2 Corinthians


1

1 Min Pl nba ki Yennu loomm ni ki u teenin Yiisa Masia toomii na, min nan ti naa bik Timoti-e sbin gbou na ki teen Yennu niib nba be Korint, nan u niib kur nba be Akaya tingbou kur ni. 2 Ti Baa Yennu nan ti Yomdaan Yiisa Masia ninkpabau nan parmaasir-ii be nani. 3 /Naant ki ti tur Yennu nba tee ti Yomdaan Yiisa Masia Baa na niipoouk; e tinit ninbaauk; u boor nie ki ti parmaann kur nyi. 4 /Ne maant ti para ti biak kur ni, a tin mun fit maan binba be biak booru booru ni na para, nan Yennu nba maan ti para biainba na. 5 Ti biak dinu Masia sann paak nba yab biainba, nnae ki ti parmaann mun bia yab kimaan Masia paak. 6 Taa loon ki tin maan i para ki te ki yin la tinnu na paake te ki ti di biak. Ti-i la parmaann, li tee i paake, a tin mun maan i para, ki yin mun la sukuru ki di biak nan taa dir biainba na. 7 Li paak, ti mk dindann ki jiin i po nan i saa saan tnna, kimaan ti mi nan yaa di biak nan taa mun di biainba na, nnae ki i mun bia sii laat parmaann nan taa laat biainba na. 8 N naa waas, n loon ki n tiari biak nba ki ti din dii Asia yent ni na poe. Biak ma din mantik gar ti pa terik ki tan te ki ti aa dindann ti m manfoa powa, 9 kimaan ti ji din tan dukii nan kuun ki fk nanti, aan linba na din tun a lin wannit nan li ki an ki tii maa ti m paaki, aan kii maa Yennu nba fiint kpeemm na paak. 10 /Ne din nyinnit kuun dangbeir na ni. U saa tinnita, ki ti mk dindann nan u bia saa tinnit yoo nan yoo. 11 Yi mun bia sommit nan Yenmiaru man, ki u saa gat niib bonchiann miaru nba ki bi mei ki teent na, ki saa sommit, ki niib bonchiann saa tur niipoouk ti paak. 12 Linba te ki ti mk yuugontir na tee nnae: ti dudukite wantit nan ti mk barmnpaku nan yentinu, tingbou na niib boor, mantik taa daa be nani ki timm nan yimm tee weinanleeb na; Yennu sommir paake te ki ti be nna ma, li ki tee nisaarii yan paak kaa. 13 Ti sbin linba ki i saa fit karin bann li paake ki teeni na, aan mk dindann nan i tan saa bann fanu 14 nan yaa po bann waaminna biainba na, a i tan saa fit kii mk yuugontir ti paak, nan taa mun sii mk yuugontir i paak, ti Yomdaan Yiisa jenu daar biainba na. 15 Maa bann linba na paake ki n daan lor maa n po jen i boor, ki yin la sommir taar munlee, 16 kimaan n daan lor nan mi-i tai gaar saa Masedonia man bot gnie, ki mi-i tai jent man bia bot gni, ki la sommir i boor, linba saa sommin ki n mat saan Judea. 17 Ki n lor ma daan tee kpinkpannii lore-e? koo maa daan lor maa n tun linba ma tee nan tingbou na yab nba tuu yet a, “Nn, nn,” aan bia tan yet a “Aaii, aaii” nae-e? 18 /Naan Yennu nba tee barmnii daan na paak, n msonn nba ki n daan turi na ki tee “Nn” nan “Aaii” kaa. 19 Kimaan Yiisa Masia nba tee Yennu Bija, wunba ki min nan Sailas nan Timoti din mnt u po ki turi na, u ki tee “Nn” nan “Aaii” kaa, aan u tee “Mme.” 20 Kimaan e tee “Nn” Yennu msona kur ni. Linba na paake te ki ti yet a “Mammm” Yiisa Masia ni, ki li dont Yennu sann. 21 Yennu-e din gannit ki ti be ti k, ki senn timm nan yimm fanu Masia ni. 22 /Ne jii u Seyee ki teen ti para ni, ki li tee dk ti paak, ki want nan u tan saa turit linba kur ki u bir guunit nawa. 23 Yennu-e tee n siaradaan nan linba daan te ki n ki baar Korint i boor na tee n ki loon ki n dat i tubae. 24 Ti kan fit mukisi ki wanni yaa saa teen yada biainba, kimaan ti mi nan i mk yada ki see fanu, aan ti tuun nani a tii wanti yaa saa teen biainba kii mk parpeenne.



2

1 Li paake ki n ji daan lor n par ni nan n kan baar i boor ki tan turi parbiiri. 2 Li-i tee ki n baar ki tan biir i para, mee ji saa penn n pari, see yimm nba ki n biir i para na. 3 Li paake ki n din sbi gbou, maa n ki loon ki n baar ki tan la parbiir yimm nba bo saa penn n par na boori. Kimaan n teen yada nan n parpeenn tee i mun yaa parpeenne. 4 Maa din sbin gbou na ki teeni, n din sbir nan parbiir bonchiann nan ninnyuute; li din ki tee a n loon ki n biir i para kaa, aan n din loon ki yin bann lomm bonchiann nba ki n mk ki jiin i poe. 5 Li-i tee ki s tun i yen biit, u ki biir min k kaa, aan u biir i kuraewa, maa ki loon lin mantiki tee ninmnn na paake ki n yeen linba na. 6 I kure daan lakin ki dat u tubir, li paak, li jaa, 7 li an ki yin nyik chab, aan kii maant u par, ki daa te ki u baa tarrri. 8 N barimie, aant ki wun bann nan i bia daa loon bonchiann. 9 Linba na paake ki n din sbin maa n laan i set saak n mb bonsiar kur ni-i. 10 Li-i tee ki i nyik chab wunba u biit, n mun nyik chabe na, kimaan mi-i nyik chab linba paak, i paake te ki n nyik chab Masia tnn; 11 a Sintaanii daa laat yaaki, kimaan ti mi u snii nba tee biainba. 12 Maa din tan baar Trowas doo ni maa n mnt Yiisa baranii nae, ki n bann nan Yennu set loot u toona snjouk lea. 13 /Naan maa din ki la n naa bik Taitus le na paake ki n ki la pardnn; li paak ki n chab le teeb, aan gar saan Masedonia. 14 Ti teen Yennu niipoouk, kimaan taa gaa nan Masia na paake ki ti nyant bonsiar kur. Yennu jiit a ti fiit Masia-e ki wann s kur; ki u baranii bannu tee nan tulaarii nba nubir man biainba nae. 15 Ti tee nan bonnunubmana nae, ki Masia jiit ki wubint ki teen Yennu, ki li yat k binba laat tinnu nan binba ki laat tinnu na kura. 16 Binba ki laat tinnu na boor, ti tee nan nubiru nba baat nan kuun nae, aan binba laat tinnu na animiie, ti tee nan nubiru nba baat nan manfoor nae. /Nmee ja nan toona mai? S kaa. 17 Tn, ti ki tee nan binba dia Yennu mmaan ma ki li tee kpinkpou ki turib na kaa, aan ti piak barmniie, kimaan Yennu-e tunt; li paak ki ti be u tnn, ki mntir u mmaan Yiisa yiikoo ni.



