gólĩyî drí kô. Ôvârí âʼdô rĩʼá zãâ lâṇõ fẽʼá ĩʼdî gólĩyî drí tã õnjí gólĩyíkâ ʼdĩ tãsĩ, tãlâ Ôvârí rĩʼá ạ̃wạ̃ ró gólĩyí bê."

4

1 Kậyị̂ nã ʼbá yî ʼá rî, õjílã dũû rî trá nĩlí Yésũ ngálâ bãbãtízĩ ʼẽlé. Õjílã rĩ ʼbá ʼdẽlé Yésũ vósĩ gõʼdá Yésũ yî drí kpá rĩzó bãbãtízĩ ʼẽlé drílĩyî rî, trá gạ̃rạ̃ gólĩyî rĩ ʼbá nĩlí Yõwánĩ ngálâ rî ʼbá yî drị̃ị̂ sĩ. Gbõ lé õjílã ʼdî ʼbá yî rî ĩyî bê nĩlí Yésũ ngálâ rî, Yésũ rî gógó nyãányâ lâ ʼé bãbãtízĩ cú nĩ õjílã rî ʼdĩ ʼbá yî drí kô. Lãjóʼbá gólâkâ rî ʼbá yî rî ĩyî nĩ bãbãtízĩ ʼẽlé õjílã ʼdî ʼbá yî drí. Gõʼdá Pạ̃rúsị̃ yî ârî ĩyî bê tã ʼdî rî, tã ʼdî sú gõʼdá gólĩyî rú kô. Gõʼdá Yésũ nị̃ tã ʼdî bê kĩ, tã ʼdî sú Pạ̃rúsị̃ yî rú gõʼdá kô rî, gólĩyî drí ngãzó nĩlí lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yí bê ʼbạ̃drị̃ Yũdạ́yạ̃ kâ ʼdĩ âyélé gõzó vólé Gãlĩláyã ʼálâ. 4 Gõʼdá gõgõ Gãlĩláyã ʼálâ rî sĩ rî, Yésũ yî nĩ kôrô lạ́tị̂ gólâ nĩ ʼbá kpũrú ʼbạ̃drị̃ zị̃lị́ Sãmárĩyã rî ʼásĩ rî ʼásĩ. 5 Gõʼdá gólĩyî drí nĩzó cãlé ãnyî jạ̃rị́bạ̃ mvá ãzâ Sãmárĩyã kâ zị̃lị́ Sĩkárã rî lạ̃gạ́tị́. Óró bê rĩʼá tólâ tíbê Yãkóbã drí ʼdị̃lị́ trá ạ̃kû ró gõʼdá drílâ fẽlé ị̃nyạ́kú lâ bê íyî mvá Yõsépã drí rî. Yésũ yî gõ câ bê óró ʼdĩ tị́ rî, lâṇõ ậcị́ kâ fî trá gólâ rú rõô. ʼDĩî rĩʼá ị̃tú-pá mûdrị́-drị̃-lâ-gâ-rị̃ sĩ, ị̃tú âmê gõʼdá trá rõô. Ĩtí rî, gólâ drí rĩzó vũdrị́ lôvólé óró ʼdĩ tị́. 7 Gõʼdá lãjóʼbá gólâkâ ʼdĩ ʼbá yî drí ĩyî ngãzó nĩlí jạ̃rị́bạ̃ mvá nã ʼálâ nĩʼá ngá nyãnyã gĩlí, gólâ rî âyélé ãkpã óró ʼdĩ tị́ nĩngá élê. Nĩngá sĩ, õkó ãzâ ʼbạ̃súrú Sãmárĩyã kâ ʼásĩ, rî rĩlí jạ̃rị́bạ̃ mvá ʼdĩ ʼá nĩngá drí ânĩzó lị̃mvû ʼũlị́ óró ʼdĩ ʼásĩ. Gõʼdá õkó Sãmárĩyã lé ʼbá ró ʼdĩ âcâ bê rî, Yésũ drí tã âtázó õkó ʼdĩ drí kĩ, "Ámâ îzó, ní âʼdô îcáʼá fí trá lị̃mvû âfẽlé má tị́ yã?" 9 Gõʼdá õkó ʼdĩ drí tã-drị̃ lôgõzó Yésũ drí kĩ, "Ní zị̂ lị̃mvû má tị́ ʼdĩ ángô tí ró? Mâ Sãmárĩyã lé ʼbá ʼî. Ạ̃kû lâ sĩ, ãnî õjílã Yúdạ̃ yí kâ mvû ĩyî ĩgã tị́ bê õjílã Sãmárĩyã kâ bê yã?" Õkó ʼdĩ âtâ úlị́ ʼdĩ ĩtí ʼdĩ, tãlâ õjílã Yúdạ̃ yí kâ kĩ, ngá Sãmárĩyã lé ʼbá kâ âʼdô ĩyî îzãʼá Ôvârí rî lị̃fị́ drị̃ ʼá. 10 Gõʼdá Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó õkó ʼdĩ drí kĩ, "Tí ní õró ngá fẽfẽ tãndí Ôvârí drí rĩʼá fẽlâ õjílã drí ngbãângbânõ rî nị̃ị̂ bê, gõʼdá ní õró tí kpá mâ rî gógó lị̃mvû zị̃ ʼbá ní tị́ sĩ nô nị̃ị̂ bê, gõʼdá ní drí lị̃mvû zị̃zó má tị́ sĩ rî, tí má âʼdô lị̃mvû gólâ ánî ʼbã ʼbá rĩlí zãâ lédrẽ-lédrẽ ró rî fẽʼá ní drí." 11 Gõʼdá õkó ʼdĩ drí tã-drị̃ lôgõzó Yésũ drí kĩ, "Ãmbá, óró nõ fĩfĩ, nî kpá ngá lị̃mvû âsê kâ ãkó rî, ní âʼdô áníkâ lị̃mvû rî ʼdĩ âséʼá ãʼdô sĩ yã? Gõʼdá ní âʼdô áníkâ lị̃mvû ámâ ʼbã ʼbá rĩlí zãâ lédrẽ-lédrẽ ró rî ûsúʼá ãʼdô ʼásĩ ãngó nõ ʼá rî yã? 12 Úlị́ áníkâ âtálé ʼdĩ ʼá rî, ní ị̂sũ áníkâ bê rî, nî gạ̃rạ̃ ãmâ ạ́ʼbị́yạ́ Yãkóbã tíbê óró nõ ʼdị̃ ʼbá nĩ, yî rî gógó drí mvũlị́ kõrõnyã íyíkâ yí bê ndrĩ, gõʼdá íyî mvá yî drí mvũzó lâ kpá ĩʼdî rĩrĩ gólĩyíkâ sĩ gõʼdá âcálé bũúũ ãmâ rú rî drị̃ị̂ sĩ yã?" 13 Gõʼdá Yésũ drí tã-drị̃ jãzó õkó ʼdĩ drí kĩ, "Õjílã tíbê lị̃mvû mvũ ʼbá óró Yãkóbã kâ ʼdĩ ʼásĩ rî, lị̃mvû lôvó âʼdô gólâ rî ʼẽʼá kpá óʼdí. 14 Gõʼdá õjílã tíbê lị̃mvû má drí ʼẽʼá fẽlâ ní drí rî mvũ ʼbá rî, lị̃mvû lôvó ʼé gólâ gõʼdá kô, tãlâ lị̃mvû má drí ʼẽʼá fẽlâ gólâ drí ʼdĩ rî, âʼdô rĩʼá gólâ rî pị̃pị̂sị́lị́ ʼá õzõ óró kâtí, lị̃mvû lâ ʼdĩ âʼdô rĩʼá ậtị́lị́ gólâ rî pãlé zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó." 15 Gõʼdá õkó ʼdĩ drí tã lôgõzó kpá Yésũ drí kĩ, "Ãmbá, ní âfẽ lị̃mvû rî lârâkô bê ĩtí ʼdĩ má drí kẽ, tãlâ lị̃mvû lôvó õzó kô ámâ ʼẽê kpá óʼdí, gõʼdá má õzó kô kpá ânĩî lị̃mvû ậʼũlị́ óʼdí óró nõ ʼásĩ." 16 Yésũ drí gõzó tã âtálé õkó ʼdĩ drí kĩ, "Tãndí ró, ʼdõvó ní nĩ ánî ágó rî ậzị́lị́, nĩ ânĩ ró gólâ bê má ngáá nõlé." 17 Gõʼdá õkó ʼdĩ drí tã-drị̃ jãzó Yésũ drí kĩ, "Mâ ámângá ágó ãkó." Gõʼdá Yésũ drí tã âtázó gólâ drí kĩ, "Pạ̃tị́ị̃, úlị́ áníkâ ʼdĩ rĩʼá mbị̂! Nî ágó ãkó, tãlâ ní trõ ágó trá âyélé âyélé ândâlâ njị̂, gõʼdá ãgô gólâ ãnî drí ʼbãzó gólâ bê ngbãângbânõ rî, âʼdó kô ánî ágó ʼî." 19 Gõʼdá õkó ʼdĩ drí tã-drị̃ lôgõzó Yésũ drí kĩ, "Ãmbá, ãʼdô ĩtí rî, pạ̃tị́ị̃ nî rĩʼá tã ậngũ ʼbá ʼî! 20 Ĩtí rî ʼdõvó, má îjî drẽ tã ní tị́. Võ gólâ tãndí mbị̂ õjílã drí Ôvârí rî ị̂njị̃zó ʼá lâ rî íyíkâ ángô rî ĩʼdî yã? Tãlâ ãmâ ạ́ʼbị́yạ́ yî îmbâ ĩyíkâ ãmâ lãʼbí ãmákâ ʼá Ôvârí rî ị̂njị̃lị́ únị́ ãmbá ãzâ drị̃ị̂ nõngá. Gõʼdá ãnî õjílã Yúdạ̃ yí kâ rî, rî âtálâ kĩ, võ tãndí mbị̂ Ôvârí rî ị̂njị̃ kâ âʼdô cé Yẽrõsãlémã ʼálâ. Ngbãângbânõ võ rị̃ ʼdî ʼásĩ rî, gõʼdá ángô rî íyíkâ ĩʼdî tãndí ró Ôvârí rî ị̂njị̃zó yã?" 21 Gõʼdá Yésũ drí tã-drị̃ jãzó gólâ drí kĩ, "Ní ârî drẽ úlị́ má drí ʼẽʼá âtálâ ní drí nõ. Kậyị̂ lâ trá ngbãâ ãnyî õjílã drí Ôvârí rî ị̂njị̃zó võ ʼásĩ ndrĩ pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ, gõʼdá Ôvârí drí rãtáã gólĩyíkâ ʼdĩ ârízó. Âʼdó kô cé únị́ drị̃ị̂ nõngá, ngãtá cé Yẽrõsãlémã ʼálâ. 22 Ãnî Sãmárĩyã lé ʼbá, nĩ rî Ôvârí gólâ ãnî drí nị̃lị́ kô rî ị̂njị̃lị́ ĩʼdî. Gõʼdá ãmâ Yúdạ̃ yî, mã rî Ôvârí ãmâ drí nị̃lị́ trá dódó rî ị̂njị̃lị́ ĩʼdî, tãlâ ʼdíyî pã ʼbá gólâ Ôvârí drí âjólé rî rĩʼá õjílã Yúdạ̃ kâ ʼî. 23 Gõʼdá kậyị̂ âcâ trá Ôvârí drí lạ́tị̂ óʼdí âʼdázó õjílã drí. Ôvârí lẽ õjílã drí íyî ị̂njị̃lị́ võ ʼásĩ ndrĩ tã mbị̂ sĩ. Gõʼdá tã lậvũ ʼbá gạ̃rạ̃ rî, gólâ lẽ õjílã drí íyî ị̂njị̃lị́ pị̃pị̂sị́lị́ ãlô tãndí rî sĩ. 24 Ní ârî drẽ! Ôvârí rĩʼá líndrí ró. Gólâ rí kô cé võ ãlô ʼá. Gólâ rî kárá tã ʼẽlé pị̃pị̂sị́lị́ tãndí ãlô rî sĩ. Õjílã ị̃ị̂njị̃ gólâ pị̃pị̂sị́lị́ tãndí pạ̃tị́ị̃ mbị̂ gõʼdá kpá ãlô rî sĩ. ʼDĩî rî sû nĩ Ôvârí drí rõô." 25 Gõʼdá õkó ʼdĩ drí tã-drị̃ lôgõzó kĩ, "Úlị́ tãndí ní drí âtálé ʼdĩ ʼbã mâ trá ʼdíyî pã ʼbá tíbê ʼẽ ʼbá âcálé rî tã lâ ị̂sũlị́, gólâ âʼdô âcáʼá nĩ tã pạ̃tị́ị̃ Ôvârí ngá lésĩ rî âʼdálé ndrĩ ãmâ drí." 26 Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó õkó ʼdĩ drí kĩ, "Mâ rĩ ʼbá tã nô âtálé ní drí nõ rĩʼá ʼdíyî pã ʼbá rî gógó ĩʼdî." 27 Gõʼdá Yésũ drẽ zãâ rĩʼá úlị́ âtáʼá õkó ʼdĩ bê rî, lãjóʼbá gólâkâ rî ʼbá yî drí âgõzó jạ̃rị́bạ̃ lésĩ gólĩyî ûsúlị́ úlị́ âtárẽ ʼá. Gõʼdá lãjóʼbá Yésũ kâ ʼdĩ ʼbá yî ûsû ĩyî gólĩyî bê úlị́ âtárẽ ʼá rî, drílĩyî âʼdózó lârõ-lârõ ró, tãlâ lãʼbí Yúdạ̃ yí kâ ʼá rî, rĩʼá õnjí ró ãgô drí rĩzó tã ngĩlí õkó lídí bê. Gbõ lé lãjóʼbá ʼdĩ ʼbá yî âʼdô bê lârõ-lârõ ró gõʼdá kpá tã ị̂sũ ró rî, õjílã ãlô gólĩyî lãfálé sĩ õkó ʼdĩ îjí ʼbá kĩʼá nĩ rî, ní lẽ ãʼdô yã, ngãtá Yésũ rî îjí ʼbá kĩʼá nĩ rî, gólâ rî úlị́ âtálé õkó Sãmárĩyã lé ʼbá ró ʼdĩ bê ãʼdô tãsĩ yã rî yû. 28 Gõʼdá õkó ʼdĩ drí lị̃mvû límvó íyíkâ âyézó ãkpã nĩngá, gólâ drí ngãzó nĩlí ʼwãâʼwâ gõlé vólé jạ̃rị́bạ̃ ʼálâ. Gõʼdá gólâ câ bê tólâ rî, gólâ drí õjílã ậzị́zó tã âtázó gólĩyî drí kĩ, 29 "Nĩ ânĩ drẽ ʼwãâʼwâ tã nô ârílí! Má ûsû ãgô ãzâ trá óró tị́ tólâ, gõʼdá ãgô rî ʼdĩ âʼdâ tã gólĩyî má drí ʼẽlé trá ạ̃kû ró rî yî trá ndrĩ má drí! Gólâ îcâ fí trá âʼdólé ʼdíyî pã ʼbá ãmâ drí rĩʼá tẽlâ rî ĩʼdî yã? Nĩ ânĩ, mã nĩ ró ndrẽlâ." 30 Gõʼdá õjílã ʼdî ʼbá yî ârílí bê úlị́ õkó ʼdĩ kâ âtálé ʼdĩ rî, gólĩyî drí ngãzó ndrĩ nĩlí Yésũ rî ndrẽlé óró tị́ ʼá tólâ. 31 Gõʼdá õkó ʼdĩ õtírĩ kpá lậvũû rî, kôrô lãjóʼbá Yésũ kâ ʼdĩ ʼbá yî drí ngá nyãnyã âtrõzó fẽlé Yésũ drí. Gólĩyî drí tã âtázó kĩ, "Tã îmbá ʼbá, mã gî ngá nyãnyã trá, rĩʼá nõ, ní nyâ." 32 Gõʼdá Yésũ drí tã âtázó lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Mâ cú ngá nyãnyã ámákâ bê, tíbê ãnî ndrĩ drí tã lâ nị̃lị́ kô rî." 33 Gõʼdá lãjóʼbá ʼdĩ ʼbá yî, drị̃ lâ ĩyî trá lîjã-lîjã ró. Gõʼdá drílĩyî rĩzó tã âtálé ĩyî lãfálé ʼásĩ kĩ, "Õjílã ãzâ âjî ngá nyãnyã trá gólâ drí ãmâ vólé sĩ nô yã?" 34 Nĩngá sĩ, Yésũ drí gõzó úlị́ mãnĩgõ íyíkâ ngá nyãnyã kâ ʼdĩ ĩtõ lâ âʼdálé gólĩyî drí kĩ, "Nĩ ndrê drẽ, má rî nõ lôsĩ gólâ Ôvârí drí ámâ âjózó ʼẽlâ rî ʼẽʼá. Õzõ má õtírĩ rĩî lôsĩ gólâ drí lẽlé má drí ʼẽlé rî ʼẽlé rî, ʼdĩî fẽ fãfã má drí õzõ ngá nyãnyã drí fãfã fẽrẽ õjílã drí rî kâtí. Má lẽ ámákâ zãâ ị̃tú vósĩ cé lôsĩ rî ʼdĩ ʼẽlé ndẽlé vólé. 35 Õjílã rî trá tã âtálé kĩ, õzõ ạ́ạ̃ậfũ ạ̃drúgú trá rî, ạ̃drúgú rî ʼẽlâ párá dũû ạ́mvú ʼá gõzó ṇõlâ! Nĩ ndrê drẽ, ãndrõ nô rî, âʼdó gõʼdá ĩtí kô. Nĩ ndrê drẽ võ lạ́tị̂ ʼálâ! Ạ̃drúgú lị̂njị̂ trá njãâ ṇõlé! Nĩ ânĩ, mã ṇõ ró êʼbélé võ ãlô ʼá ʼbãlé ẽró Ôvârí kâ ʼá. 36 Ôvârí âjô mâ ânĩlí úlị́ íyíkâ ị̂ʼdị́lị́ õjílã ʼásĩ. Nĩ ânĩ ámâ pãlé õjílã ʼdî ʼbá yî êʼbélé tũ võ ãlô ʼá, tãlâ õrî ró ĩyî bê lédrẽ-lédrẽ ró zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó. Mâ ĩʼdî ị̂ʼdị́ ʼbá lâ ʼî, má âʼdô lâṇõ lôsĩ kâ ãnî drí ámâ pãzó ʼdĩ drị́-ʼâ lâ fẽʼá ãnî drí, mã âʼdô ró bê ãyĩkõ ró kpãkã ãlô ãní bê õjílã gólĩyî ãmâ drí îmbálé ʼdĩ ʼbá yî tãsĩ. 37 Rĩʼá tã pạ̃tị́ị̃ ró õjílã drí rĩzó tã âtálé kĩ, 'Ãzâ ʼbá yî ị̂ʼdị̂ ĩyíkâ ị̂ʼdị̂-ị̂ʼdị̂ lâ, gõʼdá ãzâ ʼbá yî ṇõ ĩyíkâ ṇõṇõ lâ êʼbélé ẽró ʼá.' 38 Gõʼdá ngbãângbânõ rî, mâ rĩʼá ãnî jõʼá ngá gólĩyî má drí ị̂ʼdị́lị́ rî ʼbá yî êʼbélé. Gbõ lé õjílã ãzâ ʼbá yî õʼê ĩyî lôsĩ õjílã ʼdî ʼbá yî êdê-êdê lâ kâ nĩ ãnî drí rî, gõʼdá nĩ âʼdô ândrâ-tãndĩ lâ ûsúʼá." 39 Gõʼdá Sãmárĩyã lé ʼbá ʼdĩ ʼbá yî ârî ĩyî bê úlị́ õkó ʼdĩ kâ âtálé kĩʼá nĩ rî, Yésũ õlôfõ tã yí drí ʼẽlé trá ạ̃kû ró rî yî trá ndrĩ ʼdó yí drí rî, õjílã dũû gólĩyî lãfálé ʼásĩ drí tã lẽzó pạ̃tị́ị̃ kĩ, Yésũ ãâʼdô ʼdíyî pã ʼbá ʼî. 40 Gõʼdá Sãmárĩyã lé ʼbá ʼdĩ ʼbá yî câ ĩyî bê Yésũ ngálâ óró tị́ ʼá tólâ rî, gólĩyî lẽ drẽ zãâ tã îmbâ Yésũ kâ ârílí, gõʼdá drílĩyî rúʼbạ́ lôʼbãzó Yésũ rú, gólâ õrî ró drẽ dã ĩyí bê jạ̃rị́bạ̃ ĩyíkâ ʼdĩ ʼá nĩngá. Yésũ drí tã-drị̃ gólĩyíkâ ʼdĩ lẽzó, gõʼdá gólâ drí rĩzó gólĩyí bê nĩngá kậyị̂ rị̃ sĩ. 41 Gõʼdá Yésũ îmbâ gólĩyî bê kậyị̂ rị̃ ʼdî ʼá rî, õjílã dũû drí ngãzó tã lẽlé Yésũ ʼá ʼdíyî pã ʼbá ró pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ. 42 Õjílã gólĩyî tã lẽ ʼbá trá Yésũ ʼá ʼdĩ ʼbá yî, drílĩyî ngãzó úlị́ âtálé õkó gólâ gólĩyî ậzị́ ʼbá ânĩlí Yésũ rî ndrẽlé ʼdĩ drí kĩ, "Ãmâ îzó, mã nị̃ trá ngbãângbânõ kĩ, pạ̃tị́ị̃ Yésũ ĩʼdî gólâ ânĩ ʼbá õjílã ndrĩ pãlé tã õnjí gólĩyíkâ ʼásĩ rî. Sị́sị́ rî, mã lẽ tã cé úlị́ ní drí âtálé ãmâ drí nã tãsĩ. Gõʼdá mã lẽ tã pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ ngbãângbânõ rî, tãlâ mã ârî úlị́ rĩ ʼbá âfõlé gólâ sị́lị́ sĩ rî trá cú ãmâ bị́ sĩ. Ngbãângbânõ, mã ʼdê trá gólâ vósĩ." 43 Kậyị̂ rị̃ ʼdî vósĩ, Yésũ yî drí ngãzó lậvũlị́ Gãlĩláyã ʼálâ. 44 Gõʼdá ʼdĩî gólâ âtâ úlị́ mãnĩgõ trá kĩ, "Õjílã gólâ tã ậngũ ʼbá Ôvârí kâ ró rî, õjílã gólâkâ rî ʼbá yî ró gólâ kô." Gólâ âtâ úlị́ ʼdĩ trá ĩtí, tãlâ gólâ nị̃ trá kĩ, õjílã Yúdạ̃ yí kâ rî ʼbá yî ị̂njị̃ị́ ĩyî yî kô. 45 Gõʼdá gólĩyî câ bê Gãlĩláyã ʼálâ rî, õjílã ndrĩ drí ngãzó Yésũ rî lậgúlị́ ãyĩkõ sĩ, gólĩyî ị̂sũ ĩyíkâ bê rî kĩ, Yésũ âʼdô kpá tã lârâkô gólâ drí ʼẽlé Yẽrõsãlémã ʼálâ rî ʼẽʼá ʼbạ̃drị̃ ĩyíkâ ʼá nĩngá, tãlâ õjílã gólĩyî ũrûkậ ʼbá yî nĩ ʼbá Yẽrõsãlémã ʼálâ kãrámã lậvũ-lậvũ kôrô kâ ʼẽlé nã ʼbá yî ngî ĩyî tã lârâkô Yésũ drí ʼẽlé tólâ nã tã lâ trá gólĩyî drí. 46 Kậyị̂ ãzâ sĩ, Yésũ drí nĩzó kpá óʼdí Kánã tíbê gólâ drí lị̃mvû jãzó õdrá ró ʼá lâ rî ʼálâ. Gõʼdá ãgô ãmbá ãzâ kũmũ Ẽródẽ kâ zẽlé bê jạ̃rị́bạ̃ ãzâ zị̃lị́ Kãpẽrãnómã nã ʼá. Mvá ãgô ãmbá ʼdĩ kâ trá ngá lãzé ró ãnyî ʼẽʼá drãlé. 47 Gõʼdá ãgô ãmbá ʼdĩ ârílí bê tã kĩʼá nĩ rî, Yésũ ãâcâ trá Yũdạ́yạ̃ lésĩ Gãlĩláyã ʼá, gõʼdá gólâ ãâʼdô bê Kánã ʼálâ rî, ãgô ãmbá ʼdĩ drí ngãzó ʼwãâ nĩlí Yésũ ngálâ. Gõʼdá ãgô ʼdĩ câ bê Yésũ rî ûsúlị́ rî, gólâ drí rúʼbạ́ lôʼbãzó Yésũ rú kĩ, "Óõ, kúmú, mvá ágó ámákâ ngá lãzé ró ạ̃mbúkũ lâ cé pị̃pị̂sị́lị́ ʼá, ní âʼdô ânĩʼá fí trá pãlâ má drí õdrã ʼásĩ yã?" 48 Gõʼdá Yésũ drí tã-drị̃ jãzó ãgô ʼdĩ drí trậ kĩ, "Ãnî õjílã Gãlĩláyã kâ nõ ʼbá yî, õzõ nĩ õndrê tã lârâkô má drí rĩʼá ʼẽlâ rî kô rî, nĩ gã dó tã lẽlé kĩ, pạ̃tị́ị̃ Ôvârí âjô mâ nĩ." 49 Gõʼdá ãgô ãmbá ʼdĩ drí tã lôgõzó Yésũ drí kĩ, "Ãmbá, ní ânĩ, mã nĩ ró bê ʼwãâʼwâ ámâ mvá ágó nõ trá ʼẽʼá lôvó-lôvó âyélé!" 50 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí tã âtázó ãgô ʼdĩ drí kĩ, "Tãndí ró, ánî mvá ágó ʼdĩ drãá kô, âʼdô ngá pãʼá. Ní nĩ gõlé ní drí ʼbã ʼálâ." Ãgô ãmbá ʼdĩ drí tã lẽzó úlị́ Yésũ kâ ʼdĩ ʼá, gõʼdá gólâ drí ngãzó nĩʼá gõlé yí drí ʼbã ʼálâ. 51 Gõʼdá ãgô ãmbá ʼdĩ ngâ bê nĩʼá gõlé yí drí ʼbã ʼálâ rî, gólâ õtírĩ cãâ ãnyî yí drí ʼbã bê rî, gólâ drí rû ûsúzó rû ị̂ʼbũ ʼbá íyíkâ yí bê lạ́tị̂ ʼá. Gõʼdá kôrô rû ị̂ʼbũ ʼbá gólâkâ ʼdĩ ʼbá yî drí ngãzó tã âtálé gólâ drí kĩ, "Ánî mvá ágó ngâ trá ngá lãzé ʼásĩ! Gólâ rî rúʼbạ́ âcâ trá tãndí ró!" 52 Gõʼdá ãgô ʼdĩ drí tã îjízó rû ị̂ʼbũ ʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî tị́ kĩ, "ʼDĩî tã pạ̃tị́ị̃ ʼî yã? Gólâ rî rúʼbạ́ âcâ tãndí ró ʼdĩ ángô tú yã?" Gõʼdá gólĩyî drí tã-drị̃ jãzó kĩ, "Ậgị́ ị̃tú drí drị̃ dĩrĩ ʼá kôrô gólâ rî rúʼbạ́ ãmbá âmé ʼbá ʼdĩ drí ậʼdị́zó, gõʼdá mbârâkã lâ drí âgõzó rúʼbạ́ lâ ʼá." 53 Gõʼdá kôrô ãgô ʼdĩ drí nị̃zó lâ kĩ, ngá lãzé fõ trá íyî mvá rú sĩ té ị̃tú-pá gólâ Yésũ drí úlị́ âtázó yí drí kĩʼá nĩ rî, yí õnĩ ʼbã ʼálâ, íyî mvá ágó ãâʼdô ngãʼá ngá lãzé ʼásĩ ʼdî ʼá. Gõʼdá ãgô ãmbá ʼdĩ drí tã lẽzó pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ Yésũ ʼá, gõʼdá õjílã gólâkâ ʼbã kâ ndrĩ drí tã lẽzó kpá pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ õzõ gólâ kâtí. 54 ʼDĩî tã lârâkô rị̃ lâ Yésũ drí ʼẽlé Gãlĩláyã ʼálâ âgõ-âgõ gólâkâ Yũdạ́yạ̃ lésĩ rî vósĩ rî ĩʼdî.

5

1 Tã Yésũ drí ʼẽlé Gãlĩláyã ʼálâ ʼdĩ ʼbá yî vósĩ rî, gólâ drí ngãzó kpá óʼdí Gãlĩláyã ʼásĩ nĩlí Yẽrõsãlémã ʼálâ kãrámã Yúdạ̃ yí kâ ʼẽlé. 2 Gõʼdá Yẽrõsãlémã ʼá tólâ rî, ạ́pậrị̂ ãzâ bê rú lâ Bẽtẽzádã tị̂ Yúdạ̃ yí kâ sĩ, ãnyî ạ́tị̃ jạ̃rị́bạ̃ kâ zị̃lị́ Ạ́tị̃ Kạ́bị̃lị́kị̃ kâ rî lạ̃gạ́tị́. Gõʼdá ạ́pậrị̂ ʼdĩ tị́ rî, úʼdị̂ pạ̃trạ̃ trá tólâ njị̂. 3 Õjílã gólĩyî ngá lãzé ʼbá ró rî rî ĩyî trá pạ̃trạ̃ ʼdî ʼbá yî ʼásĩ, gólĩyî lị̃fị́ ãkó rî ʼbá yî, lĩsí ró rî ʼbá yí bê gõʼdá rĩ ʼbá õṇõ ró rî ʼbá yí bê. (Tãlâ mãlãyíkã Ôvârí kâ rî ânĩlí lị̃mvû ạ́pậrị̂ ʼdĩ kâ îyálé kãgbã-kãgbã. Õzõ õjílã ãzâ ngá lãzé bê rî õʼdê trá sị́sị́ lị̃mvû ạ́pậrị̂ ʼdĩ kâ rĩ ʼbá rû îyálé ʼdĩ ʼá rî, kôrô ngá lãzé gólâkâ ʼdĩ drí rû ndẽzó.) Ĩʼdî ngá lãzé ʼbá ʼdĩ ʼbá yî rî lị̃mvû ʼdĩ rû îyâ-îyâ lâ tẽlé. 5 Gõʼdá Yésũ yî câ bê ạ́pậrị̂ ʼdĩ tị́ ʼálâ rî, gólĩyî drí ãgô ãzâ ûsúzó tólâ, ậyị́ʼá gbũrũkũ drị̃ị̂ ngá lãzé bê, ãgô rî ʼdĩ ʼê trá ndrô nyâʼdî-trá-drị̃-lâ-ngâ-mûdrị́-drị̃-lâ-ngâ-njị̂-drị̃-lâ-nâ ngá lãzé íyíkâ ʼdĩ bê. Gõʼdá Yésũ ndrélé bê ãgô ngá lãzé bê ʼdĩ ậyị́rị̃ ʼá vũdrị́ rî, drílâ nị̃zó lâ kĩ, ãgô ʼdĩ ʼê trá ndrô ãmbá lâṇõ ngá lãzé íyíkâ ʼdĩ kâ bê. Gõʼdá Yésũ drí ãgô rî ʼdĩ îjízó kĩ, "Ámâ ậdrúpị̃, ní lẽ ngãlé ngá lãzé áníkâ ʼdĩ ʼásĩ yã?" 7 Gõʼdá ãgô ngá lãzé bê ʼdĩ drí tã lôgõzó Yésũ drí kĩ, "Óõ ãmbá, mâ õjílã ãkó ámâ zẽlé ʼwãâ lị̃mvû ʼdĩ ʼá tólâ, õzõ lị̃mvû ʼdĩ õtírĩ rû îyá kãgbã-kãgbã rî. Tãlâ má õtírĩ ámákâ drẽ rĩî ámâ sẽlé mãnísĩ rî, ạ̃kû ró õjílã gólĩyî mbârâkã bê rî ʼbá yî ʼdê ĩyîngá trá sị́sị́ má drí lị̃mvû ʼá tólâ." 8 Gõʼdá Yésũ drí tã âtázó gólâ drí kĩ, "Ní ngâ ûrû! Ní pâ gbũrũkũ áníkâ, ní ngâ nĩʼá lậmú bê!" 9 Ĩtí rî, kôrô ãgô ʼdĩ pá lâ drí âmbázó óʼdí, té õzõ ạ̃kû rî tí. Gõʼdá drílâ ngãzó ûrû gbũrũkũ íyíkâ pãlé nĩzó lậmú bê. ʼDĩî Yésũ îngâ ãgô ʼdĩ ngá lãzé ʼásĩ, té kậyị̂ Yúdạ̃ yí kâ lôvô kâ ʼá. 10 Tã ʼdî tãsĩ rî, drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ãzâ ʼbá yî ndrê bê ãgô Yésũ drí îngálé ngá lãzé ʼásĩ ʼdî nĩʼá lậmú bê lạ́tị̂ ʼásĩ gbũrũkũ íyíkâ bê yí drị̃ị̂ kậyị̂ ĩyíkâ lôvô kâ sĩ rî, gólĩyî drí ʼbãzó ạ̃wạ̃ ró ãgô ʼdĩ bê. Gõʼdá gólĩyî drí tã îjízó ãgô ʼdĩ tị́ kĩ, "Nî, tãlâ ãʼdô ʼî ní drí rĩzó ngá njị̃lị́ kậyị̂ ãmákâ kậyị̂ lôvô kâ sĩ yã? Ní nị̃ị́ kĩʼá nĩ rî, ãndrõ nô rî kậyị̂ ãmákâ rãtáã ʼẽ kâ ʼî rî kô yã? ʼDĩî rĩʼá tã õnjí ʼî." 11 Gõʼdá ãgô ʼdĩ drí tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ, "Tã ámákâ bê yã? Mâ ámângá kó ậyị́ʼá ngá lãzé ámákâ bê gõʼdá ãgô ãzâ drí ânĩzó ámâ îngálé ngá lãzé ámákâ ʼdĩ ʼásĩ, gõʼdá drílâ tã âtázó má drí kĩ, má õngâ má õtrõ gbũrũkũ ámákâ, má õnĩ lậmú bê. Ĩʼdî má drí rĩzó nĩlí nõ." 12 Gõʼdá drílĩyî tã âtázó ãgô ʼdĩ drí kĩ, "Õjílã õnjí rî gógó gólâ tã âtá ʼbá ní drí kĩʼá nĩ rî, ní õtrõ gbũrũkũ áníkâ nĩzó ĩʼdí bê lâ kậyị̂ ãmákâ rãtáã ʼẽ kâ nõ ʼá nõ íyíkâ ãʼdî ĩʼdî yã?" 13 Gõʼdá ãgô ʼdĩ îcá kô tã îjî gólĩyíkâ ʼdĩ tã-drị̃ lâ lôgõlé, tãlâ gólâ nị̃ị́ õjílã íyî îngá ʼbá ngá lãzé ʼásĩ ʼdî rú lâ kô. Tãlâ Yésũ îngâ gólâ bê ngá lãzé ʼásĩ rî, Yésũ drí íyîngá kôrô fĩzó ʼwãâ õjílã õʼbí ạ́pậrị̂ tị́ ʼdĩ ʼbá yî lãfálé. 14 Tã ndrĩ ʼdî vósĩ rî, ãgô îngálé ngá lãzé ʼásĩ ʼdî drí ngãzó kpá nĩlí jó ạ́ngị́ Ôvârí kâ rî ʼálâ. Gõʼdá Yésũ drí gólâ rî ûsúzó kpá óʼdí jó Ôvârí kâ nã ʼálâ. Gõʼdá Yésũ drí tã âtázó gólâ drí kĩ, "Ámâ ậdrúpị̃, ópâ nî trá! Ngbãângbânõ rî, ní âyê tã õnjí ʼẽʼẽ. Õzõ ní ãâyê tã õnjí ʼẽʼẽ kô rî, ngá ãzâ õnjí tẽtẽ lâ âʼdô âʼdóʼá ní bê gạ̃rạ̃ sị́sị́ ʼdĩ drị̃ị̂ sĩ." 15 Gõʼdá ãgô ʼdĩ drí ngãzó nĩlí ʼwãâʼwâ drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ tíbê gólâ rî îjí ʼbá sị́sị́ rî yî ngálâ. Gõʼdá drílâ tã âtázó gólĩyî drí kĩ, "Ãgô tíbê ámâ îngá ʼbá ngá lãzé ʼásĩ ãnî drí rĩʼá tã lâ îjílí má tị́ rî, gólâ ĩʼdî ãgô gólâ rĩʼá zị̃lâ Yésũ rî." 16 Gõʼdá drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî ârî ĩyî bê tã ʼdî ĩtí rî, gólĩyî ʼbãá Yésũ rî lôvó gõʼdá kô, tãlâ tã Yésũ drí ʼẽlé kậyị̂ gólĩyíkâ rãtáã kâ ʼdĩ ʼá ʼdĩ tãsĩ. Gõʼdá gólĩyî drí rĩzó zãâ Yésũ rî îkpókpólõlé úlị́ sĩ. 17 Gõʼdá Yésũ drí tã âtázó gólĩyî drí gólĩyî lị̃fị́ drị̃ ʼá kĩ, "Tãlâ ãʼdô ʼî nĩ lẽé tã gólâ má drí rĩʼá ʼẽlâ nõ kô yã? Nĩ nị̃ị́ kô kĩʼá nĩ rî, ámâ átá Ôvârí rî lôsĩ ʼẽlé kậyị̂ vósĩ cé yã? Gólâ rî zãâ ãnî vó ndrẽlé kậyị̂ rãtáã kâ ʼá. Tãlâ ĩʼdî ʼdĩ má drí rĩzó kpá lôsĩ ʼẽlé kậyị̂ rãtáã kâ sĩ ʼdî, õzõ ámâ átá kâtí." 18 Úlị́ Yésũ kâ ʼdĩ drí drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî ʼbãzó âʼdólé ạ̃wạ̃ ró rõô. Yésũ rî lôvó drí fõzó gólĩyî ʼásĩ zãâ gbạ́dú. Gõʼdá drílĩyî rĩzó lạ́tị̂ lôndãlé, ãʼdô ró bê Yésũ rî fũzó vólé. Tã ífí gólĩyî drí ʼbãzó ạ̃wạ̃ ró Yésũ bê rî, tãlâ Yésũ ró lãʼbí gólĩyíkâ kĩʼá nĩ rî, kậyị̂ rãtáã kâ ʼdĩ ãâʼdô kậyị̂ lôvô kâ ʼî õjílã õʼê lôsĩ ʼá lâ kô rî kô. Gõʼdá ngîngî lâ, tã pạ̃tị́ị̃ gólâ Yésũ drí Ôvârí rî zị̃zó íyî átá ró ʼdĩ ʼbã gólĩyî trá âʼdólé ạ̃wạ̃ ró rõô, tãlâ tã ị̂sũ gólĩyíkâ ʼá rî, úlị́ Yésũ kâ ʼdĩ rî âʼdálâ kĩ, Yésũ ãâmã yî trá âʼdólé Ôvârí ró. 19 Gõʼdá drị̃-ʼbá ạ́ngị́ ʼdĩ ʼbá yî rî ĩyî bê Yésũ rî tị̂ ânyálé rî, Yésũ drí gõzó tã âtálé gólĩyî drí kĩ, "Má âtâ ãnî drí tã pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró, má îcá kô tã ʼẽlé cú ĩtí ámâ átá ãkó. Má rî cé tã Ôvârí drí rĩʼá ʼẽlâ rî ʼbá yî ʼẽlé ĩʼdî. Má lẽ cé ngá gólâ drí lẽlé má drí ʼẽlé rî ʼẽlé ĩʼdî. 20 Tãlâ ámâ átá lẽ mâ íyî mvá trá rõô, ĩʼdî ʼdĩ gólâ drí ngá yí drí lẽlé ʼẽlé rî âʼdázó ndrĩ má drí. Má âtâ ãnî drí, ámâ átá âʼdô ámâ ʼbãʼá tã tãndí ãzâ ʼbá yî ʼẽlé gạ̃rạ̃ tã gólâ ãnî drí ndrẽlé nõ drị̃ị̂ sĩ. Nĩ õtírĩ ámâ ndrẽê ʼẽrẽ lâ ʼá rî, gõʼdá ãnî tị̂ âʼdô ậʼdị́ʼá ậʼdị̂. 21 Ámâ átá rî õjílã lîdrílí õdrã ʼásĩ gólĩyî ʼbãlé âʼdólé lédrẽ-lédrẽ ró, õzõ drílâ lẽlé rî tí. Mâ rî gógó gólâ rî mvá ró nõ âʼdô kpá õjílã lîdríʼá õdrã ʼásĩ gólĩyî ʼbãlé âʼdólé lédrẽ-lédrẽ ró, õzõ má drí lẽlé rî tí, nyé õzõ ámâ átá kâtí. 22 Gõʼdá ámâ átá fẽ drị́-ãcê trá ndrĩ má drị́gạ́, má drí tã-vó õjílã ndrĩ kâ kĩzó. 23 Gólâ ʼê tã ʼdî ĩtí ʼdĩ rî, tãlâ õjílã ndrĩ ị̃ị̂njị̃ ró mâ bê íyî mvá ró, õzõ gólĩyî ãʼdô fí gólâ rî ị̂njị̃ ʼbá ʼî rî. Õzõ õjílã ãzâ ị̃ị̂njị̃ mâ Ôvârí rî mvá ró nõ kô rî, õjílã rî gógó ʼdĩ ị̂njị̃ị́ ámâ átá gólâ tíbê ámâ âjó ʼbá nõ kpá kô. 24 "Má âtâ ãnî drí tã pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró, õzõ õjílã ãzâ ãârî úlị́ má drí rĩʼá âtálâ rî ʼbá yî trá, gõʼdá õjílã rî ʼdĩ drí tã lẽzó kĩ, Ôvârí âjô mâ nĩ rî, õjílã rî gógó ʼdĩ âʼdô lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî ûsúʼá. Õjílã rî ʼdĩ rúʼbạ́ ị̃nyạ́kú lâ õdrã lé rî, lôvó-lôvó lâ âʼdô rĩʼá zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó õdrã gólâkâ vósĩ, tãlâ lâṇõ má drí ʼẽʼá fẽlâ gólâ drí tã õnjí gólâkâ tãsĩ rî, má fẽé gõʼdá kô. Gólâ lậvũ trá õdrã ʼásĩ fĩlí lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî ʼá. 25 Má âtâ tã pạ̃tị́ị̃ ró, kậyị̂ âcâ trá tã óʼdí drí rû ʼẽzó ngbãângbânõ! Gõʼdá mâ rî gógó Ôvârí rî mvá ró nõ âʼdô tã âtáʼá õjílã gólĩyî ôdrã ʼbá rî yî drí, gólĩyî drí ámâ gbórókõ ârízó, gõʼdá drílĩyî ngãzó âfõlé õdrã ʼásĩ rĩlí lédrẽ-lédrẽ ró zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó. 26 Tãlâ ámâ átá fẽ mbârâkã trá má drí õjílã îngázó õdrã ʼásĩ óʼdí rĩlí lédrẽ-lédrẽ ró zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó, nyé õzõ gólâ drí ngá ndrĩ lôʼbãrẽ tí, gõzó ngá ndrĩ ʼdî ʼbá yî vó lâ ndrẽlé âʼdólé lédrẽ-lédrẽ ró cé íyî úlị́ sĩ. 27 Gõʼdá lạ́tị̂ ãlô-ãlô ʼdĩ ʼásĩ, ámâ átá Ôvârí âfẽ drị́-ãcê kpá trá má drí tã-vó õjílã ndrĩ kâ kĩzó, tãlâ mâ gólâ rî mvá ʼî, gõʼdá ĩʼdî gólâ drí ámâ âjózó ûrú lésĩ. 28 "Ãnî tị̂ rî ậʼdị́lị́ úlị́ má drí rĩʼá âtálâ nõ ʼá tãlâ ãʼdô ʼî yã? Nĩ lẽ tã úlị́ má drí âtálé nõ ʼá. Kậyị̂ âbí âcáʼá, má drí õjílã gólĩyî ndrĩ ôdrã ʼbá trá rî yî zị̃zó, drílĩyî lạ̃zị́ ámákâ ârízó, gõʼdá drílĩyî ngãzó âfõlé õdrã ʼásĩ. 29 Gõʼdá õjílã gólĩyî tã tãndí ʼẽ ʼbá kậyị̂ drílĩyî ʼbãzó lédrẽ-lédrẽ ró rî sĩ rî, âʼdô ngãʼá õdrã ʼásĩ rĩlí lédrẽ-lédrẽ ró zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó. Gõʼdá õjílã gólĩyî tã õnjí ʼẽ ʼbá kậyị̂ drílĩyî ʼbãzó drẽ lédrẽ-lédrẽ ró ị̃nyạ́kú drị̃ị̂ nõngá nõ ʼá rî, âʼdô ĩyî lâṇõ zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó rî ûsúʼá. 30 Tã ndrĩ má drí rĩʼá ʼẽlâ rî, âʼdó kô tã ámâ nyãányâ kâ ĩʼdî. Má rí kô tã ámâ nyãányâ drí lẽlé rî ʼẽlé ĩʼdî. Má âʼdô tã-vó õjílã kâ kĩʼá, nyé õzõ ámâ átá drí âʼdálé trá má drí rî kâtí. Õzõ ʼdĩî rî kâtí rî, má rî tã-vó õjílã kâ kĩlí lạ́tị̂ mbị̂ ʼásĩ, tãlâ má rî té tã gólĩyî ámâ átá ámâ âjó ʼbá rî drí lẽlé rî ʼẽlé ĩʼdî." 31 "Má âtâ ãnî drí, nĩ ị̂sũ ãníkâ bê rî, má lôngô ʼdĩ ámâ tã ʼî yã? Âʼdó ĩtí kô. Õzõ má õró nõ rĩî ámâ nyãányâ tã lôngólé ĩʼdî rî, tí tã ndrĩ má drí rĩʼá âtálâ nõ ʼbá yî âʼdô ʼbãʼá ndrĩ tã tãkó ró. 32 Pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró, ámâ átá Ôvârí âʼdâ tã pạ̃tị́ị̃ ámákâ rî nĩ ãnî drí. Gõʼdá má nị̃ trá kĩ, tã drílâ âʼdálé ámâ tãsĩ rî rĩʼá tã pạ̃tị́ị̃ ʼî. 33 Nĩ jô õjílã trá Yõwánĩ ngálâ, gólĩyî ãʼdô ró tã gólâkâ ârílí. Gõʼdá Yõwánĩ drí tã pạ̃tị́ị̃ âtázó gólĩyî drí ámâ tãsĩ. 34 Tã bê âʼdó ʼbá tãndí ró lậvũlị́ gạ̃rạ̃ úlị́ õjílã mvá õzõ Yõwánĩ kâtí rî kâ drị̃ị̂ sĩ. Gõʼdá má rî tã nô âtálé úlị́ Yõwánĩ kâ tãsĩ, tãlâ úlị́ gólâkâ ʼdĩ ãâgâ ró bê ãnî drị̃ị̂, gõʼdá nĩ âdĩ ró drị̃ bê tã õnjí ãníkâ rî ʼásĩ ânĩlí má ngálâ, má pâ ró ãnî bê. 35 Yõwánĩ rĩʼá õzõ ngá îʼĩ gólâ tíbê rĩ ʼbá lạ́tị̂ îʼĩlí ãnî drí rî kâtí. Gõʼdá nĩ âʼdô trá ãyĩkõ ró tã lẽlé úlị́ gólâkâ ʼá kậyị̂ dã sĩ. 36 Tã tíbê âʼdó ʼbá ʼbãlé tãndí ró lậvũlị́ gạ̃rạ̃ úlị́ Yõwánĩ kâ drị̃ị̂ sĩ rĩʼá tã gólĩyî má drí rĩʼá ʼẽlâ nõ rî, gólĩyî rî tã âʼdálé kĩ, Ôvârí âjô mâ nĩ. Má rî nõ té tã ámâ átá drí âtálé má drí ʼẽlé rî ʼẽlé ĩʼdî ndẽlé. 37 "Õzõ pạ̃tị́ị̃ nĩ ũnị̃ úlị́ Ôvârí kâ fí trá dódó rî, nĩ âʼdô nị̃ʼá lâ kĩ, pạ̃tị́ị̃ Ôvârí âjô mâ nĩ, tãlâ búkũ gólâkâ ʼá rî, gólâ âtâ tã ámâ âcâ-âcâ kâ trá ãnî drí. Gõʼdá nĩ gã trá dó tã lẽlé úlị́ gólâkâ ʼdĩ ʼá, nĩ ârí gólâ rî úlị́ kô ãnî bị́ sĩ, gõʼdá nĩ ndré gólâ kpá kô ãnî lị̃fị́ sĩ. 39 Nĩ rî zãâ kárá búkũ Ôvârí kâ rî zị̃lị́ mãnísĩ, tãlâ ãnî drí tã mbị̂ ûsúzó lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî tãsĩ, gõʼdá tãlâ ãʼdô ʼî ãnî drí tã lẽzó kô kĩ, búkũ Ôvârí kâ ʼdĩ rî ámâ tã âtálé ĩʼdî ãnî drí yã? 40 Gõʼdá nĩ rî ámâ gãlé dó ãʼdô tãsĩ yã? Mâ ĩʼdî õjílã lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî fẽ ʼbá ʼî. 41 "Má nị̃ trá, ãnî ndrĩ, nĩ lẽé Ôvârí kô ãlôlâ, tãlâ nĩ lẽé kô tã lẽlé tã âtî-âtî má drí ânĩzó ĩʼdí bê lâ nõ ʼá. Ámâ átá Ôvârí âjô mâ nĩ ânĩlí ãnî îmbálé. Gõʼdá má ndrê bê rî, nĩ ʼê ãníkâ tã lẽlé cé õjílã gólâ ânĩ ʼbá íyî tã lôngô-lôngô bê kĩ, yí ãâʼdô íyíkâ ĩʼdî gạ̃rạ̃ rî ʼá! Mâ rî gógó nyãányâ lâ nõ, tã ị̂sũ ámákâ rî âʼdó kô cé ãnî õjílã drí ámâ lûyị́lị́ ĩʼdî. Má lẽ ámákâ cé ãnî drí tã lẽlé tã âtî-âtî ámákâ nõ ʼá ĩʼdî. 44 Tí nĩ âʼdô tã lẽʼá má ʼá ángô tí, õzõ nĩ õʼbã lị̃fị́ nõ gbõ zãâ ngá gólĩyî ãngó nõ kâ rî ʼbá yî vó, tãlâ ãnî ãzí-ãzí yî ũlûyị̂ ró ãnî rú bê kĩ, ãnî ãʼdô õjílã tãndí ʼî rî yã? ʼDĩî gõʼdá nĩ lẽé kô tã gólĩyî sũ ʼbá Ôvârí rú rî ʼbá yî ʼẽlé. 45 "Ãnî, nĩ gã úlị́ ãnî ạ́ʼbị́yạ́ Músạ̃ kâ kpá trá dó, tíbê ãnî drí kĩʼá nĩ, ãâʼdô tã ãnî drí lị̃fị́ ʼbãzó vó lâ rî âtáʼá nĩ ãnî tãsĩ Ôvârí ágálé rî. Gõʼdá nĩ gã bê úlị́ gólâkâ ámâ tãsĩ rî kpá trá dó ʼdĩ rî, Músạ̃ rî gógó âʼdô âdréʼá gõʼdá kpá nĩ Ôvârí ágálé ãnî ạ̃lị̃ âṇõlé. Âʼdó kô mâ rî gógó nõ ĩʼdî. 46 Nĩ ndrê trá, tí nĩ õró úlị́ Músạ̃ kâ âtálé rî lẽê rî, tí nĩ lẽ tã kpá trá úlị́ ámákâ ʼá, tãlâ Músạ̃ rî tã âtálé âcâ-âcâ ámákâ rî tãsĩ. 47 Gõʼdá nĩ lẽé bê tã tã Músạ̃ drí îgĩlí trá rî ʼá kô rî, ĩtí rî, tí nĩ âʼdô tã lẽʼá úlị́ má drí âtálé rî ʼá ángô tí yã?" ʼDĩî úlị́ Yésũ drí âtálé drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ drí Yẽrõsãlémã ʼálâ rî ĩʼdî.