3

1 Ki linba na want nan ti bia want ti me-e? Li tee talase nan s n sb ti siara gbant ki turini-i? Koo ti gaar ti siara gbant i boor nan siab nba tuun biainba na-a? Aaii. 2 Yimme tee ti siara gbou ki taab ti para ni, a s kur n karin ki bann. 3 Li d paanu nie nan yimme tee Masia gbou ma ki u sb ki tunt nann; li ki tee gbou nba ki nisaarik jii makmnu ki sb tanpatlai paak kaa, aan manfodaan Yennu Seyeee sbir nisaarii para ni. 4 Linba paak ki ti piak nna na tee taa teen Yennu yada Masia sann paak nae. 5 Ti ki want ti m nan ti saa fit tun siar nan ti m pa kaa, aan Yennu sommir paake ki ti fit tuun toonn na. 6 /Ne din te ki ti ja nan u mlorpaann toonn na; ki mlorpaann ma ki tee Moses sennu nba ki u din sb na kaa, li tee Seyee yare; kimaan sennu ma baat nan kuume, aan ki Yennu Seyee teent manfoor nba kaa gbennu. 7 Yoo nba ki Moses din sb sennu ma tann paak na, li yooe ki Yennu ma yentsaakar sik ki nyirik Moses numm po; ki li nyiriiu paak, ki Israel teeb na ki fit gorii. Ki li-i tee ki sennu nba din baat nan kuun ki bia gaar na din baar nan yentsaakar, 8 i mi a nlee ki Seyee snu kii be nan yentsaakar ki gariri? 9 Li-i tee ki sennu nba wann niib a bi mk biit na din baar nan yentsaakar, Seyee snu nba te ki niib tee niamm na be nan yentsaakar ki garira. 10 Sennu nba din tuu be nan yentsaakar na din tan k li yentsaakara, kimaan yentsaakar nba yab garir na paak. 11 Li-i tee ki sennu nba din gar na din baar nan yentsaakar, Seyee snu nba sii be nan yoo nba kaa gbennu na, li yentsaakar sii yab bonchiann ki gar nna. 12 Taa mk dindann nba na paake ki ti mk parcheenn. 13 /Naan ti ki tee nan Moses na kaa; e din jii chinchenn ki pin u numm po, a Israel teeb daa laat yentu nba be sennu nba yaa lin gar na ni. 14 Bi dudukit din ki yenti; bi-i karin Yennu gbounkperuk na yoo nba, li tee nan chinchenn ma bia daa dk bi dudukit nae. See wunba jii u m ki tabin nan Masia-e ki chinchenn ma tuu dkit u dudukit. 15 Ki tan tuu dinna, bi-i karin Moses sennu na, chinchenn na bia daa dk bi para. 16 /Naan li-i tee ki nir mat waa ti Yomdaanie, chinchenn ma saa dkite. 17 Ki ti Yomdaan tee Seyee nae; ki siaminba ti Yomdaan Seyee na be, yent-n-m be lee. 18 Li paak, chinchenn ma ji ki dk ti numm po, ki ti laat ti Yomdaan nba mk ant bonchiann biainba, ki li kpintit ki ti naan, ki ti ant bia pukii yoo kura, ki ant ma nyi ti Yomdaan nba tee Seyee na boore.



4

1 Yennu ninbatinu paake ki u jii toona na ki teen ti nii ni, ki li te ki ti ki mk kpinkpangbatuku. 2 Li paake ki ti y^et bunbnn ni toona, nan bontiteet nba baat nan fei, ti ki tuun ki dk niib na, ti ki lebit Yennu maan ki kpann niibi, aan ti m be Yennu tnn ki mntir u maan paanu ni nan barmnii, a s daa mk dudukbiit ki jiin ti bontiteet po. 3 Li paak, li-i tee ki Yennu baranii brie, li br binba kpet Yennu snu na boore. 4 Bi ki teen Masia yada, kimaan Sintaanii nba ki tingbou na niib jiantir na dkin bi dudukita. /Ne dkint bi numm po a bi daa laat yentu nba dkit bi paak na. Li yentu nyi baranii nba want Masia pa na boore; e tee Yennu ninnau. 5 Ti ki mntir ti m po kaa, aan ti mntir Yiisa Masia poe, a e tee ti Yomdaan na, aan want nan timme tee u toontunna ki teeni, u sann paak. 6 Yennu nba din yet a “Yentu n yent bunbnn ni na,” e te ki u yentu na yentir ti para ni, a ti bann u yentsaakar nba tee biainba; li yentue yeen Yiisa Masia numm po. 7 /Naan timm nba mk Seyee mkint na tee nan ykboba nae, ki li want nan pa nba gar pa kur tee Yennu yare, li ki tee ti yar kaa. 8 Ti di biak bonchiann yoo kur, aan li kan fit nyanniti; ti tuu k sommir sianyoo, aan ti ki kit dindann; 9 bi dintit biak, aan Yennu ki nyikititi; bi lut ti ni, aan ki fit kpiiti; 10 Yiisa kuun na be ti gbanant ni yoo kur, a lin te ki u manfoor na n mun nyi paanu ti gbanant ni. 11 Yoo nba ki ti fo na, ti be kuun nuu nie Yiisa paak, a u manfoor nba be ti gbanant nba yaa lin tan kpo na ni n nyi paanu. 12 Ki ti jii ti m ki chab kuun, a yimm n la manfopaann. 13 Li sb Yennu gbou ni a “Maa teen yada na paake ki n pak,” ki ti mun mk Seyee nba din te ki nir ma teen yada na, li paak, ti mun teen yadae ki piak na. 14 Kimaan ti mi nan Yennu nba din fiin ti Yomdaan Yiisa kuun ni na, e tan saa fiin timm nan yimm nba waa Yiisa ma kuun ni mun, ki baar nant u m boor. 15 Kimaan linba na kur be a lin somm yimme, ki niib bonchiann nba tan saa la Yennu ninbatinu na tan saa tur niipoouk bonchiann, ki dont u sann. 16 Li paake ki ti ki mk kpinkpangbatuku; halii nan ti gbanant nba kpet saa na gbaa, aan Yennu pantir ti seeie daar n tuu daar. 17 Li paak, biak waaminna nba ki ti di, ki li kan yukir nae, tan saa baar nan parpeenn nba yab ki kaa gbennu ki turit, ki parpeenn ma tan sii yab ki gar ti biak na bonchiann, 18 kimaan ti baka kaa linba ki ti laat na po, aan ti baka be linba ki ti ki laat na poe; kimaan linba ki ti laat na, li kan yukiri ki li saa gar, aan linba ki ti ki laat na arin tan sii be nan yoo nba kaa gbennu.



5

1 Tn, ti mi nan gbanant nba ki ti mk mtana na-i tai kpo, ti mk aak nba ki Yennu saa turit sanpaapo, ki li ki tee nisaarik kaa maa aak mai, ki li bia tan sii be nan yoo nba kaa gbennu. 2 Li paak, ti ji jikire ki guu daar nba ki Yennu tan saa jii ti sei ki kn aak ma ni. 3 Kimaan ti-i tai k le, ti sei ji kan mi k binbeboori. 4 /Naan ti sei nba daa woo gbanant na ni na, ti kuriie. Li ki tee a ti ji ki loon gbanant na benu kaa, aan ti loon sanpaapo gbanant na, a li daar manfoor na n tan nak kuun ki lin gbenn. 5 Yennu-e ammit ki ti teen siir lebitu na po, ki turit u Seyee, ki li wantit linba ki u tan saa turit na po. 6 Li paak, ti mk parcheenn yoo kura, ki bann nan ti sei-i be tingbou na gbanant na ni, ti kaa sanpaapo, ti Yomdaan boori; 7 kimaan ti waa yada snue, ti ki waa linba ki ti ninbinn laat na kaa. 8 Ti mk parcheenn ki sunman tin nyi gbanant na nie ki kun ti Yomdaan boor. 9 Li paak, taa be tingbou na ni, koo u boori, ti ninbinn mn tin penn u pare. 10 Kimaan ti kur binbe tan saa nyi paanu Masia tnn, buut daar, ki s kur tan saa gaar paauk nan u toona nba tuu tee biainba tingbou na ni nae, laa tan ani, laa bii, li fan nana. 11 Taa baakit ti Yomdaan biainba na, li paak ki ti daak niib a bii waau. Yennu mi ti binbe nba tee biainba; ki n mk dindann nan i mun bia mi i para ni, n binbe nba tee biainba. 12 Ti ki dont ti m kaa i boori, aan ti loon ki tin turi yaake ki yin fit faa parbia ti paak, ki pak tur binba gorii nisaarik nanyer po ki mk yuugontir u paak, aan ki gorii u binbe na. 13 Ti-i tee ninkanmait dammiie, Yennu paake ki ti tee nna; aan ti-i munii kii tee ninkanmait dammi, i paake te ki ti ki tee nna. 14 Masia lommu diat; taa ji bann nan niyenke din gaar s kur paak ki kpo na, li want nan s kur kpo nane. 15 /Ne din gaar s kur paak ki kpo, a binba fo na daa be ki tur bi m-i, aan kii be ki tur wunba din gaar bi paak ki kpo ki bia fiir kuun ni nae. 16 Li paak, ti ji ki gorii nir nanyer po kaa; taa din got Masia nanyer po biainba na, aan ti ji ki gorii nna kaa. 17 Li paak, nir nba be Masia ni, li y ji tee nipaame; u binbenkperik kur ji gara; gotir man, binbenpaa ji baar li y niwa. 18 Linba na kur nyi Yennu boore. /Ne ammitit Masia paak, a ti ji daa tee u datai, aan kii tee u ysnbae, ki bia turit u toona a ti te ki niib n mun teen u ysnba. 19 Li want nan Masia nba din kpo na, anne tur Yennu snu a wun teen tingbou na niib u ysnba, ki nyik chab bi toonbiit, aan jii u baranii nba wantib biainba ki u teeb u ysnba na, ki teen ti nuu ni. 20 Li paak ki ti ji tee Masia taatara ki Yennu te ki ti yi niib. Masia paak ki ti barimi a yin tunn ki teen Yennu ysnba. 21 Kimaan ti paake ki Yennu din te ki Masia, wunba ki mi tun biit na, set timm biitdamm seenu ni, a tin la yentinu binbe Masia ni.