6

1 Gõʼdá ʼdĩî vósĩ rî, Yésũ yî drí âgõzó Yẽrõsãlémã lésĩ gõlé Gãlĩláyã ʼálâ lãjóʼbá íyíkâ rî ʼbá yí bê. Kậyị̂ ãzâ sĩ, gólĩyî drí ngãzó fĩlí kõlóngbõ ʼá mbãlé lị̃mvû ândrê Gãlĩláyã kâ rî ʼáʼá lé drị̃ lâ lésĩ. 2 ʼDĩî rĩʼá kậyị̂ kãrámã Yúdạ̃ yí kâ zị̃lị́ kãrámã lậvũ-lậvũ kôrô kâ rî trá ãnyî. Gõʼdá õjílã ndrê bê tã lârâkô Yésũ drí rĩʼá ʼẽlâ rĩzó õjílã îngálé ngá lãzé ʼásĩ ʼdî rî, gólĩyî drí ngãzó ʼdó ʼdẽlé gólâ vósĩ. Nĩngá sĩ, Yésũ yî drí nĩzó mbãlé lũtú drị̃ị̂ ʼálâ, gõʼdá gólĩyî drí rĩzó vũdrị́ lãjóʼbá íyíkâ rî ʼbá yí bê dîrî yí lạ̃gạ́tị́ sĩ. 5 Gõʼdá Yésũ õtírĩ rĩî lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî lị̃fị́ lâ yî îcílí rî, ʼdĩî õjílã ãzâ ʼbá yî kpá bê dũû rĩʼá ĩyî ânĩʼá gólâ ngálâ. Gõʼdá Yésũ jâ lị̃fị́ bê gólĩyî ndrẽlé dîrî rî, drílâ ngãzó tã îjílí Fílĩpõ tị́ kĩ, "Fílĩpõ, mã âʼdô ngá nyãnyã ûsúʼá ãʼdô ʼásĩ gĩlí fẽlé õjílã õʼbí nõ ʼbá yî drí nyãlé yã?" 6 Yésũ îjî tã ʼdî Fílĩpõ tị́ ʼdĩ, ãʼdô ró tã ị̂sũ Fílĩpõ kâ ûjũzó, ngãtá Fílĩpõ lẽ tã trá kĩ, yî Yésũ cú rĩʼá mbârâkã bê ngá nyãnyã ûsúzó fẽlé õjílã dũû rĩ ʼbá ânĩlí ʼdĩ ʼbá yî drí yã. Tákõ gólâ nị̃ íyîngá tã yí drí ʼẽʼá ʼẽlâ rî trá. 7 Gõʼdá nĩngá sĩ, Fílĩpõ drí tã ʼdî drị̃ lâ jãzó Yésũ drí kĩ, "Mã âʼdô ngá nyãnyã rî ʼdĩ ûsúʼá õjílã õʼbí ʼdĩ ʼbá yî drí ĩtí ʼdĩ ãʼdô ʼásĩ yã? Õzõ kpálé óõtrõ ậdị̂ kậyị̂ kámá-rị̃ kâ ãmbãtã gĩzó rî, îcá õjílã õʼbí ʼdĩ ʼbá yî drí nyãlé cé tị̂tị̂ kô." 8 Gõʼdá nĩngá sĩ, lãjóʼbá Yésũ kâ Sĩmónã Pétẽrõ rî ậdrúpị̃ ró rú bê Ãndĩríyã rî drí tã âtázó Yésũ drí kĩ, 9 "Ágámvá ãzâ bê rĩʼá nõ, gólâ cú ãmbãtã dãdãwá bê njị̂, gólâ kpá cú ị̃ʼbị̂ fínyá-fînyâwá bê rị̃. Gõʼdá õzõ kpálé mã õfẽ ãmbãtã njị̂ ʼdĩ gõʼdá ị̃ʼbị̂ rị̃ ʼdî ʼbá yí bê õjílã õʼbí ʼdĩ ʼbá yî drí nyãlé rî, îcá gólĩyî drí kô." 10 Gõʼdá ĩtí rî, Yésũ drí tã âtázó lãjóʼbá íyíkâ rî ʼbá yî drí, gólĩyî ãâtâ ró tã õjílã õʼbí ʼdĩ ʼbá yî drí, tãlâ õrî ró ĩyî bê vũdrị́ ngá nyãlé. Gõʼdá õjílã õʼbí ʼdĩ ʼbá yî drí rĩzó vũdrị́ õmã ạ̃rú drị̃ị̂ ngá nyãnyã tẽlé. Õjílã rĩ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî rĩʼá kútũ-njị̂. ʼDĩî ólã cé ãgô ĩʼdî, gõʼdá ólãá õkó ʼdĩyímvá bê kô. 11 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí ãmbãtã njị̂ ʼdĩ trõzó, gõʼdá drílâ rãtáã ʼẽzó Ôvârí drí, gõʼdá drílâ fẽzó lâ lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî drí, gólĩyî õlânjî ró õjílã õʼbí gólĩyî rĩ ʼbá vũdrị́ ʼdĩ ʼbá yî drí. Gõʼdá gólâ drí ị̃ʼbị̂ rị̃ ʼdî ʼbá yî ʼẽzó kpá ĩtí. Mbârâkã Ôvârí kâ sĩ, ãmbãtã njị̂ ʼdĩ ʼbá yî gõʼdá kpá ị̃ʼbị̂ rị̃ ʼdî ʼbá yí bê drí õjílã õʼbí ʼdĩ ʼbá yî îcázó ndrĩ. 12 Gõʼdá õʼbí ʼdĩ ʼbá yî nyâ ĩyî ngá nyãnyã bê îcálé dũû rî, Yésũ drí tã âtázó lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî drí, gólĩyî ũûʼdû ngá nyãnyã ạ̃mbúkũ õjílã õʼbí ʼdĩ ʼbá yî drí nyãlé âyélé ʼdĩ ʼbãlé dódó, õzó kô rû îzãâ. 13 Gõʼdá ĩtí rî, lãjóʼbá Yésũ kâ ʼdĩ ʼbá yî drí ãmbãtã ạ̃mbúkũ ị̃ʼbị̂ bê lâkí ʼbá ʼdĩ ûʼdúzó ívõ ʼásĩ dũûdû. ʼDĩî cé ãmbãtã dãdãwá njị̂ gõʼdá ị̃ʼbị̂ fínyá-fînyâwá bê rị̃ Yésũ drí rãtáã ʼẽzó drị̃ lâ rî drí õjílã õʼbí ʼdĩ ʼbá yî îcázó, gõʼdá ạ̃mbúkũ lâ drí kpá lâkízó ívõ ʼásĩ mûdrị́-drị̃-lâ-ngâ-rị̃. 14 Gõʼdá nĩngá sĩ, õjílã õʼbí ʼdĩ ʼbá yî ndrê ĩyî bê tã lârâkô Yésũ drí ʼẽlé mbârâkã Ôvârí kâ sĩ ngá nyãnyã ʼdî ʼẽzó âcálé dũû rî, tị̂ lâ ĩyî drí ậʼdị́zó. Gõʼdá drílĩyî tã ị̂sũzó kĩ, "Ãʼdô ĩtí rî, ʼdĩî trá pạ̃tị́ị̃ ʼdíyî pã ʼbá gólâ Ôvârí drí tã lâ ʼbãlé trá búkũ íyíkâ ʼá ʼẽʼá âjólâ ãmâ pãlé rî ĩʼdî, ĩʼdî gólâ âcâ trá." 15 Gólĩyî lẽ trá Yésũ rî ʼbãlé âʼdólé kúmú gólĩyíkâ ró mbârâkã sĩ, tãlâ gólâ õdrô ró bê ạ̃jú-ʼbá-ãzí gólĩyíkâ vólé. Tákõ, Yésũ nị̃ tã ị̂sũ gólĩyíkâ ʼdĩ trá ạ̃kû, gõʼdá tã ị̂sũ gólĩyíkâ ʼdĩ sú gólâ rú kô, gõʼdá gólâ drí íyîngá ʼbẽzó kírî élêwálâ ró nĩlí íyî lậpị́lị́ únị́ lãfálé. 16 Gõʼdá ngá drí ậnị́rị̃ ʼá, Yésũ drẽ zãâ únị́ lãfá ʼálâ. Lãjóʼbá gólâkâ ʼdĩ ʼbá yî drí ngãzó nĩlí gõlé lị̃mvû ândrê tị́ ʼálâ, ãʼdô ró nĩʼá kõlóngbõ mbãlé nĩzó gõlé Kãpẽrãnómã ʼálâ ró. Gõʼdá Yésũ rî gógó âgõó drẽ kô gólĩyî ngálâ. Gõʼdá ngá ậnị̂ bê gólĩyî ûsúlị́ drẽ ãkpã lị̃mvû ító ʼâ ʼá rî, ʼdĩî Yésũ âcá drẽ zãâ gólĩyî ngálâ kô. 18 Gõʼdá gólĩyî câ bê kõlóngbõ bê lị̃mvû ândrê ʼdĩ kâ ʼdĩ ító ʼâ lâ ʼá rî, kạ̃gũmạ́ạ̃ ândrê drí îtõzó rĩʼá ậsị̃lị́ mbârâkã sĩ. Gõʼdá lị̃mvû drị̃ drí rĩzó rû îyálé mbârâkã sĩ kãgbã-kãgbã. 19 Gõʼdá ʼdĩî gólĩyî nĩ trá õzõ kĩlõmítĩrĩ njị̂ kâtí lị̃mvû ândrê ʼdĩ tị́ sĩ, drílĩyî ngá ndrẽzó vólé rî, drílĩyî õjílã ãzâ ndrẽzó ânĩʼá gólĩyî ngálâ lị̃mvû drị̃ị̂ sĩ, kôrô ũrị̃ drí gãzó gólĩyî rú. 20 Gõʼdá Yésũ âcâ bê ãnyî rî, gólâ drí tã âtázó gólĩyî drí kĩ, "Nĩ ʼê ũrị̃ kô! Nĩ nị̃ị́ kô kĩ, nõô mâ ĩʼdî yã?" 21 Gõʼdá lãjóʼbá ʼdĩ ʼbá yî drí ʼbãzó ndrĩ ãyĩkõ ró, drílĩyî Yésũ rî ậzị́zó mbãlé kõlóngbõ ʼá ĩyî ngálâ. Gõʼdá ʼwãâ ró, kõlóngbõ ʼdî drí cãzó tãndí ró lị̃mvû tị́ ʼálâ. 22 Gõʼdá cị̃ị́nó ãzâ lâ sĩ rî, õʼbí gólĩyî Yésũ drí ngá nyãnyã fẽzó drílĩyî rî drí ngãzó rĩʼá Yésũ rî lôndãlé võ ngá nyãnyã fẽzó drílĩyî ʼdĩ ʼá nĩngá, tãlâ gólĩyî nị̃ trá kĩ, ậgị́ rî, kõlóngbõ kó cé ãlô lãjóʼbá Yésũ kâ drí mbãzó ʼá lâ nĩlí Kãpẽrãnómã ʼálâ rî ĩʼdî, gõʼdá gólĩyî nị̃ kpá trá kĩ, Yésũ mbãá kô kõlóngbõ ʼdî ʼá nĩlí lãjóʼbá íyíkâ yí bê. 23 Gõʼdá kõlóngbõ ãzâ ʼbá yî drí kpá âcázó jạ̃rị́bạ̃ Tĩbérĩyã kâ rî lésĩ âdrélé ãnyî võ Yésũ drí ngá nyãnyã fẽzó õʼbí ʼdĩ ʼbá yî drí ʼdĩ lạ̃gạ́tị́ nĩngá. 24 Gõʼdá õʼbí ʼdĩ ʼbá yî lôndã ĩyî bê Yésũ trá kpị̃ị̂, gõʼdá lãjóʼbá gólâkâ âʼdô bê kpá tólâ yûʼdạ́wạ́ rî, gólĩyî drí mbãzó kõlóngbõ âcá ʼbá Tĩbérĩyã lésĩ ʼdî ʼbá yî ʼá, ãʼdô ró nĩlí Kãpẽrãnómã ʼálâ Yésũ rî lôndãlé tólâ. 25 Gõʼdá Kãpẽrãnómã ʼá tólâ rî, õjílã ʼdî ʼbá yî drí Yésũ rî ûsúzó jó tã Ôvârí kâ ârî kâ ʼá õjílã bê dũû. Gõʼdá drílĩyî Yésũ rî îjízó kĩ, "Lị̃fị́ îmbá ʼbá, ní âcâ nõngá ángô tí yã?" 26 Nĩngá sĩ, Yésũ drí tã âtázó gólĩyî drí kĩ, "Nĩ rî ámâ lôndãlé tãlâ ãʼdô ʼî yã? Nĩ rî ámâ ndãlé nõ cé ngá nyãnyã má drí fẽlé ãnî drí ậgị́ rî tãsĩ, âʼdó kô tã lârâkô má drí ʼẽlé trá rî tãsĩ. 27 Pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró, má âtâ ãnî drí, nĩ âyê nyãsá tíbê ʼẽ ʼbá lâvãlé ãnî ʼásĩ ʼwãâ rî ndãndã lâ. Nĩ ndã nyãsá gólâ tíbê ʼẽ ʼbá ãnî pãlé gbạ́dú rî ĩʼdî, tãlâ lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî fẽlé ãnî drí. ʼDĩî ngá nyãnyã tíbê mâ rî gógó ânĩ ʼbá ûrú lésĩ nõ drí ʼẽʼá fẽlâ ãnî drí rî ĩʼdî. Ámâ átá Ôvârí âjô mâ nĩ ngá nyãnyã fẽlé ãnî drí, gõʼdá tã ámákâ sû trá gólâ rú rõô." 28 Gõʼdá Yésũ âtâ bê úlị́ ʼdĩ ĩtí rî, õjílã ʼdî ʼbá yî drí tã îjízó gólâ tị́ kĩ, "Õzõ ãʼdô ĩtí rî, mã âʼdô ãʼdô ʼẽʼá ĩʼdî sũlị́ Ôvârí lị̃fị́ yã?" 29 Yésũ drí gõzó kpá tã-drị̃ lôgõlé gólĩyî drí kĩ, "Tã Ôvârí drí lẽlé ãnî drí ʼẽlé rî cé ĩʼdî nõ, ãnî drí tã lẽlé mâ rî gógó gólâ Ôvârí drí âjólé nõ ʼá." 30 Gõʼdá õjílã ʼdî ʼbá yî drí kpá Yésũ rî îjízó kĩ, "Ãʼdô ĩtí rî, ʼdõvó ní ʼê tã lârâkô ãzâ, ãʼdô ró bê mbârâkã áníkâ âʼdálé ãmâ drí. Gõʼdá mã ʼdê gbõ nị̃lâ kĩ, pạ̃tị́ị̃ Ôvârí âjô nî nĩ, gõʼdá ãmâ drí gõzó tã lẽlẽ bê ní ʼá. 31 Mí ndrê drẽ, ãmâ ạ́ʼbị́yạ́ yî õtírĩ lậmú õmã ʼálâ rî, Músạ̃ fẽ ngá nyãnyã trá gólĩyî drí. Íîgĩ trá búkũ Ôvârí kâ ʼá kĩ, 'Gólâ âfẽ ngá nyãnyã trá ûrú lésĩ gólĩyî drí nyãlé.' Gólĩyî rî trá ngá nyãnyã ʼdî nyãlé ị̃tú vósĩ cé ndrô drílĩyî rĩzó lậmúlị́ õmã ʼálâ rî ʼbá yî sĩ." 32 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí gõzó kpá tã-drị̃ lôgõlé gólĩyî drí kĩ, "Má âtâ tã pạ̃tị́ị̃ ãnî drí, ngá nyãnyã gólâ ódrí fẽlé ãnî ạ́ʼbị́yạ́ yî drí nã rî, ámâ átá âfẽ nĩ, âʼdó kô Músạ̃ ĩʼdî. Ngá nyãnyã rî ʼdĩ trá ngá nyãnyã rúʼbạ́ ị̃nyạ́kú kâ ʼî. Gõʼdá ngá nyãnyã pạ̃tị́-pạ̃tị̃ tíbê ûrú lésĩ rî, ámâ átá lẽ trá fẽlâ ãnî drí ãndrõ nô. 33 Õjílã gólâ Ôvârí drí âjólé trá ûrú lésĩ rî, gólâ ĩʼdî rĩ ʼbá ngá nyãnyã gólâ rĩ ʼbá lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî fẽlé õjílã drí rî fẽlé rî." 34 Gõʼdá õjílã ʼdî ʼbá yî drí tã-drị̃ lôgõzó Yésũ drí kĩ, "Tãndí ró kúmú, ãʼdô ĩtí rî, ní âfẽ ngá nyãnyã rî gógó ʼdĩ ãmâ drí kậyị̂ vósĩ cé!" 35 Gõʼdá Yésũ drí gõzó tã âtálé gólĩyî drí kĩ, "Nĩ ârî drẽ, ámâ nyãányâ ĩʼdî ngá nyãnyã lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî fẽ ʼbá ʼî. Õjílã gólâ tíbê tã lẽ ʼbá má ʼá pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ, gõʼdá kpá íyî nyãányâ fẽ ʼbá ndrĩ má drí pạ̃tị́-pạ̃tị̃ rî, má âʼdô gólâ rî ʼbãʼá lõfó drí îcázó gõʼdá gólâ rî ʼẽlé kô, gõʼdá lị̃mvû lôvó fú gólâ kpá kô. Drílâ rĩzó lédrẽ-lédrẽ ró zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó. 36 Gõʼdá nĩ ndrê mbârâkã ámákâ bê kpálé trá rî, nĩ lẽé tã drẽ zãâ kô kĩ, Ôvârí âjô mâ nĩ. 37 Õjílã ndrĩ gólĩyî ámâ átá drí âfẽlé má drí rî âʼdô tã lẽʼá má ʼá. Gõʼdá má âʼdô gólĩyî ndrĩ lậgúʼá ãyĩkõ ãmbá sĩ âʼdólé õjílã ámákâ ró. 38 Ôvârí âjô mâ trá ûrú lésĩ ãngó nõ ʼá tã gólâkâ ʼẽlé. Má ânĩí kô tã ámâ nyãányâ kâ ʼẽlé ĩʼdî. 39 Tã ámâ átá Ôvârí drí lẽlé má drí ʼẽlé rî ĩʼdî nõô. Õjílã gólĩyî gólâ drí âfẽlé má drí rî, gõʼdá tã lẽ ʼbá mâ Ôvârí rî mvá ró rî ʼá rî, gólâ lẽ má drí vó lâ ĩyî ndrẽlé dódó, õjílã ãzâ gólĩyî lãfálé ʼásĩ ậvị̃ị́ kô. Ôvârí lẽ kpá má drí lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî fẽlé gólĩyî drí. Gõʼdá kậyị̂ ạ̃dũkũ ʼá rî, má âʼdô gólĩyî lîdríʼá õdrã ʼásĩ." 41 Gõʼdá õjílã õʼbí ʼdĩ ʼbá yî ârî ĩyî bê úlị́ Yésũ kâ âtálé kĩʼá nĩ rî, yí ãâʼdô ĩʼdî ngá nyãnyã gólâ ûrú lésĩ rî ĩʼdî rî, gólĩyî drí ngãzó rĩʼá lôzólé ĩyî võ ʼásĩ Yésũ rú. 42 Gõʼdá drílĩyî tã âtázó kĩ, "Ãgô ʼdĩ rî tã âtálé ĩtí tãlâ ãʼdô ʼî yã? Gólâ âʼdó kô cé Yésũ Yõsépã rî mvá ró nõ ĩʼdî, tíbê ãmâ drí átá lâ rî nị̃lị́ trá ândré lâ bê nõ yã? Gólâ kĩ, yí ânĩ ûrú lésĩ rî ángô tí ró yã?" 43 Gõʼdá ĩtí rî, Yésũ drí ngãzó tã âtálé gólĩyî drí kĩ, "Nĩ âyê drẽ lôzô-lôzô ãníkâ má rú ãnî lãfálé ʼásĩ ʼdî. Nĩ ârî drẽ úlị́ ámákâ nõ. 44 Tã pạ̃tị́ị̃ ró, má âtâ ãnî drí, õjílã ãzâ îcá kô tã lẽlé má ʼá cú ĩtí ámâ átá Ôvârí gólâ ámâ âjó ʼbá rî drí gólâ rî ậzị́ ãkó. Gõʼdá má âʼdô õjílã rî ʼdĩ lîdríʼá õdrã ʼásĩ kậyị̂ ạ̃dũkũ ʼá. 45 Tã ậngũ ʼbá yî îgĩ trá búkũ Ôvârí kâ ʼá kĩ, 'Ôvârí âʼdô õjílã îmbáʼá nĩ'. Pạ̃tị́ị̃ má âtâ ãnî drí, õjílã gólĩyî tã îmbâ-îmbâ Ôvârí kâ ârí ʼbá dódó rî, gólĩyî âʼdô ĩyî tã lẽʼá má ʼá. 46 Gõʼdá õjílã ãzâ ãlô ãnî lãfálé sĩ ámâ átá rî ndrẽ ʼbá rî yû. Mâ rî gógó nõ ndrê Ôvârí cé nĩ, tãlâ má ânĩ Ôvârí ngá lésĩ. 47 "Má âtâ ãnî drí tã pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró, õjílã tíbê tã lẽ ʼbá má ʼá pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ rî ûsû lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî trá. 48 Mĩ ndrê drẽ, mâ ngá nyãnyã gólâ õjílã ʼbã ʼbá rĩlí zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó rî ĩʼdî! 49 ʼDõvó nĩ ị̂sũ tã ãnî ạ́ʼbị́yạ́ yî tãsĩ. Gólĩyî ndrĩ nyâ ĩyî bê ngá nyãnyã Músạ̃ drí fẽlé gólĩyî drí rî bê rî, gólĩyî zãâ bê rĩʼá lédrẽ-lédrẽ ró yã? Âʼdó ĩtí kô, gólĩyî ôdrã trá ndrĩ! 50 Gõʼdá mâ ngá nyãnyã ânĩ ʼbá ûrú lésĩ rî ĩʼdî. Õjílã gólâ ngá nyãnyã ʼdî nyã ʼbá rî drãá kô. 51 Má âtâ ãnî drí kpá óʼdí, ngá nyãnyã lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó fẽ ʼbá ʼdĩ rĩʼá ámâ rúʼbạ́ ʼî. Má ânĩ trá ûrú lésĩ, gõʼdá mâ rĩʼá njãâ ámâ rúʼbạ́ fẽlé drãlé ãnî õjílã ãngó nõ kâ pãlé tã õnjí ãníkâ ʼásĩ. Õzõ nĩ õnyâ ámâ rúʼbạ́ trá rî, ãnî drí rĩzó lédrẽ-lédrẽ ró zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó." 52 Gõʼdá õjílã õʼbí ʼdĩ ʼbá yî ârî ĩyî bê úlị́ Yésũ kâ kĩʼá nĩ íyî rúʼbạ́ âʼdô ĩʼdî ngá nyãnyã ânĩ ʼbá ûrú lésĩ rî ĩʼdî rî, gólĩyî drí ngãzó ạ̃wạ̃ ró, gõʼdá rĩʼá ĩyî úlị́ âtálé ĩyî lãfálé ʼásĩ kĩ, "Ãgô nõ âʼdô íyî rúʼbạ́ âfẽʼá ãmâ drí nyãlé ʼdĩ íyíkâ ángô tí ró yã?" 53 Gõʼdá Yésũ drí kpá tã-drị̃ jãzó gólĩyî drí kĩ, "Pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró, má âtâ ãnî drí, mâ gólâ Ôvârí drí âjólé trá ûrú lésĩ rî, õjílã gólâ ámâ rúʼbạ́ nyã ʼbá kô gõʼdá ámâ ãrí mvũ ʼbá kpá kô rî, ûsú lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî kô! 54 Pạ̃tị́-pạ̃tị̃ má âtâ ãnî drí, õjílã gólâ ámâ rúʼbạ́ nyã ʼbá gõʼdá kpá ámâ ãrí mvũ ʼbá rî, âʼdô rĩʼá lédrẽ-lédrẽ ró zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó. Má âʼdô gólâ rî lîdríʼá õdrã ʼásĩ, kậyị̂ ạ̃dũkũ ʼá. 55 Mĩ ndrê drẽ, ámâ rúʼbạ́ gõʼdá ámâ ãrí bê rî ĩʼdî cé ngá nyãnyã gólâ ʼẽ ʼbá õjílã ʼbãlé rĩlí lédrẽ-lédrẽ ró zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó rî. 56 Õjílã gólâ tíbê ámâ rúʼbạ́ nyã ʼbá gõʼdá kpá ámâ ãrí mvũ ʼbá rî, gólâ âʼdô rĩʼá má bê ngá ãlô ró, gõʼdá má âʼdô kpá rĩʼá gólâ bê. 57 Nĩ ârî drẽ, ámâ átá ĩʼdî rĩ ʼbá lédrẽ-lédrẽ âfẽlé rî. Gõʼdá gólâ ʼbã mâ kpá nĩ rĩlí lédrẽ-lédrẽ ró. Ĩtí rî, õjílã gólâ ámâ rúʼbạ́ nyã ʼbá rî âʼdô rĩʼá kpá lédrẽ-lédrẽ ró mbârâkã ámákâ sĩ zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó. 58 Kpá ĩʼdî õzõ má drí âtálé trá ãnî drí rî kâtí, mâ rĩʼá ngá nyãnyã ûrú lésĩ rî ĩʼdî. ʼDĩî âʼdó kô õzõ ngá nyãnyã gólâ ãnî ạ́ʼbị́yạ́ yî drí nyãlé trá rî kâtí, gõʼdá ʼdĩî vósĩ rî, gólĩyî drã trá ndrĩ. Gõʼdá gólĩyî tíbê ámâ rúʼbạ́ nyã ʼbá rî âʼdô ĩyíkâ rĩʼá lédrẽ-lédrẽ ró zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó." 59 Úlị́ ʼdĩ ʼbá yî Yésũ âtâ trá õjílã ʼdî ʼbá yî drí, drílâ rĩrĩ tã îmbálé Kãpẽrãnómã ʼálâ jó tã Ôvârí kâ ârî kâ rî ʼá. 60 Gõʼdá tã ârí ʼbá Yésũ kâ ũrûkậ ʼbá yî ârî ĩyî bê úlị́ Yésũ kâ ʼdĩ ʼbá yî ndrĩ rî, tị̂ lâ yî drí ậʼdị́zó, gõʼdá drílĩyî úlị́ Yésũ kâ ʼdĩ gãzó dó. Gõʼdá drílĩyî ngãzó rĩʼá úlị́ âtálé ĩyî lãfálé ʼásĩ kĩ, "ʼÁá, úlị́ ʼdĩ âmbâ trá rõô õjílã drí tã lẽzó ʼá lâ!" 61 Gõʼdá Yésũ nị̃ trá cú ĩtí kĩ, tã ârí ʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî lãfálé sĩ, ãzâ ʼbá yî lẽé úlị́ yí drí âtálé ʼdĩ ʼbá yî kô. Gólâ drí gõzó tã îjílí gólĩyî tị́ kĩ, "Úlị́ má drí âtálé ʼdĩ sú ãnî rú kô, ĩʼdî ãnî drí ʼẽzó ámâ âyélé gõzó vólé yã? 62 Õzõ nĩ õndrê mâ gõrẽ ʼá vólé ûrú ʼálâ, võ ámâ âjózó rî ʼálâ sĩ rî ʼálâ rî, tã ị̂sũ ãníkâ tã ʼdî tãsĩ rî âʼdô ʼbãʼá ángô tí yã? 63 Má âtâ ãnî drí, nĩ ị̂sũ úlị́ má drí âtálé ãnî drí ámâ rúʼbạ́ nyã kâ ʼdĩ ífí lâ dódó. Mbârâkã õjílã mvá kâ îcá lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî fẽlé ãnî drí kô. Tã ʼdî tãsĩ rî, úlị́ ámákâ ʼdĩ ʼbá yî âʼdó kô rúʼbạ́ ị̃nyạ́kú nõ tãsĩ. Úlị́ ʼdĩ ʼbá yî rĩʼá Líndrí Tãndí Ôvârí kâ tãsĩ, gólâ ʼẽ ʼbá ãnî ʼbãlé rĩlí lédrẽ-lédrẽ ró zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó tã lẽlẽ ãníkâ má ʼá rî sĩ rî. 64 Gõʼdá ngbãângbânõ rî, mâ rĩʼá tã ị̂sũ ró, tãlâ ãnî ũrûkậ ʼbá yî lẽé drẽ zãâ tã kô má ʼá." Yésũ âtâ tã ʼdî ĩtí ʼdĩ rî, tãlâ gólâ nị̃ tã ị̂sũ tã ârí ʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yí kâ trá ndrĩ ãkpãkãʼdã kậyị̂ gólĩyî drí ʼdẽzó yí vósĩ rî ʼá. Gólâ nị̃ gólĩyî tã íyíkâ lẽ ʼbá kô rî yî trá ndrĩ. Gõʼdá gólâ nị̃ lãjóʼbá gólâ ángô rî ĩʼdî tíbê ʼẽ ʼbá íyî drị́-bã fẽlé fũlị́ rî kpá trá. 65 Tãlâ gólâ âtâ trá sị́sị́ lãjóʼbá íyíkâ rî yî drí kĩ, õjílã ãzãkã îcá kô ânĩlí yí ngálâ cú ĩtí tã ị̂sũ gólâkâ sĩ. Ôvârí âʼdô gólâ rî pị̃pị̂sị́lị́ âjáʼá nĩ ĩʼdî ʼdê gbõ tã lẽlé yí ʼá. 66 Gõʼdá úlị́ Yésũ kâ ʼdĩ ʼbá yî vósĩ rî, tã ârí ʼbá gólâkâ ãzâ ʼbá yî dũû drí ngãzó ĩyî gólâ rî âyélé, nĩzó gõlé ĩyî drí ʼbã ʼásĩ. Gólĩyî drí tã îmbâ-îmbâ Yésũ kâ âyézó. 67 Gõʼdá Yésũ drí lị̃fị́ jãzó lãjóʼbá íyíkâ mûdrị́-drị̃-lâ-gâ-rị̃ tíbê gólâ drí êpẽlé nĩ sị́sị́ rî yî ngálâ, gõʼdá drílâ tã îjízó gólĩyî tị́ kĩ, "Ãnî, nĩ lẽ kpá trá ámâ âyélé nĩzó, õzõ gólĩyî nĩ ʼbá ʼdĩ ʼbá yí kâtí yã?" 68 Gõʼdá Sĩmónã Pétẽrõ drí tã-drị̃ jãzó Yésũ drí kĩ, "Kúmú, mã âʼdô ãmákâ nĩʼá nõ ʼbô ángô lé ró yã? Mã nị̃ trá, mã lẽ tã kpá trá kĩ, nî rĩʼá õjílã ndị̂ndị̂ ʼî pạ̃tị́ị̃ Ôvârí kâ rî ĩʼdî, úlị́ áníkâ âtálé rî âʼdô ãmâ ʼbãʼá nĩ rĩlí zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó, õjílã ãzãkã yûʼdạ́wạ́ ãmâ drí ʼdẽzó vó lâ ʼásĩ õzõ ání kâtí." 70 Gõʼdá Yésũ drí tã âtázó lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Má zĩ ãnî nĩ mûdrị́-drị̃-lâ-gâ-rị̃ lãjóʼbá ámákâ ró, gõʼdá kpálé rî, ãnî lãfálé sĩ rî, ámâ ạ̃jú-ʼbá-ãzí bê ãlô tíbê ʼẽ ʼbá ámâ drị́-bã fẽlé fũlị́ rî." 71 Yésũ âtâ tã ʼdî ĩtí ʼdĩ rî Yúdạ̃ Sĩmónã Ĩsĩkãrĩyótã rî mvá rî tãsĩ. Gõʼdá kpálé Yúdạ̃ rĩʼá lãjóʼbá ãlô lãjóʼbá Yésũ kâ mûdrị́-drị̃-lâ-ngâ-rị̃ rî lãfálé sĩ rî, Yésũ nị̃ trá kĩ, ạ̃tị́ ʼá tólâ gólâ ãâʼdô íyî drị́-bã fẽʼá nĩ fũlị́.

7

1 Gõʼdá Yésũ drẽ rĩʼá Gãlĩláyã ʼálâ rî, drílâ nĩzó lậmú bê õjílã lị̃fị́ îmbá bê jạ̃rị́bạ̃ Gãlĩláyã kâ ʼásĩ. Gólâ lẽé kô cãlé Yũdạ́yạ̃ ʼálâ õjílã lị̃fị́ îmbálé, tãlâ drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ Yẽrõsãlémã ʼálâ rî lẽ trá gólâ rî fũlị́. 2 Gõʼdá kậyị̂ gólĩyî kãrámã Yúdạ̃ yí kâ zị̃lị́ kãrámã gũgũ kâ rî kâ trá ãnyî. 3 Gõʼdá kậyị̂ gólĩyî kãrámã ʼdî kâ câ bê rî, Yésũ rî ậdrúpị̃ yî drí ngãzó Yésũ rî îcílí tã lârâkô gólâ drí rĩʼá ʼẽlâ rî ʼbá yî tãsĩ, gõʼdá drílĩyî tã âtázó drílâ kĩ, "Hé, tí gõʼdá ní nĩí Yẽrõsãlémã ʼálâ õjílã lị̃fị́ îmbálé kậyị̂ gólĩyî ãmbá kãrámã nô kâ ʼá mbârâkã áníkâ âʼdálé tólâ õʼbí ʼá, tãlâ õjílã dũû õʼdê ró bê ní vósĩ rî kô yã? 4 Ní lẽ áníkâ tã lârâkô ʼẽlé nõ cé nõngá kírî ũgũ ró ãʼdô tãsĩ yã? Õzõ ní õlẽ õjílã dũû drí ʼdẽlé ní vósĩ rî, ní nĩ tã lârâkô ʼẽlé õʼbí ʼá Yẽrõsãlémã ʼá tólâ, õʼbí nã ʼbá yî õndrê ró mbârâkã áníkâ bê." 5 Gõʼdá ʼdĩî zãâ Yésũ rî ậdrúpị̃ yî lẽé ĩyî drẽ tã kô Yésũ ʼá. 6 Gõʼdá Yésũ drí tã lôgõzó íyî ậdrúpị̃ yî drí kĩ, "Ị̃tú ámákâ nĩzó Yẽrõsãlémã ʼálâ rî cá drẽ kô. Ãnî drí rî, kậyị̂ íyíkâ ndrĩ rĩʼá tãndí ró ãnî drí nĩzó Yẽrõsãlémã ʼálâ. 7 Ãníkâ rî, õjílã ãngó nõ kâ ʼbã ĩyíkâ ãnî lôvó ʼbãʼbã, gõʼdá gólĩyî ʼbãá ĩyíkâ ámâ lôvó kô, tãlâ má rî bê kárá tã õnjí gólĩyíkâ rĩʼá ʼẽlâ rî tã lâ âʼdálé gólĩyî drí rî sĩ. 8 Ãnî rî gógó, nĩ lậvũ sị́sị́ kãrámã ʼá tólâ. Má îcá nĩlí tólâ ngbãângbânõ kô, tãlâ ị̃tú ámákâ nĩ kâ cá drẽ kô." 9 Ĩtí rî, úlị́ Yésũ kâ ʼdĩ vósĩ rî, ậdrúpị̃ lâ yî drí ngãzó nĩlí Yẽrõsãlémã ʼálâ. Gõʼdá Yésũ drí rĩzó Gãlĩláyã ʼá nĩngá. 10 Gõʼdá Yésũ rî ậdrúpị̃ yî lậvũ bê Yẽrõsãlémã ʼálâ rî, kậyị̂ ãzâ sĩ, Yésũ drí ngãzó kpá nĩlí Yẽrõsãlémã ʼá tólâ kírî ũgũ ró. 11 Gõʼdá kậyị̂ kãrámã gũgũ kâ ʼdĩ kâ rî ʼbá yî sĩ rî, Yẽrõsãlémã ʼá tólâ rî, drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ rî ʼbá yî drí rĩzó Yésũ rî lôndãlé õʼbí lãfálé ʼásĩ. Drílĩyî nĩzó tã îjí bê õjílã tị́ sĩ kĩ, "Ãgô rú bê Yésũ rî, rî rĩlí ángô lé ró yã? Nĩ ndré gólâ kô yã?" 12 Gõʼdá õjílã ʼdî ʼbá yî drí rĩzó tã âtálé ĩyî lãfálé ʼásĩ ãyãyã sĩ. Ãzâ ʼbá yî kĩ, "Ãgô rú bê Yésũ ʼdĩ ãgô tãndí ʼî." Gõʼdá ãzâ ʼbá yî kĩ ĩyíkâ, "ʼÉʼẽ, ãgô ʼdĩ rî õjílã âdólé õnjõ sĩ." 13 Gõʼdá õjílã ãzãkã yûʼdạ́wạ́ úlị́ âtálé Yésũ rî tãsĩ drị̃-bạ́lạ́yị̂ ró ngbạ́lạ́-ngbạ́lạ́, tãlâ õjílã ndrĩ ʼdó ũrị̃ ró, drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ õzó ngãâ kô ạ̃wạ̃ ró ĩyí bê. 14 Gõʼdá õjílã ʼê ĩyî kãrámã ʼdî bê cãlé kậyị̂ nâ sĩ rî, Yésũ drí nĩzó fĩlí jó ạ́ngị́ Ôvârí kâ rî ʼálâ, drílâ îtõzó rĩʼá õʼbí rĩ ʼbá tólâ nã ʼbá yî îmbálé. 15 Gõʼdá drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ârî ĩyî bê tã îmbâ Yésũ kâ ʼdĩ rî, tị̂ lâ yî drí ậʼdị́zó. Drílĩyî ngãzó tã âtálé gólâ rî tãsĩ kĩ, "Gólâ ûsû íyíkâ tã nị̃nị̃ tã îmbâ kâ nõ ãʼdô ʼásĩ yã? Gólâ rĩʼá cú ĩtí tã îmbá ʼbá ãkó." 16 Gõʼdá Yésũ ârî tã gólĩyíkâ rĩʼá âtálâ ʼdĩ bê rî, gólâ drí tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ, "Tã gólâ má drí rĩʼá îmbálâ nõ âʼdó tã îmbâ-îmbâ ámâ nyãányâ kâ ĩʼdî kô, má rî tã îmbâ Ôvârí gólâ ámâ âjó ʼbá rî kâ îmbálé ĩʼdî. 17 Õjílã gólĩyî tã Ôvârí kâ ʼẽ ʼbá rî ʼbá yî âʼdô ĩyî nị̃ʼá lâ pạ̃tị́ị̃ kĩ, ngãtá tã má drí rĩʼá îmbálâ nõ ámâ nyãányâ kâ ngã tã îmbâ Ôvârí kâ ĩʼdî yã rî. 18 Õzõ má õrî nõ tã ámâ nyãányâ kâ îmbálé ĩʼdî rî, nĩ âʼdô nị̃ʼá lâ kĩ, má lẽ cé õjílã drí lậnjị̃ ʼbãlé má rú ĩʼdî. Gõʼdá âʼdó kô ĩtí. Má ânĩ tã Ôvârí gólâ ámâ âjó ʼbá rî kâ îmbálé ĩʼdî, tãlâ óʼbã ró bê lậnjị̃ gólâ rú. Tã îmbâ ámákâ ʼdĩ âʼdó kô õnjõ ʼî, rĩʼá tã pạ̃tị́ị̃ ʼî. 19 Gõʼdá ãnî, nĩ rî ámâ lôndãlé fũlị́ tãkó ãʼdô tãsĩ yã? Nĩ rî tã âʼbãlé kĩ, yĩ ârî tã ʼbãʼbã Ôvârí kâ Músạ̃ drí âʼdálé ãnî drí rî trá. Tákõ, ãnî rĩʼá njãâ ámâ fũlị́. Nĩ ârí tã ʼbãʼbã Músạ̃ kâ ʼdĩ kó kô." 20 Gõʼdá õjílã ãmbá gólĩyî lãfálé ʼásĩ rî yî drí tã-drị̃ lôgõzó Yésũ drí kĩ, "Ãʼdî ʼê tí ánî fũlị́ nĩ yã? Ní lîfõ-lîfõ! Õjílã ãzâ yûʼdạ́wạ́ ʼẽ ʼbá ánî fũlị́!" 21 Gõʼdá Yésũ drí ngãzó tã âtálé gólĩyî drí kĩ, "Má îngâ õjílã ngá lãzé ʼásĩ ândâlâ ãlô kậyị̂ ãmákâ rãtáã ʼẽ kâ sĩ, gõʼdá nĩ kĩ, má õʼê ʼdĩ tã õnjí ʼî tã lâ drí lâzézó ãnî rú ĩʼdî ãnî drí ngãzó má bê ạ̃wạ̃ ró tã lârâkô má drí ʼẽlé ʼdĩ ʼá yã? 22 Gõʼdá tã ʼdẽʼdẽ kâ bãsã ʼá rî, nĩ rî ʼẽlâ kậyị̂ lôvô-lôvô kâ sĩ. Músạ̃ ʼbã tã Yúdạ̃ yî drí mvá lâ yî ʼbẽlé bãsã ʼá. ʼDẽʼdẽ bãsã ʼá rî âʼdó kô cé tã Músạ̃ drí ʼbãlé ʼdĩ ĩʼdî. ʼDẽʼdẽ bãsã ʼá rî îtõ trá ãmâ ạ́ʼbị́yạ́ Ãbãrãyámã drị̃ị̂ sĩ. 23 Õzõ kậyị̂ ʼdĩyímvá kâ ʼdẽ kâ bãsã ʼá rî õʼdê trá kậyị̂ lôvô-lôvô kâ ʼá rî, nĩ ʼbãá ʼdĩyímvá ʼdẽlé bãsã ʼá kô yã? Nĩ rî ʼẽlâ! Gõʼdá má îngâ bê õjílã ngá lãzé ʼásĩ kậyị̂ lôvô-lôvô kâ ʼá rî, tã lâ sú ãnî drí kô tãlâ ãʼdô ʼî yã? Nĩ ị̂sũ ãníkâ bê rî, tã ʼdẽʼdẽ kâ bãsã ʼá Músạ̃ drí ʼbãlé rî tã lâ lậvũ gạ̃rạ̃ tã ʼbãʼbã kậyị̂ lôvô-lôvô kâ kâ drị̃ị̂ sĩ. 24 Nĩ âyê tã gólâ ãnî drí rĩzó lãʼbí ãníkâ tã lâ trõlé ĩʼdî ʼbãlé gạ̃rạ̃ ʼdî. Nĩ ʼê tã ʼẽʼẽ gólâ tãndí ró mbị̂mbị̂ rî ĩʼdî." 25 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ âtâ bê úlị́ ʼdĩ ʼbá yî ĩtí rî, õjílã ãzâ ʼbá yî rĩ ʼbá rĩlí ĩyî jạ̃rị́bạ̃ Yẽrõsãlémã kâ ʼá rî drí ngãzó ĩyî tã âtálé ĩyî võ ʼásĩ kĩ, "ʼDĩî âʼdó kô ãgô gólâ drị̃-ʼbá ãmákâ rî yî drí ʼẽʼá fũlâ rî ĩʼdî yã?" 26 Gõʼdá õjílã ãzâ ʼbá yî ãkpã gólĩyî lãfálé ʼásĩ drí tã-drị̃ lôgõzó kĩ, "Drị̃-ʼbá ãmákâ ʼdĩ ʼbá yî âyê ĩyî gólâ rĩʼá tã îmbálé õjílã drí drị̃-bạ́lạ́yị̂ ró tãlâ ãʼdô ʼî yã? Drị̃-ʼbá ãmákâ ʼdĩ ʼbá yî êdrẽé ĩyî gólâ tã îmbâ ʼdĩ ʼásĩ kô, tãlâ gólĩyî ị̂sũ tã bê rî kĩ, ãgô ʼdĩ ãâʼdô ʼdíyî pã ʼbá ʼî yã?" 27 Gõʼdá õjílã ãzâ ʼbá yî drí kpá tã-drị̃ lôgõzó kĩ, "Ãgô nõ âʼdô ʼbãʼá ʼdíyî pã ʼbá ró ʼdĩ ángô tí yã? Mã nị̃ jạ̃rị́bạ̃ gólâ drí rĩzó ʼá lâ rî trá! Gólâ Nãzãrétã lé ʼbá ʼî! Gõʼdá õjílã îcá kô võ ʼdíyî pã ʼbá drí ʼẽzó ânĩlí âfõlé ʼálâ sĩ rî nị̃lị́." 28 Gõʼdá Yésũ bê drẽ zãâ tã îmbáʼá jó ạ́ngị́ Ôvârí kâ rî ʼálâ rî gõʼdá ârî úlị́ õjílã ʼdî ʼbá yí kâ âtálé ʼdĩ bê rî, drílâ tã âtázó drílĩyî ngbạ́lạ́-ngbạ́lạ́ kĩ, "Nĩ ị̂sũ ãníkâ bê rî, nĩ ũnị̃ mâ trá. Nĩ ũnị̃ jạ̃rị́bạ̃ má drí ânĩzó ʼálâ ʼásĩ rî trá. Gõʼdá nĩ nị̃ị́ kô kĩ, ãʼdî âjô mâ nĩ ãngó nõ ʼá yã rî. Ámâ átá Ôvârí âjô mâ nĩ. Má ânĩí kô drị́-ãcê ámákâ sĩ. Má ânĩ trá drị́-ãcê ámâ átá gólâ ámâ âjó ʼbá rî kâ sĩ. Gólâ Ôvârí pạ̃tị́-pạ̃tị̃ rî ĩʼdî. Gõʼdá nĩ nị̃ị́ gólâ kô. 29 Gõʼdá má nị̃ gólâ trá, tãlâ má ânĩ gólâ ngá lésĩ, gólâ âjô mâ nĩ." 30 Gõʼdá drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî ârî ĩyî bê úlị́ Yésũ kâ âtálé ʼdĩ rî, drílĩyî ngãzó ʼẽʼá gólâ rî rũlị́ rî, gõʼdá gólĩyî îcá kô gólâ rî rũlị́, tãlâ kậyị̂ Ôvârí drí ʼbãlé gólâ rî rũzó ʼá lâ rî âcá drẽ kô. 31 Gõʼdá õjílã dũû õʼbí ʼdĩ ʼbá yî lãfálé sĩ lẽ ĩyî tã trá Yésũ ʼá, drílĩyî ngãzó gõʼdá tã âtálé kĩ, "Ãgô gólâ Yésũ nõ ʼdíyî pã ʼbá ʼî pạ̃tị́ị̃. Îcá kô õjílã ãzâ drí âʼdólé ʼdíyî pã ʼbá ró tã lârâkô ʼẽlé lậvũlị́ gạ̃rạ̃ tã lârâkô Yésũ drí ʼẽlé ʼdĩ ʼbá yî drị̃ị̂ sĩ." ʼDĩî âʼdâ trá kĩ, Yésũ ĩʼdî ʼdíyî pã ʼbá ʼî. 32 Gõʼdá Pạ̃rúsị̃ yî ârî ĩyî bê tã õjílã dũû ʼdĩ ʼbá yî drí rĩʼá âtálâ tã lârâkô ãmbá Yésũ kâ ʼẽlé rî tãsĩ rî, gólĩyî drí ʼbãzó ạ̃wạ̃ ró. Drílĩyî ngãzó nĩlí drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ rî ʼbá yî ngálâ tã ị̂ʼbị̃lị́ Yésũ rú. Gõʼdá drílĩyî ạ̃jú ʼbũ ʼbá ĩyíkâ jõzó nĩlí Yésũ rî ậrúlị́. 33 Gõʼdá ạ̃jú ʼbũ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî nĩ ĩyî bê cãlé Yésũ ngálâ rî, Yésũ drí rĩzó zãâ tã îmbálé kĩ, "Má âʼdô ʼbãʼá drẽ zãâ bê ãní bê nõngá kậyị̂ fínyáwá sĩ. ʼDĩî vósĩ rî, má âʼdô gõʼá ámâ átá gólâ ámâ âjó ʼbá rî ngálâ. 34 Õzõ nĩ õrî ámâ lôndãlé sị́sị́ ʼálâ rî, nĩ îcá kô ámâ ûsúlị́, tãlâ võ gólâ má drí ʼẽzó nĩlí ʼálâ rî, nĩ îcá kô nĩlí cãlé tólâ." 35 Gõʼdá õjílã Yúdạ̃ yí kâ ũrûkậ ʼbá yî ârî ĩyî bê úlị́ Yésũ kâ âtálé ʼdĩ rî, drílĩyî ngãzó rĩʼá ĩyî úlị́ âtálé ĩyî lãfálé ʼásĩ kĩ, "Ãgô nõ rî íyíkâ kó úlị́ âtálé nõtí nõ ángô tí yã? Gólâ ʼê íyíkâ nĩlí nõngá sĩ nô ʼbô ángô lé yã ãmâ drí ʼẽzó gólâ rî lôndãlé kpị̃ị̂, gõʼdá gólâ rî ûsúzó kô rî? Gólâ ʼê nĩlí ʼbạ̃drị̃ Gị̃rị́kị̃ kâ ʼálâ võ gólâ õjílã ãmákâ drí rĩzó rî ʼálâ, õjílã Gị̃rị́kị̃ kâ îmbálé tólâ yã? 36 Úlị́ Yésũ kâ âtálé kĩʼá nĩ rî, õzõ mã õrî íyî lôndãlé rî, mã îcá kô íyî ûsúlị́, tãlâ võ yí drí ʼẽzó nĩlí ʼálâ rî, mã îcá kpá kô cãlé ʼá lâ ʼdĩ tã ífí lâ ãʼdô ʼî yã?" 37 Gõʼdá kậyị̂ ạ̃dũkũ kãrámã gũgũ kâ ʼdĩ kâ sĩ rî, Yésũ drí âfõzó âdrélé kpá óʼdí jó ạ́ngị́ Ôvârí kâ ʼá. Drílâ ngãzó rĩʼá õʼbí ʼdĩ ʼbá yî lị̃fị́ lâ yî îmbálé rê-rê ûrû kĩ, "Nĩ ârî drẽ tã nô, ãnî ndrĩ, õzõ õjílã ãzâ ãʼdô lị̃mvû lôvó bê rî, õjílã rî ʼdĩ ãânĩ má ngálâ rî, má âʼdô lị̃mvû lânjã fẽʼá õjílã rî ʼdĩ drí. 38 Õjílã gólĩyî tã lẽ ʼbá trá má ʼá pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ rî, õzõ gólĩyî ũmvû lị̃mvû má drí fẽlé gólĩyî drí rî trá rî, lị̃mvû ʼdĩ âʼdô rĩʼá ậdị́lị́ gólĩyî pị̃pị̂sị́lị́ ʼásĩ õzõ óró kâtí. Lị̃mvû rî ʼdĩ âʼdô lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî fẽʼá gólĩyî drí, õzõ Ôvârí drí âtálé trá rî kâtí." 39 Úlị́ gólâ Yésũ drí âtálé lị̃mvû kâ ʼdĩ, gólâ rî ʼdĩ Líndrí Tãndí Ôvârí kâ rî tã lâ âtálé ĩʼdî. Õjílã gólĩyî tíbê tã lẽ ʼbá trá yí ʼá rî, yí âʼdô Líndrí Tãndí Ôvârí kâ âjóʼá gólĩyî drí. Yésũ õtírĩ rĩî úlị́ ʼdĩ ʼbá yî âtálé rî, gólâ drãá drẽ kô âfõlé óʼdí õdrã ʼásĩ gõlé ûrú ʼálâ Líndrí Tãndí rî ʼdĩ âjólé. 40 Gõʼdá õʼbí ʼdĩ ʼbá yî ârî úlị́ Yésũ drí âtálé ʼdĩ bê trá rî, ũrûkậ ʼbá yî drí ngãzó ĩyî rĩʼá tã âtálé kĩ, "Ãʼdô ĩtí rî, ãgô nõ pạ̃tị́ị̃ tã ậngũ ʼbá Ôvârí drí kĩʼá nĩ rî, yí âʼdô âjóʼá lâ ãmâ drí rî ĩʼdî!" 41 Gõʼdá ãzâ ʼbá yî kĩ ĩyíkâ, "Pạ̃tị́ị̃ ró, ʼdĩî ʼdíyî pã ʼbá ʼî." Gõʼdá õjílã ãzâ ʼbá yî lẽé ĩyíkâ tã ʼdî kô. Gólĩyî kĩ ĩyíkâ rî, "Ãgô nõ âʼdó kô ʼdíyî pã ʼbá ʼî, tãlâ ãgô nõ rĩʼá Gãlĩláyã lé ʼbá ʼî. Gõʼdá ʼdíyî pã ʼbá îcá kô ânĩlí Gãlĩláyã lésĩ. 42 Mã nị̃ trá ndrĩ búkũ Ôvârí kâ kĩ nĩ rî, 'ʼDíyî pã ʼbá ʼdĩ âʼdô âʼdóʼá Dạ̃wúdị̃ rî ózõwá yî ʼásĩ, gõʼdá áâʼdô tị̃ʼá lâ Bẽtẽlémẽ ʼálâ, jạ̃rị́bạ̃ Dạ̃wúdị̃ kâ rî ʼá.' " 43 Tã ị̂sũ õʼbí ʼdĩ ʼbá yí kâ âʼdó kô ãlô ĩyî lãfálé ʼásĩ. Ũrûkậ ʼbá yî lẽ ĩyî tã trá Yésũ ʼá. Gõʼdá ãzâ ʼbá yî gâ ĩyî vólé dó tã lẽlé Yésũ ʼá. 44 Drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ rî ʼbá yî gõʼdá ạ̃jú ʼbũ ʼbá ĩyíkâ rî ʼbá yí bê lẽ ĩyî bê kpálé Yésũ rî rũlị́ rî, õjílã ãzâ ãlô gólĩyî lãfálé ʼásĩ drị́ dõ ʼbá Yésũ rú rî yû, tãlâ gólĩyî ndrĩ ʼdó ũrị̃ ró. 45 Gõʼdá ạ̃jú ʼbũ ʼbá gólĩyî jõlé Yésũ vó rî drí âgõzó ĩyî cú ĩtí Yésũ rî rũ ãkó drị́-drị́ị̃ ró drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ gõʼdá Pạ̃rúsị̃ yí bê ʼdĩ ʼbá yî ngálâ. Gõʼdá drị̃-ʼbá ʼdĩ ʼbá yî drí ạ̃jú ʼbũ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî îjízó kĩ, "Nĩ âgõ cú ĩtí Yésũ rî ậrú ãkó ãʼdô tãsĩ yã? Ãʼdô tã âʼdô nĩ ãnî drí âgõzó ãmâ ngálâ drị́-drị́ị̃ ró nõ yã?" 46 Gõʼdá ạ̃jú ʼbũ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî drí tã-drị̃ lôgõzó drị̃-ʼbá ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ "Úlị́ Yésũ drí âtálé rî ʼbã ãmâ ndrĩ âʼdólé ũrị̃ ró tã õnjí ʼẽlé gólâ drí, tãlâ gólâ rî úlị́ âtálé mbârâkã sĩ. Mã ûsú drẽ õjílã ãzâ kô úlị́ âtá ʼbá õzõ Yésũ kâtí." 47 Gõʼdá drị̃-ʼbá ʼdĩ ʼbá yî Pạ̃rúsị̃ yí bê drí ạ̃jú ʼbũ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî îjízó kpá óʼdí ạ̃wạ̃ sĩ kĩ, "Ãgô ʼdĩ âdô ãnî kpá trá úlị́ gólâkâ sĩ õzõ drílâ õjílã ãzâ ʼbá yî âdórẽ tí yã? 48 Nĩ ûsû drị̃-ʼbá ạ́ngị́ ãmákâ Yúdạ̃ yí kâ ãzâ ʼbá yî tã lẽ ʼbá ãgô ʼdĩ ʼá rî trá yã? 49 ʼDĩî õjílã gólĩyî tã lẽ ʼbá Yésũ ʼá rî ʼbá yî gólĩyî lãʼbí ãmákâ nị̃ ʼbá kô rî ĩʼdî. Lâṇõ ạ́ngị́ õʼdê gólĩyî drị̃ị̂." 50 Gõʼdá Pạ̃rúsị̃ ãzâ ãlô gólĩyî lãfálé ʼásĩ rú bê Nĩkõdímã rî, gólâ tíbê nĩ ʼbá trá sị́sị́ ngạ́cị̂ bê tã îjílí Yésũ tị́ rî, drí tã âtázó íyî ãzí-ãzí yî drí kĩ, 51 "Îcâ fí trá lâṇõ fẽzó õjílã ãzâ drí cú ĩtí tã gólâkâ kĩ ãkó yã? Îcá kô! Tã ʼbãʼbã ãmákâ vó ró, sị́sị́ áâʼdô tã gólâkâ âríʼá zãlô." 52 Gõʼdá Nĩkõdímã rî ãzí-ãzí yî drí tã-drị̃ lôgõzó gólâ drí ạ̃wạ̃ sĩ kĩ, "Ndá nî, ní rî úlị́ âtálé ĩtí rî, nî kpá Gãlĩláyã lé ʼbá ʼî yã? ʼDõvó ní âtâ bê trá ĩtí rî, ní nĩ drẽ ndãlâ búkũ Ôvârí kâ ʼá, ngãtá ní âʼdô tã ûsúʼá kĩ, tã ậngũ ʼbá ãâʼdô âfõʼá Gãlĩláyã lésĩ yã rî!" 53 Gõʼdá drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî ndã ĩyî lạ́tị̂ bê trá kpị̃ị̂ ʼẽzó Yésũ rî rũlị́ rî, gbõ drílĩyî ngãzó lậʼbúlị́ nĩlí gõlé ĩyî drí ʼbã ʼásĩ.