6

1 Li paak, timm nba tuun Yennu toona u sommir paak na, ti barimie, i daa te ki u ninbatinu na tee yanni. 2 Kimaan Yennu yet a: “Yoo nba din tan ja na, n din gbiint i miaruwa. Ki yoo nba din tan ja nan ki n tinni na, n din tinniwa.” Gbiintir man, dinnae tee daar nba ja. Dinnae ki yaak be ki niib saa la tinnu ma. 3 Timm arin ki tuun linba saa gr s Yiisa Masia snu ni, ki s n tan mann yet a ti toona ki ani. 4 Ti binbe nba tee biainba nae want niib nan ti set tee Yennu toontunnae, kimaan ti laat biak, nan mukisuk, nan maan, aan lek di sukuru li kur na ni. 5 Niib dia kpaasa ki boot, ki loontit dansarii; ti paak ki niib fu fuut; ki ti lek tuun toona ki ki gnt nyiku, ki ki di yenn yoo gbaa. 6 Ti tee popeendamme, ki mi Yennu mmaan, ki mk sukuru nan burchint, ki gbee nan Yennu Seyee, ki loon niib, 7 ki beerib Yennu mmaan nba tee barmnii na, ki mk Yennu pa; ki bia mk yentinu binbe nba tee jatiat nba be ti niidiitu ni, nan ti niiga ni na. 8 Nisiab teent baakir, ki siab mun sukiit, siab biir ti sana, ki siab mun piakit; siab yeen a ti lin kpann niibe, aan ki ti piak barmniie. 9 Ti ki mk sann niib boori, aan ti mk sann Yennu boor. Kuun tiin ki waate, aan ki ti lek mk manfoor; Yennu-e te ki biak baatit, aan u ki te ki li kpiti. 10 Ti mk parbiir arin, aan Yiisa paak ti mk parpeenne yoo kura. Ti tee tariie, aan timme te ki niib bonchiann tee mkita Yennu boor. Ti ki mk tingbou na mkint siari, aan ti mk linba gar mkint kura. Linba na kura want nan ti set tee Yennu toontunnae. 11 Yimm Korint doo ni teeb, ti po beti ti nk ni barii kura. Ti looni bonchiann; 12 li ki tee timm kaa ki loonini; yimme ki loonit. 13 N piak teeni nan nir nba bo saa pak u ti waas biainba nae; yii loonin man nan maa looni biainba na. 14 I daa mk weinanleeb nan niib nba ki teen Masia yada na. Linba an nan linba ki an saa fit lakin be nan leeba-a? Yentu nan bunbnn saa fit lakin taan mb ki be nan leeba-a? 15 Masia nan Sintaanii saa fit taan mba-a? Nir nba waa Yiisa snu nan wunba ki waa-r saa fit taan binben-yea-a? 16 Yennu diiuk nan poochianfeek tee yomme-e? Aaii. Timme tee diiuk ki tur manfodaan Yennu, kimaan Yennu din yet a: “N sii be n niib para nie, kii be namm. N sii tee bi Yennu-e, ki bi mun tee n niib.” 17 Li paak ki Yennu bia yet a, “Bkitir i m man, ki nyi tingbou na niib sinsuuk ni, ki nyik biit kur tumu, ki n saa gaari. 18 N sii tee i Baae, ki i tee n naasimm nan n sapaamm. Min, Yabint Yennu-e pak na.”



7

1 N naa walonkai, Yennu nba senn msona ki turit na paak, yi aan ki ti nyik linba kur tee toonbiit, nan linba kur tee dudukbiit, aan kii tiin Yennu, kii tee popeendamm nan barmnii. 2 Ii loonit man. Ti ki mi tun s bonbiiri, koo ki tun siar ki biir s, koo ki mab s. 3 N ki sb nna a n biiri kaa. Ti lek looni, nan maa po beti biainba na. Mi-i lekii kpo koo mii be n manfoor ni, aan ti lek sii looni. 4 N ki mk birsuk i paaki; n mk yuugontir nani, ki n par mei i paak bonchiann. Ti biak dinu kur ni, aan n mk parpeenn nani. 5 Taa din baar Masedonia ti din ki fit foi. Ti din la mukisuk lokir kur po; niib din kn nant Yennu mmaan na paak; ki jamaanii din be ti para ni, 6 aan Yennu nba maant binba mk parbiir para na daan te ki Taitus baar ti boor, ki tan maan ti parawa. U baaru ti boore daan te ki ti para maak. 7 /Nann kuuk kaa daan maak ti para, aan u bia daan betit i binbe nba tee biainba; anne bia daan te ki ti para maak. U daan betit a i ninbinn mn nan ki i bia lan, a i mk parbiir i toonbiit paak, ki i ninbinn mn nan ki i sak n mb. Linba nae te ki n mantik mk parpeenn. 8 Maa din sb gbou nba ki turi na, li gbou din turi parbiir waama, ki n m kbia i parbiir ma paaka, mtana n ji ki m kbia li paaki, 9 aan n ji mk parpeenne. I parbiir ma paak kaa te ki n mk parpeenni. I parbiir nba te ki i nyik i toonbiit na paake ki n mk parpeenn. Yennu-e din te ki i para biir i toonbiit paak, li paake ki li gbou mk nyt turi. 10 Kimaan Yennu-i te ki nis la parbiir u biit paak, anne saa te ki wun nyik u biit tumu ki la tinnu, ki li kan mi biir u par jikii; aan tingbou na parbiir arin baat nan kuume. 11 Yennu nba te ki i la parbiir na, i m la biainba ki li turi nyta: i baka be Yennu labaar ni, ki i bia loon yin wann nan i ki mk biiti; i bia tiin Yennu; i loon ki i bia lan; i bia loon yin tun Yennu loomm; i po dat biitdaan na tubira. Yaa tun nna ma, li set want nan i ki mk bisiat maan ma ni. 12 Maa din sb gbou ma ki turi na, li ki tee nir nba tun toonbiit na paak kaa ki n din sbiri, li bia din ki tee nir nba ki u biir na paak kaa ki n sbiri. N din loon yin bann i baka nba be ti po biainba Yennu boore, anne din te ki n sbir. 13 Mtana ti para maak i paaka. Ti bia mk parpeenn bonchiann, kimaan Taitus daan la pardnn i kur paak, ki li daan tur parpeenn, li paake te ki ti mun mk parpeenn. 14 N po din paki u boor niwa, ki i ki te ki n dii fei. Taa tun beeri labaar nba kur na, li tee barmniie. Nnae mun, taa din piaki Taitus boor ni na, ti din piak mniie. 15 U tiar yaa daan gaar saau biainba ki baak, ki bia baak waa beti linba ki saakir na. /Nanne te ki u mantik looni. 16 N mi nan i lek bia sii ammit tuun linba kur ane. Li paake ki n mk parpeenn bonchiann.