8

1 Gõʼdá Yésũ ndẽ bê tã îmbâ-îmbâ gólâ drí rĩʼá îmbálâ jó ạ́ngị́ Ôvârí kâ nã ʼálâ rî, gólâ drí ngãzó nĩlí únị́ fê dõ kâ bê yí drị̃ị̂ nã ʼálâ ậʼdú kõlé tólâ. 2 Gõʼdá võ âfõ bê ậwúlị́ ãkpãkãʼdã cị̃ị́nó rî, Yésũ drí ngãzó kpá óʼdí gõlé jó ạ́ngị́ Ôvârí kâ nã ʼálâ. Õjílã õtírĩ ĩyî Yésũ rî ndrẽê rî, ʼwãâ drílĩyî rû êʼbézó kpá óʼdí dũû dîrî gólâ rú sĩ tã gólâkâ ârílí. Gõʼdá Yésũ ndrê bê õjílã ʼdî ʼbá yî dũû ĩtí rî, gólâ drí rĩzó vũdrị́ õjílã rû êʼbé ʼbá ʼdĩ ʼbá yî îmbálé. 3 Gõʼdá Yésũ õtírĩ rĩî õjílã õʼbí ʼdĩ ʼbá yî îmbálé rî, kôrô Pạ̃rúsị̃ yî gõʼdá kpá gólĩyî lãʼbí îmbá ʼbá yí bê drí õkó ãzâ drílĩyî rũlị́ ãgô ãzâ bê ậyị́rị̃ ʼá rî âtrõzó ʼbãlé âdrélé Yésũ ândrá õʼbí ʼdĩ ʼbá yí bê. 4 Gõʼdá drílĩyî tã âtázó Yésũ drí kĩ, "Nî tíbê tã îmbá ʼbá ró nõ, mã lẽ ánî îjílí tã nô tãsĩ. Ní ndrê drẽ õkó nõ, mã rû gólâ trá ậyị́rị̃ ʼá ĩyî ãgô ãzâ tíbê âʼdó ʼbá kô gólâ rî ágó ró rî bê. 5 Tã ʼbãʼbã ãmákâ Músạ̃ drí ʼbãlé rî vó ró rî, îcâ trá õkó ʼdĩ lûvũlị́ kúnị́ mvá sĩ drãlé vólé." Gõʼdá drílĩyî Yésũ rî îjízó kĩ, "Gõʼdá ngbãângbânõ rî, tã ị̂sũ áníkâ rî ángô tí tã õkó nõ drí ʼẽlé rî tãsĩ yã?" 6 Tã îjî õjílã ʼdî ʼbá yí kâ ʼdĩ ʼá rî, gólĩyî rî ʼdĩ Yésũ rî ûjũʼá. Õzõ gólâ ãâtâ úlị́ trá ányâ ró tã ʼbãʼbã ĩyíkâ rú rî, yĩ âʼbã ró bê tã gólâ rú, tãlâ tã gólâkâ kĩzó bê tã rî ʼdĩ tãsĩ. Gõʼdá Yésũ lôgõó tã-drị̃ gólĩyíkâ ʼdĩ kô. Ĩtí rî, gólâ drí ậndị̃zó vũdrị́ rĩʼá tã îgĩlí ị̃nyạ́kú drị̃ị̂ íyî drị́-mvá sĩ. 7 Gõʼdá Pạ̃rúsị̃ yî lãʼbí îmbá ʼbá ʼdĩ ʼbá yí bê, drílĩyî rĩzó Yésũ rî îjílí kpá óʼdí, tãlâ gólâ ãâʼdâ ró bê tã ị̂sũ íyíkâ tã õkó ʼdĩ kâ tãsĩ rî. Gõʼdá nĩngá sĩ rî, Yésũ drí ngãzó âdrélé ûrû íyî ãcê vó ʼásĩ tã âtálé gólĩyî drí kĩ, "Õzõ õjílã ãzâ ãʼdô bê ãlô ãnî lãfálé sĩ íyî ndrẽ ʼbá trá kĩ yí ãâʼdô tã õnjí ãkó rî, ʼdõvó gólâ õtrõ kúnị́ mvá nĩ õkó ʼdĩ vũzó sị́sị́." 8 Gõʼdá drílâ ậndị̃zó kpá óʼdí, rĩʼá tã îgĩlí ị̃nyạ́kú drị̃ị̂. 9 Gõʼdá õjílã ʼdî ʼbá yî ârî ĩyî bê úlị́ Yésũ kâ âtálé ʼdĩ rî, kôrô õjílã gólĩyî õkó ʼdĩ ậrú ʼbá âjílí Yésũ ngálâ ʼdĩ ʼbá yî drí ngãzó lậʼbúlị́ ãlô-ãlô. Gólĩyî ãrãkã ró rî ʼbá yî drí ʼdẽzó lậvũlị́ sị́sị́, gõʼdá ạ̃mbúkũ lâ ʼdĩ ʼbá yî drí ʼdẽzó gólĩyî vósĩ. Âyê cé Yésũ yî ĩʼdî õkó ʼdĩ bê gõʼdá õʼbí tólâ nã ʼbá yí bê. 10 Gõʼdá õjílã gólĩyî õkó ʼdĩ âjí ʼbá ʼdĩ ʼbá yî lậʼbû ĩyî bê ndrĩ rî, Yésũ drí gõzó ngãlé ûrû tã îjílí õkó ʼdĩ tị́ kĩ, "Õjílã ʼẽ ʼbá ĩyî ánî fũlị́ nõ ʼbá yî ángô lé yã? Õjílã ãlô lâkí ʼbá gólĩyî lãfálé ʼásĩ lâṇõ fẽ ʼbá ní drí rî bê yã?" 11 Õkó ʼdĩ drí tã lôgõzó Yésũ drí kĩ, "ʼÉʼẽ lị̃fị́ îmbá ʼbá, õjílã ãzâ ãlô lâṇõ fẽ ʼbá má drí rî yûʼdạ́wạ́." Gõʼdá Yésũ drí tã âtázó õkó ʼdĩ drí kĩ, "Ãʼdô bê trá ĩtí rî, má âyê nî trá tã õnjí áníkâ ʼásĩ. Ní nĩ, gõʼdá ní ʼê tã õnjí ʼdĩ kpá kô óʼdí." 12 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí îtõzó kpá óʼdí õjílã õʼbí ʼdĩ ʼbá yî îmbálé. Gólâ kĩ, "Mâ ĩʼdî Ngá îʼĩ ʼî õjílã ndrĩ ãngó nõ kâ rî ʼbá yî drí. Õjílã gólâ tã lẽ ʼbá má ʼá rî, gólâ âʼdô lậmúʼá ngá îʼĩ ʼásĩ. Gõʼdá gólâ lậmú ị́nị́rị́kúwạ́ ʼásĩ kô. Ĩtí rî, ngá îʼĩ má drí ʼẽʼá fẽlâ õjílã rî ʼdĩ drí rî âʼdô lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî fẽʼá gólâ drí." 13 Gõʼdá Pạ̃rúsị̃ yî tíbê rĩ ʼbá ĩyî lạ́tị̂ lôndãlé ʼẽzó Yésũ rî fũlị́ rî kpá bê ĩyî õjílã õʼbí Yésũ drí rĩʼá îmbálâ ʼdĩ ʼbá yî lãfálé. Gõʼdá drílĩyî ngãzó úlị́ âtálé Yésũ drí kĩ, "Nî, ãʼdî âʼdô kó tã lẽʼá nĩ úlị́ áníkâ ní drí rĩzó ánî lômbélé âtálâ ʼdĩ ʼbá yî ʼá, ní drí ʼbãzó cú ĩtí ũgúlị́ ậtị̃ ʼbá ãkó nõ yã?" 14 Gõʼdá Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ, "Má ãʼdô kpálé ũgúlị́ ậtị̃ ʼbá ãkó rî, úlị́ má drí rĩʼá âtálâ ámâ tãsĩ nô rĩʼá tã pạ̃tị́ị̃ ʼî. Ãnî, nĩ ndré võ má drí ânĩzó ʼálâ sĩ gõʼdá má drí ʼẽzó kpá gõlé ʼálâ rî kô. Mâ rî gógó, má nị̃ trá kĩ, má ânĩ Ôvârí ngá lésĩ, gõʼdá má âʼdô gõʼá kpá Ôvârí ngálâ ûrú ʼálâ. 15 Nĩ ʼbã tã ị̂sũ ãníkâ cé lãʼbí ãníkâ ʼá ĩʼdî. Tã ʼdî tãsĩ rî, ãnî drí tã âʼbãzó má rú kĩ, má ãâʼdô tã õnjí ʼbá ʼî. Tã ị̂sũ ámákâ rî âʼdó ĩtí kô, tãlâ má zị́ õjílã ãzâ ãlô kô tã õnjí ʼbá ró. 16 Gõʼdá õzõ má õlẽ tã-vó ãníkâ kĩlí rî, má âʼdô kĩʼá lâ mbị̂, tãlâ má âʼdó kô élê tã ị̂sũ rî ʼdĩ ʼá. Tã ndrĩ má drí ị̂sũlị́ ʼẽlé rî, rĩʼá ámâ átá gólâ ámâ âjó ʼbá rî kâ ĩʼdî. 17 Tã ʼbãʼbã ãníkâ ʼá rî, íîgĩ trá kĩ, 'Õzõ õjílã rị̃ õlẽ ĩyî tã-drị̃ trá ʼdó úlị́ ãlô ʼá rî, úlị́ rî ʼdĩ trá úlị́ pạ̃tị́ị̃ ʼî.' 18 Ĩtí rî, úlị́ má drí rĩʼá âtálâ ʼdĩ ʼbá yî, mâ rî gógó ãkpã ĩʼdî ũgúlị́ ậtị̃ ʼbá ámâ nyãányâ kâ, gõʼdá ámâ átá gólâ ámâ âjó ʼbá rî kpá ĩʼdî ũgúlị́ ậtị̃ ʼbá ãzâ tã ndrĩ má drí rĩʼá âtálâ nõ ʼbá yí kâ ĩʼdî, tãlâ úlị́ ãmákâ ámâ átá bê ndrĩ ʼdó rĩʼá úlị́ ãlô ʼî." 19 Gõʼdá nĩngá sĩ, gólĩyî drí Yésũ rî îjízó kĩ, "Ánî átá íyíkâ ãʼdî ĩʼdî yã? Gólâ bê ángô lé yã?" Gõʼdá Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ, "Õzõ nĩ õlẽ tã trá má ʼá rî, nĩ âʼdô ámâ átá rî nị̃ʼá. Gõʼdá õzõ nĩ õlẽ tã má ʼá kô rî, nĩ nị̃ị́ ámâ átá kpá kô." 20 Yésũ rî úlị́ ʼdĩ ʼbá yî âtálé ʼdĩ gólâ drí rĩrĩ tã îmbálé jó ạ́ngị́ Ôvârí kâ rî ʼálâ rî ʼá, ãnyî jó gólâ rĩzó ngá fẽfẽ rĩʼá fẽlâ Ôvârí drí rî ʼbãlé ʼálâ rî ʼá. Gõʼdá õjílã ãzãkã dõó drị́ Yésũ rú kô, tãlâ kậyị̂ ʼẽzó gólâ rî rũlị́ rî âcá drẽ kô. 21 Gõʼdá Yésũ drí tã âtázó drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî drí kpá óʼdí kĩ, "Má âtâ ãnî drí tã pạ̃tị́ị̃ ró, má âʼdô nĩʼá nõngá sĩ vólé. Nĩ âʼdô ámâ ndãʼá kpị̃ị̂. Võ gólâ má drí ʼẽzó nĩlí ʼálâ rî, nĩ cá kô tólâ, gõʼdá nĩ âʼdô ôdrãʼá tã õnjí ãníkâ ʼá, tãlâ nĩ lẽé tã ámákâ kô." 22 Gõʼdá nĩngá sĩ, drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî ârî ĩyî bê úlị́ Yésũ kâ âtálé ʼdĩ rî, drílĩyî tã âtázó ĩyî lãfálé ʼásĩ kĩ, "Úlị́ gólâkâ âtálé kĩ, mã îcá kô cãlé võ yí drí ʼẽzó nĩlí ʼálâ rî ʼá rî, tã ífí lâ ángô tí yã? Gólâ âʼdô íyî nyãányâ fũʼá yã?" 23 Nĩngá sĩ, Yésũ drí tã âtázó drílĩyî tã lẽ ãkõ gólĩyíkâ tãsĩ kĩ, "Má âtâ ãnî drí, ãnî rĩʼá cé õjílã ãngó nõ kâ ʼî, gõʼdá mâ rî gógó âʼdó kô cé õjílã ãngó nõ kâ ʼî, má ânĩ ûrú lésĩ. 24 Ĩtí rî, má âtâ ãnî drí, õzõ nĩ õlẽ tã kô kĩ, mâ ĩʼdî ʼdíyî pã ʼbá ʼî rî, lâṇõ tã õnjí ãníkâ rî kâ âʼdô gõʼá ãkpã ãnî drị̃ị̂. Nĩ âʼdô ôdrãʼá tã õnjí ãníkâ ʼá." 25 Gõʼdá drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî drí tã îjízó Yésũ tị́ kĩ, "Ní âʼdâ drẽ tã ãmâ drí trậ, nî ãʼdî ĩʼdî yã?" Yésũ drí gõzó tã-drị̃ lôgõlé gólĩyî drí kĩ, "Mâ õjílã gólâ má drí rĩʼá tã lâ âtálé ãnî drí ị̃tú vósĩ cé rî ĩʼdî. 26 Mâ rĩʼá tã bê dũû ʼẽʼá âʼdálâ ãnî drí tã õnjí ãníkâ rĩʼá ʼẽlâ rî ʼbá yî tãsĩ. Gõʼdá má rî nõ kpá té tã gólâ ámâ âjó ʼbá rî kâ âtálé ĩʼdî ãnî õjílã ãngó nõ kâ drí. Gõʼdá gólâ ámâ âjó ʼbá rî, rî íyíkâ zãâ úlị́ pạ̃tị́ị̃ âtálé ĩʼdî." 27 Gõʼdá drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî nị̃ị́ kô kĩ, Yésũ rî ʼdĩ tã íyî átá Ôvârí tíbê íyî âjó ʼbá rî kâ âtálé ĩʼdî gólĩyî drí. 28 Ĩtí rî, Yésũ drí tã âtázó gólĩyî drí kĩ, "Má nị̃ trá kĩ, õzõ kậyị̂ ãnî drí ʼẽzó ámâ fũlị́ ʼá lâ rî õtírĩ âcá rî, nĩ âʼdô ámâ îpáʼá fê lậlị̂-lậlị̂ drị̃ị̂ ûrû. Gõʼdá õzõ nĩ õʼê trá ĩtí rî, ãnî drí gõzó nị̃lâ ạ̃dũ lésĩ kĩ, pạ̃tị́ị̃, mâ ĩʼdî ʼdíyî pã ʼbá tíbê Ôvârí drí âjólé ûrú lésĩ rî. Nĩ âʼdô nị̃ʼá lâ kpá kĩ, tã ndrĩ má drí rĩʼá îmbálâ rî ʼbá yî, âʼdó kô tã ámâ nyãányâ kâ ĩʼdî. Gõʼdá má rî tã ámâ átá drí âʼdálé rî îmbálé ĩʼdî. 29 Ôvârí ámâ âjó ʼbá rî, gólâ bê rĩʼá má bê kậyị̂ vósĩ cé, tãlâ má rî tã gólâ drí lẽlé rî ʼẽlé ĩʼdî." 30 Gõʼdá õjílã ʼdî ʼbá yî ârî ĩyî tã îmbâ-îmbâ Yésũ drí îmbálé ʼdĩ bê rî, õjílã dũû gólĩyî lãfálé ʼásĩ drí ngãzó tã lẽlé Yésũ ʼá. 31 Nĩngá sĩ, Yésũ drí ngãzó tã âtálé õjílã gólĩyî tã lẽ ʼbá trá yí ʼá ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Má âtâ ãnî drí pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró, úlị́ Ôvârí kâ má drí rĩʼá îmbálâ ãnî drí nõ, õzõ nĩ ũnjû trá rú lâ rî, nĩ âʼdô ʼbãʼá pạ̃tị́ị̃ tã ârí ʼbá ámákâ ró. 32 Gõʼdá nĩ âʼdô úlị́ Ôvârí kâ ʼdĩ ífí lâ nị̃ʼá. Õzõ nĩ ũnị̃ úlị́ rî ʼdĩ ífí lâ trá rî, úlị́ rî ʼdĩ âʼdô ãnî înjíʼá lâṇõ tã õnjí ãníkâ rî kâ ʼásĩ. Nĩ âʼdó gõʼdá rạ̃gị́ị̃ tã õnjí kâ ró kô." 33 Gõʼdá Pạ̃rúsị̃ yî tíbê tã Yésũ kâ lẽ ʼbá kô rî yî drí tã lôgõzó Yésũ drị̃ị̂ kĩ, "Ní kĩ ãʼdô yã? Mã âʼdó rạ̃gị́ị̃ õjílã ãzâ kâ ʼî kô! Ãmâ rĩʼá Ãbãrãyámã rî ózõwá yî ĩʼdî. Ní âʼdô ãmâ înjíʼá ángô tí yã?" 34 Gõʼdá Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ, "Má âtâ tã ãnî drí, õjílã gólâ tíbê rĩ ʼbá zãâ tã õnjí ʼẽlé rî, gólâ rĩʼá rạ̃gị́ị̃ tã õnjí kâ ʼî. 35 Nĩ nị̃ trá tãndí ró kĩ, rạ̃gị́ị̃ rí zãâ lôsĩ ʼẽlé íyî lị́pị̂ gólâ drí rĩzó lôsĩ ʼẽlé drílâ rî bê kô, tãlâ lị́pị̂ lâ îcâ trá gólâ rî gĩlí vólé õjílã ãzâ drí. Gõʼdá mvá ágó ró ʼbã-lị́pị̂ kâ rî âʼdô rĩʼá cé nĩ zãâ átá lâ rî mvá ró. 36 Ĩtí rî, mâ rî gógó Ôvârí rî mvá ró rî, õzõ má ĩînjî ãnî trá tã õnjí ãníkâ ʼásĩ rî, pạ̃tị́ị̃ ró, áâʼdô ãnî ʼbãʼá drị̃-bạ́lạ́yị̂ ró rạ̃gị̃ tã õnjí kâ ʼdĩ ʼásĩ." 37 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí kpá tã âtázó Pạ̃rúsị̃ ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Má nị̃ trá kĩ, ãnî Ãbãrãyámã rî ózõwá yî ĩʼdî. Gõʼdá nĩ ʼê ámâ fũlị́ ãʼdô tãsĩ yã? Má ndrê bê rî, nĩ ʼê ámâ fũlị́ ʼdĩ, tãlâ nĩ lẽé tã ámákâ rĩʼá îmbálâ rî kô. 38 Pạ̃tị́ị̃ ró, má âtâ ãnî drí tã gólĩyî má drí rĩʼá îmbálâ nõ rĩʼá ámâ átá drí âʼdálé má drí ʼẽlé rî ĩʼdî. Gõʼdá nĩ rî ãníkâ tã gólâ ãnî átá ãzákôlâ ʼdĩ drí âtálé ãnî drí ʼẽlé rî ʼẽlé ĩʼdî." 39 Gõʼdá õjílã ʼdî ʼbá yî ârî ĩyî bê úlị́ Yésũ kâ âtálé ʼdĩ ʼbá yî rî, drílĩyî tã-drị̃ lôgõzó gólâ drí kĩ, "Pạ̃tị́ị̃ ãmâ átá rĩʼá Ãbãrãyámã ĩʼdî." Gõʼdá Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ, "Tí õzõ nĩ ãʼdô pạ̃tị́ị̃ Ãbãrãyámã rî mvá yî ĩʼdî rî, tí nĩ âʼdô tã lẽʼá úlị́ ámákâ nõ ʼbá yî ʼá, õzõ Ãbãrãyámã drí tã lẽrẽ úlị́ Ôvârí kâ ʼá rî tí. 40 Má rî nõ pạ̃tị́ị̃ ró tã Ôvârí drí âʼdálé trá má drí rî âtálé ĩʼdî. Kpálé ĩtí rî, nĩ lẽ ámâ fũlị́. Ãbãrãyámã ʼé tã ãzâ kô õzõ ãnî drí ʼẽʼá ʼẽlâ rî kâtí! 41 Ãʼdô ĩtí rî, nĩ âʼdó kô Ãbãrãyámã rî mvá yî ĩʼdî. Ãnî átá bê rĩʼá ngĩî, tãlâ nĩ rî tã gólâkâ ʼẽlé ĩʼdî." Gõʼdá õjílã ʼdî ʼbá yî ârî ĩyî bê úlị́ Yésũ kâ âtálé ʼdĩ rî, drílĩyî kpá tã-drị̃ lôgõzó Yésũ drí ạ̃wạ̃ sĩ kĩ, "Tã pạ̃tị́ị̃ ró, mã âʼdó kô mõrõgíyã mvá ʼî. Ãmâ átá íyíkâ kó cé ãlô Ôvârí ĩʼdî." 42 Ĩtí rî, Yésũ drí kpá tã âtázó õjílã ʼdî ʼbá yî drí kĩ, "Õzõ tíkó ãnî ãʼdô pạ̃tị́-pạ̃tị̃ Ôvârí rî mvá ʼî rî, ámâ lôvó âʼdô ʼbãʼá ãnî ʼá, nĩ âʼdô ámâ lẽʼá. Má ânĩí kô ámâ nyãányâ sĩ. Má ânĩ drị́-ãcê Ôvârí kâ sĩ. Gólâ âjô mâ nĩ. 43 Úlị́ má drí rĩʼá âtálâ ãnî drí rî, tã ífí lâ fí kô ãnî drị̃ị̂ ãʼdô tãsĩ yã? Nĩ gâ vólé dó, tãlâ nĩ lẽé úlị́ ʼdĩ ârílí tã lâ ʼẽzó kô! 44 Má nị̃ trá kĩ, ãnî Sãtánã rî mvá yî ĩʼdî. Tãlâ ĩʼdî ʼdĩ ãnî drí lẽzó tã Sãtánã drí lẽlé rî ʼẽlé ĩʼdî. Tã gólâ drí lẽlé rî íyíkâ zãâ tã õjílã ûfû kâ ĩʼdî. Gólâ lẽé tã mbị̂ Ôvârí kâ rî kô. Gólâ âtâ íyíkâ zãâ úlị́ õnjõ kâ õjílã âdózó rî ĩʼdî, gólâ ʼê íyíkâ kpá zãâ tã íyî pị̃pị̂sị́lị́ drí lẽlé rî ĩʼdî, tãlâ gólâ âʼdó kô tã pạ̃tị́ị̃ âtá ʼbá ʼî. Gólâ rĩʼá õnjõ lị́pị̂ ʼî. 45 Gõʼdá mâ rî gógó âdó õnjõ kô, gõʼdá má rî zãâ tã pạ̃tị́ị̃ âtálé ĩʼdî. Tã ʼdî tãsĩ rî, ĩʼdî ãnî drí vólé gãzó dó tã lẽlé úlị́ má drí âtálé rî ʼá. 46 Mĩ ndrê drẽ, tã ndrĩ má drí rĩʼá ʼẽlâ rî ʼbá yî, tã õnjí bê ʼá lâ yã? Õzõ tã má drí rĩʼá âtálâ rî ʼbá yî ãʼdô tã pạ̃tị́ị̃ ʼî rî, gõʼdá nĩ lẽé tã kô ʼá lâ ãʼdô tãsĩ yã? 47 Õzõ ãʼdô trá ĩtí rî, nĩ âʼdó kô Ôvârí rî mvá yî ĩʼdî, tãlâ nĩ gã úlị́ Ôvârí kâ trá dó! Õzõ tí nĩ ãʼdô pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró Ôvârí rî mvá yî ĩʼdî rî, nĩ âʼdô tã lẽʼá úlị́ Ôvârí kâ má drí rĩʼá âtálâ nõ ʼbá yî ʼá." 48 Gõʼdá nĩngá sĩ, õjílã Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî drí tã âtázó Yésũ drí ʼdásí sĩ kĩ, "Tíkó mã nị̃ị́ kô kĩ, nî rĩʼá Sãmárĩyã lé ʼbá ʼî, cú líndrí õnjí bê ní ʼá yã?" 49 Ĩtí rî, Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó õjílã ʼdî ʼbá yî drí kĩ, "Má âʼdó líndrí õnjí bê kô. Má rî nõ ámâ átá Ôvârí rî ị̂njị̃ʼá. Gõʼdá nĩ gã dó ámâ ị̂njị̃lị́. 50 Má âtâ ãnî drí tã pạ̃tị́ị̃ ró, má ʼbãá ámâ nyãányâ nĩ kô õjílã ị̃ị̂njị̃ ró mâ bê. Ôvârí lẽ nĩ õjílã drí ámâ ị̂njị̃lị́, gõʼdá Ôvârí âʼdô tã gólĩyíkâ kĩʼá nĩ. 51 Má âtâ ãnî drí tã pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró, õzõ õjílã ãzâ õlẽ tã trá úlị́ ámákâ rĩʼá âtálâ nõ ʼbá yî ʼá rî, õjílã rî ʼdĩ drãá kô, gólâ âʼdô rĩʼá lédrẽ-lédrẽ ró zãâ." 52 Gõʼdá õjílã ʼdî ʼbá yî ârî ĩyî bê úlị́ Yésũ kâ âtálé ʼdĩ rî, drílĩyî tã âtázó gólâ drí kĩ, "Úlị́ ãmâ drí âtálé rî fõ trá ʼálâ sĩ pạ̃tị́ị̃. Ãgô ʼdĩ rĩʼá cú líndrí õnjí bê yí ʼá. Ãmâ ạ́ʼbị́yạ́ Ãbãrãyámã tã ậngũ ʼbá ạ̃kû rî ʼbá yí bê rî ôdrã ĩyíkâ trá. Gõʼdá õjílã ãzâ kpá bê ãngó nõ ʼá drã ʼbá kô yã? Gõʼdá ánî nyãányâ, ní âtâ tã kĩ, õzõ mã ãârî úlị́ áníkâ trá rî, mã îcá kô drãlé rî! Ní ị̂sũ áníkâ bê rî, nî ãʼdî ĩʼdî yã? Ĩtí rî, mbârâkã áníkâ rî lậvũ gạ̃rạ̃ mbârâkã gólĩyî tíbê drã ʼbá ʼdĩ ʼbá yí kâ drị̃ị̂ sĩ yã?" 54 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó kpá óʼdí gólĩyî drí kĩ, "Nĩ ị̂sũ ãníkâ bê rî, má ʼbã ámâ nyãányâ nĩ âʼdólé ãmbá ró yã? Âʼdó ĩtí kô. Tí õzõ má õró ámâ nyãányâ ʼbãâ nĩ âʼdólé ãmbá ró rî, tí úlị́ ámákâ nõ âʼdô ʼbãʼá âzâ-âzâ ró ãnî drí. Gólâ tíbê ámâ ʼbã ʼbá ãmbá ró rî, rĩʼá ámâ átá tíbê ãnî drí rĩʼá ị̂njị̃lâ kĩ, ãâʼdô Ôvârí ãníkâ ĩʼdî rî ĩʼdî. 55 Gõʼdá nĩ nị̃ị́ gólâ kô. Má nị̃ gólâ trá cé nĩ. Tí õzõ má ãâtâ kĩ, má ũnị̃ị́ gólâ kô rî, má âʼdô ʼbãʼá õnjõ ʼbá ró õzõ ãní kâtí. Má nị̃ gólâ trá tãndí ró, gõʼdá má rî nõ té tã gólâ drí lẽlé má drí ʼẽlé rî ʼẽlé ĩʼdî. 56 Ạ̃kû ró drẽ ãkpã Ãbãrãyámã drãâ kô rî, gólâ ʼbã lị̃fị́ trá âcâ-âcâ ámákâ drị̃ị̂, gõʼdá gólâ rĩʼá ãyĩkõ ró ámâ ndrẽlé. Gõʼdá tãlâ ãʼdô ʼî ãnî gólâ rî ózõwá yî drí ámâ lẽzó kô yã?" 57 Gõʼdá Pạ̃rúsị̃ ʼdî ʼbá yî drí kpá tã lôgõzó Yésũ drí kĩ, "Wáâwá, ní rî tã âtálé ĩtí ʼdĩ ãʼdô tãsĩ yã? Ndrô áníkâ cá drẽ nyâʼdî-rị̃-drị̃-lâ-ngâ-mûdrị́ kô. Ãmâ ạ́ʼbị́yạ́ Ãbãrãyámã drã trá ạ̃kû ró, gõʼdá ní âkĩʼá nĩ rî, yí õndrê gólâ trá ʼdĩ ángô tí yã?" 58 Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó drílĩyî kĩ, "Má âtâ ãnî drí tã pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró, sị́sị́ drẽ Ãbãrãyámã rî tị̃ ãkó rî, mâ bê rĩʼá ạ̃kû ró Ôvârí ngálâ." 59 Gõʼdá nĩngá sĩ, Pạ̃rúsị̃ yî ârî ĩyî úlị́ Yésũ drí âtálé ʼdĩ bê rî, kôrô drílĩyî ngãzó ạ̃wạ̃ ró, nĩʼá kúnị́ mvá lôndãlé ʼẽzó Yésũ rî lûvũlị́ ĩʼdî sĩ lâ fũlị́, tãlâ gólâ âmã yî trá âʼdólé Ôvârí ró. Gõʼdá kôrô Yésũ drí íyîngá ʼbẽzó dị̃ vólé gólĩyî ágálé sĩ ạ̃ʼdị́-drị̃ jó ạ́ngị́ Ôvârí kâ kâ ʼdĩ ʼásĩ.

9

1 Kậyị̂ ãzâ sĩ, Yésũ yî rĩʼá lậvũʼá lãjóʼbá íyíkâ rî ʼbá yí bê lạ́tị̂ drị̃ị̂ sĩ. Gõʼdá drílĩyî nĩzó ãgô ãzâ ûsúlị́, útị̂ ãgô rî ʼdĩ kó lị̃fị́ ãkó ʼálé lésĩ. 2 Lãjóʼbá Yésũ kâ ʼdĩ ʼbá yî ndrê ĩyî bê ãgô ʼdĩ lị̃fị́ ãkó rî, drílĩyî Yésũ rî îjízó kĩ, "Tã îmbá ʼbá, tã õnjí rî gógó ãgô nõ ʼbã ʼbá gólâ rî tị̃zó ʼálé lésĩ lị̃fị́ ãkó nõ ãʼdî kâ ĩʼdî yã? ʼDĩî tã õnjí átá lâ yí kâ ĩʼdî ândré lâ bê, ngãtá tã õnjí gólâ rî nyãányâ kâ ĩʼdî yã?" 3 Gõʼdá Yésũ drí tã-drị̃ jãzó gólĩyî drí kĩ, "Tị̃tị̃ ãgô ʼdĩ kâ lị̃fị́ ãkó ʼdĩ rî âʼdó kô tã õnjí õjílã ãzâ ãlôlâ kâ tãsĩ. Tị̃tị̃ gólâkâ lị̃fị́ ãkó ʼdĩ, Ôvârí lẽ má drí mbârâkã íyíkâ âʼdálé ãgô nõ rú lị̃fị́ lâ njị̃njị̃ sĩ. 4 Rĩʼá tãndí ró ãmâ drí lôsĩ Ôvârí gólâ ámâ âjó ʼbá rî kâ rî ʼẽzó ngbãângbânõ ãkpãkãʼdã ngá ậnị́ drẽ kô. Tãlâ ị̃tú õfî trá rî, õjílã ãzâ gõʼdá yûʼdạ́wạ́ lôsĩ ʼẽlé ngạ́cị̂ sĩ. 5 Gõʼdá nĩ ndrê drẽ, kậyị̂ má drí ʼbãzó drẽ bê rĩʼá lédrẽ-lédrẽ ró ãngó nõ ʼá rî, mâ ĩʼdî rĩʼá Ngá îʼĩ ʼî õjílã ãngó nõ kâ drí." 6 Gõʼdá Yésũ âtálé bê úlị́ ʼdĩ ĩtí lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî drí rî, gólâ drí ậndị̃zó tũ wũlị́ ị̃nyạ́kú drị̃ị̂, gõʼdá drílâ tũ ʼdî ônjázó ị̃nyạ́kú bê gõzó ũlútrạ́ lâ ʼdĩ bẽlé ãgô ʼdĩ lị̃fị́ ĩnyĩrĩkõ lâ ʼá. 7 Gõʼdá nĩngá sĩ, drílâ tã âtázó ãgô ʼdĩ drí kĩ, "Ní nĩ ánî lị̃fị́ jĩlí ạ́pậrị̂ gólâ zị̃lị́ Sĩlómã nã ʼálâ." Gõʼdá ãgô ʼdĩ drí ngãzó nĩlí ạ́pậrị̂ rî ʼdĩ tị́ ʼálâ. Gólâ câ bê tólâ rî, drílâ íyî lị̃fị́ jĩzó lũmvû ạ́pậrị̂ ʼdĩ kâ sĩ, õzõ Yésũ drí âtálé gólâ drí rî kâtí. Kôrô ãgô ʼdĩ lị̃fị́ lâ drí rû njị̃zó, drílâ võ ndrẽzó ngbángbá. Gõʼdá ãgô ʼdĩ drí ngãzó gõlé ʼbã ʼálâ. 8 Ĩtí rî, õjílã gólĩyî ʼbã-tị̂-ʼdị̃-ãzí gólâkâ ró rî yî gõʼdá kpá gólĩyî gólâ rî ndrẽ ʼbá trá sị́sị́ rĩrĩ ʼá lạ́tị̂ gãrã drị̃ ʼá rĩʼá ngá zị̃lị́ õjílã tị́ sĩ rî drí tã âtázó kĩ, "Hé, ákĩ ʼdĩî fí ãgô lị̃fị́ ãkó rĩ ʼbá rĩlí ngá zị̃lị́ kárá õjílã tị́ sĩ lạ́tị̂ gãrã drị̃ ʼá rî ĩʼdî kô yã? Gólâ gõ rî ngá ndrẽlé nõ ángô tí ró yã?" 9 Gõʼdá õjílã ãzâ ʼbá yî kĩ, "ʼDĩî âʼdó kô gólâ ĩʼdî! Ãgô ãzâ bê rĩʼá nyé õzõ gólâ tí." Gõʼdá ãgô lị̃fị́ lâ drí rû njị̃lị́ trá ʼdĩ ârílí bê tã õjílã ʼdî ʼbá yî drí rĩʼá ôjálâ ĩyî lãfálé ʼásĩ ʼdî rî, drílâ gõzó tã âtálé gólĩyî drí kĩ, "Mâ ĩʼdî tíbê lị̃fị́ ãkó rĩ ʼbá ngá zị̃lị́ õjílã tị́ sĩ lạ́tị̂ gãrã drị̃ ʼásĩ rî. Má rî võ ndrẽlé nõ nĩ pạ̃tị́ị̃, tãlâ ámâ lị̃fị́ njị̃ rû trá!" 10 Gõʼdá õjílã ʼdî ʼbá yî tị̂ lâ yî drí ậʼdị́zó ndrĩ. Gõʼdá drílĩyî ãgô ʼdĩ îjízó kĩ, "Ánî lị̃fị́ njị̃ rû ní drí rĩzó võ ndrẽlé ʼdĩ ángô tí yã?" 11 Ãgô ʼdĩ drí tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ, "Ãgô gólâ rú bê Yésũ rî njị̃ ámâ lị̃fị́ nĩ. Gólâ wû tũ nĩ ị̃nyạ́kú ônjázó ĩʼdî sĩ lâ, gõzó ũlútrạ́ lâ ʼdĩ bẽlé ámâ lị̃fị́ ʼá. Gõʼdá gólâ drí ámâ jõzó nĩlí ạ́pậrị̂ zị̃lị́ Sĩlómã rî tị́ ʼálâ ámâ lị̃fị́ jĩlí lũmvû lâ sĩ. Gõʼdá má jĩ ámâ lị̃fị́ lũmvû nã sĩ bê rî, kôrô ámâ lị̃fị́ drí rû njị̃zó má drí võ ndrẽzó ngbángbá!" 12 Gõʼdá õjílã ʼdî ʼbá yî drí kpá gólâ rî îjízó kĩ, "Gõʼdá ãgô rî gógó ʼdĩ bê ángô lé yã?" Ãgô ʼdĩ drí tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ, "Má nị̃ị́ võ gólâ drí ʼbãzó ʼá lâ rî kô." 13 Gõʼdá nĩngá sĩ, õjílã ʼdî ʼbá yî drí ngãzó ãgô lị̃fị́ lâ njị̃lị́ trá ʼdĩ trõlé âjílí Pạ̃rúsị̃ yî ândrá tã lâ âʼdálé gólĩyî drí. 14 Gólĩyî âjî ãgô ʼdĩ Pạ̃rúsị̃ yî ngálâ, tãlâ kậyị̂ gólâ Yésũ drí ãgô ʼdĩ lị̃fị́ lâ njị̃zó ʼá lâ rî rĩʼá kậyị̂ lôvô kâ ʼî. 15 Gõʼdá Pạ̃rúsị̃ yî drí ãgô ʼdĩ îjízó kĩ, "Ánî lị̃fị́ njị̃ rû trá ángô tí ró võ ndrẽlé yã?" Gólâ kĩ, "Ãgô rú bê Yésũ rî ônjâ ị̃nyạ́kú nĩ tũ sĩ ũlútrạ́ lâ trõlé bẽlé ámâ lị̃fị́ ʼá, gõʼdá gólâ kĩ, má õnĩ nĩʼá ámâ lị̃fị́ jĩlí. Gõʼdá má jĩ ámâ lị̃fị́ bê rî, kôrô ámâ lị̃fị́ drí rû njị̃zó võ ndrẽlé dódó nõ!" 16 Gõʼdá Pạ̃rúsị̃ yî ârílí bê úlị́ ãgô ʼdĩ drí ngĩlí gólĩyî drí ʼdĩ rî, kôrô drílĩyî ngãzó rĩʼá tị̂ ânyálé ĩyî lãfálé ʼásĩ. Ãzâ ʼbá yî kĩ, "Ãʼdô ĩtí rî, ãgô Yésũ ʼdĩ tã õnjí ʼbá ʼî. Ôvârí âjó gólâ nĩ kô, tãlâ gólâ wã trá tã ʼbãʼbã ãmákâ kậyị̂ rãtáã kâ rî kâ drị̃ị̂ sĩ." Gõʼdá ãzâ ʼbá yî kĩ ĩyíkâ rî, "Õjílã gólâ ʼbã ʼbá tã õnjí ʼbá ró rî âʼdô íyíkâ mbârâkã ûsúʼá tã lârâkô ãmbá ĩtí ʼdĩ ʼẽzó ʼdĩ ãʼdô ʼásĩ yã?" 17 Ĩtí rî, Pạ̃rúsị̃ ʼdĩ ʼbá yî drí ãgô ʼdĩ îjízó kpá óʼdí kĩ, "Nî gólâ tíbê lị̃fị́ lâ njị̃lị́ nõ, ní âtâ drẽ tã nô tãndí ró ãmâ drí. Tã ị̂sũ áníkâ ãgô gólâ ánî lị̃fị́ njị̃ ʼbá ʼdĩ tãsĩ rî íyíkâ ángô tí yã?" Gõʼdá ãgô ʼdĩ drí tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ, "Ãgô ámâ lị̃fị́ njị̃ ʼbá ʼdĩ, gólâ rĩʼá tã ậngũ ʼbá Ôvârí drí âjólé rî ĩʼdî!" 18 Gõʼdá kpálé tã ndrĩ ãgô ʼdĩ drí ngĩlí Pạ̃rúsị̃ ʼdĩ ʼbá yî drí ʼdĩ ʼbá yî ʼásĩ rî, gólĩyî gâ ĩyî vólé dó tã lẽlé kĩ, pạ̃tị́ị̃ ãgô ʼdĩ tị̃rị̃ lâ ʼásĩ rî gólâ rĩʼá lị̃fị́ ãkó, gõʼdá Yésũ njị̃ lị̃fị́ lâ nĩ võ ndrẽlé dódó. Gõʼdá drílĩyî võrã jõzó ãgô ʼdĩ átá lâ yî vó ândré lâ bê gólĩyî ậzị́lị́ ânĩlí ĩyî ngálâ. 19 Gõʼdá ãgô ʼdĩ átá lâ yî âcâ bê ândré lâ bê rî, Pạ̃rúsị̃ ʼdĩ ʼbá yî drí kpá gólĩyî îjízó kĩ, "Nõô pạ̃tị́ị̃ mvá ágó ãnî drí tị̃lị́ lị̃fị́ ãkó ʼálé lésĩ rî ĩʼdî yã? Õzõ ãʼdô pạ̃tị́ị̃ gólâ ĩʼdî rî, lị̃fị́ lâ gõ njị̃ rû rĩʼá võ ndrẽlé ãmbã drị̃ị̂ nõ ángô tí ró yã?" 20 Gõʼdá ãgô ʼdĩ átá lâ yî ândré lâ bê drí tã-drị̃ lôgõzó Pạ̃rúsị̃ ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Ãwô pạ̃tị́ị̃, nõô mvá ágó ãmákâ rî ĩʼdî, mã nị̃ trá pạ̃tị́ị̃ kĩ, mã tị̂ gólâ trá lị̃fị́ ãkó. 21 Gõʼdá mã nị̃ị́ lạ́tị̂ ãmâ mvá ʼdĩ lị̃fị́ lâ drí rû njị̃zó rî kô, ngãtá ãʼdî njị̃ lị̃fị́ lâ nĩ võ ndrẽlé yã rî. Nĩ âʼdô îjíʼá lâ fí gólâ tị́, gólâ ãâʼdâ ró íyî tị̂ sĩ ãnî drí, tãlâ gólâ trá õjílã ãmbá ʼî." 22 Ãgô ʼdĩ átá lâ yî ândré lâ bê âtâ ĩyî tã ʼdî ĩtí ʼdĩ rî, tãlâ gólĩyî ũrị̃ ró tã ʼbãʼbã Yúdạ̃ yí kâ tãsĩ kĩʼá nĩ rî, õzõ õjílã ãzâ õlẽ tã trá Yésũ ʼá kĩ, gólâ ãâʼdô ʼdíyî pã ʼbá ʼî rî, áâʼdô õjílã rî ʼdĩ drõʼá vólé jó tã Ôvârí kâ ârî kâ ʼásĩ. 23 ʼDĩî tã ífí ãgô ʼdĩ átá lâ yî ândré lâ bê drí tã âtázó Pạ̃rúsị̃ ʼdĩ ʼbá yî drí, gólĩyî ĩîjî mvá ʼdĩ ãâʼdâ ró bê cú íyî tị̂ sĩ, tãlâ gólâ trá ãmbá ró rî ĩʼdî. 24 Gõʼdá Pạ̃rúsị̃ ʼdĩ ʼbá yî drí ãgô lị̃fị́ lâ njị̃lị́ ʼdĩ ậzị́zó kpá óʼdí tã îjízó tị́ lâ kĩ. "Ní âʼdâ drẽ tã pạ̃tị́-pạ̃tị̃ Ôvârí rî ị̂njị̃zó rî ãmâ drí Ôvârí ágálé, pạ̃tị́ị̃ ãgô rú bê Yésũ ʼdĩ njị̃ ánî lị̃fị́ fí nĩ yã? Mã îjî nî nõ rî, tãlâ mã nị̃ trá ãgô gólâ Yésũ ʼdĩ rĩʼá tã õnjí ʼbá ʼî." 25 Gõʼdá ãgô ʼdĩ drí tã-drị̃ lôgõzó Pạ̃rúsị̃ ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Má nị̃ị́ kô ngãtá Yésũ tã õnjí ʼbá ʼî yã ngãtá âʼdó kô tã õnjí ʼbá ʼî yã rî. Tã má drí nị̃lị́ rî íyíkâ cé tã ãlô ʼî, ámâ lị̃fị́ ndré võ kó kô ãkpã ámâ tị̃rị̃ lésĩ. Gõʼdá ngbãângbânõ rî, Yésũ njị̃ ámâ lị̃fị́ trá, ámâ lị̃fị́ ndrê võ gõʼdá trá dódó." 26 Nĩngá sĩ, Pạ̃rúsị̃ ʼdĩ ʼbá yî drí ãgô ʼdĩ îjízó kpá óʼdí kĩ, "Ní âtâ drẽ tã mbị̂ rî ĩʼdî ãmâ drí! Gólâ ʼê ãʼdô tã ʼî ánî lị̃fị́ drí rû njị̃zó võ ndrẽlé nõ yã?" 27 Gõʼdá ãgô ʼdĩ drí ngãzó tã-drị̃ lôgõlé gólĩyî drí kĩ, "Nĩ rî ámâ îjílí kpá óʼdí tã ãlô nõ tãsĩ ʼdî tãlâ ãʼdô ʼî yã? Tí õzõ má õró tã-drị̃ lôgõô ãnî drí kô rî, rĩʼá tãndí ró! Nĩ îjî mâ ʼdĩ, tãlâ nĩ lẽ kpá trá âʼdólé tã ârí ʼbá Yésũ kâ ró yã?" 28 Gõʼdá Pạ̃rúsị̃ ʼdĩ ʼbá yî drí ngãzó ạ̃wạ̃ ró úlị́ ʼdĩ ʼbá yî tãsĩ. Drílĩyî ãgô ʼdĩ ʼdãzó gõʼdá tã âtázó drílâ kĩ, "Mã ndrê bê rî, nî rî gógó rĩʼá tã ârí ʼbá ãzâ ãlô Yésũ kâ rî ĩʼdî. Gõʼdá mã rî ãmákâ tã ʼbãʼbã Músạ̃ kâ rî ârílí gõʼdá ʼẽlé ĩʼdî. 29 Tãlâ mã nị̃ trá kĩ, Ôvârí âtâ úlị́ trá ãmâ ạ́ʼbị́yạ́ yî drí Músạ̃ sĩ, rĩʼá úlị́ pạ̃tị́ị̃ ʼî. Gõʼdá mã nị̃ị́ tã ãzãkã kô Yésũ rî tãsĩ. Gõʼdá mã nị̃ị́ võ gólâ drí ânĩzó ʼálâ sĩ rî kpá kô." 30 Nĩngá sĩ, ãgô ʼdĩ drí kpá tã-drị̃ lôgõzó ʼwãâ gólĩyî drí kĩ, "ʼDĩî úlị́ ángô rî ĩʼdî ãnî drí rĩʼá âtálé ĩtí ʼdĩ yã? Nĩ kĩ, yĩ ũnị̃ị́ võ gólâ drí ânĩzó ʼálâ sĩ rî kô! Nĩ ị̂sũ tã mbârâkã gólâkâ tãsĩ. Útị̂ mâ rĩʼá lị̃fị́ ãkó, gõʼdá ngbãângbânõ rî, gólâ njị̃ ámâ lị̃fị́ nĩ má drí rĩzó võ ndrẽlé dódó nõ! 31 Ĩtí ạ̃kû lâ sĩ tã ómvó ngá ʼásĩ rî, nĩ ârî tã ãzâ trá kĩ, õjílã mvá ãzâ bê êdê õjílã gólĩyî tị̃lị́ lị̃fị́ ãkó rî ʼbá yî trá, gõʼdá lị̃fị́ lâ yî drí rû njị̃zó võ ndrẽlé dódó yã? Õzõ mbârâkã Yésũ drí ámâ lị̃fị́ êdézó nõ ãʼdô Ôvârí kâ kô rî, gólâ îcá tã lârâkô ĩtí ʼdĩ ʼẽlé kô, tãlâ Ôvârí fẽé mbârâkã íyíkâ kô õjílã gólĩyî rĩ ʼbá tã õnjí ʼẽlé rî ʼbá yî drí, gólâ rî cé tã õjílã gólĩyî rĩ ʼbá tã gólâkâ ʼẽlé rî kâ ârílí ĩʼdî." 34 Gõʼdá Pạ̃rúsị̃ ʼdĩ ʼbá yî ârî ĩyî tã ãgô ʼdĩ drí lôgõlé ĩyî drí ʼdĩ bê rî, drílĩyî âʼdózó ạ̃wạ̃ ró rõô. Gõʼdá drílĩyî tã âtázó ãgô ʼdĩ drí kĩ, "Útị̂ nî lị̃fị́ ãkó ʼdĩ ákĩ fí tã õnjí áníkâ drí sĩ kô yã? Ãmâ gólĩyî tã Ôvârí kâ nị̃ ʼbá trá tãndí ró rî, ní âʼdô ãmâ îmbáʼá tã Ôvârí kâ sĩ ángô tí yã?" Gõʼdá drílĩyî ãgô ʼdĩ drõzó vólé ĩyî lãfálé sĩ. 35 Gõʼdá Yésũ ârílí bê kĩ, Pạ̃rúsị̃ yî drô ãgô yí drí lị̃fị́ lâ njị̃lị́ ʼdĩ trá rî, gólâ drí ʼdẽzó rĩʼá ãgô ʼdĩ lôndãlé. Gõʼdá gólâ ûsúlị́ bê ãgô ʼdĩ rî, gólâ drí ãgô rî ʼdĩ îjízó kĩ "Pạ̃tị́ị̃, ní lẽ tã fí trá ʼdíyî pã ʼbá Ôvârí drí âjólé ûrú lésĩ rî ʼá yã?" 36 Ãgô ʼdĩ drí tã-drị̃ lôgõzó Yésũ drí kĩ, "Ãmbá, ní âʼdâ drẽ ʼdíyî pã ʼbá rî gógó ʼdĩ má drí, tãlâ má lẽ ró tã bê gólâ ʼá." 37 Nĩngá sĩ, Yésũ drí gõzó tã-drị̃ lôgõlé gólâ drí kĩ, "Ní ndrê gólâ trá ánî lị̃fị́ sĩ. Gólâ rî gógó ĩʼdî rĩ ʼbá tã âtálé ní bê ngbãângbânõ rî." 38 Gõʼdá ãgô ʼdĩ ârílí bê tã Yésũ kâ âtálé ʼdĩ rî, gólâ drí ʼãʼî tị̃zó vũdrị́ Yésũ rî ị̂njị̃lị́. Gõʼdá drílâ tã âtázó kĩ, "Kúmú, má nị̃ trá kĩ, nî ĩʼdî ʼdíyî pã ʼbá Ôvârí drí âjólé trá rî. Ngbãângbânõ rî, má lẽ tã trá ní ʼá." 39 Tã ʼdî ʼbá yî vósĩ rî, Yésũ drí ngãzó tã âtálé ãgô yí drí lị̃fị́ lâ njị̃lị́ trá ʼdĩ drí kĩ, "Má ânĩ ãngó nõ ʼá nõ, tãlâ õjílã gólĩyî lị̃fị́ ãkó tã Ôvârí kâ nị̃ ʼbá drẽ kô rî ʼbá yî lị̃fị́ lâ yî ũnjị̃ ró rû bê tã Ôvârí kâ nị̃lị́, gõʼdá gólĩyî kĩ ʼbá nĩ, yĩ ũnị̃ tã Ôvârí kâ trá dódó rî, lị̃fị́ lâ yî drí ậsị̃zó kpạ̃ạ́kũ. ʼDĩî tã ífí gólâ má drí ânĩzó ãngó nõ ʼá rî ĩʼdî ʼdĩ." 40 Gõʼdá Yésũ õtírĩ rĩî úlị́ ʼdĩ ʼbá yî âtálé rî, Pạ̃rúsị̃ ãzâ ʼbá yî kpá bê âdréʼá tólâ. Gõʼdá drílĩyî tã îjízó Yésũ tị́ kĩ, "Úlị́ gólâ ní drí âtálé ʼdĩ ʼbá yî ʼásĩ rî, ní ị̂sũ áníkâ bê rî, ãmâ kpá lị̃fị́ ãkó yã?" 41 Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ, "Tí õzõ nĩ õró tã-drị̃ lẽê nõ kĩ, nĩ âʼdô lị̃fị́ ãkó rî, nĩ âʼdô ânĩʼá Ôvârí ngálâ, gõʼdá gólâ âʼdô ãnî âyéʼá tã õnjí ãníkâ ʼásĩ ndrĩ. Gõʼdá nĩ âtálé bê trá kĩ, yĩ âʼdô cú lị̃fị́ bê võ ndrẽzó rî, nĩ âdô ʼdĩ ãnî nyãányâ ʼî. Gõʼdá Ôvârí âʼdô lâṇõ fẽʼá ãnî drí tã õnjí ãníkâ tãsĩ."

10

1 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí ngãzó úlị́ mãnĩgõ âtálé Pạ̃rúsị̃ ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Má âtâ ãnî drí tã pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró, õjílã gólâ fĩ ʼbá kô jó tị́lị́-tị̂ kạ́bị̃lị́kị̃ lôkí ʼbá kâ rî ʼásĩ, gõʼdá mbã ʼbá íyíkâ ãbẽ drị̃ ʼásĩ fĩlí jó ʼálâ rî, gólâ rĩʼá ũgú ʼî. 2 Gõʼdá õjílã gólâ ânĩ ʼbá fĩlí jó ʼálâ kôrô jó tị́lị́-tị̂ ʼásĩ rî, rĩʼá kạ́bị̃lị́kị̃ lôkí ʼbá ʼî. 3 Kạ́bị̃lị́kị̃ lị́pị̂ ʼdĩ âʼdô ânĩʼá âcálé ạ́tị̃ tị́. Ĩtí rî, kõró tị̂ vó ndrẽ ʼbá ʼdĩ âʼdô ạ́tị̃ njị̃ʼá drílâ. Gõʼdá gólâ âʼdô kạ́bị̃lị́kị̃ íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî zị̃ʼá rú sĩ ãlô-ãlô. Gõʼdá kạ́bị̃lị́kị̃ gólâkâ ʼdĩ ʼbá yî ndrĩ âʼdô gólâ rî gbórókõ nị̃ʼá, gõʼdá drílĩyî ânĩzó gólâ ngálâ, drílâ gólĩyî lôfõzó ĩví ʼálâ. 4 Gólâ âʼdéʼá sị́sị́, gõʼdá kạ́bị̃lị́kị̃ gólâkâ ʼdĩ ʼbá yî drí ʼdẽzó gólâ vósĩ. Ĩtí rî, kạ́bị̃lị́kị̃ ʼdî ʼbá yî âʼdô ĩyî ʼdẽʼá ndrĩ nĩlí vó lâ sĩ ũrị̃ ãkó, tãlâ gólĩyî nị̃ gólâ rî gbórókõ trá tãndí ró. Gólâ âʼdô gólĩyî drị̃ʼá nĩʼá âjílâ võ õmã bê rî ʼálâ. 5 Gõʼdá õzõ ãʼdô õjílã lídí ʼî rî, kạ́bị̃lị́kị̃ ʼdî ʼbá yî âʼdô ʼbãʼá ĩyî ũrị̃ ró ʼdẽlé vó lâ sĩ, gólĩyî âʼdô lâráʼá vólé, tãlâ gólĩyî nị̃ị́ gólâ rî gbórókõ kô." 6 Ĩtí rî, Pạ̃rúsị̃ ʼdĩ ʼbá yî ârî ĩyî bê úlị́ Yésũ kâ âtálé ʼdĩ rî, tã ífí lâ fí gólĩyî drị̃ị̂ kô, tãlâ gólâ âtâ úlị́ ʼdĩ ʼbá yî úlị́ mãnĩgõ sĩ. 7 Gõʼdá Yésũ drí kpá tã âtázó óʼdí Pạ̃rúsị̃ ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Má âtâ tã pạ̃tị́ị̃ ró ãnî drí kĩ, mâ ĩʼdî rĩ ʼbá õjílã ámákâ rî ʼbá yî vó lâ yî ndrẽlé dódó õzõ kạ́bị̃lị́kị̃ lôkí ʼbá drí rĩrĩ kạ́bị̃lị́kị̃ íyíkâ vó lâ yî ndrẽlé rî kâtí. Gõʼdá mâ rî gógó ĩʼdî ạ́tị̃ jó tị́lị́-tị̂ kâ ĩʼdî gólĩyî drí ndrĩ. 8 "Gõʼdá õjílã ãzâ ʼbá yî ânĩ ʼbá sị́sị́ má drí sĩ rî ʼbá yî ʼbã ĩyî nyãányâ trá âʼdólé kạ́bị̃lị́kị̃ lôkí ʼbá ró, tákõ gõʼdá gólĩyî rĩʼá ũgú ʼî. Tã ʼdî tãsĩ rî, kạ́bị̃lị́kị̃ gã dó gólĩyî gbórókõ ârílí ʼdẽzó gólĩyî vósĩ. 9 Ĩtí rî, mâ ĩʼdî rĩʼá ạ́tị̃ tị̂ ʼî kạ́bị̃lị́kị̃ drí. Kạ́bị̃lị́kị̃ gólĩyî fĩ ʼbá jó ʼálâ kôrô má sĩ rî âʼdô ĩyî ngá pãʼá. Má âʼdô gólĩyî vó ndrẽʼá, ngá õnjí ʼé gólĩyî kô. Õzõ gólĩyî õtírĩ ĩyî ʼẽê âfõlé nĩʼá õmã nyãlé rî, gõʼdá drílĩyî âgõzó fĩlí jó ʼálâ lâṇõ ãzâ ãkó. 10 Ũgú ânĩ ĩyíkâ cé kạ́bị̃lị́kị̃ ûgũlị́, gõʼdá kpá gólĩyî ûfúlị́ vólé. Gõʼdá mâ rî gógó, má ânĩ nõ, tãlâ kạ́bị̃lị́kị̃ ámákâ rî ʼbá yî ũûsû ró ngá pãpã bê, ngá pãpã gólâ ʼẽ ʼbá gólĩyî ʼbãlé rĩlí zãâ lédrẽ-lédrẽ ró ãyĩkõ sĩ mbârâkã Ôvârí kâ sĩ rî. 11 "Mâ ĩʼdî rĩʼá "'Kạ́bị̃lị́kị̃ lôkí ʼbá tãndí"' rĩ ʼbá vó kạ́bị̃lị́kị̃ íyíkâ vó lâ yî ndrẽlé dódó rî ĩʼdî. Mâ rĩʼá njãâ ámâ nyãányâ fẽlé drãlé gólĩyî pãlé tã õnjí ʼásĩ. 12 Õjílã gólâ rĩ ʼbá kạ́bị̃lị́kị̃ vó ndrẽlé cé lãfâ tãsĩ rî ndré kạ́bị̃lị́kị̃ vó dódó kô, tãlâ gólâ âʼdó kô kạ́bị̃lị́kị̃ ʼdî ʼbá yî lị́pị̂ lâ ʼî. Õzõ gólâ õndrê kíâkêlówá trá ânĩrĩ ʼá kạ́bị̃lị́kị̃ rũlị́ rî, gólâ âʼdô rãʼá kạ́bị̃lị́kị̃ ʼdî ʼbá yî âyélé kíâkêlówá ʼdĩ drí rũlị́, gõʼdá kpá gólĩyî lâpẽlé lậʼbúlị́ fãã. 13 Kạ́bị̃lị́kị̃ vó ndrẽ ʼbá ʼdĩ râ kạ́bị̃lị́kị̃ ʼdî ʼbá yî âyélé, tãlâ gólâ ʼê lôsĩ ʼdî cé lãfâ ûsúzó. Tí õzõ kạ́bị̃lị́kị̃ vó ndrẽ ʼbá ʼdĩ õró ʼbãâ ngá lẽlẽ bê kạ́bị̃lị́kị̃ ʼdî ʼbá yî vó lâ yî ndrẽndrẽ tãsĩ rî, gólâ îcá rãlé gólĩyî âyélé kô. 14 "Mâ rî gógó ĩʼdî "'Kạ́bị̃lị́kị̃ lôkí ʼbá tãndí"' rĩ ʼbá kạ́bị̃lị́kị̃ ámákâ rî ʼbá yî vó lâ yî ndrẽlé dódó rî ĩʼdî. Ãmâ rĩʼá ámâ átá bê ngá ãlô ʼî. Má nị̃ gólâ trá tãndí ró, gõʼdá gólâ nị̃ mâ kpá trá tãndí ró. Kpá ĩtí, kạ́bị̃lị́kị̃ ámákâ rî ʼbá yî nị̃ ĩyî mâ trá dódó, kpá õzõ má drí gólĩyî nị̃rị̃ dódó rî kâtí. Mâ rĩʼá njãâ drãlé gólĩyî pãlé tã õnjí ʼásĩ. 16 Kạ́bị̃lị́kị̃ ãzâ ʼbá yî kpá bê. Má âʼdô gólĩyî ʼbãʼá âʼdólé kạ́bị̃lị́kị̃ ámákâ ró. Ngbãângbânõ gólĩyî rí kô võ ãlô ʼá kạ́bị̃lị́kị̃ ámákâ nõ ʼbá yí bê. Gõʼdá má âʼdô gólĩyî ậzị́ʼá kpá ânĩlí má ngálâ, tãlâ gólĩyî õrî ró ĩyî bê ngá ãlô ró kạ́bị̃lị́kị̃ ámákâ nõ ʼbá yí bê. Gólĩyî âʼdô ámâ gbórókõ nị̃ʼá. Gõʼdá má âʼdô gólĩyî êʼbéʼá ndrĩ võ ãlô ʼá âʼdólé kạ́bị̃lị́kị̃ ámâ nyãányâ kâ ró. Mâ lôkí ʼbá gólĩyíkâ ĩʼdî ndrĩ. 17 Má âʼdô ámâ nyãányâ fẽʼá drãlé. Õzõ má õdrã trá rî, má âʼdô lîdríʼá kpá óʼdí õdrã rî ʼdĩ ʼásĩ, tãlâ õjílã ámákâ rî ʼbá yî pãlé. ʼDĩî tã ámâ átá drí ʼbãlé má drí ʼẽlé rî ĩʼdî. 18 Õjílã ãzâ yû ʼẽ ʼbá ámâ fũlị́ cú ĩtí mbârâkã íyíkâ sĩ. Má âʼdô ámâ nyãányâ fẽʼá nĩ drãlé. Mâ kpá rĩʼá mbârâkã bê lîdrízó õdrã rî ʼdĩ ʼásĩ. Tãlâ ʼdĩî rĩʼá tã gólâ ámâ átá Ôvârí drí ʼbãlé má drí ʼẽlé rî ĩʼdî." 19 Gõʼdá drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî ârî ĩyî bê úlị́ Yésũ kâ âtálé ʼdĩ rî, gólĩyî lẽé ĩyî tã-drị̃ kô ĩyî lãfálé ʼásĩ úlị́ Yésũ kâ âtálé ʼdĩ ʼbá yî tãsĩ, gõʼdá drílĩyî lãfálé cãzó. 20 Õjílã dũû gólĩyî lãfálé sĩ kĩ, "Yésũ ãʼdô cú líndrí õnjí bê yí ʼá rĩʼá gólâ rî ʼbãlé âʼdólé lîfõ-lîfõ ró. Tãlâ ãʼdô ʼî ãnî drí rĩzó tã gólâkâ ârílí yã?" 21 Gõʼdá õjílã ãzâ ʼbá yî gólĩyî lãfálé sĩ kĩ ĩyíkâ rî, "Õjílã gólâ líndrí õnjí bê rî îcá kô úlị́ âtálé ĩtí. Líndrí õnjí âʼdô mbârâkã ûsúʼá õjílã gólĩyî lị̃fị́ lâ yî drí võ ndrẽlé kô rî ʼbá yî lị̃fị́ lâ yî njị̃zó ãʼdô ʼásĩ yã?" 22 Tã ʼdî ʼbá yî vósĩ ndrĩ, kậyị̂ Yúdạ̃ yí kâ kãrámã jó ạ́ngị́ Ôvârí kâ ʼbã kâ âʼdólé cé Ôvârí drí rĩʼá ʼẽlâ ndrô vósĩ cé võ ạ̃ʼdị́ sĩ Yẽrõsãlémã ʼálâ rî drí âcázó. Gõʼdá ĩtí rî, Yúdạ̃ yî drí ngãzó nĩlí ndrĩ kãrámã rî ʼdĩ ʼálâ. 23 Kãrámã nã ʼá tólâ rî, kậyị̂ ãzâ sĩ, Yésũ drí ngãzó nĩlí lậvũlị́ ạ̃ʼdị́-drị̃ jó ạ́ngị́ Ôvârí kâ rî kâ ʼdĩ ʼásĩ, nĩʼá gõlé jó-bị́lị́ Sólõmõ kâ rî ʼálâ. 24 Gõʼdá Yésũ drí rĩrĩ lậvũlị́ rî ʼá rî, drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ drí ânĩzó gólâ rî êdrẽlé gõʼdá âdrézó ĩyî rú lâ sĩ dîrî. Nĩngá sĩ, drílĩyî gólâ rî îjízó ạ̃wạ̃ sĩ kĩ, "Ní âʼdô kó ãmâ drị̃ ʼbãʼá rĩʼá lîjãlé nõtí nõ bũúũ ángô tú yã? Ní âtâ drẽ ãmâ drí hậ, õzõ ní ãʼdô pạ̃tị́ị̃ ʼdíyî pã ʼbá tíbê Ôvârí drí âjólé rî ĩʼdî rî." 25 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ nĩ rî, "Má âtâ tã ʼdî trá ãnî drí ạ̃kû ró kĩ, mâ ʼdíyî pã ʼbá tíbê Ôvârí drí âjólé rî ĩʼdî, gõʼdá nĩ gâ vólé dó úlị́ ámákâ âtálé ʼdĩ ârílí, gbõ lé nĩ ndrê bê tã lârâkô gólâ má drí ʼẽlé trá ngá lãzé ʼbá îngázó mbârâkã Ôvârí kâ sĩ rî ʼbá yî rî. Gõʼdá tã lârâkô ʼdĩ ʼbá yî rî tã âʼdálé kĩ, mâ ĩʼdî pạ̃tị́ị̃ õjílã gólâ má drí tã lâ âtálé trá ãnî drí rî ĩʼdî. 26 Gõʼdá nĩ gâ vólé dó tã lẽlé má ʼá, tãlâ nĩ âʼdó kô kạ́bị̃lị́kị̃ ámákâ ĩʼdî. 27 Kạ́bị̃lị́kị̃ ámákâ rî ʼbá yî rî ĩyíkâ zãâ kárá tã îmbâ ámákâ rî ʼbá yî ârílí ʼẽlé tãndí ró, gõʼdá mâ rî gógó, má nị̃ gólĩyî trá ãlô-ãlô kạ́bị̃lị́kị̃ ámákâ ró, gõʼdá gólĩyî rî ʼdẽlé má vó pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ tã ârí ʼbá ámákâ ró. 28 Mâ rî gógó, má âʼdô gólĩyî ʼbãʼá rĩlí zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó. Gõʼdá gólĩyî ôdrãá kô zãâ gbạ́dú. Gõʼdá ĩtí rî, õjílã ãzâ îcá kô gólĩyî ôpálé má drị́gạ́ sĩ. 29 Mĩ ndrê drẽ, ámâ átá Ôvârí âfẽ gólĩyî nĩ má drí, gõʼdá mbârâkã gólâkâ lậvũ trá gạ̃rạ̃ ngá ãngó nõ kâ rî ʼbá yî drị̃ị̂ sĩ ndrĩ. Tã ʼdî tãsĩ rî, õjílã ãzâ îcá kô gólĩyî ôpálé ámâ átá drị́gạ́ sĩ. 30 Mĩ ndrê drẽ, ãmâ ámâ átá bê rĩʼá ngá ãlô ʼî." 31 Gõʼdá Pạ̃rúsị̃ ʼdĩ ʼbá yî ârî ĩyî bê úlị́ Yésũ kâ ʼdĩ rî, drílĩyî ngãzó ạ̃wạ̃ ró rõô gõʼdá kúnị́ mvá ûʼdúlị́ ĩyî drị́gạ́, tíkó yĩ ũlûvũ ró Yésũ ĩʼdî sĩ lâ drãlé vólé. 32 Nĩngá sĩ, Yésũ drí gõzó ngãlé tã âtálé gólĩyî drí kĩ, "Ãnî ndrĩ, nĩ ndrê õjílã gólĩyî ngá lãzé bê má drí rĩʼá îngálâ ngá lãzé ʼásĩ mbârâkã ámâ átá Ôvârí kâ sĩ rî ʼbá yî trá ãnî lị̃fị́ sĩ tãndí ró. Gõʼdá tã gólâ sũ ʼbá ãnî rú kô, ãnî drí ʼẽzó ámâ lûvũlị́ kúnị́ mvá sĩ fũlị́ vólé nõ íyíkâ ángô rî ĩʼdî yã?" 33 Gõʼdá Pạ̃rúsị̃ ʼdĩ ʼbá yî drí tã-drị̃ lôgõzó Yésũ drí kĩ, "Mã ʼê ánî fũlị́ nõ, âʼdó kô tã tãndí áníkâ ʼẽlé ʼdĩ tãsĩ. Mã ʼê ánî fũlị́ nõ, tãlâ úlị́ ʼdásí áníkâ âʼbãlé Ôvârí rî gógó rú kĩʼá nĩ rî, yĩ ãâʼdô ãlô Ôvârí bê nõ tãsĩ. Nî õjílã mvá tãkó nõ ĩʼdî, ní âʼdô áníkâ ánî lômbéʼá ʼbãlé ãlô Ôvârí bê ʼdĩ ángô tí yã?" 34 Gõʼdá Yésũ drí kpá tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ, "Ngã gõʼdá úlị́ Ôvârí drí âtálé îgĩlí búkũ gólâkâ ʼá rî kĩ ãʼdô yã? Gólâ âtâ tã trá kĩ, tã kĩ ʼbá yî drí ʼbãlé õjílã íyíkâ drị̃lị́ rî ʼbá yî rĩʼá õzõ yî Ôvârí tí. 35 Mã nị̃ trá kĩ nĩ rî, úlị́ gólâ Ôvârí drí rĩʼá âtálâ rî rĩʼá pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró zãâ gbạ́dú. Gõʼdá ĩtí rî, Ôvârí zị̂ tã kĩ ʼbá rî ʼdĩ ʼbá yî ôvârí yî ró. ʼDĩî õjílã gólĩyî tã âtî-âtî gólâkâ âfẽzó trá drílĩyî rî ĩʼdî. 36 Gõʼdá õzõ má tí rî, ámâ átá âjô mâ trá ãngó nõ ʼá. Bê trá ĩtí rî, nĩ îcâ tã âtálé kĩ, má ãâʼbã tã ʼî, tãlâ má ãâtâ tã trá kĩ, má ãâʼdô Ôvârí rî mvá ʼî rî ángô tí ró yã? 37 Nĩ ârî drẽ úlị́ nõ, tí õzõ tã lârâkô ndrĩ má drí rĩʼá ʼẽlâ nõ ʼbá yî, má õʼê mbârâkã ámâ átá kâ sĩ kô rî, nĩ lẽ tã má ʼá kô. 38 Õzõ gõʼdá má õrî fí tã lârâkô ʼdĩ ʼẽlé ndrĩ mbârâkã ámâ átá kâ sĩ rî, ʼdõvó nĩ lẽ tã má ʼá, tãlâ tã lârâkô ndrĩ má drí rĩʼá ʼẽlâ ʼdĩ ʼbá yî rĩʼá Ôvârí kâ ĩʼdî, gólâ fẽ mbârâkã lâ nĩ ʼẽzó lâ, gõʼdá ãmâ gólâ bê ngá ãlô ʼî." 39 Gõʼdá Yésũ rî ạ̃jú-ʼbá-ãzí ʼdĩ ʼbá yî ârî ĩyî bê úlị́ Yésũ drí âtálé ʼdĩ rî, gólĩyî drí kpá ngãzó ĩyî, tãlâ úũrû ró Yésũ bê fũlị́, gõʼdá Yésũ drí íyîngá ʼbẽzó gólĩyî drị́gạ́ sĩ dị̃ íyîngá nĩlí vólé. 40 Nĩngá sĩ, Yésũ drí ngãzó Yẽrõsãlémã rî âyélé nĩzó áyágá zị̃lị́ Jõrõdénĩ rî mbãlé, nĩzó lậvũlị́ rĩlí võ sị́sị́ Yõwánĩ bãbãtízĩ ʼẽ ʼbá ró rî drí rĩzó tã Ôvârí kâ pẽlé gõʼdá kpá õjílã gólĩyî tã lẽ ʼbá trá rî îbábátízãlé rî ʼálâ. 41 Gõʼdá Yésũ ãʼdô bê tólâ rî, õjílã dũû drí rĩzó ânĩlí tã îmbâ gólâkâ ʼdĩ ârílí. Gõʼdá õjílã ʼdî ʼbá yî ârî ĩyî bê tã îmbâ gólâkâ ʼdĩ, gõʼdá ndrê ĩyî bê kpá tã lârâkô gólâkâ rĩʼá ʼẽlâ ʼdĩ ʼbá yî rî, drílĩyî tã âtázó kĩ, "Pạ̃tị́ị̃, ãgô nõ rĩʼá ʼdíyî pã ʼbá Yõwánĩ drí tã lâ îmbálé trá ãmâ drí kĩʼá nĩ rî, ãâʼdô âcáʼá Ôvârí ngá lésĩ rî ĩʼdî, tãlâ ãmâ rĩʼá tã lârâkô gólâ drí rĩʼá ʼẽlâ rî ndrẽʼá. Gbõ lé Yõwánĩ ʼé bê tã lârâkô ãmâ drí ndrẽlé kô rî, úlị́ Yõwánĩ kâ âtálé Yésũ rî tãsĩ rî rĩʼá ndrĩ pạ̃tị́ị̃ ró." 42 Gõʼdá tã ʼdî kâ rî tí rî, õjílã dũû võ ʼdî ʼá ʼdĩ drí ĩyî tã lẽzó Yésũ ʼá kĩ, pạ̃tị́ị̃ Yésũ rĩʼá ʼdíyî pã ʼbá gólâ Ôvârí drí âjólé rî ĩʼdî.

11

1 Ãgô ãzâ bê rú lâ Lázãrõ, gólâ rĩʼá îzó bê zãlô rị̃, rú lâ yî rĩʼá Mãríyã gõʼdá ãzâ rî rú lâ íyíkâ Márãtã. Gólĩyî nị̃ ĩyî rû trá Yésũ yí bê tãndí ró. ʼBã gólĩyíkâ jạ̃rị́bạ̃ zị̃lị́ Bẽtánĩ rî ʼálâ. Gõʼdá Mãríyã rî Lázãrõ rî îzó ró ʼdĩ âʼdô dõ lâgî-lâgî lâ drí lậvũlị́ gạ̃rạ̃ rî dãʼá kpá nĩ Yésũ rî pá drị̃ị̂ ị̃zạ́tú. Gõʼdá kậyị̂ ãzâ sĩ rî, Lázãrõ drí ʼdẽzó ngá lãzé bê Yésũ vólé sĩ. 3 Gõʼdá nĩngá sĩ, Lázãrõ rî îzó yî ndrélé bê ngá lãzé Lázãrõ kâ ʼdĩ lậnjị̃-lậnjị̃ ró kĩ, gólâ ĩîcá kô ngá pãlé ʼálâ sĩ rî, drílĩyî ngãzó võrã jõlé Yésũ drí kĩ, "Kúmú, ánî rû-lẽ-ãzí tãndí Lázãrõ trá ngá lãzé bê lậnjị̃-lậnjị̃ ró ãnyî ʼẽʼá drãlé." 4 Gõʼdá Yésũ ârílí bê ngá lãzé Lázãrõ kâ ʼdĩ tã lâ rî, gólâ drí tã âtázó lãjóʼbá íyíkâ drí kĩ, "Ngá lãzé Lázãrõ kâ ʼdĩ íyíkâ fí lậnjị̃-lậnjị̃ ró rî, gõʼdá gólâ îcá drãlé trõlé ʼbãlé ʼbú ʼá zãâ kô, tãlâ ngá lãzé gólâkâ ʼdĩ âʼdô ĩtí ʼdĩ, ãʼdô ró bê mbârâkã Ôvârí kâ âʼdázó, gõʼdá kpá nị̃zó lâ kĩ, pạ̃tị́ị̃ Ôvârí âjô mâ nĩ mbârâkã íyíkâ ʼdĩ bê." 5 Tã pạ̃tị́ị̃ ró, Yésũ lẽ Lázãrõ trá rõô îzó lâ yí bê. 6 Gbõ lé Yésũ ârî tã bê kĩ, ngá lãzé Lázãrõ kâ lậnjị̃-lậnjị̃ ró, gõʼdá gólâ õpá ngá ʼá lâ sĩ kô ʼdĩ tã lâ rî, gólâ ngá kôrô nĩlí Lázãrõ rî ndrẽlé kô. Võ ʼdî ʼá rî, gólâ ʼê kậyị̂ zãlô rị̃ võrã ʼdî ârî-ârî lâ vólé drị̃ ʼásĩ. 7 ʼDĩî vósĩ rî, Yésũ drí tã âtázó lãjóʼbá íyíkâ drí kĩ, "Mã nĩ gõlé kpá vólé Yũdạ́yạ̃ ʼálâ, tãlâ mã nĩ ró bê Bẽtánĩ ʼálâ." 8 Gõʼdá lãjóʼbá gólâkâ drí tã-drị̃ lôgõzó gólâ drí kĩ, "Tã îmbá ʼbá, ậndrạ́tú drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ rî ʼbá yî ʼê ĩyî kpá ánî fũlị́ tólâ kô yã? Gólĩyî â ʼbãʼá nõ zãâ rĩʼá lạ́tị̂ lôndãʼá ʼẽzó ánî fũlị́. Gõʼdá ní lẽ nô kpá ãmâ drí gõzó tólâ óʼdí yã?" 9 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí ngãzó úlị́ âtálé gólĩyî drí tãlâ ũrị̃ gólĩyíkâ ʼdĩ tãsĩ kĩ, "Nĩ ʼê ũrị̃ kô, Ôvârí âʼdô ámâ vó ndrẽʼá bũúũ má drí lôsĩ gólâkâ ndẽzó. Kậyị̂ bê drẽ rĩʼá ãmbá, má âʼdó kô ũrị̃ ró tã gólĩyî drí ʼẽzó ámâ fũlị́ ʼdĩ ʼá." 11 Gõʼdá Yésũ âtâ bê úlị́ ʼdĩ ĩtí rî, gólâ drí kpá tã yí drí lẽlé ʼẽʼá ʼẽlâ Yũdạ́yạ̃ ʼálâ rî âtázó kĩ, "Ámâ rû-lẽ-ãzíyã Lázãrõ bê rĩʼá ậʼdú kõʼá Bẽtánĩ ʼá tólâ, mã nĩ, gõʼdá má nĩ ró bê gólâ rî ôlólé ậʼdú ʼásĩ." 12 Gõʼdá lãjóʼbá gólâkâ ʼdĩ ʼbá yî drí tã-drị̃ lôgõzó gólâ drí kĩ, "Kúmú, õzõ Lázãrõ ãâʼdô ậʼdú kõʼá rî, rĩʼá tãndí ró, gólâ âʼdô lị̃fị́ njị̃ʼá trá ậʼdú rî ʼdĩ ʼásĩ." 13 Gõʼdá nĩngá sĩ, tákõ tã Yésũ kâ âtálé lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî drí kĩʼá nĩ rî, Lázãrõ ãâʼdô ậʼdú kõʼá nõ rî, íyîngá rĩʼá úlị́ mãnĩgõ ʼî, gólâ nị̃ trá tãndí ró kĩ, Lázãrõ drã trá. Gõʼdá lãjóʼbá gólâkâ ʼdĩ ʼbá yî nị̃ị́ ĩyíkâ úlị́ mãnĩgõ gólâkâ âtálé ʼdĩ ífí lâ kô, gólĩyî ị̂sũ ĩyíkâ rî kĩ, tã pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró, Lázãrõ ãâʼdô ậʼdú tãkó rî kõʼá ĩʼdî. 14 Gõʼdá Yésũ drí tã yí drí âtálé ʼdĩ ífí lâ lôfõzó gólĩyî drí trậ, tãlâ gólĩyî ũnị̃ ró ĩyî ífí lâ bê. Ĩtí rî, gólâ kĩ, "Lázãrõ drã trá! 15 Gõʼdá mâ rĩʼá ãyĩkõ ró, tãlâ Lázãrõ drã trá má vólé sĩ, ʼdĩî trá rĩʼá tãndí ró, tãlâ nĩ lẽ ró tã bê má ʼá pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró. Bê trá ĩtí rî, ʼdõvó nĩ ânĩ mã nĩ ró bê ãwó võ ʼálâ." 16 Gõʼdá nĩngá sĩ, lãjóʼbá Yésũ kâ rú bê Tómã rî drí ngãzó tã âtálé íyî ãzí-ãzí yî drí kĩ, "Ãʼdô trá ĩtí rî, ʼdõvó mã nĩ gólĩyí bê ãwó ʼdĩ võ lâ ʼá, tãlâ õzõ óõlẽ gólâ rî fũlị́ rî, ógõ ró bê ãmâ ûfúlị́ ndrĩ gólĩyí bê." Gõʼdá ĩtí rî, Yésũ yî drí ngãzó nĩlí Bẽtánĩ ʼálâ lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yí bê ndrĩ. 17 Gõʼdá Yésũ yî ngâ bê nĩlí lãjóʼbá íyíkâ yí bê rî, gõʼdá cãlé ãnyî jạ̃rị́bạ̃ Bẽtánĩ kâ ʼdĩ rú rî, drílĩyî rû ûsúzó õjílã ãzâ ʼbá yí bê. Gõʼdá õjílã rî ʼdĩ ʼbá yî drí tã âtázó gólĩyî drí kĩ nĩ rî, yĩ õʼbã Lázãrõ trá ʼbú ʼá, ʼdĩî gólâ ʼê trá kậyị̂ sû ʼbú ʼá. 19 Ĩtí rî, õjílã Yúdạ̃ yí kâ ãzâ ʼbá yî dũû ânĩ ĩyî kpá trá nĩʼá ãwó ngõlé Márãtã yî ngálâ Mãríyã bê gõʼdá kpá tã tãndí lôgõlé gólĩyî drị̃ị̂, tãlâ ĩzã õzó gólĩyî ʼẽê rõô kô. 20 Gõʼdá Márãtã ârî tã bê kĩʼá nĩ rî, Yésũ ãâʼdô trá ânĩʼá, gõʼdá gólâ ãâcâ trá ãnyî rî, Márãtã drí ngãzó rãlé nĩʼá Yésũ rî drị̃ tẽlé lạ́tị̂ ʼálâ. Gõʼdá Mãríyã drí íyíkâ rĩzó ãkpã ãwó jó ʼá tólâ. 21 Gõʼdá nĩngá sĩ, Márãtã ndrê Yésũ bê rî, gólâ drí tã âtázó Yésũ drí kĩ nĩ rî, "Óõ kúmú, tíkó ní õró ʼbãâ nõngá rî, ãmâ lônyí nõ drãá kô, tí ní îngâ gólâ nõ trá ngá lãzé gólâ rî fũ ʼbá trá nõ ʼásĩ. 22 Gõʼdá má nị̃ trá kĩ, Ôvârí âʼdô tã ndrĩ ní drí îjílí gólâ tị́ rî ʼẽʼá, Lázãrõ õdrã gbõ lé rî." 23 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí tã âtázó Márãtã drí kĩ, "Márãtã ámâ îzó, ánî lônyí âʼdô lîdríʼá õdrã ʼásĩ." 24 Gõʼdá ĩtí rî, Márãtã drí tã-drị̃ lôgõzó kpá Yésũ drí kĩ, "Ãwô, má nị̃ trá, Ôvârí âʼdô gólâ rî ʼẽʼá lîdrílí õdrã ʼásĩ kậyị̂ Ôvârí drí õjílã íyíkâ lîdrízó ndrĩ rî ʼá." 25 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó kpá Márãtã drí kĩ, "Márãtã, mâ rĩʼá cú mbârâkã õjílã lîdrî kâ bê õdrã ʼásĩ. Gõʼdá õjílã gólâ tã lẽ ʼbá trá má ʼá rî, õzõ gólâ õdrã kpálé ãngó nõ ʼásĩ rî, gólâ âʼdô lîdríʼá kpá óʼdí õdrã ʼásĩ. 26 Õzõ õjílã rî ʼdĩ õlîdrî trá õdrã ʼásĩ rî, gólâ drãá gõʼdá kô ãlôwálâ. Ĩtí rî, Márãtã, ní lẽ tã trá úlị́ má drí âtálé nõ ʼá yã?" 27 Gõʼdá nĩngá sĩ, Márãtã drí tã-drị̃ lôgõzó Yésũ drí kĩ, "Ãwô kúmú, má lẽ tã trá úlị́ ʼdĩ ʼá, tãlâ má nị̃ trá, ní ânĩ Ôvârí ngá lésĩ ʼdíyî pã ʼbá ró. Má nị̃ trá, nî Ôvârí rî mvá ʼî." 28 Gõʼdá Márãtã âtâ úlị́ ʼdĩ bê Yésũ drí ĩtí rî, gólâ drí ngãzó nĩlí ʼbã ʼálâ tã âtálé íyî ậmvúpị̃ Mãríyã drí kírî ró kĩ, "Tã îmbá ʼbá ãmákâ âcâ trá, gólâ kĩ, yí õlẽ úlị́ âtálé ní bê." 29 Gõʼdá nĩngá sĩ, Mãríyã ârílí bê úlị́ ậmvúpị̃ lâ drí âtálé ʼdĩ rî, gólâ drí ngãzó ạ̃vũ ûrû nĩlí ʼwãâʼwâ Yésũ ngálâ. 30 ʼDĩî Yésũ drẽ zãâ âdréʼá lạ́tị̂ ʼá võ tíbê Márãtã drí gólâ rî âyézó ʼálâ rî ʼá. ʼDĩî gólâ cá drẽ zãâ ãwó võ ʼdî ʼálâ kô. 31 Gõʼdá õjílã õʼbí Yúdạ̃ yí kâ rĩ ʼbá ĩyî Márãtã yî lạ̃gạ́tị́ Mãríyã bê ãwó võ ʼálâ nã ʼbá yî ndrê bê ĩyî Mãríyã nĩʼá ʼwãâʼwâ rî, gólĩyî drí kpá ngãzó ʼdẽlé Mãríyã vósĩ, tãlâ gólĩyî ị̂sũ ĩyíkâ bê rî kĩ, Mãríyã õrî nĩlí ʼdĩ lóʼdé drị̃ ʼálâ. 32 Nĩngá sĩ, Mãríyã yî nĩ bê cãlé Yésũ rî ûsúlị́ rî, Mãríyã drí ârázó ʼãʼî tị̃lị́ Yésũ ândrá ãwó bê, gõʼdá drílâ tã âtázó Yésũ drí kĩ, "Óõ kúmú, tí ní õró ʼbãâ nõ kó nõngá rî, tí ámâ lônyí nõ drãá kô, tãlâ tí ní pâ gólâ nõ trá ngá lãzé ʼdĩ ʼásĩ." 33 Gõʼdá Yésũ ndrélé bê Mãríyã õjílã dũû ʼdẽ ʼbá vó lâ sĩ ʼdî ʼbá yí bê ʼdó ãwó ngõʼá ĩyî rî, kôrô ĩzã drí gãzó gólâ rú. 34 Gõʼdá drílâ tã îjízó gólĩyî tị́ kĩ, "Nĩ ʼbã gólâ rî ãvõ nô ángô lé ró yã?" Gõʼdá drílĩyî tã-drị̃ lôgõzó Yésũ drí kĩ, "Kúmú, ní ânĩ, mã nĩ ró bê võ gólâ rî ʼbãzó rî âʼdálé ní drí." 35 Gõʼdá ĩtí rî, kôrô ị̃lị́ndrị̂ drí lâdãzó Yésũ lị̃fị́ sĩ. 36 Gõʼdá õjílã gólĩyî ânĩ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî ndrê ĩyî Yésũ bê ãwó ngõʼá rî, ãzâ ʼbá yî drí ngãzó tã âtálé kĩ nĩ rî, "Nĩ ndrê drẽ, gólâ lẽ Lázãrõ trá rõô!" 37 Gõʼdá õjílã rî ʼdĩ ãzâ ʼbá yî âtâ ĩyíkâ tã kĩ, "ʼDĩî âʼdó kô tí ãgô gólâ rĩ ʼbá õjílã lị̃fị́ êdélé rî ĩʼdî yã? Tí gõʼdá gólâ îngá rû-lẽ-ãzí lâ ngá lãzé õdrã kâ ʼdĩ ʼásĩ kô ãʼdô tãsĩ yã?" 38 Gõʼdá Yésũ ndrélé bê õjílã dũû ʼdó rû êʼbé ʼbá ãwó ngõlé Mãríyã yí bê ʼdĩ ʼbá yî rî, gólĩyî ĩzã drí gólâ rî ʼẽzó rõô, ĩʼdî gólâ drí rĩzó ãwó ngõlé ʼdĩ. Ĩtí rî, Yésũ yî õtírĩ nĩî cãlé lóʼdé drị̃ ʼálâ rî, gólâ drẽ zãâ ãwó ngõʼá. Óʼbã Lázãrõ rî ãvõ ʼdî ũgị́ ʼá, gõzó kúnị́ úngû âtrõlé ʼbãlé kpạ̃ạ́kũ tị́ lâ. 39 Nĩngá sĩ, Yésũ yî câ bê lóʼdé drị̃ ʼálâ rî, gólâ drí tã âtázó gólĩyî drí kĩ, gólĩyî õlîlî kúnị́ úngû ʼbãlé ũgị́ tị́ ʼdĩ vólé. Gõʼdá ĩtí rî, Márãtã drí tã âtázó Yésũ drí kĩ, "Kúmú, ãvõ ậyị́ ʼbá trá ʼbú ʼá kậyị̂ sû nõ rî áâʼdô tị̂ lâ njị̃ʼá ángô tí ró yã? Ạ̃jị́ lâ ngũ nõ trá õnjí ró." 40 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó Márãtã drí kĩ, "Márãtã, tã má drí âtálé rî fí drẽ zãâ ní drị̃ị̂ kô yã? Má kĩ ní drí rî, õzõ ní õlẽ tã trá má ʼá pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ rî, ní âʼdô mbârâkã Ôvârí kâ ndrẽʼá." 41 Nĩngá sĩ, drílĩyî kúnị́ úngû ũgị́ tị́ ʼdĩ lîlízó vólé. Gõʼdá Yésũ drí lị̃fị́ îngázó ûrú ʼálâ, gõzó rãtáã ʼẽlé Ôvârí drí kĩ, "Tátá, ãwô-ĩtí ãâʼdô ní drí, má lûyị̂ nî, tãlâ ní rî ị̃tú vósĩ cé zãâ rãtáã ámákâ ârílí mbârâkã âfẽzó má drí. 42 Má nị̃ trá kĩ, ní âfẽ mbârâkã trá ndrĩ má drị́gạ́. Gõʼdá má îrátã nî nõ rî, tãlâ õjílã gólĩyî má lạ̃gạ́tị́ nõ ʼbá yî ũnị̃ ró ĩyî tã bê kĩ, pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró ní âjô mâ nĩ." 43 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ ndẽ rãtáã íyíkâ ʼdĩ bê ndrĩ rî, gólâ drí Lázãrõ rî zị̃zó ngbạ́lạ́-ngbạ́lạ́ kĩ, "Lázãrõ, ámâ rû-lẽ-ãzíyã, ní âfõ ĩví ʼá nõlé!" 44 Gõʼdá nĩngá sĩ rî, Lázãrõ tíbê drã ʼbá trá ʼdĩ rî drí lîdrízó õdrã ʼásĩ âfõlé ĩvĩ ũgị́ ʼdĩ ʼásĩ. Ĩtí rî, gólâ drẽ zãâ ítá gólâ rî ʼbãzó rî bê yí rú, gõʼdá ítá tị̂ ômbélé kpạ̃ạ́kũ drị̃ lâ ʼá rî drẽ kpá zãâ bê. Nĩngá sĩ, Yésũ drí tã âtázó õjílã rĩ ʼbá ĩyî âdrélé ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Nĩ înjî ítá ʼdĩ ʼbá yî gólâ rú sĩ, ítá drị̃ lâ ʼá ʼdĩ bê, mã nĩ ró bê ʼbã ʼálâ." 45 Gõʼdá õjílã gólĩyî ãwó võ ʼá ʼdĩ ʼbá yî ndrélé bê ĩyî tã lârâkô Yésũ drí ʼẽlé Lázãrõ rî îngázó õdrã ʼásĩ ʼdî rî, ãmbá võ lâ yî drí ngãzó ĩyî ʼdó tã lẽlé Yésũ ʼá. 46 Gõʼdá ãzâ ʼbá yî drí ĩyíkâ rãzó bê-rî nĩʼá tã lârâkô Yésũ kâ ʼẽlé ʼdĩ tã lâ âtálé ĩʼdî Pạ̃rúsị̃ yî drí. 47 Gõʼdá Pạ̃rúsị̃ yî drị̃-ʼbá ạ́ngị́ rî ʼbá yí bê ârî ĩyî bê tã ʼdî rî, gólĩyî drí âʼdózó ndrĩ ạ̃wạ̃ ró. Nĩngá sĩ rî, drílĩyî tã kĩ ʼbá Yúdạ̃ yí kâ ró rî ʼbá yî ậzị́zó ndrĩ rû êʼbélé võ ãlô ʼá tã ị̂ʼbị̃lị́ Yésũ rú. Gõʼdá êʼbê rû ĩyî bê ndrĩ rî, drílĩyî rĩzó tã ị̂ʼbị̃lị́ kĩ, "Mã âʼdô ãʼdô ʼẽʼá ĩʼdî ãgô nõ êdrẽzó, tã gólâkâ rĩʼá ʼẽlâ nõ ʼásĩ yã? Gólâ rĩʼá õjílã drị̃ îzãʼá tã lârâkô íyíkâ ʼdĩ sĩ nô. 48 Õzõ mã ãâyê gólâ trá rĩʼá zãâ tã ʼdî ʼẽlé ĩtí rî, gólâ âʼdô õjílã drị̃ îzãʼá ndrĩ ʼdó ʼdẽlé yí vósĩ, tã íyíkâ rî lẽlé ĩʼdî! Gõʼdá õzõ mị́rị̃ Rómã kâ ãârî ĩyî tã lâ trá rî, gólĩyî âʼdô ngãʼá ãmá bê ạ̃wạ̃ ró, gólĩyî â kĩʼá nĩ rî, mã ị̃ị̂ʼbị̃ tã ʼdó nĩ gólĩyí bê tã ʼdî ʼbá yî ʼẽzó ʼdĩ. Gõʼdá gólĩyî âʼdô ânĩʼá ạ̃jú ʼbũ ʼbá ĩyíkâ yí bê ânĩʼá ãmâ rũlị́ ôjálé vólé kũmũ ãmákâ ʼásĩ." 49 Gõʼdá drị̃-ʼbá drị̃-ʼbá Yúdạ̃ yí kâ rî kâ ndrô ʼdĩ sĩ zị̃lị́ Kãyífã rî drí ngãzó tã âtálé gólĩyî drí kĩ nĩ rî, "Ũrị̃ ãníkâ nõtí nõ kó ãʼdô kâ ʼî yã? Nĩ nị̃ị́ tã ãmâ înjízó lâṇõ ʼdî ʼásĩ rî kô yã? 50 Nĩ nị̃ị́ kô kĩʼá nĩ rî, rĩʼá tãndí ró õjílã ãlô drí drãlé õjílã dũû drị̃ tĩlí yã? Õjílã rî ʼdĩ âʼdô drãʼá ʼbạ̃súrú ãmákâ Yúdạ̃ yí kâ pãlé, tãlâ mị́rị̃ Rómã kâ õzó kô ânĩî õjílã ãmákâ ûfúlị́ ndrĩ." 51 Kãyífã âtâ úlị́ ʼdĩ ĩtí ʼdĩ, tãlâ úũfû ró Yésũ bê. Gólâ nị̃ị́ kô kĩ, Ôvârí ʼbã úlị́ ʼdĩ nĩ yí sị́lị́ âtálé ĩtí, õzõ tã ậngũ ʼbá kâtí kĩ, Yésũ ãâʼdô drãʼá ʼbạ̃súrú Yúdạ̃ yí kâ tãsĩ ndrĩ, 52 gõʼdá kpá ʼbạ̃súrú ãzâ ʼbá yî ngĩíngî rî yî pãlé. Drãdrã Yésũ kâ ʼdĩ ʼá rî, gólâ âʼdô õjílã gólĩyî tíbê õjílã íyíkâ ró rî yî ʼbãʼá âʼdólé ngá ãlô ró íyî mvá yî ró. 53 Gõʼdá drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî ârî ĩyî bê úlị́ Kãyífã kâ âtálé ʼdĩ rî, gólĩyî kĩ ĩyíkâ, ãwô-ʼdĩ yĩ ûsû lạ́tị̂ trá Yésũ rî fũzó. ʼDĩî vósĩ rî, ʼâ lâ ĩyî drí ĩyíkâ gõzó gĩlí Yésũ rú rõô lậvũlị́ sị́sị́ rî drị̃ị̂ sĩ. 54 Gõʼdá Yésũ nị̃ bê trá kĩʼá nĩ rî, gólĩyî lẽ trá íyî fũlị́ rî, gólâ drí rĩzó íyî lậpị́lị́ lậpị̂, gõʼdá drílâ nĩzó nĩʼá rĩlí jạ̃rị́bạ̃ mvá zị̃lị́ Ẽfẽrémã rî ʼálâ lãjóʼbá íyíkâ yí bê kậyị̂ dã sĩ. Jạ̃rị́bạ̃ ʼdî rĩʼá ãnyî võ gólâ ʼbã ãkó rî lạ̃gạ́tị́. 55 Tã ʼdî ʼbá yî vósĩ rî, kậyị̂ Yúdạ̃ yí kâ kãrámã lậvũ-lậvũ kôrô kâ rî trá ãnyî. Gõʼdá õjílã dũû trá ʼdó rĩʼá ĩyî nĩʼá Yẽrõsãlémã ʼálâ kãrámã rî ʼdĩ tãsĩ. 56 Gõʼdá Yúdạ̃ yî ãzâ ʼbá yî câ bê ĩyî Yẽrõsãlémã ʼálâ rî, lị̃fị́ lâ yî ĩyíkâ trá ʼdó pávó ʼá Yésũ rî tẽʼá âcálé ạ̃ʼdị́-drị̃ jó ạ́ngị́ Ôvârí kâ rî kâ ʼdĩ ʼálâ. Gõʼdá ãzâ ʼbá yî ĩyíkâ tã îjíʼá ĩyî lãfálé ʼásĩ ngãtá Yésũ ãâʼdô âcáʼá fí té trá kãrámã ʼdî ʼá yã rî. 57 Ĩtí rî, ạ̃kû drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ Pạ̃rúsị̃ yí bê rî, ʼbã ĩyî tã trá lậnjị̃-lậnjị̃ ró gólĩyî ĩyíkâ ró rî ʼbá yî drí. Õzõ õjílã ãzâ õndrê võ Yésũ drí ʼbãzó ʼá lâ rî trá rî, gólĩyî ânĩ kôrô tã lâ âtálé ĩyî drí, tãlâ yĩ õnĩ ró bê gólâ rî ậrúlị́.