8

1 Ti naa waas, ti loon ki yin bann Masiaweira nba be Masedonia na nba tur Yennu piinii biainbae. 2 Bi din dii biak ki la bikinn nan namu bonchiann, aan lek mk parpeenn. Bi namu ni aan bi din wann burchint ki tur Yennu piinii bonchiann. 3 N saa fit teen bi siara nan baa din mk linba, bi din tur nan bi pa terike, ki po din saa gar baa bo saa tur biainba gbaa; 4 ki din barint a tin gaar bi piinii ma ki tur Yennu niib nba tee tarii na. Li din tee bi yanbte nan bin turib. 5 Bi din tur ki li gar taa po din dukii baa saa tur biainbawa. Sinsinn bi din jii bi me ki tur ti Yomdaan, ki lian fit jii bi m ki turit, Yennu loomm ni. 6 /Naan yimm arin, Taitus-e daan te ki i piin gaan likirii ki teen Yennu. Ti daan bet a wun yabir ki sommi ki yin tun likirii toona ma kur ki gbenn nan lomm. 7 Tn, i teen Yiisa yada, ki mi u labaar fanu, ki fit piak leeb u mmaan, ki waau nan ninmnn, ki bia loonit; yaa tun linba na kur nan ninmnn na, ti loon ki yii tuun toonana ma mun nnae nan ninmnn. 8 Maa yeeni linba na, li ki tee n mukisi kaa a yin turi; n wanni Yennu nisiab numm nba mn biainba nan bin tur piinii, kimaan n loon ki n bann yaa loon biainbae. 9 I mi ti Yomdaan Yiisa Masia nuu nba yaa biainba. U din tee mkite, aan ki i paak ki u kpant tarik, ki u tarik kpantu ma paak te ki yimm ji teen mkita. 10 Maa saa beti mbonn nba tee nnae: yaa din piin ki gaan likirii nba binn po na, li an ki yin gaar ki tont mtana. Yimme din d leeb ki loon Yennu piinii turu, ki bia piin ki teen piinii ma. Ii yabir i m paak ki gaarir tont. 11 I ninbinn din mn nan piinii ma turu. Ii aan ki i ninbinn-ii biaki mn piinii ma turu paak, nan yaa saa fit tur biainba, ki gaar linba tenn na tont. 12 Nir nba loon ki wun tur Yennu piinii, ki tur nan waa mk biainba, Yennu saa gaara. Yennu ki loon ki nir n tur ki gar waa mk biainba. 13 N ki loon ki yin tur leeb aan di fara li paaki. N loon ki i kur-ii jame. 14 Linba te ki n yeen na tee nnae: yaa mk ki li yab mtana na, li an ki yin somm binba ki mk na, ki li-i tee ki i mun tan ki mk yoo nba, aan ki bi mun mk ki li yab, bi mun saa sommiwa. /Nanne saa te ki i kur jan, 15 nan laa sb Yennu gbou ni biainba na a, “Wunba din tkir bonchiann na, u din ki dii tenni; ki wunba tkir waaminna na, li din ki pt.” 16 Ti piak Yennu nan waa te ki Taitus baka be i ni nan ti baka nba mun be i ni biainba na; 17 kimaan taa barim a wun saan i boor na, u saka; ki u m numm mn nan wun baar i boor; ki u yaa wun baar nan u m loomme. 18 Ti tan saa te ki ti naa bis n wei ki baar i boor. Ti naa bik ma nba mntir Masia baranii biainba na paak te ki Masiaweira kur piak bonchiann. 19 Bi bia gann a wuu waa-t ki tin somm Yennu niib nba tee tarii na. Linba nae saa dont ti Yomdaan sann, ki bia wann nan ti set loon ti leeb sommir. 20 Ti tan saa jii likirii bonchiann ki saa sommib, aan ti ki loon ki s n pak biir ti sann a ti loon likirii na ni siari. 21 Yennu mi nan ti tuun nan li snu, ki ti loon niib n mun bann nan ti set tuun nan li snue. 22 Li paak, ti saa tun ti naa bil mun ki wun chian Taitus nan u weinanl ki bin baar i boor. Yoo kur, ti laat ti naa bik ma binbe nba tee biainba, ki bann nan u numm set mn Yennu toona paak, kimaan u ki mk birsuk i paaki. /Nanne te ki u mantik loon ki wun saan i boor. 23 Nisiab-i boi-i Taitus po, yin betib nan u tee n toontunnanle, wunba sommitin ki n beeri Masia baranii. Nis-i boi-i ti naa waas nba waa Taitus na po, yin bet a bi tee Masiaweira toontunnae, ki bi binbena paake te ki niib dont Masia sann. 24 Ii wann ti naa waas ma nan Masiaweira kura yaa loomm biainba, ki bin bann nan taa daan piaki biainba bi boor na tee mniie.



9

1 Li ji ki kpaa talas ki n sb gbou ki beti biainba ki i saa somm Yennu niibi. 2 N mi nan i loon ki yin sommib. N daan paki Masedonia teeb boor, ki betib biainba ki yimm nba be Akaya yent ni na din loon yin somm Yennu niib binn po. I numm nba din mn Yennu niib sommir paak na, li din te ki Masedonia teeb mun loon bin sommibe. 3 N loon ki n te ti naa waas na n baar i boor nie ki la nan taa piaki biainba na set tee mniie; i be nan maa yetib biainba na ki teen siir ki tur likirii na. 4 Nna-i kaa, Masedonia yent ni niib ma-i tai wein ki baar i boori, ki s ki i daa ki teen siiri, li saa dinnin feiwa; ki li kii tee min kuuk kaa saa di fei, ti kurae saa di fei, kimaan ti daan paki bi boor niwa. 5 Li paak, n dukin nan li an ki n barin ti naa waas na, ki bin gar n tnn ki baar i boor, ki sommi ki yin gaar likirii ma, nan yaa daan senn i msonn biainba na, ki mi-i tai baar yoo nba man la ki i po gaar tonta. /Nanne saa wann nan i tur nan i m loommo, aan s kaa mia-i ki i turi. 6 N beerie, wunba bur waaminna tan saa jaan waaminnae; ki wunba mun bur saama tan saa jaan saame. 7 Wunba kur dukin u par ni a wun pi piinii biainba, li y n pi nna, ki daa piin nan parbiiri, koo ki pi nan mukisuku, kimaan Yennu loon nir nba piin piinii nan parpeenne. 8 Yennu saa fit turi bont kur, ki i kan k siari. I saa la ki lin gar yaa loon biainba, ki fit somm binba kur ki mk na, 9 nan laa sb Yennu gbou ni a “Wunba nuu arin yab ki teen tarii, u burchintuk kan mi gbenni.” 10 Yennu nba teen niib bonboorii ki bi buur, ki bia teemm jeet ki bi di na, e saa turi bont kur ki lin jai ki saa gar, ki yin ji mantik somm niib. 11 Li-i tee ki i sommit niib bonchiann, Yennu saa sommi bonchiann. Yaa turit piinii a ti somm leeb na, niib bonchiann saa pak Yennu, i piinii ma paak. 12 Li-i tee ki i sommit Yennu niib ki teemm linba ki bi ki mk, li saa te ki niib bonchiann n tur Yennu niipoouk. 13 Li-i tee ki i sommitib, anne saa wannib nan i set gaar Masia baranii na ki sakira, ki i nuu yaa ki i chentir namm, ki bia chentir nan niib kur yaa mk linba. /Nanne saa te ki bin dont Yennu sann, 14 ki miar ki turi, kii looni, kimaan Yennu-e te ki i nuu yaa bonchiann. 15 /Naant man ki tin tur Yennu niipoouk, kimaan e turit u Bija nba gar piinii kur na.



10

1 Tn, i siab yeen a mi-i be i boor ni, n ki mk par, a aan mi-i saan ki be siarpo, n tuu mk pare, ki ji sbin gbant ki kpaani. Min Pl ti, n mk baakir ki be soon nna nan Masia nba be biainba na, ki barimi a yin amm i binbe, 2 ki mi-i tai baar i boor yoo nba, n kan dat i siab tuba. N mi nan mi-i baar i boor yoo nba, see ki n dat binba yaa ti waa tingbou na niib nba waa linbae na tuba. 3 Li tee barmniie nan ti mun lek tee nisaariie, aan ti ki kn kunknn nba tee nisaarii yar kaa. 4 Li paak, ti ki jikit nisaarik pa kaa a ti kn li knni, ti jikit Yennu pa nba saa biir Sintaanii pa kur nae ki kn. Ti piak ki nyant niib nba ki saak Yennu mmaan nae, 5 ki nyant niib nba mk karinbaanii ki dukii a bi mk yan ki gar Yennu na, a ti te ki s kur dudukit n gaar Masia. 6 Ti-i bonni mi binba be i sinsuuk ni ki sak Yennu mb na, ti bo saa dat binba ki sak na tubae. 7 Yimm gorii nisaarik numm po kuuke. S-i be i sinsuuk ni ki yaa u tee Masia ye, li y n tiar nan ti mun tee Masiaweirae nan waa tee biainba na. 8 Ti Yomdaan din turin yudantuk na a n sommie ki yin fit wei fanu, u din ki turin a n biiri kaa. Mi-i lekii nyu bara ki gar maa bo saa nyu biainba, aan n kan di fei. 9 I daa dukii nan n loon ki n sb gbou nba saa jeenie. 10 Nisiab yeen a n sbin gbant ki li tee nan pandaans yare na, a aan mi-i tai baar i boor yoo nba, n ji tuu ki mk pa, a ki n mbona na ji tuu tee yanne. 11 Li an ki li niib n bann nan taa sbin ti gbant ni a ti saa tun biainba na, ti-i tai baar yoo nba, li biae ki ti set saa tun. 12 Mammm, ti ki loon ki tin jii ti m ki bikin nan siab nba dont bi m na, ki bia ki loon ki tii tee nan bi yemm na. Bi ki mk yami, bi gorii leeb binbe nba tee biainbae ki bikii nan bi m. 13 /Naan timm arin, ti ki dont ti m ki gaar ti toona nba tee biainba. Ti mk yuugontir toona nba ki Yennu nyinnit ki turit na paake. Taa beeri Yennu mmaan nba nae tee toona ma yenn-nba. 14 Ti din d siabe ki baar i boor ki beti Masia labaar. Taa tuun linba nae tee Masia nba sennit linba a tii tuun. 15 Ti ki loon tin gaar paku siab toona paaki. Ti mk dindann nan i saa amm teen Yiisa yada bonchiann, ki sommit ki tin amm tun Yennu toona bonchiann i boor, nan waa jiir ki turit a ti tunn biainba na. 16 Ki ti saa fit saan doi nba fk ki gar i doo na, ki mnt li baranii. Ti kan saan siaminba ki siab po tun na, ti ki loon tin gaar paku nisiab toona paaki. 17 Li sb Yennu gbou ni a, “Wunba faa parbiir, li an ki wun faa parbiir linba ki Yennu tun paake.” 18 Kimaan nir nba piak u m, li ki want nan Yennu numm gboou kaa; ti Yomdaan-i piak wunba, anne want nan Yennu numm gboou.