12

1 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ yî drí ngãzó gõlé kpá óʼdí Bẽtánĩ ʼálâ võ Lázãrõ gólâ Yésũ drí îngálé õdrã ʼásĩ rî drí rĩzó rî ʼálâ rî, ʼdĩî kậyị̂ ạ̃mbúkũ âyê trá cé njị̂-kázíyá kãrámã lậvũ-lậvũ kôrô kâ drí âcázó. Tólâ rî, õjílã ãzâ ʼbá yî drí Yésũ rî zị̃zó lãjóʼbá íyíkâ yí bê ngá nyãlé Yésũ rî lậgúzó, gõʼdá Lázãrõ kpá bê ngá nyãnyã ʼdî võ lâ ʼá. Márãtã rî nĩ rû ị̂ʼbũlị́ gólĩyî drí ngá nyãnyã ʼdî võ lâ ʼá tólâ. 3 Gõʼdá Yésũ yî õtírĩ ʼbãâ ngá nyãʼá rî, Mãríyã drí ânĩzó dõ ạ̃jị́ bê tũrũ-tũrũ lâgî lâ drí lậvũlị́ kôrô rî bê mãlãngĩ ʼá dũû. Drílâ ânĩzó kôrô dõ ʼdî bê ûtúlâ Yésũ rî pá ũgúlị́ ʼá gólâ rî ị̂njị̃zó, gõʼdá rĩzó lĩlâ íyî drị̃-ʼbí sĩ. Gõʼdá dõ rî ʼdĩ ạ̃jị́ lâ drí lậʼbúzó jó ʼdĩ ʼálé lâ ʼásĩ ndrĩ tũrũ-tũrũ. 4 Ĩtí rî, lãjóʼbá ãzâ Yésũ kâ rú bê Yúdạ̃ Ĩsĩkãrĩyótã rî kpá bê võ ʼdî ʼá. Yúdạ̃ rî gógó ĩʼdî ʼẽ ʼbá tíbê Yésũ rî drị́-bã fẽlé ạ̃jú-ʼbá-ãzí Yésũ kâ rî yî drí rî. Gõʼdá Yúdạ̃ ndrê bê tã Mãríyã drí ʼẽlé ʼdĩ rî, gólâ drí ngãzó tã âtálé ạ̃wạ̃ sĩ kĩ, 5 "Dõ lâgî lâ drí lậvũlị́ kôrô ʼdĩ órî îzãlâ ĩtí ãʼdô drí yã? Tí gólâ gí dõ ʼdî vólé gõzó lãfâ lâ ûsúlị́ âfẽlé ãmâ drí lânjílí ngá ãkó lé ʼbá drí kô ãʼdô drí yã?" 6 Tã Yúdạ̃ kâ âtálé ʼdĩ rî âʼdó kô kĩ, gólâ lẽ pạ̃tị́ị̃ lãfâ ʼdĩ fẽlé ngá ãkó lé ʼbá drí. Yúdạ̃ âtâ tã ʼdî ĩtí ʼdĩ rî, tãlâ gólâ ĩʼdî lãfâ ãzí-ãzí lâ ʼdĩ ʼbá yí kâ vó lâ ndrẽ ʼbá ʼî. Gólâ lẽ õzõ óõfẽ lãfâ ʼdĩ trá yí drí vó lâ ndrẽlé rî, yí õrî ró bê rĩʼá ûgũlâ nĩzó íyî tị̂ nyã bê. 7 Yúdạ̃ âtâ úlị́ ʼdĩ bê ĩtí rî, Yésũ drí tã âtázó gólâ drí kĩ, "Ní îkpókpólõ õkó ʼdĩ kô! Gólâ ʼê ʼdĩ tã tãndí ʼî. Tã gólâ drí ʼẽlé dõ dãzó ámâ pá rú ʼdĩ rî âʼdálâ kĩ, gólâ êdê ʼdĩ ámâ rúʼbạ́ ʼî njãâ ʼbãlé ʼbú ʼá. 8 Õzõ ní õlẽ ngá ãkó lé ʼbá pãlé rî, gólĩyî bê ãní bê nõngá ị̃tú vósĩ cé ãnî drí rĩʼá pãlâ. Gõʼdá mâ rî gógó nõ, má âʼdó kô rĩ ʼbá ʼî ãní bê nõngá ị̃tú vósĩ cé. Má âʼdô nĩʼá vólé ʼwãâ." 9 Nĩngá sĩ, õjílã gõ ârî ĩyî bê tã kĩʼá nĩ rî, Yésũ ãʼdô bê Bẽtánĩ ʼálâ rî, drílĩyî ngãzó nĩlí tólâ, ãʼdô ró bê Yésũ rî ndrẽlé, gõʼdá lậvũlị́ bê gạ̃rạ̃ lâ, gólĩyî lẽ Lázãrõ tíbê Yésũ drí îngálé õdrã ʼásĩ rî ndrẽlé. 10 Gõʼdá drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ârî ĩyî bê kpá tã kĩ, õjílã dũû nĩ ĩyî trá ʼdó Lázãrõ rî ndrẽlé rî, drílĩyî kpá tã ị̂ʼbị̃zó ĩyî lãfálé ʼásĩ ʼẽzó Lázãrõ rî fũlị́ vólé, 11 tãlâ mbârâkã Yésũ drí Lázãrõ rî îngázó ĩʼdî sĩ lâ õdrã ʼásĩ ʼdî pạ̃tị́ị̃ Ôvârí kâ ĩʼdî. Ĩtí rî, mbârâkã ãkĩ ʼdî drí tã âʼdázó õjílã õʼbí ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, pạ̃tị́ị̃ Yésũ Ôvârí rî mvá ʼî. Õjílã ãmbá gólĩyî lãfálé rî ʼbá yî drí drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî âyézó, gõʼdá ʼdẽzó Yésũ vósĩ tã ârí ʼbá ró. 12 Gõʼdá kậyị̂ ãzâ rî sĩ, Yésũ yî drí ngãzó lãjóʼbá íyíkâ yí bê nĩlí Yẽrõsãlémã ʼálâ. Lạ́tị̂ ʼá, lãjóʼbá ʼdĩ ʼbá yî drí dõngí âtrõzó ãʼdô ró bê Yésũ drí mbãzó bê drị̃ lâ ʼá nĩlí fĩlí Yẽrõsãlémã ʼálâ. Ĩtí rî, õjílã õʼbí tíbê ânĩ ʼbá gólâ rî ndrẽlé Lázãrõ bê Bẽtánĩ ʼá nĩngá rî, ndrê ĩyî bê Yésũ nĩʼá Yẽrõsãlémã ʼálâ rî, drílĩyî ʼdẽzó kpãâ Yésũ yî vó. Gõʼdá õjílã õʼbí ãzâ ʼbá yî ânĩ ʼbá Yẽrõsãlémã ʼálâ kãrámã lậvũ-lậvũ kôrô kâ ʼẽlé rî, ârî ĩyî bê tã kĩʼá nĩ, Yésũ ãâʼdô bí ânĩʼá rî, drílĩyî nĩzó gólâ rî lûyị́ bê âjílí Yẽrõsãlémã ʼálâ. 13 Drílĩyî ngãzó ndrĩ ʼdó mbị́rạ́ bị́ ôṇõlé ĩyî drị́gạ́ rãzó nĩʼá Yésũ rî drị̃ tẽlé lạ́tị̂ ʼálâ. Gõʼdá drílĩyî rĩzó kpá Yésũ rî lûyị́lị́ gõʼdá kpá ị̂njị̃lị́ úlị́ âtâ-âtâ bê ngbạ́lạ́-ngbạ́lạ́ kĩ, "Ãmâ ndrĩ, mã lûyị̂ Ôvârí! Mã lûyị̂ nî gólâ âcá ʼbá Ôvârí ngá lésĩ rî. Ní ânĩ rĩlí kúmú ạ́ngị́ ãmákâ Ĩsĩrãʼélẽ kâ ró!" 14 Yésũ rî rãlé dõngí drị̃ị̂ nyé õzõ búkũ Ôvârí kâ drí âtálé rî kâtí kĩʼá nĩ rî, 15 "Ãnî õjílã Yẽrõsãlémã kâ, nĩ ʼê ũrị̃ gõʼdá kô. Nĩ ndrê kúmú ãníkâ bí ânĩʼá! Nĩ ndrê gólâ rĩʼá ânĩʼá dõngí jõrã drị̃ị̂." Zẽkãríyã 9.9 16 Ĩtí rî, lãjóʼbá Yésũ kâ ʼdĩ ʼbá yî nị̃ị́ ĩyî tã rû ʼẽ ʼbá ʼdĩ ífí lâ kô. Yésũ ngâ té nĩ zãlô õdrã ʼásĩ, drílĩyî gõzó úlị́ ífí îgĩlí búkũ Ôvârí kâ ʼá nã nị̃lị́. Yésũ õtírĩ ngãâ õdrã ʼásĩ rî, drílĩyî nị̃zó lâ kĩ, tã Yésũ drí âcázó dõngí drị̃ị̂ õjílã drí gólâ rî lûyị́zó nã ʼê rû trá té õzõ búkũ Ôvârí kâ drí tã lâ âʼdálé rî tí. 17 Õjílã õʼbí ʼdĩ ʼbá yî ngâ ĩyî ndrĩ ʼdó nĩʼá Yésũ rî lậgúlị́ ʼdĩ rî, tãlâ gólĩyî ârî tã gólâ kĩʼá nĩ rî, Yésũ ĩîngâ Lázãrõ trá õdrã ʼásĩ rî ĩʼdî. Tãlâ õjílã gólĩyî Yésũ rî ndrẽ ʼbá cú Lázãrõ rî îngárẽ ʼá õdrã ʼásĩ rî yî, gólĩyî rî nĩ nĩlí võrã lâ lânjí bê õjílã drí kĩ, Yésũ ãâʼdô cú mbârâkã Ôvârí kâ bê. 19 Gõʼdá Pạ̃rúsị̃ yî ndrê ĩyî bê õjílã dũû ʼdó Yésũ rî lûyị́ʼá rî, drílĩyî ʼbãzó gõʼdá tã ị̂sũ ró rõô. Drílĩyî rĩzó tã âtálé ĩyî võ ʼásĩ kĩ, "Mã âʼdô Yésũ rî êdrẽʼá ángô tí yã? Nĩ ndrê drẽ gbõ õjílã õʼbí rĩ ʼbá ʼdẽlé gólâ sĩ ʼdî ʼbá yî." 20 Õjílã õʼbí ãmbá ânĩ ʼbá Yẽrõsãlémã ʼá Ôvârí rî îrátãlé kậyị̂ kãrámã kâ ʼdĩ ʼá ʼdĩ, ʼbạ̃súrú Gị̃rị́kị̃ kâ kpá bê lãfálé lâ ĩyî ʼá. 21 Gõʼdá õjílã Gị̃rị́kị̃ kâ ũrûkậ ʼbá yî drí ânĩzó tã âtálé Fílĩpõ drí. Gólĩyî kĩ gólâ drí rî, "Ãmbá, mã lẽ Yésũ rî ndrẽlé." 22 Gõʼdá Fílĩpõ drí ngãzó nĩlí tã õjílã Gị̃rị́kị̃ kâ ʼdĩ ʼbá yî drí âtálé yí drí ʼdĩ âtálé Ãndĩríyã drí, gõʼdá drílĩyî ngãzó kpạ̃rạ̃tị́ Ãndĩríyã bê nĩʼá õjílã ʼdî ʼbá yî âjílí Yésũ ngálâ. Drílĩyî ngá õjílã ʼdî ʼbá yî drí lẽlé rî tã lâ âtázó ndrĩ Yésũ drí. 23 Gõʼdá Yésũ ârílí bê ngá õjílã gólĩyî Gị̃rị́kị̃ kâ ʼdĩ ʼbá yî drí lẽlé ʼdĩ tã lâ rî, gólâ drí ngãzó úlị́ âtálé gólĩyî drí ndrĩ lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yí bê kĩ, "Kậyị̂ gólâ Ôvârí drí ámâ âʼdázó gólâ tíbê yí drí âjólé ûrú lésĩ rî âcâ trá. Ôvârí âʼdô tã lâ âʼdáʼá gólĩyî drí õdrã ámákâ sĩ lîdrî-lîdrî ámákâ õdrã ʼásĩ rî bê. 24 Nĩ ârî tã má drí ʼẽʼá âtálâ nõ dódó, má âʼdô ʼẽʼá drãlé ʼbãlé ʼbú ʼá, nyé õzõ ạ̃drúgú ífí ị̂ʼdị́rị̃ kâtí. Õzõ ní õlẽ ạ̃drúgú ífí ãlô rî drí tị̃lị́ dũû rî, ní âʼdô ạ̃drúgú ífí ãlô ʼdĩ ị̂ʼdị́ʼá zãlô ʼbú ʼá, ạ̃drúgú ífí ʼdĩ drí gõzó âfõlé óʼdí mbãlé ãcê, drílâ fõzó, drílâ gõzó ífí ʼbãlé dũû. Rĩʼá tãndí ró ạ̃drúgú ífí rî ʼdĩ ị̂ʼdị́zó zãlô ʼbú ʼá, drílâ gõzó âfõlé dũû. Tí õzõ ị́ị̃ị̂ʼdị̂ ʼbú ʼá kô rî, ífí lâ ʼdĩ âʼdô ʼbãʼá kó zãâ cé ãlô ĩtí. Ĩtí rî, îcâ trá má drí drãlé ámâ ʼbãzó ʼbú ʼá. 25 Õjílã gólâ tã ãngó nõ kâ lẽ ʼbá ĩʼdî rõô gạ̃rạ̃ má drị̃ị̂ sĩ rî, gólâ âʼdô drãʼá zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó. Gõʼdá õjílã gólâ íyî nyãányâ fẽ ʼbá drãlé ámâ tãsĩ rî, gólâ âʼdô lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî ûsúʼá. 26 Õzõ õjílã ãzâ pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró õlẽ trá ʼdẽlé má vó rî, õrî ĩyî ãnyî má bê nõngá tã ârí ʼbá ámákâ ró. Gbõ lé óõlẽ ãmâ fũlị́ gólĩyí bê rî, gólĩyî õrâ kô vólé. Õzõ gólĩyî ạ̃ậtũ fĩî trá ʼdũwạ̃ má bê rî, ámâ átá âʼdô drị́-ʼâ fẽʼá gólĩyî drí." 27 Gõʼdá Yésũ drí ngãzó tã ị̂sũ íyíkâ âʼdálé gólĩyî drí kĩ nĩ rî, "Ngbãângbânõ rî, mâ tã ị̂sũ bê rõô. Má nị̃ị́ kô, ngãtá má âkĩʼá nĩ rî ãʼdô yã rî. Ngãtá má ĩîjî ámâ átá má õzó kô drãâ yã? Kó, má îcá kô tã îjílí ĩtí, tãlâ má ânĩ trá ãngó nõ ʼá lâṇõ tã õnjí kâ trõlé má drị̃ị̂ õjílã ndrĩ pãlé. 28 Ĩtí rî, ámâ átá, má fẽ ámâ nyãányâ ní drị́gạ́. Ní âʼdâ mbârâkã áníkâ õjílã drí õzõ ãmâ drí ị̂ʼbị̃lị́ trá ní bê rî kâtí!" Gõʼdá Yésũ âtâ bê úlị́ ʼdĩ ĩtí rî, Ôvârí drí tã âtázó ûrú lésĩ kĩ, "Má âʼdâ mbârâkã ámákâ trá, gõʼdá mâ kpá trá njãâ âʼdálâ õjílã drí ngbãângbânõ óʼdí ró ní sĩ." 29 Õjílã ndrĩ võ ʼdî ʼá ʼdĩ drí ĩyî úlị́ ậʼú ʼbá ûrú lésĩ Ôvârí drí âtálé ʼdĩ ârízó ndrĩ. Gõʼdá õjílã ãzâ ʼbá yî kĩ ĩyíkâ rî, ʼdĩî ãâʼdô mõgbárá ʼî. Gõʼdá ãzâ ʼbá yî kĩ, mãlãyíkã Ôvârí kâ ãâtâ tã nĩ Yésũ drí ûrú lésĩ. 30 Gõʼdá Yésũ drí tã âtázó õjílã ʼdî ʼbá yî drí kĩ, "Ãwô, Ôvârí âtâ úlị́ ʼdĩ nĩ, gólâ âtá tã ʼdî kô ámâ pãlé, gólâ âtâ tã ʼdî ámâ âʼdálé ãnî drí Ôvârí rî mvá ró. 31 Má âʼdô Sãtánã gólâ íyî ʼbã ʼbá kúmú ró ãngó nõ ʼá nõ pẽʼá ngbãângbânõ, má drí gólâ rî drõzó vólé. Gõʼdá õjílã võ ʼásĩ ndrĩ gólĩyî tíbê rĩ ʼbá tã Sãtánã kâ rî ʼẽlé ĩʼdî rî drí ĩyî jãzó ʼdẽlé má vó tã ámákâ rî ʼẽlé ĩʼdî. 32 Õzõ íĩîngâ mâ trá fê drị̃ị̂ rî, gõʼdá õjílã ndrĩ drí âgõzó ʼdẽlé má vósĩ." 33 ʼDĩî tã Yésũ drí õdrã lârâkô íyî ạ̃jú-ʼbá-ãzí yî drí ʼẽzó íyî fũlị́ rî âʼdázó rî ĩʼdî. 34 Gõʼdá Yésũ âtâ tã ʼdî bê ĩtí rî, õjílã ãzâ drí tã âtázó õʼbí ʼdĩ ʼbá yî lãfálé sĩ kĩ, "Úlị́ áníkâ âtálé ʼdĩ ʼbã ãmâ drị̃ gõʼdá trá nõlé lîjãlé lîjã. Íîgĩ trá búkũ Ôvârí kâ ʼá kĩ, ʼdíyî pã ʼbá Ôvârí drí ʼẽʼá âjólâ rî õdrãá kô, ãâʼdô rĩʼá zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó rî, gõʼdá ní âtâ tã kĩʼá nĩ rî, íĩîngâ gólâ tíbê âjólé trá ûrú lésĩ ʼdî fê drị̃ị̂ rî ãʼdô tãsĩ yã? Gólâ tíbê âjólé trá ûrú lésĩ ní drí tã âtálé tã lâ tãsĩ ʼdî ãʼdî ĩʼdî yã?" 35 Nĩngá sĩ rî, Yésũ drí tã âtázó kpá gólĩyî drí kĩ, "Mâ bê ãní bê ngá îʼĩ ró ãnî drí cé kậyị̂ fínyáwá sĩ. Bê trá ĩtí rî, nĩ tô ậcị́ drẽ ãkpã ngá îʼĩ drẽ bê nõ, tãlâ võ õtírĩ gõʼdá ậnị́ rî, nĩ îcá gõʼdá ậcị́ tõlé ị́nị́rị́kúwạ́ ʼásĩ kô, ị́nị́rị́kúwạ́ ʼásĩ rî, õjílã îcá kô võ yí drí lẽlé nĩlí ʼálâ rî ndrẽlé dódó. 36 Nĩ lẽ tã má ʼá ngbãângbânõ pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ má drí ʼbãrẽ bê nõngá nõ ʼá nõ! Õzõ nĩ õlẽ tã trá má ʼá ngá îʼĩ lạ́tị̂ Ôvârí kâ âʼdá ʼbá rî ró rî, ãnî drí âʼdózó õjílã ámákâ ró âʼdólé cú ngá îʼĩ ámákâ bê. Ĩtí rî, nĩ âʼdô lạ́tị̂ Ôvârí kâ nị̃ʼá dódó ậcị́ tõzó drị̃ lâ sĩ mbị̂mbị̂ ró." Gõʼdá Yésũ âtâ úlị́ ʼdĩ bê ĩtí rî, gólâ drí ngãzó gólĩyî âyélé ndrĩ ʼdó nĩngá nĩzó íyî lậpị́lị́ íyî ạ̃jú-ʼbá-ãzí yî lị̃fị́ drị̃ ʼásĩ kírî ró. 37 Gbõ lé Yésũ âʼdâ yî bê õjílã Yúdạ̃ yí kâ rî ʼbá yî drí ândálé tã lârâkô dũû sĩ kĩ, Ôvârí âjô yî nĩ rî, õjílã dũû gâ vólé trá dó tã pạ̃tị́ị̃ ʼdĩ lẽlé. 38 Gólĩyî gâ vólé trá dó tã pạ̃tị́ị̃ rî lẽlé, nyé õzõ õjílã gólĩyî ạ̃kû vólé gã ʼbá ʼdó dó tã lẽlé rî yí kâtí. Tã ậngũ ʼbá Ĩsáyã ậngũ tã gólĩyî tãsĩ kĩ nĩ rî, "Ôvârí, õjílã nô ʼbá yî ãlôlâ lẽé tã kô úlị́ áníkâ ãmâ drí rĩʼá âtálâ gólĩyî drí nõ ʼá! Õjílã ãzâ fí bê ãlô gólĩyî lãfálé sĩ mbârâkã áníkâ ndrẽ ʼbá yã?" Ĩsáyã 53.1 39 Õjílã gólĩyî tã lẽ ʼbá Yésũ ʼá kô ʼdĩ, gólĩyî nyé õzõ õjílã gólĩyî gã ʼbá dó tã lârâkô tị̂ drí ậʼdị́zó ậʼdị̂ Ôvârí drí rĩʼá ʼẽlâ Ĩsáyã drí rĩrĩ tã îmbálé gólĩyî drí rî ʼá rî kâtí. Gõʼdá Ôvârí âtâ kpá ĩtí Ĩsáyã tị̂ sĩ õjílã gólĩyî tã lẽ ʼbá Yésũ ʼá kô ʼdĩ ʼbá yî tãsĩ. Gólâ kĩ nĩ rî, 40 "Gólĩyî drị̃ rĩʼá âmbâ-âmbâ ró tã ámákâ Ôvârí kâ drí fĩzó ʼá lâ. Gõʼdá gólĩyî âmbê ĩyî lị̃fị́ kpá trá gạ́gạ́. Tí õzõ ãʼdô kô ĩtí rî, tí gólĩyî âʼdô îcáʼá pạ̃tị́ị̃ tã ámákâ ndrẽlé ĩyî lị̃fị́ sĩ nị̃zó lâ. Tí tã âtî-âtî ámákâ âʼdô fĩʼá gólĩyî drị̃ị̂, tãlâ gólĩyî ãâdĩ ró drị̃ tã õnjí ʼásĩ âgõzó má ngálâ. Ĩtí rî, má âʼdô gólĩyî êdéʼá âʼdólé dódó." Ĩsáyã 6.10 41 Ĩsáyã âtâ tã ʼdî tã ậngũ ʼbá ró tã õjílã drí Yésũ rî gãzó dó rî âʼdázó, tãlâ Ôvârí âʼdâ mbârâkã Yésũ kâ trá Ĩsáyã drí. 42 Gbõ lé drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî ãmbá lâ gâ vólé bê dó tã lẽlé Yésũ ʼá rî, gõʼdá ãzâ ʼbá yî gólĩyî lãfálé ʼásĩ lẽ ĩyíkâ tã kpá trá Yésũ ʼá. Gõʼdá gólĩyî ãzâ ʼbá yî ʼdó tã lẽ ʼbá trá Yésũ ʼá ʼdĩ rî, gólĩyî lẽé ĩyî kô âʼdálâ õʼbí ʼá kĩ, yĩ õlẽ tã trá Yésũ ʼá, tãlâ gólĩyî ũrị̃ ró ĩyî ãzí-ãzí Pạ̃rúsị̃ ró ʼdĩ ʼbá yî tãsĩ. Tãlâ Pạ̃rúsị̃ ʼdĩ ʼbá yî ʼbã ĩyî tã trá kĩ, õjílã tíbê tã lẽ ʼbá trá Yésũ ʼá rî, gólĩyî trá ndrĩ õjílã õnjí ʼî, áâyé gólĩyî kô fĩlí jó tã Ôvârí kâ ârî kâ ʼá. 43 Tãlâ Pạ̃rúsị̃ tíbê tã lẽ ʼbá Yésũ ʼá ʼdĩ ʼbá yî, lẽé ĩyî kô ĩyî ãzí-ãzí yî drí ĩyî zị̃lị́ õjílã õnjí ró, gólĩyî lẽ tã ị̂sũ ĩyî ãzí-ãzí Pạ̃rúsị̃ ró rî ʼbá yí kâ gạ̃rạ̃ tã ị̂sũ Ôvârí kâ rî drị̃ị̂ sĩ. 44 Gõʼdá kậyị̂ ãzâ sĩ rî, Yésũ kpá rĩʼá õjílã lị̃fị́ îmbáʼá. Ĩtí rî, Yésũ drí tã âtázó ûrû gólĩyî drí kĩ, "Õzõ õjílã õlẽ tã trá má ʼá rî, gólâ lẽ tã ʼdî kpá Ôvârí tíbê ámâ âjó ʼbá nõ ʼá. Gólâ lẽ tã ʼdî âʼdó kô cé má ʼá. 45 Õjílã gólâ ámâ nị̃ ʼbá trá tãndí ró kĩ, mâ Ôvârí rî mvá ʼî rî, ʼdĩî gólâ nị̃ Ôvârí kpá trá. 46 Má ânĩ ãngó nõ ʼá nõ âʼdólé ngá îʼĩ ró ãnî drí. Õjílã gólâ tíbê tã lẽ ʼbá trá má ʼá rî, õjílã rî ʼdĩ âʼdô íyíkâ zãâ rĩʼá ậcị́ tõlé ngá îʼĩ ʼásĩ, gõʼdá gólâ rí kô ị́nị́rị́kúwạ́ ʼá. 47 "Õzõ õjílã ãzâ õlẽ tã lẽlé tã îmbâ ámákâ ʼá gõʼdá kpá má ʼá kô rî, õjílã rî ʼdĩ âʼdô lâṇõ lậnjị̃-lậnjị̃ ûsúʼá. Tã lẽ ãkõ gólâkâ ʼdĩ âʼdô tã-vó gólâkâ kĩʼá ãkpã nĩ. Mâ rî gógó âʼdó kô õjílã gólâ ʼẽ ʼbá tã-vó gólâkâ kĩlí rî ĩʼdî, tãlâ má ânĩ trá ãngó nõ ʼá nõ õjílã pãlé tã õnjí gólĩyíkâ ʼásĩ, âʼdó kô lâṇõ fẽlé drílĩyî tã õnjí gólĩyíkâ tãsĩ. 49 Tã gólâ má drí rĩʼá âtálâ ãnî drí nõ rî âʼdó kô úlị́ ámákâ ĩʼdî, ámâ átá ûrú ʼálâ rî âtâ úlị́ nõ nĩ má sị́lị́. Gólâ kĩ nĩ rî, má ãânĩ âtálâ ãnî drí, nyé õzõ yí drí âtálé má drí rî kâtí. 50 Má rî nõ té tã gólâ drí âtálé má drí rî âtálé ĩʼdî ãnî drí nõ. Má nị̃ kpá trá tãndí ró, õzõ õjílã ãzâ õlẽ tã trá úlị́ ámâ átá kâ nõ ʼá rî, õjílã rî ʼdĩ âʼdô lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî ûsúʼá."

13

1 Kậyị̂ Yésũ drí kãrámã lậvũ-lậvũ kôrô rî kâ ʼẽzó lãjóʼbá íyíkâ rî ʼbá yí bê rî drí âcázó. Gõʼdá Yésũ drí tã âʼdázó lãjóʼbá íyíkâ yî drí kĩ, yí lẽ gólĩyî trá kó îtõ võ ʼásĩ bũúũ kậyị̂ gólâ yí drí rĩzó gólĩyí bê ãngó nõ ʼá ngá lẽlẽ âʼdálé gólĩyî drí ʼdĩ ʼá. Kậyị̂ ʼdĩ ʼá rî, Yésũ nị̃ trá kĩ, kậyị̂ yí drí drãzó rî âbí âcáʼá. Ĩtí rî, Yésũ âʼdâ ngá lẽlẽ íyíkâ lãjóʼbá íyíkâ rî yî drí lạ́tị̂ nõ ʼbá yî ʼásĩ. 2 Kậyị̂ rî gógó ʼdĩ ʼbá yî ʼá rî, Yúdạ̃ Ĩsĩkãrĩyótã Sĩmónã rî mvá, ʼbã ʼbá bê kpá lãjóʼbá Yésũ kâ ró rî, Sãtánã fî trá pị̃pị̂sị́lị́ lâ ʼá, gólâ õʼê Yésũ rî drị́-bã fẽlé. Ĩtí rî, kậyị̂ kãrámã lậvũ-lậvũ kôrô rî kâ ʼdĩ lạ̃njạ́túlị́ lâ sĩ rî, Yésũ yî lãjóʼbá íyíkâ yí bê êʼbê rû ĩyî trá ʼdó võ ãlô ʼá ngá nyãlé. 3 Gõʼdá Yésũ nị̃ trá kĩ, íyî átá fẽ mbârâkã trá ndrĩ ʼdó yí drị́gạ́ tã ʼbã ʼbá bê rî ʼbá yî ndẽzó. Gõʼdá gólâ nị̃ kpá trá kĩ, yí ânĩ Ôvârí ngá lésĩ, gõʼdá yí âʼdô ʼẽʼá kpá gõlé ngbãângbânõ Ôvârí ngálâ. 4 Gõʼdá gólĩyî drí ʼbãrẽ ngá nyãʼá lãjóʼbá íyíkâ yí bê rî, Yésũ drí ngá nyãnyã âyézó, gõʼdá ngãzó âdrélé ûrû, gõzó ítá íyíkâ ãmbá rĩʼá âsálâ yí rú ítá ãzí drị̃ị̂ rî ângízó ʼbãlé vũdrị́, gõzó ítá rúʼbạ́ lĩ kâ âtrõlé âmbélé íyî ị́pị́tị́kû ʼá. 5 Nĩngá sĩ rî, gólâ drí lũmvû âdãzó límvó lũmvû dã kâ ʼá õzõ rạ̃gị́ị̃ tãndí kâtí, gõʼdá ngãzó rĩʼá lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî pá lâ yî jĩlí ãlô-ãlô gõzó lĩlâ ítá rúʼbạ́ lĩ kâ ʼdĩ sĩ. 6 Gõʼdá Yésũ rî bê lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ pá lâ yî jĩlí ãlô-ãlô cãzó ĩʼdí bê lâ bũúũ Sĩmónã Pétẽrõ rú, gõʼdá kpá yí õjĩ ró Pétẽrõ rî pá rî, Pétẽrõ ní drí vólé gãzó dó. Ní kĩ Yésũ drí rî, "Kúmú, má lẽé kô ní drí ámâ pá jĩzó õzõ rạ̃gị́ị̃ ámákâ kâtí!" 7 Gõʼdá Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó Pétẽrõ drí kĩ, "Pétẽrõ, ní nị̃ị́ drẽ tã má drí rĩʼá ʼẽlâ nõ ífí lâ kô, gõʼdá ní âʼdô ífí lâ nị̃ʼá trá tãndí ró." 8 Ĩtí rî, Pétẽrõ gâ vólé zãâ dó Yésũ drí íyî pá jĩzó. Gólâ kĩ nĩ rî, "Kúmú kó kô, ní âʼdô ánî lôgõʼá õjílã rạ̃gị́ị̃ ró ámâ pá jĩlí ʼdĩ kó ángô tí yã? Má lẽé kô!" Gõʼdá Yésũ drí kpá tã-drị̃ lôgõzó Pétẽrõ drí kĩ, "Pétẽrõ, õzõ má õjĩ ánî pá kô rî, ní âʼdó gõʼdá kô lãjóʼbá ámákâ ĩʼdî." 9 Nĩngá sĩ rî, gbõ Pétẽrõ drí tã-drị̃ lẽzó Yésũ drí íyî pá jĩzó. Gólâ kĩ, "Ãʼdô ĩtí rî Kúmú, ʼdõvó ní jĩ kpá ámâ drị́ yî ámâ drị̃ bê, má âʼdô ró bê zãâ áníkâ ró." 10 Gõʼdá Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó Pétẽrõ drí kĩ, "Ní ndrê drẽ, õjílã gólâ tíbê lũmvû dã ʼbá trá rî, rúʼbạ́ lâ trá ndrĩ ngbángbá. Õzõ õjílã rî ʼdĩ õtô ậcị́ trá rî, rĩʼá tãndí ró gólâ drí cé íyî pá jĩzó ĩʼdî. Ãnî lãjóʼbá ámákâ rî ʼbá yî, ãnî trá ngbángbá, gõʼdá cé õjílã ãlô ãnî lãfálé ʼásĩ gólâ âʼdó kô ngbángbá." 11 Yésũ âtâ tã ʼdî ĩtí ʼdĩ rî, tãlâ gólâ nị̃ trá kĩ, lãjóʼbá íyíkâ rî ʼbá yî lãfálé sĩ rî, ãlô rî âʼdô íyî drị́-bã fẽʼá nĩ íyî ạ̃jú-ʼbá-ãzí yî drí. Ĩʼdî gólâ drí tã âtázó kĩ, "Nĩ âʼdó kô ndrĩ ngbángbá ĩtí." 12 Gõʼdá Yésũ jĩ bê lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî pá lâ yî ndrĩ rî, gólâ drí ítá íyíkâ âtrõzó sõlé yí rú ngãzó gõlé íyî võ ʼálâ. Drílâ gõzó tã îjílí lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî tị́ kĩ, "Nĩ nị̃ tã gólâ má drí ʼẽlé ãnî drí ʼdĩ ífí lâ trá yã? 13 Rĩʼá tãndí ró ãnî drí rĩzó ámâ zị̃lị́ "'Tã îmbá ʼbá"' gõʼdá kpá "'Kúmú"', õzõ má drí ʼbãrẽ ãmbá ãníkâ ró rî tí rî. 14 Nĩ ị̂sũ drẽ ngbãângbânõ, má drí ngãzó ûrû ãnî pá jĩlí ndrĩ õzõ rạ̃gị́ị̃ ãníkâ kâtí ngá lẽlẽ sĩ ʼdî, má lẽ kpá ãnî drí tã gólâ má drí ʼẽlé ãnî drí ʼdĩ ʼẽlé ãnî lãfálé ʼásĩ, ãnî ãzí-ãzí yî pá jĩlí kpá, õzõ má drí ãníkâ jĩrĩ tí. 15 Má lẽ ãnî drí ãnî lôvó ʼbãlé ãnî lãfálé ʼásĩ, nyé õzõ má drí rû ị̂ʼbũrị̃ ãnî drí ngbãângbânõ rî kâtí. 16 Nĩ ârî úlị́ má drí ʼẽʼá âtálâ nõ tãndí ró. Ngbãângbânõ, nĩ ndrê mâ gólâ tíbê ʼbã ʼbá kúmú ãníkâ ró nõ trá rû ị̂ʼbũrị̃ ʼá ãnî lãjóʼbá ámákâ ró rî ʼbá yî drí, ĩtí rî, má lẽ kpá ãnî drí rû ị̂ʼbũlị́ ãnî ãzí-ãzí yî drí, õzõ má drí ʼẽlé ʼdĩ kâtí. 17 Õzõ nĩ õʼê tã má drí âʼdálé nõ trá ãnî ãzí-ãzí yî drí rî, Ôvârí âʼdô ʼbãʼá ãyĩkõ ró ãní bê." 18 ʼDĩî vósĩ rî, Yésũ drí kpá tã âtázó lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Ãnî gólĩyî ámákâ ró má drí njĩlí nĩ rî, má nị̃ tã ị̂sũ ãníkâ trá tãndí ró. Gõʼdá ãnî lãfálé ʼásĩ rî, má nị̃ trá kĩ, õjílã ãlô âʼdô ʼbãʼá nyé õzõ õjílã gólâ tã lâ îgĩlí trá ạ̃kû ró búkũ Ôvârí kâ ʼá rî kâtí kĩʼá nĩ rî, 'Õjílã gólâ ãmâ drí rĩzó ngá nyãlé gólâ bê ngá ãlô ʼá rî âʼdô ámâ drị́-bã fẽʼá ãkpã nĩ.' Gõʼdá tã má drí âtálé ʼdĩ âʼdô rû ʼẽʼá ngbãângbânõ. 19 Má âtâ tã ʼdî ãnî drí drẽ ãkpãkãʼdã tã lâ ʼé rû drẽ kô. Gõʼdá õzõ tã rî ʼdĩ õʼê rû trá rî, nĩ lẽ ró tã bê kĩ, pạ̃tị́ị̃, mâ Ôvârí rî mvá ʼî. 20 Nĩ ârî úlị́ ámákâ nõ tãndí ró, ãnî nõ ʼbá yî lãjóʼbá ámákâ rî ʼbá yî ĩʼdî. Õzõ õjílã õlẽ tã trá úlị́ ãnî drí âtálé gólĩyî drí rî ʼá rî, ʼdĩî gólĩyî lẽ tã ʼdî kpá úlị́ ámákâ ʼá, õzõ gõʼdá gólĩyî õlẽ tã trá úlị́ pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró ámákâ nõ ʼá rî, ʼdĩî gólĩyî lẽ tã ʼdî kpá Ôvârí rî gógó ámâ âjó ʼbá rî ʼá." 21 Gõʼdá Yésũ âtâ bê úlị́ ʼdĩ ʼbá yî ndrĩ rî, ʼdĩî vósĩ rî, drílâ ʼbãzó ĩzã ró rõô íyî pị̃pị̂sị́lị́ ʼá tã íyî drị́-bã fẽfẽ kâ ʼdĩ tãsĩ. Ĩtí rî, gólâ drí ngãzó kpá óʼdí tã âtálé ngbạ́lạ́-ngbạ́lạ́ lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Nĩ ârî drẽ, õjílã ãlô ãnî lãfálé sĩ âʼdô ámâ drị́-bã fẽʼá nĩ ámâ ạ̃jú-ʼbá-ãzí yî drí rũlị́." 22 Yésũ gõ âtâ tã ʼdî bê ĩtí rî, lãjóʼbá ʼdĩ ʼbá yî drị̃ lâ ĩyî gõʼdá trá ʼdó lîjã-lîjã ró úlị́ ʼdĩ ʼbá yî tãsĩ, gólĩyî nị̃ị́ lãjóʼbá Yésũ drí tã lâ âtálé ʼdĩ kô, gõʼdá drílĩyî ngãzó rĩʼá ĩyî lôndrélé ĩyî lãfálé ʼásĩ. 23 Gõʼdá lãjóʼbá ãzâ Yésũ drí lẽlé rõô rî, rî íyíkâ trá ãnyî Yésũ lạ̃gạ́tị́. 24 Gõʼdá Sĩmónã Pétẽrõ drí tã âtázó lãjóʼbá Yésũ drí lẽlé rõô ʼdĩ drí lị̃fị́ sĩ kĩ, gólâ ĩîjî drẽ Yésũ ngãtá õjílã gólâ drí tã lâ âtálé ʼdĩ ãʼdî ĩʼdî yã rî. 25 Gõʼdá lãjóʼbá rî ʼdĩ drí rû êsézó ãnyî Yésũ rú tã îjílí kĩ, "Kúmú, õjílã ní drí tã lâ âtálé ʼdĩ ãʼdî ĩʼdî yã?" 26 Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó kĩ, "Õjílã rî ʼdĩ âʼdô ʼbãʼá õjílã gólâ má drí ʼẽzó ãmbãtã má drị́gạ́ nõ sõlé ãtó ʼá fẽlé drílâ rî ĩʼdî." Gõʼdá kôrô Yésũ drí ãmbãtã yí drị́gạ́ ʼdĩ sõzó ãtó ʼá fẽlé Yúdạ̃ Sĩmónã Ĩsĩkãrĩyótã rî mvá drí. 27 Gõʼdá Yúdạ̃ ní drí ãmbãtã ʼdî trõzó nyãlé, gõʼdá ní nyâ ãmbãtã ʼdî bê rî, kôrô Sãtánã drí fĩzó ánî pị̃pị̂sị́lị́ ʼá. Ĩtí rî, Yésũ drí tã âtázó Yúdạ̃ drí kĩ, "Ní nĩ tã ní drí ʼẽʼá ʼẽlé rî ʼẽlé ʼwãâʼwâ!" 28 Õjílã ãlô lãjóʼbá Yésũ kâ ʼdĩ ʼbá yî lãfálé ʼásĩ úlị́ Yésũ drí âtálé Yúdạ̃ drí ʼdĩ ífí lâ nị̃ ʼbá rî yû. 29 Gõʼdá lãjóʼbá ʼdĩ ʼbá yî, ãzâ ʼbá yî gólĩyî lãfálé sĩ ị̂sũ ĩyíkâ bê-rî kĩ, Yésũ ãâtâ úlị́ ʼdĩ ĩtí ʼdĩ, tãlâ gólâ õlẽ Yúdạ̃ õnĩ ró ngá nyãnyã ạ̃lị́pị̂ gĩlí, ãzâ ʼbá yî ị̂sũ ĩyíkâ kĩ, ngãtá Yésũ õlẽ Yúdạ̃ rî jõlé nĩʼá lãfâ fẽlé ngá ãkó lé ʼbá drí, gólĩyî ị̂sũ tã ʼdî ĩtí, tãlâ Yúdạ̃ ĩʼdî lãfâ vó ndrẽ ʼbá ʼî. 30 Gõʼdá Yúdạ̃ nyâ ãmbãtã Yésũ drí fẽlé ʼdĩ bê rî, kôrô gólâ drí ngãzó fõlé ĩví ʼálâ. ʼDĩî gõʼdá trá ngạ́cị̂ bê. 31 Gõʼdá Yúdạ̃ fõ bê ĩví ʼálâ nĩlí rî, Yésũ drí gõzó tã âtálé lãjóʼbá ạ̃mbúkũ lâkí ʼbá ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Tã âʼdô ʼẽʼá rû ʼẽlé ngbãângbânõ ʼwãâ tíbê ãmbã ámákâ âʼdázó õjílã drí gólĩyî ũnị̃ ró bê kĩ, mâ ĩʼdî gólâ tíbê âjólé trá ûrú lésĩ rî. Nĩ âʼdô ãmbã Ôvârí kâ ndrẽʼá mbârâkã gólâkâ ʼẽʼá âʼdálâ ãnî drí rî sĩ. Tã ʼdî tãsĩ rî, õjílã ndrĩ âʼdô Ôvârí rî lûyị́ʼá. 32 Ngbãângbânõ, Ôvârí âʼdô ãmbã íyíkâ âʼdáʼá mbârâkã íyíkâ bê tã ʼẽʼẽ ámákâ sĩ. Tã ʼdî sĩ, gólâ âʼdô ãmbã ámákâ âʼdáʼá õjílã lị̃fị́ drị̃ ʼá. 33 "Ámâ rû-lẽ-ãzí yî, má âʼdô ʼẽʼá rĩlí ãní bê cé dã ĩtí, tãlâ mâ ʼẽʼá nĩlí ngbãângbânõ vólé. Nĩ âʼdô ʼbãʼá cú ámâ lôvó bê ndrẽlé, gõʼdá nĩ îcá kô ámâ ûsúlị́. Gõʼdá ngbãângbânõ má âtâ ãnî drí, nyé õzõ má drí âtálé drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ rî ʼbá yî drí rî kâtí. Nĩ îcá cãlé võ má drí ʼẽzó nĩlí ʼálâ rî ʼá kô. 34 "Ngbãângbânõ, mâ trá tã óʼdí nõ ʼbãʼá ãnî drí ʼẽlé nõ, nĩ ʼbã ãnî ãzí-ãzí yî lôvó nyé õzõ má drí ãnî lôvó ʼbãrẽ kâtí. 35 Õzõ nĩ õlẽ ãnî trá ãnî vó ʼásĩ ĩtí rî, õjílã drí nị̃zó lâ kĩ, pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ãnî lãjóʼbá ámákâ ĩʼdî." 36 Gõʼdá Sĩmónã Pétẽrõ drí Yésũ rî îjízó kĩ, "Kúmú, ní ʼê nĩlí ángô lé yã?" Yésũ drí tã lôgõzó kĩ, "Nĩ îcá kô cãlé võ má drí ʼẽzó nĩlí nõ ʼá ngbãângbânõ nô. Gõʼdá ị̃zạ́tú rî, nĩ âʼdô cãʼá nĩʼá rĩlí má bê tólâ." 37 Tã Yésũ drí âtálé ʼdĩ îcá Pétẽrõ drẽ zãâ kô, Pétẽrõ drí kpá tã âtázó ândálé kĩ, "Kúmú, má ʼdé ní vósĩ kô ãʼdô drí yã? Mã âʼdô nĩʼá ní bê gbõ lé ãʼdô õdrã ʼî rî, mâ njãâ ʼẽʼá drãlé ní bê." 38 Yésũ drí kpá tã-drị̃ lôgõzó Pétẽrõ drí kĩ, "Ní kĩ, mã âʼdô drãʼá yí bê yã? Ní ârî tã má drí ʼẽʼá âtálâ nõ. Má nị̃ trá kĩ, pạ̃tị́ị̃ ró, ngạ́cị̂ bê nõ ní âʼdô tị̂ gãʼá má rú sĩ ândâlâ nâ ũrị̃ drí sĩ, drẽ ãkpãkãʼdã ʼạ̃ʼú-lúgú ʼbé cị́rị̃ kô."

14

1 Gõʼdá Yésũ drí kpá zãâ rĩzó úlị́ âtálé kĩ, "Nĩ ị̂sũ tã kô rõô tã gólâ má drí ʼẽzó ãnî âyélé nõ ʼá. Võ lâ ʼá rî, nĩ ʼbã lị̃fị́ Ôvârí drị̃ị̂, gólâ õrî ró bê zãâ ãnî vó ndrẽlé. Gõʼdá nĩ gõ ró lị̃fị́ ʼbãlé kpá má drị̃ị̂, mã rî ró kpá bê ãnî vó ndrẽlé. 2 Má ʼê nĩlí võ êdélé ãnî drí ámâ átá Ôvârí ngálâ. Võ rĩrĩ kâ bê rĩʼá dũû ámâ átá Ôvârí drí ʼbã ʼálâ. Tí õró ʼbãâ ĩtí kô rî, tí má âtá tã lâ ãnî drí ĩtí kô. 3 Gõʼdá õzõ má ẽêdê võ ãníkâ trá ndẽlé rî, má drí gõzó âgõlé ãnî drị̃lị́ nĩzó ĩʼdí bê lâ võ má drí êdélé ãnî drí nã ʼálâ, tãlâ mã rî ró bê kpãkã ãlô ãní bê tólâ. 4 Võ gólâ má drí ʼẽzó nĩlí ʼá lâ ʼá rî, nĩ nị̃ trá gõʼdá nĩ nị̃ lạ́tị̂ lâ cãzó ʼá lâ rî kpá trá." 5 Gõʼdá lãjóʼbá ãzâ zị̃lị́ Tómã rî drí tã îjízó Yésũ tị́ kĩ, "Kúmú, mã nị̃ị́ võ ní drí ʼẽzó nĩlí ʼálâ ʼdĩ kô. Ĩtí rî, mã âʼdô lạ́tị̂ nĩzó võ ʼdî ʼá tólâ rî nị̃ʼá ángô tí yã? Ní âʼdâ lạ́tị̂ lâ ãmâ drí kẽ!" 6 Ĩtí rî, Yésũ drí gõzó tã-drị̃ jãlé Tómã drí kĩ, "Mâ ĩʼdî lạ́tị̂ mbị̂ Ôvârí kâ rî âʼdá ʼbá lâ ʼî ãnî drí, gõʼdá mâ kpá ĩʼdî lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî fẽ ʼbá lâ ʼî ãnî drí. Tã îmbá ʼbá tãndí ãzâ yû ʼẽ ʼbá tã mbị̂ ámâ átá Ôvârí kâ îmbálé ãnî drí rî, kó cé mâ ĩʼdî. 7 Ãnî gólĩyî lãjóʼbá ámákâ ró rî ʼbá yî, nĩ nị̃ mâ trá tãndí ró. Õzõ nĩ ũnị̃ mâ trá ĩtí rî, nĩ nị̃ ámâ átá kpá trá. Gõʼdá nĩ ndrê mâ trá. Õzõ ãnî drí ámâ ndrẽrẽ tí rî, ĩʼdî nĩ ndrê ámâ átá kpá trá. Gõʼdá ngbãângbânõ zãâ nĩʼá ạ̃tị́ ʼálâ rî, nĩ âʼdô ámâ átá rî nị̃ʼá gạ̃rạ̃ sị́sị́ rî drị̃ị̂ sĩ." 8 Gõʼdá nĩngá sĩ, lãjóʼbá ãzâ rú bê Fílĩpõ rî drí kpá tã âtázó kĩ, "Kúmú, mâ bê tã bê ãlô ʼẽʼá îjílâ ní tị́. Ní âʼdâ átá gólâ rĩ ʼbá ûrú ʼálâ rî ãmâ drí kẽ, tãlâ mã nị̃ ró gólâ bê dódó. ʼDĩî rĩʼá cé tã gólâ ãmâ drí lẽlé ní drị́gạ́ sĩ rî ĩʼdî." 9 Ĩtí rî, Yésũ drí gõzó tã-drị̃ Fílĩpõ kâ ʼdĩ lôgõlé kĩ, "Fílĩpõ, má rî trá ãní bê nõngá ạ̃kû ró bũúũ ngbãângbânõ. Gõʼdá nĩ nị̃ mâ trá tãndí ró, gõʼdá ʼdĩî rî, nĩ nị̃ ámâ átá kpá trá. Õzõ nĩ õndrê mâ trá tã ʼẽrẽ ʼá rî, ʼdĩî nĩ ndrê tã ʼẽʼẽ ámâ átá kâ kpá trá ĩʼdî ʼdĩ. Nĩ nị̃ị́ drẽ zãâ tã ʼẽʼẽ ámákâ rî kô ãnî drí rĩzó zãâ ámâ îjílí ĩtí, kĩʼá nĩ, má ãâʼdâ átá ãnî drí rî yã? 10 Nĩ lẽé drẽ zãâ tã kô kĩʼá nĩ rî, tã ʼẽʼẽ ámákâ rî nyé õzõ ámâ átá kâ rî tí yã? Ámâ átá rî nĩ tã má drí rĩʼá îmbálâ ãnî drí nõ âʼdálé, ĩʼdî má drí rĩzó ãnî îmbálé ĩʼdî sĩ lâ nõ. Ámâ átá rî má ʼá, gõʼdá gólâ rî kpá nĩ rĩʼá mbârâkã fẽlé má drí rĩzó tã ndrĩ má drí rĩʼá ʼẽlâ rî ʼẽlé. 11 Õzõ nĩ õlẽ drẽ zãâ tã úlị́ má drí âtálé nõ ʼá kô rî, ʼdõvó nĩ ị̂sũ drẽ tã lârâkô má drí rĩʼá ʼẽlâ rî ʼbá yî vó lâ, ʼdĩî nĩ âʼdô kôrô tã lẽʼá ʼwãâ tãndí ró má ʼá. Tã pạ̃tị́ị̃ ró, ãmâ ámâ átá bê, ãmâ rĩʼá ngá ãlô ró. 12 "Gõʼdá nĩ ârî drẽ úlị́ má drí ʼẽʼá âtálâ nõ! Õzõ õjílã ãzâ õlẽ tã trá má ʼá pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ rî, õjílã rî ʼdĩ âʼdô tã lârâkô má drí rĩʼá ʼẽlâ rî ʼẽʼá, gõʼdá má âʼdô mbârâkã fẽʼá gólâ drí tã ʼẽzó gạ̃rạ̃ má drí rĩʼá ʼẽlâ rî ʼbá yî drị̃ị̂ sĩ, tãlâ mâ trá nĩʼá gõlé ámâ átá ngálâ. 13 Má âʼdô tã ndrĩ ãnî lãjóʼbá ámákâ rî ʼbá yî drí îjílí ámâ rú sĩ rî ʼẽʼá ãnî drí, tãlâ mâ Ôvârí rî mvá ʼî, gõʼdá má lẽ õjílã ũlûyị̂ ró gólâ bê. 14 Má âtâ tã pạ̃tị́ị̃ ró, õzõ ãnî õjílã ámákâ rî ʼbá yî ĩîjî tã trá má tị́ sĩ rî, má âʼdô ʼẽʼá lâ ãnî drí." 15 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí kpá tã ãzâ âtázó lãjóʼbá íyíkâ drí kĩ, "Ámâ rû-lẽ-ãzí yî, õzõ nĩ õʼbã ámâ lôvó trá rî, nĩ âʼdô tã îmbâ gólâ má drí îmbálé ãnî drí rî ị̂njị̃ʼá ʼẽlé. 16 Gõʼdá õzõ má õcâ trá ûrú ʼálâ ámâ átá ngálâ rî, má âʼdô gólâ rî îjíʼá, tãlâ gólâ õfẽ ró Líndrí Tãndí íyíkâ bê rĩlí ãní bê zãâ gbạ́dú ãnî ậmú ʼbá ró, gõʼdá kpá õrî ró bê mbârâkã fẽlé ãnî drí. 17 Líndrí Tãndí Ôvârí kâ ʼdĩ âʼdô rĩʼá ãnî îmbálé tã pạ̃tị́ị̃ rî sĩ. Gõʼdá ãnî drí gólâ rî nị̃zó ndrĩ, tãlâ Líndrí Tãndí ʼdĩ âʼdô rĩʼá ãní bê mbârâkã sõ ʼbá ró rĩlí zãâ ãnî ʼá. Gõʼdá õjílã ãngó nõ ʼá gólĩyî âʼdó ʼbá kô ámákâ ró rî, âʼdô ĩyíkâ gólâ rî gãʼá dó, tãlâ gólĩyî îcá kô gólâ rî ndrẽlé ĩyî lị̃fị́ sĩ gõʼdá nị̃ị́ ĩyî âʼdô-âʼdô gólâkâ rî kpá kô. 18 Õzõ má õnĩ trá rî, má îcá kô ãnî âyélé rĩlí ãnî drị̃ị̂ sĩ õzõ ĩmvá-ãnjî kâtí. Má âʼdô kpá âgõʼá trá ãnî pãlé. 19 "Kậyị̂ ãndrõ nô kâ vósĩ rî, õjílã ãngó nõ kâ îcá gõʼdá kô ámâ ndrẽlé kpá óʼdí. Gõʼdá ãnî gólĩyî ámákâ ró rî ʼbá yî âʼdô ámâ ndrẽʼá cé nĩ kậyị̂ dã vósĩ, tãlâ mâ ʼẽʼá lîdrílí kpá óʼdí. Gõʼdá lîdrî-lîdrî ámákâ sĩ rî, má âʼdô ãnî ʼbãʼá rĩlí zãâ gbạ́dú. 20 Õzõ gõʼdá má õlîdrî trá óʼdí rî, ãnî drí gõzó nị̃lâ pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró kĩ, ãmâ rĩʼá ngá ãlô ró ámâ átá Ôvârí bê. Ĩtí rî, ãnî drí gõzó kpá nị̃lâ tãndí ró kĩ, pạ̃tị́ị̃ ãnî ámákâ ĩʼdî gõʼdá mâ kpá ãníkâ ĩʼdî. 21 "Õzõ õjílã ãzâ ãârî gõʼdá ị̃ị̂njị̃ tã ʼbãʼbã ámákâ rî ʼbá yî trá rî, ʼdĩî má âʼdô nị̃ʼá lâ kĩ, õjílã rî ʼdĩ lẽ má trá pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ. Gõʼdá mâ rî gógó âʼdô kpá õjílã rî gógó ʼdĩ lẽʼá, gõʼdá ámâ átá âʼdô kpá gólâ rî lẽʼá. Gõʼdá má âʼdô ámâ nyãányâ âʼdáʼá kpá õjílã rî gógó ʼdĩ drí." 22 Nĩngá sĩ, lãjóʼbá ãzâ kpá bê ãlô rú lâ Yúdạ̃ gólâ âʼdó kô Yúdạ̃ Ĩsĩkãrĩyótã ĩʼdî. Gõʼdá gólâ drí ngãzó tã îjílí Yésũ tị́ kĩ, "Kúmú, ní âʼdô ánî nyãányâ âʼdáʼá cé ãmâ drí gõʼdá âʼdó kô õjílã ãngó nõ kâ drí ãʼdô tãsĩ yã?" 23 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó lãjóʼbá ʼdĩ ʼbá yî drí ndrĩ kĩ, "Nĩ ârî drẽ, õzõ õjílã ãzâ õlẽ mâ fí trá rî, õjílã rî ʼdĩ âʼdô tã îmbâ ámákâ ị̂njị̃ʼá ʼẽlâ. Õzõ õjílã rî ʼdĩ ị̃ị̂njị̃ tã îmbâ ámákâ trá rî, ámâ átá Ôvârí drí kpá gólâ rî lẽzó gõʼdá ãmâ drí ânĩzó kpạ̃rạ̃tị́ rĩlí õjílã rî ʼdĩ ʼá. 24 Gõʼdá õzõ õjílã ãzâ õlẽ mâ kô rî, gólâ îcá kô tã îmbâ ámákâ ị̂njị̃lị́ gõʼdá ʼẽzó lâ. Gõʼdá nĩ nị̃ trá ndrĩ kĩ nĩ rî, tã îmbâ má drí rĩʼá îmbálâ ãnî drí nõ ânĩ ámâ átá ngá lésĩ. Má îmbá tã kô cú ĩtí drị́-ãcê ámákâ sĩ. Ámâ átá âjô mâ trá tã ʼdî îmbálé. 25 "Má lẽ tã ʼdî ʼbá yî âʼdálé ãnî drí drẽ ãkpãkãʼdã má drí ʼbãrẽ ãní bê nõ ʼá nõ. 26 Gõʼdá õzõ Líndrí Tãndí ámâ átá kâ õtírĩ ânĩî gólâ ngá lésĩ rĩlí ãní bê ãnî pãlé ámâ võ ʼá rî, gólâ âʼdô tã ámákâ ndrĩ îmbáʼá ãnî drí tãndí ró, ãnî drí gõzó tã má drí îmbálé ãnî drí rî nị̃lị́ tãndí ró, mbârâkã gólâkâ sĩ, gõʼdá tã ndrĩ gólĩyî má drí îmbálé trá ãnî drí rî âʼdô âgáʼá ãnî drị̃ị̂. 27 "Gbõ lé má âʼdô bê ʼẽʼá nĩlí vólé ãnî âyélé rî, má âʼdô tã ạ̃ʼdị́ ámákâ âyéʼá ãnî pị̃pị̂sị́lị́ ʼá. Má lẽ ãnî drí âʼdózó cú tã ạ̃ʼdị́ bê ãnî pị̃pị̂sị́lị́ ʼá. Tã ạ̃ʼdị́ má drí ʼẽʼá fẽlâ ãnî drí rî âʼdô lậvũʼá gạ̃rạ̃ tã ạ̃ʼdị́ gólâ ngá ãngó nõ kâ rî ʼbá yî drí îcálé fẽlé ãnî drí rî drị̃ị̂ sĩ. Má lẽé kô ãnî drí âʼdólé ũrị̃ ró gõʼdá kpá tã ị̂sũ ró, õzõ má õtírĩ ãnî âyé rî. Õzõ nĩ õlẽ mâ pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ rî, nĩ âʼdó kô tã ị̂sũ ró, tãlâ tã gólâ má drí âtálé ãnî drí kĩʼá nĩ rî, 'Má âʼdô ʼẽʼá nĩlí vólé ãnî rú sĩ' rî tãsĩ, tãlâ má âʼdô âgõʼá trá ãnî ngálâ. Tí nĩ âʼdô ʼbãʼá ãyĩkõ ró, tãlâ má ʼê nĩlí ʼdĩ ámâ átá mbârâkã lâ drí lậvũlị́ gạ̃rạ̃ má drị̃ị̂ sĩ rî ngálâ, gõʼdá mã ãʼdô ró bê kpá ãmbá ró óʼdí gólâ bê. 29 Nĩ ârî drẽ, má âtâ tã nô ʼbá yî ãnî drí drẽ ãkpã ʼé rû kô, tãlâ õzõ tã lâ õʼê rû trá rî, nĩ lẽ ró tã bê má ʼá dódó. 30 "Ngbãângbânõ rî, mâ gõʼdá trá kậyị̂ ãzâ ãkó dũû ãní bê má drí rĩzó zãâ rĩʼá ãnî îmbálé, tãlâ Sãtánã kúmú ãngó nõ kâ ró rî, trá ʼẽʼá tã õnjí ʼẽlé ngbãângbânõ má drí, má õzó kô lôsĩ Ôvârí kâ nõ ndẽê. Gõʼdá kpálé rî, gólâ îcá kô ámâ pẽlé. 31 Mâ rî gógó trá njãâ drãlé, tãlâ má ndẽ ró tã ámâ átá drí ʼbãlé má drí rî bê. Má lẽ õjílã ndrĩ ũnị̃ ró ĩyî bê kĩ, pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró, má lẽ ámâ átá trá. Nĩ ngâ, mã nĩ ró bê võ rî gógó ãmákâ rî ʼálâ."

15

1 Gõʼdá ĩtí rî, Yésũ drí rĩzó zãâ bạ̃dị̃ úlị́ âtálé lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Má âtâ ãnî drí pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró ámâ ậdrúpị̃ yî, má rî nĩ mbârâkã fẽlé ãnî drí. Ãmâ ãní bê kpãkã ãlô õzõ fê rĩ ʼbá ʼwãlé rî kâtí. Mâ íyíkâ ĩʼdî õzõ ậmbậndị̂ lâ kâtí. Gõʼdá ámâ átá íyíkâ ạ́mvú lị́pị̂ rĩ ʼbá ãmâ vó ndrẽlé rî ĩʼdî. 2 Õzõ gárá lâ ãzâ ʼbá yî õʼwâ lõʼwâ kô rî, gólâ drí âgãzó lâ vólé, gólĩyî rĩ ʼbá lõʼwâ ʼwãlé rî âyézó ĩʼdî. Gõʼdá kpá gárá gólĩyî õnyíkõ ró ʼwã ʼbá dódó kô ʼdĩ ʼbá yî, gólâ drí drị̃ lâ âgãzó vólé, tãlâ õʼwâ ró gõʼdá bê gạ̃rạ̃ sị́sị́ rî drị̃ị̂ sĩ. 3 Ãnî lãjóʼbá ámákâ rî ʼbá yî, ámâ átá Ôvârí njĩ ãnî trá âʼdólé ámâ gárá ró. Tã îmbâ gólâ má drí rĩʼá îmbálâ ãnî drí nõ drí rĩzó ãnî ʼbãlé âʼdólé õzõ fê gárá gólâ lôʼwá ʼbá rõô rî kâtí Ôvârí rî lị̃fị́ drị̃ ʼá. 4 Ãnî ndrĩ, nĩ rî ngá ãlô ró má bê, ĩtí rî, má âʼdô kpá rĩʼá ngá ãlô ró ãní bê. Tãlâ fê gárá ãzâ yûʼdạ́wạ́ lõʼwâ ʼwã ʼbá õzõ óõgâ trá vólé ậmbậndị̂ lâ rú sĩ rî. Fê gárá rî ʼwãlé, õzõ ãʼdô drẽ ãkpã ậmbậndị̂ lâ rú rî ĩʼdî. Gõʼdá ãnî kpá ĩtí, nĩ îcá kô tã Ôvârí drí lẽlé ãnî drí ʼẽlé rî ʼẽlé cú ĩtí mâ ãkó. 5 "Má âtâ ãnî drí kpá óʼdí nõtí kĩ, ãmâ ãní bê rĩʼá kpãkã ãlô õzõ fê rĩ ʼbá ʼwãlé rî kâtí. Mâ ámákâ ĩʼdî ậmbậndị̂ lâ ʼî, gõʼdá ãnî ãníkâ ĩʼdî õzõ gárá lâ kâtí. Õzõ õjílã ãzâ õrî trá ngá ãlô ró má bê rî, gólâ âʼdô tã tãndí gólâ Ôvârí drí lẽlé rî ʼẽʼá ĩʼdî gạ̃rạ̃ sị́sị́ rî drị̃ị̂ sĩ. Nĩ ârî drẽ, nĩ îcá kô tã Ôvârí drí lẽlé ãnî drí ʼẽlé rî ʼẽlé cú ĩtí mâ ãkó. 6 Gõʼdá õzõ õjílã ãzâ õrî zãâ ngá ãlô ró má bê kô rî, õjílã rî ʼdĩ âʼdô ʼbãʼá, õzõ fê gárá gólâ ʼĩ ʼbá trá rî kâtí. Ạ́mvú lị́pị̂ rî fê gárá gólâ ʼĩ ʼbá trá rî âgãlé vólé vũlị́ vũdrị́, õʼî ró bê dódó. Gõʼdá gárá ʼdĩ âʼdô ʼbãʼá tãndí ró cé lạ̃sị́ ró rî ĩʼdî. 7 Gõʼdá õzõ ãnî drí ʼbãrẽ trá ngá ãlô ró má bê tã îmbâ ámákâ ị̂njị̃-ị̂njị̃ sĩ ʼẽlé rî kâtí rî, tã ndrĩ ãnî drí îjílí má tị́ sĩ rî, má âʼdô ʼẽʼá lâ ãnî drí. 8 Nĩ ârî drẽ, tã ʼẽʼẽ tãndí ãníkâ rî âʼdô õjílã ʼbãʼá nĩ ámâ átá Ôvârí rî lûyị́lị́, õzõ nĩ ãâʼdâ trá pạ̃tị́-pạ̃tị̃ kĩ ãnî lãjóʼbá ámákâ ĩʼdî tã ʼẽʼẽ tãndí ãníkâ ʼdĩ sĩ rî. 9 "Ámâ átá lẽ mâ trá rõô. Gõʼdá má lẽ ãnî kpá trá rõô õzõ ámâ átá drí ámâ lẽrẽ kâtí. Ĩtí rî, nĩ rî zãâ ngá lẽlẽ ámákâ ãnî drí ʼdĩ ʼá, tãlâ má lôkî ró ãnî bê tãndí ró lõvõ ámákâ ʼdĩ sĩ. 10 Ãnî gõʼdá õzõ nĩ õrî zãâ tã îmbâ ámákâ ʼẽlé rî, nĩ âʼdô rĩʼá zãâ ngá lẽlẽ ámákâ ãnî drí ʼdĩ ʼá, gõʼdá má drí ãnî lôkízó tãndí ró. Nĩ âʼdô ámâ ị̂njị̃ʼá gõʼdá tã ámákâ ʼẽzó, nyé õzõ má drí rĩrĩ ámâ átá rî ị̂njị̃lị́ gõʼdá tã gólâkâ ʼẽzó, gõʼdá drílâ rĩzó ámâ vó ndrẽlé tãndí ró rî kâtí. 11 Má rî tã nô îmbálé ãnî drí nõ rî, tãlâ nĩ ũûsû ró ãyĩkõ gólâ má drí ûsúlị́ ámâ átá rî ị̂njị̃rị̃ ʼá rî bê, gõʼdá kpá ãyĩkõ ãníkâ ãʼdô ró bê gạ̃rạ̃. 12 "Nõô tã ʼbãʼbã ámákâ ĩʼdî ãnî drí. Nĩ lẽ ãnî ãnî vó ʼásĩ, õzõ má drí ãnî ãlô-ãlô lẽrẽ rî kâtí. 13 Má lẽ bê ãnî trá rõô rî, ĩʼdî ʼdĩ mâ trá nĩʼá drãlé ãnî tãsĩ. Ạ̃kû lâ sĩ, nĩ ndrê tã ĩtí ʼdĩ ʼbá yî trá rû ʼẽʼá, õjílã ãlô drí íyî nyãányâ fẽzó drãlé íyî ãzí-ãzí yî pãlé yã? ʼDĩî rĩʼá ngá lẽlẽ ạ́ngị́ ʼî! 14 Ĩtí rî, ãnî gõʼdá trá ámâ rû-lẽ-ãzí yî ĩʼdî, tãlâ nĩ rî trá zãâ tã îmbâ ámákâ ãnî drí rî ʼẽlé ĩʼdî. 15 Gõʼdá ngbãângbânõ rî, má zị́ gõʼdá ãnî kô cé lãjóʼbá ámákâ ró, tãlâ lãjóʼbá yî nị̃ị́ tã ndrĩ gólĩyî ãmbá gólĩyíkâ rî drí rĩʼá ʼẽlâ rî kô. Ãnî trá ámâ rû-lẽ-ãzí yî ĩʼdî, tãlâ tã gólĩyî má drí ârílí ámâ átá tị́ sĩ rî, má âtâ trá ndrĩ ãnî drí. 16 Ĩtí rî, nĩ njĩí mâ nĩ kô, má njĩ ãnî nõ nĩ, tãlâ nĩ nĩ ró bê zãâ tã ámákâ nõ îmbá bê õjílã drí, gólĩyî drí tã lẽzó ʼá lâ pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ. Õzõ nĩ õrî trá tã ʼdî ʼẽlé ĩtí rî, Ôvârí âʼdô tã ãnî drí îjílí gólâ tị́ ámâ rú sĩ rî ʼẽʼá ãnî drí. 17 Ĩtí rî, tã ạ́ngị́ má drí lẽlé ãnî drí ʼẽlé rî ĩʼdî nõ. Nĩ lẽ ãnî ãnî vó ʼásĩ." 18 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí tã âtázó lãjóʼbá íyíkâ yî drí kĩ, "Má âtâ ãnî drí, õjílã gólĩyî ãngó nõ ʼá nõ âʼdô ʼẽʼá ãnî gãlé dó õjílã ámákâ ró, tãlâ gólĩyî gã má kpá trá dó sị́sị́ ãnî drí sĩ. 19 Tí nĩ õró rĩî nõ zãâ tã ʼẽlé nyé õzõ õjílã ãngó nõ ʼá rî drí rĩʼá ʼẽlé rî kâtí rî, tí õjílã ãngó nõ ʼá nõ âʼdô ãnî lẽʼá õjílã ĩyíkâ ró. Gõʼdá âʼdó kô ĩtí, âʼdô-âʼdô ãníkâ trá ngĩî gólĩyíkâ rî yî drị̃ị̂ sĩ, tãlâ má njĩ ãnî trá rî drí sĩ âʼdólé õjílã ámákâ ró tã ámákâ ʼẽlé. Ĩtí rî, ãnî lôvó fõ trá gólĩyî ʼásĩ. 20 Tã má drí âtálé ãnî drí rî ʼbá yî ũvị̃ ãnî drị̃ sĩ kô, kĩʼá nĩ rî, lãjóʼbá ãzãkã yûʼdạ́wạ́ ị̂njị̃lị́ gạ̃rạ̃ ãmbá gólâkâ drị̃ị̂ sĩ rî. ʼDĩî kâ rî tí rî, õjílã ãngó nõ kâ âʼdô lâṇõ fẽʼá ãnî drí, nyé õzõ drílĩyî lâṇõ fẽrẽ má drí rî tí. Tí õzõ gólĩyî õrî trá tã îmbâ ámákâ ârílí rî, tí gólĩyî âʼdô tã ãníkâ âríʼá. 21 Ãnî lôvó âʼdô fõʼá gólĩyî ʼásĩ, tãlâ ãnî trá õjílã ámákâ ĩʼdî, tãlâ gólĩyî gâ vólé dó tã lẽlé kĩ, pạ̃tị́ị̃ Ôvârí âjô mâ nĩ. 22 Mâ ĩʼdî gólâ Ôvârí drí âjólé tã íyíkâ pẽlé õjílã ãngó nõ kâ drí rî, gõʼdá gólĩyî gã tã âtî-âtî Ôvârí kâ ʼdĩ trá dó. Tí má õró ânĩî tã âtî-âtî ʼdĩ bê gólĩyî drí kô rî, tí gólĩyî âʼdô ʼbãʼá tã õnjí tã âtî-âtî ʼdĩ gãgã lâ kâ ãkó. Gõʼdá ngbãângbânõ rî, gólĩyî îcá gõʼdá kô ĩyî nyãányâ pãlé lâṇõ tã õnjí ʼdĩ kâ ʼásĩ kĩ, ĩyî ãâʼdô tã õnjí ʼdĩ ãkó. 23 "Má âtâ ãnî drí, õjílã gólâ ámâ gã ʼbá dó rî, ʼdĩî gólâ gã ʼdî kpá ámâ átá gólâ ámâ âjó ʼbá rî ĩʼdî. 24 Tí gólâ õró ámâ ndrẽê tã lârâkô ámákâ gólĩyî õjílã ãzâ ʼbá yî drí îcálé kô ʼẽlâ rî ʼẽrẽ ʼá kô rî, tí lâṇõ tã õnjí gólâkâ ámâ gã kâ dó ʼdĩ kâ îcá kô âʼdólé gólâ drị̃ị̂ lậvũlị́ gạ̃rạ̃. Gõʼdá gólâ ndrê bê tã lârâkô má drí rĩʼá ʼẽlâ rî trá, gólâ drí gõzó ãmâ gãlé dó kpạ̃rạ̃tị́ ámâ átá bê rî, gõʼdá tã õnjí tẽtẽ gólâkâ ãmâ gãzó dó ʼdĩ íyíkâ trá gólâ rî ômbéʼá õzõ bãgó kâtí. 25 Õjílã gólĩyî ámâ gã ʼbá dó ʼdĩ ʼbá yî rĩʼá ĩyî, nyé õzõ õjílã gólĩyî tã lâ îgĩlí búkũ Ôvârí kâ ʼá kĩʼá nĩ rî, 'Gólĩyî ʼbãá ámâ lôvó kô tãkó ĩtí, má ʼé tã ãzâ õnjí lâ gólĩyî drí rî kpá kô.' Lôngó 35.19; 69.4 26 "Ámâ rû-lẽ-ãzí yî, nĩ ị̂sũ tã kô. Õzõ má õcâ trá ámâ átá ngálâ rî, má âʼdô Líndrí Tãndí tã pạ̃tị́ị̃ âʼdá ʼbá ró rî âjóʼá ʼwãâ ãnî pãlé. Õzõ Ôvârí ãâjô Líndrí Tãndí íyíkâ ʼdĩ trá rî, Líndrí Tãndí ʼdĩ âʼdô tã gólĩyî má drí îmbálé trá ãnî drí ʼdĩ ífí lâ âʼdáʼá ngbálí-ngbálí ãnî drí. 27 Ĩtí rî, ãnî drí gõzó úlị́ ámákâ âʼdálé õjílã drí ndrĩ, tãlâ ãnî ĩʼdî õjílã gólĩyî âʼdó ʼbá ámákâ ró kó îtõ võ lésĩ rî, gõʼdá nĩ nị̃ tã îmbâ ámákâ rî ʼbá yî trá tãndí ró."

16

1 "Má rî tã õjílã ʼdî ʼbá yí kâ ʼẽzó ãnî lôvó ʼbãlé kô ʼdĩ âtálé ãnî drí nõ, tãlâ nĩ âdrê ró bê gạ́gạ́, nĩ õzó kô tã lẽlẽ ãníkâ má ʼá rî âyé ũrị̃ drí sĩ, õzõ õjílã ʼdî ʼbá yî õtírĩ ĩyî îtõô tã õnjí ʼẽlé ãnî drí rî. 2 Má âtâ ãnî drí, kậyị̂ lâ õtírĩ âcá rî, õjílã ʼdî ʼbá yî, ãzâ ʼbá yî âʼdô ĩyî ãnî drõʼá vólé jó gólĩyíkâ tã Ôvârí kâ ârî kâ rî ʼásĩ. Ãzâ ʼbá yî âʼdô ĩyî rû cẽʼá ãnî fũlị́, gõʼdá gólĩyî âʼdô kĩʼá nĩ rî, yĩ õrî tã ʼdî ʼẽlé ʼdĩ lạ́tị̂ pạ̃tị́ị̃ rĩzó Ôvârí rî ị̂njị̃lị́ rî ʼásĩ. 3 Gólĩyî âʼdô tã ʼẽʼá ãnî drí ĩtí ʼdĩ rî, tãlâ gólĩyî nị̃ị́ ámâ átá Ôvârí kô, gõʼdá gólĩyî nị̃ị́ mâ kpá kô. 4 Ngbãângbânõ rî, má âtâ tã gólĩyî ʼẽ ʼbá rû ʼẽlé ãnî drí rî yî trá, tãlâ õzõ nĩ õndrê tã ʼdî ʼbá yî trá rû ʼẽʼá ãnî drí rî, tã má drí âtálé ãnî drí ʼdĩ ãâgâ ró bê ãnî drị̃ị̂ ãnî pãlé âdrélé gạ́gạ́." Gõʼdá Yésũ drí kpá zãâ rĩzó tã âtálé lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Má âtá tã ʼdî ʼbá yî ãnî drí sị́sị́ ãnî drí îtõrẽ ʼdẽlé má vó rî ʼá kô, tãlâ mâ drẽ bê ãní bê nõngá rî drí sĩ. 5 Gõʼdá ngbãângbânõ rî, má ʼê trá nĩʼá gõlé gólâ tíbê ámâ âjó ʼbá rî ngálâ. Gõʼdá âʼdô kpálé ĩtí rî, õjílã ãzâ ãlô ãnî lãfálé sĩ ámâ îjí ʼbá nĩnĩ ámákâ ʼdĩ tãsĩ rî yû. 6 Gõʼdá má âtâ tã ʼdî ʼbá yî bê ãnî drí rî, ãnî gõʼdá trá ndrĩ tã ị̂sũ ró rõô. 7 Má âtâ tã pạ̃tị́ị̃ ãnî drí, gõgõ ámákâ ûrú ʼálâ nõ âʼdô ʼẽʼá tã tãndí âfẽlé ãnî drí. Tãlâ má âʼdô Líndrí Tãndí Ôvârí kâ âjóʼá ʼwãâ, ãânĩ ró bê ãnî pãlé tã îmbá ʼbá ãníkâ ró. Tí õzõ má õnĩ vólé kô rî, tí Líndrí Tãndí Ôvârí kâ ʼdĩ îcá kô ânĩlí ãnî ngálâ. 8 Gõʼdá õzõ Líndrí Tãndí Ôvârí kâ ʼdĩ ãâcâ trá rî, gólâ âʼdô âʼdáʼá lâ õjílã ãngó nõ kâ nõ drí mbị̂ kĩ, gólĩyî ndrĩ ʼê ĩyî tã õnjí trá, gõʼdá tã mbị̂ gólâ sũ ʼbá Ôvârí rú rî íyíkâ ángô rî ĩʼdî, gõʼdá tã pạ̃tị́ị̃ ró Ôvârí âʼdô tã-vó gólĩyíkâ kĩʼá. 9 Líndrí Tãndí ʼdĩ âʼdô âʼdáʼá lâ gólĩyî drí mbị̂mbị̂ kĩ nĩ rî, lâṇõ tã õnjí gólĩyíkâ kâ âʼdô ʼdẽʼá ãkpã gólĩyî drị̃ị̂, tãlâ gólĩyî gã dó tã lẽlé má ʼá ʼdíyî pã ʼbá gólĩyíkâ ró. 10 Líndrí Tãndí ʼdĩ âʼdô kpá tã âʼdáʼá gólĩyî drí tã mbị̂ ʼẽʼẽ tãsĩ kĩ, pạ̃tị́ị̃ má rî kárá tã mbị̂ gólĩyî sũ ʼbá Ôvârí rú rî ʼbá yî ʼẽlé ĩʼdî. Líndrí Tãndí ʼdĩ âʼdâ tã mbị̂ ʼdĩ nĩ, tãlâ mâ rî gógó bí nĩʼá gõlé ámâ átá Ôvârí ngálâ, gõʼdá nĩ ndré mâ kô nõngá. 11 Gõʼdá Líndrí Tãndí ʼdĩ âʼdô kpá âʼdáʼá lâ gólĩyî drí kĩ, Ôvârí âʼdô tã-vó gólĩyíkâ kĩʼá tã õnjí gólĩyíkâ tãsĩ, tãlâ Ôvârí kî tã-vó Sãtánã tíbê õjílã ãngó nõ kâ âdó ʼbá rî kâ trá kĩ, gólâ tã õnjí tẽtẽ ʼẽ ʼbá ʼî. 12 "Mâ rĩʼá úlị́ bê dũû ʼẽʼá âtálâ ãnî drí, gõʼdá ngbãângbânõ rî, tã nị̃nị̃ ãníkâ drẽ ngbãâ dã ĩtí, gõʼdá nĩ îcá kô tã rî ʼdĩ ʼbá yî ífí lâ nị̃lị́ ndrĩ. 13 Gõʼdá õzõ Líndrí Tãndí gólâ tíbê tã pạ̃tị́ị̃ âʼdá ʼbá ʼdĩ ãâcâ trá rî, gólâ âʼdô tã gólâ má drí îmbálé ãnî drí rî ífí lâ âʼdáʼá ãnî drí tãndí ró. Líndrí Tãndí rî ʼdĩ âʼdô tã má drí ʼẽʼá âtálâ gólâ drí rî îmbáʼá ĩʼdî ãnî drí. Gõʼdá gólâ îmbá tã kô cé drị́-ãcê íyíkâ rî sĩ. Gólâ âʼdô tã gólĩyî ʼẽ ʼbá rû ʼẽlé ámâ tãsĩ gõʼdá kpá ãnî tãsĩ rî ífí lâ âʼdáʼá ãnî drí. 14 Gõʼdá gólâ âʼdô kpá mbârâkã ámákâ rî âʼdáʼá ãnî drí tã îmbâ ámákâ gólâ drí îmbálé ãnî drí rî sĩ. 15 Ámâ átá Ôvârí ʼbã mâ nĩ tã ndrĩ íyíkâ rî îmbálé õjílã drí. Tãlâ ĩʼdî ʼdĩ má drí tã âtázó ãnî drí kĩʼá nĩ rî, tã îmbâ gólâ Líndrí Tãndí ʼdĩ drí ʼẽʼá tã ífí lâ âʼdálé ãnî drí ʼdĩ, ʼdĩî rĩʼá tã îmbâ ámákâ ĩʼdî. 16 "Nĩ ârî drẽ, ị̃tú-pá dã vósĩ má âʼdô ậvị̃ʼá ãnî lãfálé sĩ, gõʼdá nĩ ndré mâ kô. Gõʼdá kậyị̂ dã vósĩ rî, nĩ âʼdô ámâ ndrẽʼá kpá óʼdí ãnî lãfálé." 17 Gõʼdá lãjóʼbá gólâkâ ãzâ ʼbá yî drí rĩzó tã îjílí ĩyî võ ʼásĩ kĩ, "Úlị́ gólâkâ âtálé ʼdĩ ífí lâ íyíkâ ángô tí kĩʼá nĩ rî, ị̃tú-pá dã vósĩ mã õndré yî kô, gõʼdá kậyị̂ dã vósĩ mã ãâʼdô íyî ndrẽʼá kpá óʼdí ʼdĩ, tã ífí lâ ãʼdô ʼî yã? Gõʼdá nĩnĩ Yésũ kâ íyî átá ngálâ rî, tã lâ ị̂cû rû úlị́ gólâkâ Líndrí Tãndí tãsĩ ʼdî bê ʼdĩ íyíkâ ángô tí ró yã?" 18 Lãjóʼbá ʼdĩ ʼbá yî drị̃ lâ ĩyî gõʼdá trá lîjã-lîjã ró, tãlâ gólĩyî nị̃ị́ úlị́ Yésũ kâ âtálé "'ị̃tú-pá dã"' gõʼdá kpá "'kậyị̂ dã"' kâ ʼdĩ ífí lâ kô. 19 Ĩtí rî, Yésũ nị̃ trá íyî pị̃pị̂sị́lị́ ʼá tólâ kĩ, lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî lẽ trá íyî îjílí úlị́ íyíkâ ʼdĩ ífí lâ tãsĩ. Gõʼdá Yésũ drí gólĩyî îjízó kĩ, "Nĩ rî tã îjílí ãnî võ ʼásĩ tã gólâ má drí âtálé ãnî drí kĩʼá nĩ rî, 'Ị̃tú-pá dã vósĩ nĩ ndré mâ kô, gõʼdá nĩ âʼdô ámâ ndrẽʼá kậyị̂ dã vósĩ' nô tã ífí lâ tãsĩ yã? 20 Nĩ ârî drẽ, má âʼdô úlị́ ʼdĩ ʼbá yî ífí lâ âʼdáʼá ãnî drí. Ị̃tú-pá rî ʼdĩ ʼá rî, nĩ âʼdô ámâ ãwó ngõʼá. Gõʼdá gólĩyî ámâ lôvó ʼbã ʼbá kô rî ʼbá yî âʼdô ĩyî ʼbãʼá ãyĩkõ ãmbá bê. Gõʼdá õzõ nĩ õtírĩ ámâ ndrẽê kpá óʼdí rî, ãwó ãníkâ ʼdĩ drí gõzó rû jãlé ãyĩkõ ândrê ró. 21 Ĩzã ãníkâ ʼdĩ âʼdô ʼbãʼá nyé õzõ õkó gólâ mvá drí rĩzó lâzélé ʼá lâ ʼẽʼá tị̃lâ rî kâtí. Õkó rî ʼdĩ rî ãwó ngõlé rõô mvá lãzé-lãzé ʼdĩ drí, gõʼdá mvá ʼdĩ õtírĩ kpá âfõô ĩvĩ rî, ngá lãzé-lãzé ãmbá rĩ ʼbá lâzélé ʼdĩ tã lâ vị̃ trá gólâ ʼásĩ, tãlâ ãyĩkõ cî trá gólâ rú mvá drílâ tị̃lị́ ʼdĩ tãsĩ. 22 Ngbãângbânõ rî, âʼdô ʼẽʼá âʼdólé ãnî drí kpá ĩtí. Âʼdô ʼbãʼá ị̃tú-pá ĩzã kâ ʼî ãnî drí. Gõʼdá õzõ nĩ õtírĩ ámâ ndrẽê kpá óʼdí rî, nĩ âʼdô âʼdóʼá ãyĩkõ ró rõô, õjílã ãzâ îcá kô ãnî ʼbãlé ãyĩkõ ʼdî âyélé. 23 "Ĩtí rî, kậyị̂ gólâ má drí ʼẽzó âgõlé rî sĩ, îcá kô ãnî drí ámâ îjílí tã ãzâ ʼbá yî sĩ, ífí lâ âʼdálé ãnî drí, tãlâ ʼdĩî gõʼdá nĩ îcâ trá cú tã îjílí ámâ átá tị́ sĩ. Nĩ ârî drẽ, tã ndrĩ ãnî drí îjílí ámâ átá tị́ sĩ rî, gólâ âʼdô ʼẽʼá lâ ãnî drí, tãlâ ãnî rĩʼá õjílã ámákâ ĩʼdî. 24 Gõʼdá cãlé bũúũ ngbãângbânõ, nĩ âʼdô bê lé ámákâ ĩʼdî rî, nĩ îjí drẽ zãâ ngá ámâ átá tị́ sĩ ámâ drị́-ãcê sĩ rî kô. Gõʼdá ngbãângbânõ rî, nĩ îjî tã ĩtí ámâ rú sĩ ngá ãnî drí lẽlé rî yî tãsĩ, gõʼdá gólâ âʼdô fẽʼá lâ ãnî drí, tãlâ ãnî pị̃pị̂sị́lị́ ãʼdô ró bê ãyĩkõ ró. 25 "Bũúũ ngbãângbânõ rî, má rî ãnî îmbálé zãâ úlị́ mãnĩgõ sĩ íʼdígówá bê. Gõʼdá sị́sị́ ʼálâ rî, má âʼdô gõʼdá ãnî îmbáʼá ífí sĩ ámâ átá Ôvârí rî tãsĩ, tãlâ tã ámâ átá kâ nõ õfî ró bê ãnî drị̃ị̂ lâṇõ ãkó. 26 Tã ʼdî vósĩ rî, nĩ âʼdô ámâ átá rî îjíʼá ngá ãnî drí lẽlé rî yî tãsĩ. Gõʼdá tãlâ ãnî õjílã ámákâ ĩʼdî, gólâ âʼdô âfẽʼá lâ ãnî drí tãkó ĩtí. Âʼdó kô mâ ĩʼdî tã ãníkâ îjí ʼbá ró. Nĩ âʼdô ʼẽʼá lâ ãnî. 27 Gólâ âʼdô ngá ʼdĩ ʼbá yî âfẽʼá ãnî drí lôvó ʼbãʼbã gólâkâ sĩ, tãlâ nĩ lẽ mâ trá rõô gõʼdá tã lẽzó kĩ, pạ̃tị́ị̃ Ôvârí âjô mâ trá ãnî drí. 28 Má ânĩ ãngó nõ ʼá nõ ámâ átá ngá lésĩ. Gõʼdá ngbãângbânõ rî, ị̃tú-pá lâ câ trá má drí ãngó nõ âyézó nĩzó gõlé gólâ ngálâ." 29 Gõʼdá lãjóʼbá Yésũ kâ ʼdĩ ʼbá yî drí tã âtázó Yésũ drí kĩ, "Ngbãângbânõ Kúmú, nî gõʼdá trá úlị́ âtáʼá ãmâ drí hậ. Úlị́ áníkâ âʼdó gõʼdá kô úlị́ mãnĩgõ ró. 30 Ngbãângbânõ rî, mã nị̃ gõʼdá trá kĩ, ní nị̃ tã ãmákâ trá ndrĩ, tãlâ tã îjî gólĩyî ãmâ drí ị̂sũlị́ ʼẽʼá îjílâ ní tị́ rî, drẽ ãkpãkãʼdã mã îjí kô ní tị́ ạ̃kû ró, ní lôgõ tã-drị̃ lâ trá ãmâ drí. Ĩtí rî, mã nị̃ gõʼdá trá pạ̃tị́-pạ̃tị̃ kĩ, ní ânĩ trá Ôvârí ngá lésĩ." 31 Gõʼdá Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ, "Dị̃yị́ mãní, nĩ lẽ gõʼdá tã trá má ʼá ngbãângbânõ! 32 Ãnî lị̃fị́ õmbâ ãnî rú. Tã âʼdô ʼẽʼá âcálé ngbãângbânõ ãnî drí âʼdózó ndrĩ ũrị̃ ró gõʼdá ãnî drí rãzó ndrĩ ʼdó vólé má rú sĩ, nĩʼá ãnî lậpị́ bê, ámâ âyélé élêwálâ ámâ ạ̃jú-ʼbá-ãzí yî drị́gạ́. Õzõ nĩ ãâyê mâ gbõ lé élêwálâ rî, gõʼdá má âʼdó kô élêwálâ, tãlâ ãmâ rĩʼá kárá ámâ átá bê, gólâ rî nĩ ámâ lôkílí. 33 Má âtâ tã ʼdî ʼbá yî ndrĩ ãnî drí, tãlâ nĩ õlẽ ró tã bê má ʼá pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ, gõʼdá tã lẽlẽ ʼdî õʼbã ró ãnî bê âʼdólé tã ạ̃ʼdị́ bê kậyị̂ lâṇõ kâ ʼá. Tãlâ õjílã ãzâ ʼbá yî ãngó ʼá nõngá âʼdô ĩyî lâṇõ fẽʼá ãnî drí rõô ámâ tãsĩ. Gõʼdá nĩ ậtũ ãnî fĩî tã lẽlẽ ãníkâ má ʼá ʼdĩ ʼá tãndí ró, tãlâ mâ cú mbârâkã bê gạ̃rạ̃ õjílã ʼdî ʼbá yî drị̃ị̂ sĩ ãnî vó ndrẽzó lâṇõ ʼdî ʼbá yî ʼásĩ ndrĩ!"