11

1 Mi-i piak jatiie, aan yimm n lek yabir i m ki di sukuru nanin. 2 N looni bonchiann nan Yennu nba looni biainba na. I tee nan sapaam nba ki mi j nae, ki n loon ki n jii-i ki tur Masia ki yii waa kuuk. 3 N mk jijeet i paak a niib tan saa mann kpanni a i ji daa waa Masia fanu, nan Sintaanii nba din kpann Adam aapoo Iif biainba na. 4 Nis nba tuu baar i boor ki beeri labalia nba ki tee Yiisa labaar nba ki ti din beti na, bee teen ki i tuu di sukuru nan li y? Bee teen ki i gaan maan nba ki tee Yiisa baranii, ki bia gaan seek nba ki tee Yennu Seyeei? 5 Niib nba kpanni a bi tee Yiisa toomiinbae na, n ki dukin bi garimi. 6 Li-i lekii tee ki n ki mi barii paku fanu, aan n mi Yennu mmaan na nan li snu, ki yoo kur ti bia wanti li kura paanu ni. 7 N lek sikin n me maa n donni, kimaan maa din beti Yennu baranii ma na, n ki gaar i siar li paaki. Ki maa din tun nna ma, n mk biite li paaki-i? 8 Maa din beeri Yennu mmaan na, Masia nisiabe din tuu pan li paak, aan ki yimme bo saa turin li sommir. 9 Maa din be i boor ni yoo nba, ki ki mk siar na, aan n lek din ki mukisi maa yin sommin nan siari. Ti naa waas nba din nyii Masedonia nae baar nan bont kur nba ki n loon. Maa lek din be biainba li yoo na, n bia lek sii be nnae; n kan mukisi a yin sommin nan bonsiari. 10 Mammme ki n piak Masia paak, n kan mi mukis i s, Akaya tingbou ni lokir kur po, a li y n sommin nan bonsiari. 11 Bia paake? Linba na want a n ki loonie-e? Yennu arin mi nan n looni. 12 N lek bia sii beeri Yennu maan na, aan n kan mi boi-i li paatii po. Li paak, kpinkpannii damm ma nba gaan paatii na kan fit donn bi m ki yet a bi mun tee nan timm na. 13 Li nibooru kpannie a bi tee Masia toomiinba, aan bi ki tee u toomiinba kaa. Baa tuun biainba na, bi kpannie. 14 Baa tuun nna ma, i daa te ki li teei yaarlituku; nnae ki Sintaanii ti nant u m yentu malaka. 15 Li paak, Sintaanii toontunna-i kpann a bi tee Yennu yab, i daa te ki li teei yaarlituku. Yennu-e tan saa dat bi tuba nan bi toona nba jaib biainba. 16 N saa amm betiwa, i daa dukii nan n tee jatuku. Li-i tee ki i lek dukii nnaie, aan yin di sukuru nanin ki n pak n m waaminna. 17 Maa yaa n beti linba na ki tee ti Yomdaan maan kaa. Mi-i piak n m maan, n set piak nan n tee jatuk nae. 18 Niib bonchiann want bi me; li paak, n mun saa wann n ma. 19 I dukii a i mk yame, aan bee teen ki i di sukuru nan jatit, ki mk parpeenn nammi? 20 Maa yeen linba na tee nnae: nis-i soori ki teeni u daaba, ki mab i bont, ki kpanni, ki mk karinbaanii, ki pebiti tanpakii, aan i tuu di sukuru nan li ye. 21 Taa din ki teeni nna na paake ki i biir ti sana a ti ki mk pa amii nlee? Nis-i mk par ki want u m, n mun saa teen nnae. N set piak nan jatuk nae. 22 Kpinkpannii damm ma-i yi bi m Hiibru booruie, n mun tee Hiibru nire; bi-i yi bi m Israel yabie, n mun tee Israel yooe; bi-i tee Abraham yaaboonaie, n mun bia tee yene; 23 bi-i yi bi m Masia toontunnaie, mine mantik tuun; (n piak nan jatuk nae; teentin gafara man;) mine set tun Masia toona bonchiann nan barmnii, ki k dansarii bonchiann. Niib boon kpaasa bonchiann Masia paak. N din la ninb ki per kuuma. 24 Taar munmu ki Juu teeb boon kpaasa piintaa nan anyia. 25 Rom teeb din boon lanbana taar muntaa. Niib din jaatin tana sianyoo. /Narint din libit chaan nanin nyun ni taar muntaa; ki yontunmunn nan nytummunn ki n be arin-yakir paak, mkgbeir ni. 26 N din tuu saa snii, ki laat nyungbeeuk ninb, ki bia laat ninb fat-teeb boor, nan n ti niib boor, nan boorganu boor, ki bia laat ninb digbangbea ni, nan muuk ni, nan mkgbea ni, nan nisiab nba kpann a bi tee Masiaweira na boor. 27 N din set tuun Yiisa Masia toona nan ninmnn, ki di biak, ki ki gnti. Kon nan nyunnyukuru din tuu soorin; ki n bia lorin mb yoo nan yoo; ki waat son; ki n bongbabkar ki jaitimi. 28 Linba na kuuk kaa din tee linba nba ki n laati; n din tuu mk parbiire daar kura Masiaweira kur paak. 29 Nis-i tee yadaprin daan, li mun tuu ba n kpinkpante; nis-i te ki u l tun toonbiit, n par tuu di muue. 30 Mi-i faa parbiir, n sii faa parbiir n kpinkpant bau paake. 31 Ti Yomdaan Yiisa Baa Yennu, wunba yen paku nan yoo nba kaa gbennu na, e mi nan n piak barmniie. 32 Maa din be Damaskus doo ni, Bat Aretas yoo na, doo ma ni saak din loon wun soorime, ki te ki lanjimanba see doo ma tammb ni, ki guu a bin soorin. 33 /Nanne ki n ysnba jiin ki kpeenin kpanchib-gbeir ni, ki nyinin takoru nba be doo ma joonn ni na, ki n nyii j ma nuu ni.