17

1 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ âtá úlị́ bê ndẽlé lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî drí rî, drílâ lị̃fị́ îngázó ûrú ʼálâ rãtáã ʼẽzó Ôvârí drí. Gólâ kĩ, "Tátá, má nị̃ trá kĩ, ị̃tú-pá ámákâ drã kâ rî trá ãnyî, õzõ ní drí ʼbãlé trá rî kâtí! Ní ị̂njị̃ mâ mbârâkã áníkâ fẽfẽ lâ má drí rî sĩ, tãlâ má ị̂njị̃ ró nî kpá bê õjílã lị̃fị́ drị̃ ʼá mbârâkã ʼdî sĩ. 2 Ní ị̂njị̃ mâ, tãlâ mâ cú drị́-ãcê áníkâ bê ʼdíyî pã ʼbá ró õjílã gólĩyî ní drí âfẽlé má drị́gạ́ nõ ʼbá yî ʼbãzó rĩlí zãâ gbạ́dú ạ̃dũkũ ãkó. 3 Gõʼdá má âʼdô lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî fẽʼá gólĩyî drí, õzõ gólĩyî õlẽ tã trá kĩ, nî ãʼdô ĩʼdî Ôvârí ãlô tíbê ʼbã ʼbá Ôvârí pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró rî, gõʼdá gólĩyî õlẽ tã kpá trá kĩ, ní âjô mâ Yésũ nĩ ânĩlí ãngó nõ ʼá õjílã pãlé rî. 4 Tátá, má âʼdâ ãmbã áníkâ trá dódó õjílã drí ãngó nõ ʼá nõngá, gõʼdá gólĩyî drí ánî lûyị́zó tã lâ tãsĩ, tãlâ má rî trá tã ní drí ʼbãlé trá má drí ʼẽlé rî ʼẽlé ndrĩ dódó. 5 Ngbãângbânõ rî, tátá, má îjî nî, ní sõ mbârâkã má ʼá má drí tã ʼdî ʼbá yî ndẽzó dódó, gõʼdá ní trõ ró mâ kpá óʼdí ûrú ʼálâ rĩlí ní bê kũmũ áníkâ zẽlé, õzõ ãmâ drí rĩrĩ ní bê îtõ võ ʼásĩ drẽ ãkpãkãʼdã óʼbãá drẽ ãngó nõ kô rî kâtí. 6 "Tátá, má îrátã nî õjílã gólĩyî ní drí njĩlí ãngó nõ ʼá âfẽlé má drí nõ ʼbá yî tãsĩ. Má îmbâ tã áníkâ trá gólĩyî drí, drílĩyî ánî nị̃zó dódó. Ní ʼbã õjílã áníkâ trá tã lẽlé má ʼá, gõʼdá gólĩyî ị̂njị̃ ĩyî nî trá tã áníkâ ʼẽʼẽ lâ sĩ. 7 Ĩtí tátá, má îmbâ gólĩyî trá tã âtî-âtî tãndí áníkâ sĩ, gõʼdá gólĩyî lẽ tã trá ʼá lâ pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ. Ĩtí rî, ngbãângbânõ rî, gólĩyî nị̃ tã trá pạ̃tị́ị̃ ró kĩ, ní âjô mâ nĩ tã áníkâ âʼdálé õjílã drí. 9 "Ngbãângbânõ tátá, má ʼê rãtáã õjílã áníkâ ní drí njĩlí âfẽlé má drí nõ ʼbá yî tãsĩ. Gõʼdá má îrátãá nî nõ kô õjílã gólĩyî ndrĩ ãngó nõ ʼá rî ʼbá yî tãsĩ. 10 Õjílã ámákâ ró rî ʼbá yî ndrĩ kpá áníkâ ĩʼdî. Ní ʼê gólĩyî trá ndrĩ ʼdẽlé má vó, gõʼdá õjílã ãzâ ʼbá yî nị̃ ĩyî ãmbã ámákâ trá gólĩyî sĩ. 11 Tátá, õjílã gólĩyî ní drí âfẽlé trá má drí nõ ʼbá yî, mâ ʼẽʼá trá gólĩyî âyélé ãngó nõ ʼá nõngá ĩyî drị̃ị̂ sĩ õjílã gólĩyî ní drí njĩlí kô nõ ʼbá yî lãfálé, õzõ má õtírĩ gõô ní ngálâ ûrú ʼálâ rî. Tátá tãndí, má îjî nî ngbãângbânõ, ní ậtị̃ gólĩyî gạ́ mbârâkã áníkâ sĩ, gólĩyî õrî ró bê zãâ õjílã tãndí áníkâ ró, gõʼdá gólĩyî õrî ró bê ngá ãlô ró ĩyî lãfálé ʼásĩ, õzõ ãmâ drí ʼbãrẽ ní bê nõ kâtí. 12 Ní âfẽ mbârâkã trá má drí, gõʼdá má îmbâ gólĩyî trá gólĩyî ậtị̃lị́ gạ́gạ́ mbârâkã áníkâ ʼdĩ sĩ. Má lôkî gólĩyî trá ndrĩ tãndí ró. Gõʼdá ĩtí rî, cé õjílã ãlô gólĩyî lãfálé sĩ gâ vólé íyíkâ trá dó tã ârílí, gólâ ĩʼdî tíbê lạ́tị̂ õnjí njĩ ʼbá ró, õzõ tã ậngũ ʼbá áníkâ rî yî drí tã lâ îgĩlí trá ạ̃kú ró búkũ áníkâ ʼá rî kâtí. 13 "Ngbãângbânõ rî, mâ trá ʼẽʼá õjílã ámákâ ʼdĩ ʼbá yî âyélé nĩzó gõlé ní ngálâ ûrú ʼálâ. Má rî ánî îjílí gólĩyî pãlé ĩtí drẽ ãkpãkãʼdã má drí ʼbãrẽ bê gólĩyí bê nõ ʼá, tãlâ má lẽ gólĩyî õrî ró bê zãâ ánî ị̂njị̃lị́, gõʼdá gólĩyî ãʼdô ró bê ãyĩkõ ró ĩyî pị̃pị̂sị́lị́ ʼá õzõ ámá kâtí. 14 Má îmbâ gólĩyî trá tã âtî-âtî áníkâ sĩ, drílĩyî gõʼdá tã lẽzó ʼá lâ. Gõʼdá õjílã gólĩyî ãngó nõ ʼá nõ ʼbãá gólĩyî lôvó kô tã ʼdî tãsĩ, tãlâ gólĩyî ʼé gõʼdá tã õjílã ãngó nõ kâ drí lẽlé rî ĩʼdî kô, nyé õzõ má drí gõʼdá tã ãngó nõ kâ ʼẽrẽ kô rî kâtí. 15 Tátá, ní fẽ mbârâkã gólĩyî drí rĩzó tã áníkâ ʼẽlé ãngó nõ ʼá. Má rî ánî îjílí nõ, ní lôkî ró gólĩyî bê, õzõ gólĩyî õtírĩ rĩî õjílã ãngó nõ ʼá nõ ʼbá yî lãfálé rî. Ní pâ gólĩyî, tãlâ Sãtánã õzó gólĩyî âdó kô. 16 Tátá, ní ndrê õjílã ámákâ nõ ʼbá yî âʼdó ĩyî gõʼdá kô tã ãngó nõ kâ ʼẽ ʼbá lâ ʼî, õzõ mâ rî gógó drí rĩrĩ tã ãngó nõ kâ ʼẽ ãkó rî tí. 17 Tátá, ní êdê gólĩyî njãâ tã pạ̃tị́ị̃ áníkâ sĩ, gólĩyî drí rĩzó tã áníkâ ndrĩ ʼẽlé dódó. Ní rî tã pạ̃tị́ị̃ âʼdálé gólĩyî drí tã îmbâ áníkâ sĩ. 18 Tátá mâ trá ʼẽʼá gólĩyî jõlé nĩʼá tã âtî-âtî tãndí áníkâ nõ îmbá bê õjílã ãngó nõ kâ rî ʼbá yî drí, õzõ ní drí ámâ âjórẽ ânĩlí tã âtî-âtî tãndí áníkâ nõ îmbálé õjílã ãngó nõ kâ lãfálé rî kâtí. 19 Ĩtí rî, gõʼdá má fẽ ámâ nyãányâ trá drãlé gólĩyî tãsĩ, tãlâ gólĩyî õrî ró bê lôsĩ áníkâ nõ ʼẽlé tãndí ró mbârâkã áníkâ sĩ. 20 "Tátá, má rî ánî îjílí lãjóʼbá ámákâ nõ ʼbá yî tãsĩ. Gõʼdá má îjî nî kpá õjílã gólĩyî ʼẽ ʼbá tã lẽlé má ʼá tã pẽpẽ gólĩyíkâ sĩ rî yî tãsĩ. 21 Tátá, ní fẽ mbârâkã gólĩyî drí, tãlâ tã ị̂sũ gólĩyíkâ ãʼdô ró bê ãlô, nyé õzõ tã ị̂sũ ãmákâ drí ʼbãrẽ ní bê ãlô rî kâtí. Ní pâ gólĩyî, gólĩyî õrî ró bê ngá ãlô ró ãmá bê, tãlâ õjílã gólĩyî ãngó nõ ʼá nõ ũnị̃ ró ĩyî bê kĩ, pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ní âjô mâ nĩ. 22 Má âʼdâ tã áníkâ rî ʼbá yî trá ndrĩ gólĩyî drí, õzõ ní drí âʼdárẽ lâ trá má drí rî kâtí. Má lẽ gólĩyî õrî ró ngá ãlô ró ĩyî lãfálé ʼásĩ, nyé õzõ ãmâ drí rĩrĩ ngá ãlô ró ní bê rî kâtí. 23 Gõʼdá õzõ ãmâ drí ʼbãrẽ ní bê ãlô rî kâtí rî, má lẽ gólĩyî drí ʼbãlé kpá kpãkã ãlô má bê. Ãʼdô bê ĩtí rî, õjílã ãngó nõ ʼá rî ʼbá yî âʼdô nị̃ʼá lâ kĩ, ní âjô mâ nĩ, gõʼdá ní lẽ õjílã ãmákâ ʼdĩ ʼbá yî rõô, nyé õzõ ní drí ámâ lẽrẽ rõô rî kâtí. 24 Tátá, má lẽ gólĩyî ũnị̃ ró bê pạ̃tị́-pạ̃tị̃ kĩ, ní fẽ drị́-ãcê ngá kâ trá ndrĩ má drị́gạ́ drẽ ãkpãkãʼdã óʼbãá drẽ ãngó nõ kô, tãlâ ní lẽ mâ trá rõô rî drí. 25 "Tátá tã mbị̂ ʼbá ró rî, gbõ lé ámâ ạ̃jú-ʼbá-ãzí yî õgã ĩyî dó âʼdô-âʼdô áníkâ nị̃lị́ rî, má nị̃ âʼdô-âʼdô áníkâ trá tãndí ró! Gõʼdá õjílã ámákâ nõ ʼbá yî nị̃ ĩyî trá kĩ, pạ̃tị́ị̃ ní âjô mâ nĩ. 26 Ĩtí rî, Tátá, má îmbâ gólĩyî trá tãndí ró âʼdô-âʼdô áníkâ tãsĩ, gõʼdá má âʼdô kpá zãâ rĩʼá gólĩyî îmbálé. Tátá, má lẽ gólĩyî õlẽ ró ĩyî ãzí-ãzí yí bê rõô, õzõ ní drí ámâ lẽrẽ kâtí. Gõʼdá má lẽ kpá má drí rĩzó bê gólĩyî pị̃pị̂sị́lị́ ʼá ngá ãlô ró gólĩyí bê. Ãâʼdô ĩtí."

18

1 Gõʼdá Yésũ ndẽ bê rãtáã ʼẽʼẽ rî, gólĩyî drí ngãzó nĩlí lãjóʼbá íyíkâ yí bê. Gólĩyî drí áyágá mvá zị̃lị́ Kĩdrónã rî mbãzó. Áyágá ʼdĩ ʼáʼá lé drị̃ lâ lésĩ rî, ạ́mvú ãzâ bê rĩʼá fê dõ kâ zị̃lị́ õlívĩ rî bê dũû ʼá lâ. Gólĩyî drí cãzó ạ́mvú rî ʼdĩ ʼá tólâ. 2 Ãgô gólâ rú bê Yúdạ̃ tíbê Yésũ rî drị́-bã fẽ ʼbá rî nị̃ võ tíbê Yésũ yî drí ʼẽzó ậʼdú kõlé ʼá lâ lãjóʼbá íyíkâ yí bê rî trá, tãlâ ʼdĩî võ Yésũ yî drí rĩzó ʼá lâ ândálé ândálé rî ĩʼdî. 3 Gõʼdá Yúdạ̃ tíbê Yésũ rî drị́-bã fẽ ʼbá rî drí ʼdẽzó sị́sị́ õjílã tíbê drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ rî ʼbá yî drí âjólé rî yî ágálé nĩʼá Yésũ rî võ âʼdálé rũlị́. Ạ̃jú ʼbũ ʼbá rî ʼbá yî kpá bê rĩʼá lómígówá gõʼdá jó ạ́ngị́ Ôvârí kâ rî kâ rî ʼbá yí bê gólĩyí bê. Gólĩyî ʼdó ngá ạ̃jú ʼbũ kâ bê, lị́gú ãrãwã ãcê-ãcê, ạ̃jú yí bê. Gõʼdá ãzâ ʼbá yî ĩyíkâ cú lạ̃sị́ yí bê ĩyî drị́gạ́ sĩ nyãnyã, ãʼdô ró bê võ ndrẽzó ngạ́cị̂ bê ʼdĩ. 4 Gõʼdá Yésũ ndrê bê õjílã ʼdî ʼbá yî ânĩʼá rî, gólâ drí ngãzó âfõlé lãjóʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî lãfálé sĩ âdrélé sị́sị́ ʼálâ, ãʼdô ró bê gólĩyî drí íyî ndrẽzó bê tõ, tãlâ gólâ nị̃ tã gólĩyî drí ʼẽʼá ʼẽlâ yí drí rî trá ndrĩ. Gõʼdá õjílã âjólé ʼdĩ ʼbá yî âcâ ĩyî bê ãnyî rî, Yésũ drí tã îjízó gólĩyî tị́ kĩ, "Nĩ rî ãʼdî rî ndãlé ĩʼdî yã?" 5 Gólĩyî drí tã-drị̃ lôgõzó kĩ, "Mã rî Yésũ tíbê ânĩ ʼbá Nãzãrétã lésĩ rî ndãlé ĩʼdî." Gõʼdá Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ, "Mâ ĩʼdî rĩʼá nõ." ʼDĩî Yúdạ̃ ʼẽ ʼbá gólâ rî drị́-bã fẽlé rî kpá bê rĩʼá âdréʼá ãnyî gólâ lạ̃gạ́tị́ ĩtí. 6 Gõʼdá Yésũ lôgõ tã-drị̃ bê gólĩyî drí kĩʼá nĩ rî, yî rĩʼá nõ rî, gólĩyî drí ngãzó ĩyî wãlé gõlé vólé dã, gõʼdá drílĩyî lôʼdézó ʼdó vũdrị́ ũrị̃ drí. 7 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí tã îjízó kpá óʼdí gólĩyî tị́ kĩ, "Nĩ rî ãʼdî rî lôndãʼá ĩʼdî yã?" Gólĩyî âjólé ʼdĩ ʼbá yî drí tã-drị̃ lôgõzó kpá óʼdí kĩ, "Mã ndã Yésũ ânĩ ʼbá Nãzãrétã lésĩ rî ĩʼdî." 8 Yésũ drí gõzó tã âtálé gólĩyî drí kpá óʼdí kĩ, "Má âtâ trá ãnî drí kĩ nĩ rî, mâ ĩʼdî rĩʼá nõ. Õzõ ãnî drí ámâ ûsúrị̃ tí rî, ʼdõvó nĩ âyê lãjóʼbá ámákâ nõ ʼbá yî õnĩ ró ĩyî vólé. Nĩ îkpókpólõ gólĩyî kô." 9 Tã ʼdî âʼdô ĩtí ʼdĩ, tãlâ úlị́ gólâ drí âtálé trá kĩ nĩ rî, "Õjílã tíbê ní drí âfẽlé má drí rî, má ị̂vị̃ị́ ãlôlâ kô" rî ãʼdô ró bê tã pạ̃tị́ị̃ ró. 10 Gõʼdá lãjóʼbá Yésũ kâ ãlô rú bê Sĩmónã Pétẽrõ rî rĩʼá cú lị́gú mbẽlẽsõ bê, gõʼdá gólâ drí lị́gú ʼdĩ ângízó fókã lâ ʼásĩ ãgô gólĩyî âjólé ʼdĩ ʼbá yî ãlô rĩ ʼbá âdrélé ãnyî yí lạ̃gạ́tị́ ĩtí ʼdĩ bị́ lâ drị́-ágó lésĩ rî gãzó njíyá vólé. 11 Gõʼdá Yésũ drí tã âtázó Pétẽrõ drí kĩ nĩ rî, "Ĩtí kô Pétẽrõ, ní lôgõ lị́gú áníkâ fókã lâ ʼá! Ní ị̂sũ áníkâ bê rî, má ũnjị̃ lâṇõ tíbê ámâ átá drí êdélé trá má drí nõ kô yã? Má âʼdô njị̃ʼá lâ." 12 Gõʼdá nĩngá sĩ kôrô, drị̃-ʼbá ạ̃jú ʼbũ ʼbá gólĩyî âjólé ʼdĩ ʼbá yí kâ drí tã âtázó ạ̃jú ʼbũ ʼbá íyíkâ drí, gólĩyî ũrû ró Yésũ. Gõʼdá ĩtí rî, drílĩyî Yésũ rî rũzó ômbélé. 13 Gõʼdá rû ĩyî Yésũ bê ômbélé rî, drílĩyî gólâ rî trõzó âjílí ãmbá ĩyíkâ rî ʼbá yî ngálâ. Sị́sị́ rî, gólĩyî âjî gólâ ãmbá drị̃-ʼbá ạ́ngị́ õjílã Yúdạ̃ yí kâ rî ʼbá yí kâ rî ʼbá yí kâ ágálé, tíbê rĩʼá zị̃lâ Ánãsĩ rî. Ánãsĩ ʼdĩ rĩʼá Kãyífã rî ạ́ʼbị́ ʼî. 14 Kãyífã ĩʼdî tíbê tã âtá ʼbá õjílã ĩyíkâ Yúdạ̃ yí kâ drí kĩʼá nĩ rî, "Rĩʼá tãndí ró õjílã ãlô drí drãzó, ãʼdô ró bê õjílã ndrĩ drị̃ tĩlí rî." 15 Gõʼdá nĩngá sĩ, Sĩmónã Pétẽrõ yî drí ʼdẽzó kpãâ õjílã gólĩyî Yésũ rî rũ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî vósĩ. Gõʼdá lãjóʼbá Yésũ kâ ãzâ ãlô rî drí ʼdẽzó kpá gólĩyî vó. Gõʼdá drị̃-ʼbá drị̃-ʼbá Yúdạ̃ yí kâ rî kâ ʼdĩ nị̃ lãjóʼbá ãlô ʼdĩ trá tãndí ró. Tã ʼdî tãsĩ rî, õjílã gólĩyî Yésũ rî trõ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî õtírĩ ĩyî cãâ ạ́tị̃ ạ̃ʼdị́-drị̃ gólâkâ rî kâ ʼá rî, lómígówá gólâkâ ʼdĩ ʼbá yî drí lãjóʼbá ʼdĩ âyézó fĩlí ạ̃ʼdị́-drị̃ ʼálâ Yésũ rî âjílí. 16 Gõʼdá gólĩyî âyé ĩyíkâ Pétẽrõ kô fĩlí ạ̃ʼdị́-drị̃ ʼdî ʼálâ. Gólâ âdrê íyíkâ ãkpã ạ́tị̃ ãgã kâ tị́. Gõʼdá lãjóʼbá ãzâ ãlô fĩ ʼbá cú ạ̃ʼdị́-drị̃ ʼálâ nã rî ndrê Pétẽrõ bê âdréʼá ĩví ʼálâ rî, gólâ drí tã âtázó rạ̃gị́ị̃ õkó ró ạ́tị̃ ãgã kâ vó lâ ndrẽlé ʼdĩ drí, ãâyê ró Pétẽrõ bê fĩlí ạ̃ʼdị́-drị̃ ʼálâ. 17 Gõʼdá õkó ʼdĩ drí lị̃fị́ jãzó Pétẽrõ ngálâ tã îjílí gólâ tị́ kĩ, "Tí ní âʼdó lãjóʼbá ãgô zị̃lị́ Yésũ rî kâ ãkípálâ ĩʼdî kô yã?" Gõʼdá Pétẽrõ drí tị̂ gãzó dó õkó rạ̃gị́ị̃ ró ʼdĩ drí kĩ, "ʼÁʼã! Âʼdó má ĩʼdî kô!" 18 Ĩtí, rạ̃gị́ị̃ kpá lómígówá yí bê îcî ĩyî lạ̃sị́ trá ạ́tị̃ ãgã kâ tị́ ĩtí ĩyî drí rĩʼá yãlâ ẽʼdẽ drí sĩ, gõʼdá Pétẽrõ drí kpá ânĩzó âdrélé gólĩyî lãfálé ʼá lạ̃sị́ yãlé ẽʼdẽ drí sĩ. 19 Gõʼdá áâjî bê Yésũ drị̃-ʼbá ãmbá zị̃lị́ Ánãsĩ ʼdĩ ágálé rî, gólâ drí Yésũ rî îjízó lãjóʼbá gólâkâ rî ʼbá yî tãsĩ gõʼdá kpá tã gólâ drí rĩʼá îmbálâ gólĩyî drí rî tãsĩ. 20 Nĩngá sĩ, Yésũ drí tã-drị̃ jãzó gólâ drí kĩ nĩ rî, "Má rî ị̃tú vósĩ cé rĩʼá õjílã îmbálé gbórókõ rê-rê sĩ. Má lậpị́ rû kô õjílã îmbárẽ ʼá. Má rî trá õjílã îmbálé võ Yúdạ̃ yî drí rĩzó rû êʼbélé úlị́ Ôvârí kâ ârílí rî ʼá. Ngá ãzâ yû má drí îmbálé ũgũ ró ãmâ drí ʼbãrẽ cé ãmâ drị̃ị̂ sĩ rî ʼá. 21 Ngã ní îjî mâ ĩtí ãʼdô tãsĩ yã? Ní nĩ õjílã gólĩyî rĩ ʼbá tã má drí rĩʼá îmbálé rî ârílí rî yî ngálâ, gólĩyî âʼdô tã mbị̂ lâ âʼdáʼá ní drí, ngãtá má îmbâ tã ányâ ʼî yã rî." 22 Gõʼdá Yésũ âtâ bê tã ʼdî ĩtí rî, lómígówá ãlô rĩ ʼbá drị̃-ʼbá ãmbá ʼdĩ vó lâ ndrẽlé gólâ rĩ ʼbá ãnyî Yésũ lạ̃gạ́tị́ ĩtí ʼdĩ rî drí Yésũ rî ạ́yạ́ʼbú sãzó íyî drị́ sĩ, gõzó kpá tã âtálé kĩ, "ʼDĩî úlị́ ní drí âtálé õjílã ãmbá drí rî ĩʼdî yã?" 23 Gõʼdá Yésũ drí tã âtázó drị̃-ʼbá ãmbá Ánãsĩ ʼdĩ drí kĩ, "Õzõ má ãâtâ úlị́ ányâ ʼî rî, ʼdõvó ní âʼdâ drẽ úlị́ ányâ má drí âtálé ʼdĩ. Ócâ õjílã rĩ ʼbá tã mbị̂ âtálé ĩʼdî rî kpá bê yã?" 24 ʼDĩî vósĩ rî, Ánãsĩ drí Yésũ rî jõzó Kãyífã ngálâ, drẽ zãâ ômbê-ômbê ró, tãlâ Kãyífã ĩʼdî drị̃-ʼbá drị̃-ʼbá Yúdạ̃ yí kâ rî ʼbá yí kâ gólâ rĩ ʼbá tã ạ́ngị́ kĩlí rî. 25 Gõʼdá nĩngá sĩ, Sĩmónã Pétẽrõ kpá zãâ rĩʼá âdréʼá lạ̃sị́ yãʼá ĩtí. Gõʼdá õjílã gólĩyî rĩ ʼbá kpá âdrélé Pétẽrõ bê ʼdĩ ʼbá yî drí tã îjízó Pétẽrõ tị́ kĩ, "Tí nî fí lãjóʼbá Yésũ kâ ĩʼdî yã?" Pétẽrõ drí tị̂ gãzó dó kĩ, "ʼÉʼẽ! Má âʼdó ĩʼdî kô." 26 Nĩngá sĩ, ãgô ãzâ kpá bê rĩʼá âdréʼá lạ̃sị́ lạ̃gạ́tị́ ʼdó Pétẽrõ yí bê. Ãgô rî ʼdĩ rû ị̂ʼbũ ʼbá drị̃-ʼbá drị̃-ʼbá Yúdạ̃ yí kâ rî ʼbá yí kâ rî kâ, gõʼdá kpá ãgô tíbê Pétẽrõ drí bị́ lâ gãlé njíyá Yésũ rî rũrị̃ ʼá rî áró lâ ʼî. Gõʼdá drílâ kpá tã îjízó mbârâkã sĩ Pétẽrõ tị́ kĩ, "Ní âʼdó kô ĩʼdî má drí ndrẽlé Yésũ yí bê ạ́mvú fê dõ kâ bê nã ʼálâ rî yã?" 27 Gõʼdá Pétẽrõ drí kpá tị̂ gãzó dó óʼdí kĩ, yí nị̃ị́ ãgô ʼdĩ kô. Gõʼdá nĩngá sĩ, kôrô, ʼạ̃ʼú-lúgú drí cị́rị̃ ʼbẽzó. 28 Gõʼdá nĩngá sĩ, tã Kãyífã drí Yésũ rî îjízó rî vósĩ rî, ãkpã cị̃ị́nó ị̃tú drí âfõrẽ ʼá, gólĩyî drí Yésũ rî ậdrị̃zó Kãyífã drí ʼbã lésĩ âjílí kúmú Rómã yí kâ zị̃lị́ Pĩlátõ rî drí ʼbã ʼálâ. Drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî fí ĩyíkâ cú jó kúmú Pĩlátõ kâ ʼálâ kô, óõzó ĩyî ʼbãâ âʼdólé õnjí ró Ôvârí lị̃fị́ drị̃ ʼá, tãlâ kãrámã lậvũ-lậvũ kôrô kâ trá ãnyî. Âʼdô lãʼbí gólĩyíkâ vó ró rî, îcâ trá gólĩyî drí âʼdózó tãndí ró Ôvârí lị̃fị́ nyãsá kãrámã ʼdî kâ nyãrẽ ʼá. Gõʼdá gólĩyî drí võrã jõzó kúmú Pĩlátõ vó. 29 Gõʼdá Pĩlátõ âfõ bê ĩvĩ rî, gólâ drí tã îjízó drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî tị́ kĩ, "Ãgô nõ ʼê tã õnjí ãʼdô kâ ʼî ãnî drí gólâ rî âjízó má ngálâ nõ yã?" 30 Gõʼdá drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî drí tã-drị̃ lôgõzó Pĩlátõ drí kĩ, "Õzõ õjílã õʼê tã õnjí tẽtẽ ãzâ kô rî, mã âʼdô fí gólâ rî âjíʼá trá ní ágálé yã? Mã rî ãmákâ fí zãâ õjílã tã õnjí tẽtẽ ʼẽ ʼbá âjílí ĩʼdî ní ágálé." 31 Gõʼdá ĩtí rî, Pĩlátõ drí tã-drị̃ jãzó gólĩyî drí kĩ, "Õzõ ãʼdô trá ĩtí rî, ãnî nyãányâ, nĩ ʼê ngá ãnî drí lẽlé ʼẽlé gólâ drí rî, nyé lãʼbí ãníkâ Yúdạ̃ yí kâ rî vó ró." Gõʼdá nĩngá sĩ, drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ drí tã-drị̃ lôgõzó Pĩlátõ drí kĩ, "Ãnî mị́rị̃ Rómã kâ âyé ãmâ kô õjílã gólĩyî ãmâ drí ûsúlị́ trá tã õnjí tẽtẽ bê rî yî ûfúlị́, nĩ kĩ, yĩ âʼdô õjílã tã õnjí tẽtẽ ʼẽ ʼbá ûfúʼá cé nĩ." 32 ʼDĩî lạ́tị̂ tíbê drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ yî drí ûsúlị́ Pĩlátõ rî ʼbãzó Yésũ rî fũlị́ fê lậlị̂-lậlị̂ drị̃ị̂ rî ĩʼdî. Tã rî gógó ʼdĩ Yésũ ậngũ kó trá ãkpãkãʼdã sị́sị́ kĩʼá nĩ rî, Yúdạ̃ yî ãʼdô íyî fũʼá, íyî îpâ-îpâ sĩ fê lậlị̂-lậlị̂ drị̃ị̂. 33 Gõʼdá Pĩlátõ drí fĩzó kpá óʼdí jó ʼálâ, drílâ tã ʼbãzó Yésũ rî âjízó yí ngálâ jó ʼá tólâ. Gõʼdá áâjî bê Yésũ gólâ ngálâ rî, gólâ drí Yésũ rî îjízó kĩ, "Má lẽ nị̃lâ kĩ, nî kúmú ạ́ngị́ õjílã áníkâ Yúdạ̃ yí kâ kâ ĩʼdî yã?" 34 Nĩngá sĩ, Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó Pĩlátõ drí kĩ, "Ní rî tã ʼdî îjílí má tị́ ʼdĩ, tãlâ pạ̃tị́ị̃ nî rî gógó lẽ nĩ nị̃lâ kĩ, mâ ĩʼdî kúmú Yúdạ̃ yî drí rĩʼá tẽlâ rî ĩʼdî yã, ngãtá ʼdĩî tã îjî gólâ õjílã ãzâ ʼbá yî drí lẽlé nĩ ní drí ámâ îjízó ĩʼdî sĩ lâ rî ĩʼdî yã?" 35 Gõʼdá kúmú Pĩlátõ drí kpá tã-drị̃ jãzó Yésũ drí kĩ, "Ní ị̂sũ áníkâ bê rî, mâ õjílã Yúdạ̃ yí kâ ĩʼdî yã? Ní ndrê trá, õjílã ánî nyãányâ kâ gõʼdá drị̃-ʼbá ạ́ngị́ áníkâ ró rî ʼbá yí bê, ậrû ĩyî nî nĩ âjílí má ágálé. Ní ʼê ãʼdô ʼî õnjí ró gólĩyî ʼbãlé ạ̃wạ̃ ró ní bê yã?" 36 Yésũ drí tã-drị̃ jãzó kpá óʼdí Pĩlátõ drí kĩ, "Ní ndrê drẽ, kũmũ ámákâ rî âʼdó kô õzõ kũmũ õjílã ãníkâ ãngó nõ ʼá rî kâtí. Tí õró ʼbãâ nõ ĩtí rî, lãjóʼbá ámákâ fû rû nõ trá ạ̃jú ʼbũ ʼbá õjílã drí âjólé ámâ ậrúlị́ ʼdĩ ʼbá yí bê, gõʼdá tí gólĩyî îcá kô ámâ ậrúlị́. Ní ndrê drẽ, kũmũ ámákâ rî âʼdó kô kũmũ áníkâ ãngó nõ kâ rî tí. Ĩtí rî, kũmũ ámákâ rĩʼá kũmũ ûrú ʼálâ rî kâ ʼî." 37 Gõʼdá Pĩlátõ drí kpá tã îjízó Yésũ tị́ óʼdí, "Má kĩ, nî kúmú ʼî yã?" Gõʼdá Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó kpá Pĩlátõ drí kĩ, "ʼDĩî rĩʼá tã mbị̂ ʼî, mâ kúmú ʼî pạ̃tị́ị̃. Áâjô mâ tị̃lị́ ãngó nõ ʼá õjílã mvá ró nõ kó tã ʼdî sĩ, tãlâ má ĩîmbâ ró tã pạ̃tị́ị̃ mbị̂ Ôvârí kâ nõ bê õjílã drí ndrĩ. Tãlâ õjílã tíbê tã lẽ ʼbá trá tã pạ̃tị́ị̃ ʼdî ʼá, ámâ nị̃ ʼbá trá, gõʼdá rĩ ʼbá tã mbị̂ lôbẽlé ĩʼdî rî, gólâ âʼdô tã má drí âtálé rî ʼẽʼá pạ̃tị́ị̃." 38 Gõʼdá Pĩlátõ drí kpá tã-drị̃ lôgõzó Yésũ drí kĩ, "Îcá fí trá tã pạ̃tị́ị̃ nị̃zó yã?" Pĩlátõ lẽé gõʼdá kô tã Yésũ drí âtálé ʼdĩ ârílí, gõʼdá gólâ drí ngãzó fõlé ĩví ʼálâ. Nĩngá sĩ, drílâ tã âtázó õjílã Yúdạ̃ yí kâ gólĩyî rĩ ʼbá tã kĩkĩ gólâkâ tẽlé ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Má ûsú tã ányâ ãgô nõ kâ kô. 39 Nĩ ârî drẽ, lãʼbí ãníkâ ạ̃kû ró rî kĩ, kậyị̂ kãrámã lậvũ-lậvũ kôrô rî kâ ʼá rî, ãmâ mị́rị̃ Rómã kâ drí õjílã Yúdạ̃ yí kâ ʼbãlé gạ̃nị́mạ̃ ʼá rî lôfõlé cé ãlô gạ̃nị́mạ̃ ʼásĩ nĩlí ʼbã ʼálâ. Gõʼdá ngbãângbânõ rî, nĩ lẽ má õlôfõ ãʼdî ĩʼdî gạ̃nị́mạ̃ ʼásĩ ãnî drí yã, ãgô gólâ ãnî Yúdạ̃ yî ũrûkậ ʼbá yî drí rĩʼá zị̃lâ kúmú ãníkâ ró nõ ĩʼdî yã?" 40 Gõʼdá ĩtí rî, Yúdạ̃ yî drí tã-drị̃ jãzó Pĩlátõ drí ngbạ́lạ́-ngbạ́lạ́, "ʼÉʼẽ, mã lẽé ní drí ãgô ʼdĩ lôfõlé ĩʼdî kó kô. Mã lẽ ní lôfõ Bãrábã ĩʼdî." Bãrábã ʼdĩ rî ãgô gólâ âsĩ ʼbá ạ̃wạ̃ bê ʼẽʼá mị́rị̃ Rómã kâ jãlé rî ĩʼdî, gõʼdá mị́rị̃ Rómã kâ drí gólâ rî rũzó vũlị́ gạ̃nị́mạ̃ ʼá ʼdĩ.