12

1 Li kpaa talas ki mii lekii mk parbifaant, aan li ki mk nyti. Mtana n saa beti ti Yomdaan nba wannin bakitnant nba, ki kat labaar nba ki wannin. 2 Li bina piik nan annae na, ki Yennu din jiin ki donnin u boor sanpaapo; n ki fit bann waa din jii n seek ke ki doo nann, koo u din jii n seek nan n gbanante, kuuke mi. 3 Maa mi linba tee waa din jiin ki donnin u boor sanpaapo, Paradais ni nae. Lee ki n din gbat labasia nba ki n kan fit kumii s; Yennu kan sak man kumiiri. 5 Li bakitnau bont kuuk paak ki n sii mk parbifaant; n kan pak n mi; see n butu po. 6 Mi-i loon ki n faa parbiir, aan n kii tee nan jatuk na kaa, kimaan mammm ke ki n kpan sii piak; aan min po ki loon ki n faa parbiiri. Min ki loon ki nis n pakin ki gar paku nba ja nanin. N loon ki bin got n binbe nba tee biainbae, ki gbat maa piak biainba, li poorpo ki bin bann maa tee nibooru nba. 7 Yennu nba din wannin bakitnant bonchiann na, aan u ki loon ki n donn n m li paaki, ki din te ki mukisuk nyii Sintaanii boor ki baarin. Li mukisuk yiarin nan kunkonn nba tuu muu nir ki li yiar biainba nae. 8 N miar ti Yomdaan taar muntaa maa wun nyinn li mukisuk n ni, 9 aan u lek ki saki, ki betin a “N sommir na saa te ki a nyann mukisuk maa, kimaan wunba ki mk u m pa na set saa la n pae.” Li paak, n sii faa parbiir n butu na paak nan parpeenne, a Masia pa-ii be n ni. 10 Li-i tee Masia paak ki n di butinn, ki laat sukit, ki di biak nan mukisuk, ki laat barii, n mk parpeenn, kimaan mi-i tai kii mk n ti pa yoo nba, li yooe ki n laat Masia pa. 11 Li-i bonni tee ki yimme piakin, anne bo sii an; aan yaa ki piakin na paake ki n piak n m nan n tee jatuk na. Mi-i kii tee siar, aan binba kpann a bi tee Masia toomiinba na ki garimi. 12 Maa din be i boor ni ki tuun bakitnau nyina nan toonjaana, ki di sukuru yoo kur na, anne want nan n set tee Masia toomii. 13 Nlee ki Masiaweileeb na cheeini? Maa ki boi-i sommir po na, anne te ki bi cheeini? Li-i tee anniie te ki n mk biit, yin teenin gafara. 14 Taar muntaa nae na ki n yaa n baar ki gni. /Naan n ki yaa n baar ki loon siar kaa i boori. N loon yimme, li ki tee n loon i likirii kaa. Waas kaa loon bont ki teen bi dammi. Wadamme loon bont ki teen bi waas. I tee n waase, 15 li paake ki li manin nan man jii n m ki turi, ki tun nan ninmnn ki sommi. Ki mi-i looni bonchiann, yimm sii loonin waaminnae-e? 16 Li tee barmniie, n din ki mukisi a yin turin bonsiar, aan ki i siab yeen a n din kpannie ki fati. Nlee ki n din fatini? 17 Maa din tun niib nba i boor na, bi s din mi ki mab i bonsiar ki tan turimi-i? 18 N din barin Taitus maa wun saan i boor, ki bia te ki ti naa bis wei. Taitus din mi ki mab i bonti-i? Ti ki mk li dudukiti. Maa tuun biainba, u mun tuun nnae. Maa waa snu nba, u mun waa anne. 19 I dukii taa piak na, ti loon ki ti nyinn ti m barii nie-e? Li ki tee nna kaa. Ti be Yennu tnne, ki piak Masia nba loon biainba. Ti naa walonkai, ti loon ki ti sommie ki yin wei Yennu snu fanu. /Nanne te ki ti piaki linba na. 20 N yan put i paake nan maa tan saa baar i boor ki kan la ki i be nan maa loon yii be biainba na; ki i mun kan la ki n be nan yaa loon mii be biainba na: n mk jijeet nan n saa lai ki i kn nan leeb, ki mk funfunn nan leeb, ki dont wutoor leeb paak, ki lukitir leeb, ki sukii leeb, ki biir leeb, ki mk karinbaanii, ki tee kpirkpir; 21 n bia mk jijeet nan Yennu saa te ki n di fei i paak; ki n par saa biir i bonchiann paak, kimaan bi po tun toonbiit, nan jakint toona, nan bonchonchonn toona, nan lammeeuk, ki ji ki tiin fei, ki bia ki nyik bi biit ma tumu.



13

1 N saa baar ki tan foonti ki pukin taar muntaa. Li-i tee ki i jii s taari, n kan saki, see ki siaradamm banlee koo bantaa pak biir li y. 2 Maa din baar i boor taar munlee ni na, n din kpaan yimm nba po tun toonbiit na, nan i leeb kura. Maa ji ki be i boor ni na, aan n lek kpaani nan maa din po kpaani biainba sinsinn nae; mi-i tai baar, n saa dat bi tubawa. 3 /Nanne saa wann nan Masia-e te ki n piak. U ki tee butim kaa i sinsuuk ni, u mk pa i boor. 4 U din jii u pa mae ki bakin bir aan sak ki bi kpaau dapunpunn paak. Mtana, Yennu pa paak ki u be manfoor ni. Timm nba lakin be u ni na ki mk pai, aan taa lakin taan nan na paak, ti mun mk manfoor, Yennu pa paake, ki fit wanti li pa. 5 Gotir i m binbe ni ki laan i set teen Yiisa Masia yada amii i ki teeni; li kpaa talas ki yii gorii i m binbe nba tee biainba. I ki mi nan Yiisa Masia be i nie-e? U set be i ni, kimaan li-i tee ki u ki be i ni, ann i ki tee u niib nan barmnii. 6 N mk dindann nan i saa bann nan timm arin tee u niibe nan barmnii. 7 Ti mei Yennu teeni a i daa tuun toonbiiti. Li ki tee ti yaa tin wann a ti mk mnii kaa; li-i lekii tee ki i dukii a ti ki mk mnii, aan ti loon ki yii tuun toonanae, 8 kimaan ti ki loon ki tin jiin Yennu mmaan poori; ti loon ki mmaan mae n d tnn. 9 Li-i tee ki i mk pa ki tuun toona nba an, anne saa ma ti para, kimaan ti ki loon ki tin wanni ti pa kaa; li paake ki ti mei Yennu ki teeni, a yin amm i binbe. 10 Li paak, maa ki be i boor nae ki n sbin gbou na ki teeni, a mi-i tai baar i boor yoo nba, li kii kpaa talas ki n dat i tuba ki wanni n pai. Ti Yomdaane din turin yudantuk na a n sommi ki yin wei u snu fanu. U din ki turin yudantuk ma a n biiri kaa. 11 N naa waas, linba ji biar tee min chabie. /Nammit i snu kii saak n kpaanii man, kii mk mtaauk nan parmaasir; ki Yennu nba loonit ki teent parmaasir na sii be nani. 12 Ii foont i leeb kii kpamii man. Yennu niib nba kur be nna na foonti. 13 Ti Yomdaan Yiisa Masia ninkpabau, nan Yennu lomm, nan Seyee mtaauk na-ii be nan i kura.



AMAZING GRACE BIBLE INSTITUTE