19

1 Gõʼdá ʼdĩî vósĩ rî, Pĩlátõ drí tã ʼbãzó ạ̃jú ʼbũ ʼbá íyíkâ rî ʼbá yî drí, gólĩyî õtrõ ró Yésũ vólé nĩʼá cãlâ ônjóróʼbí sĩ, tã lâ ũsû ró bê õjílã Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî rú. 2 Gõʼdá nĩngá sĩ, ạ̃jú ʼbũ ʼbá Pĩlátõ kâ ʼdĩ ʼbá yî drí Yésũ rî trõzó rĩʼá lârâkô lâ ʼẽlé gõʼdá kpá cãlé. Gõʼdá drílĩyî kpá ãsõpá púrũcị́ ró rî gárá lâ âgãzó pãlé õzõ ị́tị̃tị́ kâtí ạ́pạ̃ kũmũ kâ ró âsálé gólâ drị̃ị̂ mbârâkã sĩ ãtrã. Gõʼdá gólĩyî drí kpá ítá ạ̃kû kũmũ kâ kãâkâ ĩtí âtrõzó âkólé gólâ rú. 3 Gõʼdá ạ̃jú ʼbũ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî drí rĩzó ʼdásí ʼẽlé gólâ rú, rĩzó rĩʼá ânĩlí ândálé ândâ ãnyî Yésũ rú pá-sị̃lị́ ạ̃gbị̃ gólâ ândrá nyé õzõ ạ̃jú ʼbũ ʼbá drí rĩrĩ ʼẽlâ kúmú ĩyíkâ drí rî kâtí, gõʼdá rĩzó ĩyî kpá tã âtálé Yésũ drí ândâlâ dũû kĩ, "Áâ, kúmú ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ nõ, mã ʼê nî-bê-yã ní drí." Úlị́ âtâ-âtâ bê, gõʼdá drílĩyî ậsị́zó ãnyî Yésũ rú rĩʼá gólâ rî lị̃fị́ sãlé drị́ sĩ ãkpĩyã ãkpĩyã. 4 Gõʼdá nĩngá sĩ, ạ̃jú ʼbũ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî ndẽ ĩyî bê Yésũ rî lârâkô ʼẽʼẽ rî, Pĩlátõ drí ngãzó âfõlé ĩví ʼálâ kpá óʼdí õjílã Yúdạ̃ yí kâ dũû ʼdĩ ʼbá yî ngálâ. Gõʼdá drílâ tã âtázó õjílã ʼdî ʼbá yî drí kĩ, "Nĩ ârî drẽ, mâ trá nĩʼá gólâ rî lôfõlé nĩlí vólé, tãlâ má ûsú tã õnjí gólâ drí ʼẽlé rî kô." 5 Gõʼdá Pĩlátõ âtâ tã ʼdî bê ĩtí rî, ạ̃jú ʼbũ ʼbá gólâkâ ʼdĩ ʼbá yî drí Yésũ rî lôfõzó ĩví ʼálâ cú ạ́pạ̃ êdélé púrũcị́ gárá ʼásĩ ʼdî bê yí drị̃ị̂ gõʼdá kpá ítá kãâkâ ãmbá kũmũ kâ kũndrũ-kũndrũ rî bê yí rú. Gõʼdá nĩngá sĩ rî, Pĩlátõ drí tã âtázó gbórókõ vạ́vạ́rạ́vạ́ sĩ õjílã ʼdî ʼbá yî drí kĩ, "Nĩ ndrê drẽ lâṇõ fẽlé ãgô nõ drí nõ, îcâ trá ʼdĩ, nĩ âyê gólâ õnĩ ró." 6 Gõʼdá drị̃-ʼbá ạ́ngị́ ʼdĩ ʼbá yî sị́sị́ lé ʼbá gólĩyíkâ ʼdĩ ʼbá yí bê ndrê ĩyî bê Yésũ rî, gólĩyî drí ângbázó tã bê kãwõ kĩ, "Ní îpâ gólâ! Ní îpâ gólâ! Ní îpâ gólâ fê lậlị̂-lậlị̂ drị̃ị̂ drãlé vólé!" Gõʼdá bê ĩtí rî, Pĩlátõ drí tã âtázó gólĩyî drí kĩ, "Ãnî nyãányâ õtrõ gólâ nĩ nĩʼá fũlâ, ãrí lâ õgõ ró bê ãnî drị̃ị̂, tãlâ má ndré ámákâ tã õnjí gólâ drí ʼẽlé rî kô." 7 Nĩngá sĩ, õjílã Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî drí ngãzó ângbálé ĩyî úlị́ bê kĩ, "Lãʼbí ãmákâ kĩ, õjílã tíbê tã âmã ʼbá kĩzó nĩ rî, yí âʼdô Ôvârí rî mvá ʼî rî íyíkâ kó fũlị́ vólé. Úfû gólâ kó vólé." 8 Gõʼdá Pĩlátõ ârílí bê úlị́ gólĩyî drí âtálé kĩʼá nĩ rî, Yésũ õkĩ, yí ãâʼdô Ôvârí rî mvá ʼî ʼdĩ rî, ũrị̃ drí gõzó gãlé Pĩlátõ rú gạ̃rạ̃ sị́sị́ rî drị̃ị̂ sĩ. 9 Gõʼdá drílâ ngãzó kpá fĩlí óʼdí jó ʼálâ, gólâ drí tã âtázó ạ̃jú ʼbũ ʼbá íyíkâ ʼdĩ ʼbá yî drí Yésũ rî trõzó lôfílí jó ʼálâ kpá óʼdí. Gõʼdá tólâ rî, gólâ drí tã îjízó Yésũ tị́ kĩ, "Ní ânĩ nô võ ángô rî lésĩ yã?" Gõʼdá Yésũ lôgõó tã ʼdî drị̃ lâ kô. 10 Gõʼdá Pĩlátõ drí tã âtázó Yésũ drí kĩ, "Tí ní gâ vólé dó tã kõlé má tị́ rî, ní nị̃ị́ kô kĩʼá nĩ rî, má âʼdô cú rĩʼá drị́-ãcê bê ngãtá ánî fũzó yã ngã kpá ánî âyézó nĩlí yã rî?" 11 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó Pĩlátõ drí kĩ, "Tí Ôvârí õró ámâ drị́-bã fẽê ní drị́gạ́ fũlị́ kô rî, nî rĩʼá mbârâkã ãkó ámâ fũzó. Tã rî gógó ʼdĩ tãsĩ rî, õjílã gólâ ámâ rũ ʼbá âjílí ní ândrá, ʼdĩî rî, tã õnjí gólâkâ rî lậvũ íyíkâ gạ̃rạ̃ áníkâ rî drị̃ị̂ sĩ." 12 Gõʼdá Pĩlátõ ârî úlị́ Yésũ drí âtálé ʼdĩ bê rî, kôrô Pĩlátõ drí rĩzó zãâ tã ị̂ʼbị̃lị́ drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yí bê kĩ, yí lẽ trá Yésũ rî âyélé nĩlí vólé. Gõʼdá õjílã Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî drí tã-drị̃ lôgõzó Pĩlátõ drí kĩ, "Ní ndrê nî dódó! Õzõ ní ãâyê ãgô ʼdĩ trá nĩlí vólé rî, tákõ, ní âʼdó kô kúmú ãmbá Rómã kâ Sízã rî rû-lẽ-ãzíyã ĩʼdî. Ní ndrê trá! Õzõ õjílã ãzâ ãâtâ tã trá kĩ, yí ãâʼdô kúmú ʼî, gõʼdá Sízã ʼbãá gólâ nĩ kô rî, õjílã rî gógó ʼdĩ rî ʼdĩ õjílã ãzí lị̃fị́ îcíʼá ngãlé ạ̃wạ̃ ʼbẽlé Sízã bê." 13 Gõʼdá Pĩlátõ ârî úlị́ gólĩyî drí âtálé ʼdĩ bê rî, gólâ drí tã âtázó ạ̃jú ʼbũ ʼbá íyíkâ rî ʼbá yî drí Yésũ rî lôfõzó kpá óʼdí ĩví ʼálâ. Ĩtí rî, gólâ drí gõzó rĩlí gá kị́tị̃ íyíkâ kũmũ kâ drị̃ị̂. 14 Gõʼdá nĩngá rî, drílâ tã âtázó drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Nĩ ndrê drẽ, kúmú ãníkâ rĩʼá nõ!" 15 Gõʼdá ĩtí rî, drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî drí trẽzó úlị́ bê ûrû kĩ, "Ní trõ gólâ nĩngá sĩ vólé! Úfû gólâ vólé ngbãângbânõ!" Gõʼdá nĩngá sĩ, Pĩlátõ drí tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ, "Nĩ lẽ má ũfû kúmú ạ́ngị́ ãníkâ vólé yã?" Gõʼdá gólĩyî drí tã-drị̃ lôgõzó Pĩlátõ drí kĩ, "Mã lẽé gólâ kô, gólâ âʼdó kô kúmú ãmákâ ĩʼdî! Mã nị̃ ãmákâ cé Sízã kúmú ạ́ngị́ ãmákâ Rómã kâ ró rî ĩʼdî." 16 Bê trá ĩtí rî, Pĩlátõ drí gbõ tã-drị̃ lẽzó Yésũ rî fũzó îpâ-îpâ lâ sĩ fê lậlị̂-lậlị̂ drị̃ị̂, tãlâ gólâ lẽé kô íyî nyãányâ ʼbãlé Sízã rî ạ̃jú-ʼbá-ãzí ró. Âʼdô bê trá ĩtí rî, ạ̃jú ʼbũ ʼbá Pĩlátõ kâ ʼdĩ ʼbá yî drí Yésũ rî drị̃zó nĩzó ĩʼdí bê lâ võ õjílã fũ kâ rî ʼálâ. ʼDĩî gólĩyî drị̃ ãgô ãzâ ʼbá yî rị̃ ngá ôpá ʼbá ró rî ʼbá yî kpá kpãâ Yésũ bê nĩʼá kpá fũlâ ĩyî. 17 Gõʼdá nĩngá sĩ rî, gólĩyî drí Yésũ rî ʼbãzó fê lậlị̂-lậlị̂ ʼẽzó gólâ rî îpálé drị̃ lâ ʼá rî njị̃lị́ kpãâ nĩzó ĩʼdí bê lâ võ ʼẽzó gólâ rî îpálé rî ʼálâ. Gõʼdá võ ʼẽzó nĩʼá gólâ rî îpálé ʼálâ nã, úzị̂ rú lâ Gõlõgótã. Võ rî ʼdĩ rĩʼá ãnyî Yẽrõsãlémã rú. 18 Võ rî nã ʼá rî, drílĩyî Yésũ rî îpázó fê lậlị̂-lậlị̂ drị̃ị̂ ʼdó ãgô rị̃ ngá ôpá ʼbá ró ậdrị̃lị́ ĩyî kpãâ Yésũ bê ʼdĩ ʼbá yí bê. ʼDĩî íîpâ ãlô rî íyíkâ Yésũ rî drị́-ágó drị̃ lésĩ, gõʼdá ãzâ rî íyíkâ Yésũ rî drị́-lị̃jị́ drị̃ lésĩ. 19 Drẽ Yésũ bê ãkpã kúmú Pĩlátõ drí jó ʼálâ rî, Pĩlátõ ʼbã tã trá tã îgĩ ʼbá íyíkâ drí tã âʼbã-âʼbã îgĩzó lãmbé ró îpálé ûrû fê lậlị̂-lậlị̂ rú Yésũ rî drị̃lị́ ʼá, õzõ óõtírĩ gólâ rî îpá fê lậlị̂-lậlị̂ drị̃ị̂ ûrû rî. Gólâ kĩ, tã îgĩ ʼbá ĩîgĩ kĩ, |scNÕÔ YÉSŨ NÃZÃRÉTÃ LÉ ʼBÁ RÓ KÚMÚ Ạ́NGỊ́|d |scYÚDẠ̃ YÍ KÂ RÓ RÎ ĨʼDÎ|d 20 Ĩtí rî, îgĩzó lâ tị̂ nâ nõ yî sĩ: ʼdĩî tị̂ Yúdạ̃ yí kâ sĩ, tị̂ Rómã lé ʼbá kâ sĩ, gõʼdá kpá tị̂ Gị̃rị́kị̃ kâ sĩ, tãlâ õjílã dũû rĩ ʼbá ĩyî lậvũlị́ lạ́tị̂ ʼásĩ rî ʼbá yî ũzị̂ ró ĩyî bê. 21 Gõʼdá drẽ ãkpãkãʼdã íîpá Yésũ drẽ kô fê lậlị̂-lậlị̂ drị̃ị̂ rî, drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî zị̂ ĩyî bê tã îgĩlí trá ʼdĩ rî, gólĩyî drí ngãzó tã âtálé Pĩlátõ drí gbórókõ ãmbá sĩ kĩ, "Íîgĩí kô Kúmú ãmákâ Yúdạ̃ yí kâ! Íîgĩ kĩ, 'Ãgô ʼdĩ âʼbã tã kĩ nĩ rî, yí ãâʼdô kúmú Yúdạ̃ yí kâ.' " 22 Gõʼdá nĩngá sĩ, Pĩlátõ drí gãzó dó, gõʼdá gólâ drí tã âtázó kĩ nĩ rî, "Tã îgĩlí trá rî, íîgĩ trá, õjílã jã ʼbá lâ yû." 23 Gõʼdá ạ̃jú ʼbũ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî ndẽ ĩyî bê Yésũ rî îpâ-îpâ fê lậlị̂-lậlị̂ drị̃ị̂ ndrĩ rî, gólĩyî drí âgõzó ítá gólâkâ rĩʼá âkólâ yí rú ĩví lésĩ ró ãcê rî âtrõzó ôsĩlí lãfálâ cãlé ĩyî lãfálé ʼásĩ ãlô-ãlô sû cé. Gõʼdá gólĩyî ôsĩí ĩyî ítá Yésũ kâ drílâ rĩʼá sõlâ ʼálé lésĩ rî kô, tãlâ ítá rî gógó ʼdĩ óʼdî drị́ sĩ, lârâkô lâ ngĩî, sũsũ ró gõʼdá ị̂cû võ lâ yû. Ạ̃jú ʼbũ ʼbá sû ʼdĩ ʼbá yî ndrê ítá ʼdĩ sũsũ lâ bê rî, drílĩyî tã ị̂ʼbị̃zó kĩ, rĩʼá tãndí ró ĩyî drí gõmárĩ vũzó ĩʼdî tãlâ ítá rî ʼdĩ trõzó. Tã rî ʼdĩ âʼdô ĩtí ʼdĩ, tãlâ úlị́ ãzâ Ôvârí drí âtálé búkũ íyíkâ ʼá ãʼdô ró bê pạ̃tị́ị̃. Gólâ kĩ, "Gólĩyî drí ítá ámákâ lânjízó ĩyî lãfálé ʼásĩ gõʼdá ítá sõlé ʼálé lésĩ rî vũzó gõmárĩ sĩ." Lôngó 22.18 25 Gõʼdá ạ̃jú ʼbũ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî õtírĩ rĩî tã ĩyíkâ ʼdĩ ʼbá yî lôʼélé ndrĩ ʼdî rî, õjílã ãzâ ʼbá yî ĩyíkâ kpá rĩʼá ĩyî âdréʼá fê lậlị̂-lậlị̂ Yésũ rî îpázó drị̃ lâ ʼdĩ lạ̃gạ́tị́ ĩtí. Õjílã ʼdî ʼbá yî lãfálé rî rĩʼá Yésũ rî ândré Mãríyã yî ậmvúpị̃ lâ bê, gõʼdá kpá Mãríyã gólâ Kĩlópã rî õkó ró rî bê, gõʼdá kpá Mãríyã gólâ ânĩ ʼbá jạ̃rị́bạ̃ zị̃lị́ Mãgãdálã rî lésĩ rî ʼdó ĩyî bê âdréʼá nĩngá. 26 Gõʼdá ĩtí rî, Yésũ drí lị̃fị́ jãzó ândré lâ yî ngálâ lãjóʼbá gólâ drí lẽlé rõô rî bê. Gõʼdá drílâ tã âtázó íyî ândré drí kĩ, "Ámâ ândré, ngbãângbânõ ámâ rû-lẽ-ãzíyã nô õndrê ánî vó, õzõ ánî mvá ágó ró rî kâtí." 27 Gõʼdá drílâ kpá lị̃fị́ jãzó lãjóʼbá íyíkâ lẽlé rõô ʼdĩ ngálâ, gõʼdá kpá tã âtázó lãjóʼbá rî ʼdĩ drí kĩ, "Ámâ rû-lẽ-ãzíyã, ámâ ândré gõʼdá trá rĩʼá ʼdĩ, ngbãângbânõ ní ndrê vó lâ, õzõ ánî ândré kâtí." Gõʼdá tã ʼdî ʼbá yî vósĩ ndrĩ rî, lãjóʼbá ʼdĩ drí Yésũ rî ândré rî trõzó ʼbãlé rĩlí yí bê õzõ íyî ândré kâtí. 28 Tã ʼdî ʼbá yî vósĩ rî, Yésũ nị̃ trá kĩ, yí ndẽ lôsĩ tíbê íyî átá drí lẽlé yí drí ʼẽlé rî trá ndrĩ. Ĩtí rî, gólâ drí tã âtázó kĩ, "Mâ lị̃mvû lôvó ró." Gõʼdá gólâ âtâ tã ʼdî bê rî, úlị́ tíbê îgĩlí búkũ Ôvârí kâ ʼá rî drí âcázó pạ̃tị́ị̃. 29 Tákõ õjílã gólâ rî îpá ʼbá fê lậlị̂-lậlị̂ drị̃ị̂ ʼdĩ ʼbá yî âtrõ ĩyî õdrá ạ̃ʼdị́ trá kpãâ ĩyî lạ̃gạ́tị́ nĩngá. Gõʼdá Yésũ âtâ bê tã kĩʼá nĩ rî, yî ãʼdô lị̃mvû lôvó ró rî, ạ̃jú ʼbũ ʼbá ʼdĩ ʼbá yî ãlô rî drí ngãzó ngá cõfõ-cõfõ õzõ cõfó kâtí rî êrẽlé fê mvá sị́lị́ sõlé õdrá rî ʼdĩ ʼá îjõlé ʼbãlé Yésũ tị́. 30 Gõʼdá Yésũ âmbê õdrá rî ʼdĩ bê rî, gólâ drí tã âtázó kĩ, "Lôsĩ má drí ânĩʼá ʼẽlâ rî ndẽ rû trá!" Gõʼdá ĩtí rî, kôrô gólâ drí lôvó-lôvó âyézó. Gõʼdá drị̃ lâ drí âʼdézó ãlẽʼbẽ ạ́gạ́sị́ drị̃ ʼá. 31 Gõʼdá ʼdĩî vósĩ rî, kậyị̂ ị̃drú rî tí rî rĩʼá kậyị̂ rãtáã kâ ʼî, âʼdó kô tãndí ró õjílã ãvõ drí rĩzó fê lậlị̂-lậlị̂ drị̃ị̂ cãlé bũúũ kậyị̂ rãtáã kâ ʼdĩ ʼá. Gõʼdá bê trá ĩtí rî, drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ drí ĩyî ngãzó nĩlí Pĩlátõ ngálâ gólâ rî îjílí, gólâ õʼbã ró tã, ạ̃jú ʼbũ ʼbá gólâkâ drí õnĩ ró ĩyî nĩʼá Yésũ yî îpálé ngá ôpá ʼbá rị̃ ʼdî ʼbá yí bê ʼdĩ pá lâ yî ôṇõlé vólé, tãlâ gólĩyî õôdrã ró bê ʼwãâ, gõʼdá óõʼbã ró ãvõ lâ ĩyî bê ʼbú ʼá drẽ ãkpãkãʼdã ị̃tú fí kô. 32 Gõʼdá ạ̃jú ʼbũ ʼbá Pĩlátõ kâ ârí ĩyî bê tã Pĩlátõ drí ʼbãlé gólĩyî drí kĩʼá nĩ rî, gólĩyî õcâ Yésũ yî pá ôṇõlé ʼdĩ rî, gólĩyî drí îtõzó ãgô gólĩyî îpálé Yésũ rî gãrã drị̃ ʼá rị̃ ʼdî ʼbá yî pá lâ ĩyî ôṇõlé sị́sị́. 33 Gõʼdá âcâ ĩyî bê Yésũ rú tí kpá yĩ õcâ ró Yésũ rî pá ôṇõlé rî, ʼdĩî gõʼdá Yésũ drã íyîngá trá ạ̃kû ró. Gõʼdá gbõ drílĩyî âyézó lâ. 34 ʼDĩî vósĩ, ạ̃jú ʼbũ ʼbá ãlô rî drí ngãzó Yésũ rî gãrã ʼdị̃lị́ ạ̃jú sĩ, kôrô ãrí drí âdãzó kpãkã ãlô lị̃mvû bê lãzé ʼdị̃lị́ ʼdĩ ʼásĩ, tã âʼdâ ró kĩ, Yésũ drã trá pạ̃tị́ị̃. 35 Mâ rî gógó rî, má ndrê tã ʼdî ʼbá yî trá cú ámâ lị̃fị́ sĩ. Má âtâ tã pạ̃tị́ị̃ ʼî kĩ, tã ʼdî ʼbá yî ʼê rû trá ndrĩ. Má îgĩ tã lâ nõ ãnî drí, nĩ lẽ ró tã bê Yésũ ʼá. 36 Tã ʼdî ʼbá yî ʼê rû ĩtí ʼdĩ, tãlâ tã gólĩyî îgĩlí búkũ Ôvârí kâ ʼá rî ʼbá yî, ãʼdô ró bê pạ̃tị́ị̃ ró kĩ nĩ rî, "Gólĩyî ṇõó fã lâ kô ãlôwálâ" 37 gõʼdá kpá kĩ nĩ rî, "Gólĩyî âʼdô õjílã gólâ tíbê gãrã lâ ʼdị̃lị́ rî ndrẽʼá" rî. 38 Gõʼdá ʼdĩî vósĩ, ãgô ãzâ rú lâ Yõsépã Ãrãmãtáyã lé ʼbá ró rî drí ngãzó nĩlí Pĩlátõ rî îjílí Yésũ rî ãvõ tãsĩ, yí ãâtrõ ró nĩʼá ʼbãlâ. Gõʼdá Yõsépã rî ʼdĩ rĩʼá kpá õjílã gólâ tã lẽ ʼbá trá kĩʼá nĩ rî, Yésũ ʼdíyî pã ʼbá ʼî rî ĩʼdî. Gõʼdá tã lẽlẽ gólâkâ rĩʼá lậpị̂-lậpị̂ lâ ró, tãlâ gólâ rĩʼá ũrị̃ ró drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ drí. Gõʼdá ũrị̃ gólâkâ ʼdĩ ʼásĩ ndrĩ rî, gólâ drí fĩî ậtũzó ânĩzó Pĩlátõ ngálâ Pĩlátõ rî îjílí Yésũ rî ãvõ tãsĩ, yí ãâtrõ ró fê lậlị̂-lậlị̂ drị̃ị̂ sĩ nĩʼá ʼbãlâ ũgị́ ʼá. Ĩtí Pĩlátõ drí tã-drị̃ lẽzó gólâ drí. Gõʼdá drílâ gõzó Yésũ rî ãvõ âtrõlé fê lậlị̂-lậlị̂ drị̃ị̂ sĩ vũdrị́ nĩʼá ʼbãlâ ũgị́ ʼá. 39 Gõʼdá ãgô rû bê Nĩkõdímã rî drí kpá ânĩzó Yõsépã rî pãlé Yésũ rî ãvõ njị̃njị̃ sĩ. Nĩkõdímã ʼdĩ rĩʼá drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ tíbê sị́sị́ ânĩ ʼbá kírî ró ngạ́cị̂ bê Yésũ rî îjílí rî ĩʼdî. Gõʼdá Nĩkõdímã âtrõ ãlókõ ãvõ ʼbã kâ kpãâ. Ãlókõ ãvõ ʼbã kâ gólâ drí âtrõlé ʼdĩ rĩʼá cú ãmbá. 40 Gõʼdá gólĩyî drí Yésũ rî ãvõ njị̃zó âjílí ʼbú ũgị́ ró rî ʼálâ. Tólâ rî, drílĩyî ãlókõ ãvõ ʼbã kâ ʼdĩ ị̂nị́zó Yésũ rî ãvõ rú, gõʼdá drílĩyî gólâ rî gõzó ítá tãndí sĩ, âʼdô lãʼbí gólĩyíkâ rî vó ró. 41 Ũgị́ gólâ Yésũ rî ãvõ ʼbãzó ʼá lâ ʼdĩ rĩʼá ãnyî võ Yésũ rî îpázó fê lậlị̂-lậlị̂ drị̃ị̂ rî lạ̃gạ́tị́. Ũgị́ ʼdĩ rî drẽ rĩʼá óʼdí ró, óʼbãá ãvõ ãzãkã drẽ ʼá lâ kô. Ũgị́ rî ʼdĩ lạ̃gạ́tị́ lâ rĩʼá sũsũ ró. 42 Nĩngá sĩ, Yõsépã yî drí Yésũ rî ãvõ trõzó ʼwãâʼwâ, tãlâ ị̃tú âbí fĩʼá rû êdézó kậyị̂ rãtáã kâ rî tãsĩ. Ĩtí, drílĩyî Yésũ rî ãvõ trõzó ʼbãlé ũgị́ ãnyî võ lâ drí sũlị́ sũsũ ʼdî ʼá. Gõʼdá gólĩyî drí gõzó kúnị́ úngû ạ́ngị́ lîlílí âʼbãlé kpạ̃ạ́kũ ũgị́ rî ʼdĩ tị́.

20

1 Gõʼdá nĩngá sĩ rî, kậyị̂ Yúdạ̃ yí kâ rãtáã kâ vósĩ rî, kậyị̂ Gímã kâ sĩ ãkpãkãʼdã cị̃ị́nó, Mãríyã Mãgãdálã lé ʼbá ró gõʼdá ãzí-ãzí lâ yí bê drí ngãzó nĩlí ĩyî ũgị́ Yésũ rî ãvõ ʼbãzó rî ʼálâ. Gõʼdá gólĩyî câ bê tólâ rî, Mãríyã drí võ ndrẽzó ũgị́ tị́ ʼálâ rî, gõʼdá ũgị́ tị́ trá rĩʼá hûwậ, kúnị́ úngû lîlílí ʼbãlé kpạ̃ạ́kũ tị̂ lâ rî ólîlî trá vólé. 2 Ĩtí rî, Mãríyã drí ngãzó âcálé ãnyî ũgị́ tị́, gõʼdá gólâ ị̂ndrị̂ bê võ ũgị́ ʼálâ rî, Yésũ rî ãvõ gõʼdá trá yû tólâ. Gõʼdá nĩngá sĩ, Mãríyã yî drí ngãzó pá sõlé ngú ʼá rãlé gõlé vólé võ gólĩyî drí ânĩzó ʼálâ sĩ rî ʼálâ. Gõʼdá Mãríyã câ bê tólâ rî, drílâ Sĩmónã Pétẽrõ rî ûsúzó lãjóʼbá ãlô Yésũ kâ rĩʼá lẽlâ rõô rî bê. Gõʼdá Mãríyã drí tã yí drí ndrẽlé trá ʼdĩ âtázó gólĩyî drí kĩ, "Ówũ, nĩ õtírĩ ãníkâ rĩî rĩlí nõtí nõ rî, ótrõ íyîngá kúmú ãmákâ Yésũ rî ãvõ trá vólé ũgị́ ʼbãzó lâ rî ʼásĩ. Mã nị̃ị́ kô ngãtá âjî yî trá ángô lé yã rî." 3 Tólâ sĩ, Pétẽrõ yî lãjóʼbá ʼdĩ bê drí ĩyî ngãzó ûrû pá sõlé ngú ʼá rãlé Yésũ rî lóʼdé drị̃ ʼálâ, nĩʼá tã rû ʼê ʼbá trá ʼdĩ ndrẽlé. 4 Gõʼdá lãjóʼbá gólâ Yésũ drí lẽlé rõô nõ rî râ íyíkâ gõʼdá kôrô Pétẽrõ rî lậvũlị́, gõʼdá gólâ câ nĩ sị́sị́ lóʼdé drị̃ ʼálâ Pétẽrõ drí sĩ. 5 Gõʼdá drílâ ậndị̃zó võ ị̂ndrị́lị́ ũgị́ ʼálâ rî, drílâ ítá mvẽêmvê gõlé Yésũ rî ãvõ rú rî ndrẽzó nyé tũ vũdrị́ võ ãlô ʼá, õzõ gõrẽ lâ Yésũ rî ãvõ rú rî tí. Gõʼdá gólâ fí cú ũgị́ ʼálâ kô. 6 Gõʼdá Pétẽrõ drí íyíkâ âcázó vólé lésĩ ró kôrô fĩlí ũgị́ ʼálâ. Gõʼdá gólâ fî bê rî, gólâ drí kpá ítá mvẽêmvê Yésũ rî ãvõ gõzó ʼá lâ rî ndrẽzó tũ võ ãlô ʼá, Yésũ rî ãvõ gõʼdá trá ʼá lâ yû. 7 Pétẽrõ drí kpá ítá gólâ ômbélé Yésũ rî ãvõ rî drị̃ rú rî ndrẽzó rĩʼá kpá nyé tũ võ ãlô ʼá drị̃lị́ lâ lésĩ, âʼdó kô kpãkã ãlô ítá gõlé gólâ rî ãvõ rú rî yí bê. 8 Gõʼdá lãjóʼbá gólâ tíbê Yésũ drí lẽlé rõô gõʼdá rã ʼbá cãlé sị́sị́ ũgị́ tị́ ʼálâ rî drí kpá fĩzó ũgị́ ʼálâ Pétẽrõ ngálâ. Gõʼdá gólâ drí kpá ítá ʼdĩ ʼbá yî ndrẽzó cú ĩtí Yésũ rî ãvõ ãkó. Gõʼdá ĩtí rî, tã lâ ʼdĩ drí fĩzó gólâ drị̃ị̂, gõʼdá gólâ drí kpá tã lẽzó kĩ, Yésũ lîdrî trá õdrã ʼásĩ. 9 Sị́sị́ gólĩyî lẽé tã ʼwãâ kô kĩʼá nĩ rî, Yésũ lîdrî trá õdrã ʼásĩ rî, tãlâ tã gólâ îgĩlí búkũ Ôvârí kâ ʼá rî fí drẽ zãâ gólĩyî drị̃ị̂ kô. 10 ʼDĩî vósĩ rî, Pétẽrõ yî drí ngãzó gõlé võ drílĩyî ârázó ʼálâ sĩ rî ʼálâ lãjóʼbá Yésũ kâ lẽlé rõô ʼdĩ bê. 11 Gõʼdá nĩngá sĩ, Mãríyã Mãgãdálã drí ngãzó gõlé Yésũ rî lóʼdé drị̃ ʼálâ, gõʼdá âdrélé ãkpã ĩvĩ lóʼdé drị̃ ʼá tólâ, rĩʼá ãwó ngõlé. Gõʼdá gólâ drẽ zãâ ãwó ngõʼá rî, gólâ drí ậndị̃zó võ ị̂ndrị́lị́ ũgị́ Yésũ rî ãvõ ʼbãzó nõ ʼálâ kpá óʼdí. 12 Tólâ rî, kôrô drílâ mãlãyíkã rị̃ ndrẽzó ítá lậgû-lậgû bê rĩʼá ĩyî võ Yésũ rî ãvõ ʼbãzó rî ʼá, ãlô drị̃lị́ lésĩ, gõʼdá ãzâ rî íyíkâ pálé lésĩ. 13 Nĩngá sĩ, mãlãyíkã rị̃ ʼdî ʼbá yî drí tã îjízó gólâ tị́ kĩ, "Ãmâ îzó, ní rî ãwó ngõlé nõ ãʼdô tãsĩ yã?" Gõʼdá Mãríyã drí tã-drị̃ lôgõzó gólĩyî drí kĩ nĩ rî, "Ãyẽ, ótrõ íyîngá Kúmú tãndí ãmákâ nõ ãvõ lâ trá ũgị́ ʼásĩ vólé, má nị̃ị́ kô, ngãtá ótrõ ĩyî trá ʼbãlé ãʼdô ʼá yã rî! Ĩʼdî má drí rĩzó ãwó lâ ngõlé nõ." 14 Gõʼdá Mãríyã õtírĩ kpá úlị́ ʼdĩ âtá ĩtí mãlãyíkã ʼdî ʼbá yî drí rî, kôrô gólâ drí íyî jãzó võ ndrẽlé dîrî. Gõʼdá gólâ jâ yî bê rî, kôrô drílâ Yésũ rî ndrẽzó âdréʼá tólâ cú ĩtí Yésũ rî nị̃ ãkó. 15 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí gõzó tã îjílí tị́ lâ kĩ, "Õkó nõ, ní rî ãwó ngõlé ãʼdô tãsĩ yã? Ní ndã ãʼdî ĩʼdî yã?" Gõʼdá Mãríyã ị̂sũ íyíkâ kĩ, ʼdĩî âʼdô õjílã gólâ rĩ ʼbá võ ʼdî vó lâ ndrẽlé rî ĩʼdî. Tólâ rî, kôrô Mãríyã drí tã-drị̃ jãzó Yésũ drí kĩ, "Ãmbá, õzõ ní õtrõ kúmú ámákâ Yésũ rî ãvõ nĩ rî, ní âʼdâ võ ní drí ʼbãzó lâ ʼá lâ rî má drí, tãlâ má nĩ ró bê nĩʼá âtrõlâ ʼbãlé võ tãndí ʼá." 16 Gõʼdá ĩtí rî, Yésũ drí gólâ rî zị̃zó kĩ, "Mãríyã." Gõʼdá Mãríyã ârî lạ̃zị́ Yésũ drí zị̃lị́ ʼdĩ bê rî, kôrô Mãríyã ní drí ngãzó trẽlé tã bê kĩ, "Tã îmbá ʼbá ámákâ!" Gõʼdá drílâ drị́ dõzó Yésũ rú. 17 Gõʼdá Yésũ drí tã âtázó drílâ, "Ní rî drị́ dõlé má rú kô, Mãríyã, ní âyê mâ, tãlâ má cá drẽ kô ûrú ʼálâ ámâ átá ngálâ. Ní nĩ gõlé võ ámâ ậdrúpị̃ yî drí rĩzó rî ʼálâ, ní âtâ tã gólĩyî drí kĩ, mâ trá ãnyî ʼẽʼá gõlé ûrú ʼálâ Ôvârí ãmâ átá ró ãní bê rî ngálâ." 18 Ĩtí rî, kôrô Mãríyã drí úlị́ Yésũ drí âtálé yí drí ʼdĩ ârízó, gõʼdá drílâ ngãzó rãlé gõlé kpá óʼdí lãjóʼbá Yésũ kâ rî ʼbá yî ngálâ. Gõʼdá gólâ câ bê gólĩyî ngálâ rî, gólâ drí tã âtázó ãyĩkõ sĩ lãjóʼbá Yésũ kâ ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Má ndrê kúmú ãmákâ Yésũ trá! Gólâ lîdrî trá õdrã ʼásĩ, gõʼdá gólâ bê rĩʼá lédrẽ-lédrẽ ró." Gõʼdá nĩngá sĩ rî, drílâ kpá úlị́ Yésũ kâ âtálé yí drí ʼdĩ ʼbá yî âʼdázó gólĩyî drí. 19 Kậyị̂ ãlôlâ Yésũ drí lîdrízó õdrã ʼásĩ ʼdî lạ̃njạ́túlị́ lâ ʼdĩ sĩ rî, lãjóʼbá gólâkâ rî ʼbá yî drí rû êʼbézó ĩyî ndrĩ jó ʼá, ĩyî tị̂ âʼbãlé kpạ̃ạ́kũ jó ʼá ũrị̃ drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ rî ʼbá yí kâ drí sĩ, tãlâ gólĩyî ị̂sũ ĩyíkâ tã kĩ, drị̃-ʼbá ạ́ngị́ Yúdạ̃ yí kâ ʼdĩ ʼbá yî âʼdô ạ̃jú ʼbũ ʼbá ĩyíkâ âjóʼá ânĩlí ĩyî ûrúlị́. Gõʼdá nyĩî ró, Yésũ drí âfõzó gólĩyî lãfálé cú ĩtí ạ́tị̃ njị̃ ãkó. Gõʼdá Yésũ drí nî-bê-yã fẽzó gólĩyî drí úlị́ nõ ʼbá yî sĩ kĩ, "Tã ạ̃ʼdị́ ãâʼdô ãní bê." 20 Gõʼdá gólâ fẽ nî-bê-yã bê gólĩyî drí rî, gólâ drí kpá ạ̃lị́bị́ íyî gãrã ʼá íyî drị́ yí bê rî âʼdázó gólĩyî drí. Gõʼdá lãjóʼbá ʼdĩ ʼbá yî drí âʼdózó ndrĩ ãyĩkõ ró rõô, tãlâ gólĩyî ndrê kúmú ĩyíkâ Yésũ trá lédrẽ-lédrẽ ró kpá óʼdí. 21 ʼDĩî vósĩ, Yésũ drí tã âtázó kpá óʼdí gólĩyî drí kĩ nĩ rî, "Tã ạ̃ʼdị́ ãâʼdô ãní bê. Õzõ ámâ átá drí ámâ âjórẽ trá ânĩlí ãngó nõ ʼá ãnî lị̃fị́ îmbálé rî tí rî, ngbãângbânõ má jô kpá ãnî nĩʼá õjílã lị̃fị́ îmbá bê." 22 Gõʼdá nĩngá sĩ rî, Yésũ drí drị́-ãcê Ôvârí kâ fẽzó drílĩyî lôvó-lôvó íyíkâ võzó gólĩyî drị̃ị̂ õmbĩ kâ sĩ. Vó lâ sĩ rî, gólâ kĩ gólĩyî drí rî, "Mbârâkã Líndrí Tãndí Ôvârí kâ rî kâ õrî ãní bê. 23 Má fẽ kpá mbârâkã ãnî drí õjílã âyézó tã õnjí gólĩyíkâ rî ʼbá yî ʼásĩ. Õzõ nĩ ãâyê tã õnjí õjílã ãzâ kâ trá rî, gõʼdá Ôvârí âʼdô kpá tã õnjí õjílã rî gógó ʼdĩ kâ âyéʼá. Õzõ nĩ ãâyê tã õnjí õjílã rî ʼdĩ kâ kô rî, Ôvârí âyé tã õnjí gólâkâ kpá kô." Gõʼdá Yésũ âtálé bê úlị́ ʼdĩ ʼbá yî ndrĩ ndẽlé rî, kôrô gólâ drí gólĩyî âyézó. 24 Kậyị̂ gólâ Yésũ drí íyî âʼdázó lãjóʼbá íyíkâ yî drí rî sĩ, lãjóʼbá gólâkâ ãzâ ãlô rú bê Tómã Lạ̃tị́gó rî yûʼdạ́wạ́ ãzí-ãzí lâ yî lãfálé. 25 Gõʼdá Tómã âcâ bê vólé lésĩ rî, lãjóʼbá ãzí lâ yî drí tã ʼdî âtázó gólâ drí kĩ nĩ rî, "Kúmú ãmákâ Yésũ bê rĩʼá lédrẽ-lédrẽ ró, mã ndrê gólâ trá." Gõʼdá lé ĩtí rî, Tómã gâ vólé dó tã lẽlé úlị́ íyî ãzí-ãzí yî drí âtálé yí drí ʼdĩ ʼá. Gólâ kĩ gólĩyî drí rî, "Õzõ má õndrê ạ̃lị́bị́ gólâ rî îpázó drị́ ʼá gõʼdá kpá gólâ rî gãrã ʼdị̃lị́ ạ̃jú sĩ ʼdî ạ̃lị́bị́ lâ ámâ lị̃fị́ sĩ kô, gõʼdá õzõ má õdõ kpá ámâ drị́-mvá sĩ kô rî, má lẽé tã gbõ té kô úlị́ ãnî drí âtálé má drí ʼdĩ ʼá." 26 Gõʼdá kậyị̂ njị̂-drị̃-lâ-rị̃ vósĩ rî, lãjóʼbá Yésũ kâ rî ʼbá yî êʼbê rû kpá trá óʼdí jó ãlô-ãlô lâ ʼdĩ ʼá ĩyî tị̂ âʼbãlé kpạ̃ạ́kũ. Kậyị̂ rî ʼdĩ ʼá rî, Tómã gõʼdá bê gólĩyí bê jó ʼá tólâ. Gólĩyî âʼbã bê gbõ lé ạ́tị̃ kpạ̃ạ́kũ rî, nyĩî ró Yésũ drí âfõzó gólĩyî lãfálé ândálé kpá óʼdí gõʼdá âdrélé gólĩyî ândrá. Nĩngá sĩ, drílâ nî-bê-yã ʼẽzó gólĩyî drí kĩ nĩ rî, "Tã ạ̃ʼdị́ ãâʼdô ãní bê." 27 Gõʼdá nĩngá sĩ rî, gólâ drí íyî jãzó Tómã ngálâ gõʼdá Tómã rî zị̃lị́ kĩ, "Tómã, ní ânĩ ạ̃lị́bị́ ámâ drị́ ágálé ʼá nõ ʼbá yî ndrẽlé. Ní ânĩ dõlâ cú ánî drị́-mvá sĩ. Ní ndrê kpá ạ̃lị́bị́ ámâ gãrã ʼá nõ, ní gõ ró kpá dõlâ ánî drị́ sĩ, tãlâ ní lẽ ró tã bê. Ní âyê tã gólâ rĩzó tã ị̂sũlị́ rị̃ rị̃ ʼdî vólé. Gõʼdá ĩtí rî, ní lẽ tã pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ ngbãângbânõ kĩ, mâ bê rĩʼá lédrẽ-lédrẽ ró!" 28 Gõʼdá nĩngá sĩ, Tómã drí tã-drị̃ lôgõzó Yésũ drí kĩ, "Ãwô, Kúmú! Má lẽ tã trá ní ʼá ngbãângbânõ. Gõʼdá má nị̃ kpá trá kĩ nĩ rî, nî rĩʼá Kúmú ámákâ ĩʼdî! Pạ̃tị́ị̃ ró, nî rĩʼá Ôvârí ĩʼdî!" 29 Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó Tómã drí kĩ nĩ rî, "Tómã, ní lẽ tã ngbãângbânõ kĩʼá nĩ rî, mâ bê lédrẽ-lédrẽ ró nõ, tãlâ ní ndrê mâ trá ánî lị̃fị́ sĩ rî drí sĩ yã? Má âtâ ní drí, rĩʼá tãndí ró rõô ạ̃tị́ ʼá tólâ õjílã gólĩyî tã lẽ ʼbá kĩ mâ bê lédrẽ-lédrẽ ró, gõʼdá cú ĩtí gólĩyî ndré mâ kô rî ʼbá yî drí." 30 Yésũ ʼê tã lârâkô ãzâ ʼbá yî trá rõô lãjóʼbá íyíkâ rî ʼbá yî lị̃fị́ drị̃ lâ yî ʼá, gõʼdá íîgĩí kô ndrĩ ʼdó búkũ nô ʼá nõngá. 31 Gõʼdá gólâ fínyáwá îgĩlí nõ, íîgĩ trá, tãlâ õjílã õlẽ ró ĩyî tã bê kĩ, Yésũ rĩʼá Ôvârí rî mvá ʼî. Õjílã gólâ tíbê tã lẽ ʼbá trá Yésũ ʼá kĩʼá nĩ rî, Yésũ ĩʼdî ʼdíyî pã ʼbá Ôvârí drí âjólé trá, gõʼdá gólâ Ôvârí rî mvá ʼî rî, gólâ âʼdô âʼdóʼá cú lédrẽ-lédrẽ ạ̃dũkũ ãkó rî bê tã lẽlẽ gólâkâ ʼdĩ sĩ.

21

1 Gõʼdá kậyị̂ ãzâ sĩ, Yésũ drí kpá íyî âʼdázó óʼdí lãjóʼbá íyíkâ njị̂-drị̃-lâ-rị̃ rî ʼbá yî drí ị̃ʼbị̂ ʼẽrẽ îmbá sĩ lị̃mvû ândrê zị̃lị́ Gãlĩláyã rî ʼá. 2 Nĩnĩ gólĩyíkâ ị̃ʼbị̂ ʼẽlé îmbá sĩ ʼdî rî, tã lâ âʼdô trá nõtí. Lãjóʼbá njị̂-drị̃-lâ-ngâ-rị̃ ʼdî ʼbá yî rú lâ ĩyî, Sĩmónã Pétẽrõ, Tómã, Nãtãnélẽ ʼbãlé bê Kánã lé ʼbá ró Gãlĩláyã ʼálâ rî, Zẽbẽdáyõ rî mvá yî Yãkóbã gõʼdá Yõwánĩ bê, gõʼdá kpá lãjóʼbá rị̃ ãzâ ʼbá yí bê, rĩʼá ĩyî ndrĩ ʼdó võ ãlô ʼá. 3 Pétẽrõ drí ngãzó tã âtálé lãjóʼbá ãzí íyíkâ njị̂-kázíyá ʼdĩ ʼbá yî drí kĩ, "Má lẽ ámákâ trá nĩʼá ị̃ʼbị̂ ʼẽlé lị̃mvû ândrê nã ʼálâ." Gõʼdá lãjóʼbá ãzí gólâkâ ʼdĩ ʼbá yî drí tã-drị̃ lôgõzó gólâ drí kĩ, "Mã âʼdô nĩʼá ní bê, mã nĩ ró kpá ị̃ʼbị̂ ʼẽlé." Gõʼdá ĩtí rî, gólĩyî drí ngãzó nĩlí cãlé lị̃mvû ândrê ʼdĩ tị́ ʼá tólâ. Gõʼdá gólĩyî câ bê tólâ rî, drílĩyî nĩzó kõlóngbõ sĩ lị̃mvû ândrê ʼdĩ drị̃ị̂ sĩ ị̃ʼbị̂ ʼẽ bê ngạ́cị̂ gị̃rị̃, gõʼdá gólĩyî ûsú ị̃ʼbị̂ ãlôlâ kô. 4 Gõʼdá võ drị̃ drí ʼbãrẽ põwã rî ʼá, drílĩyî Yésũ rî ndrẽzó âdréʼá ãnyî ʼáʼá lé drị̃ lésĩ lị̃mvû ândrê ʼdĩ tị́, gõʼdá gólĩyî nị̃ị́ kô kĩ nĩ rî, ʼdĩî âʼdô Yésũ ĩʼdî, tãlâ ngá ậwú drẽ dódó õjílã ndrẽzó nị̃lị́ tõ rî kô. 5 Gõʼdá nĩngá sĩ, kôrô Yésũ drí tã îjízó gólĩyî tị́ kĩ, "Ámâ ậdrúpị̃ yî, nĩ ûrû ị̃ʼbị̂ fí té trá yã?" Gõʼdá drílĩyî tã-drị̃ lôgõzó Yésũ drí kĩ, "ʼÉʼẽ, mã rú ãlôwálâ kó kô." 6 Gõʼdá ĩtí rî, Yésũ drí tã-drị̃ jãzó gólĩyî drí kĩ, "Nĩ ʼbê drẽ îmbá ãníkâ ʼdĩ gõlé drị́-ágó drị̃ ʼálâ ró." Gõʼdá gólĩyî drí gõzó îmbá ĩyíkâ ʼdĩ ʼbẽlé, õzõ Yésũ drí âtálé trá rî kâtí. Ĩtí, tã lârõ ró rî, drílĩyî ị̃ʼbị̂ rũzó dũû îmbá ĩyíkâ ʼdĩ ʼá. Gõʼdá nĩngá sĩ, gólĩyî ngâ bê îmbá âsélé gõlé kõlóngbõ ʼálâ rî, gólĩyî âsê gõʼdá kpị̃ị̂, tãlâ ị̃ʼbị̂ ʼdê trá dũû ʼá lâ. 7 Gõʼdá lãjóʼbá gólâ Yésũ drí lẽlé rõô rî ndrê bê ị̃ʼbị̂ ĩyî drí âsélé dũû ʼdĩ rî, kôrô gólâ drí nị̃zó lâ kĩ, õjílã âdré ʼbá ʼáʼá lésĩ ʼdî Yésũ ĩʼdî. Gõʼdá gólâ drí tã âtázó ʼwãâ Pétẽrõ drí kĩ, "Wũû, ãgô rĩ ʼbá âdrélé nã Kúmú ãmákâ Yésũ ĩʼdî!" Gõʼdá Pétẽrõ ârílí bê tã kĩʼá nĩ rî, ãgô rĩ ʼbá âdrélé ʼáʼá lé drị̃ lésĩ nâ kúmú ĩyíkâ Yésũ ĩʼdî rî, ʼwãâ ró gólâ drí ítá íyíkâ ũrûkậ ʼbá yî drílâ ângílí trá vólé ị̃ʼbị̂ ʼẽzó rî âtrõzó sõlé yí rú, gõzó wãlé lị̃mvû ândrê ʼdĩ ʼá gbõjõ yãlé nĩzó Kúmú Yésũ ngálâ lị̃mvû tị́ ʼálâ íyî ãzí-ãzí yî âyélé kõlóngbõ ʼá lị̃mvû ândrê ʼdĩ ʼá tólâ. 8 Gõʼdá ãzí-ãzí lâ yî drí ĩyíkâ ânĩzó kõlóngbõ sĩ, ị̃ʼbị̂ tíbê drílĩyî rũlị́ îmbá ʼá dũû ʼdĩ âsélé kpá fõzó ĩʼdí bê lâ ʼáʼá ʼálâ Yésũ ngálâ. Võ gólĩyî drí ị̃ʼbị̂ rũzó ʼdĩ jẽé ʼáʼá lé drị̃ rú sĩ kô. 9 Gõʼdá gólĩyî câ bê ʼáʼá lésĩ rî, gólĩyî drí gõzó ârílí kõlóngbõ ʼásĩ, gólĩyî drí lạ̃sị́ ãndrã-ãndrã ndrẽzó cú ị̃ʼbị̂ bê drị̃ lâ ʼá lôʼbíʼá, gõʼdá kpá ãmbãtã bê. 10 Gõʼdá kôrô Yésũ drí tã âtázó gólĩyî drí kĩ nĩ rî, "Nĩ âjî ị̃ʼbị̂ ãnî drí rũlị́ ʼdĩ ũrûkậ ʼbá yî nõlé." 11 Gõʼdá Pétẽrõ ârî tã ʼdî bê rî, kôrô gólâ drí ngãzó fĩlí kõlóngbõ ʼálâ kpá óʼdí, gõʼdá gólĩyî drí îmbá tị̂ rũzó lãjóʼbá ãzí ʼdĩ ʼbá yí bê âsélé ĩví ʼálâ lị̃mvû lésĩ. Gõʼdá gólĩyî âsê îmbá bê cú ĩví ʼálâ rî, gólĩyî drí ị̃ʼbị̂ tãndí ûsúzó ʼá lâ dũû, ndrĩ ʼdó rĩʼá kámá-ãlô-nyâʼdî-rị̃-drị̃-lâ-ngâ-mûdrị́-drị̃-lâ-nâ (153). Ị̃ʼbị̂ tãndí ãmbâ-ãmbâ lâ âʼdô bê gbõ lé dũû îmbá ʼdĩ ʼá rî, îmbá ʼdĩ ôkí kô ãlôlâ. Gõʼdá Pétẽrõ drí ị̃ʼbị̂ ʼdĩ ũrûkậ ʼbá yî âtrõzó fẽlé Yésũ drí. 12 ʼDĩî vósĩ, Yésũ drí tã âtázó gólĩyî drí kĩ, "Nĩ ânĩ ngá nyãlé." Nĩngá sĩ rî, gólĩyî îjí tã kĩʼá nĩ rî, gólâ ãʼdî ĩʼdî yã rî kô, tãlâ gólĩyî trá ndrĩ lârõ-lârõ ró, tãlâ gólĩyî nị̃ trá kĩ, ʼdĩî Kúmú Yésũ gólâ drã ʼbá trá, gõʼdá lîdrí ʼbá kpá trá õdrã ʼásĩ rî ĩʼdî. 13 Nĩngá sĩ, gólĩyî ânĩ bê ĩyî ndrĩ rĩlí vũdrị́ rî, Yésũ drí ngãzó nĩʼá ị̃ʼbị̂ lôʼbí ʼbá trá gõʼdá ãmbãtã lâ bê ʼdĩ trõlé fẽlé gólĩyî drí nyãlé. 14 ʼDĩî rĩʼá Yésũ rî rû âʼdâ-âʼdâ ândâlâ nâ lâ lãjóʼbá íyíkâ drí lîdrî-lîdrî gólâkâ õdrã ʼásĩ rî vósĩ rî ĩʼdî. 15 Gõʼdá gólĩyî nyâ bê ĩyî ngá ndrĩ ndẽlé rî, Yésũ drí ngãzó tã âtálé Pétẽrõ drí kĩ, "Sĩmónã Pétẽrõ Yõwánĩ rî mvá, ní lẽ mâ lậvũlị́ kôrô yã?" Gõʼdá Pétẽrõ drí tã-drị̃ lôgõzó gólâ drí kĩ, "Ãwô Kúmú, ní nị̃ trá kĩ, má lẽ nî trá." Gõʼdá ĩtí rî, Yésũ drí tã âtázó kĩ, "Õzõ ãʼdô bê trá ĩtí rî, ʼdõvó ní ndrê kạ́bị̃lị́kị̃ ámákâ vó lâ." 16 ʼDĩî vósĩ, Yésũ drí Pétẽrõ rî îjízó kpá óʼdí ʼwãâ ró kĩ, "Pétẽrõ, tã pạ̃tị́ị̃ ró, ní lẽ mâ trá yã?" Pétẽrõ drí tã-drị̃ lôgõzó kĩ, "Kúmú, ní nị̃ trá tãndí ró kĩ, má lẽ nî trá." Gõʼdá Yésũ drí gõzó kpá tã âtálé kĩ, "Õzõ ní õlẽ mâ trá pạ̃tị́ị̃ rî, ʼdõvó ní ndrê kạ́bị̃lị́kị̃ ámákâ vó lâ tãndí ró." 17 Gõʼdá Yésũ drí tã îjî ãlô-ãlô ʼdĩ îjízó kpá óʼdí Pétẽrõ tị́ ândâlâ nâ lâ ró kĩ, "Pétẽrõ, pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró, ní lẽ mâ fí trá yã?" Tã îjî ʼdĩ ʼbã Pétẽrõ gõʼdá trá âʼdólé tã ị̂sũ ró kpá ĩzã ró, tãlâ Yésũ îjî tã îjî ãlô-ãlô ʼdĩ trá ândâlâ nâ gólâ tị́. Gõʼdá ĩtí Pétẽrõ drí tã-drị̃ lôgõzó kpá kĩ, "Kúmú, ní nị̃ tã trá ndrĩ. Ní nị̃ trá kĩ, má lẽ nî fí trá pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ!" Gõʼdá Yésũ drí gõzó kpá tã âtálé kĩ, "Õzõ pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró ní õlẽ mâ trá rî, ʼdõvó ní ndrê kạ́bị̃lị́kị̃ ámákâ ʼdĩ ʼbá yî vó lâ yî tãndí ró." 18 Nĩngá sĩ, Yésũ drí tã âtázó Pétẽrõ drí zãâ bạ̃dị̃ kĩ, "Pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ró, má âtâ ní drí, Pétẽrõ, kậyị̂ ní drí ʼbãzó drẽ ãgô ãnjî ró lị̃fị́ bê rî, ánî nyãányâ, ní rî trá ítá áníkâ sõlé ní rú, gõʼdá ní rî kpá trá lậmúlị́ lạ́tị̂ ní drí lẽlé rî yî ʼásĩ. Gõʼdá ní õtírĩ cãâ ãrãkã ró rî, õjílã ãzâ âʼdô ánî drị́ rũʼá nĩ lâsélé nĩzó võ gólâ ní drí lẽlé nĩzó ʼálâ kô rî ʼálâ." 19 Gõʼdá Yésũ âtâ úlị́ mãnĩgõ ʼdî Pétẽrõ drí ĩtí ʼdĩ rî, ãʼdô ró bê gólâ rî lị̃fị́ îmbálé õdrã lârâkô gólâ ʼẽ ʼbá âʼdólé gólâ drí ị̃zạ́tú rî tãsĩ. ʼDĩî rî âʼdálé kĩ, gólâ Pétẽrõ ị̂njị̃ Ôvârí trá. Õzõ Pétẽrõ rî ãzí-ãzí yî õndrê gólâ trá fĩî ậtũʼá õdrã lârâkô ĩtí ʼdĩ ʼá rî, gólĩyî âʼdô Ôvârí rî rú lûyị́ʼá. Gõʼdá nĩngá sĩ, Yésũ drí tã âtázó Pétẽrõ drí kpá kĩ, "Ní ârî úlị́ ámákâ, gõʼdá ní ʼdê má vó pị̃pị̂sị́lị́ ãlô sĩ." 20 Gõʼdá ĩtí rî, Pétẽrõ drí gõzó lị̃fị́ jãlé vólé, drílâ lị̃fị́ ʼbẽzó lãjóʼbá gólâ tíbê Yésũ drí lẽlé rõô rî rú. Lãjóʼbá rî gógó ʼdĩ rĩʼá ânĩʼá vólé gólĩyî vó. Lãjóʼbá rî ʼdĩ kpá ĩʼdî tíbê íyî ậtị̃ ʼbá Yésũ rú kậyị̂ gólĩyî drí rĩzó ngá nyãnyã ạ̃dũkũ nyãlé Yésũ yí bê drẽ ãkpãkãʼdã úfú drẽ Yésũ kô, gõʼdá kpá tã îjí ʼbá kĩʼá nĩ rî, "Kúmú, ãʼdî âʼdô ánî drị́-bã fẽʼá nĩ yã rî." 21 Gõʼdá Pétẽrõ ndrê lãjóʼbá ʼdĩ bê rî, Pétẽrõ drí tã îjízó Yésũ tị́ kĩ, "Kúmú, ãʼdô tã âʼdô gõʼdá âʼdóʼá nĩ lãjóʼbá rĩ ʼbá ânĩlí nã bê, áâʼdô kpá gólâ rî fũʼá yã?" 22 Gõʼdá Yésũ drí tã-drị̃ lôgõzó Pétẽrõ drí kĩ, "Má âtâ kpá óʼdí ní drí, Pétẽrõ, ní ʼê tã má drí âtálé ní drí ʼẽlé rî ĩʼdî. ʼDĩî âʼdó kô tã áníkâ ĩʼdî, õzõ má õlẽ gólâ õdrã kô bũúũ kậyị̂ má drí ʼẽzó âgõlé rî tú rî. Tã áníkâ bê ʼá lâ yã? Nî rî gógó, ní ârî úlị́ ámákâ ĩʼdî." 23 Úlị́ ʼdĩ ʼbá yî tãsĩ rî, tã ârí ʼbá Yésũ kâ rî ʼbá yî drí tã ị̂sũzó kĩ, Yésũ õkĩ, lãjóʼbá yí drí lẽlé rõô ʼdĩ õdrãá kô. Tákõ úlị́ Yésũ drí âtálé Pétẽrõ drí ʼdĩ ífí lâ âʼdó íyîngá ĩtí kô. Ífí lâ kĩ íyîngá, õzõ yí Yésũ õlẽ lãjóʼbá ʼdĩ drí rĩlí lédrẽ-lédrẽ ró bũúũ kậyị̂ yî rî gógó Yésũ drí âgõzó ãngó nõ ʼá rî sĩ rî, ʼdĩî âʼdó kô tã Pétẽrõ kâ ĩʼdî. 24 Lãjóʼbá gólâ Yésũ drí lẽlé rõô ʼdĩ îgĩ tã nô nĩ, gõʼdá gólâ ndrê tã ʼdî ʼbá yî trá rû ʼẽrẽ ʼá ndrĩ. Gólâ îgĩ nô tã pạ̃tị́-pạ̃tị̃ ʼî. Ãmâ tã ârí ʼbá gólĩyî sị́sị́-lésĩ rî yî nị̃ gólâ trá, gólâ ị̃tú vósĩ cé rî íyíkâ zãâ tã mbị̂ pạ̃tị́-pạ̃tị̃ rî âtálé ĩʼdî. 25 Nõô trá úlị́ ạ̃dũkũ îgĩlí búkũ nõ ʼá rî ĩʼdî. Yésũ ʼê tã ãzâ ʼbá yî trá dũûdû ãngó nõ ʼá nõngá, tíbê má drí îgĩlí búkũ nô ʼá kô rî. Õzõ tí má õró tã rî ʼdĩ ʼbá yî îgĩî ndrĩ rî, õjílã ndrĩ ãngó ʼá rî îcá kô njị̃lâ, tãlâ búkũ lâ âʼdô ʼbãʼá ạ́ngị́ ró lậvũlị́ kôrô. Ĩʼdî ʼdĩ.